20
15 วารสารมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร ปีท่ 14 ฉบับที่ 3 ประจ�าเดือนกันยายน - ธันวาคม 2560 หน้าที่ในการสื่อสารและวากยสัมพันธ์ของประโยคแปรในภาษาไทย กรณีหน่วยสร้างประโยคหัวเรื่องเด่น An Analysis of Communicative Roles and Syntactic Aspects of Variant Clauses, the Case of Marked-Topic Constructions อัญชลี สิงห์น้อย วงศ์วัฒนา 1 Unchalee Singnoi Wongwattana บทคัดย่อ บทความวิจัยนี้เป็นการวิเคราะห์หน้าที่ในการสื่อสารและลักษณะวากยสัมพันธ์ของหน่วยสร้างประโยค แปรกลุ่มประโยคหัวเรื่องเด่นในภาษาไทยในสัมพันธสารเรื่องเล่า บนพื้นฐานทฤษฎีหน้าที่นิยมแบบลักษณ์ภาษา ข้อมูลเก็บรวบรวมจากภาษาเขียนที่เป็นสัมพันธสารเรื่องเล่าจ�านวน 200 เรื่อง ผลการวิจัยพบประโยคหัวเรื่องเด่น 5 ชนิด ได้แก่ 1) ประโยคย้ายส่วนไปหน้า ใช้แสดงหัวเรื่องเป็นครั้งแรกและคงหัวเรื่องในเนื้อหา มีวากยสัมพันธ์เป็นการย้าย ส่วนหัวเรื่องเด่นไปหน้าประโยค 2) ประโยคหัวเรื่อง-เนื้อความ ใช้แสดงหัวเรื่องเป็นครั้งแรก คงหัวเรื่องในเนื้อหา และ ขมวดเรื่องในตอนท้าย มีวากยสัมพันธ์เป็นการตั้งส่วนหัวเรื่องเด่นที่สัมพันธ์กับส่วนเนื้อความไว้หน้าประโยค 3) ประโยค คลาดส่วนไปซ้าย ใช้แสดงหัวเรื่องที่ชี้เฉพาะและอ้างตาม มีวากยสัมพันธ์เป็นการใช้สรรพนามแทนส่วนที่คลาด 4) ประโยคคลาดส่วนไปขวา ใช้แสดงหัวเรื่องเพื่อตรวจสอบความเข้าใจของผู ้ฟัง มีวากยสัมพันธ์เป็นการใช้สรรพนาม หรืออรูปอ้างตาม และ 5) ประโยคปรากฏส่วน ใช้แนะน�าข้อมูลใหม่ที่ส�าคัญและท�าข้อมูลเก่าให้เป็นเสมือนข้อมูลใหม่ มีวากยสัมพันธ์ส�าคัญคือแสดงกริยาปรากฏ ล�าดับที่สลับกันของประธาน-กริยา และการกลายเป็นค�าไวยากรณ์ของ กริยาปรากฏ ค�าส�าคัญ: ประโยคแปร หน่วยสร้างประโยคหัวเรื่องเด่น หน้าที่ในการสื่อสาร Abstract The research article is an analysis of communicative roles and syntactic aspects of variant clauses, the case of marked-topic constructions, in Thai in narrative discourses on the basis of Functional-typological Grammar. Data were from 200 written discourses. The results show that the marked-topic group includes 5 distict clause types: 1) fronting used in introducing topics in the first discourse part and maintaining topics in the content part and syntactically coded by moving the topicalized constituent initially, 2) topic-comment used in introducing topics in the first discourse parts, maintaining tipics in the content parts and summarizing contents finally and syntactically coded by establishing the topic part initially, 3) left dislocation used in expressing definite and anaphoric topics and syntactically coded by anaphoric pronoun retaintion, 4) right dislocation used in checking for accessibility and syntactically coded by anaphoric (including zero-anaphor) retaintion and 5) existential used in introducing important new referents and changing given information into new information and syntactically coded by aspects such as involving existential verbs, inverse subject-verb order, and grammaticalization of verbs. Keywords: vairant clauses, marked-topic constructions, communicative functions 1 รองศาสตราจารย์ ดร. ภาควิชาภาษาศาสตร์ คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร

หน้าที่ในการสื่อสารและวากยสัมพันธ์ของประโยคแปรในภาษาไทย ... · 18 14

  • Upload
    others

  • View
    2

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: หน้าที่ในการสื่อสารและวากยสัมพันธ์ของประโยคแปรในภาษาไทย ... · 18 14

15วารสารมนษยศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร ปท 14 ฉบบท 3 ประจ�าเดอนกนยายน - ธนวาคม 2560

หนาทในการสอสารและวากยสมพนธของประโยคแปรในภาษาไทยกรณหนวยสรางประโยคหวเรองเดน

An Analysis of Communicative Roles and Syntactic Aspects of Variant Clauses, the Case of Marked-Topic Constructions

อญชล สงหนอย วงศวฒนา1

Unchalee Singnoi Wongwattana

บทคดยอ บทความวจยนเปนการวเคราะหหนาทในการสอสารและลกษณะวากยสมพนธของหนวยสรางประโยค

แปรกลมประโยคหวเรองเดนในภาษาไทยในสมพนธสารเรองเลา บนพนฐานทฤษฎหนาทนยมแบบลกษณภาษา

ขอมลเกบรวบรวมจากภาษาเขยนทเปนสมพนธสารเรองเลาจ�านวน200เรองผลการวจยพบประโยคหวเรองเดน5ชนด

ไดแก1)ประโยคยายสวนไปหนาใชแสดงหวเรองเปนครงแรกและคงหวเรองในเนอหามวากยสมพนธเปนการยาย

สวนหวเรองเดนไปหนาประโยค2)ประโยคหวเรอง-เนอความใชแสดงหวเรองเปนครงแรกคงหวเรองในเนอหาและ

ขมวดเรองในตอนทายมวากยสมพนธเปนการตงสวนหวเรองเดนทสมพนธกบสวนเนอความไวหนาประโยค3)ประโยค

คลาดสวนไปซาย ใชแสดงหวเรองทชเฉพาะและอางตามมวากยสมพนธเปนการใชสรรพนามแทนสวนทคลาด

4)ประโยคคลาดสวนไปขวาใชแสดงหวเรองเพอตรวจสอบความเขาใจของผฟงมวากยสมพนธเปนการใชสรรพนาม

หรออรปอางตามและ5)ประโยคปรากฏสวนใชแนะน�าขอมลใหมทส�าคญและท�าขอมลเกาใหเปนเสมอนขอมลใหม

มวากยสมพนธส�าคญคอแสดงกรยาปรากฏล�าดบทสลบกนของประธาน-กรยาและการกลายเปนค�าไวยากรณของ

กรยาปรากฏ

ค�าส�าคญ:ประโยคแปรหนวยสรางประโยคหวเรองเดนหนาทในการสอสาร

Abstract The research article is an analysis of communicative roles and syntactic aspects of variant clauses, the case of marked-topic constructions, in Thai in narrative discourses on the basis of Functional-typological Grammar. Data were from 200 written discourses. The results show that the marked-topic group includes 5 distict clause types: 1) fronting used in introducing topics in the first discourse part and maintaining topics in the content part and syntactically coded by moving the topicalized constituent initially, 2) topic-comment used in introducing topics in the first discourse parts, maintaining tipics in the content parts and summarizing contents finally and syntactically coded by establishing the topic part initially, 3) left dislocation used in expressing definite and anaphoric topics and syntactically coded by anaphoric pronoun retaintion, 4) right dislocation used in checking for accessibility and syntactically coded by anaphoric (including zero-anaphor) retaintion and 5) existential used in introducing important new referents and changing given information into new information and syntactically coded by aspects such as involving existential verbs, inverse subject-verb order, and grammaticalization of verbs. Keywords: vairant clauses, marked-topic constructions, communicative functions

1รองศาสตราจารยดร.ภาควชาภาษาศาสตรคณะมนษยศาสตรมหาวทยาลยนเรศวร

Page 2: หน้าที่ในการสื่อสารและวากยสัมพันธ์ของประโยคแปรในภาษาไทย ... · 18 14

16 Journal of Humanities, Naresuan University Year 14 Volumn 3, September - December 2017

บทน�า ในมมมองภาษาศาสตรหนาทนยมแบบลกษณภาษา(Givón,2001)ประโยคแบงออกเปน2กลมคอประโยคมลฐาน/สามญ(simpleclauses)และประโยคแปร(variantclauses)ประโยคมลฐานนนปรากฏทวไปมคณสมบตเปนประโยคหลก(main)ประโยคบอกเลา(declarative)ประโยครบ(affirmative)และประโยคกรรตวาจก(activevoice)เชนฉนซกผาแลว คนไทยระดมเงนชวยภาคใต ประเทศไทยสงออกขาวนอยลง ฯลฯไมใชประโยคอาทเธอซกผาหรอยง ฉนยงไมไดซกผา ผาซกแลวฯลฯซงเปนประโยคค�าถามปฏเสธ และกรรมวาจก เปนตน ประโยคมลฐานมบทบาทและหนาทในการสอความเชงอรรถศาสตร(semantic functions) ซงความหมายของประโยคมาจากการรวมกนของความหมายของค�าหรอวลทประกอบกนเปนสวนประกอบตางๆ สวนประโยคแปรนนหมายถงประโยคทมโครงสรางและวากยสมพนธแปรแตกตางไปจากประโยคมลฐาน เพอท�าหนาทสอความในการใชภาษา (uses)บรบทตางๆหรอในเชงวจนปฏบตศาสตร(pragmaticfunctions)ซงความหมายของประโยคไดมาจากการตความหรอเจตนาจากบรบทประโยคแปรจะแสดงขอมลวจนปฏบตศาสตรทเดนอาทแสดงผถกกระท�าเชนเทคโนโลยปจจบนมกจะถกทาทายโดยบรษทใหมๆ (ประโยคกรรมวาจก) แสดงขอมลเกา เชน “ลกแม” เธอตะโกนสดเสยง (ประโยคยายสวน)แสดงขอมลใหมเชนมคนมา(ประโยคปรากฏ)แสดงการเจาะเนนตางเชนสงทส�าคญทสดคอต�าแหนงของลนในชองเสยง(ประโยคเคลฟต)ฯลฯซงประโยคทแสดงขอมลดงกลาวนLambrecht(2000)เรยกวาโครงสรางขอมล(imformationstructure) ในภาษาไทยประโยคแปรปรากฏใชเปนจ�านวนไมนอยโดยเฉพาะในงานแปลจากภาษาองกฤษจงเปนทมาของขอสนนษฐานทวาประโยคแปรบางชนดมาจากการยมไวยากรณเชนPrasithrathsint(1984)พบประโยคกรรมวาจกบางชนดวามาจากการแปลทเปนเชงวชาการ เชนอปกรณถกใชโดยดารวน อญชลสงหนอย (2553)ศกษาประโยคแปรในการแปลงานเขยนจากภาษาองกฤษเปนภาษาไทย พบวาประโยคแปรปรากฏเปนจ�านวนรอยละ12ของประโยคทงหมดโดยพบประโยคกรรมวาจกในภาษาเขยนเชงวชาการ(ต�าราบทความฯลฯ)และภาษาเขยนทไมเปนเชงวชาการ(นยายเรองสนฯลฯ)ในสดสวนทแตกตางกนมากคอรอยละ70/22และในทางกลบกนพบประโยคแปรอนๆในภาษาเขยนเชงวชาการและไมเปนเชงวชาการในสดสวนรอย22/78 แตเดมนนประโยคแปรบางประเภทถกมองวาเปนการใชภาษาทเบยงเบนไปจากภาษามาตรฐานจงไมไดใหความส�าคญน�ามาพจารณาในการศกษาวเคราะหไวยากรณภาษาเนองจากมการเรยงล�าดบค�าทไมตรงตามต�าราไวยากรณซงถอเอาประโยคมลฐานทปรากฏทวไปเปนหลก อกทงการศกษาไวยากรณทผานมาสวนใหญกระท�าในแนวโครงสรางนยม ซงวเคราะหไวยากรณภาษาโดยเนนทรปหรอโครงสรางเปนส�าคญไมไดพจารณาหนาทการใชภาษาในบรบทเปนตวตงจงท�าใหมขอมลไมเพยงพอตอการวเคราะหภาษาทครอบคลมหรอมแนวทางการวเคราะหทไมเหมาะสมยกตวอยางเชนประโยคยายสวนทมล�าดบผดไปจากประโยคมลฐานจากประธาน-กรยา-กรรมเชนฉนซกผาแลวเปนกรรม-ประธาน-กรยาเชนผาฉนซกแลว ซงแตเดมมองวาล�าดบทเปลยนไปปรากฏในการใชภาษาทไมเปนทางการจงไมไดใหความส�าคญในการศกษาหรอในประโยคเชนเจาเมองนนมความสบายมากทผานมามองวาประกอบดวยภาคประธานเจาเมองนน และภาคแสดงมความสบายมาก อยในต�าแหนงปกต แตถามการพจารณาหนาทการสอสารในบรบทแลวค�าระบเฉพาะนนไมไดท�าหนาทขยายค�านามหลกแตประการใดแตท�าหนาทในระดบสมพนธสารคอเปนตวบงหวเรอง(topicmarker)ใชบงวาเจาเมอง(ซงท�าใหขยบออกมาจากต�าแหนงประธานเดม)จะเปนหวเรองทจะกลาวตอไป(Singnoi,2001)

Page 3: หน้าที่ในการสื่อสารและวากยสัมพันธ์ของประโยคแปรในภาษาไทย ... · 18 14

17วารสารมนษยศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร ปท 14 ฉบบท 3 ประจ�าเดอนกนยายน - ธนวาคม 2560

ทผานมามการศกษาเกยวกบประโยคแปรอยบาง โดยสวนใหญท�าการศกษาโครงสรางและวากยสมพนธประโยคกรรมวาจกซงมการเรยกทแตกตางกนไปทส�าคญอาท“ประโยคกรรม”โดยพระยาอปกตศลปสาร(2499)และจนดางามสทธ(2522)“หนวยสรางถก” โดยLekawatana(1970)“ประโยครบ”โดยพรพลาส เรองโชตวทย (2524) ฯลฯ ซงกไมไดพจารณาหนาทในการสอสารอยางจรงจงนอกจากนPrasithrathsint(2001,2006)ศกษาววฒนาการของประโยคกรรมวาจกทมนยกลางจากกรรมวาจกนยลบและศกษาการเปลยนแปลงหนาทหรอการกลายเปนค�าไวยากรณของตวบงถกอมราประสทธรฐสนธ(2549)ไดแสดงแนวทางการศกษาวเคราะหประโยคกรรมวาจกในทฤษฎตางๆทงในอดตและปจจบนตลอดจนไดแสดงความแตกตางไวโดยใชเกณฑทบงความแตกตางอนไดแกกรรมวาจกพนฐานกบกรรมวาจกไมพนฐานกรรมวาจกประกอบรปกบแบบค�าเตม กรรมวาจกแบบเปนกลางกบแบบราย กรรมวาจกแบบประโยคกบแบบค�าศพท กรรมวาจกตรงกบกรรมวาจกออมและกรรมวาจกแทกบกรรมวาจกเทยมส�าหรบการศกษาประโยคแปรทพจารณาหนาทมไมกเรองอาทHind(1989)ศกษาวเคราะหวากยสมพนธของประโยคคลาดสวนไปซาย(left-dislocation)และประโยคหวเรอง(topicalization)หรอประโยคยายสวนไปหนา(fronting)ในงานวจยนในภาษาไทยพบวาหนาทในการใชภาษาของประโยคแปรทงสองชนดไมแตกตางกนอยางชดเจนจงสรปวาไมควรแยกเปนประโยคทแตกตางกนในภาษาไทยอญชลวงศวฒนา(2556)ท�าการศกษาวเคราะหหนาทในการสอสารและวากยสมพนธของประโยคกรรมวาจกในภาษาไทยในแนวทางภาษาศาสตรหนาทนยมแบบลกษณภาษาซงไดมการจ�าแนกหนาทรปแบบและวากยสมพนธของประโยคกรรมวาจกเปนกรรมวาจกตนแบบและกรรมวาจกทไมใชตนแบบชนดตางๆและลาสดนอญชล วงศวฒนา(2558)วเคราะหหนาทในการสอสารและวากยสมพนธของประโยคเจาะเนนตางในภาษาไทยพบวาประกอบดวยหนวยสรางตางๆทเรยกวาเปนประโยคยายสวนไปหนา/ประโยคยายสวนแบบY(Y-movement)ประโยคเคลฟ(cleft)และประโยคเคลฟเทยม(pseudo-cleft)

วตถประสงคการวจย 1)เพอวเคราะหหาชนดของประโยคหวเรองเดนในภาษาไทย 2)เพอศกษาหนาทการสอสารของประโยคหวเรองเดน 3)เพอศกษาลกษณะวากยสมพนธและแบบลกษณของประโยคหวเรองเดน

วธวจย การวจยนมแนวทางการวเคราะหภาษาในแนวภาษาศาสตรหนาทนยมแบบลกษณภาษา(Givón, 2001) ขอมลประโยคแปรกลมหนวยสรางหวเรองเดนไดจากภาษาเขยนทไมเปนเชงวชาการประกอบดวยสมพนธสารเรองเลา(narrativediscourse)จ�านวน200เรองความยาวของแตละเรองประมาณ300ค�าหรอ1หนากระดาษA4โดยแบงออกเปน2กลมกลมละ100เรองดงน

1)สมพนธสารทเปนเรองเลาประสบการณทงทตพมพในรปของหนงสอสงพมพและทปรากฏในเวบบอรดพนทป.คอม ซงเปนเวบไซตไทยทใหบรการเวบบอรดทเปนทนยม มหองสนทนาทแสดงเรองเลาตางๆทครอบคลมแทบทกหวขอ

2)สมพนธสารทเปนนทานหรอต�านานเชนนทานพนบานนทานอสปนทานชาดกต�านานพน

บานฯลฯ

Page 4: หน้าที่ในการสื่อสารและวากยสัมพันธ์ของประโยคแปรในภาษาไทย ... · 18 14

18 Journal of Humanities, Naresuan University Year 14 Volumn 3, September - December 2017

ผลการวจย

หนวยสรางประโยคหวเรองเดน

การเปนหวเรอง(topicality)หมายถงการทสงทอางถงได(referentialentity)ปรากฏเปนสวนประกอบ

ส�าคญในประโยคอนไดแกหนวยนามรวมประธาน(ปธ)หรอกรรม(ก)ซงมกจะสอดคลองกบหวเรองของ

ขอความหรอสมพนธสารทประโยคนนปรากฏดงตวอยาง

1)“สนขจงจอกกบสงโต”

สนขจงจอกตวหนงปธ

ก�าลงเดนเลนอยในปา เมอสงโตปธ

เดนผานมา มนปธ

กตกใจจนสนสต

เพราะไมเคยเหน สงโตกมากอน เดอนตอมามน

ปธพบสงโต

กอกครงทรมล�าธาร มน

ปธตกใจไมนอย

เเตกยงควบคมสตได ไมถงกบเขาสนเปนลมไปอก เดอนตอมามนปธ

พบสงโตกททงหญาชายปา

มนปธ

กไมรสกกลวอกเเมเเตนอย เเละยงกลาวงเขาไปทกสงโตกอกดวยวา “สวสด ทานเจาปา

วนนอากาศดนะ”

ใน(1)มนามวล“สนขจงจอกกบสงโต”เปนหวเรองหรอชอนทานดงนนในประโยคตางๆสวนใหญ

ของเนอหาจงปรากฏสนขและสงโตในต�าแหนงประธานและกรรมสอดคลองกบหวเรอง

นอกจากหนวยนามรวมทเปนหวเรองจะถกเขารหสไวยากรณเปนประธานหรอกรรมแลวดงทกลาว

ขางตนแลวยงอาจถกเขารหสไวยากรณเปนหวเรองของสมพนธสารซงเรยกวาหวเรองเดน(markedtopic)

หนวยนามรวมจะถกเขารหสไวยากรณเปนหวเรองเดนกตอเมอเปนสงทผพดคดวายากทผฟงจะเขาใจไดวา

สงใดก�าลงเปนการเปรยบตางกบสงใดสงใดเปนขอมลใหมทถกน�าเสนอเปนครงแรกหรอสงใดถกน�าเสนอ

เขามาใหมหลงจากทไดน�าเสนอไปแลวระยะหนง

หนวยสรางประโยคแปรทท�าหนาทแสดงหวเรองเดนทพบในสมพนธสารเรองเลาในงานวจยนไดแก

ประโยคยายสวนไปหนา(fronting)ประโยคหวเรอง-เนอความ(topic-comment)ประโยคคลาดสวนไปซาย

(left-dislocation)ประโยคคลาดสวนไปขวา(right-dislocation)และประโยคปรากฏ(existential)ซงจะได

กลาวทละชนดเนองจากแตละชนดกมหนาทและวากยสมพนธทแตกตางกนอยางคอนขางชดเจน

1. ประโยคยายสวนไปหนา

ประโยคยายสวนไปหนาหรออาจเรยกวาประโยคยายสวนแบบY(Y-movement)หรอการท�าให

เปนหวเรอง (topicalization) ในประโยคชนดนหนวยนามรวมทเปนสวนหวเรองเดนจะถกยายไปหนาหรอ

ตนประโยคซงอาจมตวบงตามหรอมวเศษณขนหรอไมกไดและตามดวยสวนทเหลอในประโยคเดมดงนคอ

(2)แมงดาทะเลตวใหญๆ เขากชอบดวย

(ประโยคมลฐาน:เขากชอบแมงดาทะเลตวใหญๆ ดวย)

ตวบงหวเรองเดนหรอการมวเศษณขนจะปรากฏแบบเลอกได(optional)ถาต�าแหนงเดมของสวน

หวเรองเดนนนไมไดอยตนประโยคหรอไมใชประธานดงตวอยางท(2)แตจะมตวบงหวเรองเดนหรอวเศษณ

บงคบปรากฏ(obligatory)ถาต�าแหนงเดมเปนประธานซงอยตนประโยคอยแลวตวบงหรอวเศษณจะเปน

ตวขนแสดงวาประธานไดขยบไปขางหนาดงตวอยาง

(3)ก.ขนดวยตวบง

ครหมอยนนชอบกนเคม

(ประโยคมลฐาน:ครหมอยชอบกนเคม)

Page 5: หน้าที่ในการสื่อสารและวากยสัมพันธ์ของประโยคแปรในภาษาไทย ... · 18 14

19วารสารมนษยศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร ปท 14 ฉบบท 3 ประจ�าเดอนกนยายน - ธนวาคม 2560

ข.ขนดวยวเศษณ

คนสมยกอนเวลาเขาโบสถจะกราบพระพทธรปกอน

(ประโยคมลฐาน:คนสมยกอนจะกราบพระพทธรปกอนเวลาเขาโบสถ)

1.1 หนาทในการสอสาร

ประโยคยายสวนไปหนาท�าหนาทน�าเสนอหวเรองเดนซงแบงไดเปน2ประเดนคอน�าเสนอหวเรอง

เดนเปนครงแรกในตอนตนของเนอหาและน�าเสนอหวเรองเดนเขามาอกครงในเนอหาเพอเปนการคงหวเรอง

ดงตวอยาง

(4)ก.น�าเสนอหวเรองเดนเปนครงแรก

คางคาวนนถอวาตนกมปกเหมอนนก เเละกมหเหมอนสตวอนทวๆ ไป ดงนนเมอนกยกพวกไปตอสกบสตว

อนๆ คางคาวกขอตวไมเขาขางฝายใดโดยท�าตวเปนกลาง เเตเมอพวกของนกมทาทวาจะชนะ คางคาวก

ประกาศตวไปเขากบฝายนก ตอมาพวกนกจะพลาดทาเสยทเเกสตวอนๆ คางคาวกผละจากนกไปเขาพวก

กบสตวอนๆ…

ข.น�าเสนอหวเรองเดนเขามาอกครง

คางฝงหนงประมาณสามสบตว มเจาเขยวกางเปนจาฝง มนอาศยตนตะเคยนเสมอนบาน ตนตะเคยนใหญ

ตนนสงลว รายลอมไปดวยตนไมใหญนอยหลากหลาย แผกงใบคลมพนทรม ครมไปทงหบเขา คางนนจะ

วาเหมอนชะนกไมใช จะวาเหมอนลงกไมเชง มนเปน...

1.2 วากยสมพนธและแบบลกษณ

วากยสมพนธของประโยคยายสวนไปหนาในสมพนธสารเรองเลาภาษาไทยนนแสดงดวยกลวธ

ทเปนแบบลกษณหรอสอดคลองกบภาษาโดยทวไปคอล�าดบค�าและระบบหนวยค�า

1.2.1 ล�าดบค�า

ในภาษาโดยทวไปสวนหวเรองเดนมกจะขยบไปขางหนาประโยคดงตวอยาง

(5)ก.ประธานทเปนหวเรองเดน

ครหมอยนน ชอบกนเคม

(ประโยคมลฐาน:ครหมอยชอบกนเคม)

ข.กรรมทเปนหวเรองเดน

เรองนผมเขยน ขน

(ประโยคมลฐาน:ผมเขยนเรองนขน)

ค.กรรมออมสถานททเปนหวเรองเดน

ในตลาดมดนนจะเอาอะไรกได

(ประโยคมลฐาน:จะเอาอะไรกไดในตลาดมด)

ง.กรรมของอนพากยทเปนหวเรองเดน

การท�าพระราชพธพชมงคลฯ นคณะรฐมนตรไดมมตใหฟนฟ

(ประโยคมลฐาน:คณะรฐมนตรไดมมตใหฟนฟการท�าพระราชพธพชมงคลฯ)

Page 6: หน้าที่ในการสื่อสารและวากยสัมพันธ์ของประโยคแปรในภาษาไทย ... · 18 14

20 Journal of Humanities, Naresuan University Year 14 Volumn 3, September - December 2017

นอกจากนยงอาจมการท�าหนวยขยายในนามวลใหเปนหวเรองเดนกได ในกรณนามวลมหนวย

ขยายทแสดงภาพรวมของหนวยหลกเชนขากรรไกรตกแก ใสปลาท ชายชนใน รสขงออน ตวฉนฯลฯ

โดยยายไปหนาประโยคท�าใหหนวยหลกและหนวยขยายในนามวลแยกหางจากกนดงตวอยาง

(6)ก.เจาะเนนตางหนวยขยายนามวลประธาน

ตกแกนนขากรรไกรแขงมาก

(ประโยคมลฐาน:ขากรรไกรตกแกแขงมาก)

ข.เจาะเนนตางหนวยขยายนามวลกรรม ปลาทไมตองควกใส (ประโยคมลฐาน:ไมตองควกใสปลาท)

ในการท�าหนวยขยายในนามวลทเปนกรรมใหเปนหวเรองเดนนนไมจ�ากดวาเปนกรรมใดหาก

ภาคแสดงเปนกรยาเรยงทมชดของกรยา-กรรมมากกวาหนงชดดงแสดงเปนตวอยาง

(7)ลกชนกงสวนมากมกจะน�าเอาเตาหมายดใส (ประโยคมลฐาน:สวนมากมกจะน�าเอาเตาหมายดใสลกชนกง)

ตวอยางนแสดงประโยคทมกรยาเรยงสองชดคอมกจะน�าเอาเตาห และมายดใสลกชนกง ซง

หนวยขยายในนามวลทเปนกรรมในกรยาเรยงชดหลงคอลกชนกงถกท�าเปนหวเรองเดนโดยยายไปหนา

แมกระทงเศษของสวนหนงในหนวยขยายนามวลกยงอาจถกท�าเปนหวเรองเดนไดเชนกนเชน

(8)กวยเตยวจนแคะ แตจว กวางตงนน ลกษณะของการปรงไมเหมอนกน

(ประโยคมลฐาน:ลกษณะของการปรงกวยเตยวจนแคะ แตจว กวางตงไมเหมอนกน)

ตวอยางนแสดงประโยคทมประธานคอลกษณะของการปรงกวยเตยวจนแคะ แตจว กวางตง

มกรยาคอไมเหมอนและมกรรมคอกนในสวนนามวลประธานประกอบดวยหนวยหลกคอลกษณะและ

หนวยขยายเปนบพบทวลซงประกอบดวยบพบทคอของ และนามวลทกลายเปนนาม(nominalizedclause)

คอการปรงกวยเตยวจนแคะ แตจว กวางตงและในประโยคแปลงนเองเฉพาะสวนกรรมคอกวยเตยวจน

แคะ แตจว กวางตงถกท�าเปนหวเรองเดนโดยยายไปหนาประโยคใหญ

นอกจากหนวยขยายในนามวลจะถกท�าเปนหวเรองเดนไดโดยล�าพงแลวยงปรากฏวาหนวยหลก

ของนามวลสามารถท�าเปนหวเรองเดนไดโดยล�าพงอกดวยดงตวอยาง

(9)แมงกวางนตวผมเขาสองอน(ประโยคมลฐาน: แมงกวางตวผนมเขาสองอน)

ในตวอยางนประธานนามวลมหนวยหลกคอแมงกวางและหนวยขยายคอตวผเฉพาะหนวยหลก

เทานนทถกท�าเปนหวเรองเดนไดโดยยายไปหนาประโยคท�าใหหนวยหลกและหนวยขยายในนามวลแยก

หางจากกน

1.2.2 ระบบหนวยค�า

ประโยคยายสวนไปหนาอาจแสดงดวยระบบหนวยค�าบงสวนหนวยนามรวมทถกท�าใหเปนหวเรอง

ในสมพนธสารเรองเลาภาษาไทยพบวามค�าหลายประเภทกลายมาเปนค�าบงหวเรองเดน (marked-topic

markers)ไดแกค�าระบเฉพาะ(demonstratives)ค�าลงทาย(finalparticles)และค�าเชอม(conjunctions)

Page 7: หน้าที่ในการสื่อสารและวากยสัมพันธ์ของประโยคแปรในภาษาไทย ... · 18 14

21วารสารมนษยศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร ปท 14 ฉบบท 3 ประจ�าเดอนกนยายน - ธนวาคม 2560

1.2.2.1 ค�าระบเฉพาะ

ค�าระบเฉพาะทพบในสมพนธสารเรองเลาแบงไดเปนสองประเภท ซงมรปวรรณยกตเทานนท

แตกตางกน(Singnoi,2001)ดงน 1)นามวเศษณระบเฉพาะ(demonstrativeadjectives)ปรากฏคอน นน ตามปกตนามวเศษณระบเฉพาะนปรากฏในขอบเขตของนามวลท�าหนาทระบค�านามหลกใหเปนค�านามเฉพาะ(definitenouns)ดงในตวอยางท (10ก) แตเมอมาเปนหนวยค�าบงหวเรองเดนจะอยในโครงสรางทแตกตางไปคออยนอกขอบเขตของนามวลซงจะไมไดท�าหนาทระบเฉพาะอกตอไปดงแสดง(10)ก.ระบเฉพาะในนามวล [คนน]จะเอา[แบบน] [คนนน]จะเอา[แบบนน] ข.บงหวเรองเดนในประโยคยายสวนไปหนา [เรองฝน]นเลกไปสมยจอมพลสฤษด (ประโยคมลฐาน:เลกเรองฝนไปสมยจอมพลสฤษด)

ใน(10ก)นนมนามวเศษณระบเฉพาะนและนนระบชวาเปนคนใดและแบบใดแตใน(10ข)น

ไมไดระบเฉพาะวาเปนเรองฝนใดโดยเฉพาะยงคงเปนเรองฝนทวไปนามวเศษณระบเฉพาะทงสองค�าน

ท�าหนาทในการบงหวเรองเดนเทานน

2)สรรพนามระบเฉพาะ(demonstrativepronouns)ทปรากฏคอน นน ตามปกตนามวเศษณ

ระบเฉพาะนปรากฏในขอบเขตของนามวลดวยเชนกนแตมหนาทตางไปกลาวคอเปนทงสรรพนามและระบ

ค�านามหลกใหเปนค�านามเฉพาะเนองจากใชเปนรปยอแทนสวนขยายนามวลทมโครงสรางลกษณนาม-นาม

วเศษณระบเฉพาะ(Singnoi,2001)ดงตวอยาง

(11)ก.ลกษณนาม-นามวเศษณระบเฉพาะ ใครซอ[หนงสอเลมน]มา (*ใครซอ[หนงสอเลมน]มา) ข.สรรพนามระบเฉพาะ ใครซอ[หนงสอน]มา

เมอสรรพนามวเศษณมาเปนหนวยค�าบงหวเรองเดนจะอยในโครงสรางทอยนอกขอบเขตของนาม

วลซงจะไมไดเปนสรรพนามแทนโครงสรางนามวลดงกลาวอกตอไปดงแสดง

(12)[คนรนผม]นเหนยวมากครบ (ประโยคมลฐาน:คนรนผมเหนยวมากครบ)

ใน(12) นนมสรรพนามระบเฉพาะน ไมไดระบชเฉพาะวาเปนคนรนผมกลมใดยงคงเปนคนรนน

โดยทวไปในบรบทนสรรพนามระบเฉพาะท�าหนาทในการบงหวเรองเดนเทานน

1.2.2.2 ค�าลงทาย

โดยปกตในภาษาไทยค�าลงทายแสดงการปดประโยค โดยอาจมนยบางประการในการใชภาษาแฝง

อยดวยเชนความสภาพความสนทสนมและวจนกรรมซงมค�าลงทายจ�านวนไมนอยปรากฏเพอบงวจนกรรม

หลายประการ ในสมพนธสารเรองเลานน ปรากฏค�าลงทายบงวจนกรรมหลายค�าทกลายมาเปนค�าบง

หวเรองเดนไดแกวจนกรรมการบอกการถามและการสงดงน

Page 8: หน้าที่ในการสื่อสารและวากยสัมพันธ์ของประโยคแปรในภาษาไทย ... · 18 14

22 Journal of Humanities, Naresuan University Year 14 Volumn 3, September - December 2017

1)ค�าลงทายทมกแสดงวจนกรรมการบอกพบไดแกนะ/นะ ค�าเหลานมกปรากฏทายประโยคบอกเลา2

เมอปรากฏบงหวเรองเดนในสมพนธสารเรองเลาจะไมบงวจนกรรมบอกกลาวนะ/นะดงแสดงเปรยบเทยบ

ในตวอยาง

(13)ก.บงวจนกรรมการบอกในประโยคมลฐาน ไปกอนนะ

คออยากเปลยนมอถอนะ ข.บงการเจาะเนนตางในประโยคยายสวนไปหนา ในหนงสอประวตศาสตรนะลง เตมไปดวยเรองราวทนาอาน แกงผกบงยดใสปลาดกนะทงกรอบทงมนทเดยวครบ

2)ค�าลงทายทมกแสดงวจนกรรมการถามพบไดแกหรอ ไง/ยงไง เลา ละ และ เนยค�าเหลาน

มกปรากฏทายประโยคค�าถามเมอปรากฏบงหวเรองเดนในสมพนธสารเรองเลาจะไมถามอกตอไปดงน

(14)ก.บงวจนกรรมการถามในประโยคมลฐาน อนเตอรเนทท�าใหเดกฉลาดจรงหรอ เปนหวดไดไง เมอไมร จะเอาอะไรไปสอนเลา ท�าไมไมคดซกนดละ จะหลบคาจอไหมเนย ข.บงหวเรองเดนในประโยคยายสวนไปหนา ภมศาสตรเลาลงเคยอานบางใหม ความดนหรอผมวงหน ปลาไหลยงไงละตมเปรตเขาหนอย ทเราตกซดเนยไอเหลอมไมใชเหรอ

3)ค�าลงทายแสดงวจนกรรมการสงพบไดแกซค�านเมอปรากฏบงหวเรองเดนในสมพนธสารเรองเลา

จะไมบงวจนกรรมการสงอกตอไปดงแสดงเปรยบเทยบในตวอยาง

(15)ก.บงวจนกรรมการสงในประโยคมลฐาน ลองอธบายมาซ ข.บงหวเรองเดนในประโยคยายสวนไปหนา พวกผมนซแยจรงๆ พบผา

1.2.2.3 ค�าเชอมความ

โดยปกตทวไปในภาษาไทยค�าเชอมความปรากฏเพอเชอมความระหวางวลหรอประโยคเพอบอก

ความสมพนธวาสอดคลองกนขดแยงกน เปนล�าดบฯลฯในสมพนธสารเรองเลาปรากฏมค�าเชอมบงตาม

สวนทแสดงหวเรองเดนในประโยคยายสวนไปหนา ซงไมไดท�าหนาทในการเชอมความอกตอไปค�าเชอมท

พบไดแกค�าเชอมบอกล�าดบแลวอยางไรกตามการปรากฏของค�าเชอมในประโยคแปรนแตกตางจากค�าบงการ

เจาะเนนตางอนๆนนคอเฉพาะค�าเชอมเทานนทตองปรากฏรวมกบค�าทมความหมายแสดงหวเรองเดนดวย

2 แตกไมเปนเชนนเสมอไปบางค�ากอาจปรากฏแสดงวจนกรรมอนไดดวย เชนวจนกรรมการสงหรอขอรองได ดงในประโยค

ใครรชวยตอบทนะคะ

Page 9: หน้าที่ในการสื่อสารและวากยสัมพันธ์ของประโยคแปรในภาษาไทย ... · 18 14

23วารสารมนษยศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร ปท 14 ฉบบท 3 ประจ�าเดอนกนยายน - ธนวาคม 2560

(16)ก.เชอมระหวางความ เธออาบน�าแลวกเขานอน ข.บงหวเรองเดนในประโยคยายสวนไปหนา มนอาจจะมคาส�าหรบมนษยทเหนคณคามน แตส�าหรบขาแลวเมลดขาวเมลดเดยว

ยงดกวาใขมกเปนใหนๆ(*ขาแลวเมลดขาวเมลดเดยวยงดกวาใขมกเปนใหนๆ)ค�าทท�าหนาทบงหวเรองเดนดงกลาวอาจปรากฏรวมกนไดดงตวอยาง (17)ก. พวกผมนซแยจรงๆ พบผา ข.ลงเนยนะเปนคนยงไงกนแน

2. ประโยคหวเรอง-เนอความ ประโยคหวเรอง-เนอความมรปแบบทสวนหวเรองเดนปรากฏเปนสวนประกอบแรกประโยคและตามดวยสวนเนอความทเกยวของหรอกลาวถงสวนหวเรองอาจมตวบงหวเรองเดนและ/หรอวเศษณขนรปแบบของประโยคประเภทนเหมอนกบการน�าเอาชอและเนอหาของสมพนธสารเรองหนงมายอใหมขนาดเทากบประโยคแสดงไดเปนสวนหวเรองเดน – (ตวบง/วเศษณ) – เนอความ ตวอยางแสดงไดดงน (18)การลาแรดนนถาพบแรดในเขตพทไธสงจะไลลาได (ประโยคมลฐาน: ถาพบแรดในเขตพทไธสงจะไลลาได) ในตวอยางทเตมรปแบบนประโยคหวเรอง-เนอความมการลาแรดเปนสวนหวเรองมนน เปนตวบงหวเรองเดนมถาพบในเขตพทไธสง เปนประโยควเศษณขนและมจะไลลาไดเปนสวนเนอความ2.1 หนาทในการสอสาร ประโยคหวเรอง-เนอความปรากฏใชเพอน�าเสนอหวเรองเดนเปนครงแรกในตอนตนของเนอหาน�าเสนอหวเรองเดนเขามาอกครงในเนอหาเพอคงหวเรองในสมพนธสารเรองเลาหลงจากทไดน�าเสนอไปแลวระยะหนงและแสดงหวเรองเดนในตอนทายของเนอหาเพอเปนการขมวดเรอง (19)ก.น�าเสนอหวเรองเดนเปนครงแรก“ประสบการณชวต” การเขยนเรองเมอวยเดกนนแสนสขสนกสนานมาก ผมเกดทบานนอกครบ เคยหน โรงเรยนยามฝนตก ไปชอนปลากดและไลตกบตามทองนา พอตกบไดเตมปบสงกะสเลกๆ เอาไปใหแมกลบโดนเฆยนดวยไมเรยวและสอนวาอยาท�าบาป แตผมไมเขดและตอมา... ข. น�าเสนอหวเรองเดนเขามาอกครง“ธรกจในคก” ธรกจในคก คอ การรบจางเขยนค�ารอง ค�าฟองและเรยบเรยงถอยค�าในการรางฎกา ทลเกลาขอพระราชทานอภยโทษ อนเปนธรกจตดอนดบ...เมอเหนวาไอแหวท�าทางงงวย สงสยในค�าพด ผคมปนจงอธบายใหมนฟงวา การท�าธรกจในตะรางผประกอบการ ตองรจกนวกอยหวแมมอ ไดมาสบตองแบงใหเขาบาง อยางรบจางเขยนจดหมาย เลนมตร มนไมผดกฎของเรอนจ�ากจรง แตตองคดถงความสะดวกในการสอสารบาง เพราะตองผานกองตรวจจดหมายเขาออกทกวน... ค. แสดงหวเรองเดนในตอนทาย“เทยวสราษฎรธาน” ...เงาะของสราษฎรธานนนอรอยจรงๆ มรสหวานทงกรอบ สมกบค�าโฆษณาชอ “เงาะโรงเรยน” ตอนทผมไป ก�าลงออกลกเหลองแดงยอยระยา ท “นาสาร” นนตน เดมยงอย เวลานไดออกลก-หลาน-เหลน-โหลน ไปจนถงเมองจนทรเมองระยองกน หมดแลว เงาะโรงเรยนนเขามงานสปดาหเงาะทกป

Page 10: หน้าที่ในการสื่อสารและวากยสัมพันธ์ของประโยคแปรในภาษาไทย ... · 18 14

24 Journal of Humanities, Naresuan University Year 14 Volumn 3, September - December 2017

ในตวอยาง(19ก)มประโยคหวเรอง-เนอความคอการเขยนเรองเมอวยเดกนนแสนสขสนกสนานมาก

ซงมสวนหวเรองเดนคอการเขยนเรองเมอวยเดก ใชคงหวเรองในสมพนธสารซงมชอเรองวาประสบการณ

ชวตโดยปรากฏเปนประโยคแรกของสมพนธสารในตวอยาง(19ข)มประโยคหวเรอง-เนอความคอการท�า

ธรกจในตะรางผประกอบการตองรจกนวกอยหวแมมอซงมสวนหวเรองเดนคอการท�าธรกจในตะรางใชคง

หวเรองในสมพนธสารซงมชอเรองวาธรกจในคกประโยคนน�าเสนอหวเรองดงกลาวเขามาใหมอกครงหลง

จากทไดน�าเสนอไปแลวในตอนตนสมพนธสารและประโยคถดไปกลวนเกยวกบเรองการท�าธรกจในคก

สวนใน(19ค)มประโยคหวเรอง-เนอความคอเงาะโรงเรยนนเขามงานสปดาหเงาะทกปซงมสวนหวเรอง

เดนคอเงาะโรงเรยน ประโยคนเปนการขมวดหวเรองเงาะโรงเรยนซงเปนหวเรองยอยของสมพนธสารเรอง

เทยวสราษฎรธาน

2.2 วากยสมพนธและแบบลกษณ

ประโยคหวเรอง-เนอความแตกตางจากประโยคยายสวนไปหนาในกรณทประโยคหวเรอง-เนอความ

มการตงสวนหวเรองเดนทสมพนธกบสวนเนอความโดยไมมการยายสวนใดในประโยคเดมไปหนาประโยค

ในขณะทประโยคยายสวนไปหนามสวนทเปนหวเรองเดนยายจากต�าแหนงปกต ดงแสดงเปรยบเทยบใน

ตวอยางตอไปน

(20)ก.ประโยคหวเรอง-เนอความ การออกลาลกปลาดก ตองออกลาในเวลาแดดจดๆ (ประโยคมลฐาน:ตองออกลาในเวลาแดดจดๆ) ข.ประโยคยายสวนไปหนา แมงดาทะเลตวใหญๆ เขากชอบดวย (ประโยคมลฐาน: เขากชอบแมงดาทะเลตวใหญๆ ดวย)

ใน(20ก)ประโยคหวเรอง-เนอความมสวนแสดงหวเรองเดนคอการออกลาลกปลาดกมสวน

เนอความคอตองออกลาในเวลาแดดจดๆ ซงสวนหวเรองเดนไมไดเปนสวนใดทยายมาจากสวนเนอความ

สวนใน(20ข)ประโยคยายสวนไปหนามสวนหวเรองเดนคอแมงดาทะเลตวใหญๆ เปนสวนทยายมาจาก

ต�าแหนงกรรมของประโยคมลฐาน

นอกจากนประโยคหวเรอง-เนอความมกมสวนหวเรองเดนเปนนามวลหรอกรยาวล/ประโยคกลาย

เปนนาม(nominalizedverbphrases/clauses)ดงตวอยาง

(21)การพจารณาอาหารและคณสมบตของอาหารแตละจานนนตองดสดสวนระหวางพช

กบเนอสตว

ส�าหรบตวบงสวนหวเรองเดนนนหากปรากฏในประโยคแปรชนดนจะเปนนามวเศษณระบเฉพาะ

เชนน นนเทานนไมปรากฏหลากหลายเหมอนประโยคยายสวนไปหนา

3. ประโยคคลาดสวนไปซาย

ประโยคคลาดสวนไปซายมสวนทเปนหวเรองเดนคลาดไปหนาประโยค โดยอาจมตวบงหวเรอง

เดนหรอไมกได มสรรพนามอางตาม (anaphoric pronouns)ปรากฏแทนในต�าแหนงเดม แสดงไดเปน

สวนหวเรองเดน – (ตวบง) – [ _____สรรพนาม_____] ประโยคเดม

ตวอยางแสดงไดดงน

Page 11: หน้าที่ในการสื่อสารและวากยสัมพันธ์ของประโยคแปรในภาษาไทย ... · 18 14

25วารสารมนษยศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร ปท 14 ฉบบท 3 ประจ�าเดอนกนยายน - ธนวาคม 2560

(22)คนกรงเทพฯ นผมเรยนไมทนเขาจรงๆ (ประโยคมลฐาน: ผมเรยนไมทนคนกรงเทพฯ จรงๆ )

3.1 หนาทในการสอสาร

ประโยคคลาดสวนไปซายมกใชบงหวเรองเดนทชเฉพาะและเปนเชงอางตามโดยแสดงสงทไมกลาวถง

มาระยะหนงในสมพนธสารและน�ามากลาวใหมดงตวอยาง

(23)เราพบเจอกบความยงยากหลายอยางมากในการหาโคดและลงโคด และเชอวาคนอนๆ

ทเคยท�าบลอกเจอกบปญหานเหมอนกน หรอแมแตถอดใจไปแลวเพราะความยงยากน

ยกตวอยางของพนทปละกน เหนภาพด มนจะมบลอกจ�านวนนงทแจกโคดตางๆ ซงแจก

แตโคดแตไมมใครบอกเลยวาไอโคดพวกเนยตองเอาไปลงไวสวนไหน ครนจะไปพมพหา

ในกเกลมนกไมใชอะไรทแพรหลายอกถาจะหาดวยภาษาไทย ไมเหมอนกบ blogger

หรอ wp ทหางายกวามาก เทานนยงไมพอ โคดของตกแตงหรออะไรแตละอยางทเรยก

ไดวาเขาขนสะเหลอเลยกวาได อนนพดตรงๆเทยบกบบลอกฝรงทใช platform อนแลว

เขาท�าไดมสกลกวามากเลย เราเลยมองวาปญหามนไมไดอยทวารสนยมเราแยกวาเขาหรอก

มนนาจะอยทเทคโนโลยมากกวา

ในตวอยาง(23)หวเรองคอความยงยากในการหาโคดและลงโคดซงปรากฏในชวงแรกๆตอมา

ผเลายกตวอยางโดยเรมทาวความถงเวบบอรดพนทปไประยะหนงแลวกลบมากลาวถงความยงยากดงกลาว

อกครงโดยใชประโยคคลาดสวนไปซายปญหามนไมไดอยทวารสนยมเราแยกวาเขาหรอก

3.2 วากยสมพนธและแบบลกษณ

ตามทปรากฏในภาษาตางๆนนประโยคคลาดสวนไปซายมลกษณะทางวากยสมพนธ3ประการ

(Givón2001)ดงน

-นามวลทคลาดไปซายจะมท�านองเสยงลงประโยคแยกตางหาก

-นามวลทคลาดไปซายนนมหนวยค�าบงการก(casemarker)ทเปนกลาง

-ปรากฏสรรพนามอางตามในต�าแหนงเดมของนามวลนนในประโยคเดม

เนองจากภาษาไทยเปนภาษาทไมมหนวยค�าบงการกและขอมลจากประโยคคลาดสวนไปซายใน

งานวจยนไดจากภาษาเขยน จงมลกษณะทางวากยสมพนธแสดงเพยงประการสดทายเทานน คอปรากฏ

สรรพนามอางตามในต�าแหนงเดมของสวนนามวลทคลาดไปซาย และกรณนเองจงท�าใหมโครงสรางท

แตกตางจากประโยคยายสวนไปหนาซงไมมสรรพนามอางตามแทนท

แมวาประโยคคลาดสวนไปซายทพบในสมพนธสารเรองเลาในภาษาไทยนนไมสามารถแสดง

ท�านองเสยงได แตกมกปรากฏมการหยดหรอเวนวรรคหลงสวนหวเรองเดน ในขณะทประโยคยายสวนไป

หนาไมมดงตวอยาง

(24)ก.ประโยคคลาดสวนไปซาย

เจาววนะ มนไมใหญเทา

ข. ประโยคยายสวนไปหนา

สวนเจาววนนไมใหญเทา

Page 12: หน้าที่ในการสื่อสารและวากยสัมพันธ์ของประโยคแปรในภาษาไทย ... · 18 14

26 Journal of Humanities, Naresuan University Year 14 Volumn 3, September - December 2017

สวนทเปนหวเรองเดนในประโยคคลาดสวนไปซายนนไมจ�ากดวาตองเปนหนวยนามรวมหลกเชน

ประธานกรรมและกรรมออมเทานนยงอาจเปนสวนประกอบยอยในหนวยนามรวมดงกลาวไดดวยสวนหว

เรองเดนทเปนประธานไดแสดงไปแลวในตวอยาง(24ก)สวนหนวยนามรวมอนๆแสดงไดดงตวอยางตอไปน

(25)ก.กรรม พระพทธรปตามวดตางๆ คนเอาทานไปขงไวในกรงเหลก

ข.หนวยนามรวมในอนพากยเตมเตมกรยา คนทครองรกกนมาจนแกเฒาผมสงสยวาท�าไมเขาจงมน�าอดน�าทนยงนก

จ.หนวยขยายในนามวล น�าพรกกะปอยางเดยวกลนของมนกเหลอเกนอยแลว

ส�าหรบตวบงแสดงสวนหวเรองเดนนนปรากฏเฉพาะนามวเศษณระบเฉพาะเชนน นนและ

ค�าลงทายในกลมวจนกรรมการบอกเชนนะ เนยไมปรากฏค�าบงทหลากหลายเหมอนประโยคยายสวนไปหนา

4. ประโยคคลาดสวนไปขวา

ประโยคคลาดสวนไปขวามสวนหวเรองเดนคลาดไปขวาหรอทายสดของประโยคโดยอาจมตวบง

ตามหรอไมกไดและมสรรพนามอางตามปรากฏแทนในต�าแหนงเดมของสวนหวเรองเดนรปแบบของประโยค

คลาดสวนไปขวาแสดงไดเปน[_____สรรพนาม_____] ประโยคเดม

– สวนหวเรองเดน – (ตวบง)เชน

(26)เขากมาปรกษาผม เธออะนะ (ประโยคมลฐาน: เธอกมาปรกษาผม)

ในตวอยางประโยคคาดสวนไปขวามสวนหวเรองเดนคลาดไปขวาคอ เธอ โดยมตวบงตามคอ

อะนะสวนนคลาดมาจากประธานของประโยคซงแทนดวยสรรพนามอางตามเขา

4.1 หนาทในการสอสาร

ประโยคคลาดสวนไปขวาปรากฏใชแสดงหวเรองเดนเพอเปนการตรวจสอบความเขาใจของผฟง

วาสามารถเขาถงหวเรองทน�าเสนอไดจรงๆ เนองจากในตอนแรกผพดคดวาผฟงสามารถเขาถงหรอเขาใจ

หนวยนามรวมหนงในประโยคซงไดกลาวถงไปกอนหนานแลวจงไมกลาวรปเตมของหนวยนามรวมนนโดย

ใชสรรพนามแทนแตภายหลง(หลงจากหยดไประยะหนง)กคดไดวาผฟงอาจไมเขาใจจงกลาวรปเตมหรอ

รปทชดเจนกวาออกมาดงตวอยาง

(27)พอเปดเทอม 2 มาปบ เรองทไมคาดฝนกเกดขน เธอไปคบกบเพอนสนทผมซะงน

ผมรสกเจบมากแตผมกไมแสดงอาการออกมา เพอนผมและเธอ เขากคบกนไป บางท

เธอทะเลาะกบเพอนผม เขากมาปรกษาผม เธออะนะ ผมกใหค�าปรกษาไป (ท�าไงไดละ

กคนมนชอบน)

ในตวอยาง(27)ประโยคคลาดสวนไปขวาเขากมาปรกษาผม เธออะนะ ผเลาใชสรรพนามเขา

แทนผหญงทคบหากนอยในต�าแหนงประธานแตเมอคดไดวาผฟงอาจไมเขาใจคดวาเปนเพอนผเลาทกลาว

ไปแลวขางตนจงเอยสรรพนามเพศหญงเธอทชดเจนกวาใชแทนผหญงทคบหากนอยภายหลง

Page 13: หน้าที่ในการสื่อสารและวากยสัมพันธ์ของประโยคแปรในภาษาไทย ... · 18 14

27วารสารมนษยศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร ปท 14 ฉบบท 3 ประจ�าเดอนกนยายน - ธนวาคม 2560

4.2 วากยสมพนธและแบบลกษณ

นอกจากสรรพนามอางตามทปรากฏแทนสวนทยายขวาแลวประโยคคลาดสวนไปขวาอาจใชอรป

อางตาม(zeroanaphor)ไดดวย3จงดเหมอนวาไมปรากฏวามสรรพนามอางตามดงแสดงในตวอยาง

(28)หนไมกลวหรอกคะ เอดส

ในตวอยาง (28)ประโยคคลาดสวนไปขวาแสดงหวเรองเดนคอ เอดส ทคลาดไปขวาโดยขยบ

ออกไปจากขอบเขตประโยคทปดประโยคโดยค�าลงทายหรอกคะมอรปอางตามสวนหวเรองเดนทเปนกรรม

ซงปกตจะปรากฏตามตดกรยา

ส�าหรบตวบงแสดงสวนหวเรองเดนนน ปรากฏเฉพาะค�าลงทายในกลมวจนกรรมการบอก เชน

อะนะ ไมปรากฏค�าบงทหลากหลายเหมอนประโยคยายสวนไปหนา

5. ประโยคปรากฏสวน

ประโยคปรากฏสวนในสมพนธสารเรองเลาเปนประโยคทมรปแบบน�าดวยกรยาในกลมความหมาย

‘ปรากฏ’ตามดวยประธานนามวลทเปนแบบลกษณทวไปหรอประธานทไมเปนแบบลกษณไดแกอนพากย

หรอภาคแสดงกรยาดงนคอกรยา ‘ปรากฏ’ – นามวล/ อนพากย/ ภาคแสดงกรยาตวอยางเชน

(29)ก. สวนหลงนามวล มสถตครอบครวทหยารางกนมากข.สวนหลงอนพากย มเดกขโมยหนงสอเพอน

ค.สวนหลงภาคแสดงกรยา

มเอามอเราไปดดวย

5.1 หนาทในการสอสาร

ประโยคปรากฏมหนาททแตกตางออกไปจากประโยคหวเรองเดนตางๆทไดกลาวไปแลวคอแนะน�า

ขอมลใหมทส�าคญเขามาในสมพนธสารซงเปนการกลาวเปนครงแรกจงไมเปนลกษณะทชเฉพาะและขอมล

ดงกลาวมกเปนหวเรองของเนอหาทถดตอไปดงในตวอยาง

(30)เมนตวหนงเดนผานมาเหนสนขจงจอกบาดเจบตดอยในซอกหนรมล�าธาร มเหลอบ

ฝงใหญตอมดดเลอดของมน เมนเวทนาจงเอยวา “ขาจะไลพวกเหลอบเหลานนใหดไหม”

สนขจงจอกสายหนาเเลววา “ขอบใจเพอนเอย ถาทานไลเหลอบฝงนไป ฝงใหมทหวโซ

กจะมาตอมดดเลอดขาอก เเตฝงนมนอมเเลว มนกอยเฉยๆ ขาจงไมเจบปวดมากนก”

ประโยคปรากฏสวนใน (30)คอประโยคมเหลอบฝงใหญตอมดดเลอดของมน เปนการแนะน�า

ขอมลใหมคอ เหลอบฝงใหญเขามาในสมพนธสารซงยงไมปรากฏมากอนจงไมชเฉพาะวาเปนเหลอบฝงใด

หนวยนามรวมนมความส�าคญในการทจะเปนหวเรองใหกลาวตอไปในสมพนธสาร

3อรปอางตามหรออาจเรยกไดวาเปน “การละ”จะปรากฏเปนปกตในการใชภาษาไทยโดยทวไปเมอสวนหนวยนามรวมนน

ปรากฏมากอนจงเปนทเขาใจไดไมจ�าเปนตองกลาวซ�าอกดงนนอรปอางตามจงมนยส�าคญและมความหมายไมไดหมายความ

วาไมมอะไร

Page 14: หน้าที่ในการสื่อสารและวากยสัมพันธ์ของประโยคแปรในภาษาไทย ... · 18 14

28 Journal of Humanities, Naresuan University Year 14 Volumn 3, September - December 2017

ดวยเหตผลของการน�าเสนอขอมลใหมทเปนหวเรอง จงพบประโยคปรากฏสวนจ�านวนไมนอย

ในตอนตนของเรองเลาประเภทนทานดงตวอยาง

(31)กาลครงหนง มชาวประมงลากอวนจบปากไดปลาทงทะเล เยอะมากๆ ชาวประมงก

นบวาไดกตว...

นอกจากแนะน�าขอมลเขามาใหมในสมพนธสารแลวประโยคปรากฏสวนยงพบเปนการท�าขอมล

เกาใหเปนขอมลใหมกลาวคอน�าขอมลเกาทกลาวไปแลวในสมพนธสารและไมไดกลาวถงมาระยะหนงน�า

มากลาวใหมเสมอนกบเปนขอมลใหมดงตวอยาง

(32)... พวกชาวบานจงพากนวงมาชวยพรอมดวยอาวธตางๆ เเตเมอมาถงกไมพบหมาปาสกตว

“มนวงไปทางโนนเเลวละ” เดกเลยงเเกะโปปดเเลวกเเอบหวเราะชอบใจภายหลง ตอจากนน

เดกเลยงเเกะกเเกลงหลอกใหชาวบานวงหนาตน เชนเดมไดอก 2- 3 ครง จนกระทง

วนหนงมหมาปามาไลกนเเกะจรงๆ…

5.2. วากยสมพนธและแบบลกษณ

วากยสมพนธของประโยคปรากฏสวนมสาระส�าคญในประเดนตอไปนคอประเภทของกรยาล�าดบค�า

การกลายเปนค�าไวยากรณของกรยาปรากฏอรรถศาสตรของภาคแสดงกรยาปรากฏและความสมพนธเชง

ไวยากรณในประโยคปรากฏ

5.2.1 ประเภทกรยาปรากฏ

ในสมพนธสารเรองเลาภาษาไทยนนกรยาปรากฏทพบไดแกม ปรากฏ เกด ก�าเนด เหลอ

เตมไปดวย แออดไปดวย 4ดงแสดงในตวอยาง

(33)ก.กรยาม มคนมาอดหนนรานของแก ข. กรยาปรากฏ ไมปรากฏวาเลอดออกสกหยด ค. กรยาเกด เกดสงครามระหวางนาคทงสอง ง. กรยา ก�าเนด ก�าเนดตนขาว จ. กรยาเหลอ เหลอแตกากออย ฉ. กรยาเตมไปดวย ในหนงสอนเตมไปดวยเรองราวทนาอาน ช. กรยาแออดไปดวย ททายเรอแออดไปดวยถงน�ามน

4สอดคลองกบในภาษาโดยทวไปทมกรยาปรากฏไดแกbeexistหรอhaveบางภาษาเปนกรยาจ�าพวกแสดงต�าแหนงเชน

‘นง’‘ยน’‘นอน’‘อย’หรอ‘เหลอ’บางภาษาเปนกรยาทมความหมายเปนการเขาเชน‘มา’หรอ‘ถง’บางภาษาใชกรยา‘ให’

(Givón,2001)

Page 15: หน้าที่ในการสื่อสารและวากยสัมพันธ์ของประโยคแปรในภาษาไทย ... · 18 14

29วารสารมนษยศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร ปท 14 ฉบบท 3 ประจ�าเดอนกนยายน - ธนวาคม 2560

ประโยคปรากฏสวนบางประโยคมกรยาปรากฏมากกวาหนงตวโดยมกรยาปรากฏอนปรากฏรวมกบ

ม ดงตวอยาง

(34)ก. ตอนนนเกดมหมปาตวหนงวงมา ข. เหลอมคนไปกนไดไมกคน

5.2.2 ล�าดบค�า

ล�าดบค�าในประโยคปรากฏจะสลบกนระหวางประธานและกรยานนคอกรยา-ประธานเนองจาก

ประธานเปนขอมลใหมซงมกจะไมปรากฏตนประโยค ในตวอยางตอไปนแสดงประธานของกรยาปรากฏท

เปนขอมลเกาซงระบเฉพาะในล�าดบปกตและประธานทเปนขอมลใหมซงไมระบเฉพาะในประโยคปรากฏ

(35)ก.ประธานขอมลเกา

...ภรรยากเหนวามขาวเหลออย นาจะพอแบงกนกนไดจงบอกกบสามไปวา “ขาวมอย

แลวพ กบขาวของเมอตอนเชากยงมอย ถาพหวกมากนไดเลย”... ข.ประธานขอมลใหม

กาลครงหนง มสงโตตวหนงไดมาถงวาระสดทายของชวต มนนอนปวยรอความตาย

ใกลๆ ถ�าของมน มนหายใจอยางแผวเบา…

5.2.3 การกลายเปนค�าไวยากรณของกรยาปรากฏ

ในภาษาไทยกรยาปรากฏไดกลายเปนค�าไวยากรณและสญเสยความหมายเดมไปบางสวนอาท

กรยาม ซงเปนกรยาตนแบบนนราชบณฑตยสถาน(2546)กใหความหมายไวหลายระดบเมอเปนกรยาหลก

ของประโยคมความหมายวา‘ถอเปนเจาของอยในครอบครองรวยไมเปลาไมวาง’เชนมเงน มลก คนม- คนจน

ในหมอมขาวตามล�าดบเมอท�าหนาทเปนกรยาปรากฏจะเหลอแสดงความหมายแตเพยง‘ปรากฏ’เชน

มโรคระบาด มดาวหางขนในทองฟา มคนอยใหมตามล�าดบสวนกรยาปรากฏอนเชนปรากฏ เกด ก�าเนด

เหลอกมเหตผลทจะมทมาในท�านองเดยวกน

5.2.4 อรรถศาสตรภาคแสดงของประโยคปรากฏ

ดวยเหตทกรยาปรากฏในประโยคปรากฏสวนไดสญความหมายเดมดงทไดกลาวไปแลวจงไมได

ท�าหนาทเปนกรยาปกตทแสดงความหมายของเหตการณ/สภาพการณหนงๆอกตอไปหนาทดงกลาวนจะ

กระท�าแทนโดยสวนทเหลอถดจากประธาน เชนภาคแสดงในอนพากย นามวเศษณ อนพากยสมพทธ

หนวยนามรวมสถานทฯลฯดงแสดง

(36)ก.ภาคแสดงในอนพากย เกดมใครตายสกคน ข. นามวเศษณ

มอาหารอรอยๆ มากมาย

ข. อนพากยสมพทธ มกระทาชายคนหนงซงมอาชพตดฟน ค. หนวยนามรวมสถานท ไมมหมบานคนในบรเวณนน

Page 16: หน้าที่ในการสื่อสารและวากยสัมพันธ์ของประโยคแปรในภาษาไทย ... · 18 14

30 Journal of Humanities, Naresuan University Year 14 Volumn 3, September - December 2017

5.2.5 ความสมพนธเชงไวยากรณทไมเปนแบบลกษณ

ในสมพนธสารเรองเลาภาษาไทยนนพบวามประโยคปรากฏสวนหลายประโยคทมหนวยนามรวม

สถานททถกท�าใหเปนหวเรองยายไปปรากฏหนาประโยคปรากฏสวน ซงไมจ�าเปนตองบงน�าดวยบพบท

จงเสมอนกบนามวลทท�าหนาทประธานของประโยคท�าใหอาจตความไดวาเปนประธานอกตวหนงนอกจาก

ประธานเดมความสมพนธเชงไวยากรณของประโยคดงกลาวจงไมเปนแบบลกษณทวไปดงตวอยาง

(37)ก.สถานททไมเปนหวเรอง

ไมมหมบานคนในบรเวณนน

ข.สถานททเปนหวเรองไมไดบงน�าดวยบพบท ในเมอง มมหรสพ

ค.สถานททเปนหวเรองบงน�าดวยบพบท น�าขางบนมโคลนปนอย

ในตวอยาง (37ก)บรเวณนน เปนสถานททไมเปนหวเรองปรากฏในบพบทวลหรอน�าหนาดวย

บพบทใน ใน(37ข)ในเมองเปนสถานททเปนหวเรองปรากฏหนาประโยคบงน�าดวยบพบทสวนใน(37ค)

น�าขางบนเปนสถานททเปนหวเรองปรากฏหนาประโยคโดยไมมบพบทน�า

6. อตราการปรากฏของประโยคหวเรองเดน อตราการปรากฏของประโยคหวเรองเดนในภาษาเขยนสมพนธสารเรองเลาจะแสดงใหเหนถงบทบาทความส�าคญในการใชภาษาในปรบทดงกลาวได ประโยคหวเรองเดนปรากฏเปนจ�านวนไมเกนรอยละ10จากจ�านวนประโยคทงหมด10,843ประโยคโดยปรากฏในสมพนธสารเรองเลาทเปนประสบการณมากกวาปรากฏในนทาน/ต�านานอยางเหนไดชดเจนรายละเอยดดงในตาราง1

ตาราง 1อตราการปรากฏของประโยคหวเรองเดนในภาษาเขยนสมพนธสาร

ประเภทตวบท จ�านวนการปรากฏ

ความถ รอยละ ภาพรวม

สมพนธสารเรองเลาปจจบน 752 66.90 6.94

สมพนธสารนทาน/ต�านานพนบาน 372 33.10 3.43

รวม 1,124 100 10.37

หากพจารณาถงจ�านวนของประโยคหวเรองเดนเปนรายชนดประโยคหวเรองเดนทง5ชนดดงกลาวปรากฏในจ�านวนทแตกตางกนมากแสดงใหเหนถงบทบาทหนาทความส�าคญทแตกตางกนในการใชภาษาสอสารโดยทงในภาพรวมและในสมพนธสารแตละประเภทนนพบประโยคปรากฏสวนชนดเดยวเปนจ�านวนมากถงกวารอยละ50รองลงไปเปนประโยคยายสวนไปหนากวารอยละ30นอกนนพบเปนจ�านวนไมเกนรอยละ10โดยประโยคคลาดสวนไปขวาปรากฏนอยทสดในสมพนธสารเรองเลาปจจบนหรอไมปรากฏเลยในนทาน/ต�านานพนบานรายละเอยดดงแสดงในตาราง2

Page 17: หน้าที่ในการสื่อสารและวากยสัมพันธ์ของประโยคแปรในภาษาไทย ... · 18 14

31วารสารมนษยศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร ปท 14 ฉบบท 3 ประจ�าเดอนกนยายน - ธนวาคม 2560

ตาราง 2อตราสวนประโยคหวเรองเดน5ชนด

ประเภทประโยคแปร

อตราสวน

ภาพรวม เรองเลาปจจบน นทาน/ต�านานพนบาน

ความถ รอยละ ความถ รอยละ ความถ รอยละ

ประโยคปรากฏ 560 53 333 48 227 62

ประโยคยายสวนไปหนา 352 33 236 34 116 32

ประโยคคลาดสวนไปซาย 90 8.50 70 10 20 5.50

ประโยคหวเรอง-เนอความ 55 5 52 7.50 3 .50

ประโยคคลาดสวนไปขวา 4 .50 4 .50 - -

รวม 1,061 100% 695 100% 366 100%

สรปและอภปรายผล งานวจยนมวตถประสงคเพอศกษาหนาทในการสอสารและวากยสมพนธของประโยคแปรกลมหนวยสรางหวเรองเดนในบรบทของไทยมการศกษาวเคราะหในแนวภาษาศาสตรหนาทนยมแบบลกษณภาษา โดยมขอมลจากภาษาเขยนทเปนสมพนธสารเรองเลาประเภทประสบการณและนทาน/ต�านานมผลการวจยพบวาประโยคแปรในกลมหนวยสรางประโยคหวเรองเดนปรากฏ5ชนดไดแก1)ประโยคยายสวนไปหนาท�าหนาทน�าเสนอหวเรองเดนโดยน�าเสนอหวเรองเดนเปนครงแรกในตอนตนสมพนธสารและน�าเสนอหวเรองเดนเขามาอกครงในเนอหาเพอเปนการคงหวเรอง 2)ประโยคหวเรอง-เนอความท�าหนาทน�าเสนอหวเรองเดนเปนครงแรกในตอนตนสมพนธสาร น�าเสนอหวเรองเดนเขามาอกครงในเนอหาเพอเปนการคงหวเรองและน�าเสนอหวเรองเดนเพอเปนการขมวดเรองในตอนทายมวากยสมพนธทเปนการตงสวนหวเรองเดนทสมพนธกบสวนเนอความโดยไมมการยายสวนใดไปหนาประโยค3)ประโยคคลาดสวนไปซายท�าหนาทแสดงหวเรองเดนทมกเปนการชเฉพาะและอางตามมกเปนสงทไมกลาวถงมาระยะหนงในสมพนธสารและน�ามากลาวใหมมวากยสมพนธทเปนการใชสรรพนามอางตามในต�าแหนงเดมของสวนนามวลทคลาดไปซาย 4)ประโยคคลาดสวนไปขวาท�าหนาทแสดงหวเรองเดนทเปนการตรวจสอบความเขาใจของผฟงมวากยสมพนธทเปนการใชสรรพนามหรออรปอางตามในต�าแหนงเดมของสวนนามวลทคลาดไปขวาและ5)ประโยคปรากฏท�าหนาทแนะน�าขอมลใหมทส�าคญเขามาในสมพนธสารและท�าขอมลเกาใหเปนขอมลใหมมวากยสมพนธทแสดงกรยาปรากฏล�าดบทสลบกนของประธาน-กรยาการกลายเปนค�าไวยากรณของกรยาปรากฏอรรถศาสตรของภาคแสดงและความสมพนธเชงไวยากรณทไมเปนแบบลกษณ ส�าหรบอตราการปรากฏของประโยคหวเรองเดนนนพบไมต�ากวารอยละ10จากจ�านวนประโยคทงหมดโดยพบในเรองเลาประสบการณมากกวานทาน/ต�านานประมาณหนงเทาตวมล�าดบของจ�านวนในสมพนธสารเรองเลาทงสองประเภทคลายกนคอประโยคปรากฏประโยคยายสวนไปหนาประโยคคลาดสวนไปซายประโยคหวเรอง-เนอความและประโยคคลาดสวนไปขวาตามล�าดบ การศกษาวจยนแสดงใหเหนไดวาในการศกษาไวยากรณภาษานนจ�าเปนตองพจารณาหนาทในการสอสารหรอการใชภาษาในบรบทเปนตวตงอนจะท�าใหการระบและจ�าแนกหมวดหมไวยากรณถกตองและมเหตผลหรอหลกฐานทนาเชอถอได เนองจากรปภาษาหนงๆ อาจมหนาทในการใชภาษามากกวา

Page 18: หน้าที่ในการสื่อสารและวากยสัมพันธ์ของประโยคแปรในภาษาไทย ... · 18 14

32 Journal of Humanities, Naresuan University Year 14 Volumn 3, September - December 2017

หนงหนาท หรอรปภาษาหนงๆ เมอปรากฏในบรบททแตกตางกนยอมมหนาทในการสอสารทเปลยนไปดงตวอยางในกรณของค�าระบเฉพาะน นนหรอน นนทไวยากรณแนวเดมพจารณาวามหนาทไวยากรณในการระบเฉพาะใหกบค�านามหรอนามวลเทานนซงถาพจารณาหนาทในบรบทการสอสารดวยแลวค�าเหลานไมไดท�าหนาทระบเฉพาะแตเพยงประการเดยวหรออาจไมไดท�าหนาทนเลยแตจะบงหวเรองใหกบหนวยนามรวมในประโยคทสอดคลองกบหวเรองของสมพนธสารซงอาจเปนนามวลทไมระบเฉพาะกได หรอในกรณของการปรากฏของสรรพนามอางตามประธานทถกคลาดไปซายเชนไอคนเกามนซอเขาไว ท�าใหดเปนปรากฏตามประธานเดมการศกษาทผานมาจงเรยกวา“สรรพนามเงา”5เหมอนกนกบทปรากฏในประโยคชนดอนเชนอยาไปวาสมศกดเขาเลย ซงมเหตผลทพจารณาเอาโครงสรางภาษาเปนตวตงไมไดพจารณาถงหนาททแตกตางกนจงไมไดมการจ�าแนกทางไวยากรณทแตกตางกน ดงนนหนาทในการสอสารจงเปนปจจยส�าคญทตองตงไวเปนประการตนๆในการศกษาไวยากรณภาษา นอกจากนในการศกษาการวเคราะหไวยากรณไทยโดยองบทบาทหนาทในการสอสารนเองทน�ามาซงการพบประโยคแปรชนดใหมทไมปรากฏในการศกษาวจยไวยากรณไทยทผานมา โดยพบวาประโยคหวเรอง-เนอความมความแตกตางจากประโยคยายสวนไปหนาและประโยคคลาดสวนไปซายซงการศกษาทผานมาไมไดแยกเปนคนละชนดกนหรอยงไปกวานนบางการศกษากไมไดแยกประโยคยายสวนไปหนาและประโยคคลาดสวนไปซายใหแตกตางกนเสยดวยซ�า6 โดยการศกษานพบวาประโยคแปรทงสามชนดมหนาทในการสอสารและวากยสมพนธทแตกตางกนประโยคหวเรอง-เนอความทพบใหมนน มหนาททแตกตางออกไปจากประโยคยายสวนไปหนาและประโยคคลาดสวนไปซายคอแสดงการขมวดเรองไวทายสมพนธสารดวยซงไมปรากฏกบประโยคแปรทงสองชนดหลงและมวากยสมพนธทแตกตางคอสวนทเปนหวเรองนนเปนการตงขนมาตางหากไมไดยายมาจากสวนใดของประโยคมลฐานดงเชนประโยคแปรทงสองชนดหลงดงกลาวดงนนประโยคทงสามชนดนควรตองมการพจารณาทแตกตางกนในการใชภาษาไทยดงทไดน�าเสนอไวในงานวจยน ส�าหรบจ�านวนของประโยคแปรทพบวาปรากฏในสมพนธสารประเภทเรองเลาประสบการณมากกวานทาน/ต�านานและประโยคแปรบางชนดเชนประโยคหวเรอง-เนอความทปรากฏในนทาน/ต�านานนอยมากและประโยคคลาดสวนไปขวาไมปรากฏเลยนน เปนประเดนทควรมการเกบรวบรวมขอมลและท�าการศกษาทตอยอดตอไปในเรองของการเปรยบเทยบหนาทและวากยสมพนธของประโยคแปรขามสมยระหวางปจจบนและอดต และขามลกษณะการใชภาษาระหวางการใชภาษาทเปนแบบแผน/เปนทางการนอยกวาและการใชภาษาทเปนแบบแผน/เปนทางการมากกวาโดยสมพนธสารประเภทเรองเลาประสบการณซงมขอมลจากเวบบอรดดวยนนมความเปนปจจบนมากกวาและเปนแบบแผนนอยวาซงใกลเคยงกบภาษาพดในชวตประจ�าวนมากสวนนทาน/ต�านานเปนเรองทเลาทสบทอดตอกนมามแนวโนมทผเลาพยายามรกษาการใชภาษาเดมอยดวยจงมความเปนปจจบนนอยกวาและเปนแบบแผนมากกวาการศกษาขามสมยและลกษณะดงกลาวสามารถแสดงทมาและววฒนาการของประโยคแปรในภาษาไทยอนจะเปนการศกษาอกแนวหนงทสามารถเสรมสรางการศกษาไวยากรณไทยดงกลาวใหครอบคลมมากยงขน

5นววรรณพนธเมธา(2525)จดเปนสรรพนามทท�าหนาทขยายค�านาม6สมทรงบรษพฒน (2529และ2532)กลาวโดยรวมถงประโยคในลกษณะนวาเปนสาเหตใหพจารณาไดวาภาษาไทยเปนภาษาเนนเรองซงตรงกบทLiandThompson(1981)พจารณาภาษาจนวาเปนภาษาหวเรองเดนซงมโครงสรางประโยคเปนหวเรอง-เนอความ (topic-comment) และHinds (1989) ไดขอสรปการวเคราะหวาประโยคยายสวนแบบYและประโยค

คลาดสวนไปซายในภาษาไทยมหนาทไมแตกตางกน

Page 19: หน้าที่ในการสื่อสารและวากยสัมพันธ์ของประโยคแปรในภาษาไทย ... · 18 14

33วารสารมนษยศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร ปท 14 ฉบบท 3 ประจ�าเดอนกนยายน - ธนวาคม 2560

บรรณานกรม

จนดางามสทธ.(2522).ภาษาศาสตรภาษาไทย. กาฬสนธ:โรงพมพจนตภณฑการพมพ.

นววรรณพนธเมธา.(2525).ไวยากรณไทย.กรงเทพมหานคร:รงเรองสาสนการพมพ.

พรพลาสเรองโชตวทย.(2524). ประโยครบในภาษาไทย. วทยานพนธอกษรศาสตรมหาบณฑต

จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

พระยาอปกตศลปสาร.(2499). หลกภาษาไทย. พระนคร:ส�านกพมพไทยวฒนาพานช.

ราชบณฑตยสถาน.(2546).พจนานกรมไทยฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542.กรงเทพมหานคร:

บรษทนานมบกสจ�ากด.

สมทรงบรษพฒน.(2529).บทน�าส การศกษาภาษาในระดบทสงกวาประโยค.วารสารภาษาและ

วฒนธรรม 6(2),1-10.

สมทรงบรษพฒน.(2532).ภาษาไทย:ภาษาเนนเรอง.วารสารภาษาและวฒนธรรม 8(1),11-17.

อมราประสทธรฐสนธ.(2549).หนวยสรางกรรมวาจก.หนวยสรางทมขอขดแยงในไวยากรณไทย.

กรงเทพมหานคร:โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย,174-273.

อญชลสงหนอย.(2553). กลวธการแปลหนวยสรางประโยคเนนสวน.วารสารมหาวทยาลยนเรศวร

18 (3),65-79.

อญชลสงหนอยวงศวฒนา.(2556).หนวยสรางกรรมวาจกในภาษาไทย:การวเคราะหในแนวไวยากรณ

หนาทนยมแบบลกษณภาษา.วารสารภาษาและภาษาศาสตร 31 (2),8-29.

อญชลสงหนอยวงศวฒนา.(2558).หนาทในการสอสารและวากยสมพนธของประโยคแปรในภาษาไทย:

กรณหนวยสรางประโยคเจาะเนนตาง.วารสารภาษาและภาษาศาสตร 33 (2) 2558.,70-91.

Givón,Talmy.(2001).Syntax: An introduction Vol II.Amsterdam/Philadelphia:JohnBenjamins

PublishingCompay.

Hinds,John.(1989).Left-DislocationinThai.Language and Linguistics No. 2, 61-83.

Lambrecht,Knud.(1994).Information Structure and Sentence Form: Topic, Focus and the Mental

Representations of Discourse Referents.Cambridge:CambridgeUniversityPress.

Li,CharlesN.andThompson,SandraA.(1981).Mandarin Chinese: A Functional Feference

Grammar.Berkeley:UCPress.

Lyons,John.(1968).Introduction to Theoretical Linguistics. Cambridge:CambridgeUniversityPress.

Lekawatana,Pongsri.(1970).Verb Phrases in Thai: A Study in Deep-Case Relationships.Ph.D.

dissertation,UniversityofMichigan.

Prasithrathsint,Amara.(1984).TheThaiequivalentsoftheEnglishpassivesinformalwriting:

Astudyoftheinfluenceoftranslationonthetargetlanguage.University of Hawaii Working

Papers in Linguistics 15 (1).

Prasithrathsint,Amara.(2001).Theestablishmentoftheneutralpassiveandthepersistenceof

theadversativepassiveinThai.MANUSYA, Journal of Humanities, 4 (2),77-88.

Page 20: หน้าที่ในการสื่อสารและวากยสัมพันธ์ของประโยคแปรในภาษาไทย ... · 18 14

34 Journal of Humanities, Naresuan University Year 14 Volumn 3, September - December 2017

Prasithrathsint,Amara.(2006).Thedevelopmentof/thùuk/asapassivemarkerinThai.InAbraham

WernerandLeisiöLarisa(eds.). Passivization and Typology.JohnBenjaminsPublishers,

115-131.

Radford,Andrew.(1997).Syntax: A Minimalist Introduction.Cambridge&NewYork:Cambridge

UniversityPress.

Singnoi,Unchalee.(2001).DiscoursefunctionsofThaidemonstratives:acaseonpragmatically

controlledirregularfunctions.InS.Burusphat(Ed.),Proceedings of the Eleventh Annual

Meeting of the Southeast Asian Linguistics Society, Tempe, Arizona,pp.645-657.

ArizonaStateUniversity.

Singnoi,Unchalee.(2002).AnanalysisofpassiveconstructionsinThai.InDawnNordquistand

CatieBerkenfield(eds.)HDLS Proceedings.NewMexico:UniversityofNewMexico

Press,69-86

Stassen,Leon.(1997).Intransitive Predication.Oxford:ClarendonPress.