มโนทศนการพยาบาลผปวยฉกเฉนและวกฤต วณดา มงคลสนธ

การพยาบาลผปวยฉกเฉนและวกฤต หมายถง การใหการพยาบาลผปวยในภาวะฉกเฉน และวกฤต ซงภาวะฉกเฉนและวกฤต หมายถง อะไร...? ผปวยฉกเฉนและวกฤตอยทไหน...? และ ความส าคญของการพยาบาลผปวยฉกเฉนและวกฤตคออะไร ครอบคลมอะไรบาง และพยาบาลจะใหการพยาบาลผปวยฉกเฉนแลวกฤตไดทไหน อยางไร? เปนค าถามทตองการค าตอบทชดเจนกอน จงจะสามารถใหการพยาบาลไดอยางเขาใจและครอบคลม

การพยาบาลผปวยภาวะฉกเฉนและวกฤต ภาวะฉกเฉนและวกฤต หมายถง ภาวะทผปวยก าลงประสบภาวะคกคามตอชวตทางดานรางกาย (Life-threatening) สจตรา ลมอ านวยสาร, 2551) พยาบาลมบทบาทหนาทในการใหการดแลผปวยใหผานพนภาวะวกฤตของชวต นบวาเปนบทบาทททาทายความสามารถในการเปนพยาบาลเปนอยางยง พยาบาลตองสามารถประเมนผปวยและใหการพยาบาลผปวยไดเพอปองกนหรอแกไขปญหาทเกดขนหรออาจจะเกดขนตอไป ฉะนนพยาบาลตองสามารถท านายปญหาทอาจจะเกดขนในอนาคตไดดวย

ผปวยฉกเฉนและวกฤตอยทไหน? ตามความเขาใจเดมผปวยฉกเฉนจะอยทแผนกอบตเหตและฉกเฉน (ER หรอ Emergency Room) และผปวยวกฤตจะอยทหอผปวยวกฤต (ICU หรอ Incentensive care unit) แตปจจบนจะสงเกตไดวาผปวยทมาทแผนกอบตเหตและฉกเฉนไมใชผปวยทอยในภาวะฉกเฉนและวกฤตทก าลงอยในการคมคามตอชวตทางรางกายเสมอไป จะดวยระบบการจดการของโรงพยาบาลหรออะไรกแลวแต แตอยางไรกด จะพบผปวยในภาวะทก าลงถกคกคามตอชวตทแผนกอบตเหตและฉกเฉนแนนอน พบในหอผปวยวกฤตแนนอนไมวาจะเปน ICU (Intensive care unit) , CCU (Critical care unit) CCU (Coronary care unit) , SCU (Surgical care unit) , MICU (Medical Intensive care unit) เปนตน นอกจากนนในหอผปวยทวไป (Progressive Care Unit) ไมวาจะเปนหอผปวยทางอายรกรรมหรอศลยกรรมกจะพบผปวยในภาวะทถกคมคามตอชวตทมใหเหนอยทวไปและไมใชเพยงแคในโรงพยาบาลเทานน ผปวยทยงมาไมถงโรงพยาบาล ผปวยทยงอยในชมชนภายนอก หรอบานของเขากอาจสามารถเปนผปวยภาวะวกฤตและฉกเฉนไดดวยเชนกน ซงการแกปญหาการดแลใหการพยาบาลผปวยวกฤตและฉกเฉนทไดด าเนนการอยในขณะน ไดมการสงเสรมการผลตพยาบาลเฉพาะทาง (Nursing specialty) หรอเฉพาะสาขาขนมา เชน สาขาหวใจและหลอดเลอด (CCU : Coronary care unit), ศลยกรรมหวใจและหลอดเลอด (Cardiovascular surgery unit) , ศลยกรรมปลกถายอวยวะ (transplantation surgery unit) , ระบบประสาท (Neurology unit) , การบาดเจบหรออบตเหต (Trauma unit) เพอใหสามารถใหการพยาบาลผปวยในภาวะฉกเฉนและวกฤตเฉพาะได

แตอยางไรกดการดแลผปวยฉกเฉนและวกฤตในศตวรรษน เนองจากผปวยภาวะฉกเฉนและวกฤตสามารถพบไดทวไป ทกหนแหง ทกหอผปวยทวไป ไมเลอกวาจะเปนในหรอนอกโรงพยาบาล พยาบาลผใหการดแลจงมความจ าเปนอยางยงทจะตองมความสามารถใหการดแลผปวยทมภาวะคกคามตอชวตได โดยเฉพาะอยางยงตองสามารถรวาผปวยก าลงอยในภาวะคกความตอชวต นนคอตองสามารถประเมนได Michael Reij และ Roberta kaplow (2005) กลาววา การพยาบาลผปวยภาวะวกฤต คอ การใหการพยาบาลทเปน Routine care ทตองเปนงานประจ าของพยาบาลทตองสามารถปฏบตได และยงรวมถงการประยกตใชเทคโนโลยทซบซอน ความทาทายในการเขาใจภาวะจตสงคมของผปวยภาวะฉกเฉนและวกฤต ความขดแยงทางจรยธรรมทมความสมพนธกบผปวยในภาวะวกฤต ขณะเดยวกนยงตองใหความส าคญกบความตองการและความกงวลของสมาชกในครอบครวผปวย และบคคลส าคญในชวตของผปวยอน ๆ อกดวย ดงนน ภาวะวกฤตและฉกเฉนจงไมใชเปนเพยงภาวะทมการเปลยนแปลงทางดานรางกายเทานน ยงรวมถงภาวะจตสงคม กระบวนการพฒนาการทางดานจตใจและจตวญญาณ การพยาบาลผปวยภาวะวกฤตและฉกเฉนจงเปนการพยาบาลทคอนขางยงยากซบซอนเปนการพยาบาลทตองใหการพยาบาลทเปนเฉพาะบคคล (Individual) ตองสามารถประเมนผปวยไดวาก าลงอยในภาวะคกคามตอชวตหรอไม บนพนฐานความรทจ าเปน คอ การวภาคและพยาธสรรวทยา พยาบาลควรมความรความเขาใจในศาสตรทางการพยาบาล ทฤษฎการพยาบาล กรอบแนวคดทางการพยาบาลอยางถกตอง โดยใชกระบวนการพยาบาล (Nursing Process) เปนเครองมอในการแกปญหาผปวย และไมใชแตเพยงเฉพาะผปวย พยาบาลยงตองใหการดแลกบครอบครวและญาตของผปวยในภาวะวกฤตและฉกเฉนทมความกงวล รอนใจ ไมเขาใจ และมค าถามมากมาย ในขณะทเทคโนโลยในการใหการดแลสขภาพมการพฒนากาวหนาไมหยดนง พยาบาลจงตองมความเขาใจทงในการประยกตใชเทคโนโลยเพอใหการดแลสขภาพและมความเขาใจในหวใจความเปนมนษย ของบคคลเพอใหการดแลพยาบาลอยางมประสทธภาพและสทธผลทสด การประเมนผปวยภาวกฤตและฉกเฉน ดงกลาวแลววา การประเมนมความส าคญทสดในการใหการพยาบาลผปวยภาวะวกฤตและฉกเฉนคอ พยาบาลตองสามารถท านายปญหาทอาจจะเกดขนได ตองสามารถใหการพยาบาลเพอปองกนปญหาทอาจจะเกดขนและแกไขปญหาทเกดขนแลวได แตเดมหรอแมแตในปจจบนกตาม พยาบาลไดใชรปแบบแนวคดทางการแพทย (medical model) มาประเมนผปวย โดยใช Head to toe assessment และ Body system assessment เปนมาตรฐานในการประเมนผปวยโดยใชแนวคดของการะประเมนทงสองรปแบบประกอบกน ตอมาไดมการพฒนากรอบแนวคดทางการพยาบาล และทฤษฎทางการพยาบาล เชน ทฤษฎการปรบตวของรอย , ทฤษฎการดแลตนเองของโอเรม , และกรอบแนวคดเกยวกบความตองการของบคคล แบบแผนทางดานสขภาพของ GORDON , FANCAS , และ NANDA เปนตน กลมพยาบาล

ในอเมรกาเหนอไดมความเหนวาทฤษฎการพยาบาลทเหมาะสมกบผปวยทมภาวะเจบปวยวกฤต คอ กรอบแนวคดทางการพยาบาลของทเรยกวา FANCAS โดย Dr. June C. Abbey อยางไรกดหากพจารณาจากต าราหลาย ๆ เลม แนวคดหลกทงสามกสามารถใชเปนกรอบ แนวคดในการใหการพยาบาลผปวยวกฤตและฉกเฉนไดเปนอยางด รวมทงท าใหสามารถเขาใจถงความแตกตางของบทบาทหนาทพยาบาล และผรวมวชาชพได ผเขยนจงขอน าเสนอแนวทางการประเมนผปวยภาวะวกฤตและฉกเฉน ทงสามกรอบแนวคดมาประกอบกนเพอพจารณาในการพยาบาลผปวยวกฤตและฉกเฉน กรอบแนวคดในการประเมน (Assessment Framework) กระบวนการประเมนผปวยสามารถแยกการประเมนออกไดเปน 4 ระยะคอ

1. Prearrival เปนระยะตงแตไดรบขอมลผปวยกอนทจะไดพบผปวย อาจเปนขอมลจากพนท จากการสงตอทงจากภายนอกหรอภายในโรงพยาบาลเอง เชน จาก ER, OR หรอ Ward ขอมลในลกษณะของ Prearrival จะใหภาพรวมของผปวยทท าใหมองเหนปญหาและความตองการของผปวยทงทางดานรางกายและจตใจ การประเมนในระยะนมความส าคญมากท าใหพยาบาลสามารถเตรยมอปกรณทจะใหการพยาบาลไดอยางเหมาะสมกบความตองการ

2. Admission Quick Check หมายถงการตรวจสอบทนททรบผปวย ซงจะตองท าทนท เปนการประเมนทจ าเปนเพอดหนาทของการหายใจและหวใจวามการหายใจและการก าซาบออกซเจนเขาสอวยวะทส าคญของรางกายไดเพยงพอหรอไม ซงการประเมนใชหลกการประเมน ABCDE

Airway Breathing Circulation , Cerebral perfusion , and Chief complaint Drugs and Diagnostic tests Equipment

3. Comprehensive Admission Assessment คอการประเมนทตองรบท าใหเรวทสดเทาทสามารถจะท าได เปนการประเมนเชงลกถงประวตการรกษาในอดต ประวตทางสงคม และจากการตรวจรางกายทกระบบ การประเมนในระดบนถอเปนหวใจส าคญทน าไปสผลส าเรจในการใหการพยาบาล ท าใหพยาบาลมความเขาใจอยางลกซง สามารถใหการพยาบาลไดสอดคลองตามความตองการ พยาบาลจะสามารถควบคมสถานการณทเกดขนหรออาจจะเกดขนได ซงถอเปนคณคาของพยาบาลทไมสามารถประมาณคาได

4. Ongoing Assessment เปนการประเมนตอเนองตามความตองการทมความสมพนธกบเงอนไขเฉพาะตวของผปวย การรกษาและการตอบสนองตอการรกษาของผปวย

โดยสรปขณะทท าการประเมนตงแตแรกรบผปวย สงทพยาบาลตองตระหนกค านงถงทสดและตลอดเวลา คอ ความปลอดภยของผปวย ผปวยทมความเจบปวยเฉยบพลน เปนวกฤตทมความวนวาย เปนเหตการณเรงดวน ในทามกลางกจกรรมทหลากหลาย และเกยวพนกนหลายๆหนวยงาน หลายๆ ระบบทตองรวมมอกนในลกษณะสหวชาชพ การจะไดมาซงขอมลมาเพอการประเมนในสถานการณดงกลาวจะมความล าบากมาก อาจตองใชทกวถทางไมวาจะไดจากครอบครว ญาต บนทกในอดต หรอจากการสงตอเปนตน รายละเอยดของขอมลทตองประเมนในผปวยวกฤตฉกเฉน I. Prearrival Assessment

รายงานผปวย : - อาย (Age) - เพศ (Gender) - อาการทท ามา (chief complaint) - การวนจฉย (diagnosis) - ประวตทสมพนธกบอาการทมา (pertinent history) - สภาพของรางกาย (physiologic status) - อปกรณทสอดใสเขารางกาย (invasive devices) - อปกรณทใช (Equipment) - ผลการตรวจทางหองปฏบตการ (Status of laboratory / diagnostic test) การเตรยมรบผปวย:

โดยปกตมาตรฐานในการเตรยมรบผปวยทพยาบาลตองประเมนกอนวาพรอมหรอไม ควรประกอบดวย - Bedside ECG พรอมจอ Monitor พรอมสายตอเชอม - ECG electrode - Blood pressure cuff - Pulse oximetry - ชด Suction - สาย Suction - Bag valve Mask device - Oxygen สายและอปกรณทเหมาะสมเพอให Oxygen

- เสาน าเกลอ และ Infusion pumps - Bedside supply cart รถอปกรณทประกอบไปดวย ส าล alcohol และ ถงมอไม Sterile

Syringes และอปกรณท าแผล - ชดรบใหม กาละมงเชดตว และอปกรณท าความสะอาดรางกาย - แบบฟอรมรบใหมและแบบฟอรมบนทกการดแลผปวยวกฤต

II. Admission Quick Check assessment : ABCDE Airway and Breathing:

- ประเมนทางเดนหายใจและการหายใจของผปวยโดยใหผปวยพดและมองการเคลอนไหวของทรวงอกขน-ลง ดวาศรษะอยในต าแหนงทเหมาะสมทลนจะไมตกไปอดกนทางเดนหายใจ

- ประเมนทางเดนหายใจสวนบนวามเลอด เศษอาหาร หรอสงแปลกปลอมกอนใส Oral Airway กรณทจ าเปนตองใส

- กรณทผปวยเจาะคอ ไมวาจะเปน cricothyrotomy หรอ tracheostomy ตองมนใจวาทางเดนหายโลง ผปวยหายใจไดด ปลอดภย ตองประเมนต าแหนงของ Et tube ทใส และขนาดของ tube ดวาไดมการท าเครองหมายไวทบรเวณใด เชน ฟน รมฝปาก ซาย ขวา หรอจมก เพอเปรยบเทยบต าแหนงส าหรบการใหการดแลในอนาคต ตองดดเสมหะใหเพอแนใจวาไมมเสมหะในทางเดนหายใจทงในชองปากและทอทางเดนหายใจ สงเกตส จ านวน และความขนเหนยวของเสมหะ สงเกตอตราการหายใจ ความลก รปแบบ และความเทากนของทรวงอก ขณะหายใจทงสองขาง ความพยายามในการหายใจ ตองใชกลามเนอสวนอนชวยในการหายใจหรอไม ถาใชเครองชวยหายใจ ใหประเมนดวาผปวยหายใจตามเครองหรอไม สงเกตอาการกระสบกระสาย ความวตกกงวลหรอการเปลยนแปลงสภาวะทางจต

- ฟง Chest sound ฟงเสยงหายใจสองขางเทากนหรอไม คณภาพของการหายใจ การขยายของทรวงอก และฟงทงดานหนาและดานหลง

- ตรวจสอบวเคราะหคา Oxygen saturation - กรณทผปวยตองใช bag valve mask หรอ เครองชวยหายใจ (mechanical ventilator) ให

ประเมนการหายใจดวยตนเองของผปวย และความตองการในแรงดนทเพมขน - กรณใส chest tube ใหประเมนวาเปน plural หรอ mediastinal chest tubes ตองตอกบ

Suction หรอไม และสายไมพ[บหกงอ

Circulation and Cerebral Perfusion

- ประเมนการไหลเวยนโดยการคล า pulse อยางรวดเรวและมองดทจอ electrocardiogram (ECG) ดอตราการเตน (Heart rates) จงหวะการเตน (Rhythm) ของหวใจ

- ประเมนความดนโลหตและอณหภม - ประเมน peripheral perfusion โดยประเมนจากส อณหภม ความชนและ Capillary refill - ประกอบกบภาวะประเมนภาวะของผปวยตงแตกอนรบผปวยและเหตผลในการรบตว

ไว อาจมความตองการในการประเมนสภาพรางกายส าหรบอาการแสดงถงการเสยเลอด เพอประเมนวาม Active Bleed ก าลงเกดขนหรอไม

- การประเมนเลอดทไปเลยงสมองจะดการท าหนาทของสมองโดยรวม ซงจะประเมนอยางรวดเรว ถงระดบของความรสกตว (LOC : Level of consciousness) ประเมนวาผปวย Alert หรอตนตวอยหรอไม ไมวาจะดวยค าพด หรอกระตนความเจบปวด เพอประเมนการตอบสนอง สงเกตปฏกรยาของการลมตา มองรอบ ๆ การท าตามค าสงงาย ๆ ขณะเคลอนยายผปวยจาก Stretcher ถาผปวยไมสามารถพดไดจากการบาดเจบ หรอใสทอทางเดนหายใจ ใหประเมนการพยกหนาอยางเหมาะสมกบค าถามทถามผปวย

Chief Complaint การประเมนทดทสด คอค าบอกเลาจากผปวย ซงมบางครงอาจไมจรงเสมอไป บางครงผปวยอาจไมสามารถตอบสนองหรอไมสามารถพดภาษาทเราเขาใจได ขอมลอาจตองไดจากเพอน ครอบครว หรอผทมาดวย ในกรณทไมสามารถประเมนประสทธภาพเจบปวยได พยาบาลตองดจากรองรอยทรางกาย เชน แผนยาทปดอยตามรางกาย ใส pacemaker แบบถาวรอย หรอจากรอยแผลเปนเดม ประกอบกบใชความรทางพยาธสรรวทยาเพอแยกแยะไดถง สาเหตตองมารบการดแลรกษา Chief Complaint ท าใหไดขอมลของเวลาทเรมมอาการ ปจจยน ามาและความรนแรงท าใหอาจไดขอมลเชงลกดวยในชวงน จากค าถามบางค าถามทถามเพมขนมา

Drug and Diagnosis Test

ขอมลเกยวกบยาและการตรวจวนจฉยทอยในขนตอนของ Admission quick check - ถายงไมไดให intravenous fluid ควรใหทนท - เรมบนทก intake – output - ถาก าลงใหยาทางหลอดเลอดด า ควรตรวจสอบยาทใหวาใหยาทไดถกตองตามชนด

ขนาด และอตราทให - ดผลการตรวจวนจฉยเพมเตมอยางรวดเรว ผลการตรวจวนจฉยพนฐาน ประกอบดวย

Serum Electrolyte

Glucose Complete blood count with Platelet Coagulation studies Arterial Blood gas Chest x-ray ECG

รวบรวมผลการตรวจวนจฉย ประกอบการวนจฉยโรค ค าบอกเลาของผปวยถงความผดปกตหรอปญหาทเกดและความตองการการใหการพยาบาลอยางรวดเรว

Equipment

ประเมนอยางรวดเรวกบหลอดเลอดทวรางกาย และรวมถงทอระบายตาง ๆ วาอยตรง บรเวณใด มนคงแคไหน เชอมตอจอ Monitor หรออปกรณในการ Suction เหมาะสมหรอไม สงเกตปรมาณ ส กลน ดอปกรณวาท าหนาทดหรอไม และท าเครองหมายตามความจ าเปน การประเมนขณะรบผปวยตองท าอยางรวดเรวภายใน 2-3 นาทเทานน หลงจากการประเมน

ABCDE แลว การประเมนในลกษณะของ Comprehensive Admission Assessment จงจะเรมขน แตกอนทจะประเมนในระยะตอไป แตถายงไมสามารถแกปญหาทมความผดปกตได และถาไมมความจ าเปนตองใหการพยาบาลอยางเรงดวนแลว อาจเปนชวงเวลาทพยาบาลตองสงผปวยไป ICU หรอชวงเวลาในการยนยนขนาดและยาทให หรออาจเปนชวงเวลาในการทพยาบาลจะใหค าแนะน ากบครอบครว และ เพอน เพอใหความแนใจวาเราก าลงใหการดแลอยางดทสดกบผปวยโดย

- ใหความหวงทเปนจรง - ตอบค าถามและใหขอมลอยางซอสตยตรงไปตรงมาและใหความมนใจกบผปวยในการ

ใหการรกษาพยาบาล III. Comprehensive Admission Assessment

Comprehensive Admission Assessment เปนการประเมนสภาพรางกาย และจตสงคมของผปวยเปนพนฐาน ฉะนนอาการทเปลยนแปลงจะสามารถบอกอนาคตไดวาผปวยมจะอาการดขน หรอแยลงอยางไร ดงนน แนวทางการประเมนผปวยวกฤตทจะกลาวถงตอไปจะเปนเสมอนกรอบแนวคดทจะประเมนความผดปกตและการไดรบบาดเจบของผปวย ซงจะรวมถงประวตสน ๆ และการตรวจรางกายในแตระบบ ซงในความเปนจรงแลวการประเมนในระยะ Comprehensive ไมไดอยในระยะวกฤต และฉกเฉน แตทจะกลาวดงตอไปนจะเปนมมมองของการประเมนเฉพาะของผปวยภาวะวกฤตและฉกเฉนทตองการขอมลทมากกวาการไดมาจากผปวยทไมไดอยในภาวะดงกลาว รวมทงการเพมสดสวนจ านวน

ประชากรผสงอายเพมขนมความจ าเปนในการตองประเมนถงผลกระทบจากกระบวนการสงอายรวมดวยดงน

ระบบประสาท (Nervous) เคยชก เคยเปนลม มอาการ Delirium tremens มอกระสบกระสายจากพษสราเรอรง

อาการสน ประสาทหลอนหรอไม มอาการชา ออนแรงในสวนหนงสวนใดของรางการหรอไม มความล าบากในการฟง การมอง หรอการพดหรอไม ระดบการท ากจกรรมประจ าวนเปลยนแปลง เนองจากความเจบปวยในปจจบนหรอไม ตองใชอปกรณในการชวยเหลอ เชน ไมเทา หรอไม

ระบบไหลเวยน (Cardiovascular) มปญหาเกยวกบหวใจ หรอโรค เชน Heart attack หรอ stoke มปญหาความเหนอยลาอยางมาก มจงหวะการเตนของหวใจทไมสม าเสมอ มความดนโลหตสง มอปกรณไฟฟาทชวยใหการเตนของหวใจสม าเสมอ (pacemaker) หรอการฝงเครอง

Defibrillator ไว ระบบหายใจ (Respirator)

เคยหายใจสน ๆ เจบขณะหายใจ ไอเรอรง และมเสมหะหรอไม สมผสกบสารบางอยางจากสงแวดลอมทอาจกระทบตอปอด มอากาหยดหายใจขณะหลบ (Sleep apnea)

ระบบปสสาวะ (Renal) มการเปลยนแปลงในความถของการถายปสสาวะ มอาการแสบ ปวด มสงคดหลงออกมาผดปกต หรอมความยากล าบากขณะถายปสสาวะ มเลอดปนออกมากบปสสาวะ

ระบบทางเดนอาหาร (Gastrointestinal) มน าหนกลด หรอเพมในเรว ๆ น มการเปลยนแปลงความอยากอาหาร

มปญหาคลนไส อาเจยน มการเคลอนไหวของล าไสบอยแคไหน มการเปลยนแปลงในรปแบบทผดปกต หรอมเลอดปนออกมากบอจจาระหรอไม มฟนปลอม มแพอาหาร

ระบบผวหนง (Integumentary) มปญหาทเกยวกบผวหนงหรอไม

ระบบตอมไรทอ (Endocrine) มปญหาเลอดออกงาย

ระบบเลอด (Hematologic) มปญหาการตดเชอเรอรง

ระบบภมคมกน (Immunologic) ไดมการสมผสกบโรคตดตอ

ระบบจตสงคม (Psychosocial) มปญหาทท าใหการสอสารยากล าบาก เชน การไดยน การมองเหนและปญหาทางภาษา

เปนตน การเรยนรแบบใดดทสด ตองการขอมลซ าๆ หลายๆ ครง หรอตองการรขอมลลวงหนา วธการแกปญหาจากความเครยด วกฤต หรอความเจบปวดท าอยางไร ใครคอคนส าคญในครอบครว และใครเปนคนมสวนในการตดสนใจกบผปวยหรอ

ผปวยเคยมประสบการณการเจบปวยวกฤตหรไม เคยถกท าราย มประสบการณยงยากจากความวตกกงวล, โกรธ, โมโห, สบสน, อารมณขนๆ ลงๆ

หรออยากฆาตวตาย อะไรคอวถทปฏบตทางวฒนธรรม เชน อทธพลของศาสนา คานยมในสงคม ซงม

ความส าคญตอครอบครว อะไรเปนการรบรของครอบครว และความคาดหวงตอพยาบาลและหนวยงานวกฤต

และฉกเฉน ระบบจตวญญาณ (Spiritual)

อะไรคอความเชอทางจตวญญาณของผปวย อะไรคอสงทชวยผปวยเมอประสบภาวะเครยด ผปวยตองการพบพระ อนศาสนาจารย หรออนใดเพอการเยยวยาความเจบปวยหรอไม

ในสวนของกระทบจากการเปลยนแปลงในความสงวย

ระบบประสาท (Nervous) การไดยนและการมองเหนลดลง การสญเสยความจ าระยะสน การเปลยนแปลงการประสานงานของการเคลอนไหว การลดลงของความแขงแรงของก าลงกลามเนอ การตอบสนองทชาลงของค าพดและการถกกระตนการเคลอนไหว การลดลงของความสามารถในการวเคราะหขอมลใหม ๆ การเพมขนของความรสกตอการเปลยนแปลงอณหภม , ตอ ยาsedation จะสบสน วนวาย และตอระดบการลดลงของความตนตว

ระบบไหลเวยน (Cardiovascular) เพมการแขงตวของหลอดเลอดและลนหวใจ การลดลงของ stroke volume ท าใหเกดการลดลงของ cardiac output การลดลงของความสามารถของกลามเนอหวใจ (myocardial compliance, การเพมขนของการท างานของหวใจ และการลดลงของชพจรสวนปลาย

ระบบหายใจ (Respiratory) การลดลงของความยดหยน การลดลงของความจของปรมาตรการหายใจ เพมการคงคางหลงเหลอของอากาศทหายใจเขา ขณะหายใจออกไดอยางไมมประสทธภาพ ลดการตอบสนองตอการเพมขนของ CO2

ระบบทางเดนปสสาวะ (Renal) ลด glomerular filtration rate เพมความไมสมดลของ fluid และ electrolyte

ระบบทางเดนอาหาร (gastrointestinal) ปญหาเรองฟน การลดลงของการเคลอนไหวของล าไส การลดลงของการเผาผลาญทตบ การเพมความเสยงจากการเปลยนแปลงจากการไดรบสารอาหาร

ระบบตอมไรทอ การเพมขนของการเปนเบาหวาน ความผดปกตของตอมธยรอยดและภาวะซด เลอดจาง การลดลงของ antibody และภมตานทาน

ระบบผวหนง การลดลงของ skin turgor การเพมขนของ การเปราะแตกของหลอดเลอดทเกดขนบอยๆ การเปนจ าเขยว

การลดลงของความยดหยนและความตงตวของผวหนง ระบบอน ๆ

o การเปลยนแปลงของกระบวนการจดการยาของรางกาย (pharmacokinetics) และผลทางชวเคมและสรระของยา กลไกการออกฤทธ เปนตน (Pharmacodynamics : เภสชพลศาสตร)

o การนอนหลบยาก หลบเปนชวง ๆ มความวตกกงวล หรอเกบกดเพมขน กระบวนการรบรหรอการคดผดไปจากปกตและยากทจะเปลยนแปลง

การประเมนผปวยภาวะวกฤตและฉกเฉนอยางเขาใจในลกษณะของ Comprehensive admission

assessment นน นอกจากเหตการณทน าผปวยมาโรงพยาบาลแลว ประวตเจบปายในอดต ประวตทางสงคมของผปวยกมความจ าเปนตองถกประเมน พรอมกบการประเมนภาวะจตสงคม จตวญญาณ และทางรางกายดวยเชนกน

ประวตการเจบปวยในอดต (Past Medical History) การเคยไดรบการรกษาหรอการท าผาตดกอนหนาน การเขารบการรกษาในโรงพยาบาล การไดรบยาทงตามใบสงแพทยและไมใชตามใบสงแพทย ยาทเปนสารอาหารทดแทน หรอสมนไพรรวมทงประวตการแพยา

ประวตทางสงคม (Social History) ความตองการในการดม ชา กาแฟ บหร เหลา สารเสพตดตาง ๆ จ านวน ความถ และระยะเวลาทใช รวมทงดรองรอยทปรากฏ เชน รอยเขม คราบ Nicotine ทฟน นว และกลนของสราจากลมหายใจ

การประเมนรางกายตามระบบรางกาย (Physical assessment by Body System) การประเมนทางรางกาย จะประเมนจากหวถงเทา (Head to toe approach) ประเมนความเจบปวด (pain) และความไมสขสบาย (discomfort) เปนสญญาณเตอนใหทงผปวยและพยาบาลรวามความผดปกตเกดขนและตองการความใสใจอยางรวดเรว ประเมน chest pain การประเมนความเจบปวดยงตองแยกแยะ ความเจบปวดทเปนลกษณะเฉยบพลน (Acute) ออกจากความเจบปวดเรอรง (Chronic) ตรวจสอบการตอบสนองตอความเจบปวดของผปวยโดยไมใชคานยมหรอเกณฑของตวเอง เปนตวตดสน เพราะฉะนนควรประเมนและบนทกจากค าพดของผปวยเปนส าคญและประเมนระดบของความเจบปวด (Pain scale) สวนเทคนคในการประเมนรางกายใชเทคนคการด (inspection), คล า (palpation), เคาะ (percussion), และ ฟง(Auscultation) แมวาการเคาะจะใชไมบอยนกในผปวยวกฤตและฉกเฉน

ระบบประสาท : Nervous System

ระบบประสาท เปนเสมอนสวนสงงาน หรอเปนนายของทกระบบ แบงออกเปนระบบประสาทสวนกลาง (Central Nervous system) และ ระบบประสาทสวนปลาย (Peripheral Nervous System) แตในผปวยวกฤตฉกเฉนจะเนนไปทระบบประสาทสวนกลาง (CNS) ตวบงชทส าคญทสดทแสดงถงการเปลยนแปลงของการท าหนาทของระบบประสาทสวนกลาง คอ LOC (Level of consciousness) : ระดบความรสกตวในการประเมนความรสกตวในผปวยวกฤต จะใช Glasgow Coma Scale เปนตวประเมน ประเมนขนาดของรมานตา (pupil) รปราง ความเทากบ เทากนของทงสองขางและการตอบสนองตอแสงไฟ ในการแปลผลการเปลยนแปลงของรมานตา ตองตระหนกไวอยางหนงวา ยาบางชนด เชน atropine หรอ Morphine มผลตอการเปลยนแปลงของรมานตา การประเมนระดบความรสกตว รมานตา ตอมาตองประเมนก าลงของแขน ขา (Motor function) แตเดมเราจะใหผปวยก ามอพยาบาล กระดกและกดเทาลง ถาสามารถท าตามค าสงได ให check gag & Babinski reflexes ถาไดรบบาดเจบทศรษะใหตรวจสอบอาการของการคงของสารน ารอบจมก หรอห แยกแยะระหวางน าไขสนหลงและเลอด ประเมน cranial nerve, mental status การรบรบคคล สถานท เวลา ดการพด การสบตา ความคด ด Lab ทเกยวของกบระบบประสาท เชน electrolysis ในเลอดในปสสาวะ คา Osmolality และ urinary specific gravity ระดบยา alcohol เพอดวาเปนเหตของระดบความรสกตวทเปลยนไปหรอไม ถามอปกรณวด ICP (intracranial pressure) ประเมนชนดของอปกรณการวด วเคราะหความดนพนฐานและรปแบบของคลนไว ตรวจสอบคาเพอสามารถใหการดแลไดทนทวงท

ระบบหวใจและหลอดเลอด (Cardiovascular System) การประเมนระบบหวใจและหลอดเลอด เพอทจะประเมน Central และ peripheral perfusion ประเมนความดนโลหต จงหวะ และอตราการเตนของหวใจ ด ECG ความผดปกตของ T-wave ST segment ทเปลยน ประเมน PR , QRS, และ QT interval และ วด QT ดความผดปกตของกลามเนอหวใจทถกท าลาย, ปญหา การสงสญญาณไฟฟา (electrical conduction problem และ electrolyte imbalance ถามบวม (edema) ประเมนการบวม ดงน O = ไมมการบวม กดบม + 1 = กดบมเลกนอย หายไปในเวลา < 1 วนาท

+ 2 = กดบม หายไปในเวลา < 1 – 2 วนาท + 3 = กดบม หายไปในเวลา < 2 – 3 วนาท + 4 = กดบม หายไปในเวลา > 4 วนาท

ฟง Heart Sound คล า peripheral pulse ประเมนระดบ Electrolyte , CBC(Complete Blood Count), coagulation studies , ด lipid profiles

กรณม Chest pain หรอ Chest trauma ตองประเมนระดบ Cardiac enzyme ประเมนระดบยาทใชในระบบหวใจและหลอดเลอด เชน digoxin เพอประเมนภาวะ Arrhythmias นอกจากนนการประเมน ECG 12 lead ควรใชในการประเมนผปวยทบอกวาม chest pain มจงหวะการเตนของหวใจทผดปกต หรอสงสยกลามเนอหวใจไดรบบาดเจบ เพอเปนขอมลพนฐานและเปรยบเทยบในอนาคต รวมถงสงเกต ชนด ขนาด ต าแหนงของการให IV catheters และความสามารถในการไดรบสารน าอยางเหมาะสม

ระบบหายใจ (Respiratory system) ระบบหายใจ ประเมนจากการหายใจและการไดรบ Oxygen เปนส าคญ ประเมนอตราและจงหวะการหายใจ การเคลอนไหวของกลามเนอทรวงอก 2 ขาง เทากนหรอไม ถาผปวยมไอ มเสมหะ หรอตอง suction ผานอปกรณตาง ๆ สงเกต ส ลกษณะ และจ านวน ประเมนดวา trachea อยตรงกลาง (Midline) หรอเคลอนไป (shifted) ประเมนรปรางลกษณะทรวงอก ความผดปกต เชน Kyphosis หรอ scoliosis สงเกต crepitus บรเวณทมกดเจบ และถาก าลงให Oxygen ด mode ของการใหและเปอรเซนต oxygen ทให ฟง Lung ทงหนาและหลง ประเมน Arterial blood gases (ABGS) เพอวนจฉยและแปลผลการหายใจและการไดรบ Oxygen รวมทงภาวะสมดลของกรด-ดาง และคอยด oxygen saturation อยางตอเนอง ถาผปวยใส tube ดขนาดและต าแหนงความลก การ mark tube ไวทจมกหรอฟนเพอเปรยบเทยบ และถาผปวยใชเครองชวยหายใจ ด mode, tidal volume , respiratory rate , positive end expiratory pressure (PEEP) และเปอรเซนตของ oxygen ทผปวยได สงเกตผปวยหายใจไดดวยตวเอง หรอตองการแรงเพมในการหายใจ จากการเปลยนแปลงของ pulmonary compliance ถาม Chest tube ประเมน crepitus รอบ ๆ สาย ประเมนจ านวนสของ content ดวาม air leak หรอไม และระบบระบายทรวงอก ตองอยใตระดบน าหรอตอกบ suction

ระบบทางเดนปสสาวะ (Renal System) การประเมนหนาทการท างานของไต ลกษณะของปสสาวะและสภาวะของ electrolyte เปนตวแปรทส าคญในการประเมน ในการเชอมตอกบระบบหวใจและหลอดเลอด ปรมาณของน าตองถกประเมนดวย ในผปวยวกฤตจะตองประเมนจ านวนปสสาวะผานทาง Foley catheter ทก 1-2 ชวโมง ตองเกบตวอยางปสสาวะเพอดความผดปกตของ glucose protein , และเลอด ดการอกเสบ บวม รอยแผลบรเวณอวยวะสบพนธ ถาม supra pubic tubes หรอ ureterostomy ใหประเมนต าแหนงจ านวน และลกษณะของปสสาวะ ระดบ electrolyte ในเลอด , BUN , Creatinine และคา osmolality ทงในเลอดและปสสาวะเพอประเมนหนาทการท างานของไต

ระบบทางเดนอาหาร (Gastrointestinal System) nutrition และ Ileal status เปนปจจยส าคญ ประเมนดทองดความเสมอกบของทอง ดรปราง การแขงตว การเคลอนทหรอรอย striae ดน าหนกตวและก าลงกลามเนอ ดเยอบในชองปาก และคาของ albumin ในเลอด ฟง Bowel sound ทง 4 quadrants เรยงล าดบตามเขมนาฬกา Bowel sound ปกตควร

ไดยนอยางนอยใน 60-90 วนาท การคล าทองเบา ๆ จะชวยใหประเมนไดถง pain tenderness , guarding หรอ rebound tenderness ของชองทอง อยางไรกดตองฟง Bowel sound กอนคล าทอง เพราะการคล าจะไปเปลยนลกษณะและความถของเสยง ของการเคลอนทของล าไส ประเมนการระบายจาก tube ในต าแหนงใดๆ กตาม การท าหนาทของมนและลกษณะของ content ประเมน NG tube และ NG secretions ส าหรบคาความเปนกรด ดาง (PH) และ Occult Blood ตรวจสอบอจจาระและการอาเจยนเพอดวามเลอดปนออกมาหรอไม ประเมน Ostomies ต าแหนงสของ stoma และชนดของการระบายออกมา

ระบบตอไรทอ เลอด และระบบภมคมกน (Endocrine , Hematologic, and Immune system) ระบบตอมไรทอ ระบบเลอด และระบบภมคมกน ระบบทงสามนมกจะถกมองขามเวลาประเมนผปวยวกฤตฉกเฉน เพราะมกจะประเมนภายใตการประเมนในระบบอน โดยเฉพาะการประเมนหนาทของระบบ endocrine อาการจะมความสมพนธกบการหลงมาก หลงนอยของ Hormone การประเมนความผดปกตทพบทเกยวของกบความสมดลของสารน า อตราการเผาผลาญ การเปลยนแปลงความรสกตว, สและอณหภมของผวหนง , electrolyte glucose , และสมดลของกรด-ดาง ท าใหพยาบาลฉกเฉนและวกฤตตองพจารณาถงการครอบคลมถงระบบ endocrine ดวย ในสวนของระบบเลอด การประเมน red blood cells (RBCs) และ coagulation studies เปนตวแปรหลก การลดลงของเมดเลอดแดงมผลตอการสงผาน oxygen จะเหนไดอาการ pale , cyanosis, light headedness , tachypnea, และ tachycardia และการม clotting factors ทไมเพยงพอท าใหเกดรอยช า จ าเลอดทวไป สดทายระบบภมคมกน มหนาทตอสกบการอกเสบตดเชอ การประเมนสามารถประเมนไดจาก white cell และการแยกแยะออกมาจากจ านวนเมดเลอดทงหมดประเมนไดจากการอกเสบ น าเลอด น าหนอง และรอยแดง การมไขต าๆ ตอเนองเปนตวชถงภาวการณตดเชอทส าคญผปวยวกฤตสวนใหญจะมความบกพรองของระบบภมคมกน

ระบบผวหนง (Integumentary System) ผวหนงจะเปนดานปองกนดานแรกของรางกาย การประเมนผวหนงจะประเมนทงหมด ดส

อณหภม ความแขงแรงและรอยยน ดผน (rashes) , ดรอย striae , แผลเปน (scar) , การเปลยนแปลงของส (discoloration) และรองรอย (lesion) ตาง ๆ ส าหรบรอยถลอก แผลกดทบ แผลตาง ๆ ใหสงเกตขนาด ความลก การมหรอไมมน าเลอดน าหนอง พจารณาใชเกณฑการประเมนความแขงแรงของผวหนง เพอจะสามารถปองกนการแตกแยกออกของผวหนงไดอยางทนทวงท

การประเมนทางจตสงคม (Psychosocial Assessment) การเจบปวยวกฤต มความสมพนธกบการเปลยนแปลงทางรางกายและจตสงคมประกอบกบ การรกษาดวยยา สารทเปนเคมและไมใชสารเคมสามารถท าใหมผลกระทบตอพฤตกรรมของผปวย ซงถาไมไดรบการแกไขผปวยจะทกขทรมานมผลตอชวตและการฟนฟในภายหลงของผปวย

การสอสาร (General Communication) ปจจยทมผลตอการสอสาร คอ วฒนธรรม , ระยะของพฒนาการทางจต , สภาวะทางรางกาย , ความเครยด , การรบร , การบกพรองทางความคด , สภาวะทางอารมณและทกษะทางภาษา แตธรรมชาตของผปวยวกฤตและฉกเฉนปญหาการสอสารจะเกดจาก 2 เรองใหญ คอ ยา และการใชอปกรณทเปนเทคโนโลยชวยในการหายใจ พยาบาลวกฤตและฉกเฉนจะตองเปนผเชยวชาญในการประเมนการสอสารทไมใชค าพด ประเมนความตองการ และขอมลทส าคญของผปวย รจกสงเกตทาทาง , สหนา , การเคลอนไหวของลกตา , ของสวนตาง ๆ ของรางกาย , การเปลยนแปลง โดยเฉพาะอตราการเตนของหวใจ ความดนโลหตและอตราการหายใจ ซงการสะทอนความรสกโดยไมใชค าพด มนสะทอนความรสกของผปวยไดมากกวาความรสกจรง ๆ ทผปวยพยายามทจะเปนผปวยทดไมบน ความเครยดและความกงวล (Stress and Anxiety) ความกงวลเหนอยลาทงทางดานรางกายและจตใจ การถกกระตนเปนเวลานาน ๆ จากสภาพงานการดแลผปวยทหนก ตองแกไข สงแวดลอมในการใหการดแลผปวยวกฤตและฉกเฉน เชน เสยงทดงหรอการกระตนอน ๆ ทมตอเนองตลอดเวลา สงผลใหระดบของความกงวลและความเครยดเพมสงขน สงแวดลอมในการใหการดแลผปวยวกฤตและฉกเฉน มการแยกผปวยออกจากการสนบสนนทางสงคม ตองพงพา สญเสยการควบคมตนเอง ตองวางใจในผใหการดแลทไมรจกไมไดรบการชวยเหลอและไมมความสามารถในการแกปญหา ดงนนผปวยอาจมอาการกระสบกระสาย (restlessness) ไมใหความรวมมอ หายใจเรว (Hyperventilation) และมความตองการอยางไมมเหตผลเปนสญญาณของการเพมขนของระดบความวตกกงวล ยาบางชนด เชน interferon, corticosteroids , angiotensin Converting enzyme inhibitors และ Vasopressors สามารถสรางความเครยดและวตกกงวล นอกจากนการหยดหรอการหยาสารบางชนด เชน กาแฟ บหร สารเสพตดอยางทนทอาจมผลตอความเครยด และความวตกกงวล รวมทงความเจบปวดการนอนไมหลบ การขาด Oxygen การกลวตาย การสญเสยการควบคมตนเอง การใชอปกรณเทคโนโลยระดบสง โดยลดความเปนมนษยลง การใชเครองชวยหายใจ และการหยาเครองชวยหายใจ ลวนสงเสรมใหเกดความเครยดและความวตกกงวลทงสน รปแบบการแกปญหา (Coping Styles) ผปวยแตละคนแกปญหาขณะประสบความเจบปวยวกฤตและฉกเฉนแตกตางกนตามบคลกลกษณะเฉพาะตวของแตละคน บางคนตองการทราบขอมลทกอยาง บางคนตองการใหตดสนใจใหเลย พยาบาลมหนาทชวยใหผปวยแกปญหาใหตวเองใหได ความกลวท าใหผปวยไมมความสามารถในการแกปญหา การรกษา หตถการ ความเจบปวด การแยกตวลวนเปนสาเหตของ

ความกลว กลวความไมร กลวความโดดเดยว สญเสยรางกาย การควบคมตนเอง ความทกข สญเสยคนทรก ครอบครวผปวยเชนกนเหมอนกบตวผปวย มกระบวนการของความเศราโศกทมระยะปฏเสธ (denial) , ตกใจ (Shock) , โกรธ (auger) , ตอรอง (bargaining) , เกบกด (depression) และยอมรบ (acceptance) ทงครอบครวและตวผปวยจะตองสามารถผานระยะดงกลาวเปนอยางด ความตองการของครอบครว (Family needs) ความตองการของครอบครว พยาบาลตองทราบวาใครทผปวยบอกวาเปนครอบครวของเขา ใครควรไดรบขอมลของผปวย ครอบครวสามารถท าใหเกดผลกระทบทเปนบวกตอผปวยทจะชวยใหผปวยมความสามารถในการแกปญหาได

ซงในการประเมนความตองการของครอบครว Leske (2002) ได สรปวา พยาบาลตองใหความหวงทเปนจรง ใหขอมลและใหค าตอบดวยความซอสตยและใหความมนใจวาไดใหการดแลอยางททสด นอกจากนนในการประเมนยงตองใชการสอสารทงปลายปดและปลายเปด ประเมนระดบความกงวลของครอบครว ประเมนการรบรตอในสถานการณ ความร ความเขาใจ ความคาดหวงและผลลพธทหวง ประเมนบทบาทของครอบครวทเปนพลวตร เปลยนแปลงได รวมทงประเมนกลไกการแกปญหาและทรพยากรทใช Unit Orientation

Unit Orientation เปนการใหความรกบผปวยและญาตเกยวกบสงแวดลอมทผปวยอย ซงเปนสงทพยาบาลสวนใหญมองขามและไมใหความใสใจ ซงในความเปนจรงตองอธบายบอกกลาวถงอปกรณทใชในการดแลผปวย นโยบายการเขาเยยม รวมทงผปวยจะสอสารความตองการกบพยาบาลอยางไร ครอบครวจะไดรบหมายเลขโทรศพทเพอตดตอ ไดรบทราบรายชอแพทย พยาบาล ทใหการดแลอย

การสงตอ (Referrals) ถามความจ าเปนตองสงตอใหผอนดแลตองสงตอโดยเรวทสดเพอใหผปวยไดรบการดแลอยางตอเนอง และหลกเลยงการด าเนนการใด ๆ ทท าใหผปวยมอาการทเลวลง การประเมนตอเนอง (Ongoing assessment) การประเมนตอเนอง จะกระท าตอโดยประเมนอยางเฉพาะเจาะจงมากขนและใชความถในการประเมนเปนตวขบเคลอน เชน ทก 2 ชวโมง หรอ ทก 4 ชวโมง แตอยางไรกด การประเมนเปนระยะตาม routine กยงคงเปนปทสถานในการประเมน เพอความมนคงและปลอดภยของผปวย นนคอมโนทศนในการพยาบาลผปวยฉกเฉนและวกฤตทตองใหความส าคญอยางยงกบการประเมนผปวย

สวนแบบประเมนผปวยทมภาวะเจบปวยวกฤตทนยมใชมากคอแบบประเมน FANCAS ซงเปนแบบประเมนทเนนและล าดบปญหาส าคญของผปวยทเกดจากการเปลยนแปลงของพยาธสภาพของ

รางกาย ท าใหสามารถประเมนปญหาไดรวดเรวและครอบคลมภาวะทก าลงคกคามตอชวตของผปวย ซงมล าดบการประเมนดงน

1. ความสมดลของสารน า (Fluid Balance) 2. การหายใจ (Aeration) 3. ภาวะโภชนาการ (Nutrition) 4. การตดตอสอสาร (Communication) 5. การท ากจกรรม (Activity) 6. การไดรบการกระตน (Stimulation) ซงเปนการประเมนในรปแบบทางการพยาบาล (Nursing Model) ทรวดเรว โดยไมตองตาม

รปแบบของโรคทางการแพทย (Medical Model) เมอไดขอมลจากตวผปวย แฟมประวตการตรวจรางกายและจากเครองตรวจสอบซงพยาบาลจะตองมความร ความเขาใจ และสามารถวเคราะห แปลขอมล เพอเฝาระวงและตดตามอาการของผปวยเพอใหการดแลทถกตองเหมะสมตอไป

เอกสารอางอง เพลนตา ศรปการ, สจตรา ลมอ านวยลาภ , กาญจนา สมะจารก , และชวนพศ ท านอง. (2551).

การปฏบตการพยาบาล ผปวยผใหญระยะวกฤต. ขอนแกน : หจก.โรงพมพคลงนานาวทยา สจตรา ลมอ านวยลาภ และชวนพศ ท านอง. (2552). การพยาบาลผปวยทมภาวะเจบปวยวกฤต.

ขอนแกน : หจก.โรงพมพคลงนานาวทยา วจตรา กสมภ (2553). การพยาบาลผปวยภาวะวกฤตแบบองครวม. (4 ed ) กทม. : สหประชาพาณชย Marianne Chulay end Suzanne A. Burns. (2010). (2 ed ) AACN : Essential of Critical Care Nursing. New York, NY : Mc Craw Hill Medical. Michael Relf and Raberta Kaplow. (2005). Critical Care Nursing Practice : An Integration of

Caring , Competence , and Commitment to Excellence. In Patricio Gonce Morton , Dorric K. Fontaine, Carolyn M. Hudak, and Balsara M. Gallo, (2005). Critical Care Nursing : A Halistic approach. .

ทานคดวาทานม

ความรความสามารถทจ าเปนในงานอบตเหตและฉกเฉน ระดบการปฏบต

1 2 3 4 5

1.ดาน Cooperation 1. การประเมนทางการพยาบาลและการชวยฟนคนชพ 2. การประเมนคดกรองผปวยโดยแบงตามระดบความเรงดวน 3. การทารณกรรม และการถกขมขน 4. การแพทยและการรกษาทางเลอก 5. มตทางวฒนธรรม 6. การดแลผปวยระยะสดทายในแผนกอบตเหตและฉกเฉน 7. การดแลระบบการไหลเวยนและการสอดใสอปกรณทางการแพทยเขาสรางกาย

8. การบรจาคอวยวะและภาวะหลงการเปลยนถายอวยวะ 9. การจดการกบความเจบปวด

2.ดาน Clinical Emergencies 1. ภาวะฉกเฉนในชองทอง 2. ภาวะฉกเฉนระบบหวใจและหลอดเลอด 3. ภาวะฉกเฉนทาง ห คอ จมก

4. ภาวะฉกเฉนของระบบตอมไรทอ 5. ภาวะฉกเฉนทมาจากสภาพสงแวดลอม 6. ภาวะฉกเฉนบรเวณใบหนา

7. ภาวะฉกเฉนของสารน าและอลคโตรไลทในรางกาย 8. ภาวะฉกเฉนระบบทางเดนปสสาวะ 9. ภาวะฉกเฉนระบบเลอดและการรกษาเน องอกในรางกาย

10. ภาวะฉกเฉนของการเกดโรคตดตอและการโรคตดเช อ

11. ภาวะฉกเฉนของระบบประสาท 12. ภาวะฉกเฉนทางสตนารเวชกรรม

13. ภาวะฉกเฉนทางตา 14. ภาวะฉกเฉนทางกระดก 15. ภาวะฉกเฉนทางพษวทยา

16. ภาวะฉกเฉนทางดานจตเวช

17. ภาวะฉกเฉนของระบบทางเดนหายใจ 18. ภาวะชอค 19. แผลและการจดการกบแผล

3. ดาน Trauma Emergencies 1. กลไกลการบาดเจบ (Mechanism of Injury) 2. การประเมนทางการพยาบาลและการชวยฟนคนชพในผปวยอบตเหต

3. การบาดเจบในชองทองและระบบทางเดนปสสาวะ 4. การบาดเจบจากแผลไหม

5. การบาดเจบทางระบบประสาท

6. การบาดเจบทตาและใบหนา 7. การไดรบบาดเจบในภาวะทางสตศาสตร 8. การบาดเจบทางระบบกระดก

9. การบาดเจบทรวงอก

4. ดาน Professional Component 1. การเตรยมแผนรองรบสาธารณภย

2. อาวธในการท าลายทท าอนตรายกบฝงชน 3. การศกษาในสวนของพยาบาลอบตเหตและฉกเฉน ผปวย และ ชมชน 4. การเคลอนยายและสงตอผปวย

5. มตทางคด 6. กฎหมายและขอก าหนดทเกยวของ 7. ภาวะผน า

8. งานวจยและการใชหลกฐานเชงประจกษ

สวนท 3 การประเมนสมรรถนะตนเองในงานพยาบาลอบตเหตและฉกเฉน

ค าชแจง โปรดท าเครองหมาย ลงในชอง ( ) ซงตรงกบความเขาใจทเปนจรง ในปจจบนของทานทสด โดยก าหนดการใหคาคะแนน ดงน

1 ไมคอยได ไมคอยมนใจในการปฏบตหนาท 2 ไดบางเลกนอย แตยงไมมนใจมากในการปฏบตหนาท 3 ไดพอประมาณและมนใจพอสมควรในการปฏบตหนาท 4 ไดดและมนใจมากในการปฏบตหนาท 5 ไดเปนอยางดและสามารถนเทศงานใหกบผอนได

ขอความ ระดบการปฏบต

1 2 3 4 5

ดาน Cooperation 1. ทานสามารถประสานงานใหความรวมมอในการท างาน ชวยเหลอทมสขภาพ และผอนท ง ในงานอบตเหตฉกเฉน และงานภายนอกทเกยวของ

ดาน Decision Making

2. ทานสามารถก าหนดแนวทางเลอกและพจารณาแนว ทางเลอกทเหมาะสม กบการบรหารจดการ ในงานอบตเหตและฉกเฉน

ดาน Leadership

3. ทานกลาตดสนใจในสถานการณทมความเสยงและ น าเสนอแนวความคดใหมๆ ในการพฒนาการบรการ ในงานอบตเหตและฉกเฉน

ดาน Problem Solving

4. ทานสามารถวเคราะหสาเหตของปญหา แกไขปญหา และจดการผลกระทบ ทเกดจากการใหบรการ ในงานอบตเหตและฉกเฉน

ดาน Team Work

5. ทานสามารถปฏบตงานรวมกบทมสหวชาชพ เพอใหบรรลวสยทศน และภารกจของ ในงานอบตเหตและฉกเฉน

ดาน Technical Knowledge 6. ทานสามารถประยกตใชความร และทกษะในการปฏบตงาน ไดส าเรจตามมาตรฐาน ในงานอบตเหตและฉกเฉน

7. ความรทกษะ ความสามารถ และสมรรถนะททานตองการพฒนาในการ ปฏบตหนาทในงานอบตเหตและฉกเฉน

.................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... 8. ปญหาและอปสรรคทท าใหทานไมสามารถพฒนาความร ทกษะ ความสามารถ และสมรรถนะของทานในงานอบตเหตและฉกเฉน

................................................................................................... ................................................................................................... ..................................................................................................