ดอกไมในวรรณคดไทย ๑๘

โดย นกกลอน KU 27

๘๗ ไทร

ตนโพไทรไมงอกตามซอกหน อนทนลนางแยมสอดแซมส เหลาลนทมรมรอบขอบคร สมาลหลนกลาดดดาษดน

วรรณคด : นราศเมองเพชร ผประพนธ : สนทรภ

ตนไทรยอย Ficus benjamina ไมวงศา สมนไพร Noraceae ชอสามญ Golden Fig Benjamin tree Ficus Tree Chinese Bonyan กใช

ชอทองถน หลากหลาย เชนไทรยอย ไทรยอยใบแหลม ไทรกระเบอง ไทรพนไฮ อกไทรยอย ไซรยอย จาเรยไทร เปนพรรณไม พระราชทาน ประจ าบางกอก

ตนสงใหญ ใบแผกวาง บงแดดจา กงกานสาขา หนาทบด มรากงอก รากไทรยอย หอยระยา งามตาใชหยอก ดอกไทรออก เพศเมยผ คดอกกอลล

Gall Flower เจอตวออน "ตวตอไทร" แมลงวางไข ในดอกไทร ไซเกสร ผลไทรยอย สเขยวงาม ยามผลออน สกแลวผอน เปนแดงชมพ มวงน าตาล

ถนก าเนด ทวปอนเดย เอเซยทวไทย จนตอนใต ออสเตรเลย มาเลเซย ปากสถาน อนโดจน ฟลปปนส ถนเนปาล ไมทนทาน ปลกในบาน บรวารรมเยน

เทคโนโลย ยอตนไทร ใหเลกลง เสรมสงให ไมประดบ รบมมบาน เขายาไทย ใชรกษา โรคมากครน ไมส าคญ สรรสรางไพร ใหญอดม

สถตยพนธ ธรรมสถตย

ตนไทรใหญ ใบบง ชางอบอน ไมค าคณ เกอกลหนา นกกาชน อาศยรม หมชว ทยงยน ทกวนคน ทงตนหลบ เหลอนบคณา

ชางรมรน ชนอารมณ สขสมยง คนอาศย ไดพงพง องหรรษา แดดรอนแสบ แทบเปนลม ตองดมยา ใจจมดง ถงมงกลยา คราหยดพก

เธอผนน ทฉนรก สลกจต ไดเพยงคด พศวาส ชดประจกษ โอทรามเชย ไมเคยพบ ประสบพกตร ใจจมปลก รกเธอยง มงกลยา

เธอแสนด มคณธรรม น าชวต เธองามพศ งามจตใจ ใสสงา กลยาณ ทฉนรก ประจกษอรา ชนทกเวลา คราค านง ซงเพยงเธอ

ตนไทรใหญ พมใบครม ไมซมเศรา จะพทกษ รกเพยงโฉมเฉลา เฝาเสมอ เจดจาแสง พลงแหงรก จกเลศเลอ รกเพยงใด ไมพร าเพอ ละเมอครวญ

ขอเพยงแงม แยมยลจต ยามคดถง ขอเพยงหมาย ไดซาบซง ซงรกหวน ขอเพยงแอบ แนบสนท ชดเนอนวล ขอรบกวน เพยงในฝน ฉนสขพอ

ตนไทรนอย คอยดด จดตกแตง ตวแทนแหง แจงประจกษ ทรกหนอ หลายสบป ทผนผาน หมนพะนอ ไมตองรอ ขอชมชน ทกคนวน

รกใหเปน เหนไดนน มนใจนก อนความรก จกงดงาม ตามทฝน รกพรงพรอม หอมละมน คณอนนต ตองรกกน สมพนธใจ ไมหวงครอง

โกวท ธรวโรจน

รากไทรยอย หอยราย คลายผามาน ไหวสะทาน พานลมโบก โยกยายพลว บางเกาะกอด ทอดโพรง โกงกายทว บางสายปลว ลวลมเยน เปนพมพวง

เหลาสตวปา ถลาเกาะ จ าเพาะกง กระรอกวง ลงขยม ผลกลมรวง นกถลาลง วงแมลง แฝงผงรวง ส าสตวปวง ควงค สสวรรค

ตวตอไทร วางไข ในชอดอก ไมช าชอก ซอนเกสร ผสมนน จนกอผล ลนหลาก มากอนนต ชวยแพรพนธ อาหารนน แกสตวไพร

ไมศกดสทธ มตรหมบาน สราญอย ชวยอมช อยเทวา มาอาศย คอยพทกษ ปกปก จกคมภย สดวไล ใชท า ล าไมแคระ

รากมวนวง ลงประดบ จบมาล เปรมฤด มกลนฉม พรมกระแจะ เปนสมนไพร ใชล า ตามค าแนะ หายเกาะแกะ ขบพยาธ ขาดมลาย

บ ารงโลหต พชตนว ปลวทองเสย หมดละเหย ใหน านม ลมกระษย เลศตนไทร ใบยอย รอยรากไกว งามเกนใด ทงสขใจ ใหรมเยน

กศล ค าเพราะ

ใหรมเงาแมกไมในปาใหญ เปนตนไทรแผกานบานพมหนา ยนตนงามสงเดนเหนงามตา ลมพดพากงนอยยอยลงดน

ไทรสวยงามยนตนบนหนาผา หมนกกาอาศยไดโผผน ใหรมเงาอาศยจกผลกน แลวโบยบนเรงราถลาลม

ไทรเปนไมชอบแสงแรงจดจา ปลกกนมาชนชดสวยสม มความหมายรมเยนเชนนยม ชนอารมณไทรงามตามพนา

กงไทรยอยคลอยลงตรงเปนสาย ชางดคลายตนแยกแตกสาขา รากอากาศยาวยอยหอยลงมา สวยงามตาลมโบกโยกไหวเอน

หลายสายพนธแยกไดใบแตกตาง ทงใบเดยวสลบขางนนมองเหน ใบกลมปอมรปรตามทเปน เมอยามเยนลมโบกใบโยกไกว

ตนไทรยอยมดอกออกเปนชอ ผลนหนอออกเปนคดเขยวใส ยามผลแกเปลยนสตางออกไป สมวงไพรน าตาลแดงแฝงชมพ

รากไทรยอยท ายารกษาโรค ใชบรโภคบ ารงกายไมอดส แกปวดเมอยบ ารงกายลองใชด จะฟนฟสขภาพปราบโรคภย

ตนไทรใหญรมรนยนตระหงาน แผกงกานนกกาไดอาศย ทงลงคางกวางชะนทพงไพร ตางไดใชพกพงองแอบนอน

ตองชวยกนปกปกรกษนเวศน อาณาเขตปาดงพงสงขร อนรกษปองปาเอออาทร ลดโลกรอนรวมใจปลกไทรงาม

อญชล ณ เชยงใหม

ตอนยงเดก เคยเลน ใตไทรใหญ แผกงใบ กวางและรม นงชมเลน รากไทรยอย หอยชงชา ควาลมเยน พวกเราเลน แสนสนก อยางสขใจ

จนบดน ลวงเขาส วยสอวอ ไทรนนก ยงยนตน ทนลมได ไทรใหญแท แผกงกาน ตานลมไกว ผานมาแลว หลายสมย ไทรยนนาน

แววเสยงเพลง มานไทรยอย รอยรดรก ลมหมดแลว เคยพก องรกหวาน โอไทรเอย เคยเปน เชนพยาน รกเลยผาน ไทรพลวดอก ออกเกลอนดน

ตนไทรยอย ออกดอก ตามซอกใบ มดอกกอลล เอาไว ใหเฉดฉน เอาไวเลยง ตวออน ตอไดกน เมลดลงดน งอกใหม เปนไทรงาม

แตเดยวน กม การตดแตง ท าไทรแขง เปนบอนไซ ใหลนหลาม ไทรตนเตย ในกระถาง พลางดงาม ปลกไวตาม เรอนชาน สราญใจ

ศกนตลา ณ หนองคาย

ตนสงใหญใบเดยวดกปรกล าตน ทกแหงหนตนไมนมใหเหน

มรากยอยหอยระยาพารมเยน คอไทรยอยตนสวยเดนเปนพมงาม

เปนพรรณไมกลางแจงชอบแสงจา ตนทบหนาอยตามปานาเกรงขาม ปลกเปนไมใชประดบไดงดงาม ไทรชอบน าดนรวนซยปยอนทรย

ตนไทรใหญมใบมนอนแวววบ เรยงสลบใบเดยวเขยวสดส เลกไมใหญแผนใบหนาทรงยาวร คลนอาจมทขอบใบในบางพรรณ

ดอกและผลตนของไทรนนไมตาง ชอดอกคทอยขางใบไทรนน ดงผลไทรทไมสกสดเขยวครน ผลสกนนสแดงเขมเตมซอกใบ

รากทยอยสรรพคณหนนชวต ใชท ายาบ ารงโลหตแกกระษย โรคทองเสยเขยพยาธและโรคไต "พกดตรธารทพย"ใชรากไทรในต ารา

ไทรสงใหญใบเตมตนผลแดงสวย อดมดวยแหลงอาหารของสตวปา ทงกระรอก ลง ชะน กวาง นกกา ไดพงพาอาศยตนและผลไทร

ตนไทรนมประโยชนโทษไมเหน ทโดดเดนไทรรกษาชวยปาให เกดสมดลตอระบบนเวศนไง ปลกตนไทรไวประดบดดซบควน

โบราณทานเชอวาตนไทรน เปนไมทศกดสทธไมผดผน เทพารกษชวยพทกษคมภยน คนในบานอยกนสขรมเยน

จตพร สวรรณปากแพรก

รมโพธรมไทรโบราณไดเปรยบเทยบไว เหมอนผใหญไดปกปกและรกษา ญาตพนองผใตบงคบบญชา ใหไดสขอรารมเยนใจ

ตนไทรนนทกทานคงเคยเหน ใหรมเยนเดนสงานาอาศย ทงนกกาสตวตางตางอยปลอดภย ใตรมไทรมานไทรยอยหอยปกคลม

ตนไทรยอยมหลายชอตางทองถน เคยไดยน ไฮ ไทรพน ไทรกระเบอง สม ไซรยอย ไทรยอยใบแหลม เปนมม เปนไมพมผลดใบขนาดกลาง

ใบไทรยอยเปนใบเดยวออกเรยงสลบ ลกษณะใบรบรปไขไมมขวาง บางตนมใบรปกลมปอมบาง พรรณบางลกษณะรปยาวร

ดอกออกเปนชอตามซอกใบ โดยดอกไทรจะมสามประเภทน ดอกเพศผเพศเมยดอกกอลลกม เปนทวางไขใหตวออนตอตนไทร

ผลเปนรปทรงกลมหรอรปร ออกเปนคดดทสดใส ผลออนสเขยวสกแลวแดงเขมไง น าตาล ชมพ สมแดง ไซรจน มวงด า

สรรพคณไทรยอยแกกาฬโลหต มฤทธแกกระษย ฝ รอยฟกช า แกทองเสย นว ขดเบา ไดเลศล า และยงน ามาแกไขไตพการ

ประโยชนน ามาปลกเปนไมประดบ บางกจบมาพฒนามหาศาล ยอสวนใหเลกลงตามตองการ เหมาะกบงานท าบอนไซใหสวยงาม

อานนท สรวสตร