ADMU PH 104 Finals with Dr. Bulaong

7/23/2019 ADMU PH 104 Finals with Dr. Bulaong

http://slidepdf.com/reader/full/admu-ph-104-finals-with-dr-bulaong 1/9

1. Sa pagbabasa sa Vocation of the Business

Leader , maaaring ituring ang larangan ng negosyo

bilang bokasyon na lumalampas sa pangkaraniwang

layunin na “maximize shareholder wealth.”

Ipaliwanag itong posibilidad ng bokasyon sakonteksto ng ikatlong mason. Ano nga ba ang good

goods? Good work? Good wealth? Paano itong tatlo

nagiging balangkas sa “paggastos” ng kalayaan sa

konteksto ng isang “ethos” ng tao?

Hindi mawawala sa ating isipan ang stereotipikong business lider na may divided life.

Ito nga naman ang kadalasan nating nakikita. Para sa maraming business lider, hindi

magkatugma ang kanilang ikinikilos sa kanilang mga prinsipyo at birtud. Nagkakaroon kungbaga ng divided life, at sa huli, di nila nagagawang pagsilbihan ang common good.

Nawawalan tuloy ng ethos ang bokasyon ng taong nasa industriya ng corporate.

Ayon kay Aristoteles, ang ethos ay kredibilidad. Tinatawag niya rin itong ethical

appeal dahil kapag mayroong ganito ang isang indibidwal, ibig sabihin niyon ay

nakakakumbinse ang karakter na kanyang ipinapakita.

ubalit, hindi ito ang kadalasang nangyayari sa totoong buhay. !ahil sa matinding

pressure na makalikom ng tubo, tila nakakalimutan ng business lider ang kanyang mga

prinsipyo at birtud. Naaakit siyang isipin na hindi compatible ang kanyang buhay"

propesyunal sa kanyang buhay"moral.

Ang kailangang tandaan# oo, mahalaga ang tubo. Ang pagtamo ng tubo ay kailangan

para maipagpatuloy ang negosyo dahil ito ay isang senyales ng mabuting kalagayan nito.

$ailangan din ito dahil dito siya kukuha ng kanyang ipanggagastos sa mga pangangailangan.

Ngunit hindi dapat ito maging overriding purpose ng buhay. Ang tubo ay instrument lamang%

kalianman hindi ito dapat maging ultimong layunin ng isang business lider.

a kabila ng mga stereotype, maaaring magkaroon ng matagumpay na negosyo ang

isang business lider habang ipinapairal ang common good. Ito ay kung susundan niya ang

framework ng &''! &''!, &''! (')$, AT &''! (*A+TH.

&ood goods

- &oods that are truly good and services that truly serve- In solidarity with the poor

&ood work

- osters human dignity



- -oncept of subsidiarity

&ood wealth

- ustainable production of wealth# maimi/ation- 0ust distribution

$ung iuugnay natin ito sa kwento ng tatlong mason, masasabi natin na ang ikatlong

mason lamang ang sumusunod sa balangkas na ito. Ang unang mason ay gumagawa

lamang ng isang pader% ang ikalawa, simbahan. Natatangi ang ikatlong mason dahil

ginagawa niya ang misyon ng !iyos. a kaso kasi ng una at ikalawa, oo, may ginagawa

silang istraktura na posibleng may paggagamitan pero nakakatulong ba ito1 $ung titingnan

natin ang balangkas, ang ikatlong mason lamang ang sumasang"ayon sa lahat ng criteria.

&ood goods

Napag"isipan ba ng una at ikalawang mason kung para saang end goal ba gagamitin

ang kanilang istraktura1 $ung para sa ikabubuti ba1 $ung oo, sa ikabubuti ba ito ng

karamihan 2hangga3t maaari, lahat sana ng maaapektuhan at kasali sa proyektong

ito4 o baka naman para lang ito sa ikabubuti ng iilan1 Halimbawa, mga kostumer na

pagkakikitaan nila at mga among paglilingkuran nila1

Hindi ganito ang ikatlong mason. a kaso niya, hindi lang siya basta"basta gumagawa

ng kahit ano. Hindi lamang siya nagtatrabaho. Alam niya na may purpose itong

ginagawa niya, na nakakatulong ito. At ito ay hindi biased. Hindi makitid na

sumasaklaw lamang sa mga hangarin ng kanyang mga amo at kostumer. $ung

anuman ang ginagawa niya, ito ay para sa common good.

&ood work

5aliban sa pagkakaroon ng mabuting layunin, sinisigurado rin nitong ikatlong mason

na tama ang ikinikilos niya. a kaso kasi ng una at ikalawa, gumagawa lamang sila

ng istraktura pero naiisipan at naisisigurado ba nila na wasto ang pamamaraan nila1

abihin nalang natin na para nga sa common good ang ginagawa nila. $aso mamaya

niyan, baka ang mentality na ipinapairal nila ay 6yong tipong “the means justify the

end” . abihin nalang natin may mga underling itong mga mason na tumutulong sa

kanila. a kaso ng una at ikalawa, posible na iniisip nila na ayos lang ang pagtrato

nila sa kanilang mga empleyado 2ito man ay abusado na o hindi4. Tutal, binabayaran

naman sila.

Hindi ito maaaring gawain ng ikatlo, dahil bilang alagad ng !iyos, siya3y naniniwala

sa intrinsikong halaga ng bawat tao, na hindi dapat tratuhin bilang isang instrumento

lamang. $ailangan pahalagahin ang dignidad ng tao. Hindi lang dapat nakatuon

obhetibong dimensyon ng trabaho, kundi pati rin sa subhetibong dimensyon nito,

kung paano nahuhubog ng trabaho ang taong gumagawa nito. Inaanyayahan din

dapat ang lahat ng empleyado na maging co"creators na may sariling boses at

kalayaan sa trabaho. (orkplace democracy, ika nga.



&ood wealth

*7cient ba ng pagkakagamit sa mga resources1 (ala naman bang nasasayang1

8ilang katuwang sa pagpapaalaga ng kalikasan, dapat bigyang diin na ang bawat

sangkap ng produksyon ay nagagamit nang lubusan.

Tapos, kung anuman ang mga benepisyo na mayroon, dapat naipapamahagi ito nangwasto sa pagitan ng iba3t ibang stakeholder na nakikitulong at naaapektuhan ng

negosyong ito.

Ang balangkas na ito ay nakakatulong para sa pag"iral ng ethos sa negosyo. Isa

siyang gabay upang ang negosyo ay maging sintunado sa moralidad na nais ipairal ng isang

indibiduwal.

2. Itinatakda ni Kant ang pilosopiyang moral na may

ganap na katiyakan at may bisa palagikailanman,

kahit saan, at para sa kahit sinong rasyonal nanilalang. Kaya naman nakabatay ang kanyang

pilosopiyang moral sa !a" katuwiran na dalisay

!walang bahid na empiriko", !b" mabuting kilos#loob,

at !$" tungkulin bilang sapat na motibo !at hindi

pawing kahiligan". Sa pamamagitan nitong mga

batayan, may tatlong pagbigkas si Kant sa isang

kautusang walang pasubali. Ano ang mga ito?

Ipaliwanag.

9NA : $umilos ka lamang kung ang maim mo ay maaari mong gawing isang

pangkalahatang batas ng iyong kilos"loob.

a unang pormulasyon, pinapahalagahan dito ang unibersalidad ng paggawa ng

isang kilos. 5ay katuwiran ba ang ikinikilos ko sa paraang pwede ito isalin sa lahat ng

konteksto# saanman, kailanman, at sinuman1 5ay salungat o kontradiksyon bang

mangyayari kung ito ay gagawing unibersal1 $ung oo, ito ay hindi nararapat ikilos.

Hindi ito mabuti.

PAN&A+A(A : $umilos ka lamang sa paraang itatrato mo ang sangkatauhan hindi lamang

bilang isang instrumento, kung di bilang ultimong layunin din sa iyong pagkilos.

Pwede natin balikan ang mga nasabi sa ;8+ para rito. $ung ang trabaho ay may

obhetibo at subhetibong dimensyon, ganoon din ang anumang kilos.

'bhetibo sa paraang may nagagawa, may naipupundar, may naitutulong, atbp.

ubhetibo sa paraang kung anuman ang kinikilos ng isang tao, ito ay maaaring



makaapekto sa dignidad niya dahil sa kanyang pagkilos, may nagbabago. 5insan,

may nahuhubog, may nahahasa<nagkakameron. 5insan naman, may nasisira.

Hindi nais ipahiwatig ng pormulasyon na bawal gamitin ang sangkatauhan 2ito man

ay ibang tao o sarili4 bilang instrumento. $atawang"tawa isipin ang isang mundo na

hindi nagagamit ang kakayahan o kung ano mang mayroon ang isang tao. Ngunit

kailangan din nating tandaan na porket ganoon, hindi ito rason para kalimutan naang dignidad ng isang tao. 8ilang saalang"ala sa dignidad at kapasidad ng tao,

kailangang alalahanin ng indibiduwal na ang kilos niya dapat ay nakakahubog para

sa ikabubuti niya at ng ibang tao na posibleng may kinalaman sa kanyang pagkilos.

PAN&AT+' : $umilos ka sa paraang ang kilos"loob mo ay maaari mong ituring bilang iyo 2o

sa ibang salita, dapat autonomous ang will4.

!ahil ang bawat tao ay may katuwiran, inaanyayahan tayo ni $ant na makarating

nang kusang"loob sa konsepto ng moralidad<nang mahubog natin ito at nang

makaangat tayo mula sa isang hilaw na moralidad, na kung saan ang ating moralidad

ay nakabase lamang sa walang pakundangang pagsunod sa ipinataw na moralidad

ng iba. Ngunit hindi ibig sabihin na sa paghubog ng sariling moralidad ay kung anu"ano na lamang klase ng moralidad ang bubunga. !ahil nga nakakapag"isip ang tao,

inaasahan na ang moralidad na mabubuo ay nabibigyang"alam ng katuwiran.

!*'NT'+'HI=A

$ung titingnan natin, ang $antian ethics ay isang deontolohiya. Ang halaga nito ay

nakasalalay sa ideya na ang mga kilos na itinuturing tama ay wala dapat bahid ng

ibang motibo. Ang tanging motibasyon lamang ay ang gawin ito dahil kailangan itong

gawin. Isa itong tungkulin. apagkat kapag may iba pang motibo, ang nangyayari ay

kapag nawala ito, hindi na ipagpapatuloy ng isang indibiduwal ang tamang kilos.

!ahil sa deontolohiyang karakter ng $antian ethics, masasabi natin na ito ay isangsupreme principle of morality na kung saan maaasahan natin na gagawin ng

indibiduwal ang tamang kilos nang walang pakundangan at pasubali. Nagiging a

priori ito na kung saan nangingibabaw ang moralidad sa circumstance at sa gayon ay

ating maaasahan bilang isang tunay na pilosopiyang moral.

Halimbawa, may magkaklase na laging magkasama noon. 5agkadorm sila kaya hindi

mahirap alamin ng bawat isa ang kalagayan ng kaibigan niya. ubalit, lumipat ng

eskwelahan yung isa, napabarkada sa iba at dahil doon ay lumaho onti ang

pagkakaibigan. Nagkatrangkaso ang isa sa kanila. Nahihirapan gumalaw. Ang

kaibigan lang ang nakakaalam.

$aso, posibleng hindi na siya tulungan ng kaibigan niya. Posibleng ikinakatuwiran ngkaibigan niya na may bagong kabarkda naman ito na pwede nitong maasahan. !ito

papasok ang $antian ethics. $ung wala ang konsepto ng tungkulin, kung ang

pagnanasa na gawin ang kabutihan ay nakasalalay sa ibang motibo maliban sa

tungkulin, magiging conditional na lamang ang kabutihang"loob. $ung gayon, ito ay

isang hindi maaasahang moralidad.



%.Sinusukat ni &ill kung tama o mali ang isang

pagkilos ayon sa bunga nitong pakinabang. 'gunit

itong pagsukat ay hindi pawing cost-benet analysis

sa negosyo. (akit? Ipaliwanag kung bakit higit na

mabuting maging So$rates na hindi masaya kaysa sahangal na masaya. &agbigay ng halimbawa kung saan

ginagamit ang utilitarian $al$ulus.

a ilalim ng pilosopiyang moral ni 5ill, ang isang kilos ay tama kung ang

pangkalahatang bunga nito ang siyang makakapagbigay ng pinakamataas na kasayahan sa

nakararaming tao. Hindi tulad ng $antian ethics, hindi nito pinapairal ang isang moralidad na

absoluto, na kung saan may mga kilos na likas na tama at mayroon naming mga kilos na

likas na mali. Naiiba rito ang utilitaryanismo dahil ang moralidad ditto ay circumstantial.

-ase"per"case basis. $ailangang bigyang unawa ang situwasyon dahil doon lamangmapagtatanto kung ang isang kilos ay dapat ng aba gawin.

a pagsusuri ng kilos, tinitingnan ang costs at bene>ts sa pamamagitan ng felici>c

calculus. 5aaaring isipin na ito3y ibang pangalan lamang sa nakasanayang cost"bene>t

analysis sa negosyo. Ngunit, kailangan nating tandaan na hindi sila magkapareho. $ung sa

negosyo, tinitingnan lamang natin ang kapakanan ng sariling negosyo, dito sa

utilitaryanismo ni 5ill, kailangan isaalang"alang ang lahat ng stakeholder na apektado o may

kinalaman sa negosyo. Hindi lamang ang sarili 2o kung sa negosyo, 6yong shareholder4. a

madaling salita, ang habol natin sa utilitaryanismo ay hindi ang absolute good, kung di ang

greatest happiness.

Ang felici>c calculus ay may tatlong hakbang#

9na : Tukuyin ang mga posibleng pagkilos bilang sagot sa situwasyon.

Ikalawa : Para sa bawat alternatibo, ipagpalagay at kalkulahin ang pakinabang na

maidudulot.

Ikatlo : Piliin ang alternatibo na may pinakamalaking pakinabang sa nakararaming

tao.

paliwanag !ung ba!it higit na mabuting maging "ocrates na hindi masaya !aysa

sa hangal na masaya.

Against this bleak backdrop the optimistic ocrates enters the picture. The key to

happiness, he argues, is to turn attention away from the body and towards the soul. 8y

harmoni/ing our desires we can learn to pacify the mind and achieve a divine"like state of

tran?uility. A moral life is to be preferred to an immoral one, primarily because it leads to a

happier life. (e see right here at the beginning of western philosophy that happiness is at

the forefront, linked to other concepts such as virtue, @ustice, and the ultimate meaning of

human eistence.



#agbigay ng halimbawa !ung saan ginagamit ang utilitarian calculus.

Insert stu here

). Ipaliwanag kung paano ipinapahiwatig ni Platonang &abuti !ang pagkakaisa ng apat na pangunahing

arete" bilang batayan at pamantayan ng pagkilos ng

tao. (akit nga ba “!aganapan” ang puno*t dulo ng

batayan ng pilosopiyang moral ni Platon? +atapwa*t

hindi ginugusto ng sinuman na gawin ang masama

!&eno", kung di baluktot lang ang pagtanaw sa

&abuti !ignoratio" at sa sariling kaganapan, o biktima

lang ng mga impulse ng pagnanasa o silakbo ngdamdamin. Ipakita ang paghahambing ng kaganapan

sa apat na pangunahing arte sa pamamagitan ng

mga halimbawang makahulugan.

Para kay Plato, ang psuche 2o kaluluwa4 natin ay galing sa eidos, na siyang

tinataguriang 5abuti ni Platon. Ang eidos ang perfect form, perfect idea. Ito ay metapisikal.

$apag pinag"uusapan natin ang maong, ito ay kulay bughaw. Ngunit ano ng aba ang

bughaw. Ang maong ba ang siyang bughaw mismo1 Ang sagot diyan ay hindi sapagkat

nakikilahok lamang ang maong sa tunay kabughawan. Nakikibughaw kumbaga. Ang ating

pamamalagi sa mundong ito ay isang preparasyon lamang bago tayo3y bumalik sa mundo

ng eidos, sa mundo ng kaganapan, ng pagiging kumpleto.

Ang kaganapan ang siyang puno3t dulo ng batayan ng pilosopiyang moral ni Platon

dahil tayo3y nagsusumikap na makabalik sa eidos sa pamamalagi natin dito sa mundo.

(alang ni isang bagay na hindi natin napag"aralan na. Hindi tayo natututo dahil ang lahat

ng pwedeng matutuhan sa mundo ay atin nang alam. Tayo ay nagbabalik"tanaw lamang

upang maalala ito.

8ilang mga tao na nanggaling sa eidos, imposible na ninanais natin gawin ang

masama. $ung may ginagawa man tayong masama, ito ay dahil lang sa ignoratio 2baluktot

na pagtingin sa 5abuti dahil hindi pa natin ito naalala4 or dahil sa nabiktima lamang tayo ng

impulse ng pagnanasa 2dala ng pagkakahiwalay sa eidos4.

!ito papasok ang apat na pangunahing birtud. a pagkakaroon ng mga ito, mas

nailalapit natin an gating mga sarili pabalik sa 5abuti, sa eidos.

ophia 2so"fee"ya4 B wisdom



- Pag"uunawa sa 5abuti o sa kaganapan- Ang kahusayan sa pagkilatis 2discernment4 sa tamang lugar ng mga

bagay"bagay sa mundo

Andreia 2an"dre"ya4 B courage

-Pagpapairal at pagpapanatili nito. To reali/e the knowledge of the good

- Andreia ay ang impulso na gawin- $ung walang andreia# (alang backbone, walang pinaninindigan

ophrosCne 2sof"ro"su"ney4 B temperance

- $ahinahunan 2mahinahon, calm, stable4 sa harap ng kalabisan ng

damdamin at makamundong pagnanasa

!ikaiosCne 2di"kayo"su"ney4 B @ustice

pa!ita ang halimbawa

-. Ipaliwanag kung bakit sapat na ang kabutihan

upang maging maligaya, ayon kay Aristoteles, at lalo

na kung paano “ginagawa” ang kaligayahan!eudaimonia" sa tinatawag nating “$irtuous cycle.”

(akit hindi kaya maging maligaya ng akrates? Kung

totoong hindi eksaktong agham ang etika ni

Aristoteles, paano ito matututunan? / sa madaling



salita, paano nga ba maging isang maligaya at

mahusay na taong napaloloob sa Logos?

8ago ako magsimula, nais ko munang linawin ang ipinaparating ni Aristoteles na

depinisyon sa konsepto ng kabutihan at kaligayahan. Ang kaligayahan dito ay hinditumutugon sa karaniwang nosyon ng kaligayahan bilang isang disposisyon at hindi rin ito

isang damdamin na namumunga mula sa satispaksyon sa isang bagay, tao, pangyayari, o

lugar. a halip, ang kaligayahan na ibig ipahiwatig ni Aristoteles ay nangangahulugan sa

paglago o pag"unlad ng pagkatao. *udaimonia ang tawag niya rito, at ito ang function ng

isang tao. Ito ay kung tawaging characteristic activity ng ating kaluluwa. At kaya, ang

kaligayahan na tinutukoy dito ay hindi isang phase na nakakamit sa huli tila ba isang state

of the soul. Hindi rin ito nakakamit sa isang bagsakan, dahil nga ito ay isang gawain.

Ngayon, ayon kay Aristoteles, kailangan ng kabutihan upang maging maligaya,

upang lumago ang kaluluwa o pagkatao. Ano itong kabutihan1 Ang tawag ni Aristoteles dito

ay arDte, na nangangahulugang kahusayan sa pagpapakatao. Hindi lahat ng tao ay may

ganitong kahusayan. 'o, lahat ng tao ay may natatanging aktibidad at ito ay ang

eudaimonia, subalit hindi lahat ay may arDte. 8akit1 Ito ay hindi dahil sa innate ito. a halip,

dahil ang arDte ay natatamo sa paggawa. a anong paraan1 a virtuous cycle.

5ay dalawang element itong virtuous cycle# ang phronesis at mesotes. Ang mesotes

ay ang pinakamainam na pagkilos na nasa pagitan ng labis at kulang 2o mean kung

tawagin4. Ang phronesis naman ay tumutukoy sa katalinuhang praktikal o sa pagkakaroon

ng kapasidad na makapagbigay ng mahusay na pagpapasiya.

Halimbawa# i -arla ay isang mag"aaral sa hayskul. 5ay math eksam siya na hindi

niya gaanong napag"aralan. 5ay option siyang mangopya dahil nasa bandang hulihan ng

klase ang upuan niya. Pero napagtanto niya na nakakahinayang naman doon sa kanyang

katabi na siya3y mangopya dahil ito ay talagang nagsipag mag"aral. Naalala niya ang

pakiramdam na pagkopyahan siya dati sa kanyang mga assignment at kung gaano

nakakahinayang ito dahil hindi siya halos makatulog sa paggagawa ng mga ito. abi ni -arla

sa sarili niya na babawi na lamang siya sa iba pang mga re?uirement, at gagawan nalang

niya ng paraan na makarami pa rin ng punto sa eksam. $ahit may tsansang mali ang mga

sagot niya, sisiguraduhin niyang maisulat niya ang lahat ng solusyon para kahit papaano ay

may partial points siya. a halimbawang ito, makikita natin na pinili ni -arla gawin ang

mesotes. At dahil ginawa niya ang mesotes, mas lalo huhusay pa ang kanyang phronesis.

$aya naman sa susunod na lingo, noong may assignment sila na kailangan isubmit, mas

alam na niya kung ano ang dapat niyang gawin, at ito ay hindi pagpapakopya. iguro sa

una, mahirapan pa siya, dahil bago palang ito sa kanya. Pero sa kalaunan, habang patuloy

niyang ginagawa ang mesotes at patuloy na nahahasa ang kanyang phronesis, masdisposed na siya gawin ang mesotes sa puntong it comes naturally. anay na siya. Hindi na

niya ito kailangang pagtalunin pa sa sarili niya. 5as resolved na siya at pinaninindigan na

niya ito sa puntong wala na talaga siyang pinapakopya, kahit mga kaibigan niya.

5apagtatanto din niya sa kalaunan na kahit di niya pakopyahin ang kanyang mga kaklase ay

makakatulong pa rin naman siya. At ito ay sa pamamagitan ng marangal na paraan tulad ng

pagtututor sa kanyang mga kaklase kapag may hindi sila naintindihan sa lesson na

pinaghanguan ng assignment. a kabuuan, makikita natin na may paglago ng pagkatao o



eudaimoniang nagaganap, at sa bawat pag"ulit ng cycle, ay lalo pang napalalago ito. 5ay

kahusayan, may kabutihan, improvement, o arDte na nangyayari.

Iba ang nangyayari kapag akrates 2o 6yong tinatawag nating incontinent person4.

8alikan ulit natin si -arla. a simula, akrates din naman siya. Hindi niya kayang pigilan ang

mga damdamin niya. 8umibigay siya sa pagnanasa niya na makatulong sa mga kaklase

kaya niya pinapakopya ang kanyang assignment. Alam naman niyang mali ito at labag dinito sa kalooban niya, ngunit kung magpapatuloy siya na bumigay sa pagnanasa na

tumulong, ay magiging paulit"ulit lang ito. 5agiging vicious cycle na kung saan sa kaso niya

ay labis na panghihinayang dahil patuloy siyang nakalubog. $ung kalian lang niya gagawin

ang mabutiE 2este, pagpapahusay ng kanyang pagkatao na sa sitwasyong ito ay ang hindi

pagpapakopya4 ay tsaka lamang siya liligaya.

!ahil tayo ay mga social being, nagagawa nating matutuhan ang etika ni Aristotekes

kahit di man ito isang agham. 5araming paraan para matutuhan natin ito# sa pamamagitan

ng payo ng kapamilya o kaibigan, sa sariling karanasan 2tulad ng nangyari kay -arla dun sa

virtuous cycle4, sa pag"obserba sa karanasan ng ibang tao, sa eskwelahan, at marami pang

iba.

Documents

ADMU PH 104 Finals with Dr. Bulaong