AGREGA - content.lms.sabis.sakarya.edu.trcontent.lms.sabis.sakarya.edu.tr/Uploads/67858/37139/yapı... · Agreganın Tane Büyüklüğü Dağılımı Deneyin Yapılışı • Deney

AGREGA

GRONULÜMETRİSİ

Sakarya Üniversitesi

Agregalarda Granülometri

(Tane Büyüklüğü Dağılım)

Agrega yığınında bulunan tanelerin oranlarının

belirlenmesine granülometri denir. Kaliteli yani,

yüksek mukavemetli beton üretebilmek için agrega

boyutları çok önemlidir. Bunun için granülometrik

bileşim bulunmalıdır. Bulunan değerlere göre en az

boşluklu beton için hangi agregadan hangi oranda

alınacağı belirlenir.



Yığın içindeki agregada değişik büyüklükte taneler

vardır. Biz granülometri yoluyla bu tanelerin yığın

içindeki oranlarını belirleriz. Agrega tanelerinin

oranları betonun özelliklerine önemli bir derecede

etkir. Bu yüzden granülometriyi tespit ereriz,

standartlarla karşılaştırırız. Şayet uygun değilse

çeşitli yöntemlerle granülometriyi uygun hale

getiririz.



Granülometri Eğrileri

Bir agreganın granülometri bileşimi en iyi bir şekilde

granülometri eğrileri vasıtasıyla ifade edilir. Karışık

agregaların granülometri eğrileri sürekli ve kesik

olmak üzere iki gruba ayrılmaktadır.

Maksimum Tane Büyüklüğü 8,0 Mm Olan

Karışık Agrega Granülometri Eğrisi

Sürekli Granülometri Eğrileri

Agreganın (0)’dan belirli bir büyüklüğe kadar bütüntaneleri içeren, kümülatif (yığışımlı) % geçeniyleelde edilen sürekli eğrilerdir. TS 706’da kişekillerde de gösterildiği gibi 3 numaralı bölgeyedenk gelen tane dağılımları uygun bölge de olduğuiçin kabul edilmektedir.

Agrega eğrisi x eksenine yakınsa kum oranı fazla yeksenine yakın ise çakıl oranı fazladır. Eğerköşegenden köşegene doğru bir eğri oluşturuyorsaince ve iri agrega oranı birbirine yakın ve kabuledilebilirdir.



Kesik Granülometri Eğrisi

Orta büyüklüklerdeki taneleri içermeyen kesikli

granülometri eğrileri alt sınırı oluşturan U eğrisi ile A

eğrisi arasında bulunmalıdır.

Kesikli granülometri elde etmek için en az iki tane

sınıfı karıştırılmalıdır. Maksimum tane boyutu 32

mm. ye kadar olan kesikli granülometrili hazır

karışık agrega C25 den küçük olan betonlar için

kullanılabilir.





Agregalarda Granülometri (Tane

Büyüklüğü Dağılım)

Yığın içindeki agregada değişik büyüklükte tanelervardır. Biz granülometri yoluyla bu tanelerin yığıniçindeki oranlarını belirleriz. Agrega tanelerininoranları betonun özelliklerine önemli bir derecedeetkir. Bu yüzden granülometriyi tespit ereriz,standartlarla karşılaştırırız. Şayet uygun değilsefarklı yöntemlerle granülometriyi uygun halegetiririz.

Tane Büyüklüğü Dağılımı Tayini İçin Gerekli Min. Deney Numunesi

Miktarları

En Büyük Tane

Büyüklüğü (mm)

0,25 0,5 1 2 4 8 16 32 63

Deney Numunesi

Miktarı (kg)

0,5 0,5 0,5 0,5 2 2 8 10 20

Agreganın Tane Büyüklüğü

Dağılımı

Deneyin Yapılışı• Deney için malzeme TS. 707’ye uygun olarak alınır.

• Numune 105 5 derece etüvde değişmez ağırlığagelinceye kadar kurutulur (24 saat).

• Etüvden çıkarılan numune oda sıcaklığına gelinceye kadarbekletildikten sonra, 0.1 gr duyarlılıktaki terazide tartılır.

• Daha sonra analizi için en üst eleğe boşaltılır.

• Elek sarsma makinası 10 dk. çalıştırılır. Sonra eleklerdemalzeme kalmayacak şekilde temizlenir.

• Her elek üzerinde kalan malzeme tartılarak sonuçlarTabloda gösterilir.

Elek Sarsma Makinası ve Elekler

Elek Analiz Tablosu

Elek

Ebadı

(mm)

(1)

W

Her Elek

Üzerinde

Kalan

(gr) (2)

Wy

Kümülatif

Ağırlık

(gr)

(3)

Wk

Her

Elekte

Ağırlık

(%) (4)

Yığılmış Ağırlık

(gr)

TS706 Sınır

Değerleri %

Kalan

(%)

(5)

Geçen

(%)

(6)

Alt

Sınır

A32

(7)

Orta

Sınır

B32

(9)

Üst

Sınır

C32

(8)

31,5 0 0 0 100 100 100 100

16 4000 4000 20 20 80 62 80 89

8 3200 7200 16 36 64 38 62 77

4 3800 11000 19 55 45 23 47 65

2 3800 14800 19 74 26 14 37 53

1 1800 16600 9 83 17 8 28 42

0,5 2400 19000 12 95 5 (5) (18) (29)

0,25 600 19600 3 98 2 2 8 15

Tepside

Kalan

400 20000 2 100 0 0 0 0

Numune

Ağırlığı

20.000

(10)

İM= 4.61

(11)

-

İM: 5,48 İM: 4,20 İM: 3,30

Agrega İncelik Modülünün

Hesaplanması

Elek analizi deneyi sonucu her elek üzerinde kalanagregaların yığılımlı ağırlık yüzdeleri toplanarak yüze (100)bölünmesi ile incelik modülü (İM) bulunur (Tablo da5.sütuna karşılık gelir).

Tablodaki değerlere göre incelik modülü şöyle hesaplanır.

K.K.= 0+20+36+55+74+83+95+98 = 461

İM=

şeklinde bulunur.

• Not : En son tepside kalanların toplanmayacağıunutulmamalıdır.

61,4100

461

100

(Toplam) %

KalanKümülatif

Agrega İncelik Modülünün

Hesaplanması

İncelik modülü sıfır ile granülometri deneyindekullanılan elek sayısı arasında değerler alabilir.Yani yukarıdaki örnekte 0 ile 8 arasında olabilir.incelik modülü sonucu şu şekilde yorumlanır.

• Değer büyükse elekler üzerinde kalan malzemeçoktur. Yani malzeme iridir.

• Değer küçükse malzemenin çoğu eleklerdengeçmiştir. Yani malzeme incedir.

Granülometri Eğrilerinin

Özellikleri

• Sürekli artan eğrilerdir. Yatay kısımları olabilir (bir elekte hiçmalzeme kalmamışsa) fakat azalan kısımları olamaz.

• Granülometri eğrileri üst sınıra yakınsa daha çok ince, altsınıra yakınsa daha çok iri malzemeye sahiptir denilir.

• Farklı iki agreganın granülometrilerini bulup (A) ve (B)şeklinde grafiklerini çizsek, daha sonra bu malzemelerdenbelirli oranlarda alıp bileşimin granülometrisini bulsak, eğri Ave B eğrileri arasında çıkar.

Granülometrisi Bilinen İki Agreganın

Karıştırılmasından Oluşan 3. Agreganın

Granülometrisinin Bulunması.

Granülometrisi bilinen iki agrega sınıfı karıştırıldığındaoluşan agrega yığınının granülometrisi kendini oluşturan ikisınıf agreganın granülometrilerinden hesaplanabilir.

Granülometrisi bilinen iki sınıf agrega R ve D olsun ve biz bukarışımdan oluşacak sınıfa “Z” sınıfı diyelim ve “Z” sınıfınıngranülometrisini hesaplayalım.

Karışımdaki “R” agregasının oranı (r /100) ile, “D”agregasının oranı (d/100) ile gösterilirse,

Z = [R. (r /100)] + [D. (d/100)] den granülometri bulunur.

“R” agregasından % 60 “D” agregasından % 40 oranında

kullanarak yeni karışımın granülometrisini hesaplayalım.

“R” incelik modülü = 4,74 “R” den % 60

“D” incelik modülü = 5,86 “D”den % 40 ise, “Z” nin incelik

modülü

Z= [4,74.(60/100)]+ [5,86.(40/100)]

Z= 2,844+2,344 = 5,188 şeklinde bulunur.







Granülometri Sınır Eğrilerinin

Yorumlanması

Granülometri deneyinden sonra Dmax belirlendikten sonra okarışımın Dmax’a göre mukayese edileceği sınır eğrisisınırlarına bakılır. En büyük tane çapına (Dmax’a) göre sınıreğrileri (8),(16),(31.5) ve (63) mm şeklindedir.

A, B, C, diye verilen sınır eğrilerinde B,C arası bölgede çıkangranülometriye kullanılabilir denir. Fakat A, B arası istenilenkarışımdır. Yani en uygun granülometriyi verecektir.

Granülometri Sınır Eğrilerinin

Yorumlanması

Karışım sonucu çizilen eğrinin büyük bir kısmı bölge içindekalırsa karışım yine kullanılabilir. Fakat önemli işlerde bölgedışına çıkan kısım için tedbir alınması tavsiye edilir.

Karışımın çizilen eğrisinin bölge değiştirmemesi ani çıkış inişyapmaması ve sınır eğrilerine paralel gitmesi istenir. Bütünbunlar en az boşluklu betonu elde etmek içindir.

Standarda Uymayan Karışımın

Standart Hale Getirilmesi

Kaliteli bir beton üretebilmek için granülometrinin öneminivurgulamıştık. Bir yığında bulunan agregalar çok ender olarakgranülometriye uygundur. Genellikle elek analizi yapılarakuygunluğuna karar verilir. Agregalar genellikle birkaç sınıfhalinde depolanır. Depolanan bu agregalardan ne orandakullanılarak beton yapılacağına değişik yöntemler kullanarakkarar verilir. Bazen olur ki bu agregalarla uygun granülometribulunamayacağına karar verilebilir. Bu durumda yığına farklıbir agrega katılması da gerekebilir.

Standarda Uymayan Karışımın

Standart Hale Getirilmesi

Granülometrik karışımın standartlara uygun halegetirilmesi için birçok yöntem vardır. Bunlardan incelikmodülü yöntemi ve deneme yanılma yöntemleriyaygın olarak kullanılmaktadır.

Ayrıca, bu yöntemlerden başka üçgen yöntemi,dikdörtgen yöntemi ve bir noktadan geçirmeyöntemleri de vardır.

İncelik Modülü Yöntemi

Dmax seçilerek seçilen Dmax için şekil (Granülometriden) sınırdeğerleri alınır (Granülometri sınır değerleri grafiğinden) ve busınır değerleri için incelik modülü hesaplanır alt ve üst sınır içinayrı ayrı.

Daha sonra bu sınırlar arasında kalacak şekilde karışım için birincelik modülü seçilir. Seçilen bu incelik modülü için, karışımoranları tekrar belirlenir.

Örnek olarak granülometrik bileşimi uygun olmayan “R” ve “D”agregaları için incelik modülü yöntemiyle uygun karışımoranlarını bulalım.

“A” ve “B” sınır eğrilerinin incelik modülleri 5,48 ve 4,2

şeklindedir.

“R” agregasının incelik modülü 3,94,

“D” agregasının incelik modülü ise 5,98 olarak hesaplanır ve

karışımın incelik modülü seçilir. Biz 4,8 seçelim.

Kk = [R. (r /100)] + [D. (d/100)]

4,8 = [3,94. (r /100)] + [5,98. (d/100)]

r+d = 100 dür.

d=100-r ise

4,8 = 3,94.r + 598 – 5,98 r

2,04 r = 118 = 57,8 58 alınır. R= % 58 D = 100-58=42



Yani; R Agregasından % 58 D Agregasından % 42 şeklinde karışım

hazırlanırsa incelik modülü 4,8 olacaktır. Bu şekilde karışımı tekrar

düzenleyelim.


Karışımın Uygun Hale

Getirilmesi


Getirilmesi


Getirilmesi

Documents

AGREGA - content.lms.sabis.sakarya.edu.trcontent.lms.sabis.sakarya.edu.tr/Uploads/67858/37139/yapı... · Agreganın Tane Büyüklüğü Dağılımı Deneyin Yapılışı • Deney