Aistriú ón mbunscoil go dtí an iarbhunscoil

An Tionscnamh um Phleanáil Fhorbartha Scoile

2

AistriúAistriú

Gné thimthriallach de shaol na scoile

Dea-phleanáil de dhíth

Tréimhse chasta do na mic léinn

Deiseanna agus dúshláin

Taighde suntasach in Éirinn

Gá le teagmháil agus comhordú níos fearr idir an dá earnáil

Foghlaim agus teagasc – malairt modheolaíochtaí

3

Wow! Scoil mhór amárach………Wow! Scoil mhór amárach………

4Moving Up -ESRI/NCCA 2004

Mothúcháin ar an gCéad LáMothúcháin ar an gCéad Lá

Spreagtha

Sona

Sásta

Neirbhíseach

Caillte

Scanraithe

0 20 40 60 80 100

Moving Up -ESRI/NCCA 2004

6

Difríochtaí Inscne: Comhthéacs SóisialtaDifríochtaí Inscne: Comhthéacs Sóisialta

Is cosúil go mbíonn níos mó imní ar chailíní ná ar bhuachaillí

..Is mó a chuireann ísliú meanma as do chailíní ná do bhuachaillí de dheasca an phróisis aistrithe… agus is mó a théann féiníomhá chailíní maidir lena ndealramh i bhfeidm ar a bhféinmheas

..tagann laghdú ar iontaoibh na mbuachaillí as a ngníomhú acadúil féin, rud a chuireann isteach ar a bhféinmheas

Moving Up -ESRI/NCCA 2004

7

Deacrachtaí aistritheDeacrachtaí aistrithe

Easpa leanúnachais sa churaclam Níos mó ábhar—an iomarca, b’fhéidir? Aistriú ranganna Luas méadaithe foghlama sna hardranganna i

scoileanna a bhfuil sruthú ar siúl iontu Imní faoi bhulaíocht Aineolas faoi cad is féidir a bheith ag súil leis

(teagmháil & faisnéis neamhfhoirmeálta) Struchtúir fhoirmeálta (éilimh agus atmasféar)

Moving Up -ESRI/NCCA 2004

8

Dúshláin an AistritheDúshláin an Aistrithe

Aistriú ó thimpeallacht a bhfuil siad eolach air go timpeallacht mhór choimhthíoch

Scaradh lena gcairde ón mbunscoil Ógántacht Éilimh intleachtúla Strus síceolaíochta & fisiciúil Clár ama Níos mó daoine fásta <> níos mó múinteoirí Cinntí agus freagrachtaí Bainistiú ama agus scileanna eagrúcháin

An bhfuil aon dúshláin eile?

9

Tacaíocht doMhic Léinn

Tacaíocht doMhic Léinn

Foghlaim &Teagasc i

Réimsí Ábhar

Foghlaim &Teagasc i

Réimsí Ábhar

Soláthar Curaclaim

Soláthar Curaclaim

PleanáilScoile

PleanáilScoile

Bainistíocht Scoile

Bainistíocht Scoile

TacaíochtTacaíocht do Mhic Léinndo Mhic Léinn

• OSPS (SPHE)

• NBSP (HSCL)

• Tréadchúram: Cinn Bhliana...

• Tacaíocht Foghlama

• Treoir

• Roghnú Ábhar

• Polasaithe

• Comhairle Mac Léinn

• Meantóireacht/Ionduchtú

• Meantóireacht Acadúil

• DEIS

• Cláracha: TSCS (JCSP), AF (LCA), CI (TY), CGAT (LCVP)

•Imeachtaí Seach-Churaclaim

•Aon ní eile?

11

Ceardlann 1Ceardlann 1

Machnaigh ar an réimse tacaíochtaí do mhic léinn

Cad atá á thairiscint i do scoil-se?

( Féach Bileog Oibre T 1)

Cad a chabhraíonn le daltaí socrú síos?Cad a chabhraíonn le daltaí socrú síos?

Moving Up -ESRI/NCCA 2004S

iblín

nío

s si

neC

áird

e ón

m

buns

coil

Gní

omha

íoch

taí

seac

h-ch

urac

laim

Clá

r ion

duch

taith

eLá

osc

ailte

Cua

irtea

nna

ar a

n m

buns

coil

Cór

as

mea

ntói

reac

hta

‘dlú

thch

ara’

Teag

ascó

irí

Ran

gaM

úint

eoirí

Cigireacht Cigireacht ÁbharÁbhar – Moltaí ó na Tuarascálacha – Moltaí ó na Tuarascálacha

Roinn Tacaíocht Foghlama i dteagmháil leis na Bunscoileanna

Ranna Ábhar – Nascanna foirmiúla leis an Roinn Tacaíocht Foghlama

Ranganna struchtúrtha—cuspóirí leagtha síos ón tús Acmhainní cuí Timpeallacht foghlama tharraingteach Modhanna teagaisc gníomhacha Freastal ar stíleanna foghlama éagsúla Úsáid éifeachtach as obair bhaile Measúnú agus aiseolas Gníomhaíochtaí comhchuraclaim Ionchais arda Cumas measctha vs sruthú Eagrú ranga Clár comhtháite scileanna staidéir

14

Roghnú Roghnú ÁbharÁbhar

Taithníonn cláracha ‘tástálaithe’ le mic léinn

Baintear úsaid as foinsí eolais neamhfhoirmeálta

Uaireanta bíonn baint ag an ngrúpáil ábaltachta le roghnú ábhar

Deacrachtaí ag mic léinn áirithe déileáil leis an líon méadaithe ábhar

Céard faoi Threoir sa Chéad Bhliain?

Curriculum continuity (students)Curriculum continuity (students)

Moving Up -ESRI/NCCA 2004

Níos Fusa

Mar an gCéanna

Níos Deacra

Leibhéal deacrachta san iarbhunscoilde réir na mac léinn

Gaeilge

Béarla

Matamaitic

Leanúnachas CuraclaimLeanúnachas Curaclaim

Athruithe i dTriailscóir Athruithe i dTriailscóir i rith na Chéad Bhlianai rith na Chéad Bhliana

020

4060

80100

Decline Stable Increase

%

Reading Computation

(Moving Up -ESRI/NCCA 2004)

Ísliú Seasmhach Ardú

ComhaireamhLéitheoireacht

Modheolaíocht Ghníomhach

Measúnacht Chomónta

Measúnú chun Foghlama

Polasaí Obair Bhaile

Foghlaim Ghníomhach

Rang a SéRang a Sé An Chéad An Chéad BhliainBhliain

• ??

• ??

• ??

• ??

• ??

Ceardlann 2: Cad a tharlaíonn sa Chéad Bhliain?

18

Ag deireadh na Chéad Bhliana ….Ag deireadh na Chéad Bhliana …. Faoi dheireadh na bliana, is lú an dearcadh

dearfach a bhí ag na daltaí sa staidéar seo i leith na scoile

Bhí an treocht seo níos suntasaí i scoileanna ina raibh socrú síos níos deacra

Ghlac sé níos mó ama socrú síos i scoileanna a raibh sruthú ar siúl iontu

Modhanna múinte traidisiúnta (‘cailc is caint’) a bhí in úsáid de ghnáth

1 go 1.5 uair sa lá a bhí á chaitheamh ar obair bhaile agus staidéar

Bhí éagsúlacht scileanna matamaitice & léitheoireachta ag daltaí ag tús na chéad bhliana. I gcás a bhformhór níor tháinig aon fheabhas orthu.

Moving Up -ESRI/NCCA 2004

19

Roinnt Torthaí …Roinnt Torthaí …

Tá sé tábhachtach go dtuigfeadh na múinteoirí san iarbhunscoil na cinealácha cur chuige teagaisc agus foghlama a bhíonn á gcleachtadh sa bhunscoil

Is fearr an ghrúpáil cumas measctha ná an sruthú sa Chéad Bhliain mar éiríonn aisti dul chun cinn níos fearr sa litearthacht agus san uimhearthacht agus tugann sí níos mó muiníne do dhaltaí mar fhoghlaimeoirí

Moving Up -ESRI/NCCA 2004

20

Cad is féidir le scoileanna a fhoghlaim Cad is féidir le scoileanna a fhoghlaim ón staidéar seo?ón staidéar seo?

Tá teagmháil réamhiontrála teagmháil réamhiontrála na hiarbhunscoile leis na daltaí atá ag teacht isteach agus lena dtuismitheoirí nó lena gcaomhnóirí tábhachtach chun imní na ndaltaí a laghdú agus chun an próiseas aistrithe a éascú

Tá sruth maith faisnéise Tá sruth maith faisnéise idir an bhunscoil friothálach agus an iarbhunscoil riachtanach, go háirithe faoi ghnóthachtáil agus láidreachtaí foghlama na ndaltaí agus faoina bhfuil déanta acu sna hábhair éagsúla sa bhunscoil

Moving Up -ESRI/NCCA 2004

21

Cleachtais a chabhraíonn leis an Cleachtais a chabhraíonn leis an socrú síossocrú síos

Cuairt lucht na hiarbhunscoile ar na bunscoileanna Lá oscailte Próiseas ionduchtaithe Struchtúr agus eagrú ranga Turas thart ar an scoil chun cabhrú leis na daltaí éirí

eolach air Córas meantóireachta daltaí Teagascóir ranga/múinteoir ranga Nasc Baile-Scoile-Pobail Gníomhaíochtaí seach-churaclaim/clubanna Cruinnithe múinteoirí is tuismitheoirí Na polasaithe is tábhachtaí (frith-bhulaíocht, m.sh.)

a mhúineadh

22

Tréadchúram Tréadchúram Éifeachtach--Achoimre (1)Éifeachtach--Achoimre (1)

Cur chuige ilghnéitheach Ceann bliana Teagascóir ranga OSPS (SPHE) NBSP (HSCL) Tacaíocht foghlama Séiplíneach Comhairle mac léinn Nuachtlitreacha Dialann mac léinn Múineadh polasaithe & cód!

23

Tréadchúram Tréadchúram Éifeachtach—Achoimre (2)Éifeachtach—Achoimre (2)

Polasaí éifeachtach frith-bhulaíochta

Córas meantóireachta

Oiliúint cheannasaíochta

Rannpháirtíocht tuismitheoirí

Gníomhaíochtaí seach-churaclaim & comhchuraclaim

Ionchais arda & spreagadh

Modheolaíochtaí ghníomhacha teagaisc

Béim ar an teagasc & ar an bhfoghlaim

Foireann choimhdeach

Plean Gnímh Samplach don AistriúPlean Gnímh Samplach don Aistriú

Ceardlann 3: Féach Bileog Oibre T2

Teagmháil Réamh-iontrála

Ionduchtú Curaclam

(Rogha/Tástáil)

Tacaíocht do Mhic Léinn

Tasc(anna)

Cé/Cathain?

Acmhainní

Monatóireacht

Chur i bhFeidhm

25

Torthaí Breise:Daltaí an Dara Bliain (ESRI/NCCA, May 2006)

Meath in iompar na ndaltaí

Baineann a bhformhór taitneamh as an scoil—go háirithe na cailíní

Is fearr le daltaí uile timpeallacht eagraithe foghlama

Gá le níos mó treorach

Gá le straitéisí chun ‘gafacht’ na ndaltaí in imeachtaí na scoile a spreagadh