Upload
others
View
11
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
AKCİĞER KANSERİNDE UYGULANAN
KEMOTERAPÖTİKLERİN FARMAKODİNAMİSİ
Dr.Ender Levent
Maltepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları A.D.
Sunum Akışı
• Farmakodinami tanımı• Antineoplastik ilaçların sınıflandırılması• Akciğer kanseri kemoterapisinde kullanılan
ilaçlar• Hücre siklusunun fazları• İlaçların etki mekanizmaları• Yan etkiler
Farmakodinami
• İlaç vücuda girdiği andan itibaren, vücudun ilaçüzerindeki etkileri farmakokinetik işlevlerdir. (emilim, dağılım, metabolizma ve eliminasyon)
• İlaçların vücut üzerindeki etkileri isefarmakodinamik işlevlerdir. (İlacın biyokimyasal, fizyolojik ve patolojik olaylar üzerindeki etkileri / etki mekanizmaları)
Antineoplastik İlaçlar(tarihçe)
• Birinci Dünya Savaşı sırasında Almanlar tarafından kimyasal silah olarak kullanılan kükürtlü hardal (sülfür mustard) maddesinin insanlarda lenfoid doku ve kemik iliğine toksik olduğunun saptanması,
• Goodman ve Gilman’ın, azotlu hardalın fare lenfosarkomuna karşı antineoplastik etkisini göstermeleri (1942)
• Lenfomalı hastalarda birçok hardal türevi denenmesi,
• 1948’de bir azotlu hardal olan “Mekloretamin” adlı ilacın klinik kullanıma girmesiyle modern kanser kemoterapisi çağıbaşlaması.
ANTİNEOPLASTİK İLAÇLAR1-Alkilleyiciler 2-
Antimetabolitler3-Antrasiklinler ve sitotoksik antibiyotikler
4-Vinka alkoloidleri ve etoposid
5-Taksanlar 6-Topoizomeraz inhibitörleri
7-Protein kinaz inhibitörleri
8-Monoklonal antikorlar
9-Diğer sitotoksik antineoplastik ilaçlar
*Azotlu hardallarMekloretaminSiklofosfamidİfosfamidMelfalanKlorambusil
*Etileniminler ve metileniminlerAltretaminTiyotepa
*Alkil sülfonatlarBusulfan
*NitrozürelerKarmustin (BCNU)LomustinEstramustinStreptozosin
*TriazenlerDakarbazinTemozolomid
*Metilhidrazin ve platinium kompleksleriProkarbazinSisplatinKarboplatinOksaliplatin
*Folikasit antimetabolitleriMetotreksatPemetreksatRaltitreksed
*Pürin antimetabolitleriMerkaptopürinTioguaninFludarabinKladribinPentostatin
*Pirimidin antimetabolitleriFluorourasilKapasitabinSitarabinGemsitabin
*Diğer ilaçlarBleomisin sülfatSitarabinKlofarabinNelarabin
*Antrasiklin türevleriDaunorubisinDoksorubisinEpirubisinİdarubisinAklarubisin
*Diğer sitotoksik antibiyotikler:MitoksantronMitomisin
Vinblastin sülfatVinkristin sülfatVindesin sülfatVinorelbin
Etopozid
PaklitakselDosetaksel
İrinotekanTopotekan
İmatinibGefitinibErlotinib
BevasizumabPanitumumabRituksimab SetuksimabTrastuzumab İbritumomab Tositumomab
Porfimer sodyumTemoporfin
Akciğer kanseri kemoterapisinde kullanılan ilaçlar
Döneme özgüilaçlar
Döneme özgü olmayan ilaçlar
Hedefe yönelik ilaçlar
Metotreksat %10Pemetreksat
Gemsitabin %21Vinkristin sülfat
Vindesin sülfat %17Vinorelbin %20Paklitaksel %10Dosetaksel %26İrinotekan %27Topotekan %13
Siklofosfamid %8İfosfamid %26
AltretaminLomustin
Sisplatin %20KarboplatinOksaliplatin
Doksorubisin %13Mitomisin %20Etopozid %11
Gefitinib %10-28Erlotinib %9 BevasizumabSetuksimab
Trastuzumab
Eur Respir Mon 2001;17:218-233.J Clin Oncol 2003;21:2237-2246.N Engl J Med 2005;353:123-132.
P85
PLCgGRB2
P
P P
5. Replikasyondan sorumlu nükleer regülatör faktörlerin
aktivasyonu
4. Sinyal kaskadı
1.Büyüme faktörü
2.Özgün reseptöre bağlanma
3.Tirozin kinazaktivasyonu
6. DNA replikasyonu, transkripsiyonu ve Protein synthesis
Normal fizyolojik şartlar altında hücre proliferasyonu
Hücre siklusunun fazları
SDNA sentezi
G2Mitoza hazırlık
mRNA ve mitoz iğcikleri sentezi
EnzimlerMikrotübüller
MMitoz
profazmetafazanafaztelofaz
G1Senteze hazırlık
Pürin sentezi-Primidin sentezi-Ribonükleotid sentezi-Deoksiribonükleotid sentezi
G0Dinlenme
1. Kontrol noktası
1. Kontrol noktası
22
Hücre siklusları arasındaki geçişler Sikline bağımlı kinazlarca kontrol edilir
hücre siklusu negatif
düzenleyicileri
hücre siklusu negatif düzenleyicileri
P85
PLCgGRB2
P
P P
4. Sinyal iletim kaskadında mutasyonlar
1. Büyüme faktörlerinin aşırı ekspresyonu
2. Reseptör aşırıekspresyonu
3. Tirozin kinazmutasyonu/aktivasyonu
6. Protein senteziartışı
Kanser hücresinde sinyal transdüksiyonu
5. Artmıştranskripsiyon, proliferasyon,anjiogenez,Migrasyon/metastazSağkalım
Metaloproteinaz sentezi artar
Hücre siklusunun fazlarıS
DNA sentezi
G2Mitoza hazırlık
mRNA ve mitoz iğcikleri sentezi
EnzimlerMikrotübüller
MMitozprofaz
metafazanafaztelofaz
G1Senteze hazırlık
Pürin sentezi-Primidin sentezi-Ribonükleotid sentezi-Deoksiribonükleotid sentezi
G0Dinlenme
11
22
Metotreksat %10Pemetreksat
Gemsitabin %21İrinotekan %27Topotekan %13
Vinkristin sülfatVindesin sülfat %17
Vinorelbin %20Paklitaksel %10Dosetaksel %26
Döneme özgüolmayan ilaçlar
Siklofosfamid %8İfosfamid %26
AltretaminLomustin
Sisplatin %20KarboplatinOksaliplatin
Doksorubisin %13Mitomisin %20Etopozid %11
Gefitinib %10-28Erlotinib %9 BevasizumabSetuksimab
Trastuzumab
Alkilleyici ilaçların etki mekanizması
• Alkilleyiciler ön ilaçlardır. Kanserli hücrede etilenimonyum türevlerine ve sonra karbonyum türevlerine dönüşürler.
• Karbonyum iyonu güçlü elektrofilik özelliği olan, pozitif yüklü reaktif bir metabolittir. Negatif yüklü nükleik asitlerin ve diğer makromoleküllerin içerdiği amino, fosfat, tiyol, hidroksil, imidazol ve karboksil gruplarına kovalent bağlarla geri-dönüşsüz bağlanır ve böylece alkillenme gerçekleşmiş olur.
• Platinum kompleksleri, karbonyum iyonu ara ürünleri oluşturmazlar. Doğrudan DNA’nın nükleofilik bölgelerine bağlanarak etki gösterirler.
• Alkillenme DNA’nın replikasyonunu ve transkripsiyonunu bozar. • Radyomimetik ilaçlardır.
Hücre siklusunun fazlarıS
DNA sentezi
G2Mitoza hazırlık
mRNA ve mitoz iğcikleri sentezi
EnzimlerMikrotübüller
MMitozprofaz
metafazanafaztelofaz
G1Senteze hazırlık
Pürin sentezi-Primidin sentezi-Ribonükleotid sentezi-Deoksiribonükleotid sentezi
G0Dinlenme
11
22
Metotreksat %10Pemetreksat
Gemsitabin %21İrinotekan %27Topotekan %13
Vinkristin sülfatVindesin sülfat %17
Vinorelbin %20Paklitaksel %10Dosetaksel %26
Döneme özgüolmayan ilaçlar
Siklofosfamid %8İfosfamid %26
AltretaminLomustin
Sisplatin %20KarboplatinOksaliplatin
Doksorubisin %13Mitomisin %20Etopozid %11
Gefitinib %10-28Erlotinib %9 BevasizumabSetuksimab
Trastuzumab
Antrasiklinler ve sitotoksik antibiyotiklerin etki mekanizması
• Doksorubisin:DNA çift zincirinde interkalasyon yaparak DNA replikasyonunu ve transkripsiyonunu bozar, ayrıca topoizomeraz II enzimine bağlanarak DNA hasarıoluşturur.
• Mitomisin:Hücre içinde indirgendikten sonra etkinlik kazanır. DNA’yı çapraz bağlar yaparak alkiller ve sentezini bozar.
Hücre siklusunun fazlarıS
DNA sentezi
G2Mitoza hazırlık
mRNA ve mitoz iğcikleri sentezi
EnzimlerMikrotübüller
MMitozprofaz
metafazanafaztelofaz
G1Senteze hazırlık
Pürin sentezi-Primidin sentezi-Ribonükleotid sentezi-Deoksiribonükleotid sentezi
G0Dinlenme
11
22
Metotreksat %10Pemetreksat
Gemsitabin %21İrinotekan %27Topotekan %13
Vinkristin sülfatVindesin sülfat %17
Vinorelbin %20Paklitaksel %10Dosetaksel %26
Döneme özgüolmayan ilaçlar
Siklofosfamid %8İfosfamid %26
AltretaminLomustin
Sisplatin %20KarboplatinOksaliplatin
Doksorubisin %13Mitomisin %20Etopozid %11
Gefitinib %10-28Erlotinib %9 BevasizumabSetuksimab
Trastuzumab
Etoposid etki mekanizması
• Antrasiklinlere benzer şekilde topoizomeraz II ve DNA ile üçlü bir kompleks oluştururlar ve DNA hasarına yol açarlar.
Hücre siklusunun fazlarıS
DNA sentezi
G2Mitoza hazırlık
mRNA ve mitoz iğcikleri sentezi
EnzimlerMikrotübüller
MMitozprofaz
metafazanafaztelofaz
G1Senteze hazırlık
Pürin sentezi-Primidin sentezi-Ribonükleotid sentezi-Deoksiribonükleotid sentezi
G0Dinlenme
11
22
Metotreksat %10Pemetreksat
Gemsitabin %21İrinotekan %27Topotekan %13
Vinkristin sülfatVindesin sülfat %17
Vinorelbin %20Paklitaksel %10Dosetaksel %26
Döneme özgüolmayan ilaçlar
Siklofosfamid %8İfosfamid %26
AltretaminLomustin
Sisplatin %20KarboplatinOksaliplatin
Doksorubisin %13Mitomisin %20Etopozid %11
Gefitinib %10-28Erlotinib %9 BevasizumabSetuksimab
Trastuzumab
Antimetabolitlerin etki mekanizması
• S fazına özgü ilaçlardır.• DNA, RNA, proteinler ve diğer temel hücre
komponentlerinin sentez zincirinin değişik basamaklarında substrat yada koenzim olarak rol oynayan çeşitli metabolitlerin analoglarıdır.
• Bu substuratları kullanan enzimler üzerinde özgül bağlanma noktalarına karşı onlarla yarışırlar ve onların bağlanmalarını inhibe ederler.
• Gemsitabin radyomimetik etkinlik gösterir.
Hücre siklusunun fazlarıS
DNA sentezi
G2Mitoza hazırlık
mRNA ve mitoz iğcikleri sentezi
EnzimlerMikrotübüller
MMitozprofaz
metafazanafaztelofaz
G1Senteze hazırlık
Pürin sentezi-Primidin sentezi-Ribonükleotid sentezi-Deoksiribonükleotid sentezi
G0Dinlenme
11
22
Metotreksat %10Pemetreksat
Gemsitabin %21İrinotekan %27Topotekan %13
Vinkristin sülfatVindesin sülfat %17
Vinorelbin %20Paklitaksel %10Dosetaksel %26
Döneme özgüolmayan ilaçlar
Siklofosfamid %8İfosfamid %26
AltretaminLomustin
Sisplatin %20KarboplatinOksaliplatin
Doksorubisin %13Mitomisin %20Etopozid %11
Gefitinib %10-28Erlotinib %9 BevasizumabSetuksimab
Trastuzumab
Topoizomeraz inhibitörlerinin etki mekanizması
• S fazına özel ajanlardır.• DNA sarmalını replikasyona hazırlamakla görevli
iki topoizomeraz enziminden biri olan topoizomeraz I’e bağlanarak onu inhibe ederler.
• DNA sarmalı açılır ancak tekrar bağlanamaz, böylece tek iplik kırıklı DNA birikimine yol açar. Bunlar ile replikasyon çatalı çarpışarak çift iplik kırığına neden olur ve hücre ölümü gerçekleşir.
Hücre siklusunun fazlarıS
DNA sentezi
G2Mitoza hazırlık
mRNA ve mitoz iğcikleri sentezi
EnzimlerMikrotübüller
MMitozprofaz
metafazanafaztelofaz
G1Senteze hazırlık
Pürin sentezi-Primidin sentezi-Ribonükleotid sentezi-Deoksiribonükleotid sentezi
G0Dinlenme
11
22
Metotreksat %10Pemetreksat
Gemsitabin %21İrinotekan %27Topotekan %13
Vinkristin sülfatVindesin sülfat %17
Vinorelbin %20Paklitaksel %10Dosetaksel %26
Döneme özgüolmayan ilaçlar
Siklofosfamid %8İfosfamid %26
AltretaminLomustin
Sisplatin %20KarboplatinOksaliplatin
Doksorubisin %13Mitomisin %20Etopozid %11
Gefitinib %10-28Erlotinib %9 BevasizumabSetuksimab
Trastuzumab
Vinka alkoloidleri ve etoposid etki mekanizması
• Hücre mitozunu bloke ederler. DNA sentezini ve yapısınıbozmazlar.
• Metafazda mikrotübüllerden oluşan mitoz iğciklerinin oluşumunu önleyerek hücre bölünmesini metafazda durdururlar.
Hücre siklusunun fazlarıS
DNA sentezi
G2Mitoza hazırlık
mRNA ve mitoz iğcikleri sentezi
EnzimlerMikrotübüller
MMitozprofaz
metafazanafaztelofaz
G1Senteze hazırlık
Pürin sentezi-Primidin sentezi-Ribonükleotid sentezi-Deoksiribonükleotid sentezi
G0Dinlenme
11
22
Metotreksat %10Pemetreksat
Gemsitabin %21İrinotekan %27Topotekan %13
Vinkristin sülfatVindesin sülfat %17
Vinorelbin %20Paklitaksel %10Dosetaksel %26
Döneme özgüolmayan ilaçlar
Siklofosfamid %8İfosfamid %26
AltretaminLomustin
Sisplatin %20KarboplatinOksaliplatin
Doksorubisin %13Mitomisin %20Etopozid %11
Gefitinib %10-28Erlotinib %9 BevasizumabSetuksimab
Trastuzumab
Taksanların etki mekanizması
• Tümör hücrelerinde, tübülin sentezinin temel taşları olan oligomerik yada polimerik substratlara bağlanarak tübülin polimerizasyonunu hızlandırarak tübülin sentezini arttırırlar. Oluşan ilave mikrotübüller, normal mikrotübüllere bağlanarak onları stabilize eder.
• Sonuçta tübülin-mikrotübül dengesi bozulur ve sitotoksik etki ortaya çıkar.
Hücre siklusunun fazlarıS
DNA sentezi
G2Mitoza hazırlık
mRNA ve mitoz iğcikleri sentezi
EnzimlerMikrotübüller
MMitozprofaz
metafazanafaztelofaz
G1Senteze hazırlık
Pürin sentezi-Primidin sentezi-Ribonükleotid sentezi-Deoksiribonükleotid sentezi
G0Dinlenme
11
22
Metotreksat %10Pemetreksat
Gemsitabin %21İrinotekan %27Topotekan %13
Vinkristin sülfatVindesin sülfat %17
Vinorelbin %20Paklitaksel %10Dosetaksel %26
Döneme özgüolmayan ilaçlar
Siklofosfamid %8İfosfamid %26
AltretaminLomustin
Sisplatin %20KarboplatinOksaliplatin
Doksorubisin %13Mitomisin %20Etopozid %11
Gefitinib %10-28Erlotinib %9 BevasizumabSetuksimab
Trastuzumab
Kanser Hücrelerindeki Biyolojik Hedefler
4. Proteazom
1
2
345
6
1. Büyüme faktörü ve büyüme faktörü resptörleriHER-Family, VEGF/R, c-kit/SCFR
2. Sinyal transdüksiyon yolaklarıRas, raf, MAPK, MEK, ERK,Proteinkinase C, PI3K
3. Tümörle ilişkili antijen veya belirteçler
Ganglioside, CEA, MAGE, CD20, CD22
6. Ekstrasellülermatriks/angiyogenikyolak
MMPs, VEGF, Integrine
5. Hücre sağkalım mekanizmaları
Cyclin-dependent kinases,mTOR, cGMP, COX-2, p53, Bcl-2
Hedefe yönelik tedaviler• EGFR-inhibitörleri
Gefitinib (Iressa),Erlotinib (Tarseva)Cetuksimab (Erbitux)
• VEGFR-inhibitörleriBevacizumab (Avastin)
• Tümöre spesifik antijenlere karşı aşılama• Apopitozisi aktive eden yolakların aktivasyonu
KHDAK için EGFR iyi bir hedef mi ?
• Tümör gelişimi ve progresyonu için önemlidir• Reseptör blokajı hücre içi sinyal iletimini ortadan
kaldırır• Normal dokularda kritik bir fonksiyonu yoktur• Reseptör blokajının belirgin toksik etkisi yoktur• Sağlıklı dokuya göre tümörde daha fazla
eksprese olur• KHDAK’nde %40-80 artmış ekspresyon
gösterilebilir
EGFTGFα
Amphiregulinβ-cellulinHB-EGF
Epiregulin Heregulins
NRG2NRG3
Heregulinsβ-cellulin
Cysteine-richdomains
Tyrosine kinasedomain
ErbB-1Her1EGFR
ErbB-2Her2neu
ErbB-3Her3
ErbB-4Her4
C-terminus
100
100
100
44
82
33
36
59
24
48
79
28
EGFR (ErbB, Her) ailesi ve ligandları
Arteaga CL, J Clin Oncol 2001;19(18 suppl):32s-40s.
EGFR’ne yönelik tedavi yaklaşımları
Esteva, F. J. Oncologist 2004;9:4-9
Dimerizasyoninhibitörleri
Reseptörebağlananantikorlar
Ligandabağlananantikorlar
Tirozin kinazinhibitörleri
Ligand-toksinkompleksleri Antikor-toksin
kompleksleri
Mendelsohn J, Baselga J. J Clin Oncol 2003;21:2787-2799.
EGF-R
Epidermal growth factor receptor signaling: multi altered pathwaEpidermal growth factor receptor signaling: multi altered pathwayy
Input layerInput layer
SignalSignal--processing processing layerslayers
Output layerOutput layer
Receptor antibodyCetuximabTyrosine kinase inhibitorsGefitinibErlotinib
Ad. from Yarden Y. ESMO 2000
EGFR Signaling NetworkEGFR Signaling Network
Anti-EGFR tedavi: Prediktif faktörler
• Cinsiyet (K>E)• Asya kökenli olmak• Adeno Ca• BAC (komponenti)• Hiç sigara içmemiş olmak• Exon 19-21’de mutasyon varlığı• T790M mutasyonu olmaması• EGFR gen amplifikasyonu• Döküntü gelişmesi?• K-ras mutasyonu yokluğu• AKT’nin artmış ekspresyonu
EGFR-TKI yan etkileri
• Benzer yan etki profiline sahip, oral kullanılan ve iyi tolere edilen ilaçlardır
• Grade 3-4 toksisite nadirdir.
- Diyare- Akne benzeri
döküntüler görülebilirHidalgo, J Clin Oncol 2001Ranson, J Clin Oncol 2002Herbst, J Clin Oncol 2002
Protein kinaz inhibitörlerinin toksisitesi
• Gefitinib: Ensık görülen yan etkiler: Anoreksi, bulantı, kusma, cilt kuruluğu, akne, döküntüler ve diyaredir. Nadiren akut başlangıçlıintersitisyel akciğer hastalığı görülmüştür.
• Erlotinib: Ensık yan etki diyare ve döküntülerdir. Ciddi intersitisyel akciğer hastalığı da rapor edilmiştir.
Anjiyogenezi kontrol eden faktörler
İnhibitörler• Angiostatin• Basic fibroblast growth factor receptor• Endostatin• Interferon-alpha• Interleukin 1,6, 12• Placental proliferin-related protein• Platelet factor 4• Prolactin• Thrombospondin• Tissue inhibitors of metalloproteinases
(TIMPs)• Transforming growth factor-beta
Destekleyiciler• Angiogenin transforming growth
factors• Angiopoietin• Angiotropin• Fibroblast growth factor• GCSF• Hepatocyte growth factor• Interleukin 8• Matrix metalloproteinases• Placental growth factor• Platelet-derived growth factor• Proliferin• Tumor necrosis factor
• VEGF
Lung Cancer 2003; 41(Suppl 1):S63-72.
VEGF ‘nin tümör anjiyogenezindeki rolü
– Kaotik ve fonksiyonel olarak anormal damar yapılarının formasyonunu teşvik eder
– İntratümöral basıncı yükselterek kan damarlarının permeabilitesini arttırır
– İmmatür vasküler hücrelerin apopitozisini önler
Carmeliet P. WCLC 2007
Tümör anjiyogenezi
Modified from Folkman J. N Engl J Med 1971;285:1182−1186
(Tumour Angiogenic Factor)
Endothelial Cell
VEGF VEGF-BPlGF VEGF-C VEGF-D
Flt-4(VEGFR-3)Flk-1/KDR
(VEGFR-2)
Flt-1(VEGFR-1)
Ligand ve reseptörlerin VEGF ailesine selektif bağlanması
VEGFR-2 blokerleri
Antibody to VEGF-A• Ligand bağlanması ile reseptör aktivasyonu ve sinyal iletimi bloke olur
Antibody to VEGFR-2• Ligand bağlanması ile reseptör aktivasyonu ve sinyal iletimi bloke olur
TKI to VEGFR-2• Resptör kinaz aktivasynu blokajı ile sinyal iletimi bloke olur
VEGFVEGF-C VEGF-D VEGF VEGF-D VEGF VEGF-C VEGF-DVEGF-C
Soluble VEGF receptors (VEGF-TRAP)
Anjiyogenez inhibitörleri
• Monoklonal antikorlarBevacizumab
• Küçük moleküllerSunitinibSorafenibZD6474
Bevacizumab (Avastin): VEGF’ye karşı insan monoklonal antikoru
Rekombinan,humanize anti-VEGFantikoru
93% insan, 7% mürin
İnsan VEGF’inin bütün majör izoformlarına
bağlanır
Ayrıca diğer primatlar ve tavşan VEGF’ine
de afinitesi var
Terminal yarı ömür 17–21 gün
Tümör damarlarının normalleştirilmesi
• Anti-VEGF tedavi, tümör damarlanmasındaki yapısal ve fonksiyonel anormallikleri geri döndürür.– Damar çapı, şekli ve permeabilitesini normale
döndürür1,2
– Tümör içi basıncı azaltır3,4
– Oksijenasyonu düzeltir3
– Sitotoksik ilaç dağılımını arttırır5
1Jain. Nat Med 2001; 2Jain. Science 20053Lee, et al. Cancer Res 2000; 4Willett, et al. Nat Med 2004; 5Wildiers. BJC 2003
Anti-VEGF tedavinin etkileriBevasizumab–Etki mekanizması
Erken etkiler Ardaşık etkiler
Tümör damarlanmasının normalleştrilmesi
1
2
Tümör damarlanmasının geriletilmesi
Yeni tümör damarlanmasının inhibisyonu
3
Monoklonal antikorların toksisitesi
• Bevasizumab: Gastrointestinal sistem bozuklukları, hipertansiyon, pulmoner hipertansiyon, kardiyovasküler sistem bozuklukları, nöropati, cilt kuruluğu, ciltte renk değişimi yapabilir.
Antineoplastik ilaçların ortak yan etkileri
• Myelotoksisite• İmmünosupresyon• Hızlı çoğalan hücrelere olan toksisite• Embriyotoksik ve teratojenik etki• Mutajenik ve karsinojenik etki• Bulantı ve kusma• Lokal reaksiyon• Tümör lizis sendromu ve hiperürisemi• Alerjik reaksiyonlar• Diğer toksik etkiler (nefrotoksisite, kardiyotoksisite,
nörotoksisite)
SONUÇ
• Günümüzde, kanserleri tam kür sağlayacak şekilde tedavi edebilecek bir ilaç yoktur.
• Tek ajanla tedaviye yanıt oranı nadiren %30’u geçer.
• Kanser biyolojisi ve tedaviye yanıtın ayrıntılarının tanımlanması ile yeni ilaçlar ve bireysel tedaviler geliştirilebilir.
• Gelecekte tedaviler hem kanser histolojisine hem de tümörün moleküler özelliklerine göre, hastanın farmakogenetiği de göz önünde tutularak seçilecektir.
• Gelişmeler, hedefe yönelik tedavileri ön plana çıkaracaktır.
• Tüm bu gelişmeler sayesinde de umuyoruz ki kanser kemoterapisi, daha etkili, daha zahmetsiz ve daha az toksik bir hale gelecektir.