Upload
seyda-dagdeviren
View
241
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
7/25/2019 Akdenz Ve evresnn Durumu 2012
1/12
A K D E N ZDENZ VE KIYIEVRESNN DURUMU
2012KARAR VERCLER N ZET
7/25/2019 Akdenz Ve evresnn Durumu 2012
2/12
7/25/2019 Akdenz Ve evresnn Durumu 2012
3/12
3
AKDENZ EVRESNN DURUMUNUNRAPORLANMASI
AKDENZDENZ VE KIYI EVRESNN DURUMU
2012
KARAR VERCLER N ZETAkdenz, ekolojs ve sosyal boyutlar karmak olan br denzdr. Youn br eklde
kullanlan ve son derece deerl olan bu denzn havzasna yrm br lkenn snr
vardr. Akdenzn Krlle Kar Korunmas Szlemes (Barselona Szlemes),
szlemeye taraf olan devletler n gerekl blglern paylalmasnn yan sra, kabul
edleblr hedeer ve standartlar konulmas konusunda krtk br ereve olutur-
maktadr. Barselona Szlemes'nn taraar olarak Akdenz lkeler, Avrupa Brl le
brlkte srdrleblr kalknma n blgesel ve ulusal planlar desteklerken,
Akdenz'n denz ve ky evresn korumada ortaya kan zorluklara kar koyma
konusunda kararldr.
Barselona Szlemes'nn, bu szlemenn protokollernn ve stratejlernn temel
hedef, Akdenz blgesnde evrey geltrecek gerek demler etklemektr. Bu
hedefe ulamak n lerleme kaydedlp kaydedlmedn belrlemek ve nerelerde
daha y br performans gerektn ortaya koymak son derece nemldr.
KARAR VERCLER N ZET
Szlemeye taraf olan devletler Barselona Szlemes'nn 26.Maddes gerence, Barselona Szlemesn ve Protokollernuygulamak n aldklar hukuk, dar ve der nlemler, bu
nlemlern etklln ve karlalan sorunlar Sekretaryayarapor edeceklern taahht etmlerdr. Szlemeye taraf olandevletler ayrca 15. Madde uyarnca Barselona Szlemes'nnve Protokollernn geerl olduu yerlerde halkn evrennDurumu le lgl blglere ermn salama konusundaanlamaya varmlardr. Barselona Szlemes'ne taraf olandevletler 2008'de Sekretaryadan evrenn durumu hakkndaperyodk olarak rapor vermesn stemtr.
Bu raporlama srecnn Akdenz'n evresndek elmlerhakknda blg vermes ve Barselona Szlemes BrlemMlletler evre Program Akdenz Eylem Plan (UNEP/AEP)erevesnde yaplan almalarn vermlln artrmak
amacyla ger bldrm lev grmes beklenmektedr. Topla-nan blgler der blgesel nsyaterden alnan verlerlebrlkte, Akdenz Havzasnda evrenn durumunu deerlen-drmek n br temel oluturmaktadr.
evrenn durumu hakknda br raporlama yaplmasnn enneml amac, "br kez raporlama" yaklamn yakalamaktr.Bu yaklamda verler karlkl belrlenen standartlara gre
toplanr, bylece ulusal htyalar, der szlemelerdekgerekllkler, AB vb. gb der poltka ereveler de dhlfarkl amalar n kullanlablr.
evrenn durumuyla ve Akdenz'dek gelmeyle lgl sste-matk blg salamak n yllarca brok alma yaplmtr.
AEP'nn kapsamna gren faalyet alanlarna ve tematk alanla-ra younlaan bu raporlar, blgede evreyle lgl konularhakknda daha byk br farkndalk yaratlmasna katkdabulunan brok blg ermektedr.
7/25/2019 Akdenz Ve evresnn Durumu 2012
4/12
AKDENZ DENZ VE KIYI EVRESNN DURUMU 20124
AKDENZ EKOSSTEMNN BRNC BTNLEKDEERLENDRMESNDE ELDE EDLEN BULGULAR
Vzyon
Akdenzdek Byolojk etllk
OBIS tarafndanraporlanan tr says
12 - 55 - 3030 - 450450den fazla
Kaynak: Okyanus Byocorafya Blg Sstem (OBIS), onlne ver taban, Aralk 2011
0 100 200 300 400 500
Akdenz lkelernde IUCN Krmz Lste kategorsndek tr says
Nesl tkenm Nesl tehlke altndaKrtk olarak nesl tehdt altnda Tehdt altndaHassas
Kaynak: IUCN, Akdenz: Tehdt altndak Byolojk etllk Scak NoktasNot: Amfbler, kular, kkrdakllar, yengeler,kerevtler,endemk tatlsu balklarn, memeller, yusufuklar ve srngenler kapsamaktadr.
Ekosstem Yaklam, tek bana konular, trler ya da ayrcaekosstem levlern ncelemenn tesndedr. Bunlarnyerne ekolojk sstemler olduklar gb kabul eder: ekolojk
sstemler brbryle srekl etklemde olan bleenlernzengn br karmdr. Bu anlay, suyun doas gere sstem-ler ve levler brbryle balantl tuttuu zellkle kylar vedenzler n olduka nemldr. Yaayan organzmalarndalmn snrlayan engeller farkl derecelerdedr ve karada-k ekosstemlere oranla ok daha byk br hzda yer det-rrler. Tcar deer yksek br balk tr, yal veya genolmasna, beslenmeye, yumurtlamaya veya ge bal olarakgen br eklde ayrlm br dz habtata baml olablr. Bu,nsan refahnn ve ekonomlern, neml levler sunma kapa-stes olan salkl ve doal habtatlara ayrlmaz br ekldenasl bal olduunu gsteren rneklerden sadece brdr.
Barselona Szlemes'ne taraf olan devletler, Akdenz evre-snde gerek br dem yaratmak amacyla nsan faalyetler-n ynetmek n, Temmuz 2008'den ber Ekosstem Yakla-mn kademel olarak uygulamaya zel br nem vermektedr.Taraf devletler bu abann br paras olarak ncelk konular-n ele alan ve ynetm htyalar anlayn geltren poltka-lar oluturmak n n hazrlk almalar gerekletrmtr.
Ekosstem Yaklam srec gelecek n br yol hartasoluturmaktadr. Ekosstem yaklamnn vzyonu ve stratejkhedeer Taraf Devletler tarafndan 2008'de belrlenmtr.Taraf Devletler bu tarhten sonra, ncelkl konular, ekolojkamalar ve gstergeler belrlemek n dernlemesne br
deerlendrme zernde anlamlardr. Br sonrak adm buEkolojk Amalar ve gstergelerle lgl somut hedeernortaya konmas ve Akdenz n y evresel Durumu geltr-
mektr. Sonu olarak tm bunlar, Akdenz lkelern etkl breklde denz ve ky ynetm vzyonlarna ulatrarak, brzleme stratejsnn geltrlmes ve ekolojk ve stratejkhedeere ulalmasn salayan zel ynetm planlarnndkkatle hazrlanmas n br temel oluturacaktr.
AEP Barselona Szlemes Brnc Btnlek Deerlen-drmes 2011'de tamamlanmtr. Bu deerlendrme, Akde-nz'dek ekosstemlern fzksel ve ekolojk zellkler, denz
evresnn durumunu etkleyen basklar, ky ve denz ekoss-temlernn durumu veya koullar ve elmlern devametmes durumunda ekosstemlerden beklenen tepkler dahlolmak zere, ekosstemlern genel durumuyla lgl blglerermektedr. Brnc Btnlek Deerlendrme'nn amachavza lendek ncelkl temel konular belrlemek veynetm abalarn desteklemek n gerekl blgnn neredemevcut olduunu ya da nerede toplandn tanmlamaktr.Ayrca Brnc Btnlek Deerlendrme, Akdenz lkelernnblmsel aratrma zleme almalarn ynlendrmek nblg boluklarn ortaya koymaktr.
mdk ve gelecek nesller n verml ve byolojk etl-
l yksek denz ve ky ekosstemlerne sahp salkl brAkdenz
Stratejk Amalar y br ekolojk durum elde edp devamlln ve srdr-leblr kullanmn salamak amacyla denz ve ky ekoss-temlernn yapsn ve levn ger kazandrmak; bylecebyolojk etll korumak;
nsan sal ve/veya ekosstemler ve/veya denz vekylarn kullanm zerndek etkler ve rskler en azandrgemek n denz ve ky evresnde krll azaltmak;
nsan faalyetlernn ve doa olaylarnn etksyle oluan
rsklere kar denz ve kylarn etkleneblrln nlemek,azaltmak ve ynetmek.
7/25/2019 Akdenz Ve evresnn Durumu 2012
5/12
5
Blgeye zg olmayan trlern yaylm
Kaynak: Denz krll gstergeler,UNEP/MAP, 2005.
Blgeye zg olmayan trler
1 - 10
11 - 30
31 - 50
51 - 10 0
101 - 20 0
200den fazla
Blgeye zg olmayan trler
0
20
40
60
80
100
120
nce1900
1910 1930 1950 1970 1990
10 yllk sre nde yen tr says
20001980196019401920
Kaynak: Denz krll gstergeler, UNEP/MAP, 2005.
ZoobentosFtobentosBalkZooplanktonFtoplankton
Arnavutluk
Bosna Hersek
Cezayr
Hrvatstan
Kbrs
YunanstanFransa
Msr
talya
MaltaLbya
Lbnansral
Trkye
Karada
Fas
spanya
SuryeTunus
Slovenya
Akdenz ve Karadenzde denz su rnler yettrcl
Kaynak: FAO statstk ver taban, Aralk 2011
Denz su rnler, 20091000 ton
123
82
32
3
Not: Lbnan ve Surye le lgl ver bulunmamaktadr.
KARAR VERCLER N ZET
Brnc Btnlek Deerlendrme'nn neml bulgular unlardr:
1. Ky ve denz habtatlar Akdenz'de yaayan her canlya deer-l ekosstem hzmetler sunar. Kayalk zemnler ve denz yosunla-r gb etl doal habtatlar bu hzmetler salar. Balklkkaynaklar ve turzm deerler, ekonomk deerler gb bazhzmetlern grlmes nspeten daha kolaydr. Atk zmlemes,ulatrma, karasal kyy frtna zararlarndan koruma ve yery-zndek hayat mmkn klan ekolojk dengelern devam ettrl-
mes gb deerl hzmetler, ekosstemler tarafndan sunulmak-tadr.
2. Akdenz ky ve denz sstemlernn salad hzmetlernnem barz br eklde grlse de, Brnc Btnlek Deerlen-drme ekosstemdek bozulmann devam ettn gstermekte-dr. Blgeden blgeye younluu deen basklar ve etkleryledr:
ehrleme ve turzmdek gelmeler sonucu oluan vehabtat kaybna ve bozulmaya yol ap, erozyona/ky erddengesnn bozulmasna neden olan kysal gelme veyaylma;
Topluluk yapsn, ekolojk sreler ve ekosstem hzmetlern
etkleyen ar balklk, tesadf avlanma veya yan avlar; Denz db yapsn bozan, dp trol ve der yntemler de
dahl tahrp edc balklk;
zellkle ehrleme ve sanaylemeden kaynaklanan fakatrmey nleyc kmyasallarn ve atmosferk grdlern deneden olduu krllk sonucu sedman ve byotann krlen-mes;
Bazen trofkasyona ve hpoksyaya fakat dzenl olarakekolojk dengeszlklere (dk su kaltes ve yosunlamagb) neden olan ar besn maddes varl;
Balklk, denzclk, enerj, su rnler ve desalnasyon dadahl olmak zere denze bal endstrlern (hem levselhem kaza sonucu) neden olduu krllk ve bozulma;
Brok durumda klm deklnn neden olduu stlactrlern yaylmas;
Tcar balklk n neml balk reme alanlar olan ve trleresz bcmde br araya toplayan ge veya nehr azalanlarnn bozulmas.
3. Koullardak demler 5 yl ncesne gre daha grnrdurumdadr:
Krletc madde yklenmesn azaltmak n sarf edlen strate-jk abalar sayesnde, su kaltesndek gelmeler brokalanda fark edlr dzeydedr. DDT ve ar metaller gbzararl maddelern mktar brok alanda azalmaktadr.
Son derece dkkat eken yen konular ortaya kmaktadr: Desalnasyon ve etkler,
Mav yzgel orknos bescl de dahl olmak zeresu rnler yettrcl;
Brbrnden farkl ve elkl kullanmlar n alanlarn vebu kstl alanlara ermn azalmas sonucu kmlatfrskler.
4. Ver ve blglerde neml boluklar vardr: Tepk oluturmak n basklar ve durumlar et oranda
deerlendrme becersndek boluklar;
Ekosstemlerde deme neden olan etmenlerle lglblglern snrl olmas;
S sularda, zellkle kayalk denz dpler, gelgt alanlar ve
denz ayrlarnda ekoloj ve nsan etklern anlama konu-sunda neml br elmn olmas.
7/25/2019 Akdenz Ve evresnn Durumu 2012
6/12
6
Akdenzde denz dbntahrp edc balklk
YksekDk
Kaynak: Ulusal Ekolojk Analz ve Sentez Merkez, Akdenz Kmlatf Etk Model, onlne vertaban, Aralk 2011.
Akdenzde denz dbn tahrp edc balklk
Not: Denz db blges, denz taban ve denz tabannda yaayan canllar bulunduu su kolonuna yakn(ve neml bmde etklenen) blmdr.
Yzey retkenl
Dk
2003-2007
Yksek
trofk alan (1960-2010)Hpoksk alan(1960-2010)
Kaynak: WRI, trofkasyon ve Hpoks nteraktf Hartas, Aralk 2011,UNEP/WCMC, Okyanus Ver zleycs onlne vertaban, Aralk 2011,www.unep-wcmc.org
Akdenzde ortalama yzey retkenl le trofk ve hpoksk scak noktalar
AKDENZ DENZ VE KIYI EVRESNN DURUMU 2012
Brnc Btnlek Deerlendrme, ekolojk olarak nemlolan, byolojk adan etlle sahp veya hassas alanlarlalgl ve tm Akdenz blgesnde ncelkl br konu olanpotansyel byolojk etllk kayb hakknda blg salamak-tadr.
Brnc Btnlek Deerlendrmedek blglern kullanlablrolmasyla, 2011'de Barselona Szlemes'ne taraf olan devlet-ler Akdenz'n ncelklern yanstan ve Avrupa Brl'nnDenz Stratejs ereve Drektf'yle uyumlu br dz ekolojkamac, operasyonel ama ve gstergeler oluturmulardr.Ekolojk amalar, tamamen szlemeye taraf devletlern
oluturduu AEP Sekretaryas tarafndan yrtlen younstareler srecnde ve AEP ortaklar le teknk uzmanlarnkatlm sonucunda belrlenmtr.
Sonu olarak, Akdenz'de Ekosstem Yaklam'nn uygulan-mas n kabul edlen uyumlu ve btnlek br stratejnnekolojk amalar unlar olacaktr:
Byolojk etllk korunacak veya arttrlacak. Ky ve denzhabtatlarnn kaltes ve oluumu le ky ve denz trlernnsayca okluu hkm olan fzksel, hdrografk, corafkoullar ve klm koullar le uyumlu olacak.
Yreye zg olmayan ve nsan faalyetler sonucu bell brblgeye gelm trler, ekosstem olumsuz eklde etkleye-cek sayda olmayacak.
Tcar olarak kullanlan sekn balk ve kabuklu denzrnlernn nfusunun byolojk olarak gvenl br snrolacak. Nfus ya ve boyut dam salkl br stok olduu-nun gsterges olacak.
Kaynaklarn kartlmas veya nsan kaynakl evre dem-ler sonucu denzdek besn ann bleenlernn dem,besn a dnamklern ve buna bal olarak canll uzunvadede olumsuz olarak etklemeyecek.
nsan kaynakl trofkasyonve zellkle byolojk etllnazalmas, ekosstemde bozulma, zararl yosun oluumu vedp sularnda oksjen yeterszl gb olumsuz etkler yokedlecek.
7/25/2019 Akdenz Ve evresnn Durumu 2012
7/12
7
Scaklk art
YksekDk
Kaynak: Ulusal Ekolojk Analz ve Sentez Merkez, Akd enz Kmlatf Etk Model, onlne vertaban, Aralk 2011.
Denz yzey scaklnda art
Tevere
Rhone
Ebro
Moulouya
Shellf
Nestos
Drn
Ceyhan
Nle
Po
Alboran South-Western
North-Western
Tyrrenan
Adratc
Ionan
Aegean
Central
SouthLevantne
NorthLevantne
Yllk meteorolojk nehr dearj
10 150 500 1 000 1 500 1 800
Ortalama tatlsu akyl/km
12050203
Kaynak: Strugla, M., V., et al., Rver dscharge nto the Medterranean Sea: Clmatologyand aspects of the observed varablty, ENEA, 2004; Ludwg, W., et al., Rver dschargesof water and nutrents to the Medterranean and Black Sea: Major drvers for ecosystemchanges durng past and future decades? Progress n Oceanography, 2009.
Akdenze dklen tatlsu nehrler
KARAR VERCLER N ZET
zellkle ncelkl bentk habtatlarda denz tabanndakbtnlk korunacak.
Hdrografk koullarn dem ky ve denz ekosstemle-rn olumsuz etklemeyecek.
Ky alanlarnn doal dnamkler ve peyzajlar korunacak.
Krletclern ky ve denz ekosstemler ve nsan salzernde neml etkler olmayacak.
Denz ve kydak pler denz ve ky evresn olumsuzolarak etklemeyecek.
nsan faalyetlernn sebep olduu grltlern denz veky ekosstemler zernde neml br etks olmayacak.
Ekosstem Yaklam yol hartasnda belrlenen amalardorultusunda br sonrak adma gemek n tavsye edlen-ler k tr poltkaya younlaacaktr:
Ekosstem Yaklam srecnde belrlenen ncelklerden
doan sektrel poltkalarn zellkle szlemeye tarafdevletlern anlamaya vard Ekolojk Amalara younla-mas,
Akdenz evresnn durumunu ve evresel elmlerblmsel tabanl karar almay destekleyecek bmdezlemek n sstematk, kapsaml, btncl ve etkl brrejm oluturacak poltkalar.
3
sanye/km3
7/25/2019 Akdenz Ve evresnn Durumu 2012
8/12
8
0.02 - 0.220.01e kadar
0.23 - 0.53 5.3 - 3.69
1.56ya kadar
1.57 - 3.74
3.75 - 8.15
8.16 - 28.05
Kurun Kurun
Eser metallern ortalama konsantrasyonlar
Mav mdyelerde (Mytlus galloprovncals)keltde
20ye kadar
21 to 46
47 to 218
219 to 370
Konsantrasyon , g/g dw Konsantrasyon , g/g dw
Konsantrasyon , g/g dw Konsantrasyon , g/g dw
Konsantrasyon , g/g dw Konsantrasyon , g/g dw
Kadmyum Kadmyum
2.1 - 4.50,6ya kadar
0.7 - 2.0 4.6 - 64.1
1.16 - 2.000.80e kadar
0.81 - 1.15 2.01 - 3.91
Cva
0.76 - 7.50.15e kadar
0.16 - 0.75 7.6 - 81.3
Cva
Not: Ky devletler tarafndan konsantrasyon lmlernn raporland yerlere lkn blgler bulunmaktadr.
AKDENZ'N DENZ VE KIYI EVRESNN DURUMU2012
AKDENZ DENZ VE KIYI EVRESNN DURUMU 2012
Szleme'ye taraf olan devletler AEP'nn ekolojk amalarnkapsaml br eklde tartm, bu konuda anlamaya varmve der blgesel denz deerlendrme ve ynetm abalary-
la uyumlu br eklde bu amalar geltrmlerdr. Bunlar,brsonrak Akdenz Denz ve Ky evres Durum Raporu (AKDR)n salam br temel oluturmaktadr.
AKDR n temel blg kayna Brnc Btnlek Deerlen-dr- me'dr. Szlemeye taraf olan devletler, Brnc BtnlekDeerlendrme n Akdenz'n fzksel, kmyasal ve byolojkzellkleryle lgl anlk grntler ve elm blgler tedarketmtr. Rapor, Akdenz alt blgeler hakknda brok blmselblgy derlemekte ve zetlemektedr.
Brnc Btnlek Deerlendrme, Brlem Mlletler evreProgram (UNEP) / AEP Koordnasyon Brm hmayes altnda,blgesel ve ulusal danmanlarn katklaryla, lkelern atad
uzmanlar tarafndan yenden ncelenerek, lke yetkllertarafndan yorumlanarak ve GESAMP (Denz evresnnKorunmas Blmsel Ynler Uzman Grubu) tarafndan bam-sz olarak deerlendrlerek, UNEP /AEP bleenleryle, MEDPOL (Ege-Akdenz Krllk zleme Projes), BP/RAC (Mav PlanBlgesel Faalyet Merkez) ve SPA/RAC (zel evre KorumaAlanlar Blgesel Faalyet Merkez) tarafndan hazrlanan altblge raporlarna dayanarak hazrlanmtr.
7/25/2019 Akdenz Ve evresnn Durumu 2012
9/12
9
0.3e kadar
0.4 - 1.4
1.5 -3.5
3.6 -7.6
Konsantrasyon, g/g dw
Konsantrasyon, g/g dw
Konsantrasyon, g/g dw
HCBs
Mav mdyelerde (Mytlus galloprovncals)
DDTs
131 - 1 50040a kadar
41 - 130 1 501 - 2 579
91 - 19036ya kadar
37 - 90 191 - 367
PCBs
Kaynak: Akdenzde tehlkel maddeler: Mekansal ve anlk deerlendrme, UNEP/MAP-MEDPOL, 2011.
Kaynak: UNEP/MAP, Akdenzde Kalknma ve evre Durumu, 2009.,
Yksek Dk
Petrol sznts younluu, 2004
Akdenizde deniz zerinde yaylan petroln dalm
KARAR VERCLER N ZET
UNEP'n Denz evres Durumu Hakknda Ulusal Rapor Hazrla-ma Klavuzu'na gre ve Akdenz'n zel artlar gz nnealnarak oluturulan hedeer yledr:
Son zamanlarda evresel artlarda meydana gelendemler vurgulayarak ve nsan faalyetlernn etkler-ne genel br bak sunarak Akdenz denz ve ky evre-sndek durumun, etmenlern ve basklarn mevcut brtablosunu hazrlamak;
Akdenz lkeler ve UNEP / AEP tarafndan belrlenen vehlhazrda byk zorluklara sebep olan blgeselendeler ve ortaya kan sorunlar aydnla kart-mak;
Ekosstem Yaklamnn devaml uygulanmas n vezorluklarn hem ulusal dzeyde hem de blgesel vekresel balamda stesnden gelmek amacyla Akdenzevresn etkleyeblecek nsan faalyetlern ynetmekzere, gelecee dar yol hartalar zmek.
Etmenler - Bask - Durum - Etk - Tepk ereves raporunkurgusunda aadaklerle brlkte yanstlmaktadr:
Akdenz blgesndek temel etmenler (br ekosstemdedorudan ya da dolayl olarak deklk yaratan doal yada nsan kaynakl her trl faktr) hakknda genel blglerveren ve Akdenz Havzas hakknda br ger plan tanmla-mas yapan br gr;
Arlkl olarak byk basklara yer veren br blm;
Akdenz'n temel ekolojk zellklernn durumu hakkndabr blm;
Temel blg boluklarn analz ederek ve EkosstemYaklam'nn uygulanmas n gelecekte zlenecekyollar tartarak denz ve ky evresnn durumu hakkn-dak temel bulgularn altn zen br kapan blm.
Kalc Organk Krletclernortalama konsantrasyonu
7/25/2019 Akdenz Ve evresnn Durumu 2012
10/12
10
Akdenz'de denz pler trler%
Plastk Ahap Metal Gys Kat
Kaynak: UNEP/MAP, MEDPOL, Akdenzde Denz plernn Durumu Deerlendrmes, 2011.
20 40 60 80 0 100
Evsel atklar
Turstk tessler
plklerden kaynakl szntlar
Nehr ak
Tekneler
Kasaba kaynakl atklar
Gemler
Der
%0 2 4 6 8 10 12 14 16
Denz plernn kayna
Kaynak: UNEP/MAP-BP/RAC,2009.
AKDENZ DENZ VE KIYI EVRESNN DURUMU 2012
Rapor, Akdenz'de evrenn durumu ve basklar hakkndaBrnc Btnlek Deerlendrme Raporu n toplananblglere dayanarak Etmenler - Bask - Durum - Etk - Tepkerevesnn lk esn vurgulamaktadr. Etmenler, bask-lar ve durum hakkndak bu vurgu Ekosstem Yaklam'nndaha fazla uygulanmas n br temel oluturmaktadr. yCevresel Durumu tanmlamak ve hedeer koymak n kap-saml ve ulalablr br referans salamaktadr. Hedef koymasrec ve lgl uygulama planlar, nsan faalyetlernn sosyo-ekonomk etklernn gz nne alnmasn ve bu etkleregemte ve bugn verlen tepklern ne kadar etkl olduu-nun analz edlmesn zorunlu klmaktadr. Bu etk ve tepkanalzlernn sonular, lerde AKDR'lere dnecektr.
Ekosstem Yaklam zleme sonularn ky ve denz evresdurum raporlamasna dntrmek, her k sre n defaydal olacaktr. Ekosstem Yaklam'nn dngsel karaktersayesnde, belrlenen ekolojk amalar dorultusundaksstematk ve dzenl raporlama:
Belrl basklarn etkler zerne aratrma yapmay tevkeder;
Ynetm tepklernn deerlendrlmes n elmlernanalz edlmesn salar;
evre Durumu raporlarndan gelecekte doacak tavsye-lern ynetme ynelk olmasn garantler;
Devletlern Barselona Szlemes ve Protokollerne,programlarna ve der erevelere (rn. Avrupa BrlDenz Stratej ereve Drektf) ynelk raporlamazorunluluklarn yerne getrerek br kez raporlama yakla-mna katkda bulunur.
7/25/2019 Akdenz Ve evresnn Durumu 2012
11/12
7/25/2019 Akdenz Ve evresnn Durumu 2012
12/12
Akdenz, ekolojs ve sosyal boyutlar karmak olan br denzdr. Youn br eklde
kullanlan ve son derece deerl olan bu denzn havzasna yrm br lkenn snr
vardr. Akdenzn Krlle Kar Korunmas Szlemes (Barselona Szlemes),
szlemeye taraf olan devletler n gerekl blglern paylalmasnn yan sra, kabul
edleblr hedeer ve standartlar konulmas konusunda krtk br ereve olutur-
maktadr. Barselona Szlemes'nn taraar olarak Akdenz lkeler, Avrupa Brl le
brlkte srdrleblr kalknma n blgesel ve ulusal planlar desteklerken,
Akdenz'n denz ve ky evresn korumada ortaya kan zorluklara kar koyma
konusunda kararldr.
Barselona Szlemes'nn, bu szlemenn protokollernn ve stratejlernn temel
hedef, Akdenz blgesnde evrey geltrecek gerek demler etklemektr. Bu
hedefe ulamak n lerleme kaydedlp kaydedlmedn belrlemek ve nerelerdedaha y br performans gerektn ortaya koymak son derece nemldr.