Akdeniz'deki Kikirdakli Balikların korunması için Eylem Plani

8/13/2019 Akdeniz'deki Kikirdakli Balikların korunması için Eylem Plani

1/31


2/31

Brleşmş Mlletler Çevre ProgramıAkdenz Eylem Planı

Özel Koruma Alanları Bölgesel Faalyet Merkez

AKDENİZ’DEKİ KIKIRDAKLI BALIKLARINKORUNMASINA YÖNELİK EYLEM PLANI


3/31

Not: Bu dökümanda kullanılan göstermler ve materyallern sunumunun hç br parçası, UNEP’n herhang brdevlet, ülke, şehr veya alan ya da onların yetk makamları veya onların sınır ya da hudutlarınının sınırlamasıle lgl herhang br fkrnn fadesn çermez.

© 2003 Brleşmş Mlletler Çevre Programı (Unted Natons Envronment Programme - UNEP) Akdenz Eylem Planı (Medterranean Acton Plan - MAP) Özel Koruma Alanları Bölgesel Faalyet Merkez (Regonal Actvty Centre for Specally Protected Areas - RAC/SPA) Boulevard du Leader Yasser Arafat B.P.337 - 1080 Tuns CEDEX - TUNISIA e-posta: [email protected] http://www.rac-spa.org

Bu eser kaynakça amacıyla şu şeklde atfedleblr: UNEP MAP RAC/SPA. 2003. Acton Plan for the Conservaton ofCartlagnous Fshes (Chondrchthyans) n the Medterranean Sea. Ed. RAC/SPA, Tuns. 56 pp.

Bu yayın tamamen ya da kısmen yenden yazılablr ve herhang br şeklde eğtsel ya da kar amacı gütmeyen amaçlarla,baskı sahbnden özel zn alınmaksızın, kaynağa atıfta bulunarak kullanılablr. UNEP-MAP-RAC/SPA, bu yayının kaynakolarak kullanıldığı tüm yayınların br kopyasını almaktan mnnet duyacaktır. Bu yayın, herhang br tcar amaç çn

UNEP-MAP-RAC/SPA’dan yazılı zn almaksızın tekrar satışının yapılması amacıyla kullanılamaz.

Ekler kısmında yer alan Akdenz kıkırdaklı balıklarının çzmlerne at telf hakkı, Brleşmş Mlletler Gıda ve TarımÖrgütü’ne (FAO) attr.

Akdenz’n Kıyı Bölgesnn ve Denz Çevresnn Korunmasına dar Barselona Sözleşmesnn çatısı altında benmsenmştr.Akdenz Kıkırdaklı Balıklarının Resml Kontrol Lstes, Brleşmş Mlletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) tarafından temnedlmştr.

Bu yayın Küresel Çevre Fonu (GEF) mal desteğyle T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı(ÖÇKKB) tarafından Brleşmş Mlletler Kalkınma Programı Türkye Temslclğ (UNDP Türkye), Doğa Koruma ve MllParklar Genel Müdürlüğü, T.C. Tarım ve Köyşler Bakanlığı Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü ortaklığında yürütülenTürkye’nn Denz ve Kıyı Koruma Alanları Sstemnn Güçlendrlmes Projes kapsamında Türkçe’ye çevrlerek basılmıştır.

Tercüme Sers: 6

Özel Çevre Koruma Kurumu BaşkanlığıAlparslan Türkeş Cad. 31. Sok. 10 Nolu Hzmet Bnası 06510 Beştepe/Yenmahalle/AnkaraTel: 0 (312) 222 12 34 Faks: 0 (312) 222 26 61 www.ozelcevre.gov.trwww.dka.gov.tr

Brleşmş Mlletler Kalkınma Programı (UNDP)Brlk Mahalles 2. Cadde No. 11 06610 Çankaya/AnkaraTel: 0 (312) 454 11 00 Faks: 0 (312) 496 14 63 www.undp.org.tr

ISBN: 978-605-393-075-4

Çevr: Murat BlecenoğluDüzelt: Güner Ergün ve Harun GüçlüsoyTasarım: UNEP-MAP-RAC/SPATürkçe Uygulama: Murat Mert TemelTürkçe Uygulama Kontrol: Nurhan Şen ve Gülden Atkın GençoğluBaskı: Yorum Basın Sanay Ltd. Şt.Türkçe Baskı Tarh ve Yer: 2011, ANKARA

Bu belge, Brleşmş Mlletler resm belges olarak düşünülmemeldr


4/31


5/31

Barselona Sözleşmes çerçevesnde, bazı kıkırdaklı balıklar halhazırda koruma altınaalınmıştır: büyük beyaz köpek balığı (Carcharodon carcharas), güneşlenen köpekbalığı (Cetorhnus maxmus) ve kulaklı folya (Mobula mobular ). Bunun yanında, bazıAkdenz ülkeler bu türlern koruma statülern sağlamlaştırmak çn özel korumatedbrler almışlardır. Dğer kıkırdaklı balıklar IUCN kırmızı lstesnde, ayrıca Bern ve

Bonn Sözleşmelernde yer almaktadır ve bazıları se CITES eklerne dahl edlmştr.

Belrl türlere odaklı koruma tedbrlernn tür düzeynde faydalı olduğu kanıtlanmışolsa da, ekosstem düzeynde yeterl değllerdr. İşte bu nedenle Eylem Planı’nahabtat ve çevresel parametrelern eklenmeler gerekmektedr. Sonuç olarak, EylemPlanı’nın hazırlanmasında aşağıdak temel noktalar takp edlmeldr:

− türlern korunması− byolojk çeştllğn dames− habtat korunması

−sürdürüleblr kullanım çn yönetm

− blmsel araştırma− zleme− araştırma, uygulama ve zleme çn fnansman− halkı blnçlendrme− açık denzde kontrollern sağlanması çn uluslararası şbrlğ.

Dolayısıyla, Eylem Planı’nın yürütülmesnde çok sayıda paydaş yer almalıdır vebunun başarısı, uluslararası, ulusal ve bölgesel ölçekte profesyonel balıkçılar,

çevresel ve koruma kuruluşları, rekreasyonel ve sportf (hob) balıkçık brlkler,blmsel araştırma organzasyonları ve akademk kurumlar, asker ve dar kurumlararasındak artan şbrlğn gerektrmektedr.


6/31

Birleşmiş Milletler Çevre Programı /Akdeniz Eylem Planı (UNEP/ MAP) bünyesinde,Akdeniz’in Deniz Ortamı ve Kıyı Bölgesinin Korunması Sözleşmesi, (BarselonaSözleşmesi) kapsamında; Akdeniz Ülkelerinin Hükümetlerine deniz kirliliğini tespitve kontrol etmede yardımcı olmak, onların ulusal çevre politikalarını hazırlamak, buhükümetlerin alternatif gelişme modelleri için daha iyi seçenekler belirlemesinde vekaynaklarını daha iyi ve makul kullanmalarındaki yeteneklerini geliştirmek amacıylaAkdeniz Eylem Planı Avrupa Topluluğu tarafından 1975 yılında onaylanmıştır.

Barselona Sözleşmesi’nin, 1999 yılında yürürlüğe giren Özel Koruma Alanları ve BiyolojikÇeşitlilik Protokolü dikkate alındığında, Akdeniz biyolojik çeşitliliğinin korunması için

geliştirilen tür eylem planlarının uygulanması için büyük gayret gerekmektedir.

Özellikle eylem planlarında yer alan türlerin korunması ve esirgenmesi amacıyla denizve kıyı bölgelerinde özel koruma alanlarının kurulmasına dair hükmün bulunduğuprotokol kapsamında, ülkemiz Akdeniz ve Ege kıyılarında Bakanlar Kurulu kararıylailan edilmiş 10 adet Özel Çevre Koruma Bölgesi yer almaktadır. Bu bölgeler yaklaşık1.133 km kıyı uzunluğu ile 2865 km2’lik deniz alanını ihtiva etmektedir. Ayrıca Türkiye,Akdeniz’in en büyük deniz koruma alanına sahip ülkesidir ve kara sularının yaklaşık %4’ü koruma altındadır.

Tüm dünyada olduğu gibi, Özel Çevre Koruma Bölgeleri kıyı ve deniz alanlarının doğal,tarihi ve kültürel değerleri de kentsel baskı, kirlilik ve aşırı avcılık tehdidi altındadır.Söz konusu tehditleri bertaraf etmek, deniz ve kıyı koruma alanlarının genişletilmesive etkin korunmasının sağlanması amacıyla çalışmalarını yürüten Özel Çevre KorumaKurumu Başkanlığı; Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Tarım ve KöyişleriBakanlığı Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü ortaklığında, Birleşmiş MilletlerKalkınma Programı Türkiye Temsilciliği (UNDP Türkiye) uygulayıcı ortaklığıyla, KüreselÇevre Fonu (GEF) mali desteğiyle,“Türkiye’nin Deniz ve Kıyı Koruma Alanları SistemininGüçlendirilmesi Projesi”ni yürütmektedir.

Bu proje kapsamında Türkçe’ye çevrilen söz konusu Eylem Planlarının, ilgili türlerin vehabitatlarının korunması için, bilimsel çalışmalarla beraber uygulama çalışmalarınınyapılması, gerekli önlemlerin bir an önce alınarak türlerin neslinin tükenmesini önlemekiçin her türlü işbirliğinin güçlendirilmesine katkıda bulunmasını dilerim.

Saygılarımla.

Ahmet ÖZYANIK Kurum Başkanı

TÜRKÇE ÇEVİRİYE ÖNSÖZ


7/31

İÇİNDEKİLER

GİRİŞ ...............................................................................................................................................1

A. HEDEFLER ...............................................................................................................................3

B.ÖNCELİKLER ...........................................................................................................................4

C. UYGULAMA TEDBİRLERİ ...................................................................................................7

C1. Koruma .......................................................................................................................7C2. Balıkçılık Yönetm ..................................................................................................7

C3. Krtk Habtatlar ve Çevre .....................................................................................8

C4. Blmsel Araştırma ve İzleme...............................................................................8

C5. Kşsel Gelşm/Eğtm ............................................................................................9

C6. Eğtm-Öğretm ve Halkı Blnçlendrme ........................................................9

C7. Bölgesel Koordnasyon Yapısı ............................................................................10

D. UYGULAMAYA KATILIM .....................................................................................................11

E. EYLEM PLANI ORTAĞININ UNVANI ..............................................................................12

F. EYLEM PLANININ UYGULAMA VE REVİZYONUNUN DEĞERLENDİRİLMESİ .....13

EK 1: Uygulama Prpgramı .....................................................................................................15

EK 2: Akdenz’dek Kıkırdaklı Balıkların Resml Kontrol Lstes ........................17


8/31


9/31

1. Barselona Sözleşmes’nn Akt Tarafları, Akdenz’de Denz Ortamı ve KıyısalAlanların Sürdürüleblr Gelşm çn Eylem Planı (MAP Evre II) çerçevesnde,Akdenz’dek hassas türlern, habtatların ve ekosstemlern korunmasınaöncelk verleceğne dar güvence verdler.

2. Bazı kıkırdaklı balık popülasyonlarının azalması uluslararası br sorun halnegelmştr ve artan sayıda örgüt bu balıkların korunması çn acl önlemlernalınması gerektğn fade etmektedr. Bu amaçla RAC/SPA, BarselonaSözleşmes’nn Akt Taraflarınca (burada sunulan Akdenz’dek kıkırdaklı balık

popülasyonlarının korunmasına yönelk) br eylem planının hazırlanmasıylagörevlendrld (Monako, Kasım 2001).

3. Kıkırdaklı balıklar, uzun sürel baskıya ve rahatsızlığa karşı hassas olmalarınaneden olan geç eşeysel olgunluğa bağlı düşük üretkenlk ve düşük fekondtegb belrl byolojk özellklere sahptrler ve popülasyonlarında br azalma sözkonusu olduğunda, tekrar esk hallerne gelmeler yavaş gerçekleşr.

4. Kıkırdaklı balıkların habtat bozulmalarına, çevre krllğne ve aşırı avcılığa

olan hassasyetlerne katkıda bulunan, dünyaya gelen brey sayısı, üremebyokütles (stok/stoka katılım lşks) ve karmaşık mekansal oluşumlar (boy/cnsyet ayrışması ve mevsmsel göç) gb brbrleryle yakın lşkl faktörler demevcuttur.

5. Pek çok köpekbalığı, bazı vatozlar ve ğnel vatozlar uç predatörler (avcı türler)olup denzel ekosstemde öneml trofk fonksyonlara sahptrler. Bu yüzden,söz konusu balıkların sstemn yapısı ve şlev üzerndek rollern anlayablmekçn ekosstem yaklaşımı özel br önem arz eder. Sorumsuz balıkçılık, krllkve habtat tahrbatının bütünleşk etkler byolojk özellkler, boy yapısı ve

bollukta değşmlere neden olablr ve hatta türlern yok oluşuna yol açablr.Dolaylı etkler, balıkçılık faalyetler ekosstemden daha büyük türler vebreyler avlamaya eğlml olduğundan, türlern yer değşm le brlkte av/avcıkompozsyonundak değşklkler çermektedr.

6. Akdenz kıkırdaklı balık faunası nspeten yüksek çeştllğe sahp olup 86 tür (47köpekbalığı, 38 batod ve 1 tavşan balığı türü) çermektedr. Bunlardan bazılarıtcar olarak öneml türlerdr ve asırlardır hedef tür veya hedef dışı olarakavlanmaktadır; dğer türler se oldukça nadrdr ve belk de hçbr zaman yaygınolmayacaklardır. Bununla brlkte, bu kıkırdaklı balık popülasyonları üzerndekblnçsz ve yönetmsz balıkçılığın öneml olumsuz etklernn olduğuna darkanıtlar bulunmaktadır.

GİRİŞ

Sayfa 1


10/31

7. Günümüzde kıkırdaklı balık popülasyonlarıüzernde genş ölçüde kabul edlen cddtehdtler: yönetmsz ve blnçsz yapılanavcılık, krllk ve bazı kıyısal yapılaşmalarınolumsuz yansımalarıdır. Bu tehdtler kıkırdaklı

balıkların byolojk çeştllğn ve yoğunluğunuetklemektedr. Akdenz, yoğun nüfusa sahpkıyı ülkeler le brlkte, krtk habtatları bazıkıyısal yapılaşmalar ve krllk etksyle bozulmuşyarı kapalı br denz konumundadır. Krletclerbesn zncrne katıldıkları çn, krllk denzekosstemne zarar vereblr ve popülasyonlarle breylern fzyolojlern ve düzgün fonksyonlarınıdeğştreblr.

8. Akdenz’n kıkırdaklı balık faunası uzun yıllardanber çalışılmasına rağmen, brçok türün byolojs,ekolojs, popülasyon dnamğ ve stoklarınındurumuna yönelk blmsel araştırmalara halenhtyaç duyulmaktadır. Bu çalışmalar kıkırdaklıbalıkların ekolojk rolünü daha y anlamak çngerekldr. Brçok türün taksonomk durumuhala belrszdr. Brkaç tür Akdenz’e endemktr.Bazı Kızıldenz türler Süveyş Kanalı (Lessepsangöç) le Doğu Akdenz’e grmektedr; bu türlern

popülasyonlarındak gelşm ve söz konusustlacıların Akdenz ekolojsne etkler ttzlkleçalışılmalıdır.

9. Brçok kıkırdaklı balık türü genş yayılıma sahp ve/veya göçmen olduğuna göre, araştırma, zlemeve uygulamalar çn bölgesel koordnasyongerekldr. Ayrıca, kıkırdaklı balıkların maruzkaldıkları tehdtler, korunmalarındak aclgereksnm ve avcılıklarının yönetm konularındanhaberdar olmaları amacıyla mevcut blgnnhalka genş şeklde yayılması gerekldr.

Sayfa 2


11/31

10. Bu Eylem Planı, aşağıdak maddelern gelştrlmesn hedeflemektedr:

10.1. İster hedef, ster hedef dışı olsun, tcar stokların sürdürüleblr balıkçılığıçn ulusal ve bölgesel programların gelştrlmes ve desteklenmes yoluyla,Akdenz’n kıkırdaklı balık popülasyonlarının genel korunması,

10.2. Popülasyonları tehlkede olarak değerlendrlen belrl kıkırdaklı balıktürlernn korunması,

10.3. Çftleşme, yumurtlama ve barınma sahaları gb krtk habtatlarınrestorasyonu ve korunması,

10.4. Bölgesel stardart ver tabanlarının oluşturulması da dahl olmak üzere,araştırma ve zlemeye yönelk blmsel vernn gelştrlmes,

10.5. Tükenme sınırındak kıkırdaklı balık stoklarının yleştrlmes,

10.6. Kıkırdaklı balıkların korunmasına yönelk kşsel gelşm ve halkıblnçlendrme çalışmaları.

A- HEDEFLER

Sayfa 3


12/31

11. Aşağıda sıralanan genel öncelkler tavsye edlmektedr:

11.1. Tehlke altındak türlern bölgesel ve ulusal ölçekte tanımlanmışyasal koruma statülernn aclen tedark edlmes. Bu bağlamda, bahsgeçen türlere öncelk verlmeldr: testere balıkları (Prsts spp.) (2000 yılınaat IUCN Kırmızı Lstes’nde krtk (CR) olarak değerlendrlmştr), pamukbalıkları (Carcharas taurus ve Odontasps ferox ) ve gr vatoz (Dpturus bats)(IUCN tarafından Akdenz ölçeğnde sırasıyla krtk (CR) ve tehlkede (EN)olarak ön değerlendrmeler yapılmıştır) ve hal hazırda bölgesel ölçektedeğerlendrmeye alınan büyük camgöz (Cetorhnus maxmus), büyük beyazköpekbalığı (Carcharodon carcharas) ve kulaklı folya (Mobula mobular ).

11.2. Dğer türler, nesllernn tükenme rskne dar uygun blgbulunmadığından dolayı şu anda yetersz verl’dr. Bu yüzden, çekçbaşlıköpekbalıkları (Sphyrna spp.), kemane balıkları (Rhnobatos spp.) ve vatoz(Raja polystgma) gb türlern tehdt durumlarının aclen değerlendrlmesnehtyaç duyulmaktadır.

B- ÖNCELİKLER

Sayfa 4


13/31

11.3. Sürdürüleblr balıkçılık adına, hedef veya hedef dışı olarak avlanılanaşağıdak türlere yönelk yönetm programlarının gelştrlmes:

11.3.1. Brncl olarak ana tcar türler çn: mahmuzlu camgöz(Squalus acanthas), sapan balığı ( Alopas spp.), mako köpekbalıkları

(Isurus spp.), dkburun karkaryas (Lamna nasus) ve mav köpekbalığı(Pronace glauca).

11.3.2. İknc olarak, dğer tcar önem arz eden türler çn: kelerler(Squatna spp.), ked köpekbalıkları (Scylorhnus spp. ve Galeusmelastomus), ad köpekbalıkları (Mustelus spp. ve Galeorhnus galeus),camgözler (Carcharhnus falcforms, C. lmbatus, C. obscurus ve C. plumbeus), vatozlar (Leucoraja spp., Raja spp.), ve ğnel vatozlar(Dasyats spp.).

11.4. Hedef dışı, stenmeyen kıkırdaklı balık avının azaltılmasını ve/veyacanlı salınmalarını sağlayacak balıkçılık uygulamalarının teşvk edlmes veyüzgeç avcılığı gb savurgan faalyetlern yasaklanması.

11.5. Korunmaları ve restorasyonları çn özellkle çftleşme, yumurtlama vebarınma sahaları gb krtk habtatların tanımlanması.

Sayfa 5


14/31

11.6. Özellkle yukarıda adı geçen türlern üreme ve büyüme parametreler

le lgl olarak, genel byolojler, ekolojler ve popülasyon dnamklerüzerne araştırma programlarının gelştrlmes.

11.7. Balıkçılık ve balıkçılıktan bağımsız zleme programlarının her k sstemçn gelştrlmes.

11.8. Ulusal ve bölgesel ölçekte kşsel gelşm garantlemek çn başlıcataksonom, byoloj, ekoloj, zleme metotları ve stok değerlendrmesalanlarında eğtmlern gelştrlmes.

11.9. Profesyoneller ve halkın blnçlendrlmes çn blglendrme ve eğtmöğretm programlarının gelştrlmes.

Sayfa 6


15/31

Yukarıda bahsedlen genel prensplern tamamlanablmes çn, ulusal ve bölgeselölçekte özel tedbrlern alınması gerekldr:

C.1. Koruma

12. Ulusal ve uluslararası kanun ve sözleşmeler doğrultusunda, yasal koruma tehlkealtındak türlere verlmeldr (bkz. Paragraflar 10.2 ve 11.1)

C.2. Balıkçılık Yönetm

13. IPOA-Sharks ve BM Geçc Balık Stokları Antlaşma’larındak prensplere göre, br

tür veya stok üzernde balıkçılık kaynaklı mortalteye (ölümlere) katkıda bulunandevletler, bunların yönetmne ştrak etmeldrler.

14. Mevcut balıkçılık değerlendrme raporlarıve yönetm programları kıkırdaklı balıklarauyarlanmalı veya IPOA-Sharks çerçevesndeözel planlar gelştrlmeldr.

15. Doğru ve kesn balıkçılık statstklernn,özellkle türlere göre avlanan ve karaya

çıkartılanlar üzerne olmak kaydıyla, toplanmasıaclyet arz eder. Bu amaçla, balık tanımlamarehberlernn, yerel smler de çerecek şekldeuygun dllerde yayınlanması ve balıkçılaraulaştırılması gerekmektedr. Ayrıca, mümkünolduğunca balıkçılık gücü hakkında vertoplanmalıdır.

16. Kıkırdaklı balıklar hakkındak yönetm programları, popülasyonlar ve stoklarındeğerlendrmesn çeren sürdürüleblr yönetm çalışmalarına dayanmalıdır.Yönetm, aynı zamanda hedef dışı ve tesadüf avın azaltılmasını dkkate almalıdır.Bu noktada, hedef dışı avın ve koruma altındak türlern avcılığının azaltılmasıve doğaya tekrar salınması hakkındak rehberler uygun dllere yayınlanarak tümpotansyel kullanıcılara ulaştırılmalıdır.

17. Kıkırdaklı balıkların hedef veya hedef dışı olarak avcılığının yapıldığıdurumlarda balıkçılığın dam olarak zlenmes öneml br yönetsel tedbr olup,söz konusu türlern sürdürüleblr sömürülmes veya korunması çn faydalıdır. Bueylem, kıkırdaklı balıkların, aşırı avcılığın kesn br şaret olablen, av mktarındaveya byokütlelernde belrgn azalmanın zamanında tesptne olanak sağlar. Sözkonusu zleme kayıt defterlernn ncelenmes, avın karaya çıkartıldığı bölgelern

gözlenmes veya denz çalışmaları le yapılablr. Bu eylem aynı zamanda gözlemler(karaya vurma ve denzdek gözlemler) ve tesadüf yakalanmaları çermeldr.

C- UYGULAMA TEDBİRLERİ

Sayfa 7


16/31


17/31

24. Balıkçılığın zlenmesnde, türlern byolojler ve kesn balıkçılık mktarı hakkındaver elde etmek amacıyla, avın karaya çıkartıldığı bölgelerde ve balık hallerndestandart ver toplanması çn gemde gözlem programlarının lave edlmes vetamamlanması gerekmektedr. Ayrıca kıkırdaklı balıklar çn uyarlanan kayıtdefterler balıkçılara dağıtılmalıdır. Aşağıda lstelenen ver set tcar ve hedef dışı

türler çn gerekldr:

− cnsyetlere göre boy frekans dağılımı le brlkte avın tür kompozsyonu;− tcar avdak türlern sayıları ve ağırlıkları;− ıskarta türlern sayıları ve ağırlıkları (+ ıskarta nedenler);− ürün şekl (bütün, başı keslmş, ç organları alınmış, fleto, yüzgeç);− av araç gereçler le gemnn teknk özellkler ve seyrn şekl;− tcar ve pazar değerler.

Bunlara lave olarak yaş tayn çn uygun şeklde saklanmış örnekler (omur, sırtdken) ve genetk analzler (DNA) çn doku örneğ alınmalıdır.

25. Akdenz ülkeler, hem ulusal, hem de bölgesel ölçekte özel programlartasarlamalı, veya mevcut olanları tüm Akdenz’ kapsayacak şeklde genşletmelve balık yoğunluğunu (nsp bolluk) tahmn edeblmek çn standart kanttatf vertoplamalıdır. Bu sayede çeştl türlern rsk statüler değerlendrleblr.

C.5. Kşsel Gelşm/Eğtm

26. Akt Taraflar, kıkırdaklı balıkların korunması hakkında çalışacak uzmanların,su ürünler görevllernn ve yönetclern eğtmlern desteklemeldrler. Bu

bağlamda, mevcut grşmlern tanımlanması ve taksonom, koruma byolojs vezleme araştırmalarında teknkler çeren programlara öncelk verlmes gerekldr(bkz. blmsel araştırma hakkında yukarıdak paragraf).

27. Eğtm programları ayrıca balıkçılık vers toplama yöntemler, stok değerlendrmeve özellkle ver analz üzernde odaklanmalıdır.

C.6. Eğtm-Öğretm ve Halkı Blnçlendrme

28. Koruma tedbrlernn etkl olablmes çn, halkındesteğ sağlanmalıdır. Bu amaçla, ulusal kurumlara,yerleşk halka, öğretmenlere, zyaretçlere, profesyonelbalıkçılara, sportf balıkçılara, dalgıçlara ve dğerpaydaşlara blglendrme toplantıları düzenlenmeldr.Basılı materyal, kıkırdaklı balıkların yaşam tarzları vehassasyetlern sunacak şeklde hazırlanmalıdır.

29. Ayrıca, kıkırdaklı balıkların koruma çalışmalarında etkn rol oynamalarınısağlamak adına, kıkırdaklı balık gözlem rehberlernn basılarak olta balıkçıları,yatçılar ve dalgıçlar gb potansyel gözlemclere dağıtımının yapılması gerekldr.

30. Eğtm-öğretm ve halkı blnçlendrme sürecnde, doğa korumayla lglenendernekler ve dğer kurumların yardımları stenmeldr.

Sayfa 9


18/31

C.7. Bölgesel Koordnasyon Yapısı

31. Yukarıda bahsedlen türlern ve habtatlarının korunmasıyla lgl eylemlere attüm tavsyeler ve araştırma ve eğtm-öğretm programları, Akdenz havzasındaktüm ülkeler arasında olabldğnce şbrlğ sağlanarak zlenmel ve uygulanmalıdır.

32. Bu eylemler, gerektğnde uzlaşma notaları (MoU) kabul ettrlerek, dğerbölgesel balıkçılık kuruluşlarının (örneğn GFCM, ICCAT) şbrlğ ve desteğ lehayata geçrlmeldr.

33. Mevcut Eylem Planı’nın uygulanması bölgesel olarak, RAC/SPA vasıtasıylaAkdenz Eylem Planı (MAP) Sekretaryası tarafından koordne edlecektr.Koordnasyon yapısının temel şlevler aşağıdak maddeler çerecektr:

− Ver toplamasını özendrmek, desteklemek, yayınlamak ve sonuçlarınAkdenz ölçeğnde yayılmasını sağlamak;

− Akdenz’de önem arz eden türlern ve alanların envanterlernnoluşturulmasını teşvk etmek;

− Özel Koruma Alanları Ulusal Odak Noktası Toplantısında ve Akt taraflarıntoplantılarında sunulmak üzere, Eylem Planı’nın uygulama aşamalarıhakkında raporlar hazırlamak;

− Akdenz’n kıkırdaklı balıklarıyla lgl belrl konularda uzman toplantılarıve eğtm kursları organze etmek;

− Eylem Planı’nın kabul edlmesnden 3 yıl sonra, kıkırdaklı balıklarınındurumlarının tanımlandığı br Akdenz Sempozyumunun organzasyonunu

koordne etmek ve Eylem Planı’ndak uygulama aşamalarının envanternçıkartmak;

− Eylem Planı’nın kabul edlmesnn 5 yıl sonra, Eylem Planındak gelşmelerngözden geçrldğ br toplantı organze etmek ve eğer gerekyorsa EylemPlanının revzyonunu önermek.

34. Aynı hedefler doğrultusunda tamamlayıcı çalışmalarda bulunan dğeruluslararası organzasyonlar RAC/SPA tarafından cesaretlendrlecek ve harcananemeğn olası tekrarları önlenp şbrlğ teşvk edlecektr.

35. Bu Eylem Planının, özellkle uluslararası sularda kabul ettrlmesn sağlamayıamaçlayan grşmlere yardımcı olunacaktır.

Sayfa 10


19/31

36. Bu Eylem Planının uygulanması, Akt Tarafların ulusal kurumlarınınsorumluluğundadır. Taraflar, korunan ve henüz koruma altına alınmamış kıkırdaklıbalıklar hakkındak eylemlern uygulanmasını garant altına almak amacıylakend ulusal, çevresel veya balıkçılık departmanları arasındak koordnasyonukolaylaştırmalıdır. İlgl kurum ve kuruluşlar, mevcut Eylem Planının uygulanmasıçalışmalarına ortaklıkları ve katılmaları çn davet edlmektedr. Akt Taraflar, ÖzelKoruma Alanları Ulusal Odak Noktaları Toplantısının tavsyes üzerne, kend olağantoplantılarında, burada bahs geçen öncelkler gözetmek kaydıyla, mevcut EylemPlanının uygulanmasını kolaylaştıracak belrgn çalışmalar yürüten ve yürütmeytalep eden (koruma, araştırma vb.) veya bu çalışmalara destek veren (fnansal veya

dğer şekllerde) herhang br organzasyon veya laboratuvara “Eylem Planı Ortağı”statüsü tahss edeblr. STK’lar başvurularını doğrudan RAC/SPA’ya yapablrler.

37. Koordnasyon yapısı, Eylem Planı ortakları arasında düzenl dyaloğu sağlayacakmekanzmalar tess etme ve gerektğnde bu etky temn edecek toplantılardüzenlemeldr.

D- UYGULAMAYA KATILIM

Sayfa 11


20/31

38. Eylem Planına dışarıdan katılımları cesaretlendrmek ve ödüllendrmek çn, AktTaraflar, olağan toplantılarında Akdenz’dek kıkırdaklı balıkların korunmalarınayardım edeblecek somut eylemlerde bulunacağı güvenn sağlayan tüm kurumlara(devlet, STK, ekonomk, akademk vb.) “Eylem Planı Ortağı” payes vereblr. EylemPlanı Ortağı unvanı, Özel Koruma Alanları Ulusal Odak Noktaları Toplantısınıntavsyesn takben, Akt Taraflar tarafından ödül mahyetnde sunulacaktır.

E- EYLEM PLANI ORTAĞININ UNVANI

Sayfa 12


21/31

39. Özel Koruma Alanları Ulusal Odak Noktaları, her toplantılarında, ulusal raporlarave RAC/SPA tarafından bölgesel ölçektek uygulamalar üzerne hazırlanacak brrapora dayanarak, Eylem Planının uygulanmasındak gelşmn değerlendrmesnyapacaklardır. Bu değerlendrme ışığında, Özel Koruma Alanları Ulusal OdakNoktaları Akt Taraflara gönderlmek üzere tavsyelerde bulunacak ve eğergerekyorsa, Eylem Planının Ek’nde verlen zaman tablosunda ayarlamalarönerecektr.

F- EYLEM PLANININ UYGULAMA VEREVİZYONUNUN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sayfa 13


22/31


23/31

EYLEM SON TARİHKİM

TARAFINDAN

Araçlar

1. İletşm ağı (ör. FTP stes) ve katılımcı rehbernnoluşturulması (bkz. C.7 paragraf 33 “Bölgeselkoordnasyon yapısı”)

Kabuledlmesnden 1

yıl sonraRAC/SPA

2. Uygun dllerde tür tanımlama rehberler (bkz. C.2paragraf 15 “Balıkçılık yönetm”)

Kabul

edlmesnden 1yıl sonra

Akt taraflar

ve BölgeselBalıkçılık YönetmKuruluşları

3. Tür bazında ıskarta ve karaya çıkartılan tcar avınzlenmes protokolünün desteklenmes (bkz. paragraf C.2“Balıkçılık yönetm”)

Kabuledlmesnden 1

yıl sonra

RAC/SPA ve AktTaraflar

4. Nadr gözlenen, tehlke altında ve korunan türlernverlern kaydetmek çn protokoller (bkz. C.1.”Koruma”)

Kabuledlmesnden 2

yıl sonraRAC/SPA

5. Blglendrme kampanyaları ve halkı blnçlendrmek

çn yayınlar (bkz. C.6. Eğtm öğretm ve halkıblnçlendrme)

Kabul

edlmesnden 2yıl sonra RAC/SPA

6. Uygun dllerde hazırlanmak ve yayınlanmak üzere,hedef dışı üründek hassas türlern varlığını azaltmak veyakalandıklarında ger salmak hakkında rehberler (bkz.C.2 paragraf 16 “Balıkçılık yönetm”)

Kabuledlmesnden 2

yıl sonraRAC/SPA

7. Kıkırdaklı balık gözlem çn klavuzlar (bkz. C.6. paragraf29 “Eğtm ve kamu blnc”

Kabuledlmesnden 3

yıl sonraRAC/SPA

8. Akdenz kıkırdaklı balıkları üzerne sempozyum (bkz.

C.7 paragraf 33 “Bölgesel koordnasyon yapısı”)

Kabuledlmesnden 3

yıl sonraRAC/SPA

9. Eylem Planındak lerlemenn gözden geçrmetoplantısı (bkz. C.7 paragraf 33 ve F “Eylem PlanınınUygulama ve Revzyonun Değerlendrlmes”)

Kabuledlmesnden 5

yıl sonraRAC/SPA

Yasal Süreçler

10 a. Ülkelere göre, tehlke altındak türler çn bu EylemPlanında tavsye edlen yasal korumanın sağlanması10 b. Yetersz verl türlern durumlarının aclen

değerlendrlmes (bkz. B paragraf 11.1“Öncelkler”; C1 “Koruma”)

Kabuledlmesnden 1

yıl sonra

Akt Taraflar,Ulusal ve bölgeseldüzeyde aracılık

edenler

11. “Yüzgeç avcılığını” yasaklayan düzenlemeler çn yasaçıkartılması (bkz. C.2 paragraf 19 “Balıkçılık yönetm”)

Kabuledlmesnden 2

yıl sonra

Akt Taraflarve Bölgesel

Balıkçılık YönetmKuruluşları

EK - 1

Sayfa 15

UYGULAMA PROGRAMI


24/31


25/31

EK - 2

AKDENİZ’DEKİ KIKIRDAKLI BALIKLARIN

RESİMLİ KONTROL LİSTESİ


26/31

Heptranchias perlo

Echinorhinus brucus

Squalus blainvillei

Centrophorus uyato

Centroscymnus coelolepis

Oxynotus centrina

Hexanchus griseus

Squalus acanthias

Centrophorus granulosus

Etmopterus spinax

Somniosus rostratus

Dalatias licha


27/31

Squatina aculeata

Squatina squatina

Carcharias taurus

Alopias superciliosus

Isurus oxyrinchus

Cetorhinus maximus

Squatina oculata

Odontaspis ferox

Alopias vulpinus

Lamna nasus

Carcharodon carcharias


28/31

Scyliorhinus canicula

Galeus atlanticus

Galeorhinus galeus

Mustelus mustelus

Carcharhinus altimus

Carcharhinus brevipinna

Scyliorhinus stellaris

Galeus melastomus

Mustelus asterias

Mustelus punctulatus

Carcharhinus brachyurus

Carcharhinus falciformis


29/31

Pristis pectinata

Rhinobatos cemiculus

Torpedo nobiliana

Dipturus batis

Torpedo marmorata

Dipturus oxyrhynchus

Torpedo torpedo

Leucoraja circularis

Pristis pristis

Rhinobatos rhinobatos


30/31

Leucoraja fullonica

Leucoraja undulata

Raja brachyura

Raja montagui

Raja rondeleti

Leucoraja melitensis

Raja africana

Raja clavata

Raja polystigma

Rostroraja alba

Leucoraja naevus

Raja asterias

Raja miraletus

Raja radula


31/31

Özel Çevre Koruma Kurumu BaşkanlığıAlparslan Türkeş Cad. 31. Sok. 10 Nolu Hizmet Binası 06510

Beştepe/Yenimahalle/Ankara

Tel: 0 (312) 222 12 34 Faks: 0 (312) 222 26 61 www.ozelcevre.gov.tr

www.dka.gov.tr

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP)

Birlik Mahallesi 2. Cadde No. 11 06610 Çankaya/Ankara Tel: 0 (312) 454 11 00 Faks: 0 (312) 496 14 63

www.undp.org.tr

Özel Koruma Alanları Bölgesel Faaliyet Merkezi (RAC/SPA)Boulevard du Leader Yasser Arafat

B.P.337 - 1080 Tunis CEDEX - TUNUSIA Tel: ++(216) 71206 649 Faks: ++(216 ) 71 206 485

e-posta: [email protected]

www.rac-spa.org

Documents

Akdeniz'deki Kikirdakli Balikların korunması için Eylem Plani