24
Akd.Ü.Z.F.Sığırcılık İşletmesi AKILCI BİR GİRİİM Mİ? Prof. Dr. Selahattin KUMLU Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü, 2008 Antalya

AKILCI B İR G İRİİ M M İ - antalyadsyb.org · Süt Üretimi 1 Ocak-28 Mart 2008 aras ında süt işletmesine teslim edilen toplam süt miktar ı : 29.536 kg Ortalama 441 kg/gün

  • Upload
    others

  • View
    2

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: AKILCI B İR G İRİİ M M İ - antalyadsyb.org · Süt Üretimi 1 Ocak-28 Mart 2008 aras ında süt işletmesine teslim edilen toplam süt miktar ı : 29.536 kg Ortalama 441 kg/gün

Akd.Ü.Z.F.Sığırcılık İşletmesi

AKILCI BİR GİRİ�İM Mİ?

Prof. Dr. Selahattin KUMLU

Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü,2008 Antalya

Page 2: AKILCI B İR G İRİİ M M İ - antalyadsyb.org · Süt Üretimi 1 Ocak-28 Mart 2008 aras ında süt işletmesine teslim edilen toplam süt miktar ı : 29.536 kg Ortalama 441 kg/gün

18.04.2008 Zootekni Bölümü 2008 YılıSeminerleri

2

Bildiri Akışı

� Kuruluş amacı ve öyküsü

� Öngörüler ve gerçekleşme� Tesisler ve donanım

� Sürünün yapısı ve döl verimi

� Yem bitkileri üretimi

� Kesif yem alımı

� Süt verimi ve üretim miktarı

� Rasyonlar

� Buzağı büyütme

� İşletme gelirleri, giderleri ve brüt kâr

� Eğitim ve öğretime katkısı

� Sonuç ve öneriler

Page 3: AKILCI B İR G İRİİ M M İ - antalyadsyb.org · Süt Üretimi 1 Ocak-28 Mart 2008 aras ında süt işletmesine teslim edilen toplam süt miktar ı : 29.536 kg Ortalama 441 kg/gün

18.04.2008 Zootekni Bölümü 2008 YılıSeminerleri

3

Kuruluş amacı

� Öğrenci uygulamaları ve stajları

� Araştırma alt yapısı

� Yayım ve eğitim çalışmaları

� Akd. Ü. Z.F. Süt İşleme Tesisine kaliteli hammadde sağlama

� Aksu’da yem bitkileri üretimi

� Organik gübre üretimi

Page 4: AKILCI B İR G İRİİ M M İ - antalyadsyb.org · Süt Üretimi 1 Ocak-28 Mart 2008 aras ında süt işletmesine teslim edilen toplam süt miktar ı : 29.536 kg Ortalama 441 kg/gün

18.04.2008 Zootekni Bölümü 2008 YılıSeminerleri

4

Kuruluş öyküsü1990 Kurulması için ön çalışmalar; özellikle işçilik sorunu çözülemediğinden

girişimler ertelenmiştir.2004 Fakülte ve Bölümün yeni yönetiminin girişimi başlatması, ZB Başkanı

gerekirse işçiliği üstlenmeye söz vermesi (!)2005 Fizibilite raporu ve bu raporun Zootekni, Tarla, Makine ve TYS

Bölümlerinin ortak projesi şeklinde Döner Sermaye ve BAPYB’ne sunulması

2006 Projenin onaylanması

2007 Nisan: Bir özel şirketten sözleşmeli olarak 2 işçinin alınması

Mayıs: İlk fiğ&arpa ve yonca balyalarının Aksu’da üretilip getirilmesiTemmuz: İlk gebe düve alımı

Eylül: İlk buzağılama, ölü doğumEkim: Aksu’da silajlık mısırın hasadı ve ilk kez silaj yapımı

Kasım: İlk sağlıklı buzağı “AKTEKİN”2008 Ocak: Antalya DSYB Üyeliği

Page 5: AKILCI B İR G İRİİ M M İ - antalyadsyb.org · Süt Üretimi 1 Ocak-28 Mart 2008 aras ında süt işletmesine teslim edilen toplam süt miktar ı : 29.536 kg Ortalama 441 kg/gün

18.04.2008 Zootekni Bölümü 2008 YılıSeminerleri

5

Kuruluş öyküsü

� Tesisin faal hale gelmesi için yapılan yatırım tutarı yaklaşık 465 bin YTL olup öngörülenin %30 fazlası dolayındadır.

� İnek başına 10.000 YTL yatırım öngörüsü normal.

� Projede 3 yıl boyunca işçilik desteği (toplam 72.000 YTL) ve kesif yem desteği (toplam 60.000 YTL) öngörülmüştür.

� İlk yıl için 4.000 YTL Veteriner ve İlaç, 1.600 YTL tohumlama desteği öngörülmüştür.

� Tesise ayrılan arazi 10 da dolayındadır (200 m2/inek)

130464.653358.000Toplam

10090.00090.000Damızlık hayvan (30 baş gebe düve)

10396.00093.000Makine-alet (sağım makinesi, gübre sıyırıcı vd)

159278.653175.000Yapılar (ahır, lojman, gübre çukuru vd)

%GerçekleşenPlanlanan

Yatırım

Yatırım tutarı

Page 6: AKILCI B İR G İRİİ M M İ - antalyadsyb.org · Süt Üretimi 1 Ocak-28 Mart 2008 aras ında süt işletmesine teslim edilen toplam süt miktar ı : 29.536 kg Ortalama 441 kg/gün

18.04.2008 Zootekni Bölümü 2008 YılıSeminerleri

6

Tesisler ve donanım

1. Kuzey kısmında 50 baş inek, güney kısmında genç sığır ve kurudaki inekleri barındıracak 28m*42m boyutlarında üstü kapalı açık bir ahır.

2. Aynı anda 6 ineğin sağıldığı (2*3) balık kılçığı düzenli bir sağım odası ve 2 ton kapasiteli süt soğutma tankı. Her bir ineğin süt verimini ölçmek için süt ölçerler takılıdır.

3. Otomatik gübre sıyırıcılı; 2’si inek, 1’i gençsığırlar kısmında.

4. Kuru ot sundurması; boyutları 7m*10m*5 m

Page 7: AKILCI B İR G İRİİ M M İ - antalyadsyb.org · Süt Üretimi 1 Ocak-28 Mart 2008 aras ında süt işletmesine teslim edilen toplam süt miktar ı : 29.536 kg Ortalama 441 kg/gün

18.04.2008 Zootekni Bölümü 2008 YılıSeminerleri

7

Tesisler ve donanım

5. Silaj çukuru; 2 adet; boyutları 30m*5m*3m

6. Gübre çukuru; 12 m çapında, 9 m derinliğinde

7. Büro, bilgisayar ve yazıcı

8. Kesif yem deposu, su deposu

9. İşçi lojmanı (2+1 odalı)

10. 500 l kapasiteli tekerlekli süt taşıma tankı

Page 8: AKILCI B İR G İRİİ M M İ - antalyadsyb.org · Süt Üretimi 1 Ocak-28 Mart 2008 aras ında süt işletmesine teslim edilen toplam süt miktar ı : 29.536 kg Ortalama 441 kg/gün

18.04.2008 Zootekni Bölümü 2008 YılıSeminerleri

8

Sürünün yapısı

PlanlananMevcut

100

-

8

26

17

49

Yapı(%)

129

11

22

38

8

50

Sayı(baş)

10053Toplam

9--Tosun13-18 aylık

1744Düve13-24 aylık

7Erkek2914

7Dişi3-12 aylık

6Erkek69

3Dişi0-2 aylık

3926Đnek sayısı

Yapı(%)

Sayı(baş)

Mevcut ve tam kapasite için planlanan sürüyapısı

Page 9: AKILCI B İR G İRİİ M M İ - antalyadsyb.org · Süt Üretimi 1 Ocak-28 Mart 2008 aras ında süt işletmesine teslim edilen toplam süt miktar ı : 29.536 kg Ortalama 441 kg/gün

18.04.2008 Zootekni Bölümü 2008 YılıSeminerleri

9

Sürünün döl verimi

� 26 buzağılamanın 3’ü ölü doğum� Müdahalesiz doğum çok az� 10/13 : Dişi/erkek buzağı

� 26,6 ay ilk buzağılama yaşı� Kızgınlık belirtileri çok sönük geçiyor.

Tohumlamada güçlük yaşanıyor.� Tohumlama ve sağlık hizmeti Antalya

DSYB Hayvan Hastanesi elemanları

Page 10: AKILCI B İR G İRİİ M M İ - antalyadsyb.org · Süt Üretimi 1 Ocak-28 Mart 2008 aras ında süt işletmesine teslim edilen toplam süt miktar ı : 29.536 kg Ortalama 441 kg/gün

18.04.2008 Zootekni Bölümü 2008 YılıSeminerleri

10

Yem Bitkileri Üretimi

8.4503241.3052643560Yonca

19.950952102.47585Silajlık mısır (2. ürün)

10.8002002.7005463585Fiğ&Arpa (1. ürün)

Tutar (1000 YTL)

Maliyet (YTL/ton)Balya

Üretim (ton)

Verim (kg/da)

Arazi (da)Bitki

Gerçekleşen

9.0001503000601.20050Yonca

15.000503003.000100Silajlık mısır (2. ürün)

12.0002003.00060600100Fiğ&Arpa (1. ürün)

Tutar (1000 YTL)

Maliyet (YTL/ton)Balya

Üretim (ton)

Verim (kg/da)

Arazi (da)Bitki

Öngörülen

Not: Yoncanın 1. ve 3. biçimleri kullanılamaz halde olduğundan kullanılabilir gerçek üretim miktarı 1/3 kadar, birim maliyeti ise 3 kat alınmalıdır.

Page 11: AKILCI B İR G İRİİ M M İ - antalyadsyb.org · Süt Üretimi 1 Ocak-28 Mart 2008 aras ında süt işletmesine teslim edilen toplam süt miktar ı : 29.536 kg Ortalama 441 kg/gün

18.04.2008 Zootekni Bölümü 2008 YılıSeminerleri

11

Kesif Yem Alımı

� İnekler ve düveler için ortalama günde 4 çuval (200 kg) yem harcanıyor.

� Yemler, Korkutelim Yem Fabrikasından alınıyor.

� Ayrıca bu güne kadar 3 torba by-pass protein alındı; 60 YTL/torba

18.625,9834,35687Toplam

12.787,5023,65473Süt yemi

4.938,489,20184Düve yemi

600,001,0020Büyütme

300,000,5010Başlatma

YTLTonÇuvalYem çeşidi

Page 12: AKILCI B İR G İRİİ M M İ - antalyadsyb.org · Süt Üretimi 1 Ocak-28 Mart 2008 aras ında süt işletmesine teslim edilen toplam süt miktar ı : 29.536 kg Ortalama 441 kg/gün

18.04.2008 Zootekni Bölümü 2008 YılıSeminerleri

12

Süt verimi

80 27,826,0 27,530,0-12.01.2008 ZEYNEP TR07284138 13

91 22,022,0 20,024,0-01.01.2008 GÜL TR07284946 12

91 22,223,0 21,522,0-01.01.2008 TUĞÇE TR07281273 11

95 16,816,0 16,518,0-28.12.2007 NURTEN TR07355867 10

99 19,520,0 20,020,018,024.12.2007 AZRA TR07282487 9

100 20,621,0 19,523,019,023.12.2007 NĐLGÜN TR07380101 8

100 19,319,5 16,519,022,023.12.2007 AYTEN TR07285489 7

106 23,522,0 24,024,024,017.12.2007 AHU TR07404777 6

109 33,032,0 33,036,031,014.12.2007 ERĐKA TR07281452 5

120 20,019,5 18,520,022,003.12.2007 AYŞE TR07285103 4

125 19,620,0 18,521,019,028.11.2007 ZAMBAK TR07288603 3

133 23,623,0 20,523,028,020.11.2007 HAVUÇTR07282873 2

191 26,826,0 25,027,029,023.09.2007 HAM ĐYET TR07283012 1

Ort.01.Nis01.Mar01.Şub01.OcaTarihiAdıNoSıra

Sağmal gün

Kontrol ayları ve süt verimi (kg)BuzağılamaĐneğin

Page 13: AKILCI B İR G İRİİ M M İ - antalyadsyb.org · Süt Üretimi 1 Ocak-28 Mart 2008 aras ında süt işletmesine teslim edilen toplam süt miktar ı : 29.536 kg Ortalama 441 kg/gün

18.04.2008 Zootekni Bölümü 2008 YılıSeminerleri

13

Süt verimi (devam)

22,921,223,923,6Ortalama günlük süt verimi (kg)

527,5360,5334,0212,0Toplam

1 -YD---31.03.2008 DERYA TR07379927 24

9 25,525,5 ---23.03.2008 BERGÜZAR TR07380186 23

14 28,528,5 ---18.03.2008 MARISOL TR07396005 22

16 22,022,0 ---16.03.2008 MELĐKE TR07285649 21

20 22,022,0 ---12.03.2008 SUNA TR07286868 20

29 23,023,0 ---03.03.2008 CEYLAN TR07364736 19

34 20,020,0 YD--27.02.2008 IRMAK TR07286674 18

36 20,325,5 15,0--25.02.2008 NALAN TR07401478 17

43 17,819,0 16,5--18.02.2008 SENA TR07368273 16

45 25,828,0 23,5--16.02.2008 TÜLĐN TR07427334 15

77 25,224,0 24,527,0-15.01.2008 ÇAĞLA TR07354189 14

Ort.01.Nis01.Mar01.Şub01.OcaTarihiAdıNoSıra

Sağmal gün

Kontrol ayları ve süt verimi (kg)BuzağılamaĐneğin

Page 14: AKILCI B İR G İRİİ M M İ - antalyadsyb.org · Süt Üretimi 1 Ocak-28 Mart 2008 aras ında süt işletmesine teslim edilen toplam süt miktar ı : 29.536 kg Ortalama 441 kg/gün

18.04.2008 Zootekni Bölümü 2008 YılıSeminerleri

14

Süt Üretimi

� 1 Ocak-28 Mart 2008 arasında süt işletmesine teslim edilen toplam süt miktarı : 29.536 kg

� Ortalama 441 kg/gün süt.

� Son haftalarda > 500 kg/gün

� Sütte yağ oranı %4,4

� Bakteri sayısı <10.000 /ml.

� Süt satış fiyatı; 0,7 YTL/kg

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

Oc �b Mr

Süt (kg)

Page 15: AKILCI B İR G İRİİ M M İ - antalyadsyb.org · Süt Üretimi 1 Ocak-28 Mart 2008 aras ında süt işletmesine teslim edilen toplam süt miktar ı : 29.536 kg Ortalama 441 kg/gün

18.04.2008 Zootekni Bölümü 2008 YılıSeminerleri

15

Rasyonlar

Sağmal Đnekler� Sağmal ineklere yaklaşık 16 kg MS, 8 kg kuru ot ve 2 kg buğday samanı

verilmektedir.

� Ek olarak, 8 kg’ın üzerindeki her 2 kg süt için 1 kg süt yemi veriliyor.

� Veriliş biçimi� Saat 8:00: Sabah sağımından sonra kuru ot ve süt yemi

� Saat 14:00: Mısır silajı ve süt yemi

� Saat 19:00: Akşam sağımından sonra saman ve süt yemi

� Bir öğünde verilen süt yemi miktarı en çok 2-2,5 kg; günde 7 kg’dan fazla süt yemi alacak ineklere gün içinde ek bir öğün daha verilmektedir.

� 25 kg ve üzerinde süt veren ineklere by-pass proteini verilmektedir.

Page 16: AKILCI B İR G İRİİ M M İ - antalyadsyb.org · Süt Üretimi 1 Ocak-28 Mart 2008 aras ında süt işletmesine teslim edilen toplam süt miktar ı : 29.536 kg Ortalama 441 kg/gün

18.04.2008 Zootekni Bölümü 2008 YılıSeminerleri

16

Rasyonlar

Buzağılama öncesi rasyon� Buzağılaması yakın ineklere aşağıda görülen rasyon verilmektedir. � En yüksek kaliteli yemler verilmektedir.� Son haftada silaj verilmesinden vazgeçilmiş, yalnızca kaliteli kuru ot ve

süt yemi verilmektedir.

4,03,02,01,0Süt yemi

--1,02,0Saman

Ad.Lib.5,05,05,0Kuru ot

-10,010,010,0Mısır silajı

kg/günkg/günkg/günkg/günYemler

Son hafta

2. hafta

3. hafta

8.-4. haftalar

Page 17: AKILCI B İR G İRİİ M M İ - antalyadsyb.org · Süt Üretimi 1 Ocak-28 Mart 2008 aras ında süt işletmesine teslim edilen toplam süt miktar ı : 29.536 kg Ortalama 441 kg/gün

18.04.2008 Zootekni Bölümü 2008 YılıSeminerleri

17

Buzağı büyütme

1,0

1,0

0,8

-

Büyüt.Yemi

(kg/gün)

--1,0050-8.

-21,0043-497.

-31,5036-426.

rs

ız

-

-

Başlat.yemi

(kg/gün)S

ın

ır

z

Su(L/gün)

2

3-4

Öğünsayısı

2,00

3,00

3,00

2,75

2,50

2.25

2,00

1.25

0,75

Kg / öğün

4

6

6

5,5

5,0

4,5

4

2,5

2-3

Süt kg/ Gün

29-35

22-28

20-21

15-19

10-14

8-9

4-7

2-3

1

Gün

5.

4.

3.

2.

rs

ız

1.

Kuru ot (kg/gün)

Hafta

Page 18: AKILCI B İR G İRİİ M M İ - antalyadsyb.org · Süt Üretimi 1 Ocak-28 Mart 2008 aras ında süt işletmesine teslim edilen toplam süt miktar ı : 29.536 kg Ortalama 441 kg/gün

18.04.2008 Zootekni Bölümü 2008 YılıSeminerleri

18

Ocak-Mart 2008

Gelir ve Giderler

� 2008 Yılının ilk 3 ayı için Dekanlıkça bildirilen gelir-gider durumu:

2008 yılı gider tahminler

� Sağlık giderleri : 100,00 YTL/inek/yıl

� Tohumlama giderleri : 160,00 YTL/inek

� Dezenfektan : 1.000,00 YTL

� Yem katkı maddeleri : 1.000,00 YTL

14.948Fark

6.546Gider

21.494Gelir

YTLOcak-Mart 2008

Page 19: AKILCI B İR G İRİİ M M İ - antalyadsyb.org · Süt Üretimi 1 Ocak-28 Mart 2008 aras ında süt işletmesine teslim edilen toplam süt miktar ı : 29.536 kg Ortalama 441 kg/gün

18.04.2008 Zootekni Bölümü 2008 YılıSeminerleri

19

Beklenen

Gelir ve Giderler

100,005.036,05Gelir toplamı

7,11358,050,22Kasaplık inek (baş)

10,19513,000,86Buzağı (baş)

82,704.165,005.950,00Süt (kg)

%YTLMiktar

İnek başına yıllık brüt gelir

100,004.288,88Değ. giderler toplamı

4,76204,230,05Diğer

18,65800,002,00İşçilik

3,73160,002,00Tohumlama

2,33100,00Veteriner ve ilaç

27,741.189,909,49Kaba yem (ton)

28,791.234,752,24Kesif yem (ton)

13,99600,000,25Satın alınan düve (baş)

İnek başına yıllık değişken giderler

0,13

1 kg süt başına brüt kâr (YTL)

747,17

Đnek başına brüt kâr (YTL/yıl):

Page 20: AKILCI B İR G İRİİ M M İ - antalyadsyb.org · Süt Üretimi 1 Ocak-28 Mart 2008 aras ında süt işletmesine teslim edilen toplam süt miktar ı : 29.536 kg Ortalama 441 kg/gün

18.04.2008 Zootekni Bölümü 2008 YılıSeminerleri

20

Eğitim-öğretim ve yayıma katkı

� Zootekni ve diğer bölüm öğrencilerinin uygulama ve staj ihtiyaçlarınıkarşılamaktadır.

� 2008 Ocak ayında Antalya DSYB personeli olan 18 Ziraat Mühendisi saha elemanına “Đneklerin Dış Yapı özelliklerine Göre Sınıflandırılması”konusunda 1 günlük eğitim verilmiştir.

� 2008 Şubat ayında Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nın değişik illerinden gelen 60 Zir.Müh. ve Vet.Hekime “Gebe Düve Seçimi” konusunda 1 günlük eğitim verilmiştir.

� Antalya ve Burdur’dan gelen çok sayıda girişimci işletmeyi ziyaret etmiş, yapısı ve faaliyetleri hakkında bilgi almıştır.

Page 21: AKILCI B İR G İRİİ M M İ - antalyadsyb.org · Süt Üretimi 1 Ocak-28 Mart 2008 aras ında süt işletmesine teslim edilen toplam süt miktar ı : 29.536 kg Ortalama 441 kg/gün

18.04.2008 Zootekni Bölümü 2008 YılıSeminerleri

21

Sonuç ve Öneriler

Genel Değerlendirme� Beklenenden yaklaşık %30 daha pahalı ve bazı eksiklerle de olsa, tesisler

tamamlanmış ve hizmete açılmıştır.� Tesis, ziyaretçiler tarafından beğeni ve övgüyle değerlendirilmektedir.� Tesis, kuruluş amaçlarına uygun olarak başarıyla kullanılmaktadır.

Planlama mükemmel değildi; sonradan karşılanan eksiklikler� Yemlik kilitleri� Tesis teslim alındıktan sonra, ek olarak 10 başlık buzağılık� Sığır gezinti alanı iki katına çıkarılmış, genç sığırlar arası bölmeler� Sağım odası çıkışının üstü kapanmış ve kuzey-batı tarafı duvarla örülmüştür.� Sağım odası çıkışına ayak banyoluğu� …..

Page 22: AKILCI B İR G İRİİ M M İ - antalyadsyb.org · Süt Üretimi 1 Ocak-28 Mart 2008 aras ında süt işletmesine teslim edilen toplam süt miktar ı : 29.536 kg Ortalama 441 kg/gün

18.04.2008 Zootekni Bölümü 2008 YılıSeminerleri

22

Sonuç ve Öneriler

Sorunlar� Đşçilik. Yaklaşık 1 yıldır çalışmakta olan işçiler izin alamamakta, dinlenme

fırsatı bulamamaktadır. Acil durumda ne yapılacağı belirsizdir.� Temel rasyonun birörnek hazırlanıp verilmesi ve işçiliği kolaylaştırmak

için acilen bir yem karma vagonu alınmalı ve bir traktör kalıcı olarak tahsis edilmeli.

� Kaba yem kalitesini yükseltecek önlemler alınmalı, özellikle kuru ot üretimi

� Kesif yem alımını azaltmak amacıyla proteince zengin ATK, PTK gibi yemler alınmalı ve en kısa sürede karma yem üretim birimi kurulmalı

� 6 aydan büyük erkeklerin besiye alınması için, silaj çukurlarının yanına ek bölmeler yapılmalı

� Gübre çukurunun boşaltılması / biyogaz projesi bir an önce gerçekleştirilmeli

Page 23: AKILCI B İR G İRİİ M M İ - antalyadsyb.org · Süt Üretimi 1 Ocak-28 Mart 2008 aras ında süt işletmesine teslim edilen toplam süt miktar ı : 29.536 kg Ortalama 441 kg/gün

18.04.2008 Zootekni Bölümü 2008 YılıSeminerleri

23

Sonuç ve Öneriler

Sorunlar (devam…)� Kızgınlık. Genel olarak gizli kızgınlık ve yumurtalık kistleri söz konusu.

Bu konuda araştırma ve iyileştirme çalışmaları önceliklilerden…� Kayıt tutma. Sürü yönetimini kolaylaştıracak ve etkinleştirecek daha

ayrıntılı ve sistemli kayıt tutulması sağlanmalı. � Uzmanların katılımı. Sığırcılık tesisi, yalnızca sığır yetiştirme ve ıslahı

uzmanlarına bırakılamayacak kadar değerli ve çok yönlü bir tesistir. Başta hayvan besleme olmak üzere, ekonomist, barınakçı, makineci, tarlacı ve gıdacı uzmanların sıkça ziyaret etmesi, değerlendirme ve katkı yapması, araştırma olanaklarını zorlaması gerekmektedir.

Saygılarımla…..

Page 24: AKILCI B İR G İRİİ M M İ - antalyadsyb.org · Süt Üretimi 1 Ocak-28 Mart 2008 aras ında süt işletmesine teslim edilen toplam süt miktar ı : 29.536 kg Ortalama 441 kg/gün

18.04.2008 Zootekni Bölümü 2008 YılıSeminerleri

24

Teşekkürler…..