Al-i imran 125-150 TEFSİR

AL-İ İMRAN SURESİAL-İ İMRAN SURESİ

Kaynaklar :Kaynaklar :1.)1.) Ruhu’l-Furkan Tefsiri Ruhu’l-Furkan Tefsiri2.)2.) el-Esas fi’t-Tefsir el-Esas fi’t-Tefsir3.)3.) Ruhu’l-Beyan Tefsiri Ruhu’l-Beyan Tefsiri

Ruhu’l-Furkan Tefsir i Ruhu’l-Furkan Tefsir i Ayet 105Ayet 105

- - Şüphesiz ki, bu gün siz, Talut’un Şüphesiz ki, bu gün siz, Talut’un (Calut ile) karşılaştığı gündeki ashabı (Calut ile) karşılaştığı gündeki ashabı adedince (üçyüz onüç kişi)siniz,”adedince (üçyüz onüç kişi)siniz,” buyurdu.buyurdu.

(Taberi, Camiul Beyan:2/395)(Taberi, Camiul Beyan:2/395)

Ruhu’l-Beyan Tefsir i Ruhu’l-Beyan Tefsir i Ayet 105Ayet 105

Peygamber (s.a.v.) şöyle buyurmuştur:Peygamber (s.a.v.) şöyle buyurmuştur: - - “Her kim ki, cemaatten bir karış “Her kim ki, cemaatten bir karış

miktarı ayrılır, cennet nimetini göremez.”miktarı ayrılır, cennet nimetini göremez.” Başka bir hadis-i şerifte ise:Başka bir hadis-i şerifte ise: - - “ Allah’ın (kudret) eli cemaatledir. “ Allah’ın (kudret) eli cemaatledir.

Şeytan tek kişiyle beraber olup, iki kişiden Şeytan tek kişiyle beraber olup, iki kişiden ise çok uzaktır.”ise çok uzaktır.” buyurmaktadır. buyurmaktadır.

Ruhu’l-Furkan Tefsir i Ruhu’l-Furkan Tefsir i Ayet 106/1Ayet 106/1

Rafi İbn-i Hadic (r.a.)’ın şöyle dediği Rafi İbn-i Hadic (r.a.)’ın şöyle dediği rivayet edilmiştir: rivayet edilmiştir:

Cebrail (a.s.) veya bir melek Cebrail (a.s.) veya bir melek Peygamber (s.a.v.)’e geldi ve: Peygamber (s.a.v.)’e geldi ve:

- - “(Ey Allah’ın Peygamberi!) Bedir “(Ey Allah’ın Peygamberi!) Bedir savaşına katılan sahabileri sizler kendi savaşına katılan sahabileri sizler kendi aranızda nasıl (bir mertebe sahibi olarak) aranızda nasıl (bir mertebe sahibi olarak) sayarsınız?”sayarsınız?” diye sordu. diye sordu.

Ruhu’l-Furkan Tefs ir i Ruhu’l-Furkan Tefs ir i Ayet 106/2Ayet 106/2

Efendimiz (s.a.v.) buna cevaben:Efendimiz (s.a.v.) buna cevaben: - - “Onları müslümanların en seçkin ve “Onları müslümanların en seçkin ve

üstün simaları olarak sayarız.”üstün simaları olarak sayarız.” buyurdular. buyurdular. Soru sahibi melek: Soru sahibi melek: - - “Sizler o kahramanları üstün saydığınız “Sizler o kahramanları üstün saydığınız

gibi Bedir savaşına katılan melekler de gibi Bedir savaşına katılan melekler de bizce meleklerin en hayırlı olanlarıdır.”bizce meleklerin en hayırlı olanlarıdır.” dedi.dedi.

(İbni Mace, Mukaddime:11)(İbni Mace, Mukaddime:11)


İbn-i Abbas (r.a.)’dan rivayet İbn-i Abbas (r.a.)’dan rivayet edildiğine göre, Rasulullah (s.a.v.) şöyle edildiğine göre, Rasulullah (s.a.v.) şöyle buyurdu: buyurdu:

- - “Beyaz elbise giyinin, çünkü o, “Beyaz elbise giyinin, çünkü o, elbiselerinizin en hayırlılarındandır ve elbiselerinizin en hayırlılarındandır ve ölülerinizi de beyaz ile kefenleyin.”ölülerinizi de beyaz ile kefenleyin.”

(Tirmizi, Cenaiz:18, Ebu Davud Tıb:14, İbni Mace, Cenaiz:12)(Tirmizi, Cenaiz:18, Ebu Davud Tıb:14, İbni Mace, Cenaiz:12)

Ruhu’l-Beyan Tefs ir i Ruhu’l-Beyan Tefs ir i Ayet 112Ayet 112

Hz.Peygamber (s.a.v.) şöyle buyurur:Hz.Peygamber (s.a.v.) şöyle buyurur: - - “Kul, kendisinde sakınca olmayan bir “Kul, kendisinde sakınca olmayan bir

şeyi, onda sakınca vardır endişesiyle şeyi, onda sakınca vardır endişesiyle terkedinceye kadar, gerçek takvaya terkedinceye kadar, gerçek takvaya ulaşamaz.”ulaşamaz.”


Bir başka hadiste ise:Bir başka hadiste ise: - - “Helal de bellidir, haram da. Bu ikisi “Helal de bellidir, haram da. Bu ikisi

arasında şüpheli şeyler vardır. Şüpheli arasında şüpheli şeyler vardır. Şüpheli şeylerden korunan, dinini ve ırzını şeylerden korunan, dinini ve ırzını korumuş olur. Şüpheli şeylere düşen, korumuş olur. Şüpheli şeylere düşen, uçurumun kenarında otlatarak uçuruma uçurumun kenarında otlatarak uçuruma düşme korkusu olan çoban gibi, harama düşme korkusu olan çoban gibi, harama düşmüş olur.”düşmüş olur.” buyurmaktadır. buyurmaktadır.


““Bizimle müşriklerin Bizimle müşriklerin arasındaki fark, (çıplak başa arasındaki fark, (çıplak başa

değil) takkelerin üzerine değil) takkelerin üzerine sardığımız sarıklardır.”sardığımız sarıklardır.”

(Tirmizi, Libas, Bab el amaim alel kalanis 4/247-248)(Tirmizi, Libas, Bab el amaim alel kalanis 4/247-248)

el-Esas f i ’t -Tefsire l -Esas f i ’t -TefsirTamamlayıcı Bilgiler 1Tamamlayıcı Bilgiler 1

El-Cübbai’den gelen rivayete göre; El-Cübbai’den gelen rivayete göre; Peygamber (s.a.) Uhud Günü kendisine Peygamber (s.a.) Uhud Günü kendisine

eziyet vermeleri üzerine kafirlere beddua eziyet vermeleri üzerine kafirlere beddua etmek izin istedi. O kadar ki Rasulullah etmek izin istedi. O kadar ki Rasulullah

(s.a.) o gün yaralı olduğundan öğle (s.a.) o gün yaralı olduğundan öğle namazını oturarak kılmıştı. Onun arkasında namazını oturarak kılmıştı. Onun arkasında

müslümanlar aynı şekilde oturarak müslümanlar aynı şekilde oturarak namazlarını eda ettiler. Fakat bu konuda namazlarını eda ettiler. Fakat bu konuda

ona izin verilmedi ve bu ayet-i kerime nazil ona izin verilmedi ve bu ayet-i kerime nazil oldu.oldu.

el-Esas f i ’t-Tefsire l-Esas f i ’t-TefsirTamamlayıcı Bilgiler 2/1Tamamlayıcı Bilgiler 2/1

Muhammed b. İshak ve Şa’bi şöyle Muhammed b. İshak ve Şa’bi şöyle demişlerdir: Rasulullah (s.a.) ve müslüman- demişlerdir: Rasulullah (s.a.) ve müslüman- lar, ashabına ve amcası Hz.Hamza’ya lar, ashabına ve amcası Hz.Hamza’ya kafirlerin reva gördükleri kulaklarının, kafirlerin reva gördükleri kulaklarının, burunlarının ve hayalarının kesildiğini burunlarının ve hayalarının kesildiğini görünce; şöyle dediler:görünce; şöyle dediler:

“ “Şayet Allah bize onlara karşı zafer Şayet Allah bize onlara karşı zafer verecek olursa bize yaptıklarının aynını verecek olursa bize yaptıklarının aynını onlara yapacak ve Araplardan hiçbir onlara yapacak ve Araplardan hiçbir kimsenin yapmadığı şekilde onların kimsenin yapmadığı şekilde onların ölenlerinin organlarını keseceğiz.”ölenlerinin organlarını keseceğiz.”


Bunun üzerine bu ayet-i kerime Bunun üzerine bu ayet-i kerime nazil oldu. İbn Mes’ud (r.a.)’dan nazil oldu. İbn Mes’ud (r.a.)’dan demiştir ki: Rasulullah (s.a.) Uhud Günü demiştir ki: Rasulullah (s.a.) Uhud Günü ashabından bırakıp kaçanlara beddua ashabından bırakıp kaçanlara beddua etmek isteyince Yüce Allah onu etmek isteyince Yüce Allah onu nehyetti, tevbelerini kabul etti ve bu nehyetti, tevbelerini kabul etti ve bu ayet-i kerime bunun üzerine nazil oldu.ayet-i kerime bunun üzerine nazil oldu.

el-Esas f i ’t-Tefsire l-Esas f i ’t-TefsirTamamlayıcı Bilgiler 8Tamamlayıcı Bilgiler 8

Rasulullah (s.a.) ok atanları tepeye Rasulullah (s.a.) ok atanları tepeye yerleştirmiş ve onlara:yerleştirmiş ve onlara:

- “Bizi arkamızdan koruyunuz. - “Bizi arkamızdan koruyunuz. Öldürüldüğümüzü görseniz dahi bize Öldürüldüğümüzü görseniz dahi bize yardıma gelmeyiniz. Ganimet topladığı-yardıma gelmeyiniz. Ganimet topladığı-

mızı görseniz bile gelip bize katılmayınız.” mızı görseniz bile gelip bize katılmayınız.” demişti.demişti.


Hz. Ebubekir Uhud Günü ile alakalı Hz. Ebubekir Uhud Günü ile alakalı şunları anlatıyordu:şunları anlatıyordu: Benimle müşrikler ara- Benimle müşrikler ara- sında tanımadığım bir kimse vardı ve ben sında tanımadığım bir kimse vardı ve ben Rasulullah (s.a.)’a ondan daha yakın idim. Rasulullah (s.a.)’a ondan daha yakın idim. Hızlıca yürümekte idi. Ve onu tanımıyor- Hızlıca yürümekte idi. Ve onu tanımıyor- dum. Bir de baktım ki O Ebu Ubeyde b. el-dum. Bir de baktım ki O Ebu Ubeyde b. el-Cerrah’tır. Rasulullah’ın yanına vardığımda Cerrah’tır. Rasulullah’ın yanına vardığımda ön dişi kırılmış, yüzünden de yara almıştı. ön dişi kırılmış, yüzünden de yara almıştı. Miğferin halkalarından ikisi yanağına Miğferin halkalarından ikisi yanağına batmıştı.batmıştı.


Rasulullah (s.a.) Talha’yı kastederek: Rasulullah (s.a.) Talha’yı kastederek: ““arkadaşınıza gözkulak olunuzarkadaşınıza gözkulak olunuz” diye buyurdu. ” diye buyurdu. Yarasından kan akmıştı. Onun söylediğine aldırış Yarasından kan akmıştı. Onun söylediğine aldırış etmedik. Kalkıp yüzünden (miğferin halkalarını) etmedik. Kalkıp yüzünden (miğferin halkalarını) çekmek istedim. Ebu Ubeyde bana:çekmek istedim. Ebu Ubeyde bana:

- - Allah hakkı için onu bana, bırakAllah hakkı için onu bana, bırak deyince ben deyince ben de vazgeçtim. Halkayı elleriyle çekip Rasulullah de vazgeçtim. Halkayı elleriyle çekip Rasulullah (s.a.)’ı rahatsız etmek istemediğinden dişleriyle (s.a.)’ı rahatsız etmek istemediğinden dişleriyle halkayı yakaladı. İki halkadan birini çıkardı ve halkayı yakaladı. İki halkadan birini çıkardı ve halka ile birlikte ön dişlerinden birisi düştü. Onun halka ile birlikte ön dişlerinden birisi düştü. Onun yaptığının aynısını yapmak isteyince tekrar bana:yaptığının aynısını yapmak isteyince tekrar bana:


- Allah hakkı için onu bana bırak, - Allah hakkı için onu bana bırak, dedi. İlk dedi. İlk yaptığının aynısını yaptı, bu sefer ikinci halka ile yaptığının aynısını yaptı, bu sefer ikinci halka ile birlikte öbür dişi de düştü. Ebu Ubeyde insanlar birlikte öbür dişi de düştü. Ebu Ubeyde insanlar arasında ön dişleri en güzel olanlardan birisi idi. arasında ön dişleri en güzel olanlardan birisi idi. Rasulullah (s.a.)’ın durumunu bir parça düzelt- Rasulullah (s.a.)’ın durumunu bir parça düzelt- tikten sonra çukurlardan birisinde bulunan tikten sonra çukurlardan birisinde bulunan Talha’nın yanına vardı. Mızrak, ok ve kılıç Talha’nın yanına vardı. Mızrak, ok ve kılıç darbelerinden yetmiş kadar darbeden ya biraz darbelerinden yetmiş kadar darbeden ya biraz az ya biraz fazla yara tesbit ettik. Parmağının az ya biraz fazla yara tesbit ettik. Parmağının da kesilmiş olduğunu gördük. Sonra durumunu da kesilmiş olduğunu gördük. Sonra durumunu düzeltmeye çalıştık.”düzeltmeye çalıştık.”


Buhari, Enes b. Malik’den şunu rivayet Buhari, Enes b. Malik’den şunu rivayet etmektedir: Enes’in amcası, yani Enes b. etmektedir: Enes’in amcası, yani Enes b. en-Nadr, Bedir savaşına iştirak etmemişti. en-Nadr, Bedir savaşına iştirak etmemişti. Bunu için şöyle demişti:Bunu için şöyle demişti:

- - Peygamber (s.a.)’in ilk giriştiği savaşta Peygamber (s.a.)’in ilk giriştiği savaşta ben bulunamadım. Şayet Allah bana ben bulunamadım. Şayet Allah bana Rasulullah (s.a.) ile birlikte bir savaşa daha Rasulullah (s.a.) ile birlikte bir savaşa daha iştirak etmek fırsatını verecek olursa, neler iştirak etmek fırsatını verecek olursa, neler yapacağımı Rabbim görecektir.yapacağımı Rabbim görecektir. Uhud Uhud Günü gelince insanlar dağılmaya başladı. Günü gelince insanlar dağılmaya başladı. Kendisi ise şöyle dedi:Kendisi ise şöyle dedi:


- Allah’ım şunların –müslümanları kastediyor- - Allah’ım şunların –müslümanları kastediyor- yaptıklarını mazur görmeni diliyorum. Şu yaptıklarını mazur görmeni diliyorum. Şu müşriklerin yaptıklarından da bei olduğumu müşriklerin yaptıklarından da bei olduğumu söylüyorum. söylüyorum. Kılıcını alarak ilerledi ve Sa’d b. Kılıcını alarak ilerledi ve Sa’d b. Muaz ile karşılaştı şöyle dedi:Muaz ile karşılaştı şöyle dedi:

- Nereye ey Sa’d? Gerçekten ben cennetin - Nereye ey Sa’d? Gerçekten ben cennetin kokusunu şu Uhud dağının ön tarafından kokusunu şu Uhud dağının ön tarafından alıyorum. alıyorum. Daha sonra ilerledi ve sonunda Daha sonra ilerledi ve sonunda öldürüldü. Kimse onu tanıyamadı. Nihayet öldürüldü. Kimse onu tanıyamadı. Nihayet kızkardeşi onu beniyle yahut da parmak kızkardeşi onu beniyle yahut da parmak uçlarıyla tanıdı. Mızrak yarası, kılıç darbesi ve ok uçlarıyla tanıdı. Mızrak yarası, kılıç darbesi ve ok yaralarından olmak üzere seksenin üzerinde yaralarından olmak üzere seksenin üzerinde yara almıştı.yara almıştı.

Ruhu’l-Furkan Tefs ir i Ruhu’l-Furkan Tefs ir i Ayet 124Ayet 124

Enes (r.a.)’dan rivayet edildiğine Enes (r.a.)’dan rivayet edildiğine göre, Uhud (harbi) gününde Rasulullah göre, Uhud (harbi) gününde Rasulullah (s.a.v.)’ın yan dişi kırılıp başı da yarıldı. Artık (s.a.v.)’ın yan dişi kırılıp başı da yarıldı. Artık hem yaradan kanı silmeye başladı, hem:hem yaradan kanı silmeye başladı, hem:

““Peygamberinin başını yarıp yan dişini Peygamberinin başını yarıp yan dişini kıran bir kavim nasıl felah bulur! Halbuki o, kıran bir kavim nasıl felah bulur! Halbuki o, kendilerini Allah’a davet ediyordu.”kendilerini Allah’a davet ediyordu.” buyurdu. Bunun üzerine Allah (a.c.): buyurdu. Bunun üzerine Allah (a.c.): “Sana “Sana bu işten bir şey yoktur ayetini indirdi.bu işten bir şey yoktur ayetini indirdi.

(Müslim, Cihad:103, Buhari, Megazi:21, Tirmizi, Tefsir Sure:3, İbn-i Mace, (Müslim, Cihad:103, Buhari, Megazi:21, Tirmizi, Tefsir Sure:3, İbn-i Mace, Fiten:23, Ahmed İbn-i Hanbel:3/99)Fiten:23, Ahmed İbn-i Hanbel:3/99)


Nihayet Allah (c.c.): Nihayet Allah (c.c.): - - “Allah’ın onların tevbelerini kabul “Allah’ın onların tevbelerini kabul

veya onlara azabetmesi işiyle senin bir veya onlara azabetmesi işiyle senin bir ilişiğin yoktur, çünkü onlar zalimlerdir.”ilişiğin yoktur, çünkü onlar zalimlerdir.” (Al-i İmran:128)(Al-i İmran:128) mealindeki ayet-i kerimeyi mealindeki ayet-i kerimeyi indirdi. (de Peygamber (s.a.v.) indirdi. (de Peygamber (s.a.v.) namazda beddua etmeyi bıraktı.)namazda beddua etmeyi bıraktı.)


İbrahim Havvas (k.s.) buyurmuştur ki: İbrahim Havvas (k.s.) buyurmuştur ki: Kalbin devası beştir;Kalbin devası beştir;1.) 1.) İyi düşünerek Kuran okumakİyi düşünerek Kuran okumak2.) 2.) Mideyi boş tutmakMideyi boş tutmak3.) 3.) Geceleri kalkmakGeceleri kalkmak4.) 4.) Seherlerde Allah-u Teala’yaSeherlerde Allah-u Teala’ya yalvarmakyalvarmak5.) 5.) Salihlerle (iyi insanlarla) oturmakSalihlerle (iyi insanlarla) oturmak


Ebu Hanife şöyle der:Ebu Hanife şöyle der: - - “Bu ayet, Kur’an’daki kendisinden “Bu ayet, Kur’an’daki kendisinden

en çok korktuğum ayettir. Allah-u en çok korktuğum ayettir. Allah-u Teala, cehennemi kafirlere hazırlamış-Teala, cehennemi kafirlere hazırlamış-tır. Fakat, Allah’ın yasaklarından tır. Fakat, Allah’ın yasaklarından korunmamaları halinde, mü’minleri de korunmamaları halinde, mü’minleri de onunla korkutmuştur.”onunla korkutmuştur.”


Hz. Peygamber şöyle buyurur:Hz. Peygamber şöyle buyurur: - - “ Allah-u Teala, faiz yiyene, “ Allah-u Teala, faiz yiyene,

yedirene onu yazana ve tarafların yedirene onu yazana ve tarafların şahitlerine lanet etsin. Onlar eşittirler.”şahitlerine lanet etsin. Onlar eşittirler.”


Hadis-i şerifte şöyle buyurulur: Hadis-i şerifte şöyle buyurulur: - - “Zenginler, fakirlerden beşyüz yıl “Zenginler, fakirlerden beşyüz yıl

sonra cennete girecekler.”sonra cennete girecekler.”


Hadis-i şerifte: Hadis-i şerifte: ““Cömert insan; Allah’a yakındır, Cömert insan; Allah’a yakındır,

insanlara yakındır, cennete yakındır. Fakat, insanlara yakındır, cennete yakındır. Fakat, cehenneme uzaktır.”cehenneme uzaktır.” buyurulmuştur. buyurulmuştur.

Öfkeyi yenme konusunda Hz. Pey-Öfkeyi yenme konusunda Hz. Pey-gamber (s.a.v.) şöyle buyuruyor:gamber (s.a.v.) şöyle buyuruyor:

““Kim infazına (gereğini yapmaya) gücü Kim infazına (gereğini yapmaya) gücü yettiği halde öfkesini yenerse, Allah onun yettiği halde öfkesini yenerse, Allah onun kalbine, güven ve iman doldurur.”kalbine, güven ve iman doldurur.”


Ebu Hureyre (r.a.)’dan rivayet edildiğine Ebu Hureyre (r.a.)’dan rivayet edildiğine göre, Peygamber (s.a.v.) şöyle buyurdu:göre, Peygamber (s.a.v.) şöyle buyurdu:

- - “Cömert kişi Allah (-u Tealay)’a çok “Cömert kişi Allah (-u Tealay)’a çok yakındır, cennete çok yakındır, yakındır, cennete çok yakındır, cehennemden çok uzaktır. Cimri kişi Allah cehennemden çok uzaktır. Cimri kişi Allah (-u Teala)’dan çok uzaktır, cennetten çok (-u Teala)’dan çok uzaktır, cennetten çok uzaktır, insanlardan çok uzaktır ve uzaktır, insanlardan çok uzaktır ve cehenneme çok yakındır. Elbette cömert cehenneme çok yakındır. Elbette cömert bir cahil, Allah (-u Tealay)’a, cimri bir bir cahil, Allah (-u Tealay)’a, cimri bir abidden daha sevgilidir.”abidden daha sevgilidir.”

(Tirmizi, Birr:40)(Tirmizi, Birr:40)


Ebu Hureyre (r.a.)’dan rivayete göre, Ebu Hureyre (r.a.)’dan rivayete göre, Peygamber (s.a.v.) şöyle buyurmuştur: Peygamber (s.a.v.) şöyle buyurmuştur:

- - “Kulların kendisinde sabaha erdiği her “Kulların kendisinde sabaha erdiği her bir günde muhakkak iki melek iner. Bu bir günde muhakkak iki melek iner. Bu meleklerden biri: Ey Allah’ım! İnfak ediciye meleklerden biri: Ey Allah’ım! İnfak ediciye bir bedel ver (verilenin yerini doldur), der. bir bedel ver (verilenin yerini doldur), der. Diğeri de: Ey Allah’ım! (malı) tutucu olana Diğeri de: Ey Allah’ım! (malı) tutucu olana telef ver (cimrinin malını yok et), diye telef ver (cimrinin malını yok et), diye beddua eder.”beddua eder.”

(Buhari, Zekat:27, 2/120)(Buhari, Zekat:27, 2/120)


Sabit el Bünani: Sabit el Bünani: “Bu ‘onlar bir kötülük “Bu ‘onlar bir kötülük yaptıkları …’ ayeti indiği zaman şeytanın yaptıkları …’ ayeti indiği zaman şeytanın ağladığı haberi bana ulaştı”ağladığı haberi bana ulaştı” der. der.

Hz.Peygamber (s.a.v.)’in de şöyle Hz.Peygamber (s.a.v.)’in de şöyle dediği rivayet edilir:dediği rivayet edilir:

- - “ Hiçbir kul yoktur ki, günah işlesin de, “ Hiçbir kul yoktur ki, günah işlesin de, daha sonra güzelce bir abdest alıp namaz daha sonra güzelce bir abdest alıp namaz kılsın ve bağışlanma dilesin, yani istiğfar kılsın ve bağışlanma dilesin, yani istiğfar etsin de Allah o kulu bağışlamasın.”etsin de Allah o kulu bağışlamasın.”


İmam Ahmed başkalarının rivayet İmam Ahmed başkalarının rivayet ettikleri hasen bir hadisde Rasulullah (s.a.) ettikleri hasen bir hadisde Rasulullah (s.a.) şöyle buyurmuştur: şöyle buyurmuştur:

- - “Bir günah işleyip de arkasından “Bir günah işleyip de arkasından güzelce abdest alan, sonra da iki rekat güzelce abdest alan, sonra da iki rekat namaz kılarak Allah’tan mağfiret dileyip de namaz kılarak Allah’tan mağfiret dileyip de günahı bağışlanmayan hiç bir kimse günahı bağışlanmayan hiç bir kimse yoktur.”yoktur.”


Ebu Ya’la, Müsned’inde ve başkaları, Ebu Ya’la, Müsned’inde ve başkaları, Rasulullah (s.a.)’ın şu buyruğunu –hasen Rasulullah (s.a.)’ın şu buyruğunu –hasen senedle- rivayet etmişlerdir:senedle- rivayet etmişlerdir:

- “İstiğfar eden bir kimse, bir günde - “İstiğfar eden bir kimse, bir günde isterse yetmiş defa dönsün, günahı üzerinde isterse yetmiş defa dönsün, günahı üzerinde ısrar ediyor değildir.” İşte bu bakımdan ilim ısrar ediyor değildir.” İşte bu bakımdan ilim adamları şöyle demişlerdir: “İstiğfar ile adamları şöyle demişlerdir: “İstiğfar ile beraber olduğu sürece büyük günah beraber olduğu sürece büyük günah kalmaz ısrar sözkonusu olduğu takdirde de kalmaz ısrar sözkonusu olduğu takdirde de günah küçük olarak kalmaz.”günah küçük olarak kalmaz.”


Ebu Hureyre (r.a.)’dan rivayete göre, Ebu Hureyre (r.a.)’dan rivayete göre, Peygamber (s.a.v.) şöyle buyurmuştur: Peygamber (s.a.v.) şöyle buyurmuştur:

- - “Her kim Allah yolunda çift sadaka “Her kim Allah yolunda çift sadaka verirse, cennet kapılarından: Ey Allah’ın kulu! verirse, cennet kapılarından: Ey Allah’ın kulu! (Buraya gel!)(Buraya gel!) Bu Bu (kapı)(kapı) hayırlıdır! diye çağırılır. Çok hayırlıdır! diye çağırılır. Çok namaz kılanlardan olan kimse de namaz kılanlardan olan kimse de (cennetin)(cennetin) namaz kapısından çağırılır. Cihad ehlinden namaz kapısından çağırılır. Cihad ehlinden olan kimsede cihad kapısından çağırılır. olan kimsede cihad kapısından çağırılır. Oruç tutanlardan olan kimse de Reyyan Oruç tutanlardan olan kimse de Reyyan kapısından çağırılır. Sadaka sahiplerinden kapısından çağırılır. Sadaka sahiplerinden olan kimse de, sadaka kapısından çağırılır.”olan kimse de, sadaka kapısından çağırılır.”


Hz.Enes (r.a.)’dan rivayete göre bir adam: Hz.Enes (r.a.)’dan rivayete göre bir adam: - - “Her şeyden daha zor olan nedir?”“Her şeyden daha zor olan nedir?” diye diye

sordu. Resulullah (s.a.v.):sordu. Resulullah (s.a.v.): - - “Allah’ın gazabıdır.”“Allah’ın gazabıdır.” buyurdu. O zaman buyurdu. O zaman

adam:adam: - - “Peki Allah’ın gazabından kurtaracak “Peki Allah’ın gazabından kurtaracak

şey nedir?”şey nedir?” diye sorunca, Efendimiz (s.a.v.): diye sorunca, Efendimiz (s.a.v.): - - “Kızma”“Kızma” buyurdu.” buyurdu.”

(Ahmed İbn-i Hanbel 2/175, Kurtubi:4/208)(Ahmed İbn-i Hanbel 2/175, Kurtubi:4/208)


İmam Ahmed’in rivayet ettiği bir diğer hadiste İmam Ahmed’in rivayet ettiği bir diğer hadiste şöyle denilmektedir: Peygamber (s.a.) şöyle şöyle denilmektedir: Peygamber (s.a.) şöyle sordu:sordu:

“ “- - Galibiyet ne demektir?”Galibiyet ne demektir?” Ashab şöyle dedi: Ashab şöyle dedi: - - Sırtını yiğitlerin yere getiremediği kimseye biz Sırtını yiğitlerin yere getiremediği kimseye biz

galip kişi diyoruz.galip kişi diyoruz. Peygamber (s.a.) şöyle Peygamber (s.a.) şöyle buyurdu:buyurdu:

“ “- - En büyük galibiyet şudur: Kişi gazaplanır, En büyük galibiyet şudur: Kişi gazaplanır, gazabı ileri seviyeye ulaşır, yüzü kızarır, her tarafı gazabı ileri seviyeye ulaşır, yüzü kızarır, her tarafı diken diken olur, ondan sonra da gazabını diken diken olur, ondan sonra da gazabını alteder.”alteder.”


Ebu Davud, Rasulullah (s.a.)’ın şu Ebu Davud, Rasulullah (s.a.)’ın şu buyruğunu rivayet etmektedir: buyruğunu rivayet etmektedir:

““Öfke şeytandandır. Şeytan da ateşten Öfke şeytandandır. Şeytan da ateşten yaratılmıştır. Ateş ise ancak su ile yaratılmıştır. Ateş ise ancak su ile söndürülür. Sizden biriniz öfkelendiğisöndürülür. Sizden biriniz öfkelendiği zaman abdest alsın.”zaman abdest alsın.”


Bazı kimseler Ebu Zerr’i öfkelendirdi, o Bazı kimseler Ebu Zerr’i öfkelendirdi, o sırada ayakta bulunuyordu. Oturdu. Ona:sırada ayakta bulunuyordu. Oturdu. Ona:

- - Ya Eba Zerr, ne diye oturdun, sonra da Ya Eba Zerr, ne diye oturdun, sonra da yattın?yattın? diye soruldu. Şu cevabı verdi: diye soruldu. Şu cevabı verdi:

- Rasulullah (s.a.) bize şöyle dedi: - Rasulullah (s.a.) bize şöyle dedi: “Biriniz “Biriniz öfkelendiği zaman ayakta ise otursun. öfkelendiği zaman ayakta ise otursun. Öfkesi geçerse mesele yok, değilse yatsınÖfkesi geçerse mesele yok, değilse yatsın.”.”


Hz.Enes (r.a.)’dan rivayet edildiğine Hz.Enes (r.a.)’dan rivayet edildiğine göre, Efendimiz (s.a.v.) şöyle buyurdu: göre, Efendimiz (s.a.v.) şöyle buyurdu:

- - “Kıyamet günü olduğu zaman, bir “Kıyamet günü olduğu zaman, bir münadi ‘Kimin ecri Allah’a ait ise, cennete münadi ‘Kimin ecri Allah’a ait ise, cennete girsin’ diye nida edecek, ve sonra, ‘Ecri girsin’ diye nida edecek, ve sonra, ‘Ecri Allah’a ait olanlar kimlerdir?’ denildiğinde, Allah’a ait olanlar kimlerdir?’ denildiğinde, insanları affedenler kalkıp hesapsız olarak insanları affedenler kalkıp hesapsız olarak cennete gireceklerdir.”cennete gireceklerdir.”

(Kurtubi, 4/208)(Kurtubi, 4/208)


Hz.Peygamber (s.a.v.) şöyle buyurur:Hz.Peygamber (s.a.v.) şöyle buyurur: - “ - “ Kimin niyeti ahireti istemek olursa, Kimin niyeti ahireti istemek olursa,

Allah da onun kalbine zenginlik koyar. Allah da onun kalbine zenginlik koyar. Gücünü birleştirir de dünya ona basit gelir. Gücünü birleştirir de dünya ona basit gelir. Kimin niyeti de dünyayı elde etmek ise, Kimin niyeti de dünyayı elde etmek ise, Allah ona fakirlik verir, gücünü dağıtır ve Allah ona fakirlik verir, gücünü dağıtır ve nasibinden başkasına da ulaşamaz.”nasibinden başkasına da ulaşamaz.”


Tirmizi hadisi: Tirmizi hadisi: - - “Kimin gayreti ahiret için olursa, “Kimin gayreti ahiret için olursa,

Allah da onun zenginliğini kalbinde Allah da onun zenginliğini kalbinde kılar, gönül zenginliği verir.” kılar, gönül zenginliği verir.”

şeklinde değişik bir lafızla tahric şeklinde değişik bir lafızla tahric etmiştir. (Camiu’Usul)etmiştir. (Camiu’Usul)


TAMHİSTAMHİS (göğüslerdekini yoklamak)(göğüslerdekini yoklamak) ; ; ayırmak ve ayırd etmekten bir sonraki ayırmak ve ayırd etmekten bir sonraki derecedir. Nefsin içinde, vicdanın derecedir. Nefsin içinde, vicdanın derinliğinde gerçekleşen bir işlemdir. derinliğinde gerçekleşen bir işlemdir. Kişiliğin gizliliklerini ortaya çıkarmak ve Kişiliğin gizliliklerini ortaya çıkarmak ve bu gizlilikleri aydınlatmak için girişilen bu gizlilikleri aydınlatmak için girişilen bir işlemdir.bir işlemdir.


İnsan kendisini kudretli, kahraman, İnsan kendisini kudretli, kahraman, herşeyden soyutlanabilecek, cimrilikten, herşeyden soyutlanabilecek, cimrilikten, hırstan kendisini kurtarabilecek seviyede hırstan kendisini kurtarabilecek seviyede zannedebilir. Sonra bir de bakarsınız ki zannedebilir. Sonra bir de bakarsınız ki ameli deneyler ve gerçek olaylarla karşı ameli deneyler ve gerçek olaylarla karşı karşıya kalınca, nefsinde henüz arındırılma- karşıya kalınca, nefsinde henüz arındırılma- mış birtakım engellerin, birtakım ayak bağ- mış birtakım engellerin, birtakım ayak bağ- larının bulunduğunu ve henüz bu seviyede larının bulunduğunu ve henüz bu seviyede baskılara karşı direnebilmeye hazır olama-baskılara karşı direnebilmeye hazır olama-dığını keşfeder. dığını keşfeder.


Kişinin kendi kendisi hakkında bu gibi Kişinin kendi kendisi hakkında bu gibi şeyleri bilmesi elbetteki hayırlıdır.şeyleri bilmesi elbetteki hayırlıdır.

Ta ki, nefsini bu da’vetin tabiatının ge-Ta ki, nefsini bu da’vetin tabiatının ge-rektirdiği baskılara ve bu akidenin tabiatı-rektirdiği baskılara ve bu akidenin tabiatı-nın gerektirdiği yükümlülüklere uygun dü-nın gerektirdiği yükümlülüklere uygun dü-zeyde yeniden şekillendirmeye çalışsın. zeyde yeniden şekillendirmeye çalışsın. Şanı Yüce Allah işte bu seçkin topluluğu Şanı Yüce Allah işte bu seçkin topluluğu insanlığa önderlik için eğitmekte idi. insanlığa önderlik için eğitmekte idi.


O bu topluluğun bu yeryüzünde bir işi O bu topluluğun bu yeryüzünde bir işi gerçekleş-tirmesini irade buyuruyordu. gerçekleş-tirmesini irade buyuruyordu.

İşte bu bakımdan Uhud’da cereyan İşte bu bakımdan Uhud’da cereyan eden olayların, açığa çıkartmış olduğu bu eden olayların, açığa çıkartmış olduğu bu tamhis ile arındırdı ki, kendisi için tayin tamhis ile arındırdı ki, kendisi için tayin edimiş rolü ifa edebilecek seviyeye edimiş rolü ifa edebilecek seviyeye yükselsinler; diğer taraftan Yüce Allah’ın yükselsinler; diğer taraftan Yüce Allah’ın kendilerine bağlı kılmış olduğu kaderi de kendilerine bağlı kılmış olduğu kaderi de onların elleriyle gerçekleşsin.”onların elleriyle gerçekleşsin.”


Ebu Hureyre (r.a.)’dan rivayet Ebu Hureyre (r.a.)’dan rivayet edildiğine göre, Efendimiz (s.a.v.) şöyle edildiğine göre, Efendimiz (s.a.v.) şöyle buyurdu: buyurdu:

- - “İman bakımından müminlerin en “İman bakımından müminlerin en kamili (olgunu ve üstünü), ahlakı en kamili (olgunu ve üstünü), ahlakı en güzel olanlarıdır.”güzel olanlarıdır.”

(Ebu Davud, Sünnet:15)(Ebu Davud, Sünnet:15)


Ebu Hureyre (r.a.)’dan rivayete göre bir Ebu Hureyre (r.a.)’dan rivayete göre bir adam Peygamber (s.a.v.)’e: adam Peygamber (s.a.v.)’e:

- - “Bana bir nasihat (tavsiye) et!”“Bana bir nasihat (tavsiye) et!” dileğinde dileğinde bulundu. Peygamber (s.a.v.) ona:bulundu. Peygamber (s.a.v.) ona:

- - “Gazablanma (kızma)!”“Gazablanma (kızma)!” buyurdu. buyurdu. Bunun üzerine o kişi Peygamber (s.a.v.) Bunun üzerine o kişi Peygamber (s.a.v.)

den tekrar tekrar nasihat etmesini istedi, her den tekrar tekrar nasihat etmesini istedi, her defasında Peygamber (s.a.v.) ona:defasında Peygamber (s.a.v.) ona:

- - “Gazaplanma!”“Gazaplanma!” öğüdünü verdi. öğüdünü verdi.


İmam Fahreddin er-Razi tefsirinde şöyle der: İmam Fahreddin er-Razi tefsirinde şöyle der: - - “İnsan cihada yönelince, dünyadan “İnsan cihada yönelince, dünyadan

yüz çevirir ve ahirete önem verir. Ölünce yüz çevirir ve ahirete önem verir. Ölünce de, sanki düşmandan kurtulur ve sevgiliye de, sanki düşmandan kurtulur ve sevgiliye ulaşır. Ölümden korkarak evde oturan ve ulaşır. Ölümden korkarak evde oturan ve dünyaya tutkun olan kimse ölünce de, dünyaya tutkun olan kimse ölünce de, sanki sevgilisinden ayrılır ve gurbete sanki sevgilisinden ayrılır ve gurbete gönderilir. Bunlardan birincisi, mutluluğun gönderilir. Bunlardan birincisi, mutluluğun zirvesi, ikincisi de, mutsuzluğun zirvesidir.”zirvesi, ikincisi de, mutsuzluğun zirvesidir.”


Ebu Bekr-i Sıddık (r.a.)’dan rivayete Ebu Bekr-i Sıddık (r.a.)’dan rivayete göre, Rasulullah (s.a.v.) şöyle buyurdu:göre, Rasulullah (s.a.v.) şöyle buyurdu:

- “İstiğfar eden kimse, günde yetmiş - “İstiğfar eden kimse, günde yetmiş kere kere (aynı günaha)(aynı günaha) dönse bile, dönse bile, (günahta)(günahta) ısrar etmiş sayılmaz.”ısrar etmiş sayılmaz.”

(Ebu Davud, Vitr:26, Tirmizi, Deavat:106)(Ebu Davud, Vitr:26, Tirmizi, Deavat:106)


İbn-i Abbas (r.a.) Resulullah (s.a.v.)’in İbn-i Abbas (r.a.) Resulullah (s.a.v.)’in şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir:şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir:

- - “Allah (a.c.), istiğfara devam eden “Allah (a.c.), istiğfara devam eden kimsenin her sıkıntısı için bir çıkış yolu ve kimsenin her sıkıntısı için bir çıkış yolu ve her kederi için bir ferahlık sağlar ve onu hiç her kederi için bir ferahlık sağlar ve onu hiç beklemediği bir yerden rızıklandırır.”beklemediği bir yerden rızıklandırır.”

(Ebu Davud, Vitr:26, İbn-i Mace, Edeb:57, Ahmed İbn-i Hanbel:1/248)(Ebu Davud, Vitr:26, İbn-i Mace, Edeb:57, Ahmed İbn-i Hanbel:1/248)


Ebu Said el Ensari (r.a.)’dan rivayet Ebu Said el Ensari (r.a.)’dan rivayet edildiğine göre, Efendimiz (s.a.v.):edildiğine göre, Efendimiz (s.a.v.):

- - “ Günahından tövbe eden hiç “ Günahından tövbe eden hiç günahı yok gibidir, pişmanlık da bir günahı yok gibidir, pişmanlık da bir tövbedir.”tövbedir.” buyurdu. buyurdu.

(Hakimi Tirmizi, Nevadirul Usül:239)(Hakimi Tirmizi, Nevadirul Usül:239)


Ebu Hureyre (r.a.)’dan rivayet Ebu Hureyre (r.a.)’dan rivayet edildiğine göre, Rasulullah (s.a.v.) şöyle edildiğine göre, Rasulullah (s.a.v.) şöyle buyurdu:buyurdu:

- - “Şehidin, ölümün kendisine değmesin-“Şehidin, ölümün kendisine değmesin-den duyduğu acı, ancak sizin birinizin den duyduğu acı, ancak sizin birinizin çimdiğin değmesinden duyduğu acı çimdiğin değmesinden duyduğu acı kadardır.”kadardır.”

(Tirmizi, Fezailül Cihad:26, İbni Mace Cihad:16)(Tirmizi, Fezailül Cihad:26, İbni Mace Cihad:16)

Documents

Al-i imran 125-150 TEFSİR