ALGILAMA

ALGILAMA - ALGI

Duyum ≠ Algı

Duyum • Alıcı organların çevredeki enerjinin etkisi altında uyarılmasıyla ortaya çıkan nörofizyolojik süreçler.

Algılama • Duyu verilerini örgütleyip yorumlayarak çevredeki nesne ve olaylara anlam verme sürecine denir.

Algısal Örgütleme

Nesneleri ayırma

Uzaklıklarını belirleme

Hareketi algılama

Algısal Örgütleme

Gestalt= bütün/şekil/örüntü

“Bütün, parçaların toplamından ibaret değildir!”

Algısal Örgütleme

Pragnanz kuralı:

• Dışarıdan gelen duyusal enformasyonu bilişsel sistemde değerlendirirken daha basit, istikrarlı, simetrik, bütünlük içinde, anlamlı algı biçimleri olarak alma eğilimindeyiz.

• Bu kural hem imgeler için geçerli hem de düşünme süreçleri, bellek ve zamanı anlamada geçerlidir.

GESTALT İlkeleri

Şekil-zemin ilişkisi

Her şekil bir zemin üzerinde algılanır.

Şekil-zemin ilişkisi sadece görsel algı için geçerli değil, aynı zamanda,

diğer algılamalar da “bir zemin üzerindedir”.

GESTALT İlkeleri

Tamamlama

Devamlılık

Yakınlık

Benzerlik

Tamamlama

Herhangi bir figürde eksiklikleri doldurma eğilimindeyizdir.

Devamlılık

Bir örüntü ya da yön oluşturan maddeler örüntünün ayrı bir parçasını oluşturur.

Yakınlık

Nesneler birbirine yakın olduğu zaman onları ayrı ayrı değil birarada algılama eğilimindeyizdir.

a’ya baktığınızda (adam+ adam) + masa b’ye baktığınızda (adam+masa) + adam görürüsünüz.

Benzerlik

Renk, büyüklük ve şekil açısından benzer nesneler genellikle örüntünün bir parçası olarak algılanır.

Algısal değişmezlikler

Duyusal uyarılmada değişmeler olmasına rağmen nesneleri göreli olarak sabit ve değişmez olarak algılama eğilimindeyiz.

Algısal değişmezlikler

Büyüklük değişmezliği

• Bir nesneyi göründüğü uzaklıktan bağımsız olarak aynı büyüklükte algılarız.

Algısal değişmezlikler

Şekil değişmezliği

• Hangi açılardan bakarsak bakalım bir nesneyi aynı şekilde görme eğilimindeyiz.

Algısal değişmezlikler

Parlaklık değişmezliği

• Retinaya düşen ışık miktarı değişse bile parlaklık algısı aynı kalır.

Algısal değişmezlikler

Renk değişmezliği

• Duyusal bilgi değişse de tanıdık nesnelerin rengi aynı kalır.

Yukarıdan aşağıya ve aşağıdan

yukarıya doğru işleme

Sözcükleri so harflerini yazılmadığ b cümley okuyabiliyo musunu?

Sözcüklerin son harflerinin yazılmadığı bu cümleyi okuyabiliyor musunuz?

Yukarıdan aşağıya ve aşağıdan

yukarıya doğru işleme

Yukarıdan aşağıya işlemede;

• Deneyim, beklentiler ve güdüler algılamaya yolgösterir.

Aşağıdan yukarı doğru işlemede;

• Uyaranların kendi özellikleri ya da kısımlarına ilişkin enformasyonu tanıma ve işleme vardır.

Derinlik algılaması

Derinlik algılaması

Nesnelerin uzaklığını ve derinliğini belirlemek için bazı ipuçları kullanılır.

İki tür ipucu vardır:

• Tek gözün kullandığı (monoküler) ipuçları

• İki gözün kullandığı (binoküler) ipuçları

Derinlik algılaması

Tek gözün kullandığı (monoküler) ipuçları

• Bir nesnenin diğerini kısmen kapattığı durum (örtüşme) bir uzaklık ipucudur.

• Perspektif

Uzayan iki paralel çizgi ufukta bir noktada birleşiyormuş gibi görünür doğrusal perspektif

Uzaktaki nesneler puslu görünümdedir ve hatları bulanıktır. ufuk perspektifi

Yükseklik : Yatay planda ve daha yüksekteki nesne daha uzakta algılanır.

Dokunum ipucu: Uzaktaki nesneler daha düz ve daha az dokunumlu görünür.

Derinlik algılaması

İki gözün kullandığı (binoküler) ipuçları

• Stereoskopik görme: Üç boyutlu algılama için iki gözün retinasındaki görüntünün birleşmesi

Derinlik algılaması

Karmaşık algılama süreçleri

Hareket algılaması

• Stroboskopik hareket

Karmaşık algılama süreçleri

Gerçek hareket

Algılama süreçleri

•Seçici dikkat

Dikkatin yoğunlaşmasını etkileyen faktörler

• Uyaran ile ilgili

• Algılayıcı ile ilgili

Dikkati ve algılamayı etkileyen

faktörler

Uyarıcı ile ilgili

Uyarıcının değişkenliği

Hareketin tekrarı

Uyarcının büyüklüğü/şiddeti/rengi

Dikkati ve algılamayı etkileyen

faktörler

Algılayıcı ile ilgili

Beklentiler

İlgiler ve gereksinimler

İnançlar ve değerler