«∞πLNu¸¥W «∞∑u≤ºOW Ë“«¸… «∞∑d°OW Ë«∞∑Ju¥s …...á``eó≤ªq rdG áØ üH äÉ« VÉjôdG Iq OÉe ‘h áq qeÉ Y áØ üH ä’Ééªn rdyG qπc

…hô≤dG »LÉÑdG…hÉ"ÈdGÒ°ûÑdG

ñÉØîØdG »ëàa

»ª∏°ùŸG Ú°ùM…hóÑdG ≥«aƒJ

´É"QódG ôgÉ£dG

«∞πLNu¸¥W «∞∑u≤ºOWË“«… «∞∑d°OW Ë«∞∑Ju¥s

«∞LdØe «∞u©Mw «∞∂Ob«u§w

äÉq«°VÉjQ»°SÉ°SC’G º«∏©àdG øe á°ùeÉÿG áæ°ù∏d º∏©ŸG π«dO

∞«dCÉqàdG

º««≤qàdG

á`èqó≤ªrdG

áØ°üH äÉ«°VÉj qôdG I qOÉe ‘h áqeÉ nY áØ°üH ä’ÉéªrdyG qπc ‘ áÑLƒà°ùªrdyG äÉjÉØµdG q¿EG ºq∏©ªrdyG Éæ∏«eR

.ô qWDƒŸG ¿ qƒµŸGh § q°ûæŸG ºq∏©ŸGh ≥aGôŸG »qHô oªrdyG n¿ƒµJ ¿CG ∂æe Öq∏£àJ á q°UÉN

: p¬r«nHÉnÑpH q… pô n¶qædG p¬ pª r°ùpb ∫ÓN øe ¿ qƒµqàdG ¢Uôa ∂d ô qaƒj äÉ«°VÉj qôdG ‘ ∂HÉàc Gòg ºq∏©ªrdyG Éæ∏«eR

*OGóYC’G : »gh iƒà°ùŸG Gò¡H ádhÉæàªrdyG IójóérdyG º«gÉØªrdyÉH á q°UÉN äÉ qØ∏e áKÓK ≈n∏ nY πªà°ûªrdyG : »ª∏©rdyG ÜÉÑrdyG

.áq«°Sóæ¡rdyG äGAÉæÑrdyGh Ö°SÉæqàdGh áqjô°û©rdyG

*: ô°üërdyG ’ ∫ÉãªrdyG π«Ñ°S »∏Y É¡æe I qOÉ nªrdyG áq«ªq∏©Jh áq«HôqàdG Ωƒ∏Y øe äÉHƒ∏› ≈∏Y πªà°ûªrdyG : …ƒHôqàdG ÜÉÑrdyG

... ‘ô©ŸG »YÉªàL’G ´Gô q°üdG ,o¬ oYGƒfCGh º««≤qàdG ,ºq∏©àdGh º«∏©qàdG

: `pH oπ p°üqànJ äÉMÎ≤eh äGQ qƒ°üJ q»∏ª©rdyG ¬ª°ùb ‘ ∂d ô qaƒj ÜÉàµdG Gòg q¿CG Éªc

*.áq«°ù«F qôdG É¡JGÎ nah áq«°SGQ qódG áæ q°ùdG äÉgOQ ∞∏àfl ≈∏Y èeÉfÈrdyG º«gÉØe ™jRƒJ

*.¢ShQ qódG ∞∏àfl ≈∏Y »æg qòdG ÜÉ°ù◊G èeÉfôH ™jRƒJ

*.äÉ«KÓqãdG ájÉ¡æHh áq«°SGQ qódG áæ q°ùdG íààØÃ á∏°üqàŸG äÉª««≤qàdG

*.á≤HÉ q°ùdG äÉÑ°ùàµŸG ºYO á£°ûfCG

*.É¡æ qªãoJh á«bG qôdG áq«LƒZGó«ÑrdyG äÉcƒ∏ q°ùdÉH »MƒoJ áq«£«°ûæJ äGPGòL øe êPÉ‰

*.á«∏°ùqàdG á£°ûfCG ∫ƒ∏M

√Q qôëj nƒ og rπnH áqjƒHôqàdG ¬JÉa qô°üJh ¬JÉcƒ∏°S o§ uªæoj ’h ºq∏©ŸG oô u°SnDƒoj n’ ÜÉàµdG Gòg q¿CG Ω qó≤J Éq‡ oøs«nÑnànj

áØ∏àîªrdyG ¥É n°ùrfC’G ΩGÎMGh ºq∏©qàdG AGôKEG ‘ π pYÉa QhO Ö©d ¬d ≈qæ n°ùnànj ≈qàM ¬rj nónd ´GóHE’Gh IQOÉÑªrdyG nìh oQ oº nY rónjh

áq«©°VƒdG á¡HÉ› ‘ É¡Ø«XƒJh º«gÉØªrdyG ∂q∏“ øª°†j ÉÃ ºq∏©qàdG ¢Uôa Ò°ù«àd áq«≤«≤M ¢Uôa ÒaƒJ ‹ÉqàdÉHh

.É¡q∏Mh πµ°ûŸG

: `H á nª«ªM má nbÓY ‘ nƒ og rπnH p¬pJG nòpH tπ p≤nà r°ùnj n’ Gòg ∂HÉàc q¿EG ºq∏©ªrdyG Éæn∏«eR

1.áqjƒHôqàdG áq«∏ª©rdyG Qƒfi ºq∏©àŸG oôpÑnà r©nj …òqdG ÊÉqãdG π°üØrdyG á q°UÉN : »¡«LƒqàdG ¿ƒfÉ≤dG -

2áq«LƒZGó«ÑdG äÉ°SQÉªŸG qπch èeGÈdG ™«ªL oπª©J »àqdG áq«≤aC’G äÉjÉØµdG å«M øe á q°UÉN : èeGÈrdyG èeÉfôH -

.πFÉ°ùŸG qπëj : á°SOÉ q°ùdG ájÉØµdG ô°üërdyG ’ ∫ÉãŸG π«Ñ°S ≈∏Y É¡æeh É¡FÉ°SQEG ≈∏Y

3: áq«ª°S qôdG èeGÈdG -

á∏qãªàŸG É¡JÉHƒ∏›h äÉjÉØµdyÉH áHQÉ≤ªrdyG ≈∏Y áªFÉ≤dG áqeÉ©dG É¡JÉ¡qLƒJh áq«°SÉ°SC’G É¡JGQÉ«N å«M øe -CG

: ‘ É k°SÉ n°SCG

*.äÉªq∏©qà∏d ≈æ©e AÉ£YEG

*.uº p¡oŸG ≈∏Y qºgC’G õ««“

*.º««≤qàdGh ºq∏©qàdG ør«H ΩRÓqàdG

*..êÉeOE’G CGóÑe

3

*ºq∏©qàdG ‘ EÉ£nÿyG ∞«XƒJ

*.áØ∏àıG ¥É°ùfC’Gh áqjOôØdG ¥h oô oØrdyG ΩGÎMpG

Iõq«ªªrdyG ±GógC’Gh ájÉØµdG äÉf qƒµeh I qOÉŸG ájÉØch ∫ÉnénŸG ájÉØc ør«H ≥«KƒdG §HGôqàdG ΩGÎMG å«M øe -Ü

.áq«aô©ªrdyG ÚeÉ°†ªrdyGh

: ¬ª q°ùéoj Ée ƒgh É¡dhÉæJ ‘ »≤£æªrdyG ê qQóqàdGh áq«°VÉj qôdG º«gÉØªrdyG §HGôJ å«M øe -ê

*AÉæH ‘ É¡Ø«XƒJ ô q°ù«àj ≈qànM É¡î«°S rônJ nh á≤HÉ q°ùdG äÉÑ°ùàµŸG õ«côJ ≈∏Y ºq∏©ªrdyG óYÉ°ùJ äGô qcòe OƒoLh

.áq«°SGQ qódG áæ q°ùdG √òg ∫ÓN É¡à°SGQO IQ qô≤ŸG º«gÉØŸyG

*.äÉ«°VÉj qô∏d ¢ü q°üîªrdyG »æe qõdG p ºrénë∏d …ƒæ°S ™jRƒJ OƒLh

*.É¡Ø«XƒJh É¡µq∏“h IójóérdyG º«gÉØŸG ∫hÉæàd Ö°SÉæŸGh ìÎ≤ªrdyG ê qQóàdG oRp ÈJ áWÉ£N OƒL oh

*º«gÉØªrdyG √òg á°SGQO ¿ƒµJ ’ ≈qàM IQ qô≤ŸG ¢ShQ qódG ∞∏àfl ≈∏Y »æg qòdyG ÜÉ°ùërdyG º«gÉØŸ ™jRƒJ OƒL oh

.áq«°ûeÉg

*á°ùeÉîrdyG áæ q°ùdG èeÉfÈd Ó qªµe √QÉÑàYyÉH á°SOÉ q°ùdG áæ q°ùdG èeÉfôH ™e πeÉ©qà∏d oÅu« n¡oJ ¢ShQ qó∏d äGOGóàeyG OƒLh

.áãdÉqãdG áLQ qódG ó«©°U ≈∏Y

4: ò«ª∏qàdG ÜÉàc -

ø qª°†àJ »àqdGh ÉgóªàYyG »àqdG ¢ùªîrdyG äGÎØdG ÈY IQ qô≤ŸG º«gÉØªrdyG ∫hÉæàd ìÎ≤ŸG ê qQóàdG ò«ª∏qàdG ÜÉàc oRp Èoj -CG

: É¡æe IÎa qπc

*º«gÉØŸG øe ÌcCG hCG Ωƒ¡Øe ∫hÉæJ ‘ áLqQóàŸGh á∏eÉµàŸGh áµ°SÉªàŸGh á£HGÎŸG ¢ShQ qódG øe áYƒª›

.á°ùeÉîrdyG áæ q°ùdG èeÉfÈd áØqdDƒŸG

*á¡HÉ› ≈∏Y áqeÉ©rdyG IQó≤∏d ∂«µØJ øe ÜqQóàdG Gòg ¬«°†à≤j ÉÃ áq«°VÉj qôdG πFÉ°ùªrdyG qπM ≈∏Y ÖjQóJ Iô qcòe

QÉ°ùŸ É k©nÑnJh …OôØrdyG ≥°ùqædG ≥aph »éjQóqàdG Ü qQóàdG oøª r°†nj ÉÃ IQó≤rdyG √òg äÉf qƒµe ¤EG É¡q∏Mh πµ°ûŸyG áq«©°VƒdG

.»°üî q°ûdG ºq∏©àdG

*áq«©°VƒdG qπM ‘ É¡Ø qXƒjh p¬pJÉÑ°ùàµe nèpe róoj r» nc ºq∏©àª∏d á n°U rô oa oô uaƒJ É¡ª««≤Jh äÉÑ°ùàµŸG ∞«XƒJ Iô qcòe

πªY AGôLEG ‘ o¬ oØ«XƒJ oø pµ rªoj ,É kª« p«≤J ,äGQób øe o¬nÑ n°ùàcG Éeh OQGƒe øe ¬«∏Y π q°ü– Ée ∂dòH É kªu« n≤oe πµ°ûŸG

.áq«°Uƒ°üÿyG äÉLÉë∏d oÖ« pénà°ùJ áq«LÓY á q£N AÉnæpÑpH oí nª r°ùnj q»°ü« pî°ûJ

*‘ hCG äÉ«°VÉj qôdG … pOÉf ‘ hCG »ª°S qôdG ºq∏©àdG ¢ü°üM AÉæKCG √RÉ‚EG oø pµ rªoj Éq«q∏°ùe É kWÉ n°ûf ø qª°†nànJ á«∏°ùJ Iô qcòe

.â«ÑrdyG

: ‹ÉqàdG » q°ûªqà∏d É k≤aph m ¢S rQ nO ∫hÉæJ ‘ ìÎ≤ oªrdyG ê qQóqàdG ºq∏©àŸyG ÜÉàc RÈoj -Ü

*Ωƒ¡ØªrdyG É n¡r«n∏ nY »pænÑrænj »àqdG ∂∏J á q°UÉN á≤HÉ q°ùdG äÉÑ°ùàµŸG QÉØræpà r°SG ¤EG o±pó¡J á∏Môe »gh : QÉ°†ëà°S p’G

.á°SGQ qódÉH ±ó¡à°ùªrdyG

*»°†Øoj »LÉeófG ™HÉW äGP πµ°ûe áq«©°Vh ™e πeÉ©qàdG É¡dÓN qºàj á≤«bOh áqeÉg á q£fi »gh : ±É°ûµà°S’G

.ºq∏©qàdG ‘ áq«JGP äÉ« q°û“ ≥ah á°SGQ qódÉH ±ó¡à°ùªrdyG Ωƒ¡ØªrdyG êÉàæà°SG ¤EG É¡q∏M

* Éq«éjQóJ ∞°ûàµŸG Ωƒ¡ØªrdyG ∂q∏ªàH oí nª°ùJ »àqdG áL qQóàŸGh á£«°ùÑdG äÉ≤«Ñ£qàdG øe á∏ªL »gh : Ü qQóàdG

4

.¿ qôªqàdGh Ü qQóàdG ÈY

*Ωƒ¡ØªrdyG ∂dP ‘ ÉÃ áÑ°ùàµªrdyG OQGƒªrdyG ÚH ∞«dCÉqàdG ≈∏Y É¡dÓN øe ºq∏©àªrdyG oπ nª©j á∏Môe »gh : ∞«XƒqàdG

IO qó©àe ä’É› ‘ Ö°ùàµªrdyG ∫Éª©à°S’ IójóL É k°Uôa »£ r©oJ áq«LÉeOEG äÉ«©°Vh á÷É©e ‘ ÉgOÉªàYGh ójóérdyG

.áØ∏àıG IÉ«◊yG ä’É› øe áY qƒæàeh

IQób i nóne º««≤J ‘ ∞«XƒqàdG äÉ«©°Vh ióMpEG nó pªnà r©nj r¿nCG ºq∏©ªrdyG ≈n∏ n©a ºq∏©qà∏d ΩRÓe »æjƒµqàdG º««≤qàdG q¿CG ÉÃh

¿CG ≈n∏ nY πµ°ûŸG äÉ«©°VƒrdyG qπnM ‘ áq«cƒ∏°S äGQÉ¡eh áq«aô©e O pQGƒe øe rº o¡nd nô sa nƒnJ Éne ∞«XƒJ ≈n∏ nY Úªq∏©àªrdyG

.º««≤qàdG èFÉàf pA rƒ n°V ‘ » pªt∏©qàdG »ª«∏©qàdG QÉ n°ù nª∏d Éq«∏jó©J ÉØbƒe nò pîqàj

á``“ÉîrdGq¿CGh Éª∏Y .ìÉéæH ¬ÑLGh AGOnCG ≈∏Y √óYÉ°ùj Éeh π«Ñ q°ùdG ¬d Òæj Ée á≤«KƒdG √òg ‘ ºq∏©e qπc óéj ¿CG πeCÉf

äÉ«©°VƒdG áeAÓeh IQOÉÑŸGh OÉ¡àL’ÉH É kÄ«∏e πª©dG Gòg øµ«∏a ÚØqdDƒŸG πªY ≈¡àfG å«M oCGóÑj Úªq∏©ŸG πªY

.º¡JGQÉ¶àfGh º¡JÉÑ qbôJh Úªq∏©àŸG iƒà°ùeh §°SƒdG äÉ«°†à≤Ÿ áMÎ≤ŸG

ΩÓq ```````°ùdGh

¿ƒ`````ØqdDƒŸG

5

…ƒHÎdG …ô¶ædG º°ù≤dG

6

7

áëØ q°üdG ´ƒ°VƒŸG Q/´

8 ºq∏©qàdyGh º«∏©qàdyG 1

9 ¬YGƒfCGh º««≤qàdyG 2

11 (»LÉ«H) áq«FÉæÑdyG 3

13 ‘ô©ŸG »YÉªàL’G ´Gô q°üdyG 4

16 ºq∏©qàdyG äÉ«é«JGÎ°SG 5

17 É¡ØFÉXhh πµ°ûŸG á«©°VƒdG 6

18 πµ°ûŸG ±Éæ°UCG 7

22 áq«FGóàH’G á°SQóŸG ò«eÓJ iód ÒµØqàdG ôjƒ£J 8

24 πµ°ûŸG qπM á≤jôW 9

25 áq«°VÉj qôdG ádCÉ°ùŸG qπM πMGôe 10

27 ? πFÉ°ùŸG qπM ‘ äGQÉ¡e ºq∏©àŸG Ö°ùàµj ∞«c 11

28 äÉ«°VÉj qôdG ‘ …òª∏qàdG CÉ£ÿG 12

…ƒHÎdG …ô¶ædG º°ù≤dG ¢Sô¡a

ºq∏©qàdGh º«∏©qàdG

*º«∏©àdG :ÊÉãdG ‘ áª°S hCG ôKCG ∑ôJ p± nó n¡pH πgÉ÷G ≈∏Y ⁄É©dG É¡H Ωƒ≤j »àdG ∫ÉªYC’G ´ƒª› ‘ πqãªàjh)1(

…õcôŸG Qh qódGh ¬àq«∏YÉah (ºq∏©àŸG ‘ äÉeÓ©dG º°Sôj …òqdG ƒ¡a) ºq∏©ŸG •É°ûf ¤EG º«∏©qàdG IQÉÑY Ò°ûJh

º«∏©àdG áq«∏ªY ‘ ¬H Ωƒ≤j …òqdG)1.(

ºq∏©àŸG iƒ≤d IQÉãà°SBGh mõ rØnM áq«∏ªY ƒg ,ºq∏©qàdG ≈∏Y ôNBG ¢üî°T IóYÉ°ùŸ »°üî°T Oƒ¡› O qô› ƒg º«∏©qàdG q¿EG

.ºq∏©àdG nøpe ºq∏©àŸG øqµ“ »àdG áÑ°SÉæŸG ±hô q¶dG áÄ«¡Jh »JG qòdG ¬WÉ°ûfh áq«∏≤©dG

*ººq∏©àdGácô◊Gh •É°ûqædG zπ q©ØJ á¨«°U ó«ØJh .áeÓ©H hCG º∏©H ¬°ùØf ºq∏Y ó«Øjh ºq∏©J π©a øe Qó°üe ƒg ºq∏©àdG :

.π©ØdGh)1 (ºq∏©ŸG øe IóYÉ°ùÃ ∂dòc ¿ƒµj óbh ¬°ùØf ºq∏©àŸG øY Qó°üj »JGP •É°ûfh »°üî°T Oƒ¡› ºq∏©àdÉa

√OÉ°TQEGh

ºq∏©J ΩCG º«∏©J á«HôqàdG πg?)2(

,OGQÉ˘HÓ˘c ,…Gƒ˘˘jO ¿ƒ˘˘L) Ió˘˘jó÷G á˘ q«˘˘HÎdG äÉ˘˘q«˘˘HOCG ÒKCÉ˘˘à˘˘H ∂dPh º˘ q∏˘˘©˘˘J É˘˘¡˘ qfCÉ˘˘H ∫ƒ˘˘≤˘˘dG ¤EG π˘˘«‰ ó˘˘b

É¡æq«H »àdGh Iójó÷G áq«HÎdG É¡«a â©bh »àdG AÉ£NC’Gh øjÒNC’G øjó≤©dG äÉ°SQÉ‡ q¿CG ÒZ (..…Qƒ°ùàæeh

G.snyders¬HÉàc ‘(où vont les pédagogies non directives) ,Éq«≤«aƒJ ÉØbƒe Éæ«∏Y »∏“

Ú◊G ¢ùØf ‘ ºq∏©Jh º«∏©J á«HÎdG q¿CÉH ∫ƒ≤dÉH »°†≤j∫ƒ≤j å«M »Ø«dCÉqàdG ∞bƒŸG Gòg z•ƒf ¢ùjƒd ¢üqÿh

.øµ‡ ÒZ ≥∏£ŸG Ú≤∏qàdG q¿C’ ±QÉ©ª∏d Ú≤∏J É¡qfCG ≈∏Y á«HôqàdG ±qô©f ¿CG øµÁ ’ ºq∏©àdGh º«∏©qàdG ¬HÉàc ‘

p πnÑpb øe Éq«ægP É¡FÉæH IOÉYEG øe qóH ’ ∂dP π°üëj »µdh áq«°üî q°ûdG πNGO É¡LÉeOEÉH »°†≤j áaô©ŸG ∑ÓàeG q¿EG

≈∏Y ™°†j ™ªàÛÉa áqàÑdG ∂dP ¤EG êÉàëj’ ƒgh ¬°ùØæH ±QÉ©ŸG qπc ±É°ûàcBG ¬æµÁ ’ ºq∏©àŸG q¿CG ÒZ πØ q£dG

iƒ°S πØ q£∏d ≈≤Ñj Óa ,Qƒ°ü©dG qôe ≈∏Y áqjô°ûÑdG É¡à£Ñæà°SBG »àdG áq«aÉ≤qãdG ÚeÉ°†ŸG qπc ,á°SQóŸG •/`Y ¬àqeP

.ºq∏©qàdGh º«∏©qàdG ÚH êhGõJ áq«HÎdÉa ,ÚeÉ°†ŸG √òg ±É°ûàcBG IOÉYEG

»qHôŸG ™æà≤j q¿CG ™«ªé∏d ídÉ q°üdG øe ¬qfCG Éªc ºq∏©qàdG ≈∏Y ò«ª∏qà∏d óYÉ°ùe O qô› ¬qfCÉH ºq∏©ŸG ™æà≤j ¿CG ó«ØŸG øeh

qóL ∑ƒ∏°S ôjôªqàdÉa .ôjôªqàdG ≥£æe øY ºq∏©ŸG ó©ÑJ ¿CG É¡fCÉ°T øe äÉYÉæb »gh ,É¡d GQó°üe’ áaô©ª∏d qódƒe ¬qfCÉH

…ôéj ºq∏©J q…CG q¿EG .iôNCG ™HÉæe øe ¬WÉ°ûf º¡∏à°ùj ≈àM Úaô£dG øe q…C’ áqjô◊G ∑Îj ’ ¬qfC’ ,ÉqjƒHôJ Ò£N

ÉqeCG ,ºq∏©ª∏d áq«YÉªàL’Gh áq«ª∏©dG áq«ªgC’G ΩÉeCG ôKóæ«°S ∫ qhC’Éa ,ºq∏©ŸGh ºq∏©àŸG IQhô q°†dÉH πà≤j ôjôªqàdG •/`Y

.áq«dhDƒ°ùŸG √òg áeÉ°ùL ΩÉeCG QÉ¡æ«°S ¬qfEÉa ÊÉqãdG

≥ªYCGh áq«∏YÉa ÌcCG ¿ƒµà°S ºq∏©àdG áq«∏ªY q¿EÉa ¬d óYÉ°ùeh ò«ª∏qà∏d ≥aGôe O qô› ¬qfCÉH ºq∏©ŸG ™æàbBG GPEG ÉqeCG

...áYÉ‚

8

™LGôŸG:)1 (áqjƒHôJ ≥FÉKh á∏°ù∏°S º∏©àdGh º«∏©àdG ÚH á«HÎdG : Üƒ°ûÑ°T óªMCG.O1994

:)2 (¿É qªY ôµØdG QGO ∫ÉØWCÓd ÒµØàdG º«∏©J ¥ôW : …ó«HÉÑ∏dG ±ÉØYh á∏jÓÿG ËôµdGóÑY1990

º``««≤qàdG)1(

á``ÄWƒJ

…CG ‘ q…ƒHôJ ΩÉ¶f ƒ∏îj ’ PEG ,ójó÷ÉH ¢ù«d …ƒHôqàdG º««≤qàdG ádCÉ°ùÃ IójóY äÉ°UÉ°üàNG AÉæàYBG q¿EG

ÒZ hCG É¡H ¥ƒ£æe á«cƒ∏°S hCG áq«¡«LƒJ hCG áqjQGƒM hCG âfÉc áq«¶Ød Ëƒ≤J á«æ≤J hCG á≤jôW øe Qƒ°ü©dG øe ô°üY

iƒà°ùe ≈∏Y É¡H ºµëj ás«¶Ød áq«°SÉ«b Ö«dÉ°SCG ¤EG óª©j ¿Éc QÉµaCÓd √ó«dƒJ ‘ Óãe •Gô≤°ùa .É¡H ¥ƒ£æe

â£ÑJQBG º««≤qàdG á«∏ªYh .ºq∏©àŸG ò«ª∏qàdG Gòg ‘ ¬©bhh ÜGƒéà°S’G áYÉ‚ ióe ≈∏Yh z¿ƒæ«e √ò«ª∏J ÜÉ©«à°SBG

OGóYCG OÉæ°SEG hCG º«bôJ áq«∏ª©H áq«ª«∏©qàdG á°ù°SDƒŸG hCG q‹ƒdG hCG ºq∏©àŸG hCG ¢S qQóŸG øgP ‘ AGƒ°S •ÉÑJQ’G ójó°T

πNGO ¬fhOh § q°SƒàŸG hCG õu«ªàŸG hCG ¥ qƒØàŸG É¡q∏àëj »àdG áÑJ qôdÉH §ÑJQBG Éªc ¢ShQ qódG øe ¬HÉ©«à°SBG q”Ée Ö°ùM

ôcòf áqjƒHôqàdG áq«©°VƒdG ™e ÉqjôgÉX áªé°ùæe π©ØdG OhOQ øe ójó©dG RôaCG ∑ƒ∏ q°ùdG Gòg QGôµàHh .π°üØdG áYƒª›

øe oô£ rNC’Gh ..óæ°ùŸG Oó©dG ∫ƒM É¡d Q qÈe ’ äÉ°ûbÉæeh πq«ëàdG ‘ øqæØàdGh q¢û¨dGh Ö∏b ô¡X øY ßØ◊G É¡æe

⁄ Éeh ≥ q≤– Ée áaô©Ã ä’É◊Gh ¿É«MC’G øe Òãc ‘ íª°ùj ’ …ó«∏≤qàdÉH » qª°ùŸGh óFÉ q°ùdG º««≤qàdG q¿CG ƒg Gòg

πqãÁ …òqdG Ëƒ≤qàdG øY »q∏îqàdG »æ©j ’ Gòg qπc qøµd .OGóYC’G OÉæ°SEG áqjƒ°Vƒa ∂dP ≈∏Y rO pR ,ò«eÓqàdG iód ≥ q≤ëàj

»∏Y õ qcôJ áq«æ≤J áHQÉ≤Ã ∂dPh É¡àehÉ≤eh IOÉà©ŸG á°SQÉªŸG RhÉŒ »æ©j πH áqjƒHÎdG áq«∏ª©dG ¿ÉcQCG øe ÉæcQ

ƒgh áqjƒHôqàdG áq«∏ª©dG øe CG qõénànj ’ lA rõoL Ëƒ≤qàdÉa OGóYC’G OÉæ°SEGh ¢ù«≤dG Ωƒ¡ØÃ ®ÉØàM’G ™e Ëƒ≤qàdG Úæ≤J

Ö«dÉ°SCG ,º«∏©qàdG ≥FGôW) iôNCG á¡L øe Ö«dÉ°SC’ÉHh á¡L øe É¡YGƒfCÉH äÉjÉØµdGh ±GógC’ÉH Éqjƒ°†Y §ÑJôe

(...AGõ÷Gh ICÉaÉµŸG

9

1 - º««≤àdG ‘ ájô¶f ¢ShQO . »Ñ«∏≤dG IOƒªM .O1985(hOQÉH áq«HÎdG Ωƒ∏Y ó¡©e á«ª«∏©J IóMh)

º««≤qàdG Ωƒ¡Øe)2(

óªMCG ±qô©jh á≤ q≤ÙG èFÉàqædGh Iô¶àæŸG ±GógC’G ÚH π°üØJ »àdG áaÉ°ùŸG ¢ù«b ‘ º««≤qàdG πqãªàj

)IôjÉ°ûH2: ¬dƒ≤H º««≤qàdG (

≈æ©Ã ,É¡d §«£îqàdGh Égójó– q” »àdG ±GógC’G Æƒ∏H ƒëf Úªq∏©àŸG Ω qó≤J ióe ≈∏Y ºµM QGó°UEG áq«∏ªY ƒg

‘ ºq∏©qàdGh º«∏©qàdG »àq«∏ªY áé«àf äÉgÉéqJBGh ∞bGƒeh ±QÉ©eh äGQÉ¡e øe √ƒÑ°ùàcBG Éª«a Úªq∏©àŸG AGOCG Ëƒ≤J

‘ ÉqeÉg Gô°üæY Èà©j Ëƒ≤qàdG q¿EÉa ∂dP ≈∏Y AÉæHh ,áæq«©e äGhOCGh πFÉ°Sh ΩGóîà°SBÉHh áWƒÑ°†e ÒjÉ©e Aƒ°V

≈∏Y äÉæ«°ù– ∫ÉNOEG ¤EG ±ó¡jh ∞r© q°†dGh I qƒ≤dG øWGƒe AÓéH RÈj º««≤qàdGh .º«∏©qàdGh ºq∏©àdG »àq«∏ªY áeƒ¶æe

zºq∏©qàdGh º«∏©qàdG »àq«∏ªY

º««≤qàdG ´GƒfCG)3(

: ´GƒfCG áKÓK »gh á«ªq∏©qàdG áq«ª«∏©àdG áq«∏ª©dG πMGôe ™«ªL ‘ Ëƒ≤qàdG á«∏ªY ¢SQÉ“

»¡«LƒqàdG º««≤qàdG -CGá≤HÉ q°ùdG äÉÑ°ùàµŸG ≈∏Y ±qô©àdG ó°üb Q qô≤ŸG èeÉfÈdG ≥«Ñ£J ‘ AóÑdG πÑb iôéjh :

OGó©à°SBG ióe ¢SÉ«b ¤EG º««≤qàdG øe ´ƒqædG Gòg ±ó¡jh .ójó÷G º∏©qàdG ‘ AóÑdG øµÁ ’ É¡fhóH »àqdGh áq«∏Ñ≤dGh

∂dP ¢SÉ≤jh º«∏©qàdGh ºq∏©àdG áq«∏ªY Ò°ù«àd ∂dPh ≥MqÓdG ºq∏©qà∏d ≥HÉ q°ùdG ºq∏©àdG äÉÑLƒà°ùŸ º¡cÓàeBGh Úªq∏©àŸG

. q»∏Ñb QÉÑàNBÉH hCG OGó©à°SBG QÉÑàNBÉH ÉqeEG

»∏jó©qàdG hCG »æjƒµqàdG º««≤qàdG -Ü:≈∏Y º««≤qàdG Gòg õ qcôjh º«∏©qàdGh ºq∏©àdG áq«∏ªY ∫ÓN qºàj …òdG º««≤qàdG ƒgh

QÉÑàN’G ‘ ò«eÓqàdG Ö∏ZCG π°ûa GPEÉa .øq«©e q»°SGQO ´ƒ°Vƒe ‘ ¬«a Gƒ∏°ûa Éeh Ω qó≤J øe ò«eÓqàdG √RôMCG Ée

øe áq«ë«ë°üJ äÉØ°Uh OGóYEG »¨Ñæ«a º¡æe áq∏b â∏°ûa GPEG ÉqeCG ,ºq∏©àdGh º«∏©qàdG Ö«dÉ°SCG ‘ ô¶qædG ÖLh »FÉæÑdG

ΩÉ¡e øe ºq∏©àŸG øqµ“ ióe ≈∏Y »FÉæÑdG QÉÑàN’G Éæqdój ∂dòHh ,áqjOôØdG áq«ª«∏©qàdG AÉ£NC’G í«ë°üJ πLCG

.áæq«©e áq«ª«∏©J

…OÉ¡°TE’G hCG »eÉàÿG hCG »FÉ¡qædG º««≤qàdG -ê

iôéjh ájÉ¡f ‘èeÉfÈdG Ëƒ≤qàdG ¬∏q∏îJ …òqdGh »ª«∏©qàdGæjƒµàdG hCG » ´ƒqædG Gòg á∏ãeCG øeh »FÉæÑdG øeº««≤qàdG:

.áLQO qπc ájÉ¡f ‘ hCG áq«°SGQO áæ°S qπc ájÉ¡f ‘ hCG »KÓK qπc ájÉ¡f ‘ iôŒ »àqdG äÉfÉëàe’G

2 ¿OQ’G ¿É qªY .º«∏©àdGh áq«HÎdG IQGRh . ºq∏©ŸG ádÉ°SQ ,áq«HÎdG ‘ Ëƒ≤àdG : IôjÉ°ûH óªMCG .O -1983

3.¿OQC’G . ¿É qªY ™jRƒàdGh ô°ûæ∏d áaÉ≤ãdG QGO áÑàµe ,∫õæe ¬∏dGóÑY .O á©LGôe áq«HÎdG ‘h Ëƒ≤àdGh ¢SÉ«≤dG ÇOÉÑe : ôgÉ£dG ó qªfi AÉjôcR .O -

1999

10

z»LÉ«H áq«FÉæÑdG

±QÉ©ŸG q¿CÉH á«ªq∏©qàdG áq«FÉæÑdG ô q≤JQ qô“ ’ Öéj πH ,óFÉ q°ùdG OÉ≤àYÓd ÉaÓN ∂dPhÉgDhÉæHáªFGO áØ°üH

.√óMh ºq∏©àŸGh ºq∏©àŸG πÑb øe

áq«LÉ«ÑdG áqjô¶qædGáq«ªq∏©J q¿EÉa ,Iô°TÉÑe áqjƒHôJ ó°UÉ≤e É¡d â°ù«d ¬«LÉ«H É¡H ΩÉb »àqdG áq«Lƒdƒµ« q°ùdG äÉ°SGQ qódG q¿CG ºZQ

: ÒãµdG É¡æe âMƒà°SG ób OGƒŸGºq∏©qàdG áq«∏ªY …ôŒ ∞«c …CG ?πÑb øe áaô©ŸG ÜÉ°ùàcG áq«∏ªY …ôŒ ∞«c? OôØdG.áq«Lƒdƒµ«°S áHÉLEG ¬«LÉ«H Éª¡æY Ö«é«°S ¿É«Lƒdƒªà°ùHG ¿’GDƒ°S

*¬«LÉ«H óæY áaô©ŸG ¢üFÉ°üN πqã“ áaô©ŸG q¿CÉH ºgƒJ »àdG áqjó«∏≤qàdG áq«Lƒdƒªà°ùH’G ¬«LÉ«H ó≤fáàHÉK ádÉMóæY ∂dP ¿Éc AGƒ°S

óeÉM ƒHCG) Úª∏°ùŸG áØ°SÓØdG iód É¡ª«ª©Jh , (áKhQƒŸG QÉµaC’G) äQÉµjO óæY hCG ( ô qcòJ áaô©ŸG) ¿ƒWÓaCG

.(…Qó°U ‘ ¬q∏dG ¬aòb Qƒf º∏©dG : Óãe ‹Gõ¨dG

É¡bÓWEGh áaô©ŸG äÉÑãH Ú∏FÉ≤dyG Újó«∏≤qàdG áØ°SÓØdG ¬«LÉ«H ó≤àfG

`dG ∫ÓN É¡H Éæªb »àdG çƒëÑdG âæq«H50äÉ¶MÓe π«é°ùJ øY áŒÉf ádÉM áaô©Ÿ OƒLh ’ ¬qfCG á«°VÉŸG áæ°S

zOôØdG •É°ûf øe á©HÉf á∏µ«g ÜÉ«Z ‘h áq«LQÉN

q¿CÉH Ωƒ«dG qô≤f ÉæëÑ°UCG ár«Lƒdƒµ« q°ùdG åMÉÑŸG øe á∏ªL ÒKCÉJ â–ádÉM ’ »eÉæjO q¢û“ áaô©ŸGáæcÉ°S.OôØdG •É°ûf ≈∏Y óªà©J áaô©ŸÉa z

»g Éªa É« q°û“ áaô©ŸG âfÉc GPEÉa»àqdG πMGôŸG ? áaô©ŸG √òg »æÑj ≈qàM OôØdG É¡©£≤j

*áLÉ◊G øe ÉªFGO ≥∏£æJ áaô©ŸG ÒKCÉàH q’EG Éæq«©e Écƒ∏°S ∂∏°ùj ’ π¡µdG ¿CÉ°T ∂dP ‘ ¬fCÉ°T πØ£dG q¿EGáq∏Y¤EG ÉªFGO ºLÎJ áq∏©dG √ògh

áaô©ª∏d Ö∏W qπc q¿EGh »WÉÑàYG ‘ô©e ∑ƒ∏°ùd OƒLh Óa ,áLÉMÉªFGO …ƒ°†æj AGƒd â–√ÒãJ áLÉM.

h¿RGƒqà∏d ¿Gó≤a øY ÉªFGO ºLÎJ áLÉ◊Gh Éqjƒæ©e hCG ÉqjOÉe §«ÙG ¿Éc AGƒ°S ¬£«fih OôØdG ÚH¿RGƒqàdG ΩGó©fG …òqdG ƒg‘ô©ŸG ∑ƒ∏ q°ùdG Òãj q¿EÉa ,OôØdG iód’ OôØ∏d ‘ô©ŸG ∑ƒ∏ q°ùdÉa ¬fRGƒJ OôØ∏d ó«©j áLÉ◊G ≥«≤–

¿RGƒqàdG ¿Gó≤ah ¿RGƒqàdG øe áLhOõe á∏°ù∏°S ¿ƒµj ¿CG hó©j.

áØ«°†e áfRGƒe »g áq«aô©ŸG áfRGƒŸGh≥HÉ q°ùdG πµ q°ûdG ¤EG OôØdÉH Oƒ©j ’ ¿RGƒqàdG ΩGó©fG q¿CG ∂dòH »æYCGh ,

.á≤HÉ°ùdG áfRGƒŸG øe ≈bQCG πµ°T ¤EG πH ¿RGƒqàdG øe

Éæµ‡ OôØ∏d q‘ô©ŸGh q»æg qòdG qƒªqædG π©Œ »àdG »g IójóL áfRGƒe qπc É¡H º°ùqàJ »àdG áaÉ°VE’G áØ°üa,

,á≤HÉ q°ùdG áfRGƒŸG ¤EG OôØdÉH Oƒ©J Iójó÷G áfRGƒŸG âfÉc ƒd PEG ,πØ q£∏d ‘ô©ŸG Q qƒ£à∏d »°SÉ°SC’G q∑ôÙG »¡a

Q qƒ£J Éªq∏c á qbO OGOõj ™bGƒdG ™e ∞q«µJ ‘ πqãªàj OôØ∏d q‘ô©ŸGh q»æg qòdG qƒªqædÉa Éq«ægPh Éq«aô©e OôØdG Ω qó≤J ÉŸ

.OôØdG

11

êÉàæà°S’G

1 (.¬£«fi πNGO πYÉa •É°ûf øe ÉbÓ£fG OôØdG É¡H Ωƒ≤j áq«FÉæH áq«∏ªY áaô©ŸG

2(qóH ’ ∂dòd ∞qbƒàJ ’h OóqéàJh Q qƒ£àJ É¡qfCG ≈æ©Ã ójó÷G ≈∏Y áëqàØàeh áMƒàØe áq«∏ªY áaô©ŸG ÜÉ°ùàcG q¿EG

¬H oè p∏nj ÉMÉàØe πØ q£∏d πqã“ »gh É¡ªq∏©J áq«é¡æe πH IõgÉ÷G ±QÉ©ŸG ’ πØ q£dG º«∏©J IQhô°V ≈∏Y ó«cCÉqàdG øe

.áq«°SQóŸG áaô©ŸG ÜGƒHCG qπc

3’ ∂dòd ,πØ q£dG É¡H ô©°ûj áLÉM øe ≥∏£fG GPEG q’EG ∑ qôëàj ’ áq«°SQóŸG áaô©ŸG ∑ÓàeG ¤EG … qODƒŸG » q°ûªqàdG q¿EG (

AÉæH ≈∏Y º¡qã◊ πµ°ûe áq«©°Vh ΩÉeCG á«ªq∏©J áq«ª«∏©J á q°üM qπc ájGóH ‘ Úªq∏©àŸG ™°Vh IQhô°V øe qóH

.≈æ©e äGPh áq«ØXh ±QÉ©e ¿ƒµJ ∂dòHh ,πµ°ûŸG ∂dP qπ– »àdG ±QÉ©ŸG

™LôŸGáqjƒHôJ ≥FÉKh á∏°ù∏°S ºq∏©àdGh º«∏©àdG ÚH áq«HÎdG : Üƒ°ûÑ°T óªMCG .O :1996

12

q‘ô©ŸG »YÉªàL’G ´Gô q°üdG

»°SQóŸG π°ûØdG áehÉ≤Ÿ:.¬°ùØæH ¬aQÉ©e AÉæH ‘ OôØdG iód ‘ô©ŸG »YÉªàL’G ´Gô q°üdG áq«ªgCG ≈∏Y IójóY ¢SQGóe âægôH

1πØ£dGh OGófC’G ÚH áq«YÉªàLG äÓYÉØJ øª°V ¬aQÉ©e »æÑj OôØdG s¿CÉH øeDƒJ z»LÉ«Ñd áq«FÉæÑdG á°SQóŸÉa (

IQhÉÙG π°†ØHh . q¢UÉÿG √ÒµØJ ájGóÑdG ‘ πª©à°ùj Ée ´ƒ°Vƒe ∫ƒM øjôNB’G ™e ¢TÉ≤qædG π°†ØH ºq∏©àŸG

QÉÑàY’G Ú©H GòNBG IójóL ÉWÉ‰CG »æÑ«a √ÒµØJ §‰ øe ≥≤ëqà∏d ¬°ùØf ™e πØ q£dG QhÉëàj AGQB’G ∫OÉÑJh

πª©dG q¿CG Ék«qÑjôŒ á«LÉ«H øgôHh .Iójó÷G äÓYÉØqàdG äÉHƒ∏› èeójh ≥HÉ q°ùdG ‘ ¬d â∏°üM »àdG äÉHƒ∏ÛG

q¿CGh ; πØ£dG iód »bÓNC’G ºµ◊G Q qƒ£J ¤EG ¢SÉ°SC’ÉH »°†Øjh áYƒªÛG OGôaCG iód äÉYGô°U çóëj q»cQÉ°ûqàdG

õq«ªàJ áq«dÉ≤àfBG á∏MôÃ GQhôe iôNCG ¤EG ¿RGƒJ á∏Môe øe ÉHƒLh qôÁ πØ q£dG iód ÉgQ qƒ£Jh ±QÉ©ŸG ÜÉ°ùàcBG

»¡àæJh Iójó÷G ±QÉ©ŸGh á≤HÉ q°ùdG ¬aQÉ©e ó«°UQ ÚH OôØdG πNGO ¢VQÉ©J É¡dÓN çóënj ¿RGƒqàdG ∫ÓàNyÉH

…òdG OôØdG q¿C’ OôØ∏d ‘ô©ŸG ΩÉ¶qædG á∏µ«g IOÉYEG ¤EG »°†ØJ á≤jô£H áÁó≤dG øª°V Iójó÷G áaô©ŸG êÉeOEÉH

.zójóL øe ⁄É©dG AÉæH ó«©oj áaô©e »æÑj

É¡∏°UÉM ¿ƒµj áq«aô©ŸG äGÈî∏d ≥«°ùæJh º«¶æJ IOÉYEG áq«∏ªY QÉWEG ‘ »∏NG qódG ´Gô q°üdG RhÉŒ qºàj G kPEG

.≈bQCG ójóL ¿GRƒJ

2Ögòj ’ OôØdG iód ¬YGƒfCÉH qƒªæ∏d »≤«≤◊G √ÉéqJ’G q¿CG ó≤à©j ƒ¡a z »µ°ùJƒ#«a »YÉªàL’G ¢ùØqædG ⁄ÉY ÉqeCG (

» q°ûªàdG ) OGôaC’G ÚH » q°ûªàdG ∫ qƒëàj á∏cÉ°ûdG √ò¡Hh …OôØdG ¤EG »YÉª÷G øe ¢ùµ©dG πH »YÉª÷G ¤EG q…OôØdG øe

áØ°üH Óµ°ûe πØ£dG RÉ‚EG áq«Ø«c RÈj …òdG qƒªædG iƒà°ùe ÚH á∏°UÉØdG áaÉ°ùŸÉa , q…Oôa q¢û“ ¤EG (…OôØdG ÚÑdG

Ée qó≤J ÌcCG OGófCG ácQÉ°ûÃ hCG π¡c IóYÉ°ùÃ πµ°ûŸG É¡H qπëj »àdG á≤jô q£dG √O qó– …òdG ƒªqædG iƒà°ùeh ,áqjOôa

.‘ô©ŸG Q qƒ£qàdG ¬d øª°†j …òqdGh πØ£dG ¬°û«©j …òdG ‘ô©ŸG »YÉªàL’G ´Gô q°üdG Ég qOôe Év«fÉaôY

øq«H óbhBlay1989’ áq«YÉªàL’G äÓYÉØqàdG q¿CÉH á∏FÉ≤dG áqjô¶qædG ƒg ójó÷G QÉq«àdG Gòg õq«Á Ée q¿CÉH

OƒLƒÑa ; á∏YÉØàŸG ±GôWCÓd ∫ƒ∏Mh äÉHÉLEGh áæjÉÑàe QÉµaCG ÚH äÉ¡LGƒe äóqdh ≈àe q’EG áq«FÉæH ¿ƒµJ

Q qƒ£àj ’ OôØdG q¿CÉH á≤MqÓdG äÉ°SGQ qódG âæq«H Éªc .ájÉ¡qædG ‘ Üƒ∏£ŸG Ò«¨qàdG π°üëj äÉYGô q°üdG √ògh ±ÓàN’G

á`d’O äGP ‘ô©ŸG »YÉªàL’G ´Gô q°üdG qπfi áMÎ≤ŸG ±QÉ©ŸG âfÉc GPEG q’EG áq«YÉªàL’G ä’ÉYÉØqàdG øª°V

á∏cÉ°ûdG √ò¡Hh IójóL äÉÑ°ùàµe ‹EG É¡∏jƒ–h É¡LÉeOEG øe øqµªàj ≈àM ¬H á q°UÉÿG ¬JÉ« q°û“ øª°V á›óæeh

.‘ô©ŸG Q qƒ£àdG π°üëj

3 (Iójó÷G áq«°ù«LÉ«ÑdG á°SQóŸG Doise Mugny, et Anne Welly Perret clermont

»YÉªàL’G ´Gô q°üdG q¿CG áq«FÉæÑdG áHQÉ≤ŸG øª°Vh ájƒHôJ çÉëHCG ≈∏Y GOÉªàYBG Éq«ÑjôŒ A’Dƒg øq«H

.¬aQÉ©e AÉæH »∏Y πØ£dG IóYÉ°ùe ‘ Éq«°SÉ°SCG GhQO Ö©∏j q‘ô©ŸG

áÑ∏ q°üdG IGƒqædG πqã“ »àdG äÉYGô q°üdG ∂∏àd qá«YÉªàL’G OÉ©HC’G ≈∏Y ó qcDƒJ áq«YÉªàL’G áq«°ùØqædG á°SQóŸÉa

º¡dÉªYCG ÚH ≥«°ùæqàdG ≈∏Y ∫ÉØWC’G ÈŒ »YÉªàL’G πYÉØàdG äÉq«©°Vƒa .‘ô©ŸG Q qƒ£àdGh ºq∏©àdG áq«∏ªY ‘

.Q qƒ£àdG ƒëf Ió qcDƒe áq«aô©e äÉæ«°ù– ¤EG IQhô q°†dÉH »°†ØJh ºgô¶f äÉ¡Lhh

13

¬cGQOEG ¬æY óqdƒàj πØ q£dG ¬°û«©j …òqdG ´Gô q°üdG q¿CG …CG ,√OôØÃ πYÉØqàdG ¢ù«dh ƒªqædG hCG AÉªqæ∏d óqdƒŸG ƒg ´Gô q°üdG q¿EG

GP ´Gô q°üdG ¿ƒµj ≈qàMh ,±ÓàN’G RhôH AGQh ´Gô q°üdÉa ,√QÉµaCGh ¬FGQBGh ¬JÉHÉLEG øY ∞∏àîJ QÉµaCGh äÉHÉLE’

‘h ô q¶ædG äÉ¡Lh øe ójó©∏d íjô q°üdG óLGƒqàdG ‘ πqãªàj »°SÉ°SCG •ô°T ô qaƒJ ÖqLƒàj áYÉ‚h ágÉLhh ád’O

.Ú∏YÉØàŸG ∫ÉØWCÓd …ôª©dG ÜQÉ≤qàdG

PEG Éq«aô©e ÉYGô°U çóëj’ π¡c ™e áq«YÉªàLG äÓYÉØJ ‘ πØ q£dG ™°Vh q¿CG ÚãMÉÑdG ÜQÉŒ âàÑKCG óbh

.π©Øjh ∫ƒ≤j Ée ‘ ¬JGQÉ›h ÒNC’G Gòg á∏eÉ› ‘ π¡µdG ¥ qƒØàH πØ q£dG Qƒ©°T ÖqÑ°ùoj

áYƒªÛG πNGO ‘ …ôéj É qªY ¿Ó°üØæj’ áq«aô©ŸG ¬JÉjÉØc Q qƒ£Jh OôØdG •É°ûf q¿EG áeÉY IQƒ°üH

Ö°ùM πqãÁ …òdG »YÉªàL’G ∫OÉÑqàdG ¢Uôa øe áYƒªÛG √ô qaƒJ Ée π°†ØHDoise»ægqòdG Q qƒ£à∏d ¿Gó«e ø°ùMCG

•É°ûf q¿C’ áq«YÉªàL’G ä’OÉnÑqàdG ádÉ q©a áØ°üH ¬KGóMEG ‘ ºgÉ°ùoJ q‘ô©ŸG AÉæÑdG q¿EG .zOGôaC’G iód ‘ô©ŸGh

qƒªædÉa ,‹óL z»∏YÉØJ ƒg Ée Qó≤H ÉjOôa ¢ù«d •É°ûædG Gògh ‘ô©ŸGh …ôµØdG √Q qƒ£àd ¢ù q°SDƒj …òdG ƒg OôØdG

.√Q qƒ£Jh qƒªædG ‘ ÉgQhóH ôqKDƒJ IÒNC’G √ògh ,ÉgQ qƒ£ojh äÓYÉØqàdG ‘ ôqKDƒj ¬YGƒfCÉH

.áYƒªÛG AÉcP øe xäCÉàoe OôØdG AÉcòa

øe OôØdG É¡Ñ°ùàµj »àdG áqjôµØdGh áq«YÉªàL’G ∞bGƒŸG ï q°SÎJh óqdƒàJ ,áq«YÉªàL’G äÓYÉØqàdG π°†ØH

‘ á≤qãdG ÜÉ°ùàcBGh ,¬aQÉ©e áq«Ñ°ùæH ∫ƒÑ≤dGh áØ∏àıG øjôNB’G AGQBG ΩGÎMBGh äÉ°üfE’G ≈∏Y ¬JQób ø q°ù– å«M

øqµªà«a ,áægÈdG ™e »≤£æŸG ∫’óà°S’Gh ÆÓHE’Éc áq«ægPh áqjƒ¨d IójóL äGQÉ¡e Ö°ùàµ«a ,AÉæZE’Gh áªgÉ°ùŸG

»≤FÓ©˘dG iƒ˘à˘°ùŸG ∂dò˘ch á˘Yƒ˘ª˘é˘ª˘∏˘d ‘ô˘©ŸGh …ô˘µ˘Ø˘dGh »˘YÉ˘ª˘à˘L’G ñÉ˘æŸG iƒ˘à˘°ùe ø˘e ™˘a qô˘dG ø˘e Oô˘Ø˘dG

GôeCG ±QÉ©ª∏d »JGòdG AÉæÑdyG áq«∏ªY øe π©éj Éq‡ πµ°ûŸG áYƒªÛG qπ– á∏cÉ°ûdG √ò¡Hh ‹É©Øf’Gh »ØWÉ©dGh

.Éæµ‡

…ó«∏≤qàdG êPƒ‰C’G RhÉŒ ¤EG ±ó¡j ‘ô©ŸGh »æg qòdG Q qƒ£qàdG ‘ »YÉªàL’G ó©ÑdG ≈∏Y ó«cCÉqàdG q¿EG

.áaô©ŸG ´ƒ°Vƒe ™e Iô°TÉÑe ábÓY ‘ OôØdG ™°†j …òqdG »FÉæqãdGh

‘ô©ŸG »YÉªàL’G ´G qô°üdG Ωƒ¡ØŸ áq«LƒZGó«ÑdG äÉ≤«Ñ£qàdG

Éeh ,áq«°üî°T ádCÉ°ùe ºq∏©àdG q¿CÉH á∏FÉ≤dG äÉj qô¶qædG ™e ™£≤dG ƒg áq«∏YÉØqàdG áqjô¶qædG äÉHƒ∏› qºgCG øe

áªFÉb á≤«≤M π°üØdÉH áq«ª«∏©qàdG áq«ªq∏©àdG áq«©°VƒdG QÉWEG ‘ áq«YÉªàL’G ä’OÉÑàdGh äÉbÓ©dG q¿CG ƒg ∂dP ó qcDƒj

‘ qπ– áq«dÉµ°TEG äÉq«©°Vh ìGÎbBG ≥jôW øY ∂dPh ÉgÒWCÉJh É¡©jƒæJh É¡JQÉKEG ‘ ºq∏©ŸG QhO πqãªàjh ,äG qòdG

á£°ûfC’G √òg QÉWEG ‘ nç oórënj ¿CG øµÁ Éq‡ •É«àM’Gh Qò◊G ÖLƒà°ùj ¬qLƒàdG Gòg q¿CG q’EG IÒ¨°U äÉYƒª› ¥É£f

.á∏YÉØàŸG ±GôWC’G Q qƒ£J ¤EG »°†Øoj ’ …òdG ±OÉ¡dG ÒZ ¢TÉ≤qædG hCG áq«©ÑqàdG hCG §q∏°ùqàdG ôgÉ¶e øe áq«bôØdG

: ºq∏©àdG ‘ á≤«≤M πYÉØdG q‘ô©ŸG »YÉªàL’G ´Gô q°üdG q¿EG

*ô¶qædG äÉ¡Lh ‘ ±ÓàNBÉHh ¬JÉHÉLE’ áØdÉfl iôNCG äÉHÉLEG OƒLƒH »YƒdG øe ºq∏©àŸG πØ£dG øqµÁ

.Égó≤fh ¤hC’G ¬JÉHÉLEG øY ™LGôqàdG ¤EG ¬©aój Éq‡

14

*‘ ≥«°ùæJh π°UGƒàe πjó©J øe ¬Kóëoj Ée π°†ØH ‘ô©ŸG ¬WÉ°ûfh πØ q£dG ácQÉ°ûe ä’ÉªàMBG … qƒ≤j

.áæq«©e á«ªq∏©J áq«©°Vh É¡°VôØJ »àqdG ∞bGƒŸGh ∫É©aC’G

*Ö∏ o°U ‘ Iô¶àæe ÒZh Ió«Øe äÉeƒ∏©eh IójóL äÉ«£©oe πÑ≤à°ùjh ∞°ûàµj ∞«c πØ£dG ºq∏©àj

.¬aQÉ©e AÉæH ‘ Égôªãà°ùj ,áYƒªÛG OGôaCG äÉHÉLEG

*.äÓµ°ûŸG qπM ‘ ácQÉ°ûŸG ≈∏Yh , q…ôµa ∫ qƒ–h ôq«¨J ádÉM ‘ ¬qfCÉH ∫ƒÑ≤dG ≈∏Y πØ q£dG õ qØëj

/ ºq∏©e »FÉæqãdG QÉ°ùŸG øY OÉ©àH’Gh º¡°ùØfCG Úªq∏©àŸG ÚH ä’OÉÑqàdG øe áµÑ°T AÉ°SQEG ÖqLƒàj Gòd

‘ Úªq∏©àŸG ∑Gô°TEG ó°üb ád’O äGP áÑqZôe áq«LƒZGó«H ∞bGƒeh äÉcƒ∏°S ìGÎbBG ‘ ºq∏©ŸG QhO πãªàjh .ò«ª∏J

á¡HÉ›h ¥qÓÿG ±É°ûàc’Gh qô◊G ÒÑ©qàdG ¢Uôa πØ q£∏d í«àoj AÉ°†a ≥∏îf á∏cÉ q°ûdG √ò¡Hh áq«ª∏©qàdG áq«©°VƒdG qπM

äÓYÉØqàdG ∞«ãµJ ≈∏Y áªFÉb á≤jôW »gh á q°UÉÿG √ô¶f á¡Lh øY áYƒªÛG OGôaC’ áØ∏àıG ô¶qædG äÉ¡Lh

≈∏Yh ¬jQƒ¶æeh ºq∏©ŸG ÚH äÉbÓ©dG iƒà°ùe ≈∏Y ä’ qƒ– øe √RôØJ Ée ¤EG áaÉ°VEG π°UGƒqàdG äGQÉ°ùe ™jƒæJh

.É¡àjOCÉàH ºq∏©ŸG Ωõ∏J »àqdG Iójó÷G äGhOC’G iƒà°ùe

IPƒNCÉe ò«eÓqàdG áYƒª› ≈∏Y πH ÉqjOôa hCG Éq«YÉªL IPƒNCÉe π°üØdG áYƒª› ≈∏Y’ ¢SQ qódG Ò°S õ qcÎj ¿CG ó qcCÉàj

.á q°UÉÿG É¡à«e ÉæjO ‘

: ™LGôŸG1Üƒ°ûÑ°T óªMCG .O áªLôJ »ÑjôéqàdG »YÉªàL’G ¢ùØqædG º∏Y : RGhO (

2 Üƒ°ûÑ°T óªMCG .O áªLôJ , áq«ª∏©qàdG º«gÉØe : »∏Ø£°UCG (

3 áqjƒHôJ ≥FÉKh á∏°ù∏°S : OGƒŸG á«ªq∏©J : Üƒ°ûÑ°T óªMCG .O (1997

.’Éãe »µ°ùJƒ#«a áq«°Sh qôdG áq«YÉªàL’G áq«°ùØqædG á°SQóŸG

15

ºq∏©àdG äÉ«é«JGÎ°SBG)1(

Ωƒj qπc óŒh á∏gòe áYô°ùH Q qƒ£àJ É¡qæµd Éq«Ñ°ùf áãjóM ºq∏©qàdG äÉ«é«JGÎ°SBÉH á qªà¡ŸG çƒëÑdG Èà©J

π qªµJ äÉ«é«JGÎ°S’G ∫ƒM çƒëÑdG q¿CGh á q°UÉN ìÉ«JQ’G ≈∏Y ™aój ôeCG ƒgh .áq«HôqàdG ⁄ÉY ‘ GOóL GQÉ°üfCG

áq«∏ª©d ácÎ°ûŸGh áqeÉ©dG ÖfGƒ÷G ≈∏Y ó qcDƒJ »àqdGh (¬«LÉ«Hh ø°ùWGhh QÉæ«µ°S çƒëH ∫ÉãeCG) á≤HÉ q°ùdG çƒëÑdG

á◊É°U äÉeƒ∏©e ¢S qQóª∏d Ω qó≤J ’ É¡qfEÉa ºq∏©qàdG äÉ« q°û“ ∫ƒM ¿ƒd qhC’G É¡H ΩÉb »àdG çƒëÑdG áq«ªgCG ºZQh .ºq∏©àdG

É n¡qæµd á¡HÉ°ûàe áq«∏≤Y äGQó≤H ¿ƒ©qàªàj ,ÚØ∏àfl GOGôaCG ¬∏°üØH ¬LGƒj ºq∏©ŸG q¿CG ∂dP .π°üØdÉH ô°TÉÑŸG ≥«Ñ£qà∏d

.áq«ª«∏©qàdG äÉq«©°VƒdG πNGO ≥°ùqædG ¢ùØæH ’h áq«ªµdG ¢ùØæH ∑ qôëàJ ’ äGQób

áqjôªY áëjô°T ¤EG ÚªàæŸG ∫ÉØWC’G q¿CG Óãe É«fÉ£jÈH ÒNC’G ó≤©dG ∫ÓN áeÉ≤ŸG çƒëÑdG âæq«H ó≤a

q¿CG ,áq«µjôeC’G IóëqàŸG äÉj’ƒdÉH iôNCG çƒëH âæq«H Éªc .ºq∏©qàdG ‘ áØ∏àfl äÉ«é«JGÎ°SBG ¿ƒ∏ª©à°ùj IóMGh

qƒªædG ‘ ô qNCÉJ ¤EG ∫hDƒJ ób qº∏©qàdG ‘ ò«ª∏qàdG áq«é«JGÎ°SBGh º«∏©qàdG ‘ ºq∏©ŸG äÉ«é«JGÎ°SBG ÚH ≥aGƒqàdG ΩGó©fG

ºq∏©àj …CG »©ª°S ƒg øe ∑Éægh ,iôjÉe ≈∏Y GOÉªàYG ºq∏©àj …CG q…ô°üH ƒg øe ∑Éæ¡a ,ò«ªq∏à∏d ‘ô©ŸGh »æg qòdG

...á°SQÉªŸG ≈∏Y GOÉªàYBG ºq∏©àj …CG »côM ƒg øe ∑Éægh ,…ô°üHh »©ª°S ƒg øe ∑Éægh ™ª°ùj Éne ≈∏Y GOÉªàYBG

á¡HÉÛ ºq∏©àdG ‘ áØ∏àfl äÉ«é«JGÎ°SBG ¿ƒ∏ª©à°ùj óMGƒdG π°üØdG ò«eÓJ q¿CG ∞«c Éæª¡a ,∂dòc ôeC’G ¿Éc GPEÉa

º«∏©qàdG ‘ áØ∏àfl äÉ«é«JGÎ°SBG ∫Éª©à°SBG ºq∏©ŸG ≈∏Y ¢VôØJ áªµ◊G q¿CÉH ∫ƒ≤f ∂dòd .áq«ª∏©qàdG áq«©°VƒdG ¢ùØf

É«LƒZGó«ÑdG ≥«Ñ£J ≈∏Y ÉfóYÉ°ùj Ée ƒgh ,¬H á q°UÉÿG ¬àq«é«JGÎ°SBG ∫Éª©à°SBG ≈∏Y ò«ª∏J qπc áfÉYEG ó°üb

.áq«bQÉØdG

: ôWÉfl øe ƒ∏îJ ’ áq«bQÉØdG É««LƒZGó«ÑdG qøµd

º¡«∏Y ≥∏¨jh º¡àqjOôa ‘ º¡æé°ùj ób ò«eÓqà∏d áq«ªq∏©qàdG äÉ«é«JGÎ°SB’G ΩGÎMBG ‘ •ôØoj …òqdG ºq∏©ŸÉa

ΩGÎMBG º˘q∏˘©ŸG ≈˘∏˘Y ¬˘qfEG : ∫ƒ˘≤˘˘f ∂dò˘˘d .iô˘˘NCG äÉ˘˘«˘˘é˘˘«˘˘JGÎ°SBÉ˘˘H ∑É˘˘µ˘˘à˘˘M’G • / `Y º˘˘¡˘˘JÉ˘˘«˘˘°üî˘˘°T AGô˘˘KEG ÜÉ˘˘H

ÌcCG iôNBG äÉ«é«JGÎ°SBG ∫Éª©à°SBG ≈∏Y º¡àfÉYEG ™e ºq∏©àdG ‘ ò«eÓqàdG É¡∏ª©à°ùj »àdG áqjOôØdG äÉ«é«JGÎ°S’G

.AGôKh Gó«≤©J

16

(1)Philippe Mérieux : Enseignement/Apprentissage

áªLôJÜƒ°ûÑ°T óªMCG .O

πµ°ûŸG áq«©°VƒdG)1(

çƒëÑdG q¿CG ÒZ ò«eÓàdG π«°ü– º««≤J ±ó¡H ´ƒÑ°SC’G ôNBG ‘ πµ°ûŸG ∫Éª©à°SBG ≈∏Y ¿ƒªq∏©ŸG OÉàYBG

¥Ó£f’G á£≤f ‘ πµ°ûŸG á›ôH IQhô°V ¤EG âYO (Óãe QÓ°TÉH ¿ƒ£°SÉ" çƒëH) Iô°UÉ©ŸG áq«Lƒdƒªà°ùHC’G

áq«©°Vh hCG Óµ°ûe ójóL ¢SQO πc ≥∏£æe ¿ƒµj q¿CG Öéj iôNCG IQÉÑ©H ,IójóL áaô©e AÉæH ¤EG ±ó¡j q¢û“ qπµd

‘ô`©ŸG ¢ùØ˘æ˘dG º˘∏˘Y ‘ áèÉ˘˘≤ŸG çÉ`ë˘˘HC’G äó˘˘qjCG ó˘˘bh ,ó˘˘jó÷G »˘˘°VÉ˘˘j qô˘˘dG Ωƒ˘˘¡˘˘ØŸG ≈˘˘∏˘˘Y π˘˘ª˘˘à˘˘°ûJ á˘ q«˘˘°VÉ˘˘jQ

psychologie cognitive la.áq«°VÉj qôdG áaô©ŸG ∑ÓàeBG áq«∏ªY ‘ πµ°ûŸG áæ qªãe

»µjôeC’G åMÉÑdG ¤EG π°†ØdG Oƒ©jhBinet Simon 1972)πNGO πµ°ûŸG ¤EG QÉÑàY’G OÉYCG …òqdG (

±qô©jh ‘ô©ŸG » q°ûªqàdG Binet Simon: äGô q°TDƒe áKÓãH πµ°ûŸG

»àdG áq«ægòdG ä’ qƒëàdG ∫ qõæàJ Úàq«©°VƒdG ÚHh ,Oƒ°ûæŸG ±ó¡dG hCG ∫ƒ°UƒdG áq«©°Vhh ¥Ó£f’G áq«©°Vh

‹ÉqàdÉHh ¬«∏Y ìhô£ŸG πµ°ûŸG qπM ‘ πqãªnàŸGh ô n¶àæŸG ±ó¡dG ≥ q≤ëj ≈àM ºq∏©àŸG OôØdG øgP ‘ …pôrénJ

.áaó¡à°ùŸG áaô©ŸG Ö°ùàµj

πµ°ûŸG áq«©°VƒdG ∞FÉXh)2(

: …Éf pQÉ°T ∫ƒ≤j

: p∞pFÉXh çÓãH á«ªq∏©àdG áq«©°VƒdG πNGO πµ°ûŸG Ωƒ≤j

-1Ée ÉÑdÉZh IójóL ±QÉ©ne ∑Óàe’ ºq∏©àŸG É¡æe ≥∏£æj »àqdG á£≤qædG ƒ¡a ºq∏©à∏d ∑ qôÙG ƒg πµ°ûŸG

É¡d qπM OÉéjEÉH ÖdÉ£jh ºq∏©àŸG ≈∏Y ìô£J πµ°ûe áq«©°Vh πµ°T πµ°ûŸG òNCÉj

-2 πµ°ûŸG qπM ¤EG á∏°UƒŸG πFÉ°SƒdG QÉ«àNBG ≈∏Y ºq∏©àŸG qå– ,ºq∏©qàdG ‘ Ióªà©ŸG á∏«°SƒdG ƒg πµ°ûŸG

-3.ºq∏©àdG áq«∏ªY º««≤J ‘ Ióªà©ŸG á∏«°SƒdG ƒg πµ°ûŸG

)1áqjƒHôJ ≥FÉKh á∏°ù∏°S o¬≤«Ñ£Jh è¡æe : qOGƒŸG áq«ªq∏©J : Üƒ°ûÑ°T.O (1997

)2( CHARNAY : l'erreur dans l'enseignement des mathématiques 1987

17

á∏µ«g ó°üb Ée áaÉæ°U OÉªàYG øµÁ πgÉ¡YGƒfCG Ö°ùM πFÉ°ùŸG)1(

ÉãjóM á«dÉqàdG ô°UÉæ©dG óMCG ¿ƒµj ÉeóæY q’EG πµ°ûe qπM øY åjó◊G Rƒéj ’ ¬qfCG áq«HôqàdG AÉª∏Y qócDƒj

o¬q∏ëj øe ¤EG áÑ°ùqædÉH

¥Ó£f’G áq«©°Vh -CG

.qπ◊G AÉæH ‘ óªà©ŸG »°ûªàdG -Ü

.πµ°ûŸG qπM øY œÉædG -ê

πH πµ°ûe qπM øY åjó◊G Rƒéj ’ ¬qfEÉa ºq∏©àŸG πÑb øe GOƒ¡©e á≤HÉ q°ùdG ô°UÉæ©dG øe qπc ¿Éc GPEG ÉqeCG

.(∫ÉãŸG π«Ñ°S ≈∏Y äÉ«eRQƒN) πcÉ«g hCG áq«°VÉjQ ÇOÉÑe ≥«Ñ£àH ÉgóæY ôeC’G ≥q∏©àj

πÑb øe ∫ƒ¡ÛG ƒg qπ◊G AÉæH ‘ óªà©ŸG ≈ q°ûªàdG ¿ƒµj ¿É«MC’G Ö∏ZCG ‘ ¬qfCG IQÉ°TE’ÉH ôjó÷Gh

¿ƒµj ¿CG hCG πÑb øe ¬°VÎ©j ⁄ πcÉ°ûŸG øe §‰ ¤EG πµ°ûŸG qπëH π qØµàj øe ¢Vqô©àj ¿CG ¿ÉµeE’ÉH ¬qfCG q’EG ºq∏©àŸG

‘hCG ¥Ó£f’G áq«©°Vh ‘ øªµj πµ°ûŸG q¿CG ∫ƒ≤dG øµÁ ∂dòd .¬«dEG áÑ°ùqædÉH ÉÑjôZ ¬«dEG π q°Uƒàj …òdG œÉqædG

áKÓqãdG ™bGƒŸG øe ™bƒe øe ÌcCG ‘ πµ°ûŸG øªµj q¿CG øµÁ Éªc œÉqædG ‘ hCG qπ◊G AÉæH ‘ óªà©ŸG q»°ûªàdG

.ôc qòdG áØfBG

çÓK QÉÑàYG Q qô≤J ó≤a ∂dòd ôNBG ¤EG ºq∏©àe øe ´ qƒæàJ q¿CG øµÁ ∞rd pE’G áLQO q¿EÉa Ω qó≤J Ée QGôZ ≈∏Y

: ∞dEÓd äÉLQO

±ƒdCÉe = ¤hC’G áLQ qódG

âfÉc AGƒ°S á≤HÉ°S á°SGQO ´ƒ°Vƒe âfÉc »qàdG œGƒqædG hCG äÉ« q°ûªàdG hCG äÉq«©°VƒdG áLQ qódG √òg πª°ûJh

.áaó°U Ió«dh hCG IOƒ°ü≤e á°SGQ qódG ∂∏J

¢VÎ©e = á«fÉqãdG áLQ qódG

¿hO áaó q°üdG ¬Lh ≈∏Y ºq∏©àŸG É¡°VÎYG »qàdG œGƒqædG hCG äÉ« q°ûªàdG hCG äÉq«©°VƒdG áLQ qódG √òg πªà°ûJh

.áqeÉJ á°SGQO øY â∏qµ°ûJ ób ¿ƒµJ ¿CG

ójóL = áãdÉqãdG áLQ qódG

¿ƒµj »qàdG ∂∏J hCG ºq∏©àŸG É¡d ¢Vqô©àj ⁄ »qàdG œGƒqædG hCG äÉq«°ûªàdG hCG äÉq«©°VƒdG áLQ qódG √òg πªà°ûJh

.É≤∏£e ÉfÉ«°ùf É¡«°ùfh É¡°VÎYG ób

QÉ°ù«dG øe) ÉYÉÑJ ¬eÉbQCG Ò°ûJ q»KÓãH πµ°ûe áq«©°Vh ∞dEG áLQO π«ã“ øµÁ Ω qó≤J Ée ≈∏Y GOÉªàYGh

.œÉqædÉa qπ◊G AÉæH ‘ óªà©ŸG » q°ûªàdÉa ¥Ó£f’G áq«©°Vh ∞dEG áLQO ¤EG (Úª«dG ¤EG

»KÓqãdG q¿EÉa ∂dP ∫Éãe)121* (É¡q∏M ‘ óªà©ŸG » q°ûªàdGh IOƒ¡©e É¡«a ¥Ó£f’G áq«©°Vh ádCÉ°ùe πqãÁ

.Oƒ¡©e É¡ŒÉfh ¢VÎ©e

)1 (™™LôŸG »YRÉØdG ídÉ°U óªfih …hô≤dG »LÉÑdG Qƒ£©H »∏Y OGóYEG äÓµ°ûŸG qπM ≥jôW øY äÉn« p°VÉnjqôdG ºq∏©J : ≥FÉKƒdG á∏°ù∏°S)OóY áq«LƒZGó«ÑdG2

1998.

18

»KÓqãdG q¿EÉa ∂dòc)211(Oƒ¡©e œÉqædGh Oƒ¡©e » q°ûªàdGh á°VÎ©e É¡«a ¥Ó£f’G áq«©°Vh ádCÉ°ùe πqãÁ

.É°†jCG

»KÓqãdG ÉqeCG)333 (» q°ûªqàdGh ¥Ó£f’G áq«©°Vh : ºq∏©àŸG ¤EG áÑ°ùqædÉH ójóL É¡«a A»°T qπc ádCÉ°ùe πqãª«a

.Úªq∏©àª∏d áqjOÉ©dG päGQó≤dG É¡©e oπeÉ©qàdG RhÉéàj πFÉ°ùŸG øe ´ƒf ƒgh œÉqædGh qπ◊G AÉæÑH ¢UÉÿG

áq«©°Vh ‘ ∞dE’G áLQO »≤aC’G ¬aôM πqãÁ …òdG ‹ÉqàdG Ö q©µŸG óªà©f πFÉ°ùŸG ´GƒfCG ∞∏àfl á∏°Uƒ◊h

œÉqædG ¬«a ≥ª©dG ±ôM πqãÁh qπ◊G AÉæH ‘ óªà©ŸG »°ûªqàdG ‘ ∞dE’G áLQO …Oƒª©dG ¬aôM πqãÁh ¥Ó£f’G

øe ¿ qƒµàj ¬qfCG ßMÓfh27.áaÉæ q°üdG √òg Ö°ùM πFÉ°ùŸG ´GƒfCG øe ´ƒf ¤EG É¡æe qπc õeôj GÒ¨°U ÉÑ q©µe

´GƒfCG ∞∏àfl RGôHEG ¤EG √QhóH … qODƒj …òdG Iôé q°ûdG § q£fl OÉªàYÉH ≥HÉ q°ùdG º°S qôdG §«°ùÑJ øµÁ Éªc

áKÓK ¤EG ¥Ó£f’G áq«©°VƒH ¢UÉÿG ∫ qhC’G ø°ü¨dG ™jôØàH ∂dPh áaÉæ q°üdG √òg Ö°ùM øjô°û©dGh á©Ñ q°ùdG πFÉ°ùŸG

¤EG » q°ûªàdÉH ¢UÉN ´ôa qπc ´ qôØàjh óªà©ŸG » q°ûªàdG ¤EG áÑ°ùqædÉH iôNCG ´hôa áKÓK ¤EG É¡æe qπc ´ qôØàj ´hôa

.œÉqædG ¤EG áÑ°ùqædÉH ∞dE’G äÉLQO ióMEG É¡æe qπc º q°ùéj ´hôa áKÓK

*Úª«dG ¤EG QÉ°ù«dG øe CGô≤oj

19

è``````

````JÉ qæd

G

»```

``````

```` q°û

ªàdG

¥Ó£f’G áq«©°Vh

3

1

2

2

1

3

321

3

2

1

¢ùªN ‘ Égô°üM øµÁ …ƒHôqàdG QÉWE’G ‘ ÉgÒZ øe ÌcCG Éæ qª¡J »àqdG πFÉ°ùŸG ´GƒfCG q¿EÉa ÉeƒªYh

: ºq∏©qàdG QÉ°ùe ‘ É¡Ø«XƒJh ÉgOÉªàYG QÉWEG Ö°ùM ÖJQ

1¤¤hC’G áÑJ qôdGπ«Ñb øe »¡a IÒÑc áKÓqãdG É¡JÉfƒµÃ ºq∏©àŸG ∞dEG áLQO πFÉ°ùe =)111 (hCG)121 ( hCG)211(

hCG)211 (q¢û“ hCG ójóL Ωƒ¡Øe ±É°ûàcG ÖcGƒJ »qàdG á©jô q°ùdGh Iô°TÉÑŸG äÉ≤«Ñ£qàdG iƒà°ùe ‘ óªà©oJ πFÉ°ùe »g

.ójóL

2áá«fÉ qãdG áÑJ qôdGπ«Ñb øe »¡a IOhófi É¡q∏M AÉæÑH π°üqàŸG »°ûªàdÉH ºq∏©àŸG ∞dEG áLQO πFÉ°ùe =)131(hCG)231(

) hCG231) hCG (132() hCG232 (q¢ûªàd Úªq∏©àŸG ÜÉ°ùàcG ¬aóg ¿ƒµj Ée ¢SQód ¥Ó£fG áq«©°Vƒc óªà©J πFÉ°ùe »gh

hCG ®ÉØàM’ÉH ™ª÷G á«dBG hCG ¬àMÉ°ùe ¢ù«b ÜÉ°ùM IóYÉb hCG º¶àæe »YÉHQ §«fi ÜÉ°ùM IóYÉb) ójóL »°VÉjQ

( .... Üô°†dG áq«dBG

3ááãdÉ qãdG áÑJ qôdG =π«Ñb øe »¡a IOhófi É¡dÓN øe π°UÉ◊G œÉqædÉH ºq∏©àŸG ∞dEG áLQO πFÉ°ùe)113) hCG (123hCG (

)213) hCG (223 (»°VÉjQ øFÉµd Úªq∏©àŸG ÜÉ°ùàcG ¬aóg ¿ƒµj Ée ¢SQód ¥Ó£fG áq«©°Vƒc πFÉ°ùŸG √òg óªà©Jh

äGóMh ióMEG hCG áq«°Sóæ¡dG ∫Éµ°TC’G óMCG ±É°ûàcG hCG áqjô°û©dG OGóYC’G hCG áqjô°ùµdG OGóYC’G ±É°ûàcG) ójóL

(....¢ù«≤dG

4áá©HG qôdG áÑJ qôdG:π«Ñb øe »¡a IOhófi É¡bÓ£fG áq«©°VƒH ºq∏©àŸG ∞dEG áLQO πFÉ°ùe)311) hCG (312 ( hCG)321(

hCG)322 (q¢û“ hCG ¢ShQóe »°VÉjQ Ωƒ¡Øe ∞«Xƒàd á°ü q°üıG äÉ≤«Ñ£qàdG ∫É› ‘ πFÉ°ùŸG √òg óªà©Jh

ôWCG hCG ∫ƒ≤◊G áé«°SCG ÜÉ°ùM ‘ §«ÙG ¢ù«b IóYÉb ∞«XƒJ ∫Éãe) IójóL ä’É› ‘ Ö°ùàµe »°VÉjQ

‘ áqjô°û©dG OGóYC’G ∞«XƒJ hCG .......»°VÉjQ Ö©∏e ∫ƒM ≥HÉ°ùqàdG hCG óFÉ°SƒdG äÉaÉM ∞«Ø°ùJ hCG áq«àj qõdG äÉMƒq∏dG

(...äÉ© q°ùdG hCG πàµdG hCG ∫GƒWC’G hCG äÉMÉ°ùŸG hCG Oƒ≤qædG ∫É›

5áá°ùeÉÿG áÑJ qôdG:π«Ñb øe »¡a áKÓqãdG É¡JÉf qƒµe ¤EG áÑ°ùqædÉH IOhófi ∞dE’G áLQO)333 (hCG)323) hCG (332(

»qàdG áqjôµØdG ÜÉ©dC’G hCG äÉ«°VÉj qôdG …OGƒf ¤EG áÑ°ùqædÉH ‘É≤qãdG §«°ûqæàdG ∫É› ‘ É°SÉ°SCG ∞ qXƒJ πFÉ°ùe »gh

.áq«°SQóŸG äqÓÛG ¢†©H É¡«∏Y πªà°ûJ

(Óãe ≈q∏°ùJCG äGôcòe ô¶f oG)

20

πFÉ°ùŸG ´GƒfCG ∞∏àfl π«ã“ ‘ óªà©ŸG Iôé q°ûdG § q£fl

21

¥Ó£f’G áq«©°Vh » q°ûªàdG èFÉqædG πFÉ°ùŸG ´GƒfCG

áá¶MÓe :Úª«dG ¤EG QÉ°ù«dG øe §£qıG CGô≤oj

111

211

311

121

221

321

131

231

331

112

212

312

122

222

322

132

232

332

113

213

313

123

223

323

133

233

333

áq«FGóàH’G á°SQóŸG ò«eÓJ iód ÒµØqàdG ôjƒ£J

1 (»≤£æŸG ÒµØqàdGIÒNP ¬jód ô qaƒàJ ÉeóæY q’EG πØ£dG iód ¿ qƒµàj’h ´ƒ°VƒŸG ô°UÉæY ÚH äÉbÓ©dG øY ∞°ûµdG ‘ πqãªàj

≈ qª°ùJh »FGôLE’G hCG »≤£æŸG ÒµØqàdG πqµ°ûJ ¥É°ùfC’G √ògh .∂°SÉªàe ≥°ùf ‘ É¡æ«H Éª«a nº s¶æoJ »àdG º«gÉØŸG øe

áqjôµØdG äÉ«∏ª©dG á∏ãeCG øeh .É¡HÉ©«à°SBG q” äÉHÉéà°SBG øY IQÉÑY É¡qfC’ ÇOÉÑŸG hCG äÉ«∏ª©dÉH z»LÉ«H óæY

...Ö«JôqàdGh ∞«æ°üqàdGh á≤HÉ£ŸGh áª°ù≤dGh Üô q°†dGh ìô£dGh ™ª÷G áq«≤£æŸG

2 (∫’óà°S’Gá∏µ°ûŸ qπëc áæq«©e áé«àf ¤G ∫ƒ°UƒdG ¤EG ±ó¡J áq«∏≤Y äÉq«∏ªY ø qª°†àj ÒµØqàdG øe §‰ ƒg ∫’óà°S’G

.QGôb PÉîqJBG hCG

ÊÉ©ŸG ´ÉLÎ°SÉc áØ∏àıG ÒµØqàdG äGhOCG ôqµØŸG É¡«a Ωóîà°ùj äÉbÓY ∑GQOEG √ôgƒL ‘ ∫’óà°S’G Èà©ojh

áqeÉ©dG ÇOÉÑŸGh óYGƒ≤dG ™LÎ°ùj Éªc ,IójóL ¿É©e QÉµàHBG ¤EG qô£°†j óbh É¡ª«¶æJ IOÉYEGh áq«¶Ø∏dG Rƒe qôdGh

.iôNC’G ó©H IóMGh É¡H qôéjh É¡aô©j »àdG

.äÓµ°ûŸG qπ◊ ±OGôªc ∫’óà°SG ßØd πª©à°ùoj Ée GÒãch

≈∏Y IQó≤dG ô¡¶J ’h .πµ°ûŸÉH á∏°üqàŸG áØ∏àıG ≥FÉ≤◊G øY äÓµ°ûŸG qπM áq«∏ªY ‘ π≤©dG åëÑjh

qπM º¡æµÁ á°SQóŸÉH º¡bÉëàdBG q” ≈àe ∫ÉØWC’Éa ,IÈÿGh qø°ùdG ™e èjQóqàdÉH ƒªæJ πH ICÉéa ∫’óà°S’G

∂dòc oOGOõjh ∫ƒ∏◊G ±É°ûàcG ‘ ºgDhÉ£NCG âq∏bh º¡àYô°S äOGR QÉÑµdG iƒà°ùe øe GƒHÎbBG Éªq∏ch äÓµ°ûŸG

ÚH ∫’óà°S’G ‘ ¥hôØdG qøµdh ájÉØc ÌcCG äÉª«ª©àH ΩÉ«≤dG ≈∏Y º¡JQóbh ,≥FÉ≤◊G ±É°ûàcBG äÉ«∏ª©d º¡ª«¶æJ

qπ¨à°ùJ q¿CG »¨Ñæj äÉjƒà°ùŸG qπc ‘ áq«HÎdG q¿CG Gòg »æ©jh ,´ qƒædG ‘ ’ áLQ qódG ‘ ¥hôa QÉÑµdGh ∫ÉØWC’G

: ∫’óà°S’G øe ÚYƒf ÚH õq«‰ q¿CG øµÁh Gòg ,É«∏©dG áq«∏≤©dG äÉ«∏ª©dG

-CG•ÉÑæà°S’G La déduction

iôj •ÉÑæà°S’G ‘h ,äÉeƒ∏©ŸG ≈∏Y ∫ƒ°üë∏d á∏«°Sƒc »WÉÑæà°S’G ÒµØqàdG ¿É°ùfE’G Ωóîà°ùj ób

™≤j Aõ÷G ∂dP q¿CG ≈∏Y øgÈj q¿CG ∫hÉëj ƒ¡a Gòdh Aõ÷G ≈∏Y É°†jCG ¥ó°üj qπµdG ≈∏Y ¥ó°üj Ée q¿CG ¿É°ùfE’G

hCG áé«àf ¥ó°U äÉÑKE’ ¢SÉ«≤dG Ωóîà°ùojh ,¢SÉ«≤dÉH ±ô©oJ á∏«°Sh ¢Vô¨dG Gò¡d Ωóîà°ùjh .qπµdG QÉWEG ‘ Éq«≤£æe

±qô©jh .áé«àqædGh iô¨°U áe qó≤eh iÈc áe qó≤e : ÉjÉ°†b çÓK ≈∏Y πªà°ûJ áqéM øY IQÉÑY ƒgh áæq«©eá≤«≤M

.√ôjô≤J ≥Ñ°S ÉeÒZ ôNBG A»°T IQhô°†dÉH É¡æY óqdƒàj áæq«©e AÉ«°TCG ¬«a äQ qô≤J ∫ƒb ¬qfCÉH ¢SÉ«≤dG zƒ£°SQCG

: ∫Éãe¿ƒfÉa ô°ûÑdG πc

ô°ûH QƒWGÈeE’G

.¿Éa QƒWGÈeE’G G kPEG

22

.áæq«©e áé«àf Éq«≤£æe πªëj Ée •ÉÑJQ’G øe Éª¡æ«H q¿CGh É nª o¡bó°U ¢VÎØoj ,ÚJQÉÑY ¢SÉ«≤dG ø qª°†àjh

äÓµ°ûŸG qπM ‘ Ωóîà°ùj ƒ¡a áaô©ŸG ≈∏Y ∫ƒ°ü◊G ¥ôW qºgCG øe ∫GR’h »WÉÑæà°S’G ÒµØqàdG ¿Éc

.áq«æ¡ŸGh áq«°üî q°ûdG ¬JÉ«M ‘ OôØdG ¬LGƒJ »àdG

-ÜAGô≤à°S’G

≈∏Y AGô≤à°S’G q¿EÉa ,¢UÉÿG ¤EG »¡àæjh ΩÉ©dG øe CGóÑj ¢SÉ«≤dG ¿Éc GPEÉa ,ÒµØàdG øe ôNBG Üô°V ƒg

¢SÉ«≤dGh AGô≤à°S’Gh .êÉàæà°SBG ¤EG GÒNCGh áq«°Vôa ™°Vh ¤EG »¡àæj qºK áqjOôØdG ä’É◊G π«∏– øe CGóÑj ¢ùµ©dG

äÉq«Fõ÷G qπc πª°ûJ äÉª«ª©J QGó°UEG ¤EG π q°Uƒàæd äÉq«Fõ÷ÉH CGóÑf AGô≤à°S’G ‘ ¬qfCG …CG .ôNB’G Éª¡æe qπc π qªµj

‘ iÈc áq«°†≤c É¡eóîà°ùj ¿CG øµªŸG øªa AGô≤à°S’G •/`Y áqeÉY áé«àf ¤EG π°üj ¿CG ¿É°ùfE’G ´É£à°SBG GPEGh

.»WÉÑæà°SG ∫’óà°SG

3 -»∏«∏ëqàdG ÒµØqàdG

: ‘ πqãªàJ áq«∏ª©dG √òg ‘ áq«°ù«FôdG •ƒ£ÿGh ,OôØdG ¢VÎ©J á∏µ°ûe π«∏– ≈∏Y ¬°SÉ°SCG ‘ óªà©j

1π≤©dG É¡jƒàëj äÉeƒ∏©eh á«°VÉe äGÈN ≈∏Y q»æÑe á∏µ°ûŸG qπM q¿CG

2ÒZ ∫GõJ ’ á≤jô£H ™«£à°ùj OôØdÉa , »∏≤Y åëH áq«∏ªY á£°SGƒH ≈ nY rónà r°ùoJ á∏µ°ûŸÉH á∏°üqàŸG ≥FÉ≤◊G q¿CG

»àdG iôNC’G ≥FÉ≤◊G ±’BG ∑Îj ¿CGh ∞bƒŸÉH á∏°üqàŸG ≥FÉ≤◊G ∂∏J øY åëÑdG ¤EG ¬∏≤Y ¬qLƒj ¿CG áeƒ¡Øe

.á∏µ°ûŸÉH á∏°U ≈∏Y â°ù«d

3.É≤HÉ n°S É¡¡LGƒj ⁄ IójóL ∞bGƒe ≈∏Y É¡≤qÑ£«d πÑb øe É¡aô©j »àdG ≥FÉ≤◊G OôØdG ™ªéj ¿CG

4iÒd ÒµØàdG èFÉàf É¡«a i nôréoàd ¬∏≤Y ‘ ÜQÉéqàdG øe á∏°ù∏°S AGôLEG ÒµØqàdG •/`Y ™«£à°ùj OôØdG q¿CG

..èFÉàædG ¬«∏Y ¿ƒµà°S GPÉe

5ôeC’G ôNBG »¡àæJ iôNCG á∏µ°ûe ¤EG á∏µ°ûŸG É¡«a … qODƒJ »àdG áqjôµØdG äÉq«∏ª©dG øe á∏°ù∏°ùdG √òg πãe q¿CG

.êÉàæà°SBG ¤EG ∫ƒ°UƒdG ¤EG

6‘ ¥ô q£dG ÒN É¡qfCG ó≤à©j á≤jôW QÉàîjh á∏µ°ûŸG qπM ‘ áØ∏àıG ¥ô q£dG ∫ƒM ¬eÉµMCG Qó°üj OôØdG q¿CG

.±hô q¶dG √òg

™™LôŸG : ¿É qªY ôµØdG QGO ∫ÉØWCÓd ÒµØàdG º«∏©J ¥ôW …ó«HÉÑ∏dG ±ÉØYh á∏jÓÿG ËôµdGóÑY1990

23

πµ°ûŸG qπM á≤jôW

πM •/`Y ºq∏©àj ¿É°ùfE’G q¿CG iôj ¿Éc …òqdG z…ƒjO ¿ƒL »µjôeC’G »qHôŸG ¤EG á≤jô q£dG √òg Oƒ©J

¬àaô©e π«Ñ°S ‘ ƒgh ,É¡∏«∏©J hCG É¡ª¡a ¬«∏Y Ö©°üj »àqdG ∞bGƒŸG øe GÒãc ¬JÉ«M ‘ OôØdG ¬LGƒj .πµ°ûŸG

.¬«dEG …óà¡j ≈àM qπ◊G ±É°ûàc’ ä’hÉfi I qó©H Ωƒ≤j É¡d

,¬dÉ«N ÜÉ¡dEGh ¬≤jƒ°ûJ ≈∏Y πª©Jh ò«ª∏qàdG ÒµØJ ÒãJ »àqdG á≤jô q£dG √òg ≈∏Y áãjó◊G áq«HôqàdG Ωƒ≤Jh

πÑ≤à°ùe ‘ iôNCG äÓµ°ûe øe ¬°VÎ©J Ée á¡LGƒŸ ¬d ÖjQóJ ÒN Èà©J »àqdG äÓµ°ûŸG qπM ≈∏Y ¬H qQóJ Éªc

.¬JÉ«M

øeh ¢û«©ŸG ™bGƒdG øe G qóªà°ùe ¿ƒµj ¿CGh ,ó«≤©qàdG ≠dÉH hCG É£«°ùH É¡aÉJ ¿ƒµj q’CG πµ°ûŸG ‘ •Î°ûjh

ÒµØqàdG á°Uôa ò«ª∏qà∏d í«àj ≈àM Ωhõq∏dG óæY q’EG π qNóàj q’CGh ¬«LƒqàdGh OÉ°TQE’G ‘ ºq∏©ŸG QhO πqãªàjh ,¬àÄ«H

πµ°ûŸG π«∏ëàH Ωƒ≤j ∂dòH ƒgh á≤HÉ q°ùdG ¬JÉÑ°ùàµe ≈∏Y ò«ª∏qàdG óªà©jh ,¬°ùØæH πµ°ûª∏d qπ◊G OÉéjEG ádhÉfih

.É¡°ü«î∏Jh èFÉàqædG ÖjƒÑJh πª©dG á q£N º«¶æJh

qπM π©Œh ,§«°ûf »HÉéjEG ∞bƒe ‘ ¬∏©éàa É°SÉ°SCG ò«ª∏qàdG ≈∏Y Ωƒ≤Jh ,áq«©bGƒdÉH á≤jô q£dG √òg õq«ªàJ

áq«ª∏©dG á≤jô£dÉH ÉfÉ«MCG á≤jô q£dG √òg ≈ qª°ùJh ,≈æ©e º«∏©qà∏d π©‚ ∂dòHh •É°ûqædG Qƒfih ºq∏©àdG ¢SÉ°SCG πµ°ûŸG

á≤jôW …CG áq«ª∏©dG á≤jô q£dG ‘ ¿ƒãMÉÑdG É¡©Ñqàj »àqdG q»ª∏©dG ÒµØqàdG ô°UÉæY z…ƒjO ¿ƒL πq∏ëjh ÒµØqàdG ‘

: ‹ÉqàdG ƒëqædG ≈∏Y πµ°ûŸG qπM

*¬q∏M ≈∏Y πª©dGh √ójó–h ,∫Éµ°TE’G hCG á∏µ°ûŸÉH Qƒ© q°ûdG

* åëÑdG ´ƒ°Vƒe πµ°ûŸG øY äÉeƒ∏©ŸG ™ªL

*.πqµ°ûŸG qπ◊ áªFÓŸG äÉ«°VôØdG ™°Vh

*áHôéàdÉH hCG åëÑdÉH äÉ«°VôØdG øe ≥ q≤ëàdG

* óYGƒ≤dG hCG ÚfGƒ≤dG hCG èFÉàædG ¤EG ∫ƒ°UƒdG

*èFÉàqædG ≥«Ñ£J

.áLÉ◊G óæY º¡JóYÉ°ùeh ò«eÓqàdG ¬«LƒJ ‘ ºq∏©ŸG QhO πqãªàj äGƒ£ÿG √òg ™«ªL ‘h

hCG á˘q«˘°SÉ˘«˘≤˘dG á˘≤˘jô˘£˘dGh á˘«˘FGô˘≤˘à˘°S’G á˘≤˘jô˘£˘dG äGƒ˘£˘N ™˘e ≥˘Ø˘qà˘j äGƒ˘£ÿG √ò˘g √É˘é˘ qJBG q¿CG oß˘˘nMnÓ˘ ojh

.áq«LÉàæà°S’G

™™LôŸG:.O É£æW á©eÉL á«HôqàdG á«∏c ó«ªY : ´hÉ£e âª°üY º«gGôHG

áq«Hô©dG á°†¡ædG QGO ¢ùjQóqàdG ¥ôW ¢ù°SCGh áq«∏ª©dG á«HôqàdG ¢ùjQóàdG ¥ôWh ègÉæŸG º°ùb ¢ù«FQh PÉà°SG : ∞°UGh õjõY ∞°UGh .O

ähÒH1986

24

πµ°ûŸG qπM πMGôe)1(

1((á`ÄWƒJ

) QÉfƒL Ö«∏«a ÜQÉb1Ω qó≤J ¿CG …Qhô°†dG øe ¬qfCG iCGQh áq«µ«àc GójO áHQÉ≤e πFÉ°ùŸG qπM ´ƒ°Vƒe (

‘ áÑZ qôdG q¿C’ ,É¡à÷É©eh É¡q∏M ‘ ÉÑZGQ ºq∏©àŸG ¿ƒµj ¿CGh ,qπë∏d á∏HÉb áq«dÉµ°TEG ÖdÉb ‘ (πµ°ûŸG hCG) ádCÉ°ùŸG

™bƒªqàdG ≈∏Y ºq∏ n©àŸG ÈŒ ¿ÉàÑZ qôdG ¿ÉJÉgh ,ºq∏©qàdG ‘ áÑZ qôdG IQhô q°†dÉH óqdƒJ áq«°VÉj qôdG πFÉ°ùŸG á÷É©e

.É¡d áÑ°SÉæŸG ∫ƒ∏◊G OÉéjEG ó°üb Iô°TÉÑe πFÉ°ùŸG á¡HÉ› ‘ •qQƒqàdG ≈∏Yh

: ¬æe ÖLƒà°ùJ áq«°SÉ°SC’G ¬à qª¡e q¿EÉa ºq∏©àŸG iód áÑZ qôdG ≥∏N ‘ πqãªàj ºq∏©ŸG QhO ¿Éc GPEÉa

*É¡aÉ°ûàcBG ó©H ºq∏©àŸG É¡Zƒ°üj ±QÉ©ŸG ¬æe óqdƒàJ …òdG ™ÑæŸG áHÉãÃ ¿ƒµJ ádCÉ°ùe ìGÎbG

*äGPh áq«Ø«Xh áaô©e π°üØdG ‘ ádhGóàŸG áaô©ŸG π©éj ≈qàM πµ°ûe øe ¢SQO qπc ‘ ≥∏£æj ¿CG

áq«é«JGÎ°SBG Ó q°Sƒàe É¡q∏M ‘ •qQƒàj ≈àM áq«≤«≤M πµ°ûe áq«©°Vh ‘ nºq∏©àŸG ™°†j ¿CG iôNCG IQÉÑ©Hh ≈æ©e

.ádCÉ°ùŸG qπM ‘ πãªnàŸGh πµ°ûŸG á«©°Vƒ∏d qπM OÉéjEG ƒg ±ó¡dGh ¬H É q°UÉN É« q°û“ ºLÎJ

,Ió q≤©e áq«∏ªY ºq∏©àª∏d »ægòdG •É°ûædG øe π©Œ πMGôe ≈∏Y πªà°ûnj ádCÉ°ùŸG qπM ‘ …òª∏qàdG » q°ûªàdG q¿EG

.Ió q≤©ŸGh á£HGÎŸG äÉq«∏ª©dG øe á∏ªL RÉ‚EG Öq∏£àj qÊÉaôY •É°ûf ƒgh

ºq∏©àŸG øe ÖLƒà°ùj ádCÉ°ùŸG qπM q¿EG

*G πµ°ûª∏d á«YGƒdG IAGô≤dÉH ΩÉ«≤d

*¿ƒª°†ŸG º¡a

* Üƒ∏£ŸG ÚHh ádCÉ°ùŸG äÉ«£©e ÚH äÉbÓY §HQ

*.ôNB’G ¢†©ÑdG ¢†MOh É¡°†©H áqë°U øe âqÑãàdGh äÉ«£©ª∏d á≤HÉ£e äÉ«°Vôa Ëó≤J

*.º««≤àdGh ºµ◊Gh êÉàæà°S’Gh ∫’óà°S’Gh π«∏ëàdGh º¡ØdÉc : É¡µjô–h áq«ægP äGQób ∞«XƒJ

øY åëÑdGh É¡JÉ«£©eh É¡∏àµ«g êGôîà°SB’ πµ°ûŸG áq«©°VƒdG ¢†qjôj ¿CG ºq∏©àŸG ≈∏Y iôNCG IQÉÑ©H

.¬æe âqÑãàdG ™e ™æ≤e qπM ¤EG ∫ƒ°UƒdGh π«gÉÛGh º«dÉ©ŸG ÚH á£HG qôdG äÉbÓ©dG

25

2) πµ°ûŸG qπM πMGôe (1(

QÉfƒL Ö°ùM πµ°ûŸG πM πMGôe)Jonnart ph 1994(

26

ääÉ«∏ª©dG á∏MôŸG

áq«©°VƒdG ¢üf IAGôb -

áq«aÉ°VEG äÉeƒ∏©e øY åëÑdG -

iôNCG äGQÉÑ©H áq«©°VƒdG IOÉYEG -

§£fl hCG º°SôH áq«©°VƒdG ¢üf áªLôJ -

áq«©°VƒdG ¢üf ‘ í«JÉØŸG äÉª∏µdG êGôîà°SG -

πµ°ûŸG ∫É› Ú«©J -

∫ƒ¡ÛG ójó– -

∫GDƒ°ùH ∫ƒ¡ÛG ¢†jƒ©J -

1 -áq«©°VƒdG Q qƒ°üJ AÉæH

zπµ°ûŸG

ìhô£ŸG ∫GDƒ°ùdG øY áHÉLE’G äÉq«°UÉN RGôHEG -

Iô¶àæŸG èFÉàqædG ∫ƒM äÉ«°Vôa áZÉ«°U -

2 -qºà«°S …òdG ±ó¡∏d Qƒ°üJ AÉæH

¬Zƒ∏H

-πµ°ûŸG qπëH á≤q∏©àŸG äÉ« q°ûªàdG hCG » q°ûªàdG QÉªãà°SG πµ°ûŸG ∫É› ≈∏Y GOÉªàYG πFÉ°SƒdG QÉ«àNG -

qπ◊G πFÉ°Sh º«¶æJ -

áq«©°VƒdG q¢üæH IôaƒàŸG äÉ«£©ŸG øY åëÑdG -

á¡«Lh äÉq«©Lôe ‘ á°übÉqædG äÉ«£©ŸG øY åëÑdG -

á¡«LƒdG äÉ«£©ŸG QÉ«àNG -

äÉ«£©ŸG º«¶æJ -

É¡æ«H Éª«a á≤aGƒàe äÉ«£©ŸG π©L -

» q°ûªàdG ™e á≤aGƒàe äÉ«£©ŸG π©L -

π◊G RÉ‚EG -

3 -á÷É©ª∏d áq«é«JGÎ°SG OGóYEG

πª©dG RÉ‚EGh

áq«HÉ°ùM áq«∏ªY πc áqë°U øe ≥ q≤ëqàdG -

áq«°VôØdÉH á∏°UÉ◊G áé«àædG áfQÉ≤e -

∫GR ób ∫ƒ¡ÛG q¿CG øe ó qcCÉqàdG -

ádƒÑ≤e áé«àqædG q¿CG øe ó qcCÉqàdG -

4 -π◊G áÑbGôe

(1) Joannert-Philippe : l'enfant géomètre : une autre approche de la didactique des

mathèmatiques à l'ecole fondamentale Edition:Plantyn bruxelles 1994

πFÉ°ùŸG qπM »pa ¬pJGQÉ n¡ne ºq∏ n©nà oªrdG oÖ p°ùnàrµnj ∞«c

’ áqeÉY IQób Èà©J áq«°VÉj qôdG πFÉ°ùŸG qπM ≈∏Y IQó≤dG q¿CG äÉ«°VÉqjôdG á«ªq∏©J ‘ ¿ƒ q°üàıG ™ªLCG

»àdG áq«YôØdG äGQó≤dG ∂∏J …CG É¡JÉf qƒµe ∫ÓN øe Éq«éjQóJ ≥ q≤ëàJ »g πH IóMGh á©aO ºq∏©àª∏d π°ü– ¿CG øµÁ

èeÉfôH É¡«∏Y πªà˘°ûj »˘à qdG π˘FÉ˘°ùŸG qπ˘M ≈˘∏˘Y º˘q∏˘©˘àŸG IQó˘b ¢†©˘Ñ˘dG É˘¡˘°†©˘H ™˘e ∞ qdDƒ˘à˘d ≥˘°SÉ˘æ˘à˘Jh π˘eÉ˘µ˘à˘J

.»°SÉ°SC’G º«∏©qàdG øe áãdÉqãdG áLQ qó∏d Q qô≤ŸG äÉ«°VÉj qôdG

áªFÉb ¬«∏Y ìÎ≤f áeÉ©dG IQÉ¡nŸG √òg äÉf qƒµe Q qƒ°üJ ΩÉµMEG ≈∏Y ºq∏©ŸG IóYÉ°ùŸ Éqæe ádhÉfih

: É¡JÉf qƒµe RôHCG πqã“ »àqdG á«dÉqàdG áq«YôØdG äGQó≤dG

1 .äÉ«£©ŸG êGôîà°SG ≈∏Y IQó≤dG

2.Üƒ∏£ŸG êGôîà°SG ≈∏Y IQó≤dG

3.¢†©ÑH É¡°†©H äÉ«£©ŸG ÚH äÉbÓY §HQ ≈∏Y IQó≤dG

4iôNCG á¡L øe Üƒ∏£ŸGh á¡L øe äÉ«£©ŸG ÚH äÉbÓY §HQ ≈∏Y IQó≤dG

5.óLh ≈àe π«NqódG ô°üæ©dG ¤EG ¬qÑæqàdG ≈∏Y IQó≤dG

6 √OƒLh ¿Éª°†d ôeC’G ôqHóJh q»ØÿGh ¢übÉqædG ≈£©ŸG ¤EG ¬qÑæqàdG ≈∏Y IQó≤dG

7.áq«©°Vh äÉ«£©e ™e ≥aGƒàJ á∏Ä°SCG êÉàfEG ≈∏Y IQó≤dG

8.¢ùµ©dGh äÉHƒ∏£e É¡JÉ«£©e π©éH ádCÉ°ùe Ö∏b ≈∏Y IQó≤dG

9 .¢ùµ©dGh IQ qƒ°üe ádCÉ°ùe ¤EG áq«¶Ød ádCÉ°ùe Ö∏b ≈∏Y IQó≤dG

10.»¶Ø∏dG qπ◊G AÉæH ≈∏Y IQó≤dG

11.»°VÉjôdG qπ◊G AÉæH ≈∏Y IQó≤dG

12.¢ùcÉ©ŸG √ÉéqJ’G ‘ ádCÉ°ùŸG AGôLEÉH áé«àqædG áqë°U øe ≥ q≤ëqàdG ≈∏Y IQó≤dG

áæ q°ùdG ájÉ¡f ‘ π q°UƒqàdG ÓqeDƒe áq«Yôa IQób qπµd ÌcCG hCG á q°üM ¢ü q°üî«°S ºq∏©ŸG q¿CG »æ©j ’ Ω qó≤J Ée q¿EG

q¿C’ πFÉ°ùŸG qπM ≈∏Y IQó≤dG ‘ á∏qãªàŸGh ´ qô°ûŸG πÑb øe áaó¡à°ùŸG áq«FÉ¡qædGh áqeÉ©dG IQó≤dG ≥≤– ¿Éª°V ¤EG

ÉÃ á«fÉK á¡L øe É¡Zƒ∏H πqeDƒŸG äGQó≤dGh á¡L øe áaô©ŸG áFõŒ ≈∏Y Ωƒ≤J áqjó«∏≤J É«LƒZGó«H ¤EG qâÁ ∂dP

.áaó¡à°ùŸG IQó≤dG ≥ q≤– ¿hO ∫ƒëj ÉÃ Ò¨dG ≈∏Y ∫ÉµqJ’G ‘ •GôaEGh ájDh qôdG ‘ ô°üb ∫ƒ°üM ‘ ÖqÑ°ùàj

≈∏Y ÜqQóqàdÉH º¡d íª°ùj q¿CGh Úªq∏©àŸG ≈∏Y áq«°VÉj qôdG ádCÉ°ùŸG ºq∏©ŸG ìÎ≤j ¿CG ‘ ¿PEG øªµJ áq«°†≤dG

¿ƒ°Vô©jh ¿ƒªq∏©àŸG É¡dÓN øe QhÉëàj »YÉªL πªY äGÎa ¬∏q∏îàJ »Yƒª› hCG/h q…Oôa πªY ¥É£f ‘ É¡∏M

äÉHƒ© q°üdG É¡dÓN øe ¿hQ qÈjh qπ◊G AÉæÑd ÉgÒZ øe π°†aCG É¡fhôj »àqdG äÉ«°ûªqàdG ¤EG áÑ°ùqædÉH º¡JGQ qƒ°üJ

áq«bQÉØdG É«LƒZGó«ÑdG äÉHƒ∏› ∞«XƒJ ¤EG ºq∏©ŸG óª©«a ...ºFÓŸG » q°ûªqàdG Q qƒ°üJ øY º¡àbÉYh º¡à°VÎYG »àqdG

qπ◊G AÉæH ÜQO ≈∏Y Éeób »°†ŸÉH áª«∏ q°ùdG äGQ qƒ°üqàdG ÜÉë°UC’ íª°ù«a ºq∏©qàdG ‘ áØ∏àıG ¥É°ùfC’G ÉeÎfi

¤EG º¡Øqæ°ü«a ¿hÌ©àŸG ÉqeCG .áf qhóŸG Égô qaƒJ »àqdG õq«ªqàdG πFÉ°ùŸh á«fÉqãdG ádCÉ°ùŸG ¤EG ∂dP ó©H ∫É≤àf’ÉH ÉªqHQh

Ê qƒµe ÖjQóJ ¤EG óª©«a ôc qòdG áØfBG Iô°ûY »àæKE’G äGQó≤dG iƒà°ùe ‘ ∂dPh ºgôqã©J øWGƒe Ö°ùM äÉYƒª›

≈æÑoJ ¿CG ¤EG ∂«dGhO Gòµgh ÉgRhÉŒ ≈∏Y IQó≤dG GƒÑ°ùàµj ¿CG ¤EG º¡à°VÎYG »àdG áHƒ©°üdG » q£îJ ≈∏Y ∞æ°U qπc

á∏YÉØdG IOGQE’Gh ¬ªéM ¿Éc Éª¡e ó¡÷G ÚªãJh ™«é°ûàdGh ¢SÉª◊ÉH A»∏e qƒL ‘ áq«FÉ¡qædGh á∏eÉ q°ûdG IQó≤dG

.I qôe qπc ‘ áaó¡à°ùŸG IQó≤dG ÜÉ°ùàc’

27

CÉ£````ÿG

EÉ£ÿG ∞jô©J

: ‹ÉqàdÉc CÉ£ÿG áq«ŸÉ©dG áYƒ°SƒŸG ±qô©J

Ωƒ∏©dG q¿CÉH ∫ƒ≤f ∂dòd ,á≤«≤◊G áaô©e ¤EG íª£J »àdG ÉjÉ°†≤dG ‘ q’EG EÉ£ÿG øY çqóëàf ¿CG øµÁ ’

É¡«a ≥∏£f »àdG øjOÉ«ŸG ‘ q’EG EÉ£î∏d OƒLh ’ ¬qfCÉH ∫ƒ≤dÉH ∂dP ≈∏Y ójõfh ,EÉ£ÿG ∫ƒ°ü◊ ¿Gó«e ø°ùMCG πqã“

zäGQGôb PÉîqJBG ¤EG É¡«a êÉàëfh ÉeÉµMCG

ÉfGó«e ¿ƒµJ ¿CG øµÁ áë«ë°üdG Ωƒ∏©dÉH â©æoJ É¡qfC’h ,áq«°VÉj qôdG Ωƒ∏©dG ≈∏Y ≥Ñ£æj ∞jô©qàdG Gòg q¿EG

)…ÉfQÉ°T ±qô©jh EÉ£ÿGh ÜGƒ q°ü∏d1: ¬dƒ≤H äÉ«°VÉj qôdG ‘ CÉ£ÿG (

¬«∏Y ìhô£ŸG πµ°ûŸG qπM ‘ ¬à≤jôW hCG ò«ª∏qàdG áHÉLEG ¿ƒµJ ÉeóæY ,äÉ«°VÉj qôdG ºq∏©J ‘ EÉ£N øY çóëàf ÉæqfEG

zÉ¡àqë°üH ±Î©e á≤jô£d hCG áHÉLE’ á≤HÉ£e ÒZ

CÉ£ÿG Èà˘© ojh)2,á q«˘©˘«˘Ñ˘W ÒZ á˘dÉ˘Mh ∫Ó˘à˘N’G ø˘e É˘Yƒ˘f ,Ú qjó˘«˘∏˘≤˘à˘dG Ú°S qQóŸG ô˘¶˘f á˘¡˘Lh ø˘˘e (

ÉªFGO ≥°ü∏oj CÉ£ÿG q¿EÉa Qƒ¶æŸG Gòg øeh .ò«eÓàdG iód EÉ£ÿG ΩGó©fG ‘ πqãªàJ ºgQ qƒ°üJ ‘ ≈∏ãŸG áq«©°VƒdGh

.ºq∏©ŸG πÑb øe Ω qó≤ŸG í«ë q°üdG qπ◊G ∫ƒÑ≤H Ése pEGh ºq∏©àdG IOÉYEÉH ÉqeEG ¬°ùØf ìÓ°UEG ÒNC’G Gòg ≈∏Yh ò«ª∏àdÉH

á«ªq∏©J q¿CG ÒZ ,¬Ñ°ùàµj ¿CG ¬«∏Y Öéj Ée Ö°ùàµj ⁄h πª©j ⁄ ò«ª∏qàdG q¿CG ≈∏Y q∫GO ô q°TDƒe äÉ«°VÉj qôdG ‘ CÉ£ÿGh

.√QOÉ°üe øY åëÑjh ¬∏q∏ëjh q…òª∏àdG CÉ£ÿG º∏©ŸG ø qªãj ¿CG ƒg π°UC’Éa ¢ùµ©dG iôJ äÉ«°VÉj qôdG

zQÓ°TÉH ¿ƒ£°ù"h z»LÉ«H ∫ÉªYCG øe äOÉØà°SG ób áq«°VÉj qôdG áaô©ŸG ÜÉ°ùàcG ‘ EÉ£ÿG áq«°†b q¿EG

πH áqjƒfÉK IôgÉX O qô› ¢ù«d CÉ£ÿG q¿CGh ,áÄWÉN ±QÉ©e ¢VÉ≤fCG ≈∏Y ÉªFGO ≈æÑoJ áaô©ŸG q¿CG ≈∏Y Gó qcCG ørjòq∏dG

áq«∏ªY ‘ …ƒfÉqãdG Qh qódG Ö©∏j ’ CÉ£ÿG q¿EG zƒ°ShôH »" ∫ƒ≤jh ºq∏©qàdG áq«∏ªY ‘ IQGó q°üdG ¿Éµe CG qƒÑàj •É°ûf

¿ƒµj Ée ÉÑdÉZ CÉ£ÿG q¿EG ,Ú≤«dG p ΩG nó p©rfG hCG áaó q°üdG hCG π¡÷ÉH ÉªFGO ô q°ùØj ’h ,á«°VÉj qôdG º«gÉØŸG ÜÉ°ùàcG

É¡¡LGƒj »àdG Iójó÷G áq«°VÉqjôdG äÉ«©°Vƒ∏d É k©nÑJ ¿B’G É¡Jó≤a á« qªgCÉH ™qàªàJ âfÉc á≤HÉ°S áaô©Ÿ áé«àf

ΩÉeCG IÌY ôéM ∞≤J áq«Lƒdƒªà°ùHBG ≥FGƒ©c É¡©e πeÉ©qàdGh AÉ£NC’G √òg πãe ™ qbƒJ Ò°ù«dG øe ¬qfEÉa ,ò«ª∏àdG

záq«°VÉj qôdG º«gÉØŸG ∂q∏“ äÉq«∏ªY

êÉàæà°S’G

1 (…òqdG ƒgh ò«ª∏qàdG iód á∏°UÉ◊G áaô©ª∏d »°SÉ°SC’G ¿ qƒµŸG ºq∏©ŸGh ºq∏©àŸG øe qπc » q°û“ ‘ CÉ£ÿG πqãÁ

áaô©ŸG √ò¡d ≈æ©e »£©j)2(

2 (ºq∏©qàdG áq«∏ªY ‘ Éq«HÉéjEG Gó©H o√DhÉ£YEGh EÉ£ÿG ÚªãJ …Qhô q°†dG øe

3(ºq∏©àdG ‘ Úªq∏©àŸG äÉq«é«JGÎ°SBG º¡Ød AÉ£NC’G π«∏– øe qóH’

4 (.áë«ë q°üdG áq«ª∏©dG áaô©ŸG AÉæH ≈∏Y Úªq∏©àŸG IóYÉ°ùŸ AÉ£NC’G √òg øe ¥Ó£f’G ó qcCÉàj

28

(1) CHARNAY : L'erreur dans l'enseignement des mathématiques1987áqjƒHôJ ≥FÉKh á∏°ù∏°S OGƒŸG áq«ª∏©J ¬HÉàc ‘ Üƒ°ûÑ°T óªMCG .O áªLôJ1997

áqjƒHôJ ≥FÉKh á∏°ù∏°S OGƒŸG áq«ªq∏©J Üƒ°ûÑ°T óªMCG .O1997)2(

AÉ£NC’G á©«ÑW

AÉ£NCG º«°ù≤J øµÁ zƒ q°ShôH »" h zQÓ°TÉH ¿ƒ£°SÉ" øe qπc äÉ°SGQOh ∫ÉªYCG ≈∏Y GOÉªàYBG

: Úª°ùb ¤EG Úªq∏©àŸG

√ÉÑàf’G ΩóY øY áŒÉf AÉ£NCG á©aÉfh áq«HÉéjEG AÉ£NCG

øe á«qJCÉàŸGh ºq∏©àŸG iód á≤jôW ºLÎJ »àdG ∂∏J …CG

≥gôŸG hCG Ö©àŸG ôµØdGáaô©ŸG ‘ áæq«©e

z πaÉ¨dG hCGqºà¡J äÉq«°VÉjôdG áq«ª∏©Jh

IQÉÑY Ö°ùMÉgQOÉ°üe øY åëÑJh ´ƒædG Gò¡H

zQÓ°TÉH ¿ƒ£°SÉ"

AÉ£NC’G π«∏–: áKÓK QOÉ°üe EÉ£î∏d

: áaô©ŸG áHƒ©°U ¤EG óFÉ©dG CÉ£ÿG

Gä’hÉÙG á∏«°üM ,áq«îjQÉàdG á¡LƒdG øe πqã“ áq«FGóàH’G á∏MôŸÉH á q°SQóŸG áq«°VÉjôdG áaô©ŸG q¿E

òæe áqjô°ûÑdG É¡H ä qôe »àdG äÉaÉ°ûàc’Gh AÉ£NC’Gh3000pd áq«°ü«î∏àdG áqjô¶qæ∏d É≤ÑWh .qπbC’G ≈∏Y áæ°S

STANLY HALLáq«°VÉjôdG º«gÉØŸG ±É°ûàcBG ‘ áqjô°ûÑdG ¬à©£b …òdG QÉ°ùŸG ¢ùØf ∫GõàNBÉH ó«©j πØ£dG q¿CÉH

»gÉæàŸG πãe (ÉãjóM) GÒNCG É¡aÉ°ûàcBG q” »àqdG+∞»gÉæàeqÓdGh-∞πÑb øec a n t o rô≤dG ôNGhCG ‘ ¿19

áæ°S » qaƒàŸG »°TÉµdG øj qódG çÉ«Z πÑb øe áqjô°û©dG OGóYC’Gh1429¬HÉàc ‘ …ô°û©dG Oó©dG §Ñæà°SG …òdGh Ω

áæ°S ÜÉ°ù◊G ìÉàØe1427áæ°S §Ñæà°ùŸG …ô°û©dG ¢ù«≤dG ΩÉ¶fh Ω)1840(‘ πª©à°ùŸG º«bÎdG ΩÉ¶f q¿CG Éªc

: ¤hC’G áæ°ùdG ò«eÓJ iód qó©dG ºq∏©J äÉ«∏ªY ¥ƒ©j ¿CG ¬fCÉ°T øe áq«YÉªàL’G IÉ«◊G

Oó©dGh ôØ q°üdG ÚH áMhGÎŸG OGóYCÓd áÑ°ùqædÉH ∫Éª°ûdG ¤EG Úª«dG øe ≥∏£æj »Hô©dG º«bÎdG ΩÉ¶f q¿CG ∂dP100

¿ƒ©Ñ°Sh áKÓK : ∫Éãe)73 (¿ƒ°ùªNh áqà°Sh)56 (øe ÈcC’G OGóYCÓd áÑ°ùædÉHh ïdG100Ió≤©e á≤jô£H oCG nô≤oJ »¡a

Oó©dG : ∫Éãe154ó©H ¿ƒ°ùªNh á©HQCG ƒg í«ë q°üdG »Hô©dG ≥£qædGh ¢SQGóŸG ‘ ¿ƒ°ùªNh á©HQCGh áFÉe o≥£æoj

√òg á°SQÉªÃ ôqKCÉàj πØ£dGh (ΩÓYE’G πFÉ°Sh ,ôLÉqàdG , á∏FÉ©dG) áq«YÉªàL’G IÉ«◊G ‘ πª©à°ùe ÒZ ,áFÉŸG

.É≤£f OGóYC’G

: ºq∏©ŸG ¤EG óFÉ©dG CÉ£ÿGáaÉ°VEGá∏ª©à°ùŸG ≥FGô£dG πqãªoJ ób ,É¡JGP qóM ‘ áq«°VÉj qôdG º«gÉØŸG áHƒ©°U ¤EG IóFÉ©dG AÉ£NC’G ¤EG

: Úª∏©àŸG AÉ£NC’ Éq«°SÉ°SCG GQó°üe äÉq«°VÉj qôdG ¢ü°üM ‘ ºq∏©ŸG πÑb øe

ºq∏©àª∏d Ω qób Ée GPEGh ,áq«≤aCG á≤jô£H É¡YÓ°VCG óMCG ≈∏Y õµJôJ äÉ©q∏°†ŸG ÉªFGO ºq∏©ŸG Ω qó≤j : á°Sóæ¡dG ‘ ∫Éãe

Ó«£à°ùe hCG É©qHôe q»°Sóæ¡dG πµ q°ûdG Èà©j ’ ºq∏©àŸG q¿EÉa ¬°ShDhQ óMCG ≈∏Y õµJôj Ó«£à°ùe hCG É©qHôe ïdG ÜÉ°ù◊G ‘ ∫Éãe1:ÉeóæYh ,Ú«dÉààe øjOóY ÚH Qƒ°üfi OóY óLƒj ’ ¬qfCÉH ºq∏©ŸG qô≤j ÉW áYƒª› ‘

Újô°ûY øjOóY ÚH »gÉæàe ’ OóY Q qƒ°üJ ‘ áHƒ©°U óéj ájô°û©dG OGóYC’G ºq∏©àŸG ¢SQój

29

1

1

2

2

q¿CÉH qô≤jh Újô°ûY øjOóY áfQÉ≤e ‘ Å£î«a Ú«dÉààe7,6 < 7,58

C»g áqjô°û©dG OGóYC’G q¿CG Q qƒ°üàj Ée ÉÑdÉZ ºq∏©àŸGh áq«©«Ñ£dG OGóYC’G Ëó≤J ôKEG ≈∏Y áqjô°û©dG OGóYC’G ºq∏©ŸG Ω qó≤oj

∂dP ó qcDƒJ Éæ≤£f á≤jôWh ,π°UÉa Éª¡æ«H π°üØj áq«©«Ñ£dG OGóYC’G øe ¿ÉàYƒª›5π°UÉa6)5,6(√Gôf ∂dòd

: π«Ñb øe áq«ægP äÉ«∏ªY RÉ‚EG ‘ Å£îj

∫Éãe1) :3,5(2 =9,25ƒg í«ë°üdG qπ◊Gh12,25

∫Éãe2:0,2x0,2=0,4ƒg í«ë°üdG qπ◊Gh0,04

∫Éãe3 :84 -0,2=8,2ƒg í«ë°üdG qπ◊Gh83,8

∫Éãe4 :4,3x2,2=8,6ƒg í«ë°üdG qπ◊Gh9,46

¬«∏Y ìô£oJ …òdG ò«ª∏àdG q¿CG ∂dP ºq∏©ŸÉH ¬£Hôj …òdG »æª q°†dG ó≤©∏d É©ÑJ äÉq«°VÉj qôdG ‘ ò«ª∏àdG Å£îj Éªc

Ö«éj ò«∏ªàdÉa ¬æe √ô¶àæj ºq∏©ŸG q¿CG ó≤à©j Ée QÉWEG ‘ ∂dòH Ωƒ≤j Ée ÉÑdÉZ ,É¡q∏ëH ¬ÑdÉ£fh áq«°VÉjQ πFÉ°ùe

ºq∏©ŸG ∫GDƒ°S øY Ö«éj Éq‡ ÌcCG ºq∏©ŸG)1)h (2: q¿CÉH ò«ª∏àdG ó≤à©j á∏cÉ°ûdG √ò¡Hh (

*OƒLh ’ ¬qæµd ,qπ◊G ¤EG ò«eÓàdG π q°Uƒàj ’ óbh Gó q≤©e qπ◊G ¿ƒµj óbh qπM ìhô£e q»°VÉjQ πµ°ûe πµd

.Éq«°VÉjQ ÅWÉN QGôbEG ƒgh qπM ¿hóH q»°VÉjQ πµ°ûŸ

*.ºq∏©ŸG qπM ƒgh óMGh qπM q»°VÉjQ πµ°ûe πµd

*G.¬q∏M ó°üb ,IQhô°V πµ°ûŸG q¢üf ‘ áq«°VÉjôdG äÉ«£©ŸG qπc ∫Éª©à°SB

: ¢Vô¨dG ‘ á∏ãeCG …ÉfQÉ°T Oô°S óbh ¿ƒÄ£îoj ò«eÓàdG Ö∏ZCG iôf ∂dòd

1ááq«fÉK áæ°S ò«eÓJ ≈∏Y ìhô£e ∫Éãe:

Égò«eÓJ ô¨°UCG ôªY ¿Éc GPEG áªq∏©ŸG ôªY ºc10ºgÈcCG ôªYh äGƒæ°S13? áæ°S

áª∏©ŸG ôªY : ò«eÓàdG áHÉLEG ¿ƒµJ Ée ÉÑdÉZ

23 = 13 + 10

2ÜÜô°†dG ∫ƒM áãdÉK áæ°S ò«eÓàd Ω qó≤e ∫Éãe -x2:

»g á°SOÉ°ùdG qø°S ‘ ídÉ°U ò«ª∏àdG á∏àc 20≠c

qø°S ‘ o¬à∏àc »g Éªa12áæ°S?

áHÉLE’G ¿ƒµJ Ée ÉÑdÉZ

ò«ª∏qà∏d »æg qòdG iƒà°ùŸG ¤EG óFÉ©dG CÉ£ÿG ∫ƒ≤jh áq«æg qòdG ¬JÉbÉW ¥ƒØJ á« q°VÉjQ áq«©°Vh ¬«dEG Ω qó≤oJ ÉeóæY ò«ª∏àdG Å£îj óbBRUNERq¿CÉH

Öq∏£àj ¬«∏Y ìhô£ŸG πµ°ûŸG q¿C’ ∂dP çóëj ó≤a ,ÜÉ°ù◊G óYGƒ≤H ÓgÉL IQhô q°†dÉH ¢ù«d Å£îj …òdG ò«ª∏àdG

z¬àbÉW ¥ƒØj Oƒ¡éÃ ΩÉ«≤dG ¬æe

30

40 =2 x 20

3

) 2 (áqjƒHôJ ≥FÉKh á∏°ù∏°S OGƒŸG áq«ª∏©J Üƒ°ûÑ°T óªMCG O1997

(1) CHARNAY : L'erreur dans l'enseignement des mathématiques1987

) zäÉ«°VÉjôdG ‘ ò«eÓàdG AÉ£NCG ∫Ó¨à°SBG ™≤j ∞«c1(

øq«H ó≤dGuy Brousseau)1(AÉ£NCG øe ºq∏©ŸG ∞bƒe q¿CG äÉq«°VÉjôrdyG áq«ª∏©J ∫ƒM ¬KÉëHCG ‘.ºq∏©àŸG πÑb øe É¡µq∏“ ¥ôWh áaô©ŸG ∫ƒM É¡Zƒ°üj »àdG äGQ qƒ°üàdG ÚgQ ò«eÓàdG

1GPEG¬qfEÉa ,ßØ◊Gh ôjôªqàdG •/´ qô“ É¡HÉ°ùàcBG á≤jôW q¿CGh áàHÉK áq«°VÉjôdG áaô©ŸG q¿CG ºq∏©ŸG Q qƒ°üJ Ée∂dòd ,∫hòÑŸG Oƒ¡ÛG ‘ Ò°ü≤J hCG õ«cÎdG ΩGó©fBG øY œÉf ¬qfCG …CG ,Éq«Ñ∏°S ÓeÉ©J …òª∏àdyG EÉ£ÿG ™e πeÉ©à«°S

.¢SÉ°SC’ÉH q…ó«∏≤J ºq∏©ŸÉa áë«ë°üdG áq«ª∏©dG áaô©ŸÉH ßMÓŸG CÉ£ÿG ∫óÑj ºq∏©ŸG iôf2ÉqeCGÉ≤FÉY ¬fƒµH q…òª∏qàdG EÉ£ÿG ™e πeÉ©à«°S ¬qfEÉa ºq∏©àŸG ¬H Ωƒ≤j AÉæH áaô©ŸG q¿CG ºq∏©ŸG Q qƒ°üJ GPEG

.¬« q£îJ ≈∏Y qº∏ n©àŸG IóYÉ°ùe …Qhô°†dG øe Éq«Lƒdƒªà°ùHG

? Úª∏©àŸG AÉ£NCG ≈∏Y Iô£«°ùdG øµÁ ∞«c äÉjƒà°ùe áKÓK ‘ áqjòª∏qàdG AÉ£NC’G ≈∏Y Iô£« q°ùdG ºq∏©ª∏d øµÁ

(CGEÉ£ÿG ´ƒbh πÑb EÉ£ÿG ‘ ´ƒbƒdG ò«eÓàdG ÖqæŒ »àdG á≤jô q£dG QÉàîj ¿CG ºq∏©ŸG ≈∏Y

ò«eÓàdG ¬«a ™≤«°S ÉŸ ÉÑ q°ù– ,Oó©dG ºéM ‘ ójõJ áq«∏ªY ¬qfCG ≈∏Y Üô°†dG Ëó≤J øY ΩÉéME’G : ∫Éãeáqjô°û©dG OGóYCÓd º¡°V qô©J óæY AÉ£NCG øe

(ÜÉ£ÿG ‘ ò«ª∏àdG ´ƒbh óæYEá≤jôW ôjƒ£J ó°üb ¿ƒª∏©àŸG É¡«a ™≤j »àdG AÉ£NC’G π¨à°ùj ¿CG º∏©ª∏d øµÁ :.»°VÉjôdG Ωƒ¡ØŸG ¤EG ¢Vqô©àdG ‘ A’Dƒg

Ωƒ¡ØŸG º«YóJ IóFÉØd ¬∏¨à°ùjh ¬∏q∏ë«a ò«ª∏J EÉ£N óæY ∞≤j …òdG äÉ«°VÉjôdG ¢SQóe ¿CG ∫ÉÛG Gòg ‘ ßMÓfh¿CG Éª¡fCÉ°T øe ¬©Ñàj …òdG ìÓ°UE’Gh ,∞bƒàdG Gòg øµd .¬H ΩÉ«≤dG Oó°üH ¿Éc …òdG ¢SQódÉH á∏°üdG ™£≤j ,»°VÉjôdGÜGƒ÷G •hô°T áaô©e øeh º¡æe º∏©ŸG √ô¶àæj Ée ≈∏Y ±ƒbƒdÉH º¡d ¿Éëª°ùj Éª¡fC’ ,Úª∏©àŸG ≈∏Y ™ØædÉH GOƒ©jiƒà°ùŸG ¤EG »æª°†dG iƒà°ùŸG øe »ª«∏©àdG »ªq∏©àdG ó≤©dÉH ™ØJôJ ¿CG É¡fCÉ°T øe äÉeƒ∏©e »gh ¬jód í«ë°üdG

.íjô°üdG

EÉ£ÿG ´ƒbh ó©H (êÉgÉ qNƒJ »àdG á≤jô£dG øY åëÑdG ‘h ¬Ä£N π«∏– ‘ ºq∏©àŸG ∑ô°ûj ¿CG ºq∏©ŸG ≈∏Y ádÉ◊G √òg ‘EÉ£ÿG øWƒe øY åëÑdG ‘ É©e ¿ÉcQÉ°ûjh É¡∏MGôeh ¬∏ªY á≤jôW ºq∏©àŸG Oô°ùj á∏cÉ°ûdG √ò¡Hh qπ◊G OÉéjE’.Úªq∏©àŸG ≈∏Y ™ØædÉH Oƒ©j EÉ£ÿG ìÓ°UEGh ,(¬MÓ°UEG) ¬cQGóJh ¬Ä£îH »YƒdG ¤EG ºq∏©àŸÉH ≈°†Øj AGôLEG ƒghhCG øjôªàdG ¢ùØf IOÉYEG q¿C’ ádCÉ°ùŸG hCG øjôªàdG ¢ùØæH ΩÉ«≤dG ¤EG CÉ£NCG ò«ª∏J IƒYO ÖqæŒ ºq∏©ŸG ≈∏Y Öéj Éªc

: Úcƒ∏ q°ùdG óMCG ºq∏©àŸG iód RôØJ ¿CG É¡fCÉ°T øe ádCÉ°ùŸG*(Óãe ºé◊G ‘ ójõj Üô°†dG) áÄWÉN º«gÉØÃ ≥q∏©àdG ¤EG CÉé∏j ¿CG ÉqeEÉa*qô°†e •ÉÑMEÉH ô©°û«°S òFóæYh ∫ qhC’G øjôªàdG ‘ çóM Éªc ójó÷G øjôªqàdG qπM ‘ Å£îj r¿CG ÉqeEGh

.Éæ°SQGóe ‘ Éfò«eÓJ ™e ¬¶MÓf Ée Gògh I qOÉŸG √òg øe QƒØf ¤EG »°†Øj Éq‡ äÉHƒ©°üdGh AÉ£NC’G ºcGÎàa) êÉ```àæà°S’G2(

QhO πqãªàj ’ ∂dòd ,áë«ë°üdG áq«°VÉjôdG áaô©ª∏d ºq∏©àŸG ∂q∏“ ¿hO ∫ƒëj Éq«Lƒdƒªà°ùHG É≤FÉY πqãÁ …òª∏àdG CÉ£ÿGGhDƒ£NCG »àqdG ∂∏àd á∏KÉ‡ πFÉ°ùeh øjQÉ“ RÉ‚EG ¤EG º¡JƒYO ‘ ’h áë«ë q°üdG áaô©ŸÉH ájQƒ¶æe OGóeEG ‘ ºq∏©ŸG.I qôe ∫ qhCG ‘ ¬«a ™bh …òqdG EÉ£ÿÉH »YƒdG øe Å£ıG ºq∏©àŸG øqµ“ IójóL äÉq«©°Vh áZÉ«°U ‘ ÒµØàdG ‘ πH É¡«a

31

20 = 4 x 50,04 = 0,2 x 0,2

(1) Guy Brousseau La notion d'obstacles épistémologiques in RDM 1986

áqjƒHôJ ≥FÉKh á∏°ù∏°S OGƒŸG áq«ª∏©J Üƒ°ûÑ°T óªMCG O1997 (2)

h

32

áëØ°üdG ´ƒ°VƒŸG Q/´

¯áq«°Sóæ¡dG äGAÉæÑdG

¯Ö°SÉæàdG

¯áqjô°û©dG OGóYC’G

»ª∏©dG …ô¶qædG º°ù≤dG ¢Sô¡a

1

2

3

33

55

73

áq«°Sóæ¡dG äGAÉæÑdG

33

…pƒnà r°ùoŸG »pa áq«°Sóæ¡dG äGAÉæÑdG

Iáeó≤e -:: á«dÉqàdG áKÓãdG ±Éæ°UC’G ¤EG á°Sóæ¡dG ‘ πFÉ°ùŸG ´ qRƒàJ

1‘ ∫Éµ°TC’G √ò¡d iôNCG äÉq«°UÉN ±É°ûàcG ó°üb áq«°Sóæ¡dG ∫Éµ°TC’G äÉ« q°UÉN ∫Ó¨à°SÉH É¡q∏M ™≤j πFÉ°ùe (

.áægÈdGh ∞bGƒŸG π«∏– ¤EG ÉªàM iqODƒj …òqdG ÒµØqàdG ‘ »≤£æe Üƒ∏°SCG ∫Éª©à°SÉHh á°VhôØe äÉ«£©e ¥É£f

2É≤ah (iôNCG áq«°Sóæg äÉæFÉc hCG) •É≤qædG ¢†©H É¡«a ôq«¨àJ ∫Éµ°TCG ¤EG áÑ°ùqædÉH âHGƒqãdG ‘ åëÑJ πFÉ°ùe (

Ée ƒgh IQƒcòŸG •É≤qædG ¬«∏Y ôq«¨àJ …òqdG q§ÿG ójó– ƒg πFÉ°ùŸG √òg ¤EG áÑ°ùqædÉH Üƒ∏£ŸÉa .áæq«©e •hô°ûd

.•É≤ædG √ò¡d »°Sóæ¡dG qπÙÉH ≈ qª°ùj

: ∫ qhCG ∫Éãeƒg zΩ á£≤ædG √ò¡d »°Sóæ¡dG qπÙÉa zh áeƒ∏©e á£≤f øY âHÉK ó©ÑH á¶Øàfi ôq«¨àJ zΩ á£≤f ¢VôØæd

.âHÉãdG ó©ÑdG É¡YÉ©°Th zh Égõcôe »àqdG IôFGódG

: ¿ÉK ∫Éãe

r» na nô nW øY ó©ÑdG ájhÉ°ùàŸG •É≤qædG øe ¿ qƒµàŸG »°Sóæ¡dG qπÙG øY ÉæãëHh ]Ü CG[ º«≤à°ùe á©£b Éæ°Vôa GPEG

. ]ÜCG[ á©£≤∏d …Oƒª©dG § q°SƒŸG ƒg qπÙG Gòg q¿CG ó‚ ]Ü CG[ á©£≤dG

: á¶MÓeGòg qπM óªà©j PEG É¡«a ±qô°üqàdG ≈∏Y IQó≤dGh áq«°Sóæ¡dG ∫Éµ°TC’G äÉ« q°UÉN áaô©e á≤HÉ q°ùdG πFÉ°ùŸG Ö∏£àJ

: ≈∏Y πFÉ°ùŸG øe ´ƒqædG

.Üƒ∏£ŸG »°Sóæ¡dG qπÙG …ƒ– »àqdG áYƒªÛG ±É°ûàcG ó°üb äÉq«°UÉÿG QÉªãà°SGh äÉ«£©ŸG π«∏– -

.á qbO qπµH qπÙG ójó– ó°üb õéæŸG πª©dG º««≤J -

3∫Éª©à°SÉHh IO qófi äÉØ°UGƒeh •hô°ûd É≤ah ∫Éµ°TCG øjƒµàH É¡q∏M ™≤jh áq«°Sóæ¡dG äGAÉæÑdÉH ≥q∏©àJ πFÉ°ùe (

.ÉªgÒZ ¿hO QÉcÈdGh Iô£°ùŸG

: äÉ¶MÓe*áq«æ≤qàdG Ωƒ∏©dG πãe áq«≤«Ñ£qàdG Ωƒ∏©dG ‘ É¡dÉª©à°S’ Gô¶f áq«°Sóæ¡dG πFÉ°ùŸG qºgCG øe »g áq«°Sóæ¡dG äGAÉæÑdG

.áqjQÉª©ŸGh

* : á«dÉqàdG πMGôŸG ´ÉÑqJG IOÉY ™≤j »°Sóæ¡dG AÉæÑdG πFÉ°ùe qπ◊

¢VôØf á∏MôŸG √òg ‘) .Üƒ∏£ŸG AÉæÑdG RÉ‚EG øe øqµ“ áq«∏ªY äGAGôLEG ¤EG É¡∏jƒ–h äÉ«£©ŸG π«∏– -

(AÉæÑ∏d ídÉ°U ƒg Ée êÉàæà°SGh πµ q°ûdG äÉq«°UÉN á°SGQód ∂dP πª©à°ùfh √RÉ‚EG ™bh πµ q°ûdG q¿CG ÉÑdÉZ

34

.ÉªgÒZ ¿hO QÉcÈdGh Iô£°ùŸG ∫Éª©à°SÉH Üƒ∏£ŸG AÉæÑdG RÉ‚EG -

,RÉ‚E’G Gòg É¡«a ™≤j ¿CG øµÁ »àqdG ä’É◊G ójó– ™e √RÉ‚EG áq«fÉµeEG å«M øe ≥HÉ q°ùdG AÉæÑdG á°ûbÉæe -

.º««≤Jh ∞«dCÉJ á∏Môe »g á∏MôŸG √ògh

*: »g äGAÉæÑdG √ògh πFÉ°ùŸG ‘ É¡dÉª©à°SG IÌµd Gô¶f áq«°SÉ°SCG áq«°Sóæ¡dG äGAÉæÑdG ¢†©H

(IôFGO øe ¢Sƒb hCG) IôFGO AÉæH -

º«≤à°ùe á©£b π≤f -

º«≤à°ùe á©£≤d …Oƒª©dG § q°SƒŸG AÉæH -

º«≤à°ùe á©£b ∞°üàæe AÉæH -

ájhGR ∞ q°üæe AÉæH -

¢VhôØe º«≤à°ùe ≈∏Y OƒªY AÉæH -

¢VhôØe º«≤à°ùŸ RGƒe º«≤à°ùe AÉæH -

ájhGR π≤f -

*: ä’ÉM çÓK õq«‰ Éqjhój ÓªY Öq∏£àJ »àqdG áq«≤«Ñ£qàdG áq«°Sóæ¡dG á£°ûfC’G iƒà°ùe ‘

-ôjƒ°üqàdG(»Ñjô≤qàdG π«ãªqàdG hCG) :

(Üƒ∏£ŸG πµ q°ûdG ≈∏Y áq«dÉªLEG Iôµa òNCG ≈∏Y óYÉ°ùj ƒgh äGhOCG ¿hóH Gòg ™≤j q¿CG øµÁ)

-º°S qôdGΩGÎMGh á∏≤æŸGh ¢SƒµdGh Iô£°ùŸG πãe áq«°Sóæg äGhOCG ∫Éª©à°SG É¡æe •hô q°ûdG ¢†©H ¤EG º°S qôdG ™°†îj :

¢ù«≤dG ¢Uƒ°üîH äÉ«£©ŸG

- AÉæÑdG.á°VhôØŸG ¢ù«jÉ≤ŸG ΩGÎMÉHh á qbódÉH õq«ªàj ƒgh QÉcÈdGh Iô£°ùŸG á£°SGƒH q’EG AÉæÑdG Gòg ™≤j ’ :

II - áq«°Sóæ¡dG äGhOC’G ∞FÉXh:1: QÉcÈdG (

.ÉàHÉK ±É÷G ø q°ùdG øY √ó©H ¿ƒµj ΩÉ q°SQ qø°Sh IôFG qódG õcôe QhO Ö©∏j ±ÉL qø°S øe QÉcÈdG ¿ qƒµàj

.ôFGhO øe É°SGƒbCGh ôFGh qódG º°Sôj …òqdG ƒg ΩÉ°SôdG ø°ùdG Gò¡a

2: áL qQóŸG ÒZ Iô£°ùŸG (

.Úà¡÷G øe á©£≤dG √òg ójó“h º«≤à°ùe á©£b º°SQ »g IóMGh áØ«Xh áLQóŸG ÒZ Iô£°ùª∏d

á¶MÓe:É¡∏ª©à°ùe ≈∏Yh Úq«°Sóæ¡dG AÉæÑdGh º°S qôdG ‘ (QÉcÈdG ó©H) á«fÉqãdG áq«°SÉ°SC’G IGOC’G Iô£°ùŸG Èà©J

Iô£°ùŸG √ÉŒG ôq«¨f qºK Iô£°ùŸG ≥aGƒj É¡dƒW ]Ü CG[ º«≤à°ùe á©£b º°Sôf áHôéqàdG √òg RÉ‚E’ .É¡à qbO áHôŒ

.á◊É°U Iô£°ùŸG ¿ƒµJ Éª¡«∏Y π q°üëàŸG ¿É q£ÿG ≥Ñ£fG GPEG ,]Ü CG[ á©£≤dG ±ô◊G ¢ùØf OÉªàYÉH º°Sôfh

35

36

.óMGh º«≤à°ùe q’EG qôÁ ’ ÚàØ∏àfl Úà£≤f øe ¬qfCG PEG Iô£°ùŸG OÉ°ùa øe Éfó qcCÉJ ób ¿ƒµf

3 (áLqQóŸG Iô£°ùŸG:É¡dGƒWCG áª«≤à°ùe ™£≤d º°SQh ¢ù«b IGOCÉc áLqQóŸG Iô£°ùŸG πª©à°ùJ á≤HÉ q°ùdG áØ«XƒdG ≈∏Y IOÉjR

.áeƒ∏©e

: á¶MÓe

.Ωƒ∏©e É¡dƒW º«≤à°ùe á©£b º°Sôd q’EG áLQóŸG Iô£°ùŸG ∫Éª©à°SÉH »°Sóæ¡dG AÉæÑdG ‘ íª°ùj ’

4 (á∏≤æŸG: Oó©∏d áØYÉ°†e ÒZh áeƒ∏©e É¡à°ù«bCG ÉjGhR º°Sôd ∂dòch ÉjGhR ¢ù«≤d á∏≤æŸG πª©à°ùJ15.(äÉLQ qódÉH)

á¶MÓe:áª°ùb øY áŒÉqædG ÉjGhõdG º°Sôd á∏≤æŸG ∫Éª©à°SÉH áq«°Sóæ¡dG äGAÉæÑdG ‘ íª°ùj’º360

≈∏Y3 ≈∏Y hCG5 ≈∏Y hCG2¿.OGóYC’G √ò¡d ácÎ°ûŸG ÜQGƒ°†dG ≈∏Y ∂dòch

∫Éãe É¡°ù«b »àqdG áqjhGõdG ≈∏Y π q°üëàf :60.á∏≤æŸG ∫Éª©à°SG ¿hO ´Ó°VC’G ¢ùjÉ≤àe åq∏ãe AÉæÑH áLQ qódÉH

: É°†jCG øµÁ

á©£≤dG ¢ùØf º°SQ IOÉYEG qºK º«≤à°ùe á©£b º°SQ -

á¡÷G øe.Iô£°ùª∏d iôNC’G

πµ°T ≈∏Y Éæ∏ q°ü– GPEÉa»J’Éc:

5 (¢SƒµdG:

.áªFÉb ÉjGhR º°SQ »g áq«°SÉ°SC’G ¬àØ«Xhh ∂«à°SÓÑdG hCG Ö°ûÿG IOÉe øe ´ƒæ°üe åq∏ãe ƒg ¢SƒµdG

: `d ¢SƒµdG ∫Éª©à°SG øµÁ á≤HÉ°ùdG áØ«XƒdG ≈∏Y IOÉjR

ôNBG ≈∏Y …OƒªY º«≤à°ùe º°SQ -

: ‹ÉqàdG πµ°ûdÉH øq«Ñe ƒg Éªc Iô£°ùÃ ¿GÎb’ÉH) ôN’ RGƒe º«≤à°ùe º°SQ -

á¶MÓe:

.áq«°Sóæ¡dG äGAÉæÑdG ‘ ¢SƒµdG ∫Éª©à°SÉH íª°ùj ’ ¯

: Úà«dÉqàdG Úà∏MôŸG ´ÉÑqJÉH ∂dPh áªFÉ≤dG ÉjGh qõdG º°SQ ¢Uƒ°üîH ¢SƒµdG áeÓ°S øe ó qcCÉàdG øµÁ ¯

Ωƒ∏©e º«≤à°ùe ≈∏Y CG á£≤f øe G qQÉe ÉqjOƒªY Éª«≤à°ùe º°Sôf -

.Ωƒ∏©ŸG º«≤à°ùŸG ≈∏Y CG á£≤qædG ¢ùØf øe G qQÉe ÉqjOƒªY Éª«≤à°ùe º°Sôfh ôNB’G ¬¡Lh ≈∏Y ¢SƒµdG Ö∏≤f -

∞∏àNG GPEG º«∏°S ÒZh ÊÉqãdG q…Oƒª©dG º«≤à°ùŸG ™e ∫hC’G q…Oƒª©dG º«≤à°ùŸG ≥HÉ£J GPEG Éª«∏°S ¢SƒµdG ¿ƒµj

.Ωƒ∏©e º«≤à°ùe ≈∏Y óMGh q…OƒªY º«≤à°ùe q’EG qôÁ q¿CG øµÁ ’ G kPEG .¿ÉjOƒª©dG ¿Éª«≤à°ùŸG

37

º```«∏°S ÒZ ¢Sƒc º``«∏°S ¢Sƒc

Ω)1Ω) // (2(

Ω1

Ω2

CGCG

III-áq«°Sóæ¡dG äGAÉæÑdG:1 (: »°Sóæ¡dG AÉæÑdÉH á q°UÉÿG áq«°Sóæ¡dG äÉª∏°ùŸG

∂dPh äGhOC’G øe ÉªgÒZ ¿hO áLQóŸG ÒZ Iô£°ùŸGh QÉcÈdÉH õéæJ Ωƒ°SQ »g áq«°Sóæ¡dG äGAÉæÑdG

øjó«∏d »©«Ñ q£dG ¢TÉ©JQ’Éc ∫Éª©à°S’G áq«°†b ∂dP ™e ≈≤ÑJ øµd áHƒ∏£ŸG áq«°VÉjôdG á qbódG ≈∏Y ∫ƒ°ü◊G ±ó¡H

: á«dÉqàdG ÇOÉÑŸG OÉªàYG Éæ«∏Y ¢VôØj …òdG A»°ûdG á∏ª©à°ùŸG äGhOC’Gh ΩÓbCÓd á«æ≤àdG ábódÉch

≈∏Y ∫ƒ°üë∏d ÚgÉéqJ’G ‘ á©£≤dG √òg ójó“h ÚàØ∏àfl Úà£≤f øe I qQÉe º«≤à°ùe á©£b º°SQ øµÁ .

.º«≤à°ùe hCG º«≤à°ùe ∞°üf

.Úeƒ∏©e ´É©°Th õcôÃ IôFGO º°SQ øµÁ .

.•É≤qædG ≈∏Y ’G π q°üëàf’ ôFGh qódGh äÉª«≤à°ùŸG â©WÉ≤J GPEG .

2 (: áq«°SÉ°SC’G áq«°Sóæ¡dG äGAÉæÑdG

-CGº«≤à°ùe á©£b π≤f

.(O ê[ º«≤à°ùe ∞°üfh ]Ü CG[ º«≤à°ùe á©£b ¢VôØf

(O ê [ ≈∏Y `g á£≤ædG Ú«©J ¬H »æ©f (O ê[ ≈∏Y ]Ü CG [ π≤f

Ü CG = `g ê ¿ƒµj å«ëH

RÉ``‚E’G

- ÜájhGR π≤f:ájhGõ∏d á°ùjÉ≤eh (¢S Ω[ É¡©∏°V ájhGR AÉæH ójôfh (¢S Ω[ º«≤à°ùe ∞°üfh ]êCG , Ü CG[ ájhGR ¢VôØf

]êCG ,ÜCG[

RÉ`‚E’G:r»˘ nØ˘°üf ¤hC’G Iô˘FG qó˘dG ™˘£˘≤˘J .´É˘©˘ q°ûdG ¢ùØ˘f É˘ª˘¡˘dh Ω ,CG ¿É˘à˘£˘≤˘qæ˘dG ‹Gƒ qà˘dG ≈˘∏˘Y É˘ª˘gõ˘cô˘˘e ÚJô˘˘FGO º˘˘°Sô˘˘f ¯

Ü Úà£≤qædG ‘ (ê CG [ h (Ü CG[ Úª«≤à°ùŸG'ê , '¢S á£≤ædG ‘ (¢S Ω [ º«≤à°ùŸG ∞°üf á«fÉqãdG IôFGódG ™£≤Jh'

38

Ü[ º«≤à°ùŸG á©£b QÉcÈdÉH ¢ù«≤f ¯'ê'.QÉcÈ∏d É¡«∏Y π°üëàŸG áëàØdG ≈∏Y ßaÉëfh ]

.á≤HÉ q°ùdG áëàØdG É¡YÉ©°T »àqdGh Ω á£≤ædG Égõcôe »àqdG IôFG qódG º°Sôf ¯

¢U á£≤qædG ‘ ¤hC’G IôFG qódG IôFG qódG √òg ™£≤J -π q°üëæa á°ùjÉ≤ŸG ]¢U Ω , ¢S Ω[ ájhG qõdG ≈∏Y,ÜCG[ájhG qõ∏d ]êCG

¿É``gÈdG:

Ü CG å∏ãŸG ´Ó°VCG'ê'¢S Ω å∏ãŸG ´Ó°V’ á°ùjÉ≤e'¢U'Ö°ùM ¿É°ùjÉ≤àe Úãq∏ãŸG øjòg q¿CG èàæ«a

.äÉãq∏ãŸG ¢ùjÉ≤àd áãdÉqãdG ádÉ◊G

: óéæa Úãq∏ãŸG øjò¡d ÉjGh qõdG ¢ùjÉ≤J èàæà°ùf Úã∏ãŸG øjòg ¢ùjÉ≤J øe

(êº«≤à°ùe á©£≤d …Oƒª©dG § q°SƒŸG AÉæH:

É¡«∏Y …Oƒª©dG º«≤à°ùŸG …CG á©£≤dG √ò¡d …Oƒª©dG § q°SƒŸG AÉæH ójôfh ]Ü CG[ º«≤à°ùe á©£b ¢VôØf

¬æe π©Œ »àqdGh º«≤à°ùe á©£≤d …Oƒª©dG § q°Sƒª∏d Iõq«ªŸG áq«°UÉÿG ,QÉWE’G Gòg ‘ ,qπ¨à°ùf .É¡Ø°üàæÃ qQÉŸGh

.á©£≤dG ‘ôW øe ó©ÑdG ájhÉ°ùàŸG •É≤ædG ™«ªL ≈∏Y áj ƒàÙG áYƒªÛG

øe ÈcCG GOóY …hÉ°ùj Éª¡æe πc ´É©°T ÚJôFGO á£°SGƒH Ü ,CG Úà£≤qædG øY ó©ÑdG ájhÉ°ùàe Ω á£≤f º°SÔa

Ω å«ëH Ω á£≤f ≈∏Y ∫ƒ°üë∏d á≤HÉ q°ùdG áq«∏ª©dG ó«©f ÜCG'Ω = CG'Ω Ω) º«≤à°ùŸG Ü2á©£≤∏d …Oƒª©dG §°SƒŸG ƒg (

.≥Ñ°S Éª«a IQƒcòŸG Iõq«ªŸG áq«°UÉÿG Ö°ùM ]Ü CG[

39

ê CG Ü¢U Ω ¢S Ü'ê CG¢S'¢U Ω' hCG= =

12

(Oº«≤à°ùe á©£b ∞°üàæe AÉæH:

.É¡Ø°üàæe ‘ á©£≤dG ™£≤j § q°SƒŸG Gògh á©£≤∏d …Oƒª©dG §°SƒŸG »æÑf ¿CG »Øµj

( `gΩƒ∏©e º«≤à°ùe ≈∏Y …OƒªYh áeƒ∏©e á£≤æH qôÁ º«≤à°ùe AÉæH:

Éª«≤à°ùe ¢VôØf ¯∆BG á£≤fh

¤EG »ªàæJ’ BG : ¤hC’G ádÉ◊G∆ ™£≤Jh BG á£≤ædG Égõcôe IôFGO º°Sôf∆. ê h Ü Úà£≤f ‘

≈∏Y …OƒªY ƒgh (ê BG = Ü BG ¿’) BG á£≤ædÉH qôÁ ]ê Ü[ á©£≤∏d …Oƒª©dG § q°SƒŸG∆º«≤à°ùŸG ¿PCG ƒ¡a .

: Üƒ∏£ŸG

40

á©£≤∏d …Oƒª©dG § q°SƒŸG

]Ü CG [

áq«fÉãdG ádÉ◊G: ¤EG »ªàæJ BG∆

≈∏Y º°Sôf∆º«≤à°ùŸG ƒg ]ê Ü[ á©£≤∏d …Oƒª©dG § q°SƒŸG .BG ¤EG áÑ°ùqædÉH ÚJôXÉæàe ê h Ü Úà£≤f

Üƒ∏£ŸG

: ájhGR ∞ q°üæe AÉæH -h

ÚàjhGR ¤EG á°VhôØŸG ájhG qõdG Ç qõéj …òdG (¢U CG[ º«≤à°ùŸG ∞°üf AÉæH ójôfh ]´ CG , ¢S CG [ ájhGR ¢VôØf

.ê á£≤ædG ‘ ( ´ CG[ h Ü á£≤ædG ‘ (¢S CG[ ™£≤Jh CG á£≤ædG Égõcôe IôFGO º°SÔa .Úà°ùjÉ≤àe

πqãÁ h CG á£≤ædÉH qôÁ ]ê Ü[ á©£≤∏d …Oƒª©dG § q°SƒŸG q¿CG ∂dP øe èàfh Ú©∏°†dG ¢ùjÉ≤àe ê Ü CG åq∏ãŸG

ƒ¡a ‹ÉqàdÉHh Úà°ùjÉ≤àe ÚàjhGR ¤EG ]ĆG ,¢S CG[ ájhG qõdG Ç qõéj ƒ¡a ê Ü CG åq∏ãŸG ¤EG áÑ°ùqædÉH ôXÉæJ Qƒfi

.ájhG qõdG ¢ùØæd »∏NG qódG ∞ q°üæŸG πªëj

: á¶MÓe

≈∏Y Oƒª©dG ™e Ü á£≤qædÉH qQÉŸG (¢S CG) ≈∏Y Oƒª©dG ™WÉ≤J ≈∏Y OÉªàY’ÉH ≥HÉ q°ùdG AÉæÑdG RÉ‚EG øµÁ

.ê á£≤ædÉH qQÉŸGh (´ CG)

41

: q¿C’ ¿É°ùjÉ≤àe CG ê Ω h CG Ü Ω ¿Éã∏ãŸÉa øjOƒª©dG ™WÉ≤J á£≤f Ω » qª°ùf

q¿CG èàæ«a.]ĆG ,¢SCG[ ájhGõdG ∞ q°üæe ƒg ( ¢U CG [ …CG ( Ω CG[ ‹ÉàdÉHh

-RΩƒ∏©e º«≤à°ùŸ RGƒeh áeƒ∏©e á£≤æH qQÉe º«≤à°ùe AÉæH

Éª«≤à°ùe ¢VôØf∆ ¤EG »ªàæJ’ CG á£≤fh∆ (Ω) º«≤à°ùe AÉæH ójôf .

å«ëH

¤hCG á≤jôW»æÑf : Éª«≤à°ùe∆' ≈∏Y ÉkjOƒªY∆ Oƒª©dG qºK∆'' ≈∏Y∆'.CG á£≤ædÉH qQÉŸGh

¿Éª«≤à°ùŸG∆h∆'' º«≤à°ùŸG ¢ùØf ≈∏Y ¿ÉjOƒªY Éª¡qfC’ ¿ÉjRGƒàe∆'.

42

∑Î°ûe ™∏°V ]Ω CG [

Ü CG = ê CG

CG ∋(Ω)

`pd …RGƒe (Ω)∆.

Ω Ü CG Ω ê CG

ê CG ΩÜ CG Ω

=

=

=º90

: á¶MÓe

Úª«≤à°ùŸG øe πc º°Sôd ¢SƒµdG ∫Éª©à°SÉH »Øàµæa º°S qôdÉH AÉæÑdG ÉædóÑà°SG GPEG∆'h∆ .''

áq«fÉK á≤jôW : º«≤à°ùŸG ≈∏Y ê h Ü Úà£≤f øq«©f∆O) IôFG qódG »æÑf ºK1.Ü ê É¡YÉ©°Th zCG á£≤ædG Égõcôe »àqdG (

O) IôFGódG ∂dòc »æÑf2.ÜCG É¡YÉ©°Th ê Égõcôe »àqdG (

O)2O) ™£≤J (1¢S ‘ (

.Üƒ∏£ŸG º«≤à°ùŸG ƒg (¢S CG) º«≤à°ùŸG

: ≥HÉ q°ùdG AÉæÑdG π«∏– // (¢S CG ) ‹ÉqàdÉHh ´Ó°VCG …RGƒàe ƒ¡a ≈æãe ≈æãe á°ùjÉ≤àe ´Ó°VCG ¢S ê Ü CG »YÉH qô∏d∆

: áãdÉK á≤jôWO) IôFGO º°Sôf ¯1 ™£≤Jh CG á£≤qædG Égõcôe (∆ Ü á£≤f ‘

O) IôFG qódG º°Sôf ¯2. Ü CG É¡YÉ©°Th Ü Égõcôe »àqdG (

O)2 ™£≤J (∆.ê á£≤qædG ‘

O) IôFGódG º°Sôf ¯3.ê CG É¡YÉ©°Th Ü Égõcôe »àqdG (

43

O)3O) ™£≤J (1.O á£≤ædG ‘ (.Üƒ∏£ŸG º«≤à°ùŸG ƒg (O CG) º«≤à°ùŸG

O)1(

O)2(

O)3(

: ≥HÉ q°ùdG AÉæÑdG π«∏–

(IôFGO ¢ùØæd ÉYÉ©°T) ê Ü = CGO

(IôFGO ¢ùØæd ÉYÉ©°T) ê CG = êO

(ê Ü) // (O CG) : ‹ÉàdÉHh ´Ó°VCG …RGƒàe O Ü ê CG »YÉH qôdG q¿CG èàæ«a

5 (áªFÉb ájhGR AÉæH:(¢S CG[ º«≤à°ùe ∞°üf ¢VôØf

CG á£≤ædÉH qQÉe (¢S CG) ≈∏Y OƒªY AÉæH ¤EG ™Lôj ]¢UCG ,¢S CG[ áªFÉb ájhGR AÉæH

CG á£≤ædG á¡L øe (¢S CG[ ójó“ ™«£à°ùf ’ ä’É◊G ¢†©H ‘

: áq«dÉàdG πMGôŸG ´ÉÑJÉH AÉæÑdG á≤jôW ôq«¨æa

.CG á£≤ædÉH qô“h zh Égõcôe IôFGO »æÑfh (¢S CG[ êQÉN zh á£≤f òNCÉf ¯

º«≤à°ùŸG ∞°üf IôFGódG √òg ™£≤J

.Ü á£≤ædG ‘ (¢S CG [

.ê á£≤qædG ‘ á≤HÉ q°ùdG IôFG qódG ™£≤j (O Ü) º«≤à°ùŸG ¯

]êCG , ÜCG[ áqjhG qõdG ≈∏Y π°üëæa

.IôFGO ∞°üf ‘ áeƒ°Sôe É¡qfC’ áªFÉb ájhGR »gh

44

(OIÈà©e ÉjGhR AÉæH:

É¡°ù«b ájhGR AÉæH ¯60.áLQ qódÉH

¢ùjÉ≤àe Éã˘q∏˘ã˘e »˘æ˘Ñ˘f ¿CG »˘Ø˘µ˘j á˘qjhGõ˘dG √ò˘g ≈˘∏˘Y ∫ƒ˘°üë˘∏˘d

´Ó°VC’G

É¡°ù«b ájhGR AÉæH ¯30áLQqódÉH

É¡°ù«b ájhGR »æÑf60√òg ∞ q°üæe »æÑf qºK áLQqódÉH

É¡°ù«b ájhGR ≈∏Y π°üëæa ájhGõdG30.áLQ qódÉH

45

¢SCG

¢UO

ê

Ü

h

É¡°ù«b ájhGR AÉæH ¯120»æÑf ádÉ◊G √òg ‘ : áLQ qódÉH

Éª¡æe πc ¢ù«b ÚJQhÉ`éàe ÚàjhGR60áLQqódÉH

¯É¡°ù«b ájhGR AÉæH45áLQ qódÉH

Éª¡æe πc ¢ù«≤J ÚàjhGR ≈∏Y π°üëæa É¡Ø°üæe »æÑf qºK áªFÉb ájhGR »æÑf45.áLQ qódÉH

¯ äÉØYÉ°†e øe áLQ qódÉH É¡à°ù«bCG ÉjGhR AÉæH É°†jCG øµÁ15

∫ qhCG ∫Éãe : É¡°ù«b ájGhR AÉæÑd75 ¤hC’G ¢ù«b ÚJQhÉéàe ÚàjhGR »æÑf áLQ qódÉH45 á«fÉqãdG ¢ù«bh30.

.(áLQ qódÉH )

¿ÉqK ∫Éãe : É¡°ù«b ájhGR AÉæÑd105 ¤hC’G ¢ù«b ÚJQhÉéàe ÚàjhGR »æÑf áLQ qódÉH60á«fÉqãdG ¢ù«bh áLQ qódÉH

45.áLQ qódÉH

: ø`jQÉ“1 º«≤à°ùe ¤EG »ªàæj Égõcôe q¿CGh Ü , CG Úà£≤æH qô“ É¡qfCG âª∏Y GPEG IôFGO øH pG (∆.Ωƒ∏©e

2 áLQ qódÉH É¡°ù«b ájhGR øH pG (150 É¡°ù«b ájhGR qºK135áLQ qódÉH

3 É¡°ù«b ájhGR øH pG (165.áLQ qódÉH

-: äÉãq∏ãe AÉæH

.¬YÓ°VCG óMCG ∫ƒW qπbC’G ≈∏Y É¡æ«H øe åq∏ãŸG Gòg øe ô°UÉæY áKÓK áaô©e å∏ãe AÉæH RÉ‚EG Ωõ∏à°ùj

1(¤hC’G ádÉ◊G.™∏°†dG Gò¡d ÚJQhÉ› ÚàjhGRh ™∏°V ∫ƒW º∏©f :

: ¿PEG »g äÉ«£©ŸG

= ê Üα

ê Ü

46

RÉ‚EG: AÉæÑdG

ê h Ü Úà°VhôØŸG ÚàjhGõdG π≤æf qºK ]ê Ü [ ™∏ q°†dG º°Sôf

ê + Ü ¿Éc GPEG>°180: áHƒ∏£ŸG •hô q°ûdG ≥≤ëj ê Ü CG åq∏ãe ≈∏Y π°üëfh øµ‡ AÉæÑdÉa

2(á«qfÉãdG ádÉ◊G:.Éª¡æ«H IQƒ°üÙG ]êCG ,ÜCG[ ájhGõdG ¢ù«b ™e ]ê CG[ h ]Ü CG [ Óãe Ú©∏°V ∫ƒW º∏©f

: äÉ«£©ŸG

AÉæÑdG RÉ‚EG

.á°VhôØŸG ∫GƒWCÓd É≤ah ê ,Ü Úà£≤qædG É¡«©∏°V ≈∏Y O qóëf ºK á°VhôØŸG ájhGõdG π≤æf

øe ô¨°UCG á°VhôØŸG ájhG qõdG ¢ù«b ¿ƒµj ¿CG á£jô°T äÉ«£©ŸG âfÉc Éª¡e øµ‡ AÉæÑdG ádÉ◊G √òg ‘180áLQ qódÉH.

]Ü CG[ ∫ƒW

]ê CG[ ∫ƒWÚH IQƒ°üÙG ájhG qõdG

Ú©∏ q°†dG

47

á¶MÓe:

ô¨°UCG ´Ó°VC’G óMCG ∫ƒW ¿ƒµj q¿CG •Î°û«a äÉ«£©ŸG äôq«¨J GPEG øµd øµ‡ á≤HÉ°ùdG ádÉ◊G ‘ AÉæÑdG

.Éª¡«dƒW ÚH ¥ôØdG ∂dòch øjôNB’G Ú©∏ q°†dG ‹ƒW ´ƒª› øe

ø``jô“:

»g ‹GƒqàdG ≈∏Y ´Ó°VC’G ∫GƒWCG âfÉc GPEG å∏ãe AÉæH øµÁ πg8 ,º°U5 ,º°U3? º°U

: á«dÉqàdG äÉ«£©ŸG ™e ∫GDƒ q°ùdG ¢ùØf

-9 , º°U7 , º°U6º°U

-9 , º°U5 , º°U2º°U

4(ájhG qõdG ºFÉb å∏ãe AÉæH

(CG¤hC’G ádÉ◊G

.ÚJ qOÉ◊G ÚàjhG qõdG ióMEGh ôJƒdG º∏©f

AÉæÑdG RÉ‚EG

å«ëH CG á£≤ædG ( ´ Ü[ º«≤à°ùŸG ∞°üf ≈∏Y øq«©f qºK ]´ Ü ,¢S Ü[ Óãe É¡« qª°ùæa á°VhôØŸG ájhG qõdG º°Sôf ¯

.¢VhôØŸG ôJƒdG ƒg ]CG Ü [ ¿ƒµj

3(áãdÉãdG ádÉ◊G:

Óãe åq∏ãŸ áKÓqãdG ´Ó°VC’G ∫GƒWCG º∏©f

5 ,º°U6h º°U7.º°U

AÉæÑdG RÉ‚EG

¬˘˘dƒ˘˘W …ò˘˘qdG ™˘˘∏˘˘ q°†dG ’hCG »˘˘æ˘˘Ñ˘˘˘f7º°U

ÚJôFGO »æÑf qºK ]ê Ü[ Óãe ¬«ª°ùfh

É¡YÉ©°Th Ü á£≤qædG ¤hC’G õcôe6(º°U)

hÉ°ùe ´É©°T ™e ê á£≤qædG á«fÉqãdG õcôeh

`d5(º°U)

CGh CG Úà˘˘£˘˘≤˘˘f ‘ ¿É˘˘Jô˘˘FG qó˘˘dG ™˘˘WÉ˘˘˘≤˘˘˘à˘˘˘J'

CG h ê Ü CG Úãq∏ãŸG ≈∏Y π°üëæa'ê Ü

.IQƒcòŸG •hô q°ûdG ¿É≤ q≤ëj

48

(¢S Ü[ ≈∏Y Oƒª©dG »æÑf CG á£≤ædG øe ¯

π°üëæa ê á£≤qædG ‘ (¢S Ü[ ™£≤j …òqdG

.Üƒ∏£ŸG ê Ü CG åq∏ãŸG ≈∏Y

ø˘µ‡ AÉ˘˘æ˘˘Ñ˘˘dG q¿CG ,á˘˘dÉ◊G √ò˘˘g ‘ ,ß˘˘MÓ˘˘f

.äÉ«£©ŸG âfÉc Éª¡e

áªFÉ≤dG ájhGõ∏d QhÉ› ™∏°V ∫ƒW

ôJƒdG ∫ƒW

(Üá«fÉqãdG ádÉ◊G.áªFÉ≤dG ájhG qõdG »©∏°V óMCGh ôJƒdG øe qπc ∫ƒW º∏©f

AÉæÑdG RÉ‚EG

¯¤hCG á≤jôW

qºK ]´ CG ,¢S CG[ Óãe É¡« qª°ùf áªFÉb ájhGR »æÑf -

ƒg Ü CG ¿ƒµj å«ëH Ü á£≤qædG (¢S CG[ ≈∏Y O qóëf

¢VhôØŸG áªFÉ≤dG ájhG qõdG ™∏°V ¢ù«b

ôJƒdG ∫ƒW É¡YÉ©°Th Ü Égõcôe »àqdG IôFG qódG º°Sôf -

ê á£≤qædG ‘ (´ CG [ IôFG qódG √òg ™£≤J .¢VhôØŸG

.á°VhôØŸG •hô q°ûdG ≥ q≤ëj ê Ü CG åq∏ãe ≈∏Y π°üëæa

Éæµ‡ ¿ƒµj ’ AÉæÑdG q¿CG ,ádÉ◊G √òg ‘ ,ßMÓf -

óMCG ∫ƒW øe ÈcCG ôJƒ∏d ¢VhôØŸG ∫ƒ£dG ¿Éc GPEG q’EG

.áªFÉ≤dG ájhG qõdG »©∏°V

¯á«fÉK á≤jôW:qºK ¢VhôØŸG ∫ƒ q£∏d É≤ah ]ê Ü[ ôJƒdG ’ qhCG º°Sôf -

]ê Ü[ Égô£b IôFGO ∞°üf »æÑf

É¡YÉ©°Th Ü á£≤qædG Égõcôe »àqdG IôFG qódG º°Sôf -

.¢VhôØŸG ™∏ q°†dG ∫ƒW

.CG á£≤ædG ‘ ¤hC’G IôFG qódG ∞°üf IôFG qódG √òg ™£≤J

•hô˘˘˘ q°û∏˘˘˘d ≥˘˘˘ q≤ÙG ê Ü CG å∏˘˘˘ãŸG ≈˘˘˘∏˘˘˘Y π˘˘˘˘°üë˘˘˘˘æ˘˘˘˘a

.IQƒcòŸG

5(: iôNCG á q°UÉN äÉã∏ãe AÉæH: Éæª∏Y GPEG Ú©∏ q°†dG ¢ùjÉ≤àe åq∏ãe AÉæH øµÁ É≤HÉ°S OQh ÉŸ á∏KÉ‡ ¥ô£H

1 IóYÉ≤dG ÒZ ™∏°V ∫ƒWh IóYÉ≤dG (2É¡d IQhÉ› ájhGRh IóYÉ≤dG (3áq«°SCG qôdG ájhG qõdGh IóYÉ≤dG (

´

49

-II: AÉæÑdG ‘ πFÉ°ùŸ á∏ãeCG

1 (∫ qhC’G ∫ÉãŸG: ¬«©∏°V øe πc ∫ƒW âª∏Y GPEG ê Ü CG Éã∏ãe øHG]ÜCG[h]ê Ü[.CG øe ∫RÉqædG ¬YÉØJQG ∫ƒWh

qπ````````◊GhCG º««≤qàdGh AÉæÑdG RÉ‚EGh π«∏ëqàdGh áe qó≤ŸG ‘ É¡«dG QÉ°ûŸG πMGôŸG ™Ñàf ≥HÉ q°ùdG ∫GDƒ q°ùdG ≈∏Y áHÉLÓd

.á°ûbÉæŸG

: q¿CG ßMÓæa õ‚CG AÉæÑdG ¿CG á¶◊ ¢VÎØæd

…òqdGh (ê Ü) `d ÚjRGƒŸG Úª«≤à°ùŸG óMCG ¤EG »ªàæj CG ¢SCG qôdG -

.´ÉØJQ’G ∫ƒW ¢ù«≤`d hÉ°ùe (ê Ü) øY √ó©H

É¡YÉ©°Th Ü Égõcôe »àqdG (O) IôFG qódG ¤G »ªàæj CG ¢SCG qôdG ∂dòc -

óMCG ™e (O) IôFG qódG ™WÉ≤J á£≤f ƒg CG ¢SCG qôdG q¿CG ,≥Ñ°S Éq‡ ,èàæ«a ÜCG

.(ê Ü)`d ÚjRGƒŸG Úª«≤à°ùŸG

AÉæÑdG RÉ‚EG

º°Sôf -]ê Ü[¿Gó©Ñj øjòq∏dGh (ê Ü)`d ÚjRGƒŸG Úª«≤à°ùŸG »æÑf -

»àqdG (O) IôFG qódG »æÑf qºK ´ÉØJQ’G ∫ƒ£H (ê Ü) øY

.Ü CG É¡YÉ©°Th Ü Égõcôe

ádÉM ‘ CG ¢SCG qôdG »£©j Úª«≤à°ùŸGh (O) ™WÉ≤J -

.™WÉ≤qàdG Gòg OƒLh

á°ûbÉæŸG

ä’ÉM çÓK õq«‰

CG h ê Ü CG Úãq∏ãe ≈∏Y π°üëæa (ê Ü)`d ÚjRGƒŸG Úª«≤à°ùŸG ™£≤J (O) IôFG qódG -'.ê Ü

.ájhG qõdG »ªFÉb Úãq∏ãe ∂dòc óéæa (Ü CG) ∫ƒW …hÉ°ùj ´ÉØJQ’G ∫ƒW …CG Úª«≤à°ùª∏d á q°SÉ‡ (O) IôFG qódG -

.QƒcòŸG AÉæÑdG RÉ‚EG øµÁ Óa Úª«≤à°ùŸG ™£≤J ’ (O) IôFG qódG -

50

2 (: ÊÉqãdG ∫ÉãŸG

= ê Ü : q¿CG âª∏Y GPEG CG ‘ ájhG qõdG ºFÉb ê Ü CG Éãq∏ãe øHGα = ê CG + Ü CG hβ

*π«∏ëqàdG

≈∏Y O á£≤qædG º°Sôfh õ‚CG ób AÉæÑdG ¿CG á¶◊ ¢VôØæd

]: ¿CG ßMÓæa ê CG = O CG å«ëH (CG Ü

∫ƒW ¢ù«b É¡YÉ©°Th Ü Égõcôe »àqdG (O) IôFG qódG ≈∏Y áæFÉc ê á£≤qædG -]ê Ü[¢VhôØŸG

= ê O CG ‹ÉqàdÉHh Ú©∏ q°†dG ¢ùjÉ≤àeh ájhG qõdG ºFÉb O CG ê åq∏ãŸG iôNCG á«MÉf øe -º45ê á£≤qædG q¿CG èàæ«a

º«≤à°ùŸG ∞°üf ≈∏Y É°†jCG áæFÉc] = ¢S O Ü å«ëH (¢S Oº45 º«≤à°ùŸG ∞°üfh (O) IôFGódG ™WÉ≤J øe (äóLh ¿EG) ê á£≤qædG : ≥Ñ°S Éq‡ ¢ü∏îà°ùf GÒNCG -](¢S O

* AÉæÑdG RÉ‚EG

º«≤à°ùe á©£b º°Sôf -]O Ü[ = O Ü å«ëHβ º«≤à°ùŸG ∞°üf »æÑf -] = ¢S O Ü å«ëH (¢S Oº45

É¡YÉ©°Th Ü Égõcôe »àqdG IôFG qódG º°Sôf -α. º«≤à°ùŸG ∞°üf (O) IôFG qódG â©£b GPG -]≈∏Y π°üëf (¢S O

êh ê Úà£≤f'Éæ«æH ób ¿ƒµf ‹ÉàdÉHh (áqeÉ©dG ádÉ◊G ‘)

CG h ê Ü CG Úãq∏ãe'ê Ü'.•hô q°ûdG ¿É≤ q≤ëj

*á°ûbÉæŸG

: óéæa .(¢S O) º«≤à°ùŸG øY Ü á£≤ædG nó r©oH ’ qhCG Ö°ùëf: á«dÉqàdG çÓqãdG ä’É◊G õq«‰ qºK

*α.º«≤à°ùŸG ∞°üfh IôFG qódG ÚH ™WÉ≤J OƒLh Ωó©d Gô¶f π«ëà°ùe AÉæÑdG ;

*α º«≤à°ùŸG ∞°üf ;].áHƒ∏£ŸG •hô q°ûdG ≥≤ëj óMGh å∏ãe óLƒjh ê á£≤f ‘ IôFG qó∏d q¢SÉ‡ (¢S O

*α.¿qÓM Éæd ¿ƒµj ;

: á¶MÓe

º«≤à°ùe ∞°üf AÉæH øµÁ]¢S O' `pd ôXÉæe (]É≤ah iôNCG ∫ƒ∏M Éæd ¿ƒµàa (O Ü) º«≤à°ùŸG ¤EG áÑ°ùqædÉH (¢S O

.á≤HÉ q°ùdG á°ûbÉæª∏d

β2

β2

β2

β2

>

=

<

ê

CGO

Ü

51

3 (ø```jQÉ“:)1(: q¿CG âª∏Y GPG ê Ü CG Éãq∏ãe øHG

= ê Ü6 = Ü CG ,(º°U)5 = Ω CG h (º°U)4(º°U)

á©£≤dG ∞°üàæe ƒg Ω å«M]ê Ü[)2(: q¿CG âª∏Y GPG ê Ü CG Éã∏ãe øHG

= ê Ü6 = ê Ü CG ,(º°U)º45 = `g Ü ,5 (º°U)

å«M]`g Ü[ ™∏°†∏d ≥aGƒŸG ´ÉØJQ’G ƒg](ê CG

)3(: q¿CG âª∏Y GPG ê Ü CG Éãq∏ãe øHG

= ê Ü6 = ê CG ,(º°U)5 = `g CG ,(º°U)4(º°U)

.CG ¢SCG qôdG øe ∫RÉqædG ´ÉØJQ’G ¥É°S »g `g å«M

)4(: q¿CG âª∏Y GPG Ú©∏ q°†dG ¢ùjÉ≤àe ê Ü CG Éã∏ãe øHG

= ê CG Ü , ê CG = Ü CGα.CG øe ádRÉædG ´ÉØJQ’G ¥É°S »g `g å«M ¢S = `g CG ,

)5 ôJƒdG ∫ƒW âª∏Y GPG ájhG qõdG ºFÉb Éã∏ãe øHG (]ê Ü[.ôJƒ∏d πHÉ≤ŸG ´ÉØJQ’G ∫ƒWh

4 (ådÉqãdG ∫ÉãŸG

» qª°ùfh (O) IôFGO ¢VôØf]Ü CG[(O) êQÉN Ω á£≤f Èà©f ºK ÉgQÉ£bCG óMCG

ô£≤dG ≈∏Y Oƒª©dG øHG]Ü CG[.§≤a Iô£°ùŸG ∫Éª©à°SÉH Ω á£≤ædÉH qQÉŸGh

qπ```◊G

ê á£≤qædG ‘ (O) ™£≤j …òqdG (Ü Ω) º«≤à°ùŸG º°Sôf-

(Ü Ω) : Éædh⊥]Ü ê ,CG ê[ ájhG qõdG q¿C’) (ê CG)

(IôFGO ∞°üf ‘ áeƒ°Sôe

`g á£≤qædG ‘ (O) ™£≤j …òqdG (CG Ω) º«≤à°ùŸG º°Sôf

: Éædh

(CG Ω)⊥(`g Ü)

-]ê CG[ h]Ü `g[Ü Ω CG åq∏ãŸG ‘ ¿ÉYÉØJQG Éªg

‘ ¿É˘©˘WÉ˘≤˘à˘j É˘ª˘¡˘fÓ˘ª˘ë˘j ¿Gò q∏˘dG ¿É˘ª˘«˘˘≤˘˘à˘˘°ùŸGh

.¿ á£≤qædG

‘ ºFÉ≤dG õcôŸG) IóMGh á£≤f ‘ ™WÉ≤àJ åq∏ãe äÉYÉØJQG πª– »àqdG äÉª«≤à°ùŸG q¿CG º∏©f ÉæqfCG ÉÃh

Gòµgh (Ü CG) ≈∏Y …OƒªY ¿PG ƒ¡a Ω Ü CG åq∏ãŸG ‘ ådÉqãdG ´ÉØJQ’G πªëj (¿ Ω) º«≤à°ùŸG ¿CG èàæ«a (å∏ãŸG

: ∫Éª©à°SÉH Ω á£≤ædÉH qôÁ (Ü CG) ≈∏Y OƒªY AÉæH øe Éææµ“.§≤a Iô£°ùŸG

52

5 (øjô“:

ájhGR ¢VôØf]ĆG ,¢S CG[(QhÉÛG º°SôdG ô¶fG) ábQƒdG êQÉN CG É¡à qªb

ájhGõdG √òg ∞ q°üæe øHG

6: ™HG qôdG ∫ÉãŸG (

¬∏©°V ∫ƒW âª∏Y GPEG O ê Ü CG ´Ó°VCG …RGƒàe øHG]Ü CG[ ¬jô£b øe πc ∫ƒWh]Ü O[ h]ê CG[

qπ```◊G

*π«∏ëàdG

.øjô£≤dG ™WÉ≤J á£≤f zh » qª°ùfh õ‚CG AÉæÑdG q¿CG ¢VÎØf

: q¿CG PG áeƒ∏©e h Ü CG åq∏ãŸG ´Ó°VCG q¿CG ßMÓæa

= h Ü h ê CG = h CGO Ü

•ô°ûdG ô qaƒJ ádÉM ‘ AÉæÑ∏d ÓHÉb åq∏ãŸG Gòg ¿ƒµ«a

Ü CG>h Ü + h CG

*AÉæÑdG RÉ‚EG

O qó‰ qºK h Ü CG åq∏ãŸG »æÑf]h CG[ ê á£≤qædG ≈∏Y π°üëæd

êh = h CG ™e

‘ ∂dòc O qó‰h]h Ü[ å«ëH O á£≤qædG ≈∏Y π°üëæd

O h = h Ü

*á°ûbÉæŸG

: •ô°ûdG ô qaƒJ GPG Éæµ‡ ´Ó°VC’G …RGƒàe AÉæH ¿ƒµj

h Ü + hCG< ™∏°†dG ∫ƒW ∞©°V øe ÈcCG øjô£≤dG ‹ƒW ´ƒª› …CG Ü CG]Ü CG[

7(¢ùeÉÿG ∫Éãe

øHG ô£≤dG ∫ƒW âª∏Y GPG O ê Ü CG Ó«£à°ùe]ê CG[ ájhG qõdG ¢ù«bh]Ü `g , CG `g[ = Ü `g CG å«ëHº30.π«£à°ùŸG õcôe »g z`gh

´

¢S

53

12

12

qπ``◊G

*π«∏ëqàdG

`g CG åq∏ãŸG q¿CG ßMÓæa õ‚CG AÉæÑdG ¿CG ¢VÎØf

øe qπc ∫ƒW º∏©f ÉæqfC’ AÉæÑ∏d πHÉb Ü]CG `g[h]`g

Ü[= Ü `g CG q¿CG º∏©f ∂dòchº30AÉæÑdG ΩÉ“EG ,ó©H Éª«a ,øµÁ

*AÉæÑdG RÉ‚EG

ájhG qõdG »æÑf -]Ü `g , CG `g[QÉcÈdG ∫Éª©à°SÉH

øe ÉbÓ£fG Ü , G Úà£≤qædG øq«©f qºK Iô£°ùŸGh

Ωƒ∏©ŸG ô£≤dG ∫ƒW

CG á£≤æ∏d IôXÉæŸG ê á£≤ædG ,ó©H Éª«a ,»æÑf -

»æ˘Ñ˘f ô˘XÉ˘æ˘à˘dG ¢ùØ˘æ˘Hh `g á˘£˘≤˘æ˘dG ¤G á˘Ñ˘°ùæ˘dÉ˘H

O ê Ü CG π˘«˘˘£˘˘à˘˘°ùŸG ≈˘˘∏˘˘Y π˘˘°üë˘˘æ˘˘a .O á˘˘£˘˘≤˘˘æ˘˘dG

.Üƒ∏£ŸG

*á°ûbÉæŸG

ájhGõdG AÉæH]Ü `g , CG `g[‹ÉqàdÉHh ÉªFGO øµ‡

.ÉªFGO øµ‡ Üƒ∏£ŸG π«£à°ùŸG AÉæH

8 (ø``jQÉ“)1: q¿CG âª∏Y GPEG O ê Ü CG ´Ó°VCG …RGƒàe øH pG (

= Ü CG5 = O Ü , (º°U)7 = ê Ü CG , (º°U)º45)2: q¿CG âª∏Y GPG O ê Ü CG ´Ó°VCG …RGƒàe øH pG (

= Ü CG5 = ê Ü ,(º°U)4(º°U)

= `g CG4.(ê O) º«≤à°ùŸG ≈∏Y CG á£≤qæ∏d …Oƒª©dG §≤°ùŸG ƒg `g å«M (º°U)

)3.√ô£b ∫ƒWh ¬«©∏°V óMCG ∫ƒW âª∏Y GPEG O ê Ü CG Ó«£à°ùe øH pG (

)4 = ê CG q¿CG âª∏Y GPEG O ê Ü CG Ó«£à°ùe øH pG (6 …hÉ°ùj ¬£«fi ¢ù«b q¿CGh (º°U)18.(º°U)

)5( ™∏ q°†∏d …Oƒª©dG § q°SƒŸG O ê Ü CG Ü qófi »YÉHQ ‘]Ü CG[ ™∏°†∏d …Oƒª©dG §°SƒŸG É°†jCG ƒg]O ê[.? »YÉHôdG Gòg ´ƒf Ée -CG

: q¿CG âª∏Y GPG »YÉHôdG Gòg øHG -Ü

= Ü CG6 = ê Ü ,5 = O ê h4 (Îª«àæ q°üdG »g á∏ª©à°ùŸG IóMƒdG)

º30``g

ê

O CG

Ü

54

¢ùfƒj øH »`∏Y

á q«Hôqà∏d ΩÉ`Y ó`≤Øàe

Ö`````°SÉ```æqàdG

55

Ö`````°SÉæqàdG

-I¬JÉ« q°UÉNh q»£ÿG ™HÉqàdG Ωƒ¡Øe

1(» q£ÿG ™HÉqàdG Ωƒ¡Øe

áÑqJôŸG OGóYC’G øe Úà«dÉqàdG ÚàYƒªÛG πqeCÉàf

BG= 1, 2, 3, 4, 5 , 6, 7 ,8

ÉH= 4, 8, 12, 16 ,20 , 24, 28 ,32

J ™HÉàdÉH BG øe ô°üæ©d IQƒ°U ƒg ÉH øe ô°üæY qπc q¿CG ßMÓfÉH BG : É

¢S4¢S

Úà«dÉqàdG Úàq«°UÉÿG ßMÓæa ∫ÉãŸG Gòg ≈∏Y ΩÉªàg’G õ qcÔd

*¤hC’G áq«°UÉÿG

5=2 +3) ÉJ q¿CG èàæà°ùf5)ÉJ = (2)ÉJ + (3(

)ÉJ5 = ( 20…CG) ÉJ2 +3)ÉJ = (2) ÉJ + (3(

)ÉJ2 = (8

)ÉJ3 (= 12

q¿EÉa É°†jCG BG øe (Ü + CG) Éª¡Yƒª› ¿Éch BG øe øjô°üæY Ü ,CG âfÉc GPEG áqeÉY IQƒ°üH

™HÉqàdG ¢ùØæH Éª¡«JQƒ°U ´ƒª› …hÉ°ùJ (ÉJ) ™HÉqàdÉH øjô°üæY ´ƒª› IQƒ°U q¿EG Éædƒ≤H ∂dP øY ôqÑ©f

*áq«fÉqãdG áq«°UÉÿG

6=2 *3)ÉJ : ¿CG èàæà°ùf6= (2)ÉJ *3(

ÉJ)6( =24)ÉJ …CG2 *3= ( 2) ÉJ *3(

ÉJ)3( =12

q¿EÉa É°†jCG BG øe Ü * CG ÉªgDhGòL ¿Éch BG øe øjô°üæY Ü , CG âfÉc GPEG áqeÉY IQƒ°üH

(Ü) ÉJ * CG = (Ü* CG)ÉJ

(CG)ÉJ * Ü hCG

(Ü) ÉJ + (CG) ÉJ = (Ü + CG) ÉJ

56

.Oó©dG ¢ùØf ‘ Üô°†J ™HÉqàdÉH ¬JQƒ°U q¿EÉa Oó©H Gô°üæY ÉæHô°V GPEG Éædƒ≤H ∂dP øY ôqÑ©f

2-» q£ÿG ™HÉqàdG ∞jô©J:

.Oó©dG ¢ùØæH Üô°†J ÉJ ™HÉqàdÉH ¬JQƒ°U q¿EÉa Oó©H Gô°üæY ÉæHô°V GPEG

3-» q£ÿG ™HÉqàdG äÉ« q°UÉN

áq«©ª÷G áq«°UÉÿG = CG áq«°UÉÿG - CG

∀¢S1∋ ; GÉM∀¢S2∋GÉM

¢S)ÉJ1¢SCG = (1¢S)ÉJ2¢SCG = (2

¢S)ÉJ1¢S +2¢S) CG = (1¢S +2¢SCG = (1¢SCG +2¢S)ÉJ =1¢S)ÉJ + (2(

…CG

.™HÉqàdG Gò¡H Éª¡«JQƒ°U ´ƒª› …hÉ°ùJ » q£N ™HÉàH øjOóY ´ƒª› IQƒ°U

áq«Hô q°†dG áq«°UÉÿG : Ü áq«°UÉÿG (Ü

∀¢S1∋ ; GÉM∀ `c∋GÉM*¢S)ÉJ1 (=¢S)CG1(

¢S * `c)ÉJ1¢S * `c * CG = (1 CG) =¢S(`c*1¢SCG) `c =1(

=¢S) ÉJ * `c1GÉM ‘ áq«∏jóÑqàdGh áq«©«ªéqàdG Úà« q°UÉÿG ≈∏Y OÉªàY p’ÉH (

…CG

¢S GOóY ÉæHô°V GPEG1.Oó©dG ¢ùØf ‘ Üô°†J ™HÉqàdG ¢ùØæH ¬JQƒ°U q¿EÉa ôØ°ü∏d ∞dÉfl `c âHÉK Oó©H

-4Ö°SÉæqàdG

: ∫ÉãŸG ¤EG Oƒ©f

BG= 1 , 2, 3, 4 , 5 , 6 , 7 ,8

ÉH= 4 , 8, 12, 16 ,20 , 24 , 28 , 32

: q¿CG ßMÓf

``M : ÉJ ™HÉqàdGÉÉ```MÉ ¢S¢S

CG ™e » q£N ™HÉJ ƒg ∋GÉ``M

¢S * `c)ÉJ1 (=¢S) ÉJ * `c1(

¢S)ÉJ1¢S +2¢S)ÉJ = (1¢S) ÉJ + (2(

41

=82

=123

=164

=205

=246

=287

=328

=4

57

q¿EG ∫ƒ≤æa áqjhÉ°ùàe É¡d á≤aGƒŸG BG øe ô°UÉæY É¡JÉeÉ≤ehÉH øe ô°UÉæY É¡Wƒ°ùH »àqdG áq«≤£æŸG OGóYC’G q¿CG …CG

»g áÑ°ùædG q¿CGh BG OGóYC’G áYƒª› ™e G kOôW áÑ°SÉæàe ÉH OGóYC’G áYƒª›4.

: q¿CG ßMÓf ∂dòc

q¿EG ∫ƒ≤æa ,ájhÉ°ùàe É¡d á≤aGƒŸG ÉH øe ô°UÉæY É¡JÉeÉ≤eh BG øe ô°UÉæY É¡Wƒ°ùH »àqdG áq«≤£æŸG OGóYC’G q¿CG …CG

.™H qôdG »g áÑ°ùædG q¿CGh ÉH OGóYC’G áYƒª› ™e GOôW áÑ°SÉæàe BG OGóYC’G áYƒª›

5-GOôW áÑ°SÉæàŸG OGóYC’G øe ÚàYƒª› π«ã“

(CGÚjRGƒàe øjQƒfi ≈∏Y

BG= 1 , 2, 3,4

ÉH= 4 , 8, 12,16

(Ü: Ú©WÉ≤àe øjQƒfi ≈∏Y

π°UC’G á£≤f øe qôÁ óMGh º«≤à°ùe ≈∏Y áæFÉc §≤ædG ™«ªL

6 - »Ñ°SÉæqàdG ™HG qôdG ÜÉ°ùM™HG qôdG ≈ qª°ùjh ™HG qôdG Oó©dG Ö°ùëf ¿CG øµÁ É¡æe áKÓK Éæª∏Yh áÑ°SÉæàe OGóYCG á©HQCG q¿CG Éæª∏Y GPEG

.»Ñ°SÉæqàdG∫Éãe1:

58

1

4

2

8

3

12

4

16

5

20

6

24

7

28

8

32

5=7 5 <=>¢S=21 <=>¢S=21 3¢S5

0 1 2 3 4 5 T

L4 8 12 16

> > > >

=======

∫Éãe2 :

øªK5 …hÉ°ùj Öàc27,500 `H ÉgDhGÎ°TG øµÁ »àqdG ÖàµdG OóY ƒg Ée O49,500? O

™°†æa

á¶MÓe : áq«KÓãdG IóYÉ≤dÉH IOÉY ≈ª°ùj Ée »g π◊G ‘ á≤jô£dG √òg

-7GOôW áÑ°SÉæàŸG ôjOÉ≤ŸG

¥ øjQGó≤e ‘ ∫ƒ≤f1¥ h2ôNÓd Éq«£N É©HÉJ ÉªgóMCG ¿Éc GPEG GOôW ¿ÉÑ°SÉæàe Éª¡qfCG

á∏ãeCG:

Éªg IGÎ°ûŸG äGóMƒdG OóYh øªãdÉa IGÎ°ûŸG äGóMƒdG Oó©d »£N ™HÉJ ƒg áYÉ°†H øªK -CG

.GOôW ¿ÉÑ°SÉæàe ¿GQGó≤e

∫Éãe: øªK -CG6 ƒg äÉ°†«H570 `H ÉgDhGô°T øµÁ »àqdG äÉ°†«ÑdG OóY ƒg Ée º«q∏e1045.º«∏e

6570 º«∏e

¢S1045º«∏eqπ◊G

-ÜΩRqÓdG øe qõdG ™e áÑ°SÉæàe áYƒ£≤ŸG áaÉ°ùŸÉa (áª¶àæe ácôM) áYô q°ùdG ¢ùØæH Ò°ùj ∑ qôëàe ¿Éc GPEG

.GOôW ¿ÉÑ°SÉæàe ¿GQGó≤e áª¶àæe ácôM ‘ øe qõdGh áaÉ°ùŸÉa .É¡©£≤d

∫Éãe:

áaÉ°ùe ™£≤J IQÉ«°S120 I qóe ‘ ºc75 I qóe ‘ ™£≤J ºc á≤«bO45? á≤«bO

75¥O120ºc

45¥Oºc ¢S

ôNB’G ó©ÑdG ¢ù«bh áMÉ°ùŸÉa .ôNB’G √ó©H ¢ù«b ™e áÑ°SÉæàe âHÉK ¬jó©H óMCG π«£à°ùe áMÉ°ùe -ê

.GOôW ¿ÉÑ°SÉæàe ¿GQGó≤e

247,50027,500

27,500

49,500

5 ¢S

= ¢S9 =

11á°†«H = ¢S

= ¢S¢S

=

= =72ºc

=

=

<=>

<=>

<=>

6

¢S

120

570

1045

5

45

6 x 1045

570

120 x 45

5

27,5 = ¢S247,500

59

60

: ∫Éãe

ƒg º°üdÉH ¬jó©H óMCG ¢ù«b π«£à°ùe75 ¬àMÉ°ùeh525º°U2¬àMÉ°ùe âëÑ°UCÉa Ωƒ∏©ŸG √ó©H Éfôq«Z

875º°U2? ó©ÑdG Gòg ¢ù«b íÑ°UCG ºc

75 º°U525º°U2

º°U ¢S875º°U2125 = ¢S

¢S== ⇐

75525

875

75 x 875

525

-OiôNCG á∏ãeCG

? áµ∏¡à°ùŸG AÉHô¡µdG áq«ªc ™e Ö°SÉæàe QGó≤e ƒg AÉHô¡µdG ∑Ó¡à°SG Ωƒ∏©e q¿CG πg ¯

? áµ∏¡à°ùŸG AÉŸG áq«ªc ™e Ö°SÉæàe QGó≤e ƒg AÉŸG ∑Ó¡à°SG Ωƒ∏©e q¿CG πg ¯

? áYƒ£≤ŸG áaÉ°ùŸG ™e Ö°SÉæàe QGó≤e ƒg »°ùµqàdG IQÉ«°S IôLCG Ωƒ∏©e q¿CG πg ¯

? ¬«a ≥q∏©ŸG π≤qãdG ™e Ö°SÉæàe QGó≤e Ödƒd ádÉ£à°SG q¿CG πg ¯

? IQGô◊G áLQO ™e Ö°SÉæàe QGó≤e ƒg QGôfi ‘ ≥ÑF qõdG OƒªY ´ÉØJQG q¿CG πg ¯

? ∂dòd ΩRqÓdG øe qõdG ™e Ö°SÉæàe QGó≤e ƒg á∏ª©dG OóY q¿CG πg Ée πª©H ΩÉ«≤∏d ¯

8 -º∏ q°ùdG Ωƒ¡Øe

É¡d á∏qãªŸG ∫GƒWC’G ™e áÑ°SÉæàe áq«≤«≤◊G ∫GƒWC’G .…Oô q£dG Ö°SÉæqàdG øe á q°UÉN ádÉM ƒg ¢ù«≤dG ºq∏°S

º∏ q°ùdG áÑ°ùf »g Ö°SÉæqàdG áÑ°ùfh øq«©e º∏°S Ö°ùM

≥«Ñ£J: 1

ºq∏°S Ö°ùM áeƒ°Sô˘e á˘£˘jô˘N ‘ Úà˘æ˘jó˘e ÚH á˘∏˘°UÉ˘Ø˘dG á˘aÉ˘°ùŸG …hÉ˘˘˘°ùj2á˘˘aÉ˘˘°ùŸG »˘˘g É˘˘e º˘˘˘°U

? Îª«∏µdÉH ÚàæjóŸG ÚH áq«≤«≤◊G

.™°†f º°üdÉH áq«≤«≤◊G áaÉ°ùŸG »g ¢S âfÉc GPEG

≥«Ñ£J: 2

√Qób ºq∏°S Ö°ùM Ωƒ°Sôe áÄ«¡J ∫Éãe ‘ ÉgGó©H πµ q°ûdG á∏«£à°ùe ¢VQCG Éªg6 ,º°U20 .º°U

? ¿É«≤«≤◊G √Gó©H Éªg Ée

: qπ`◊G

∫hC’G ó©ÑdG

1.000 000

12000º°ü

= ¢S

= ¢S

º∏µdÉH áaÉ°ùŸG ¿ƒµJ ‹ÉqàdÉH nh10

⇔

⇔ =

== 120º =

2

6 x 2000

1

1

500 000

1

2 000

1

2 000

6º°U

¢S

¢S

1

500 000

ó©ÑdG ÊÉãdG

9 -áqjƒFÉŸG áÑ°ùqædG

áqjƒFÉŸG áÑ°ùædG …hÉ°ùJ áÑ°ùqædGh GOôW ¿ÉÑ°SÉæàe ¿GQGó≤e ¢†«ØîqàdG QGó≤eh áYÉ°†H øªK

.¢†«Øîà∏d

∫Éãe: áYÉ°†H øªK120 ÉgQób áÑ°ùæH ¢†«ØîJ É¡«∏Y …ôLoCG O3? ¢†«ØîqàdG QGó≤e ƒg Ée %

qπ◊G:

ƒg ¢†«ØîqàdG QGó≤e ¿PEG3,600O

II -Ö°SÉæqàdG ∫ƒM á£°ûfCG:Ö°SÉæqàdG Iôµa Ëó≤J

ò«ª∏qàdG §«fi øe á£Ñæà°ùe äÉq«©°Vh øe ÉbÓ£fG Ö°SÉæqàdG Ωƒ¡Øe Ωó≤f q¿CG øµÁ

1 -¤hC’G áq«©°VƒdG:iÎ°TG GPEG óMGƒdG ±ô q¶∏d ô© q°ùdG ¢ùØæH á∏KÉªàŸG ±hô q¶dG øe áYƒª› ò«eÓqàdG ¢†©H iÎ°TG

ºgóMCG3 `H ±hôX360: ‹ÉqàdG ∫hó÷G πªcCG »e

π◊G1 (…hÉ°ùj óMGƒdG ±ô q¶dG ô©°S

2 (∫hó÷G Òª©J

.3- 1∫hó÷G ∫Ó¨à°SG:: ßMÓf ∫hó÷G Gòg ‘ Éæ∏qeCÉJ GPEG

40000º°ü = ¢S <=> == 400º =20 x 2000

1

1

2 000

20º°U

¢S

3,600O

120»e

= ¢S <=> ==3 x 120

100

3

100

¢S

120

8 6 5 4 3 2 ±hô q¶dG OóY

360 äÉª«q∏ŸÉH É¡æªK

8 6 5 4 3 2 ±hô q¶dG OóY

960 720 600 480 360 240 äÉª«q∏ŸÉH É¡æªK

360

3=

61

(CG∫ qhC’G ô£ q°ùdG ‘ IOƒLƒŸG OGóYC’G áYƒª› øY áŒÉf ÊÉqãdG ô£ q°ùdG ‘ IOƒLƒŸG OGóYC’G áYƒª›

ƒg óMGh OóY ‘ É¡æe qπc Üô°†H120

ÊÉqãdG ô£ q°ùdG ‘ IOƒLƒŸG OGóYC’G øY áŒÉf »g ∫ qhC’G ô£ q°ùdG ‘ IOƒLƒŸG OGóYC’G q¿CG ßMÓf ∂dòc (Ü

óMGh OóY ‘ É¡æe óMGh πc Üô°†H.

(ê

OGóYC’G áYƒª› q¿CG ∫ƒ≤æa2 ,3 ,4 ,5 ,6 ,8OGóYC’G áYƒª› ™e GOôW áÑ°SÉæàe240 ,360,

480 ,600 ,720 , 960

…hÉ°ùJh ájhÉ°ùàe Ö°ùqædG √òg ™«ªL q¿CG É°†jCG ∫ƒ≤fh

: q¿CG ßMÓf ∂dòc (O

OGóYC’G áYƒª› q¿EG ∫ƒ≤æa240 ,360 ,480 ,600 ,720 ,960OGóYC’G áYƒª› ™e GOôW áÑ°SÉæàe

2 ,3 ,4 ,5 ,6 , 8

…hÉ°ùJh ájhÉ°ùàe Ö°ùqædG √òg ™«ªL q¿EG É°†jCG ∫ƒ≤fh120.

2-áq«fÉqãdG áq«©°VƒdG:

1

120

1

120

2

240

3

360

4

480=

5

600

6

720==

8

960=

1

120= =

240

2

360

3

480

4

600

5==

720

6

960

8===120 =

62

= ]CG Ü[ ∫ƒW å«ëH Ü ‘ áqjhG qõdG ºFÉb ê , Ü ,CG Éã∏ãe º°Sôf4 = ] ê Ü[ ∫ƒWh º°U3Ú©∏ q°†dG O qó‰ .º°U

Ü §≤qædG (Ü CG[ º«≤à°ùŸG ∞°üf ≈∏Y º°Sôfh ]ê CG[ , ] Ü CG [1Ü ,2Ü ,3ÜCG[ ∫ƒW å«ëH1 = ]2ÜCG[ ∫ƒWh º°U2]

=6Ü CG[ ∫ƒWh º°U3 = ]18Ü CG[ ∫ƒWh º°U4 = ]12.º°U

Ü ‘ (ÜCG) ≈∏Y áqjOƒª©dG äÉª«≤à°ùŸG º°Sôf qºK1Ü ,2Ü ,3Ü ,4ê ‘ (ê ,CG) ™£≤àa1ê ,2ê ,3,

ê4Ü[ ¢ù«≤f qºK ,1ê ,1Ü[ , ]2ê ,2Ü[ , ]3ê ,3Ü[ , ]4ê ,4: ‹ÉqàdG ∫hó÷G ‘ èFÉàædG πé°ùfh ]

1 -∫hó÷G ∫Ó¨à°SG:q¿CG ≈∏Y á q°UÉN õ qcôf

OGóYC’G q¿CG ∫ƒ≤æa2,4 ,6 ,8 ,12

OGóYC’G ™e GOôW áÑ°SÉæàe1,5,3 ,4,5 ,6 ,9

»g áÑ°ùqædG q¿CGh

q¿CG ßMÓf ∂dòc

OGóYC’G q¿EG ∫ƒ≤æa2,4 ,6 ,8 ,12

OGóYC’G ™e GOôW áÑ°SÉæàe1,5,3 ,4,5 ,6 ,9

»g áÑ°ùædG ¿EGh

2 -Ö°SÉæqàdG äÉq«°UÉN:1.2 -Ö°SÉæqà∏d áq«©ª÷G áq«°UÉÿG (CG∫ qhC’G ∫hó÷G ¤EG Oƒ©f

12 8 6 4 2 (ÜCG) ≈∏Y áæFÉµdG ™£≤dG ∫GƒWCG

9 6 4,5 3 1,5 (ÜCG) ≈∏Y áqjOƒª©dG ™£≤dG ∫GƒWCG

8 6 5 4 3 2 ±hô¶dG OóY

960 720 600 480 360 240 äÉª«∏ŸÉH É¡æªK

2

1,5

4

3

6

4,5

8

6==

12

9=

=

=

=

1,5

2

3

4

4,5

6

6

8==

9

12= =

43

34

=

=

+

+

+

+

63

64



=

=

=

=

++

++

q¿CG ßMÓf

ÚaôX øªK240»e

øªK3 ±hôX360»e

øªK5 ±hôX600 »e

) øªK …CG2 +3 øªK ™e ÚaôX øªK …hÉ°ùj ±hôX (3 ±hôX

q¿CG É°†jCG ßMÓf

øªK3 ±hôX360»e

øªK5 : ±hôX600 »e

øªK8 : ±hôX960»e

) øªK …CG3 +5 øªK …hÉ°ùj ±hôX (3 øªK ™e ±hôX5 ±hôX

‹ÉqàdG ∫hó÷G ¤EG Oƒ©f (Ü

`d Ö°SÉæŸG ∫ƒ q£dG2 ƒg º°U1,5º°U `d Ö°SÉæŸG ∫ƒ q£dG4 ƒg º°U3º°U `d Ö°SÉæŸG ∫ƒ q£dG6 ƒg º°U4,5º°U

q¿CG ßMÓf ∂dòc `d Ö°SÉæŸG ∫ƒ q£dG4 ƒg º°U3º°U `d Ö°SÉæŸG ∫ƒ q£dG8 ƒg º°U6º°U `d Ö°SÉæŸG ∫ƒ q£dG12 ƒg º°U9º°U

: äÉ≤«Ñ£J (O: »∏j Ée ∫ qhC’G ∫hó÷G øe èàæà°SG ¯

øªK10 ±hôX

øªK13ÉaôX

`H ÉgDhGô°T øµÁ »àqdG ±hô¶dG OóY1320 »e

`H ÉgDhGô°T øµÁ »àqdG ±hô¶dG OóY1080 »e

ÊÉqãdG ∫hó÷G øe èàæà°SG

= (ÜCG) ≈∏Y øFÉµdG ™∏ q°†dG ∫ƒW ¿Éc GPEG10º°U

? (ÜCG) ≈∏Y …Oƒª©dGh ¬d Ö°SÉæŸG ™∏ q°†dG ∫ƒW ƒg Ée

= (ÜCG) ≈∏Y …Oƒª©dG ™∏ q°†dG ∫ƒW ¿Éc GPEG13,5º°U

? (ÜCG) ≈∏Y øFÉµdGh ¬d Ö°SÉæŸG ™∏ q°†dG ∫ƒW ƒg Ée

Éª¡d ÚÑ°SÉæŸG øjOó©dG ´ƒª› …hÉ°ùj øjOóY ´ƒªÛ Ö°SÉæŸG Oó©dG áeÉY IQƒ°üH

q¿CG ßMÓf

65

: ‹ÉqàdG ∫hó÷G πªcCG ¯

2.2-Ö°SÉæqà∏d áq«Hô q°†dG áq«°UÉÿG:

: ∫ qhC’G ∫hó÷G ¤EG Oƒ©f (CG

Oó©dG ¢ùØf ‘ É¡æªK Üô°†j óMGh OóY ‘ ±hô q¶dG OóY ÉæHô°V GPEG

øªK3 = ±hôX360»e

øªK6 = ±hôX720 »e

øªK4 = ±hôX480»e

øªK8 = ±hôX 960 »e

2∫hó÷G ¤EG Oƒ©f ( : 2

q¿CG ßMÓf

¢ùØf ‘ ÊÉqãdG ô£ q°ùdG øe ¬d Ö°SÉæŸG ô°üæ©dG Üô°†j OóY ‘ ∫hC’G ô£ q°ùdG øe Gô°üæY ÉæHô°V GPEG

.Oó©dG

15 11 7 4 äÉ°SG qôµdG OóY

6480 2160 960 º«q∏ŸÉH É¡æªK

8 6 5 4 3 2 ±hô¶dG OóY

960 720 600 480 360 240 º«∏ŸÉH É¡æªK

2x

2x

2x

2x



`d Ö°SÉæŸG ∫ƒ q£dG2 ƒg º°U1,5º°U

`d Ö°SÉæŸG ∫ƒ q£dG8 ƒg º°U6º°U



G-C

Ü-

3x4x

3x4x

66

(OäÉ≤«Ñ£J:

: ‹ÉqàdG ∫hó÷G πªcCG (CG

: ∫ qhC’G ∫hó÷G øe èàæà°SCG (Ü

øªK .12ÉaôX

øªK .30ÉaôX

É¡FGô°T øªK »àqdG ±hô q¶dG OóY .1200Éª«∏e

É¡FGô°T øªK »àqdG ±hô q¶dG OóY .3600Éª«∏e

: ÊÉqãdG ∫hó÷G øe èàæà°SG (ê

…hÉ°ùj (ÜCG) ≈∏Y øFÉµdG ™∏ q°†dG ∫ƒW ¿Éc GPEG ¯18 º°U

? ¬d Ö°SÉæŸG (ÜCG) ≈∏Y …Oƒª©dG ™∏ q°†dG ∫ƒW ƒg Ée

…hÉ°ùj (ÜCG) ≈∏Y q…Oƒª©dG ™∏ q°†dG ∫ƒW ¿Éc GPEG ¯45 º°U

? ¬d Ö°SÉæŸG (ÜCG) ≈∏Y øFÉµdG ™∏ q°†dG ∫ƒW ƒg Ée

3-áÑ°SÉæŸG: 1.3-: Óãe §≤a øjOƒªY GP ’hóL O qóëæa §≤a øjò«ª∏J ≈∏Y ô°üà≤fh ∫ qhC’G ∫hó÷G ¤EG Oƒ©f

±hô¶dG OóY3 , 5

äÉª«∏ŸÉH É¡fÉªKCG360 ,600

áÑ°SÉæe ≈ª°ùJ IGhÉ°ùŸG √òg

ÚàÑ°ùf …hÉ°ùJ »g áÑ°SÉæŸG

á©HQC’G OGóYC’G3 ,5 ,360 ,600áÑ°SÉæŸG OhóM ≈ª°ùJ3 ,600 áÑ°SÉæŸG ÉaôW Éªg

360 ,5áÑ°SÉæŸG É£°Sh Éªg

12 9 6 3 ÖàµdG OóY

5,4 . . . 8,1 ÒfÉf qódÉH É¡æªK

¬d Ö°SÉæŸG ô°üæ©dÉa OóY ‘ øjô£°ùdG óMCG øe Gô°üæY ÉæHô°V GPEG áeÉY IQƒ°üH

Oó©dG ¢ùØf ‘ Üô°†j

3

360

5

600=

3.3 -Ohó◊G áÑJQ πjóÑJ:áÑ°SÉæŸG ¤EG Oƒ©f

? ßMÓJ GPÉe Úaô q£dG áÑJQ ∫ qóH -

? ßMÓJ GPÉe Ú£°SƒdG áÑJQ ∫ qóH -

? ßMÓJ GPÉe É©e Ú£°SƒdGh Úaô q£dG áÑJQ ∫ qóH -

iôNCG áÑ°SÉæe ¤EG áÑ°ùædÉH πª©dG ¢ùØf óYCG óqdƒf ¿CG øµÁ áÑ°SÉæe πc øe q¿CG ∂dP øe èàæà°ùf3: äÉÑ°SÉæe

.Ú£°SƒdG πjóÑàH -.Úaô q£dG πjóÑàH -

.É k©e Úaô q£dGh Ú£°SƒdG πjóÑàH -

3

5

360

600=

3

360

5

600=

600

360

5

3=

600

5

360

3=

2.3 -áÑ°SÉæª∏d Iõ«ªŸG áq«°UÉÿG q¿CG ßMÓf OGóYC’G √òg ‘ Éæ∏eCÉJ GPEG

3 *600 =360 *5 : áÑ°SÉæŸG ‘ ∂dP øY ôqÑ©f3

360

5

600=

67

Ú£°SƒdG í£°S …hÉ°ùj Úaô q£dG í£°S

…hÉ°ùj Úaô q£dG í£°S áÑ°SÉæe πc ‘ q¿CG øe ó qcCÉqà∏d ÊÉãdG hCG ∫hC’G ∫hó÷G øe iôNCG á∏ãeCG òN

.Ú£«°SƒdG í£°S

: áÑ°SÉæŸG ‘2 *4,5 =6 *1,52

1,5

6

4,5=

CG

Ü

Ü

CG

O

`L

Ü

O`L

O,,

CG

`L== =

60

∫ Éãe1:

øªK13 …hÉ°ùj ôjƒ°üJ ábQh1,625.O

øªK ƒg Ée6? ôjƒ°üJ ¥GQhCG

: π`◊G

ôjƒ°üàdG ¥GQhCG13 ,6

¿ÉªK’G1,625 ,¢S

Ú£°SƒdG áÑJQ πjóÑJ øY áŒÉf áÑ°SÉæŸG √òg

∫ Éãe2::áaÉ°ùe â©£b IQÉq«°S60º∏cI qóe ‘45¥O

I qóe ‘ É¡©£≤J »àqdG áaÉ°ùŸG »g Ée75¥O

: π◊G

45 ¥O60ºc75 ¥O¢S

45 = ¢S60 *75

áq«∏ª©dG √ò¡d OÉà©ŸG ™°VƒdG

131625

6¢S

13

1,625

6== )(⇔ ⇔13¢S *= ¢S

¢S

13

6

1,625= )(

¢S

6 *1,6250,7506*1,625

3=

45

75¢S=

100ºc0* 75

45= = ¢S

4.3-…Oô q£dG Ö°SÉæqàdG ‘ »Ñ°SÉæqàdG ™HG qôdG: Éæª∏Y GPEG3.Iõq«ªŸG áq«°UÉÿG ∫Éª©à°SÉH ™HG qôdG ó◊G ÜÉ°ùM øµÁ á©HQC’G áÑ°SÉæŸG OhóM øe OhóM

68

4-¢ù«≤dG ºq∏°Sh áqjƒFÉŸG áÑ°ùqædG

1.4-áqjƒFÉŸG áÑ°ùqædG

Ω qó≤JIÉ«◊G ™bGh øe I qóªà°ùe áq«©°Vh ≈∏Y OÉªàY’ÉH Ö°SÉæqàdG øe á q°UÉN ádÉëc áqjƒFÉŸG áÑ°ùqædG

É¡eÉ≤e á q°UÉN áÑ°ùf »g áqjƒFÉŸG áÑ°ùædÉa100.

(CGádCÉ°ùe: »≤«≤◊G √ô©°S ÉHÉàc ºq∏©ŸG iÎ°TG4,400 ¬àÑ°ùf É°†«ØîJ áÑàµŸG ÖMÉ°U ¬ëæªa O8%

? ¢†«ØîàdG QGó≤e Ée (CG? ºq∏©ŸG ™aO ºc (Ü

(CG

(Ü º∏©ŸG ™aO4,400 -0,352 =4,048O

: áqeÉ©dG ádÉ◊G (Ü

: ôjOÉ≤e áKÓK Éæd

áqjƒFÉŸG áÑ°ùqædG -% ¿

»∏°UC’G QGó≤ŸG -¥

áqjƒFÉŸG áÑ°ùqædG øY œÉqædG QGó≤ŸG -I

Éæª∏Y GPEG áKÓãdG ôjOÉ≤ŸG √òg óMCG øY åëÑdG øY êôîj ’ ´ƒ°VƒŸG Gò¡H á≤q∏©àŸG πFÉ°ùŸG πM

: áq«dÉàdG óYGƒ≤dG ióMEG πª©à°ùæa øjôNB’G øjQGó≤ŸGáqjƒFÉŸG áÑ°ùædG ÜÉ°ù◊

3 %»æ©j3100

5 %»æ©j5100

¢†«ØîàdG áª«b

»≤«≤◊G øªãdG8

100

8100

=

= ¢†«ØîàdG

áqjƒFÉŸG áÑ°ùqædG øY œÉqædG QGó≤ŸGG ÜÉ°ù◊

100

4,400 *8=

¢†«ØîàdG

4,400=

100I

¿ * ¥=

=100

¿I

¥

0,352O

69

π◊G:

¥¿

100I=»∏°UC’G QGó≤ŸG ÜÉ°ù◊

2.4 -¢ù«≤dG ºq∏°S:øq«©e ºq∏°S Ö°ùM º°SôJ πH áq«≤«≤◊G É¡dGƒWCÉH É¡∏«ã“ øµÁ ’ áØ∏àıG º«eÉ°üqàdG hCG §FGôÿG º°Sôd

É¡£°ùH á q°UÉN áÑ°ùf ƒg º∏ q°ùdÉa Ö°SÉæqàdG øe É°†jCG á°UÉN ádÉM ƒgh ¢ù«≤∏d1:

º∏ q°ùdG: É¡£°ùH áÑ°ùf ƒg1É¡eÉ≤eh1000

º∏ q°ùdG : É¡£°ùH áÑ°ùf ƒg1É¡eÉ≤eh500 000

(CGádCÉ°ùe º∏°S Ö°ùM áeƒ°Sôe á£jôN ≈∏Y á°Sƒ°Sh ¢ùfƒJ ÚH áaÉ°ùŸG

…hÉ°ùJ2,8? ÚàæjóŸG ÚH á«≤«≤◊G áaÉ°ùŸG ºµdÉH »g Ée º°U

= Ω2,8 * º°U5 000 000=14 000 000º°U = Ω140ºc

(ÜáeÉ©dG ádÉ◊G:: ôjOÉ≤e áKÓK Éæd É°†jCG Éæg

-º∏ q°ùdG :

Ω : áq«≤«≤◊G áaÉ°ùŸG -ä : º«ª°üqàdG ≈∏Y áaÉ°ùŸG -

Éæª∏Y GPEG áKÓqãdG ôjOÉ≤ŸG √òg óMCG øY åëÑdG øY êôîj ’ ´ƒ°VƒŸG Gò¡H á≤q∏©àŸG πFÉ°ùŸG πM: á«dÉqàdG óYGƒ≤dG ióMEG πª©à°ùJ øjôNC’G øjQGó≤ŸG

ä * ¢S = Ωáq«≤«≤◊G áaÉ°ùŸG ÜÉ°ù◊

(áq«≤«Ñ£J øjQÉ“) Ö°SÉæqàdG

1

10001

500 000

2,8º°UΩ

15 000 000

1¢S

15 000 000

15 000 000

á£jôÿG ≈∏Y áaÉ°ùŸG

á«≤«≤◊G áaÉ°ùŸG=

=

70

º∏ q°ùdG ÜÉ°ù◊ 1¢SΩ

ä=

º«ª°üqàdG ≈∏Y áaÉ°ùŸG ÜÉ°ù◊ ä¢SΩ

=

71

1- `d á«aÉc äÉjƒ∏◊G øe IõÑN ™æ°üd8 Ωõ∏j ¢UÉî°TCG

4 äÉ°†«H

200≥«bO Æ

200 IóHR Æ

120ôµ°S Æ

`d á«aÉc IõÑN ™æ°üd qOGƒŸG √òg øe Ωõ∏j ºc4 `d ¢UÉî°TCG12 `d .. Ú°üî°ûd .. É°üî°T10.¢UÉî°TCG

2 äÎ°TÉa äGRÉ¨ŸG ióMÉH ¢VÉØîfG á°Uôa áªWÉa âªæàZG -3OóY ƒg Ée ÚàÑ∏Y øªãH øjOô q°ùdG øe Ö∏Y

äòNG Ée GPEG É¡æªK ™aóà°S »àqdG Ö∏©dG 6 ? Ö∏Y12 ? áÑ∏Y8? Ö∏Y

: ‹ÉàdG ∫hó÷G º“CG

äòNCG Ée GPEG -18? É¡æªK ™aóà°S »àdG Ö∏©dG OóY ƒg Ée áÑ∏Y

øªK â©aO Ée GPEG -30? áÑ∏Y øe òNCÉà°S ºc áÑ∏Y

(∂àHÉLEG πq∏Y) ? GOôW áÑ°SÉæàe ≥HÉ°ùdG ∫hó÷G OGóYCG »àªFÉb q¿CG πg -

3 øªK Ée -15 IóMGƒdG á°†«ÑdG øªK ¿Éc GPEG ¢†«ÑdG øe IQÉM95... Úà≤jô£H øªqãdG øY åëHCG »e

â©aO Ée GPEG10640? IQÉM øe òNCÉà°S ºc

4 `H ójóM øe áqéc q»∏Y ∫óÑj -4 √óæY ¿Éc GPEG Qƒq∏H øe äÉéc3 ,äÉéc5-7-9-12-20? Qƒq∏H øe áqéc øe òNCÉ«°S ºc -

≈∏Y π°ü– ƒd -200 ? ójóM øe áqéc øe √óæY ¿Éc ºc Qƒq∏H øe áqéc

13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 áªWÉa É¡JòNCG »àdG Ö∏©dG OóY

2 É¡æªK ™aóà°S »àdG Ö∏©dG OóY

3 ¬ªq“CGh ∫hó÷G πqeCÉJCG-

: x÷

3x:

x

:

x

3 7

9 21

. 70

15 .

. 28

39 .

4 32

2 16

. 64

16 .

. 96

20 .

Údhó÷G ∫Ó¨à°SG

72

6 IQÉ«°S ∂∏¡à°ùJ -8 É¡dƒW áaÉ°ùe ™£≤d øjõæÑdG øe Îd100 ™£≤d Îd øe ∂∏¡à°ùJ ºc ,ºc400... ºc

520 .... ºc830? ºc

øªK ¿Éc GPEGøjõæÑdG øe Îq∏dG830 ≥FÉ°ùdG ™aO óbh »e18260 OóY ƒg Ée »eäGÎq∏dG? É¡µ∏¡à°SG »àqdG

? É¡©£b »àdG äGÎeƒ∏«µdG OóYh

7 É¡FÉbó°UCG øe óMGh πµd ÉgOÓ«e ó«Y áÑ°SÉæÃ áªWÉa âeób -4.äÉjƒ∏◊G øe ™£b

≈∏Y áY qRƒŸG ™£≤dG OóY ƒg Ée5 ∫ÉØWCG10 -12 -20?

áªWÉa âY qRh GPEG36? É¡FÉbó°UCG OóY ƒg Ée º¡«∏Y á©£b

8q±Q qπc ≈∏Y ÖàµdG øe Oó©dG ¢ùØf ™°†j ¿CGh ±ƒaQ ≈∏Y ¬Ñàc º q¶æj ¿CG q»Ñàc OGQCG -

√óæY ¿Éch264 ≈∏Y É¡©°†«d ÉHÉàc8.±ƒaQ

≈∏Y ÜÉàc øe ™°†«°S ºc24? óMGh q±Q ≈∏Y qºK É qaQ

√óæY ¿Éc G PEG220 hCG ÉHÉàc286? πª©à°ù«°S q±Q øe ºc ÉHÉàc

.åëHGh ∂dP πqãeCG

9 IôLCG IQÉq«°ùd IÒ©°ùàdG -370 qºK É¡ÑcôJ ÉeóæY »e190 .¬©£≤J Îeƒ∏«c πµd »e

øe É¡©£≤J »àdG äÉaÉ°ùŸG Ωƒ∏©e ÖàcG1 ¤EG ºc5.ºc

? á«fÉãdG áªFÉ≤dG OGóYCG ™e GOôW áÑ°SÉæàe ¤hC’G áªFÉ≤dG OGóYCG q¿CG πg

10 º∏°S Ö°ùM á£jôN âª°S oQ -ÚH : ƒg á«dÉqàdG ¿óŸG ÚH IOƒLƒŸG º q°üdÉH äÉaÉ°ùŸG ¢ù«b ¿Éµa

: ¢ùbÉØ°Uh ¢ùfƒJ5,4 ¢ùbÉØ°Uh áLÉH ÚHh36, ¢ùHÉbh äQõæH ÚHh8,6

.ºµdÉH ¿óŸG ∂∏J ÚH á«≤«≤◊G äÉaÉ°ùŸG øY åëHG

11 ºq∏°S Ö°ùM âª°SQ á£jôN á∏MQ AÉæKCG ¿hôaÉ°ùŸG πª©à°SG - º q°üdÉH áaÉ°ùŸG ¢ù«b ¿Éµa5,4

ºµdÉH áaÉ°ùŸG ∂∏J ¢ù«b ¤EG Ò°ûJ »¡a ≥jô£dG ≈∏Y IOƒLƒŸG áeÓ©dG ÉqeCG24.Ú°ù«≤dG ÚH ¿QÉb -

-12 ¢ù«LôLh ¿GhÒ≤dG ÚH IOƒLƒŸG áaÉ°ùŸG ¢ù«b350 »g á£jôÿG Ö°ùMh ºc7º∏°S …CG Ö°ùM ,º°U

? á£jôÿG ∂∏J âª°SQ

13 ? áMÉ°ùŸG πeÉc øY åëHG qºK ºq∏°S Ö°ùM ∂dõæe º«ª°üJ º°SQG -

15 000 000

15 000 000

1200

áqjô°û©dG OGóYC’G

73

74


: áe qó≤eº∏©dGh áaô©ŸG ⁄ÉY ‘ ábÓªY IõØb ¿É°ùfE’G πÑb øe »©«Ñ q£dG í«ë q°üdG Oó©dG ±É°ûàcG πqãe

™«ªéqàdG øqµeh IOƒ¡©ŸG äÉ«∏ª©dG AGôLEG ‘ áëfÉ°S áq«°VQCG óLhCGh ójôéqàdGh º«ªµqàdG øe øqµe ¬qfCG å«M

∞∏àîÃ IÉ«◊G ‘ É¡Ø«XƒJh IÒÑµdG OGóYC’G Æƒ∏H øe ΩÉbQC’G áHÉàc ‘ ∫RÉæŸG OÉªàYGh q…ô°û©dG

...áqjOÉ°üàb’Gh áq«aÉ≤qãdG É¡gƒLh

É¡q∏ëH áq«©«Ñ q£dG áë«ë q°üdG OGóYC’G íª°ùJ ’ äÉq«©°Vh ™e πeÉ©qàdG âÑLƒà°SG ¿É°ùfE’G πZÉ°ûe qøµd

: ô°ü◊G ’ ∫ÉãŸG π«Ñ°S ≈∏Y ∂dP øe

* ≈∏Y …Oôa OóY áª°ùb êQÉN2*.ÎŸG hCG Iƒ£ÿG hCG È q°ûdG hCG ´GQ qòdG π«Ñb øe áæq«©e IóMh OÉªàYÉH iôNCG øY á£≤f pó r©oH ójó–

*á q≤M hCG áØë°U hCG ¢SCÉc hCG ¿Ééæa π«Ñb øe ¿ƒµj π«c IGOCG : ôNG AÉYh OÉªàYÉH AÉYh á©°S ¢ù«b

.Îq∏dG hCG

*.QÉæj qódG ¤EG º«q∏ŸG øe áYÉ°†H ô©°S πjƒ–

áYƒª› ¤EG áq«©«Ñ q£dG áë«ë q°üdG OGóYC’G áYƒª› ™«°SƒJ ¤EG ¿É°ùfE’G qô£°VG ÜÉÑ°SC’G √ò¡d

øe øqµ“ »àqdG π°UÉØdG äGP OGóYC’ÉH É¡æY ójõJh áq«©«Ñ q£dG áë«ë q°üdG OGóYC’G πª°ûJ »àqdG áqjô°û©dG OGóYC’G

...áq«ØdC’G ¬FGõLCGh áqjƒFÉŸG ¬FGõLCGh óMGƒdG QÉ°ûYCG ™e πeÉ©àdG

ør«H q¿CG øe ÉØ∏°S ¬H ì qô°üj ¿Éc Ée ¿É°ùfE’G RhÉŒ ∂dòHh5h6OGóYC’G ≈∏Y OÉªàY’ÉH OóY q…CG óLƒj ’

ÚH q¿CG ó qcDƒj íÑ°UCGh §≤a áq«©«Ñ q£dG áë«ë q°üdG5h6≈∏Y OÉªàY’ÉH OGóYC’G øe ¬d ájÉ¡f’ Ée óLƒJ

âfÉc äÉ«©°Vƒd á≤«bódG ∫ƒ∏◊G OÉéjEG äô q°ùjh OGóYC’G ™e πeÉ©qàdG ∫É› â© q°Sh »àqdG áqjô°û©dG OGóYC’G

.á«°ü©à°ùe ¢ùeC’ÉH

øµÁ áqjô°û©dG OGóYC’G øjƒµJ ‘ áq«©«Ñ£dG áë«ë°üdG OGóYC’G ™e π°UÉØdG äGP OGóYC’G πeÉµJ §«°ùÑàdh

: ¤EG AÉéàd’G

(CGº«≤à°ùŸG

…Oó©dÉ:

(Ü ¿Éa § q£îÃ π«ãªqàdG

OGóYC’G áYƒª›

áq«©«Ñ q£dG áë«ë q°üdG

É¡jCGõéH áqjô°û©dG OGóYC’G ´ƒª›

x1980,751

x333,121

x3

x2

x1 x

0x

100x

10000.......... ..........

x10x

5227x9999

x0,001

x0,25

x3,72

x7,0014

x9,5375

31,582

4 3 2 1 0,5 0

0,581,26

1,21,6

2,072,41

2,73,4

3,99

1(É¡JAGôbh É¡àHÉàch áqjô°û©dG OGóYC’G øjƒµJ

1(øjƒµqàdG :á«ªq∏©àdG ‘ ÚãMÉÑdG qøµd ,áqjô°û©dG áqjô°ùµdG OGóYC’G øe ÉbÓ£fG áqjô°û©dG OGóYC’G øjƒµJ øµÁ

¬fƒdhÉæàj ÉeóæY …ô°û©dG Oó©dG Ωƒ¡Øe ¿ƒÑYƒà°ùj »°SÉ°SC’G º«∏©àdG øe ¤hC’G á∏MôŸG ‘ Úªq∏©àŸG q¿CG ¿h qócDƒj

.¢ù«≤dG IGOCG äÉØYÉ°†e øe ¢ù«d A»°T ¢ù«b øY ÒÑ©àdG ¤EG áLÉ◊Gh ¢ù«≤dG øe ÉbÓ£fG

∫Éãe1 :ÚH Qƒ°üfi É¡dƒW q¿CG ∫É◊Gh ÎŸG á£°SGƒH º«≤à°ùe á©£b ¢ù«b2h Ω3 Ω ÖLƒà°ùj Éq‡

Oó©H á©£≤dG ∫ƒW øY ÒÑ©àdG øª°†j ÉÃ áq«ØdCG AGõLCG ¤EG ºK áqjƒFÉe AGõLCG ¤EG qºK áqjô°ûY AGõLCG ¤EG ÎŸG áFõŒ

.ÎŸG IóMh ≈∏Y GOÉªàYG …ô°ûY

∫Éãe2 :áLÉLO á∏àc1675…ô°ûY OóY OÉªàYÉH ΩGôZƒ∏«µdG IóMƒH á∏àµdG √òg øY ÒÑ©qàdG øµÁ Æ

1,675.≠c

IAGô≤dGh áHÉàµdG (Ü

: »∏j ÉŸ É≤ah πMGôe áKÓK ≈∏Y q…ô°û©dG Oó©dG CGô≤oj

í«ë°üdG Aõ÷G : ’ qhCG

π°UÉØdG : É«fÉK

…ô°û©dG Aõ÷G : ÉãdÉK

∫Éãe1 :1,75 :ÚÚ©Ñ°Sh á°ùªN π°UÉa óMGh

∫Éãe2 :13,05 : á°ùªN ôØ°U π°UÉa ô°ûY áKÓK

∫Éãe3 :7,009 :áá©°ùJ ôØ°U ôØ°U π°UÉa á©Ñ°S

á¶MÓe :: IóMƒdÉH á≤aôŸG áqjô°û©dG OGóYC’G IAGôb

áá∏ãeCG :5,750 , O7,005 , Ω2,12 , ∫1,250≠c

IóMƒdG ôcòf qºK (áKÓãdG ¬FGõLCÉH) ÓeÉc Oó©dG CGô≤oj5,750Ú°ùªNh áFÉª©Ñ°S π°UÉa á°ùªN CGô≤J O

GQÉæjO

2(É¡à«JôJh Égô°üMh áqjô°û©dG OGóYC’G áfQÉ≤e

áfQÉ≤ŸG (CG :»àqdG áq«Ø«µdG ¢ùØæH í«ë°üdG Aõ÷ÉH í«ë°üdG Aõ÷G áfQÉ≤Ã q…ô°ûY Oó©H q…ô°ûY OóY áfQÉ≤e ™≤J

Oó©H ∫hC’G Oó©dG ‘ …ô°û©dG Aõ÷G ΩÉbQCG OóY ájƒ°ùJ ™≤J …hÉ°ùqàdG ádÉM ‘h áë«ë q°üdG OGóYC’G É¡H ¿QÉ≤J

.¿Éë«ë°U ¿GOóY Éª¡fCÉch Újô°û©dG øjCGõ÷G áfQÉ≤e ™≤J qºK ÊÉqãdG Oó©dG ‘ π°UÉØdG ó©H ΩÉbQC’G

∫Éãe1 =

í«ë q°üdG Aõ÷G …hÉ°ùj í«ë q°üdG Aõ÷G q¿CG ßMÓføe Oó©dG ¢ùØf Éª¡d Újô°û©dG øjCGõ÷G q¿CGh

¿CG øq«Ñàf …ô°û©dG Aõ÷ÉH q…ô°û©dG Aõ÷G áfQÉ≤e óæY .ΩÉbQC’G q852øe ô¨°UCG856 : q¿CG èàæà°ùæa

∫Éãe2 =

14,856 .14,852

14,856 >14,852

(14=14)

75

7,69 7,8

QÉÑàYG ¤EG Úªq∏©àŸG ´ qô°ùJ … qODƒj ób7,69øe ÈcCG7,8q¿C’7 = 7h69øe ÈcCG8 .´ƒbƒ∏d ÉjOÉØJh

OÉªàYÉH øjOó©dG ‘ q…ô°û©dG Aõ÷G ΩÉbQCG OóY ÚH ájƒ°ùqàdG ≈∏Y Úªq∏©àŸG ÖjQóJ øq«©àj EÉ£ÿG Gòg πãe ‘

¿ÉàHÉàµdG íÑ°üàa ôØ q°üdG7,80h7,69¿CG øq«ÑJ ¤EG q…ô°û©dG Aõ÷ÉH q…ô°û©dG Aõ÷G áfQÉ≤e … qODƒàa

q¿EÉa ‹ÉàdÉHh ∫ qhC’G ∫ÉãŸG ¤EG ´ƒLqôdG ™≤j ∂dòHh

(ÜÖ«JôqàdG :ÈcC’G ¤EG ô¨°UC’G øe …CG ÉqjóYÉ°üJ Ö«JôqàdG ¿ƒµjh ,Ö«JôqàdG OÉªàYG ‘ áfQÉ≤ŸG èFÉàf ∞ qXƒJ

.ô¨°UC’G ¤EG ÈcC’G øe …CG Éq«dRÉæJh

(êô°ü◊G:: Ú«dÉqàdG ÚWÉ°ûqædG óMCG RÉ‚EG ‘ ô°ü◊G πqãªàj

1 -∫ qhC’G •É°ûqædG :.áWhô°ûe áØ°U Éª¡d øjOó©H √ô°üM ¤EG IƒY qódGh q…ô°ûY OóY Ëó≤J

á∏ãeCG *q…ô°û©dG Oó©dG ô°üMCG7,005 Ú«dÉààŸG Úë«ë q°üdG øjOó©dÉH

ÜGƒ÷G::

* …ô°û©dG Oó©dG ô°üMCG5,32G kô°û oY Éª¡æ«H ¥ôØdG ¿ƒµj Újô°ûY øjOó©H

: ÜGƒ÷G

*…ô°û©dG Oó©dG ô°üMCG9,725q…ô°û©dG Aõ÷G ΩÉbQCG OóY ¢ùØf Éª¡d Újô°ûY øjOó©H

2 -ÊÉãdG •É°ûædG :.Éª¡æ«H Qƒ°üfi q…ô°ûY OóY OÉéjEG ¤EG IƒY qódGh øjOóY Ëó≤J

∫Éãe1 :ÚH GQƒ°üfi Éqjô°ûY GOóY ró pL rhnCG7,5 h7,7 : ÜGƒ÷GOóY q’EG óLƒj ’ ¬qfCG ºq∏©àª∏d QOÉÑàj ¬qfCG ºZQ Ö∏£∏d Ö«éà°ùJ »àqdG áqjô°û©dG OGóYC’G øe ¬d ájÉ¡f’Ée óLƒJ

ƒgh óMGh7,6áqjƒFÉŸG AGõLC’G ádõæe OÉªàYG øµÁ ¬qfC’7,51ÚH Qƒ°üfi7,5h7,7ádõæe OÉªàYG øµÁ Éªc

....áq«ØdC’G AGõLC’G

∫Éãe2 :ÚH GQƒ°üfi Éqjô°ûY GOóY róL rhCG5,1h5,2 ÜGƒ÷G :’ ¬qfCG ºq∏©àŸG øgòd QOÉÑàj ób ¬qfCG ºZQ Ö∏£∏d Ö«éà°ùJ »àqdG áqjô°û©dG OGóYC’G øe ¬d ájÉ¡f ’ Ée óLƒJ

¿C’ Ö∏ q£∏d Ö«éà°ùj OóY q…CG óLƒj q5,1h5,2AGõLC’G ádõæe ∞«XƒàH ¬qæµd QÉ°ûYC’G OÉªàYÉH ¿É«dÉààe ¿GOóY

áqjƒFÉŸG5,10 h5,20ÉgOóY Èµj Ée ¿ÉYô°S øjOó©dG ÚH IQƒ°üfi OGóYCG OƒLh ¤EG ¬qÑæqàdG ‘ ºq∏©àŸG ´ô°ûj

áq«ØdC’G AGõLC’G ¤EG AÉéàdE’ÉH5,100h5,200øe ¬d ájÉ¡f’ Ée OƒLh øe ºq∏©àŸG ó qcCÉàj q¿CG ¤EG ∂«dGhO Gòµgh

.øjOó©dG ÚH IQƒ°üÙG OGóYC’G

3É¡Ñ«côJh áqjô°û©dG OGóYC’G ∂«µØJ ( q…ô°û©dG Aõ÷G nh í«ë q°üdG Aõ÷G ¤EG ∂«µØqàdG ƒg ∂«µØJ Ö°ùfCG q¿CG Éq«¡jóH hóÑj

á∏ãeCG :75,14 =75 +0,1413,07 =13 +0,072,005 =2 +0,005

lOQGh »bÉÑdGh áq«ØdC’G AGõLC’G OóY hCG »bÉÑdGh áqjƒFÉŸG AGõLC’G OóY hCG »bÉÑdGh QÉ°ûYC’G OóY ¤EG ∂«µØqàdG qøµd

69 < 807,69 < 7,80

8 > 7,005 > 7

5,4 > 5,32 > 5,3

9,726 > 9,725 > 9,724

76

: á`∏ãeCG*‘ áqjô°û©dG AGõLC’G OóY Ée18,79?

: ÜGƒ÷G187*‘ áqjƒFÉŸG AGõLC’G OóY Ée121,875?

: ÜGƒ÷G12187*‘ áq«ØdC’G AGõLC’G OóY Ée1,19?

: ÜGƒ÷G19100òqÑfi ∫RÉæŸG ∫hóL ¤EG ´ƒLqôdG q¿CG Éªc … qQhô°V Oó©dGh ºb qôdG ÚH õ««ªqàdG ≈∏Y Úªq∏©àŸG ÖjQóJ q¿EÉa ÉeƒªYh

áq«fÉÛG äÉµ«µØqàdG …OÉØJ øY ∫ÉØZEG ¿hO äGÌ©dG » q£îJ øe º¡æ«µ“h øjôqã©àŸG ´ÉæbE’

4 (π°UGƒØdG äGP OGóYC’G áYƒª› ‘ äÉ«∏ª©dG1.4 -™ª÷G:

-CGÚjô°ûY øjOóY ´ƒª› ≈∏Y π q°üëà∏d º«≤à°ùe ∞°üf ≈∏Y º«bÎdG ∫Éª©à°SG ∫Éãe1 :1,4 +2,5

áqjô°û©dG OGóYC’G ∂«µØJ ≈∏Y OÉªàY’G -ê

áq«ØdC’G AGõLC’G áqjƒFÉŸG AõLC’GQÉ°ûYC’GäÉÄŸG äGô°û©dG OÉMB’G

4152

93

1,42,5+

3,9

+

2,51,4

q¿CG èàæà°ùf π«ãªàdG Gòg øe1,4 +2,5 =3,9∫RÉæŸG ∫hóéH áfÉ©à°S’G

1,274,8 +

1,274,8 +. =

0 1 2 3 4

: ∫Éãe

5 +1 +0,07 =6,07 GPEG 1,27 +4,8 = 6,07

)1 +0,2 +0,07 (+)4 +0,8= (

)1+4 )+ (0,2 +0,8 + (0,07=

77

™≤j ºK áqjô°û©dGh áë«ë°üdyG ¬JGóMh QÉÑàYÉHh ™ª÷G Ö°ùM …ô°ûY OóY πc ∂qµØj Ω qó≤àŸyG ∫ÉãŸG ‘

.¬àq«∏jóÑJh ™ª÷yG áq«©«ªŒ ≈∏Y ∂dP ‘ øjõµJôe áÑJôŸG ¢ùØf øe »g »àqdG äGóMƒdG ™ªL

: ™ª÷G á«dBG -`g

≈∏Y óªà©J »àqdG ™ª÷G á«dBG ¤EG … qODƒj áqjô°û©dG äGóMƒdGh áë«ë q°üdG äGóMƒdG Ö°ùM OGóYC’G ∂«µØJ q¿EG

: Ú«dÉqàdG Ú«°SÉ°SC’G Úeƒ¡ØŸG

*Éª¡Ñ°ùM OGóYC’G ∂«µØJh áqjô°û©dG äGóMƒdGh áqjô°û©dG äÉ©«ªéàdG

*.áq«©«Ñ q£dG áë«ë q°üdG OGóYC’G á°SGQO óæY ò«eÓqàdG É¡°SQÉe óbh ™ª÷G äÉq«°UÉN

Oƒ¡©e ƒg Éªc ™ª‚ qºK óMGh OGh ‘ áÑJôŸG ¢ùØf ¤EG »ªàæJ »àqdG äGóMƒdG ™°†f á«dÉqàdG á∏ãeC’G ‘

ò«eÓàdG óæY

0,0780,720

1,580+1,056+

1,500+ ...................= .....................=

3: äÉ¶MÓe (

*qºàj ≈àM ôØ°üH â°V qƒYh q’EG É ngÒZ hCG áqjô°ûY IóMh âÑq«¨J Éªq∏c q…Oƒª©dG ™°Vƒ∏d É≤ah äÉq«∏ª n©rdG RÉnérfEG nóræY

.áÑJôŸG ¢ùØf øe n»pg »pàsdG áqjô°û©dG äGóMƒdG ™ªL

*q»©«ªŒ ƒgh áYƒªÛG √òg ‘ q»∏NGO Ö«côJ ¿ƒfÉb ƒg π°UGƒØdG äGP OGóYC’G áYƒª› »pa n™ªnérdG s¿EG

(ôØ°üdG) ójÉfi ô°üæY ¬dh q»∏jóÑJh

: äÉ≤«Ñ£J (R

1áqjô°û©dG OGóYC’G ≈∏Y Éq«ægP á£«°ùH ™ªL äÉq«∏ªY ¢†©H AGôLEG (

: á∏ãeCG

1,6 +0,4 =.1,3 +2,7 =.1,2 +2,1 +3,7 =.1,005 +2,1=.3,05 +2,05=.7,12 +7,005=.

2 (™ª÷G ≥jôW øY áqjô°ûY OGóYCG ¢†©H ∂«µØJ

∫Éãe1 :3,0753=3 +0,07 +0,005

=2,07 +1,005

=2 +1,075=....

78

∫Éãe2 :4,84 =4 + 0,84

= 0,04 + 4,8 ....ïdG

3(: ∫hGó÷G ¢†©H π«ªµJ

: ∫Éãe

4 ( π°UGƒØdG äGP OGóYC’G ò«eÓqàdG É¡«a ¢SQÉÁ πcÉ°ûŸG ¢†©H tπnM

∫Éãe:¤hC’G ∫ƒW ™£b çÓK øe §jô°T ¿ qƒµàj4,85áq«fÉãdG ∫ƒWh º°SO3,35 áãdÉãdG ∫ƒWh º°SO1,80.º°SO

? (Úà≤jô£H ¬Ñ°ùMG) §jô q°ûdG ∫ƒW Ée

5 ( ¥ôW I qó©Hh QÉ«àNG QÉé°TCG á£°SGƒH ™«eÉÛG ¢†©H ÜÉ°ùM

∫Éãe1:

0,84 + 2,8 + 1,16 + 5,84 , 0,84 + 2,8 + 1,16 + 5,84

. . . . 1,35 1,25 0,75 0,25 1,5

0,65 2,5 3,25 7,5 . . . . .

+ . . . +2,8

. +0,84 .

.

0,5+

5,84 +1,16 +2,8 +0,84

5,84+.

.+0,84

.

79

80

ÜÉ°ù◊G ‘ iôNCG ¥ôW øY åëÑdG øµÁ

∫Éãe2:

6 (áqjOƒªY ™ªL äÉq«∏ªY AGôLEG2.4 -áqjô°û©dG OGóYC’G áYƒª› ‘ ìô q£dG

-CG: áq«dÉàdG ¥ô£dG ióMEG QÉÑàYG øµÁ Újô°ûY øjOóY ÚH ¥ôØdG Iôµa Ëó≤àd

1 (ä’OÉ©ŸG ¢†©H qπëH ∂dPh ™ªé∏d á°ùcÉ©e áq«∏ªY ìô£dG øe π©Œ »àqdG IôµØdG ∫Ó¨à°SG

∫Éãe :ÚH ¥ôØdG áaô©Ÿ5,8 h3,2ádOÉ©ŸG Èà©f3,2 . +=5,8

π°UGƒØdG äGP OGóYC’G áYƒª› ‘ É¡d qπM øY åëÑfh

ƒg qπ◊G Gò¡a2,6 ¿C’3,2 +2,6 =5,8

2 (.áÑJôŸG ¢ùØf øe ÚJóMh qπc ÚH ¥ôØdG RÈj ≈àM áqjô°û©dG äGóMƒdG hCG äÉ©«ªéqàdG Ö°ùM OóY qπc ∂«µØJ

∫Éãe1 :5,47 -2,34=)5 +0,4 +0,07) - (2 +0,3 +0,04(

= )5 -2) + (0,4 -0,3) + (0,07 -0,04(

=3 +0,1 +0,03 =3,13

∫Éãe2 :6,24 -2,57=)6 +0,2 +0,04) - (2 +0,5 +0,07(

ìôW øµÁ ’ ¬qfCG ßMÓf 0,5 øe0,2 ∂dòch0,07 øe0,04≈∏YCG áLQO øe IóMh QÉÑàYG Öéj G nòpd

»∏j Éª«a øq«Ñe ƒg Éªc É¡∏jƒ–h

6,24 -2,57=)5 +1,2 +0,04) - (2+0,5 +70,0(

=)5 +1,1 +0,14) - (2 +0,5 +0,07(

=)5-2) + (1,1 -0,5) + (0,14 -0,07(

=3 +0,6 +0,07=3,67

8,14 + .1,4

. + .

10

3 (∫RÉæŸG ∫hóéH áfÉ©à°S’G

áq«ØdC’G AGõLC’GQÉ°ûYC’G áqjƒFÉŸG AõLC’GäÉÄŸG äGô°û©dG OÉMB’G

4 72291-

280

2,74

1,92

0,82

- ,,

,

4(: πjƒëqàdG OÉªàYG

π°UÉa …P OóY ¤EG áé«àædG πjƒ– ™≤j qºK áë«ë°U OGóYCG ¤EG πjƒëqàdÉH π°UÉØdG øe ¢ü∏îqàdG ™≤j .êÉàæà°S’G h á¶MÓŸG øª°†j ÉÃ

∫Éãe:3,50 Ωº°U ¤EG πjƒëàdG350º°U

2,75 + Ω º°U ¤EG πjƒëàdG275º°U6,25 ΩΩ ¤EG áé«àædG πjƒ–625 º°U

(êÉàæà°S’Gh á¶MÓŸG): ìô£dG áq«dBG (Ü

¢ùØæd ™°†îJ »gh áq«©«Ñ£dG áë«ë°üdG OGó rYC’G ìôW áq«dBG ÉgGƒàfi »pa ¬Ñ°ûJ π°UGƒØdG äGP OGóYC’G ìôW áq«dBGóYGƒ≤dG

∫Éãe1 :(ó«≤©J øe √ƒµ°ûJ Ée ≈∏Y AÉæH áq«FGóàH’G á∏MôŸÉH I qóªà©e ó©J ⁄ á≤jôW »gh ∂«µØàdG á≤jôW)3,142,14 ≈nd pEG n∫ uƒoMh OÉMB’G øe lóMGh nò pNoCG10äGóMh1,731,73 -.∫ qhC’G Oó©dG ‘ ¤hC’G áLQ qódG øe áqjô°ûY

..,.1,41

∫Éãe2 :(IOÉj qõdÉH ìô£dG hCG ájhÉ°ùàŸG ¥hôØdG á≤jôW)

IóMh âØ«°VCG á«fÉqãdG IôŸG ‘h á«fÉqãdG áLQódG øe áqjô°ûY IóMh øjOó©dG øe qπµd âØ«°VCG ¤hC’G I qôŸG ‘ä’É◊G qπc ‘ ôq«¨àj ’ ¥ôØdÉa .OÉMBG óMGh ∞«°VCG IÒNC’G I qôŸG ‘h ¤hC’G áLQódG øe

1

1111-

-

81

1 2 , 0 1 5

8 , 1 7 6. . . . . .. . . . . . 9

- 1 2 , 0 1 58 , 1 7 6

1 2 , 0 1 58 , 1 7 63 , 8 3 9

1 111

(êÖ«JôqàdGh ìô q£dGh ™ª÷G ∫ƒM äÉ≤«Ñ£J1( á£«°ùH ìôW äÉq«∏ªY ‘ »ægP ÜÉ°ùM

á∏ãeCG2,07 -0,07.................. =

1,73 -0,63.................. =

0,0785 -0,0685.................. =

2(q»©«ªŒ ÒZh »q∏jóÑJ ÒZ ìô q£dG q¿CG ºq∏©àŸG øq«Ñàj ≈àM áØ∏àfl ¥ô£H ¥hôØdG ¢†©H ≈∏Y åëÑdG15,84 -2,70 -1,8015,84 -2,70 -1,80

3 (∫hGó÷G ¢†©H π«ªµJ

π°UGhCG qºK qó©dG Iƒ£N ∞°ûàcCG

4 ( ìôW äÉq«∏ªY ¤EG …OqDƒJ »àqdG πcÉ°ûŸG ¢†©H qπM∫Éãe:ƒg Ú©∏°†dG ¢ùjÉ≤àe å∏ãe §«fi ∫ƒW 605,3 º°U

ƒg ¬YÓ°VCG óMCG ∫ƒWh18,10º°U(ÚàdÉM QÉÑàYG Öéj) ™∏°V qπc ∫ƒW øY åëHG

3.4--äÉ≤«Ñ£J: -CGπ«£à°ùe §«fi ∫ƒW21.π°UÉa hP OóY ôNB’G ™∏ q°†dG ¢ù«bh í«ë°U OóY ¬«©∏°V óMCG ¢ù«b .º°U

(∫ƒ∏M I qóY ∑Éæg) ™∏°V qπc ∫ƒW øY åëHCG -ÜäÉeÓ©dG ióMEG ™°V , =>hCG <.áæµ‡ á≤jôW ´ô°SCG ∫Éª©à°SÉH Ö°SÉæŸG ¿ÉµŸG »Ø

3,4 +2,6 .1,8+5,21,4 +2,6 +2,75 .1,4 +2,756,84 -3,42 .3,42 -1,407,8 +4,85 .10,8 -2,75

.

.

. = .

. 1,80 - -15,84

..... . . . . 3,90 4,15 4,40

0,71 0,85 0,5 7,5 2,5

0,20 3,25 1,5 2

>

<

¢ü«≤æJ

0,5

82

(ê: á«dÉqàdG äGQÉÑ©dG øe qπµd áë«ë°U áq«Ñjô≤J áª«b Ghóéj ¿CG ò«eÓqàdG ∫hÉëj øjôªqàdG Gòg ‘

(O: ‹ÉqàdG ´ƒªÛG Èà©f = CG4,483 +2,78 +3,26 +2,14

? ´ƒªÛG Gò¡d í«ë°U OóY ÜôbCG ƒg Ée

: á¶MÓe

ìô q£dÉH ™ª÷G ¢†jƒ©J ™e πKÉ‡ øjôªàH ΩÉ«≤dG øµÁ(`gá«dÉqàdG IQÉÑ©dG ¥ôW I qó©H Ö°ùMCG

)3,57 + (8,14) -7,1 +1,5(

(h ™ªLh ìôW äÉ«∏ªY ¤EG …ODƒJ »àqdG πFÉ°ùŸG ¢†©H qπM

∫Éãe:

ÉªgóMCG ‘ â©°Vh ¿GAÉfEG â«H áqHôd1,5ôNB’G ‘h Ö«∏◊G øe ∫0,75Qƒ£Ød â∏ª©à°SG .πFÉ°ùdG ¢ùØf øe ∫ìÉÑ q°üdG0,5 ∫ådÉK AÉfEG ‘ øjAÉfE’G »bÉH âqÑ°Uh Ö«∏◊G øe

? ådÉãdG AÉfE’G ‘ É¡àÑ°U »àqdG Ö«∏◊G áq«ªc Ée

(RÚH IQƒ°üÙG OGóYC’G qπc ÖàcCG7,8 h7,9OGóYC’G qπc qºK π°UÉØdG ó©H ÚªbQ ≈∏Y …ƒà– »àqdGhÚH IQƒ°üÙG7,83h7,84≈∏Y …ƒà– »àqdGh3.π°UÉØdG ó©H ΩÉbQCG

(ê: á«dÉqàdG äÉq«∏ª©dG pôrLnCG4,78) +9,5 +12,07 + (143,78. = . + . + . =

18,09) +13,508 -8,74 + (108,905. = . + . + . =

453,097]) +8,05 -3,741 ([) -10,7 -8,704 . = (

ô°ü◊G q»Ñjô≤qàdG ôjó≤qàdG IQÉÑ©dG

ÚH6 h7 2,85 +3,7

. . 7,50 - 9,40

. . 3,14 + 2,5 + 3,1

. . 8,1 + 3,4 +7,5

7 > 3,7 + 2,85 > 6

83

4.4-: π°UGƒØdG äGP OGóYC’G áYƒª› ‘ Üô q°†dG

(CG»©«ÑW í«ë°U ÉªgóMCG øjOóY AGòL

1-™ª÷G ∫Éª©à°SG

: ∫Éãe1,84 *4 =1,84 +1,84 +1,84 +1,84

3,68+3,68

2 -∫RÉæŸG ∫hóéH áfÉ©à°S’G

3 -á q°UÉN ádÉM :…hÉ°ùj AGò÷G øe í«ë°üdG Oó©dG10 h100...

1 (1,84 *10 =18,4 (áé«àqædG OÉéjE’ ∫RÉæŸG ∫hóéH áfÉ©à°S’G øµÁ2 (2,075 *100 =207,5

3 (‘ π°UÉa …P OóY Üô°V IóYÉb ò«eÓqàdG êôîà°ùj áe qó≤àŸG á∏ãeC’G øe10hCG100hCG1000√ògh ïdG ...π°UÉØdG äƒÑKh QÉØ°UC’G Oó©d hÉ°ùe ∫RÉæŸG øe Oó©H ∫hó÷G πNGO QÉ°ù«dG ¤EG ΩÉbQC’G Öë°S ‘ πqãªàJ IóYÉ≤dG

.¬©bƒe ‘

4(äÉ≤«Ñ£àdG ¢†©H

*: á«dÉqàdG äÉ«∏ª©dG ôLCG

10 *48,35. =,84,005 *1000. =

* .183,0511 =18305,1,33,45 = . *334,5

áq«ØdC’G AGõLC’GQÉ°ûYC’G áqjƒFÉŸG AõLC’GäÉÄŸG äGô°û©dG OÉMB’G

4814*

613 24

637

7,36

84

*: á«dÉqàdG áHÉàµdG ‘ Ö°SÉæŸG Oó©dG §≤qædG ¿Éµe ™°V3478,285) =3 *1000) + (4 ) + (. *7) + (. *8) + (. *2 *0,1) + (8 *0,01) + (5 *0,001(

*: á«dÉqàdG äÉ«∏ª©dG ôLCG)4,2 +8,3 * (10. =

)3,84 +0,07) * (1,2 +8,8. = (

)0,075 +0,004 * (110. =

*: á«dÉqàdG áq«∏ª©dÉH Ωƒ≤àd ô°ûqædG πª©à°SG2,25 *5. =

-Ü Újô°ûY øjOóY AGòL1 -OÉªàYG ™≤j ∂dòHh øjOó©dG óMCG ‘ π°UÉØdG øe ¢üq∏îà∏d iôNC’ IóMh øe πjƒëqàdG ≈∏Y OÉªàY’G øµÁ

áq«∏°UC’G IóMƒdG ¤EG ´ƒLqôdG ™≤j qºK á≤HÉ q°ùdG ádÉ◊G : ∫Éãe∞jôM iÎ°TG2,5ÜÉ°ùëH QÉªqãdG øe ≠c1,250? ™FÉÑdG ¤EG ™aój ºc .óMGƒdG ΩGôZ ƒ∏«µdG O

QÉæj qódG ¤EG áé«àqædG πjƒ– qºK áq«∏ª©dG AGôLEGh äÉª«q∏e ¤EG ÒfÉf qódG πjƒ– ™≤j

1,250O =1250»e1 2 5 02 ,5*

6 2 5 0

2 5 0 0

3 1 2 5 ,03125»e =3,125O

2-Ö°SÉæqàdG ∫hGóL ≈∏Y OÉªàY’G øµÁøªK øe ÉbÓ£fG1øªK øY åëÑdG ™≤j ≠c2... ≠c ∞°üf øªK øYh ≠c

2 -IóYÉ≤dG Gƒ°ü∏îà°ù«d Ö°SÉæqàdG ∫hGóL ≈∏Yh πjƒëqàdG ≈∏Y ∂dP ‘ øjóªà©e äÉ«∏ªY I qóY ò«eÓqàdG …ôéj.π°UGƒØdG äGP OGóYC’G Üô°V áq«∏ªY ‘ ÉqjOÉY á∏ª©à°ùŸG

: »g IóYÉ≤dG √ògh*Ú∏°UÉØdG QÉÑàYG ¿hO øjOó©dG Üô°V ’ qhCG ™≤j*q¿CÉH ∂dP RÈjh AGò÷G »∏eÉY ΩÉbQCG …OóY ´ƒªÛ hÉ°ùe ΩÉbQC’G øe OóY πÑb π°UÉØdG ™°Vƒj É«fÉK

Oó©dG ∂dP ¢ùØf ≈∏Y π°UÉ◊G Éæª°ùbh OóY ‘ ÉªgóMCG ÉæHô°V GPEG ôq«¨àj ’ øjOóY AGòL : ∫Éãe2,45 *1,2

2,5 0,5 2 1 ≠µdÉH á∏àµdG

3,125 0,625 2,5 1,250 QÉæj qódÉH øªãdG

85

* ¤hC’G á∏MôŸG :Üô°†f2,45‘100≈∏Y π q°üëàæa245Üô°†fh1,2‘10≈∏Y π q°üëàæa12

245 *12 =2940

*áq«fÉãdG á∏MôŸG: AGò÷G º°ù≤f2940≈∏Y100 *10≈∏Y …CG1000≈∏Y π°üëàa2,940

*áãdÉãdG á∏MôŸG:.(èàæà°ùfh ßMÓf) π°UÉØdG ÚÁ ≈∏Y ÚªbQ ≈∏Y ∫ qhC’G Oó©dG …ƒàëj π°UÉØdG ÚÁ ≈∏Y óMGh ºbQ ≈∏Y ÊÉãdG …ƒàëjh

≈∏Y GPEG …ƒàëj AGò÷Éa3π°UÉØdG ÚÁ »∏Y ΩÉbQCG

: »g áq«FÉ¡ædG áé«àædG

2,45 *1,2 =2,940

: äÉ≤«Ñ£J (ê*πcÉ°ûe ¢†©H ≈∏Y ∂dòch áq«dB’G ¥òM øe ò«eÓàdG øqµ“ Üô°V äÉq«∏ªY I qóY AGôLEG ≈∏Y äÉ≤«Ñ£àdG …ƒà–

.Üô°V äÉq«∏ªY ¤EG …ODƒJh áq«eƒ«dG IÉ«◊G øe I qóªà°ùe

πµ°ûŸ ∫Éãe:

πLQ iÎ°TG0,750ÜÉ°ùëH ºëq∏dG øe ≠c11,400óMGƒdG ΩGôZƒ∏«µdG O1 ( ? πLôdG ÉgGÎ°TG »àqdG ºë∏dG áq«ªc øªK Ée2 (ÉgQób áqjó≤f ábQh ÜÉ q°ü≤∏d πLôdG ≈£YCG10? ÜÉ q°ü≤dG ¬d ™Lôj ºc .ÒfÉfO

*.¬°ùØf ‘ Oó©dG Gòg Üô°†f .π°UÉØdG ÚÁ ≈∏Y ¿ÉªbQ Oó©d? AGò÷G …ƒàëj ,π°UÉØdG ÚÁ ≈∏Y ÉªbQ ºc

*Üô°†dG ∫Éª©à°SÉH áq«dÉàdG OGóYC’G ∂qµa285,14 ,16,8 ,108,50,214,76......

: ∫Éãe285,14 =28,514 *10 =2,8514 *100 =0,28514 *1000

=2851,4 *0,1 =28514 *0,01 =14257 *0,02 =1425,7 *0,2 =142,57 *2... =

*ÉªgóMCG øjOóY AGòL0,05ƒg2,30‘ ôNB’G Oó©dG AGòL ƒg Ée0,005 ?‘0,5 ‘ ?5?

5.4 -áª°ù≤dG (CGí«ë°U OóY ≈∏Y π°UÉa …P OóY áª°ùb1 ( äÉbÓ©dÉH áfÉ©à°S’G ‘ πqãªàJ ¤hC’G á≤jô q£dG

: ∫Éãe80,8 :4) =80,8 :2 : (2 =40,4 :2 =20,2

2 (`H ¬æe Ü á£≤f øY ó©ÑJ ¬æe ê á£≤fh º qbôe º«≤à°ùe ∞°üf º°SQ ‘ πqãªàJ á«fÉqãdG á≤jô q£dG20,8qºK º°Uá°ùjÉ≤àe AGõLCG ¤EG ]Ü ê[ á©£≤dG º«°ù≤J ™≤j . á«∏ª©dG áé«àf πqãÁ AõL πc ∫ƒ£a20,8 :4

86

2,451,2*

4902 45

2,940

3 (: áæµªŸG äÉ≤«Ñ£àdG ¢†©H*: áq«dÉàdG äÉq«∏ª©dG AGôLEG

827,58 :10=.0,787 :10082,78 :5=.0,78 :12ïdG ...

: á¶MÓe ≈∏Y π°UÉa …P OóY áª°ùb äÉ«∏ªY ôK pG10 ,100 ,1000

äÉq«∏ª©dG øe ¢UÉÿG ´ƒædG Gò¡H á q°UÉÿG IóYÉ≤dG ò«eÓàdG èàæà°ùj

*.í«ë°U OóY ≈∏Y π°UÉa …P OóY áª°ùb ¤EG …ODƒJ πcÉ°ûe ¢†©H qπM ∫ÉãeøªK :5 ƒg Ö«∏◊G øe ∫3,600 ? óMGƒdG Î∏dG øªK Ée- O -Ü π°UÉa …P OóY ≈∏Y π°UÉa …P OóY áª°ùb

1(Ωƒ°ù≤ŸGh º°SÉ≤dG ÉæHô°V GPEG Ò¨àj ’ áª°ùb áq«∏ªY êQÉN q¿CG ≈∏Y áªFÉ≤dG áª°ù≤dG äÓFÉ©H áfÉ©à°S’G øµÁ. Oó©dG ¢ùØf ‘

∫Éãe1 :3,84:1,2= )3,84*10() :1,2*10(=38,4 :12

=3,2

1,23,84ÅaÉµJ1238,4

3,23 6-

4242-

0∫Éãe2:

174,54 1,5 ÅaÉµJ1745,40 15116,36

24

9554

900

áqjô°û©dG OGóY’G áYƒª› ‘ áª°ù≤dG áq«dBG AÉæÑd ìÎ≤ŸG êQóqàdG (êí«ë°U OóY ≈∏Y q…ô°ûY OóY áª°ùb -

q…ô°ûY êQÉÿGh í«ë°U OóY ≈∏Y í«ë°U OóY áª°ùb -q…ô°ûY OóY ≈∏Y q…ô°ûY OóY áª°ùb -

: äÉ≤«Ñ£J (O¢†©H qπM øe ∂dòch áq«dB’G ¥òM øe øqµ“ äÉ«∏ªY AGôLEG ‘ áª°ù≤dG ∫ƒM äÉ≤«Ñ£àdG πqãªàJ

.áª°ù≤dG Ö°ùM π«∏– äÉ«∏ªY ìGÎbG øµÁ Éªc áª°ùb áq«∏ªY ¤EG …ODƒJ »àqdG πcÉ°ûŸG±ô°üàH á«HôqàdG Ωƒ∏Y ó¡©e äGQƒ°ûæe øe

87

»``∏ª©dG º``°ù≤dG ¢Sô¡a

88

áëØ q°üdG ´ƒ°VƒŸG Q/´ èeÉfÈdG áWQÉN

¢ShQO ≈˘∏˘Y »˘æ˘˘gò˘˘dG ÜÉ˘˘°ù◊G ™˘˘«˘˘°VGƒ˘˘e ™˘˘jRƒ˘˘J

äÉ«°VÉj qôdG

¢ü°üıG »˘˘æ˘˘e qõ˘˘dG º˘˘é˘˘ë˘˘˘∏˘˘˘d …ƒ˘˘˘æ˘˘˘ q°ùdG ™˘˘˘jRƒ˘˘˘qà˘˘˘dG

äÉ«°VÉj qô∏d

á©LGôŸG äGôcòe

§«°ûæàdG äGPGòL øe êPÉ‰

≈∏°ùJCG ∫ƒ∏M

áq«ª««≤qàdG äGQÉÑàN’G

1

2

3

4

5

6

7

89

91

92

95

137

158

167

è``èÉfÈdG á`WQÉN

áá°ùeÉÿG IÎØdG)5(( á©HGôdG IÎØdG))4(( áãdÉ qãdG IÎØdG))3(( áq«fÉ qãdG IÎØdG)2(( ¤hC’G IÎØdG)1((

ájÉØµ

dG ä

Éfqƒµ

e

á q«FÉ¡

ædG á

jÉØµd

G

‘ ™˘˘˘˘˘HQC’G äÉ˘˘˘˘˘q«˘˘˘˘˘∏˘˘˘˘˘ª˘˘˘˘˘©˘˘˘˘˘dG RÉ‚EG -

áqjô°û©dG OGóYC’G áYƒª›

áqjô°û©dG OGóYC’G ‘ ±qô°üqàdG -

BÉ˘kµ˘«˘µ˘Ø˘Jh IAGô˘bh á˘˘HÉ˘˘à˘˘ch É˘˘æ˘˘jƒ˘˘µ˘˘J

ÉkÑ«JôJh áfQÉ≤eh ÉkÑ«côJh

‘ ìô q£dGh ™ª÷G r»nàs« p∏ nª nY RÉ‚EG -

áqjô°û©dG OGóYC’G áYƒª›

ÜÉ°ùM ‘ Ö°SÉæqàdG QÉªãà°S pG -

OGóYCG

á˘j qô˘°ùµ˘dG OGó˘YC’G ‘ ±qô˘˘°ü˘ qà˘˘dG -

É˘kµ˘«˘µ˘Ø˘Jh IAGô˘bh á˘˘HÉ˘˘à˘˘ch É˘˘æ˘˘jƒ˘˘µ˘˘J

ÉkÑ«JôJh áfQÉ≤eh ÉkÑ«côJh

‘ ™˘˘˘˘˘HQC’G äÉ˘˘˘˘˘q«˘˘˘˘˘∏˘˘˘˘˘ª˘˘˘˘˘©˘˘˘˘˘dG RÉ‚EG -

á˘˘˘në˘˘˘«˘˘˘ë˘˘˘˘ q°üdG OGó˘˘˘˘YC’G á˘˘˘˘Yƒ˘˘˘˘ª›

áq«©«Ñ q£dG

áë«ë q°ü

áHÉ

. ÉkÑ«Jô

áYƒª› ‘

á

ÉgQÉ n ````ªãà°SBG nh áq«FÉ°üMEG äÉfÉ```````«Hh ∫hGóL AÉ`````````æH

É```````` q«ægP äÉ q ````````«∏ªY RÉ``````‚EG -

ìô˘˘˘Wh ™˘˘˘ª˘˘˘˘L äÉ˘˘˘˘q«˘˘˘˘∏˘˘˘˘ª˘˘˘˘Y RÉ‚EG -

»˘˘à˘˘ qdG OGó˘˘˘YC’G ¥É˘˘˘£˘˘˘f ‘ Üô˘˘˘°Vh

øe qõdG ¢ù«≤J

‘ ìô˘˘Wh ™˘˘ª˘˘L äÉ˘ q«˘˘∏˘˘˘ª˘˘˘Y RÉ‚EG -

øe qõdG ¢ù«≤J »àqdG OGóYC’G ¥É£f

¢ù«˘˘˘˘˘b äGó˘˘˘˘˘Mh ‘ ±qô˘˘˘˘˘°üà˘˘˘˘˘˘dG -

áMÉ°ùŸG

πàµdG ¢ù«b äGóMh ‘ ± qô°üàdG - ¢ù«˘˘≤˘˘dG ä

™˘˘˘qHôŸGh π˘˘˘«˘˘˘£˘˘˘à˘˘˘°ùŸG ø˘˘˘˘e qπ˘˘˘˘c º˘˘˘˘°SQ -

QÉ˘cÈdGh ¢Sƒ˘µ˘dGh Iô˘£˘°ùŸG ∫É˘ª˘©˘˘à˘˘°SBÉ˘˘H

ÉjGhqõdGh ´Ó°VC’G äÉ« q°UÉN ¤EG GkOÉæà°SpGG

.ørjô£≤dGh

á˘˘˘°ù«˘˘˘bCG ¤EG GkOÉ˘˘˘æ˘˘˘à˘˘˘ r°SpG å˘˘ q∏˘˘˘ã˘˘˘˘e º˘˘˘˘°SQ -

.ÉjGhqõdGh ´Ó°VC’G

É¡«dEG õe qôdGh ÉjGh qõdGG º°SQ - É¡«dEG õe qôdGh ÉjGh qõdG º°SQ - É˘˘¡˘˘YÉ˘˘©˘˘°Th É˘˘gõ˘˘cô˘˘e Iô˘˘˘FGO AÉ˘˘˘æ˘˘˘H -

¿Éeƒ∏©e

∫É˘ª˘©˘à˘°SBÉ˘H äÉ˘˘ª˘˘«˘˘≤˘˘à˘˘°ùŸG º˘˘°SQ -

ÉgDhÉæHh QÉcÈdGh ¢SƒµdGh Iô£°ùŸG

áµÑ

¢U ¿Gƒæ©dG

4Ìc

8

11

14

17

19

23áq«

26

30

31

33

¢¢U ¿Gƒæ©dG

Iôcò

e

66OGóYC’G nøpe Únà∏ p°ùr∏ p°S o±qô©JCG

áÑ°SÉnænàŸG áq«©«Ñ q£dG áë«pë q°üdG

GkOrô nW

24

70É¡ÑàcCGh áqjô°ùµdG OGóYC’G o¿ uƒcoCG

ÉgoDhnôbCGh25

75 πFÉ°ùŸG uπM ≈n∏nY oÜsQnónJCG 26

76¢ù«b äGnónM nh ‘ o±qô°üJCG

o√oDhGõLCGh ™qHôŸG ÎŸG : áMÉ°ùŸG27

80¢ù«b äGóMh ‘ o±qô°üJCG

¬JÉØYÉ°†eh ™qHôŸG ÎŸG : áMÉ°ùŸG28

83 πFÉ°ùªrdoG qπM ≈∏Y ÜqQóJCG 29

84 ÜqQóJCGCGÉ¡°ù«bCG nh ÉjG nhsõdG oº o°SrQCG 30

87 ájhGsõdG n∞ u°üæoe oº o°SrQnCG 31

90¢ù«≤dG äGnóM nh ‘ o±qô°ünJCG

áq«MÓØdoG32

93 πFÉ°ùnŸG uπM ≈∏Y oÜsQnónJCG 33

95 Én¡oªu«nboCG nh »JÉnÑ n°ùàµe o∞ uXhCG 34

97 ≈s∏ n°ùnJCG 35

¢¢U ¿Gƒæ©dG

Iôcò

e

98 áqjô°ùµdGoCG áqjô°ùµdÉ¡ã¡ã¡«fCGCGÉ¡ÑàcCGh áqjô°û©dG OGóYC’G o¿ uƒncoCG

ÉgoDhnôbCGh36

102 É¡ÑqcQCGh áqjô°û©dG OGóYC’G o∂uµaoCG 37

103 Én¡oÑuJQCGh áqjô°û©dG OGóYC’G o¿pQÉboCG 38

108 πFÉ n°ùnŸG uπnM ≈n∏nY oÜsQnónJCG 39

110 áqjô°û©dG OGóYC’G »pa o±qô°üJCG 40

114 Én¡oMnô rWCGh áqjô°û©dG OGóYC’G o™nªLCG 41

117 πFÉ°ùŸG qπM ≈∏Y oÜsQnónJCG 42

118:øeqõdG ¢ù«b äGóMh ‘ ±qô°üJCG

á«fÉrãdG - á≤«bqódG - áYÉ q°ùdG43

120≈∏Y ìô q£dGh ™ªérdoG r»nàs«∏nªnY oõp‚oCG

øeqõdG ¢ù«≤J »àqdG OGóYC’G44

124 πFÉ°ùªrdoG qπM ≈∏Y oÜsQnónJCG 45

125 É¡oªu«boCGh »JÉÑ°ùàµe o∞ uXhCG 46

127 ≈s∏ n°ùnJCG 47

¢¢U ¿Gƒæ©dG

Iôcò

e

128 ≈s∏n°ùnJCÓn°ùnJCÉ«s∏n°ùnJCÉ‚CG‘ q…ô°ûY OóY Üô°V áq«∏ªY oõ‚CGí«ë°U ôNBG

48

131 ‘ q…ô°ûY OóY Üô°V áq«∏ªY oõp‚CG

q…ô°ûY ôNBG 49

134ìô q£dGh ™ª÷G äÉq«∏ªY õ‚CG

OGóYC’G áYƒª› ‘ Üô q°†dGháqjô°û©dG

50

136 πFÉ°ùŸG qπM ≈∏Y oÜqQnónJCG 51

138 OóY ≈∏Y Éqjô°ûY GkOnónY oº p°ùrbnCG

q»©«ÑW í«ë°U 52

141™qHôŸGh π«£à°ùŸG øe qÓc º°SQCG

QhÉfih øjô£≤dG ¤EG GOÉæà°SGôXÉæqàdG

53

145 πFÉ°ùŸG qπM ≈∏Y oÜsQnónJCG 54


149

≈∏Y Év«©«ÑW Ékë«ë°U GkOóY º°ùbCG: »©«ÑW í«ë°U ôNBG mOóY

q…ô°ûY OóY êQÉÿG 56

152 OóY É¡ª°SÉb áª°ùb áq«∏ªY õ‚CG

q…ô°ûY 57

154 É¡ª°SQCGh É¡YGƒfCÉH äÉãq∏ãŸG ±qô©JCG58

158 É¡ª°SQCGh åq∏ãŸG äÉYÉØJQG ±qô©JCG59

162 OGóYC’G ≈∏Y Üô q°†dG áq«∏ªY õ‚CGøeqõdG ¢ù«≤J »àqdG 60

164 πFÉ°ùªrdoG qπM ≈∏Y oÜsQnónJCG 61


167 ≈s∏ n°ùnJCG 63

¢¢U ¿Gƒæ©dG

Iôcò

e

35áª°ùb áq«∏ªY oõérfoCG

ÚªrbnQ …pP mOnóY ≈n∏nY12

39¢ù«b päGnónM nh »pa o±sô°ünJCG

(ø q£dGh QÉ£æ≤dG) πàµdG13

42 …ôFGqódG ¢Uô≤rdoGh IôFGqódG o±qô©JCG 14

47 p πpFÉ n°ùnªrdoG uπnM ≈n∏nY oÜsQnónJnCG 15

48á©£≤d q…pOƒoªn©dG § q°SƒŸG oº o°SQnCG

º«≤à°ùoe16

51 áª°ùb áq«∏ªY oõpérfoCG

…pP mOnónY ≈∏Y3 ΩÉbCG

ÌcCÉa

17

54 p πpFÉ n°ùnŸG qπnM ≈n∏nY oÜsQnónJCG 18

55≈a IôFGqódG o∞ uXhCG

áq«°Sóæ¡rdoG äGAÉæÑdG19

57IóeÉ©nànŸG äÉª«≤à°ùŸG oº o°SQCG

ájRGƒàoŸG äÉª«≤à°ùŸGh20

61 πFÉ°ùªrdoG uπnM ≈n∏nY oÜsQnónJCG 21

63 É¡oªu«boCGh »pJÉÑ°ùnàµe o∞ uXhCG 22

65 ≈s∏ n°ùJCG 23

äÉ``«°VÉj qôdG ¢ShQO ≈∏Y »`æg qòdG ÜÉ``°ù◊G ™```«°VGƒe ™```jRƒJ»æg qòdG ÜÉ°ù◊G ´ƒ°Vƒe

ìÎ≤e OóY ‘ ádõæe ºbQ .É

ìÎ≤e OóY äGóMh OóY -

Oó©dGh ìÎ≤e Oó©d Iô°TÉÑe ≥HÉ q°ùdG Oó©dG -

Iô°TÉÑe ¬d ‹GƒŸG

Ì

Éªgô¨°UCG hCG ør«MÎ≤e ørjOóY ÚH øe OóY ÈcCG -

ÚMÎ≤e ørjOóY ÚH Qƒ°üfi OóY - É¡

øjOóY ør«H ¥ôØdG -

ørjOóY AGòL -

áqjó«∏bEG áqª°ùb êQÉN ΩÉbQCG OóY -

ìÎ≤e Oó©d Ú«dÉààe ÚØYÉ°†e ør«nH mOnónY ô°üM -

(Ö°ùàµe)

mOnónY ∞©°V -

) -.ìÎ≤e OóY (

¢ù«≤dG áª¶fCG ‘ äÓjƒ– -

.•ô°T Ö°ùM ÉkMÎ≤e GkOóY ¿Gô°üëj n¿GnOnónY -

hCG IOÉjqõdÉH ájqó«∏bEG áª°ùb áq«∏ª©d »Ñjô≤qàdG êQÉÿG -

`H »Ñjô≤àdG êQÉÿG Oqóëj) ¿É°ü≤qædÉH100hCG á∏eÉc

`H1000(á∏eÉc


) -ìÎ≤e OóY ( ...

á˘

ºbQ …P OóY ≈∏Y ør«ªbQ …pP OóY áª°ùb -

.lí«ë n°U lOóY oêpQÉÿG : óMGh

¢ù«≤dG áª¶fCG ‘ äÓjƒ– - √

»æg qòdG ÜÉ°ù◊G ´ƒ°Vƒe ¢SQ qódG ´ƒ°Vƒe IqôcòŸG ºbQ

¢ù«≤dG áª¶fCG ‘ äÓjƒ– - ™qHôŸG ÎŸG áMÉ°ùŸG ¢ù«b äGóMh ‘ ±ô q°üJCG -

¬JÉØYÉ°†eh28

¢ù«≤dG áª¶fCG ‘ äÓjƒ– - áq«MÓØdG ¢ù«≤dG äGóMh ‘ ±ô q°üJCG - 2ìÎ≤e …ô°ûY OóY ‘ ádõæe ºbQ - .ÉgDhôbCGh É¡ÑàcCGh áqjô°û©dG OGóYC’G o¿ uƒncCG - 36

ìÎ≤e …ô°ûY Oó©d …ô°û©dG Aõ÷Gh í«ë q°üdG Aõ÷G -

IQƒ o°ùr«ŸG ä’É◊G ‘ »©«ÑW í«ë°U OóYh …ô°ûY OóY ør«nH ¥ôØdG -É¡ÑqcQCGh áqjô°û©dG OGóYC’G o∂qµaCG - 37

.ÉkMÎ≤e Éqjô°ûY GkOnóY ¿Gô°üëj ¿ Éq«©«ÑW ¿Éë«ë°U ¿GOóY -

IQƒ°ù«ŸG ä’É◊G ‘ …ô°ûY OóYh »©«ÑW í«ë°U OóY ÚH ¥ôØdG -É¡ÑqJQCGh áqjô°û©dG OGóYC’G ¿QÉbCG - 38

Újô°ûY øjOóY ÚH ¥ôØdG - áqjô°û©dG OGóYC’G ‘ ±qô°üJCG - 40 Újô°ûY øjOóY ´ƒª› -

.Iô°TÉÑe ¬d ‹GƒŸG í«ë q°üdG Oó©dG ¤EG …ô°ûY OóY πqªµe -Én¡oMnô rWCGh áqjô°û©dG OGóYC’G ™ªLCG - 41

.IQƒ°ù«ŸG ä’É◊G ‘ mOnónY ( .... )á˘˘YÉ˘˘ q°ùdG) ø˘˘eqõ˘˘dG ¢ù«˘˘b äGó˘˘˘Mh ‘ ±qô˘˘˘°üJ CG

(áq«fÉãdG - á≤«bqódG43


) - Oó©d (60»àqdG OGóYC’G ≈∏Y ìô q£dGh ™ª÷G »nàq«∏ªY õ‚CG

øeqõdG ¢ù«≤J44

.ør«MÎ≤e ør«njô°ûY ørjnOnónY ør«H Qƒ°üfi …ô°ûY OóY -

ôNB’Gh …ô°ûY ÉªgóMCG øjOóY AGòL -10 hCG100 hCG1000 .í«ë°U ôNBG ‘ …ô°ûY OóY Üô°V áq«∏ªY õ‚ CG 48

ÉªgóMCG ørjOóY AGòL -0,1 hCG0,01 hCG0,001. õ‚ CG…ô°ûY ôNBG ‘ …ô°ûY OóY Üô°V áq«∏ªY 49

•ô°T Ö°ùM ÉkMÎ≤e Éqjô°ûY GkOóY ¿Gô°üëj ¿Éjô°ûY ¿GnOóY -

ÉªgóMCG ørjOóY AGòL -0,2 hCG0,3 hCG0,5 IQƒ°ù«ŸG ä’É◊G ‘ ...

‘ Üô°†dGh ìô q£dGh ™ª÷G äÉq«∏ªY õ‚ CG

áqjô°û©dG OGóYC’G áYƒª›50

Iô°TÉÑe ¬d ‹GƒŸG í«ë q°üdG Oó©dGh ìÎ≤e …ô°ûY Oó©d Iô°TÉÑe ≥HÉ q°ùdG í«ë q°üdG Oó©dG - .u»©«ÑW í«ë°U OóY ≈∏Y Évjpô r°ûnY GkOnónY oº p°ùrbnCG - 52

≈∏Y OóY áª°ùb êQÉN - 0,1 hCG0,01 hCG0,001.ôNBG OóY ≈∏Y Éq«©«ÑW Ékë«pë n°U GkOnónY oº p°ùrbnCG -

Éqjô°ûY GkOóY êQÉÿG ¿ƒµj q»©«ÑW í«ë°U56

≈∏Y q»©«ÑW í«ë°U OóY áª°ùb êQÉN0,2 hCG0,3 hCG0,4 IQƒ o°ù«ŸG ä’É◊G ‘ .…ô°ûY OóY É¡ª°SÉb áª°ùb áq«∏ªY õ‚CG - 57

¢ù«≤dG áª¶fCG ‘ äÓjƒ– - øeqõdG ¢ù«≤J »àqdG OGóYC’G ≈∏Y Üô q°†dG áq«∏ªY õ‚CG - 60

12

1 -3

1 -4

12

1 -3

1 --4

34

12

1 -3

1 -4

19

12

1 -3

1 -4

äÉ«°VÉj qô∏d ¢ü q°üıG »æe qõdG ºéë∏d …ƒæ q°ùdG ™jRƒàdG

øYh ¢ShQ qódG º«¶æJh …ƒæ q°ùdG èeÉfÈdG ™jRƒJ áq«Ø«c øY ∫AÉ°ùàj ¿CG á°ùeÉÿG áæ q°ùdG ºq∏©e q≥M øeqπc ∫Ó¨à°SG øe ¬æqµÁ …òqdG ºµÙG §«£îqàdG É¡d §«£îqàdGh É¡∏°üØ“ º¡a ó°üb É¡æe qπµd ¢ü q°üıG øe qõdG

.âbƒ∏d QGógEG ¿hO ºq∏©àdG ä’É› øe ∫É› …CG ‘ áMÉàŸG ¢UôØdGOGóYEG ‘ ÉgÉfóªàYG »àqdG äGQ qƒ°üqàdÉH ≥q∏©àJ »gh á«dGƒŸG äÉë«°VƒqàdG ìÎ≤f ä’DhÉ°ùqàdG √òg øY áHÉLEÓd

: Aõ÷G ¤EG π°üàd qπµdG øe ≥∏£æJ »àqdGh ºq∏©àŸG ÜÉàc

1: …ƒæ q°ùdG èeÉfÈdG -∫hóé∏d É≤ah ∂dPh πª©dG É¡H …QÉ÷G áq«°SQóŸG π£©dÉH IOhófi äGÎa ¢ùªN ¤EG áq«°SGQ qódG áæ q°ùdG Éæª q°ùb ó≤d

: ‹ÉqàdG

: áq«°SGQ qódG áæ q°ù∏d Éæª«°ù≤J ‘ QÉÑàY’G Ú©H á«dÉqàdG ô°UÉæ©dG ÉfòNCG óbh Gòg¯»YƒÑ°SC’G »æe qõdG ºé◊G5.¢S

¯áq«∏©ØdG ºq∏©àdG ™«HÉ°SCG OóY32. ¯ (êÉeOEG + Ü qQóJ + ±É°ûµà°SG) É¡∏MGôe ∞∏àîÃ ¢ShQ qódG øjhÉæY OóY38. ¯πFÉ°ùŸG qπM ≈∏Y ÜqQóqàdG øjhÉæY OóY14. ¯É¡ª««≤Jh äÉÑ°ùàµŸG ∞«XƒJ ≈∏Y ÜqQóqàdG øjhÉæY OóY6.

2 : IóMGƒdG IÎØdG -

: ≥q∏©àJ ¢ShQ qódG øe áYƒª› øe IÎa qπc ¿ qƒµàJIójó÷G º«gÉØŸÉH -

πFÉ°ùŸG qπM ≈∏Y ÖjQóqàdG ¢ü°üëH -É¡ª««≤Jh äÉÑ°ùàµŸG ∞«XƒJ -

á£°ûfCG øª°V ¬LQÉN ºq∏©àŸG Égõéæ«a q’EGh âbƒdG ô qaƒJ GPEG π°üØdÉH õéæJ »¡a á«∏°ùqàdG áëØ°U ÉqeCG.πgC’G hCG ÜGôJC’G ™e hCG äÉ«°VÉj qôdG …OÉf

92

∫ qhC’G »KÓqãdG ∞°üf á∏£Y ¤EG áq«°SGQódG áæ q°ùdG ájGóH øe IÎØdG1

AÉà q°ûdG á∏£Y ¤EG ∫ qhC’G »KÓqãdG ∞°üf á∏£Y øe IÎØdG2

ÊÉqãdG »KÓqãdG ∞°üf á∏£Y ¤EG AÉà q°ûdG á∏£Y øe IÎØdG3

™«H qôdG á∏£Y ¤EG ÊÉqãdG »KÓqãdG ∞°üf á∏£Y øe IÎØdG4

áq«°SGQódG áæ q°ùdG ôNBG ¤EG ™«H qôdG á∏£Y øe IÎØdG5

áqeÉ¡dG º«gÉØŸÉH ≥q∏©àJ É¡àjGóH ‘ õéæJ êÓ©dGh ºY qódG ‘ á£°ûfCG I qó©H ¤hC’G IÎØdG õq«ªàJh GògIô°TÉÑe ºq∏©ŸG √Q qôÁ äÉÑ°ùàµª∏d q»ª««≤J QÉÑàNG ó©H »JCÉJ »gh á≤HÉ q°ùdG áLQ qódG ‘ É¡«dEG ¢V qô©àdG ™bh »àqdG

.âbƒ∏d áYÉ°VEG ¿hO áq«°SGQ qódG áæ q°ùdG øe ¤hC’G ¢ü°ü◊G ‘

3 -: äÉ«°VÉj qôdG ¢SQO

∞∏àfl ≈∏Y ¢SQÉ“ á›ÈŸG º«gÉØŸG óMCÉH ≥q∏©àJ á£°ûfCG I qóY øe äÉ«°VÉj qôdG ¢SQO ¿ qƒµàj.(IQhô q°†dG óæY êÓ©dGh ºY qódG ,º««≤qàdG ,êÉeOE’Gh ∞«XƒqàdG ,Ü qQóqàdG ,±É°ûµà°S’G ,QÉ°†ëà°S’G) ºq∏©àdG äÉq«©°Vhô°ü◊G ’ ∫ÉãŸG π«Ñ°S ≈∏Y ìÎ≤fh iôNCG IQÉJ ôjÉ°ùàJh ∂HÉ°ûàJh IQÉJ ¤ÉàJ ¿CG øµÁ πMGôŸG √òg ¿CG q’EG

.äÉ«°VÉj qôdG ¢SQO ‘ ºq∏©ŸG Égóªà©j ¿CG øµÁ »àqdG äÉ« q°ûªàdG √òg øe ¢†©ÑdG

93

`g O ê Ü CG¢SQ qódG

+ QÉ°†ëà°SG+ ±É°ûµà°SG

(»FõL) ÜqQóJ

+ QÉ°†ëà°SG±É°ûµà°SG


(»FõL) ÜqQóJ


(»FõL) ÜqQóJ

QÉ°†ëà°SG±É°ûµà°SG 1

+ ±É°ûµà°SGÜqQóJ

+ ±É°ûµà°SG (»FõL) ÜqQóJ

+ ±É°ûµà°SGÜqQóJ

+ ±É°ûµà°SG(»FõL) êÉeOEG

Ü qQóJ2

êÉeOEG + ÜqQóJº««≤J +

êÉeOEG + ÜqQóJº««≤J +

º««≤J + êÉeOEG º««≤J + êÉeOEG º««≤J + êÉeOEG3

¢ü°ü◊G

¯¢Vô©àdG Ö©°üj ó≤©e Ωƒ¡ØŸG q¿C’ ∂dPh ä’É◊G ¢†©H ‘ çÓqãdG ¢ü°ü◊G ‘ ±É°ûµà°S’G ô qaƒàjº«gÉØŸG ±É°ûµà°SG á∏°UGƒe Ú©àj ∂dòd á«°ù«FôdG á«aÉ°ûµà°SE’G á«©°VƒdG ∫ÓN øe ¬ÑfGƒL qπc ¤EG

.AÉæZE’Gh ™ q°Sƒà∏d á∏HÉb Ióªà©ŸG äÉq«©°VƒdG q¿C’ hCG Ü qQóàdG ∫ÓN áq«YôØdG¯Ö°ùMh º«gÉØŸG IQGõZ Ö°ùM ∂dPh áKÓqãdG óMGƒdG ¢SQ qódÉH á q°UÉÿG ¢ü°ü◊G RhÉéàJ ¿CG øµÁ

.ºq∏©àdG ¥É°ùfCGh ∫ƒ°üØdG ±ÓàNÉH áØ∏àıG ∂q∏ªqàdG äÉjƒà°ùe: Ée ¢SQO á£°ûfC’ ¢ü q°üıG øe qõdG ™jRƒàd ‹ÉqàdG ∫hó÷G OÉªàYG á°ùeÉÿG áæ q°ùdG ºq∏©Ÿ øµÁh

â«bƒqàdG á£°ûfC’G

øe30 ¤EG ¥O60¥OQÉ°†ëà°S’G±É°ûµà°S’G

øe45 ¤EG ¥O60¥O ÜqQóqàdG

øe45 ¤EG ¥O60¥O º««≤qàdGh êÉeOE’G

≈fOC’G â«bƒqàdG120¥O

≈°übC’G â«bƒqàdG180¥O

â«bƒqàdG ∫ qó©e =150¥O 120 +1802

¯G≈∏Y â«bƒqàdG »bÉH ´ qRƒj ¿CG ¬«∏Y IQƒcòŸG á£°ûfC’G øe •É°ûf q…C’ ≈fOC’G â«bƒqàdG ºq∏©ŸG QÉàNG GPE.iôNC’G á£°ûfC’G

¯∂dP ‘ Góªà©e É◊É°U √Gôj Ée Ö°ùM Ée ¢SQO á£°ûfC’ »∏ª÷G â«bƒqàdG ‘ áqj qôM qπµH ±qô°üàj ¿CG ºq∏©ª∏d¿hO ¬°SQód q»©«Ñ q£dG ¿RGƒqàdG ∂dòH ô qaƒ«a èeÈŸG Ωƒ¡ØŸG äÉq«°Uƒ°üNh ¬«ªq∏©àe iód ∂q∏ªqàdG äÉjƒà°ùe ≈∏Y

.qπfl QÉ°üàNG hCG qπ‡ •GôaEG ¯QÉ°†ëà°S’G øe ¬ q¶M É¡æe qπc òNCÉjh ºq∏©àŸG ÜÉàµH ìÎ≤ŸG Ö«JôqàdG Ö°ùM á«dÉààe ¢ShQ qódG õéæJ

.êÓ©dGh ºY qódGh º««≤qàdGh êÉeOE’Gh Ü qQóqàdGh ±É°ûµà°S’Gh¯´ƒÑ°SC’G ΩÉqjCG qπµa πFÉ°ùŸG qπM ≈∏Y ÖjQóqàdG hCG ¢ù«≤dG ΩÉ¶f hCG á°Sóæ¡∏d áq«YƒÑ°SCG á q°üM ∑Éæg ó©J ⁄

qπc RÉ‚EG ó©H q’EG ¬côJ ™≤j Óa ójóL Ωƒ¡Øe ±É°ûµà°SÉH ¢SQO ≥∏£fG GPEGh ºq∏©qàdG ´GƒfCG øe ´ƒf q…C’ á◊É°U.∂dP ¤EG IQhô q°†dG âYO GPEG êÓYh ºYOh º««≤Jh êÉeOEGh Ü qQóJ øe ¬∏MGôe

¯É¡æY Èî«a πFÉ°ùŸG qπM óæY ºq∏©àŸG Égóªà©j »àqdG äÉ«°ûªqàdG ≈∏Y ¢ShQ qódG á£°ûfCG qπc ∫ÓN ºq∏©ŸG õ qcôj.»°VÉj qôdG ∫’óà°SÓd AÉ‰EG ∂dPh É¡d √QÉ«àNG πq∏©jh

¯iƒà°ùe ‘ ÉªFGO πª©dG ¿ƒµ«d ∂dPh ºq∏©àdG πMGôe πc ‘ äÉLQOh ’Éµ°TCG êÉeOE’ÉH AÉæàY’G qπc »æà©j Éªc.áaó¡à°ùŸG ájÉØµdG

94

Ÿ/¸

√¢BdÒ· ≠w «_´b«œ –«‹ 6 √ÆUÂ ¢Ju¥MU ËØ∑U°W Æd«¡…√¢BdÒ· ≠w «_´b«œ –«‹ 6 √ÆUÂ ¢HJOJU Ë¢dØO∂U Ë±IU≤W Ë¢d¢O∂U√¢ºKÒv ±l «_´b«œ –«‹ 5 √Ë 6 √ÆUÂ√≤πe LKOÒW «∞CÒd»√≤πe «∞IºLW «ùÆKOb¥ÒW Kv bœ –Í Ær Ë«•b√¢BdÒ· ≠w Ë•b«‹ ÆOf «_©u«‰√¢BdÒ· ≠w Ë•b«‹ ÆOf «∞ºÒFW√¢BdÒ· Hw Ë•b«‹ ÆOf «∞J∑q√•bÒœ ±uÆl Ib… Kv «∞AÒ∂JW√•ºV ±∫Oj ®Jq ±dØÒV ±s ±º∑DOö‹ Ë±d°ÒFU‹ √¢FdÒ· «∞Lº∑IOr Ë≤Bn «∞Lº∑IOr ËÆDFW «∞Lº∑IOr√ßr «∞Lº∑IOLU‹ «∞L∑FU±b… Ë«∞Lº∑IOLU‹ «∞L∑u«“¥W

95

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

96

101

105

107

111

114

117

120

124

128

130

133

áëØ q°üdG ´ƒ````°VƒŸG

á©LGôŸG äGô qcòe ¢Sô¡a

√°∫Y

«∞KÒF∂W:§b« «∞∂DUÆU‹ «∞Fbœ¥ÒWÆU≤uÊ «∞KÒF∂W : . °MU¡ «∞πb« ±s «∞OLOs ≈∞v «∞OºU √Ë ±s √ßHq ≈∞v √Kv.. ØqÒ °DUÆW bœ¥ÒW ¢∫Lq bœ« ≥u Fn «∞Fbœ «∞ÒcÍ ¢∫LKt «∞∂DUÆW «∞ºÒU°IW ∞NU ±∂U®d….≤π∫X √±q ≠w Ël ØqÒ «∞∂DUÆU‹ «∞Fbœ¥ÒW ≠w √±UØMNU ≈ôÒ √ÊÒ °FCNU ßID ±∏KLU ≥u ±∂OÒs :

√ - √Ob ØqÒ °DUÆW bœ¥ÒW ≈∞v ±JU≤NU.» - ∞u ØUÊ °MU¡ «∞πb« ±s «_ßHq ≈∞v «_´Kv ±U ¥JuÊ ÆU≤uÊ «∞KÒF∂W ?√KÒq ≈§U°∑w •ºU°OÒU.

√¢BdÒ· ≠w «_b«œ –«‹ 6√ÆUÂ

¢Ju¥MU ËØ∑U°W ËÆd«¡…1

270 131 867 23463 61 420 1882 425

821 2361 2 1

6528402

441262

4

8

2918

690 4

215 63556

46

1

96

√¢b¸Ò»√b«œ ØqÒ ±bÃ ∞NU ≤Hf bœ «_ÆUÂ Ë±d¢Ò∂W ¢d¢O∂U ¢BUb¥ÒU √ - √¢rÒ «∞LbÃ «_ËÒ‰ °Qb«œ ±MUß∂W ØqÒ ±MNU √ÆU±t ±∑ºUË¥W.» - √¢rÒ «∞LbÃ «∞∏ÒU≤w °Qb«œ ±MUß∂W ¥∑CLÒs ØqÒ ±MNU ÅHd¥s Kv «_ÆqÒ.

√Ø∑V ≠w ØqÒ ±dÒ… «ßr «∞LMe∞W «∞Ò∑w ¥M∑Lw ≈∞ONU «∞dÒÆr «∞L∫U◊ °b«zd… :

2

3

√ÅGd bœ ¥LJs «∞∫Bu‰ KOt°Uß∑FLU‰ √ÆUÂ ≥c« «∞Fbœ

√uœ ≈∞v √b«œ «∞πb« ≠w «∞uFOÒW bœ 1 Ë√¢rÒ «∞∂DUÆU‹ «∞Fbœ¥ÒW «∞∑ÒU∞OW :

√Ø∂d bœ ¥∫∑uÍ KOt «∞πb«√Ø∂d bœ ¥LJs «∞∫Bu‰ KOt°Uß∑FLU‰ √ÆUÂ ≥c« «∞Fbœ

√ÅGd bœ ¥LJs «∞∫Bu‰ KOt°Uß∑FLU‰ √ÆUÂ ≥c« «∞Fbœ

√ÅGd bœ –Í ß∑ÒW √ÆUÂ¥∫∑uÍ KOt «∞πb«

√Ø∂d bœ ¥LJs «∞∫Bu‰ KOt°Uß∑FLU‰ √ÆUÂ ≥c« «∞Fbœ

4

9 8 1 0 4 77 9 0 1 8 3

............ ..................

7 7 8 0 4 4

...............

652 5 2 5

................

598 8 8 7

..............

524 288

262 144

131 072

65 536

32 768

16 384

«∞LbÃ bœ 2 «∞LbÃ bœ 1

97

√Ø∑V «_´b«œ «∞∑ÒU∞OW ≠w «∞πbË‰ :

√Ø∑V «_´b«œ «∞∑ÒU∞OW Ë√Ædƒ≥U :

√ - √î∑U bœ« –« ß∑ÒW √ÆUÂ (±∏U‰ 342 571) √OÒd Ær ±µU‹ «üô· √Ø∏d ±s ±dÒ… Ë√Ø∑V «_´b«œ «∞Ò∑w √•Bq´KONU Ë√Ædƒ≥U £rÒ √¢Ò∂NU ±s «_ÅGd ≈∞v «_Ø∂d.» - ¥LJs √Ê ¥JuÊ √•b ≥cÁ «_´b«œ –« îLºW √ÆUÂ. ØOn √¢∫BÒq KOt ?

√±ú ≠d«U‹ «∞πbË‰ «∞∑ÒU∞w °LU ¥MUßV :

5

6

Æºr «üô· Æºr «∞u•b«‹ «∞∂ºODW

Æºr «üô· «∞Fbœ •d≠OÒU

îLº±UzW ËîLºW ¬ô· ËîLº±UzW ËîLºW

¢ºFLUzW √∞n Ë±UzW ËîLºW Ëß∂FuÊ

±UzW √∞n Ë£ö£W ËAdËÊ

ß∂FLUzW √∞n Ëß∂FW

087 021742 171455 05356778 2

98

Ær ±µU‹ «üô· ´bœ ¬•Uœ «üô· Ær ¬•Uœ «üô· ´bœ «∞LµU‹ Ær «∞LµU‹310 347571 021

981 25742 171

120 37

7

8

*Ær ≥U¢n LÒNU bœ “Ë§wÒ Ær ¬•UœÁ√ÅGd ±s 5.

*Ær ≥U¢n îU∞NU Ær ±µU¢t ¥ºUËÍ ÆrAd«‹ «ô≠t.

*Ær ≥U¢n Åb¥I∑NU bœ ≠dœÍÒ ±πLuŸ√ÆUÂ Æºr Ë•b«¢t «∞∂ºODW ¥ºUËÍ ≤Bn±πLuŸ √ÆUÂ Æºr ¬ô≠t.

*Ær ≥U¢n Åb¥INU bœ “Ë§wÒ ±πLuŸ√ÆUÂ Æºr Ë•b«¢t «∞∂ºODW ¥ºUËÍ 01

631 137 Ær ≥U¢n LÒNU

730 735 Ær ≥U¢n °OX îU∞NU

654 348 Ær ≥U¢n Åb¥I∑NU “¥MV

745 811 Ær ≥U¢n Åb¥INU ßU±w

*Ær ≥U¢n ±IdÒ Lq Ë«∞b≥U Ær ¬•UœÁ¥ºUËÍ Ær Ad«¢t

*Ær ≥U¢n °OX §bÒ≥U ±πLuŸ √ÆUÂ Æºr¬ô≠t ¥ºUËÍ Ad….

*Ær ≥U¢n LÒ∑NU bœ ≠dœÍÒ ±πLuŸ √ÆUÂË•b«¢t «∞∂ºODW ¥ºUËÍ Ad….

472 545Ær ≥U¢n ±IdÒ Lq Ë«∞b≥U

130 413 Ær ≥U¢n °OX §bÒ≥U

887 312 Ær ≥U¢n LÒ∑NU

√Ë™ÒnØ∑∂X √±q ß∂FW ò√ÆUÂ ≤b«¡å ¢ªhÒ ≥u«¢n √ÅbÆUzNU Ë√≠d«œ UzK∑NU Ë¨HKX s ≤º∂∑NU ≈∞v √Å∫U°NU.√ßUb≥U Kv –∞p °d°j ØqÒ Ær ≤b«¡ °BU•∂t ±º∑FOMU °U∞LFKu±U‹ «∞∑ÒU∞OW :

9

99

¥Cl ÅU•V ±BMl •Ku¥ÒU‹ : - ØqÒ 01 ÆDl •KuÈ ≠w ØOf ®HÒU·- ØqÒ 01 √ØOU” ®HÒU≠W ≠w •IÒW- ØqÒ 01 •Io ≠w K∂W- ØqÒ 01 KV ≠w ÅMbË‚ ±s «∞u‚ «∞LIuÒÈ- ØqÒ 01 ÅMUœ¥o ±s «∞u‚ «∞LIuÒÈ ≠w ÅMbË‚ îA∂wÒ

√ - ÆUÂ «∞FLÒU‰ °∑FKOV ≈≤∑UÃ «∞LBMl _•b «_¥ÒUÂ ≠∑∫BÒKu« Kv :- 7 ÅMUœ¥o ±s «∞ªAV- 8 KV

- 5 √ØOU”

*±U bœ ÆDl «∞∫KuÈ «∞Ò∑w √≤∑πNU «∞LBMl ≠w –∞p «∞OuÂ ?» - ¢uÅÒq «∞FLÒU‰ îö‰ ¥uÂ ¬îd ≈∞v ≈≤∑UÃ 903 018 ÆDFW •KuÈ ≠IU±u« °∑FKO∂NU.

*±U ≤∑OπW ≥c« «∞∑ÒFKOV ?

10

100

101

√°∫Y

«Æ∑d•X √±q Kv √ÅbÆUzNU ≠w Øs «_≤ADW «∞HJd¥ÒW °U∞LπKÒW «∞∫UzDOÒW «∞uFOÒW «∞∑ÒU∞OW : ò≠w ØqÒ ±dÒ…•UË∞X ≠ONU Ø∑U°W «∞Fbœ 088 263 ≠w ®Øq §c«¡ bœ¥s √•b≥LU √•b «_´b«œ ±s 1 ≈∞v 01 ≈ôÒ Ë¢uÅKXÔ ≈∞v≤∑OπW ≈¥πU°OÒWå √ - √¢QØÒb ±s Å∫ÒW Øö±NU ?» -√Æ∑dÕ bœ« –« 6 √ÆUÂ ¥J∑V °bË¸Á ≠w ®Jq §c«¡ bœ¥s √•b≥LU ±∫Bu¸ °Os 1 Ë 01.

√¢b¸Ò»

√¢rÒ ¢FLOd «∞πbË‰ °LU ¥MUßV :

« ß∑∂b‰ ØqÒ ±s KwÒ Ëîb¥πW Ë∞DHw ∞bÈ ¢U§d «∞∫wÒ ±U ¢πLÒl ∞b¥Nr ±s ±U‰ °QÅGd bœ ±s «∞IDl «∞MÒIb¥ÒWË«_Ë¸«‚ «∞LU∞OÒW £rÒ ÆBbË« «∞∂Mp ù¥b«Ÿ ±∂U∞GNr «∞LU∞OW.

*√¢rÒ ∞JqÒ ±MNr °DUÆW ≈¥b«Ÿ °∫ºU°t «∞πUÍ.

√¢BdÒ· ≠w «_b«œ –«‹ 6√ÆUÂ ¢HJOJU

Ë¢dØO∂U Ë±IU≤W Ë¢d¢O∂U2

1

2

3

Ø∑U°W °Uß∑FLU‰ «∞CÒd» Ë«∞πLl ±FU «∞Fbœ 100 001

123 321.. x 100 000 + .. x 10 000 + .. x 1 000 + .. x 100 + .. x 10 + .. x 1

700 000 + 30 000 + 100 + 90 + 5

102

°DUÆW ∞DHw

«∞Fbœ ≤uŸ «∞IDl Ë«_Ë¸«‚ «∞MIb¥ÒW

4 5 ±w

1 02 ±w

3 05 ±w

5 001 ±w

2

2 1 œ

3 5 œ

7 01 œ

6 02 œ

01 03 œ

«∞L∂Km °U∞LKÒOr .........................

°DUÆW îb¥πW


. . . 01 ±w

. . . 001±w

. . .

. . . 1 œ

. . . 5 œ

. . . 01 œ

. . . 02 œ

. . . 03œ

«∞L∂Km °U∞LKÒOr 054 764

12

œ

12

œ

°DUÆW KwÒ


4 5 ±w

5 01 ±w

4 02 ±w

3 05 ±w

6 001 ±w

2

4 1 œ

3 5 œ

5 01 œ

7 02 œ

8 03 œ

«∞L∂Km °U∞LKÒOr .........................

12

œ

103

√Ø∑V bœ« ±∫Bu¸« °Os ØqÒ bœ¥s ±IbÒ±Os :

567 983 ................. 008 983987 654 ................. 456 789000 01 ................. 000 001888 888 ................. 999 999999 99 ................. 100 001020 202 ................. 505 505

√•Bd ØqÒ bœ °U∞Fbœ «∞ºÒU°o ∞t ±∂U®d… Ë«∞Fbœ «∞Lu«∞w ∞t ±∂U®d… :

................. 555 555 ................. ................. 100 001 .................

................. 000 001 ................. ................. 999 99 .................

................. 999 9 ................. ................. 000 01 .................

√±ú ≠d«X «∞πbË‰ «∞∑ÒU∞w °LU ¥MUßV :

√≠JÒp ØqÒ bœ ±s «_´b«œ «∞∑ÒU∞OW ≈∞v ±πLuŸ bœ¥s √Ë ≈∞v §c«¡ bœ¥s :

710 586 = ...........................000 052 = ...........................026 264 = ...........................000 081 = ...........................

875 612 = ...........................000 001 = ...........................652 525 = ...........................999 999 = ...........................

4

5

6

7

>>

>>>>

>>

>>

>>

>>

>>

>>>>

>>>>

√Ø∂d bœ ¥J∑V °‡ : √ÅGd bœ ¥J∑V °‡ :

...........................................

...........................................

...........................................

...........................................

...........................................

...........................................

√°FW √ÆUÂîLºW √ÆUÂß∑ÒW √ÆUÂ

√Ø∑V bœ « –« îLºW √ÆUÂ √Ë ß∑ÒW √ÆUÂ £rÒ √Ø∑V bœ« ¬îd √Ø∂d ±Mt ∞t ≤Hf «∞Fbœ ±s «_ÆUÂ Ë¥∫∑uÍ Kv√Ø∂d bœ ±LJs ±s «_ÅHU £r √•ºV «∞Hd‚ °Os «∞Fbœ¥s.

´Mb ≤ºa bœ ¢GO]d ±uÚÆl ÆLOs ≠J∑∂X «∞dÒÆr «_ËÒ‰ ±JUÊ «∞dÒÆr «∞∏ÒU≤w Ë«∞FJf ±LU §FKMw √•Bq Kv «∞Fbœ358 712 Ë≥u √ÅGd ±s «∞Fbœ «∞ÒcÍ √œ‹ Ø∑U°∑t °‡ 000 45 - ±U ≥u «∞Fbœ «∞ÒcÍ √œ‹ Ø∑U°∑t ? ±U ≥LU «∞dÒÆLUÊ «∞KÒc«Ê ¢GOÒd« ?

- ±U ß∂V ËÆuw ≠w ≥c« «∞ªÓDÓS ?

√Ë™Òn

ÆDFX ßOÒU… √§d… îö‰ «∞ºÒMu«‹ «∞ºÒX «_îOd… °Os ±b¥M∑Os «∞LºU≠U‹ «∞∑ÒU∞OW °U∞Jr :

√ - ≠w √wÒ ßMW ÆDFX «∞ºÒOU… √©u‰ ±ºU≠W ? √KÒq ≈§U°∑w.» - ≠w √ÍÒ ßMW ÆDFX «∞ºÒOÒU… √ÆBd ±ºU≠W ? √KÒq ≈§U°∑w.

¥A∑Gq ±ÓFLq ¬§ÔdÌ 42 ¥u±U ≠w «∞AÒNd Ë¥M∑Z ≠w «∞OuÂ

¥uÒ` «∞πbË‰ «∞∑ÒU∞w ±FDOU‹ îUÅÒW °S≤∑UÃ ®Nd §u¥KOW 4002

*√°∫Y s bœ ÆDl «ü§d «∞BÒU∞∫W ∞K∂Ol Ë«∞L∑∂IÒOW ±s ≈≤∑UÃ ≥c« «∞AÒNd.

8

9

10

11

3002 2002 1002 0002 9991 8991 «∞ºÒMW

008 801 006 19 002 711 008 69 004 121 008 211 «∞LºU≠W «∞LIDuW °U∞Jr

ÆDl ¬§d ∞KºÒIu·

005 21

ÆDl ¬§d ±s «∞MÒuŸ «∞BÒGOd

052 01

ÆDl ¬§d ±s «∞MÒuŸ «∞J∂Od

057 41 ´bœÔ≥U

´bœ ÆDl «ü§d «∞L∂OFW ´bœ ÆDl «ü§d Od«∞BÒU∞∫W ∞öß∑FLU‰ ´bœ ÆDl «ü§d «∞LJºÒd…

005 457 005 72 000 81

104

105

√≤U bœ –Ë îLºW √ÆUÂ, ÆLw «_Ëßj 5 ËÆLUÍ «∞LπUË¸«Ê ∞t ±s «∞πN∑Os ±∑ºUË¥UÊ Ë±πLuNLU 41ËÆLU «∞DdÒ≠Os ±πLuNLU 6 Ë√•b≥LU Fn «üîd.

*≈–« ØMX √Ø∂d ±s 000 03, ±U √ØuÊ ?

*≈–« ØMX √ÅGd ±s 000 03 ±U √ØuÊ ?

√≤U bœ ¥∑JuÒÊ ±s 6 √ÆUÂ Ë±πLuŸ √ÆU±w 51. ±πLuŸ √ÆUÂ Æºr «∞u•b«‹ «∞∂ºODW 6 Ë≥w ±ª∑KHWË±ªU∞HW ∞KBÒHd Ë±d¢Ò∂W °b«¥W ±s «ü•Uœ ±s «_ÅGd ≈∞v «_Ø∂d ; √±ÒU √ÆUÂ Æºr «üô· ≠Nw 3 ±CUHU‹±∑∑U∞OW ∞KFbœ 3 Ë±d¢Ò∂W ±s «∞OLOs ≈∞v «∞OºU.

*±U √ØuÊ ?

¥J∑V ØqÒ ¢KLOc ±MÒU bœ« –« îLºW √ÆUÂ √Ë ß∑ÒW √ÆUÂ Kv ô≠∑W °∫OY ¢ÔπLl «∞öÒ≠∑U‹ «∞Fbœ¥ÒW Ë¢ul≠w ÅMbË‚ «∞öÒ≠∑U‹ «∞Fbœ¥ÒW £rÒ ¥J∑V ØqÒ ¢KLOc ±MÒU ÆLU Kv ô≠∑W √îdÈ Ë¥Mº∂t ≈∞v ≈•bÈ «∞LMU“‰ «∞ºÒXÒ«∞Ò∑w ¥Fd≠NU (±∏U‰ : 5 ¬•Uœ √Ë 7 ±µU‹) Ë¢πLl «∞öÒ≠∑U‹ «∞dÒÆLOÒW ≠w ÅMbË‚ £UÊ ¥ºLÒv ÅMbË‚ «∞öÒ≠∑U‹«∞dÒÆLOÒW.¥º∫V √•b √CU¡ ØqÒ ≠d¥o ±∑∂U ô≠∑W ÆLOÒW Ëô≠∑W bœ¥ÒW Ë¥º∑∂b∞uÊ Ær «∞Fbœ «∞LJ∑u» °U∞LMe∞W «∞LFMOÒW°U∞dÒÆr «∞LºπÒq Kv «∞öÒ≠∑W «∞dÒÆLOÒW £rÒ ¥∫º∂uÊ «∞Hd‚ °Os «∞Fbœ¥s. ≈–« ØUÊ «∞Fbœ «∞πb¥b √Ø∂d ¢ºπÒq ≤IU◊«∞Hd‚ °U∑∂U≥U ≤IU◊ ° Ë≈–« ØUÊ √ÅGd ¢ºπÒq ≤IU◊ «∞Hd‚ °U∑∂U≥U ≤IU◊ îºU…, Ë≈–« ØUÊ «∞dÒÆr ≤Hºt ≠ö¸° Ëô îºU….

√¢ºKÒv ±l «_b«œ –«‹ 5√Ë 6√ÆUÂ3

1

2

3

106

±∏U‰ √ËÒ‰:«∞∂DUÆW «∞Fbœ¥ÒW : 963 261«∞∂DUÆW «∞dÒÆLOÒW : 4 Ad«‹ «üô·¥B∂ «∞Fbœ : 963 241

Ë¥JuÊ «∞Hd‚ °ªºU… : 000.02

±∏U‰ £UÊ:«∞∂DUÆW «∞Fbœ¥ÒW : 812 175«∞∂DUÆW «∞dÒÆLOÒW : 9 ¬•Uœ «üô·¥B∂ «∞Fbœ : 812 975Ë¥JuÊ «∞Hd‚ °d° : 0008

°DUÆW «∞MÒ∑UzZ

≤IU◊ «∞ªºU… ≤IU◊ «∞dÒ°

000 02

000 8

«∞LπLuŸ «∞LπLuŸ

«∞MÒ∑OπW «∞MÒNUzOÒW

107

√¢FNÒb ±J∑º∂U¢w

√ - √±ú «∞Hd«U‹ °LU ¥MUßV :

735 *42 = 735 * 4 + 735 * 02 = . + . = .............514 *57 = 514 * . + 514 * . = . + . = .............271*081 = 271 * . + 271 * . = . + . = .............271*801 = 271 * . + 271 * . = . + . = .............

» - √Ë™Òn «∞J∑U°U‹ «_≠IOÒW «∞ºÒU°IW ≠w ≈§d«¡ «∞FLKOÒU‹ Luœ¥ÒU :

√¢b¸Ò»

√≤πe ØqÒ LKOÒW Ë√¢rÒ «∞J∑U°U‹ «∞LMUß∂W √±UÂ ØqÒ §c«¡ :

√≤πe LKOÒW «∞CÒd»4

1

2

172x 108

172x 180

415x 75

537x 24

108

√≤πe «∞FLKOÒU‹ «∞∑ÒU∞OW Ë≠IU ∞Kul «∞FLuœÍ :

701 * 71 0275 * 94579 * 0514002 * 801

¢A∑Lq ØqÒ LKOÒW ±s «∞FLKOÒU‹ «∞∑ÒU∞OW Kv îDS. √°∫Y Mt Ë√ÅK∫t °Fb –Ød ß∂V «∞uÆuŸ ≠Ot.

3

4

28x 17

........ x 28 .................

........ x 28 .................

( .... + .... ) x 28 .................

77x 34

........ x ........ .................

........ x ........ .................

........ x ........ .................

273x 250

........ x ........ .................

........ x ........ .................

........ x ........ .................

351x 205

........ x ........ .................

........ x ........ .................

........ x ........ .................

381

x 208

10668

3048

762

175

x 120

2100

350

175

784

x 52

40668

14683920

926

x 78

63228

7408

5582

109

Ø∑V OU¡ √±UÂ ØqÒ LKOÒW £öÀ ≤∑UzZ ≈•b«≥U ≠Ij Å∫O∫W. √∞uÒÊ «∞MÒ∑OπW «∞BÒ∫O∫W (œËÊ ≈≤πU“ «∞FLKOÒW)

√uÒ÷ ØqÒ ≤IDW °U∞dÒÆr «∞LMUßV :

√•ºV ≤∑OπW 64 * 82 £rÒ √ß∑FLKNU ≠w •ºU» ≤∑UzZ «∞FLKOÒU‹ «∞∑ÒU∞OW :

064 * 8264 * 082064 * 0820064 * 8229 * 8264 * 6569 * 6532 * 65

√Ë™Òn

¢IDs «OW Kv °Fb 4581 Â ±s «∞LbßW «∞Ò∑w ¢c≥V ≈∞ONU Kv œ¸Ò«§∑NU ±dÒ¢Os ≠w «∞OuÂ îö‰ 6 √¥ÒUÂ≠w «_ß∂uŸ.

5

6

7

8

92 x 20118 4928 492518 492

29 x 19479 923101 20356 463

104 x 6099 99663 336517 381

157 x 1655 90525 905125 905

. 7 . 9x . .

1 . 8 9. . . 7

. . . .x 1 . 0

. . . . 52007

. . . . . .

. 3 . .x 9 7

3 0 . 3 .. . . . .

. . . . . 4

5 2 . x . . 5

. . 3 5

. . . . .. . . . .

5 . .

110

*√Ó•ºÔVÔ «∞LºU≠W «∞Ò∑w ¢IDFNU «OW ≠w «∞cÒ≥U» ≈∞v «∞LbßW u«∞Fuœ… ±MNU îö‰ ßMW œ¸«ßOÒW ¢∑JuÒÊ ±s23 √ß∂uU.

¥∑JuÒÊ ÆDU √•u«“ ±b¥MW ±s 6 d∂U‹ : «£M∑UÊ ±MNU ±ªBÒB∑UÊ ∞LºU≠dÍ «∞bÒ§W «_Ë∞v Ë¢∑Òºl ØqÒË«•b… ±MNLU ∞‡ 46 ±ºU≠d«. √±ÒU «∞Fd°U‹ «_¸°l «∞∂UÆOW ≠Nw ±ªBÒBW ∞LºU≠dÍ «∞bÒ§W «∞∏ÒU≤OW Ë¢∑Òºl«∞u«•b… ±MNU ∞‡ 801 ±ºU≠d«.- ±U ≥u √Ø∂d bœ ±s «∞LºU≠d¥s «∞Òc¥s ¥LJs ∞Nc« «∞IDU ≤IKNr îö‰ £LU≤w ßHd«‹ ? (¢∑JuÒÊ «∞ºÒHd… Ls–≥U» Ë≈¥ÒU»)

≠OLU ¥Kw §bË‰ ≈•BUzwÒ _≤u«Ÿ ¢c«Ød °UNU ÆU©l ¢c«Ød îö‰ ßHd… ù•bÈ ÆDU«‹ «_•u«“.

*√°∫Y Ls ±b«îOq ≥c« «∞IU°i îö‰ ≥cÁ «∞ºÒHd….

9

10

£Ls «∞∑Òc«Ød «∞L∂OFW

œ§W £U≤OW œ§W √Ë∞v œ§W £U≤OW œ§W √Ë∞v

084 027 423 69

£Ls «∞∑Òc«Ød «∞L∂OFW

046 069 602 46

Æºr Ë«•b

ÆºLUÊ

111


√uÒ÷ ØqÒ ≤IDW °U∞Fbœ «∞LMUßV :9 *9 = .45 : 6 = .7 *6 = .94 : 7 = . 8 *. = 2727 :8 = .83 = 7 *. + .

√°∫Y (√Ë √≤πe)¸«≠IX √±q √°U≥U ≈∞v «∞ºÒu‚ «_ß∂uOÒW ≠U®∑d¥U ±MNU : 4 Øm ±s «∞∂DU©U °‡ 0012 ±w Ë 5 Øm ±s «∞∂Bq °‡5781 ±w Ë 2 Øm ±s «∞πK∂ÒUÊ °‡ 0532 ±w Ë 6 òÆ∑ÒU‹å ±s «∞ºÒ∂U≤a °‡ 0801 ±w Ëœ≠FÓU 01 œ≤U≤Od ËÆ∂CÓU«∞∂UÆw- ∞LÒU Uœ« ≈∞v «∞∂OX √bÒ‹ √±q ÆUzLW «∞∫ºU» «∞∑ÒU∞OW Ë•UË∞X ¢FLOd≥U.*√ßUb≥U Kv –∞p.

√Ô≤πe LKOÒW «∞IºLW Kv bœ –Í Ær Ë«•b5

1

2

. * 7 > 38 > . * 7

ÆUzLW •ºU»

«∞∏Ls «∞πLKw °U∞Lw ´bœ «∞u•b«‹ £Ls «∞u•b… °U∞Lw «∞∂CUW ................ ................ ................ «∞∂DU©U................ ................ ................ «∞∂Bq................ ................ ................ «∞πK∂ÒUÊ................ ................ ................ «∞ºÒ∂U≤a................ ÆOLW «∞LA∑d¥U‹ °U∞Lw................ «∞L∂Km «∞Lb≠uŸ °U∞Lw

«∞∂UÆw °U∞LKÒOr................

112

√¢b¸Ò»√Ô≤πe LKOÒU‹ «∞IºLW «∞∑ÒU∞OW :

√±ú ≠d«U‹ «∞πbË‰ «∞∑ÒU∞w :

*√¢Q±Òq «∞LIºuÂ Ë«∞IUßr Ë√•bÒœ bœ √ÆUÂ «∞ªUÃ œËÊ ≈§d«¡ «∞FLKOÒW.

*√¢QØÒb ±s Å∫ÒW ≈§U°∑w °S§d«¡ «∞FLKOÒW.

3

4

1800 6 1760 8 1092 7 275 5

8029 4 5132 5 7285 9 2145 7

°UÆw «∞IºLW îUÃ «∞IºLW «∞IUßr «∞LIºuÂ................... ................... 9 963

5 701 7 ...................................... ................... 8 0061

0 412 5 ...................

´bœ √ÆUÂ «∞ªUÃ

...........................................

...........................................

...........................................

............................................

«∞IUßr «∞LIºuÂ

6789

527004100295001

5

113

√î∑U ÆUßLU ∞JqÒ bœ ±s «_´b«œ «∞∑ÒU∞OW °∫OY ¥JuÊ :√ - bœ √ÆUÂ «∞ªUÃ ±ºUË¥U ∞Fbœ √ÆUÂ «∞LIºuÂ

»- bœ √ÆUÂ «∞ªUÃ √ÅGd °u«•b ±s bœ √ÆUÂ «∞LIºuÂ

√Ë™Òn≤EÒLX ±bßW •KW ≈∞v ±MDIW √£d¥ÒW ≠JUÊ bœ «∞LAUØOs 681 Ë´bœ «∞Ld«≠IOs 21 Ë´bœ «∞∫U≠ö‹ 3.

*±U ±FbÒ‰ bœ «_®ªU’ °U∞∫U≠KW «∞u«•b… °P∑∂U ßUzINU ?

√≤∑πX OFW ¥FLq °NU 8 LÒU‰ 0026 Øm ±s «∞DÒLU©r¥d¥b ÅU•V «∞CÒOFW √Ê ¥DuÒ¸ ≈≤∑U§OÒW «∞CÒOFW ≈∞v 0069 Øm

*°Jr ¥πV √Ê ¥∑DuÒ¸ ±FbÒ‰ ≈≤∑UÃ «∞FU±q «∞u«•b ? (√°∫Y s «∞∫qÒ °Dd¥I∑Os ±ª∑KH∑Os).

∞HöÒÕ 8 °Id«‹ ¢b¸Ò ¥u±OÒU 481 ‰ ±s «∞∫KOV ¥∂OFNU °∫ºU» 025 ±w «∞KÒ∑d «∞u«•b.

- ±U ±FbÒ‰ œîq «∞∂Id… «∞u«•b… °U∞LKÒOr ? (√°∫Y s «∞∫qÒ °Dd¥I∑Os ±ª∑KH∑Os).

6

7

8

9

6666 : . 8535 : . 24 5 8 : . 2053 : .

6666 : . 8535 : . 24 5 8 : . 2053 : .

114


≥c« ßr ¥∫bÒœ «∞LºU≠U‹ «∞HUÅKW °Os ±bßW «∞LMU… Ë±IdÒ ßJMv ØqÒ ±s «∞FrÒ "±ºp" Ë«∞∑ÒKLOc… "√±q".

¥ICÒw «∞FrÒ "±ºp" ØU±q «∞OuÂ °U∞LbßW °OMLU ¢b” "√±q" îö‰ ≠∑d¢Os Ë¢Fuœ °OMNLU ≈∞v «∞±Me‰ ∞∑MUË‰

«∞Gc«¡.

√ *±U «∞LºU≠W «∞Ò∑w ¥IDFNU ØqÒ ±MNLU ∞KuÅu‰ ≈∞v «∞LbßW ?

» *±U «∞LºU≠W «∞∑w ¥IDFNU ØqÒ ±MNLU ≠w √ß∂uŸ –Í 6 √¥ÒUÂ ≠w «∞cÒ≥U» ≈∞v «∞LbßW Ë«∞dÒ§uŸ ±MNU.

Ã *≥q «∞LºU≠W «∞Ò∑w ¥IDFNU ØqÒ ±MNLU √ÆBd ±s 1 Ør √Â √©u‰ ±Mt ?

∞BMl ±ºU©d ±dÆÒLW ÆU±X ±πLuW ±s «∞∑Òö±Oc √£MU¡ •BÒW «∞∑Òd°OW «∞∑JMu∞u§OÒW °∑πezW ±ºDd…

îA∂OÒW ÆOf ©u∞NU 1 Â ≈∞v 01 ±ºU©d ±∑IU¥ºW. Ë°Fb LKOÒW «∞IhÒ ÆÒLu« ØöÒ ±MNU Kv «∞M∫u «∞∑ÒU∞w :

√¢BdÒ· ≠w Ë•b«‹ ÆOf «_©u«‰6

1

2

±Me‰ √±q

±Me‰ «∞Fr ±ºp0

4 œ

Ør

Ë 8

2 Â

5 ≥Jr

3 ≥Jr

02 œØr

1 œ

Ør

08

Â

06 Â

±bßW «∞LMU…

115

√ - ±U ÆOf ©u‰ «∞LºDd… «∞u«•b… ?

» - ±U ≥w «∞u•b… «∞Ò∑w «∑Lb≥U «∞∑ö±Oc :

*√£MU¡ ¢dÆOLNr ∞KLºDd… °U∞KÒuÊ «_“‚ ?

*√£MU¡ ¢dÆOLNr ∞KLºDd… °U∞KÒuÊ «_•Ld ? √KÒq ≈§U°∑w.

- √°∫Y s «∞Fbœ «∞MÒUÆh ≠w ØqÒ ±dÒ…

*8 Ør + 3 œØr = . . . Â

*63 ≥Jr + 63 œØr = . . . Â

*81 œØr + 1 Ør + 02 ≥r = . . . Â

- √ØLq «∞Hd«U‹ °LU ¥MUßV :

3 ≥Jr = 021 Â + . . . Â

*2 œØr Ë 4 ≥Jr = 24 . . .

*614 Â = 4 . . . + . . . œØr + . . . Â

√Ë™Òn

√«œ OU¡ ±ºUb… "√±q" ≠w «ß∑FLU‰ «∞LºDd… ∞IOf ©u‰ ÆDFW «∞Lº∑IOr «∞∑ÒU∞OW ¤√ »›

3

4

5

√»

1 2 3 4

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

116

ÆbÒÂ ∞NU ±ºDd… ±JºÒd… Ë©KV ±MNU ÆOf ©u‰ ≥cÁ «∞IDFW.

ÆU±X √±q °U∞IOf Ë√KL∑t °QÊÒ ÆOf ©u‰ «∞IDFW °U∞BrÒ ≥u 11 ≠Kr ¥u«≠INU OU¡

*±U ß∂V «∞ªDS «∞ÒcÍ ËÆFX ≠Ot √±q ?

√ÆbÒÂ ∞NU ≤BO∫W ∞∑∑πMÒV ±∏q ≥c« «∞ªDS.

ÆdÒ‹ «∞AÒdØW «∞u©MOÒW ôß∑Gö‰

«∞LOUÁ ¢eË¥b ßJÒUÊ Æd¥W §b¥b… °U∞LU¡

«∞BÒU∞ ∞KAÒd» ≠JKÒHX ±IUËô ≠w «∞Gd÷

«∞ÒcÍ √≤πe «∞FLq Kv ≠∑d«‹ ØLU ¥∂OÒMt

«∞πbË‰ «∞∑ÒU∞w :

*≠w √ÍÒ ≠∑d… √≤πe «∞FLÒU‰ √©u‰ ±ºU≠W ?

îdÃ «∞FrÒ "±ºp" ±s ±Me∞t ±∑u§ÒNU ≈∞v ±dØe «∞∂d¥b «∞ÒcÍ ¥∂Fb Mt ±ºU≠W ≤Bn «∞Jr Ë 2 ≥r, Ë≠w

±M∑Bn «∞DÒd¥o ¢∂OÒs √≤Òt ≤ºw °DUÆW ¢Fd¥Ht «∞u©MOÒW, ≠IHq «§FU ≈∞v «∞∂OX ∞∫LKNU ±Ft ËÆBb ±s §b¥b

±dØe «∞∂d¥b Ë¢ºKÒr ±d¢Ò∂t «∞AÒNdÍÒ £rÒ ÆBb «∞ºÒu‚ ∞Ad«¡ °Fi ±U ¥KeÂ UzK∑t ËÚœ ≈∞v «∞∂OX.

*±U «∞LºU≠W «∞Ò∑w ÆDFNU «∞FrÒ "±ºp" ?

√¢ußÒl

´Kr OU¡, ±s îö‰ ±DU∞F∑t ∞LπKÒW KLOÒW, √ÊÒ ©Uzd… ØU≤X ¢∫KÒo Kv «¢HUŸ 00051 Æb±U. Mb±U ®Fd

ÆUzb≥U °FDV ≠w √•b ±∫dÒØU¢NU. ≠NdŸ OU¡ ≈∞v «∞IU±u” ∞∑∂OÒs «∞LºU≠W «∞Ò∑w ¢HBq «∞DÒUzd… s «_÷

°U_ÆOºW «∞LFNuœ… ≠∑∂OÒs ∞t √ÊÒ 3 √Æb«Â ¢ºUËÍ 1 Â.

*√°∫Y s ÆOf «¢HUŸ «∞DÒUzd… °U∞L∑d √Ë °Q•b ±CUHU¢t.

6

7

±∫DÒW ∞K∑eË¥b

°U∞LU¡

3 Ør Ë 002 ÂÆd¥W

§b¥b…

581 Â

4 3 2 1 «∞H∑d«‹

≤Bn «∞Jr Ë 61 Â .............. 7 ≥Jr Ë 4 œØr 008 Â «∞LºU≠W «∞LMπe…

±dØe «∞∂d¥b «∞ºÒu‚ «∞LMe‰

8

117


ÆUÂ ÅObô≤wÒ °Pß∑∫CU 1 ‰ ±s «∞bÒË«¡ Ë±ú °t 01 “§U§U‹ ±s ≤Hf «∞ºÒFW.

- ¥Ôº∑NKp ±∫∑uÈ «∞eÒ§U§W «∞u«•b… Kv 01 §dU‹ ±∑ºUË¥W ¢IbÒ¸ «∞u«•b… ±MNU °L∫∑uÈ «∞IDÒU…

«∞LBU•∂W ∞KeÒ§U§W.

*√ . √¢rÒ «∞∂OU≤U‹ «∞MÒUÆBW ≠w œ∞Oq «ß∑FLU‰

≥c« «∞bÒË«¡ «∞LBU•V ∞KeÒ§U§W

*» - √Ø∑V ≠w ØqÒ ≠d«⁄ ±MIÒj «∞u•b… «∞LMUß∂W :

1 ‰ = 01 ...

√≤πe «∞∑ÒLd¥s Kv ØdÒ«” «∞L∫UËô‹

4 Åq = 63 ±q + . . . ±q

9 ‰ = 58 œßq + 5 . . .

5 œßq = ...... Åq + 21 Åq

2 ‰ = 01 œßq + 05 Åq + ...... ±q

√¢BdÒ· ≠w Ë•b«‹ ÆOf «∞ºÒFW7

1

2

ØLOÒW «∞bÒË«¡ ≠w

«∞IDd… «∞u«•b…

1 .............

´bœ ÆDd«‹ «∞bÒË«¡

≠w «∞πdW «∞u«•b…

01

ØLOÒW «∞bÒË«¡ ≠w

«∞πdW «∞u«•b…

1 .............

´bœ «∞πdU‹

«∞L∑ºUË¥W

01 .............

ØLOÒW

«∞bÒË«¡ °U∞eÒ§U§W

1 .............

01 ........

001........

0001........

01 ........

001........

1 ‰ =1 œßq =

ÆDÒU…1 ‰

“§U§W

118

√¢b¸Ò»

√Ø∑V «∞IOf ≠w ØqÒ ±dÒ… îUÃ «∞πbË‰ √Ë œ«îKt.

√Ø∑V ≠w ØqÒ ±dÒ… «ßr «∞LMe∞W «∞Ò∑w ¥∫∑KÒNU «∞dÒÆr «∞L∫U◊ °b«zd… ≠w «∞IOf

3 6 Åq6 2 5 ±q5 6 3 ‰ 6 18 œßq

√¢rÒ Kv ØdÒ«” «∞L∫UËô‹ «∞J∑U°U‹ «∞∑ÒU∞OW °U∞u•b«‹ «∞LMUß∂W :

832 ‰ = 8 ............ + 3 ......... + 2 ............

95 œØq = 9 ............ + 5 .........

563 ‰ = 5 ............ + 6 ......... + 3 ............

6489 œßq = 9 ............ + 8 ......... + 4 ............ + 6 ............

≥q œØq ‰ œßq Åq ±q

1 8 5

7 6

1 0 6 4

. . . .

. . . .

. . . .

536 ±q

85œØq

5072 œßq

3

4

5

4

................................................................

119

√°∫Y s «∞Fbœ «∞MÒUÆh :

7 ±q + 3 œßq= ......... ±q

5 ±q + 31 ≥q = ......... ‰

5 Åq + 2 œØq= ......... Åq

091 Åq + .......= 4 ‰

√Ë™Òn

±ú °Uzl “¥X ÅHUz –«‹ 2 œØq «∞u«•b… °MBn ßFW «∞∂d±Oq Ë±ú °U∞JLÒOÒW «∞∂UÆOW ÅHUz ßFW

«∞u«•b… 1œØq

*√•ºV bœ «∞BÒHUz ±s ØqÒ ≤uŸ.

Ø∑KW °d±Oq °t 5 œØq ±s «∞eÒ¥X 47 Øm ¢rÒ ±KRÁ ¢LU±U ≠∂KGX ßF∑t 1 ≥q ËØ∑K∑t 021 Øm.

*±U Ø∑KW «∞∂d±Oq ≠UÜ ?

ÆU±X ®U•MW °πLl ØLÒOÒU‹ ±s «∞∫KOV ±s ±d°ÒOw «_°IU ∞MIKNU ≈∞v «∞LFLq ±∏KLU ¥∂OÒ‡Mt «∞πbË‰ «∞∑ÒU∞w:

*±U ØLÒOÒW «∞∫KOV «∞LπLÒFW ≠w ≥cÁ «_¥ÒUÂ «∞∏Òö£W ?

6

7

8

9

≠w «∞LºU¡

21 ≥q Ë 7 œØq

2 ≥q Ë 4 œØq

23 œØq

≠w «∞BÒ∂UÕ

5 ≥q Ë 8 œØq

48 ‰ Ë 53 ‰

725 ‰

«∞OuÂ «_ËÒ‰

«∞OuÂ «∞∏ÒU≤w

≠w «∞∏ÒU∞Y

2 ≥q 2œØq1œØq

120


«î∑U ¢ö±Oc «∞ºÒMW «∞ªU±ºW ±AdËŸ ¢d°OW √≤V ÆBb ±∑U°FW ≤ÔLuÒÁ Ë¢FdÒ· •U§U¢t «∞Gc«zOÒW.

ÆU±u« °u“≤t îö‰ ≠∑d«‹ ±ª∑KHW Ë≠IU ∞LU ¥∂d“Á «∞πbË‰ «∞∑ÒU∞w :

*√•bÒœ °Jr «¢HFX Ø∑KW

«_¸≤V ±s ≠∑d… ≈∞v √îdÈ.

√¢BdÒ· ≠w Ë•b«‹ ÆOf «∞J∑q8

1

23

«∞J∑KW «∞ºÒs

3 ≥m Ë 7 œØm Ë 5 ⁄ ®Nd

7 ≥m Ë 2 œØm ®Nd«Ê

1 Øm Ë≤Bn 3 √®Nd

2 Øm Ë 4 ≥m Ë 52 ⁄ 6 √®Nd

√±ú «∞Hd«⁄ °U∞u•b… «∞LMUß∂W

786 ⁄ = 7 ....... Ë8 ...... Ë 6 ........

3 ....... Ë2 ...... Ë 9 ........ = 329 œØm

532 ≥m = 5...... Ë 32 ........

5 ....... Ë1 ...... Ë 4 Øm = 514 ......

√•uÒ‰ ≈∞v «∞u•b… «∞LcØu¸…

67 œØm = ............ ⁄

31 Øm= ........... ⁄

5 ≥m Ë 3 ⁄ = ........... ⁄

51 œØm Ë 8 ⁄ = ........... ⁄

121

√Ø∑V ≠w ØqÒ ±dÒ… «ßr «∞LMe∞W «∞Ò∑w ¥∫∑KÒNU «∞dÒÆr «∞L∫U◊ °b«zd… ≠w «∞IOf

72 5 ⁄ 71 1 œØm 07 œØm 103 ⁄

................................................... .................

√°∫Y s «∞Fbœ «∞M‡ÒUÆh :

6 ≥m + 3 œØm = .......... ⁄

1 Øm + 5 ≥m + 8 ⁄ = ............ ⁄

31 Øm - ......... ≥m= 56 ≥m

13 œØm - ............= 051 ⁄

√Ë™Òn

–≥V «∞ºÒOÒb •U“Â ≈∞v ±dØe «∞∂d¥b ∞Odßq ©dœ« °d¥b¥ÒU ±s «∞∫Ku¥ÒU‹ «∞∑Òu≤ºOÒW ≈∞v «°Mt «∞ÒcÍ

¥e«Ë‰ ¢FKÒLt °U∞ªUÃ. Ë“Ê uÊ «∞∂d¥b «∞DÒdœ ØLU ≥u ±∂OÒs °U∞dÒßr.

*√°∫Y s Ø∑KW «∞DÒdœ

¥∂Km ±FKuÂ ≈ßU‰ «∞Jm «∞u«•b °U∞Lw 0084

*√•bÒœ «∞L∂Km «∞ÒcÍ ßOb≠Ft «∞ºÒOÒb •U“Â.

4

5

6

1352

2 Øm1 Øm 1 ≥m

122

«®∑dÈ OU¡ œ§U§W Ø∑K∑NU 0091 ⁄

´∏d ≠w «∞LMe‰ Kv ±Oe«Ê ±d≠o °U∞FOU«‹ «∞∑ÒU∞OW

√«œ OU¡ √Ê ¥∑∏∂ÒX ±s Å∫ÒW Ø∑K∑NU.

*ØOn ¥LJMt –∞p ?

Ë“≤X «∞ºÒOÒb… ≤u¸ ØLÒOÒW ±s «∞ºÒHd§q, °Fb ¢MEOHNU ∑∂OÒMX √ÊÒ Ø∑K∑NU ¢ºUËÍ 3 Øm Ë 2 ≥m. √U≠X 2 Øm

Ë≤Bn ±s «∞ºÒJÒd Ë«∞LU¡ Ë©∂ªX «∞ªKOj. Mb «ô≤∑NU¡ ±s LKOÒW «∞DÒNu Ë«∞∑Ò∂d¥b Ë“≤X «∞Ld°Òv «∞ÒcÍ

¢∫BÒKX KOt ≠∑∂OÒs ∞NU √≤Òt ≠Ib ±s Ø∑K∑t 1 Øm Ë 2 ≥m. Å∂ÒX «∞Ld°Òv ≠w √ËÓW ±ª∑KHW «∞∫πr •ºV

«∞πbË‰ «∞∑ÒU∞w :

*±U Ø∑KW «∞Ld°Òv «∞ÒcÍ ¢∫BÒKX KOt ?

*√¢QØÒb ±s ¢u«≠o Ø∑KW «∞Ld°Òv «∞L∑∫BÒq KOt ±l «∞J∑KW «∞LF∂ÒQ… °U_ËÓW.

7

8

5 œØm©q1 ≥m

5 ⁄

2 Øm

«∞J∑KW «∞πLKOÒWØLOÒW «∞Ld°Òv

°U∞uU¡ «∞u«•b«∞Fbœ

................. 1 Øm Ë ≤Bn 2 «∞BÒMn «_ËÒ‰ ±s «_ËÓW

................. 2 ≥m Ë 05 ⁄ 6 «∞BÒMn «∞∏ÒU≤w ±s «_ËÓW

1 Øm

123

«∞uU¡ «∞LuuŸ Kv ØHÒW «∞LOe«Ê 1≥u ≤Hºt «∞LuuŸ Kv ØHÒW «∞LOe«Ê 2

*√¢Q±Òq «∞dÒßLOs Ë√≤∑Z ËFOÒW ¢∑u«≠o ±FNLU

*√ÆuÂ °∫qÒ ≥cÁ «∞uFOÒW.

9

03 ⁄2 ≥m

«∞uU¡ ≠U⁄«∞uU¡ ±LKu¡ ºö

12

02 ⁄05 ⁄2 ≥m5 ≥m

05 ⁄

124


√ô•k «∞AÒ∂JW

«≤DKo 4 Æd«ÅMW ≤∫u §e¥d…

«∞dΩŒÒ °∫∏U s ØMe

≥cÁ «∞LºU∞p «∞Ò∑w «¢Ò∂FNU «∞Id«ÅMW ∞KuÅu‰ ≈∞v «∞MÒIDW "“"

√•bÒœ ±uÆl Ib… Kv «∞AÒ∂JW9

1

«∞LºKp «∞ÒcÍ «¢Ò∂Ft «_°∑d«∞LºKp «∞ÒcÍ «¢Ò∂Ft

«∞ºÒMb°Uœ

«∞LºKp «∞ÒcÍ «¢Ò∂Ft

®FAuŸ

«∞LºKp «∞ÒcÍ «¢Ò∂Ft

«_•b»

↑↑↑→→↑↑ ↓←← ↑↑↑↑

√ÆBd ±ºKp ±LJs↓→→→→↓→→ ↑↑↑←←↑→→→↑↑

«∞LdßuÂ °U∞KÒuÊ

«_•Ld

√ßv £ö£W ±MNr ≠w

«∞MIDW "„". √±ÒU «∞dÒ«°l

≠Ib √ßv ≠w ±uÆl

¬îd.

→→

§e¥d… «∞dÒŒÒ

«_•b»®FAuŸ«∞ºÒMb°Uœ«_°∑d

“

Ø

125

√ - √∂Òd s «∞LºKp «∞ÒcÍ «¢Ò∂Ft «_•b» °J∑U°W ßNLOÒW.

» - √ßr «∞LºKp «∞cÍ «¢Ò∂Ft ®FAuŸ.

Ã - √ßr «∞LºKp «∞cÍ «¢Ò∂Ft «∞ºÒMb°Uœ Ë√∂Òd Mt °J∑U°W ßNLOÒW.

œ - √OÒs «∞MÒIDW «∞Ò∑w √ßv ≠ONU «_°∑d.

≥‡ - √î∑Bd «∞LºU∞p «∞Ò∑w «¢Ò∂FNU «∞Id«ÅMW ØKÒLU √±Js –∞p.

Ë - √∂Òd °eËÃ ±s «_´b«œ s ±uÆl «∞MÒIDW "“" °U∞Mº∂W ≈∞v «∞MÒIDW "Ø‡".

√¢b¸Ò»

Ë§b «∞Id«ÅMW ¢∫X «∞MÒªKW ÆFW ±s «∞πKb ØÔ∑∂X KONU ßU∞W ¢d®b ≈∞v gÒ «∞dÒŒΩ •OY ¥u§b «∞JMe.

√ - √ßr ∞NRô¡ «∞Id«ÅMW ±ºKJU ±ª∑Bd« ¥uÅq ≈∞v gÒ «∞dÒŒÒ.

» - √∂Òd s ±uÆl gÒ «∞dÒŒÒ °eËÃ ±s «_´b«œ °U∞Mº∂W ≈∞v «∞MÒIDW "“".

±dØe «∞LF∑Lb¥ÒW ≠w«∞FIb… "Â" Ë≥u √Åq ∞πLOl «∞LºU∞p «∞LRœÒ¥W ≈∞v «ùœ««‹ «∞FLu±OÒW «∞L∫KÒOÒW

«_îdÈ.

*√ô•k «∞A∂JW Ë√¢rÒ ¢FLOd «∞πbË‰ «∞∑ÒU∞w :

2

3

→ → → ↑ ↑ ↑ → → ↑ ↑ ← ← ←↑ → → → ↓ ↓ ↓ ↓ → ↑

126

√Ë™Òn

≥cÁ «∞IOr «∞Fbœ¥ÒW ∞LπLuW ±s «_®JU‰ «∞NMbßOÒW «∞LIbÒ±W Kv «∞AÒ∂JW.

«∞MÒIDW "Ê" √ÓÅq ∞πLOl «∞LºU∞p «∞LRœÒ¥W ≈∞v ±u«Æl ≥cÁ «_®JU‰ Kv «∞AÒ∂JW.

«∞∂Kb¥ÒW

±dØe «∞∂d¥b

«∞Lº∑uÅn

«∞Lº∑uÅn

.......

01001 51 006 004 03 051 02

«∞AÒJq «∞NMbßw

ÆOL∑t «∞Fbœ¥ÒW

..............

4 →2 ↑

±dØe «∞∫d”

«∞u©Mw

.......

..............

0 , 4 ↓

«∞∂Kb¥ÒW

.......

«ùœ«…

«∞L∫KOÒW

´Mu«≤NU Kv

«∞AÒ∂JW

°U∞MÒº∂W ≈∞v

±uÆl

«∞LF∑Lb¥ÒW

±dØe «∞∫d”

«∞u©Mw

«∞LF∑Lb¥ÒW

«∞LbßW

127

ØqÒ “ËÃ ¥∫bÒœ ±uÆl ®Jq Kv «∞AÒ∂JW

*√¢QØÒb ±s Å∫ÒW ≥cÁ «∞J∑U°U‹

(1 →, 1 ↓) * (2 ←, 2 ↑) = (1 →, 2 ↑)

(1 ←, 1 ↑) * (2 →, 1 ↑) = (3 →, 2 ↓)

(2 ←, 2 ↑) * (2 ←, 2 ↑) = (3 ←, 1 ↓)

Ê

128


√ßr ±º∑DOKOs ÆOf ±∫Oj ØqÒ ±MNLU °U∞BÒr 42.

√ßr ±d°ÒFU ÆOf ±∫ODt 42 År.

∞ºFOb ÆDFW √÷ ±º∑DOKW «∞AÒJq ÆOf ©u∞NU °U∞bÒØr 81 ËÆOf dNU ≤Bn ÆOf ©u∞NU

«®∑dÈ ßFOb ÆDFW √îdÈ ±d°ÒFW «∞AÒJq ±πUË¸… ∞KIDFW «_Ë∞v Ë±∫ODNU ±IU¥f ∞L∫Oj «_Ë∞v

±∏KLU ¥∂OÒMt «∞dÒßr «∞∑ÒU∞w :

*√°∫Y s ÆOf ±∫Oj ØqÒ ÆDFW. °Fb √Ê rÒ ßFOb «∞IDF∑Os ≈∞v °FCNLU ÆUÂ °∑ºOOZ √t

°ºOUÃ ±s «∞ºÒKp «∞∫b¥bÍ «∞ÒcÍ ¥∂UŸ ≠w ∞HUzn –«‹001 Â

*√°∫Y s bœ «∞KÒHUzn «∞öÒ“±W.

√•ºV ±∫Oj ®Jq ±dØÒV ±s

±º∑DOö‹ Ë±d°ÒFU‹

01

2

1

81 œØr

129

°U∞∫b¥IW «∞FLu±OÒW •u÷ Ë≠o «∞L∏U‰ «∞LIbÒÂ :

¢d¥b ≈œ«… «∞∫b¥IW ≈•U©∑t °LdÅu≠U‹ ©u‰ «∞u«•b… 2 œßr.

*√°∫Y s bœ «∞LdÅu≠U‹ «∞öÒ“±W.

°U∞∫wÒ «∞dÒ¥UwÒ 4 ±öVÓ ±∑πUË¸… Ë≠o «∞LIU¥Of «∞∑ÒU∞OW :

≥OÒQ‹ ≈œ«… «∞∫wÒ «∞dÒ¥Uw ±CLU« •u‰ ≥cÁ «∞LöV «∞L∑πUË¸…

*√•bÒœ «∞IOf «∞bÒ«îKwÒ ∞Du‰ «∞LCLU.

3

4

2 Â

5 Â

4 Â

1 Â

1 Â

ÆOf

«∞L∫Oj °U∞r

002

064

032

. . . . . . .

ÆOf

«∞Fd÷ °U∞r

07

53

. . . . . . .

ÆOf

«∞DÒu‰ °U∞r

. . . . . . .

. . . . . . .

961

ÆOf

«∞CÒKl °U∞r«∞AÒJq

±º∑DOq

±º∑DOq

±º∑DOq

«∞LöV

±d°Òl 1

2

3

434

1

244

130


√ßr ØqÒ «∞Lº∑IOLU‹ «∞LUÒ… ±s ≤ID∑Os Kv «_ÆqÒ √, », Ã, œ, ≥‡ £rÒ √LÒd «∞πbË‰ :

*√ô•k £rÒ √d÷ «ß∑M∑U§w Kv √ÅbÆUzw

√uœ ≈∞v «∞dÒßr ≠w «∞∑ÒLd¥s bœ 1

√ - √∞uÒÊ «∞Lº∑IOr (” ’) «∞LUÒ ±s «∞MÒID∑Os "√" Ë "»" °U∞KÒuÊ «_•Ld.

. ≥q √ÊÒ «∞Lº∑IOr (” ’) ±∫bËœ ±s §NW "”" ?

. ≥q √ÊÒ «∞Lº∑IOr (” ’) ±∫bËœ ±s §NW "’" ?

» - ¥F∑∂d «∞Lº∑IOr (” ’) ±πLuW.

. ±U ≥w MUÅd≥U ?

. ≥q √ÊÒ ≥cÁ «∞LπLuW ±s «∞MÒIU◊ ±∫bËœ… ?

√¢FdÒ· «∞Lº∑IOr Ë≤Bn «∞Lº∑IOr ËÆDFW

«∞Lº∑IOr

11

1

2

´bœ «∞Lº∑IOLU‹ ´bœ «∞MÒIU◊

√ *

» *

≥‡ *

Ã * œ *

131

Ã - √Ø∑V ±JUÊ «∞Hd«⁄ "¢M∑Lw" √Ë "ô ¢M∑Lw".

«∞MÒIDW "Ã"........... ≈∞v «∞Lº∑IOr (” ’).

«∞MÒIDW "√"........... ≈∞v «∞Lº∑IOr (” ’).

«∞MÒIDW "≥‡"........... ≈∞v «∞Lº∑IOr (” ’).

«∞MÒIDW "œ" ........... ≈∞v «∞Lº∑IOr (” ’).

«∞MÒIDW "»"........... ≈∞v «∞Lº∑IOr (” ’).

√ô•k «∞dÒßr ≠w «∞∑ÒLd¥s bœ 1 ±s §b¥b £rÒ √LÒd «∞πbË‰ «∞∑ÒU∞w :

√ßr ±º∑IOLU (Ø‡ Ê)

*√OÒs KOt «∞MÒIU◊ √, », Ã, œ

3

4

* √•ºV bœ ÆDl «∞Lº∑IOr «∞Ò∑w √¢∫BÒq KONU

≠w ØqÒ ±dÒ…

ÆDFW «∞Lº∑IOr

√§e«¡ «∞Lº∑IOr

ÆDFW «∞Lº∑IOr

«∞∑ÒºLOW

√±∏KW

«∞dÒ±e

«∞∑ÒÒFd¥n

* √•ºV bœ √≤BU· «∞Lº∑IOr «∞Ò∑w √¢∫BÒq

´KONU ≠w ØqÒ ±dÒ…

´bœ ÆDl «∞Lº∑IOr

«∞L∑∫BÒq KONU

´bœ «∞MÒIU◊ Kv

«∞Lº∑IOr

1

2

3

4

√ß∑M∑Z :

´bœ √≤BU· «∞Lº∑IOr

«∞L∑∫BÒq KONU

´bœ «∞MÒIU◊ Kv

«∞Lº∑IOr

1

2

3

4

√ß∑M∑Z :

132

√ô•k «∞dÒßr

√ô•k «∞dÒßr «∞LIbÒÂ ≠w «∞∑ÒLd¥s «∞ºÒU°o

* √î∑U √•b «∞LCKÒFU‹

* √≤Ad ±∫ODt Kv ±º∑IOr (” ’) °U∞LºDd… «∞Lb¸Ò§W

* √¢∏∂ÒX ±s Å∫ÒW –∞p °Uß∑FLU‰ «∞∂dØU

* √ÆbÒÂ ±ö•EU¢w _ÅbÆUzw.

¥u§b °Lb¥MW √£d¥ÒW ≤BV ±CU¡ °Q®FÒW ±B∂UÕ ØNd°UzwÒ "Â" √≤πe «∞Ld«•q «∞∑ÒU∞OW

_´d≠t :

* √ßr «∞Lº∑IOr «∞LUÒ ±s «∞MÒID∑Os "√ " Ë "»".

* √ßr «∞Lº∑IOr «∞LUÒ ±s «∞MÒID∑Os "Ã" Ë "œ".

* √ßr ÆDl «∞Lº∑IOr ¤≥‡ Ë› , ¤“ ‰› ¤‰ Ë›.

* √ßr ≤BHw «∞Lº∑IOr ¤Â ”) ¤Â ’)

*√–Ød «∞Lº∑IOLU‹ «∞Ò∑w ¢M∑Lw ≈∞ONU «∞MÒIDW "√".

*√–Ød «∞Lº∑IOLU‹ «∞Ò∑w ô ¢M∑Lw ≈∞ONU «∞MÒIDW "√".

* √–Ød √≤BU· «∞Lº∑IOr «∞Ò∑w ±∂b√ ØqÒ ±MNU «∞MÒIDW "√".

*√–Ød ÆDl «∞Lº∑IOr «∞Ò∑w ¢L∏Òq «∞MÒIDW "√" √•b •bÒ¥NU.

*√–Ød °Fi √≤BU· «∞Lº∑IOr «∞Ò∑w ô ¢JuÊ «∞MÒIDW "√"

±∂b√ ØqÒ ±MNU.

*√–Ød °Fi ÆDl «∞Lº∑IOr «∞Ò∑w ô ¢∫bÒ≥U «∞MÒIDW ò√å

5

6

7

’

√

Ã“≥‡

‰Ë

”

Â

œ

»

√

»

œ

Ã

±e «ü∞NW «∞Id©U§OÒW .......................... *√±ú «∞Hd«⁄

133


√- √ô•k •U≠U‹ «∞DÒdÆU‹ «∞LRœÒ¥W

≈∞v ßU•W «∞MÒπLW Ë√l ≠w Øq

±dÒ… «∞Fö±W * ≠w «∞ªU≤W «∞LMUß∂W

±s «∞πbË‰

√ßr «∞Lº∑IOLU‹ «∞L∑FU±b…

Ë«∞Lº∑IOLU‹ «∞L∑u«“¥W21

1

±∑u«“¥UÊ ±∑FU±b«s ±∑IU©FUÊ «∞Lº∑IOLUÊ «∞∫U±öÊ ∞‡ :

•U≠∑w ®UŸ ≈≠d¥IOU

≈•bÈ •U≠∑w ®UŸ ≈≠d¥IOU Ë≈•bÈ •U≠∑w ®UŸ ¢u≤f

≈•bÈ •U≠∑w ®UŸ ¢u≤f Ë≈•bÈ •U≠∑w ®UŸ «∞eÒ¥∑u≤W

•U≠∑w ®UŸ ¢u≤f

≈•bÈ •U≠∑w ®UŸ «∞LGd» «∞Fd°w Ë≈•bÈ •U≠∑w ®UŸ

¢u≤f

®U

Ÿ ≈≠d¥IOU

®

U¸Ÿ «∞LGd»

«∞Fd°w

®UŸ Æd©UÃ

®

U¸Ÿ «∞eÒ¥∑u≤W

®UŸ ¢u≤f

134

» : √ô•k «∞πbË‰ Ë√§OV ≠w ØqÒ ±dÒ… °‡ : îDQ √Ë Åu«»

ØqÒ ±º∑IOLOs ±∑FU±b¥s ≥LU ±º∑IOLUÊ ±∑IU©FUÊ

ØqÒ ±º∑IOLOs ±∑IU©FOs ≥LU ±º∑IOLUÊ ±∑FU±b«Ê

ØqÒ ±º∑IOLOs ±∑IU©FOs ≥LU ±º∑IOLUÊ ±∑u«“¥UÊ

ØqÒ ±º∑IOLOs ±∑u«“¥Os ≥LU ±º∑IOLUÊ ±∑FU±b«Ê

ØqÒ ±º∑IOLOs ±∑FU±b¥s ≥LU ±º∑IOLUÊ ±∑u«“¥UÊ

√ßr «∞Lº∑IOr Ë≠o «∞LDKu» ≠w ØqÒ •U∞W ±s «∞∫Uô‹ «∞Lu«∞OW

*(Â) LuœÍ Kv*(”) LuœÍ Kv (’) *(Ê) LuœÍ Kv (Ÿ)

(‚) Ë¥LdÒ ±s "Ã"Ë¥LdÒ ±s «∞MÒIDW "√"

2

Ã

(‚)

*√

(’)

(Ÿ)

135

*√ßr «∞Lº∑IOr •ºV «∞uFOÒW «∞LIbÒ±W ≠w ØqÒ •U∞W :

*(Ø‡) ±u«“ ∞‡ (»)*(Ë) ±u«“ ∞‡ (Í) Ë¥LdÒ ±s "Ã"*(œ) ±u«“ ∞‡ (≥‡)

Ë¥∂Fb Mt 3 År

√ßr «∞Lº∑IOr (”) «∞FLuœÍ Kv ≤Bn «∞Lº∑IOr ¤√

») Ë«∞LUÒ ±s «∞MÒIDW "√".

√ßr «∞Lº∑IOr (’) «∞FLuœÍ Kv «∞Lº∑IOr (Ÿ)

Ë«∞LUÒ ±s «∞MÒIDW "√".

√OÒs Kv (’) ≤IDW "»"

√ßr «∞Lº∑IOr (‚) «∞FLuœÍ Kv «∞Lº∑IOr (’)

Ë«∞LUÒ ±s «∞MÒIDW "»".

√ô•k Ë√ß∑M∑Z

√d÷ «ß∑M∑U§w Kv √ÅbÆUzw

√Ë«Åq ßr «∞Ld°Òl √ » Ã œ

(»)

*Ã

(Í)

(≥‡)

√

√

√

(Ÿ)

»

»

3

4

5

6

136

¢d¥b §LFOÒW «∞FLq «∞∑ÒMLuÍ °LbßW «∞LMU… °MU¡ ≠CU¡ ∞KLu«œ (ÆUW «ùö±OÒW) ±º∑DOq

«∞AÒJq °Fb«Á °U∞r 9 Ë 4.

ßr «∞ºÒOb •U“Â ∞NcÁ «∞IUW ¢BLOLU ±L∏Òö ØqÒ 1 Â °‡ 1 År.

*√ßr ¢BLOLU ∞NcÁ «∞IUW

√Ë«Åq ßr «ù≠d¥e ±º∑FLö «∞Ju” Ë«∞LºDd….

7

8

G

137

§``«°ûæqàdG äGPGò```L

áq«∏ªY äÉq«°UƒJ

»£©J »àqdGh º«∏©àdGh á«HÎ∏d »¡«LƒàdG ¿ƒfÉ≤dG É¡H AÉL »àdG ÇOÉÑŸG ¤EG G kOÉæà°SG: ‘ Iõ«ªàe áfÉµe »uHôª∏d

§«£îàdGh á›ÈdG -.Égò«ØæJh äÉªq∏©qàdG AÉæH -

.¬∏°üa äÉq«°Uƒ°üÿ áÑ°SÉæe ÉgGôj »àqdG äGQOÉÑŸÉH ΩÉ«≤dG -»àqdG áq«Ø«µdG ∫ƒM Iôµa AÉ£YEG É¡æe ±ó¡dG äGô qcòŸG øe êPÉ‰ Ëó≤àH AÉØàc’G Ö°ùfC’G øe ÉæjnCGQ

: ≈∏Y á q°UÉN É¡«a Éfõ qcQ óbh .¢ShQ qódG ÚeÉ°†e AÉæH É¡H øµÁ¢SQ qódG É¡H qôÁ »àqdG äGÎØdG RGôHEG -

øe êPÉ‰ É¡«a ÉfOQhCGh .É¡H ΩÉ«≤dG IQhô°V ¤EG …CG qôdG ¬éqàj »àqdG áq«LƒZGó«ÑdG äÉ°SQÉªŸG -≥aGƒàJ ÉgGôj »àqdG á£°ûfC’G QÉàî«d »qHôª∏d ≈≤ÑJ É¡ã«KCÉJ á qª¡e q¿C’ ∫ÉãŸG π«Ñ°S ≈∏Y øjQÉªqàdG

.ºq∏©qàdG ‘ »JG qòdG º¡≤°ùfh áq«∏©ØdG º¡JÉLÉMh √ò«eÓJ ™bGhhΩÉµMEG ‘ ¬JAÉØc ≈∏Y Éæd qƒY ìÉéædG ®ƒ¶M ôahCÉH Üƒ∏£ŸG ≥«≤– ¤EG ≥ qaƒàj ≈qàMhäÉ¡«LƒJh äÉeƒ∏©e øe º∏©ŸG ÜÉàc √GƒàMG Éeh áq«ª°S qôdG èeGÈdG ¬«∏Y â∏ªà°T pG Ée ÚH ≥aGƒqàdG¿CG øµÁ Éeh áq«∏ªY êPÉ‰ øe º°ù≤dG áf qhóeh ò«ª∏qàdG ÜÉàc ¬æ qª°†J Éeh ¬«YôØH u…ô¶ædG ¬ª°ùb ‘á£°ûrfC’G ‘ •Gôîf’G ≈∏Y ºgõ uØ– º¡JÉ©q∏£Jh Úªu∏©àŸG ™bGh ™e ΩAÓàJ äÉ«©°Vh øe ¬éàæj

.áaó¡à°ùŸG äÉjÉØµdG ∂q∏“h äG qòdG RhÉŒ ≈∏Y ºgóYÉ°ùj Éq‡ ô°ùj qπµH

138

139

πFÉ°ùŸG qπM ≈∏Y oÜqQóJCG9áq«FÉ¡ædG ájÉØµdG : »°VÉj qôdG ∫’óà°SÓd kAÉ nªrf pEG ásdGO πµ°ûe äÉq«©°Vh qπM

áq«ª«∏©qàdG äÉæ«©ŸG :ä’hÉÙG ¢SG qôc - äÉ«°VÉj qôdG ÜÉàc

äÉ¶MÓŸG ºq∏©àŸG •É°ûf ºq∏©ŸG •É°ûf É¡æe ±ó¡rdG á∏MôªrdG

l… pO rô na lπ nª nY -

»YÉªL πªY-ò«eÓqàdG áq«≤H

¿ƒà°üæjCGô≤j ÉeóæYº¡bÉaQ óMCG

áq«©°VƒdG…Oôa πªY -

¢SG qôc ≈∏Yä’hÉÙG

Oó˘Y á˘q«˘©˘°Vƒ˘dG CGô˘˘≤˘˘j - 1øe OóY I qôcòŸG9áàeÉ°U IAGôb

.áqjô¡L kIAGôb áq«©°VƒdG CGô≤j -

ádCÉ°ùŸG q¢üf ∂«µØJ oìÎ≤j -áq«°ù«F qôdG É¡JÉf qƒµe ¤EG

.’ nh rónL »æÑj -: ‹ÉqàdÉc ∫hóérdyG oô uª n©oj -

OóY áq«©°VƒdG ¢Vô©j -1IQƒ˘Ñ˘ q°ùdG ≈˘˘∏˘˘Y á˘˘Hƒ˘˘à˘˘µ˘˘eÖ∏£j rhnCG áYƒÑ£ne hCG É≤nÑ r°ùe≈∏Y É¡n∏teCÉJ ò«eÓqàdG øe

.ò«ª∏qàdG ÜÉàcIAGôb ò«eÓqàdG øe Ö∏£nj-

áàeÉ°U IAGôb áq«©°VƒrdyGIAGô˘˘˘˘˘b ≈˘˘˘˘˘nd pEG ƒ˘˘˘˘˘ oY ró˘˘˘˘˘˘nj - áqjô¡L äGAGôb áq«©°VƒdG

Iƒ£îrdyG Q qƒ°üJ ¤EG ƒ oY rónj -

É˘˘˘˘˘gRÉ‚EG ÖLGƒ˘˘˘˘˘dG ¤hC’G

qπërdyG AÉæH ¤EG π q°Uƒqà∏d- ∫hóL Q qƒ°üJ ¤EG ƒ oY rónj -äÉ˘˘«˘˘£˘˘©ŸG ø˘ r«˘˘˘H §˘˘˘Hô˘˘˘j≈£©e qπc ∫ƒdóeh áqjOó©dG

¬FÉæH qºK

¤EG ƒ oY rónj-ør«H äÉbÓY §HQør«H qºK É¡æ«H Éª«a äÉ«£©ŸG

RQÉÑdG Üƒ∏£ŸGh äÉ«£©ŸG

q¢üf ™e ábÓY §HQádCÉ°ùŸG

ádCÉ°ùŸG q¢üf π«∏–äÉ«£ r©oŸG êGôîà°SGh

nø r« nH äÉ˘bÓ˘Y §˘˘HQ-Üƒ∏£ŸGh äÉn« n£ r© oªrdyG

-» pYÉ nªnL πªY o∫ƒod ró nªrdyG äÉ«£©ŸGáqjOó©dG

ø˘jó˘aGƒ˘dG ìÉ˘«˘ q°ùdG Oó˘Y áæ°S ÉfOÓH ≈∏Y2001

»àqdG ‹É«q∏dG OóY ∫qó©eíFÉ°S qπc ÉgÉ q°†b

957 000

6

.......................................................................................................ïdEG

-äÉ˘«˘£˘©ŸG ø˘r«˘H äÉ˘bÓ˘Y §˘˘Hô˘˘j »ª¡°S § q£îÃ

-ø r«˘˘H »˘˘pª˘ r¡˘˘ n°S §˘˘ q£˘˘îÃ §˘˘Hô˘˘jRQÉÑdG Üƒ∏£ŸGh äÉ«£©ŸG

Üƒ∏£ŸG oO uóëj -. nó pL oh r¿EG » qØÿG »qæª°†dG∫ƒ∏◊G Iôé°T ô qª©j -

: IQƒoÑ q°ùdG ≈∏Y

Üƒ˘∏˘£ŸG êGô˘î˘à˘˘°SG ¤EG ƒ˘˘ oYó˘˘j - √ójó–h nó pL oh q¿EG »æª q°†dG

ÚH äÉ˘ nbÓ˘ n©˘˘dG º˘˘«˘˘°ùŒ ìÎ≤˘˘j -IQƒÑ q°ùdG ≈∏Y Üƒ∏£ŸGh äÉ«£©ŸG∫ƒ˘∏◊G Iô˘é˘°T Òª˘©˘J ≥˘jô˘W ø˘˘Y

: á«dÉqàdG§«£îqàdGqπ◊G AÉæÑd

(CG∫õædÉH IÉ q°†≤ŸG ‹É«q∏dG OóYáæ q°ùdG ô¡°TCG á« q≤H ∫ÓN áq«°ùfƒqàdG

É¡« q°†≤j »àqdG ‹É«q∏dG OóY ∫ qó©eáæ q°ùdG ‘ óMGƒdG íFÉ q°ùdG

ìÉ« q°ù∏d »∏ª÷G Oó©dG∞« q°üdG IÎa ∫ÓN

ìÉ« q°ù∏d q»∏ª÷G Oó©dGáæ q°ùdG ô¡°TCG á«≤H ∫ÓN

ìÉ« q°ù∏d »∏ª÷G Oó©dGá«°ùfƒqàdG ∫õqædÉH Úª«≤ŸG

áæ°S2001

*

IóMGƒdG á∏«q∏dG ∞jQÉ°üe ∫ qó©eáæ q°ùdG ô¡°TCG áq«≤H ∫ÓN

IÉ°†≤ŸG ‹É«q∏dG OóYáæ q°ùdG ô¡°TCG áq«≤H ∫ÓN

‹É«q∏dG OóY∫ÓN IÉ q°†≤ŸG ∞« q°üdG ô¡°TCG

∞jQÉ°üe ∫ qó©eIóMGƒdG á∏«q∏dG

∞« q°üdG π°üa ∫ÓN

* *

: ¤hC’G á≤jô q£dG (Ü áæ°S πeÉc ∫ÓN áMÉ« q°ùdG π«NGóe2001QÉæj qódÉH

ô¡°TCG áq«≤H ∫ÓN áMÉ« q°ùdG π«NGóe

qódÉH áæ q°ùdG∫ÓN áMÉ« q°ùdG π«NGóe

qódÉH ∞« q°üdG IÎa+

-

»àqdG ‹É«q∏dG OóY ∫ qó©e∫õqædÉH íFÉ q°ùdG É¡« q°†≤j

áæ q°ùdG ‘ áq«°ùfƒqàdG

∫ÓN IÉ q°†≤ŸG ‹É«q∏dG OóYähCGh áq«∏jƒLh ¿GƒL ô¡°TCG

:

140

141

∞jQÉ°üe ÚH ¥ôØdGÉØr«°U IóMGƒdG á∏«q∏dG

á∏«q∏dG ∞jQÉ°üeháq«≤H ‘ IóMGƒdG

áæ q°ùdG ô¡°TCG

IÉ q°†≤ŸG ‹É«q∏dG OóY∞« q°üdG ô¡°TCG ∫ÓN

ìÉ« q°ùdG OóY∫õædÉH Úª«≤ŸG

áæ°S áq«°ùfƒqàdG2001

∞jQÉ°üe ∫ qó©e∫ÓN IóMGƒdG á∏«q∏dG

áæ q°ùdG ô¡°TCG áq«≤H* *

* *

: áq«fÉãdG á≤jô q£dG (Ü

: áãdÉqãdG á≤jô q£dG (Ü

áæ°S πeÉc ∫ÓN áq«°ùfƒqàdG áMÉ« q°ùdG π«NGóŸG2001QÉæj qódÉH

áæ°S πeÉc ∫ÓN áq«°ùfƒqàdG áq«MÉ« q°ùdG π«NGóe2001qódÉH

áØjô©J QÉÑàYBÉH áq«aÉ°VE’G π«NGóŸG∞« q°üdG

QÉÑàYBÉH áMÉ« q°ùdG π«NGóe oπ nªréoe(áæ q°ùdG ô¡°TCG áq«≤H) AÉà°ûdG áØjô©J

+

-π«NGóŸG ‘ ¢ü≤ædG áª«b…ƒà q°ûdG ¢†«ØîqàdG QÉÑàYBÉH

ìÉq« o°ùdG OóY∫õqædÉH Úª«≤ŸG

áq«°ùfƒqàdG áæ°S2001

OóY ∫ó©e»àqdG ‹É«q∏dG

É¡« q°†≤jóMGƒdG íFÉ q°ùdG

áæ°ùdG ‘

∫qó©e∞jQÉ°üe

IóMGƒdG á∏«q∏dGπ°üa ‘∞« q°üdG

*‹É«q∏dG OóY

áq«≤H ∫ÓN IÉ q°†≤ŸGáæ q°ùdG ô¡°TCG

ÚH ¥QÉØdGá∏«q∏dG ∞jQÉ°üeÉØ«°U IóMGƒdG

á∏«q∏dG ∞jQÉ°üeháq«≤H ∫ÓN IóMGƒdG

áæ°ùdG ô¡°TCG

QÉÑàYBÉH π«NGóŸG oπ nªréoe∞« q°üdG ¬Øjô©J

…Oôa πªY

»YÉªL πªY≈∏Y ò«eÓqàdG ÜqQóàj - Oó˘˘Y á˘˘dCÉ˘˘˘°ùŸG qπ˘˘˘M2

Ghoó˘˘˘˘˘Lh ¿EG á˘˘˘˘˘MÎ≤ŸGQqò˘©˘J ¿EGh ∂dò˘˘d É˘˘à˘˘bhá˘˘nYƒ˘˘˘Ñ˘˘˘£˘˘˘e »˘˘˘£˘˘˘©˘˘˘j

’É¡dÓ¨à°SBâ˘˘˘˘bh ‘.≥M’

Ébƒaôe »¶Øq∏dG qπ◊G »pærÑnj -áqjOó©dG äGQÉÑ©dÉH

á˘q«˘°VÉ˘jqô˘dG ∫ƒ˘∏◊G »˘æ˘Ñ˘j -IOqóÙG á s«˘¶˘Ø q∏˘dG ∫ƒ˘∏˘ë˘∏˘d

ÉØfBG IQƒÑ q°ùdG ≈∏Y Éq«YÉªLádCÉ r°ùŸG ìÓ°UEG ‘ ∑QÉ°ûj -

IQƒoÑ q°ùdG ≈∏Y

äGQÉÑ©dÉH qπ◊Gh »¶Øq∏dG qπ◊G AÉæH ¤EG ƒYój -.Ék©e áqjOó©dG

≈∏Y ÉqjOôa »°VÉjqôdG qπ◊G AÉæH ¤EG ƒYój - º°ù≤dG äÉ°SGqôc

r»nàæKE’G äGQó≤dG øe iôNCG IQób QÉ«àNBG øµÁ -.ºq∏©ŸG ÜÉàµH É¡«∏Y ¢Uƒ°üæŸG Iô°ûY

IQƒqÑ q°ùdG ≈∏Y »YÉª÷G ìÓ°UE’G ¤EG ƒoYrónj - áMÎ≤ŸG ádCÉ°ùª∏d

ÜÉÑ°SCG øq«ÑJ ¤EGh …OôØdG ìÓ°UE’G ¤EG ƒYój -AÉ£NC’G ∞«XƒJ áq«Ø«c Q qƒ°üJ nh nópL oh r¿pEG EÉ£ÿG

Ö°SÉæŸG qπ◊G AÉæH ‘ áÑµJôŸG

qπ◊G AÉ˘˘˘˘æ˘˘˘˘˘H»¶Øq∏dGqπ◊Gh

»HÉ°ùërdyG

qπ◊G AÉæH -»°VÉjqôdG

º««≤qàdG

º«≤à°ùe á©£≤d …Oƒª©dG § q°SƒŸG

ááq«FÉ¡ædG ájÉØµdG.»°VÉj qôdG ∫’óà°SÓd AÉ‰EG áqdG nO πµ°ûe äÉ«©°Vh qπM :áájÉØµdG ¿ qƒµe.áq«°Sóæ¡dG ∫Éµ°TC’G äÉ« q°UÉN ∞«XƒJ :õõq«ªŸG ±ó¡dG ÉgDhÉæHh QÉcÈdGh ¢SƒµdGh Iô£°ùŸG ∫Éª©à°SBÉH äÉª«≤à°ùŸG º°SQ :

ááq«ª«∏©qàdG äÉæ«©ŸG,¢UÉ°UQ º∏b ,AÉ°†«H ¥GQhCG ,äÉ«°VÉj qôdG ¢SG qôc ,ò«ª∏qàdG ÜÉàc ,á°Sóæ¡dG äGhOCG :.IÉë‡ ,IGÈe

: øe qõdG180¥OääÉ¶MÓŸG ºq∏©àŸG •É°ûf ºq∏©ŸG •É°ûf É¡æe ±ó¡dG á∏MôŸG

qºK …Oôa»YÉªL

áq«©°VƒdG CGô≤j . É¡JÉf qƒµe O qóëj .Üƒ∏£ŸG O qóëj .

º°Sôj . ÉLÉàæà°SG Æƒ°üjh ßMÓj .

¬LÉàæà°SG ¢Vô©j . í∏°üj ,∫ qó©j ,¢ûbÉæj .

á£dÉfl ¤EG Úªq∏©àŸG ƒYój ..áq«©°VƒdG

QÉcÈdG ∫Éª©à°SBG ≈∏Y ó qcDƒj ..•É≤qædG Ú«©àd RÉ‚E’G ™HÉàj .

.§ q°ûæj . áLÉ◊G óæY øjôqã©àŸG óYÉ°ùj .á˘˘˘˘˘˘˘¶˘˘˘˘˘˘˘MÓŸG ¤EG ƒ˘˘˘˘˘˘˘Yó˘˘˘˘˘˘˘j .

.êÉàæà°S’Gh

ºq∏˘©˘àŸG Oqó˘ë˘jQÉcÈdG ∫Éª©à°SoÉHÉ˘¡˘d á˘£˘≤˘f ™˘bƒ˘eø˘Y ó˘©˘˘Ñ˘˘dG ¢ùØ˘˘fá˘˘˘©˘˘˘˘£˘˘˘˘b r‘ô˘˘˘˘W

º«≤à°ùe

QÉ°†ëà°Sp’G

OóY áq«©°VƒdG1 øe

ò«ª∏qàdG ÜÉàc

…Oôa»YÉªL

…Oôa»YÉªL

»Yƒª›»YÉªLh

É¡JÉf qƒµe O qóëjh áq«©°VƒdG CGô≤j .Üƒ∏£ŸG O qóëj .

»°üî°T Üƒ∏°SCÉH É¡Zƒ°üj .Üƒ∏£ŸG õéæj .

äÉHƒ© q°üdG øY ôqÑ©j . ºq∏©ŸÉH hCG ¬bÉaQ óMCÉH óéæà°ùj .

.º«≤à°ùªrdyG º°Sôj .qπ◊G ¤EG π q°UƒJ ∞«c øq«Ñj .

èàæà°ùjh ßMÓj .πq∏©jh ¬LÉàæà°SG ¢Vô©j .

πq∏©jh √ÒZ êÉàæà°SG ó≤æj ..í∏°üj ,∫ qó©j .

IAGôb ¤EG Úªq∏©àŸG ƒYój ..É¡à£dÉflh áq«©°VƒdG

É¡q∏M ¤EG ºgƒYój .≈˘∏˘Y õ˘ qØ˘ë˘jh RÉ‚’G ™˘˘HÉ˘˘à˘˘j .

.åëÑdGø˘˘Y ÒÑ˘˘©˘˘qà˘˘dG ≈˘˘∏˘˘Y ™˘˘qé˘˘°ûj .á``˘ q«˘˘ª˘˘«˘˘gÉ˘˘ØŸG) äÉ``Hƒ˘˘©˘˘˘ q°üdG

(áqjƒ¨q∏dGháLÉ◊G óæY øjôqã©àŸG óYÉ°ùj .á˘˘˘˘˘˘˘¶˘˘˘˘˘˘˘MÓŸG ¤EG ƒ˘˘˘˘˘˘˘Yó˘˘˘˘˘˘˘j .

êÉàæà°S’Gh äÉLÉàæà°S’G ¢VôY ¤EG ƒYój .Gƒë q°TÎj ⁄ øjòqdG ¤EG ¬éqàj .

áHÉLEÓdäÉLÉ˘à˘æ˘à˘°S’G ó˘≤˘f ¤EG ƒ˘Yó˘j .

(EÉ£ÿG QÉªãà°SG) á°Vhô©ŸG

ºq∏©àŸG ±qô©àj§°SƒŸG

á©£≤d q…Oƒ qª©dGº«≤à°ùe

±É°ûµà°S’G

áq«©°VƒdG OóY2øe

ÜÉàcò«ª∏qàdG

142

16

143

»Yƒª›»YÉªL qºK

.º«≤à°ùŸG äÉ« q°UÉN O qóëj

¬d ÉØjô©J Æƒ°üj . ¬Øjô©J ¢Vô©j .

√ÒZ ∞jô©J ó≤æj .í∏°üj ,∫ qó©j .

.ÒÑ©˘à˘dG á˘ qbO ≈˘∏˘Y ¢Uô˘ë˘jπ°UGƒqàdG óYGƒb ΩGÎMyGh

∞˘jô˘©˘J á˘ZÉ˘«˘˘°U ¤EG ƒ˘˘Yó˘˘j .ø˘˘e É˘˘bÓ˘˘£˘˘fG º˘˘«˘˘≤˘˘à˘˘˘°ùª˘˘˘∏˘˘˘d

¬JÉ« q°UÉN

…Oôa»Yƒª›h

. áq«©°VƒdG §dÉîjÜƒ∏£ŸG õéæj .

äÉHƒ© q°üdG øY ôqÑ©j .(áqjƒ¨q∏dGh áq«ª«gÉØŸG)

RÉ‚E’G ¤EG ƒYój . èFÉàædG ¢VôY ¤EG ƒYój .

Gƒë q°TÎj ⁄ øjòqdG ¤EG ¬éqàj . áHÉLEÓd

: ô°TÉÑe ≥«Ñ£JøY åëÑdGäÉ£ q°SƒŸG

øª°V áqjOƒª©dGäÉ«©°Vh áMÎ≤e

ÜqQóàdG

áq«©°VƒdGOóY3

…Oôa»YÉªLh

…Oôa»YÉªLh

¬«dEG π q°UƒJ Ée ¢Vô©j . √ÒZ èFÉàf ó≤æj .

¬àHÉLEG πq∏©j .áªFÓe áq«°VÉjQ á¨d πª©à°ùj .

í∏°üj ∫ qó©j .

áq«©°VƒdG ¢SQÉÁ .Üƒ∏£ŸG õéæj .

äÉHƒ© q°üdG øY ôqÑ©j . ¬«dEG π q°UƒJ Ée ¢Vô©j .

πq∏©jh ¬bÉaQ ¬°VôY Ée ó≤æj ..áªFÓe áq«°VÉjQ á¨d πª©à°ùj .

è˘˘FÉ˘˘à˘˘qæ˘˘dG ó˘˘≤˘˘˘f ¤EG ƒ˘˘˘Yó˘˘˘j .(EÉ£ÿG QÉªãà°SG)

¤EG ´ƒ˘˘˘˘˘L qô˘˘˘˘˘dG ¤EG ƒ˘˘˘˘˘Yó˘˘˘˘˘j . ∫’óà°SÓd ∞jô©qàdG

ó¡÷G ø qªãj .

RÉ‚E’G ¤EG ƒYój .RÉ‚E’G ™HÉàj .

øjôqã©àŸG óYÉ°ùj . èFÉàædG ¢VôY ¤EG ƒYój .

.EÉ£ÿG ôªãà°ùj .èFÉàædG ó≤f ¤EG ƒYój .

QÉ«àN’G π«∏©Jh

§°SƒŸG º°SQ…Oƒª©dGQÉcÈdÉH¢SƒµdÉHh

áq«©°VƒdGOóY4

áq«©°VƒdGOóY5

Ö°SÉæj Ée É¡æe ºq∏©ŸG QÉàîj q¢UÉN ±óg É¡æe qπµd áHƒ© q°üdG áLqQóàe ÜqQóàdG á£°ûfCG ..¬«ªq∏©àe äÉLÉMh ¬∏°üa iƒà°ùe

√RÉ‚EG ‘ Ghôqã©J GPEGh ôNBG •É°ûf ¤EG QhôŸG ™≤j ìÉéæH •É°ûqædG ¿ƒªq∏©àŸG õ‚CG GPEG ..á∏FÉ©dG ¢ùØf øe iôNCG á£°ûfCG ìGÎbyG hCG ò«eÓqàdG iƒà r°ùoe ™e ΩAÓà«d ¬∏jó©J øµÁ

ôNBG ≥jôa AÉ°†YCG πª©jh á£°ûfC’G √òg øe •É°ûf ≈∏Y Úªq∏©àŸG øe ≥jôa πª©j ¿CG øµÁ ..¬àLÉM Ö°ùM qπc ôNBG •É°ûf ≈∏Y

qπc ¿CG øq«ÑJøe á£≤f

£°SƒŸG •É≤fó©ÑJ …Oƒª©dG

á≤HÉ q°ùdG äÉcƒ∏°ùdG ∫Gƒæe ≈∏Y è°ùqædG

144

øY ó©ÑdG ¢ùØfá©£b ‘ôW

.º«≤à°ùe

§˘˘˘ q°SƒŸG Qhô˘˘˘e .á©£≤˘d …Oƒ˘ª˘©˘dGø˘˘e º˘˘˘«˘˘˘≤˘˘˘à˘˘˘°ùe¿Gó˘©˘Ñ˘J Úà˘£˘≤˘fø˘Y ó˘©˘Ñ˘dG ¢ùØ˘˘fGPEG ≈àM É¡«aôWá˘¡˘L ø˘e É˘à˘fÉ˘˘c

IóMGh

áq«©°VƒdGOóY6

…Oôa»Yƒª›»YÉªL

.áq«©°VƒdG ¢SQÉÁ .á qbóH º°Sôj

.äÉHƒ© q°üdG øY ôqÑ©j .ºq∏©ŸÉH hCG ¬HGôJCG óMCÉH óéàæà°ùj .

. RÉ‚E’G ¤EG ƒYój º°S qôdG ≥«bóJ ¤EG ƒYój .

ø˘˘˘Y ÒÑ˘˘˘©˘˘˘qà˘˘˘dG ¤EG ƒ˘˘˘Yó˘˘˘˘j .äÉHƒ© q°üdG

èFÉàædG ¢VôY ¤EG ƒYój .

á˘˘˘©˘˘˘£˘˘˘b ó˘˘˘jó–ÉbÓ£fG º˘«˘≤˘à˘°ùeáeƒ∏©e á£≤f øe

É¡Ø°üàæe »g

á˘˘˘©˘˘˘£˘˘˘b ó˘˘˘jó–ÉbÓ£fG º˘«˘≤˘à˘°ùeá˘˘˘˘˘£˘˘˘˘˘≤˘˘˘˘˘f ø˘˘˘˘˘˘e™˘˘e É˘˘¡˘˘©˘˘WÉ˘˘≤˘˘˘J

É¡£ q°Sƒe…Oƒª©dG

ÚH ábÓ©dG §HQ…Oƒª©dG § q°SƒŸGôXÉqæàdG QhÉfih

π«£à°ùŸG ‘

∞«XƒqàdG(êÉeOE’G)

áq«©°VƒdGOóY7

áq«©°VƒdGOóY8

áq«©°VƒdGOóY9

á≤HÉ q°ùdG äÉcƒ∏ q°ùdG ∫Gƒæe ≈∏Y è°ùqædG

145

»Yƒª›

»YÉªL

…OôØ»YÉªLh

Óq∏©e ¬«dEG π q°UƒJ Ée ¢Vô©j . √QÉ«àNG

á¨∏H ¬HGôJCG πªY ó≤æj .áªFÓe áq«°VÉjQ

Üƒ∏£ŸG õéæj . á qbóH º°Sôj .

äÉHƒ© q°üdG øY ôqÑ©j .

≈∏Y Gõ qcôe ¬∏ªY ¢Vô©j .» q°ûªàdG

√QÉ«àNG πq∏©j .

¬bÉaQ äÉ« q°û“ ó≤æj .á¨d Óª©à°ùe π°UGƒàj .

áªFÓe áq«°VÉjQ

≈∏Y Góªà©e q∫óà°ùj . ¬JÉÑ°ùàµe

.í∏°üj ,∫ qó©j .

Üƒ∏£ŸG õéæj . äÉHƒ© q°üdG øY ôqÑ©j .

¬«dEG π q°UƒJ Ée ¢Vô©H . ¬jCGQ …óÑj .

∫ qó©j .í∏°üj .

⁄ ø˘˘˘˘jò˘˘˘˘qdG ¤EG ¬˘˘˘˘é˘˘˘ qà˘˘˘˘˘j . áHÉLEÓd Gƒë q°TÎj

CÉ£ÿG ôªãà°ùj .ó¡÷G ø qªãj .

RÉ‚E’G ¤EG ƒYój . º°SôdG ≥«bóJ ¤EG ƒYój .

≈∏Y õ qØëjh RÉ‚E’G ™HÉàj . åëÑdG

ø˘˘Y ÒÑ˘˘©˘ qà˘˘˘dG ¤EG ƒ˘˘˘Yó˘˘˘j . .äÉHƒ© q°üdG

èFÉàædG ¢VôY ¤EG ƒYój .äÉ˘˘q«˘˘°ûª˘˘à˘˘dG ≈˘˘∏˘˘Y Gõ˘˘ qcô˘˘˘e

Ióªà©ŸG⁄ ø˘˘˘˘jò˘˘˘˘qdG ¤EG ¬˘˘˘˘é˘˘˘ qà˘˘˘˘˘j .

.áHÉLEÓd Gƒë q°TÎj CÉ£ÿG ôªãà°ùj .

á˘¨˘d ∫É˘ª˘©˘à˘°SG ¤EG ƒ˘Yó˘˘j . áªFÓe áq«°VÉjQ

ó¡÷G ø qªãj .

áq«©°VƒdG Ω qó≤j .¤EG ´ƒ˘˘˘Lô˘˘˘dÉ˘˘˘H ÖdÉ˘˘˘˘£˘˘˘˘j .

äÉLÉàæà°S’G ó¡÷G ∫òH ≈∏Y ™qé°ûj .

.ΩRqÓdG âbƒdG »£©j .

§°SƒŸG ∞«XƒJ‘ …Oƒª©dGQhÉfi º°SQ‘ ôXÉæàdGπ«£à°ùŸG

º««≤àdGIô˘˘˘˘˘˘˘˘FGO º˘˘˘˘˘˘˘˘˘°SQá˘£˘≤˘˘f É˘˘gõ˘˘cô˘˘eÚ£ q°SƒŸG ™WÉ≤J

ÚjOƒª©dGº«≤à°ùe »à©£≤d‘ ¿É˘˘˘˘˘˘˘˘˘˘˘˘cÎ°ûJ

±ôW

áq«©°VƒdGOóY10

áq«©°VƒdG OóY11

146

áë«ë q°üdG OGóYC’G øe p ør«nà∏°ù∏°S o±qô©JCG

G kOô nW áÑ°SÉæà oªrdG áq«©«Ñ q£dG24

ááq«FÉ¡ædG ájÉØµdG.»°VÉj qôdG ∫’óà°S pÓd AÉn‰EG πµ°ûe äÉ«©°Vh tπnM :áájÉØµdG ¿ qƒµe OGóYC’G ≈∏ nY äÉ«∏ª©dG ∞«XƒàH áqdGO πµ°ûe äÉ«©°Vh qπM :õõq«ªŸG ±ó¡dGOGóYCG ÜÉ°ùM ‘ Ö°SÉæqàdG QÉªãà°SG :

ääÉæ«©ŸGáq«ª«∏©qàdGä’hÉÙG ¢SG qôc - äÉq«°VÉj qôdG ¢SG qôc - ò«ª∏qàdG ÜÉàc :ääÉ¶MÓŸG ºq∏©àŸG •É°ûf ºq∏©ŸG •É°ûf É¡æe ±ó¡dG á∏MôŸG

…Oôa πªY»pYÉªL qºK

ìƒq∏dG ≈∏Y AGò÷G Öàµj -: ∫Éãe ÒNC’G AGò÷G èàæà°ùj -

)3*7) + (3 *10 = (3 *17=

←™ªérdyG ≈∏Y Üô q°†dG áq«©jRƒJ←™ª÷G πeÉY )7 +10 =17(⇐) 3 *7) + (3 *10= (3)*7+10= (

3 *17.

åëÑdG ¤EG ò«eÓàdG ƒYój -âbh ´ô°SCÉH äGAGò÷G øY»˘≤˘aC’G ™˘°Vƒ˘dG ≥˘ah ø˘˘µ‡ÒNC’G AGò÷G p êÉnàræpà r°S pEG ¤EGh

ô£°S qπc ‘»˘à˘qdG á˘q«˘˘ q°UÉÿG n»˘ pg É˘˘ne -øY åëÑdG ‘ É ngÉnæ∏ª©à°SBG

ÒNC’G AGò÷G

∞«XƒJ∂«µØqàdG

‘ Ö«côqàdGh: AGòL ÜÉ°ùM

hP OóY‘ ÚnªbQ

m º rbQ … pP OóYmó pMG nh

QÉ°†ëà°S’GQÉªãà°S pG

áq«©°VƒdG OóY1øeÜÉàc

ò«ª∏àdG

…Oôa πªY¢SG qôc ≈∏YäÉ« q°VÉj qôdG

πªY -»Yƒª›

πªY»YÉªL≈∏Y

IQƒqÑ°ùdG

áq«©°VƒdG CGô≤j -ó˘jó˘ë˘à˘d äÉ˘«˘£˘©˘ª˘rdyG ó˘æ˘Y ∞˘≤˘j -

Üƒ∏£ŸG»°üî°T Üƒ∏°SCÉH Üƒ∏£ŸG Æƒ o°üj -

π˘˘Ñ˘˘b ø˘˘e Ió˘˘ª˘˘à˘˘©ŸG äÉ˘˘«˘˘ q°ûª˘˘qà˘˘dG: qπ◊G pAÉnæH ‘ ò«eÓqàdG

1Üô°†dG OÉªàYyG øµÁ ( : ∫Éãe60 =30 *2

Ö°SÉæj Ée ¿PEG60: ƒg

IAGôb ≈ndEG Úªq∏©àŸG ƒ oY rónjÉ¡à£dÉflh áq«©°VƒdG

É˘˘¡˘˘ q∏˘˘˘M ¤EG º˘˘˘gƒ˘˘˘Yó˘˘˘j - ∫hó÷G äÉZGôa Òª©àH

πª©à°ùj q¿CG ≈∏Y ¢Uôëj -á˘≤˘jô˘W ø˘e ÌcCG ò˘«˘eÓ qà˘˘dG

.p ∫ nh rónérdyG Òª©àdóæY nøj pô uã˘ n© nàoŸyG ó˘ pYÉ˘ n°ù˘oj -

áLÉ◊G∫ƒ˘˘∏◊G ¢Vô˘˘Y ¤EG ƒ˘˘Yó˘˘˘j

É¡«dEG π q°UƒàdG áq«Ø«ch¢†©˘H AÉ˘£˘NCG QÉ˘ª˘ã˘à˘°S pG -Gƒ∏ q°Uƒàj ⁄ øjòqdG ò«eÓqàdGø˘˘˘˘˘Y åë˘˘˘˘˘Ñ˘˘˘˘˘dGh qπ◊G ¤EG

.É n¡pÑj pƒ r°ünJ nh É¡HÉÑ°SCG

o± sô n©nànjºq∏©àŸG

øe ør«nà∏°ù∏°SOGóYC’G

áÑ°SÉæàŸGG kO rô nW

±É n°ûrµpà r°Sp’yGQÉªãà°SpGáq«©°VƒdG

OóY 2øeÜÉàc

ò«pªr∏uàdG

147

»YÉªL πªYIQƒqÑ°ùdG ≈∏Y

π«é°ùJêÉàæà°S’G

IQƒoÑ q°ùdG ≈∏Y

5 *2 =30

2: áª°ù≤dyG OÉªàYyG øµÁ (20 =60 :3

Ö°SÉæj Ée20 ƒg30 :3 =10

3 ™ªérdyG OÉªàYBG øµÁ (40 =30 +10

Ö°SÉæoj Ée -40: ƒg20 +60 =80

4 (50 =60 -10

Ö°SÉæj Ée50 ƒg120 -20 =100

hCG ìô£dGh ™ª÷Gh áª°ù≤dGh Üô°†dGâbƒdG ¢ùØf ‘ Ú∏eÉY Ö«cÎH

⇐OGóYC’G øe ¿Éà∏°ù∏ q°ùdG ¿ÉJÉgÉ kYÉnÑpJh G kO rô nW ánÑ°SÉnænàoe á°Vhô©ŸG

»˘˘˘ pà˘˘˘˘qdG π˘˘˘˘˘eGƒ˘˘˘˘˘©˘˘˘˘˘dG É˘˘˘˘˘e -øY åëÑ˘dG ‘ É˘gÉ˘æ˘∏˘ª˘©˘à˘°S pG∫hó÷G ø˘e á˘°übÉ˘qæ˘dG OGó˘˘YC’G

¢Vhô©ŸG? èàæà°ùnf GPÉe -

q¿CG É````````ÃΩƒ¡ØŸG

Öéj ójóLqπc ∫Ó¨à°S oGäÉ«©°VƒdGá°ü q°üıG

ÜoQóà∏dIOQGƒdGh

ÜÉàµH¿EGh ò«ª∏àdGºq∏©ŸG OGQCGÉ n¡«pæ¨j r¿CGäÉ«©°VƒH√QÉµàHG øe

±òëj q¿CG hCGÉ¡æe¢†©ÑdG

á`qj uô o◊G ¬∏a.∂dP ‘

-…Oôa π˘ nª˘ nYº˘q∏˘©˘àŸG ∫hÉ˘ë˘j :øe ÉbÓ£f pG ∫hó÷G äÉZGôa Òª©J

øªãd ¬àaô©e4äÉ°†«H»pàqdG ∫ƒ∏◊G ¿ƒªq∏©àŸG ¢Vô©j -∫ƒ∏◊G É˘ k°Uƒ˘°üNh É˘¡˘«˘dEG Gƒ˘∏˘ q°Uƒ˘JÉ˘˘˘gQÉ˘˘˘ª˘˘˘ã˘˘˘à˘˘˘°SG ó˘˘˘°üb á˘˘˘˘Ä˘˘˘˘WÉÿG

.É¡Ñjƒ°üJh

⇐≥˘q∏˘©˘àŸG êÉ˘à˘æ˘à˘°S’G Æƒ˘˘°üj .äÉ°†«ÑdG OóYh ¢†«ÑdG øªãH

á£dÉfl ¤EG ò«eÓqàdG ƒYój - OóY áq«©°VƒdG3 (Ü qQóJCG)

ø˘Y á˘HÉ˘LE’G ¤EG º˘˘gƒ˘˘Yó˘˘j - áq«©°VƒdG á∏Ä°SCG

qπc ∫Éª©à°SG ≈∏Y º¡qãëj -‘ á˘˘˘˘MÉ˘˘˘˘àŸG äÉ˘˘˘˘˘«˘˘˘˘˘ q°UÉÿG- ™ª÷G äÉ« q°UÉN) Ö°SÉæàdG

(áª°ù≤dGh Üô°†dG - ìô£dGIQƒÑ°ùdG ≈∏Y qπ◊G ¢VôY -

¬à°ûbÉæeh¤EGh á¶MÓŸG ¤EG ºgƒYój -

êÉàæà°S’G

Ü qQó˘˘˘˘˘˘à˘˘˘˘˘˘j -≈∏Y º q∏˘©˘àŸGäÉZGôa Òª©J

∫hGóLqπ˘c ø˘˘ qª˘˘°†à˘˘jÉ˘˘¡˘˘æ˘˘e ó˘˘MGhøe Úà∏°ù∏°S

OGóYC’GáÑ°SÉæàŸG

G kOôW∫Éª©à°SBÉHäÉ«∏ª©dG

á©HQC’G

Ü qQóàdG

áq«©°VƒdGOóY3

148

…Oôa πªY

»YÉªL πªY

πªY…Oôa

»YÉªL πªY

‘ π˘˘˘˘˘˘ª˘˘˘˘˘˘˘YábôaCG ¥É£f

…Oôa πªY

…Oôa πªY

»YÉªL πªY

qâ°ùdG äÉHÉàµdG øY åëÑj -áØ∏àıG

äÉHÉàµdG ø qª°†àj k’hóL »æÑj -áØ°ûàµŸG áØ∏àıG

‘ QÉ«˘æ˘«˘JQÉ˘e’ Üƒ˘∏˘°SCG π˘ª˘©˘à˘°ùj -.É°†jCG ∫hó÷G AÉæHh ìÓ°UE’Gh åëÑdG

áj qOôa áØ°üH øjôªqàdG õéæj

IQƒÑ°ùdG ≈∏Y ìÓ°UE’G ‘ ∑QÉ°ûjô r«˘Z ø˘r«˘à˘˘∏˘˘°ù∏˘˘ q°ùdG ø˘˘r«˘˘nJÉ˘˘g OG nó˘˘YCG -

...... q¿C’ É kYÉÑJh G kOôW áÑ°SÉæàe

Üƒ∏£ŸG õéæj ò«eÓàdG øe ≥jôa qπc¢ù«FQ ¢TÉ≤æH ≥jôØdG ¢ù«FQ ∞q∏µjh

RÉ‚E’G πMGôe ∫ƒM ôNB’G ≥jôØdG

⇐™HG qôdG øY åëÑdG øµÁ : èàæà°ùj.áØ∏àfl m¥ôW » qNƒnàpH Ö°SÉæqàdG

áª°ù≤dGh Üô°†dG r»à«˘ q°UÉ˘N π˘ª˘©˘à˘°ùj∫hó÷G Òª©àd

øjôªqàdG øe zÜ ∫GDƒ q°ùdG øY Ö«éj -

»YÉª÷G ìÓ°UE’G ‘ ºgÉ°ùj -

áq«ªc øY åëÑdG ¤EG ƒ oY rój - ‘ áµ∏¡à°ùŸG øjõæÑdG1ºc

‘6 áØ∏àfl äÉHÉàc∫hó˘˘L AÉ˘˘˘æ˘˘˘H ¤EG ƒ˘˘˘Yó˘˘˘j -

äÉHÉàµdG √òg ø qª°†àj≈∏Y ∫hó÷G »æÑj -

.√Òª©J ¤EG ƒYójh IQƒqÑ°ùdG

øjôªàdG RÉ‚EG ¤EG ƒYój - OóY5 ò«ª∏àdG ÜÉàc øe

Éq«YÉªL ìÓ°UE’G ¤EG ƒYój - á¶MÓŸG ¤EG ƒYój -

á∏Ä°SC’G øY áHÉLE’G ¤EG ƒ oY rój‘ z`g-O -ê - Ü - CG

OóY øjôªàdG6∫GDƒ°ùH k’GDƒ°SìÓ˘˘˘˘˘˘˘°UE’G ¤EG ƒ˘˘˘˘˘˘˘Yó˘˘˘˘˘˘˘j -∫GDƒ°S qπc RÉ‚EG ôKEG »YÉª÷G

êÉàæà°S p’G ¤EG IƒY qódG⇐

r»nàn«q∏ªY ∞«XƒJ ¤EG ƒYój -Òª©J ‘ áª°ù≤dGh Üô q°†dG∫GDƒ°ùdG ¬æ qª°†àj …òqdG ∫hó÷G

øjôªqàdG øe zCGø˘˘e ≥˘˘≤˘˘ë˘˘à˘˘dG ¤EG ƒ˘˘Yó˘˘j -iôNCG á≤jô£H èFÉàqædG áqë°U»˘à˘«˘ q°UÉ˘N ∫É˘ª˘©˘à˘ r°S pG π˘ã˘˘e)

(ìô q£dGh ™ª÷G »YÉª÷G ìÓ°UE’G -

∫hóL AÉæHøe ÉbÓ£f pG

øe Úà∏°ù∏°SOGóYC’G

áÑ°SÉæàŸGG kO rôW

≈∏Y IQó≤dGør«H õ««ªqàdG

øe ør«nàn∏°ù∏ p°SOGóYC’G

áÑ°SÉæàŸG¢ùµ©dGh G kO rôW

≈∏Y ÜqQóàdG™HG qôdG ÜÉ°ùM

»Ñ°SÉæàdG

Üô q°†dG ∞«XƒJ‘ á˘˘ª˘˘°ù≤˘˘˘dGhäÉZGôa Òª˘©˘Jø qª°†à˘j ∫hó˘L

ør«à∏°ù∏°SOGóYC’G øeáÑ°SÉæàŸG

G kO rôW

áq«©°VƒdGOóY4

áq«©°VƒdGOóY5

áq«©°VƒdGOóY6

áq«©°VƒdGOóY7

149

…Oôa πªY

»YÉªL πªY

áqjOôa áØ°üH Ö«éj -

≈˘˘∏˘˘Y ìÓ˘˘°UE’G ‘ º˘˘˘gÉ˘˘˘°ùj - IQƒÑ q°ùdG

QÉ«æ«JQÉe’ Üƒ∏°SCG πª©à°ùj -ìÓ°UE’G óæY

ø˘˘Y á˘˘HÉ˘˘LE’G ‹EG ƒ˘˘Yó˘˘˘jøe zÜ h zCG ÚdGDƒ q°ùdG

OóY øjôªqàdG8ÜÉàc øeò«ª∏qàdG

ìÓ˘˘˘˘˘˘˘°UE’G ¤EG ƒ˘˘˘˘˘˘˘Yó˘˘˘˘˘˘˘j - ∫GDƒ°S qπc RÉ‚EG ôKEG »YÉª÷G

π˘˘˘eÉ˘˘˘Y ±qô˘˘˘˘©˘˘˘˘J¬Ø«XƒJh Ö°SÉæqàdGø˘e ≥˘ q≤˘ë˘˘à˘˘dG ‘

.èFÉàqædG áqë°U


ºq∏©ª∏d øµÁáq«©°Vh ¢VôY

™HÉW äGPøe »LÉeOEG≈∏Y ¬LÉàfEG

áq«©°VƒdG QGôZ OóY9

…Oôa πªY

»YÉªL πªY

áàeÉ°U IAGôb áq«©°VƒdG CGô≤j -áj qô¡L äGAGôb sºoK

Üƒ∏£ŸG qºK äÉ«£©ŸG oO uónëoj -áq«©°VƒdG á∏Ä°SCG øY oÖ« péoj -≈n∏Y o™ p∏ s£njh ¬« u°û“ ¢Vô©j -

øjôNB’G äÉq«°û“

áq«©°VƒdG IAGôb ¤EG ƒY rój -äGAGô˘˘b qº˘˘K á˘˘à˘˘eÉ˘˘°U IAGô˘˘b

áqjô¡Lø˘˘Y á˘˘HÉ˘˘˘LE’G ¤EG ƒ˘˘˘Yó˘˘˘j -áqjOôa áØ°üH áq«©°VƒdG á∏Ä°SCG¢Vô©˘H ò˘«˘eÓ˘qà˘dG oÖ˘pdÉ˘£ oj -

IQƒqÑ°ùdG ≈∏Y ∫ƒ∏◊G‘ ±Ó˘à˘˘N p’G oô˘˘ pª˘ rã˘˘nà˘˘ r°ù˘ nj -±Ó˘à˘N p’G ÉÃQh äÉ q«˘°ûª˘qà˘˘dG

áé«àqædG ‘

Ωƒ¡Øe ∞ qXƒj -uπnM ‘ Ö°SÉæàdG

ád’O äGP áq«©°Vh

∞«XƒqàdG∫Ó¨à r°S pGá«©°VƒdG

OóY9

…Oôa πªY áqjOôa IQƒ°üH Üƒ∏£ŸG õéæj -

√É qNƒJ …òqdG » q°ûªqàdG Ω qó≤oj - øjôNB’G äÉ« q°û“ ¢ûbÉnæoj -

¬« u°û nªnJ o∫ uó n©oj ,oí p∏ r°üoj -qπc ‘ ¬MÉ‚ iƒà°ùe oO uónëoj -

mQÉn« r©pe

øY áHÉLE’G ¤EG ƒYój - OóY áq«©°VƒdG á∏Ä°SCG10

…òqdG â«bƒàdG ΩGÎMG ™e)äGQób Ö°ùM ºq∏©ŸG √Q qó≤j

(¬«ªq∏©àe»YÉª÷G ìÓ°UE’G ¤EG ƒ oYrónj -

äÉq«°ûªàdG pRG nôrH pEG ¤EG ƒ oY rónj -áY qƒæàŸGh áØ∏àıG

…OôØdG ìÓ°UE’G ¤EG ƒ oY rój -ºq««≤qà∏d ÒjÉ n©ne oΩ uó n≤oj -

G.»J qòd

IQób º««≤J -‘ ºq∏©àŸG

Ö°SÉæàdG ∞«XƒJáq«©°Vh qπM ‘

πµ°ûe


≈∏Y oõnéræoJ¢SG qôc

º°ù≤dG

150

É n¡pJAGôbh É¡àHÉàch áqjô°û©dG OGóYC’G øjƒµJ36

ááq«FÉ¡ædG ájÉØµdG.»°VÉj qôdG ∫’óà°SÓd AÉ‰EG áqdG nO πµ°ûe äÉ«©°Vh qπM :¿¿ qƒµeájÉØµdG OGóYC’G ≈∏Y äÉ«∏ª©dG ∞«XƒàH áqdGO πµ°ûe äÉ«©°Vh qπM :

õõq«ªŸG ±ó¡rdGáfQÉ≤eh ÉkÑ«côJh Ékµ«µØJh kIAGôbh káHÉàch ÉæjƒµJ áqjô°û©dG OGóYC’G ‘ ±qô°üàdG :ÉkÑ«pJ rôJhääÉæ«©ŸGáq«ª«∏©qàdG- »£jô°T Îe - ä’hÉÙG ¢SG qôc - øjQÉªqàdG ¢SG qôc - äÉ«°VÉj qôdG ÜÉàc:

.πàµdGh äÉ© q°ùdGh ∫GƒWC’G ¢ù«b ∫hGónL - ºc qódG ∞©°V

äÉ¶MÓŸG ºq∏©àŸG •É°ûf ºq∏©ŸG •É°ûf É¡æe ±ó¡dG á∏MôŸG

…Oôa πªYìÓ°UEG ¬Ñ≤©jôKEG »YÉªLqπc AGôLEG

πjƒ– áq«∏ªY

IóMG nh IóMGh äÉ«∏ª©dG … pôréoj -.QÉ«æ«JQÉe’ Üƒ∏°SCG ∫Éª©à°SBÉH

AGôLEG ¤EG Úªq∏©àŸG ƒYój -ø`jôª``àH π`jƒëàdG äÉ`«∏ªYÜÉ```````àc øè QÉ```°†`ëà°S’GÜƒ``∏°SCG ∫Éª©`à°SBÉH ò`«ª∏qàdG

.QÉ«æ«JQÉe’

äÉ«∏ªY AGôLEG‘ π˘˘˘˘˘˘˘˘˘jƒ–äGó˘˘Mh QÉ˘˘˘WEG

¢ù«≤dGá°ShQóŸG

QÉ°†ëà°S’G

…Oôa πªY

‘ πªY -QÉWEG

äÉYƒª›

QÉªãà r°S pG -äÉHƒ© q°üdGá°VÎ©ŸG

áàeÉ°U IAGôpb áq«©°VƒdG CGô≤j -

áqjOôa áØ°üH RÉ‚E’G ∫hÉëj -qπM øY oånërÑnj nh ≥jôa øª°V πª©j -

áYƒª› QÉWEG ‘ áq«©°Vƒ∏d¬JÉnHƒ©°U o¢V pô r©nj -

≈∏Y qπ◊G áYƒª› sπ oc o¢V pô r©nJ -É¡©˘e o¢û˘ nbÉ næ˘nà˘nJh äÉ˘Yƒ˘ªÛG á q«˘≤˘Hπ q°UƒàŸG èFÉàqædG ≥HÉ n£nJ ióe ∫ƒM

.É¡«dEG

Ω qó≤oŸG ∫hóérdyG ≈∏Y ∫GƒWC’G π≤æj - .IQƒqÑ°ùdG ≈∏Y

IAGô˘b ¤EG ò˘˘«˘˘eÓ˘˘à˘˘dG ƒ˘˘ oY ró˘ njrø˘pe p±É˘ n°û˘rµ˘˘à˘˘ r°S’G á˘˘q«˘˘©˘˘°VháàeÉ°U IAGôb : ò«ª∏qàdG ÜÉàc

.áqjô¡L IAGôb qºKádhÉfi ¤EG ò«eÓqàdG ƒ oY rónj -áq«©°VƒdG á∏Ä°SCG øY áHÉLE’G¥É˘£˘f ‘ qº˘K á qjOô˘a á˘Ø˘˘°üH¤EG ò«eÓqàdG ƒ oY rónj äÉYƒª›º¡àbÉ nY »pàqdG äÉHƒ© q°üdG pRG nôrH pEG

Ö°SÉæe qπM Q qƒ°üJ øYá°ûbÉæe ¤EG ò«eÓqàdG ƒ oY rónj -É¡«dEG π q°UƒqàdG q” »àqdG ∫ƒ∏◊G

»YƒªÛG πª©dG QÉWEG ‘è˘FÉ˘à qæ˘dG ò˘«˘eÓ˘à˘dG oπ˘u∏˘©˘oj -á£°SGƒH É¡«dEG Gƒo∏ q°UƒJ »àqdG

∫hóLäGóMh.∫GƒWC’G ¢ù«b

oQƒ© t°ûdG¤EG áLÉërdyÉpH

…ô°û©dG Oó©dGp¬paÉ°ûàcBGh

p±É n°ûrµpà r°Sp’yG

151

πªY»YÉªL≈∏Y

IQƒqÑ°ùdG

§˘˘≤˘˘a ÎŸG Ió˘˘Mƒ˘˘H É˘˘¡˘˘æ˘˘Y ô˘ qÑ˘˘©˘˘oj -∫ÉãŸG π«Ñ°S ≈∏Y èàæà°ùjh

G kÎe Ú©°ùJh á°ùªN π°UÉa óMGh oCG nô r≤oJ : êÉàæà r°S p’G1,95…ô°ûY OóY ƒg

1Oó˘˘©˘˘dG ‘ í˘˘«˘˘ë˘˘ q°üdG Aõ÷G ƒ˘˘˘g :…ô°û©dG

: ,π°UÉØdG ƒg95øe ô¨°UCG ƒgh …ô°û©dG Aõ÷G ƒg1

≈˘∏˘Y ò˘« penÓ˘ qà˘˘dG oó˘˘ pYÉ˘˘ n°ù˘ ojIójóérdyG OGóYC’G ±É°ûàcyG

≈n∏˘ nY ò˘«˘eÓ˘à˘dG oó˘ pYÉ˘ n°ù˘oj - êÉàæà°S pG áZÉ«°U⇐

OGóYCG øjƒµJáqjô°ûYÉ¡JAGôbhÉ¡àHÉàch

⇐øjƒµJ…ô°ûY OóYøe ÉbÓ£f pG

πjƒ– áq«∏ªYQÉWEG ‘

¢ù«b äGóMhπàµdG

áq«©°VƒrdyGOóY3

B

Ü qQóJCGáq«©°Vh

OóY4…Oôa πªY»YÉªL qºK

IóMƒH É¡æY oôuÑ n©oj - ∫GƒWC’G ¢ù«≤j -¿ qƒµŸG …ô°û©dG Oó©dG Öàµjh §≤a ÎŸGá q«˘≤˘H ≈˘∏˘Y ¬˘°Vô˘©˘j qº˘K ìƒ˘q∏˘dG ≈˘˘∏˘˘Y

IQƒoÑ q°ùdG ≈∏Y ¬FÉbó°UCGIóMƒH IPƒNCÉŸG ∫GƒWC’G øY ôqÑ©j -á qjô˘°û©˘dG OGó˘˘YC’G Öà˘˘µ˘˘jh §˘˘≤˘˘a ÎŸG ¢ù«b qπc òNCG ôKEG ìƒq∏dG ≈∏Y áf qƒµŸG

í˘«˘ë˘ q°üdG Aõ÷G ÚH π˘°üØ˘J á˘∏˘°UÉ˘Ø˘dG…ô°û©dG Oó©dG ‘ …ô°û©dG Aõ÷Gh

ΩGô¨dÉH áLÉLqódG á∏àc øY È©oj -⇐1250 Æ

≠µdÉH qºK -⇐1,250 ≠cÒÑ©à∏d QÉ«æ«JQÉe’ Üƒ∏°SCG πª©à°ùj -

ÉqjOôa ¬éàfCG É sª nYìGƒdC’G ≈∏Y ¿hõéæj -

ÎŸG ¢Vô©j -∫Gƒ˘˘WC’G ¢ù«˘˘˘b ¤EG ƒ˘˘˘Yó˘˘˘j -

(...ádhÉW -`cÉÑ°T) áYÉ≤dÉH

ø˘˘Y ÒÑ˘˘©˘˘à˘˘˘dG ¤EG ƒ˘˘˘Yó˘˘˘j -§≤a ÎŸG IóMƒH ∫GƒWC’G

á¶MÓe⇐áÑµJôŸG AÉ£NC’G ôªãà°ùj -

ºq∏©qàdG »pa É n¡ nØ pX nƒoj nhäGó˘Mh ∫ nh ró né˘pH Ú˘ p© nà˘ r°ù˘ nj -

.¢ù«≤dG

á∏àc øY ÒÑ©qàdG ¤EG ƒYój - ≠µdÉH qºK ΩGô¨dÉH áLÉLqódG

ÚH ábÓ©dG ∑GQOEG ¤EG ƒYój - ¢ù«≤dG äGóMh

,ΩGô¨dÉH iôNCG Óàc Ω qó≤j -≠c qódGh ≠¡dGh

≠∏µdG ¤EG É¡∏jƒëàH ÖdÉ£jh

195 = º°U1,95Ω

152

…Oôa πªY»YÉªL qºK

≈∏YIQƒqÑ°ùdG

…Oôa πªY≈∏Y

IQƒqÑ°ùdG

πªY -…Oôa

πªY -»Yƒª›

πªY»YÉªL

…Oôa πªY

»YÉªL qºKìƒqdG »∏Y

≈∏YhIQƒÑ q°ùdG

.ìGƒdC’G ≈∏Y ¿hõéæj -Q qƒ°üŸG ≠∏ÑŸG øY È©oj -

º«q∏ŸÉH⇐6275

QÉæj qódÉH⇐6,275

.ìGƒdC’G ≈∏Y ¿hõéæj -

QÉWEG ‘ πjƒëàdG äÉ«∏ªY ¿hõéæj -¿ qƒµjh äÉ© q°ùdGh ∫GƒWC’G ¢ù«b äGóMh

áqjô°ûY G kOGóYCG ∂dòH⇐ 0,057- Ω4,275 ºg9,70ïdEG ............... - πg

±qô˘©˘à˘˘jh ∫hó÷G äÉ˘˘ZGô˘˘a oô˘˘ qª˘˘©˘˘j -AGõLC’G qºK áqjƒFÉŸG AGõLC’Gh QÉ°û rYC’Gá qjô˘°û©˘dG OGó˘YC’G ¢†©˘˘H ‘ á˘ q«˘˘Ø˘˘dC’G

áMÎ≤ŸGøjôªàdG ‘ áf qƒµŸG OGóYC’G tπ p nà r°ùnj -

Oó˘˘˘Y6áq«©bƒŸG á˘ª˘«˘≤˘dG ± qô˘© nà˘njhÉ¡eÉbQC’

ΩÉbQC’ÉH É¡æY ôqÑ©ojh OGóYC’G CGô≤j -

º¡ÑdÉ£jh ≠µdÉH Óàc Ω qó≤j -É¡∏jƒëàH QÉ£æ≤dG ¤EGø£dGh

≠∏ÑŸG øY ÒÑ©àdG ¤EG ƒYój OóY áq«©°VƒdÉH Q qƒ°üŸG5øe

qº˘K oº˘«˘∏ŸÉ˘H ò˘«˘ª˘∏˘à˘dG ÜÉ˘à˘˘c QÉæj qódÉH

‘ iô˘˘NCG á˘˘∏˘˘˘ã˘˘˘eCG Ω uó˘˘˘≤˘˘ oj -¤EG º˘˘«˘˘∏ŸG ø˘˘e π˘˘jƒ˘˘˘ë˘˘˘qà˘˘˘dG

QÉæj qódG

áq«©°VƒdG RÉ‚EG ¤EG ƒYój - OóY6 ò«ª∏qàdG ÜÉàc øe

øjôªqàdG ìÓ°UEG ôKEG ƒYój - Oó˘˘Y6äÉ˘ZGô˘a Òª˘©˘˘J ¤EG

¢SG qô˘c ø˘e É˘q«˘˘YÉ˘˘ª˘˘L ∫hó÷Gáª«˘≤˘dG ± qô˘©˘Jh äÉ˘«˘°VÉ˘j qô˘dG‘ ΩÉbQC’G ¢†©Ñd áq«©bƒŸGá˘˘ qjô˘˘˘°û©˘˘˘dG OGó˘˘˘˘YC’G ¢†©˘˘˘˘H

áMÎ≤ŸG

IAGô˘b ¤EG ò˘«˘eÓ˘à˘dG ƒ˘ oY ró˘˘nj -±hô◊É˘˘˘˘H IOQGƒ˘˘˘˘dG OGó˘˘˘˘˘YC’GÉ¡æY ÒÑ©qàdGh ò«ª∏qàdG ÜÉàµpH

ΩÉbQC’ÉH∫É˘˘ª˘˘˘©˘˘˘à˘˘˘°SBG ¤EG Iƒ˘˘˘Y qó˘˘˘qdG -ó˘æ˘Y QÉ˘«˘˘æ˘˘«˘˘JQÉ˘˘e’ Üƒ˘˘∏˘˘°SCG

.»YÉª÷G ìÓ°UE’G

øjƒµJOóY¬àHÉàch …ô°ûY

¬JAGôbhøe ÉbÓ£f pG

Oƒ≤ædG

OGóYCG øjƒµJ -ÉbÓ£f pG áqjô°ûYäÉ«∏ªY øe

‘ πjƒ–QÉWEG¢ù«b äGóMh

∫GƒWC’G .äÉ©°ùdGh

øY åëÑdGáª«≤dG

áq«©bƒŸGΩÉbQC’G ¢†©Ñd

OGóYC’G ‘áf qƒµŸG

OGóYCG IAGôbáqjô°ûY

á°Vhô©e±hô◊ÉH

É¡æY ÒÑ©qàdGh≈∏Y ΩÉbQC’ÉH¢SG qôµH ∫hóLäÉ«°VÉj qôdG

áq«©°VƒdGOóY5

áq«©°VƒdGOóY6

áq«©°VƒdGOóY7

áq«©°VƒdGOóY8

153

…Oôa πªY

»Yƒª› πªY

»YÉªL ìÓ°UEG

…Oôa πªY -»YÉªL qºK

ºq∏©ª∏d øµÁ)≈∏Y ìÎ≤j ¿CG

√ò«eÓJiôNCG øjQÉ“¬WÉÑæà°S oG øe

iCGQ q¿EGIQhô°V(∂dòd

…Oôa πªY

»Yƒª› πªY

»YÉªL πªY

¢ù«≤dG äGóMh ∫hGóL πª©à°ùj -hCG á°übÉqædG IóMƒdG øY åëÑjh

ÆGôa qπc ‘ ¢übÉqædG Oó©dG

≈∏Y í∏°üjh ∫hGó÷G πª©à°ùj -IQƒqÑ°ùdG

óæY QÉ«æ«JQÉe’ Üƒ∏°SCG πª©à°ùj - ìÓ°UE’G

IóMƒH á°Vhô©ŸG ∫GƒWC’G øY ôqÑ©jÜƒ∏°SCG ∫Éª©à°SyÉH §≤a ÎŸG

QÉ«æ«JQÉe’

áàeÉ°U IAGôb áq«©°VƒdG CGô≤j -øe áqjô¡÷G äGAGô≤dG ¤EG â°üæj -

¬FÓeR πÑbáqjOôa IQƒ°üH áHÉLE’G ∫hÉëj -

™˘e É˘¡˘°ûbÉ˘æ˘jh ¬˘JÉ˘HÉ˘˘LEG ¢Vô˘˘©˘˘j -äÉYƒª› QÉWEG ‘ ¬FÉbó°UCG

§≤a ÎŸG IóMƒH ∫GƒWC’G øY ôqÑ©oj -Ió˘˘Mƒ˘˘H á˘˘°Vhô˘˘©ŸG ¿É˘˘ª˘˘˘KC’G ø˘˘˘Yh

IQƒqÑ°ùdG ≈∏Y §≤a QÉæjódG: ¤hC’G á©£≤dG : ∫Éãe +

É¡dƒW⇐3,35 É¡æªKh Ω40,200O

øjôªqàdG RÉ‚EG ¤EG ƒ oY rónj - Évj pO rô na

∫hGóL ∫Éª©à°SG ¤EG ƒ oY rónj -äGóMh ∫GƒWC’G ¢ù«b äGóMh¢ù«b äGóMhh äÉ n© q°ùdG ¢ù«bÖé˘˘j É˘˘e ±qô˘˘©˘˘à˘˘d π˘˘à˘˘µ˘˘dGäÉ˘˘˘ZGô˘˘˘Ø˘˘˘dG ‘ ¬˘˘˘˘dÉ˘˘˘˘ª˘˘˘˘cEG

.áMÎ≤ŸG≈∏Y ìÓ°UE’G ¤EG ƒYój -∫hGó÷G ∫Éª©à°SÉH IQƒqÑ°ùdG

∫hó÷G Òª©J ‹EG ƒYój -øY ÒÑ©àdGh áqjô°ûY OGóYCÉHá˘˘°Vhô˘˘˘©ŸG ∫Gƒ˘˘˘WC’G ¢ù«˘˘˘b

(§≤a) ÎŸG IóMƒH

áq«©°VƒdG IAGôb ¤EG ƒYój - OóY11qºK áàeÉ°U IAGôb

π˘˘Ñ˘˘b ø˘˘e á˘ qjô˘˘¡˘˘L äGAGô˘˘˘b ò«eÓqàdG

ø˘˘Y á˘˘HÉ˘˘LE’G ¤EG ƒ˘˘˘Yó˘˘˘j -QÉ˘WEG ‘ á˘q«˘©˘°Vƒ˘dG á˘∏˘Ä˘˘°SCG

áqjOôa ä’hÉfiìÓ˘˘˘˘˘˘°UE’G ¤EG ƒ˘˘˘˘˘˘˘Yó˘˘˘˘˘˘˘j -

»YÉª÷G

ÚH §H qôdG…ô°û©dG Oó©dG

IóMƒdGh

äÉZGôa Òª©Jáqjô°ûY OGóYCÉH

øe ÉbÓ£f pGäGóMh πjƒ–IóMh ¤EG ¢ù«b

ÎŸG

OGóYCG øjƒµJáqjô°ûY

É¡àHÉàchÉ¡JAGôbh

øe ÉbÓ£f pGøY áHÉLE’G

áq«©°Vh á∏Ä°SCGáq«LÉeOEG



∞«XƒqàdGáq«©°VƒdG

OóY11

154

…Oôa πªY

.»YÉªL πªYOÉªàY pG ø°ùëj

É«LƒZGó«ÑdG‘ áq«bQÉØdG

iƒà°ùŸG Gòg≥jôa qπc)

Év«HÉàc Ö«éjøe ∫GDƒ°S øYhCG áq«©°VƒdG

.(ÌcCG

áq«©°VƒdG CGô≤j -IQƒ°üH áq«©°VƒdG á∏Ä°SCG øY Ö«éj -

.º°ù≤dG ¢SG qôc ≈∏Y áj qOôa

≈∏Y qπ◊G AÉæH ‘ ºgÉ°ùjh í∏°üj - IQƒqÑ°ùdG

√É qNƒnJ …òqdG » q°ûªàdG Ω qó≤j -øjôNB’G äÉ« q°û“ ¢ûbÉæj -

p¬« q°û“ ∫ qó©j ,í∏°üj -QÉ«©e qπc ‘ ¬MÉ‚ iƒà°ùe O qóëj -

äÉ«£©e IAGôb ¤EG ƒYój - OóY áq«©°VƒdG12ÜÉàc øe

ø˘˘Y á˘˘HÉ˘˘LE’Gh ò˘˘«˘˘ª˘˘˘∏˘˘˘qà˘˘˘dG º°ù≤dG äÉ°SG qôc ≈∏Y É¡à∏Ä°SCGìÓ˘˘˘˘˘˘°UE’G ¤EG ƒ˘˘˘˘˘˘˘Yó˘˘˘˘˘˘˘j -

»YÉª÷GäÉq«°ûªàdG RGôHEG ¤EG ƒYój -

áY qƒæàŸGh áØ∏àıG …OôØdG ìÓ°UE’G ¤EG ƒYój -º˘«˘«˘≤˘qà˘˘dyG ÒjÉ˘˘©˘˘e Ω qó˘˘≤˘˘j -

.¬jQƒ¶æŸ »JG qòdG

iƒà°ùe º˘«˘«˘≤˘J‘ ò˘˘«˘˘eÓ˘˘qà˘˘˘dGº˘˘¡˘˘JQó˘˘b ió˘˘eø˘˘jƒ˘˘µ˘˘J ≈˘˘∏˘˘Y

OGóYC’Gáqjô°û©dGÉ¡àHÉàch

ø˘˘e É˘˘¡˘˘JAGô˘˘bhá˘HÉ˘˘LE’G ∫Ó˘˘Ná˘˘˘∏˘˘˘Ä˘˘˘°SCG ø˘˘˘˘Y

áq«©°VƒdGOóY áq«LÉeOE’G

12

º««≤qàdGáq«©°VƒdG

OóY12≈∏Y¢SG qôcº°ù≤dG

155

q…ô°ûY OóY É¡ª°SÉb áª°ùb áq«∏ªY õ‚CG

ááq«FÉ¡ædG ájÉØµdG.»°VÉj qôdG ∫’óà°SÓd AÉ‰EG áqdG nO πµ°ûe äÉq«©°Vh qπM :áájÉØµdG ¿ qƒµe OGóYC’G ≈∏Y äÉq«∏ª©dG ∞«XƒàH áqdGO πµ°ûe äÉq«©°Vh qπM :õõq«ªŸG ±ó¡dG.áqjô°û©dG OGóYC’G áYƒª› ‘ ™HQC’G äÉq«q∏ª©dG RÉ‚EG :

ááq«ª«∏©qàdG äÉæ«©ŸG ä’hÉÙG ¢SG qôc - äÉq«°VÉj qôdG ¢SG qôc .äÉq«°VÉj qôdG ÜÉàc: øe qõdG :150¥O


…Oôa πªY»YÉªL qºK

Üƒ∏£ŸG õéæj -

¬°VÎ©J »àqdG äÉHƒ© q°üdG øY ôqÑ©j -¬«dEG π q°UƒJ Ée ¢Vô©j - …CG qôdG …óÑjh ßMÓj -

: èàæà°ùj -

hCG º°SÉ≤dG ójó– ¤EG ƒYój -áª°ùb áq«∏ªY πc ‘ Ωƒ°ù≤ŸG

RÉ‚E’G ™HÉàj -CÉ£ÿG ôªãà°ùj -

á¶MÓŸG ¤EG ƒYój -êÉàæà°S’G ¤EG ƒYój -

ºq∏©àŸG ∑QójÉæHô°V GPEG ¬qfCG

º°SÉ≤dG‘ Ωƒ°ù≤ŸGhhCG Oó©dG ¢ùØfÉªgÉæª°ùb GPEG

¢ùØf ≈∏Yôq«¨àj ’ Oó©dG

êQÉÿG

oQÉ°†ëà°S’Gáq«©°VƒdG

OóY1

…Oôa

»Yƒª›»YÉªL qºK

Üƒ∏£ŸG õéæj qºK CGô≤j -

äÉHƒ© q°üdG øY ôqÑ©j -√òg øY Öq∏¨à∏d á≤jôW øY åëÑj -

äÉHƒ© q°üdG

√óªàYG …òdG q»°ûªàdG ¢Vô©j - ¬FÓeR äÉ«°û“ ßMÓj -

¬jCGQ …óÑj - èàæà°ùj -

∫ qó©j -í∏°üj -

¤EG Úª˘˘˘q∏˘˘˘©˘˘˘˘àŸG ƒ˘˘˘˘Yó˘˘˘˘j - áq«©°VƒdG á£dÉfl

RÉ‚E’G ™HÉàj -¤EG Úª˘˘˘q∏˘˘˘©˘˘˘˘àŸG ƒ˘˘˘˘Yó˘˘˘˘j -

äÉHƒ© q°üdG øY ÒÑ©qàdGCÉ£ÿG ôªãà°ùj -

á≤jôW øY åëÑdG ¤EG ƒYój -äÉHƒ© q°üdG RhÉéàd

äÉ«°ûªqàdG ¢VôY ¤EG ƒYój -π«∏©qàdÉH ÖdÉ£j -

á˘˘˘˘¶˘˘˘˘˘MÓŸG ¤EG ƒ˘˘˘˘˘Yó˘˘˘˘˘j - êÉàæà°S’Gh

ó¡÷G ø qªãj -

∞°ûàµjºq∏©àŸG

áª°ùb á≤jôWOóY ≈∏Y OóYÉØ qXƒe …ô°ûY

êÉàæà°S’Gπ q°UƒJ …òqdG

‘ ¬«dEGáq«©°VƒdG.á≤HÉ q°ùdG

±É n°ûrµpà r°Sp’yG


.................. GPEG êQÉÿG ôq«¨àj ’...........................................................

...........................................

57

156


…Oôa

»YÉªL

…Oôa

»Yƒª›

qºK …Oôa»YÉªL


äÉHƒ© q°üdG øY ôqÑ©j-

êÉàæà°S’G ¤EG Oƒ©j -

¬éFÉàf ¢Vô©j -…CG qôdG …óÑjh ßMÓj -


áq«©°VƒdG IAGôb ¤EG ƒYój - Üƒ∏£ŸG RÉ‚EGh RÉ‚E’G ™HÉàj -

øY ÒÑ©qàdG ¤EG ƒYój - äÉHƒ© q°üdG

CÉ£ÿG ôªãà°ùj -¤EG ´ƒLqôdG ¤EG ƒYój -

≥HÉ q°ùdG êÉàæà°S’GèFÉàqædG ¢VôY ¤EG ƒYój -

AGóHEGh á¶MÓŸG ¤EG ƒYój - …CG qôdG

ìÓ°UE’G ¤EG ƒYój -.ó¡÷G ø qªãj -

» q°ûªàdG ¢ùØf OÉªàYG

» q°ûªàdG ¢ùØf

ºq∏©àŸG Ö°ùàµjOóY áª°ùb áq«dBG

ôNBG ≈∏Y≥«Ñ£J : …ô°ûY

ô°TÉÑe

ºq∏©àŸG Úµ“±É°ûàcG øe

áq«ægP á≤jôWáq«∏ªY AGôLE’

≈∏Y OóY áª°ùbq…ô°ûY ôNBG

¿ƒµj0,1hCG0,01hCG

0,001

áq«©°Vh qπëjÖ∏£àJ á£«°ùH

OóY áª°ùb≈∏Y í«ë°U…ô°ûY ôNBG

ÜQ qóàdG




qºK …Oôa»Yƒª›»YÉªéa

» q°ûªqàdG ¢ùØf

áq«©°Vh qπëjÖq∏£àJ á£«°ùH

OóY áª°ùb≈∏Y …ô°ûY…ô°ûY ôNBG


157


…Oôa

»YÉªéa


äÉHƒ©°üdG øY ôqÑ©j -

¬«dEG π q°UƒJ Ée ¢Vô©j - …CG qôdG …óÑjh ßMÓj -


á˘˘˘˘£˘˘˘˘dÉfl ¤EG ƒ˘˘˘˘Yó˘˘˘˘˘j - áq«©°VƒdG

™£≤ŸG RÉ‚EG ¤EG ƒYój -á˘q«˘©˘°Vƒ˘˘dG π˘˘eÉ˘˘c hCG ∫ qhC’GÚªq∏©àŸG äÉjƒà°ùe Ö°ùM

RÉ‚E’G ™HÉàj -ø˘Y ÒÑ˘©˘qà˘˘dG ¤EG ƒ˘˘Yó˘˘j -

äÉHƒ© q°üdGCÉ£ÿG ôªãà°ùj -

èFÉàædG ¢VôY ¤EG ƒYój -á˘˘˘¶˘˘˘MÓŸG ¤EG ƒ˘˘˘˘Yó˘˘˘˘j -

.…CG qôdG AGóHEGhìÓ°UE’G ¤EG ƒYój -

º˘ q∏˘˘©˘˘àŸG è˘˘eó˘˘˘j¬JÉÑ°ùàµe

™˘ª÷G äÉ˘q«˘∏˘˘ª˘˘Y)Üô˘°†dGh ìô˘£˘˘dGhOGó˘YC’G ¥É˘£˘˘f ‘á˘ª˘°ùbh á qjô˘°û©˘dGô˘˘NBG ≈˘˘˘∏˘˘˘Y Oó˘˘˘Yqπ˘˘˘˘M ‘ (…ô˘˘˘˘°ûYáq«LÉeOEG á˘q«˘©˘°Vh

.áqdGO

∞«XƒqàdGáq«©°VƒdG

OóY7

ÉªgGóMEG hCG Éª¡°V qƒ©j ¿CG hCG ¢ùµ©dG hCG º««≤qà∏d áq«fÉãdGh êÉeOEÓd ¤hC’G áq«©°VƒdG πª©à°ùj ¿CG ºq∏©ª∏d øµÁ.É◊É°U √Gôj Ée Ö°ùM ∂dPh ¬LÉàfEG øe iôNCÉH

…Oôa

»Yƒª›

»YÉªéa

áq«©°VƒdG CGô≤j -


¬«dEG π q°UƒJ Ée ¢Vô©j - …CG qôdG …óÑjh ßMÓj -


á˘µ˘Ñ˘°T ≈˘∏˘Y) É˘«˘JGP ¬˘∏˘ª˘Y º˘«˘˘≤˘˘j -(º««≤qàdG

á˘˘˘£˘˘˘˘dÉfl ¤EG ƒ˘˘˘˘Yó˘˘˘˘j - áq«©°VƒdG

≈∏Y RÉ‚E’G ¤EG ƒYój -º°ù≤dG ¢SG qôc

èFÉàqædG ¢VôY ¤EG ƒYój -á˘˘˘¶˘˘˘MÓŸG ¤EG ƒ˘˘˘Yó˘˘˘j -

…CG qôdG AGóHEGh ó¡÷G ø qªãj -

ìÓ°UE’G ¤EG ƒYój -»JG qòdG º««≤àdG ¤EG ƒYój -

IQó˘˘b º˘˘«˘˘«˘˘≤˘˘˘à˘˘˘d≈˘˘∏˘˘Y º˘˘q∏˘˘˘©˘˘˘àŸG≈˘∏˘Y Oó˘Y á˘ª˘°ùb‘ …ô˘˘˘°ûY ô˘˘˘˘NBGáq«LÉeOEG áq«˘©˘°Vh

ád’O äGP

áq«©°VƒdGOóY8

≈`` q∏°ùJCG ∫ƒ```∏M

158

159

IôcòŸG ºbQ

11≈```````` q∏°ùJCG

zAÉ«°V √ qóYCG Ée

∫ qhC’G …QÉÑàŸG

zπeCG ¬J qóYCG Ée

áq«fÉãdG ájQÉÑàŸG

.O • ì `g CG ∫ `c Ü h ê R …

OêhCGÜ ∫ `c`g•…Rê

160

: ∫Éãe

ÚjQÉÑàŸG ácQÉ°ûe ä’hÉÙG

*ê ±ô◊G AÉ«°V ôcòj

≈∏Y π q°ü– ¬qfCG πeCG ¬Ñ«éàa10 •É≤f

*CG ±ô◊G πeCG ôcòJ

≈∏Y â∏ q°ü– É¡qfCG AÉ«°V É¡Ñ«é«a

10 000 000á£≤f

¤hC’G

*É¡qfCG AÉ«°V É¡Ñ«é«a R ±ô◊G πeCG ôcòJ

≈∏Y â∏ q°ü–10•É≤f

*¬qfCG πeCG ¬Ñ«éàa Ü ±ô◊G AÉ«°V ôcòj

≈∏Y π q°ü–10 000á£≤f

áq«fÉãdG

*¬qfCG πeCG ¬Ñ«éàa … ±ô◊G AÉ«°V ôcòj

≈∏Y π q°ü–1000 000 000á£≤f

*É¡qfCG AÉ«°V É¡Ñ«é«a … ±ô◊G πeCG ôcòJ

.IóMGh á£≤f ≈∏Y â∏ q°ü–

áãdÉãdG

É¡ª«b ôFGhódG

100.000.000.000 1

10.000.000.000 2

1.000.000.000 3

100.000.000 4

10.000.000 5

1.000.000 6

100.000 7

10.000 8

1000 9

100 10

10 11

1 IôFG qódG

áq«LQÉÿG

: èFÉàædG

ó©Hh ádhÉfi qπc ‘ É¡«∏Y π q°ü– »àqdG •É≤qædG mQÉÑàe πc πqé°ùj3 É¡©ªéj ä’hÉfi

áádÉ◊G √òg ‘

≈∏Y πeCG â∏ q°ü–

10.000.000 +10 +1 =10.000.011á£≤f≈∏Y AÉ«°V π q°ü–

10 +10.000 +1000.000.000 = 1 000.010.010

AÉ«°V ƒg õFÉØdG

q¿C’

1000.010.010<10.000.011

161

ºbQ IôcòŸG

23 ≈```````` q∏°ùJCG

*ËQh q»∏Y : ¿É≤jó q°üdG Ö©∏«°S

* ør«ªbQ hCG ºbQ äGP OGóYCG É¡«∏Y âÑàc äÉ°UÉ°ü≤dG øe áYƒª› ≈∏Y ∫ qhC’G ¥hóæ q°üdG …ƒàëj

* äGP OGóYCG É¡«∏Y âÑàc äÉ°UÉ°ü≤dG øe áYƒª› ≈∏Y ÊÉqãdG ¥hóæ q°üdG …ƒàëj3 hCG4.ΩÉbQCG

: ∫Éãe

*: ∫ qhC’G ¥hóæ°üdG øe áLôîà°ùŸG áqjOó©dG äÉbÉ£ÑdG

*: ÊÉqãdG ¥hóæ°üdG øe áLôîà°ùŸG áqjOó©dG ábÉ£ÑdG

áÑ©∏dG ídÉ°U º¡Øj ⁄ Éªæ«H Oó©dG ≈∏Y ∫ƒ°ü◊G ‘ ËQ âë‚ : áé«àædG

*ídÉ°U ádhÉfiËQ ádhÉfi

9 -3 =69-3 =6

6 *6 =366 *6 =36

7 -4 =336 +4 =40

36 +9 =457 *40 =280

45 :3 =156 +36 +3 +45 +15 =105

4 7 6 9 3

280

162

≈```````` q∏°ùJCG

¤hC’G áÑ©q∏dG

*¤hC’G á≤jô£dG

*á«fÉqãdG á≤jô£dG

∫ qhC’G ™qHôŸGÊÉqãdG ™qHôŸG

ÊÉãdG ™qHôŸG q¢übCGh ¬dÉM ≈∏Y ∫ qhC’G ™qHôŸG »≤HCG : ’ qhCG

.¬jô£≤d É≤ah

´Ó°VCG óMCÉH ÊÉqãdG ™qHôŸG øe AõL qπc ≥°üdCG : É«qfÉK

.∫ qhC’G ™qHôŸG

øe É¡ª qbQCG äÉãq∏ãe á©HQCG ≈∏Y π°üMCÉa º°S qôdÉH øq«Ñe ƒg Éªc ¬jô£b óMC’ É k≤ raph ™qHôe qπc q¢übCG : ’ qhCG

1¤EG4

: »∏j ÉŸ É k≤ raph á©HQC’G AGõLC’G øe ÉbÓ£f pG É©qHôe ¿ qƒcCG : É«fÉK

ºbQ IôcòŸG

35

163

2áq«fÉqãdG áÑ©q∏dG

* q¢üb qºàj36É©qHôe

*.GóMGh É©qHôe IQƒcòŸG äÉ©qHôŸG øe ¿ qƒcCG

*∫hó÷G ô qªYCG qºK p¬rj nó r©oÑpd ∫ƒ∏◊G ™«ªL øY åëHCG ¬°VôY ¢ù«b äG qôe ™HQCG ¬dƒW ¢ù«b π«£à°ùe øjƒµàd

: ‹ÉqàdG

*: èàæà°SCG¿Gôq«¨àe øjó©ÑdG q¿CGh áàHÉK áMÉ°ùŸG q¿CG

qπ◊G

* ÒÑµdG ™qHôŸG áMÉ°ùe36G kPEG ,GÒ¨°U É©qHôe

ƒg ÒÑµdG ™∏ q°†dG ∫ƒW6äÉ©qHôe

* q¿CG ßM’CG36áMÉ°ùe â q£Z GÒ¨°U É©qHôe

¬˘©˘∏˘°V ¢ù«˘b í˘Ñ˘°üj ‹É˘ qà˘˘dÉ˘˘Hh ÒÑ˘˘c ™˘˘Hô˘˘e

º°üdÉH12 q¿CG ÉÃ6πã“ IÒ¨°U äÉ©qHôe

.ÒÑµdG ™qHôŸG ™∏°V

* º°üdÉH ÒÑµdG ™qHôŸG §«fi ¢ù«b

12 *4 =48º°üdÉH ¬àMÉ°ùe ¢ù«b2

12 *12 =144

™H qôe2º°U⇓

º q°üdÉH §«ÙG ¢ù«báMÉ°ùŸG ¢ù«b

º°üdÉH2

¢Vô©dG ¢ù«b

º q°üdÉHº q°üdÉH ∫ƒ£dG ¢ù«b

60 144 6 24 ádÉ◊G1

148 144 2 72ä’É◊G

iôNC’G80 144 4 36

72 144 8 18

164

áMÉ°ùŸG ¢ù«b

º q°üdÉH2º q°üdÉH §«ÙG ¢ù«b

¢Vô©dG ¢ù«b

º q°üdÉHº q°üdÉH ∫ƒ£dG ¢ù«b

9 20 1 9

16 20 2 8

21 20 3 7

24 20 4 6

*: èàæà°SCG

áMÉ°ùŸG äÈc ‹ÉqàdÉHh Qó≤dG ∂dòH ¢Vô©dG OGR , ÉeQó≤H ∫ƒ£dG ¢ü≤f Éªq∏c ¬qfCG -

ôq«¨àj ⁄ §«ÙG q¿CG -

: áãdÉãdG áÑ©q∏dG

165

≈```````` q∏°ùJCG

1¤hC’G áÑ©q∏dG

2á«fÉqãdG áÑ©q∏dG

* Oó©dG ¤EG Ò°ûoj ÒÑµdG Üô≤©dG12.áYÉ°S qπc ΩÉ“ ‘ q¥óJ »àYÉ°S q¿C’

*øjOó©dG §Hôj º«≤à°ùŸG4 h10(…ôFG qódG ¢Uô≤dG) áYÉ q°ùdG õcôe øe qôÁh

*É¡«©∏°†H á∏qãªŸG »g ájhG qõdG q¿EÉa ,¿ÉHô≤©dG É¡f qƒµj »àqdG ájhG qõdG ∞ q°üæe πªëj º«≤à°ùŸG q¿CG ÉÃ

øjOó©∏d Ú≤aGƒŸG8 h12.ÉMÉÑ°U áæeÉqãdG »g áYÉ q°ùdGh

*: »g á©dÉ£ŸG ‘ IÉ q°†≤ŸG áq«æeõdG I qóŸG

9 h ¢S25 - ¥O8 = ¢S1h ¢S25 ¥O

: »g OGóYC’G

âqÑãJCG

*15) =5 +1) + (5 -1) + (5 *1(

*48) =8 +4) + (8 -4) + (8 *4(

48 =12+4 +32

*99) =9 +9) + (9 -9) + (9 *9(

99 =18 +0 +81

645

15

= 15

99 48 -

++

-

ºbQ IôcòŸG

47

166

ÉgOóYh CG Ωh ΩOh , O ∫h , ∫ êh , ê ´h , ´ Ü h , Ü `c h , `c CG h -8

ÉgOóYh CGOh , O ê h , ê Ü h , Ü CG h -4 ÉgOóYh ê Ü CG , O ê CG , O Ü ê , O Ü CG -4

= äÉã∏qãª∏d »∏ª÷G Oó©dG8 +4 +4 =16

≈``` q∏°ùJCG

1: áf qƒµŸG äÉãq∏ãŸG

2: áq«°Sóæ¡dG ∫Éµ°TC’G ≈∏Y ∫ƒ°ü◊G

* Ú©qHôe ≈∏Y ∫ƒ°ü◊G* Ú°ùjÉ≤àe Ú∏«£à°ùe ≈∏Y ∫ƒ°ü◊G

* Ú°ùjÉ≤àe Úãq∏ãe ≈∏Y ∫ƒ°ü◊G* Ú°ùjÉ≤àe Ú«YÉHQ ≈∏Y ∫ƒ°ü◊G

ºbQ IôcòŸG

63

167

áëØ q°üdG QÉ``ÑàN’G Q/´168 (ÈªàÑ°S) »¡«LƒàdG QÉÑàN’G 1

177 (Èª°ùjO) ∫hC’G »KÓqãdG ájÉ¡f QÉÑàNG 2

185 (¢SQÉe) ÊÉãdG »KÓãdG ájÉ¡f QÉÑàNG 3

198 (¿GƒL) á°ùeÉÿG áæ°ùdG ájÉ¡f QÉÑàNG 4

áq«ª««≤qàdG äGQÉÑàN’G

168

äÉq«°VÉj qôdG ‘ »¡«LƒàdG QÉÑàN’G

ÈªàÑ°Sá°ùeÉÿG

.............

Ö≤∏dGh º°S’G.........................................................................

á°SQóŸG....................................

äÉª«∏©qàdGh óæ q°ùdG

OóY áq«©°VƒdG1

Éq«æeÉ°†J ÓØM IQÉæŸG á°SQóÃ Iô°SC’Gh á«HôqàdG áª q¶æe ´ôa º q¶f ,áq«°SGQódG áæ q°ùdG íààØe ‘

: ‹ÉàdG ∫hó÷G ¬æq«Ñj Éªc πØ◊G π«NGóe âfÉµa ,ò«eÓàdG øe IRƒ©e áÄa IóFÉØd

: »JB’Éc πØ◊G ∞jQÉ°üe rä nQ qó ob nh

*AGô°T25IóMGƒdG áYƒªÛG øªK ,áq«°SQóe äGhOCGh Öàc áYƒª›11750¢†«ØëàH »e

√Qób »∏ªL13750 »e

*`H øjRƒ©ŸG ò«eÓà∏d ¢ùHÓe AGô°T264.O

* AGôc138Éq«°Sôc `H525.óMGƒdG »°SôµdG »e

: äÉª«∏©qàdG

1 -πØë∏d áq«∏ª÷G π«NGóŸG øY åëHCG............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ .

2 -áq«°SQóŸG äGhOC’Gh ÖàµdG AGô°T øªK øY åëHCG............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

3G -.πØë∏d áq«∏ª÷G ∞jQÉ°üŸG øY åëHC..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................

AÉ«dhC’G äÉY qÈJ ôcGòàdG ™«H π«NGóe

185O ™˘«˘H126`H Iô˘cò˘J4500‘

IóMGƒdG IôcòàdG

`©e1

`©e2

`©e1

`©e2

`©e1

`©e2

169

4? πØ◊G äÉ≤Øf ójó°ùàd É«aÉc ™ qªÛG ≠∏ÑŸG ¿Éc πg-

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................Éq«HÉ°ùM »àHÉLEG πq∏YCG

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................


ô°†M160äqóYCG ób ∫õæŸG áqHQ âfÉch Éq«∏FÉY ÓØM GƒYóe3É¡Y qRƒà°S Ò°ü©dG øe ´GƒfCG

IóMGƒdG ¢SCÉµdG á©°S ¢ShDƒc ‘1: »JB’G ∫hó÷G ¬æq«Ñj Éª∏ãe π°SO

: ∫hó÷G Gòg Òª©J q”CG

? Ò°ü©dG øe É°SCÉc qƒYóe qπc ∫Éæ«d á«aÉc Ò°ü©dG øe áq«ªµdG √òg πg

.........................................................................................

Ék«pHÉ n°ù pM »àHÉLEG πq∏YoCG

äGP ¢ShDƒµdG OóY

1É¡Jô qah »àqdG π°SO

áq«ªc qπc

áq«ªµdG Ò°ü©dG ´ƒf

..................... 1πcO ¿ƒª«d

..................... 5∫ ƒod rhG nô na

..................... 250π°U ∫É≤JôH

`©e5

`©e3

`©e3

`©e3

©e `5

170


: …ôé∏d á«dÉràdG ÒeÉ°†ŸG óLƒJ áq«ë q°üdG ∂dÉ°ùŸG óMCG ‘

√òg•É≤f »g ¥Ó£f’G •É≤f) .óªMCGh ódÉN p¬r«nærHGh ÜC’G øe qπc É¡«∏Y iôL »àdG ÒeÉ°†ŸG(∫ƒ°UƒdG

∫hó÷G Òª©J q”CG


AÉæH Éæà°SQóÃ áfÉ« q°üdG áæ÷ äQ qôb3: IójóL äÉYÉb

*.O ê Ü CG π«£à°ùe πµ°T ‘ áq«eÓYEÓd áYÉb

*. ´ ¿ `c `g ™qHôe πµ°T ‘ á©dÉ£ª∏d áYÉb

*.¥ Ω ¢U ¢S π«£à°ùe πµ°T ‘ Úªq∏©ª∏d áYÉb

óæY É¡©£b »àdG áaÉ°ùŸG

IóMGh IQhóH ΩÉ«≤dG QÉª°†ŸG πµ°T QÉª°†ŸG ≈∏Y iôL

......................... π«£à°ùe `c ¥ Ω O ÜC’G

......................... π«£à°ùe `c `g ê O ódÉN

......................... ™qHôe O ê Ü CG óªMCG

`©e4

`©e1

`©e4

`©e4

50Ω

Ω

¥ `g

ê

`c

O

CGÜ

60Ω150Ω

171

: º«ª°üqàdG Gòg q”CG

: »¡«LƒJ º««≤àdG Gòg q¿C’ Gô¶f

*øe QÉ«©e qπc ‘ ºq∏©àŸG É¡«a í‚ »àqdG ¢UôØdG OóY ∫hó÷G πNGO IôFGóH ºq∏©ŸG §«ëoj

º««≤àdG ÒjÉ©e

*: ∂dP Aƒ°V ‘ Ö°SÉæŸG QGô≤dG ºq∏©ŸG òîqàj É¡æe qπµd ¬µq∏“ iƒà°ùe ójóëàd

- (≈fOC’G ¿hO ∂q∏“ hCG ∂q∏ªàdG ΩGó©fG) êÓY ¤EG áLÉM ‘

-(≈fOCG ∂q∏“ ) ºYO ¤EG áLÉM ‘

-(≈°übCG ∂q∏“) ¬JÉÑ°ùàµe AÉæZEG ¤EG áLÉM ‘

`©e4

QÉ«©e

õq«ªàdG ∫ƒÑ≤ŸG AGOCÓd ≈fOC’G qó◊G ÒjÉ©eäÉjƒà°ùe

∂q∏ªàdG `©e5 `©e4 `©e3 `©e2 `©e1

-

+

+ +

+ + +

+ + + +

¢UôØdG OóY ¢UôØdG OóY ¢UôØdG OóY ¢UôØdG OóY

0 0 0 0 ∂q∏ªàdG ΩGó©fG

123

1123

123

¿hO ∂q∏“

≈fOC’G

4 2 4 4 ≈fOCG ∂q∏“

56 3 5

656 ≈°übCG ∂q∏“

`g `c Ü

¢U

`è

¢S

172

-I ô¶àæŸG AGOC’G’ á∏Ä°SCG ø qª°†àJ ¬«dEG áÑ°ùædÉH ád’O äGP ádCÉ°ùe qπM ≈∏Y GQOÉb ºq∏©àŸG ¿ƒµj á©HG qôdG áæ q°ùdG ájÉ¡f »pa

: Öq∏£àJh Úà∏Môe øe ÌcCG É¡æe qπc øY áHÉLE’G ÖLƒà°ùJ

1 - øe ô¨°UC’G OGóYC’G ¥É£f ‘ (∫GƒWCG ,áq«dÉe ≠dÉÑe) ôjOÉ≤e ‘ ±qô°üàdG 1000 000: `H ∂dPh

* hP É¡eƒ°ù≤e áª°ù≤dG áq«∏ªY ,áq«©«Ñ q£dG áë«ë q°üdG OGóYC’G »∏Y ™HQC’G äÉq«∏ª©dG ∞«XƒJ5ΩÉbQCG

.óMGh ºbQ hP É¡ª°SÉbh

* èeÉfÈdG ‘ áLQóŸG ∫GƒWC’G ¢ù«b äGóMh ∫Éª©à°SG

2 -: ‘ áq«°Sóæ¡dG ∫Éµ°TC’G äÉq«°UÉN ‘ ±qô°üàdG

*ÉjGh qõdGh ´Ó°VC’G äÉ« q°UÉN ≈∏Y GOÉªàYG ™qHôe hCG π«£à°ùe º°SQ

*.™q∏°†e §«fi ¢ù«b ÜÉ°ùM

-IIÉ¡JGô q°TDƒeh º««≤àdG ÒjÉ©e

QÉÑàN’G ‘ ¢UôØdG OóY ¬JGô q°TDƒeh ¬ q°üf QÉ«©ŸG

6¢Uôa

* áq«©°Vh äÉ«£©Ÿ ºFÓŸG πjhCÉqàdG

QÉ«àNBG ™e É¡˘dÉ˘ª˘©˘à˘°SGh á˘eRqÓ˘dG äÉ˘«˘£˘©ŸG QÉ˘«˘à˘NBG -

áÑ°SÉæŸG äÉq«∏ª©dG

Úà∏Môe …P ∫GDƒ°S øY áHÉLE’G -

1

6¢Uôa

*ÜÉ°ù◊G áqë°U

: äÉq«∏ªY RÉ‚EG -

Üô°V

™ªL

ìôW

2

3¢Uôa *äÉ© q°ùdG ¢ù«b äGóMƒd í«ë q°üdG ∫Éª©à°S’G 3

6¢Uôa

* áq«°Sóæ¡dG ∫Éµ°TC’G äÉ« q°UÉN ∫Éª©à°SG

™q∏°†e πc §«fi øY åëÑdG -

™qHôe / π«£à°ùe º°SQ -4

4*(ÜÉ°ù◊G ‘) π«∏©qàdGh áfQÉ≤ŸG

*(¢ù«≤dG ΩÉ¶f ‘) π«∏©qàdGh áfQÉ≤ŸG 5

173

-IIIGÖ≤JôŸG êÉàfE’

äÉ¶MÓŸG QÉ«©ŸG qπ```````````````````````◊G áª«∏©qàdG

¤hC’G áq«©°VƒdGRÉ‚EG ºq∏˘©˘à˘ª˘∏˘d ø˘µÁ

IóMGh áq«∏ªY

RÉ‚EG º˘q∏˘©˘à˘˘ª˘˘∏˘˘d ø˘˘µÁ

Úà∏°üØæe Úàq«∏ªY

RÉ‚EG ºq∏˘©˘à˘ª˘∏˘d ø˘µÁ

IóMGh áq«∏ªY

º«q∏ŸÉH ôcGòàdG ™«H π«NGóe

4500 *126 =000567

º«q∏ŸÉH πØë∏d áq«∏ª÷G π«NGóŸG

000567 +000185 =752 000

»ŸÉH áq«°SQóŸG äGhOC’Gh ÖàµdG AGô°T øªK

)11750 *25 - (13750 =000280

»ŸÉH »°SGôµdG AGôc áØ∏c

525 *138 =72450»ŸÉH πØë∏d áq«∏ª÷G ∞jQÉ°üŸG

000280 +000264 +72450 =450616

äÉ≤Øf ójó°ùàd É«aÉc ™ qªÛG ≠∏ÑŸG ¿Éc º©f

πØ◊G ¿C’000752 <616 450

»ŸÉH áª q¶qæŸG ¥hóræ o°U ‘ ≈≤Ñj

752 000 -616 450 =135 550

1

2

3

áq«fÉãdG áq«©°VƒdG

qπc ∫Éæ«d á«aÉc Ò°ü©dG øe áq«ªµdG √òg ,º©f

¿C’ Ò°ü©dG øe É°SCÉc ƒYóe q175<160

`©e1

`©e1

`©e1

`©e3

`©e3

`©e3

`©e2

`©e2

`©e5

`©e5

`©e2

ääGP ¢ShDƒµdG OóY

1 π°SOáq«ªµdG Ò°ü©dG ´ƒf

100 1πcO ¿ƒª«d

50 5∫ ƒod rhG nô na

25 250π°U ∫É≤JôH

174

äÉ¶MÓŸG QÉ«©ŸG qπ```````````````````````◊G áª«∏©àdG

áãdÉãdG áq«©°VƒdG

á©HGôdG áq«©°VƒdGO ê Ü CG π«£à°ùŸG º°SQ

´ ¿ `c `g ™qHôŸG º°SQ

¥ Ω ¢U ¢S π«£à°ùŸG º°SQ

ìÓ°UE’ÉH á q°UÉN äÉ«°UƒJ

’ áÑ°SÉæŸG áq«∏ª©dG QÉ«àNG ‘ ºq∏©àŸG CÉ£NCG GPEG

á˘ që˘˘°U QÉ˘˘«˘˘˘©˘˘˘e ‘ ¬˘˘˘Jò˘˘˘NGDƒ˘˘˘e ∂dP ø˘˘˘Y Ö˘˘˘qJÎj

á˘aó˘¡˘à˘°ùŸG äÉ q«˘∏˘ª˘©˘dG ¬˘«˘∏˘Y ìÎ≤˘˘j rPEG ,ÜÉ˘˘°ù◊G

) »∏«ªµJ QÉ«àNG ‘ º««≤àdÉH3(RÉ‚EÓd äÉq«∏ªY

.¬Fƒ°V ‘ Ö°SÉæŸG QGô≤dG PÉîJB’

¯»°ù∏HGô£dG ¥hQÉa

¯IQÉªY øH ΩÓ°ùdG óÑY

êÉWôb

∞∞`````«dCÉJ

GáaÉ°ùŸ

áYƒ£≤ŸG

ÎŸÉH

¬∏µ°T QÉª°†ŸG

520Ω π«£à°ùe `c ¥ Ω O ÜC’G

220Ω π«£à°ùe `c `g ê O ódÉN

100Ω ™qHôe O ê Ü CG óªMCG

`©e1

`©e4

`©e4

`©e4

`©e4

`©e4

`©e4

175

QÉÑàN’G ‘ Úªq∏©àŸG äÉÑ°ùàµe º««≤J

(»¡«LƒàdG) »∏Ñ≤dG

AÉ£NC’G Ú«©J ∫hóL

äÉ«°VÉjôdG á°ùeÉÿG áæ°ùdG .................

á°SQóŸG................. .................

(ÜÉÑ°SC’G) EÉ£ÿG πjhCÉJ ¬H ¿ƒq«æ©ŸG ò«eÓàdG CÉ£ÿG

176

QÉÑàN’G ‘ Úªq∏©àŸG äÉÑ°ùàµe º««≤J(»¡«LƒqàdG) »∏Ñ≤dG

º°ù≤dG ò«eÓJ èFÉàæd q‹ÉªLEG ∫hóL

äÉ«°VÉjôdG á°ùeÉÿG áæ°ùdG .................

á°SQóŸG................. .................

´ƒªÛG

ΩÉ©dG

õq«ªàdG QÉ«©e´ƒªÛG

≈fOC’G qó◊G ÒjÉ©e

ò«eÓàdG AÉª°SCG Q/´ `©e5 `©e4 `©e3 `©e2 `©e1

177

ájÉ¡f ‘ ò«eÓqàdG äÉÑ°ùàµe º««≤J

Èª°ùjO ¤hC’G áq«KÓqãdG

á°ùeÉÿG.................

Ö≤∏dGh º°S’G............................................................................................................................ á°SQóŸG

∂∏ÁqºK É¡Ø«æ°üJh ôªqàdG áHÉ°U »æéH áq«°VÉŸG áæ q°ùdG ΩÉb ,QRƒàH π«îf áHÉZ qÜÉ°T ìqÓa

‘ É¡Ñ«∏©J3 ‹ÉqàdG ∫hó÷G É¡£Ñ°†j Éªc ≥jOÉæ q°üdG øe ´GƒfCG:

´ÉH `H á∏ªL ôLÉàd ÉÑq∏©e êÉàfE’G ìqÓØdG7 802 820Q qóbh Éª«q∏e

»JB’Éc ¬ØjQÉ°üe: .: ÉZQÉa óMGƒdG ¥hóæ q°üdG AGô°T øªK200º«q∏e

.IôLCG8I qóŸ Ö«∏©qàdGh RôØdGh »æ÷ÉH GƒeÉb ∫É qªY15 Éeƒj

`H7.óMGƒdG πeÉ©∏d Ωƒ«dG ‘ O

.: ¬àqeòH Ióq∏îàe ¿ƒjO1570.O

OóY óæ q°ùdG1

OóY áª«∏©qàdG1

1-1

¥hóæ q°üdG øªK

»ŸÉH

¥hóæ q°üdG á©°S

≠µdÉH ∞æ°U qπc á« qªc ôªqàdG ´ƒf

48024 12 x1h qø£8≠c ∫ qhC’G ∞æ q°üdG

00021 15 14¥ 40≠c ÊÉqãdG ∞æ q°üdG

30015 18 3h øW6 h ¥90≠c ådÉqãdG ∞æ q°üdG

∞æ°U qπc ™«H øªK

»ŸÉH

áeRqÓdG ≥jOÉæ q°üdG OóY ∞æ°U qπc áq«ªc

≠µdÉHôªqàdG ´ƒf

`©e3*.áe qó≤ŸG äÉ«£©ŸG ¤EG GOÉæà°SG ‹ÉqàdG ∫hó÷G Òª©J ºq“CG

`©e2

`©e1

`©e2

¿ÉµªrdyG Gòg ‘ äÉq«∏ª©dG ™«ªL õ‚CG

dAÉ°ûfEG qÜÉ q°ûdG Gòg Q qôb ¬LÉàfEG ™jƒæJh ¬àMÓa ôjƒ£à3qóYCÉa ô°†ÿG êÉàfE’ áØq«µe äƒ«H

`H óMGƒdG â«ÑdG áØ∏c Q qóbh Gôq¨°üe Éª°SQ É¡d1275.O

*¿ƒµj å«ëH qÜÉ q°ûdG √Q qƒ°üJ Éªc áKÓqãdG áØq«µŸG äƒ«Ñ∏d ôq¨°üŸG º°S qôdG ºq“G

.É¡æe qπµd ôXÉæJ Qƒfi (Ω) º«≤à°ùŸG

2-1

1-2

3-1

4-1

OóY óæ q°ùdG2

*.qÜÉ q°ûdG Gò¡d ‘É q°üdG πNqódG øY åëHCG

*.Ö«∏©qàdGh RôØdGh »æ÷G I qóe AÉæKCG ∫É qª©dG IôLCG øY åëHCG

*ôªqàdG áHÉ°U Ö«∏©àd áeRqÓdG ≥jOÉæ q°üdG AGô°T øªK øY åëHCG `©e1 `©e2

`©e1 `©e2

`©e1 `©e2

3 21

`©e4

(Ω)

178

179

á«dÉqàdG á∏Ä°SC’G ÚH øe ÉÑ°SÉæe ’GDƒ°S QÉàNCG

¬æY áHÉLE’G Öq∏£àJ3áeÓ©dG ¬eÉeCG ™°VCGh áq«ægP πMGôe.(*)

*? ôªqàdG áHÉ°U ™«H øªK Ée

*? áØq«µŸG äƒ«ÑdG áØ∏c Ée

*øe áHÉ q°üdG ™«H øe ‘É q°üdG ¬∏NO ¬æqµe πg

.»àHÉLEG π∏YCG ? ¬Yhô°ûe RÉ‚EG

¬JÎNG …òqdG ∫GDƒ q°ùdG øY Ö«LCG

2-2

3-2

QÉ«©e

õq«ªàdG ≈fOC’G qó◊G ÒjÉ©e äÉjƒà°ùe

∂q∏ªqàdG `©e5 `©e4 `©e3 `©e2 `©e1

0

1

2

3

5


0,5 0,5 øe0,5¤EG3,5 3 2 1 ≈fOC’G ¿hO ∂q∏“

1 1 4 4 ≈fOCG ∂q∏“

1,5 1,5 øe4,5¤EG6 56 ≈°übCG ∂q∏“

`©e5

`©e5

180

ô¶àæŸG AGOC’GádCÉ°ùe qπM ≈∏Y GQOÉb ºq∏©àŸG ¿ƒµj »°SÉ°SC’G º«∏©qàdG øe á°ùeÉÿG áæ q°ùdG øe ∫ qhC’G »KÓqãdG ájÉ¡f ‘

: Öq∏£àJh Úà∏Môe øe ÌcCG É¡æe qπc øY áHÉLE’G ÖLƒà°ùJ ’ á∏Ä°SCG ø qª°†àJ ¬«dEG áÑ°ùqædÉH ád’O äGP

I -∂dPh áq«©«Ñ q£dG áë«ë q°üdG OGóYC’G ¥É£f ‘ (πàc ,∫GƒWCG ,äÉ©°S ,áq«dÉe ≠dÉÑe) ôjOÉ≤e ‘ ±qô°üqàdG

: `H

*.áq«©«Ñ q£dG áë«ë q°üdG OGóYC’G ≈∏Y ™HQC’G äÉq«∏ª©dG ∞«XƒJ

*.á°ShQóŸG ¢ù«≤dG äGóMh ∫Éª©à°SG

II-óæY áq«°Sóæ¡dG ∫Éµ°TC’G äÉ« q°UÉN ‘ ±qô°üqàdG:

*.…QƒÙG ôXÉnæqàdG OÉªàYyÉH áµÑ q°ûdG ≈∏Y πµ°T IQƒ°U º°SQ

: É¡JGô q°TDƒeh º««≤qàdG ÒjÉ©e

QÉ«àN’G ‘ ¢UôØdG OóY ¬````JGô q°TDƒeh ¬```````` q°üf QÉ«©ŸG

6¢Uôa

*: áq«©°Vh äÉ«£©Ÿ ºFÓŸG πjhCÉqàdG

áÑ°SÉæŸG äÉ«£©ŸG QÉ«àNG -

áÑ°SÉæŸG áq«∏ª©dG QÉ«àNG -

Úà∏Môe …P ∫GDƒ°S øY áHÉLE’G -

1

12á°Uôa *ÜÉ°ù◊G áqë°U

áª°ùb ,Üô°V ,ìôW ,™ªL : äÉq«∏ªY RÉ‚EG -2

3 ¢Uôa *,¥ ,• : πàµdG ¢ù«b äGóMƒd í«ë q°üdG ∫Éª©à°S’G

≠c3

3¢Uôa*: áq«°Sóæ¡dG ∫Éµ°TC’G äÉ« q°UÉN ‘ ±qô°üàdG

ôXÉæqàdG OÉªàYÉH áµÑ q°ûdG ≈∏Y πµ°T IQƒ°U º°SQ -…QƒÙG

4

4äÉÑàY* ¬æY áHÉLE’G Öq∏£àJ Ö°SÉæe ∫GDƒ°S QÉ«àNG3äÉq«∏ªY

¬æY áHÉLE’Gh áq«ægP 5

1

2

181


hnCG≥jOÉæ q°ü∏d »∏ª÷G øªqãdG

»ŸÉH

)84 +96 +205 * (200

=77000

*: ∫hó÷G Òª©J

: ∫ qƒMCG

1• ,8≠c =1008 ≠c

14h ¥40≠c =1440≠c

3h •6h ¥90≠c =690 3≠c

∞æ°U áeRÓdG ≥jOÉæ q°üdG OóY1

1008 :12 =84


1440 :15 =96


6903 :18 =205

»ŸÉH ∫ qhC’G ∞æ q°üdG ™«H øªK

84 *48024 =3205602

»ŸÉH ÊÉqãdG ∞æ q°üdG ™«H øªK

96 *21000 =0000162

øªK»ŸÉH ådÉqãdG ∞æ q°üdG ™«H

205 *30051 =5001363

Oó©dG: ≥jOÉæ q°ü∏d »∏ª÷G

84 +96 +205 =385

»ŸÉH ≥jOÉæ°ü∏d »∏ª÷G øªãdG

200 *385 =77000

1-1

2-1

`©e3

`©e3

`©e3

`©e2

`©e1

`©e2

`©e2

`©e2

`©e2

`©e1

`©e2

`©e1

`©e2

`©e1

`©e2

Ö≤JôŸG êÉàfE’G 3

182


ódÉH ∫É qª©dG IôLCG hCG

15 *7 *8 =840

-3: áq«ægP äÉq«∏ªY

¯∫GDƒ˘˘˘°ùdG QÉ˘˘˘«˘˘˘˘à˘˘˘˘NG

Ö°SÉæŸG

ø˘˘˘˘ª˘˘˘˘K ø˘˘˘˘Y åë˘˘˘˘˘Ñ˘˘˘˘˘dG ¯

áØq«µŸG äƒ«ÑdG

áfQÉ≤ŸGh ºµ◊G ¯

ódÉH óMGƒdG πeÉ©∏d áq«∏ª÷G IôLC’G

15 *7 =105ódÉH ∫Éª q©dG qπµd áq«∏ª÷G IôLC’G

105 *8 =840

¯»ŸÉH ∞jQÉ°üŸG á∏ªL

77000 +000840 +0001570 =

0004872

»ŸÉH ÜÉ q°û∏d ‘É q°üdG πNqódG

8202087 -0004872 =8207214

¯: Ö°SÉæŸG ∫GDƒ°ùdG

*RÉ‚EG øe áHÉ q°üdG ™«H øe ‘É q°üdG ¬∏NO ¬æqµe πg

.»àHÉLEG qπq∏YoCG ? ¬Yhô°ûe

ódÉH áØq«µŸG äƒ«ÑdG áØ∏c øªK

1275 *3 =3 825q¿C’ ¬˘˘˘˘Yhô˘˘˘˘°ûe RÉ‚EG ø˘˘˘˘e ‘É˘˘˘˘°üdG ¬˘˘˘˘∏˘˘˘˘˘NO ¬˘˘˘˘˘æ˘˘˘˘ qµÁ

721 8204»e 3 825 000 < »e

1-3

1-2

`©e2

`©e5

`©e5

`©e5

`©e1

`©e2

`©e1

`©e2

`©e2

`©e4 `©e4 `©e4

3 21

hCG‘É q°üdG πNódG

»ŸÉH ÜÉ°û∏d

2208820 ) -77000+

840000 +1570000=(

4721820

183

ájÉ¡f ‘ Úªq∏©àŸG äÉÑ°ùàµe º««≤J∫ qhC’G »KÓqãdG


äÉ«°VÉqjôdG á°ùeÉÿG áæ q°ùdG .................

á°SQóŸG................. ..............................

(ÜÉÑ°SC’G) EÉ£ÿG πjhCÉJ ¬H ¿ƒq«æ©ŸG ò«eÓàdG CÉ£ÿG

184

ájÉ¡f ‘ Úªq∏©àŸG äÉÑ°ùàµe º««≤J∫ qhC’G »KÓqãdG


äÉ«°VÉqjôdG á°ùeÉÿG áæ q°ùdG...............

á°SQóŸG.............. .........................

´ƒªÛG

ΩÉ©dG

QÉ«©e

õq«ªqàdG ´ƒªÛG≈fOC’G qó◊G ÒjÉ©e


1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

..

..

....

....

...

....

185


¢SQÉe á«fÉqãdG áq«KÓqãdGá°ùeÉÿG

.................

Ö≤∏dGh º°S’G.........................................................................

á°SQóŸG....................................

OóY áq«©°VƒdG1)40(¥O

óæ q°ùdG øe Éf qƒµe Ó≤M ìqÓa ∂∏Á3: ‹ÉqàdG ∫hó÷ÉH áæq«Ñe É¡JÉMÉ°ùe á°ù«bCG ≥WÉæe

qπc ‘ Iôé°T ∫ qó©Ã ∫É≤JôH QÉé°TCG ¢Shôë π≤◊G Gòg -50Ω2.

∫ qó©e á«°VÉŸG áæ q°ùdG ‘ ∫É≤JÈdG º°Sƒe AÉæKCG IóMGƒdG Iôé q°ûdG êÉàfEG ≠∏H - 6≥jOÉæ°U

óMGƒdG …ƒëj25.≠c

•QÉØdG º°SƒŸG êÉàfEG áæ q°ùdG √òg êÉàfEG ¥ƒØj ¿CG ‹É◊G º°SƒŸG ájGóH ‘ ìqÓØdG ™ qbƒJ -

. `dG QGó≤Ã

: ‹ÉqàdG ƒëqædG ≈∏Y º°SƒŸG Gòg ‘ ìqÓØdG êÉàfEG ¿Éc -

OóY á≤£æŸG3 OóY á≤£æŸG2 OóY á≤£æŸG1

60QBG

¢ù«b øe ô¨°UCG

OóY á≤£æŸG áMÉ°ùe

3`H24,5QBG

CG¢ù«˘˘˘˘˘˘˘˘˘b ø˘˘˘˘˘˘˘˘˘e Èc

á˘˘≤˘˘£˘˘æŸG á˘˘MÉ˘˘°ùe

OóY2 `H39,5QBG ¡àMÉ°ùe ¢ù«b É

»£dÉe Úàæª«∏c ¿ƒ°ùªW ´ƒqædG

14,50 23,25 31,75 ≥dÉH êÉàfE’G á∏àc

1

5

186

äÉª«∏©qàdG

1.Éq«HÉ°ùM πq∏YCGh »JB’G ∫hó÷G Òª©J q”CG -

2-

.π≤◊G Gò¡H ∫É≤JÈdG QÉé°TCG OóY O qóMCG

`©e3

`©e1

`©e2

`©e1

`©e2

`©e1

`©e2

OóY á≤£æŸG3π≤◊G øe



............................ ............................ ............................ QB’ÉH É¡àMÉ°ùe ¢ù«b

Éq«HÉ°ùM π«∏©àdG

(áq«∏ª©dG)

⁄ÉH É¡àMÉ°ùe ¢ù«b2

™°Vƒ∏d É≤ah äÉq«∏ª©dG

(áqjQhô°V) q…Oƒª©dG qπ```````````````````````◊G

.....................................................................................

.....................................................................................

.....................................................................................

.....................................................................................

...................................................................................

3.»°VÉŸG º°SƒŸG ‘ π≤◊G Gòg êÉàfEG á∏àc O qóMCG -



.....................................................................................

.....................................................................................

.....................................................................................

.....................................................................................

.....................................................................................

187

4 -: ‹ÉqàdG ∫hó÷G Òª©J q”CG

5 -? ¬àjGóH ‘ ìqÓØdG ¬© qbƒJ Ée ‹É◊G º°SƒŸG êÉàfEG ≥ q≤M πg

.Éq«HÉ°ùM »àHÉLEG πq∏YCG

‹É◊G º°SƒŸG êÉàfEG

»£dÉe Úàæª«∏c ¿ƒ°ùªW

......................... ...................... ......................á∏àc

≠µdÉH êÉàfE’G



.....................................................................................

....................................................................................

...................................................................................

...................................................................................

...................................................................................

`©e3

`©e5

188

OóY áq«©°VƒdG2)20¥O(

Ωƒj qπc á q°UÉN á°ù q°SDƒe πª©J8É¡æe äÉYÉ°S4h ¢S45.áq«MÉÑ q°üdG IÎØdG AÉæKCG ¥O

áª«∏©qàdG

* á≤q∏©ŸG √ò¡H á°übÉqædG äÉfÉ«ÑdG q”CG

º«Jƒ°U á°ù q°SDƒe øe1 /9 /2004

êÉàfEÓdπª©dG äÉbhCG ¤EG30 /6 /2005

*: áq«MÉÑ q°üdG IÎØdG

áYÉ q°ùdG øe.................................YÉ q°ùdG ¤EG á13......................

* : áq«FÉ°ùŸG IÎØdG

áYÉ q°ùdG øe14 h45¥OYÉ q°ùdG ¤EG............................ á

`©e1

`©e2

…Oƒª©dG ™°Vƒ∏d É≤ah äÉq«∏ª©dG)áqjQhô°V(

189

OóY áq«©°VƒdG3)20¥O(ó``æ q°ùdG

‘ Éª¡æe qπc Ú°VƒëH IQƒaÉf áeÉbEG áqjó∏ÑdG Ωõà©J ¿óŸG πNGóÃ ájÉæ©dG ¥É£f ‘

.åq∏ãe πµ°T

: å«M Ú°Vƒ◊G øjò¡d Éª«ª°üJ áqjó∏ÑdG ¢Sóæ¡e qóYCG

¿ `c `g ¢Vƒ◊G πNGO ê Ü CG ¢Vƒ◊G -

¿ `c `g åq∏ãŸG ÉjGhR ‘ ôXÉæqàdG QhÉfi ¤EG ÉYÉÑJ »ªàæJ ê Ü CG ¢ShDhQ -

-¿ `c `g ¢ShDhQ øY ÉYÉÑJ ê Ü CG ¢ShDhQ øe ¢SCGQ qπc ó©Ñj2,5.º°U

áª«∏©qàdG

*.¢Sóæ¡ŸG √ qóYCG …òqdG º«ª°üqàdG ≈∏Y π°üMC’ º°S qôdG q”CG

`©e4

`©e5

¿

`c `g

190

*»àqdG º««≤qàdG ÒjÉ©e øe QÉ«©e qπc ¤EG áÑ°ùqædÉH ºq∏©àŸG AGOC’ Ö°SÉæŸG Oó©dG ∫hó÷G πNGO IôFGóH •Éëj

.çÓqãdG äÉq«©°VƒdG É¡àæ qª°†J

*hCG QÉ«©e ‘ ≈fOC’G ∂q∏ªàdG ¬Zƒ∏H ΩóY øY ô¶qædG ±ô°üH ºq∏©àŸG É¡«∏Y π q°ü– »àqdG •É≤qædG ™«ªL Ö°ùà–

.∂dP ¤EG ä qOCG »àqdG ÜÉÑ°SC’G ≈∏Y ò«ª∏qàdG q∞∏e ‘ ¢ü«°üæqàdG qºàjh ≈fOC’G qó◊G ÒjÉ©e øe ÌcCG

õq«ªàdG QÉ«©e ≈fOC’G qó````◊G ÒjÉ`````©e∂q∏ªàdG äÉjƒà°ùe

`©e5 `©e4 `©e3 `©e2 `©e1

00,5

12345


1,5 1 0,5 0,75 0,5 0,250,75 0,5 0,25

4 3 1,5 ≈fOC’G ¿hO ∂q∏“1,5 1

2 1 2 5 ≈fOCG ∂q∏“

2,53 1,251,5 3 2,5 2,25 6,57,5 ≈°übCG ∂q∏“

191


á«fÉqãdG áq«KÓqãdG

................. ¢SQÉe

ôjôªqàdG äÉ«°UƒJìÓ°UE’Gh

äÉ«°VÉj qôdG.......................................................................

áæ°ùdG5..............................

I -ô¶àæŸG AGOC’G

ºq∏©àŸG ¿ƒµj »°SÉ°SC’G º«∏©qàdG øe á°ùeÉÿG áæ q°ùdG øe áq«fÉãdG áq«KÓqãdG ájÉ¡f ‘

øY áHÉLE’G oÖLƒà°ùJ ’ á∏Ä°SCG ø qª°†àJ ¬«dEG áÑ°ùqædÉH ád’O äGP πFÉ°ùe qπM ≈∏Y GQOÉb

: Öq∏£àJh Úà∏Môe øe ÌcCG É¡æe qπc

1-¥É£f ‘ ( áq«æeR Oóe ,πàc ,∫GƒWCG ,äÉ©°S ,áq«dÉe ≠dÉÑe) ôjOÉ≤e ‘ ±ô°üqàdG

: `H ∂dPh øe qõdG ¢ù«≤J »àqdG OGóYC’Gh áqjô°û©dG OGóYC’Gh áq«©«Ñ£dG áë«ë q°üdG OGóYC’G

-CG∞«XƒJ

*.áq«©«Ñ£dG áë«ë q°üdG OGóYC’G ≈∏Y ™HQC’G äÉq«∏ª©dG

*.áqjô°û©dG OGóYC’G ≈∏Y ìô q£dGh ™ª÷G »àq«∏ªY

*.øe qõdG ¢ù«≤J »àqdG OGóYC’G ≈∏Y ìô q£dGh ™ª÷G »àq«∏ªY

-Ü áMÉ°ùŸG ¢ù«b äGóMhh πàµdG ¢ù«b äGóMh ‘ ±qô°üqàdG

2 -.áq«°Sóæg Ωƒ°SQ RÉ‚EG ‘ IôFG qódGh ájhG qõdG ∞ q°üæe ∞«XƒJ

192

-II: º««≤qàdG ÒjÉ©eGòg ‘ áMÎ≤ŸG ¢UôØdG OóY

QÉÑàN’G¬JGô q°TDƒeh ¬ q°üf QÉ«©ŸG

6*ºFÓŸG πjhCÉqàdG

¯áÑ°SÉæŸG äÉ«£©ŸG QÉ«àNG

¯áÑ°SÉæŸG äÉq«∏ª©dG QÉ«àNG

1

9

* ÜÉ°ù◊G áqë°U:

OGóYC’G áYƒª› ‘ ™HQC’G äÉq«∏ª©dG RÉ‚G ¯

.áq«©«Ñ q£dG áë«ë q°üdG

áYƒª› ‘ ìô q£dGh ™ª÷G »àq«∏ªY RÉ‚EG ¯


OGóYC’G ≈∏Y ìô q£dGh ™ª÷G »àq«∏ªY RÉ‚EG ¯

.øe qõdG ¢ù«≤J »àqdG

2

6áq«©°VƒdG)1(

*: ¢ù«≤dG äGóMƒd í«ë q°üdG ∫Éª©à°S’G

.≠µdGh qø q£dGh QÉ£æ≤dG ÚH äÓjƒ– AGôLEG ¯

äÉMÉ°ùŸG ¢ù«b äGóMh ÚH äÓjƒ– AGôLEG ¯

™qHôŸG ÎŸGh áq«MÓØdG

3

6áq«©°VƒdG)3(

* áq«°Sóæ¡dG ∫Éµ°TC’G äÉ« q°UÉN ∞«XƒJ

ÉjGh qõdG äÉØ q°üæe º°SQ ¯

Ωƒ∏©e iôNCG øY Égó©H á£≤f ójó– ¯4

←4äÉÑàY áq«©°VƒdG)1(

←¿ÉàÑàY áq«©°VƒdG)3(

*á qb qódG

øe ÌcCG) πMGôŸG O qó©àe ∫GDƒ°S øY áHÉLE’G ¯

(Ï«∏Môe

.áq«°Sóæ¡dG Ωƒ°S qôdG á qbO ¯

5

3 áq«©°VƒdG )1(




193

-IIIôjôªqàdG äÉ«°UƒJäGP Úà q°üM ‘ QÉÑàN’G õéæj -40 IóMGƒdG ¥O

á q°ü◊G -1G : OóY áq«©°Vƒd1)40( ¥O -á q°ü◊G2G :OóY ¿Éàq«©°Vƒd2h3)20 * ¥O2(

èFÉàqædG á∏°UƒM qºàJ qºK ÉgOƒæH ≈∏Y áY qRƒŸG ÒjÉ©ŸG ¤EG GOÉæà°SG (çÓqãdG äÉq«©°VƒdG) QÉÑàN’G ìÓ°UEG qºàj ¯áq«©°VƒdG ó©H) QÉÑàN’G ôNBG ‘ OQGƒdG OGóYC’G OÉæ°SEG ∫hóL ‘3.(

.RÉ‚EÓd O qóÙG âbƒdG OhóM ‘ äÉª«∏©qàdG øY áHÉLE’Gh áq«©°Vh qπc ‘ óæ q°ùdG IAGôb ¤EG ¿ƒªq∏©àŸG ≈Yój ¯

-IVìÓ°UE’G äÉ«°UƒJh Ö≤JôŸG êÉàfE’G*OóY áq«©°VƒdG 1

äÉ«°UƒqàdG ÒjÉ©ŸG Ö≤``JôŸG êÉ```àfE’G áª«∏©qàdG

π``Ñ≤Já``dhÉfi

πª©à°SG GPEG ò`«ª∏qàdG

áqjOóY IQÉ``ÑY

ø``Y á``HÉLEÓd

∫GDƒ``` q°ùdG

QB’ÉH áq«fÉqãdG á≤£æŸG áMÉ°ùe ¢ù«b

60 -24,5 =35,5⁄ÉH É¡àMÉ°ùe ¢ù«b2

35,5QBG =3550Ω2

QB’ÉH ¤hC’G á≤£æŸG áMÉ°ùe ¢ù«b

35,5 +39,5 =75⁄ÉH É¡àMÉ°ùe ¢ù«b2

75 = QBG7500⁄ÉH áãdÉqãdG á©£≤dG áMÉ°ùe ¢ù«b2

60 = QBG6000Ω2

⁄ÉH π≤◊G áMÉ°ùe ¢ù«b2

6000 +3550 +7500 =17050∫É≤JÈdG QÉé°TCG OóY

17050 :50 =341≥jOÉæ q°üdG OóY

341 *6 =2046≠µdÉH »°VÉŸG º°SƒŸG êÉàfG á∏àc

2046 *25 =51150∫hó÷G Òª©J

∫ qƒMCG

31,75¥ =3175≠c

23,25¥ =2325≠c

14,50 = ¥1450≠c

1

2

3

4

`©e1

`©e1

`©e1

`©e2

`©e3

`©e2

`©e2

`©e3

194


≠µdÉH ‹É◊G º°SƒŸG êÉàfEG á∏àc

3175 +2325 +1450 =6950

‹É◊G º°SƒŸG êÉàfEG ≥ q≤ëj ⁄

q¿C’ ìÓØdG ¬© qbƒJ Ée

6950≠c >51150 ≠c

5


πª©dG ¥Ó£fG áYÉ°S

13 -4h ¢S45O¥ =8h ¢S15¥O

áq«FÉ°ùŸG IÎØdG I qóe

8 - ¢S4h ¢S45¥O =3h ¢S15¥O

áq«FÉ°ùŸG á q°ü◊G AÉ¡àfG áYÉ°S

14h ¢S45¥O +3h ¢S15¥O =18¢S

1

`©e5

`©e1

`©e2

*OóY áq«©°VƒdG2

äÉ«°UƒqàdG Ö≤``JôŸG êÉ```àfE’G áª«∏©qàdG

1

`©e4 `©e5

*OóY áq«©°VƒdG3

195

ÜÉ°ù◊G áqë°U ¤EG áÑ°ùædÉH)OóY QÉ«©ŸG2(

≥«bO QÉÑàNG ≥M’ âbh ‘ ¬«∏Y ìÎ≤j º««≤qàdÉH áaó¡à°ùŸG áq«∏ª©dG Îîj ⁄h πjhCÉqàdG ‘ ò«ª∏qàdG CÉ£NCG GPEG -

.(ÒjÉ©ŸG ÚH π°üØdG ¥É£f ‘ ∂dPh) OGóYC’G OÉæ°SEG ∫hóL ‘ É¡éFÉàf Ö°ùà–h äÉq«∏ª©dG √òg ø qª°†àj

OóY QÉ«©ŸG ºq«≤oj1OóY QÉ«©ŸG øY ’ƒ°üØe2

OóY QÉ«©ŸG -1 ←ìhô£ŸG ∫GDƒ q°ùdG øY áHÉLEÓd áÑ°SÉæŸG äÉq«∏ª©dGh äÉ«£©ŸG QÉ«àNG

OóY QÉ«©ŸG -2←.(äÉq«∏ª©dG RÉ‚EG) ÜÉ°ù◊G áqë°U

OóY QÉ«©ŸG º««≤àH íª°ùJ ÉgQÉàNG »àqdG áq«∏ª©dG âfÉch äÉ«£©ŸG QÉ«àNG ‘ ò«ª∏qàdG CÉ£NCG GPEG -2™≤j

.QÉ«©ŸG Gò¡d IQ qô≤ŸG ¢UôØdG ÚH øe ÉgQÉÑàYG

196

ájÉ¡f ‘ Úªq∏©àŸG äÉÑ°ùàµe º««≤JÊÉqãdG »KÓqãdG


äÉ«°VÉqjôdG á°ùeÉÿG áæ°ùdG .................

á°SQóŸG................. ..............................

(ÜÉÑ°SC’G) EÉ£ÿG πjhCÉJ ¬H ¿ƒq«æ©ŸG ò«eÓqàdG CÉ£ÿG

197

ájÉ¡f ‘ Úªq∏©àŸG äÉÑ°ùàµe º««≤J ÊÉqãdG »KÓqãdG


äÉ«°VÉjôdG á°ùeÉÿG áæ°ùdG ..............

á°SQóŸG.............. ............................

´ƒªÛG

ΩÉ©dG

QÉ«©e



1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

....

....

...

....

198

äÉ«°VÉjôdG ‘ QÉÑàN’G¿GƒL

á°ùeÉÿG.................

Ö≤∏dGh º°S’G.........................................................................

á°SQóŸG....................................

äÉª«∏©àdGh óæ q°ùdG


⁄ÉH √Gó©oH π«£à°ùe πµ°T ‘ áq«MÓa ¢VQCG á©£b ìqÓa iô°T85,2h66,25

ÜÉ°ùëH2,6.óMGƒdG ™qHôŸG Îª∏d O

™aOh.áqjQÉ≤©dG áq«µ∏ŸG ôJÉaóH É¡∏«é°ùàd É¡FGô°T øªK øe

: áq«dÉàdG qOGƒŸG AGô°T ∂dP Öq∏£àa ¬°VQCG è««°ùàH ìqÓØdG ΩÉb

*33`H …ójó◊G ∂∏ q°ùdG øe áØ«Ød33,750 IóMGƒdG áØ«Øq∏dG O

*126pH GOƒªYK.∑Ó°SC’G ∞FÉØd øª

*.IóªYC’G øªK ∞©°V É¡æªK áØ∏àfl iôNCG qOGƒe

*`H ÜÉH204.O

á∏eÉ©dG ó«dG IôLCG â¨∏Hh. qOGƒŸG √òg AGô°T øªK

äÉª«∏©qàdG `©e1 `©e2

`©e1 `©e2

`©e1 `©e2

`©e1 `©e2

`©e1 `©e2

1 -.¢VQC’G AGô°T øªK O qóMCG

4- .iôNC’G qOGƒŸG AGô°T øªK O qóMCG

5 -.áéq«°ùe ¢VQC’G áØ∏c øªK O qóMCG

2 -.É¡é««°ùJ πÑb ¢VQC’G áØ∏c øªK O qóMCG

3 -≠∏H IóªYC’G AGô°T øªK q¿CG âÑKCG222,750O

`©e5

3

100

1

5

1

4

199

OóY áq«©°VƒdG2∞q«°üdG π°üa ∫ÓN áq«YÉæ°U á°ù q°SDƒe ∫É qªY π¨à°ûj5Ö°ùM ´ƒÑ°SC’G ‘ ΩÉqjCG

: ‹ÉqàdG â«bƒàdG

*: á°ù q°SDƒŸG ∫É qª©d »∏©ØdG πª©dG I qóe O qóMCG

.´ƒÑ°SC’G øe ¤hC’G á©HQC’G ΩÉqjC’G øe qπc ‘ - CG

.á©ªL Ωƒj qπc ‘ -Ü

.´ƒÑ°SC’G ‘ -ê


∂∏eCG : ìqÓa ∫Éb3É¡JÉMÉ°ùe á°ù«bCG ¢VQC’G øe ™£b6,4BÉg ,0,64BÉg ,6,4

QBG: ‹ÉqàdG ∫hó÷ÉH áæq«Ñe ÉgOÉ©HCGh

*∫hó÷G øe Ö°SÉæŸG ¿ÉµŸG ‘ ìqÓØdG É¡e qób »àqdG äÉMÉ°ùŸG á°ù«bCG ÖàcCG

‹ÉqàdG»àHÉLEG πq∏YCGh

Ωƒj øeÚÚæKC’G Ωƒj ¤EG ¢ù«ªÿG

*áYÉ°ùdG øe7áYÉ q°ùdG ¤EG ÉMÉÑ°U15h30IÎØdG √òg πq∏îàJ ¥O

`H áMGÎ°SBG45¥O

áá©ª÷G :áYÉ°ùdG øe7h30áYÉ°ùdG ¤EG ¥O13h15¥

`©e2

`©e1

`©e4

`©e3

ÎŸÉH OÉ©HC’G πµ°ûdG á©£≤dG

∫ƒ q£dG40¢Vô©dGh16 π«£à°ùe 1

™∏ q°†dG80 ™qHôe 2

∫ƒ q£dG400¢Vô©dGh160 π«£à°ùe 3

3 2 1 á©£≤dG

...............................

......................... q¿C’

................................

........................ q¿C’

................................

....................... q¿C’ áMÉ°ùŸG ¢ù«b

200

OóY áq«©°VƒdG4 πµ q°ûdG π«£à°ùe óªMCG áaôZ ÜÉH

ÜÉÑdG Gòg ø qª°†àj3 :‹ÉqàdG ∫hó÷ÉH áæq«Ñe É¡dÉµ°TCG áqjQƒq∏H ¥ÉÑWCG

.É¡æe qπc …ô£b óMC’ πeÉM ∫ º«≤à°ùŸG

OGó`YC’G OÉ`æ°SEG ∫hó`L

¥ Ω ¢U ¢S ´ ¿ `c `g O ê Ü CG …Qƒq∏ÑdG ≥Ñ q£dG

π«£à°ùe ™qHôe π«£à°ùe ¬∏µ°T

`©e4

`©e5

QÉ«©e

õq«ªàdG ≈fOC’G qó````◊G ÒjÉ`````©e äÉjƒà°ùe∂q∏ªàdG

`©e5 `©e4 `©e3 `©e2 `©e1

0 0 0 0 ∂q∏ªàdG ΩGó©fEG

1,5 1 0,5 11,25 1 0,75 0,50 0,25

4 3 2 1¿hO ∂q∏“

≈fOC’G2,25 2 1,75 1,50

2 1 2,5 4,5 ≈fOCG ∂q∏“

2,53 2 4 3,50 3,25 3 2,75 55,56 ≈°übCG ∂q∏“

00,5

11,5

22,5

345

*.ÜÉÑdG Gòg ‘ áqjQƒq∏ÑdG ¥ÉÑWC’G ∫Éµ°TCG º°SQ q”CG

¢U

¢S¿

`c

Ü`g

CG

O(∫)Ω

201

I-ô¶àæŸG AGOC’G

áÑ°ùædÉH ád’O äGP πFÉ°ùe qπM ≈∏Y GQOÉb ºq∏©àŸG ¿ƒµj »°SÉ°SC’G º«∏©qàdG øe á°ùeÉÿG áæ q°ùdG ájÉ¡f ‘

: Öq∏£àJh Úà∏Môe øe ÌcCG É¡æe qπc øY áHÉLE’G ÖLƒà°ùJ ’ á∏Ä°SCG ø qª°†àJ ¬«dEG

*áqjô°û©dG OGóYC’G áYƒª›h áq«©«Ñ q£dG áë«ë q°üdG OGóYC’G áYƒª› ‘ ™HQC’G äÉ«∏ª©dG ∞«XƒJ

* øe qõdG ¢ù«≤J »àqdG OGóYC’G ≈∏Y Üô q°†dGh ìô q£dGh ™ª÷G äÉq«∏ªY ∞«XƒJ

*.á°ShQóŸG ¢ù«≤dG äGóMh ∫Éª©à°SBG

*ÜÉ°ùMh øjô£≤dG äÉ« q°UÉN ¤EG GOÉæà°SBG ™qHôe hCG /h π«£à°ùe º°SQ óæY áq«°Sóæ¡dG ∫Éµ°TC’G äÉ« q°UÉN ∞«XƒJ

Éª¡æe áÑ qcôe ∫Éµ°TCG äÉMÉ°ùe

II -É¡JGô°TDƒeh º««≤qàdG ÒjÉ©e

QÉ«àN’G ‘ ¢UôØdG OóY ¬````JGô q°TDƒeh ¬```````` q°üf QÉ«©ŸG

8¢Uôa

*: áq«©°Vh äÉ«£©Ÿ ºFÓŸG πjhCÉqàdG

QÉ«àNG ™e É¡dÉª©à°SBGh äÉ«£©ŸG QÉ«àNG -

»àqdG OGóYC’G ‘h ÜÉ°ù◊G ‘ áÑ°SÉæŸG äÉq«∏ª©dG

øe qõdG ¢ù«≤J

1

15á°Uôa*ÜÉ°ù◊G áqë°U

™ªLh áª°ùbh Üô°V : äÉq«∏ªY RÉ‚EG - 2

3¢Uôa*∫GƒWC’G ¢ù«b äGóMƒd í«ë q°üdG ∫Éª©à°S’G

¢ù«≤dG áª¶fCÉH á≤q∏©àe äÓjƒ– AGôLEG - 3

6¢Uôa

* áq«°Sóæ¡dG ∫Éµ°TC’G äÉ« q°UÉN ∫Éª©à°SG

É¡JÉMÉ°ùÃ áq«°Sóæg ∫Éµ°TCG §HQ -

áq«°Sóæg ∫Éµ°TCG º°SQ -4

8äÉÑàY

* áb qódG

äGP á qjOó˘Y IQÉ˘Ñ˘Y ∫É˘ª˘©˘à˘°SG) »˘˘ q°ûª˘˘qà˘˘dG QÉ˘˘°üà˘˘NBG -

Úà«∏ªY

áq«°Sóæ¡dG Ωƒ°S qôdG á qbO -

5

202

III -Ö≤JôŸG êÉàfE’G

äÉ¶MÓŸG ÒjÉ©ŸG qπ`````◊G áª«∏©qàdG

õ˘q«˘ª˘à˘dG •É˘≤˘f ó˘æ˘˘°ùJ ºq∏©àe qπµd

»˘˘˘ q°ûª˘˘ qà˘˘˘dG ô˘˘˘°üà˘˘˘˘NGIQÉ˘Ñ˘Y ∫É˘ª˘˘©˘˘à˘˘°SÉ˘˘HÚàq«∏ªY äGP áqjOóY

*¤hC’G áq«©°VƒdG

⁄ÉH ¢VQC’G áMÉ°ùe ¢ù«b2

85,2 *66,25 =5644,5

QÉæj qódÉH ¢VQC’G AGô°T øªK

2,6 *5644,5 =14675,7

QÉæj qódÉH ¢VQC’G π«é°ùàd ¬©aO Ée

É¡é««°ùJ πÑb ¢VQC’G áØ∏cQÉæj qódÉH

14675,7 +440,271 =15115,971

QÉæjódÉH ∞FÉØq∏dG AGô°T øªK

33,750 *33 =1113,750

QÉæj qódÉH IóªYC’G AGô°T øªK

1113,750 :5 =222,750

QÉæj qódÉH iôNC’G qOGƒŸG AGô°T øªK

222,750 *2 =445,5

QÉæj qódÉH á∏eÉ©dG ó«dG IôLCG

445,5 :4 =111,375

QÉæj qódÉH áéq«°ùe ¢VQC’G áØ∏c øªK

15115,971 +1113,750 +222,750+

445,5 +111,375+

1

2

3

4

5

`©e1

`©e1

`©e2

`©e2

440,271 14675,7 *3

100=

`©e1

`©e2

`©e1

`©e2

`©e1

`©e2

`©e5 17213,346 = 204

203


*á«fÉqãdG áq«©°VƒdG

: á q°ù°SDƒŸG ∫É qª©d »∏©ØdG πª©dG I qóe

(CG ´ƒÑ°SC’G ‘ ¤hC’G á©HQC’G ΩÉqjC’G øe qπc ‘

)15h ¢S30- ¥O7S¢ * (4) -45 * ¥O4= (

31¢S

(Ü á©ªL Ωƒj πc ‘

13h ¢S15¥O -7h ¢S30¥O =5h ¢S45¥O

´ƒÑ°SC’G ‘ (ê

31 + ¢S5h ¢S45 = ¥O36h ¢S45¥O

CG

Ü

ê

*áãdÉqãdG áq«©°VƒdG

⁄ÉH ¤hC’G á©£≤dG áMÉ°ùe ¢ù«b2

40 *16 =640

⁄ÉH á«fÉqãdG á©£≤dG áMÉ°ùe ¢ù«b2

80 *80 =6400

⁄ÉH áãdÉqãdG á©£≤dG áMÉ°ùe ¢ù«b2

400 *160 =64000

ìqÓØdG É¡e qób »àdG äÉMÉ°ùŸG á°ù«bCG ÖàcCG

¤hC’G á©£≤dG :6,4QBG

q¿C’640Ω2 =6,4G QB

á«fÉqãdG á©£≤dG :0,64BÉg

q¿C’6400Ω2 =0,64BÉg

á©£≤dGáãdÉãdG :6,4BÉg

q¿C’64000Ω2 =6,4 BÉg

`©e2

`©e1

`©e4

`©e3

204


q¿CG ºq∏©àª∏d øµÁ -

∫É˘˘˘˘˘µ˘˘˘˘˘°TC’G º˘˘˘˘˘°Sô˘˘˘˘˘j

¢Sƒ˘µ˘dG ∫É˘ª˘©˘à˘°SÉ˘˘H

Iô£°ùŸGh

º˘˘q∏˘˘©˘˘à˘˘ª˘˘∏˘˘d ø˘˘µÁ -

QÉ˘˘cÈdG ∫É˘˘ª˘˘©˘˘à˘˘˘°SG

Iô£°ùŸGh

: áqjQƒq∏ÑdG ¥ÉÑWC’G ∫Éµ°TCG º°SQ

*O ê Ü CG π«£à°ùŸG

*´ ¿ `c `g ™qHôŸG

*¥ Ω ¢U ¢S π«£à°ùŸG

`©e4

`©e5

(∫)

¢U

¢S¿

`c

Ü`g

¥´

CG

OΩ

ê

205

ájÉ¡f ‘ Úªq∏©àŸG äÉÑ°ùàµe º««≤J

(¿GƒL) ådÉqãdG »KÓqãdG


äÉ«°VÉqjôdG á°ùeÉÿG áæ°ùdG .................

á°SQóŸG................. ............................

(ÜÉÑ°SC’G) EÉ£ÿG πjhCÉJ ¬H ¿ƒq«æ©ŸG ò«eÓqàdG CÉ£ÿG

206

ájÉ¡f ‘ Úªq∏©àŸG äÉÑ°ùàµe º««≤J (¿GƒL) ådÉqãdG »KÓqãdG


äÉ«°VÉjôdG á°ùeÉÿG áæ°ùdG ...............

á°SQóŸG.............. ...........................

´ƒªÛG

ΩÉ©dG

QÉ«©e



1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

..

..

....

....

...

....

207

ÜÉàµdG ¢Sô¡a

áëØ°üdG º°ù≤dG Q/´

3 áeqó≤ŸG 1

6 …ƒHÎdG …ô¶ qædG º°ù≤dG 2

32 »ª∏©dG …ô¶`qædG º°ù≤dG 3

88 »∏ª©dG º°ù≤dG 4

Documents

«∞πLNu¸¥W «∞∑u≤ºOW Ë“«¸… «∞∑d°OW Ë«∞∑Ju¥s …...á``eó≤ªq rdG áØ üH äÉ« VÉjôdG Iq OÉe ‘h áq qeÉ Y áØ üH ä’Ééªn rdyG qπc