Հովհաննես Թումանյան

Հովհաննես Թադևոսի Թումանյան (Փետրվար 19, 1869, Դսեղ - Մարտ 23, 1923, Մոսկվա),

հայ բանաստեղծ, արձակագիր, գրական, ազգային և հասարակական գործիչ:

Հովհաննես Թումանյանի ստեղծագործություններում մարմնավորված

են հայ ժողովրդի հավաքական իմաստնությունն ու հանճարը, նրատենչերն

ու երազանքները: Անահիտ Հովհաննիսյան

Հիմնական դպրոց5- րդ դասարան

• Համարվումէ ամենայն հայոց բանաստեղծ:

• Թումանյանը գրել էբանաստեղծություններ, պոեմներ, քառյակներ, բալլադներ, պատմվածքներ ու հեքիաթներ, ակնարկներ,

քննադատական ու հրապարակախոսական

հոդվածներ: Նրա գործերը մեծ մասամբ գրված են ռեալիստական ոճով, երբեմն

կենտրոնանալով իր ժամանակների ամենօրյա կյանքի վրա: Ծնվելով Լոռվա

Դսեղ գյուղում, Թումանյանը երիտասարդտարիքում

տեղափոխվեց Թիֆլիս, որը ողջ 19- րդդարում և 20- րդդարի սկզբներինՌուսականկայսրությունում հայ մշակութային

կյանքի կենտրոնն էր: Շուտով նա հայտնի դարձավ հայկական

հասարակության լայն շրջանակներին շնորհիվ իրպարզ, բայց բառացիկ պոետիկ ստեղծագործությունների

միջոցով: Թումանյանի ստեղծագործությունների հիման վրա

նկարահանվել են մի շարք ֆիլմեր: Եվսերկու՝ Անուշ (1912) և Ալմաստ (1930)

օպերաները հիմնված են Թումանյանի ստեղծագործությունների վրա:

Տոհմ• ՀովհաննեսԹումանյանի հայրը՝

Ասլանը (1839-1898), գյուղի քահանան էր՝ ձեռնադրված որպես

Տեր-Թադևոս: Նապատկանում էր ազնվականԹումանյանտոհմին,

որ սերում էր Տարոնից 10-11- րդ դարերում Լոռի

գաղթած Մամիկոնյաններից: Մայրը՝ Սոնան (1842-1936) ծագում էր

Քոչարյաններիտոհմից և նույնպես դսեղցի էր: Լինելով զրույց

սիրող և լավպատմող կին` նա իր երեխաներին լեգենդներ,

առակներ և հեքիաթներ էրպատմում, համեմած

ժողովրդական ոճով ևդարձվածներով: Թումանյանն ութ

երեխաներիցամենաավագն էր. մյուս երեխաներն էին՝ Ռոստոմ

(1871-1915), Օսան (1874-1926), Իսկուհի (1878-1943), Վահան (1881-1937), Աստղիկ (1885-1953), Արշավիր (1888-1921), Արտաշես (1892-1916).

Կենսագրություն• ՀովհաննեսԹումանյանը ծնվել է 1869

թվականիփետրվարի 19-ին, ԼոռվաԴսեղգյուղում։

• 1877-79 - , թթ ին Թումանյանը սովորել է Դսեղի : 1879-1883 ծխական դպրոցում սովորում է

( ) Ջալալօղլու այժմ Ստեփանավան նորաբաց : 1883 - երկսեռ դպրոցում թ ից բնակվել

: 1883-87 - է Թիֆլիսում թթ ին սովորել է Թիֆլիսի , Ներսիսյան դպրոցում սակայն նյութական

1887 . ծանր դրությանպատճառով թ ստիպված եղավթողնել դպրոցը և սկսեց աշխատել Թիֆլիսի հայ եկեղեցական

, դատարանում այնուհետևՀայ Հրատարակչական միության

( 1893 ) 1893 - գրասենյակում մինչև թ ։ թ ից « », « », աշխատակցել է Աղբյուր Մուրճ

« », « » , Հասկեր Հորիզոն պարբերականներին զբաղվել գրականև հասարակական

:գործունեությամբ• 1899 - թ ին նրանախաձեռնությամբ

Թիֆլիսում ստեղծվել « » , է Վերնատուն գրականխմբակը որի

, անդամներն էին Ավետիք Իսահակյանը , , Դերենիկ Դեմիրճյանը Լևոն Շանթը

, , Ղազարոս Աղայանը Պերճ Պռոշյանը Նիկոլ : Աղբալյանըև ուրիշներ Որոշ

1908 ընդմիջումներովայն գոյատևեց մինչև.թ

• 1912 - , թ ինԹումանյանն ընտրվել է նորաստեղծ Հայ գրողների կովկասյան ընկերության1918 - ( ) թ ին՝ Հայոց հայրենակցական միությունների միության ՀՀՄՄ

: (1914-1918 .) նախագահ Առաջին համաշխարհայինպատերազմում թթ հայ ժողովրդի (1919-20 .) կրած վնասները հաշվելու և Փարիզի հաշտությանխորհրդաժողովին թթ

- 1918 - ներկայացնելու նպատակով ՀՀՄՄ ն թ ին ստեղծել է Քննիչ հանձնաժողով՝ :Թումանյանի գլխավորությամբ

• 1912-1921 . թթ եղել է Հայ գրողների կովկասյան միության նախագահը։ Հայաստանի խորհրդայնացումից հետո դառնում է Հայաստանի օգնության կոմիտեի նախագահ

(1921-22)։• 1921 - թ իաշնանըԹումանյանը մեկնում է Կոստանդնուպոլիս՝ հայ գաղթականների

: համար օգնություն գտնելու նպատակով Մի քանիամիս մնալովայնտեղ նա : 1922 - վերադառնում է հիվանդացած թ ինտարած վիրահատությունից հետո

, Թումանյանի ինքնազգացողությունը լավանում է սակայն սեպտեմբերին : հիվանդությունը դարձյալ իրեն զգացնել է տալիս Թումանյանինտեղափոխում

, 1923 . 23- , 54 են Մոսկվայիհիվանդանոցներից մեկը սակայն թ մարտի ին տարեկան :հասակում ՀովհաննեսԹումանյանը վախճանվում է

Անձնական կյանք

• 1888 , թվականին տասնինըտարեկան, հասակում Թումանյանն

ամուսնանում է տասնյոթամյա Օլգա

Մաճկալյանի: 10 հետ Նրանք ունեցան

. (1889-երեխա Մուշեղ1938), (1891-1968), Աշխեն

(1892-1957), Նվարդ (1894-1918), Արտավազդ

(1896-1937), Համլիկ Անուշ(1898-1927), Արփենիկ(1899-1981), (1900-Արեգ1939), (1905-1988), Սեդա

(1907-1989):Թամար