41
ANCA ilişkili vaskülitler: Sınıflandırma ve tedaviye güncel bakış Dr Hayriye Sayarlıoğlu Ondokuz Mayıs Üniversitesi

ANCA ilişkili vaskülitler ilişkili... · 2014-11-06 · ANCA pozitif EGPA • Klinik –Nekrotizan glomerulonefrit –Purpura –Pulmoner hemoraji –Mononöritis multipleks •

  • Upload
    others

  • View
    14

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: ANCA ilişkili vaskülitler ilişkili... · 2014-11-06 · ANCA pozitif EGPA • Klinik –Nekrotizan glomerulonefrit –Purpura –Pulmoner hemoraji –Mononöritis multipleks •

ANCA ilişkili vaskülitler: Sınıflandırma ve tedaviye güncel

bakışDr Hayriye Sayarlıoğlu

Ondokuz Mayıs Üniversitesi

Page 2: ANCA ilişkili vaskülitler ilişkili... · 2014-11-06 · ANCA pozitif EGPA • Klinik –Nekrotizan glomerulonefrit –Purpura –Pulmoner hemoraji –Mononöritis multipleks •

Tanım

• Damar duvar yapılarına karşı lökositlerin inflamatuar cevabı

– Damar duvar bütünlüğü bozulur kanama

– Lümende kan akımı bozulur iskemi ve nekroz

Page 3: ANCA ilişkili vaskülitler ilişkili... · 2014-11-06 · ANCA pozitif EGPA • Klinik –Nekrotizan glomerulonefrit –Purpura –Pulmoner hemoraji –Mononöritis multipleks •

Sınıflama

• ‘Nekrotizan angiitis’

– Hipersensitivite angiitis,

– Granulomatoz allerjik angiitis,

– Romatoid artrit,

– Poliarteritis (periarteritis) nodosa,

– Temporal arteritis.

Zeek PM (1952) Periarteritis nodosa: a critical review. Am J Clin Pathol 22:777–790

Page 4: ANCA ilişkili vaskülitler ilişkili... · 2014-11-06 · ANCA pozitif EGPA • Klinik –Nekrotizan glomerulonefrit –Purpura –Pulmoner hemoraji –Mononöritis multipleks •

Sınıflama

• Dev hücreli arterit

• Takayasu arteriti

• Poliarteritis nodosa

• Wegener granulomatosis

• Churg Strauss sendromu

• Henoch Schönlein purpurası

• Hipersensitivite vasküliti

Hunder GG et al (1990) The American college of Rheumatology 1990 criteria for the classification of vasculitis.Introduction. Arthritis Rheum 33:1065–1067

Page 5: ANCA ilişkili vaskülitler ilişkili... · 2014-11-06 · ANCA pozitif EGPA • Klinik –Nekrotizan glomerulonefrit –Purpura –Pulmoner hemoraji –Mononöritis multipleks •

Sınıflama • Büyük damar vaskülitleri

– Dev hücreli arteritis – Takayasu's arteritis

• Orta çaplı damar vaskülitleri– Klasik poliarteritis nodoza – Kawasaki hastalığı

• Küçük damar vaskülitleri– Wegener granulomatosisi– Churg-Strauss sendromu– Mikroskopik polianjitis– Henoch-Schönlein purpurası– Esansiyel kriyoglobulinemik vaskülitis– Kütanöz lökositoklatik anjitisJennette JC, Falk RJ, Andrassy K, Bacon PA, Churg J, Gross WL, et al. Nomenclature of systemic vasculitides: the proposal of an international consensus conference. Arthritis Rheum 1994;37: 187–92.

Page 6: ANCA ilişkili vaskülitler ilişkili... · 2014-11-06 · ANCA pozitif EGPA • Klinik –Nekrotizan glomerulonefrit –Purpura –Pulmoner hemoraji –Mononöritis multipleks •

Friedrich Wegener Jacob Churg Lotte Strauss

Page 7: ANCA ilişkili vaskülitler ilişkili... · 2014-11-06 · ANCA pozitif EGPA • Klinik –Nekrotizan glomerulonefrit –Purpura –Pulmoner hemoraji –Mononöritis multipleks •

2012 vaskülit sınıflaması (Chapel Hill Consensus Conference)

• Büyük damar vaskülitleri– Dev hücreli arterit– Temporal arterit

• Orta damar vaskülitleri– Poliarteritis nodoza– Kawasaki arteriti

• Küçük damar vaskülitleri– ANCA ilişkili vaskülitleri (AAV)

• Granülomatoz polianjitis (GPA)• Mikroskopik polianjitis (MPA)• Eozşnofilik granulomatoz polianjitis

(EGPA)

– İmmunkompleks vasküliti• Anti GBM hastalığı• Kriyoglobülinemik vaskülit• IgA vasküliti• Hipokomplemanemik ürtikeriyal vaskülit

• Değişken damar vaskülitleri– Behçet hastalığı– Cogan sendromu

• Tek organ vasküliti– Kutanöz lökositoklastik anjitis– Kutanöz arterit– Primer SSS vasküliti– İzole aortit– Diğerleri

• Sistemik hastalıklar ile ilişkili vaskülitler– SLE– RA– Sarkoidoz– Diğerleri

• Muhtemel etiyoloji ile ilişkili vaskülit– Hepatit B, C, sifiliz– İlaç ilişkilil immun komplekz vasküliti– İlaçlara bağlı ANCA ilişkili vaskülit– Kanser ilişkili vaskülit– Diğerleri

Page 8: ANCA ilişkili vaskülitler ilişkili... · 2014-11-06 · ANCA pozitif EGPA • Klinik –Nekrotizan glomerulonefrit –Purpura –Pulmoner hemoraji –Mononöritis multipleks •

ANCA ilişkili vaskülitler

• Nekrotizan vaskülit

• İmmun depozitler yok

• Küçük çaplı damar tutulumu

• ANCA pozitif

Page 9: ANCA ilişkili vaskülitler ilişkili... · 2014-11-06 · ANCA pozitif EGPA • Klinik –Nekrotizan glomerulonefrit –Purpura –Pulmoner hemoraji –Mononöritis multipleks •

Diagnostic and Classification Criteria for Primary Systemic Vasculitis

DCVAS

NCT01066208

Page 10: ANCA ilişkili vaskülitler ilişkili... · 2014-11-06 · ANCA pozitif EGPA • Klinik –Nekrotizan glomerulonefrit –Purpura –Pulmoner hemoraji –Mononöritis multipleks •

• ANCA

– 1982 tanımlandı

– 1985 granulomatoz polianjitis ile ilişkili

– mikroskopik polianjitis (MPA),

– "renal-limited" vaskülitis

Page 11: ANCA ilişkili vaskülitler ilişkili... · 2014-11-06 · ANCA pozitif EGPA • Klinik –Nekrotizan glomerulonefrit –Purpura –Pulmoner hemoraji –Mononöritis multipleks •

http://www.nature.com/ki/journal/v79/n6/fig_tab/ki2010472f2.html#figure-title

http://openi.nlm.nih.gov/detailedresult.php?img=2875655_ar2928-1&req=4

Page 12: ANCA ilişkili vaskülitler ilişkili... · 2014-11-06 · ANCA pozitif EGPA • Klinik –Nekrotizan glomerulonefrit –Purpura –Pulmoner hemoraji –Mononöritis multipleks •

Jennette, J. C. & Falk, R. J. (2014) Pathogenesis of antineutrophil cytoplasmic autoantibody-mediated disease Nat. Rev. Rheumatol. doi:10.1038/nrrheum.2014.103

Page 13: ANCA ilişkili vaskülitler ilişkili... · 2014-11-06 · ANCA pozitif EGPA • Klinik –Nekrotizan glomerulonefrit –Purpura –Pulmoner hemoraji –Mononöritis multipleks •

http://www.nature.com/ki/journal/v79/n6/fig_tab/ki2010472f2.html#figure-title

Page 14: ANCA ilişkili vaskülitler ilişkili... · 2014-11-06 · ANCA pozitif EGPA • Klinik –Nekrotizan glomerulonefrit –Purpura –Pulmoner hemoraji –Mononöritis multipleks •

ANCA ve diğer antikorlar

• Anti PR3

• Anti MPO

• Anti LAMP2

• Anti moesin

• Antiplasminogen

Page 15: ANCA ilişkili vaskülitler ilişkili... · 2014-11-06 · ANCA pozitif EGPA • Klinik –Nekrotizan glomerulonefrit –Purpura –Pulmoner hemoraji –Mononöritis multipleks •

GPA MPA EGPA

Page 16: ANCA ilişkili vaskülitler ilişkili... · 2014-11-06 · ANCA pozitif EGPA • Klinik –Nekrotizan glomerulonefrit –Purpura –Pulmoner hemoraji –Mononöritis multipleks •

EGPA

ANCA pozitif EGPA

• Klinik– Nekrotizan glomerulonefrit

– Purpura

– Pulmoner hemoraji

– Mononöritis multipleks

• Histopatoloji– Küçük damar vasküliti

• Patogenez– ANCA ilişkili

ANCA negatif EGPA

• Klinik– Nazal polip

– Pulmoner infiltratlar

– Kardiyomyopati

– Mononöropati, polinöropati

– Eozinofilik gastrit ve enterit

• Histopatoloji – Eozinofilik doku infiltrasyonu

• Patogenez– Eozinofillerden salınan toksik

ürünler

Page 17: ANCA ilişkili vaskülitler ilişkili... · 2014-11-06 · ANCA pozitif EGPA • Klinik –Nekrotizan glomerulonefrit –Purpura –Pulmoner hemoraji –Mononöritis multipleks •

http://img.medscape.com/pi/emed/ckb/rheumatology/329097-333492-310.jpg

Page 18: ANCA ilişkili vaskülitler ilişkili... · 2014-11-06 · ANCA pozitif EGPA • Klinik –Nekrotizan glomerulonefrit –Purpura –Pulmoner hemoraji –Mononöritis multipleks •

http://emedicine.medscape.com/article/362474-overview

http://img.medscape.com/pi/emed/ckb/rheumatology/329097-334024-176.jpg

Page 19: ANCA ilişkili vaskülitler ilişkili... · 2014-11-06 · ANCA pozitif EGPA • Klinik –Nekrotizan glomerulonefrit –Purpura –Pulmoner hemoraji –Mononöritis multipleks •

http://img.medscape.com/pi/emed/ckb/rheumatology/329097-334024-554.jpg

http://img.medscape.com/pi/emed/ckb/rheumatology/329097-333492-5142.jpg

Page 20: ANCA ilişkili vaskülitler ilişkili... · 2014-11-06 · ANCA pozitif EGPA • Klinik –Nekrotizan glomerulonefrit –Purpura –Pulmoner hemoraji –Mononöritis multipleks •

Tedavi

• Tedavisiz hastalarda 2 yıldaki mortalite oranı %90

• Hafif hastalık

– Aktif GN—yok

– Hayatı tehtid eden tutulumlar----yok

• Orta ve ağır hastalık

– Organ kaybına yol açan tutulumlar

– Hayatı tehtid eden tutulumlar

Page 21: ANCA ilişkili vaskülitler ilişkili... · 2014-11-06 · ANCA pozitif EGPA • Klinik –Nekrotizan glomerulonefrit –Purpura –Pulmoner hemoraji –Mononöritis multipleks •

Tedavi

Hastalığın ağırlığının değerlendirilmesi

Lokalize Alt ve/veya üst solunum yolları tutulumuSistemik tutulum ve yapısal semptomlar yok

Erken sistemik Hayatı tehtid eden veya organ kaybına yolaçabilecek tutulum yok

Yaygın Böbrek veya diğer organ tutulumlarıKreatinin < 5.6 mgdl

Ağır Böbrek veya diğer hayati organ yetmezlikleriKreatinin ˃ 5.6 mg/dl

Dirençli Kortikosteroidlere ve siklofosfamide cevapsız ilerleyici hastalık

Page 22: ANCA ilişkili vaskülitler ilişkili... · 2014-11-06 · ANCA pozitif EGPA • Klinik –Nekrotizan glomerulonefrit –Purpura –Pulmoner hemoraji –Mononöritis multipleks •
Page 23: ANCA ilişkili vaskülitler ilişkili... · 2014-11-06 · ANCA pozitif EGPA • Klinik –Nekrotizan glomerulonefrit –Purpura –Pulmoner hemoraji –Mononöritis multipleks •

Tam remisyon

• Sistemik inflamatuar hastalığın düzelmesi

• Akciğer infltrasyonlarının düzelmesi

• İnaktif idrar sedimenti

• Böbrek fonksiyonlarının düzelmesi

• İnatçı proteinüri hastalık aktivitesi olarak değerlendirilmez

Page 24: ANCA ilişkili vaskülitler ilişkili... · 2014-11-06 · ANCA pozitif EGPA • Klinik –Nekrotizan glomerulonefrit –Purpura –Pulmoner hemoraji –Mononöritis multipleks •

Kısmi remisyon

• Organ tutulumlarının ilerlemesinin durması

• Kreatinin ilerlemesinin durması

Dirençli hastalık

• İnatçı aktif idrar sedimenti veya böbrek fonksyonlarında ilerleyici kötüleşme

• İmmunsupresif tedaviye rağmen böbrek dışı bulguların düzelmemesi

Page 25: ANCA ilişkili vaskülitler ilişkili... · 2014-11-06 · ANCA pozitif EGPA • Klinik –Nekrotizan glomerulonefrit –Purpura –Pulmoner hemoraji –Mononöritis multipleks •

Erken sistemik hastalık Sistemik hastalık Ağır hastalık

Metotreksatkortikosteroid

Siklofosfamid +kortikosteroidVeyaRituksimab +kortikosteroid

Siklofosfamid +Kortikosteroid ve plazmaferez

Cevap yok

MetotreksatKortikosteroidkotrimaksazol

Kortikosteroid + Azatiopurin veyaMetotreksat/Leflunomid/MMFRituksiimabHer 4-6 ayda bir

Dirençli hastalık• Rituksimab• Diğer ilaçlarIVIGİnfliksimabAlemtuzumabDeoksispergualin

Relapsİndüksiyon tedavisi tekrarı rituksimab

Başlangıç

İdame

Page 26: ANCA ilişkili vaskülitler ilişkili... · 2014-11-06 · ANCA pozitif EGPA • Klinik –Nekrotizan glomerulonefrit –Purpura –Pulmoner hemoraji –Mononöritis multipleks •

KDIGO Başlangıç tedavisi

• Siklofosfamid, Kortikosteroid

• Ciddi hastalığı olmayanlarda

• Siklofosfamid kontrendike

RituksimabKortikosteroid

Page 27: ANCA ilişkili vaskülitler ilişkili... · 2014-11-06 · ANCA pozitif EGPA • Klinik –Nekrotizan glomerulonefrit –Purpura –Pulmoner hemoraji –Mononöritis multipleks •

KDIGO Özel hasta grupları

• Plazmaferez

– Diyaliz ihtiyacı olan veya serum kreatinini hızla yükselen hastalar

– Diffüz pulmoner hemorajisi olanlar

– ANCA pozitifliği ve Anti‐GBM pozitifliği

• Ekstrarenal bulgu yok

• Kronik diyalizSiklofosfamid 3 aysonra kesilir

Page 28: ANCA ilişkili vaskülitler ilişkili... · 2014-11-06 · ANCA pozitif EGPA • Klinik –Nekrotizan glomerulonefrit –Purpura –Pulmoner hemoraji –Mononöritis multipleks •

KDIGO İdame tedavisi

• İdame tedavi için ilaç seçimi

– Azatioprin: 1‐2 mg/kg/gün

– Azatioprin intoleransı olanlarda MMF 2x1 g/gün

– TMP‐SMX: Üst solunum yolu hastalığı olanlarda ek olarak verilmeli

– Metotreksat: Azatioprin ve MMF intoleransı olanlarda, eğer GFR>60 ml/dk ise 0.3 mg/kg/hafta, maksimum 25 mg/hafta)

– Etanercept kullanılmamalı

Page 29: ANCA ilişkili vaskülitler ilişkili... · 2014-11-06 · ANCA pozitif EGPA • Klinik –Nekrotizan glomerulonefrit –Purpura –Pulmoner hemoraji –Mononöritis multipleks •

KDIGO dirençli hastalık

• Steroid ve siklofosfamid direnci varsa

– Rituksimab

– IVIG

– Plazmaferez

Page 30: ANCA ilişkili vaskülitler ilişkili... · 2014-11-06 · ANCA pozitif EGPA • Klinik –Nekrotizan glomerulonefrit –Purpura –Pulmoner hemoraji –Mononöritis multipleks •

Tedavi cevabı yok

• Kronik hasar--- aktif hastalık

• Başka bir hastalığın eşlik etmesi

• Yetersiz hasta uyumu

• Yetersiz doz

Page 31: ANCA ilişkili vaskülitler ilişkili... · 2014-11-06 · ANCA pozitif EGPA • Klinik –Nekrotizan glomerulonefrit –Purpura –Pulmoner hemoraji –Mononöritis multipleks •

Siklofosfamid direnci

• Bir ay siklofosfamid tedavisi sonrası– Böbrek fonksiyonlarında progresif azalma, İnatçı

aktif idrar sedimenti

– Aktif vaskülitin devam eden veya yeni ortaya çıkan böbrek dışı bulgular

• Siklofosfamide cevapsız bulgular– Orbital psödotümör

– Subglottik stenoz

Page 32: ANCA ilişkili vaskülitler ilişkili... · 2014-11-06 · ANCA pozitif EGPA • Klinik –Nekrotizan glomerulonefrit –Purpura –Pulmoner hemoraji –Mononöritis multipleks •

Diğer tedaviler

• Muhtemelen etkili tedaviler– Rituximab– Mikofenolat mofetil

• Etkinliği kanıtlanmamış tedaviler– Anti TNF alfa – Anti T hücre antikorları– IVIG– Gusperimus (15 Deoksispergualin)– Yüksek doz iv azatioprin– Radyasyon tedavisi– Kök hücre nakli

Page 33: ANCA ilişkili vaskülitler ilişkili... · 2014-11-06 · ANCA pozitif EGPA • Klinik –Nekrotizan glomerulonefrit –Purpura –Pulmoner hemoraji –Mononöritis multipleks •

AAV’de randomize kontrollu çalışmalar

Page 34: ANCA ilişkili vaskülitler ilişkili... · 2014-11-06 · ANCA pozitif EGPA • Klinik –Nekrotizan glomerulonefrit –Purpura –Pulmoner hemoraji –Mononöritis multipleks •

Çalışmalar

MYCYC MMF Başlangıç NCT00414128

SPARROW Gusperismus Dirençli hastalık NCT01446211

PEXIVAS plazmaferez Ağır hastalık NCT00987389

B hücre deplesyonu

MAINRITSAN Rituximab Başlangıç NCT00748644

RITAZAREM Rituximab idame NCT01697267

BREVAS Belimumab Relaps NCT01663623

T hücre deplesyonu

Abatacept Relaps NCT00468208

Alemtuzumab Dirençli hastalık Walsh et al

Kompleman hedefli tedaviler

CLEAR C5a inhibitörü NCT01363388

Page 35: ANCA ilişkili vaskülitler ilişkili... · 2014-11-06 · ANCA pozitif EGPA • Klinik –Nekrotizan glomerulonefrit –Purpura –Pulmoner hemoraji –Mononöritis multipleks •

Antisitokin tedaviler

TNF ɑ blokerlerietanerceptinfliksimabAdalimumab

WGET çalışması

IL-6 inhibisyonuTocilizumab

vaka bildirimi

TH 17 hücre inhibisyonuIL-23 inhibitörü(Ustekinumab)

Diğer potansiyel tedaviler

Bortezomid Rat çalışması

Natalizumab

fostamatinib Rat çalışması

Tofacitinib

Page 36: ANCA ilişkili vaskülitler ilişkili... · 2014-11-06 · ANCA pozitif EGPA • Klinik –Nekrotizan glomerulonefrit –Purpura –Pulmoner hemoraji –Mononöritis multipleks •

EGPA beş faktör skorlaması

Beş faktör skoru (1996) Revize beş faktör skoru (2011)

Kardiyak tutulum Yaş ˃ 65

Gastrointestinal hastalık (kanama, delinme, infarkt veya pankreatit)

Kardiyak yetmezlik

Böbrek yetmezliği (kreatinin ˃ 1.6 mg/dl)

Böbrek yetmezliği (kreatinin 1.7 mg/dl)

Proteinüri (1˃ gr/gün) Gastrointestinal tutulum

Santral sinir sistemi tutulumu KBB tutulumu yok

Page 37: ANCA ilişkili vaskülitler ilişkili... · 2014-11-06 · ANCA pozitif EGPA • Klinik –Nekrotizan glomerulonefrit –Purpura –Pulmoner hemoraji –Mononöritis multipleks •

Eozinofilik granulomatoz polianjitisTedavi

• FFS ≥ 2, organ yetmezliği, FFS= 1 önemli organ tutulumu– Kortikosteroid

• Pulse

• 0.5-1.5 mg/kg/gün

– Siklofosfamid

• FFS ≤ 1– Kortikosteroid

– Metotreksat veya azatioprin

– Leflunamid

Page 38: ANCA ilişkili vaskülitler ilişkili... · 2014-11-06 · ANCA pozitif EGPA • Klinik –Nekrotizan glomerulonefrit –Purpura –Pulmoner hemoraji –Mononöritis multipleks •

Takip

• Rutin kan testlerinin yapılması (hemogram, kreatinin, elektrolitler, ALT, AST

• Düzenli idrar tetkiki

• RTX tedavisi öncesi Ig düzeylerinin ölçülmesi

• Pneumocystis jiroveci için Trimetoprim/sulfametoksazol profilaksisi

• Antifungal profilaksi

• Stafilokokus aureus tedavisi için uzun süreli nazal mupirosin

Page 39: ANCA ilişkili vaskülitler ilişkili... · 2014-11-06 · ANCA pozitif EGPA • Klinik –Nekrotizan glomerulonefrit –Purpura –Pulmoner hemoraji –Mononöritis multipleks •

Takip

• Servikal intraepiteliyal neoplazi taraması

• Siklofosfamid tedavisi sonrasında infertilite gelişme ihtimali değerlendirilmesi

• Osteoporoz profilaksisi

• Tüberküloz taraması

• Aşılama; pnömokok, influenza, Hepatit B

• Kardiyovasküler ve tromboembolik risk değerlendirilmesi

Page 40: ANCA ilişkili vaskülitler ilişkili... · 2014-11-06 · ANCA pozitif EGPA • Klinik –Nekrotizan glomerulonefrit –Purpura –Pulmoner hemoraji –Mononöritis multipleks •

Sonuç

• AAV az görülmekle beraber ayırıcı tanıda düşünülmesi gereken hastalıklardır

• Akut böbrek hasarı ve aktif idrar sedimenti ile başvuran hastalarda düşünülmelidir

• Hızlı tanı ve hızlı tedavi sonuçları iyileştirir

• Tedavide siklofosfamid en etkili ilaçtır

• Rituksimab’ın da siklofosfamid kadar etkili olduğu gösterilmiştir

Page 41: ANCA ilişkili vaskülitler ilişkili... · 2014-11-06 · ANCA pozitif EGPA • Klinik –Nekrotizan glomerulonefrit –Purpura –Pulmoner hemoraji –Mononöritis multipleks •