Upload
phamanh
View
215
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Andaam a ajami seereer
�� �� ���ام � ��� � Ndax o jang too bind a seereer na pindooƭ a araab
� �راب ࢣو�� ن ��� �� � ��� � � ��� � ��خ ا
5 juillet 2014
Andaam a ajami seereer : Ndax o jang too bind a seereer na pindooƭ a araab
A cang alaa inoorna na Ronald Nelson
Abdu-Injiiru a gefin
Mary Anne Lattin a suurnin
Faatu Siise Seen a tektin na a seereer
O njafe nqene a yoona fo ƭaap ke ndalneena no hiid 2002 no nqanq ne saqna a cangin ale no lak ke no saax laa Senegaal
Langue : Sérère
Titre : Andaam a ajami seereer Ndax o jang too bind a seereer na pindooƭ a araab
Genre : Alphabétisation
Cours pour apprendre à lire et à écrire le sérère en caractères arabes
Code langue : iso 639-3 srr
Daax le
O ɗaay o maak oo na in ndax i njangand silaabeer lene na seereer na pindooƭ a araab too reef ƭaap ke we njegna o and na pindooƭ a araab a ndalinna fo nqanq ne no we na ƭoxaa a cangin ale no lak ke no saax le Senegaal too o caajangin o maak oxe ne’eena Maamadu Baas a adooxanin.
Ne a seereer a refna lak fa leng no lak ke moƴeena o layaa kam Senegaal i mbuga safe lene a jeg o njiriiñ lool no we sogna o njangaa a pindooƭ a araab akene njagandeena ndax ta xayand o and ole no fop ke na garaa fo ndoofeen no kiin.
Ne ta bindteena a seereer a qoolu, safe lene xan a ci wiin mayu no we na layaa a seereer fo we na njangan da mbaag o niir too a mbind a ajami seereer yaa da njanguuna no baxtu leng-leng. Weene xan a mbaag o njangand a safe kaa andoona yee xan a ndimle’it no ñoow ole no wiin we too a yooɓand nanoor ne ndeer no qeet pogreer.
SIL a foga no we na ƥaalaa lak ke fo a tekit ale fo a pind ale na safe ke no ngap a saax qarɓeen ɓetuu ƭik fo no lak juni kaa na njiriiñooraa a pindooƭ akaa qeet mayu a andna too a njaɓin, fo nuu a cang den fo fa yar den a fodna.
Ke safe le a fofna
Cangel A naf
Ndokand ne ........................................................................................................ 1
1. Konson nahik kaa yaacna nand (b, c, p, t) ................................................ 2
2. Konson nahik lakas kaa yaacna nand (m, n, ñ, y) .................................... 4
3. Woyel ƥetik taƥu ke (a, e, i, o, u) ............................................................. 6
4. Chadda fa sukuun ..................................................................................... 7
5. Konson nahik kaa mbaageerna o mbokatel fo konson ne ta reefanna : alif, d, r, w ........................................................................... 9
6. Woyel ƥetik ciig ke ................................................................................. 11
7. Woyel ke na eettaa o ɗelem .................................................................... 12
8. Konson nahik lakas kaa yaacna nand (j, ŋ, x, ’) ..................................... 13
9. Konson nahik lakas kaa yaacna nand (f, h, q, s) ..................................... 15
10. Konson nahik cigdu (g, k, l, l+alif) ......................................................... 17
11. Boo « m » fa « n » a njegeerna woyel mbaat sukuun ............................. 19
12. Boo konson mbalakaand ne no ɗelem a saqna o chadda ....................... 20
13. Konson lakas ke no lak ke Senegaal ...................................................... 21
14. A pind xaymi endu ke (0. boo 9) ......................................................... 23
15. A pind a araab ......................................................................................... 24
16. A layooƭ a ajami ...................................................................................... 24
17. A pind akaa ƭomna o njektirandel ........................................................... 25
18. Woyel lakas no lak ke Senegaal ............................................................. 26
19. Konson ke fo woyel ke fop na ajami seereer .......................................... 27
47-22: 2 �ک ݒ � ............................................................................................. 31
Andaam a ajami seereer
1
Ndokand ne
1. Xa ƭelem a seereer axe bindteena nen a araab kaa nqoyeel a ajami seereer ta tekit ee a seereer akaa bindteena nen a araab. A waaga xoyel itam a ajami nen lak fuu bindteena a pindooƭ a araab.
2. A ajami seereer kaa pindteel na ñamaak xotin na janoon: noonaj kaamañ. Bindi mene gon of eetit na ñamaak xotin na janoon: ___________________________________________________________
3. Kene ndefu konson seereer ke: Yaa nqeñ ne sutwaa no don of: b c d f g h j k l m n ñ ŋ p q r s t w x Yaa nqeñ ne dakwaa kam o don of : ɓ ƥ ƈ ƴ ɗ ƭ ’ Woyel ke ndef wene : a e i o u.
4. Na ajami seereer, woyel leng ke kaa mbindel took konson ke, leng ke yoora konson ke. Woyel ke « e » fa « i » kaa mbindeel yoora konson den soo woyel ke « a », « o» fa « u » a mbindeel took konson den. No ndigil, a ajami seereer jegee konson jegee woyel. Ke ta jegna refu a pind fo xa ñaas axaa na suptaa ne bind le a warna laytel. A pind ake kaa mbindeel no liiñe na pindooƭ o ɓay, a refangaa xa ñaas axe kaa ndefaa took a pind ake mbaat yoora den. No safe lene koy, xan a pind ake a nqoyel konson too xa ñaas xa leng-leng a nqoyel woyel.
5. Na ajami seereer, jegee njektir ndeer a pind a maak mbaat a pind a teɓ. Keene taxu boo a pind ajami seereer a moƴ o yooɓ o jangel ee a pind na tuɓaaɓ.
6. A ajami seereer kaa pindteel a pindooƭ o ɓay, nen a araab. Leek-leek a pind a leng ake waagee o fokatel fo we na ndeefanaa a den. Xan i nga kene taa paam.
7. Konson a ajami seereer nuu refna a jega a pindooƭ a nahak no me ta refna no ɗelem ole: ta eetit, ta ref a ndeer ale, ta falak mbaat ta sayu. b b_b_b
8. Safe lene kaa reefaa ke no we na ƭoxaa a cangin ale no lak ke no saax le Senegaal a ƭaapna.
9. We na muukkaa a cang alene xan a njeg o ɗaay o mbaag o niir ke bindeena fop na ajami seereer.
Andaam a ajami seereer
2
Cangel 1
Konson nahik kaa yaacna nand (b, c, p, t)
Xan i eet o njang konson ke. Xan i njang woyel ke taa paam.
Konson kene kaa yaac o nand.
b c p t
�ـ �ـ �ـ �ـKonson nuu refna a pindooƭ a nahak a jegu.
Sayooxu falakaand A ndeer Eetaand Bind
b �ـ ـ�ـ ـ� ب
c �ـ ـ�ـ ـ� ݖ
p �ـ ـ�ـ ـ� ݒ
t �ـ ـ�ـ ـ� ت
� تـ�ـ� ݒ �ـ�ـ� ݖ �ـ�ـ� ب �ـ�ـ�
Bindatini mene konson kene :
Wetandooxi yee…
A ajami seereer kaa bindteel na ñamaak xotin na janoon
A seereer a bindteel na janoon xotin na ñamaak
Andaam a ajami seereer
3
Bindi xa ƭelem axene na seereer eetit na janoon xotin na ñamaak
Bindi xa ƭelem axene na ajami seereer eetit na ñamaak xotin na janoon
t ____________________ ____________________ ب
b ____________________ ____________________ ݖ
p ____________________ ____________________ ݒ
c ____________________ ____________________ ت
��� ____________________ ____________________ t b c
�ـ�ـ� ____________________ ____________________ b c p t
�ـ�ـ� ____________________ ____________________ c p t b
�ـ�ـ� ____________________ ____________________ p t b c
�ـ�ـ�ـ� ____________________ ____________________ t b c p
�ـ�ـ�ـ� ____________________ ____________________ b c p
�ـ�ـ�ـ� ____________________ ____________________ c p t
�ـ�ـ�ـ� ____________________ ____________________ p t b
Andaam a ajami seereer
4
Cangel 2
Konson nahik lakas kaa yaacna nand (m, n, ñ, y)
Konson kene kaa yaac o nand
m n ñ y
ـ� ـ� ـ� ـ�
Konson nuu refna a Bindooƭ a nahak a jegu.
Sayooxu falakaand A ndeer Eetaand Bind
m �ـ ـ�ـ ـ� م
n ـ� ـ�ـ �ـ ن
ñ ـ� ـ�ـ ـ� ݧ
y ـ� ـ�ـ �ـ ي
� يـ�ـ� � ݧ ـ�ـ�� ن ـ�ـ� م �ـ�ـ�Bindatini mene konson kene :
Wetandooxi yee…
A ajami seereer kaa bindteel na ñamaak xotin na janoon
A seereer a bindteel na janoon xotin na ñamaak
Andaam a ajami seereer
5
Bindi xa ƭelem axene na seereer eetit na janoon xotin na ñamaak:
Bindi xa ƭelem axene na ajami seereer eetit na ñamaak xotin na janoon
____________ ____________ مm n ñ
____________ ____________ نn ñ y
____________ ____________ ݧn y m
____________ ____________ يy m n
��� ____________ ____________ m n ñ y
��� ____________ ____________ n ñ y m
��� ____________ ____________ ñ y m n
��� ____________ ____________ y m n ñ
���� ____________ ____________ ñ p m t
���� ____________ ____________ y c b ñ
���� ____________ ____________ b m c
���� ____________ __________ t p y
Andaam a ajami seereer
6
Cangel 3 Woyel ƥetik taƥu ke (a, e, i, o, u)
a e i o u
◌ ◌ ◌ ◌ ◌ Na pind ake inoorna na latin, konson ke fo woyel ke fop kaa mbindteel no liiñe, ndaa a refangaa koy a pind ake inoorna na araab, woyel ke soom na mbindteel nen took konson ke mbaat yoora den. Woyel ke a o fa u kaa ndefaa took konson; i fa e a ndefaa yoora konson.
Bindi xa ƭelem axene na seereer eetit na janoon xotin na ñamaak
Bindi xa ƭelem axene na ajami seereer eetit na ñamaak xotin na janoon
ـ�
� _____________ ___________ y e t a
n a n a n a ___________ _____________ �ـ�
b e ñ u ___________ _____________ ـ� �
m a y a ___________ _____________ �ـ�
c i ___________ _____________ �ـ�
t a m e ___________ _____________ ـ� �
t o p a t u ___________ _____________ �ـ�
m e t e ___________ _____________ ـ� �
yipi ___________ _____________ �ـ�
Andaam a ajami seereer
7
Cangel 4
Chadda fa sukuun
Chadda sukuun
◌ ◌
Konson ciig ke nen « tt », kaa bindteel na ajami seereer fo konson leng naa
saqna o chadda ( ◌) took. Yaaga boog, konson ciig « bb) » kaa bindteel nene
.na ajami seereer ب
A soƥangaa yee woyel reefanee konson, kaa bindeel took fee o sukuun. Yaaga
boog o « b » falakaand ole kaa bindteel nene ب na ajami seereer. Konson naa
na taxaa woyel ne adooxuuna a jigid saqkee woyel mbaat sukuun. Yaaga, o
ɗelem o seereer ole « boo » kaa bindteel nene ـ�� na ajami seereer. O chadda fo
o sukuun nqetkee muk took konson leng.
A lalgand
� ـ� n a m ـ� ـ� � n o m t u
�� ـ� n a n n a ـ� � � ـ� b e t t i t
� ـ� t e n � ـ� t u p
� ـ� m u ñ � � ـ� ـ m a y n a
Andaam a ajami seereer
8
Bindi xa ƭelem axene na seereer eetit na janoon xotin na ñamaak:
Bindi xa ƭelem axene na ajami seereer eetit na ñamaak xotin na janoon
�� ـ� ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
p a n
�� ـ� ـ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
p o m
ـ� � ـ� ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
p u t
� ـ� ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ñ e t t
ي ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
n i m
� ـ� ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
n o m i t
� ـ� ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
m i ñ
� ـ� ـ� ـــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
m o t a
ـ�
� ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
m i
� ـ� � ـ� ـــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
n u
Andaam a ajami seereer
9
Cangel 5
Konson nahik kaa mbaageerna o mbokatel fo konson ne ta reefanna : alif, d, r, w
alif d r w
و ر د ا
A pind ake alif d r fa w a mbaaga o mbokatel fo konson ne reefanna a den, ndaa mbaagee o mbokatel fo oxe da ndeefanna. Konson alif jegee na seereer. Na ajami seereer, alif kaa ɓisaa woyel nen took mbaat a lanq. (Alif naa yooneerna fo woyel kaa jigdandaa woyel ne reefanuuna, ne i nga’itkan no cangel 7.)
Sayooxu Falakaand A ndeer Eetaand Bind
alif ا ـ� ـ� ا
d د ـ� ـ� د
r ر ـ� ـ� ر
w و ـ� ـ� و
Ɗeeti ne a pind a leng-leng a ŋaaytaa took fo ne lakas we a mbudooraa a lanq :
Bindi konson kene mene :
Andaam a ajami seereer
10
Bindi xa ƭelem axene na seereer eetit na janoon xotin na ñamaak
Bindi xa ƭelem axene na ajami seereer eetit na ñamaak xotin na janoon
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ور ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ r e t
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ رو ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ r u n
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ در ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ w a t
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ م ر د ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ w i d
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ رم ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ w o ñ
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ݒ ر ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ñ i r u
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ �ـ� ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ y i r i m
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ي و ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ m o n t a r
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـ� � ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ r e w
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ د د ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ b i r o
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ت ر ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ c e r
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ �ـ� ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ y e r
�ـ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـ�ـ� � ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ c a w
Andaam a ajami seereer
11
Cangel 6
Woyel ƥetik ciig ke
aa ee ii oo uu
�ـ◌ �ـ◌ �ـ◌ �ـ◌ ◌ا
Woyel ciig na seereer, nen oo kaa bindteel na ajami seereer fo woyel naa konson a reefanna naa saqkeerna woyel mbaat sukuun.
Bindi xa ƭelem axene na seereer
eetit na janoon xotin na ñamaak: Bindi xa ƭelem axene na ajami seereer eetit na ñamaak xotin na janoon :
�ـ�ب ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
banaana
�ـ�ݖ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
moom
ـ�ت � ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ceen
�ـ� د ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
buunan
ر�ـ� ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
wiin
وار ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
nomtuwiid
� �ـ��ـ� ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
doonaa
ـ�ـ� � ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
baawaare
�ـ�ر ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
yuur
Andaam a ajami seereer
12
Cangel 7
Woyel ke na eettaa o ɗelem
a e i o u
ا � ا � اaa ee ii oo uu
او وا �ي يا ا� Boo o ɗelem a eettaa woyel, alif naa naagaandeena o layaa na ɓisan. Kaa bindeel eetaand o alif soo woyel ne a doonoox took mbaat yoora fee.
Bindi xa ƭelem axene na seereer eetit na janoon xotin na ñamaak
Bindi xa ƭelem axene na ajami seereer eetit na ñamaak xotin na janoon
___________________ __________________ � ـ�ا�ر
u n
___________________ __________________ �دن
o w e y
___________________ __________________ �� ا
o o
___________________ __________________ ت ا
i y o
� ـ��__________________ ___________________
i i
___________________ __________________ � ـ��
e e t
___________________ __________________ ت ا
a t a a y a
___________________ __________________ اوݒ
a r d a b a
Andaam a ajami seereer
13
Cangel 8
Konson nahik lakas kaa yaacna nand (j, ŋ, x, ’)
j x ŋ ’
�ـ �ـ �ـ �ـ
Sayooxu Falakaand A ndeer Eetaand Bind
j �ـ ـ�ـ ـ� ج
x �ـ ـ�ـ ـ� خ
ŋ �ـ ـ�ـ ـ� ݝ
’ �ـ ـ�ـ ـ� ع
Bindatini na janoon a pind a ajami seereer akene:
ج ���
خ ���
ݝ ���
ع ���
Andaam a ajami seereer
14
Bindi xa ƭelem axene na seereer
eetit na janoon xotin na ñamaak Bindi xa ƭelem axene na ajami seereer
eetit na ñamaak xotin na janoon
��م
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
j a w
� ـ�
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
x i j
� ـ�ر�ـ�
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ŋ a ñ
�ي ـ�
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
y a r a x
� ـ� ـ�
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
a a ’ a da x
� ـ� ر
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
j a n o o n
� ـ�
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ñ i ñ a x
� ـ�ـ� ـ�
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
j a r
وا ��خ
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
j e m
� ـ�
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
c o o n o
�خ ـ� ـ�
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
a c u ’ a x
� ـ�
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
c o o x a a n
�خ ـ �
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
x e t w i i d
Andaam a ajami seereer
15
Cangel 9
Konson nahik lakas kaa yaacna nand (f, h, q, s)
f h q s
ـ� ـ� �ـ ـ�
Sayooxu Falakaand A ndeer Eetaand Bind
f �ـ ـ�ـ ـ� ف
h �ـ ـ�ـ ـ� ه
q �ـ ـ�ـ ـ� ق
s �ـ ـ�ـ ـ� س
Leek-leek xan o ga na ajami seereer bind lene ش na layteel nen ݖ. A lalgand
�ـ� � ـ� ـ� �� � � �ق �ل ـ� �
����� ��خ �ن ��ݖ ��ن
ف � � ر ـ� ا س � ا ـ�ر�ـ� � ـ��ر ـ� �
�ن ـ� ـ� � ـ� خ � ـخ � �س ـ�
Andaam a ajami seereer
16
Bindi xa ƭelem axene na seereer Bindi xa ƭelem axene na ajami
�ݒ ـ�
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ y a q
�ف ـ� ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ f u d o o x i i d
�ت ـ� ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ o ñ i s e s
� ـ� ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ñ a a m i !
�و ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ o q o n o x e
ا�دم ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ r u u s u
�� �� ـ� ـ� ـ� ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ b o o p a a m
ت� ا ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ x a a d a a
� ـ� ـ� ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ j u u r
� ـ� ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ p i s n e
�م ـ� � ـ� م ف ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ s u p i t
� �� � ��
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
m u u m e e n
Andaam a ajami seereer
17
Cangel 10
Konson nahik cigdu (g, k, l, l+alif)
g k l l+alif
�ـ �ـ �ـ ��
Sayooxu Falakaand A ndeer Eetaand Bind
g �ـ ـ�ـ ـ� گ
k �ـ ـ�ـ ـ� ک
l �ـ ـ�ـ ـ� ل
�� ـ�� ـ�� �� l+alif
Bind lene ک ne ta falakitna ne ta bindteena bindtataand : ك
A lalgand
�ن ـ� � ـ�ـ� � ـ� ـ�ـ� �ک ـ�
� ـ��� ��ر � �ک ـ� ـ� �ر ����
�س ـ� � ـ�ـ� �ال ن ـ� � ـ� ـ�
�ݖ �ل ـ� � خ ا �ر ـ� ا ��ل ��ل
Andaam a ajami seereer
18
Bindi xa ƭelem axene na seereer Bindi xa ƭelem axene na ajami
��ل ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
j i g i d
�ـ��ک ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
j i k
ا خ ا ل �� ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
g e n a r w e
�ـ�ـ� ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
o k i i g i m
�ـ�ـ� ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
o k a w u l
� �
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـ�
k i r i n n e
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـ�ـ� �
a k i i g a l e
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ �ـ�
o l e e l i r o l e
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ �ـ�
l a k k e
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ �ـ�
g o o r w e
�ـ�گ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
m a a l o
ـ� ـ� � ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
o m a a g o l e
ـ� � ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
g e e n i n
Andaam a ajami seereer
19
Cangel 11
Boo « m » fa « n » a njegeerna woyel mbaat sukuun
Boo m a adooxanna b mbaat p, mbaatoox n a adooxan c d g j k q mbaat t, saqkee woyel ndi o sukuun ndi o ñaas o lakas o leng. Maaga kaa layeel konson ñiiñis.
A lalgand
and � ـ�� ndokandoong و�� ��� �� ndax �خ ـ�
mbaax �خ ـ� ـ� sinj � ـ�ـ� nga � ـ�
nju’ax � ـ� ـ� ـ� mbaat �ت ـ� ـ� mukandoong و�� ����
Bindi xa ƭelem axene na seereer Bindi xa ƭelem axene na ajami
ـ�ک �ـ�ـ� ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
n q e e x
�ـ��ـ� ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
n j u ’ a x
�ـ��ـ� ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
c o n g k e
ـ� �ـ� ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
n d i i k i
�ـ�ـ�ـ�ـ� ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
n d e w
� �ـ� ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
m b a a t
�ـ�ـ�د ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
a n g a s a l e
ـ� ن �ـ� ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
n j i r i i ñ
Andaam a ajami seereer
20
Cangel 12
Boo konson mbalakaand ne no ɗelem a saqna o chadda
Konson njiig nuu refna a wara o saq o chadda, fo konson ñiiñis ke fop (mb nc nd ng nj nk nq fo nt). Itam a waaga saq woyel yaa ta reefanna kaa ɓaateena no ɗelem.
A lalgand
��� and ���� ngung ���� mbind
��� sinj � �� yong ��� cang
� �� bond ���� fagand ��� panq
� �� bomb ��� lanq ������� jaaykaand
��� banj ���� ngang ���� naang
Bindi xa ƭelem axene na seereer Bindi xa ƭelem axene na ajami
�� د ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
c o o x o o n g
��� ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
c i n j
���� ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
e e t a a n d
و�� وا�� ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
l e n g
��� ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
r o x o n d
��� ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
n q e m b a n d
Andaam a ajami seereer
21
Cangel 13
Konson lakas ke no lak ke Senegaal
Konson
ɓ ƥ ƴ ƈ ɗ ƭ
ـ� ـ� ط ـ� ـ� ـ�
Bindi mene konson kene:
Sayooxu Falakaand A ndeer Eetaand Bind
ɓ ـ� ـ�ـ �ـ ࢠ
ƥ �ـ ـ�ـ ـ� ݕ
ƴ �ـ ـ�ـ ـ� ڃ
ـ�ـ �ـ ࢢ ـ� ƈ
ɗ �ـ ـ�ـ ـ� ط
ـ�ـ �ـ ࢣ ـ� ƭ
Andaam a ajami seereer
22
A lalgand
� ـ�� ــ�
ɓaatel � ـ�ـ�
ƴeew
� ــ� ا
o ɓox � ـ�
ƴiƴ
ن � �ـ�
ƈiid ne �� ـ�
ƥasil
ࢢ�ـ��
njaaƈ ��ـ�
ƥiiɓ
� ـ�ـ�
ɗiis � ـ��
a ƭat
� ـ�
ɗap �ط ـ�
ƭuuɗ
Bindi xa ƭelem axene na seereer Bindi xa ƭelem axene na ajami
� �ل ـ�ـ�� ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
o ƭ o f oxe
ـ� �ـ�� ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ƴ a x
� ـ� � ـ� ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
o ɓ e m b o l e
ࢣوا ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ɓ a l i g
ࢢ �� ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ɗ u u d
�ن ـ�ـ� ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ɗ a s i n
Andaam a ajami seereer
23
Cangel 14
A pind xaymi endu ke (0 boo 9)
Limel ke kaa mbindeel eetit na janoon xot na ñamaak () mbaat na pind xaymi araab (0 1 2 3 4 5 6 7 8 9) mbaat na pind xaymi endu
٢٣٤٥٦٧٨٩١٠ Araab we kaa niiraa limel den a eetit na janoon a nqot no ñamaak ( ).
Yaaga boog 1234 nene a bindteel :١٢٣٤ ndaa refee nene : ٤٣٢١ .
Bindi a pind xaymi a endu
Bes fee : _______ o nqool onqe : ______ o hiid ole : ____________ xaye fee :
Bindi xa ƭelem axene na seereer Bindi xa ƭelem axene na ajami
٣٦٠٥٤ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
8642
٨٧٠٠٠ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
2007
٥٣٩٢ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
9753
٩١٢٣ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
4150
Andaam a ajami seereer
24
Cangel 15
A pind a araab
Cangel 16
A layooƭ a ajami
Andaam a ajami seereer
25
Cangel 17
A pind akaa ƭomna o njektirandel
Wene ndefu a pind a ajami seereer ake moƴna o ƭom o njektirandel :
c / t ( \ ݖ ت )
g / k (ک \ ( گ
x / j ( \ خ ج )
n / ñ ( \ ن ݧ )
ŋ / ' ( \ ـ � ء )
b / p ( \ ب ݒ )
ɓ / ƥ ( \ ࢠ ݕ )
ɗ / ƭ ( \ ط ࢣ )
Andaam a ajami seereer
26
Cangel 18
Woyel lakas no lak ke Senegaal
Woyel
à ë ëe é ée ó óo
�ـ◌ ◌ �ـ◌ ◌ ا◌ ◌ ◌
Woyel kene yaa da eetaa no ɗelem
à ë é ée ó óo
وا ا يا ا ا ا
A lalgand
� ـ� bët ن و د déwén
ن � ـ� ñëw na ي ـ� téyé
ن ݒ ا ëpp na ـ�ر � réer
ࢩ ر ràññi �� yónni
� ـ� jàm ـ� � gëna
Andaam a ajami seereer
27
Cangel 19
Konson ke fo woyel ke fop na ajami seereer
Bind roorom we Ajami Unikod IPA Me o duqaa
’ (glottis) 0639 �ـ�ـ� ع /ʔ/ z
Alif 0627 ا / / \
A a ◌ 064E /a/ a
Aa aa 0622 ا� ◌ا /a:/ \| a\
E e ◌ 0655 /e/ e
Ee ee ـ◌ �ـا� /e:/ \ey ey
I i ◌ 0650 /i/ i
Ii ii ـ◌ ��ـ� /i:/ \iy iy
O o ◌ 065D /o/ o
Oo oo ـ◌ وا� /o:/ \ow ow
U u ◌ 064F /u/ u
Uu uu ـ◌ او� /u:/ \uw uw
B b ـ�ـ� ب� 0628 /b/ b
Ɓ ɓ ࢠ �ـ�ـ� 0680 /ɓ/ B
Andaam a ajami seereer
28
Bind roorom we Ajami Unikod IPA Me o duqaa
Mb mb ــ�ـ ـ�ـ�� /mb/ mb
C c ـ�ـ� ݖ� 0756 /c/ c
Ƈ ƈ ࢢ �ـ�ـ� 0684 /ʄ/ ? C
D d ـ� ـ� د د 062F /d/ d
Ɗ ɗ ��� 0637 ط /ɗ/ D
Nd nd ـ�� �� /nd/ nd
F f ـ�ـ� ف� 0641 /f/ f
G g ـ�ـ� گ� 06AF /g/ g
Ng ng ـ ـ�ــ��� /NG/ /ŋg/ ng
H h ـ�ـ� ه� 0647 /h/ h
J j ـ�ـ� ج� 062C /dʒ/ j
Nj nj ـ ـ���� /nj/ nj
K k ـ�ـ� ک� 06A9 /k/ k
(final) k 0643 ـ� ك K
L l ـ�ـ� ل� 0644 /l/ l
Andaam a ajami seereer
29
Bind roorom we Ajami Unikod IPA Me o duqaa
M m ـ�ـ� م� 0645 /m/ m
N n ـ�ـ� ن� 0646 /n/ n
Ñ n ـ�ـ� ݧ� 0767 /ɲ/ N
Ŋ ŋ ـ�ـ� ݝ� 075D /ŋ/ v
P p ـ�ـ� ݒ� 0752 /p/ p
Ƥ ƥ ـ�ـ� ݕ� 0755 /ƥ/ P
Q q ـ�ـ� ق� 0642 /q/ q
Nq nq ـ ـ���� /nq/ nq
R r ـ� ـ� ر ر 0631 /ɾ/ r
S s س�ـ�ـ� 0633 /s/ s
T t ـ�ـ� ت� 062A /t/ t
Ƭ ƭ ࢣ �ـ�ـ� 067D /ɗ / ? T
W w ـ� ـ� و و 0648 /w/ w
X x 062 �ـ�ـ� خE /x/ x
Y y 064 �ـ�ـ� يA /j/ y
Andaam a ajami seereer
30
Bind roorom we Ajami Unikod IPA Me o duqaa
Ƴ ƴ ڃـ� �� 0683 /ʔj/ Y
Sukuun ◌ 0652 Q
Chadda ◌ 0651 W
/ 061E ؞
. 002E .
، 060C ,
: 003A :
; 061B ؛
? 061F ؟
! 0021 !
« » 00AB 00BB
< >
" " 0022 “ “
' ' 0027 ‘ ‘
( ) 0028 0029
( )
[ ] 005B 005D
[ ]
﴿ ﴾ FD3F FD3E
{ }
Andaam a ajami seereer
31
47-22: 2 � ݒ �ک
�� -�، �� ���� ﴾ ��ن و�� و 22﴿
ام ����ا � ک ���
وگ � ر ون � ��� �� ��� ا ا � �� ر خ ت ا ����� �� ا ��. �
، ��خ ام � وگ ف � ���� ������ ��ن. ر �
� ݒ �� �
� خ ����� ف � ��� ف ا � ن � �ر ا��
ن ، ن �� � ��� ا �
، �� ن �� � ��� ا ﴾ ا �23خ ��ن. ﴿�����ن ��ن ف �
، ر � �� ����. � � وگ � � ر ک � ن � � ا � � �
وگ �� �
خ ن �رن ���� ن ��خ ��،� ن ���ن �� ن . ��گ �� ���
، ر ﴾ �� � 24﴿. ��وور ��ن � �� و ن �خ ��
وگ � �
ف �� � �خ � � � � ���� ن خ �ران، � ��� � � � �م � � ���، �
﴾ دود 25�� ام. ﴿-�� ن �� � وا���ن ا � ف ��
ي:ا � � �� � ��� �� ��ن ن
ن � � ا ��، � خ ��ل ا �را ف ��م ��� «
س ا ��خ ا �
�� ا � �� � ﴾ � 26�. ﴿� ���ک، ��م ��ک ام �
س � ��
�خ ��� س � � � ا س. �� � � ا � � � ��ي، ام ���� ف ا ف
�ݖ �� س ت � ��و ا ا ﴾ ��م ���� �27���ر، ﴿ ف
ن ��� س � �� � ا ، � و � خ � � ا ، م � � ����ام �����، �
Andaam a ajami seereer
32
،ل ا �و � ن ���ن � �ل �� �ر�� ﴾ ���� �28�. ﴿�
».ف ا ������ �رام ���� ا �� ��
� ��ن � س، وا��م ا � ا ﴾ � 29﴿
�� ��ن ن �ر ن ��
ام ا � � �� �، � �، � �� ي � � ا ��ن �ن دود
� � �� �
� ��
وگ � � ر � � ���ع � ، � � ��� � ر �� ﴾ ا �30 ����. ﴿�ن �
��ان ام ف �� ن � ��� ا ي �� � � ا ���ن ن ��ݕ ر
�� � ف � � �� ر �� ﴾ � 31�. ﴿� ��د ل �ک ��� ن �
� � �، � ��گ ������ � �� �� ت �� ر خ ����� ا ن �ل
�:ت ��� � ���� ي �
� ن �� � ام �� � � �����، � �ݖ �� ������ � � «
�.��«
� �� � � � �ن � �رن، � �� �� � وگ � ، ر �� �� � ﴾ � 32﴿
� ���ک ام، ت داوت ��ن ف وگ � � ﴾ ر 33ف ���. ﴿��
ن �� � �����ان، ن ��. � ��� ر � ل � ��� � ن ��ݒ �
ي دود ا ور �� ﴾ ��م � و �34�. ﴿ن �� ن ����� ف
� � ف � ��ي ن ����ن، ��ا � � ا � � �:�خ ام � ��
Andaam a ajami seereer
33
ا خ ��ل ا ا «س، �ف ن ���ک ا �: � م � خ ��ل ا � ��
»د��. ا م و � �� ���م �� و ﴾ � 35﴿
وگ ي ر ا � � ��� � ��خ � � �� � �� �� � ﴾ �� � 36﴿
ف خ ��ل ا ف ا ��� ن ��وا، ت ر ن �� �� �� � �� � �
��.�� ر خ ����� ا ا
��گ، � 37﴿
� �� ن � ��ڃ، � � د ﴾ �� د ��� ف ���� � � ��
ـ�� ف �:ـ� ��� وا � ـ��
»��؟ �� � ��� ا ،� و � «
�� «ي: ا ن ون � د �� � د ﴾ �� 38﴿
���د ��ن � ���، ��
خ �� �����، �� � � � � ن � �� �� � ���� �� ر � ا �
وگ � ����. ر � ل �، ت داو ��� � ���د ام � �����
��ن. ��، ��ن ف ��ن �� ، �� �ل ﴾ ��م � � 39﴿
خ ��
� ، � �� � � � �� � ��� � ��� � وگ �ن � � ر خ ��ل ا ا و
�.��«
ف ��� ن ف �� � د � �� � � ﴾ ��گ، �� 40﴿
ف ��
� ، ي:ا ن �خ � د � � � � ف ��
Andaam a ajami seereer
34
» ���
».���� و �� ��� و�� ن �� �
ف �� ��� ﴾ و 41﴿
م �� � �� ،� ����� � � � ام ��
﴾ �� �42�� ��� و�� �� ��ک. ﴿� ��� و دا��
��� ��ا ����، � �� � ا ، � �� ��� و �� ن �گ � ���� �ل ���
��.� � �� ، � خ ��ل ا ن �ل
�� و ن ����� ن ا ��� ��
� خ ف ����� ک �� �� ����� ��م � �� ر ﴾ ا 43﴿ �ر ا��
� �� ���� � ﴾ و �44��. ﴿� ��� ��� و �� �خ
﴾ �� 45�. ﴿� � ��، � �� � ��� ا �رع ا �� ��
�� �� ر � �����ن، ا ن،��� د ن ف � د �گ خ � �� ���
��، �� � �� ر ﴾ � 46�ن. ﴿�� ام � � � ن ف
، ک �� ��� �� ���ر ن ، � �� وگ ن ���� ر وگ ن �ر �� ��
� وگ، � ﴾ � ���� � ر 47�، ﴿� �� � � � ف �� ا � ���� ف
�� ا � �� ر ��گ، � �.� � �� � � ����� ��م � �ل �
وا ���. �� و ن ل ا � � ن �گ � ��� خ ا