Upload
others
View
26
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Doç. Dr. Ayşegül Zenciroğlu
Dr. Sami Ulus Kadın Doğum, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi
Anne Sütü ve Emzirme Danışmanlığı
Büyük Buluşma
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 2
Konuşmanın Akışı
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 3
Anne sütünün özellikleri Anne sütünün faydaları Anne sütü danışmanlığı
Beslenme her yaşta önemli!...
2 KAsım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 4
Anne karnından yaşlılığa her dönem önemli Bebeklik döneminde de sağlığı
doğrudan etkiler.
ANNE SÜTÜ
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 5
Büyüme ve gelişmenin en hızlı olduğu ilk 6 ay bebeğin tüm fizyolojik ve psikososyal ihtiyaçlarını karşılayan tek besin
Anne sütü (AS) ile beslenme;
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 6
Doğumdan hemen sonra başlamalı, İlk 6 ay sadece AS verilmeli, Emzirme 6 aydan sonra uygun besin
takviyeleri ile iki yaş ve üzerine kadar devam etmeli.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve UNICEF
Kolostrum
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 7
Annenin doğumdan sonraki birkaç gün boyunca ürettiği süt
Enerjisi olgun sütten daha azdır. Protein, sekretuar IgA, minerallerin tümü
(başta Na ve Zn) ve bazı vitaminler ( A, C, E vitaminleri )
açısından daha zengindir.
Geçiş sütü
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 8
Kolostrumdan sonra salgılanmaya başlar Yaklaşık 2 hafta devam eder. Toplam protein miktarı azalırken
laktoz, vitamin, yağ ve kalori değeri artar.
Matür Süt
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 9
İçeriği emzirmenin başından sonuna doğru farklı Ön süt Emzirmenin başında gelen süt Vitamin, protein ve sudan zengindir. Bebeğin sıvı ihtiyacının büyük bölümünü karşılar.
Son süt Öğünün sonunda salgılanan süt Yağdan zengindir. Bebeğin enerji ihtiyacının çoğunu karşılar.
Anne sütü ile ilgili çalışmalar
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 10
Emzirme ili ilgili çalışmalar
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 11
Emzirmenin faydaları
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 12
Emzirme ve anne sütünün yararları
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 13
Anne sütü mucizevi bir besin… Anne ve bebek çiftinin sağlığı
Toplum Ekonomi Çevre
üzerine bir çok faydaları var
AS’nün bebek sağlığı üzerine etkileri
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 14
Kısa ve uzun dönem sayısız faydaları var
Anne sütü yaşayan bir sıvı İçeriği sabit değil. Emzirmenin başında ve sonunda farklı Bebeğin yaşına, fizyolojik durumuna
uygun bir değişim gösterir.
Anne sütünün mortalite üzerine etkisi var mı?
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 15
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 16
5 Yaş altı ölümler
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 17
Dünyada 5 yaş ölümlerin %53’nün temel nedeni yetersiz beslenme
UNICEF 2007 raporu
İlk 6 ay sadece AS ile besleme ve 12 ay devam etme, bu ölümlerin %13’nü önleyebilir.
AS ile beslenmeyen çocuklarda mortalite
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 18
AS ile beslenmeyen çocuklarda ölüm oranları beslenenlere göre 4-6 kat daha UNİCEF
Emziren kadın oranları yüksek olsaydı yılda 1.5 milyon bebeğin yaşamı kurtulabilirdi.
DSÖ
Anne sütü bebekleri hastalıklardan korur mu?
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 19
Hastalıklar ve Anne sütü
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 20
Hastalık Beslenme Özelliği Risk Oranı Kaynak
Akut ishal <3 ay AS 6,1 (4,1-9,0) Victoria, 2000
Alt SYE <4 ay AS 3,29 (1,8-6,0) Wright , 1989
Pnömoni AS almama 16,6 (7,7-36,0) Cesar, 1999
Kulak enfeks. <6 ay AS 1,61 (1,27-1,79) Duncan, 1993
NEK Formul/AS 4,5 (3-6) Lucas, 1990
İYE Hiç emzirilmeme 1,62 (1,35-1,78) Marild, 1990; Pisacane, 1992
Kolera Hiç emzirilmeme 1,70 ( p<0,0001) Clemens, 1990
Astım <4 ay AS 1,25 (1,02-1,52) Oddy, 1999
Atopi <4 ay AS 1,30 (1,04-1,61) Oddy, 1999
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 21
Hastalık Beslenme Risk Oranı Kaynaklar İnsülin bağımlı DM
<4 ay emzirilme 1,63 (1,22-2,17) Fort, 1986
Akut LL Hiç emzirilmeme 1,21 (1,09-1,30) Shu, 1999
SIDS Formul mama 1,35 (1,09-1,54) Ford, 1993
Çölyak <3 ay AS 1,63 (1,36-1,79) Falth-Magnusson, 1996
Crohn’s Hiç emzirilmeme 1,9 (1,50-3,60) Carrao, 1998; Koletzko, 1989
Üls. Kolit Hiç emzirilmeme 1,50 (1,10-2,10) Carrao, 1998; Koletzko, 1991
JRA Hiç emzirilmeme 1,60 (1,19-1,80) Mason, 1995
MS (Multipl Skleroz) <7 ay AS 1,62 (1,26-1,81) Pisacane, 1994
Hastalıklar ve Anne sütü
Gelişimsel Özellikler ve Anne Sütü
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 22
Gelişimsel Beslenme Risk Ratio Kaynaklar
Prematürede bilişsel gelişme
Hiç emzirilmeme
Ortalama IQ 8,3 puan düşük
Lucas, 1992
Kalp Damar Hastalıkları
Hiç emzirilmeme
Ortalama total kolesterol yüksek
Bergstrom, 1995
Metabolik gelişme
Hiç emzirilmeme
ApoB değerleri yüksek
Bergstrom, 1995
Obezite <6 ay AS 1,25 (1,02-1,43) Von Kries, 1999
Anne sütü alan bebelerde:
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA
23
Diyare, Pnömoni, Hemaphilus İnfluenza, Otitis media, Menenjit, Nekrotizan enterokolit (NEK), Üriner ve GIS enfeksiyonları Ani bebek ölüm sendromu
Riskleri
Nature reviews immunulogy 2004 , Pediatrics 2007, Curr Probl Pediatr Adolesc Health Care 2007, Acta Pediatr 2004
Anne sütünün bebeğe faydaları
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 24
Analjezi etkisi vardır. Bebeğin anksiyetesini azaltır. Bağışıklık sistemini güçlendirerek
egzema, astım ve alerjik rinit gibi allerjik reaksiyonlara karşı önemli bir koruma sağlar.
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 25
AS alan bebeklerin Görme keskinliği, IQ ve bilişsel test skorları
Anne sütünün bebeğe faydaları
almayanlardan
Prematürelerin AS ile beslenmesi
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 26
Mama alan prematürelerin IQ puanları AS ile beslenen prematürelerden daha
Üst solunum yolu semptomlarını, Hastanede kalma sürelerini, Hastane masraflarını önemli ölçüde azaltır, Beyin gelişimlerini hızlandırır.
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 27
Tip1 ve Tip 2 diyabet, Obezite, Hiperkolesterolemi, Kardiyovasküler hastalık, Lenfoma, Hodgkin hastalığı Lösemi
AS almış bebeklerde ileri dönemlerde
Riskleri
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 28
Anne sütünün anne sağlığı üzerine
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 29
Daha hızlı uterus involüsyonu sağlayarak, postpartum kanamayı azaltır.
Laktasyonel amenore ile doğum aralığını artırmaya yardım eder.
Gebelik öncesi tartıya dönmeye yardımcı olur. Meme ve over kanseri, postmenopozal osteoporoz ve
kalça kırığı risklerini azaltır. Anne-bebek arasındaki bağı güçlendirir. Prolaktin annede özel bir sakinlik sağlar.
Ekonomik etki
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 30
AS ile beslenme sağlık harcamalarını azaltarak ülke ekonomisine de fayda sağlar.
NEK’in AS kullanımı ile % 15 oranda ABD’de yılda 1 Milyar dolar kaybı önleyeceği
Eğer AS kullanımı ile duyarlı kişilerin obezitesi % 10 oranında azaltılabilrse 25 milyar dolarlık bir kaybın önleneceği hesaplanıyor.
J Mammary Gland Biol Neoplasia (2012) 17:167–188
Anne sütü ve immünoloji
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 31
Anne sütü ve onu üreten meme dokusu Bütüncül bir mukozal immün sistem olarak iş görür
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 32
Adaptif immün sistem (edinilmiş immünite) • Humaral: S-IgA ve diğer Ig ler • Hücresel; Monositler, PMN, lenfosit
İnnate immün sistem (Doğal immünite) • Çok işlevli süt elemanları
Yağlar, yağ asitleri Laktoferrin Alfa laktalbumin
• Hücre yüzey reseptör homologları (glikanlar) • Prebiyotikler • İmmünomodulatuvar ajanlar
• Nükleik asitler • Sitokinler • Soluble sitokin reseptörleri • Antioksidanlar
Anne sütündeki biyoaktif elemanlar
33 2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA
• Hücreler
• İmmünoglobulinler
• Bifidus Faktörü
• Lizozim
• Laktoferrin
• Oligosakkaritler
• Sitokinler
Anne sütü Bağışıklık-flora-enfeksiyon önleme
AS’deki çok işlevli besin öğeleri
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 34
Anne sütünün yapısındaki besin öğeleri •Hem beslenmeyi sağlar •Hem de patojen inhibitörleridir.
-Yağ asitleri -Monogliseritler Antibakteriyal -Peptidler Antiviral -Bazı süt proteinleri Antiprotozoal -Laktoferrin -Lizozim Bakteriolitik -Laktoferrin Bakteriostatik
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 35
•Antimikrobiyal Lipitler •Antimikrobiyal Peptidler •Antikorlar •Lizozimler
•Fukosile oligosakkaritler •Laktoferrin •Laktadherin gibi süt glikoproteinleri
Patojenleri inaktive eder
Patojenlerin hücre reseptörlerine bağlanmasını önler
AS’deki çok işlevli besin öğeleri
Süt Lipitleri
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 36
Antimikrobiyal AS alan bebeklerde 1 st sonra midede lipite bağlı antiviral aktivite gözlenir 3 saat sürer
E.Koli: Orta zincirli yağ asitleri ile Virüsler: Orta ve uzun zincirli yağ asitleri ile
inaktive olur
Anne sütünde hücreler
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 37
1-3 milyon/ml Makrofajlar Nötrofiller Lenfositler Stem cell
İşlevleri • Enfeksiyon önleme • Sitokin üretimi • Opsonik fonksiyon • Anti-inflamasyon • Diğer immünojenik
faktörlerle etkileşim, yardımlaşma
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 38
Anneden bebeğe özgün korumanın geçişi Emziren anne çevresel patojenik antijenle karşılaşınca GALT (gut associated lymphoid tissue) daki Peyer plaklarındaki BALT (tracheobronchial tree mucosa)’daki M hücreleri, B
hücrelerine antijeni sunar IgA salgılatır Hücreler lenf nodlarına ve uzak dokulara (tükrük bezleri,
lakrimal bez, bağırsak, üst havayolları, ürogenital, meme) giderler
Bağırsak – Akciğer- Meme Bağlantısı Entero-broncho-mammary link
Bağırsak – Akciğer- Meme Bağlantısı teorisi
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 39
AS’nde neden anne bağırsağındaki birçok bakteriye karşı S-IgA içerdiğini açıklayan bir teori
Farklı mikroplara karşı S-IgA varlığı “hafıza hücreleri de meme dokusuna yönlenir” kanıtı
Gebelik ve emzirme süresince, B lenfositler memede kolonize olurlar
Patogenlere bağlanarak enfeksiyonları önleyen spesifik sIgA üretirler.
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 40
Sekretuvar Ig A
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 41
Mukozal membranlarda mikrop temasını azaltır/durdurur enfeksiyonları önler
Küçük bebeklerde çok önemli doku hasarı riski olan ve enerji harcatan inflamasyon önlenmiş olur
Laktoferrin (LF)/Antimikrobiyal
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 42
Gram (-) ve (+) bakterilerin membran/duvarlarını etkileyerek lizozimle öldürülmelerini kolaylaştırır.
Enzimatik ürünü laktoferricin daha mikrobisidal Serin proteaz aktivitesi var. Yüzey proteinlerini
parçalayarak antibakterial etki gösterir (H. İnfl) Antimitotik aktivitesi var(Candida albicans ) Antiviral etkileri de tanımlanmış
Laktoferrinin Anti-inflamatuvar özelliği de var
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 43
Proinflamatuvar sitokin oluşumunu önler (IL-1beta, LF nin, IL-6, TNF-alfa ve GM-CSF).
Bu sitokinlerin doku hasarını önler. Proinflamatuvar sitokin genlerinin
transkripsiyonu kontrol eder. Anti-inflamatuvar sitokinlerin (IL-4 ve IL-
10) upregulasyonuna neden olur
Alfa-laktalbumin ve Apoptosis
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 44
Major süt proteinlerinden biri Tüm transforme, embriyonik, lenfoid hücrelerde
apoptosisi indükler, olgun epiteliyal hücrede etki Ø
HAMLET human alpha-lactalbumin made lethal to tumor cells Sütteki oleik asit ve α-laktalbüminin moleküler bir
kompleksi Sağlam hücrelere zarar vermeden tümör hücreleri yok
eder. AS’nün çocukluk çağı lösemilerine ve lenfomaya etkisi? HAMLET in uzun vadeli etkileri ?
Anne sütü ve mama alan bebeklerde intestinal flora
Anne sütü bifidobakteri florasını güçlendirir.
90% 30%
anne sütü Mama
Bifidobakteri Bacteroides E. coli Streptococci/Lactococci diğer
A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA
Bifidobakteri ve laktobasillerin koruyucu özellikleri
Patojenlerin inhibisyonu
İmmun sistemin
aktive edilmesi
pH’ın düşürülmesi
Sindirim sistemi enzimlerinin
düzenlenmesi
Vitamin sentezi
Besinler ve mukozaya tutunma
için yarışma
Mukozal büyüme için
besin üretimi
Allerjenlere tolerans gelişimi
Mukozal bütünlüğün korunması
A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA
Anne Sütü Oligosakkaritleri
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 47
Oligosakkaritler karbohidrattır Binlerce süt oligosakkariti olduğu düşünülür Prebiyotik Etki Mikroplar için reseptör olan oligosakkaridler Mukoza için trofik etki Absorbsiyonla enerji kazancı, Kalsiyum absorbsiyonunun geliştirilmesi Lif Etkisi: Nonfermente olanlardışkıda sindirilmeden kalır.
Anne Sütü ve Emzirme Danışmanlığı
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 48
Memelerde süt oluşumu
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 49
Meme alveollerindeki epitelyal hücrelerden süt yapımını ön hipofizden salgılanan prolaktin sağlar.
Oksitosin , alveolleri çevreleyen kas hücrelerinin kasılmasını ve sütün meme ucuna akmasını sağlar. (süt inme -oksitosin- refleksi)
Süt yapımı ve süt inme refleksi
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 50
Bebeğin meme ucunu uyarması ile olur. Prolaktin her emzirme sonrasında
salgılanır Geceleri daha fazla salgılanır. Ovulasyonu da baskılar. Oksitosin uterusun kasılmasını
sağlayarak involüsyonu da kolaylaştırır.
Emzirmenin devamını için
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 51
Oksitosin refleksi sürdürülmelidir. Anne desteklenerek kaygı, stres, ağrı, şüphe gibi
oksitosin refleksini engelleyen durumlar ortadan kaldırılmalıdır.
Anneye kendine güvenmesi, bebeğin sesi, görüntüsü ve ayrıca bebek ve emzirme ile ilgili olumlu ve sevgi dolu düşünceler geliştirmesinin refleksin oluşmasına yardım edeceği anlatılmalıdır.
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 52
Bütün bebekler ve çocuklar, sağlıklı olmak ve sağlığını korumak için yeterince beslenme hakkına sahiptir.
Emzirme, bebeklere ve çocuklara bu hakkı sağlayan en ideal yöntemdir.
Anne Sütü Danışmanlığı Gerekli mi?
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 53
Hatalı anne sütü uygulamalarının önlenmesi, Emzirmenin Korunması, Özendirilmesi ve Desteklenmesi için çok gerekli
“Anne Sütünün Teşviki ve Bebek Dostu Sağlık
Kuruluşları” programı
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 54
1991 yılından beri Sağlık Bakanlığı ve UNICEF
işbirliğinde yürütülüyor
“Anne Sütünün Teşviki ve Bebek Dostu Sağlık Kuruluşları” programı
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 55
TEMELİNİ BAŞARILI EMZİRMEDE 10 ADIM OLUŞTURMAKTADIR
BAŞARILI EMZİRME İÇİN 10 ADIM-1
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 56
1.Yazılı Olan Anne Sütünü Teşvik İlkelerini Tüm Sağlık Personeli Bilmelidir.
2.Bu İlkeler Doğrultusunda Tüm Sağlık Personeli Eğitilmelidir.
3. Hamileler Emzirmenin Yararları ve Yöntemleri Konusunda Bilgilendirilmelidirler.
4. Annelerin, Doğumu İzleyen Yarım Saat İçinde Emzirmeye Başlamaları Sağlanmalıdır.
5.Annelere Emzirme Yöntemleri Gösterilmelidir.
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 57
6. Tıbben Gerekli Olmadıkça Yenidoğanlara Anne Sütü Dışında Gıda Verilmemelidir.
7. Anne ile Bebek Aynı Odada Kalmalıdır. 8. Bebek Her İsteyişinde Anne Emzirmelidir. 9. Emzirilen Bebeklere Emzik Verilmemelidir. 10. Taburcu Olduktan Sonra, Annelere İlk 6 Ay
Sadece Anne Sütü Vermeye Teşvik Edilmeli ve İzlenmelidir.
BAŞARILI EMZİRME İÇİN 10 ADIM-2
HASTA YENİDOĞANLAR İÇİN 10 ADIM ! 1.Anne-bebek beraber kalmalı 2.Sağlıkçılar
1. Psikolojik destek 2. Emzirme danışmanlığı ve
süt sağma teknikleri 3.Annenin psikolojik stresi azaltılmalı
4.Tıbbi gerek olmadığı sürece bebeğe AS dışında bir şey verilmemeli
5.Bebek ememiyorsa anne sütü sonda ile tercihan annesi tarafından verilmeli
6.Tetkik ve muayene en aza indirilmeli
7.Anne bebek olabildiğince cilt-cilde temas etmeli
8.Agresif tedaviler azaltılmalı 9.Anne ve bebek bir psikosomatik sistem olarak kabul edilmeli, vizitler bebek ve anneye göre ayarlanmalı
10.Diğer sağlıklı aile fertleri (baba, dede ve nineler) hastanede kaldığı sürece anne ve bebeği ziyaret etmeli.
A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA
“Anne Sütünün Teşviki ve Bebek Dostu Sağlık Kuruluşları” programında
BUGÜN ULAŞILAN NOKTA
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 59
Bebek Dostu Hastane
Bebek Dostu I.Basamak Sağlık Kuruluşu,
Bebek Dostu İl,
Bebek Dostu İlçe,
Anne Destek ve Anneden Anneye Destek Grupları Grubu
Altın ,Gümüş ve Bronz Bebek Dostu İller
Bebek Dostu İş Yeri
“Anne Sütünün Teşviki ve Bebek Dostu Sağlık Kuruluşları” programı kapsamında
ANNE SÜTÜ ve EMZİRME DANIŞMANLIĞI
EĞİTİMİ de verilmekte…..
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 60
Sağlık Personeline 15’iteorik ve 3’ü pratik eğitim olmak üzere iki aşamalı 18 saatlik bir eğitim programı uygulanıyor,
Beceriye dayalı bu eğitime katılanlara katılım belgesi veriliyor
61 2 Kasım 2013
Türkiye’de Emzirmenin Durumu
Anne Sütünün Özellikleri Emzirme Nasıl Oluyor Bebeği Memeye
Yerleştirmek Emzirmeyi
Değerlendirmek Emzirmeyi Gözlemlemek Meme ile İlgili Sorunlar Yetersiz Süt ve Ağlama Memeyi Red
Düşük Doğum Ağırlıklı ve Hasta Bebek Beslenmesi
Süt Sağma Anne Sütünü arttırmak ve
Relaktasyon Teknikleri Dinleme ve Öğrenme
Becerileri Özgüven ve Destek
Becerileri Emzirme Öyküsü Almak Danışmanlık Uygulamaları Emzirmeyi Sürdürmek
A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA
Teorik Eğitim Konuları
“Anne Sütü Danışmanlık Eğitimi Programı”nın Amacı
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 62
Anne Sütü ve Emzirme yöntemleriyle ilgili danışmanlık ve danışmanlık uygulama becerisi kazandırarak çocuk sağlığı hizmetlerini yürütmek
Türkiye’de Emzirmenin Durumu
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 63
Ülkemizde 2012 itibariyle tüm hastane doğumlarının % 92’sinin bebek dostu hastanelerde yapılması sağlandı.
Sağlık Bakanlığı 2008’de % 41,6 olan ilk 6 ay sadece AS ile beslenme oranını, 2013 yılı sonuna kadar %60’a çıkarmayı hedeflemektedir.
0-6 Ay Emzirme Oranının Düşük Olmasındaki Bazı Nedenleri
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 64
1. Sağlık Personeli Anneye Gebelik ve Doğum Sırasında Yeterli Danışmanlık Verilmemesi
2. Annelerin Özgüveninin Yetersiz olması 3. Annelerin Sütünün Bebeği İçin Yeterli Olmadığını
düşünmesi 4. Çoğul Gebelik Yaşaması 5. Annelerin İşe Başlaması 6. Eş- Aile Desteğinin Yetersizliği 7. Ticari Mama Firmalarının Baskısının Artması (Ne kadar
pahalı olsa da Mamalara Karşı Duyarsız Kalınamaması) 8.Biberon ve Emzik Kullanımının olağan sayılması vs.
Anne Sütü ve Emzirme Danışmanlık Eğitimi Alan Personel
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 65
0
5.000
10.000
15.000
20.000
25.000
30.000
1991-2002 2003-2011
8.743
25.315
Yeniden Değerlendirmeler
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 66
0
50
100
150
200
250
300
350
400
1994-2000 2001-2003 2004-2007 2008-2009 2010-2012
18 24 55
314 355
Değerlendirme Sayısı
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 67
Ülkemizdeki tüm hastane doğumlarının % 92’si bebek dostu hastanelerde yapılmaktadır.
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
1000
141 206 323
425 546
619 665 725 784 847 962
BEBEK DOSTU HASTANELER
BDH Hastane Sayısı
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 68
0
10
20
30
40
50
60
70
80
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
1 8
25
47
67 72 76 77 78 Yıllar içerisinde bebek dostu iller
Bebek Dostu İl
İsteğe bağlı emzirme
Bebeğin acıkma belirtileri varsa hemen emzirilmeli Ellerini ağzına götürmesi, arama refleksi Dudaklarını şapırdatması Yumruğunu, elini, parmaklarını emmesi Geç belirtiler (preterm, geç preterm) uslu bebek, kilo alamama) Kolunu bacağını hareket ettirmesi Mızırdaması, ajitasyon Sonunda yüksek sesle ve kesintisiz ağlaması
A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA
Beslenmeye hazır yenidoğan
Gevşemiş, Rahat, Kollarını gövdeye doğru kıvrılmış, Elleri göğse yakın durur.
70 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA
Yenidoğan beslenmeye hazır
değil
Elleri açık ve dışa dönük, Kolları gergin, Nefesi düzensiz, Dilin dışarıda olması Ağlama 71
A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA
Emzirmeye erken başlama yararlı <30dak
Annede postpartum kanamada azalma Bebeğin kolostrumdan yararlanması Bağırsak florası gelişiminin hızlanması Neonatal ve postneonatal ölümlerde azalma Anne-bebek ilişkisinin olumlu etkilenmesi Hipotermi ve hipogliseminin önlenmesi Emzirmenin süresinin daha uzun olması
Gartner LM, Pediatrics 2005 Edmond KM, Pediatrics 2006 Widstrom AM, Early Hum Dev 1990 Christensson K, Acta Pediatr 1992 Perez R,Am J Public Health 1994
A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA
Erken emzirme İlk saat ve ilk 24 saat
2003 TNSA Çocukların % 97’si emziriliyor %54’ü doğumdan sonraki ilk bir saat içinde emzirilmiş % 16’si doğumdan sonraki ilk 24 saatte hiç emzirilmemiş Çocukların % 39’u anne sütünden önce başka gıda almış
2008 TNSA •Çocukların % 97’si emziriliyor •%39’u doğumdan sonraki ilk bir saat içinde emzirilmiş •%27’si doğumdan sonraki ilk 24 saatte hiç emzirilmemiş •Çocukların % 23’ü anne sütünden önce başka gıda almış
A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA
Gereksiz mama başlama nedenleri
Gereksiz mama
başlanması
Sütüm yetmiyor Bebeğim aç
kalacak Annenin sütü
gelmedi
Bebek kilo kaybedecek
endişesi Hipoglisemi
korkusu
Sarılık korkusu
Hipernatremi korkusu
A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA
AS sorunu yaşayabilecek bebekler
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 75
C/S ile doğan bebekler Gecikmiş laktogenez İlk saatlerde emzirilememesi Annenin ağrısı, zor emzirme pozisyonu, gereksiz pompa
Geç preterm bebekler: Tüm prematürelerin % 70’i Prematüritenin riskliler i taşırlar X3-6 kat mortalite Ama ‘MİYADINDA BEBEK’ gibi kabul ediliyorlar!
Erken AS sarılığı? Tanısı koymak için emzirme kesilmemeli Su-şekerli su, formula verilmemelidir Daha uzun ve sık sık emzirilmelidir Sağılmış AS alıyorsamiktar %20 artırılmalı 180-200ml/kg
Emmesi yutması sorunlu bebekler YYBÜ’deki riskli bebekler
Düşük doğum ağırlığı =LBW <2500gr Çok düşük doğum ağırlığı=VLBW <1500 gr Mini-preterm = ELBW < 1000g Geç prematüreler Diabetik Anne Bebeği- iri bebek Çoğul gebelikler SGA Yapısal anomalisi olanlar, sendromik bebekler Nöromuskuler sorunları olan bebekler TORCH
A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA
Düşük doğum ağırlıklı bebeklerin emzirilmesi
Emzirme başarısını artıran özellikler: Doğum sonrası ilk 6 saatte sütün gelmesi Günde 5-8 kez süt sağılması Kanguru bakımı Taburculuk öncesi özel oda Özel emzirme danışmanlığı Minimal enteral beslenme
A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA
Anne destek grupları ve anneden anneye destek grupları eğitimleri
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 78
Ülkemizde ANNE DESTEK GRUPLARI VE ANNEDEN ANNEYE DESTEK GRUPLARI EĞİTİMLERİ de gerçekleştirilmektir.
Emzirme politikalarını net ortaya koymuş hastanelerin emzirme sıklığının yüksek olduğu saptanmıştır.
Kurum içi surveyans da emzirme kalite geliştirmesi için motivasyon sağlayabilir.
Emzirme konusunda çocuk hekimlerine düşen görevler
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 79
Emzirmenin savunucu olmak Mamanın AS’nün alternatifi olmadığını kavramak, Mamanın laktogenezi engelleyeceğini bilmek Emzirilemeyen bebeklerin sağlık riskleri konusunda
optimal bilgiyi kavramak, Anneyi ve sağlık çalışanlarını emzirme ve AS
konusunda bilgilendirmek Mama reklamlarından kaçınmak Toplumu emzirmenin ekonomik yaraları konusunda
bilgilendirmek Pediatr Clin N Am 60 (2013) 1–10
2 Kasım 2013 A Zenciroğlu-Anne sütü ve AS Danışmanlığı-57. Türkiye Milli Pediatri Kongresi-ANTALYA 80
Teşekkürler…..