ผลของการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ตอคณภาพการพยาบาล ตามการรบรของผปวย และความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลของ

พยาบาลวชาชพ

พนโทหญงพจนย ธระกล

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาพยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการพยาบาล

คณะพยาบาลศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย ปการศกษา 2558

ลขสทธของจฬาลงกรณมหาวทยาลย

EFFECTS OF USING THE FOCUS CHARTING NURSING DOCUMENTATION ON QUALITY OF NURSING PERCEIVED BY PATIENTS, AND PROFESSIONAL NURSES’

SATISFACTION USING THE FOCUS CHARTING NURSING DOCUMENTATION

Lieutenant Colonel Potchanee Teerakul

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of Master of Nursing Science Program in Nursing Administration

Faculty of Nursing Chulalongkorn University

Academic Year 2015 Copyright of Chulalongkorn University

หวขอวทยานพนธ ผลของการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ตอคณภาพการพยาบาลตามการรบรของผปวย และความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลของพยาบาลวชาชพ

โดย พนโทหญงพจนย ธระกล สาขาวชา การบรหารการพยาบาล อาจารยทปรกษาวทยานพนธหลก รองศาสตราจารย ดร.กญญดา ประจศลป

คณะพยาบาลศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย อนมตใหนบวทยานพนธฉบบนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญามหาบณฑต

คณบดคณะพยาบาลศาสตร

(รองศาสตราจารย ดร.สรพร ธนศลป)

คณะกรรมการสอบวทยานพนธ

ประธานกรรมการ

(ผชวยศาสตราจารย ดร.ประนอม รอดค าด)

อาจารยทปรกษาวทยานพนธหลก

(รองศาสตราจารย ดร.กญญดา ประจศลป)

กรรมการภายนอกมหาวทยาลย

(ผชวยศาสตราจารย ดร.สนนท ศลโกสม)

ง

บทค ดยอ ภาษาไทย

พจนย ธระกล : ผลของการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ตอคณภาพการพยาบาลตามการรบรของผปวย และความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลของพยาบาลวชาชพ (EFFECTS OF USING THE FOCUS CHARTING NURSING DOCUMENTATION ON QUALITY OF NURSING PERCEIVED BY PATIENTS, AND PROFESSIONAL NURSES’ SATISFACTION USING THE FOCUS CHARTING NURSING DOCUMENTATION) อ.ทปรกษาวทยานพนธหลก: รศ. ดร.กญญดา ประจศลป {, 141 หนา.

การวจยครงนเปนการวจยกงทดลอง เพอเปรยบเทยบคณภาพการพยาบาลกอนและหลงการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting และศกษาความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ของพยาบาลวชาชพ หอผปวยอายรกรรมหญง โรงพยาบาลอานนทมหดล กลมประชากรไดแก พยาบาลวชาชพ หอผปวยอายรกรรมหญง จ านวน 8 คน กลมตวอยางไดแก ผปวยหอผปวยอายรกรรมหญงจ านวน 40 คน แบงเปนกลมควบคมจ านวน 20 คน และกลมทดลองจ านวน 20 คน โดยการเลอกแบบเจาะจง

เครองมอทใชในการทดลองคอ 1) โครงการอบรมเชงปฏบตการดานการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting โรงพยาบาลอานนทมหดล 2) แผนการสอน และแบบวดความรการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting 3) เครองมอก ากบการทดลอง คอแบบตรวจสอบคณภาพการบนทกทางการพยาบาล และ 4) คมอการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting สรางจากแนวคดของ Lampe (1982) และยวด เกตสมพนธ (2551) เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลคอ แบบสอบถามคณภาพการพยาบาลตามการรบรของผปวย และแบบสอบถามความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ของพยาบาลวชาชพ โดยผานการตรวจความตรงตามเนอหาจากผทรงคณวฒ คาดชนความตรงตามเนอหาเทากบ .94 และ.96 และตรวจสอบคาความเทยงของแบบสอบถามเทากบ .93 และ.94 ตามล าดบ สถตทใชวเคราะหขอมล คอ คาความถ คารอยละ คาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน และสถตทดสอบท

ผลการวจยพบวา

1. คณภาพการพยาบาลตามการรบรของผปวย หลงการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting สงกวากอนการใชแบบบนทก (p value=.05)

2. ความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ของพยาบาล

วชาชพ หอผปวยอายรกรรมหญง โรงพยาบาลอานนทมหดล อยในระดบมาก (x = 3.89, SD = .690)

สาขาวชา การบรหารการพยาบาล

ปการศกษา 2558

ลายมอชอนสต

ลายมอชอ อ.ทปรกษาหลก

จ

บทค ดยอ ภาษาองกฤษ

# # 5577330736 : MAJOR NURSING ADMINISTRATION KEYWORDS: THE FOCUS CHARTING NURSING DOCUMENTATION / QUALITY OF NURSING PERCEIVED BY PATIENTS / PROFESSIONAL NURSES’ SATISFACTION

POTCHANEE TEERAKUL: EFFECTS OF USING THE FOCUS CHARTING NURSING DOCUMENTATION ON QUALITY OF NURSING PERCEIVED BY PATIENTS, AND PROFESSIONAL NURSES’ SATISFACTION USING THE FOCUS CHARTING NURSING DOCUMENTATION. ADVISOR: ASSOC. PROF. GUNYADAR PRACHUSILPA, Ph.D. {, 141 pp.

The purposes of this quasi-experimental research were to compare quality of nursing between before and after using the focus charting nursing documentation and study the level of the professional nurses’ satisfaction in female medicine ward, Anandamahidol Hospital. The population are 8 professional nurses and the sample are 40 patients devided in 2 groups, 20s before and 20s after by using a purposive sampling technique.

Research instruments were developed by the researcher consist of 1) The workshop programme 2) The lesson plan and the knowledge test 3) The quality of nursing documentation check and 4) The focus charting nursing documentation manual based on Lampe (1982) and Yuwadee kestsumpun (2551). Instruments to collect data were the quality of nursing perceived by patients questionnaire and the professional nurses’ satisfaction using the focus charting nursing documentation questionnaire. The content validity index were .94 and .96 and the reliabillity by Cronbach’s alpha coefficient were .93 and .94 respectively. Data were analyzed by using frequency, percentage, mean, standard deviation and t-test.

Major findings of the study were as followed

1. The quality of nursing perceived by patients after using the focus charting documentation is higher than before significantly. (p value = .05)

2. The professional nurses’satisfaction after using the focus charting

documentation is at the good level. (x = 3.89, SD = .690)

Field of Study: Nursing Administration Academic Year: 2015

Student's Signature

Advisor's Signature

ฉ

กตตกรรมประกาศ

กตตกรรมประกาศ

วทยานพนธฉบบนส าเรจลลวงไปดวยด โดยไดรบความกรณาและชวยเหลอเปนอยางดยงจาก รองศาสตราจารย ดร. กญญดา ประจศลป อาจารยทปรกษาวทยานพนธ ทไดกรณาใหค าแนะน าและขอคดเหนทเปนประโยชน ตลอดจนตรวจแกไขขอบกพรองตางๆ เพอใหเปนวทยานพนธฉบบทสมบรณทสด นอกจากนยงใหก าลงใจและความเมตตาตอนสตอยางเตมเปยม จงขอกราบขอบพระคณเปนอยางสงมา ณ โอกาสน

ขอกราบขอบพระคณ ผชวยศาสตราจารย ดร. ประนอม รอดค าด ประธานกรรมการสอบวทยานพนธ และผชวยศาสตราจารย ดร. สนนท ศลโกสม กรรมการสอบวทยานพนธ ทกรณาใหค าแนะน าในการปรบปรงแกไขวทยานพนธฉบบน ใหมความสมบรณมากยงขน ขอขอบพระคณผทรงคณวฒทกทานทใหความกรณาชวยตรวจสอบ และใหค าแนะน าทเปนประโยชนในการปรบปรงเครองมอการวจย ท าใหวทยานพนธฉบบนมความนาเชอถอ

ขอกราบขอบพระคณ ดร. ยวด เกตสมพนธ ทกรณาสละเวลาเดนทางมาเปนวทยากรและใหความรแกพยาบาลวชาชพ ณ รพ.อานนทมหดล จงหวดลพบร

ขอกราบขอบพระคณผอ านวยการ โรงพยาบาลอานนทมหดล ในความอนเคราะหงบประมาณและสถานทในการด าเนนการวจย ผอ านวยการกองการพยาบาลและหวหนาพยาบาลแผนกพยาบาลอายรกรรม ในความอนเคราะหการด าเนนการวจย และขอขอบคณบคลากรหอผปวยอายรกรรมหญง และผปวย หอผปวยอายรกรรมหญงทกคน ทมสวนรวมในการวจยครงน ขอขอบคณผชวยวจยทง 3 คน พ.ท.หญง นภากร ศรรตน พ.ท.หญง วภาวรรณ สพเพชร และ พ.ต.หญงวลลภา ศรสงห ทกรณาตรวจสอบและเกบขอมลอยางเตมก าลงความสามารถ เพอใหงานวจยนมความแมนย ามากทสด รวมถงเจาหนาทหนวยไตเทยมทกคน ทเปนก าลงใจ และปฏบตหนาททดแทนอยางเตมก าลงความสามารถ เมอผวจยตดภารกจ

สดทายน ผวจยขอกราบขอบพระคณบดา มารดา ทเปนแรงบนดาลใจทยงใหญและเปนผทอยเบองหลงความส าเรจในทกๆอยางของชวต รวมถงสามทคอยเอาใจใส และบตรสาวทอยเคยงขางเสมอ รวมถงบคคลอนๆทมสวนเกยวของท าใหวทยานพนธฉบบนส าเรจลลวงไปดวยด ซงผวจยไมไดเอยนาม ผวจยขอขอบพระคณมา ณ โอกาสน

สารบญ หนา

บทคดยอภาษาไทย ............................................................................................................................. ง

บทคดยอภาษาองกฤษ ....................................................................................................................... จ

กตตกรรมประกาศ............................................................................................................................. ฉ

สารบญ .............................................................................................................................................. ช

สารบญตาราง ................................................................................................................................... ฌ

สารบญภาพ ..................................................................................................................................... ญ

บทท 1 บทน า ................................................................................................................................... 1

ความเปนมาและความส าคญของปญหา ....................................................................................... 1

วตถประสงคการวจย .................................................................................................................... 8

ค าถามการวจย ............................................................................................................................. 8

แนวเหตผลและสมมตฐานการวจย ................................................................................................ 8

ขอบเขตการวจย ......................................................................................................................... 10

ค าจ ากดความทใชในการวจย ...................................................................................................... 11

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ .......................................................................................... 15

1. บรบทหอผปวยอายรกรรมหญง โรงพยาบาลอานนทมหดล .................................................... 16

2. การบนทกทางการพยาบาล .................................................................................................... 19

3. คณภาพการบนทกทางการพยาบาล ....................................................................................... 28

4. คณภาพการพยาบาล .............................................................................................................. 37

5. ความพงพอใจของพยาบาลวชาชพ ......................................................................................... 42

6. งานวจยทเกยวของ ................................................................................................................. 43

บทท 3 วธด าเนนการวจย ................................................................................................................ 47

ประชากรและกลมตวอยาง ......................................................................................................... 47

ซ

หนา

การก าหนดขนาดของกลมตวอยาง .............................................................................................. 49

การพทกษสทธกลมตวอยาง ........................................................................................................ 50

เครองมอทใชในการวจย ............................................................................................................. 51

การด าเนนการทดลองและการเกบรวบรวมขอมล ....................................................................... 60

การวเคราะหขอมล ..................................................................................................................... 67

บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล......................................................................................................... 69

บทท 5 สรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะ ................................................................... 74

สรปผลการวจย ........................................................................................................................... 75

อภปรายผลการวจย .................................................................................................................... 76

ขอเสนอแนะการน าผลการวจยไปใช ........................................................................................... 80

ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป ........................................................................................... 80

รายการอางอง ................................................................................................................................. 81

ภาคผนวก........................................................................................................................................ 88

ภาคผนวก ก รายนามผทรงคณวฒ ............................................................................................. 89

ภาคผนวก ข ตวอยางหนงสอเชญผทรงคณวฒ ........................................................................... 91

ภาคผนวก ค หนงสอขอความอนเคราะหทดลองใชเครองมอ และเกบรวบรวมขอมลการวจย ..... 93

ภาคผนวก ง หนงสอยนยอมของประชากรตวอยางหรอผมสวนรวมในการวจย ขอมลส าหรบประชากรตวอยางหรอผมสวนรวมในการวจย ...................................................................... 95

ภาคผนวก จ ตวอยางเครองมอทใชในการวจย .......................................................................... 107

ภาคผนวก ฉ ตารางผลการวเคราะหขอมลและ สรปคาดชนความตรงตามเนอหาของเครองมอทใชในการวจย ................................................................................................................... 136

ประวตผเขยนวทยานพนธ ............................................................................................................. 141

ฌ

สารบญตาราง

หนา ตารางท 1 จ านวนและรอยละของพยาบาลวชาชพ หอผปวยอายรกรรมหญง จ าแนกตามอาย

การศกษา ระยะเวลาทปฏบตงานโดยรวม และระยะเวลาทปฏบตงานในหอผปวย อายรกรรมหญง .............................................................................................................. 48

ตารางท 2 จ านวน และรอยละของผปวยอายรกรรมหญงกลมควบคม และกลมทดลอง จ าแนกตามอาย และการศกษา .................................................................................................. 50

ตารางท 3 ตารางการฝกอบรม กจกรรม และผลลพธทเกดขนในการฝกอบรม ................................ 53

ตารางท 4 การเปรยบเทยบกจกรรมระหวางกลมทดลองและกลมควบคม ....................................... 65

ตารางท 5 เปรยบเทยบคาเฉลยคณภาพการพยาบาลตามการรบรของผปวย กอนและหลงการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting จ าแนกโดยรวม และรายดาน .......... 70

ตารางท 6 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ของพยาบาลวชาชพ จ าแนกโดยรวม และรายขอ .................................................................................................................................. 72

ตารางท 7 เปรยบเทยบคาเฉลยคณภาพการพยาบาลตามการรบรของผปวย กอนและหลงการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting จ าแนกตามรายขอ ........................ 137

ตารางท 8 สรปคาดชนความตรงตามเนอหาของเครองมอทใชในการวจย (Content validity index) .......................................................................................................................... 140

ญ

สารบญภาพ

หนา ภาพท 1 กรอบแนวคดในการวจย ................................................................................................... 46

ภาพท 2 สรปขนตอนการด าเนนการทดลอง .................................................................................... 66

บทท 1 บทน า

ความเปนมาและความส าคญของปญหา

ในปจจบน คณภาพถอเปนสงส าคญในการขบเคลอนองคการ และมความส าคญตอการด าเนนงานขององคการใดๆ ในแตละองคการตางตองการงานทมคณภาพ เพราะคณภาพมบทบาทส าคญตอการสรางประโยชนในดานโอกาสการแขงขน และการธ ารงอยขององคการ องคการดานสขภาพกเชนกน มการค านงถงความส าคญของคณภาพมากขน เนองจากมการเปล ยนแปลงในดานตางๆ เชนดานเศรษฐกจ สงคม การศกษาของประชากร คาใชจาย การรกษาพยาบาล การเรยกรองสทธของผใชบรการ การบรการทท าใหเกดความไมพงพอใจ การสญเสยตางๆจากเหตการณไมพงประสงค การฟองรอง และอนๆ ท าใหองคการตางๆตองกลบมาทบทวนและให ความส าคญตอคณภาพมากขน การพยาบาลเปนสวนส าคญในองคการสขภาพ โดยมพยาบาลเปนผประกอบวชาชพทใหบรการอยางใกลชดตลอดเวลากบผใชบรการมากทสด คณภาพในการพยาบาลจงถอเปนหวใจส าคญในการใหบรการแกผใชบรการ และสามารถใชตดสนภาพลกษณขององคกรได

คณภาพการพยาบาล เปนการตอบสนองตอความคาดหวง โดยการเพมระดบการดแลเพอใหเกดการพยาบาลทมคณภาพ (สถาบนรบรองคณภาพสถานพยาบาล (องคกรมหาชน), 2552) Omachonu (1990) กลาววาคณภาพการพยาบาลสามารถประเมนไดจากคณภาพการดแล ซงประกอบดวย 2 สวน คอคณภาพตามความเปนจรง และคณภาพตามการรบร คณภาพตามความเปนจรง เปนสงทผใหบรการไดใหการดแลแกผรบบรการตามมาตรฐานทก าหนดขน สวนคณภาพตามการรบร เกดจากการทผรบบรการรบรวา บรการทไดรบนนมคณภาพ ซง Omachonu (1990) ไดก าหนดวาคณภาพตามการรบร ของผรบบรการ เปนตวชวดอนดบแรกของการประเมนคณภาพการพยาบาลทมงเนนความพงพอใจตอบรการทไดรบ กอใหเกดความพงพอใจแกผปวยหรอผใชบรการ ซงเปนวตถประสงคทส าคญในการใหบรการ คณภาพการพยาบาลมความส าคญตอวชาชพการพยาบาลเปนอยางมาก การปฏบตการพยาบาลจะมคณภาพไดเมอการปฏบตนนเปนทยอมรบและกอใหเกดคณคาตอผรบบรการ ซงสามารถตอบสนองความตองการเฉพาะอยางของผรบบรการได ไมวาความตองการนนจะซบซอนอยางไร กสามารถปฏบตการพยาบาลไดอยางมคณภาพ จนเปนทยอมรบของผปวย ท าใหเกดความพงพอใจ จงเกดเปนคณภาพการพยาบาล (พวงรตน บญญานรกษ, 2538) นอกจากนคณภาพการพยาบาล ยงหมายถงการปฏบตการพยาบาลตามมาตรฐานทก าหนดไวอยางเปนองครวมเพอตอบสนองตอความตองการทางดานรางกาย จตใจ อารมณ สงคมและจตวญญาณของผปวย (วภาดา คณาวกตกล และคณะ, 2543) และมลกษณะความเปนเลศของบรการพยาบาลทเปนไปตาม

2

มาตรฐานทก าหนดไว (อาร ชวเกษมสข และจนตนา ยนพนธ, 2005) Ludwig–Baymer & et al (1993) กลาวถงความพงพอใจของผปวยวามความส าคญ เพราะประการแรก ระดบความพงพอใจจะสะทอนใหเหนถงคณภาพการพยาบาลทผปวยไดรบจรงๆ ประการทสอง ความพงพอใจเปนสงจ าเปนในการดงดดผปวย ในภาวะทมการแขงขนอยางสงในการใหบรการสขภาพ ดงนนการบรการทมคณภาพ ตองเปนการบรการทตรงกบความคาดหวง และตอบสนองความตองการของผใชบรการ จงจะท าใหผใชบรการเกดความพงพอใจและกลบมาใชบรการอก

โรงพยาบาลอานนทมหดลเปนโรงพยาบาลทวไป ขนาด 400 เตยง ขนตรงตอกรมแพทยทหารบก มวสยทศนคอเปนเลศดานบรการสขภาพในโรงพยาบาลทหารสวนภมภาค พนธกจคอ มงมนพฒนาดานบรการสขภาพแบบองครวมแกผรบบรการทกระดบ โดยบคลากรทมศกยภาพ อยางมคณภาพ เปนธรรมและประทบใจ ผานการรบรองคณภาพจากสถาบนรบรองคณภาพสถานพยาบาล (องคการมหาชน) เปนครงท 4 โดยมอบหมายใหองคกรพยาบาล ด าเนนการดานการพฒนาคณภาพการพยาบาล เพอใหเปนไปตามนโยบายและมาตรฐานวชาชพ จากสถตป พ.ศ. 2557 พบวาตวชวดคณภาพการพยาบาล จ านวน 4 ตวชวด ยงไมสามารถด าเนนการใหบรรลตามเปาหมายได ไดแก อตราการเลอนหลดของ ETT (Endotrachial Tube), อบตการณตกเตยง/ตกลม, อบตการณการเกด Phlebitis grade4, อตราการเกดแผลกดทบระดบ2-4 (กองการพยาบาล โรงพยาบาล อานนทมหดล, 2557) ซงตวชวดดงกลาวแสดงถงคณภาพการพยาบาล ทจ าเปนตองพฒนาอยางมประสทธภาพและอยางตอเนอง

จากการประเมนคณภาพการพยาบาล โดยวธสมตรวจบนทกทางการพยาบาล ตามแบบประเมนคณภาพบนทกทางการพยาบาล โดยการนเทศของพยาบาลเวรตรวจการ โรงพยาบาล อานนทมหดล ในปพ.ศ. 2557 พบวาหอผปวยอายรกรรมหญง โรงพยาบาลอานนทมหดล มการบนทกทางการพยาบาล ไมครอบคลมประเดนความเสยงตามตวชวดทางการพยาบาล สะทอนให เหนถงคณภาพการพยาบาลทเปนผลลพธจากการดแลผปวย ไดแก การเลอนหลดของ ETT จ านวน 4 ครง คดเปน 0.54 ครงตอ1,000 วนนอน, อบตการณการเกด Phlebitis grade 4 จ านวน 3 ครง คดเปน 0.26 ครงตอ1,000 วนนอน, การเกดแผลกดทบระดบ 2-4 จ านวน 7 ครง คดเปน 0.93 ครงตอ1,000 วนนอน คณภาพการบนทกทางการพยาบาลของหอผปวยอายรกรรมหญงมคะแนนเฉลยเพยงรอยละ 63.33 และหวขอการประเมนทพบวาเปนปญหามากทสดไดแก การก าหนดปญหาหรอขอวนจฉยทางการพยาบาลทสอดคลองกบสภาพปญหาของผปวย (กองการพยาบาล โรงพยาบาลอานนทมหดล, 2557)

3

หอผปวยอายรกรรมหญง โรงพยาบาลอานนทมหดล เปนหนวยงานทใหบรการดานการรกษาพยาบาล แกผปวยทางอายรกรรมหญงทมอายตงแต 14 ปขนไป โดยมพยาบาลวชาชพระดบปฏบตการจ านวน 8 คน จากสถตในปพ.ศ. 2557 โรคทพบบอย 5 อนดบแรก ไดแก โรคกลามเนอหวใจตาย (Myocardial infarction) โรคปอดอกเสบ (Pneumonia) โรคตดเชอ (Sepsis) โรคตดเชอระบบทางเดนปสสาวะ (Urinary tract infection) และโรคหวใจลมเหลว (Congestive heart failure) ตามล าดบ บนทกความกาวหนาทางการพยาบาล (Nursing progress note) เปนเอกสารทางการพยาบาลทผวจยตองการพฒนาในงานวจยครงน เนองจากบนทกทใชอยในปจจบนมลกษณะเปนการบรรยายหรอบอกเลาเรองราว (Narrative record) ตามการปฏบตงานของพยาบาล ซง Iyer & Camp (1995) กลาววามขอจ ากดหลายประการ ไดแก การคนหาขอมลท าไดยาก ไมมความสมพนธกนของขอมล เนองจากไมมโครงสรางในการจดเรยงขอมลใหเปนหมวดหม เปนการบนทกทมงงานทพยาบาลไดปฏบต แตขาดการประเมนผลทเพยงพอ ไมไดเขยนปญหาของผปวยทกเวรจงขาดความตอเนองในการใชขอมลประกอบการดแล เพอปรบปรงกจกรรมการพยาบาลใหมคณภาพ และการประเมนประสทธผลการดแลผปวย รวมทงไมไดแสดงถงการใชภมปญญาความสามารถในการคดวเคราะห การตดสนใจอยางสรางสรรคของพยาบาล และจากการสอบถามความคดเหนตอแบบบนทกทางการพยาบาล จากพยาบาลวชาชพหอผปวยอายรกรรมหญง พบวา แบบบนทกทางการพยาบาลทใชอย มความซ าซอน และไมสนบสนนการปฏบตการพยาบาลอยางตอเนอง ตองใชเวลากบการบนทกมาก นอกจากน การมผปวยอาการหนกจ านวนมากกวาอตราก าลงในแตละเวร การไดรบมอบหมายใหปฏบตหนาทหรอเขารวมกจกรรมอนๆทนอกเหนอจากการดแลผปวย เชน งานกจกรรมทจดขนในโรงพยาบาลเนองในโอกาสตางๆ การประชมหรอการอบรมตางๆ ทงในและนอกโรงพยาบาล เปนปจจยทขดขวางการเขยนบนทกทางการพยาบาลใหมประสทธภาพ สอดคลองกบผลการศกษาของสพร ดนยดษฎกล (2009) ทกลาววา พยาบาลมภาระงานอนจ านวนมากทไมใชภาระงานพยาบาลโดยตรงท าใหไมสามารถเขยนบนทกทางการพยาบาลไดครบถวน ดงนนการเขยนบนทกทางการพยาบาลทระบปญหาของผปวยไดอยางถกตอง ครบถวนและสอดคลองกบแผนการรกษา ดวยขอความทสน กระชบและชดเจน แตมประสทธภาพในการสงตอขอมลอยางตอเนองจะชวยใหพยาบาลดแลผปวยไดถกตองตามมาตรฐานการพยาบาล นอกจากนยงสามารถลดภาระงานและเวลาทใชในการเขยนบนทกของพยาบาลลง เมอเวลาในการเขยนบนทกลดลง จะท าใหพยาบาลมเวลาในการดแลผปวยเพมขน เปนปจจยสงเสรมใหการพยาบาลมคณภาพเพมขน เกดเปนคณภาพการพยาบาล

4

บนทกทางการพยาบาลมการพฒนามาอยางตอเนอง และมรปแบบทแตกตางกนไป การเลอกใชการบนทกทางการพยาบาลรปแบบใดนนขนอยกบความเหมาะสม และนโยบายของแตละหนวยงาน โดยควรค านงถง ประโยชนทจะเกดขนโดยตรงตอผใชบรการ และโอกาสทจะพฒนาวชาชพใหมความกาวหนายงขน ซงสรย ธรรมกบวร (2540) ไดรวบรวมรปแบบบนทกทางการพยาบาลทใชในประเทศไทย ซงไดแก การบนทกแบบบอกเลาเรองราว (Narrative record) เปนการบนทกการปฏบตการตามสงทสงเกตไว อาจบรรยายตามล าดบเหตการณกอนหลง หรอบรรยายสรปเกยวกบปญหาการพยาบาล และการตอบสนองของผใชบรการ ซงมขอดคอ เขาใจงาย สามารถใชรวมกบการบนทกแบบฟอรมอนๆ ไดงาย เขยนไดรวดเรว ขอเสยคอ ไมมโครงสรางทท าใหสามารถมองเหนความตอเนองของปญหา เปนการบนทกตามการปฏบตงานไปเรอยๆ จงมกพบวา ขาดการวเคราะห สงเคราะห ไมมการระบปญหาทชดเจน ไมสะทอนใหเหนการคดเชงวเคราะหและการตดสนใจของพยาบาล ยากทจะประเมนคณภาพการพยาบาล การบนทกโดยใชกระบวนการพยาบาล (Nursing process record) เปนการบนทกทระบถงปญหาและการวางแผนการปฏบตการพยาบาล ซงประกอบดวย 3 สวนคอ การวนจฉยการพยาบาล กจกรรมการพยาบาล และ การประเมนผลการพยาบาล ซงมขอดคอ บอกวนทเรมตนและสนสดของปญหาไดชดเจน มการวเคราะหขอมล และการตดสนใจทแสดงถงความรทางวชาชพทผใชบรการไดรบการพยาบาลไปในทศทางเดยวกน และมความตอเนอง มการประเมนผลการปฏบตการพยาบาลชดเจน ท าใหสามารถปรบแกวธการพยาบาลไดเหมาะสม ทนเวลา สะทอนใหเหนการปฏบตงานโดยใชกระบวนการพยาบาล ขอเสยคอ ตองใชทกษะการคดเชงวเคราะหในระดบลก ท าใหใชเวลานาน จนเกดความทอถอย หรอไมมเวลาเพยงพอทจะรวบรวมขอมลมาประกอบการคดวเคราะห และไมเหมาะกบผใชบรการทปญหาไมเปลยน การบนทกโดยใชระบบปญหา (Problem oriented record) เปนการบนทกทเนนปญหาของผใชบรการเปนหลก โดยมองคประกอบทส าคญ 4 อยางคอ ขอมลพนฐาน (Data base) เปนขอมลทรวบรวมขนจากการประเมนผใชบรการ รายการปญหา (Problem list) เปนปญหาทวเคราะหแลว และน ามาเรยบเรยงล าดบความส าคญ แผนการพยาบาล (Nursing care plan) เปนการวางแผนการแกไขปญหาตามทระบไว โดยพจารณาตามความรนแรง เรงดวนของปญหา และบนทกความกาวหนาของผใชบรการ (Progress note) เปนการบนทกผลการเปลยนแปลงของผใชบรการ ขอดของการบนทกรปแบบนคอ ท าใหทมสขภาพมความรตรงกน เกดการประสานงานในการท างาน ชวยในการคนขอมลไดงาย และรวดเรว ขอเสยคอ การใชระบบนตองไดรบความรวมมอจากทมสหสาขาวชาชพทเกยวของ จงจะไดรบประโยชนอยางเตมท ถาการดแลผใชบรการแยกออกเปนสวนๆ และไมค านงถงความแตกตางระหวางบคคล การบนทกแบบนจะไมชวยในการแกปญหา การบนทกโดยใชคอมพวเตอร (Computerized electronic charting) เปนการพฒนาการบนทกลงในคอมพวเตอร โดยใชระบบการจ าแนกการปฏบตการพยาบาลระดบสากล (International for Nursing Practice: ICNP) ขอด

5

คอ สามารถเชอมโยงขอมลกบแผนกอนๆ ท าใหมการท างานประสานกนระหวางวชาชพตางๆ ชวยใหประสทธภาพในการท างานเพมขน แตมขอจ ากดคอ การวนจฉยการพยาบาล และการวางแผนการพยาบาล อาจไมเหมาะสมกบผใชบรการทกคน แมจะเปนโรคเดยวกน ตองมการปรบขอมลใหเขากบสถานการณของผใชบรการอยเสมอ นอกจากน ยงมปญหาเรองการเปดเผยความลบของผใชบรการ จงตองมการสรางระบบความปลอดภยหรอการเขาถงขอมลอยางเหมาะสม การบนทกโดยใชแผนการดแลผใชบรการ (Clinical pathway charting) เปนการบนทกโดยใชแผนการดแลผใชบรการ แบบผจดการรายกรณ (Case management) ซงมลกษณะเปนการดแลผใชบรการรวมกนของทมสหสาขาวชาชพ ตลอดระยะเวลาทผใชบรการรกษาตวอยในโรงพยาบาล โดยมเปาหมายการดแลรวมกน มการก าหนดผลลพธทคาดวาจะเกดขน และมการวางแผนจ าหนายผใชบรการ ขอดคอ สามารถบนทกไดสะดวก รวดเรว สามารถใหการดแลรกษาผใชบรการไดรวดเรว โดยไมตองรอค าสงจากแพทย เนองจากมแนวทางในการรกษามาตรฐาน (Standard order) อยแลว ผใชบรการและครอบครวมสวนรวมในแผนการดแล และสามารถเตรยมความพรอมในการดแลตนเองอยางตอเนองเมอกลบบาน ขอเสยคอ ไมเหมาะสมส าหรบบนทกในผใชบรการทเปนหลายโรค เนองจากแผนการดแลรกษา จดท าขนเปนมาตรฐานส าหรบผใชบรการแตละโรค และไมเหมาะสมกบผใชบรการทมภาวะแทรกซอน เพราะไมสามารถก าหนดระยะเวลาทผใชบรการจะฟนฟสภาพรางกายใหหาย และกลบบานตามทก าหนดได และบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting เปนการบนทกโดยใชระบบขอมลการปฏบตการทมจดเนน คอ สงทผใชบรการใหความส าคญหรอพฤตกรรมขณะนน อาการเปลยนแปลงของผใชบรการ และผลทส าคญของการรกษา ซงมขอด คอ ลดความซ าซอนในการบนทก งายตอการบนทกอยางเปนระบบ มองเหนการใชกระบวนการพยาบาลชดเจน ชชดในปญหาทผใชบรการใหความส าคญ งายตอการสบคนขอมล ท าใหมการรวบรวมปญหาไดอยางมประสทธภาพ ขอเสยคอ อาจขาดขอความสวนใดสวนหนง เชนการขาดการประเมนในกรณทยงไมสามารถประเมนได หรออาจขาดขอความทเกยวของกบการปฏบตการพยาบาล เชนในกรณตดตามผลการใหยา

กองการพยาบาล โรงพยาบาลอานนทมหดลไดพจารณาเหนวา รปแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting มความเหมาะสมกบบรบทในการดแลผปวย ของหอผปวยโรงพยาบาลอานนทมหดล เนองจากจดเดนของรปแบบการบนทกน จะชวยลดภาระงานในดานการเขยนบนทกแกพยาบาลวชาชพ และยงชวยใหเหนประเดนทส าคญของผปวยแตละคนใหชดเจนขน ซงจะเปนแนวทางใหพยาบาลวชาชพ รวมถงสหสาขาวชาชพ สามารถเขาถงขอมลไดอยางสะดวกและรวดเรว เพอใหผปวยไดรบการดแลอยางมประสทธภาพ กองการพยาบาลจงไดสนบสนนใหเกดการพฒนารปแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting โดยเรมท าโครงการพฒนาศกยภาพพยาบาลวชาชพดานการบนทกทางการพยาบาล และเชญวทยากรผมความร ความช านาญ และมประสบการณดานการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting มาเปนผใหความรแกพยาบาล

6

วชาชพทกคน ในเดอนตลาคม พ.ศ. 2557 จากนนจงเรมด าเนนการน ารองใชรปแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting แกหอผปวยจ านวน 3 หอผปวย ไดแก หอผปวยอายรกรรมชาย หอผปวยศลยกรรมชาย และหอผปวยศลยกรรมหญง ตอมาผวจยไดท าการศกษาถงประโยชนในการบนทกทางการพยาบาลทมประสทธภาพจะมผลตอคณภาพการพยาบาล จงไดท าการศกษารปแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting อยางละเอยด และน าขอมลมาพฒนาเปนงานวจย

บนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting เปนแบบบนทกทางการพยาบาลทพฒนาขนโดย Lampe (1982) เพอใชในโรงพยาบาล Eitel เมอง Minneapolis รฐ Minnesota ประเทศสหรฐอเมรกา ไดถกพฒนาและน ามาใชโดยฝายการพยาบาล โรงพยาบาลศรราช ในป พ. ศ. 2551 Focus charting ประกอบดวย 2 สวนคอ 1) สวนสรปทใชอางอง (Focus list) ซงประกอบไปดวย การบนทกรายการทเปนประเดนส าคญ (Focus) และการบนทกเปาหมายหรอผลลพธทคาดหวง (Goal/Outcome) และ 2) สวนทเปนเนอหาบอกความกาวหนา (Progress note) สวนนใชรปแบบ AIE (Assessment, Intervention, Evaluation) โดย A หมายถง ขอมลทสนบสนนประเดนส าคญ ไดแก ขอมลทไดจากผปวยและขอมลทไดจากการสงเกตหรอจากแหลงอนๆ I หมายถง ปฏบตการพยาบาลทตอบสนองขอมล A อาจเปนการปฏบตในทนท หรอเปนการวางแผนการปฏบต และE หมายถงผลการตอบสนองของผปวย (ยวด เกตสมพนธ, 2557) จากรายงานแบบสอบถามความคดเหนของพยาบาลในการใชแบบบนทกแบบ Focus charting ในผปวยทมระยะวนนอนไมเกน 72 ชวโมงของฝายการพยาบาล โรงพยาบาลศรราช โดยชชฎา บณยะอภชาต (2552) ผลจากการส ารวจความคดเหนของพยาบาลผทดลองใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting จ านวน 65 คนพบวา การบนทกใชเวลานอยลงรอยละ 82 สามารถบนทกขอมลไดกะทดรดและชดเจนขนรอยละ 84.6 เหนประเดนส าคญของผปวยชดเจนขน ท าใหใชขอมลเพอการดแลผปวยตอเนองไดรอยละ 83.1 และความพงพอใจโดยรวมของพยาบาลตอการบนทกแบบ Focus charting รอยละ 84.6 จากการศกษานผวจยเชอวาการบนทกแบบ Focus charting เปนการบนทกทมประสทธภาพ กลาวคอมเนอหาทชดเจนสามารถสอสารไดอยางมประสทธภาพ ในเวลาทนอยลง สะทอนกระบวนการพยาบาล ท าใหพยาบาลสามารถใชบนทกทางการพยาบาลเปนแนวทางในการดแลผปวยไดอยางถกตอง ตอเนองและมการตดตามประเมนผลลพธในการดแล รวมถงการปรบใหสอดคลองตามแผนการรกษา สงผลใหคณภาพการพยาบาลดขน และสรางความพงพอใจใหแกพยาบาลวชาชพของหอผปวยอายรกรรมหญงไดมากขน

จากการศกษาของดารารตน หงษทอง (2547) เรองผลของการใชรปแบบบนทกทางการพยาบาลทเนนการดแลแบบองครวมตอการปฏบตการพยาบาลตามการรบรของผปวย และความ พงพอใจของพยาบาลในการใชรปแบบบนทกทางการพยาบาล พบวา รปแบบการบนทกทางการพยาบาลทเนนการดแลแบบองครวม มผลตอการปฏบตการพยาบาลและความพงพอใจของพยาบาล

7

ในการใชรปแบบบนทกทางการพยาบาล ซงเปนปจจยสงเสรมใหเกดคณภาพการพยาบาล เกษราภรณ บรรณวงศลป (2553) ท าการศกษาเรองการพฒนาคณภาพบนทกทางการพยาบาลหอผปวยอายรกรรม-ศลยกรรมหญง โรงพยาบาลบานไผ จงหวดขอนแกน พบวาการพฒนาบนทกทางการพยาบาล การจดท าคมอการบนทกทางการพยาบาล และกระบวนการมสวนรวมของพยาบาล ท าใหคณภาพการบนทกทางการพยาบาลดขน สอดคลองกบการศกษาของพวงเพชร สรยะพรหม และสขมาล ตอยแกว (2553) พบวาหลงจากการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ AIE ของกลมการพยาบาล โรงพยาบาลนาน ผลการศกษาพบวา คณภาพการบนทกทางการพยาบาลเพมมากขน และความพงพอใจภาพรวมของพยาบาลวชาชพตอแบบบนทกทางการพยาบาลทเลอกใช อยในระดบพงพอใจมาก สอดคลองกบการศกษาของอดมพร ค าล าเลศ (2555) พบวารปแบบการบนทกทางการพยาบาล ทเออตอการบนทกอยางรวดเรว ครบถวนและครอบคลมความตองการของผปวยแบบองครวม และอยางตอเนอง ถกตองตามกระบวนการพยาบาล มคาเฉลยของคะแนนคณภาพการบนทกทางการพยาบาลและการรบรคณคาของแบบบนทกของพยาบาลสงกวากอนพฒนา จงสรปไดวารปแบบบนทกทางการพยาบาลมผลตอคณภาพบนทกทางการพยาบาล นอกจากนรปแบบบนทกทางการพยาบาลยงมผลตอความพงพอใจของพยาบาลผท าการบนทกอกดวย Potter & Perry (1985) กลาววาแบบบนทกทางการพยาบาลทดสามารถสะทอนถงคณภาพการดแลได เนองจากบนทกทางการพยาบาลเปนแหลงขอมลทมประโยชนทแสดงถงคณภาพการปฏบตการดแลของพยาบาล หากการบนทกมความไมสมบรณ หรอบกพรอง จะมผลกระทบตอคณภาพการพยาบาล

สรป รปแบบบนทกทางการพยาบาลมผลตอคณภาพการพยาบาล (Potter & Perry, 1985)และมผลตอความพงพอใจของพยาบาลวชาชพผใชแบบบนทกทางการพยาบาล สอดคลองกบการศกษาของพวงเพชร สรยะพรหม และสขมาล ตอยแกว (2553) ผวจยจงเลอกใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting เพอใหสอดคลองกบนโยบายของกองการพยาบาล โรงพยาบาลอานนทมหดล และเชอวาเปนแบบบนทกทสามารถลดภาระงานในดานการเขยนบนทกแกพยาบาลวชาชพ ท าใหพยาบาลมเวลาในการดแลผปวยขางเตยงมากขน เปนการสงเสรมใหเกดคณภาพการพยาบาล นอกจากน การเขยนบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ยงสงเสรมใหพยาบาลวชาชพฝกการใชความคดเชงวเคราะห และใชองคความรในการดแลผปวยอยางเปนรปธรรม ท าใหผปวยเกดความพงพอใจในการดแลของพยาบาล ในขณะเดยวกนเมอพยาบาลมความช านาญในการเขยนบนทก และไดใชองคความรและศกยภาพของตนเองเตมท จะสามารถพฒนาใหเกดความพงพอใจในการเขยนบนทกทางการพยาบาลรปแบบ Focus charting ได

8

วตถประสงคการวจย

1. เพอเปรยบเทยบคณภาพการพยาบาลตามการรบรของผปวย กอนและหลงการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting

2. เพอศกษาความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ของพยาบาลวชาชพ

ค าถามการวจย

1. คณภาพการพยาบาลตามการรบรของผปวย กอนและหลงการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting แตกตางกนหรอไม อยางไร

2. ความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ของพยาบาลวชาชพเปนอยางไร

แนวเหตผลและสมมตฐานการวจย

แนวคดการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ของ Lampe (1982) และยวด เกตสมพนธ (2551) มโครงสรางประกอบไปดวย 2 สวนหลกคอ 1) สวนสรปทใชอางอง (Focus list) ซงประกอบไปดวย การบนทกรายการทเปนประเดนส าคญ (Focus) และการบนทกเปาหมายหรอผลลพธทคาดหวง (Goal/Outcome) และ 2) สวนทเปนเนอหาบอกความกาวหนา (Progress note) ซงประกอบไปดวย 4 ขนตอนคอ ขนตอนท 1 F (Focus) : การก าหนดประเดนส าคญ เปนการบนทกขอมลทเปนประเดนส าคญหรอระบเหตการณส าคญในการดแลรกษา โดยการบรรยายภาวะสขภาพของผปวยในปจจบน ไดแกการเปลยนแปลงสภาวะหรออาการของผปวยอยางฉบพลนดานรางกาย ดานพฤตกรรม ความกงวลของผปวยตอสงใดสงหนง เหตการณส าคญทเกยวกบการดแลรกษา ปญหาเกยวกบการท าหนาทของรางกาย ความตองการเฉพาะของผปวย หรอความตองการดานความร ค าปรกษา ขนตอนท 2 A (Assessment) : การบนทกขอมลทประเมนได ไดแกขอมลอตนย (Subjective data) หรอขอมลปรนย (Objective data) ทชวยสนบสนนขอความทเปนประเดนส าคญ (Focus) หรออธบายเหตการณส าคญทสงเกตเหน โดย ขอมลอตนย (Subjective data) หมายถง ขอมลทไดจากการสมภาษณ สอบถาม การบอกเลาจากผปวยและญาต หรอจากทมสขภาพอน สวนขอมลปรนย (Objective data) หมายถง ขอมลทไดจากการตรวจรางกาย การสงเกตเหน ขอมลการตรวจวนจฉย ผลการตรวจทางหองปฏบตการ หรอบนทกทางการแพทย ขนตอนท 3 I (Intervention) : การบนทกการปฏบตการพยาบาล หมายถงการปฏบตการพยาบาลในขณะนนหรอในอนาคตทใหแกผปวยเพอใหบรรลผลลพธในการดแลผปวยทคาดหวงโดยใชขอมลทไดจากการ

9

ประเมนในขน Assessment และบนทกสงทกระท าอยางชดเจน โดยกจกรรมทปฏบตนนจะตองสอดคลองกบความตองการ เหมาะสมตอภาวะสขภาพและความสามารถของผปวยแตละราย รวมถงพจารณาความปลอดภยในกจกรรมนนๆ โดยใหมความสอดคลองกบนโยบายหรอมาตรฐานการดแลผปวยขององคกร และขนตอนท 4 E (Evaluation) : การบนทกการตอบสนองของผปวย หมายถง การตอบสนองของผปวยตอการดแลรกษา หรอการปฏบตการพยาบาล เปนกระบวนการตดสนวาขนตอนตางๆในการดแลผปวยมประสทธภาพเพยงใด ผปวยไดรบการดแลเพอบรรลประเดนส าคญ (Focus) หรอไม การบนทกแบบ Focus charting มเนอหาทสอดคลองและครอบคลมตามแนวคดการตรวจประเมนและการใหคะแนนคณภาพการบนทกทางการพยาบาล ของส านกตรวจสอบการชดเชย และคณภาพการบรการ ส านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต ร วมกบสภาการพยาบาล และสถาบนรบรองคณภาพสถานพยาบาล (องคการมหาชน) (2557) ซงไดก าหนดเกณฑในการประเมนการบนทกใหมคณภาพตามมาตรฐาน เพอควบคมคณภาพการดแลผปวยในโรงพยาบาลรฐบาลทวประเทศ โดยแบงเนอหาในการประเมนตามกระบวนการพยาบาล ไดแก การวนจฉ ยทางการพยาบาล (Nursing diagnosis) กจกรรมการพยาบาล (Nursing intervention) ผลลพธทางการพยาบาล (Nursing outcome) ซง Potter & Perry (1985) กลาววาแบบบนทกทางการพยาบาลทดสามารถสะทอนถงคณภาพการดแลได ในการตรวจสอบคณภาพการพยาบาลทเกดจากบนทกทางการพยาบาลทมคณภาพ ผวจยเลอกใชแนวคดการประเมนคณภาพการพยาบาลของวภาดา คณาวกตกล และคณะ (2543) โดยดดแปลงแบบสอบถามความพงพอใจของผปวยตอการพยาบาลทไดรบของสนทร เหลยวตระกล (2546) เปนเครองมอในการวดคณภาพการพยาบาลตามการรบรของผปวย นอกจากนการไดรบการอบรมเรองบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting จะท าใหพยาบาลวชาชพตระหนกถงความส าคญ มความร ความเขาใจและสามารถปฏบตการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ไดอยางถกตอง จะชวยสงเสรมใหพยาบาลเกดความพงพอใจในการใช แบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ซงผวจยสรางแบบสอบถามความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลของพยาบาลวชาชพ โดยดดแปลงแบบประเมนความพงพอใจในรปแบบบนทกทางการพยาบาลของพวงเพชร สรยะพรหม และสขมาล ตอยแกว (2553) เปนเครองมอวดความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลของพยาบาลวชาชพ

สรป ผลจากการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ผวจยเชอวาจะท าใหพยาบาลสามารถบนทกการพยาบาลไดอยางมคณภาพ สงผลใหเกดคณภาพการพยาบาลตามการรบรของผปวย และเกดความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลของพยาบาลวชาชพ หอผปวยอายรกรรมหญงโรงพยาบาลอานนทมหดลได

10

จากแนวคดและการทบทวนการวจยทเกยวของ ผวจยจงตงสมมตฐานการวจยดงน 1. คณภาพการพยาบาลตามการรบรของผปวย หลงการใชแบบบนทกทางการพยาบาล

แบบ Focus charting สงกวากอนการใชแบบบนทก 2. ความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ของพยาบาล

วชาชพ หอผปวยอายรกรรมหญง โรงพยาบาลอานนทมหดล อยในระดบมาก

ขอบเขตการวจย

การวจยครงนเปนการวจยกงทดลอง แบบกลมเทยบเคยงวดกอนและหลงการทดลอง (Quasi-experimental, pretest posttest design) เพอเปรยบเทยบคณภาพการพยาบาลตามการรบรของผปวย กอนและหลงการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting และศกษาระดบความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ของพยาบาลวชาชพ ในหอผปวยอายรกรรมหญง โรงพยาบาลอานนทมหดล ประชากรและกลมตวอยาง

ประชากร ไดแก 1. พยาบาลวชาชพ หอผปวยอายรกรรมหญง โรงพยาบาลอานนทมหดล จ านวนทงหมด

8 คน 2. ผปวยทนอนรกษาตวอยทหอผปวยอายรกรรมหญง โรงพยาบาลอานนทมหดล กลมตวอยาง ไดแก ผปวยทนอนรกษาตวอยทหอผปวยอายรกรรมหญง จ านวน 40 คน แบง

ออกเปน 2 กลม คอกลมควบคม จ านวน 20 คน และกลมทดลอง จ านวน 20 คน ใชวธจบค (Matched pair) โดยใชคณสมบตคอ อาย และการศกษา (ภากรณ น าวา และศรวมล วนทอง, 2550) เนองจากพบวาปจจยเหลานมผลตอความพงพอใจของผปวยในการใหบรการ ตวแปรทศกษา ประกอบดวย

1. คณภาพการพยาบาลตามการรบรของผปวย 2. ความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting

11

ค าจ ากดความทใชในการวจย

1. คณภาพการพยาบาลตามการรบรของผปวย หมายถง ระดบความพงพอใจของผปวยหอผปวยอายรกรรมหญง โรงพยาบาลอานนทมหดลทมตอการพยาบาลทไดรบ วาเปนคณลกษณะของการพยาบาลทกอใหเกดผลลพธทพงประสงคตอผปวย โดยอาศยหลกวทยาศาสตรและศลปะการพยาบาล ตามมาตรฐานวชาชพ ตามแนวคดของวภาดา คณาวกตกล และคณะ (2546) ซงมองคประกอบดานผรบบรการ 3 ดาน ไดแก 1.1 ดานการไดรบการปฏบตจากพยาบาลในฐานะเปนบคคลอยางเสมอภาค การเคารพในสทธของผปวย หมายถง การรบรของผปวยหอผปวยอายรกรรมหญงทมตอการพยาบาลทไดรบวามการดแลจากพยาบาลอยางเทาเทยมกนตามสทธทผปวยพงจะไดรบตามค าประกาศสทธผปวย

1.2 ดานการไดรบการชวยเหลออยางเหมาะสม ปลอดภย ตามความตองการ และตาม สภาพความเจบปวยของแตละบคคล หมายถง การรบรของผปวยหอผปวยอายรกรรมหญงทมตอการพยาบาลทไดรบวา มการดแลจากพยาบาลอยางพอสมควรแกกรณ ตามความจ าเปนทสมควรจะไดรบอยางสอดคลองกบสภาพความเจบปวยของแตละคนเพอใหเกดความปลอดภยแกผปวย

1.3 ดานการไดรบความรเกยวกบความเจบปวยและแผนการรกษา ตลอดจนมสวนรวมในการวางแผนการรกษาพยาบาล หมายถง การรบรของผปวยหอผปวยอายรกรรมหญงทมตอการพยาบาลทไดรบวามการอธบายความรเกยวกบโรคทเปนและแนวทางในการดแลรกษาเพอใหหายจากการเจบปวย และการมสวนรวมในการด าเนนการดแลรกษาครงน 2. ความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting หมายถง ความรสกทางบวกของพยาบาลวชาชพ หอผปวย อายรกรรมหญง โรงพยาบาลอานนทมหดล ในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ซงเปนผลจากการประเมนการบนทกทางการพยาบาลโดยใชหลก 4 C ของกองการพยาบาล ส านกการพยาบาล กระทรวงสาธารณสข (2539) ซงประกอบดวย 2.1 ความถกตอง (Correct) หมายถง ความรสกทางบวกของพยาบาลวชาชพ หอผปวย อายรกรรมหญง โรงพยาบาลอานนทมหดล ในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting วาการบนทกทางการพยาบาลชวยใหบนทกขอมลทเปนประโยชน และสามารถน ามาใชเปนแนวทางในการดแลผปวยไดอยางถกตอง 2.2 ความครบถวน (Complete) หมายถง ความรสกทางบวกของพยาบาลวชาชพ หอผปวย อายรกรรมหญง โรงพยาบาลอานนทมหดล ในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting วาการบนทกทางการพยาบาล เปนการบนทกทชวยรวบรวมขอมลปญหาของผปวย และ

12

การวางแผนการพยาบาลไดอยางครบถวน และชวยใหเหนความตอเนองในการบนทกความกาวหนาเกยวกบอาการ การแสดงของผปวย การปฏบตการพยาบาล และมความสะดวกในการบนทกการปฏบตการพยาบาลไดอยางตอเนอง โดยยดปญหาและความตองการของผใชบรการเปนศนยกลางตามกระบวนการพยาบาล 2.3 ความชดเจน (Clear) หมายถง ความรสกทางบวกของพยาบาลวชาชพ หอผปวย อายรกรรมหญง โรงพยาบาลอานนทมหดล ในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting วาการบนทกทางการพยาบาล ชวยใหบนทกระยะเวลาทชดเจนในการตดตามอาการเปลยนแปลงของผปวย เหนการตอบสนองของผปวยตอการปฏบตการพยาบาล ไดอยางชดเจน 2.4 การไดใจความ (Concise) หมายถง ความรสกทางบวกของพยาบาลวชาชพ หอผปวย อายรกรรมหญง โรงพยาบาลอานนทมหดล ในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting วาการบนทกทางการพยาบาล เปนการบนทกทกะทดรด สน ไดใจความ ตรงประเดน ตามสภาพความเปนจรงของผปวย ลดความซ าซอนในการบนทก มประสทธภาพในการสอสารระหวางทมสขภาพ มประสทธภาพในการใชเวลาบนทกขอวนจฉยทางการพยาบาลหรอประเดนส าคญ ใชเวลาในการบนทกขอมลทประเมนหรอรวบรวมได ใชเวลาในการบนทกการปฏบตการพยาบาล และใชเวลาในการบนทกการตอบสนอง อยางมประสทธภาพ อานแลวเขาใจงาย และตอเนองตามกระบวนการพยาบาล และชบงใหเหนความกาวหนาของการใหการพยาบาล 3. การบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting หมายถง กจกรรมทพยาบาลวชาชพ หอผปวยอายรกรรมหญง โรงพยาบาลอานนทมหดล บนทกความกาวหนาทางการพยาบาล (Nursing progress note) ซงประกอบดวยการบนทกขอมลเกยวกบผปวย ทแสดงถงการปฏบตการพยาบาล เพอใหผปวยไดรบการดแลตามบทบาทและหนาทของพยาบาล โดยใชรปแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ของ Lampe (1982) และยวด เกตสมพนธ (2551) ซงมโครงสรางประกอบดวย 2 สวนหลก คอ 3.1 สวนสรปทใชอางอง (Focus list) ประกอบดวย

3.1.1 Focus : การบนทกรายการทเปนประเดนส าคญ (Focus) เปนการบนทกขอความส าคญ ทถกหยบยกขนมาพจารณา ใชควบคกบการบนทกสวนของเนอหา โดยท าหนาทเปนดชน หรอการอางองสงทเปนปญหา หรอความตองการของผปวย แบบบนทกนเปนการแสดงรายการ Focus เรยงล าดบ ตงแตรบผปวยไวในความดแลจนผปวยจ าหนายออกจากโรงพยาบาล

3.1.2 Goal/Outcome : การบนทกเปาหมายหรอผลลพธทคาดหวง เปนการบนทกทเกยวกบเปาหมายหรอผลลพธทคาดหวงในการใหการพยาบาลผปวยทสอดคลองกบประเดนส าคญ (Focus) โดยแสดงถงการตอบสนองของผปวย ใหเหนวาปญหาไดรบการแกไข หรอตอบสนองความตองการของผปวย

13

3.2 สวนทเปนเนอหาบอกความกาวหนา (Progress note) ประกอบดวย 4 ขนตอน คอ ขนตอนท 1 F (Focus) : การก าหนดประเดนส าคญ เปนสวนหนงของเนอหาการ

บนทกแบบบรรยาย แตแยกสวนใหเหนชดเจนเพอใหงายตอการสอสารและการน าขอมลกลบมาใช ขนตอนท 2 A (Assessment) : การบนทกขอมลทประเมนไดเปนสวนของการ

บนทกตอจากประเดนส าคญ (Focus) ขอมลสวนนมความเกยวของกบ Focus โดยมรายละเอยดดงน 1) Assessment เปนขอมลอตนย (Subjective data) และหรอขอมล

ปรนย (Objective data) ทสนบสนนหรออธบายขอมลทระบไวในสวน Focus ซงลกษณะของขอมล มดงน

1.1) Subjective data เปนขอมลทไดจากการสมภาษณ สอบถามหรอค ากลาว หรอค าถามของผปวย หรอขอมลทไดจากญาต ครอบครวหรอบคลากรในทมสขภาพอน 1.2) Objective data เปนขอมลทไดจากการตรวจรางกาย การสงเกตพฤตกรรม ขอมลการตรวจวนจฉย หรอผลการตรวจทางหองปฏบตการ บนทกทางการแพทย หรอขอมลอนๆนอกเหนอจากสงทผปวยพด

ขนตอนท 3 I (Intervention) : การบนทกการปฏบตการพยาบาลเปนการปฏบตถงกจกรรมการดแลทใหแกผปวยทสอดคลองกบประเดนส าคญ (Focus) และเปนไปตามหลกการทางวทยาศาสตร โดยอาศยความร ความสามารถ ทกษะและการตดสนใจของพยาบาล โดยใชผปวยเปนศนยกลางในการดแล ในการบนทกกจกรรม ควรระบใหเหนถงสงทกระท าเพอชวยใหผปวยบรรลผลลพธทคาดหวงในการดแลรกษา ขนตอนท 4 E (Evaluation) : การบนทกการตอบสนองของผปวย เปนการบนทกการตอบสนองของผปวยรายบคคลทมตอการรกษาและ/หรอการปฏบตการพยาบาลทใหแกผปวย เปนประโยคทแสดงใหเหนผลลพธของการปฏบตการพยาบาลวาบรรลเปาหมาย หรอเปนไปในทศทางทจะบรรลเปาหมาย บนทกสวนนใชพจารณาตดสนวา ขนตอนตางๆในการดแลรกษา มประสทธภาพในการแกปญหา หรอตอบสนองความตองการของผปวยไดดมากนอยเพยงใด เปนการชวยใหทมดแลทราบถงการเปลยนแปลงของผปวย เพอสามารถตดตามแกไขปญหา และใหการดแลอยางตอเนอง นอกจากนยงใชในการตรวจสอบคณภาพการปฏบตการพยาบาลวาเปนไปตามมาตรฐานหรอไม

14

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 1. พยาบาลวชาชพ ใชเปนแนวทางในการบนทกการพยาบาลอยางมคณภาพ เพอใหเกด

คณภาพการพยาบาลแกผปวย และเกดความพงพอใจของพยาบาลในการใชแบบบนทกทางการพยาบาล

2. พยาบาลเวรตรวจการใชเปนเครองมอในการตรวจสอบคณภาพการบนทกทางการพยาบาลของหอผปวย

3. หวหนาหอผปวยและผบรหารทางการพยาบาล ใชเปนเครองมอในการพฒนาคณภาพการพยาบาล

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

การวจยครงน มวตถประสงคเพอเปรยบเทยบคณภาพการพยาบาลตามการรบรของผปวย กอนและหลงการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting และศกษาความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ของพยาบาลวชาชพ ซงผวจยไดท าการศกษาและทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ จากต ารา งานวจย บทความวจย ดงไดน ามาสรปเนอหาสาระส าคญเพอใชเปนแนวทางในการวจยตามล าดบ ดงน

1. บรบทหอผปวยอายรกรรมหญง โรงพยาบาลอานนทมหดล 1.1 การบนทกทางการพยาบาลในหอผปวยอายรกรรมหญง 1.2 ประเภทของแบบบนทกทางการพยาบาลในหอผปวยอายรกรรมหญง 1.3 กระบวนการบนทกทางการพยาบาลในหอผปวยอายรกรรมหญง 2. การบนทกทางการพยาบาล 2.1 ความหมายและความส าคญ 2.2 ประโยชนของการบนทกทางการพยาบาล 2.3 หลกการบนทกทางการพยาบาล

2.4 รปแบบการบนทกทางการพยาบาล 2.5 รปแบบบนทกการพยาบาลแบบ Focus charting

3. คณภาพการบนทกทางการพยาบาล 3.1 แนวคดคณภาพการบนทกทางการพยาบาล 3.2 การตรวจสอบคณภาพการบนทกทางการพยาบาล

4. คณภาพการพยาบาล 4.1 ความหมายของคณภาพการพยาบาล 4.2 แนวคดคณภาพการพยาบาล 4.3 ปจจยทมผลตอคณภาพการพยาบาล 4.4 การประเมนคณภาพการพยาบาล 4.5 การบนทกทางการพยาบาลกบคณภาพการพยาบาล

5. ความพงพอใจของพยาบาลวชาชพ 5.1 ความหมายของความพงพอใจ 5.2 แนวคดความพงพอใจ

5.3 การบนทกทางการพยาบาลกบความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาล

6. งานวจยทเกยวของ

16

1. บรบทหอผปวยอายรกรรมหญง โรงพยาบาลอานนทมหดล

โรงพยาบาลอานนทมหดลเปนโรงพยาบาลทวไป ขนาด 400 เตยง ขนตรงตอกรมแพทยทหารบก มวสยทศนคอเปนเลศดานบรการสขภาพในโรงพยาบาลทหารสวนภมภาค พนธกจคอ มงมนพฒนาดานบรการสขภาพแบบองครวมแกผรบบรการทกระดบ โดยบคลากรทมศกยภาพ อยางมคณภาพ เปนธรรมและประทบใจ ผานการรบรองคณภาพจากสถาบนรบรองคณภาพสถานพยาบาล (องคการมหาชน) เปนครงท 4 โดยมอบหมายใหองคกรพยาบาล ด าเนนการดานการพฒนาคณภาพการพยาบาล เพอใหเปนไปตามนโยบายและมาตรฐานวชาชพ หอผปวยอายรกรรมหญง โรงพยาบาลอานนทมหดล เปนหนวยงานทใหบรการ ในดานการรกษาพยาบาล สงเสรม ปองกนและฟนฟสภาพแกผปวยทางอายรกรรมหญงทมอายตงแต 14 ปขนไป จากสถตในปพ.ศ. 2557 โรคทพบบอย 5 อนดบแรก ไดแก โรคกลามเนอหวใจตาย (Myocardial infarction) โรคปอดอกเสบ (Pneumonia) โรคตดเชอ (Sepsis) โรคตดเชอระบบทางเดนปสสาวะ (Urinary tract infection) และโรคหวใจลมเหลว (Congestive heart failure) ตามล าดบ รบผปวยจ านวน 24 เตยง ประกอบดวยหองแยกควบคมคณภาพอากาศ 1 หองจ านวน 1 เตยง หองพเศษเดยว 6 หองจ านวน 6 เตยง หองสามญ 2 หอง เปนหองกงวกฤตจ านวน 3 เตยง และหองสามญรวม จ านวน 14 เตยง มบคลากรทางการพยาบาลจ านวน 26 คน ปนพยาบาลวชาชพ 9 คน ประกอบดวยหวหนาหอผปวย 1 คน วฒปรญญาโทสาขาการบรหารการพยาบาล พยาบาลชวยหวหนาหอผปวย 1 คน ผานการอบรมเฉพาะทางสาขาการพยาบาลผปวยวกฤต และพยาบาลวชาชพระดบปฏบตการจ านวน 7 คน ในจ านวนนเปนพยาบาลจบใหมซงมอายงานนอยกวา 3 ป จ านวน 4 คน นอกจากนยงมผชวยพยาบาลจ านวน 10 คน พนกงานชวยการพยาบาลจ านวน 5 คน การจดอตราก าลงเวร เชา : บาย : ดก เปน 40 : 30 : 30 ใชระบบ Mixed Staffing ในการจดเวรโดยใชอตราสวน RN : Non RN เทากบ 40:60 ผลตภาพทางการพยาบาล (Productivity) เฉลยรอยละ 101.82 มการบรหารอตราก าลงใหเพยงพอกบภาระงาน โดยจดอตราก าลงเสรมเมอมผลตภาพทางการพยาบาล มากกวารอยละ 115

1.1 การบนทกทางการพยาบาลในหอผปวยอายรกรรมหญง รปแบบบนทกทางการพยาบาลทใชเพอบนทกการเปลยนแปลงของผปวยในหอผปวย

อายรกรรมหญง โรงพยาบาลอานนทมหดล เปนรปแบบบรรยาย โดยมพยาบาลวชาชพระดบปฏบตการซงไดรบมอบหมายใหเปนหวหนาเวรท าหนาทเปนผบนทกทางการพยาบาล และไดรบการนเทศบนทกทางการพยาบาลจากหวหนาหอผปวยและพยาบาลเวรตรวจการอยางสม าเสมอ ผลจากการนเทศพบวาคณภาพการบนทกทางการพยาบาลของหอผปวยสวนใหญ ยงอยในเกณฑทควรไดรบการพฒนา โดยในป พ.ศ. 2556 มคาคะแนนคณภาพการบนทกโดยรวม เฉลยรอยละ 59.43 และในป พ.ศ. 2557 เฉลยรอยละ 63.33 ประเดนทเปนปญหาส าคญไดแก การระบปญหาของผปวยท

17

สอดคลองกบสภาพปญหาของผปวยซงมเนอหาทอยในบนทกความกาวหนาทางการพยาบาล (Nursing progress note)

1.2 ประเภทของแบบบนทกทางการพยาบาลในหอผปวยอายรกรรมหญง แบบบนทกทางการพยาบาลทใชในปจจบนทงหมดม 6 ประเภท ไดแก

1.2.1 บนทกการประเมนผปวยแรกรบ (Nursing admission note) เปนแบบทใชบนทกเพอประเมนผปวยเมอแรกรบ รวมถงประวตผปวย การตรวจรางกาย การประเมนดานจตใจ อารมณ สงคมและจตวญญาณ 1.2.2 บนทกกจกรรมการพยาบาลประจ าวน (Daily nursing intervention checklist) เปนแบบทใชบนทกกจกรรมการพยาบาลทใหแกผปวยประจ าวน ดวยวธการใชเครองหมายขดลงในกลองทไดปฏบตการพยาบาล 1.2.3 บนทกความกาวหนาทางการพยาบาล (Nursing progress note) เปนแบบทใชบนทกความกาวหนาทางการพยาบาลหรอบนทกการเปลยนแปลงของผปวยในแตละเวร 1.2.4 บนทกการวนจฉยและการวางแผนการพยาบาล (Nursing diagnosis and nursing care plan) เปนแบบทใชบนทกการวนจฉยและวางแผนการพยาบาล ตามปญหาของผปวย 1.2.5 บนทกการวางแผนจ าหนายผปวย (Nursing discharge planning) เปนแบบทใชบนทกการวางแผนจ าหนายผปวย และการดแลเพอสงขอมลตอเนองใหแกผดแลรบผดชอบทบาน 1.2.6 บนทกสรปการดแลผปวยกอนจ าหนาย (Nursing discharge summary) เปนแบบทใชบนทกสรปการดแลผปวยกอนจ าหนาย

ลกษณะบนทกทางการพยาบาลทผ วจยตองการพฒนา คอในสวนของบนทกความกาวหนาทางการพยาบาล (Nursing progress note) เนองจาก รปแบบการบนทกทใชอยในปจจบน มลกษณะเปนแบบบรรยายหรอแบบบอกเลาเรองราว (Narrative record) ซงบนทกลกษณะนมขอจ ากด หลายประการ ไดแก การไมสามารถใชขอมลจากบนทกทางการพยาบาลใหเกดประโยชนตอการดแลผปวยไดอยางเตมทเนองจากลกษณะการบนทกไมสอสารใหเหนปญหาและแนวทางในการดแลผปวยไดอยางชดเจน เปนสาเหตใหทมการพยาบาลไมไดใชบนทกทางการพยาบาลเปนเครองมอในการใหการพยาบาลผปวย และในการรบ -สงเวร พยาบาลไมไดอานบนทกทางการพยาบาล เนองจากเนอหาทพยาบาลบนทก ไมชวยใหการดแลผปวยเปนไปอยางมประสทธภาพ นอกจากนทมสหสาขาวชาชพ ไมสามารถใชขอมลในบนทกทางการพยาบาลสนบสนนการดแลผปวยได ความคดเหนของพยาบาลวชาชพทมตอบนทกทางการพยาบาล คอ การเขยนมความซ าซอน แตจ าเปนตองเขยนเพอใหมขอมลในการตรวจสอบ ซงไมไดน ามาปฏบตจรง และรสกวาเปนภาระงาน ทท าใหมเวลาดแลผปวยนอยลง

18

1.3 กระบวนการบนทกทางการพยาบาลในหอผปวยอายรกรรมหญง การบนทกทางการพยาบาลทมประสทธภาพ จะแสดงใหเหนถงการปฏบตงานของ

พยาบาลวชาชพในหอผปวยอายรกรรมหญง โดยจะเปนหลกฐานแสดงใหเหนถงกระบวนการทส าคญในการดแลผปวย ซงประกอบดวยกระบวนการหลกคอ

1.3.1 การประเมนผปวยแรกรบ เพอใหผปวยไดรบการตรวจวนจฉย และการรกษาอยางรวดเรว ถกตองตามมาตรฐานวชาชพและปลอดภย โดยการประเมนปญหาทครอบคลมทงดานรางกาย ซงประกอบไปดวย ประวตสขภาพ , การตรวจรางกาย การประเมนดานจตใจ สงคม เศรษฐกจ โดยใชวธการประเมนทเหมาะสมกบผปวยแตละราย ภายใตสงแวดลอมทปลอดภยและทรพยากรทเพยงพอ เพอประโยชนในการดแลตอเนอง การบนทกผลการประเมนในเวชระเบยนผปวยจะท าใหผเกยวของในการดแลไดใชประโยชนจากการประเมนนน

1.3.2 การวางแผนการรกษาพยาบาล เพอตอบสนองตอปญหา และ ความตองการของผปวยทไดจากการประเมนอยางเปนองครวม ดวยการเชอมโยงและประสานกนระหวางวชาชพ แผนก และหนวยบรการตางๆ โดยใชหลกฐานวชาการหรอแนวทางปฏบตเปนแนวทางในการวางแผนการดแลผปวย นอกจากนยงสงเสรมใหครอบครวมโอกาสตดสนใจเลอกว ธการรกษาหลงจากไดรบขอมลทเพยงพอ และมสวนรวมในการวางแผนการดแล กองการพยาบาล โรงพยาบาล อานนทมหดล จ าแนกผปวยออกเปน 5 ประเภท ตามแนวคดของ Warstler (1972 อางถงใน กองการพยาบาล โรงพยาบาลอานนทมหดล, 2556 ) ไดแก ประเภทท 1 ผปวยทชวยเหลอตนเองได (Self care) ประเภทท 2 ผปวยทตองการการดแลนอย (Minimal care) ประเภทท 3 ผปวยทตองการการดแลปานกลาง (Moderate care) ประเภทท 4 ผปวยทตองการการดแลมาก (Extensive care) และ ประเภทท 5 ผปวยทตองการการดแลใกลชด (Intensive care) การทพยาบาลใชบนทกทางการพยาบาลในการวางแผนการพยาบาลผปวยใหสอดคลองกบความตองการของผปวยแตละประเภทจะท าใหผปวยไดรบการชวยเหลอและแกไขปญหาไดอยางเหมาะสม ปลอดภยจากภาวะวกฤตและฉกเฉนไมเกดภาวะแทรกซอน ผปวยไดรบการดแลอยางครอบคลมตามมาตรฐานวชาชพ จากทม สหสาขาวชาชพ ผปวยและญาตไดรบรขอมลทจ าเปนและมสวนรวมในการตดสนใจในแผนการรกษารวมกบแพทย และเปนการเพมประสทธภาพการดแลผปวย ใหครอบคลมองครวม

1.3.3 การวางแผนจ าหนายและการดแลตอเนอง องคกรพยาบาลมการก าหนดแนวทางในการวางแผนจ าหนายในผปวยโรคเรอรง ไดแก โรคเบาหวาน ความดนโลหตสง โรคไตเรอรง หรอผปวยทมความจ าเปนทตองรบการฟนฟสภาพ เชนโรคหลอดเลอดสมอง เปนตน การบนทกทางการพยาบาลในการวางแผนการจ าหนายผปวย ท าใหเกดความชดเจนในการดแลเปนแนวทางเดยวกน ผปวยจงไดรบการดแลอยางตอเนอง มความร ความเขาใจในการปฏบตตวตามโปรแกรมการวางแผนจ าหนายและการดแลตนเองเฉพาะโรค

19

2. การบนทกทางการพยาบาล

2.1 ความหมายและความส าคญ ไดมผใหความหมายของการบนทกทางการพยาบาลไวหลายความหมาย ดงน

การบนทกทางการพยาบาล หมายถง การบนทกแผนการดแลการปฏบตและความกาวหนาในการดแลซงบคลากรพยาบาลเปนผปฏบต (พวงรตน บญญานรกษ และ กลยา ตนตผลาชวะ, 2524)

การบนทกทางการพยาบาล เปนสวนหนงของการปฏบตการพยาบาล เปนหลกฐานทางกฎหมายวา พยาบาลไดใหการปฏบตการพยาบาลอะไรบาง ใหการพยาบาลดวยเหตผลใด การปฏบตการพยาบาลนนๆ พยาบาลไดปฏบตอยางไร และผปวยมอาการตอบสนองตอการปฏบตการนนๆอยางไร ทงนพยาบาลจะท าการบนทกในแฟมประจ าตวของผใชบรการ (กองการพยาบาล, 2539)

การบนทกทางการพยาบาล หมายถง การเขยนบนทกอยางเปนลายลกษณอกษร โดยเปนภาวะสขภาพ ผลการประเมนอาการ ปญหาของผใชบรการ กจกรรมทพยาบาลปฏบต และผลการพยาบาลทครอบคลมทงดานรางกาย จตใจ อารมณและสงคม เพอใหผใชบรการไดรบการดแล ทงการรกษา การปองกนสขภาพ การสงเสรมสขภาพและการฟนฟสภาพรางกาย ตามเหตการณทเกดขนจรง โดยมการบนทกอยางสม าเสมอและตอเนอง เพอใชเปนหลกฐานการปฏบตงานของพยาบาล และแสดงถงคณภาพการดแลผใชบรการ (จนทรทรา เจยรณย, 2557)

การบนทกทางการพยาบาล หมายถง การเขยน การรวบรวมขอมลใดๆทแสดงถงการปฏบตการพยาบาล เพอใหผปวยไดรบการดแลตามบทบาทหนาทของพยาบาล อนไดแก การดแลรกษา ปองกนโรค สงเสรม และฟนฟสภาพรางกาย (สรย ธรรมกบวร, 2540)

การบนทกทางการพยาบาล เปนเครองมอสอสารระหวางทมสขภาพ เกยวกบความเจบปวยของผปวย การรกษา การวนจฉย การตอบสนองของผปวยตอการดแลรกษา เปนหลกฐานทางกฎหมาย เปนตวควบคมคณภาพการดแลผปวย เปนประโยชนในการศกษาวจย โดยทพยาบาลตองบนทกตามกระบวนการพยาบาล ซงการบนทกทมคณภาพจะสะทอนระดบคณภาพของผใหการดแลผปวยดวย การไมบนทกแสดงถงการยงไมมการปฏบต (Ellis, 1994)

สรป การบนทกทางการพยาบาล หมายถง การเขยนบนทกขอความทเกยวของกบผปวยและการปฏบตการพยาบาล โดยครอบคลมถงการประเมนผปวย การปฏบตการพยาบาลและการตอบสนองของผปวยเพอใหเกดคณภาพการพยาบาล เปนหลกฐานทางกฎหมาย เปนประโยชนในการศกษาวจย และเปนเครองมอทใชสอสารระหวางทมสหสาขาวชาชพ ในการดแลผปวยรวมกน

20

ความส าคญของการบนทกทางการพยาบาล การบนทกทางการพยาบาลเปนสงส าคญในการบรการพยาบาล เนองจากเปนสงทสะทอนใหเหนบทบาทหนาทและความรบผดชอบของพยาบาลและคณภาพการพยาบาล (จนทรทรา เจยรณย, 2557) สามารถจ าแนกความส าคญของการบนทกทางการพยาบาลได ดงน

2.1.1 ขอมลทบนทกน ามาใชเพอการตดตอสอสารเกยวกบภาวะและความกาวหนาในอาการผใชบรการระหวางบคลากรในทมสขภาพ

2.1.2 ขอมลทบนทกสามารถน ามารวบรวม เปรยบเทยบ และประเมนความตองการการดแลของผใชบรการ

2.1.3 ชวยในการวางแผนการพยาบาลและใหผใชบรการไดรบการดแลทตอเนองรวมทงใหผใชบรการไดรบการดแลทปลอดภย

2.1.4 ชวยในการแยกแยะบทบาทของพยาบาลจากวชาชพอน 2.1.5 ใหเกณฑในการจ าแนกผใชบรการ 2.1.6 ใหขอมลแกฝายบรหารเพอการวางแผน 2.1.7 น ามาใชเปนเครองมอในกระบวนการประกนคณภาพ การดแลรกษา

ผใชบรการ และเปนหลกฐานในการรบรองคณภาพบรการพยาบาลและโรงพยาบาล 2.1.8 ใชเปนหลกฐานทางกฎหมาย 2.1.9 เปนประโยชนส าหรบการศกษาและวจย

2.2 ประโยชนของการบนทกทางการพยาบาล สรย ธรรมกบวร (2540) ไดกลาวถง ประโยชนของการบนทกทางการพยาบาลไวดงน

2.2.1 ชวยใหเกดความรวมมอในการดแลผใชบรการจากเจาหนาทหลายๆฝาย 2.2.2 ปองกนไมใหผใชบรการไดรบการกระท าซ าๆ ในเรองเดมโดยไมจ าเปนเชน

การซกประวต การสอน แนะน าในเรองตางๆ ตลอดจนการหลกเลยงการท ากจกรรมบางอยางทผใชบรการไมพงพอใจ

2.2.3 สงเสรมใหผใชบรการไดรบการดแลถกตองมากขน และชวยลดความผดพลาดทจะเกดขนจากการขาดขอมลในการประเมนปญหา

2.2.4 ท าใหผใชบรการไดรบบรการทสมบรณ ตอเนอง ถกตอง 2.2.5 ใชเปนหลกฐานทางดานกฎหมาย 2.2.6 เปนขอมลในการศกษา คนควา วจยตางๆ 2.2.7 เปนเครองมอในการประเมนคณภาพการปฏบตงานของบคลากร เพราะจาก

การบนทก จะท าใหทราบวาบคลากรมจดออน หรอความสามารถในดานใด เพอจะไดน ามาชวยเหลอและแกไขไดถกตอง

21

2.3 หลกการบนทกทางการพยาบาล จนทรทรา เจยรณย (2557) ไดกลาวถงหลกการบนทกทางการพยาบาลไวดงน

2.3.1 การบนทกในเวลาทถกตอง ดงน 1) เขยนวน เวลาทบนทกใหชดเจน 2) ในแตละเหตการณเขยนชวงเวลาใหชดเจน 3) บนทกทนทหลงเหตการณ เกยวกบสงทปฏบตและผลทไดรบ 4) ควรบนทกใหเรยบรอยกอนไปท างานอนๆตอไปเพอปองกนการหลงลม

และท าใหผรวมทมสามารถใชประโยชนจากขอมลไดทนท 5) ไมบนทกกอนปฏบตจรง เพราะไมทราบวาเมอไรจะมการเปลยนแปลง

สถานการณ 2.3.2 บนทกโดยมการใชภาษา วธการทถกตอง ชดเจน ดงน

1) ใชค าพดทชดเจน มน าหนก ไมควรพดวา “ปกตด” “เพยงพอ”ควรใชค าพดทบอกรายละเอยดเปนตวเลขทชดเจน

2) ไมใชค าทเปนการตดสนหลงค าปฏเสธ ควรเปนการบรรยายถงสงทมองเหน ใหเหนสภาพผใชบรการในขณะนน

3) ใชค ากะทดรด ไดใจความ ตดขอความทไมส าคญออกไป 4) ใชสญลกษณ ค ายอทเปนสากลและเชอวาค ายอนน คนในทมสขภาพ

สามารถท าความเขาใจไดชดเจน 5) ใชไวยากรณตางๆใหถกตอง ไมใชภาษาพด 6) ถาเขยนผด ขดเสนผาน 1 เสน แตยงมองเหนขอความเดมไดเขยนค าถก

เหนอค าผดนน ไมควรเขยนแทรกระหวางค า เพราะจะท าใหการบนทกนนเชอถอไดนอย 7) เขยนใหอานงาย ชดเจน 8) เขยนดวยหมกสด าหรอน าเงน 9) กอนจบ ขดเสนจบใหเรยบรอย อยาปลอยชองวาง เพราะจะเปดโอกาส

ใหบคคลอนมาเขยนเพมเตมได ซงจะมผลในแงกฎหมาย ผเซนก ากบตองรบผดชอบในขอความนน 10) เขยนชอและต าแหนงใหชดเจน 11) ในแตละแผนของรายงาน ตองเขยนชอ-สกล ของผใชบรการใหเรยบรอย 12) หามใชเครองหมายละใจความ (“_”)

2.3.3 บนทกขอมลครบถวน ชดเจน เปนความจรง และสงทบนทกตองมความเหมาะสม เกยวเนอง ไมจ าเปนตองบนทกสงทไมเกยวของกบความเจบปวยจะท าใหเสยเวลาและอาจเปนการกาวกายความเปนสวนตวของผใชบรการ เขยนบนทกความกาวหนาทเปนจรง มความจ าเพาะ

22

คอสงทไดเหน ไดยนจรง ไมใชความคดเหน หรอการแปลผลของพยาบาล สงทควรบนทกไดรบการบนทกครบถวนดงน

1) การเปลยนแปลงดานพฤตกรรม 2) การเปลยนแปลงดานรางกาย 3) อาการและอาการแสดงท ไมปกต รนแรงขน ขอบงชถ งการเกด

ภาวะแทรกซอน 4) การปฏบตการพยาบาลตางๆ และการดแลกจวตรประจ าวน ทม

ความส าคญเกยวกบการเจบปวย 5) การตรวจเยยมโดยบคลากรในทมสขภาพ 6) ผลจากการปฏบตการพยาบาล ผลจากการรกษา 7) ผลการตรวจ การใหการรกษาตางๆ เชนการเจาะปอด การผาตด ตองม

การลงเวลาอาการกอน ขณะ และหลงท า ผลทไดเชน น าจากการเจาะปอดลกษณะอยางไร จ านวนเทาใด สงไปตรวจวนจฉยอะไรบาง

8) ตองค านงถงความส าคญของการบนทกดานกฎหมายทกครงทบนทกเพราะสงทบนทกจะสะทอนถงการปฏบตงานของพยาบาลเสมอ

9) ควรบนทกตอเน อง โดยบนทกเมอผ ใชบรการรบใหม มอาการเปลยนแปลงหรอมกจกรรมการรกษาพยาบาล ยายเขา หรอยายออกจากตก จ าหนาย ไมสมครใจอย หนกลบ หรอถงแกกรรม

2.4 รปแบบการบนทกทางการพยาบาล การบนทกทางการพยาบาลมการพฒนามาอยางตอเนอง และมรปแบบทแตกตางกน

ไป ดงน (สรย ธรรมกบวร, 2540) 2.4.1 การบนทกทางการพยาบาลแบบบอกเลาเรองราว (Narrative record) เปน

รปแบบทพยาบาลทกคนมความคนเคยมากทสด นยมใชกนมาก กอนจะมการบนทกดวยแบบฟอรมตางๆ เปนการบนทกตามสงทสงเกตไว อาจบรรยายตามล าดบเหตการณกอนหลง หรอบรรยายสรปเกยวกบปญหาการพยาบาล และการตอบสนองของผใชบรการ ซงมขอดคอเขาใจงาย คนเคย สามารถใชรวมกบการบนทกแบบฟอรมอนๆไดงาย เขยนไดรวดเรว ขอเสยคอ ไมมโครงสรางทท าใหสามารถมองเหนความตอเนองของปญหา เปนการบนทกตามการปฏบตงานไปเรอยๆ จงพบวามกขาดการประเมนผล ขาดการวเคราะห สงเคราะห การบนทกขอมลมกเปนการบนทกตามทเหนหรอซกถามได ไมมการระบปญหาชดเจน เปนผลใหไมมความตอเนองในการดแล เนองจากไมมการสบคนขอมลเพยงพอ ไมสะทอนใหเหนการคดเชงวเคราะหและการตดสนใจของพยาบาล ยากทจะประเมนคณภาพการพยาบาล ขาดความสม าเสมอในการก าหนดปญหาทงนเนองจากการก าหนดปญหาขนอย

23

กบความสามารถของพยาบาลแตละคน จงท าใหขาดความตอเนอง ขาดความสมบรณ เนองจากไมมกรอบแนวคดหรอทฤษฎการพยาบาลทชดเจน

2.4.2 การบนทกโดยใชกระบวนการพยาบาล (Nursing process record) มการระบถงปญหา บอกถงการวางแผน การปฏบตการพยาบาลเพอแกปญหาและผลการปฏบต ซงในสวนของการบนทกจะมอย 3 สวนคอ การวนจฉยการพยาบาล กจกรรมการพยาบาลและการประเมนผล ซงมขอด คอ บอกวนทเรมตนและสนสดปญหาไดชดเจนมการวเคราะหขอมลและตดสนใจทแสดงถงความรทางวชาชพผใชบรการไดรบการพยาบาลเปนไปในทศทางเดยวกน และมความตอเนอง มการประเมนผลการท างานชดเจน ท าใหสามารถปรบแกวธการพยาบาลไดเหมาะสมทนเวลาสะทอนใหเหนการปฏบตงานโดยใชกระบวนการพยาบาล และกระตนใหมการเขยนวนจฉยการพยาบาล ขอเสยคอ ขาดขนตอนการวางแผนการพยาบาล การตดตามผลการปฏบตเพอประเมนผลวาปญหานน ไดรบการแกไขแลวหรอไมสามารถใชในรายทผใชบรการมอาการเปลยนแปลงบอย และไมเหมาะกบผใชบรการทปญหาไมเปลยน การบนทกโดยวธนจะเปนทนยมมากขน หากพยาบาลมการพฒนาความสามารถในการเขยนวนจฉยการพยาบาลมาก เพราะการเขยนวนจฉยการพยาบาลนนตองใชทกษะ การคดเชงวเคราะห ในระดบลกอาจท าใหใชเวลานาน จนเกดความทอถอย หรอไมมเวลาเพยงพอทจะรวบรวมขอมลมาประกอบการคดวเคราะห

2.4.3 การบนทกระบบ Focus charting (Focus charting record) เปนการบนทกโดยใชระบบขอมลการปฏบตการทมจดโฟกส 3 ประการคอ สงทผใชบรการใหความส าคญ หรอพฤตกรรมขณะนน อาการเปลยนแปลง หรอพฤตกรรมทเปลยนแปลง และผลทส าคญของการรกษา ซงมขอดคอ ลดความซ าซอนในการบนทก งายตอการบนทกเปนระบบ มองเหนการใชกระบวนการพยาบาลชดเจน ชชดในปญหาทผใชบรการใหความส าคญ งายตอการสบคนขอมล ท าใหมการรวบรวมปญหาไดอยางมประสทธภาพ ขอเสยคอ อาจขาดขอความสวนใดสวนหนง เชน การขาดการประเมนในกรณทยงไมสามารถประเมนได หรออาจขาดขอความทเกยวของกบการปฏบตการพยาบาลในกรณตดตามผลการใหยา

2.4.4 การบนทกโดยใชระบบปญหา (Problem oriented record) เปนการบนทกทเนนปญหาของผใชบรการเปนหลก ผเรมระบบนเมอป ค.ศ. 1987 คอ นายแพทย Lawrence Weed โดยน ามาใชบนทกในวงการแพทยตอมาไดมการน ามาปรบใชในวงการพยาบาล องคประกอบทส าคญ การบนทกระบบนมองคประกอบทส าคญ 4 อยาง คอขอมลพนฐาน (Data base) เปนขอมลทพยาบาลรวบรวมขนจากการประเมนผใชบรการ ตงแตรบไวในโรงพยาบาลจนกระทงจ าหนาย ประกอบดวย Subjective data และ Objective data รายการปญหา (Problem list) ไดแก ปญหาตางๆทวเคราะหแลว และน ามาเรยงล าดบความส าคญ วธนสามารถตรวจสอบปญหาไดวาปญหาใดเรงดวน รอได หรอแกไขแลว แผนการพยาบาล (Nursing care plan) เปนการวางแผนการแกไข

24

ปญหาตามทระบไว โดยพจารณาตามความรนแรง เรงดวนของปญหา การบนทกความกาวหนาของผใชบรการ (Progress note) เปนการบนทกผลการเปลยนแปลงของผใชบรการ รปแบบการบนทกมดงน

1) SOAP note และพฒนาเปน SOAPIE note คอ S (Subjective data) เปนขอมลทไดจากการบอกเลาของผใชบรการ มกบนทกในลกษณะค าพด หรอค าบอกเลาของผใชบรการ O (Objective data) คอ ขอมลทไดจากการสงเกตหรอการตรวจทางหองปฏบตการตางๆ การตรวจรางกายและแจกเอกสารอนๆ A (Analysis) คอ การวเคราะหขอมลเพอระบปญหาวายงคงเปนปญหาอยหรอไม มการเปลยนแปลงของปญหาอยางไรบาง P (Plan) คอ แผนการรกษาพยาบาล ตอมามผดดแปลงและเพมเตมจากของเดม ดงน I (Intervention) คอ การปฏบตการพยาบาลตอผใชบรการ E (Evaluation) คอ การประเมนผลการพยาบาลทผใชบรการไดรบ ซงสะทอนใหเหนผลของการปฏบตการพยาบาล

2) PIE note เปนการบนทกตามขอวนจฉยทางการพยาบาลโดยรวมแผนการพยาบาลเขาไปอยใน Progress note จงตองบนทกปญหาทางการพยาบาลในทกผลดของการท างาน PIE note ประกอบดวย P (Problem) คอ ปญหาหรอขอวนจฉยทางการพยาบาลและขอมลทเกยวของกบปญหา I (Intervention) คอ การปฏบตกจกรรมการพยาบาลตอผใชบรการ E (Evaluation) คอการประเมนผลการพยาบาลทผใชบรการไดรบ ขอด คอ ท าใหทมสขภาพมความรตรงกน เกดการประสานงานในการท างาน ชวยในการคนขอมลไดงายและรวดเรว ขอเสย คอการใชระบบนตองไดรบความรวมมอจากทมสหสาขาวชาชพทเกยวของจงจะไดรบประโยชนเตมท ถาการดแลผใชบรการแยกออกเปนสวนๆและไมค านงถงความแตกตางระหวางบคคล การบนทกแบบนจะไมชวยในการแกปญหา

2.4.5 การบนทกโดยใชคอมพวเตอร (Computerized electronic charting) ปจจบนไดมการพฒนาการบนทกลงในคอมพวเตอรโดยใชระบบการจ าแนกการปฏบตการพยาบาลระดบสากล (International Classification for Nursing Practice: ICNP) และยงสามารถเชอมโยงขอมลกบแผนกอนๆ ท าใหมการท างานประสานกนระหวางวชาชพตางๆ ชวยใหประสทธภาพในการท างานเพมขน แตยงมขอจ ากดของการบนทกโดยใชคอมพวเตอรคอ การวนจฉยการพยาบาลและแผนการพยาบาลอาจไมเหมาะสมกบผใชบรการทกคนแมจะเปนโรคเดยวกน บางครงตองมการปรบเปลยนขอมลใหเขากบสถานการณของผใชบรการอยเสมอเพราะมการปรบเปลยนการรกษา นอกจากนยงมปญหาเกยวกบการเปดเผยความลบของผใชบรการ ถาไมมระบบความปลอดภยหรอระบบปองกนการเขาถงขอมลอยางเพยงพอ ซงจะน าไปสการเกดปญหาดานกฎหมาย

2.4.6 การบนทกโดยใชแผนการดแลผใชบรการ (Clinical pathway charting) การบนทกโดยใชแผนการดแลผใชบรการ เปนการบนทกทใชส าหรบการจดการดแลผใชบรการแบบ Case

25

management ซงเปนการบนทกแผนการดแลผใชบรการรวมกนของทมสหสาขาวชาชพตลอดระยะเวลาทผใชบรการรกษาอยในโรงพยาบาล โดยมเปาหมายการดแลรวมกน มการก าหนดผลลพธทคาดวาจะเกดขน และมการวางแผนจ าหนายผใชบรการ ชวยใหบคลากรในทมสขภาพมแนวทางเดยวกนในการดแลรกษาผใชบรการทไดมาตรฐาน ผใชบรการและครอบครวมสวนรวมในแผนการดแลและสามารถเตรยมความพรอมในการดแลตนเองอยางตอเนองเมอกลบบาน ขอด คอ บนทกไดสะดวก รวดเรว และสามารถใหการดแลรกษาผใชบรการไดรวดเรว โดยไมตองรอค าสงการรกษาจากแพทย เนองจากมแนวทางในการรกษามาตรฐาน (Standard order) อยแลว ขอเสย คอไมเหมาะสมส าหรบบนทกในผใชบรการทเปนหลายโรคเนองจากแผนการดแลรกษา จดท าขนเปนมาตรฐานส าหรบผใชบรการแตละโรค และไมเหมาะสมส าหรบผใชบรการทมภาวะแทรกซอน เพราะไมสามารถก าหนดระยะเวลาทผใชบรการจะฟนฟสภาพรางกายใหหายและกลบบานตามทก าหนดได

สรป การจะเลอกใชการบนทกทางการพยาบาลแบบใดขนอยกบความเหมาะสมและนโยบายของแตละหนวยงาน แตสงทควรค านงคอ ประโยชนทจะเกดขนโดยตรงตอผใชบรการและโอกาสทจะพฒนาวชาชพใหมความกาวหนายงขน การเปลยนแปลงใดๆ ยอมตองอาศยความเขาใจทตรงกน ความเหนดวย และความพอใจทจะเปลยนแปลง จงควรศกษาความพรอมและความเปนไปไดกอนทจะท าการเปลยนแปลง

2.5 รปแบบการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting เปนแบบบนทกทางการพยาบาลทฝายการพยาบาล โรงพยาบาลศรราช โดยยวด

เกตสมพนธ (2551) ดดแปลงจาก Lampe (1982) เพอสงเสรมใหพยาบาลมการจดระบบความคดผปวยเปนศนยกลาง (Patient-centered) (ยวด เกตสมพนธ, 2556) สามารถรวบรวมประเดนส าคญของผปวย และบนทกขอมลของผปวยและการดแลรกษาไดอยางกระชบและรดกม เนนการตอบสนองปญหา ความตองการและเหตการณทเปนปจจบนของผปวย (ชชฎา บณยะอภชาต, 2552) เปนบนทกทางการพยาบาลทรวบรด กระชบ ชดเจน สะทอนถงกระบวนการพยาบาล สามารถบอกถงสภาวะของผปวย การพยาบาลทไดใหแกผปวยโดยเนนผปวยเปนศนยกลาง และสามารถใชสอสารขอมลทส าคญของผปวยใหแกบคลากรวชาชพอนในทมดแลรกษาไดชดเจนขน (จนตนา บวทองจนทร, ม.ป.ป.) แบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ประกอบดวย 2 สวนคอ 2.5.1 สวนสรปทใชอางอง (Focus list) ประกอบดวย

2.5.1.1 Focus : การบนทกรายการทเปนประเดนส าคญ (Focus) เปนการบนทกขอความส าคญทถกหยบยกขนมาพจารณา ใชควบคกบการบนทกสวนของเนอหา โดยท าหนาทเปนดชน หรอการอางองสงทเปนปญหา หรอความตองการของผปวย แบบบนทกนเปนการแสดงรายการ Focus เรยงล าดบ ตงแตรบผปวยไวในความดแลจนผปวยจ าหนายออกจากโรงพยาบาล

26

2.5.1.2 Goal/Outcome : การบนทกเปาหมายหรอผลลพธทคาดหวง เปนการบนทกทเกยวกบเปาหมายหรอผลลพธทคาดหวงในการใหการพยาบาลผปวยทสอดคลองกบประเดนส าคญ (Focus) โดยแสดงถงการตอบสนองของผปวย ใหเหนวาปญหาไดรบการแกไข หรอตอบสนองความตองการของผปวย 2.5.2 สวนทเปนเนอหาบอกความกาวหนา (Progress note) ประกอบดวย 4 ขนตอน คอ

ขนตอนท 1 F (Focus) : การก าหนดประเดนส าคญ เปนสวนหนงของเนอหาการบนทกแบบบรรยาย แตแยกสวนใหเหนชดเจนเพอใหงายตอการสอสารและการน าขอมลกลบมาใช

ขนตอนท 2 A (Assessment) : การบนทกขอมลทประเมนไดเปนสวนของการบนทกตอจากประเดนส าคญ (Focus) ขอมลสวนนมความเกยวของกบ Focus โดยมรายละเอยดดงน

1) Assessment เปนขอมลอตนย (Subjective data) และหรอขอมลปรนย (Objective data) ทสนบสนนหรออธบายขอมลทระบไวในสวน Focus ซงลกษณะของขอมล มดงน

1.1) Subjective data เปนขอมลทไดจากการสมภาษณ สอบถามหรอค ากลาว หรอค าถามของผปวย หรอขอมลทไดจากญาต ครอบครวหรอบคลากรในทมสขภาพอน 1.2) Objective data เปนขอมลทไดจากการตรวจรางกาย การสงเกตพฤตกรรม ขอมลการตรวจวนจฉย หรอผลการตรวจทางหองปฏบตการ บนทกทางการแพทย หรอขอมลอนๆนอกเหนอจากสงทผปวยพด

ขนตอนท 3 I (Intervention) : การบนทกการปฏบตการพยาบาลเปนการปฏบตถงกจกรรมการดแลทใหแกผปวยทสอดคลองกบประเดนส าคญ (Focus) และเปนไปตามหลกการทางวทยาศาสตร โดยอาศยความร ความสามารถ ทกษะและการตดสนใจของพยาบาล โดยใชผปวยเปนศนยกลางในการดแล ในการบนทกกจกรรม ควรระบใหเหนถงสงทกระท าเพอชวยใหผปวยบรรลผลลพธทคาดหวงในการดแลรกษา ขนตอนท 4 E (Evaluation) : การบนทกการตอบสนองของผปวย เปนการบนทกการตอบสนองของผปวยรายบคคลทมตอการรกษาและ/หรอการปฏบตการพยาบาลทใหแกผปวย เปนประโยคทแสดงใหเหนผลลพธของการปฏบตการพยาบาลวาบรรลเปาหมาย หรอเปนไปในทศทางทจะบรรลเปาหมาย บนทกสวนนใชพจารณาตดสนวา ขนตอนตางๆในการดแลรกษา มประสทธภาพในการแกปญหา หรอตอบสนองความตองการของผปวยไดดมากนอยเพยงใด เปนการชวยใหทมดแลทราบถงการเปลยนแปลงของผปวย เพอสามารถตดตามแกไขปญหา และใหการดแลอยางตอเนอง นอกจากนยงใชในการตรวจสอบคณภาพการปฏบตการพยาบาลวาเปนไปตามมาตรฐานหรอไม

วธการบนทก Progress note จะม 2 ลกษณะคอ แบบบรรยายและมแบบฟอรม ลกษณะของการบนทก Focus ประกอบดวย ขอวนจฉยทางการพยาบาล (Nursing diagnosis) หรอ

27

ปญหารวมระหวางทมสหสาขา (Collaborative problem) อาการ (Sign) หรออาการแสดง (Symptom) ทสมพนธกบขอวนจฉยทางการแพทย (Medical diagnosis) หรอแผนการดแลรกษา (Treatment plan) หรอขอมลทเปนตวบอกเหต (Trigger) ไดแก สงทผปวยใหความส าคญหรอพฤตกรรมของผปวยปจจบน (Current patient concern or behavior) การเปลยนแปลงสภาวะหรออาการของผปวยอยางฉบพลน เหตการณส าคญในการดแลผปวย หรอการดแลรกษาเฉพาะ ความตองการเฉพาะของผปวย หรอการปรกษาแพทยเฉพาะทาง หรอทมสหสาขาวชาชพ การปฏบตทสอดคลองกบมาตรฐานการดแลผปวย หรอนโยบายของโรงพยาบาล

ลกษณะของ Focus charting เปนการบนทกเฉพาะสงทส าคญ เนอหาในการบนทกเปนเรองราว หรอเหตการณทส าคญของผปวย ททมดแลสามารถใชประโยชนได มงผปวยเปนศนยกลาง โดยมงประเดนภาวะสขภาพของผปวยในปจจบนและการเปลยนแปลงของผปวยตอเปาหมาย และการตอบสนองของผปวยตอการรกษา มงเนนความส าคญของการบนทกกลบไปทตวผปวย และเปนสงทผปวยใหความส าคญ เปนระบบทเนนผปวยเปนศนยกลาง และเนนความตองการของผปวย ยดหยน ปรบใชไดกบทกหนวยงานบรการพยาบาล สะทอนกระบวนการพยาบาล เออใหมการบนทกขอมลทรวบรด กระชบและชดเจน โครงสรางทชดเจน ท าใหงายตอการหาขอมลทส าคญหรอปญหาของผปวยไดอยางรวดเรว สงเสรมการสอสารขอมลทส าคญของผ ปวยใหแกบคลากรวชาชพอนในทมดแลรกษาใหมความชดเจน และสามารถปรบใชไดงายกบระบบบนทกโดยใชคอมพวเตอร

จากคณลกษณะของแบบบนทกแบบ Focus charting สามารถลดความซ าซอนของเอกสาร ลดแบบบนทกทมจ านวนมาก ลดวธการบนทกทตองลงขอมลเดยวกนหลายแหง ลดตนทนทางการพยาบาล เพมเวลาการใหการพยาบาลขางเตยง เทากบเพมประสทธภาพการพยาบาล ท าใหการพยาบาลมคณภาพ จากการศกษาของ Tower (2012) พบวาในการเขยนบนทกทางการพยาบาลเพอบนทกความกาวหนาของผปวย (Nursing progress note) พยาบาลไดใชขอมลทบนทกประกอบการตดสนใจในการดแลผปวยเพอใหบรรลวตถประสงคในการพยาบาล และในขณะเดยวกนพยาบาลสามารถพฒนาระบบการคดเชงวเคราะหซงเปนกระบวนการทซบซอนท าใหเปนผทมบทบาทหรอมอทธพลทชวยในการตดสนใจวางแผนการรกษาผปวย และน ามาซงผลลพธในดานความปลอดภยของผปวย เกดเปนคณภาพการพยาบาล

28

3. คณภาพการบนทกทางการพยาบาล

3.1 แนวคดคณภาพการบนทกทางการพยาบาล สรย ธรรมกบวร (2540) แบงคณภาพในการบนทกทางการพยาบาลออกเปน

2 ประเภท คอคณภาพในเชงเทคนค และคณภาพในเชงกระบวนการ จดเรมตนทส าคญของการบนทกทมคณภาพ ตองไดมาจากกระบวนการบนทกทมคณภาพ นนคอตองผานขนตอนการคดวเคราะห คดเชอมโยง ครอบคลมฐานคดในการปฏบตการพยาบาล ทองคกรไดก าหนดปรชญาไว เชนการพยาบาลองครวม หรอยดทฤษฎทางการพยาบาลทฤษฎใดทฤษฎหนง ซงแตละทฤษฎจะใหมโนทศนในการปฏบตการพยาบาล และทส าคญ คอภายใตขอบเขตทพระราชบญญตวชาชพการพยาบาลและการผดงครรภไดก าหนดไว นอกจากนตองมมาตรฐานเปรยบเทยบกบการพยาบาลทมอย เพอตรวจสอบคณภาพของงานและการบนทกตามมาตรฐาน ประการสดทายคอกระบวนการบนทก ตองสอดคลองกบกระบวนการพยาบาล ซงประกอบดวยขนตอนการรวบรวมขอมล วนจฉยการพยาบาล ปฏบตการพยาบาลและการประเมนผล คณภาพในเชงเทคนค คอคณภาพของเอกสารทบนทก เนองจากบนทกทางการพยาบาลเปนเอกสารทางกฎหมาย ดงนนคณภาพของเอกสารคอ ตองสะอาด อานงาย เปนระเบยบ ไมมการขดลบ ขดฆา ถาจ าเปนตองแกไข ควรแสดงใหชดเจน โดยการเซนชอก ากบ นอกจากนรายละเอยดทแสดงใหรวาเปนบนทกทางการพยาบาลของใคร ตองเขยนใหครบถวน สมบรณ รปแบบการบนทกควรงายตอการตดตามขอมล ทงนรปแบบทเปนรายการตรวจสอบ (Checklist) อาจสะดวกแตควรประเมนความครอบคลม ความชดเจนของการประเมน ดงนนคณภาพเชงเทคนคนน รปแบบและวธการจงตองก าหนดท าความเขาใจใหชดเจน

กองการพยาบาล (2539) ไดก าหนดมาตรฐานในการบนทกทางการพยาบาล ของพยาบาลวชาชพ ซงประกอบดวย 3 องคประกอบหลกดงน

ดานโครงสราง (Structure) หมายถง พนธกจและปรชญาขององคกร ระบบการบรหารงาน ความพอเพยงและประสทธภาพของอปกรณและเครองมอ

ดานกระบวนการ (Processes) หมายถง วธการปฏบตกจกรรมการพยาบาล โดยใชกระบวนการพยาบาลซงประกอบไปดวย การประเมนปญหา การวางแผนการพยาบาล การน าแผนการพยาบาลไปปฏบต การประเมนผลการปฏบตการพยาบาล และการบนทกทางการพยาบาล ทงนเพอใหบรรลเปาหมายการดแลบคคลแบบองครวม โดยครอบคลมบทบาทของพยาบาลในทกมตคอ การสงเสรมสขภาพ การปองกนโรค การดแลรกษา และการฟนฟสภาพ

ดานผลลพธ (Outcomes) หมายถง ผลทเกดจากการปฏบตกจกรรมการพยาบาล เชนภาวะสขภาพของผใชบรการ ภาวะแทรกซอน ระยะเวลาทอยในโรงพยาบาล ความพงพอใจของพยาบาล และความพงพอใจของผปวยตอการปฏบตกจกรรมการพยาบาล

29

บนทกทมคณภาพเทานน จงจะกอใหเกดประโยชนและคมคากบเวลาทใชไปในการบนทก จงจ าเปนทจะตองบนทกใหมคณภาพ ลกษณะบนทกทมคณภาพ ควรเปนบนทกทสะทอนการท างานของพยาบาล อานแลวมองเหนสภาวะการเจบปวย สามารถเชอมโยงแนวทางทควรเลอกปฏบตในการดแลผปวยตอไป การบนทกทมคณภาพ ควรประกอบไปดวย การระบปญหาของผปวยทมขอมลสนบสนนชดเจน สามารถประเมนความรนแรงของปญหาได ดงนน การเขยนวาปญหาคงเดม อาการคงเดม จงไมถกตอง เพราะไมเหนรายละเอยดของปญหา การปฏบตการพยาบาลเพอแกไขปญหาดงกลาว ซงมความเฉพาะเจาะจงกบผปวย ไมใชเขยนในเชงหลกการกวางๆเทานน แตตองระบวา ไดปฏบตอยางไร เพราะการปฏบตงานนน พยาบาลยอมค านงถงความแตกตางระหวางบคคลเสมอ

จงเหนไดวา การบนทกทมคณภาพนนยอมมาจากการท างานทมคณภาพเปนอนดบแรก ถาการปฏบตการพยาบาลไมมคณภาพ โอกาสทจะเกดการบนทกทมคณภาพ เปนไปไดยากมาก การเขยน ตองเขยนในสงทปฏบต และปฏบตตามสงทเขยนเสมอ นอกจากนแลว พยาบาลจะตองรจกวธการเขยนทถกตอง และใหเวลากบการเขยนบนทกทางการพยาบาลอยางเพยงพอทจะมเวลาคดวเคราะห รวบรวม และเชอมโยงประเดน แลวน ามาเรยบเรยงใหผอาน ตดตามบนทกไดโดยงาย เปนความจ าเปนทพยาบาลหวหนาเวร ตองบรหารจดการเวลาใหทมและตนเองไดเขยนบนทกทางการ พยาบาลอยางมคณภาพ เพราะคณภาพการบนทกคอ ส งทสะทอนคณภาพการพยาบาล ในระยะแรกๆ อาจใชเวลานานแตเมอไดพฒนาทกษะการเขยน การเรยบเรยงแลว จะเรวขนและการบนทกนนไมควรแคสรปกอนสนสดการปฏบตงานในแตละชวงเวรเทานน แตควรบนทกเปนระยะๆตลอดเวลาของการปฏบตงาน เพอใหขอมลเปนปจจบนมากทสด เพอใหทมการพยาบาล และทมสขภาพอนๆไดใชประโยชนจากบนทกทางการพยาบาลสงสด

สรป การบนทกทางการพยาบาลทมคณภาพ กอใหเกดประโยชน ทงในดานการดแลผปวยโดยตรง และในดานการแสดงใหเหนถงคณภาพของการพยาบาล จดเรมตนของการบนทกทมคณภาพ คอการปฏบตการทมคณภาพ คณภาพการบนทกมทงคณภาพในเชงกระบวนการและคณภาพเชงเทคนค ซงผทไดรบการพฒนาสมรรถนะในการบนทกจะสามารถบนทกไดอยางมคณภาพ สะทอนการปฏบตการพยาบาลโดยมกรอบแนวคดทชดเจน ภายใตการใชกระบวนการพยาบาลเปนเครองมอส าคญในการปฏบต

3.2 การตรวจสอบคณภาพการบนทกทางการพยาบาล การตรวจสอบคณภาพการบนทกทางการพยาบาล ชวยใหเกดความเชอมนในผลการ

ตรวจสอบ โดยมแนวทางดงน 3.2.1 กองการพยาบาล ส านกการพยาบาล กระทรวงสาธารณสข (2539) ได

ก าหนดเกณฑในการตรวจสอบการบนทกทางการพยาบาลโดยใชหลก 4 C ไดแก Correct, Complete, Clear และ Concise ซงมรายละเอยดดงน

30

1) ความถกตอง (Correct) หมายถง การบนทกทางการพยาบาลชวยใหบนทกขอมลทเปนประโยชน และสามารถน ามาใชเปนแนวทางในการดแลผปวยไดอยางถกตอง ตรงตามความเปนจรงตามปญหา และความตองการของผใชบรการทสอดคลองและสมพนธกบอาการ อาการแสดงตามสภาวะของโรค และสภาวะทเปนจรงของผใชบรการดงน บนทกขอมลถกตองตามเกณฑการบนทกรายงานการพยาบาลและถกตองตามแบบฟอรมทก าหนด รายงานปญหาถกตอง สอดคลองกบขอมลสนบสนน บนทกกจกรรมการพยาบาลทกระท าใหผใชบรการถกตอง และสอดคลองเหมาะสมกบปญหา และความตองการของผใชบรการ บนทกผลลพธทผใชบรการไดรบจากการปฏบตการพยาบาลทกระท าโดยเจาหนาททางการพยาบาลไดถกตอง และสอดคลองกบปญหาความตองการของผใชบรการ กจกรรมการพยาบาลและผลการปฏบตการพยาบาลทกระท าใหผใชบรการ ระยะเวลา ความถของการบนทกถกตอง สมพนธกบสภาพของผใชบรการทเปลยนแปลงไป หรอสมพนธกบเกณฑการจ าแนกประเภทผใชบรการ บนทกถกตองตามหลกการเขยนภาษาไทย ใชเครองหมายวรรคตอนตางๆ ถกตอง

2) ความครบถวน (Complete) หมายถง การบนทกทางการพยาบาลทมความสมบรณ ครอบคลม ครบถวน และตอเนอง ชวยรวบรวมขอมลปญหาของผปวย และการวางแผนการพยาบาล ไดอยางครบถวน และชวยใหเหนความตอเนอง ในการบนทกความกาวหนา เกยวกบอาการ การแสดงของผปวย การปฏบตการพยาบาล และมความสะดวกในการบนทกการปฏบตการพยาบาลไดอยางตอเนอง ระบปญหาและความตองการของผใชบรการ หรอสภาวะความเปลยนแปลงของผใชบรการครอบคลมทงปญหาดานจตใจ อารมณ สงคมและเศรษฐกจ ระบกจกรรมการแกปญหา และการตอบสนองตามความตองการของผใชบรการครอบคลมการพยาบาล 4 มต คอ การดแลรกษา การปองกนภาวะแทรกซอน และความพการ การสงเสรมฟนฟสขภาพ รวมทงการดแลสขภาพตนเองของผใชบรการและเขยนรายงานโดยยดปญหาและความตองการของผใชบรการเปนศนยกลางตามกระบวนการพยาบาล

3) ความชดเจน (Clear) หมายถง บนทกทางการพยาบาลชวยใหบนทกระยะเวลาทชดเจน ในการตดตามอาการเปลยนแปลงของผปวย เหนการตอบสนองของผปวยตอการปฏบตการพยาบาล ไดอยางชดเจน ขอมลดวยตวอกษรทชดเจน อานงาย ดงน คอ บนทกดวยหมกสน าเงนหรอสด า ดวยตวอกษรทอานงายและใชตวยอสากล ไมมรอยลบ หากตองการเปลยนแปลงขอมล ตองขดฆาใหเหนขอความเดม แลวลงชอก ากบพรอมต าแหนง

4) การไดใจความ (Concise) หมายถง การบนทกทกะทดรด สน ไดใจความ ตรงประเดน ตามสภาพความเปนจรงของผปวย ลดความซ าซอนในการบนทก มประสทธภาพในการสอสารระหวางทมสขภาพ มประสทธภาพในการใชเวลาในการบนทกขอวนจฉยทางการพยาบาลหรอประเดนส าคญ ใชเวลาในการบนทกขอมลทประเมน หรอรวบรวมได ใชเวลาในการบนทกการ

31

ปฏบตการพยาบาล และใชเวลาในการบนทกการตอบสนอง อยางมประสทธภาพ อานแลวเขาใจงาย และตอเนองตามกระบวนการพยาบาล และชบงใหเหนความกาวหนาของการใหการพยาบาล

3.2.2 ส านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต สภาการพยาบาล และสถาบนรบรองคณภาพสถานพยาบาล (องคการมหาชน) (2557) ไดก าหนดรายละเอยดและแนวทางการบนทกทางการพยาบาลเพอตรวจประเมนคณภาพการบนทกเวชระเบยน (Medical Record Audit Guideline) ดงน

1) บนทกขอมลทส าคญทใชในการตรวจวนจฉย รกษา และใหการพยาบาลในครงแรกทรบผปวยไวในความดแล ประกอบดวย

1.1) อาการส าคญ หรอปญหาทผปวยตองมาโรงพยาบาล ระยะเวลาทเกดอาการ ประวตการเจบปวยปจจบนและอดตทเกยวของ

1.2) อาการผปวยแรกรบพรอมระบปญหา ครอบคลมตามสภาวะของผปวย และระบเวลาแรกรบ ผปวยไวในความดแล

2) บนทกการประเมนอาการ อาการแสดงและระบปญหาทางการพยาบาลในแตละเวร ตงแตแรกรบ จนกระทงจ าหนาย ประกอบดวย

2.1) ปญหาทางการพยาบาลทพบ และมขอมลสนบสนนจากการประเมน กบการประเมนอาการ อาการแสดงดานรางกาย และ หรอดานจตใจ อารมณ สงคม และจตวญญาณ

2.2) การปฏบตกจกรรมตามแผนการรกษาทส าคญ และผลการตรวจทางหองปฏบตการทผดปกต

2.3) มการประเมนซ า โดยการเฝาระวงอาการเปลยนแปลง และ หรอวดสญญาณชพทสมพนธกบอาการ หรอปญหาทส าคญ พรอมระบอาการ และอาการแสดงทไมปกต หรอรนแรงขน หรอขอบงชถงการเกดภาวะแทรกซอนอยางเหมาะสม ทนเหตการณ ( Early detection) และตดสนใจรายงานแพทยไดเหมาะสม รวดเรวทนเวลา

3) มการบนทกกจกรรมการพยาบาล (Nursing intervention) ทชวยลดปญหา หรอลดอาการรบกวน หรอลดโอกาสเสยง หรอปองกนภาวะแทรกซอน หรอการสงเสรมสขภาพ ทสอดคลองกบปญหา ตวอยางไดแก

3.1) การใหค าแนะน าดานสขภาพทสงผลดตอการรกษา และการสนบสนนการดแลตอสขภาพตนเองของผปวยและครอบครว

3.2) การใหการพยาบาลตามแผนการรกษาของแพทย การบนทกการใหยา (Medication administration record) ทสอดคลองกบแผนการรกษา

32

3.3) การดแลความสขสบาย (Care and comfort) และการจดการกบอาการรบกวนตางๆ (Symptom distress management)

3.4) การเฝาระวงอาการเปลยนแปลง การประเมนซ า ทสมพนธกบอาการหรอปญหาทส าคญ

3.5) กจกรรมทตอบสนองตอการเยยมตรวจรวมกบทมสขภาพในปญหา หรอกจกรรมทส าคญ (ถาม)

3.6) การดแลความปลอดภย (Provision for patient safety) และการจดการในสถานการณเรงดวนฉกเฉน

3.7) การประสานกบทมสหสาขาวชาชพ หรอหนวยงานทเกยวของในการปฏบตการพยาบาลเพอตอบสนองตอปญหา และความตองการ การดแลของผปวย หรอผใชบรการ

3.8) การใหการดแลตอเนอง (Continuing care) 4) บนทกการตดตามประเมนผลหลงการใหการรกษาพยาบาล ประกอบดวย 4.1) บนทกการเปลยนแปลงทางดานรางกาย ดานพฤตกรรมท

ตอบสนองตอกจกรรมการพยาบาล การรกษาของแพทย การบรหารยาในกลมเสยงสง (ถาม) หตถการทส าคญ เชน การเจาะปอด การผาตด หรอการใหเลอด (ถาม)

4.2) บนทกการตรวจ หรอการใหการรกษาทส าคญ (ถาม) เชน การเจาะปอด การผาตด โดยบนทก วน เดอน ป และเวลา อาการกอน ขณะ และหลงท า ตลอดจนผลทไดเชน น าจากการเจาะปอดลกษณะเปนอยางไร จ านวนเทาใด สงไปตรวจวนจฉยอะไรบาง เปนตน 5) บนทกการประเมนความตองการไดรบขอมล และใหขอมลทจ าเปนระหวางการรกษาในโรงพยาบาล เชน ขอมลการเจบปวย การใหค าปรกษา การแนะน าเกยวกบสขภาพอนามย การแกไขปญหา หรอสขภาพดานอนๆ

6) บนทกการประเมนความพรอมและการเตรยมความพรอมผปวยหรอผดแล เพอการดแลตนเองตอเนองทบาน และมการประเมนผล ของการเตรยมความพรอม ประกอบดวย

6.1) การประเมนความพรอมของผปวยหรอผดแล และระบอาการ และหรอปญหาส าคญทตองไดรบขอมล ความร และหรอการฝกทกษะทจ าเปนเปนระยะ ในชวงทรบไวรกษาในโรงพยาบาล

6.2) กจกรรมการใหขอมล ความร และหรอการฝกทกษะทเหมาะสมกบความตองการของผปวยเพอเสรมพลง (Empowerment)

33

6.3) บนทกขอมลทสะทอนการปรบเปลยนพฤตกรรม และความ กาวหนาในการเรยนร และหรอการฝกทกษะของผปวยและครอบครว

7) กรณทผปวยจ าหนาย 7.1) บนทกประเภทการจ าหนาย โดยระบวนเด อนป และเวลาท

จ าหนายชดเจน 7.2) บนทกการประเมนสภาพอาการ อาการแสดงรวมทงผลการ

ประเมนความพรอมของผปวย และหรอ ผดแลกอนจ าหนาย 7.3) บนทกกจกรรมการพยาบาลทสอดคลองกบสภาพผปวยกอนจ าหนาย เชนค าแนะน ากอนกลบบาน การนดตรวจครงตอไป (ถาม) ขอมลปญหาการดแลตอเนองทตองสงตอสถานบรการ หรอหนวยงานทเกยวของ 7.4) กรณจ าหนายถงแกกรรม มบนทกกจกรรมการดแลผปวยถงแกกรรมและ การดแลดานจตใจ (Psycho support) แกญาต หรอดแลชวยเหลอญาต 8) กรณผปวยยายแผนกภายในหนวยบรการ หรอสงตวไปรกษาตอ (Refer) ทหนวยบรการอน บนทกขอมลการสงตออาการ อาการแสดงของผปวยทยายไปและรบยาย ทงภายในและภายนอกโรงพยาบาล โดยระบชอหนวยงานทยายไป และหนวยงานทรบยาย กรณ refer ไปโรงพยาบาลอน ระบอาการแสดงกอน refer และระบชอสถานพยาบาลทจะ refer 9) บนทกวนเดอนป และเวลา ดงน 9.1) แรกรบผปวยไวในความดแล 9.2) ระหวางการดแล โดยบนทกวนเดอนป และเวลาชดเจนในแตละเหตการณ ซงสมพนธกบการเปลยนแปลง การตดสนใจรายงานแพทยในเวลาทเหมาะสม ทนเหตการณ และการตอบสนอง มการบนทกวนเดอนป และเวลาในการรบค าสงการรกษาของแพทย ในการใหยา (Medication administration record) และบนทกวนเดอนปและเวลาทจ าหนาย 10) มการลงลายมอชอและนามสกล ของพยาบาลผบนทกทกครง โดยสามารถระบไดวาเปนผใด (ยกเวนใบบนทกการใหยา Medication administration record) ทใหลงเฉพาะชอ ไมตองระบนามสกลได โดยอนโลมใหผานเกณฑ เนองจากมขอจ ากดของพนทในการบนทก 11) บนทกทางการพยาบาลตอเนองทกวน ทกเวร ส านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต สภาการพยาบาล และสถาบนรบรองคณภาพสถานพยาบาล (องคการมหาชน) (2557) ไดก าหนดเกณฑการประเมนและการใหคะแนนคณภาพการบนทกทางการพยาบาล ซงมองคประกอบดงน เกณฑขอท 1 การประเมนแรกรบ : มการบนทกทสะทอนขอมลส าคญ ไดแก

34

1) อาการส าคญ หรอปญหาทผปวยตองมาโรงพยาบาล ระยะเวลาทเกดอาการ ประวตการเจบปวยปจจบนและอดตทเกยวของ

2) อาการผปวยแรกรบพรอมระบปญหา ครอบคลมตามสภาวะของผปวย

เกณฑขอท 2 การระบปญหาทางการพยาบาล 1) มการระบปญหาการพยาบาลทส าคญสอดคลองกบอาการ อาการ

แสดงดานรางกาย และหรอดานจตใจ อารมณ สงคม และจตวญญาณ ตงแตแรกรบจนกระทงจ าหนาย

เกณฑขอท 3 กจกรรมการพยาบาล (Nursing intervention) 1) ระบกจกรรมการพยาบาล และการดแลกจวตรประจ าวนทสอดคลอง

ครอบคลมอาการ หรอปญหาทส าคญตามสภาวะของผปวย 2) มการประเมนซ า โดยการเฝาระวงอาการเปลยนแปลง และหรอวด

สญญาณชพทสมพนธกบอาการ หรอปญหาทส าคญ พรอมระบอาการและอาการแสดงทไมปกตหรอรนแรงขนหรอขอบงชถงการเกดภาวะแทรกซอนอยางเหมาะสม ทนเหตการณ (Early detection) และตดสนใจรายงานแพทยไดเหมาะสม รวดเรว ทนเวลา

3) ระบกจกรรมทตอบสนองตอการตรวจเยยมรวมกบทมสขภาพในปญหา หรอกจกรรมทส าคญ

เกณฑขอท 4 การตอบสนองการรกษาพยาบาล 1) มการระบการเปลยนแปลงทางดานรางกาย ดานพฤตกรรมท

ตอบสนองตอกจกรรมการพยาบาล การรกษาของแพทย การบรหารยาในกลมเสยงสง (ถาม) หตถการทส าคญ และการใหเลอด(ถาม)

2) มการระบผลการตรวจ การใหการรกษาตางๆ(ถาม) เชน การเจาะปอด การผาตด บนทกอาการกอน ขณะ และหลงท า ผลทได เชน น าจากการเจาะปอดลกษณะอยางไร จ านวนเทาใด สงไปตรวจวนจฉยอะไรบาง

เกณฑขอท 5 การใหขอมลระหวางการดแล 1) มบนทกการใหขอมลทจ าเปนระหวางการรกษาในโรงพยาบาล เชน

ขอมลการเจบปวย การใหค าปรกษา การแนะน าเกยวกบสขภาพอนามย การแกไขปญหาสขภาพหรอปญหาดานอนๆ

เกณฑขอท 6 การเตรยมความพรอมผปวยเพอการดแลตนเองตอเนองทบาน

35

1) มการระบอาการ และ หรอปญหาส าคญทตองไดรบขอมล ความร และ/หรอการฝกทกษะทจ าเปน เปนระยะ เพอใหผปวยสามารถดแลตนเองได

2) มกจกรรมการใหขอมล ความร และหรอการฝกทกษะทเหมาะสมกบความตองการของผปวย เพอเสรมพลง (Empowerment)

3) มขอมลทสะทอนการปรบเปลยนพฤตกรรม และความกาวหนาในการเรยนร และหรอการฝกทกษะของผปวยและครอบครว

เกณฑขอท 7 การเตรยมผปวยกอนจ าหนาย 1) การระบอาการ อาการแสดง รวมทงผลการประเมนความพรอมของ

ผปวย และหรอผดแล กอนจ าหนาย 2) กจกรรมการพยาบาลทสอดคลองกบอาการ และอาการแสดงของ

ผปวยกอนจ าหนาย เชนค าแนะน ากอนกลบบาน การดแลตอเนอง และการนดตรวจครงตอไป (ถาม) 3) ระบขอมลผปวยเพอตองสงตอสถานบรการหรอหนวยงานทเกยวของ เกณฑขอท 8 การประสานการดแลตอเนอง 1) มการระบขอมลอาการของผปวยทรบและสงตอทงภายใน และ

ภายนอกโรงพยาบาล 2) มขอมลผลการตดตามเยยมผปวยทบาน (ถาม) เกณฑขอท 9 การบนทกวน เดอน ป เวลา และการลงลายมอชอ

1) การบนทกวน เดอน ป และเวลา 1.1) แรกรบ : ระบวนเดอนป และเวลา แรกรบผปวยไวในความดแล 1.2) ระหวางการดแล : 1.2.1) มบนทกวน เด อนป และเวลา ชด เจนในแตละเหตการณ และสมพนธกบการเปลยนแปลง และการตดสนใจรายงานแพทยในเวลาทเหมาะสม ทนการณและการตอบสนอง 1.2.2) มบนทกวนเดอนป และเวลาในค าสงการรกษาของแพทย 1.2.3) ม บ นท ก ว น เ ด อนป แล ะ เ วล า ใน ใบการ ให ย า (Medication administration record) 1.2.4) กอนจ าหนาย : ระบวนเดอนป และเวลาทจ าหนายชดเจน 1) การลงลายมอชอ

36

1.1) บนทกดวยลายมอทอานออกได 1.2) มการลงลายมอชอ และนามสกล ของพยาบาลผบนทกทกครง

โดยสามารถระบไดวาเปนผใด (ยกเวนใบบนทกการใหยา : Medication administration record) ทใหลงเฉพาะชอ ไมตองระบนามสกลได โดยอนโลมใหผานเกณฑ เนองจากมขอจ ากดของพนทในการบนทก)

การตรวจประเมนและการใหคะแนน 1) ใหคะแนนประเมนเกณฑละ 1 คะแนน ทงนตองมขอมลครบตาม

เกณฑทก าหนด 2) หก 1 คะแนน จากคะแนนทได ในกรณตอไปน

2.1 มการบนทกไมตอเนองทกวน ทกเวร 2.2 บนท ก ว น เ วลา ใน ใบบนท กการ ให ย า ( Medication

administration record) ไมสอดคลองกบค าสงการรกษา สรป การบนทกทางการพยาบาลทมคณภาพนนเปนหลกประกนคณภาพการดแล

รกษาวามมาตรฐาน และการตรวจสอบคณภาพการบนทกทางการพยาบาล ถอเปนสวนหนงของระบบควบคมคณภาพการดแลผปวยทจะชวยสะทอนคณภาพการใหบรการผปวย ตามมาตรฐานวชาชพและมาตรฐานโรงพยาบาล ผวจยเลอกการตรวจสอบคณภาพการบนทกทางการพยาบาลโดยใชเกณฑของส านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต สภาการพยาบาล และสถาบนรบรองคณภาพสถานพยาบาล (องคการมหาชน) (2557) เนองจากเกณฑมาตรฐานนผานการระดมสมองและแสดงความคดเหนจากผทรงคณวฒทเกยวของหลายภาคสวนในการจดท า และน ามาใชกบโรงพยาบาลสงกดทบวงมหาวทยาลย โรงพยาบาลศนย โรงพยาบาลทวไป โรงพยาบาลชมชน และโรงพยาบาลเอกชนทวประเทศ ทผานการรบรองมาตรฐานจากสถาบนรบรองคณภาพสถานพยาบาล (องคการมหาชน)

37

4. คณภาพการพยาบาล

4.1 ความหมายของคณภาพการพยาบาล คณภาพ หมายถง ลกษณะความด ลกษณะประจ าของบคคลหรอสงของ (พจนานกรม

ฉบบเฉลมพระเกยรต, 2530) เปนความเปนเลศ คอสงทดทสดของสงใดสงหนง (พวงรตน บญญานรกษ, 2546) เปนลกษณะทแสดงถงผลของการกระท า หรอผลของกระบวนการประกอบกจกรรมทไดผลดเลศ วดไดจากการเปรยบเทยบผลของการกระท า กบเกณฑมาตรฐานคณภาพ คณภาพในการท างานม 2 ชนด คอคณภาพในการปฏบตงานไดถกตองครบถวนตามงานทไดรบมอบหมาย และคณภาพของการปฏบตงานไดถกตองครบถวนตามงานทไดรบมอบหมายและเกดความพงพอใจทง ผใหบรการและผใชบรการ (ดวงจนทร ทพยปรชา, 2533) Adams และWilson (1995) กลาวถงความหมายของคณภาพเนนทผใชบรการวา เปนระดบของการไปสผลลพธทพงประสงคของผใชบรการ และ อนวฒน ศภชตกล (2541) กลาวถงความหมายของคณภาพทเนนผใชบรการเพมเตมวา เปนภาวะทเกอกลตอผใชบรการหรอลกคาอยางเหมาะสมตามมาตรฐานวชาชพและความรททนสมย โดยสรปคณภาพ คอลกษณะความดของสงใดสงหนงทเปนไปตามมาตรฐานก าหนด และกอใหเกดผลลพธทพงประสงคของผใชบรการ

การพยาบาล หมายถง การดแลคนไข ปรนนบตคนไข (พจนานกรมฉบบเฉลม พระเกยรต, 2530 ) การกระท าตอมนษยเกยวกบการดแลและการชวยเหลอเมอเจบปวย การฟนฟสภาพ การปองกนโรค และการสงเสรมสขภาพ รวมทงการชวยเหลอแพทยกระท าการรกษาโรค ทงนโดยอาศยหลกวทยาศาสตรและศลปะการพยาบาล (พระราชบญญตวชาชพการพยาบาลและผดงครรภวชาชพ ฉบบท 2, 2540)

ศรพร ตนตพลวนย (2538) ไดใหความหมายของคณภาพการพยาบาลวา หมายถง การใหการดแลไดตามมาตรฐานและเปาหมายของโรงพยาบาล พวงรตน บญญานรกษ (2546) กลาววาเปนลกษณะความดของบรการพยาบาลซงเกยวของสมพนธกบภาคโครงสราง หรอการบรหารบรการพยาบาล กระบวนการของการใหการพยาบาล และผลทเกดขนกบผใชบรการ โดยมเกณฑลกษณะทดของแตละภาคไว เพอการประเมนระดบมาตรฐาน คณภาพการพยาบาลขนอยกบลกษณะส าคญหลายประการดงน

4.1.1 บรการพยาบาลจะดได ตองจดบรการในปรมาณทเหมาะสม นนคอความ สามารถใหบรการในจ านวน ขนาด และประเภททสอดคลองกบความตองการบรการ

4.1.2 ลกษณะของบรการเปนทยอมรบและตระหนกในคณคาของบรการทงผให ผใชบรการและผเกยวของอนๆ

4.1.3 บรการพยาบาลตองมความตอเนอง สม าเสมอ มระบบและแบบแผน

38

4.1.4 บรการพยาบาลตองครอบคลมทงในเชงเทคนค วทยาศาสตร จรรยา และศลปะของการพยาบาล รวมทงการจดการ

4.1.5 ตองมการบนทกไวเปนหลกฐาน เพอถายทอดแลกเปลยนขอมลขาวสาร การศกษา การประเมนผล การพฒนาและประโยชนทางกฎหมาย

4.1.6 ความสามารถในการรกษาคณภาพไวในระดบสงสดเทาทจะเปนไปได โดยสรป คณภาพการพยาบาล หมายถงคณลกษณะของการพยาบาลทกอใหเกด

ผลลพธทพงประสงคตอผปวย โดยอาศยหลกวทยาศาสตรและศลปะการพยาบาล ตามมาตรฐานวชาชพ

4.2 แนวคดคณภาพการพยาบาล Donabedian (1988) ไดใหความเหนวาการทคณภาพการพยาบาลจะเกดขนไดนน

องคกรจะตองจดท ามาตรฐาน 3 สวนคอมาตรฐานโครงสราง เปนการก าหนดนโยบาย เปาหมายขององคกร และจดท ากฎระเบยบทงในสวนของบคลากร และทรพยากรอนๆ ใหเหมาะสมกบความรบผดชอบขององคกร มาตรฐานกระบวนการ เปนแนวทางการปฏบตทก าหนดไวส าหรบบคลากรยดถอและปฏบตในวธเดยวกน และมาตรฐานผลลพธ เปนสงทคาดวาจะเกดขนจากการปฏบตของบคลากร เปนผลของการกระท าของบคลากรทก าหนดไวในสวนของ มาตรฐานโครงสราง และมการปฏบตทเปนไปตามมาตรฐานกระบวนการ มาตรฐานทง 3 สวนนมความสมพนธซงกนและกน และสามารถสงผลถงกนได

Omachonu (1990) กลาววาคณภาพการพยาบาลสามารถประเมนไดจากคณภาพการดแล ประกอบดวย 2 สวน คอคณภาพตามความเปนจรง เปนสงทผใหบรการไดใหการดแลผใชบรการตามมาตรฐานทก าหนดขน และคณภาพตามการรบร เกดจากการทผใชบรการรบรวาบรการทไดรบนนมคณภาพ ซง Omachonu ไดก าหนดวาคณภาพตามการรบรของผใชบรการ เปนตวชวดอนแรกของการประเมนคณภาพการพยาบาลทมงเนนความพงพอใจตอบรการทไดรบ

วภาดา คณาวกตกล และคณะ (2543) ศกษาความหมายของคณภาพการพยาบาล โดยการสมภาษณผใชบรการ ผใหบรการ และผบรหารของโรงพยาบาลในระดบตตยภม ทตยภม และโรงพยาบาลชมชน ไดผลของการศกษาวา คณภาพการพยาบาล หมายถงการปฏบตการพยาบาลตามมาตรฐานทก าหนดไวอยางเปนองครวม เพอตอบสนองตอความตองการ ทางดานรางกาย จตใจ อารมณ สงคม และจตวญญาณของผปวย

4.3 ปจจยทมผลตอคณภาพการพยาบาล จากการศกษาของสนทร เหลยวตระกล (2546) เรอง คณภาพการพยาบาลของงาน

การพยาบาลผปวยอายรศาสตร โรงพยาบาลมหาราช นครเชยงใหม โดยใชแนวคดตวชวดคณภาพการพยาบาลของวภาดา คณาวกตกล และคณะ (2543) ซงไดท าการพฒนาจากการวจยเชงคณภาพจาก

39

ผใหบรการ ผใชบรการ และผเชยวชาญ ไดตวชวดคณภาพการพยาบาล จ านวน 9 ตวชวด ไดแก อตราสวนพยาบาลวชาชพตอบคลากรพยาบาลระดบอน จ านวนชวโมงการพยาบาล อตราการเกดความไมสมบรณของผวหนงหรอแผลกดทบ ความพงพอใจในงานของพยาบาล อตราการตดเชอในโรงพยาบาล การหกลม ลนลม หรอการตกจากเตยง ความพงพอใจของผปวยตอการสอนของเจาหนาทพยาบาล ความพงพอใจของผปวยตอการจดการกบความเจบปวด และความพงพอใจของผปวยตอการพยาบาลทไดรบ การศกษาของสนทร เหลยวตระกล (2546) ไดกลาวถงปจจยหรอองคประกอบทมผลตอคณภาพการพยาบาล วาประกอบดวย 3 องคประกอบคอ ดานผใหบรการ ดานผใชบรการ และดานการปฏบตการพยาบาลและการบรหารงาน ดงมรายละเอยดดงน

4.3.1 ดานผใหบรการ ไดแก พยาบาลวชาชพ ตองมความรบผดชอบตอตนเองและวชาชพ ดวยการใหการพยาบาลดวยความรบผดชอบ มคณธรรม ใชความรและทกษะอยางถกตองเพอใหเกดความปลอดภยแกผใชบรการ และยงตองมการพฒนาตนเองใหมความรและทกษะเปนทเชอถอ ไววางใจ เพอใหเกดการยอมรบจากผใชบรการและสงคม ตองมความรบผดชอบตอผใชบรการ ในดานการใหบรการพยาบาลดวยความรก ความเมตตา เอาใจใส ชวยเหลอ และเคารพในสทธของผใชบรการทกคนอยางเสมอภาค นอกจากนพยาบาลวชาชพ ยงควรไดรบการสงเสรม และสนบสนนในคณคาของการใหบรการพยาบาลโดยไดรบการยกยอง ใหเกยรต สนบสนนใหมความกาวหนาในวชาชพอยางทวถงและตอเนอง รวมทงไดรบการพจารณาคาตอบแทนทเหมาะสม

4.3.2 ดานผใชบรการ ไดแก ผปวยหรอญาต ตองไดรบการปฏบตจากบคลากรพยาบาลในฐานะเปนบคคลอยางเสมอภาค เคารพในสทธของผปวย ตองไดรบการชวยเหลออย างเหมาะสม และปลอดภยตามความตองการและตามสภาพความเจบปวยของแตละบคคล นอกจากนยงควรไดรบความรเกยวกบความเจบปวยและแผนการรกษา ตลอดจนมสวนรวมในการวางแผนการรกษาพยาบาล

4.3.3 ดานการปฏบตการพยาบาลและการบรหารงาน โดยการปฏบตการพยาบาลแบบองครวม (Holistic care) จะสามารถตอบสนองความตองการของผใชบรการอยางครอบคลม ทกดาน โดยการใชกระบวนการพยาบาล พยาบาลทมการท างานเปนทมจะน าไปสการปฏบตการพยาบาลทมคณภาพ และท าใหผใชบรการไดรบการดแลและตอบสนองความตองการอยางทวถงและตอเนอง การมอบหมายงานทเหมาะสมกบปรมาณงาน ความร ความสามารถของพยาบาลแตละคน จะท าใหสามารถตอบสนองความตองการของผใชบรการอยางทวถง และสงเสรมประสทธภาพของการปฏบตการพยาบาล นอกจากน การศกษาตอ อบรม ดงาน และการวจย จะชวยสงเสรมพฒนาความกาวหนาทางดานวชาการ น าไปปรบปรงการพยาบาลใหมประสทธภาพยงขน การจดบคลากรและวสดอปกรณใหเหมาะสม เพยงพอกบลกษณะงาน และปรมาณงาน ท าใหบคลากรสามารถปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ และตอบสนองความตองการของผใชบรการไดอยางทวถง การใช

40

วธการบรหารแบบมสวนรวม จะชวยใหเกดความรวมมอ รวมใจ และความเขาใจอนดในการปฏบตงานทมทศทางเดยวกน และเกดเอกภาพในหนวยงานได และระบบทจดใหแกผใชบรการ มความเหมาะสมและมความพรอม ทงดานบคลากร อปกรณเครองมอตางๆ ขอมลขาวสาร การตดตอประสานงาน และการรกษาพยาบาลอยางตอเนอง ลวนแตเปนปจจยทเปนผลใหเกดคณภาพการพยาบาลทงสน

4.4 การประเมนคณภาพการพยาบาล เปนการวดคณภาพหรอประสทธภาพของกจกรรมการพยาบาลทใหแกผใชบรการ โดย

ในการประเมนคณภาพการพยาบาล มผใหความเหนทแตกตางกน เชน Donabedian (1966) ใหความเหนวาการประเมนคณภาพการพยาบาลนนตองประเมนทงโครงสราง กระบวนการ และผลลพธทางการพยาบาล สวน Ludwig–Baymer & et al (1993) ใชเกณฑการประเมนจากมมมองของผใชบรการจากความพงพอใจ และใหความเหนวาระดบความพงพอใจของผใชบรการมความส าคญ และสะทอนใหเหนถงคณภาพการพยาบาลทผปวยไดรบจรง

Eriksen (1988 อางถงในอาร ชวเกษมสข และจนตนา ยนพนธ, 2548) ไดเสนอกรอบแนวคดเกยวกบคณภาพการพยาบาลในรปแบบของการประเมนคณภาพการพยาบาลตามการรบรของผปวยแผนกอายรกรรมและศลยกรรมในโรงพยาบาล แบบวดคณภาพการพยาบาลของ Eriksen ไดพฒนาจากกรอบแนวคด Abdellah และ Levine (1957) กรอบแนวคดของ Tagliacozzo (1965) และ กรอบแนวคดของ Ware และคณะ (1978) แบบวดของ Eriksen จะประเมนคณภาพการพยาบาลจากพฤตกรรมการใหบรการของพยาบาลในโรงพยาบาล ตามการรบรของผปวย ซงวธการประเมนของผใชบรการนจะแตกตางจากแบบวดความพงพอใจตอคณภาพการพยาบาลทใชทวไป คอก าหนดใหความคาดหวงของผใชบรการเปน 100 คะแนน เพอใชเปนเกณฑกลางส าหรบการเปรยบเทยบระหวางคณภาพการพยาบาลตามทคาดหวงและคณภาพการพยาบาลทผใชบรการรบรตามความเปนจรง (อาร ชวเกษมสข และจนตนา ยนพนธ, 2548)

สภาการพยาบาล (2548) ไดก าหนดกรอบแนวคดดานมาตรฐานบรการการพยาบาลและการผดงครรภระดบทตยภมและระดบตตยภม ซงประกาศในราชกจจานเบกษา กลาวถงมาตรฐานผลลพธการบรการการพยาบาลและการผดงครรภ วาประกอบดวย 5 มาตรฐานคอ

มาตรฐานท 1 ความปลอดภยจากความเสยงและภาวะแทรกซอนทางการพยาบาลทปองกนได : ผใชบรการปลอดภย

มาตรฐานท 2 การบรรเทาความทกขทรมานของผใชบรการ : ผใชบรการไดรบการบรรเทาความทกขทรมาน

มาตรฐานท 3 ความร ความเขาใจเกยวกบภาวะสขภาพ การรกษาพยาบาล : ผใชบรการมความร ความเขาใจเกยวกบภาวะสขภาพ การรกษาพยาบาล

41

มาตรฐานท 4 ความสามารถในการดแลตนเองของผใชบรการ : ผใชบรการมความสามารถในการดแลตนเอง

มาตรฐานท 5 ความพงพอใจของผใชบรการตองานบรการพยาบาลและการผดงครรภ: ผใชบรการมความพงพอใจตองานบรการพยาบาลและการผดงครรภ

ในการประเมนคณภาพการพยาบาลนน ผวจยมความเหนวา ระดบความพงพอใจของผใชบรการนนมความส าคญมาก เนองจากสะทอนใหเหนถงคณภาพการพยาบาลทผปวยไดรบจรงตามแนวคดของ Ludwig –Baymer และคณะ (1993) ผวจยจงเลอกการวดคณภาพการพยาบาลโดยใชมมมองดานผใชบรการของสนทร เหลยวตระกลและวภาดา คณาวกตกล (2546) เพอใหสามารถตดสนไดวาการพยาบาลทใหนนมคณภาพหรอไม เพยงใด 4.5 การบนทกทางการพยาบาลกบคณภาพการพยาบาล

พวงรตน บญญานรกษ และกลยา ตนตผลาชวะ (2524) กลาวถง การบนทกทางการพยาบาล วา เปนแหลงของขอมลเกยวกบอาการการเปลยนแปลงของผปวย การปฏบตการพยาบาล และการตอบสนองของผปวยตอการรกษา ซงเปนหลกฐานทแสดงวา ผปวยไดรบการรกษาตลอดเวลาทอยในโรงพยาบาล นอกจากนยงใชเปนหลกฐานทางกฎหมายได และยงเปนสอกลางในการสอสาร ส าหรบบคลากรในทมสขภาพ ใชเปนขอมลในการศกษาวจย และน าเอาขอมลในแบบบนทกทางการพยาบาลมาวางแผนใหการพยาบาลแกผปวย ท าใหผปวยไดรบการพยาบาลทสมบรณแบบ และยงมผลตอการประเมนคณภาพการพยาบาลอกดวย สรย ธรรมกบวร (2540) กลาวถงประเดนของคณภาพการบนทกทางการพยาบาล ตอคณภาพของการพยาบาล ไววา ในยคของการรบรองคณภาพโรงพยาบาลนน บนทกทางการพยาบาล คอหลกฐานทใชอางองการปฏบตการพยาบาล ดงนนถาพยาบาลสามารถบนทกการพยาบาลไดอยางด ครบถวน ยอมสามารถบงบอกถงคณภาพการพยาบาลได การบนทกทมคณภาพควรเปนการบนทกทสะทอนการท างานของพยาบาล ซงการบนทกทมคณภาพนนยอมมาจากการท างานทมคณภาพเปนอนดบแรก ถาการท างานไมมคณภาพ โอกาสทจะเกดการบนทกทมคณภาพเปนไปไดยากมาก เนองจากในการเขยนบนทกนน ตองเขยนในสงทปฏบตและปฏบตในสงทเขยนเสมอ จงสามารถสรปไดวาบนทกทางการพยาบาลทมคณภาพแสดงถงคณภาพการพยาบาลเชนเดยวกน

42

5. ความพงพอใจของพยาบาลวชาชพ

5.1 ความหมายของความพงพอใจ ไดมผใหความหมายของความพงพอใจ ไวหลากหลายความหมายดงน

ความพงพอใจ หมายถงความรสกหรอทศนคตของบคคลทมตอสงใดสงหนง ซงเปนไปในเชงประมาณคา วาความรสกหรอทศนคตตอสงหนงสงใดนน เปนไปในทางบวกหรอทางลบ (อทยพรรณ สดใจ, 2545)

Cowie (1994) ใหความหมายทวไปของความพงพอใจในพจนานกรมของ Oxford วาเปนความรสกทมความสขเมอบคคลมหรอบรรลความตองการหรอความปรารถนาของตนเอง

Risser (1975) ใหความหมายของค าวาความพงพอใจในแงของการใหบรการวา เปนระดบของความสอดคลองกนระหวางความคาดหวง กบการรบรทแทจรงตอการบรการของผใชบรการ

สรป ความพงพอใจ หมายถงความรสกหรอทศนคตของบคคล ทมตอสงใดสงหนงทเปนไปตามความคาดหวง หรอเกนความคาดหวงท าใหเกดความรสกทางบวกตอสงนนๆ

5.2 แนวคดความพงพอใจ แนวคดเจตคตของบคคลของ Triandis (1971) กลาวถงองคประกอบพนฐานของเจต

คตไว3 องคประกอบดงน องคประกอบทางดานความคด (Cognitive component) หมายถงการทบคคลใชความคดในการจ าแนกสงตางๆและแสดงความคดในสงใดสงหนงออกมา ขนอยกบความรความเขาใจของบคคลทมตอสงเรานนๆ นนคอการทจะอธบายถงสงหนงสงใดบคคลจะตองมความคด ความเขาใจสงนนกอน องคประกอบทางดานความรสก (Affective component) เปนสวนประกอบทางดานอารมณความรสก ซงจะเปนตวกระตนความคดอกตอหนง เมอบคคลมความร ความเขาใจตอสงนนวาด บคคลกจะมความรสกทดตอสงนนดวย องคประกอบทางดานพฤตกรรม (Behavioral intention component) หมายถงความโนมเอยงในการปฏบต ไดแกการทบคคลมแนวโนมหรอทาททจะเลอกปฏบตขนอยกบความคด ความรสกของบคคลตอสงนนๆดวย

5.3 การบนทกทางการพยาบาลกบความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาล ไดมผท าการศกษาความพงพอใจของพยาบาลวชาชพตอรปแบบการบนทกทางการ

พยาบาลไวดงน ณภทร ธนพฒนาท (2549) ท าการศกษาความพงพอใจของพยาบาลวชาชพทมตอแบบบนทกทางการพยาบาลทพฒนาขนของหอผปวย ในโรงพยาบาลหวเฉยว พบวาหลงจากการพฒนาแบบบนทกทางการพยาบาลทรวมกนสรางขนแลว ความพงพอใจของพยาบาลวชาชพสงกวาแบบเดมอยางมนยส าคญทางสถต ดารารตน หงษทอง (2547) ศกษาความพงพอใจของพยาบาล ในการใชรปแบบบนทกทางการพยาบาลทเนนการดแลแบบองครวม พบวาคะแนนความพงพอใจ ของพยาบาลกลมทดลอง สงกวาในกลมควบคม พวงเพชร สรยะพรหมและสขมาล ตอยแกว (2553) ท า

43

การพฒนาแบบประเมนความพงพอใจในรปแบบบนทกทางการพยาบาลโดยใชรปแบบ AIE (Assessment-Intervention-Evaluation) และศกษาความพงพอใจของพยาบาลวชาชพตอรปแบบนโดยใชแนวคดการประเมนการบนทกทางการพยาบาลโดยใชหลก 4 C ของกองการพยาบาล (2539) ผลการศกษา พบวาอยในระดบมาก ผวจยไดน าแบบประเมนความพงพอใจในรปแบบบนทกทางการพยาบาลของพวงเพชร สรยะพรหมและสขมาล ตอยแกว (2553) มาพฒนาตอ เนองจากแนวคดของแบบบนทกทางการพยาบาลมความคลายคลงกนมากคอใชรปแบบ AIE ซงเปนสวนหนงของแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting และจากการศกษาดงทไดกลาวมาน สามารถสรปไดวารปแบบการบนทกทางการพยาบาลมผลตอ ความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาล ของพยาบาลวชาชพ

6. งานวจยทเกยวของ

จตรศร ขนเงน (2542) ศกษาปจจยทมผลตอความตงใจเขยนบนทกทางการพยาบาลของพยาบาลวชาชพ โรงพยาบาลทวไป เขต 6 ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ สงกดกระทรวงสาธารณสข พบวา ทศนคตเกยวกบการเขยนบนทกทางการพยาบาลวดทางตรงและทางออม การคลอยตามกลมอางอง การรบรความสามารถในการควบคมการเขยนบนทกทางการพยาบาลมความสมพนธทางบวกกบความตงใจเขยนบนทกทางการพยาบาลอยางมนยส าคญทางสถต และการคลอยตามกลมอางองตอการเขยนบนทกทางการพยาบาลวดทางตรงและทางออม ทศนคตตอการเขยน วดทางตรงและการรบรความสามารถในการควบคมการเขยนวดทางออม สามารถรวมท านายความตงใจเขยนบนทกทางการพยาบาลไดรอยละ 23.71

พรชนก ขนชะร (2545) ศกษาความสมพนธระหวางความรเกยวกบการบนทกการพยาบาลกบคณภาพการบนทกการพยาบาลของพยาบาลประจ าการในโรงพยาบาลศรนครนทร คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน พบวา ความรเกยวกบการบนทกการพยาบาลอยในระดบปานกลาง สวนคณภาพการบนทกอยในระดบด และความรเกยวกบบนทกการพยาบาลมความสมพนธทางบวกกบคณภาพการบนทกการพยาบาลอยางนยส าคญทางสถต

สนทร เหลยวตระกล (2546) ศกษาคณภาพการพยาบาลของงานการพยาบาลผปวยอายรศาสตร โรงพยาบาลมหาราช นครเชยงใหม เพอประเมนคณภาพการพยาบาลโดยใชตวชวดคณภาพของวภาดา คณาวกตกล และคณะ (2543) ผลการประเมนพบวา ความพงพอใจของผปวยตอการสอนอยในระดบด ความพงพอใจของผปวยตอการจดการกบความเจบปวดอยในระดบพอใช และความพงพอใจของผปวยตอการพยาบาลทไดรบ อยในระดบด

44

ดารารตน หงษทอง (2547) ศกษาผลของการใชรปแบบบนทกทางการพยาบาลท เนนการดแลแบบองครวมตอการปฏบตการพยาบาลตามการรบรของผปวยและความพงพอใจของพยาบาลในการใชรปแบบบนทกทางการพยาบาล พบวา คะแนนการปฏบตการตามการรบรของผปวยสงกวากอนทดลอง และคะแนนความพงพอใจของพยาบาลในการใชรปแบบการบนทกทางการพยาบาลทเนนการพยาบาลแบบองครวม หลงการทดลองสงกวา และคะแนนความพงพอใจของพยาบาลกลมทดลองสงกวาในกลมควบคมอยางมนยส าคญทางสถต

ศศธร วรเวทวฒน (2547) ศกษาผลของการมสวนรวมในการสรางแบบบนทกทางการพยาบาลแผนกสตกรรมตอความพงพอใจในการท างานของทมการพยาบาล โดยมวตถประสงคเพอเปรยบเทยบความพงพอใจในการท างานของทมการพยาบาลกอนและหลงการมสวนรวมในการสรางแบบบนทกทางการพยาบาลแผนกสตกรรม โดยใชแนวคดความพงพอใจในการท างานของ Hackman&Oldham (1980) รวมกบ Spector (1997) พบวาความพงพอใจในการท างานของทมการพยาบาลหลงการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแผนกสตกรรมสงกวากอนการใชแบบบนทกทางการพยาบาลอยางมนยส าคญทางสถต

ณภทร ธนพฒนาท (2549) ศกษาผลของการใชแบบบนทกทางการพยาบาลทพฒนาขน ตอคณภาพการบนทกและความพงพอใจของพยาบาลวชาชพของหอผปวย ในโรงพยาบาลหวเฉยว เปนการวจยกงทดลองเพอเปรยบเทยบคณภาพการบนทกทางการพยาบาลแบบบนทกเดมกบแบบทพฒนาขน และเปรยบเทยบความพงพอใจของพยาบาลวชาชพ ตอแบบบนทกเดมกบแบบทพฒนาขนพบวาคาเฉลยของคณภาพการบนทกทพฒนาขนสงกวาแบบเดมอยางมนยส าคญทางสถต คาเฉลยของความพงพอใจของพยาบาลวชาชพ ทมตอแบบบนทกทางการพยาบาลทพฒนาขนสงกวาแบบเดมอยางมนยส าคญทางสถต

อาร ชวเกษมสข (2006) ศกษา The Study of Nursing Documentation Complexities โดยมวตถประสงคเพอคนหาความซบซอนของบนทกทางการพยาบาล และปจจยทเกยวของ โดยใชกลมตวอยางซงเปนพยาบาลวชาชพของโรงพยาบาลเอกชนแหงหนงในกรงเทพมหานคร จ านวน 15 คน และเวชระเบยนผปวยจ านวน 35 เวชระเบยน ผลจากการศกษาพบวา ความซบซอนของบนทกทางการพยาบาลประกอบดวย 6 ประเดน 3 ประเดนแรก เปนเรองของการบนทกทางการพยาบาลเอง ไดแก การจดเอกสารไมเปนระเบยบ (Disruption) ความไมสมบรณของการบนทก (Incompleteness) และความไมสอดคลองในการบนทก (Inappropriate) และอก 3 ประเดนตอมา เปนเรองปจจยอนๆทเกยวของไดแก สมรรถนะของพยาบาลในการเขยนบนทก แรงจงใจและความมนใจในการเขยน และการใหการพยาบาลทไมมประสทธภาพ

45

เกษราภรณ บรรณวงศลป (2553) ศกษาการพฒนาคณภาพการบนทกทางการพยาบาลหอผปวยอายรกรรม-ศลยกรรมหญง โรงพยาบาลบานไผ จงหวดขอนแกน โดยใชทฤษฎระบบของ Bertalanffy (1968) พบวา การพฒนาการบนทกทางการพยาบาล ประกอบดวยการปรบแบบบนทกทางการพยาบาล การจดท าคมอบนทกทางการพยาบาล กระบวนการมสวนรวมและการตดตามนเทศ ตดตามเพมพนความรความเขาใจ ท าใหคณภาพการบนทกทางการพยาบาลดขน

พวงเพชร สรยะพรหม และสขมาล ตอยแกว (2553) ศกษาการพฒนารปแบบการบนทกทางการพยาบาลของกลมการพยาบาล โรงพยาบาลนาน โดยศกษารปแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ AIE (Assessment-Intervention-Evaluation) พบวาการใชรปแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ AIE ท าใหคณภาพการบนทกทางการพยาบาลเพมมากขนจากระดบไมดเลย มาอยในระดบปานกลาง และความพงพอใจของพยาบาลวชาชพตอรปแบบบนทกทางการพยาบาลทเลอกใชอยในระดบพงพอใจมาก ขอเสนอแนะจากการศกษานมกระบวนการพฒนารปแบบการบนทกทางการพยาบาลทเปนระบบ เกดจากการมสวนรวมของผปฏบต และเกดจากผลลพธทเปนการพฒนาคณภาพของบนทกทางการพยาบาลเพมมากขน มนโยบาย คมอบนทกทางการพยาบาล แสดงใหเหนวาการก าหนดรปแบบการบนทกทางการพยาบาลทชดเจนชวยเพมคณภาพการบนทกทางการพยาบาลได

สรป จากการศกษางานวจยทเกยวของกบการบนทกทางการพยาบาล จะเหนไดวาการใชแบบบนทกทางการพยาบาล สงผลตอผบนทกทางการพยาบาลโดยตรงในดานความพงพอใจในการบนทก และสงผลตอผปวยผไดรบผลกระทบจากการบนทก ในดานการรบรของผปวยทมตอคณภาพการพยาบาล ผวจยจงท าการศกษาการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ตอคณภาพการพยาบาลตามการรบรของผปวย และความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลของพยาบาลวชาชพ โดยน าแนวคดการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ของ Lampe (1982) และยวด เกตสมพนธ (2551) มาใชกบพยาบาลวชาชพหอผปวยอายรกรรมหญง ซงผวจยเชอวา จะสงผลใหเกดคณภาพการพยาบาลตามการรบรของผปวย และความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลของพยาบาลวชาชพ

กรอบแนวคดการวจย กรอบแนวคดการวจยนประกอบดวยการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting โดยใชแนวคดของ Lampe (1982) และยวด เกตสมพนธ (2551) ซงประกอบไปดวย 2 สวน สวนท 1 คอการบนทกรายการทเปนประเดนส าคญ (Focus list) ประกอบไปดวยประเดนส าคญ (Focus) และเปาหมายหรอผลลพธทคาดหวง (Goal/Outcome) สวนท 2 คอการบนทกความกาวหนา (Nursing progress note) ซงประกอบดวย 4 ขนตอนคอ ขนตอนท 1 ประเดนส าคญ (F : Focus) ขนตอนท 2 ขอมลทประเมนได (A : Assessment) ขนตอนท 3 การปฏบตการพยาบาล (I : Intervention) และ

46

ขนตอนท 4 การตอบสนองของผปวย (E : Evaluation) เพอประเมนคณภาพการพยาบาลตามการรบรของผปวยโดยใชแนวคด คณภาพการพยาบาลตามการรบรของผปวย ของวภาดา คณาวกตกลและคณะ (2543) และเพอประเมนความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลของพยาบาลวชาชพ โดยใชแนวคดการตรวจสอบการบนทกทางการพยาบาลของกองการพยาบาล (2539) จากแนวคดดงกลาวผวจยน ามาสรางเปนกรอบแนวคดไดดงน

การบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting

ประกอบดวย 2 สวน

1.1 1. การบนทกรายการทเปนประเดนส าคญ

(Focus list) ประกอบดวย

1.1 ประเดนส าคญ (Focus) 1.2 เปาหมายหรอผลลพธทคาดหวง (Goal/

Outcome)

2. การบนทกความกาวหนา (Nursing progress

note) ประกอบดวย

2.1 ประเดนส าคญ (F : Focus)

2.2 ขอมลทประเมนได (A : Assessment)

2.3 การปฏบตการพยาบาล (I : Intervention)

2.4 การตอบสนองของผปวย (E : Evaluation)

คณภาพการพยาบาล

(วภาดา คณาวกตกล และคณะ, 2543)

ความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาล

(กองการพยาบาล, 2539)

ภาพท 1 กรอบแนวคดในการวจย

บทท 3 วธด าเนนการวจย

การวจยครงนเปนการวจยกงทดลอง วดกอนและหลงทดลอง (Quasi-experimental pretest posttest design) มวตถประสงค เพอเปรยบเทยบคณภาพการพยาบาลตามการรบรของผปวย กอนและหลงการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting และศกษาความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ของพยาบาลวชาชพ หอผปวย อายรกรรมหญง โรงพยาบาลอานนทมหดล โดยศกษาในกลมตวอยาง คอผปวยอายรกรรมหญง โดยมรปแบบการวจย ดงน

O1 X O2 O3 X หมายถง การใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting O1 หมายถง คณภาพการพยาบาลกอนใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting O2 หมายถง คณภาพการพยาบาลหลงใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting O3 หมายถง ความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ประชากรและกลมตวอยาง

ประชากรทใชในการศกษาครงนคอ 1. พยาบาลวชาชพทปฏบตงานทหอผปวยอายรกรรมหญง จ านวน 8 คน เกณฑในการคด

เขา (Inclusion criteria) 1.1 เปนพยาบาลวชาชพหอผปวยอายรกรรมหญงและไดรบมอบหมายจากหวหนาหอ

ผปวยใหท าหนาทในการบนทกการพยาบาลผปวย 1.2 เขารบการอบรมเชงปฏบตการโครงการพฒนาศกยภาพพยาบาลวชาชพ ดานการ

บนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting โรงพยาบาลอานนทมหดล 1.3 ยนดเขารวมการวจย รายละเอยดของพยาบาลวชาชพ ดงตารางท 1

48

ตารางท 1 จ านวนและรอยละของพยาบาลวชาชพ หอผปวยอายรกรรมหญง จ าแนกตามอาย การศกษา ระยะเวลาทปฏบตงานโดยรวม และระยะเวลาทปฏบตงานในหอผปวยอายรกรรมหญง

ขอมลทวไป (n=8) จ านวน รอยละ อาย 20-25 ป 5 62.5 26-30 ป 2 25 41-45 ป 1 12.5 การศกษา ปรญญาตร 8 100 1-5 ป 6 75 6-10 ป 1 12.5 มากกวา 10 ปขนไป 1 12.5 1-5 ป 8 100

2. ประชากรผปวย เปนผปวยทนอนรกษาตวอยทหอผปวยอายรกรรมหญง โรงพยาบาล

อานนทมหดลในชวงเวลาทด าเนนการวจย เดอนพฤศจกายน 2558 เกณฑในการคดเขา (Inclusion criteria) 1. เปนผปวยดวยโรคทางอายรกรรม ทมอายไมนอยกวา 20 ป 2. เปนการนอนโรงพยาบาลครงแรกในหอผปวยน 3. มระยะเวลาในการนอนโรงพยาบาลไมนอยกวา 72 ชวโมง 4. รสกตวด สามารถตอบแบบสอบถามไดดวยตวเองหรอจากการสมภาษณโดยผวจยหรอ

ผชวยวจย เกณฑในการคดออก (Exclusion criteria) ผปวยเกดภาวะแทรกซอนในระหวางท าวจยและไมสามารถใหขอมลได ในการศกษาครงน มผปวยทตองท าการคดออก 1 คน เนองจากมไขสง หนาวสน การวนจฉย ไขเลอดออก

49

การก าหนดขนาดของกลมตวอยาง

ผวจยท าการคดเลอกกลมตวอยาง ซงเปนผปวยทนอนรกษาตวอยทหอผปวยอายรกรรมหญง โดยใชการเลอกแบบเจาะจง (Purposive sampling) ตามคณสมบตทเปนเกณฑคดเขา จ านวน 40 คน แบงเปนกอนทดลองจ านวน 20 คน หลงทดลองจ านวน 20 คน โดยใชวธ Matched pair โดยใชคณสมบตคอ อายและระดบการศกษา ขนาดของกลมตวอยางมความสมพนธกบจ านวนเตยงผปวยในชวงเวลาทท าการทดลอง เดอนพฤศจกายน2558 เนองจากหอผปวยอายรกรรมหญงมจ านวนเตยงทรบผปวยเพยง 24 เตยง จงไมมการสมตวอยาง

ขนตอนในการเลอกกลมตวอยาง 1. ผวจยคดเลอกกลมตวอยางแบบเจาะจง โดยตรวจสอบคณสมบตของผปวยทมคณสมบต

ตามเกณฑคดเขา และท าการคดเลอกกลมควบคมจนครบ 20 คน ท าการเกบขอมลโดยใชเวลาเกบขอมล 3 วน คอวนท 4-6 พฤศจกายน 2558

2. ผวจยใชวธจบค (Matched pair) กลมควบคมและกลมทดลองเพอปองกนอทธพลของตวแปรแทรกซอน โดยควบคมใหกลมทดลองมคณสมบตเหมอนหรอใกลเคยงกนกบกลมควบคมมากทสด ดงนนผวจยจงท าการจบคผปวยอายรกรรมหญงทมอายและการศกษาทใกลเค ยงกน (ภากรณ น าวา และศรวมล วนทอง, 2550) เนองจากมการศกษาพบวาปจจยเหลานมผลตอความพงพอใจของผปวยในการใหบรการ ผวจยวางแผนชวงอายและชวงการศกษา เพอใชวเคราะหขอมลประกอบการท าสถตดวย Paired t-test ไวดงนคอ ชวงอาย ไดแก 20-30 ป 31-40 ป 41-50 ป 51-60 ป 61-70 ป 71-80 ป และ 81-90 ป ชวงการศกษา ไดแกระดบประถมศกษา ระดบมธยมศกษา ระดบต ากวาปรญญาตร ระดบปรญญาตร และระดบปรญญาโท กลมควบคม เปนกลมผปวยอายรกรรมหญงจ านวน 20 คนทไดรบการพยาบาลจากพยาบาลวชาชพโดยใชบนทกการพยาบาลแบบเดม ผวจยท าการคดเลอกจากการตรวจสอบคณสมบตตามเกณฑคดเขา และเกบขอมลโดยใชแบบสอบถามผปวยกลมนจนครบจ านวนกอน แลวจงท าการทดลองโดยใหพยาบาลวชาชพเรมใชบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting

กลมทดลอง เปนกลมผปวยอายรกรรมหญงจ านวน 20 คนทไดรบการพยาบาลจากพยาบาลวชาชพโดยใชบนทกการพยาบาลแบบ Focus charting ดงแสดงรายละเอยดในตารางท 2

50

ตารางท 2 จ านวน และรอยละของผปวยอายรกรรมหญงกลมควบคม และกลมทดลอง จ าแนกตามอาย และการศกษา

กลมควบคม (n=20) กลมทดลอง (n=20) จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ

อาย 20-30 ป 2 10 2 10 41-50 ป 2 10 2 10 51-60 ป 4 20 4 20 61-70 ป 5 25 5 25 71-80 ป 5 25 5 25 81-90 ป 2 10 2 10

การศกษา ประถมศกษา 13 65 13 65 มธยมศกษา 5 25 5 25 ต ากวาปรญญาตร 1 5 1 5 ปรญญาตร 1 5 1 5

การพทกษสทธกลมตวอยาง

1. ด าเนนการขอความเหนชอบการวจยในมนษยจากคณะกรรมการจรยธรรมการวจยในคน กลมสหสถาบน ชดท 1 จฬาลงกรณมหาวทยาลย

2. ด าเนนการชแจงกลมพยาบาลวชาชพ ทเปนพยาบาลประจ าหอผปวยอายรกรรมหญงใหทราบถงขอมลตางๆเหลานคอ วตถประสงคของการวจย รายละเอยดในการด าเนนการวจย กระบวนการการวจยทกระท าตอกลมประชากรหรอผมสวนรวมในการวจย ความไมสะดวกตางๆทอาจเกดขนในระหวางการวจย ประโยชนในการเขารวมวจยครงน โดยระบวาการตดสนใจยนยอมในการเขารวมวจยครงนเปนไปโดยความสมครใจ และสามารถออกจากการศกษาครงนไดตลอดชวงทด าเนนการวจย โดยไมตองอธบายเหตผล และจะไมมผลตอหนาทการงานของผมสวนร วมในการวจยแตอยางใด หากผมสวนรวมในการวจย มขอสงสยใหสอบถามเพมเตมได โดยสามารถตดตอกบผวจยไดตลอดเวลา และหากผวจยมขอมลเพมเตมทเปนประโยชนหรอเปนโทษเกยวกบการวจย ผวจยจะแจงใหผมสวนรวมในการวจยทราบอยางรวดเรวตามหมายเลขโทรศพททใหไว หากไมไดรบปฏบตตามขอมลทใหไว สามารถรองเรยนได โดยระบสถานทและทอยทสามารถตดตอเพอรองเรยนได

51

คอคณะกรรมการพจารณาจรยธรรมการวจยในคน กลมสหสถาบนชดท 1 จฬาลงกรณมหาวทยาลย ขอมลทเกยวของกบผมสวนรวมในการวจย จะถกเกบเปนความลบ และจะน าเสนอในภาพรวม ขอมลใดทสามารถระบถงผมสวนรวมในการวจยไดจะไมปรากฏในรายงาน และจะน าไปใชเพอการศกษาเทานนโดยใหผมสวนรวมในการวจย ลงลายมอชอเปนหลกฐานในแบบฟอรมยนยอม (Consent form)

3. ด าเนนการชแจงกลมผปวยตวอยางใหทราบถงขอมลตางๆเหลานคอ วตถประสงคของการวจย รายละเอยดในการด าเนนการวจย เหตผลทกลมตวอยางไดรบเลอกใหเปนผมสวนรวมในการวจย การใชขอมลจากเวชระเบยนของกลมตวอยางโดยไดรบอนญาตจากผอ านวยการ โรงพยาบาลอานนทมหดล ขอมลทเกยวของกบกลมตวอยางไดแก อาย ระดบการศกษา และระยะเวลาในการนอนโรงพยาบาล จะถกเกบเปนความลบ หากมการเสนอผลการวจยจะกระท าเปนภาพรวม ขอมลใดทสามารถระบถงกลมตวอยางไดจะไมปรากฏในรายงาน และจะถกท าลายเมอสนสดการวจย ระบถงความไมสะดวกตางๆทอาจเกดขนในระหวางการวจย และประโยชนทกลมตวอยางจะไดรบ ซงการตดสนใจยนยอมในการเขารวมวจยครงนเปนไปโดยความสมครใจ และสามารถออกจากการศกษาครงนไดตลอดชวงทด าเนนการวจย โดยไมตองอธบายเหตผล และจะไมมผลกระทบตอการไดรบบรการทางการพยาบาลของกลมตวอยางแตอยางใด หากกลมตวอยางมขอสงสยใหสอบถามเพมเตมได โดยสามารถตดตอกบผวจยไดตลอดเวลา ตามหมายเลขโทรศพททใหไว และหากผวจยมขอมลเพมเตมทเปนประโยชนหรอเปนโทษเกยวกบการวจย ผวจยจะแจงใหกลมตวอยางทราบอยางรวดเรว หากไมได รบปฏบตตามขอมลทใหไว สามารถรองเรยนได โดยระบสถานทและทอยทสามารถตดตอเพอรองเรยนไดคอ คณะกรรมการพจารณาจรยธรรมการวจยในคน กลมสหสถาบนชดท 1 จฬาลงกรณมหาวทยาลย โดยใหกลมตวอยาง ลงลายมอชอเปนหลกฐานในแบบฟอรมยนยอม (Consent form) เครองมอทใชในการวจย

เครองมอทใชในการวจย ม 2 ชด คอ เครองมอทใชในการทดลอง และเครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล โดยมรายละเอยดดงน

ชดท 1 เครองมอทใชในการทดลอง ไดแก 1) โครงการอบรมเชงปฏบตการ เรอง โครงการพฒนาศกยภาพพยาบาลวชาชพ ดานการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting โรงพยาบาลอานนทมหดล 2) แผนการสอนเรอง การบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting และ แบบวดความรการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting 3) เครองมอก ากบการทดลองคอแบบตรวจสอบคณภาพการบนทกทางการพยาบาล และ4) คมอการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting

52

ชดท 2 เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ไดแก 1) แบบสอบถามคณภาพการพยาบาลตามการรบรของผปวย และ2) แบบสอบถามความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ของพยาบาลวชาชพ

ขนตอนการสรางเครองมอ ชดท 1 เครองมอทใชในการทดลอง ประกอบดวย 1) โครงการอบรมเชงปฏบตการ เรอง

โครงการพฒนาศกยภาพพยาบาลวชาชพ ดานการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting โรงพยาบาลอานนทมหดล 2) แผนการสอนเรอง การบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting และ แบบวดความรการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting 3) เครองมอก ากบการทดลองคอแบบตรวจสอบคณภาพการบนทกทางการพยาบาล และ4) คมอการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting

ชดท 1.1 จดท าโครงการอบรมเชงปฏบตการ เรอง โครงการพฒนาศกยภาพพยาบาลวชาชพ ดานการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting โรงพยาบาลอานนทมหดล ซงประกอบดวย หลกการและเหตผล วตถประสงค ผรบผดชอบโครงการ วทยากร ผเขารวมโครงการ ก าหนดการอบรม สถานทจดอบรม วธการอบรม สอการอบรม งบประมาณ ประโยชนทคาดวาจะไดรบและการประเมนผล นอกจากนผวจยไดสงโครงการวจยเพอขอหนวยกตจากสภาการพยาบาล และไดรบอนมตหนวยกตการศกษาตอเนองเปนจ านวน 5.5 หนวยคะแนน และจดท าใบประกาศนยบตรแจกใหผเขาอบรมทกคน

ชดท 1.2 เขยนแผนการสอน และจดท าแบบวดความรเพอใชในการอบรม เรองการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting โดยศกษาจากเอกสาร ต ารา บทความ งานวจยทเกยวของ และจากเนอหาการสอนของวทยากร เพอใหความรแกพยาบาลวชาชพในการเขยนบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting โดยใหพยาบาลวชาชพหอผปวยอายรกรรมหญงทกคน เขารบการอบรมเปนเวลา 1 วนเตม การจดการอบรมแบงออกเปน 2 ครง คอในวนท 5 และวนท 6 ตลาคม 2558 เพอผลดเปลยนกนเขารบการอบรมเพอใหพยาบาลวชาชพ หอผปวยอายรกรรมหญงทกคนไดมโอกาสเขารบฟง โดยเชญวทยากร ดร.ยวด เกตสมพนธ ซงเปนพยาบาลผช านาญการดานการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting มาเปนผใหความร การอบรมแบงออกเปน 2 ชวง ชวงแรกเปนการบรรยายในเนอหาความส าคญ วตถประสงค วธการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting อยางมคณภาพ และกรณศกษา สวนชวงท 2 เปนการฝกปฏบตการเขยนบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting การน าเสนอ และการอภปรายแลกเปลยนความคดเหน โดยมแผนการฝกอบรม ดงตารางท 3

53

ตารางท 3 ตารางการฝกอบรม กจกรรม และผลลพธทเกดขนในการฝกอบรม

ชวง เวลา กจกรรม ผลลพธ 1 08.30-11.00 บรรยายเรองบนทกทางการพยาบาล

แบบ Focus charting แนวทางทสะทอน Patient centered

ผเขารบการอบรม มความสนใจซกถามวทยากร

2 11.00-12.00 แบบฝกหด Case study และน าเสนอโดยใหพยาบาลอายรกรรมหญงเปน ผน าเสนอ case study

พยาบาลคนอนๆรวมแสดงความคดเหนและตอบค าถามวทยากร

3 13.00-14.30 ฝกปฏบตการเขยนบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting โดยศกษาจากเวชระเบยนผปวยจรง โดยใหพยาบาลวชาชพเขยนทกคน

พยาบาลทกคน รวมเขยนบนทกทางการพยาบาล โดยเปลยนจากรปแบบเดมเปนแบบ Focus charting

54

ตารางท 3 (ตอ)

ชวง เวลา กจกรรม ผลลพธ 4 14.30-15.30 น าเสนอการเขยนบนทกทางการ

พยาบาลแบบ Focus charting พยาบาลอายรกรรมหญงทกคนน าเสนอบนทกทางการพยาบาลทท าการเขยนเปนรปแบบ Focus charting

5 15.30-16.30 สรปผลการอบรม และท าการประเมนความรของผเขารบการอบรม

พยาบาลวชาชพเขารบการอบรมทงหมด 40 คน เปนพยาบาลอายรกรรมหญงจ านวน 8 คน คดเปน รอยละ 100 ทเหลอ 32 คน เปนตวแทนพยาบาลจากหอผปวย ทกหอในโรงพยาบาลอานนทมหดล ผลการประเมน มพยาบาล อายรกรรมหญงผานเกณฑการประเมน 6 คน คดเปนรอยละ 75 ไมผานเกณฑการประเมน 2 คน คดเปนรอยละ25ผวจยแจงใหผไมผานเกณฑทราบและท าการเฉลย ขอถกพรอมทงอธบายเหตผล

55

การตรวจสอบคณภาพของแผนการสอนเรองการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting

ผวจยน าเนอหาแผนการสอนเรองการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ใหอาจารยทปรกษาวทยานพนธตรวจแกไข และน าไปใหผทรงคณวฒทมคณสมบตเปนผเชยวชาญในเรองการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting จ านวน 3 คนซงประกอบดวยกรรมการสภาการพยาบาลผรเรมน าแนวคดการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting มาปรบใชในประเทศไทย จ านวน 1 คน และอาจารยพยาบาลผสอนเรองบนทกทางการพยาบาลจ านวน 2 คน น ามาปรบปรงเนอหาในดานความถกตอง ความครอบคลม และความชดเจน หลงจากนนผวจยน าขอเสนอแนะทไดมาปรบแกตามความเหมาะสม และค านวณหาคาความตรงตามเนอหาโดยใชคาดชนความตรงตามเนอหา (Content validity index) โดยใชเกณฑไมนอยกวา 0.8 (Davis, 1992)ไดคาดชนความตรงตามเนอหาเทากบ 0.92

แบบวดความรการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ผวจยสรางขนจากการศกษาต ารา เอกสารและงานวจยตางๆทเกยวของ น ามาสรางเปนค าถาม โดยมลกษณะเปนแบบทดสอบปรนยชนดเลอกตอบ 4 ตวเลอก จ านวน 10 ขอ เพอวดพฤตกรรมของพยาบาลวชาชพ ดานความรความจ า ความเขาใจ และการน าไปใช หลงเขารวมโครงการอบรมเชงปฏบตการพฒนาศกยภาพพยาบาลวชาชพดานการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting โรงพยาบาลอานนทมหดล โดยมคะแนนประเมนความรไมนอยกวารอยละ 80 จงจะถอวาผานเกณฑ โดยแตละขอค าถามมรายละเอยดในการวดดงน

ความร ความจ า จ านวน 4 ขอ ไดแก ขอท 1, 5, 6, 7 ความเขาใจ จ านวน 5 ขอ ไดแก ขอท 3, 4, 8, 9, 10 การน าไปใช จ านวน 1 ขอ ไดแก ขอท 2

การตรวจสอบคณภาพของแบบวดความรการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting

ผวจยน าเครองมอทสรางขนเสนออาจารยทปรกษาเพอพจารณาเนอหา ภาษาทใช ความเหมาะสมและความครอบคลมของขอค าถาม แลวน าไปใหผทรงคณวฒจ านวน 3 คน ซงเปนอาจารยผสอนบนทกทางการพยาบาล พยาบาลหวหนาฝายวชาการ และพยาบาลหวหนาแผนกผนเทศบนทกทางการพยาบาล ปรบปรงเนอหาในดานความถกตอง ความครอบคลมและความชดเจน หลงจากนนผวจยน าขอเสนอแนะทไดมาปรบแกดงน ขอท 2 ปรบค าถาม จากค าวา “ยกเวน” เปน “ไมถกตอง” ขอท 3 ค าถาม ตดค าวา “ใน” และ “ตอไปน” ทง ขอท 4 ค าถามเปลยนจาก “ไมใช” เปน“ไมถกตองเกยวกบ” ขอท 8 เปลยนการวดดานความรความจ า เปนความเขาใจ ขอท 9 เปลยนการวดดานการวเคราะห เปนความเขาใจ และขอท 10 เปลยนค าถามจาก “ทานคดวาบนทกทางการ

56

พยาบาลแบบ Focus charting มผลตอคณภาพการพยาบาลอยางไร” เปน“หากการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting มคณภาพ จะสงผลอยางไรตอคณภาพการพยาบาล” และเปลยนการวดดานการวเคราะห เปนความเขาใจ และค านวณ หาคาความตรงตามเนอหาโดยใชเกณฑคาดชนความตรงตามเนอหา (Content validity index) ไมนอยกวา 0.8 (Davis, 1992) ไดคาดชนความตรงตามเนอหาเทากบ 0.83

ชดท 1.3 เครองมอก ากบการทดลอง คอแบบตรวจสอบคณภาพการบนทกทางการพยาบาล ผวจยสรางขนโดยใชแนวทางการตรวจประเมนและการใหคะแนนคณภาพการบนทกทางการพยาบาล ของส านกตรวจสอบการชดเชยและคณภาพการบรการ ส านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาตรวมกบสภาการพยาบาล และสถาบนรบรองคณภาพสถานพยาบาล (องคการมหาชน) (2557) โดยใชสวนทเปนเกณฑในการวดและตรวจสอบการบนทกความกาวหนาทางการพยาบาล (Nursing progress note) ลกษณะของแบบตรวจสอบเปนการใหคะแนนเมอมการบนทกผานเกณฑในแตละขอให “1” กรณทบนทกไมผานเกณฑ ใหคะแนน “0” มจ านวนทงหมด 14 ขอ รวม 14 คะแนน การรวมคะแนน น าคะแนนเตม 14 ไปหารคะแนนทได คณดวย 100 ผลลพธเปนรอยละ ซงแสดงถงคณภาพการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ของผปวยรายนน การแปลผลคะแนน แบงออกเปน 4 ระดบ คอ

ระดบดมาก คะแนนรอยละ 90-100 ระดบด คะแนนรอยละ 80-89 ระดบพอใช คะแนนรอยละ 70-79 ระดบควรปรบปรง คะแนนต ากวารอยละ 70 คะแนนคณภาพการบนทกทางการพยาบาล ไมต ากวารอยละ 80 จงจะถอวา

เปนการบนทกทางการพยาบาลทมคณภาพและผานเกณฑก ากบการทดลอง การตรวจสอบคณภาพของเครองมอก ากบการทดลอง แบบตรวจสอบคณภาพ

การบนทกทางการพยาบาล ผวจยน าเครองมอทสรางขนเสนออาจารยทปรกษาเพอพจารณาเนอหา ภาษาทใช

ความเหมาะสมและความครอบคลม แลวน าไปใหผทรงคณวฒจ านวน 3 คน ซงเปนอาจารยผสอนบนทกทางการพยาบาล พยาบาลหวหนาฝายวชาการ และพยาบาลหวหนาแผนกผนเทศบนทกทางการพยาบาล ปรบปรงเนอหาในดานความถกตอง ความครอบคลม ความชดเจน และความสอดคลองกบค านยาม หลงจากนนผวจยน าขอเสนอแนะทไดน ามาปรบแกดงน ขอ 3.3 ตดค าวา “ถาม” ขอ 4.1 เพมค าวา “เชน” และตดค าวา “ถาม” ออก ขอ 4.2 ปรบขอค าถามเปน “ในกรณมการตรวจและการรกษา เชนการเจาะปอด การผาตด ใหบนทกอาการกอนท า ขณะท า และหลงท า รวมถงผลทไดจากการตรวจและการรกษา”จากนนค านวณ หาคาความตรงตามเนอหาโดยใชเกณฑคา

57

ดชนความตรงตามเนอหา (Content validity index) ไมนอยกวา 0.8 (Davis, 1992) ไดคาดชนความตรงตามเนอหาเทากบ 1.0

ชดท 1.4 จดท าคมอการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ทสรางขนจากแนวคดการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ของ Lampe (1982) และ ยวด เกตสมพนธ (2551) โดยศกษาจากเอกสาร ต ารา บทความและงานวจยทเกยวของ เพอใหพยาบาลวชาชพ หอผปวยอายรกรรมหญงใชเปนแนวทางในการเขยนบนทก และเพอใหพยาบาลเวรตรวจการใชเปนเครองมอประกอบการประเมนคณภาพการบนทกทางการพยาบาลโดยมเนอหาประกอบดวย ความเปนมาและความส าคญ วตถประสงค ขอบเขต ผใช แนวคด ขนตอนและแนวทางการบนทก รวมถงแบบฟอรม ค าอธบาย วธการบนทกและตวอยางการบนทก

การตรวจสอบคณภาพของคมอการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting

ผวจยน าเนอหาคมอการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ใหอาจารยทปรกษาวทยานพนธตรวจแกไข และน าไปใหผทรงคณวฒทมคณสมบตเปนผเชยวชาญในเรองการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting จ านวน 3 คนซงประกอบดวยผบรหารทางการพยาบาลซงท าหนาทเปนผนเทศบนทกทางการพยาบาล จ านวน 1 คน และอาจารยพยาบาลผสอนเรองบนทกทางการพยาบาลจ านวน 2 คน น ามาปรบปรงเนอหาในดานความถกตอง ความครอบคลมและความชดเจน หลงจากนนผวจยน าขอเสนอแนะทไดมาปรบแกตามความเหมาะสม และค านวณหาคาความตรงตามเนอหาโดยใชคาดชนความตรงตามเนอหา (Content validity index) โดยใชเกณฑไมนอยกวา 0.8 (Davis, 1992) ไดคาดชนความตรงตามเนอหาเทากบ 0.8

ชดท 2 เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ไดแก ชดท 2.1 แบบสอบถามคณภาพการพยาบาลตามการรบรของผปวย ดดแปลงจาก

แบบสอบถามความพงพอใจของผปวยตอการพยาบาลทไดรบ ของสนทร เหลยวตระกล และวภาดา คณาวกตกล (2546) จากวทยานพนธเรอง คณภาพการพยาบาลของงานการพยาบาลอายรศาสตร โรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม เนองจากมลกษณะตวแปรทคลายคลงกน โดยเลอกใชเฉพาะองคประกอบดานผใชบรการ 3 ดาน ไดแก ดานการไดรบการปฏบตจากพยาบาลในฐานะเปนบคคลอยางเสมอภาค การเคารพในสทธของผปวย ดานการไดรบการชวยเหลออยางเหมาะสม ปลอดภยตามความตองการ และตามสภาพความเจบปวยของแตละบคคล และดานการไดรบความรเกยวกบความเจบปวยและแผนการรกษา ตลอดจนมสวนรวมในการวางแผนการรกษาพยาบาล โดยน าขอค าถามแตละขอใสในองคประกอบแตละดานใหสอดคลองตามค านยาม แบบสอบถามประกอบดวยขอค าถามทงหมด 19 ขอ ลกษณะแบบสอบถามเปนมาตราสวนประมาณคา (Rating scale) 5 ระดบ ซงในแตละชวงค าตอบ มความหมายดงน

58

ระดบ 1 หมายถง ผปวยอายรกรรมหญง มความพงพอใจตอการ พยาบาลทไดรบนอยทสด

ระดบ 2 หมายถง ผปวยอายรกรรมหญง มความพงพอใจตอการ พยาบาลทไดรบนอย

ระดบ 3 หมายถง ผปวยอายรกรรมหญง มความพงพอใจตอการ พยาบาลทไดรบปานกลาง

ระดบ 4 หมายถง ผปวยอายรกรรมหญง มความพงพอใจตอการ พยาบาลทไดรบมาก

ระดบ 5 หมายถง ผปวยอายรกรรมหญง มความพงพอใจตอการ พยาบาลทไดรบมากทสด การตรวจสอบคณภาพของแบบสอบถามคณภาพการพยาบาลตามการรบรของผปวย

1. การตรวจสอบความตรงตามเนอหา ผวจยน าเครองมอทน ามาใชเสนออาจารยทปรกษาเพอพจารณาเนอหา ภาษาทใช ความเหมาะสมและความครอบคลม แลวน าไปใหผทรงคณวฒจ านวน 3 คน ซงเปนอาจารยผสอนบนทกทางการพยาบาล พยาบาลหวหนาฝายวชาการ และพยาบาลหวหนาแผนกผนเทศบนทกทางการพยาบาล ปรบปรงภาษา ความถกตอง ความครอบคลม ความชดเจนของเนอหา และความสอดคลองกบค านยาม หลงจากนนผวจยน าขอเสนอแนะทไดน ามาปรบแกดงน ขอ 1.1 และ ขอ 1.2 ปรบยายไปอยดานการไดรบความรเกยวกบความเจบปวยและแผนการรกษา ตลอดจนมสวนรวมในการวางแผนการรกษาพยาบาล ขอ 2.1 ปรบเพมขอความเปน “การประเมนอาการและปญหาของทานอยางตอเนอง” ขอ 2.4 ตดค าวา “เชน เชดตว ท าความสะอาดปากและฟน รบประทานอาหารและขบถาย”ทง ขอ 2.9 ปรบขอค าถามจาก “การประเมนผลการใหการพยาบาลแกทานเปนระยะๆ” เปน “การตดตามอาการของทานเปนระยะๆ” ขอ 2.10 ปรบขอค าถามจาก “บรการพยาบาลทไดรบโดยภาพรวม” เปน “ความพงพอใจตอคณภาพการพยาบาล” ขอ 3.2 ปรบเปนขอ 3.4 และเพมเตมค าวา“ไดรบ” หนา“ค าแนะน า” ขอ 3.3 ปรบเปนขอ 3.5 และเพมเตมค าวา “ไดรบ” หนา“ค าแนะน า” จากนนน ามาค านวณหาคาดชนความตรงตามเนอหา (Content Validity Index) โดยใชเกณฑมากกวา 0.8 (Davis, 1992) ไดคาดชนความตรงตามเนอหา 0.94

2. การตรวจสอบความเทยงของเครองมอ (Reliability) ผวจยน าเครองมอทปรบปรงแลวน าไปทดลองใช (Try out) กบกลมผปวยทมลกษณะคลายกนคอ ผปวยในหอผปวยอายรกรรมชายทมการใชการบนทกการพยาบาลแบบ Focus charting จ านวน 30 คน โดยหาคาสมประสทธสหสมพนธโดยใชสตรสมประสทธแอลฟาครอนบาค (Cronbach’ Alpha Coefficient)

59

โดยใชเกณฑมากกวา 0.7 (Burns and Grove, 1997: 327) ผลลพธทไดคอ คาความเทยงของแบบสอบถามคณภาพการพยาบาลตามการรบรของผปวยเทากบ 0.935 ตอจากนนผวจยจงน าเครองมอไปใชในการเกบขอมลกบกลมตวอยางจรง คอผปวยอายรกรรมหญง

ชดท 2.2 แบบสอบถามความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ของพยาบาลวชาชพ ดดแปลงจากแบบสอบถามความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลของพยาบาลวชาชพของพวงเพชร สรยะพรหม และสขมาล ตอยแกว (2553) จากงานวจยเรอง การพฒนารปแบบบนทกทางการพยาบาลของกลมการพยาบาล โรงพยาบาลนาน เนองจากมลกษณะตวแปรทคลายคลงกน และมขอค าถามทสอดคลองกบค านยาม แบบสอบถามประกอบดวยขอค าถามทงหมด 15 ขอ ลกษณะแบบสอบถามเปนมาตราสวนประมาณคา (Rating scale) 5 ระดบ ซงในแตละชวงค าตอบ มความหมายดงน ระดบ 1 หมายถง พยาบาลวชาชพมความพงพอใจในการใชแบบบนทก ทางการพยาบาลแบบ Focus charting นอยทสด ระดบ 2 หมายถง พยาบาลวชาชพมความพงพอใจในการใชแบบ บนทก ทางการพยาบาลแบบ Focus charting นอย ระดบ 3 หมายถง พยาบาลวชาชพมความพงพอใจในการใชแบบ บนทก ทางการพยาบาลแบบ Focus charting ปานกลาง ระดบ 4 หมายถง พยาบาลวชาชพมความพงพอใจในการใชแบบ บนทก ทางการพยาบาลแบบ Focus charting มาก ระดบ 5 หมายถง พยาบาลวชาชพมความพงพอใจในการใชแบบ บนทก ทางการพยาบาลแบบ Focus charting มากทสด

การตรวจสอบคณภาพของแบบสอบถามความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ของพยาบาลวชาชพ

1. การตรวจสอบความตรงตามเนอหา แบบสอบถามความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ของพยาบาลวชาชพ ทใชในการวจยนเปนของพวงเพชร สรยะพรหม และสขมาล ตอยแกว (2553) ผวจยน าเสนออาจารยทปรกษาเพอพจารณาเนอหา ภาษาทใช ความเหมาะสม และความครอบคลมของขอค าถามแลวน าไปใหผทรงคณวฒจ านวน 4 คน ซงเปนอาจารยผสอนบนทกทางการพยาบาล 2 คน พยาบาลหวหนาฝายวชาการ และพยาบาล

60

หวหนาแผนกผนเทศบนทกทางการพยาบาล ปรบปรงเนอหาในดานความถกตอง ความครอบคลมและความชดเจนหลงจากนนผวจยน าขอเสนอแนะทไดน ามาปรบแกดงน ปรบหวขอของขอค าถามเปน “แบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting” ขอ 1 ปรบเปน “ชวยรวบรวมขอมลปญหาของผปวยอยางครบถวน” ขอ 2 ปรบเปน “ชวยใหบนทกการวางแผนการพยาบาลไดอยางครบถวน” ขอ 3 ปรบจาก “ใหขอมล”เปน “ชวยใหบนทกขอมล” ขอ 4 ปรบจาก “ระบ” เปน “ชวยใหบนทก” ขอ 5 ปรบจาก “แสดงใหเหน” เปน “ชวยใหเหน” ขอ 6 ปรบจาก “ท าใหเหน” เปน “ชวยใหเหน” ขอ 8 ปรบจาก “เปนเครองมอในการสอสาร” เปน “ใชสอสาร” ขอ 9 ปรบจาก “ใหขอมลทเปนประโยชน” เปน “ชวยใหบนทกขอมลทเปนประโยชน” จากนนน ามาค านวณหาคาดชนความตรงตามเนอหา (Content Validity Index) โดยใชเกณฑมากกวา 0.8 (Davis, 1992) ไดคาดชนความตรงตามเนอหา 0.96

2. การตรวจสอบความเทยงของเครองมอ (Reliability) โดยหาคาสมประสทธสหสมพนธโดยใชสตรสมประสทธแอลฟาครอนบาค (Cronbach’ Alpha Coefficient) โดยใชเกณฑมากกวา 0.7 (Burns and Grove, 1997: 327) ผวจยน าเครองมอทปรบปรงแลวน าไปทดลองใช (Try out)กบกลมพยาบาลวชาชพ ทมลกษณะคลายกนคอ ไดรบความรและทดลองฝกปฏบตการเขยนบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting จ านวน 30 คน แลวน าขอมลทไดมาหาคาความเทยงของเครองมอ ผลลพธทไดคอ คาความเทยงของแบบสอบถามความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ของพยาบาลวชาชพ เทากบ 0.946 หลงจากนนผวจยน าเครองมอไปใชเกบขอมลจากกลมประชากรจรง คอพยาบาลวชาชพ หอผปวยอายรกรรมจ านวน 8 คน การด าเนนการทดลองและการเกบรวบรวมขอมล

ขออนมตด าเนนการวจย โดยท าหนงสอจากคณบดคณะพยาบาลศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย เพอขอด าเนนการทดลองและเกบรวบรวมขอมลในการวจย ถงผอ านวยการโรงพยาบาลอานนทมหดล ส าเนาถงผอ านวยการกองการพยาบาล โรงพยาบาลอานนทมหดล ขอความรวมมอเพอใชพนทในการท าวจยจากหวหนาพยาบาลแผนกพยาบาลอายรกรรม และหวหนาหอผปวยอายรกรรมหญง โรงพยาบาลอานนทมหดล และขอความรวมมอในการเขารวมวจยจากพยาบาลวชาชพ หอผปวยอายรกรรมหญง โรงพยาบาลอานนทมหดล โดยชแจงวตถประสงค รายละเอยด กระบวนการการวจย ประโยชนและความไมสะดวกตางๆทอาจจะเกดขน การปกปดขอมลตางเปนความลบ และเปดโอกาสใหซกถามขอสงสย หลงจากนนจงใหพยาบาลวชาชพเซนใบยนยอมเขารวมวจย การด าเนนการทดลองแบงออกเปน 3 ระยะ ดงน

ระยะท 1 เตรยมการกอนทดลอง ระยะท 2 ด าเนนการทดลอง ระยะท 3 ประเมนผลการทดลอง

61

1. ระยะเตรยมการกอนทดลอง (1 กนยายน-4 ตลาคม 2558) มขนตอนการด าเนนการดงน

1.1 จดท าโครงการพฒนาศกยภาพพยาบาลวชาชพ ดานการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting โรงพยาบาลอานนทมหดล และเสนอโครงการผานกองการพยาบาล โรงพยาบาลอานนทมหดล ไดรบอนมตจากผอ านวยการ โรงพยาบาลอานนทมหดล ใหด าเนนการอบรมได โดยใชงบประมาณรายรบของโรงพยาบาลสนบสนน

1.2 ด าเนนการตดตอวทยากร คอ ดร.ยวด เกตสมพนธ ทใหความกรณาเดนทางมาเปนวทยากรใหทโรงพยาบาลอานนทมหดล โดยท าหนงสอเชญจากคณะพยาบาลศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย

1.3 จดท าแผนการสอน และคมอการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting โดยอางองเนอหาจากแผนการสอนในการเปนวทยากรบรรยายของ ดร. ยวด เกตสมพนธ ซงไดรบความกรณาจาก ดร. ยวด เกตสมพนธ มอบเอกสารการสอนเปนไฟลสงใหผวจยทางอเมล ผวจยจงน ามาเปนเนอหาสวนใหญในแผนการสอนและคมอการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting

1.4 จดท าก าหนดการอบรมโครงการ และประชาสมพนธใหผเกยวของทราบ 2. ระยะด าเนนการทดลอง (5 ตลาคม -16 พฤศจกายน 2558)

ด าเนนการโครงการพฒนาศกยภาพพยาบาลวชาชพ ดานการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting โรงพยาบาลอานนทมหดล โดยจดการอบรมเชงปฏบตการพฒนาศกยภาพพยาบาลวชาชพ ดานการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting โรงพยาบาลอานนทมหดล ในวนท 5 และ 6 ตลาคม 2558 เวลา 08.00-16.30 น. ณ หองประชมขนพมล โรงพยาบาลอานนทมหดล โดยมวทยากรคอ ดร.ยวด เกตสมพนธ เดนทางมาบรรยายและฝกอบรมการเขยนบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting และมผอ านวยการกองการพยาบาล เปนประธานในพธเปดการอบรม ผเขาอบรมทงหมด เปนพยาบาลวชาชพจากหอผปวยอายรกรรมหญงจ านวน 8 คน แบงเปนวนท 5 ตลาคม จ านวน 3 คน และวนท 6 ตลาคม จ านวน 5 คน สวนทเหลอ เปนพยาบาลวชาชพจากหอผปวยอนๆในโรงพยาบาล สงตวแทนมาเขารบการอบรม เปนจ านวนทงสน 32 คน นอกจากน ยงไดรบความสนใจจากพยาบาลหวหนาหอผปวย และผบรหารการพยาบาลระดบอนๆ มาเปนผสงเกตการณ รวมทงสน 70 คน โดยในวนท 5 ตลาคม 58 มผเขารวมอบรมในโครงการจ านวน 30 คน และในวนท 6 ตลาคม 58 มผเขารวมอบรมในโครงการจ านวน 40 คน การอบรมแบงออกเปน 2 ชวง ชวงแรกเปนการบรรยายในเนอหาความส าคญ วตถประสงค วธการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting อยางมคณภาพ และกรณศกษา สวนชวงท 2 เปนการฝกปฏบตการเขยนบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting การน าเสนอ และการอภปรายแลกเปลยนความ

62

คดเหน ในการแลกเปลยนความคดเหนครงน มประเดนทนาสนใจ ซงเปนสงทพยาบาลวชาชพ ผเขยนบนทกกงวลไดแก การเขยน Focus list ซงพยาบาลเหนวา ในกรณทปญหาของผปวยนนไมเกดขนในเวรของตน แตยงคงเปนปญหาของผปวยอย ควรท าอยางไร วทยากรใหความเหนวา หากปญหานนยงไมถกแกไขใหหมดไป ยงไมตองปดประเดนปญหา ใหคงไวใน Focus list เพอใหมการตดตามปญหาอยางตอเนอง แตหากปญหานนไมเกดขนในเวร ไมจ าเปนตองเขยนปญหานน จงไดขอสรปทท าใหพยาบาลสามารถน าไปปฏบตได นอกจากน ในการอบรมครงน ผวจยไดด าเนนการขอหนวยกตการศกษาตอเนองทางการพยาบาลจากสภาการพยาบาล และไดรบอนมตเปนจ านวน 5.5 หนวยคะแนน จงไดจดท าประกาศนยบตรมอบใหแกผเขาอบรมทกคน

2.1 จากนนท าการทดสอบความรของพยาบาลวชาชพในการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting โดยใชแบบวดความรการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ทผวจยสรางขน และท าการประเมนผล โดยใชเกณฑผานรอยละ 80 ผลจากการทดสอบ มพยาบาลหอผปวยอายรกรรมหญง ไมผานเกณฑ จ านวน 2 คน ผวจยไดแจกขอสอบคน และท าการเฉลยพรอมทงอธบายจนเขาใจ

2.2 เกบขอมลผปวยเพอวดคณภาพการพยาบาลกอนด าเนนการทดลอง โดยใชแบบสอบถามคณภาพการพยาบาลตามการรบรของผปวยทผวจยสรางขน โดยใชแนวคดคณภาพการพยาบาลของวภาดา คณาวกตกล และคณะ (2543) โดยใหผชวยวจยซงไดรบค าอธบายแนวทางในการเกบขอมลจากผวจยโดยละเอยด ไดแก การแนะน าตว การชแจงวตถประสงคของงานวจย และการขอความรวมมอในการเขารวมวจยครงน โดยใหผปวยเซนยนยอมเขารวมวจย จากนนผชวยวจยแจก แบบสอบถามคณภาพการพยาบาลตามการรบรของผปวย ใหแกผปวยและอธบายวธการตอบแบบสอบถามอยางละเอยด ในกรณทผปวยไมสะดวกในการเขยนหนงสอ ผชวยวจยใชวธสมภาษณและเขยนคะแนนลงในแบบสอบถามแทนผปวย ไดขอมลจากผปวยกลมตวอยางจ านวน 20 คน ผปวยกลมตวอยางเปนผตอบแบบสอบถามดวยตนเองจ านวน 12 คน และจากการสมภาษณ จ านวน 8 คน

2.3 พยาบาลวชาชพ หอผปวยอายรกรรมหญงโรงพยาบาลอานนทมหดลใชคมอการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ด าเนนการบนทกทางการพยาบาลแกผปวย อายรกรรมหญงในขณะปฏบตงานในแตละเวรอยางตอเนอง

2.4 พยาบาลเวรตรวจการโรงพยาบาลอานนทมหดล จ านวน 2 คน รวมกนตรวจสอบคณภาพการบนทกทางการพยาบาล โดยใชแบบตรวจสอบคณภาพการบนทกทางการพยาบาล และใชเกณฑผานรอยละ 80 พยาบาลเวรตรวจการผไดรบการแตงตงใหเปนผตรวจสอบบนทกการพยาบาลในงานวจยครงน มคณสมบต คอผานการอบรมการตรวจสอบหรอมประสบการณในการตรวจสอบคณภาพการบนทกเวชระเบยนของส านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต มความ

63

เชยวชาญ และมประสบการณในการตรวจสอบคณภาพการบนทกทางการพยาบาลของหอผปวย อายรกรรมอยางนอย 5 ป

บทบาทของผวจยในการจดกจกรรม 1. ด าเนนการจดอบรมโครงการวจยโดยเชญวทยากรผมความเชยวชาญในเรอง

บนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting มาเปนผใหความร 2. ควบคมและก ากบการทดลองใหด าเนนไปตามขนตอนของแผนการทดลอง 3. เปนทปรกษาในระหวางการด าเนนการทดลอง และชวยแกปญหาเมอเกดขอ

สงสยตางๆ คณสมบตของผชวยวจย ผชวยวจยทท าการตรวจสอบคณภาพการบนทกทางการพยาบาล 1. ผานการอบรม หรอมประสบการณการตรวจสอบคณภาพการบนทกเวชระเบยน

ของส านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต 2. มประสบการณในการตรวจสอบคณภาพการบนทกทางการพยาบาลของหอ

ผปวยอายรกรรมอยางนอย 5 ป ผชวยวจยทท าการเกบขอมลผปวย 1. เปนพยาบาลวชาชพ มประสบการณในการดแลผปวยอายรกรรมอยางนอย 5 ป 2. มประสบการณในการเปนผชวยวจยในงานวจยทางดานสขภาพ อยางนอย 1 ครง 3. ไมไดปฏบตงาน ณ หอผปวยทเปนพนทวจย ในหวงเวลาทท าการทดลอง

3. ระยะประเมนผลการทดลอง (10 พฤศจกายน-16 พฤศจกายน 2558) 3.1 เกบขอมลจากผปวยดวยวธจบค (Matched pair) กลมตวอยางกอนทดลองและหลงทดลองโดยใชปจจยดานอาย และการศกษา เพอวดและเปรยบเทยบคณภาพการพยาบาลกอนและหลงด าเนนการทดลอง โดยใชแบบสอบถามคณภาพการพยาบาลตามการรบรของผปวย ภายหลงจากทนอนรกษาตวในหอผปวยอายรกรรมหญงไปแลวอยางนอย 72 ชวโมง จ านวน 22 ขอ ประกอบดวย แบบสอบถามขอมลทวไป จ านวน 3 ขอ ลกษณะเปนการเตมค าลงในชองวาง และแบบสอบถามคณภาพการพยาบาลตามการรบรของผปวย จ านวน 19 ขอ ลกษณะเปนแบบมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ 3.2 เกบขอมลจากพยาบาลเพอวดระดบความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting โดยใชแบบสอบถามความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลของพยาบาลวชาชพแบบ Focus charting หลงจากทพยาบาลวชาชพ ด าเนนการบนทกทางการพยาบาล แกผปวยอายรกรรมหญง ทเปนกลมทดลองจนครบ 20 คน ตามคมอการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ในขณะปฏบตงาน และตอบแบบสอบถามความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลของพยาบาลวชาชพแบบ Focus charting จ านวน 19 ขอ

64

การควบคมตวแปรแทรกซอน ตวแปรแทรกซอนทอาจเกดขนจากการวจยนไดแก ระยะเวลาในการนอนโรงพยาบาลของผปวย ประสบการณในการนอนโรงพยาบาลของผปวย และคณลกษณะของผชวยวจย ในดานระยะเวลาในการนอนโรงพยาบาล ผวจยควบคมตวแปรแทรกซอนโดยก าหนดคณสมบตในการนอนโรงพยาบาลอยางนอย 72 ชวโมง เพอใหมระยะเวลานานพอทจะท าใหกลมตวอยางไดสมผสกบสงทดลอง จนสามารถระบผลการทดลองได หากผปวยมภาวะแทรกซอนในระหวางการด าเนนการวจย จนไมสามารถใหขอมลได ผวจยจ าเปนตองคดออกจากการวจยครงน ตามเกณฑคดออก และหาผปวยรายใหมทมคณสมบตครบมาทดแทน ในการวจยครงนมผปวยทถกคดออกจ านวน 1 ราย เนองจากมอาการไข หนาวสน การวนจฉย ไขเลอดออก ในดานประสบการณในการนอนโรงพยาบาล ผวจยพบวาหากผปวยเคยมประสบการณในการนอนโรงพยาบาลทหอผปวยนมากอนแลว อาจท าใหผปวยใชประสบการณเดมมาปะปนในค าตอบ ท าใหผลลพธทไดขาดความนาเชอถอ ผวจยจงก าหนดคณสมบตของผปวยคอ ใหเปนการนอนโรงพยาบาลเปนครงแรกในหอผปวยน และนอกจากนผชวยวจยทเปนผเกบขอมลอาจเปนตวแปรแทรกซอนได เนองจากอาจมอทธพลตอค าตอบของผปวย ผวจยจงคดเลอกพยาบาลผชวยวจยจากหอผปวยอนทไมมสวนเกยวของกบการปฏบตงานในหอผปวยน เพอปองกนตวแปรแทรกซอนทอาจเกดผลกระทบตอการตอบค าถามของผปวยทอาจเบยงเบนไปจากความรสกทแทจรง เชนความกลวทจะไมไดรบการบรการทด ความรสกเกรงใจหากตอบตรงกบความเปนจรงจะเกดผลกระทบตอเจาหนาทในหอผปวย เปนตน ทงนผชวยวจยไดรบการเตรยมตวจากผวจย โดยไดรบค าอธบายถงวธการเขาถงผปวยกอนการเกบขอมลจนเขาใจเปนอยางด เพอใหสามารถเกบขอมลทมคณภาพ และตรงตามความเปนจรง สรปผลการทดลองเปรยบเทยบกจกรรมระหวางกลมทดลองและกลมควบคม แสดงรายละเอยด ดงตารางท 4

65

ตารางท 4 การเปรยบเทยบกจกรรมระหวางกลมทดลองและกลมควบคม

ขนตอน กจกรรมกลมทดลอง ขนตอน กจกรรมกลมควบคม 1 การประเมนอาการแรกรบหรอ

อาการส าคญโดยการสอบถามอาการจากผปวย

1 การประเมนอาการแรกรบหรออาการส าคญโดยการสอบถามอาการจากผปวย

2 การบนทกการประเมนอาการ (A) โดยใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting (ประกอบดวยsubjective data และ objective data)

2 การบนทกการประเมนอาการโดยวธบรรยาย ไมมกรอบในการบนทก (ไมมsubjective data, objective data)

3 การบนทกการปฏบตการพยาบาล (I) โดยใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ผปวยไดรบการดแลโดยใชขอมลทประเมนได มาก าหนดเปนประเดนส าคญ และใชผปวยเปนศนยกลางในการปฏบตการดแล จงไดรบ การแกไขปญหาตรงตามความตองการของผปวย

3 การบนทกการปฏบตการพยาบาล โดยใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบบรรยาย เปนการระบกจกรรมทา งก า รพย าบ าลท พ ย าบ าล ไ ดปฏบตการพยาบาลแกผปวย ยงขาดขอมลท เปนประเดนส าคญทผปวยตองการการดแล หรอมแตไมสมบรณ

4 การบนทกการประเมนผลการปฏบตการพยาบาล (E) โดยใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting เพอแสดงผลลพธทางการพยาบาลวาเปนไปตามวตถประสงคหรอไม เ พอประเมนประสทธภาพการดแล และเพอสงตอขอมล

4 ไมมการบนทกการประเมนผลการปฏบตการพยาบาล หรอมแตไมสมบรณ

66

ระยะเตรยมการทดลอง

(1ก.ย.58-4 ต.ค.58)

5. 1. เกบขอมลจากผปวยหลงด าเนนการทดลองเพอวดคณภาพการพยาบาล (10-16 พ.ย.58) 6. 2. เกบขอมลจากพยาบาลวชาชพเพอวดระดบความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการ

พยาบาล (16 พ.ย.58) 1.

ระยะประเมนผล

(10 พ.ย.58-16 พ.ย.58)

1. 1. จดประชมพยาบาลวชาชพเชงปฏบตการเพอใหความรและทกษะในดานการเขยนบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting และท าการทดสอบความรของพยาบาลในเรองการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting (5,6 ต.ค.58)

2. 2. เกบขอมลจากผปวยเพอวดคณภาพการพยาบาลกอนด าเนนการทดลอง (4-6 พ.ย.58) 3. 3. พยาบาลวชาชพใชคมอบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting เขยนบนทกทางการ

พยาบาล (7-16 พ.ย.58) 4. 4. พยาบาลเวรตรวจการท าการตรวจสอบคณภาพการบนทกทางการพยาบาล (10-16 พ.ย.58)

ระยะด าเนนการทดลอง

(5 ต.ค.58-16 พ.ย.58)

1. 1. จดท าโครงการพฒนาศกยภาพพยาบาลวชาชพดานการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting โรงพยาบาลอานนทมหดล

2. 2. ด าเนนการตดตอวทยากร และท าหนงสอเชญวทยากร 3. 3. จดท าแผนการสอน และคมอการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting 4. 4. จดท าก าหนดการอบรม และประชาสมพนธใหผเกยวของทราบ

ภาพท 2 สรปขนตอนการด าเนนการทดลอง

67

การวเคราะหขอมล

ผวจยน าขอมลทรวบรวมไดจากประชากร และกลมตวอยางมาวเคราะหตามระเบยบวธทางสถต โดยใชโปรแกรมวเคราะหสถตส าเรจรป ซงประกอบดวย

1. ขอมลสวนบคคลของพยาบาลวชาชพ หอผปวยอายรกรรมหญง โรงพยาบาล อานนทมหดล ประกอบดวย อาย ระดบการศกษา ระยะเวลาทปฏบตงานโดยรวม และระยะเวลาทปฏบตงานในหอผปวยอายรกรรมหญง น ามาแจกแจงหาคาความถ และรอยละ

2. ขอมลสวนบคคลของผปวย ประกอบดวย อาย ระดบการศกษา และระยะเวลาทนอน โรงพยาบาล น ามาแจกแจงหาคาความถ และรอยละ

3. คณภาพการพยาบาลตามการรบรของผปวยโดยใช แบบสอบถามคณภาพการพยาบาลตามการรบรของผปวย น ามาเปรยบเทยบความแตกตางคาเฉลยโดยใชสถตทดสอบท (Dependent t-test) เปรยบเทยบทงโดยรวม และในแตละดาน โดยก าหนดระดบนยส าคญทระดบ .05

การแปลผล คะแนนรวมทงหมดของแบบสอบถามคณภาพการพยาบาลตามการรบรของ ผปวย แสดงถง ถงระดบคณภาพการพยาบาลตามการรบรของผปวย คะแนนรวมมากหมายความวา ระดบคณภาพการพยาบาลตามการรบรของผปวยมาก น าคะแนนรวมทงหมดมาคดเปนคะแนนเฉลย โดยใชเกณฑการแปลผล ดงน (ประคอง กรรณสตร, 2538)

คาคะแนนเฉลย 1.00-1.49 หมายถง คณภาพการพยาบาลตามการรบร ของผปวยนอยทสด คาคะแนนเฉลย 1.50-2.49 หมายถง คณภาพการพยาบาลตามการรบร ของผปวยนอย คาคะแนนเฉลย 2.50-3.49 หมายถง คณภาพการพยาบาลตามการรบร ของผปวยปานกลาง คาคะแนนเฉลย 3.50-4.49 หมายถง คณภาพการพยาบาลตามการรบร ของผปวยมาก คาคะแนนเฉลย 4.50-5.00 หมายถง คณภาพการพยาบาลตามการรบร ของผปวยมากทสด

4. ความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลของพยาบาลวชาชพ โดยใช แบบสอบถามความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ของพยาบาลวชาชพ น ามาค านวณหาคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และจดระดบจากคาเฉลยมากทสด

68

5. การแปลผลคะแนนรวมทงหมดของแบบสอบถามความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ของพยาบาลวชาชพ แสดงถงระดบความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลของพยาบาลวชาชพ คะแนนรวมมากหมายความวา พยาบาลวชาชพ มความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลมาก น าคะแนนรวมทงหมดมาคดเปนคะแนนเฉลย โดยใชเกณฑการแปลผล ดงน (ประคอง กรรณสตร, 2542)

คาคะแนนเฉลย 1.00-1.49 หมายถง มความพงพอใจนอยทสด คาคะแนนเฉลย 1.50-2.49 หมายถง มความพงพอใจนอย คาคะแนนเฉลย 2.50-3.49 หมายถง มความพงพอใจปานกลาง คาคะแนนเฉลย 3.50-4.49 หมายถง มความพงพอใจมาก คาคะแนนเฉลย 4.50-5.00 หมายถง มความพงพอใจมากทสด

บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล

การวจยครงน เปนการวจยกงทดลอง วดกอนและหลงทดลอง (Quasi-experimental pretest posttest design) มวตถประสงคเพอเปรยบเทยบคณภาพการพยาบาลตามการรบรของผปวย กอนและหลงการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting และศกษาความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ของพยาบาลวชาชพ หอผปวย อายรกรรมหญง โรงพยาบาลอานนทมหดล โดยศกษาในกลมตวอยาง คอผปวยอายรกรรมหญง แบงออกเปน กลมควบคมจ านวน 20 คน และกลมทดลองจ านวน 20 คน และกลมประชากรคอ พยาบาลวชาชพ หอผปวยอายรกรรมหญง จ านวนทงหมด 8 คน น าเสนอการวเคราะหขอมลในรปตารางประกอบค าบรรยาย ตามล าดบดงน ตอนท 1 การเปรยบเทยบคณภาพการพยาบาลตามการรบรของผปวย กอนและหลงการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ตอนท 2 ระดบความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ของพยาบาลวชาชพ

70

ตอนท 1 การเปรยบเทยบคณภาพการพยาบาลตามการรบรของผปวย กอนและหลงการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ผลการเปรยบเทยบคณภาพการพยาบาลตามการรบรของผปวย กอนและหลงการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting โดยรวม และรายดาน มดงน ตารางท 5 เปรยบเทยบคาเฉลยคณภาพการพยาบาลตามการรบรของผปวย กอนและหลงการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting จ าแนกโดยรวม และรายดาน

คณภาพการพยาบาล

คะแนน เตม

กอนการใชแบบบนทกทางการ พยาบาลแบบ

Focus charting (N=20)

หลงการใชแบบ บนทกทางการ พยาบาลแบบ

Focus charting (N=20)

t-test

p-value

X SD X SD

1. ดานการไดรบการ

ปฏบตจากพยาบาลใน

ฐานะเปนบคคลอยาง

เสมอภาค การเคารพใน

สทธของผปวย 20 17.35 2.77 18.0 2.44 .69 .24 2. ดานการไดรบความ ชวยเหลออยางเหมาะสม ปลอดภยตามความตองการ และตามสภาพความ เจบปวยของแตละบคคล 50 42.15 9.06 45.55 4.88 1.53 .07 3. ดานการไดรบความร เกยวกบความเจบปวย และแผนการรกษา ตลอดจนมสวนรวมในการวางแผนรกษาพยาบาล 25 19.95 5.18 23.05 2.54 2.43 .01*

โดยรวม 95 79.45 16.46 86.60 9.16 1.69 .05

*p<.05

71

จากตารางท 5 พบวา คะแนนคณภาพการพยาบาลตามการรบรของผปวยโดยรวม ภายหลงการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting สงกวากอนการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 และเมอพจารณารายดานพบวา พบวาคาเฉลยของคะแนนคณภาพการพยาบาลตามการรบรของผปวย ดานการไดรบความรเกยวกบความเจบปวย และแผนการรกษา ตลอดจนมสวนรวมในการวางแผนรกษาพยาบาล ภายหลงการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting สงกวากอนการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting อยางนยส าคญทางสถตทระดบ .05 สวนคณภาพการพยาบาลอก 2 ดาน ไมแตกตางกน

72

ตอนท 2 การศกษาความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ของพยาบาลวชาชพ ผลการศกษาความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ของพยาบาลวชาชพ โดยรวม และรายขอ มดงน ตารางท 6 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ของพยาบาลวชาชพ จ าแนกโดยรวม และรายขอ

ความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาล X SD ระดบ

1. ลดความซ าซอนในการบนทก 4.38 1.188 มาก 2. ชวยใหเหนการตอบสนองของผปวยตอการปฏบตการ พยาบาลไดอยางชดเจน 4.13 .354

มาก

3. ชวยใหบนทกขอมลทเปนประโยชนและสามารถน ามาใชเปน แนวทางในการดแลผปวยไดอยางถกตอง 4.13 .641

มาก

4. ชวยใหบนทกการวางแผนการพยาบาลไดอยางครบถวน 4.00 .535

มาก

5. ชวยใหบนทกขอมลความกาวหนาเกยวกบอาการและอาการ แสดงของผปวยอยางตอเนอง 4.00 .535

มาก

6. ความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting 4.00 .756

มาก

7. ใชเวลาในการบนทกขอวนจฉยทางการพยาบาลหรอประเดน ส าคญอยางมประสทธภาพ 4.00 .926

มาก

8. ชวยรวบรวมขอมลปญหาของผปวยอยางครบถวน 3.88 .641

มาก

9. ชวยใหเหนถงการปฏบตการพยาบาลอยางตอเนอง 3.88 .641

มาก

10. ใชสอสารระหวางทมสขภาพไดอยางมประสทธภาพ 3.87 .354

มาก

11. ชวยใหบนทกระยะเวลาทชดเจนในการตดตามอาการ เปลยนแปลงของผปวย 3.87 .835

มาก

12. ใชเวลาในการบนทกการปฏบตการพยาบาลอยางม ประสทธภาพ 3.63 .744

มาก

13. มความสะดวกในการบนทกการปฏบตการพยาบาลไดอยาง ตอเนอง 3.63 .744

มาก

73

ตารางท 6 (ตอ)

ความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาล X SD ระดบ

14. ใชเวลาในการบนทกการตอบสนองของผปวย อยางม ประสทธภาพ 3.50 .535

มาก

15. ใชเวลาในการบนทกขอมลทประเมนหรอรวบรวมไดอยางม ประสทธภาพ 3.50 .926

มาก

โดยรวม 3.89 .690 มาก

จากตารางท 6 พบวา ความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ของพยาบาลวชาชพ โดยรวม อยในระดบมาก และความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลของพยาบาลวชาชพแบบ Focus charting รายขอ ทกขออยในระดบมาก

บทท 5 สรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะ

การวจยครงน เปนการวจยกงทดลอง วดกอนและหลงทดลอง (Quasi-experimental pretest posttest design) มวตถประสงคเพอเปรยบเทยบคณภาพการพยาบาลตามการรบรของผปวย กอนและหลงการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting และศกษาความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ของพยาบาลวชาชพ หอผปวย อายรกรรมหญง โรงพยาบาลอานนทมหดล

สมมตฐานการวจยคอ คณภาพการพยาบาลตามการรบรของผปวย หอผปวยอายรกรรมหญง โรงพยาบาลอานนทมหดล หลงการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting สงกวากอนการใชแบบบนทก และความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ของพยาบาลวชาชพ หอผปวยอายรกรรมหญง โรงพยาบาลอานนทมหดล อยในระดบมาก ประชากรทท าการศกษาม 2 กลมคอ ผปวย หอผอายรกรรมหญง และพยาบาลวชาชพ หอผปวยอายรกรรมหญง กลมตวอยางคอ ผปวย หอผอายรกรรมหญงทไดจากการคดเลอกแบบเจาะจง (Purposive sampling) ตามเกณฑคดเขา (Inclusion criteria) คอ เปนผปวยดวยโรคทางอายรกรรม ทมอายไมนอยกวา 20 ป เปนการนอนโรงพยาบาลครงแรกในหอผปวยน มระยะเวลาในการนอนโรงพยาบาลไมนอยกวา 72 ชวโมง มความรสกตวด สามารถตอบค าถามไดดวยตวเอง หรอจากการสมภาษณโดยผชวยวจยหรอผวจย ผวจยจดกลมตวอยางใหมความเทาเทยมกน โดยจบคกลมควบคม และกลมทดลอง (Matched pair) โดยใชอาย และการศกษา (ภากรณ น าวา และศรวมล วนทอง, 2550) เนองจากมการศกษาพบวาปจจยเหลานมผลตอความพงพอใจของผปวยในการใหบรการ ผวจยจดกลมตวอยางเขากลมควบคมกอน หลงจากเกบขอมลในกลมควบคมจนครบ 20 ราย แลวจงท าการทดลอง หลงจากนนจงจดกลมตวอยางเขากลมทดลองจนครบ 20 ราย สวนพยาบาลวชาชพ ผวจยด าเนนการเกบขอมลภายหลงจากการเกบขอมลกลมทดลองเสรจสนแลว เครองมอทใชในการวจยครงน ประกอบดวย 2 ชด คอ เครองมอทใชในการทดลอง และเครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล โดยมรายละเอยดดงน

ชดท 1 เครองมอทใชในการทดลอง ไดแก 1) โครงการอบรมเชงปฏบตการ เรองโครงการพฒนาศกยภาพพยาบาลวชาชพ ดานการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting โรงพยาบาลอานนทมหดล 2) แผนการสอนเรอง การบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting และแบบวดความรการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting 3) เครองมอก ากบการทดลองคอ แบบตรวจสอบคณภาพการบนทกทางการพยาบาล และ 4) คมอการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus

75

charting เครองมอทกชดผานการตรวจสอบความตรงตามเนอหาจากผทรงคณวฒ ไดคาดชนความตรงตามเนอหา เทากบ 0.92 0.83 1.00 0.80 ตามล าดบ

ชดท 2 เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ไดแก 1) แบบสอบถามคณภาพการพยาบาลตามการรบรของผปวย ซงดดแปลงจากแบบสอบถามความพงพอใจของผปวยตอการพยาบาลท ไดรบ ของสนทร เหลยวตระกล และวภาดา คณาวกตกล (2546) และ 2) แบบสอบถามความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ของพยาบาลวชาชพ ซงดดแปลงจาก แบบสอบถามความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลของพยาบาลวชาชพของพวงเพชร สรยะพรหมและสขมาล ตอยแกว (2553) ไดคาดชนความตรงตามเนอหาเทากบ .94 และ .96 ตามล าดบและคาความเทยงเทากบ 0.93 และ 0.94 ตามล าดบ

การด าเนนการวจย ผวจยด าเนนการทดลอง และเกบรวบรวมขอมล ทหอผปวยอายรกรรมหญง โรงพยาบาลอานนทมหดล โดยเลอกกลมตวอยางตามเกณฑทก าหนด จดกลมตวอยางใหมความเทาเทยมกนโดยการจบคกลมควบคม และกลมทดลอง (Matched pair) ดานอายและการศกษา

ขนตอนในการด าเนนการทดลอง กลมควบคม ไดรบการปฏบตการพยาบาล โดยพยาบาลวชาชพใชบนทกการพยาบาลในรปแบบเดม และตอบแบบสอบถามคณภาพการพยาบาลตามการรบรของผปวย ส าหรบกลมทดลองไดรบการปฏบตการพยาบาล โดยพยาบาลวชาชพ ใชบนทกการพยาบาลแบบ Focus charting ซงมโครงสรางประกอบดวย Focus list และ Progress note เปนเวลาไมนอยกวา 3 วน และตอบแบบสอบถามคณภาพการพยาบาลตามการรบรของผปวย การวเคราะหขอมล

ผวจยใชโปรแกรมคอมพวเตอรส าเรจรป วเคราะหขอมลหาคาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน เปรยบเทยบคณภาพการพยาบาลตามการรบรของผปวย ระหวางกลมทไดรบการบนทกการพยาบาลแบบเดม กบกลมทไดรบการบนทกการพยาบาลแบบ Focus charting โดยใชสถตทดสอบท (Dependent t-test) สรปผลการวจย

คณภาพการพยาบาลตามการรบรของผปวย หลงการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting สงกวากอนการใชแบบบนทก อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 และความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ของพยาบาลวชาชพ หอผปวยอายรกรรมหญง โรงพยาบาลอานนทมหดล อยในระดบมาก

76

อภปรายผลการวจย

จากการศกษาผลของการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ตอคณภาพการพยาบาลตามการรบรของผปวย และความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลของพยาบาลวชาชพ ผลการวจยสามารถน ามาอภปรายผลตามสมมตฐาน ไดดงน สมมตฐานขอท 1 คณภาพการพยาบาลตามการรบรของผปวย หลงการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting สงกวากอนการใชแบบบนทก ผลการวจยพบวา คณภาพการพยาบาลตามการรบรของผปวยโดยรวม หลงการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting มคาสงขนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 เปนไปตามสมมตฐานทตงไว อธบายไดวา การปรบเปลยนรปแบบการเขยนบนทกทางการพยาบาลจากรป แบบเดม เปนรปแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting สงเสรมใหพยาบาลมการจดระบบความคดผปวยเปนศนยกลาง (Patient-centered) (ยวด เกตสมพนธ, 2556) สามารถรวบรวมประเดนส าคญของผปวย และบนทกขอมลของผปวยและการดแลรกษาไดอยางกระชบและรดกม เนนการตอบสนองปญหา ความตองการและเหตการณทเปนปจจบนของผปวย (ชชฎา บณยะอภชาต, 2552) ท าใหผปวยไดรบการพยาบาลทมคณภาพมากขน นอกจากน รปแบบการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ยงสงเสรมใหพยาบาลใชความคดเชงวเคราะหกอนเขยนบนทกการพยาบาลแกผปวยทกราย ท าใหมองเหนปญหาของผปวยเปนรายบคคลไดชดเจนยงขน ผปวยจงไดรบการพยาบาลทตรงตามความตองการหรอตามปญหาอยางแทจรง และร ปแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ยงลดความซ าซอนของเอกสาร และแบบบนทกทมจ านวนมาก ท าใหพยาบาลมเวลาในการใหการพยาบาลขางเตยง ผปวยรบรไดวาการพยาบาลทไดรบมคณภาพ เมอพจารณารายดานพบวา

1) คณภาพการพยาบาลตามการรบรของผปวย ดานการไดรบความรเกยวกบความเจบปวย และแผนการรกษา ตลอดจนมสวนรวมในการวางแผนรกษาพยาบาล หลงการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting มคาคะแนนเฉลย 23.05 จากคะแนนเตม 25 สงกวากอนการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ซงมคาคะแนนเฉลย 19.95 เมอน ามาเปรยบเทยบกนดวยวธสถตทดสอบท (Dependent t-test) พบวาคาเฉลยคณภาพการพยาบาล ดานการไดรบความรเกยวกบความเจบปวย และแผนการรกษา ตลอดจนมสวนรวมในการวางแผนรกษาพยาบาล หลงการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting มคาสงขนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 อธบายไดวา ในการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting นน สงเสรมใหมการบนทกขอมลในดานการดแลผปวยดวยการใหความรเกยวกบความเจบปวย แผนการรกษา ตลอดจนใหผปวยมสวนรวมในการวางแผนรกษาพยาบาล สงผลใหผปวยเกดความพงพอใจ และรบรไดวาการพยาบาลทไดรบ

77

นนมคณภาพ สอดคลองกบการศกษาของ Oermann (1999) พบวาความพงพอใจของผปวยตอการพยาบาลทไดรบนนเกดขนเนองจากการไดรบการดแลจากพยาบาลทมความรความสามารถ และมทกษะในดานการสอนและใหความรอยางมประสทธภาพ รวมถงการแสดงการเอาใจใสดแล และสอดคลองกบการศกษาของสนทร เหลยวตระกล (2546) ซงท าการศกษาความพงพอใจของผปวยตอการสอนของเจาหนาทในงานการพยาบาลผปวยอายรศาสตร โรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม พบวาผรบบรการมความพงพอใจตอการสอนของเจาหนาทพยาบาลโดยรวมอยในระดบด เนองจากผปวยมกมความสนใจในความเจบปวยของตนเอง จงมความตองการไดรบความรเพอทจะสามารถน ามาใชดแลตนเองได เมอพยาบาลปฏบตการพยาบาลโดยการใหความรแกผปวย จงเกดความพงพอใจ เนองจากความตองการสวนนไดรบการตอบสนอง

2) คณภาพการพยาบาลดานการไดรบความชวยเหลออยางเหมาะสม ปลอดภยตามความตองการ และตามสภาพความเจบปวยของแตละบคคล หลงการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting มคาคะแนนเฉลย 45.55 จากคะแนนเตม 50 สงกวากอนการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting มคา 42.15 เมอน ามาเปรยบเทยบกนดวยวธสถตทดสอบท (Dependent t-test) พบวาคาเฉลยคณภาพการพยาบาลดานการไดรบความชวยเหลออยางเหมาะสม ปลอดภยตามความตองการ และตามสภาพความเจบปวยของแตละบคคล กอนและหลงการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ไมแตกตางกนทางสถต แตเมอพจารณารายขอแลวพบวา การดแลใหผปวยอยในสงแวดลอมทสะอาด และปลอดภย และการเปดโอกาสใหผปวยไดพดคย แสดงความรสก หรอความกงวลใจเกยวกบอาการเจบปวย หลงการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting มคาสงขนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 อธบายไดวา การใชบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting มจดเดนคอ การลดความซ าซอนในการบนทก

ซงเปนขอรายการทพยาบาลวชาชพพงพอใจมากทสด ( X = 4.38, SD = 1.188) ท าใหพยาบาลมเวลาเพมขน จงมเวลาดแล และใหการพยาบาลผปวยในดานสงแวดลอมทสะอาด และปลอดภย และเปดโอกาสใหผปวยไดพดคยแสดงความรสก หรอความกงวลใจเกยวกบอาการเจบปวยไดมากขน สอดคลองกบอาร ชวเกษมสข (2006) ทกลาววา สาเหตทพยาบาลไมสามารถใหการพยาบาลแกผปวยไดอยางมประสทธภาพ เนองจากมภาระงานมาก และมเวลาไมเพยงพอ สาเหตหนงคอภาระงานดานเอกสารและการบนทกทางการพยาบาล หากลดเวลาของกจกรรมนลง จะเพมเวลาในการพยาบาลมากขน นอกจากนการใชบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ยงสนบสนนใหพยาบาลคนหาปญหาผปวย (Subjective data) โดยการเขาไปพดคย เพอสรางสมพนธภาพ เพอใหผปวยเกดความไววางใจ และบอกปญหาของตนเองเพอน ามาเขยนเปนประเดนปญหา (Focus) กระบวนการนจงสงเสรมใหพยาบาลไดมโอกาสดแลผปวยขางเตยงไดอยางมประสทธภาพมากขน

78

3) คณภาพการพยาบาลดานการไดรบการปฏบตจากพยาบาลในฐานะเปนบคคลอยางเสมอภาค การเคารพในสทธผปวย หลงการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting มคา 18.00 จากคะแนนเตม 20 สงกวากอนการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting มคา 17.35 เมอน ามาเปรยบเทยบกนดวยวธสถตทดสอบท (Dependent t-test) พบวาคาเฉลยคณภาพการพยาบาลดานการไดรบการปฏบตจากพยาบาลในฐานะเปนบคคลอยางเสมอภาค การเคารพในสทธผปวย กอนและหลงการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ไมแตกตางกนทางสถต อธบายไดวา การใชบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ไมมผลตอคณภาพการพยาบาลตามการรบรของผปวยอายรกรรมหญง ดานการไดรบการปฏบตจากพยาบาลในฐานะเปนบคคลอยางเสมอภาค การเคารพในสทธผปวย จากการวเคราะหคาเฉลยรายขอของดานนแลว พบวา มคะแนนเฉลยสงทกขอ ทงกอนและหลงการใชแบบบนทก แสดงถงบทบาทของพยาบาลวชาชพอายรกรรมหญง วาสามารถดแลผปวยดานการไดรบการปฏบตจากพยาบาลในฐานะเปนบคคลอยางเสมอภาค การเคารพในสทธผปวย ไดในระดบดถงดมาก

สมมตฐานขอท 2 ความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ของพยาบาลวชาชพ หอผปวยอายรกรรมหญง โรงพยาบาลอานนทมหดล โดยรวม อยใน

ระดบมาก ( X =3.89, SD = .690) เปนไปตามสมมตฐานทตงไว ตามแนวคดการประเมนการบนทกทางการพยาบาลโดยใชหลก 4 C ของกองการพยาบาล ในดานความถกตอง ความครบถวน ความชดเจน และการไดใจความ สอดคลองกบการส ารวจความคดเหนของพยาบาลผใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ของโรงพยาบาลศรราช โดยชชฎา บณยะอภชาต (2552) พบวาผลจากการส ารวจความคดเหนของพยาบาลผทดลองใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting มความพงพอใจโดยรวม รอยละ 84.6 ซงอยในระดบมาก และสอดคลองกบการศกษาของ วนตย หลงระเลง (2557) ซงท าการศกษา โครงการพฒนาระบบบนทกทางการพยาบาล ของโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต พบวา พยาบาลมความพงพอใจในระบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting มากกวาระบบบนทกแบบเดม เมอพจารณารายขอ พบวา

คาเฉลยความพงพอใจมากทสดคอ การลดความซ าซอนในการบนทก ( X = 4.38, SD = 1.188) เนองจากรปแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting สงเสรมใหมการบนทกในเอกสารเพยงแหงเดยวเทานน ไมตองบนทกซ า เชน การใหยา ใหบนทกไวในใบบนทกการใหยา (Medication administration record) หรอการบนทกระดบน าตาลปลายนว (Capillary blood glucose) ใหบนทกลงในใบบนทกการไหล (Flow sheet) เพยงแหงเดยว การลดการบนทกทซ าซอนลง ท าใหลดภาระในการเขยนบนทก จงท าใหพยาบาลมเวลาเพมขน สอดคลองกบการศกษา

79

ของชชฎา บณยะอภชาต (2552) พบวา ความพงพอใจในการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ดานการใชเวลาในการเขยนนอยลง อยในระดบมาก

คาเฉลยความพงพอใจทไดคะแนนนอยทสด คอการใชเวลาในการบนทกขอมลทประเมน

หรอรวบรวมไดอยางมประสทธภาพ ( X = 3.50, SD = .926) แสดงถง ความรสกของพยาบาลวชาชพทมตอการใชเวลาในการเขยนขอมลทประเมนหรอรวบรวมได มคะแนนความพงพอใจนอยกวาขออนๆ สาเหตอาจเกดจากความไมช านาญในการเขยนบนทก จากการวเคราะหขอมลสวนบคคลของพยาบาลวชาชพ พยาบาลวชาชพทกคน มประสบการณในการดแลผปวยอายรกรรมหญงเพยง1-5 ป และสวนใหญมระยะเวลาในการปฏบตงานโดยรวมเพยง 1-5 ป ประสบการณในการดแลผปวยอายรกรรมยงไมมากพอ รวมทงการเขยนบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus chartingเปนรปแบบใหม พยาบาลวชาชพยงไมคนเคยกบการเขยน เนองจากยงอยในระยะเรมตน ความช านาญจงมนอย ประกอบกบตองใชความคดเชงวเคราะหในการเขยน ท าใหใชเวลาในการเขยนนานกวารปแบบเดม จงเกดผลกระทบตอความพงพอใจของพยาบาลวชาชพ สอดคลองกบการศกษาของอาร ชวเกษมสข (2548) วาปจจยหนงทเปนอปสรรคตอการบนทกคอ ความรและทกษะในการเขยนบนทกของพยาบาล หากพยาบาลวชาชพมการฝกทกษะในการใชความคดว เคราะหมากขน มการพฒนาในดานประสบการณการเขยน และมการเพมพนความรในดานการดแลผปวยในโรคตางๆทางอายรกรรมมากขน จะท าใหใชเวลาในการเขยนขอมลการประเมนและการตอบสนองของผปวยนอยลง ซงจะชวยเพมระดบความพงพอใจของพยาบาลวชาชพ

ขอคนพบเพมเตมในการวจยนคอ พบวาการนเทศการบนทกทางการพยาบาลโดยพยาบาลเวรตรวจการหรอหวหนาตก มผลตอคณภาพการบนทกทางการพยาบาล ชวยใหการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting มความสมบรณมากขน เนองจากพยาบาลอาวโสมประสบการณในการบนทก และความรเรองโรคเปนอยางด สามารถชแนะประเดนทยงไมสมบรณ หรอทยงบกพรองอยใหสมบรณขนได นอกจากน การใหพยาบาลวชาชพ ซงเปนผเขยนบนทก ไดมโอกาสพบกบพยาบาลเวรตรวจการผนเทศการบนทก และมการแลกเปลยนความคดเหนซงกนและกน เปนการเพมพนความร ประสบการณ และสรางความเขาใจทดตอกน จงพบวาพยาบาลวชาชพสามารถพฒนาการเขยนบนทกทางการพยาบาลไดดขนอยางรวดเรว

80

ขอเสนอแนะการน าผลการวจยไปใช

1. ผบรหารทางการพยาบาลควรน าผลการวจยนไปก าหนดเปนนโยบายในการบนทกทางการพยาบาล และขยายผลโดยประยกตใชรปแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting กบทกหนวยงานและหอผปวย

2. เวรตรวจการพยาบาลควรนเทศการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting อยางสม าเสมอ ตอเนอง และเปนมาตรฐานเดยวกน เพอใหการบนทกทางการพยาบาลมคณภาพมากยงขน ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป

ศกษาผลของการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting จากการปฏบตการพยาบาลแบบทม (Team Nursing)

รายการอางอง

ภาษาไทย กองการพยาบาล. (2539). คมอการจดการบรการพยาบาล จากหลกการสการปฏบต. กรงเทพฯ:

โรงพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร. กองการพยาบาล โรงพยาบาลอานนทมหดล. (2556). รายงานการตรวจความสมบรณของ

เวชระเบยนทางการพยาบาล. กองการพยาบาล โรงพยาบาลอานนทมหดล. (2557). Nursing Audit Chart แบบบนทกการ

นเทศทางการพยาบาล. กฤษณา นรนราพนธ. (2548). การใชกระบวนการพยาบาลของพยาบาลวชาชพ โรงพยาบาล

มหาวทยาลยบรพา. วารสารคณะพยาบาลศาสตรมหาวทยาลยบรพา, 3(2), 26-40. เกษราภรณ บรรณวงศลป. (2553). การพฒนาคณภาพบนทกทางการพยาบาล หอผปวย

อายรกรรมศลยกรรมหญง โรงพยาบาลบานไผ จงหวดขอนแกน. รายงานการศกษาอสระปรญญามหาบณฑต, สาขาวชาการบรหารการพยาบาล คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน.

ไขแสง โพธโกสม. (2542). การพฒนาแนวปฏบตในการบนทกการพยาบาล. วารสารพยาบาลสงขลานครนทร, 19(3), 1-18.

จนทรทรา เจยรณย. (ม.ป.ป.). บนทกทางการพยาบาล(Nursing Documentation). [Online]. เขาถงไดจาก http://203.170.192.165/web/prakan/news/upload_file/ 201407011737879.pdf.

จนทรทรา เจยรณย. (2553). คมอการเขยนวนจฉยทางการพยาบาลและวางแผนการพยาบาล. นครราชสมา: ส านกวชาพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร.

จนทรทรา เจยรณย. (2557). เอกสารประกอบการบรรยาย กระบวนการพยาบาล และบนทกทางการพยาบาล: จากทฤษฎสการปฏบต. ระหวางวนท 2-4 กรกฏาคม 2547 ณ โรงพยาบาลศรษะเกษ.

จรดาภรณ ธนบตร. (2542). ผลของการใชแบบบนทกการพยาบาลผาตดโดยใชกระบวนการพยาบาลตอประสทธภาพการบนทกและการรบรคณคาของวชาชพการพยาบาล.วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, สาขาวชาการบรหารการพยาบาล คณะพยาบาลศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

82

จตรศร ขนเงน. (2542). ปจจยทมอทธพลตอความตงใจเขยนบนทกทางการพยาบาลของพยาบาลวชาชพ โรงพยาบาลทวไปเขต 6 ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ สงกดกระทรวงสาธารณสข.วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, สาขาวชาการบรหารการพยาบาล บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยขอนแกน.

จนตนา บวทองจนทร. (ม.ป.ป.). Focus charting “ครอบคลม งาย กระชบ ชดเจน”. [Online]. เขาถงไดจาก: . http://www.bcn.ac.th/web/2011/ECC/PDF/EC02.

จรา เตมจตรอารย. (2530). การวเคราะหปจจยทเกยวของกบปญหาการบนทกทางการพยาบาลของพยาบาลวชาชพในโรงพยาบาลทวไป กรงเทพมหานคร.วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ฐตมา ทงเกรยงไกร. (2555). ความเปนมาในการพฒนาคณภาพโรงพยาบาล.[Online]. เขาถงไดจาก: http://hospital-accreditation.blogspot.com.

ชชฎา บณยะอภชาต. (2552). Short Stay Focus charting จาก CQI สนโยบายการบนทกส าหรบผปวยทอยโรงพยาบาลระยะสน. [Online]. เขาถงไดจาก: http:// www1.si. mahidol.ac.th.

ณภทร ธนพฒนาท. (2549). ผลของการใชแบบบนทกทางการพยาบาลทพฒนาขนตอคณภาพการบนทกและความพงพอใจของพยาบาลวชาชพของหอผปวยใน โรงพยาบาลหวเฉยว.วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, สาขาวชาการจดการระบบสขภาพ บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยหวเฉยว เฉลมพระเกยรต.

ดวงจนทร ทพยปรชา. (2533). คว ซ จะพฒนาคณภาพการพยาบาลอยางไร. เอกสารประกอบการประชมวชาการครงท 5 เรอง การพฒนาคณภาพการพยาบาล วนท 25-26 มกราคม 2533 ณ โรงพยาบาลศรราช.

ดารารตน หงษทอง. (2547). ในการใชการบนทกทางการพยาบาล ทเนนการดแลแบบองครวม ตอการปฏบตการพยาบาล ตามการรบรของผปวย และความพงพอใจของพยาบาลในการใชรปแบบการบนทกทางการพยาบาล. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, สาขาวชาการบรหารการพยาบาล คณะพยาบาลศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ทพวรรณ โฉมใส. (2550). สมรรถนะการบนทกทางการพยาบาล ของพยาบาลประจ าการ แผนกหอผปวยใน โรงพยาบาลสมเดจพระปนเกลา.วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, สาขาวชาเอกการบรหารโรงพยาบาล บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล.

ทศนย ทองประทป และเบญจา เตากล า. (2543). บนทกทางการพยาบาลกบการประกนคณภาพการพยาบาล. วารสารสภาการพยาบาล, 15(2), 1-10.

83

ธรนช หานรตศย. (ม.ป.ป.).การบนทกใหครบถวนตามกระบวนการพยาบาล. [Online]. เขาถงไดจาก: http://dn.hospital.tu.ac.th/tu_nursing/document.pdf.

ประคอง กรรณสตร. (2542). สถตเพอการวจยทางพฤตกรรมศาสตร. พมพครงท 3. กรงเทพฯ: โรงพมพเจรญผล.

ผองพรรณ อรณแสง. (2538). การพยาบาลพนฐาน : การใชกระบวนการพยาบาลเปนหลก. ขอนแกน: คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน.

พจนานกรมฉบบเฉลมพระเกยรต, (2530 ). พร บญม. (2557). การบนทกทางการพยาบาลแบบชเฉพาะ (Focus charting). [Online].

เขาถงไดจาก:www.bcnpy.ac.th/cdm/images/files. พรชนก ขนชะร. (2545). ความสมพนธระหวางความรเกยวกบการบนทกการพยาบาลกบ

คณภาพการบนทกการพยาบาลของพยาบาลประจ าการในโรงพยาบาลศรนครนทร คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน.วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, สาขาวชาการบรหารการพยาบาล คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน.

พรทพย มโภคา. (2552). ในการใชบนทกทางการพยาบาลโดยบรณาการแนวคดการใชหลกฐานเชงประจกษทางการปฏบตตอการรบรการคดอยางมเหตผลของพยาบาลวชาชพ.วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, สาขาวชาการบรหารการพยาบาล คณะพยาบาลศาสตร วทยาลยเซนตหลยส.

พวงรตน บญญานรกษ. (2538). การประกนคณภาพการพยาบาล. กรงเทพฯ: วงใหมบลพรนต. พวงรตน บญญานรกษ. (2539). พลกโฉมการบรการพยาบาลในศตวรรษท 21. วารสารคณะ

พยาบาลศาสตร มหาวทยาลยบรพา, 3(2), 1-7. พวงรตน บญญานรกษ. (2546). ขมปญญาทางพยาบาลศาสตร. กรงเทพฯ: ส านกพมพวฒนา

พานช. พวงรตน บญญานรกษ และกลยา ตนตผลาชวะ. (2524). การบนทกทางการพยาบาล. ภาควชา

การศกษาวจยและบรหารการพยาบาล คณะพยาบาลศาสตร. ขอนแกน: มหาวทยาลย ขอนแกน.

พวงเพชร สรยะพรหมและสขมาล ตอยแกว. (2553). การพฒนารปแบบการบนทกทางการพยาบาลของกลมการพยาบาล โรงพยาบาลนาน. วารสารกองการพยาบาล, 37(2), 1-14.

พชรนทร ซนซง. (2550). การวจยและพฒนาแบบบนทกทางการพยาบาลตามกระบวนการพยาบาล ส าหรบผปวยอบตเหตและฉกเฉน โรงพยาบาลกสมาลย จงหวดสกลนคร.วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลยราชภฏสกลนคร.

84

ภากรณ น าวา และศรวมล วนทอง. (2550). ความพงพอใจของผใชบรการแผนกผปวยนอก โรงพยาบาลดานมะขามเตย อ าเภอดานมะขามเตย จงหวดกาญจนบร. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, สาขาวชาสาธารณสขชมชน คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฎนครปฐม.

ยพวลย วฒนพนธ. (2012). การพฒนาการบนทกทางการพยาบาลเพอความปลอดภยของผปวยผาตดโรงพยาบาลแพร. Journal of the Phrae Hospital. 20, 1: 42-51.

ยวด เกตสมพนธ. (2556). Focus charting: แนวการบนทกทสะทอน Patient-Centerเอกสารประชมวชาการ. [Online]. เขาถงไดจาก:www1.si.mahidol.ac.th/.../ns/.../854-docdownload-focuscharting-2556.

ราชบณฑตยสถาน. (2549). ศพทตางประเทศทใชค าไทยแทนได. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: อรณการพมพ.

ล ายอง รศมมาลา. (2533). การวเคราะหความสามารถของพยาบาลวชาชพ ในการวนจฉยการพยาบาลทารกแรกเกด. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, สาขาวชาการบรหารการพยาบาล บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

วจตร ศรสพรรณ. (2528). การวจยทางการพยาบาล. กรงเทพฯ: อกษรเจรญทศน. วภาดา คณาวกตกล และคณะ. (2543). การพฒนาระบบการจดการดานคณภาพการพยาบาล. พยาบาลสาร, 27,29-41. ศรตา แสงทพยบวร. (2557). สรปรายงานการประชมวชาการ เรองรปแบบการวจยสขภาพ และ การใชสถตขนสง รนท 15 จดโดย วทยาลยวทยาศาสตรสาธารณสข จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย ระหวางวนท 24-28 มนาคม 2557. ศศธร วรเวทวฒน. (2547). ผลของการมสวนรวมในการสรางแบบบนทกทางการพยาบาลแผนก

สตกรรมตอความพงพอใจในการท างานของทมการพยาบาล. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, สาขาวชาการบรหารการพยาบาล คณะพยาบาลศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ศรพร ขมภลขต. (2548). บนทกทางการพยาบาล: ความส าคญและปญหา.[Online]. เขาถงไดจาก: www.nat.au.edu/record.ppt.

ศรพร ขมภลขต. (2552). มายาคตในการบนทกทางการพยาบาล. เอกสารประกอบการประชมวชาการ บนทกทางการพยาบาล: สมรรถนะทส าคญของวชาชพ จดโดยสมาคมพยาบาลแหงประเทศไทยในพระราชปถมภสมเดจพระศรนครนทราบรมราชชนน ระหวางวนท 19-21 มกราคม 2552 ณ โรงแรมแมนดารน.

85

ศรพร ตนตพลวนย. (2538). โรงพยาบาลทดงดดคน. เอกสารประกอบการประชมวชาการเรองกลยทธบรการพยาบาลเพอคณภาพและความพงพอใจในยคแขงขน ระหวางวนท 21-23 สงหาคม 2538.

ศรพรรณ ชาญสกจเมธ. (2556). แบบประเมนคณภาพบนทกทางการพยาบาล.[Online]. เขาถงไดจาก:http://www1.si.mahidol.ac.th/nursing/ns/index.php/download/cat-meeting-doc/854-docdownload-focuscharting-2556.

สถาบนรบรองคณภาพสถานพยาบาล (องคกรมหาชน). (2552). คมอการน ามาตรฐานสการปฏบต SPA Part II (developing) ส าหรบมาตรฐานโรงพยาบาลและบรการสขภาพ ฉบบเฉลมพระเกยรตฉลองสรราชสมบตครบ 60 ป. มปท.:สถาบนรบรองคณภาพสถานพยาบาล(องคกรมหาชน) .

สภาการพยาบาล. (2540). พระราชบญญตวชาชพการพยาบาลและการผดงครรภ พ.ศ. 2528 และทแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตวชาชพการพยาบาลและการผดงครรภ(ฉบบท2) พ.ศ. 2540. นนทบร: ส านกงานเลขาธการ สภาการพยาบาล กระทรวงสาธารณสข.

สภาการพยาบาล. (2548). ประกาศสภาการพยาบาล เรอง มาตรฐานบรการการพยาบาลและการผดงครรภระดบทตยภมและระดบตตยภม. ในราชกจจานเบกษา เลมท 122 ตอนท 94 ง ลงวนท 3 พฤศจกายน 2548.

สมเกยรต ตงกจวานชย และคณะ. (2555). ประเทศไทยในกระแส AEC: มายาคต ความเปนจรง โอกาสและความทาทาย. เอกสารประกอบการสมมนาวชาการประจ าป 2555“ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน: มายาคตความเปนจรง โอกาสและความทาทาย”รวมจดโดยมลนธชยพฒนา ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการศรษฐกจและสงคมแหงชาต สภาหอการคาแหงประเทศไทย และมลนธสถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย วนท 26 พฤศจกายน 2555 ณ โรงแรมเซนทาราแกรนด เซนทรลเวลด

สดศร หรญชณหะ. (2551). บนทกทางการพยาบาล: สมรรถนะทส าคญของวชาชพ. เอกสารประกอบการประชมวชาการเรองบนทกทางการพยาบาล: สมรรถนะทส าคญของวชาชพ. จดโดยสมาคมพยาบาลแหงประเทศไทย วนท 7-9 กรกฎาคม 2551.

สนทร เหลยวตระกล. (2546). คณภาพการพยาบาลของงานการพยาบาลผปวยอายรศาสตร โรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, สาขาวชาการบรหารการพยาบาล คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม.

สพร ดนยดษฎกล. (2552). การพฒนาบนทกการพยาบาลโดยใชการวจยเชงปฏบตการ. J Nurse Sci, 27(3), 92-98.

86

สมตรา มงมตร. (2554). การพฒนารปแบบบนทกทางการพยาบาลในหองคลอด โรงพยาบาลคายสรนาร จงหวดนครราชสมา. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, สาขาวชา พยาบาลศาสตร คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

สรย ธรรมกบวร. (2540). การบนทกทางการพยาบาล. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: โครงการสวสดการวชาการ สถาบนพระบรมราชชนก.

ส านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาตรวมกบสถาบนรบรองคณภาพสถานพยาบาล(องคการมหาชน). (2553). แนวทางการบนทกและตรวจประเมนคณภาพการบนทกเวชระเบยน (Medical Record Audit Guideline). กรงเทพฯ: ยเนยน อลตราไวโอเรต.

อนวฒน ศภชตกล. (2541). แนวคดเรองคณภาพบรการสขภาพ. นนทบร: โครงการส านกพมพสถาบนวจยระบบสาธารณสข.

อาร ชวเกษมสขและจนตนา ยนพนธ. (2548). การพฒนาแบบวดความพงพอใจตอคณภาพการพยาบาลของผปวย. Chula Med J, 49, 10: 617-631.

ภาษาองกฤษ Adams C. E., & Wilson, M. (1995). Enhanced quality through outcome-focused

standardized are plans. J Nurs Adm, 25(9), 27-34. Burns, N., and Grove, S. K. (1997). The practice of nursing research: Conduct,

critique& utilization. 3rd ed. Philadelphia: W.B. Saunders. Cheevakasemsook, A. (2006). The Study of Nursing documentation complexities.

International Journal of Nursing Practice, 12: 366-374. College of Nurses of Ontario. (2009). Documentation, Revised 2008. Toronto. Cowie, A. P. (1994). Oxford Advanced Learner’s Dictionary. Bangkok: D.K.Book

House. Davis, L. (1992). Instrument review: Getting the most from your panel of experts.

Apply Nursing Research, 5, 104-107. Donabedian, A. (1988). "The quality of care: How can it be assessed?". JAMA, 121 (11): 1145–1150. doi:10.1001/jama.1988.03410120089033. PMID 3045356. Donabedian, A. (1966). Evaluating the Quality of Medical Care. Reprinted from

The Milbank Memorial Fund Quarterly, Vol. 44, No. 3, Pt. 2.(pp. 166–203).

87

Ellis, N. (1994). Nursing: A Human Need Approach. 5th.Ed. Philadelphia: J.B. Lippincott.

Eriksen, L. (1988). Measuring patient satisfaction with nursing care: A magnitude estimation approach. Measurement of Nursing Outcomes. Vol.1. New York.

Iyer, P. W., & Camp, N. H. (1995). Nursing Documentation: A Nursing Process Approach. 2nd ed. St.Louis: Mosby.

Lampe, S. (1982). Focus charting: A Patient-centered Approach. Minnesota. Ludwig-Beymer, P., & et al. (1993). Using patient perceptions to improve quality

care. Journal of Nursing Care Quality, 7(2), 42-51. Oermann M. H, (1999). Consumers’ descriptions of quality health care. Journal of

Nursing Care Quality, 14(1),47-55. Omachonu, V. K. (1990). Quality of care and the patient: New criteria for

evaluation. Health Care Management Review, 15(4), 43-50. Potter, P. A., & Perry, A. G. (1985). Fundamental of nursing: Concept process

and practice. St. Louis: Mosby. Risser, N. L. (1975). Development of an instrument to measure patient satisfaction

with nursing care in primary care settings. Nursing Research, 24(1),45-52. Sowanna, N. (2012). Patient Center Care. fmlckph.kph.go.th/download-article-att-

10.ppt Smith, L. S. (2000). How to use Focus charting. Nursing, 30(5), 76. Tower, M., & et al. (2012). Registered nurses’ decision-making regarding

documentation in patients’ progress notes. Journal of Clinical Nursing, 21, 2917-2929.

Wheeland, R. M. (1993). Focus charting in a psychiatric facility. Journal of Psychosocial Nursing, 31, 15-19.

Yukl, Gary A. (1994). Leadership in organization. 3rd ed. Prentice Hall: USA.

ภาคผนวก

89

ภาคผนวก ก รายนามผทรงคณวฒ

90

รายนามผทรงคณวฒตรวจสอบความตรงตามเนอหาของเครองมอ 1. ดร.ยวด เกตสมพนธ วทยากรผเชยวชาญบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting สภาการพยาบาล 2. ผศ.ดร.อาร ชวเกษมสข อาจารยสาขาวชาพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช 3. พ.อ.หญงศรพร พนชย อาจารยผเชยวชาญการสอนบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting วทยาลยพยาบาลกองทพบก 4. พ.อ.หญงรงทวา พมพสกกะ วทยากรผบรรยายเรองการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting โรงพยาบาลพระมงกฏเกลา 5. พ.อ.หญงธญชนก วไลเนตร พยาบาลหวหนาแผนกพยาบาลอายรกรรม ผนเทศบนทก ทางการพยาบาล โรงพยาบาลอานนทมหดล

91

ภาคผนวก ข

ตวอยางหนงสอเชญผทรงคณวฒ

92

93

ภาคผนวก ค หนงสอขอความอนเคราะหทดลองใชเครองมอ

และเกบรวบรวมขอมลการวจย

94

95

ภาคผนวก ง หนงสอยนยอมของประชากรตวอยางหรอผมสวนรวมในการวจย

ขอมลส าหรบประชากรตวอยางหรอผมสวนรวมในการวจย

96

97

98

99

100

101

102

103

104

105

106

107

ภาคผนวก จ ตวอยางเครองมอทใชในการวจย

108

เครองมอทใชในการวจย

เครองมอทใชในการวจยม 2 ชด คอ เครองมอทใชในการทดลอง เครองมอทใชในการเกบขอมล

ชดท 1 เครองมอทใชในการทดลอง ประกอบดวย

1.1 โครงการอบรมเชงปฏบตการ เรองโครงการพฒนาศกยภาพพยาบาลวชาชพ ดานการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting โรงพยาบาลอานนทมหดล

1.2 แผนการสอนเรอง การบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting และแบบวดความรการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting

1.3 เครองมอก ากบการทดลองแบบตรวจสอบคณภาพการบนทกทางการพยาบาล 1.4 คมอการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting

ชดท 2 เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ประกอบดวย

2.1 แบบสอบถามคณภาพการพยาบาลตามการรบรของผปวย 3.2 แบบสอบถามความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ของพยาบาลวชาชพ

109

ชดท 1 เครองมอทใชในการทดลอง

1.1 โครงการอบรมเชงปฏบตการ เรองโครงการพฒนาศกยภาพพยาบาลวชาชพ ดานการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting โรงพยาบาลอานนทมหดล

1.2 แผนการสอนเรอง การบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting และแบบวดความรการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting

1.3 เครองมอก ากบการทดลองแบบตรวจสอบคณภาพการบนทกทางการพยาบาล 1.4 คมอการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting

110

โครงการอบรมเชงปฏบตการ เรอง “โครงการพฒนาศกยภาพพยาบาลวชาชพ ดานการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus

charting โรงพยาบาลอานนทมหดล” 1. หลกการและเหตผล

ในสถานการณการปจจบน การพฒนาคณภาพโรงพยาบาลมบทบาทส าคญอยางยงตอโรงพยาบาลทกแหง โดยเฉพาะโรงพยาบาลรฐบาล ในการใหบรการอยางมคณภาพ เ พอใหเปนทยอมรบของผใชบรการ เพอใหโรงพยาบาลมชอเสยงและไดรบการยอมรบจากสงคม จงจ าเปนตองมการประเมนวาการใหบรการนนมคณภาพตามมาตรฐานทก าหนด หรอตามความคาดหวงของผใชบรการหรอไม ในการประเมนคณภาพการพยาบาลนน วธหนงทจะชวยให สามารถประเมนคณภาพของการพยาบาลทผปวยไดรบ คอการประเมนคณภาพการพยาบาลจากบนทกทางการพยาบาล เนองจากบนทกทางการพยาบาลจะสะทอนใหเหนถงการปฏบตการพยาบาล วามคณภาพดเพยงใด ตามค ากลาวของ Potter&Perry (1985) วาแบบบนทกทางการพยาบาลทดสามารถสะทอนถงคณภาพการดแลได

โรงพยาบาลอานนทมหดล เปนโรงพยาบาลสงกด กรมแพทยทหารบก จากการประเมนคณภาพการพยาบาล โดยวธสมตรวจบนทกทางการพยาบาล ตามแบบประเมนคณภาพบนทกทางการพยาบาล โดยการนเทศของพยาบาลเวรตรวจการ พ.ศ.2557 พบวา คณภาพการบนทกทางการพยาบาลของหอผปวยมคะแนนเฉลยเพยงรอยละ 63.33 และหวขอการประเมนทพบวาเปนปญหามากทสดไดแก การก าหนดปญหาหรอขอวนจฉยทางการพยาบาลทสอดคลองกบขอมลหรอปญหาทส าคญของผปวย โดยมคะแนนเฉลยเพยงรอยละ 51.84 ซงเปนปญหาทจ าเปนตองไดรบการแกไขโดยเรงดวน เนองจากการก าหนดปญหาทถกตองจะเปนแนวทางใหพยาบาลวางแผนการพยาบาลไดสอดคลองกบปญหาและเปนแนวทางใหผปวยไดรบการแกไขปญหาไดอยางเหมาะสม

ลกษณะของแบบบนทกทางการพยาบาลทพยาบาลหอผปวยใชในปจจบน เปนแบบบรรยายหรอบอกเลาเรองราว (Narrative record) ตามการปฏบตงานของพยาบาล ซงพบวามขอจ ากดหลายประการ ไดแก การคนหาขอมลท าไดยาก ไมมความสมพนธกนของขอมล เนองจากไมมโครงสรางในการจดเรยงขอมลใหเปนหมวดหม เปนการบนทกทมงงานทพยาบาลปฏบต แตขาดการประเมนผลทเพยงพอ ไมไดเขยนปญหาของผปวยทกเวรจงขาดความตอเนองในการใชขอมลประกอบการดแล เพอปรบปรงกจกรรมการพยาบาลใหมคณภาพและการประเมนประสทธผลการดแลผปวย รวมทงไมไดแสดงใหเหนถงการใชภมปญญาความสามารถในการคดวเคราะห การตดสนใจอยางสรางสรรค ของพยาบาล (Iyer&Camp, 1995)

จากปญหาและความส าคญดงกลาว ผวจยจงมความสนใจในการน าแนวคดการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting มาพฒนาเพอปรบปรงแบบบนทกทางการพยาบาลของโรงพยาบาล

111

อานนทมหดล เนองจาก Focus charting เปนแบบบนทกทางการพยาบาลทสงเสรมใหพยาบาลมการจดระบบความคดผปวยเปนศนยกลาง (Patient-centered) เนนการตอบสนองปญหา ความตองการและเหตการณทเปนปจจบนของผปวย และสะทอนถงกระบวนการพยาบาล (ยวด เกตสมพนธ, 2556) ท าใหการบนทกทางการพยาบาลมคณภาพ ตามมาตรฐานวชาชพ และสามารถใชประโยชนเพอใหเกดความปลอดภยของผปวยไดอยางแทจรง 2. วตถประสงค

2.1 เพอใหผเขาอบรม ตระหนกถงความส าคญในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ทมตอคณภาพการพยาบาล

2.2 เพอใหผเขาอบรม มความร ความเขาใจในแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting

2.3 เพอใหผเขาอบรม สามารถปฏบตการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus chartingไดอยางถกตอง 3. ผรบผดชอบโครงการ พ.ท.หญงพจนย ธระกล นสตหลกสตรพยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาการบรหารพยาบาล คณะพยาบาลศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย ภายใตการดแลของอาจารยทปรกษาวทยานพนธ รองศาสตราจารย ดร.กญญดา ประจศลป 4. วทยากร ดร.ยวด เกตสมพนธ 5. ผเขารวมโครงการ พยาบาลวชาชพ โรงพยาบาลอานนทมหดล จ านวน 40 คน 6. ก าหนดการจดอบรม 2 วน 7. สถานทจดอบรม หองประชมขนพมล โรงพยาบาลอานนทมหดล 8. วธการอบรม การบรรยายแบบมสวนรวม การอภปราย การฝกปฏบต 9. สอการอบรม 9.1 เครองฉาย LCD 9.2 เอกสารประกอบการบรรยายเรองแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting 10. งบประมาณ 12,900 บาท (หนงหมนสองพนเการอยบาทถวน) 11. ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 11.1 ผเขาอบรมตระหนกถงความส าคญในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ทมตอคณภาพการพยาบาล 11.2 ผเขาอบรมมความรความเขาใจในหลกการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting

112

11.3 ผเขาอบรมสามารถใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus chartingในการบนทกอาการของผปวยไดอยางถกตอง 12. การประเมนผล 12.1 ความรการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ของผเขารบการอบรมมากกวารอยละ 80 12.2 จากการสงเกตบรรยากาศการอบรม ทแสดงถงการมสวนรวมในการแสดงความคดเหน การก าหนดแนวทางรวมกน ซงน าไปสการน าความรลงสการปฏบต

113

ก าหนดการอบรมเชงปฏบตการ เรอง “โครงการพฒนาศกยภาพพยาบาลวชาชพ ดานการบนทกทางการพยาบาล

แบบ Focus chartingโรงพยาบาลอานนทมหดล” วนท 5,6 ตลาคม 2558

ณ หองประชมขนพมล โรงพยาบาลอานนทมหดล ……………………….

08.00-08.15 น. ลงทะเบยน รบเอกสาร 08.15-08.30 น. ประธาน กลาวเปดการอบรม 08.30 -10.30 น. บรรยายเรอง “บนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting : แนวทางการ บนทกทสะทอน Patient centered” โดย ดร.ยวด เกตสมพนธ 10.30-10.45 น. พกรบประทานอาหารวาง 10.45-12.00 น. บรรยายเรอง “การใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ตอ คณภาพการพยาบาล”โดย ดร.ยวด เกตสมพนธ 12.00-13.00 น. พกรบประทานอาหารกลางวน 13.00-14.30 น. ฝกปฏบตการเขยนบนทกทางการพยาบาล แบบ Focus charting 14.30-14.45 น. พกรบประทานอาหารวาง 14.45-15.30 น. น าเสนอการเขยนบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting 15.30-16.30 น. ผวจยสรปผลการอบรม และท าการประเมนความรของผเขาอบรม 16.30 น. ปดการอบรม

114

(ตวอยาง) แผนการสอน

เรอง การบนทกทางการพยาบาลแบบ

Focus charting

115

116

117

118

แบบวดความรการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting

รหสเอกสาร....................................

ชอ-สกล......................................................................... วน เดอน ป....................................................................

ค าชแจง

1. แบบวดความรการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting มทงหมด 10 ขอ ขอละ 1 คะแนน คะแนนเตม 10 คะแนน 2. แบบวดความรเปนขอสอบเลอกตอบชนด 4 ตวเลอกคอ ก ข ค และ ง 3. ขอใหทานวงกลมหรอกากบาทลงบนค าตอบททานเหนวาถกตองทสดเพยงขอเดยว 4. ใชเวลาท าแบบทดสอบ 10 นาท

119

1. ขอใดเปนลกษณะเดนของบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting (ความรความจ า) ก. บนทกโดยใชกระบวนการพยาบาล ข. บนทกโดยใชผปวยเปนศนยกลาง ค. บนทกโดยใชปญหาเปนหลก ง. บนทกตามสงทสงเกตไว (เฉลยขอ ข.)

2. ขอใดไมถกตอง เกยวกบประเดนส าคญทน ามาก าหนดเปน Focus (การน าไปใช) ก. การเปลยนแปลงสภาวะหรออาการของผปวยอยางฉบพลน ข. ปญหาทเกยวกบการท าหนาทของรางกาย เชน ความตองการน า อาหาร การหายใจ ค. ความตองการดานความร หรอการปรกษา ง. การพยาบาลทผปวยไดรบเปนประจ าอยางสม าเสมอ (เฉลยขอ ง.)

3. กระบวนการพยาบาล ประเดนส าคญ (Focus) เทยบไดกบขอใด (ความเขาใจ) ก. Assessment ข. Planning ค. Intervention ง. Nursing diagnosis (เฉลยขอ ง.)

4. ขอใดไมถกตอง เกยวกบประเดนส าคญ (Focus) ในการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting (ความเขาใจ)

ก. การไดรบการผาตด ข. การเฝาระวงอาการผปวย ค. ความวตกกงวลเกยวกบโรค ง. การสงตอผปวยไปหนวยบรการอน (เฉลยขอ ข.)

5. บนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting สามารถแกปญหาในเรองใด (ความรความจ า) ก. ความซ าซอนของการบนทก ข. การใชเวลาในการบนทกมากเกนไป ค. การใชแบบบนทกจ านวนมาก ง. ถกทกขอ (เฉลยขอ ง.)

6. สภาการพยาบาล กลาวถงมาตรฐานเกยวกบบนทกทางการพยาบาลในขอใดทสนบสนนรปแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting (ความรความจ า)

ก. สนบสนนการใชระบบบนทกทมคณภาพ สะทอนการใชกระบวนการพยาบาล กระชบตรงปญหาส าคญ

ข. การออกแบบการบนทกและรายงาน เนนการบรรยายรายละเอยดเกยวกบอาการผปวย

120

ค. การบนทกและรายงานแสดงขอมลผปวยตงแตรบใหมจนถงจ าหนายในภาพรวม ง. มระบบการประเมนผลการบนทกทเนนในเชงปรมาณ (เฉลยขอ ก.)

7. Focus charting คอสวนใดของแบบบนทกทางการพยาบาล (ความรความจ า) ก. Nursing admission note ข. Daily nursing intervention checklist ค. Nursing progress note ง. Nursing discharge planning (เฉลยขอ ค.)

8. รปแบบเดมท พยาบาลวชาชพ รพ.อานนทมหดล ใชในการบนทกการพยาบาลแตกตางจากรปแบบบนทกทางการพยาบาล แบบ Focus charting อยางไร (ความเขาใจ)

ก. รปแบบเดมมการบนทกตามล าดบเหตการณในลกษณะบรรยาย ไมมโครงสราง สวนFocus charting เปนการบนทกตามกรอบโครงสราง AIE หรอ DAR

ข. รปแบบเดมมการระบถงปญหา การวางแผน และการปฏบตการพยาบาล ส วน Focus charting เปนการบนทกทเนนปญหาของผใชบรการเปนหลก

ค. รปแบบเดมเปนการบนทกทเนนปญหาของผใชบรการเปนหลก สวน Focus charting เปนการบนทกโดยเนนการบนทกตามขอวนจฉยทางการพยาบาล

ง. รปแบบเดมเปนการบนทกโดยใชแผนการดแลผใชบรการ สวน Focus charting บนทกตามกรอบโครงสราง AIE หรอ DAR (เฉลยขอ ก.) 9. ขอใดเปนเหตผลของการเปลยนรปแบบการบนทกทางการพยาบาลแบบเดม มาใชรปแบบ Focus charting (ความเขาใจ)

ก. การบนทกรปแบบเดมใหขอมลแกทมดแลและทมสหวชาชพไมเพยงพอ ข. การบนทกรปแบบเดมใชเวลาในการบนทกมาก ท าใหมเวลาในการดแลผปวยนอย ค. การบนทกรปแบบเดมขาดการบนทกปญหาอยางตอเนอง และไมมกรอบในการบนทก ง. ถกทกขอ (เฉลยขอ ง.)

10. หากการบนทกการพยาบาลแบบ Focus charting มคณภาพ จะสงผลอยางไรตอคณภาพการพยาบาล (ความเขาใจ)

ก. การเกดแผลกดทบลดลง ข. ความพงพอใจของผปวยเพมขน ค. การพลดตกหกลมของผปวยลดลง ง. ถกทกขอ (เฉลยขอ ง.)

121

แบบตรวจสอบคณภาพการบนทกทางการพยาบาล รหสเอกสาร....................................

ค าชแจง แบบตรวจสอบคณภาพการบนทกทางการพยาบาล เปนแบบตรวจสอบการบนทกความกาวหนาทางการพยาบาล (Nursing progress note) ตามแนวคดการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ของ Lampe (1982) และ ยวด เกตสมพนธ (2551) โดยใชการตรวจประเมนและการใหคะแนนคณภาพการบนทกทางการพยาบาล ของส านกตรวจสอบการชดเชย และคณภาพการบรการ ส านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต ตามคมอแนวทางการบนทกและตรวจประเมนคณภาพการบนทกเวชระเบยน (2557) โปรดท าเครองหมาย ลงในชองวางของแตละขอค าถาม โดยใหคะแนนตามความเปนจรง โดยมเงอนไข ดงตอไปน

1. กรณทมการบนทกผานเกณฑในแตละขอ ใหคะแนน “1” 2. กรณทมการบนทกไมผานเกณฑในแตละขอ ใหคะแนน “0” 3. กรณทไมจ าเปนตองบนทก เนองจากไมมสวนเกยวของ ใหบนทก “NA” ลงในชองระดบ

คะแนน“0” และไมน ามาคดคะแนน 4. การรวมคะแนน คะแนนเตม 14 คะแนน น าไปหารคะแนนทได ผลลพธเปนเปอรเซนตซง

แสดงคณภาพการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ของผปวย 5. เกณฑการตดสนคณภาพบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting แบงออกเปน

4 ระดบ คอ คะแนนรอยละ 90-100 ระดบคณภาพการบนทกดมาก คะแนนรอยละ 80-89 ระดบคณภาพการบนทก ด คะแนนรอยละ 70-79 ระดบคณภาพการบนทก พอใช คะแนนต ากวารอยละ 70 ระดบคณภาพการบนทก ควรปรบปรง

122

ขอค าถาม ระดบ คะแนน

0 1 บนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting มการบนทกในดานตางๆดงน

1. การประเมนผปวย : มการบนทกทสะทอนขอมลส าคญ ไดแก 1.1 อาการผปวยแรกรบพรอมระบปญหาทครอบคลมตามสภาวะของผปวย

2. การระบปญหาทางการพยาบาล 2.1 มการระบปญหาการพยาบาลทส าคญสอดคลองกบอาการ อาการแสดงดานรางกายและหรอ ดานจตใจ อารมณ สงคม และจตวญญาณ ตงแตแรกรบจนกระทงจ าหนาย

3. กจกรรมการพยาบาล 3.1 ระบกจกรรมการพยาบาล ทสอดคลอง

ครอบคลมอาการ หรอปญหาทส าคญตามสภาวะของผปวย

3.2 มการประเมนซ า โดยการเฝาระวงอาการเปลยนแปลง และ หรอวดสญญาณชพทสมพนธกบอาการ หรอปญหาทส าคญ พรอมระบอาการและอาการแสดงทไมปกต หรอรนแรงขน หรอขอบงชถงการเกดภาวะแทรกซอน อยางเหมาะสม ทนเหตการณ (early detection) และตดสนใจรายงานแพทยไดเหมาะสม รวดเรว ทนเวลา

3.3 ระบกจกรรมทตอบสนองตอการตรวจเยยมรวมกบทมสขภาพในปญหา หรอกจกรรมส าคญ

4. การตอบสนองการรกษาพยาบาล 4.1 มการระบการเปลยนแปลงทางดานรางกาย

ดานพฤตกรรม ทตอบสนองตอกจกรรมการพยาบาล การรกษาของแพทย การบรหารยาในกลมเสยงสง

123

ขอค าถาม ระดบ คะแนน

0 1 หตถการทส าคญ และการใหเลอด

4.2 ในกรณมการตรวจและการรกษา เชนการเจาะปอด การผาตด ใหบนทกอาการกอนท า ขณะท า และหลงท า รวมถงผลทไดจากการตรวจและการรกษา

5. การเตรยมความพรอมผปวยเพอการดแลตนเองตอเนองทบาน

5.1 มการระบอาการ และ หรอ ปญหาส าคญทตองไดรบขอมล ความร และ หรอการฝกทกษะทจ าเปน เปนระยะ เพอใหผปวยสามารถดแลตนเองได

5.2 มกจกรรมการใหขอมล ความร และ หรอการฝกทกษะทเหมาะสมกบความตองการของผปวยเพอเสรมพลง

5.3 มขอมลทสะทอนการปรบเปลยนพฤตกรรม และความกาวหนาในการเรยนร และ หรอ การฝกทกษะของผปวยและครอบครว

6. การบนทกวนเดอนป เวลา และการลงลายมอชอ 6.1 มบนทกวนเดอนป และเวลา ชดเจนในแตละ

เหตการณ และสมพนธกบการเปลยนแปลง และการตดสนใจรายงานแพทยในเวลาทเหมาะสม ทนการณ และการตอบสนอง

6.2 ระบบนทกวนเดอนป และเวลาทจ าหนายชดเจน

6.3 บนทกดวยลายมอทอานออกได

6.4 มการลงลายมอชอ และนามสกล ของพยาบาลผบนทกทกครง โดยสามารถระบไดวาเปนใคร

124

(ตวอยาง) คมอการบนทกทางการพยาบาลแบบ

Focus charting

เสนอ

รองศาสตราจารย ดร. กญญดา ประจศลป อาจารยทปรกษาวทยานพนธ

จดท าโดย พ.ท.หญง พจนย ธระกล

นสตหลกสตร พยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการพยาบาล (นอกเวลาราชการ)

คณะพยาบาลศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

125

ค าน า

คมอการบนทกทางการพยาบาล ฉบบน จดท าขนเพอเปนแนวทางในการเขยนบนทกทางการพยาบาลของพยาบาลวชาชพ โดยใชรปแบบการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ซงเปนรปแบบหนง ทมจดเดนในการเนนปญหาของผปวยใหเดนชด สะดวกตอการสอสารภายในทมการพยาบาลและทมสหสาขาวชาชพ นอกจากนยงจะสามารถชวยลดปญหาการเขยนบนทกทางการพยาบาล ในดานความซ าซอน การใชเวลาในการบนทกมาก ความไมชดเจนในภาพรวมของปญหาผปวย และความไมสอดคลองกบการรกษาของแพทย ซงโรงพยาบาลอานนทมหดล โดยผวจยและกองการพยาบาล มความเหนรวมกนวา การบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting จะสามารถเพมอตราความสมบรณของคณภาพการบนทกทางการพยาบาล ซงจะมผลตอคณภาพการพยาบาล นอกจากน จะท าใหพยาบาลวชาชพ ผใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting เกดความพงพอใจในการบนทกการพยาบาล

ผวจยหวงเปนอยางยงวา คมอการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting น จะเปนแนวทางใหพยาบาลวชาชพ ใชเขยนบนทกทางการพยาบาลไดอยางมประสทธภาพ ตามมาตรฐานกระบวนการพยาบาล และบรรลตามวตถประสงคของโครงการวจยทกประการ

พ.ท.หญงพจนย ธระกล ผวจย 2 มกราคม 2558

126

สารบญ

ความเปนมาและความส าคญ 3 วตถประสงค 3 ขอบเขต 4 ผใช 4 แนวคด 4 ขนตอนและแนวทางการบนทก 5 การตรวจสอบคณภาพการบนทก 12 แบบฟอรม ค าอธบาย วธการบนทก ตวอยางการบนทก 12

127

ชดท 2 เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล 1.1 แบบสอบถามคณภาพการพยาบาลตามการรบรของผปวย 1.2 แบบสอบถามความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลของพยาบาลวชาชพ

แบบ Focus charting

128

แบบสอบถามคณภาพการพยาบาลตามการรบรของผปวย รหสแบบสอบถาม....................................

ค าชแจง แบบสอบถามชดนมวตถประสงค เพอประเมนคณภาพการพยาบาลตามการรบรของผปวย เพอประโยชนในการพฒนา และปรบปรงการใหบรการของพยาบาล ความเหนของทานจะไมมผลกระทบใดๆตอการบรการทางการพยาบาล

แบบสอบถามนม 2 ตอน ประกอบดวย ตอนท 1 แบบสอบถามขอมลทวไป จ านวน 3 ขอ ตอนท 2 แบบสอบถามคณภาพการพยาบาลตามการรบรของผปวย จ านวน 19 ขอ ขอใหทานอานค าอธบายและค าแนะน าในการตอบแบบสอบถามใหเขาใจกอนทจะท าการ

ตอบแบบสอบถาม 1. โปรดแสดงความเหนทกขอ 2. ไมตองเขยนชอ-สกลของทานลงในแบบสอบถาม 3. ค าตอบของทานไมมผลกระทบตอการบรการทางการพยาบาลของทานแตอยางใด 4. ขอใหทานแสดงความคดเหนลงในแบบสอบถาม ใหตรงกบความเปนจรงของทาน มากทสด 5. แบบสอบถามฉบบนไมมค าตอบทถกหรอผดแตอยางใดทงสน 6. ค าตอบทไดจากแบบสอบถามฉบบน จะถกเกบรกษาไวเปนความลบ การวเคราะหและ

การเสนอผลการวจยจะกระท าในลกษณะภาพรวม ขอขอบคณททานกรณาสละเวลาตอบแบบสอบถาม พ.ท.หญงพจนย ธระกล ผวจย

129

ตอนท 1 แบบสอบถามขอมลทวไป ค าชแจง กรณาเตมขอความลงในชองวางตามความเปนจรง

1. อาย............ป 2. ระดบการศกษา......................................... 3. ระยะเวลาในการนอนโรงพยาบาล...........วน

ตอนท 2 แบบสอบถามคณภาพการพยาบาลตามการรบรของผปวย

ค าอธบาย ระดบ 5 หมายถง ทานพงพอใจตอการพยาบาลทไดรบตามขอความดงกลาวมากทสด

ระดบ 4 หมายถง ทานพงพอใจตอการพยาบาลทไดรบตามขอความดงกลาวมาก ระดบ 3 หมายถง ทานพงพอใจตอการพยาบาลทไดรบตามขอความดงกลาวปานกลาง ระดบ 2 หมายถง ทานพงพอใจตอการพยาบาลทไดรบตามขอความดงกลาวนอย ระดบ 1 หมายถง ทานพงพอใจตอการพยาบาลทไดรบตามขอความดงกลาวนอยทสด

130

ขอค าถาม

ระดบความพงพอใจ

มากทสด (5)

มาก (4)

ปานกลาง (3)

นอย (2)

นอยทสด (1)

ทานพงพอใจตอคณภาพการพยาบาล ดงน 1. ดานการไดรบการปฏบตจากพยาบาล

ในฐานะเปนบคคลอยางเสมอภาค การเคารพในสทธของผปวย

1.1 การบอกกลาวและขอความรวมมอกบทานกอนใหการพยาบาล

1.2 การปฏบตการพยาบาลทมดชดและระมดระวงการเปดเผยรางกายของทานขณะใหการพยาบาล

1.3 การไดรบบรการ โดยไมมการเลอกปฏบตในดานฐานะ เชอชาต ศาสนา เพศ อาย หรอลกษณะความเจบปวย

1.4 การชวยเหลอใหไดปฏบตศาสนกจตามความเชอของทาน

2. ดานการไดรบการชวยเหลออยางเหมาะสม ปลอดภย ตามความตองการ และตามสภาพความเจบปวยของแตละบคคล

2.1 การประเมนอาการและปญหาของทานอยางตอเนอง

2.2 การตอบสนองทนทเมอทานมปญหาหรอตองการความชวยเหลอ

2.3 การชวยเหลอดแลใหทานนอนหลบพกผอนอยางเพยงพอ

2.4 การชวยเหลอทานในการท ากจวตรประจ าวน

2.5 การดแลใหทานอยในสงแวดลอมทสะอาดและปลอดภย

2.6 การดแลเอาใจใสตอทานอยางเหมาะสมกบ

131

ขอค าถาม

ระดบความพงพอใจ

มากทสด (5)

มาก (4)

ปานกลาง (3)

นอย (2)

นอยทสด (1)

สภาพความเจบปวยของทาน

2.7 การใหบรการแกทานอยางมความรและความเชยวชาญ

2.8 การเปดโอกาสใหทานไดพดคย แสดงความรสก หรอความกงวลใจเกยวกบอาการเจบปวย

2.9 การตดตามอาการของทานเปนระยะๆ 2.10 ความพงพอใจตอคณภาพการพยาบาล

3. ดานการไดรบความรเกยวกบความเจบ ปวย และแผนการรกษา ตลอดจนมสวนรวมในการวางแผนการรกษาพยาบาล

3.1 การอธบายเกยวกบกจกรรมและผลของการรกษาพยาบาลททานจะไดรบ

3.2 การอธบายเหตผลเกยวกบความเจบปวดหรอความไมสขสบายอนๆของทาน

3.3 การมสวนรวมในการตดสนใจเกยวกบการดแลรกษาพยาบาล

3.4 ไดรบค าแนะน าเกยวกบการปฏบตตวขณะรกษาอยในโรงพยาบาล

3.5 ไดรบค าแนะน าเกยวกบการปฏบตตวหรอดแลตนเองกอนออกจากโรงพยาบาล

132

แบบสอบถามความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ของพยาบาลวชาชพ

รหสแบบสอบถาม................................

ค าชแจง แบบสอบถามชดนมวตถประสงคเพอประเมนความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ของทานอนจะน ามาซงการพฒนาคณภาพการพยาบาลและความเจรญกาวหนาทางวชาชพพยาบาลขององคกร

แบบสอบถามฉบบนม 2 ตอน ประกอบดวย ตอนท 1 แบบสอบถามขอมลทวไปจ านวน 4 ขอ ตอนท 2 แบบสอบถามความพงพอใจของพยาบาลวชาชพ ในการใชแบบบนทกทางการ

พยาบาลแบบ Focus charting จ านวน 15 ขอ ขอใหทานอานค าอธบายและค าแนะน าในการตอบแบบสอบถามใหเขาใจกอนทจะท าการ

ตอบแบบสอบถาม 1. โปรดแสดงความเหนทกขอ 2. ไมตองเขยนชอ-สกลของทานลงในแบบสอบถาม 3. ค าตอบของทานไมมผลตอหนาทการงานของทานแตอยางใด 4. ขอใหทานแสดงความคดเหนลงในแบบสอบถาม ใหตรงกบความเปนจรงของทานมาก ทสด 5. แบบสอบถามฉบบนไมมค าตอบทถกหรอผดแตอยางใดทงสน 6. ค าตอบทไดจากแบบสอบถามฉบบน จะถกเกบรกษาไวเปนความลบ การวเคราะหและ

การเสนอผลการวจยจะกระท าในลกษณะภาพรวม ขอขอบคณททานกรณาสละเวลาตอบแบบสอบถาม

พ.ท.หญงพจนย ธระกล ผวจย

133

ตอนท 1 แบบสอบถามขอมลทวไป กรณาเตมขอความหรอขดเครองหมายลงในชองทตรงกบความเปนจรง

1. อาย..........ป 2. ระดบการศกษาสงสด ( ) ปรญญาตร ( ) ปรญญาโท 3. ระยะเวลาทปฏบตงานโดยรวม...................ป 4. ระยะเวลาทปฏบตงานในหอผปวยอายรกรรมหญง...................ป

ตอนท 2 แบบสอบถามความพงพอใจของพยาบาลวชาชพตอการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ค าอธบาย ระดบ 5 หมายถง ขอความดงกลาวตรงกบความรสกของทานมากทสด ระดบ 4 หมายถง ขอความดงกลาวตรงกบความรสกของทานมาก ระดบ 3 หมายถง ขอความดงกลาวตรงกบความรสกของทานปานกลาง ระดบ 2 หมายถง ขอความดงกลาวตรงกบความรสกของทานนอย ระดบ 1 หมายถง ขอความดงกลาวตรงกบความรสกของทานนอยทสด

134

ขอค าถาม

ระดบความพงพอใจ

มากทสด (5)

มาก (4)

ปานกลาง (3)

นอย (2)

นอยทสด (1)

แบบบนทกทางการพยาบาลแบบFocus charting 1. ชวยรวบรวมขอมลปญหาของผปวยอยางครบถวน

2. ชวยใหบนทกการวางแผนการพยาบาลไดอยางครบถวน

3. ชวยใหบนทกขอมลความกาวหนาเกยวกบอาการและอาการแสดงของผปวยอยางตอเนอง

4. ชวยใหบนทกระยะเวลาทชดเจนในการตดตามอาการเปลยนแปลงของผปวย

5. ชวยใหเหนถงการปฏบตการพยาบาลอยางตอเนอง

6. ชวยใหเหนการตอบสนองของผปวยตอการปฏบตการพยาบาลไดอยางชดเจน

7. ลดความซ าซอนในการบนทก

8. ใชสอสารระหวางทมสขภาพไดอยางมประสทธภาพ

9. ชวยใหบนทกขอมลทเปนประโยชนและสามารถน ามาใชเปนแนวทางในการดแลผปวยไดอยางถกตอง

10. ใชเวลาในการบนทกขอวนจฉยทางการพยาบาลหรอประเดนส าคญ อยางมประสทธภาพ

11. ใชเวลาในการบนทกขอมลทประเมน

135

ขอค าถาม

ระดบความพงพอใจ

มากทสด (5)

มาก (4)

ปานกลาง (3)

นอย (2)

นอยทสด (1)

หรอรวบรวมไดอยางมประสทธภาพ

12. ใชเวลาในการบนทกการปฏบตการพยาบาลอยางมประสทธภาพ

13. ใชเวลาในการบนทกการตอบสนองของผปวย อยางมประสทธภาพ

14. มความสะดวกในการบนทกการปฏบตการพยาบาลไดอยางตอเนอง

15. ทานพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting

136

ภาคผนวก ฉ ตารางผลการวเคราะหขอมลและ

สรปคาดชนความตรงตามเนอหาของเครองมอทใชในการวจย

137

ตารางท 7 เปรยบเทยบคาเฉลยคณภาพการพยาบาลตามการรบรของผปวย กอนและหลงการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting จ าแนกตามรายขอ

คณภาพการพยาบาล

คะแนน เตม (5)

กอนการใชแบบบนทกทางการ พยาบาลแบบ

Focus charting (N=20)

หลงการใชแบบ บนทกทางการ พยาบาลแบบ

Focus charting (N=20)

t-test p-value

X SD X SD

การบอกกลาวและขอความ รวมมอกอนใหการพยาบาล 4.45 .82 4.50 .88 .165 .435 การปฏบตการพยาบาลทมดชด และระมดระวงการเปดเผยรางกายขณะใหการพยาบาล 4.30 .73 4.6 .68 1.241 .115 การไดรบบรการ โดยไมม

การเลอกปฏบตในดาน

ฐานะ เชอชาต ศาสนา เพศ

อาย หรอลกษณะความ

เจบปวย 4.70 .57 4.65 .58

.252 .402 การชวยเหลอใหไดปฏบต

ศาสนกจตามความเช 3.90 1.33 4.25 .91

.924

.183

การประเมนอาการและ

ปญหาของทานอยาง

ตอเนอง 4.25 ..78 44.50 ..60

.674

.055

การตอบสนองทนทเมอม

ปญหาหรอตองการความ

ชวยเหลอ 4.25 1.20 4.45 .68 .

.567 .

.288

138

ตารางท 7 (ตอ)

คณภาพการพยาบาล

คะแนน เตม (5)

กอนการใชแบบบนทกทางการ พยาบาลแบบ

Focus charting (N=20)

หลงการใชแบบ บนทกทางการ พยาบาลแบบ

Focus charting (N=20)

t-test p-value

X SD X SD

การชวยเหลอดแลใหนอน

หลบพกผอนอยางเพยงพอ 4.25 .96 4.35 .87

.335

.370

การชวยเหลอในการท า

กจวตรประจ าวน 3.75 1.37 4.35 .81

.747

.453

การดแลใหอยใน

สงแวดลอมทสะอาดและ

ปลอดภย 4.20 1.15 4.60 59

1.798

.

.044*

การดแลเอาใจใสอยาง

เหมาะสมกบสภาพความ

เจบปวย 4.45 .88 4.65 .58

.418

.340

การใหบรการแกอยางม

ความรและความเชยวชาญ 4.25 .91 4.65 .74

1.566

.067

การเปดโอกาสใหไดพดคย แสดงความรสก หรอความกงวลใจเกยวกบอาการเจบปวย

4.00

1.29

4.65

.48

.096

.

.025* การตดตามอาการเปน

ระยะๆ

4.30

1.12

4.75

.44

1.277

.108

139

ตารางท 7 (ตอ)

คณภาพการพยาบาล

คะแนน เตม (5)

กอนการใชแบบบนทกทางการ พยาบาลแบบ

Focus charting (N=20)

หลงการใชแบบ บนทกทางการ พยาบาลแบบ

Focus charting (N=20)

t-test p-value

X SD X SD

ความพงพอใจตอคณภาพ

การพยาบาล

44.45 .82 4.50 .60 1.552 .068

การอธบายเกยวกบกจกรรม

และผลของการรกษา

พยาบาลทจะไดรบ 4.25 .96 4.50 .60

1.000

.165

การอธบายเหตผลเกยวกบ

ความเจบปวดหรอความ

ไมสขสบายอนๆ 3.85 1.26 4.50 .68

2.096

.025*

การมสวนรวมในการ

ตดสนใจเกยวกบการดแล

รกษาพยาบาล 4.10 1.02 4.65 .58

.342

.015*

ไดรบค าแนะน าเกยวกบการ

ปฏบตตวขณะรกษาอยใน

โรงพยาบาล 3.90 1.11 4.80 .41

.214

.002*

ไดรบค าแนะน าเกยวกบการ

ปฏบตตวหรอดแลตนเอง

กอนออกจากโรงพยาบาล

3.85 1.22 4.60 .59

.380

.

.014*

*p<.05

140

ตารางท 8 สรปคาดชนความตรงตามเนอหาของเครองมอทใชในการวจย (Content validity index)

ชดท ชอเครองมอ คาCVI 1 แผนการสอนเรอง การบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus

charting

0.92 2 คมอการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting 0.80

3 แบบวดความรการบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting 0.83

4 แบบตรวจสอบคณภาพการบนทกทางการพยาบาล 1.00 5 แบบสอบถามคณภาพการพยาบาลตามการรบรของผปวย 0.94

6 แบบสอบถามความพงพอใจในการใชแบบบนทกทางการพยาบาลแบบ Focus charting ของพยาบาลวชาชพ

0.96

141

ประวตผเขยนวทยา นพนธ

ประวตผเขยนวทยานพนธ

พ.ท.หญง พจนย ธระกล เกดเมอวนท 29 มนาคม พ.ศ.2505 ทจงหวดลพบร ส าเรจการศกษา ประกาศนยบตรพยาบาล ผดงครรภและอนามย จากโรงเรยนพยาบาลกองทพบก (ปจจบนคอ วทยาลยพยาบาลกองทพบก) ในป พ.ศ. 2526 และส าเรจการศกษา พยาบาลศาสตรบณฑต จากมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช ในป พ.ศ. 2538 เขาศกษาในหลกสตรพยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาการบรหารการพยาบาล จฬาลงกรณมหาวทยาลย ในป พ.ศ. 2555 ปจจบนปฏบตงานในต าแหนงพยาบาลหวหนาหนวยไตเทยม โรงพยาบาลอานนทมหดล จงหวดลพบร