04/19/2023 1

Apolitik Olanın Politikleşmesi ve

Politik Olanın Dijitalleşmesi

Doç.Dr. Ulaş Başar Gezginulasbasar@gmail.com

Fotoğraf Kaynakları: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/a1/2013_Taksim_Gezi_Park_protests_(15th_June).jpg, http://www.agos.com.tr/upload/haber/nm_550_sergi_1212.jpg, http://www.tersninja.com/wp-content/uploads/2013/11/gezi-direni%C5%9Fi-2.jpg, http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/29/Taksim_Gezi_Park%C4%B1_protestolar%C4%B1.jpg

2

Özet• Artan düzeylerdeki siyasal katılımın zamansal-

uzamsal bir coğrafyası olarak Türkiye’nin 2013’ü, içiçe geçmiş iki sürece gömülü durumda: Apolitik olanın politikleşmesi ve politik olanın dijitalleşmesi. Bu iki eğilim, yalnızca artan düzeylerdeki siyasal katılıma katkı sağlamakla kalmıyor; aynı zamanda, sosyal medyanın her yerde birdenliği yoluyla, resmi siyasal iklime yönelik bir geribildirim ve ileribildirim düzeneği olarak hizmet veriyor. Sosyal psikolojik bir açıdan, bu siyasal diriliş, siyasal etkililik (political efficacy) kavramıyla (siyasal eylemlerin dünyayı değiştirebileceğine duyulan inanç) sıkıca birbirine bağlı. Bu açıdan, siyasal etkililik, yalnızca siyasal ve toplumbilimsel bir değişken değil, aynı zamanda algılarla ilgili olan ve sözümona ‘toplumsal olgular’la ilgili olmayan sosyal psikolojik bir değişken. Bu ayrım, neredeyse tümüyle, muhalefeti ve protestoları nesneleştiren açıklamalarla (örneğin, yapısal etmenler, işsizlik, başka bir seçeneğin kalmaması vb.) özneleştiren açıklamalar

(örneğin, duygular, inançlar, tutumlar, kararlar vb.) arasındaki ayrıma, özgür irade ile belirlenimcilik tartışmalarına ve bir de, kitle iletişim modelleriyle kullanımlar ve doyumlar modelleri arasındaki ayrıma karşılık geliyor. Anonimlik, nonimlik, südonimlik, inanılırlık, çokyönlülük ve kullanıcı-üretimi medya, siyasal etkililik algısını bir ölçüde kolaylaştırıyor. İkincisi, sosyal medya kullanımı, insanların, kullanıcı adını ve/ya da profil fotoğrafını değiştirmek, protesto paylaşımları yapmak, devlet temsilcilerine tvit atmak, video üretmek, düzenlemek, altyazılamak, dilekçe imzalamak vb. gibi sert ve yumuşak muhalefet biçimlerini içeren geniş bir tayfta protesto yapmalarına olanak sağlıyor. Bu bağlamda, bu çalışma, apolitik olanın politikleşmesini ve politik olanın dijitalleşmesini birbirine koşut süreçler olarak tartışıyor.

• Anahtar Sözcükler: Medya psikolojisi, sosyal psikoloji, sosyal medya çalışmaları, siyasal katılım ve medya etkileri.

04/19/2023 3

Apolitik Olanın Politikleşmesi

Fotoğraf Kaynakları: http://cdn.listelist.com/wp-content/uploads/2013/06/kahrolsun-bazi-seyler.png; http://www.halkizbiz.com/images/haberler/apolitik_gencler_imaji_gercek_degildi_h5069.jpg ; http://ekonomikdurum.com/Images/haberler/apolitik-genclik-efsanesi-yikildi.jpg

04/19/2023 4

Politik Olanın Dijitalleşmesi

04/19/2023 5

Artan Düzeylerdeki Siyasal Katılım

Fotoğraf Kaynakları: http://gazeteci.tv/images/haber/1249076575.jpg; http://www.21yyte.org/assets/uploads/images/polis_taksim_ve_gezi_parki_ni_gostericil.jpg ; http://i.radikal.com.tr/480x325/2013/06/09/fft64_mf1493862.Jpeg

04/19/2023 6

Sosyal Medyanın Her Yerde Birdenliği

Fotoğraf Kaynakları: http://3.bp.blogspot.com/-x2CkJMKpRyk/UanVkPDhGeI/AAAAAAAAL2g/I46_5JiOUpw/s1600/kad%C4%B1ko%CC%88y+4.jpg; http://vagus.tv/wp-content/uploads/2013/08/k%C3%B6pr%C3%BC.jpg; http://www.kpssrehber.com/Kutuphane/Resim/guncel/557314.jpg

04/19/2023 7

Resmi Siyasal İklime Yönelik Geribildirim ve İleribildirim

04/19/2023 8

Siyasal Diriliş

Fotoğraf Kaynakları: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/tr/thumb/e/e1/1may%C4%B1s_77_1.jpg/230px-1may%C4%B1s_77_1.jpg; http://2.bp.blogspot.com/-QIoIgKe61mw/Tb2VdgTbI-I/AAAAAAAABdM/1RrGKth1ofE/s640/1mayis1977.jpg

04/19/2023 9

Siyasal Etkililik

Fotoğraf Kaynakları: http://www.itusozluk.com/image/gezi-parki-eylemlerinde-duvar-yazilari_507289.jpg, http://2.bp.blogspot.com/-GkJ_Q46mhHg/UaswAlRmJrI/AAAAAAAACmY/rrWS4PJR1gQ/s1600/IMG_4373.JPG

04/19/2023 10

Direnişi Nesneleştiren Açıklamalar

• Yapısal etmenler, • İşsizlik, • Başka bir seçeneğin kalmaması vb.

Fotoğraf Kaynağı: http://www.bianet.org/bianet/toplum/147690-mezuniyet-torenlerinde-gezi-direnisi

04/19/2023 11

Özneleştiren Açıklamalar

• Duygular, • İnançlar, • Tutumlar, • Kararlar vb.

Fotoğraf Kaynağı: http://3.bp.blogspot.com/-XEGnXgYVyQE/UbBi0dtPXYI/AAAAAAAAQUc/uAOvBobYD08/s1600/Gezi+Park%C4%B11.JPG

04/19/2023 12

Özgür İrade vs. Belirlenimcilik

Fotoğraf Kaynakları: http://www.kulturmafyasi.com/wp-content/uploads/2014/01/gezi-direnisi1.jpg; http://evrimagaci.org/dosyalar/fotograflar/73/3423_73_580479_625549347470480_301934239_n.jpg ; http://www.derindusunce.org/wp-content/uploads/2011/01/sans_kader_ozgur_irade_2.jpg

04/19/2023 13

Kitle İletişim Modelleri vs.

Kullanımlar ve Doyumlar Modelleri

Kaynaklar: http://thepowerofmedia.files.wordpress.com/2012/02/screen-shot-2012-02-28-at-8-11-14-pm.png; http://thepowerofmedia.files.wordpress.com/2012/02/screen-shot-2012-02-28-at-9-06-56-pm.png; http://timothyblotz.files.wordpress.com/2013/07/uses-gratifications-social-media-model-1.jpg

04/19/2023 14

Sosyal Medya

• Anonimlik, nonimlik, südonimlik, • inanılırlık, • çokyönlülük • kullanıcı-üretimi medya

04/19/2023 15

Muhalefet Yelpazesi

• kullanıcı adını ve/ya da profil fotoğrafını değiştirmek,

• protesto paylaşımları yapmak, • devlet temsilcilerine tvit atmak, • video üretmek, düzenlemek, altyazılamak, • dilekçe imzalamak

04/19/2023 16Fotoğraf Kaynağı: http://www.medyafaresi.com/g2/64f_f5881.jpg