Apteki pod lupą Funduszu - farmacjapraktyczna.pl fileU dzieci w wieku powyżej 10 lat i młodzieży metformina może być stosowana w monoterapii lub w skojarzeniu z insuliną. Wykazano

POLPHARMA FARMACEUTOM Nr 5 (22) Maj 2009 Cena: 6,70 zł

PRAKTYCZNY MAGAZYN DLA FARMACEUTÓW WWW.FARMACJAPRAKTYCZNA.PL

Apteki pod lupą Funduszu

TEMAT MIESIĄCA

NAUKA

zaburzenia erekcjipróby leczenia podejmuje wciąż niewielu Polaków

lekarz w aptece

pacjent, którego należy traktować

jak partnera

metamizol – poznaj

fakty i mitynajnowsze badania

potwierdzają bezpieczeństwo

i skutecznośćstosowania leku

załóż stronę WWWzareklamuj swoją aptekę w sieci

_OKLADKA lupka.indd 3 23-04-09 14:06:08

Po pierwsze Formetic• Dostępny w opakowaniach 30 i 60 tabl.

• Najkorzystniejsza odpłatność dla pacjenta za op. 60 tabl.*

500 mg,

850 mg,

1000 mg.

FORM

/046

/04-

2009

FORMETIC (Metforminum). Skład i postać: Tabletki powlekane, 1 tabletka zawiera odpowiednio 500 mg, 850 mg lub 1000 mg metforminy. Wskazania: Leczenie cukrzycy typu 2, zwłaszcza u pacjentów z nadwagą, gdy za pomocą ściśle przestrzeganej diety i ćwiczeń zycznych nie można uzyskać właściwej kontroli glikemii. U dorosłych metformina może być stosowana w monoterapii lub w skojarzeniu z innymi doustnymi lekami przeciwcukrzycowymi lub insuliną. U dzieci w wieku powyżej 10 lat i młodzieży metformina może być stosowana w monoterapii lub w skojarzeniu z insuliną. Wykazano zmniejszenie powikłań cukrzycowych u dorosłych pacjentów z nadwagą z cu- krzycą typu 2, leczonych metforminą jako lekiem pierwszego rzutu, u których leczenie dietą nie przyniosło oczekiwanych rezultatów. Dawkowanie i sposób podawania: Dorośli: Monoterapia lub leczenie skojarzone z innymi doustnymi lekami przeciwcukrzycowymi: Zwykle od 500 mg do 850 mg metforminy 2 lub 3 razy na dobę podczas lub po posiłku, po 10 - 15 dniach należy ustalić dawkę na podstawie wyników badania stężenia glukozy we krwi. Maksymalna dawka dobowa metforminy wynosi 3 g, przyjmowana w 2 - 3 dawkach podzielonych. W przypadku planowanej zamiany innego doustnego leku przeciwcukrzycowego na metforminę, należy odstawić poprzednio stosowany preparat i zastosować met- forminę w powyżej podanych dawkach. Leczenie skojarzone z insuliną: Stosowanie metforminy i insuliny w terapii skojarzonej pozwala osiągnąć lepszą kontrolę stężenia glukozy we krwi. Początkowo od 500 mg do 850 mg 2 lub 3 razy na dobę, natomiast dawkę insuliny ustala się na podstawie wyników badania stężenia glukozy we krwi. Pacjenci w podeszłym wieku: Dawkę metforminy należy ustalić na podstawie oceny czynności nerek, ze względu na ryzyko zmniejszenia czynności nerek u tych pacjentów. Konieczne jest regularne kontrolowanie czynności nerek. Dzieci i młodzież: Monoterapia lub leczenie skojarzone z insuliną: Formetic 500 mg, 850 mg i 1000 mg może być stosowany u dzieci w wieku powyżej 10 lat i młodzieży. Zwykle początkowa dawka wynosi od 500 mg do 850 mg metforminy raz na dobę, w czasie lub po posiłku. Po 10 - 15 dniach dawkę należy ustalić na podstawie wyników badania stężenia glukozy we krwi. Maksymalna dawka metforminy wynosi 2 g na dobę, przyjmowana w 2 lub 3 dawkach podzielonych. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na metforminę lub na którąkolwiek substancję pomocniczą, kwasica ketonowa, stan przedśpiączkowy w cukrzycy, niewydolność nerek lub zaburzenia czynności nerek (klirens kreatyniny <60 ml/min). Ostre stany mogące prowadzić do zaburzeń czynności nerek, takie jak: odwodnienie, ciężkie zakażenie, wstrząs, dożylne podawanie środków kontrastowych zawierających jod. Ostre i przewlekłe choroby, które mogą spowodować ostre niedotlenienie tkanek, takie jak: niewydolność serca lub niewydolność oddechowa, świeżo przebyty zawał mięśnia sercowego, wstrząs. Niewydolność wątroby, ostre zatrucie alkoholem, alkoholizm. Okres karmienia piersią. Ostrzeżenia i zaleca-ne środki ostrożności: Należy przestrzegać zaleceń dietetycznych, rutynowo wykonywać badania monitorujące przebieg cukrzycy, zaleca się ostrożne stosowanie z insuliną lub pochodnymi sulfonylomocznika. Kwasica mleczanowa: Kwasica mleczanowa jest rzadko występującym, ale ciężkim powikłaniem metabolicznym (obarczonym dużą śmiertelnością w przypadku braku natychmiastowego leczenia), mogącym wystąpić w wyniku kumulacji metforminy. Czynność nerek: przed rozpoczęciem leczenia należy oznaczyć stężenie kreatyniny w surowicy i następnie regularnie je kontrolować: u pacjentów z prawidłową czynnością nerek przynajmniej raz do roku; przynajmniej dwa do czterech razy w ciągu roku u pacjentów, u których stężenie kreatyniny jest bliskie górnej granicy normy, oraz u pacjentów w podeszłym wieku. Podawanie środków kontrastowych zawierających jod: Ponieważ dożylne podanie środków kontrastowych zawierających jod może spowodować niewydolność nerek, metforminę należy odstawić przed badaniem. Jej podawanie można wznowić nie wcześniej niż po 48 godzinach po badaniu i tylko po stwierdzeniu prawidłowej czynności nerek. Zabiegi chirurgiczne: Podawanie metforminy należy przerwać na 48 godzin przed planowanym zabiegiem chirurgicznym ze znieczuleniem ogólnym, rdzeniowym bądź zewnątrzoponowym. Leczenie można wznowić nie wcześniej niż po 48 godzinach po zabiegu i odzyskaniu zdolności przyjmowania pokarmów drogą doustną, i tylko po stwierdzeniu prawidłowej czynność nerek. Dzieci i młodzież: Przed rozpoczęciem stosowania metforminy należy potwierdzić rozpoznanie cukrzycy typu 2. Nie odnotowano wpływu metforminy na wzrost i dojrzewanie płciowe podczas rocznych badań klinicznych, jednak badania długoterminowe u dzieci i młodzieży w tym kierunku nie są dostępne. Z tego względu zaleca się uważną obserwację powyższych parametrów u dzieci w trakcie stosowania metforminy, szczególnie u dzieci przed okresem dojrzewania. Dzieci w wieku od 10 do 12 lat: Należy zachować ostrożność stosując metforminę u dzieci w wieku od 10 do 12 lat. Działania niepożądane: Nudności, wymioty, biegunka, bóle brzucha i utrata apetytu (większości przypadków ustępuje samoistnie), kwasica mleczanowa (0,03 przypadki/1000 pacjentolat), zaburzenia smaku, zmniejszenie wchłaniania witaminy B12. Nieprawidłowe wyniki testów wątrobowych lub zapalenie wątroby ustępujące po odstawieniu preparatu, reakcje skórne, takie jak rumień, świąd, pokrzywka. Podmiot odpowiedzialny: ZF Polpharma SA. Pozwolenie na dopuszczenie do obrotu: Formetic 500 mg, 825 mg i 1000 mg odpowiednio 14181, 14182 i 14183 wydane przez MZ. Dodatkowych informacji o leku udziela: Polpharma Biuro Handlowe Sp. z o.o., ul. Bobrowiecka 6, 00-728 Warszawa, tel. +48 22 364 01 00; fax. +48 22 364 01 02. www.polpharma.pl. Lek wydawany na podstawie recepty. Cena detaliczna dla dawki 500 mg opak. 30 tabl., 60 tabl.; dawki 850 mg opak. 30 tabl., 60 tabl.; dawki 1000 mg opak. 30 tabl., 60 tabl. wynosi odpowiednio PLN: 5,21, 9,49; 6,86, 12,66; 8,25, 16,49. Odpłatność dla pacjenta wynosi odpowiednio PLN: 3,66, 6,40; 3,73, 6,40; 3,21, 6,40.

* Odpłatnośc dla pacjenta na podstawie Rozporządzenia Ministra Zdrowia z 23 lutego 2009 ( Dz. U. nr 35 z 2009r. poz. 275) obowiązujące od 16 marca 2009 r.

640pln00wszystkie dawki!

6660 tabletektktk

205x297_Prasowa_Formetic_C.indd 1 2009-04-10 11:05:2402-03 spis tresci.indd 1 23-04-09 14:08:42

Spis treści

www.farmacjapraktyczna.pl 3

Aktualności

5 Informacje

8 Ciekawostki

10 Wywiad z Prezesem Rady Śląskiej Izby Aptekarskiej

O kontrowersyjnych i budzą-cych emocje w środowisku farmaceutów działaniach kontrolnych prowadzonych w aptekach przez Narodowy Fundusz Zdrowia, rozmawia-my z dr n. farm. Stanisławem Piechulą.

12 Sonda: Dlaczego mamy od-powiadać za błędy lekarzy?

Farmaceuci mówią nam, co sądzą na temat kontroli pro-wadzonych w ich aptekach przez Narodowy Fundusz Zdrowia.

Prawo

14 Technicy też chcą się szkolić

Związek Zawodowy Tech-ników Farmacji domaga się, by prawo nakładało na techników taki sam obowią-zek ciągłego podnoszenia kwalifikacji, jak w przypadku magistrów farmacji.

Opieka farmaceutyczna

15 Zaburzenia erekcji Około 1,5 mln Polaków cierpi

na zaburzenia erekcji. Tylko 1 na 10 podejmuje leczenie.

18 ICE ratuje życie Noszenie przy sobie karty ICE

daje ratownikom możliwość szybkiego powiadomienia o wypadku naszych bliskich.

20 Przychodzi lekarz do apteki...

Pacjent, którego należy traktować jak partnera.

Prowadzenie apteki 22 Apteka w sieci

- jak założyć stronę WWW Praktyczny poradnik, który

pomoże Państwa aptece zaistnieć w Internecie.

24 Zgrany zespół wróży sukces Budowanie zespołu

to kluczowe zadanie dla menedżera apteki.

26 Poszukiwana tania apteka Strategia cenowa to najważ-niejszy element marketingu aptecznego.

Nauka

28 Metamizol – fakty i mity Najnowsze badania podważa-ją dotychczasowe informacje na temat jednego z najpopu-larniejszych leków na świecie.

31 Rola suplementacji luteiny i mikroelementów w chorobach oczu

Życie jest piękne

34 Metamorfozy 36 Przysmak z jaskiń

Lombardii Doskonały ser gorgonzola

wytwarza się według niezmie-nionej od IX w. receptury.

37 Kuchnia farmaceutyczna

38 Zdrowiej w biegu Jeśli jeszcze nie uprawiasz

joggingu, to pora zacząć!

39 Z życia farmaceuty Zabawne historie

z codziennej praktyki.

40 Recenzje książek, filmów i płyt

42 Krzyżówka

15 20 28

Nr 5(22) maj 2009

„Farmacja Praktyczna”Redaktor merytoryczna: Barbara Misiewicz-Jagielak Redaguje zespół: Dominika Bandurska, Lilianna Bartowska -Lewicka, Marta Gawrylik, Justyna Grudniak, Maciej Jarosz, Monika Jasłowska, Magdalena Mikulska, Barbara Misiewicz-Jagielak, Joanna Ordańska, Bożenna Płatos, Artur Schab, Izabela Sundmann.

Na zlecenie: Polpharma Biuro Handlowe Sp. z o.o., ul. Bobrowiecka 6, 00-728 Warszawa Wydawca: Valkea Media S.A., ul. Elbląska 15/17, 01-747 Warszawa Redaktor naczelny: Łukasz Kuźmiński Dyrektor projektu: Tomasz Opiela Projekt graficzny: Wojciech Jastrzębski

zdjęcia: istockphoto/stocxpert/dreamstime/123RF

Po pierwsze Formetic• Dostępny w opakowaniach 30 i 60 tabl.

• Najkorzystniejsza odpłatność dla pacjenta za op. 60 tabl.*

500 mg,

850 mg,

1000 mg.

FORM

/046

/04-

2009

FORMETIC (Metforminum). Skład i postać: Tabletki powlekane, 1 tabletka zawiera odpowiednio 500 mg, 850 mg lub 1000 mg metforminy. Wskazania: Leczenie cukrzycy typu 2, zwłaszcza u pacjentów z nadwagą, gdy za pomocą ściśle przestrzeganej diety i ćwiczeń zycznych nie można uzyskać właściwej kontroli glikemii. U dorosłych metformina może być stosowana w monoterapii lub w skojarzeniu z innymi doustnymi lekami przeciwcukrzycowymi lub insuliną. U dzieci w wieku powyżej 10 lat i młodzieży metformina może być stosowana w monoterapii lub w skojarzeniu z insuliną. Wykazano zmniejszenie powikłań cukrzycowych u dorosłych pacjentów z nadwagą z cu- krzycą typu 2, leczonych metforminą jako lekiem pierwszego rzutu, u których leczenie dietą nie przyniosło oczekiwanych rezultatów. Dawkowanie i sposób podawania: Dorośli: Monoterapia lub leczenie skojarzone z innymi doustnymi lekami przeciwcukrzycowymi: Zwykle od 500 mg do 850 mg metforminy 2 lub 3 razy na dobę podczas lub po posiłku, po 10 - 15 dniach należy ustalić dawkę na podstawie wyników badania stężenia glukozy we krwi. Maksymalna dawka dobowa metforminy wynosi 3 g, przyjmowana w 2 - 3 dawkach podzielonych. W przypadku planowanej zamiany innego doustnego leku przeciwcukrzycowego na metforminę, należy odstawić poprzednio stosowany preparat i zastosować met- forminę w powyżej podanych dawkach. Leczenie skojarzone z insuliną: Stosowanie metforminy i insuliny w terapii skojarzonej pozwala osiągnąć lepszą kontrolę stężenia glukozy we krwi. Początkowo od 500 mg do 850 mg 2 lub 3 razy na dobę, natomiast dawkę insuliny ustala się na podstawie wyników badania stężenia glukozy we krwi. Pacjenci w podeszłym wieku: Dawkę metforminy należy ustalić na podstawie oceny czynności nerek, ze względu na ryzyko zmniejszenia czynności nerek u tych pacjentów. Konieczne jest regularne kontrolowanie czynności nerek. Dzieci i młodzież: Monoterapia lub leczenie skojarzone z insuliną: Formetic 500 mg, 850 mg i 1000 mg może być stosowany u dzieci w wieku powyżej 10 lat i młodzieży. Zwykle początkowa dawka wynosi od 500 mg do 850 mg metforminy raz na dobę, w czasie lub po posiłku. Po 10 - 15 dniach dawkę należy ustalić na podstawie wyników badania stężenia glukozy we krwi. Maksymalna dawka metforminy wynosi 2 g na dobę, przyjmowana w 2 lub 3 dawkach podzielonych. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na metforminę lub na którąkolwiek substancję pomocniczą, kwasica ketonowa, stan przedśpiączkowy w cukrzycy, niewydolność nerek lub zaburzenia czynności nerek (klirens kreatyniny <60 ml/min). Ostre stany mogące prowadzić do zaburzeń czynności nerek, takie jak: odwodnienie, ciężkie zakażenie, wstrząs, dożylne podawanie środków kontrastowych zawierających jod. Ostre i przewlekłe choroby, które mogą spowodować ostre niedotlenienie tkanek, takie jak: niewydolność serca lub niewydolność oddechowa, świeżo przebyty zawał mięśnia sercowego, wstrząs. Niewydolność wątroby, ostre zatrucie alkoholem, alkoholizm. Okres karmienia piersią. Ostrzeżenia i zaleca-ne środki ostrożności: Należy przestrzegać zaleceń dietetycznych, rutynowo wykonywać badania monitorujące przebieg cukrzycy, zaleca się ostrożne stosowanie z insuliną lub pochodnymi sulfonylomocznika. Kwasica mleczanowa: Kwasica mleczanowa jest rzadko występującym, ale ciężkim powikłaniem metabolicznym (obarczonym dużą śmiertelnością w przypadku braku natychmiastowego leczenia), mogącym wystąpić w wyniku kumulacji metforminy. Czynność nerek: przed rozpoczęciem leczenia należy oznaczyć stężenie kreatyniny w surowicy i następnie regularnie je kontrolować: u pacjentów z prawidłową czynnością nerek przynajmniej raz do roku; przynajmniej dwa do czterech razy w ciągu roku u pacjentów, u których stężenie kreatyniny jest bliskie górnej granicy normy, oraz u pacjentów w podeszłym wieku. Podawanie środków kontrastowych zawierających jod: Ponieważ dożylne podanie środków kontrastowych zawierających jod może spowodować niewydolność nerek, metforminę należy odstawić przed badaniem. Jej podawanie można wznowić nie wcześniej niż po 48 godzinach po badaniu i tylko po stwierdzeniu prawidłowej czynności nerek. Zabiegi chirurgiczne: Podawanie metforminy należy przerwać na 48 godzin przed planowanym zabiegiem chirurgicznym ze znieczuleniem ogólnym, rdzeniowym bądź zewnątrzoponowym. Leczenie można wznowić nie wcześniej niż po 48 godzinach po zabiegu i odzyskaniu zdolności przyjmowania pokarmów drogą doustną, i tylko po stwierdzeniu prawidłowej czynność nerek. Dzieci i młodzież: Przed rozpoczęciem stosowania metforminy należy potwierdzić rozpoznanie cukrzycy typu 2. Nie odnotowano wpływu metforminy na wzrost i dojrzewanie płciowe podczas rocznych badań klinicznych, jednak badania długoterminowe u dzieci i młodzieży w tym kierunku nie są dostępne. Z tego względu zaleca się uważną obserwację powyższych parametrów u dzieci w trakcie stosowania metforminy, szczególnie u dzieci przed okresem dojrzewania. Dzieci w wieku od 10 do 12 lat: Należy zachować ostrożność stosując metforminę u dzieci w wieku od 10 do 12 lat. Działania niepożądane: Nudności, wymioty, biegunka, bóle brzucha i utrata apetytu (większości przypadków ustępuje samoistnie), kwasica mleczanowa (0,03 przypadki/1000 pacjentolat), zaburzenia smaku, zmniejszenie wchłaniania witaminy B12. Nieprawidłowe wyniki testów wątrobowych lub zapalenie wątroby ustępujące po odstawieniu preparatu, reakcje skórne, takie jak rumień, świąd, pokrzywka. Podmiot odpowiedzialny: ZF Polpharma SA. Pozwolenie na dopuszczenie do obrotu: Formetic 500 mg, 825 mg i 1000 mg odpowiednio 14181, 14182 i 14183 wydane przez MZ. Dodatkowych informacji o leku udziela: Polpharma Biuro Handlowe Sp. z o.o., ul. Bobrowiecka 6, 00-728 Warszawa, tel. +48 22 364 01 00; fax. +48 22 364 01 02. www.polpharma.pl. Lek wydawany na podstawie recepty. Cena detaliczna dla dawki 500 mg opak. 30 tabl., 60 tabl.; dawki 850 mg opak. 30 tabl., 60 tabl.; dawki 1000 mg opak. 30 tabl., 60 tabl. wynosi odpowiednio PLN: 5,21, 9,49; 6,86, 12,66; 8,25, 16,49. Odpłatność dla pacjenta wynosi odpowiednio PLN: 3,66, 6,40; 3,73, 6,40; 3,21, 6,40.

* Odpłatnośc dla pacjenta na podstawie Rozporządzenia Ministra Zdrowia z 23 lutego 2009 ( Dz. U. nr 35 z 2009r. poz. 275) obowiązujące od 16 marca 2009 r.

640pln00wszystkie dawki!

6660 tabletektktk

205x297_Prasowa_Formetic_C.indd 1 2009-04-10 11:05:24 02-03 spis tresci.indd 2 23-04-09 18:10:35

Edytorial

Farmacja Praktyczna 5 / 20094

Szanowni Państwo!Działania kontrolne prowadzone w aptekach przez Narodowy Fundusz Zdrowia, choć nie są przecież niczym nowym, budzą ostatnio sporo emocji wśród farmaceutów. Kontro-wersje wywołuje sprawa kwestionowanych przez Fundusz recept. NFZ stoi na stanowi-sku, że farmaceuci nie mogą realizować błęd-nie wystawionych recept i obciążają apteki kosztami refundacji za wydane leki. Praktyki Funduszu oburzają farmaceutów, którzy nie mogą zaakceptować obarczania ich finanso-wą odpowiedzialnością za pomyłki lekarzy. Tym bardziej, że kwoty naliczane przez Fun-dusz idą często w dziesiątki tysięcy złotych, co wielokrotnie już doprowadzało apteki na skraj bankructwa. Do przeciwstawiania się prakty-kom NFZ namawia Prezes Rady Śląskiej Izby Aptekarskiej, który na łamach „Farmacji Prak-tycznej” przekonuje, że kontrole prowadzo-ne przez Fundusz są niezgodne z prawem. Z lektury majowego wydania naszego ma-gazynu dowiedzą się Państwo również, jak postępować w sytuacji, kiedy w aptece w charakterze pacjenta pojawia się lekarz. Podpowiadamy Państwu również, jak zało-żyć stronę internetową apteki i jakie korzyści płyną z umieszczenia takiej witryny w sieci. Szefów aptek z pewnością zainteresuje arty-kuł, w którym wyjaśniamy, na czym polega prowadzenie skutecznej strategii cenowej, zaś menedżerom polecamy tekst pełen prak-tycznych porad dotyczących budowania zgranego zespołu. Jak zawsze zachęcamy do odwiedzenia naszej strony internetowej www.farmacjapraktyczna.pl, gdzie obok artykułów z drukowanej wersji naszego mie-sięcznika znajdą Państwo wiele interesujących tekstów na temat diety, stylu życia i kultury.

Serdecznie zapraszamy do lektury!mgr farm. Barbara Misiewicz-Jagielak

Redaktor Merytoryczna „Farmacji Praktycznej”

04-06 newsy edyt.indd 2 23-04-09 18:18:17

Informacje


Farmaceuci najczęściej polecają StarazolinProdukowane przez firmę Polpharma krople do oczu Starazo-lin zdobyły tytuł Produkt Roku 2009, przyznany przez magazyn „Świat Farmacji”. Starazolin został nagrodzony w kategorii prepa-ratów okulistycznych zewnętrznych, stosowanych do worka spo-jówkowego, wygrywając z 31 innymi produktami. Wyróżnione produkty wybierali farmaceuci z całej Polski. Uroczyste wręczenie nagród odbyło się 23 kwietnia 2009 r. we Wrocławiu. Krople do oczu Starazolin znalazły się wśród leków wydawanych bez re-cepty, które farmaceuci najchętniej poleciliby swoim pacjentom. Wszystkie nagrodzone leki i preparaty wyróżniono w publikacji „Podręcznik najczęściej pole-canych produktów OTC”, opracowanej przez „Świat Farmacji”. Kon-kurs rozstrzygnięto na podstawie wyni-ków ankiety opraco-wanej przez wydaw-nictwo „Apteka”.źródło: Polpharma

Polacy lekceważą zalecenia lekarzyZ badań naukowców z Łodzi wynika, że blisko połowa cho-rych w Polsce nie stosuje się do lekarskich zaleceń – czytamy na łamach „Dziennika”. Największy problem to samowolne prze-rywanie terapii antybiotykowej – przyznaje się do tego aż 40 proc. pacjentów. Chorzy odsta-wiają leki, kiedy tylko ustępują najostrzejsze objawy i nagmin-nie robią sobie dyspensę na czas hucznych zabaw. Przykładów na to, jak Polacy lekceważą zalece-nia lekarzy, jest mnóstwo. Lekarze z Poznania do dziś wspo-minają staruszkę, która miała przyjmować trzy razy dziennie 12 różnych leków, w różnym zestawieniu. Starsza pani zmie-liła wszystkie lekarstwa w młynku i jadła trzy razy dziennie łyżeczkę tego proszku. Innemu pacjentowi w ramach nisko-cholesterolowej diety zalecono spożywanie wyłącznie bia-łego mięsa. Po pewnym czasie okazało się, że pacjent przez cały ten czas jadł... słoninę.źródło: Dziennik

Nowa lista leków refundowanychOd 16 marca br. obowiązuje nowa lista leków refun-dowanych. Po raz pierwszy na liście refundacyjnej umieszczony został preparat stosowany w terapii dzie-ci z ADHD. Nadal refundacją objęte są m.in. leki na astmę, przewlekłą obturacyjną chorobę płuc, eozyno-filowe zapalenie oskrzeli, chorobę Alzheimera, choro-bę i zespół Parkinsona, chorobę Leśniowskiego-Croh-na, choroby psychiczne lub upośledzenia umysłowe, ciężką postać przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, cukrzycę, gruźlicę, jaskrę, miażdżycę naczyń wień- cowych, mukowiscydozę, osteoporozę, padaczkę, schizofrenię, stwardnienie rozsiane, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, a także stan po zawale. Obowiązująca lista leków refundowanych ma być w tym roku minimum dwu-krotnie aktualizowana.źródło: TVP info

Szczepienia przeciw pneumokokom za drogie dla resortuSejmowa Komisja Zdrowia rekomenduje wprowadze-nie obowiązkowych szcze-pień przeciw pneumoko-kom dla dzieci do drugiego roku życia – czytamy w serwisie Rynekzdrowia.pl. Posłowie chcą, żeby były one finansowane z budże-tu państwa. Komisja uchwaliła w tej sprawie dezyderat do minister zdrowia Ewy Kopacz. Wiceminister zdrowia Marek Twardowski oświadczył jednak, że w resorcie zdrowia bra-kuje środków na ten cel. Według szacunków finansowanie szczepień kosztowałoby rocznie 120-125 mln zł. Wicemini-ster dodał że, w przyszłości wypełnienie dezyderatu będzie możliwe, ale terminu resort jeszcze podać nie może.źródło: Rynekzdrowia.pl

04-06 newsy edyt.indd 3 23-04-09 18:18:22

Informacje


Acidolac Baby otrzymał Laur KonsumentaDziecięcy produkt – Acidolac baby otrzymał tytuł „LAUR KONSUMENTA” Odkrycie Roku 2009 w 5. edycji programu Laur Konsumenta i Klienta! Głosowanie prowadzone było od listopada 2008 r. do stycznia 2009 r. za pomocą ankiet telefo-nicznych, elektronicznych, a także bezpośrednich. Oceniana była przede wszystkim jakość, innowacyjność oraz chęć reko-mendacji znajomym danego produktu. Acidolac baby otrzy-mał aż 30 proc. głosów spośród 5 tys. ankietowanych osób!

Kategoria Odkrycie Roku stworzona została z myślą o produktach innowacyj-nych, nowych, będących aktualnie rynkowym hitem w swoim segmencie.źródło: Polpharma

Farmaceuci nie chcą już emigrowaćMimo spowolnienia gospodarczego rośnie sprzedaż leków i konkurencja na rynku pracy w sektorze farma-ceutycznym. Nie brakuje ofert pracy zarówno w Polsce jak i poza granicami kraju. Rośnie też średnia liczba osób aplikujących na jedną ofertę pracy na takie stanowiska jak kierownik apteki, technik farmacji czy przedstawi-ciel farmaceutyczny. Jak wynika z analizy ofert opubli-kowanych w internetowej giełdzie pracy infoPraca.pl, w pierwszym kwartale 2009 r. farmaceuci nadal chęt-niej wybierają pracę w kraju, niż poza jego granicami. Na 150 wakatów w farmacji 20 proc. to oferty z Norwe-

gii i Francji, ale nie cieszą się dużym zainteresowaniem. O ile na jedno stanowisko aplikuje w Polsce średnio 15 osób, to na pracę poza krajem jest mniej chętnych niż ofert, mimo że zawierają one bezpłatne kursy języ-kowe oraz często obietni- cę szybkiego awansu.

źródło: infoPraca.pl

Fundacja przyznała granty„Compliance – współpraca, zgodność, wytrwałość – podstawowy warunek sukcesu terapii” to tytuł debaty naukowej zorganizowa-nej przez Fundację na rzecz Wspierania Rozwoju Polskiej Farmacji i Medycyny, z okazji wręczenia grantów laureatom 7. edycji konkur-su na finansowanie projektów badawczych. Uroczystość odbyła się 2 kwietnia br. W tym roku konkurs przebiegał pod hasłem „Pra-ce oryginalne wnoszące istotne wartości do medycyny i farmacji”. Nagrodzonych zostało 5 projektów. Łączna wartość przyznanych w tym roku grantów to ponad 1,5 mln zł. Od 2001 r. do Funda-cji wpłynęło już ponad 300 projektów prac badawczych. Granty otrzymało dotąd 45 zespołów badawczych. Realizacja wybranych prac jest finansowana przez Fundację. Środki finansowe przezna-czone na działalność statutową Fundacji w całości pochodzą z budżetu Polpharmy. Firma przekazała na ten cel już 14 mln zł.źródło: Polpharma

Ibufen® dla dzieci w nowym opakowaniu

Proces zmiany opakowa-nia Ibufenu dla dzieci, ze szklanej butelki na no-woczesne opakowanie typu PET, wyposażone w strzykawko-dozownik umożliwiający precyzyjne dawkowanie leku, został ukończony! Wprowadzo-ne zmiany dotyczą opa-- kowań preparatów Ibu-

fen® i Ibufen® D dla dzieci. Dokonano ich w celu pod-wyższenia jakości opakowań i zwiększenia wygody sto-sowania leku. Praktyczny dozownik w formie strzykawki pozwala w prosty i wygodny sposób odmierzyć i podać dawkę leku, co jest niezwykle istotne zwłaszcza w przy-padku niemowląt. Preparat w nowym opakowaniu do-stępny jest w sprzedaży już od 11 marca br.źródło: Polpharma

04-06 newsy edyt.indd 4 23-04-09 18:18:26

07 ibufen.indd 2 23-04-09 18:20:25

Sól działa antydepresyjnieJeśli wierzyć najnowszym doniesieniom serwisu EurekAlert, dodawana do potraw sól poprawia nastrój i ma działanie przeciwdepresyjne. O odkryciu naukowców z Uniwersytetu Stanu Iowa przeczytamy w lipcowym numerze czasopisma „Physiology & Behavior”. Zdaniem uczonych odkrycie to po-zwoli zrozumieć skłonność ludzi do nadużywania soli, o której wiadomo, że stosowana w nadmiarze szkodzi zdrowiu, pro-wadząc do nadciśnienia, chorób serca i nerek. Psycholodzy z Iowa zaobserwowali, że szczury, którym brakowało chlorku sodu, czyli zwykłej soli kuchennej, unikały zachowań, które

zazwyczaj sprawiają im przyjem-ność (np. picie słodkich napojów czy wciskanie dźwigni stymulują-cej miłe doznania w mózgu. „Na tej podstawie doszliśmy do wnio-sku, że niedobór soli i związane z nim pragnienie słonych rzeczy mogą być przyczyną jednego z podstawowych objawów depre-sji – komentuje jeden z autorów pracy Alan Kim Johnson.

źródło: EurekAlert

Ciekawostki

Wiśnie łagodzą bóle stawówPigułki sporządzone z cierpkich w smaku wiśni mogą po-móc w łagodzeniu bólu towarzyszącego chorobie zwy-rodnieniowej stawów (osteoartrozie) – czytamy w serwi-sie Newswise. Z powodu silnych dolegliwości bólowych, chorzy z osteoartrozą przyjmują często ogromne ilości leków przeciwbólowych. Nadużywanie ich może jednak powodować różne działania niepożądane, np. dolegliwo-ści ze strony układu pokarmowego (zwłaszcza górnego odcinka), układu krążenia, nerek, wątroby, skóry, dróg od-dechowych, czasem układu krwiotwórczego i krzepnięcia. Naukowcy z Baylor Research Institute w Dallas sprawdzali skuteczność pigułek z cierpkich wiśni w łagodzeniu bó-lów stawów u pacjentów z osteoartrozą. Po 8 tygodniach stosowania ponad połowa chorych odczuła zdecydowa-ną poprawę stanu zdrowia. Dolegliwości bólowe złagod-niały, a pacjenci mieli bardziej sprawne stawy.

źródło: Newswise.com

Groch pomocny w walce z nadciśnieniemZawarte w grochu proteiny mogą być przydatne w walce z nadciśnieniem i przewlekłą chorobą nerek – dowodzą badania, których wyniki zaprezentowano na 237. spotkaniu Amerykańskiego Towa-rzystwa Chemicznego. Jak donosi portal Onet.pl, odpowiedzialni za badania kana-dyjscy uczeni dowiedli, że bogaty w pro-teiny, błonnik i witaminy groch zwyczaj-

ny może stać się wkrótce skutecznym suplementem diety dla osób cierpiących na nadciśnienie tętnicze lub przewlekłą chorobę nerek. Badacze podkreślają jed-nak, że samo spożywanie grochu nie przynosi pożą-danych rezultatów. Kluczowe proteiny nie są aktywne w ziarnach i muszą zostać uaktywnione poprzez dzia-łanie specjalnych enzymów. Naukowcy pracują już nad specjalnym preparatem, który może trafić na rynek w ciągu dwóch, trzech lat.

źródło: Onet.pl

Jarosze mniej narażeni na rakaWegetarianie zdecydowanie rzadziej za- padają na nowotwo-ry niż osoby jedzące mięso – dowodzą rozpoczęte w latach 90. ub.w. badania

naukowców z Uniwersytetu w Oksfordzie, o których informuje „American Journal of Clinical Nutrition”. W testach uczestniczyło blisko 53 tys. osób w wie-ku 20-89 lat. Badanych podzielono na cztery grupy: osoby jedzące mięso, osoby, w których diecie prze-ważają ryby, a także osoby stosujące dietę wege-tariańską i wegańską. Analiza danych wykazała, że wegetarianie i ludzie jedzący dużo ryb chorowali na raka znacznie rzadziej niż osoby spożywające mięso. źródło: American Journal of Clinical Nutrition

Farmacja Praktyczna 5 / 2009 8

08-09 ciekawostki.indd 2 23-04-09 18:21:42

Ciekawostki

Alergicy powinni tłusto jadać?Serwis Wirtualna Polska donosi, że z badań przeprowadzo-nych na myszach przez naukowców z brytyjskiego Edin-burgh University oraz australijskiego University of Newcastle wynika, że zawarte w diecie nasycone tłuszcze mogą osła-biać reakcje alergiczne, związane z aktywnością w płucach wyspecjalizowanych komórek – eozynofilów. Wyniki prac uczonych zostały opublikowane w fachowym czasopiśmie „Clinical and Experimental Allergy”. Czytamy w nim również, że z drugiej strony dieta obfitująca w tłuszcze może osła-

biać układ immunologiczny. To oznacza, że w związku z odkry-ciem brytyjsko-australijskiego zespołu naukowców konieczne będą kolejne badania. Tym-czasem naukowcy nie zalecają alergikom tłustej diety, która łatwo mogłaby doprowadzić do otyłości i związanych z nią schorzeń w rodzaju cukrzycy i chorób serca.

źródło: Wp.pl

Nadmiar kwasów tłuszczowych w chorobie AlzheimeraZ badań, które amerykańscy naukowcy przeprowadzili na myszach, wynika, że przywrócenie prawidłowego metaboli-zmu kwasów tłuszczowych w mózgu gryzoni chorych na Al-zheimera może złagodzić objawy związane z upośledzeniem pamięci. O wynikach testów opublikowanych w „Nature Neuroscience” czytamy w serwisie Niepelnosprawni.pl. Len-nart Mucke wraz z zespołem z Gladstone Institute of Neurolo-gical Disease w San Francisco wykazał, że u chorych zwierząt poziom kwasu arachidonowego jest znacząco podwyższo-ny. Poza tym naukowcy stwierdzili zwiększenie poziomu pro-duktu metabolizmu tego kwasu u chorych myszy. Wiadomo, że amyloid-beta, którego złogi obserwuje się w mózgach pacjentów cierpiących na chorobę Alzheimera, wpływa na aktywację enzymu rozkładającego kwas arachidonowy. Badacze postanowili za-blokować działanie tego enzymu. Myszy, którym zablokowano aktywność enzymu lepiej uczyły się i zapamiętywały.

źródło: Niepelnosprawni.pl

Drzemka zwiększa ryzyko cukrzycyRegularna poobiednia drzemka wiąże się z podwyższonym ryzykiem cukrzycy typu 2 – wykazały badania, o których donosi serwis Onet.pl. Testy zespołu doktora Iaina Frame z University of Birmingham oraz specjalistów z chińskiego szpitala w Gu-angzhou, obejmujące 16,4 tys. osób, wy-kazały, że amatorzy drzemek zapadali na cukrzycę o 26 proc. częściej, niż osoby nie praktykujące takiego zwyczaju. Budzenie się z drzemki aktywuje bowiem hormony i mechanizmy, które zakłócają działanie in-suliny i sprzyjają rozwojowi cukrzycy.

źródło: Onet.pl

Sprawca schizofrenii zidentyfikowanyZmutowany gen DISC 1 jest głównym winowajcą schi-zofrenii – wynika z badań opublikowanych na łamach czasopism „PLoS One” i „Cell”. Gen DISC 1 (z ang. disrup-ted in schizophrenia) zidentyfikowano po raz pierwszy w szkockiej rodzinie, jednak wówczas nie poznano do-kładnie jego funkcji. Testy amerykańskich i szkockich uczonych budzą nadzieję na opracowanie efektywniej-szych metod leczenia schizofrenii. Badacze z Howard Hughes Medical Institute ustalili, że wadliwie zmieniony DISC 1 powoduje zaburzenia w rozwoju komórek ner-wowych, co wywołuje objawy schizofrenii. Naukowcy z Uniwersytetu w Edynburgu stwierdzili z kolei, że DISC 1 oddziałuje na inne geny, co stawia pod znakiem zapy-tania skuteczność niektórych metod leczenia.

źródło: PLoS One/Cell

9

08-09 ciekawostki.indd 3 23-04-09 18:21:47

Wywiad


NNa stronie Śląskiej Izby Aptekarskiej pisze Pan o „łamaniu prawa” i „zbójeckich praktykach” NFZ. To dość mocne słowa...Jeżeli ktoś wykorzystuje kruczki prawne, by wydobyć pieniądze od aptek, to nie da się tego określić innymi słowami.

Na czym miałyby polegać te „zbójeckie”, jak je Pan określa, praktyki NFZ?Fundusz ma prawo kontrolować działalność apteki nawet do 5 lat wstecz. Bywa, że kwestionuje zrealizowane przez aptekę recepty i z tego tytułu nalicza aptekom kwoty rzę-du nawet stu tysięcy złotych. W Białymstoku NFZ naliczył aptece kwotę 130 tys. zł. Placówka zbankrutowała. Jej szef, który stracił swoją aptekę i pracuje dziś w placówce szpi-talnej, próbuje dochodzić swoich praw w sądzie. Podob-nie rzecz ma się w przypadku jednej z aptek w Kielcach, której szef również wytoczył proces NFZ. W przypadku kieleckiej placówki Fundusz naliczył aptece 70 tys. zł za leki wydane pacjentom na podstawie nieprawidłowo wy-pełnionych przez lekarzy recept.

Dlaczego uważa Pan, że działania kontrolne NFZ przeprowadzane w aptekach, a przede wszyst-kim odbieranie im refundacji, jest niezgodne z prawem?Rozporządzenie w sprawie recept lekarskich wyraźnie mówi, że NFZ powinien kontrolować nie tylko apteki, ale również lekarzy. Sprawdzać, czy recepty są przez nich pra-widłowo wystawiane. Bo przecież nie ulega wątpliwości, że za błędy na receptach odpowiadają lekarze, którzy je wypisują. Tymczasem NFZ omija gabinety lekarskie, za to idzie do apteki i tam oznajmia: „nie powinniście tej źle wystawionej recepty realizować”. I obciąża placówkę kosz-tami refundacji. To według mnie oznacza, że Fundusz nie przestrzega przepisów i traktuje prawo wybiórczo.

Prosi Pan farmaceutów, którzy bezpośrednio do-świadczyli w ostatnim czasie praktyk kontrolnych NFZ na własnej skórze, by opisywali te sytuacje i słali korespondencję na adres Śląskiej Izby Apte-karskiej. Dużo takich listów spływa do Pańskiego urzędu?Ponieważ kontrole NFZ nie są niczym nowym, mamy trochę tej korespondencji. Owszem, farmaceuci skar-żą się na kontrole, ale niestety – nad czym ubolewam – w większości przypadków na listach do nas się koń-czy. Powód jest oczywisty. Jeśli Fundusz naliczył aptece zwrot kilku tysięcy złotych, to placówka potulnie regu-luje należność i nie próbuje już walczyć o swoje prawa. Decyzję o dochodzeniu swoich praw na drodze sądowej podejmują tylko szefowie tych placówek, które Fundusz obciążył kwotą przekreślającą szansę na ich dalsze funk-cjonowanie.

Oczywiste jest przecież, że za błędy na receptach winę ponoszą lekarze, a nie farmaceuci i to oni powinni być pociągani do odpowiedzialności

O działaniach kontrolnych Narodowego Funduszu Zdrowia w aptekach, z dr n. farm. Stanisławem Piechulą, Prezesem Rady Śląskiej Izby Aptekarskiej, rozmawia Łukasz Kuźmiński.

Kontrolami zajmie się Trybunał Europejski

10-11 konflikt NFZ.indd 2 23-04-09 18:27:06

Wywiad


Zachęca Pan również farmaceutów do wysyłania listów ze skargami na praktyki NFZ do Prezyden-ta RP, Premiera, resortu zdrowia, parlamenta-rzystów i mediów. Czy akcja przynosi jakieś re-zultaty? Czy jest odzew ze strony adresatów tej korespondencji?Raczej znikomy. Od Prezydenta otrzymaliśmy odpowiedź, że nie ma on wpływu na działania resortu zdrowia i NFZ. Z kolei od Premiera dostaliśmy potwierdzenie, że dotarła do niego nasza korespondencja, ale nic poza tym. Resort zdrowia obiecał nam, że zajmie się rozdziałem odpowie-dzialności za nieprawidłowo wypełnione recepty. Ale przecież taki rozdział jest już od dawna zapisany w usta-wodawstwie.

To co takiego, Pańskim zdaniem, należałoby zmie-nić w polskim ustawodawstwie, by wreszcie roz-wiązać odwieczny problem z nieprawidłowo wy-pełnianymi receptami?Uważam, że wśród przepisów powinien znajdować się wyraźny zapis, mówiący o tym, że farmaceuta nie może odmówić pacjentowi zrealizowania recepty i wydania leku. Rzecz jasna, z kilkoma wyjątkami, np. w przypadku ewidentnego fałszerstwa recepty bądź w sytuacji, gdy po lek zgłasza się do apteki dziecko. Ale jak odmówić chore-mu emerytowi wydania insuliny na receptę, na której wid-nieją błędy, w sytuacji, gdy jest piątkowy wieczór? Ow-szem, zawsze można zakwestionować receptę i poprosić pacjenta o całkowitą odpłatność za lek. Ale proszę mi po-kazać emeryta, którego stać na to, by za insulinę zapłacić nie 3,20 a 150 zł! Prawo powinno być tak skonstruowane, by służyć pacjentom, a nie utrudniać im życie.

Czy w akcji wspiera Was Naczelna Rada Aptekar-ska?Nie w takim wymiarze, jak byśmy oczekiwali.

Ale czy podjęła w ogóle jakieś kroki w związku z kontrolami NFZ w aptekach?Skierowała, co prawda, do Ministerstwa Zdrowia pismo z prośbą o zajęcie stanowiska, czy praktyki stosowa-ne przez NFZ są zgodne z prawem. Ale właściwie pod-jęła temat dopiero po naszych działaniach. W naszym imieniu próbowali również interweniować parlamenta-rzyści. Posłance Danucie Pietraszewskiej obecny wice-minister zdrowia odpowiedział, że działania Funduszu są zgodne z prawem. Podobne odpowiedzi uzyskali dwaj inni posłowie – że resort nie widzi nic niestosow-nego w praktykach NFZ, i że apteki nie powinny wy-dawać leków na nieprawidłowo wypisane recepty. A jeśli dotychczasowe próby zainteresowania opinii publicznej sprawą kontroli w aptekach nie przyniosą skutków i nie wpłyną na zmianę postę-powania NFZ, to jakie jeszcze kroki zostaną przez Was w tej sprawie podjęte?

Podyskutuj o tym na forum!www.farmacjapraktyczna.pl

Dr n. farm. Stanisław Piechula, Prezes Rady Śląskiej Izby Aptekarskiej

Są w Polsce dwie apteki, które przegrały z Funduszem w sądach ostatniej instancji. Te sprawy zamierzamy skie-rować do Trybunału Europejskiego. Uważam, że kontrole Funduszu w aptekach są prowadzone niezgodnie z pra-wem. A oczywiste jest przecież, że za błędy na receptach winę ponoszą lekarze, a nie farmaceuci i to oni powinni być pociągani do odpowiedzialności. NFZ lubi powtarzać mak-symę, że recepta to czek społecznego zaufania. Ale załóżmy taką sytuację, że wystawia pan swojemu przyjacielowi czek, wypisując go z błędem. Mimo to przyjacielowi udaje się ja-koś zrealizować ten czek w banku. Czy poszedłby pan do tego banku i domagał się zwrotu pieniędzy, które ten wy-płacił pańskiemu przyjacielowi? Mówiąc przy tym wprost, że wiedział pan o błędzie na czeku, a mimo to chce pan od-zyskać pieniądze, których ten, pana zdaniem, nie powinien był pańskiemu przyjacielowi wypłacać? ■

10-11 konflikt NFZ.indd 3 23-04-09 18:27:08

Sonda


Kontrole Narodowego Funduszu Zdrowia w aptekach budzą kontrowersje i wywołują w środowisku farmaceutów coraz więcej emocji. W naszej kolejnej sondzie prezentujemy opinie szefów aptek na temat praktyk Funduszu. Wypowiedzi zebrała Lilianna Bartowska-Lewicka – są anonimowe, na wyraźną prośbę naszych rozmówców.

Pani Krystyna, farmaceutka z CzęstochowyZawsze wnikliwie analizujemy recepty, z którymi przy-chodzą do nas nasi pacjenci. Wszelkie uchybienia i błę-dy natychmiast wychwytujemy. Tymczasem nasze re-cepty są kwestionowane za brak podpisu lekarza, brak czytelnej pieczątki przychodni czy pieczątki lekarza. Jest to dla nas stresująca i bardzo nerwowa sytuacja, bo nie wynika z naszej złej woli. Recepty wystawiają lekarze. Rozumiem, że mają dziennie po 60 pacjentów, ale to my odpowiadamy za ich realizację, ponosząc odpowiedzialność finansową, często bardzo dotkliwą. Szkoda, że tylko niektórzy lekarze wystawiają recep-ty komputerowo. Z receptami wystawionymi w ten sposób nie mamy kłopotów. Ale tych wypisywanych ręcznie czasami po prostu nie da się odczytać. Nie ro-zumiem tylko jednego – dlaczego to my, farmaceuci, mamy odpowiadać za niechlujstwo lekarzy?!

Pani Urszula, farmaceutka z SosnowcaPodczas kontroli Funduszu karani jesteśmy nawet za skrót miejscowości zastosowany przez lekarza na re-cepcie. Proszę sobie wyobrazić, że po jednym tylko dniu mam w aptece nawet 200 recept do korekty. Część z nich poprawiam umawiając się z lekarzem, że naniesie je własnoręcznie, np. dawkowanie, czy pełną nazwę miejscowości, a potem sam je zapara-fuje. Regularnie jeżdżę do przychodni z plikiem nie-prawidłowo wystawionych recept – a to z powodu nieczytelnej pieczątki, a to z powodu niewłaściwej dawki leku. Przyzwyczaiłam się już do tego, że takie „wycieczki" wliczam w koszty funkcjonowania mojej

autor: Lilianna Bartowska-Lewickaredaktor „Farmacji Praktycznej”

apteki. Nie będę ryzykowała kar. Nie jestem w stanie zapanować nad ilością błędów, które pojawiają się na receptach. A uchybienia z PESELAMI, o których ostat-nio głośno zrobiło się w mediach, to zaledwie uła-mek tego, czego na co dzień doświadczamy w pracy w aptece.

Farmaceuta z Rudy ŚląskiejMimo złej famy, jaka niesie się w środkach masowego przekazu, lekarze współpracują z nami całkiem dobrze. Dostrzegają problem uchybień związanych z wysta-wianiem recept. Mam świadomość, że wszelkie popeł-niane przez nich błędy nie wynikają przecież z ich złej woli. Jesteśmy przecież tylko ludźmi, każdemu wolno się pomylić. Do tego dochodzi jeszcze wiele przepi-sów, których przestrzeganie może nastręczać wiele dodatkowych problemów. Ubolewam, że w naszym ustawodawstwie nie ma czytelnych aktów prawnych precyzyjnie określających granice odpowiedzialności za nieprawidłowo wystawioną receptę. W cywilizowa-nych krajach prawo jest skonstruowane w taki sposób, by farmaceucie pomóc, a nie obarczać odpowiedzial-nością za coś, co ewidentnie nie jest jego winą, a tym

Dlaczego mamy odpowiadać

za błędy lekarzy?

Regularnie jeżdżę do przychodni z plikiem źle wypełnionych recept, od dawna wliczam te „wycieczki” w koszty funkcjonowania apteki

12-13 sonda.indd 2 23-04-09 18:27:55

Sonda


samym prowadzenie apteki zamienić w gehennę. W Polsce apteka nie może się bronić. Panuje monopol Narodowego Funduszu Zdrowia - to sędzia i egzekutor w jednym ciele. Są płatnikiem i natychmiast nakłada-ją na nas kary. Na odwołania sądu można liczyć tylko wtedy, gdy w tak zwanym międzyczasie placówka nie zbankrutuje. A postępowanie trwa nieraz 2, 3 lata.

Pani Monika, farmaceutka z KatowicW ubiegłym roku śląski oddział Narodowego Fundu-szu Zdrowia uruchomił tzw. linię faksową, za pośred-nictwem której farmaceuci mają przysyłać recepty wy-stawione z błędami. Nie wiem, jak moi koledzy, ale ja nie zamierzam donosić na lekarzy. Przykro to mówić, ale tego typu działania Narodowego Funduszu Zdro-wia odbieram jako ewidentną chęć skłócenia środowi-ska farmaceutów ze środowiskiem medycznym. W ten sposób tylko jeszcze bardziej pogłębia się przepaść między naszymi korporacjami. A niestety, przyznaję ze smutkiem, że relacje na linii Śląska Izba Aptekarska – Śląska Izba Lekarska i tak do najlepszych nie należą. Nie ma między nami dobrej komunikacji, a takie działania z pewnością nie przyczynią się do poprawienia obec-nego stanu rzeczy.

Pan Władysław, farmaceuta z BytomiaNie rozumiem rygorystycznych działań Narodowe-go Funduszu Zdrowia, których doświadczamy pod-czas kontroli naszych aptek. Przecież rozporządzenie o wystawianiu recept jest skierowane do lekarzy. To oni mają obowiązek nie tylko znać, ale i przestrzegać tego przepisu i w majestacie prawa poprawnie wypeł-niać druk, który dotyczy przecież obrotu społecznymi funduszami. Z drugiej strony wiem, że w innych czę-ściach Polski można się porozumieć z lekarzami. Moż-na bez problemów poprosić medyka o poprawienie błędu na recepcie. Są w kraju województwa, gdzie far-maceuci potrafią się dogadać nie tylko z Narodowym Funduszem Zdrowia, ale i z lekarzami. Również NFZ ma wypracowane sposoby współpracy z aptekami. U nas tymczasem nie ma miejsca na dyskusję czy kon-struktywny dialog. U nas odpowiedzialność za niepra-widłowo wystawione recepty spada wyłącznie na barki farmaceutów prowadzących apteki.

Pani Alina, farmaceutka z KatowicObarczanie farmaceutów odpowiedzialnością za nie-prawidłowo wystawione przez lekarzy recepty pro-wadzi do tego, że to właśnie my jesteśmy postrzegani przez naszych pacjentów jako ci najgorsi. W oczach naszych pacjentów jesteśmy ludźmi bez serca, którzy tylko żerują na ich nieszczęściu, po to tylko, by się do-robić. I to jest bardzo krzywdzące dla naszego środowi-


ska, bo dla większości z nas dobro pacjenta jest ponad wszystkim. Tylko my, stykając się na co dzień w naszej pracy z pacjentami, wiemy, jakich obraźliwych i nie-sprawiedliwych uwag wygłaszanych pod naszym adre-sem musimy się nasłuchać, kiedy ze względu na błąd na recepcie jesteśmy zmuszeni do odmowy wydania leku. Pacjentów, którzy nie szczędzą nam w takich sytu-acjach niegrzecznych uwag, najmniej obchodzą w tej sytuacji błędy na recepcie i to, kto jest ich winien. Całe zdenerwowanie odreagowują na nas. Ale czy to my je-steśmy winni nieprawidłowo wypełnionych recept? ■

W Polsce apteka nie może się bronić, panuje monopol Narodowego Funduszu Zdrowia – to sędzia i egzekutor w jednym ciele

12-13 sonda.indd 3 23-04-09 18:27:56

Prawo


D

Technicy też chcą się szkolićPrawo farmaceutyczne nie wymaga od technika farmaceutycznego ciągłego podnoszenia kwalifikacji, np. poprzez udział w szkoleniach zawodowych. Tymczasem ustanowienia takiego przepisu domagają się władze Związku Zawodowego Techników Farmacji i sami technicy.

autor: Edyta Popiołekprawnik, dziennikarka związana z tytułami gospodarczymi, takimi jak: „Businessman Magazine” i „Twój Pieniądz”


Do redakcji „Farmacji Praktycznej” wpłynął list Czytelnika, który odbywa staż niezbędny do uzyskania prawa do wykonywania zawodu technika farmaceutycznego. „W jaki sposób technik farmacji może podnosić swoje kwalifikacje? Czy wszystkie szkolenia są przeznaczone wyłącznie dla absolwentów stu-diów wyższych?” – pyta w swym liście technik farmaceutycz-ny. Rzeczywiście, prawo farmaceutyczne dba w tej materii przede wszystkim o magistrów farmacji. Przepisy dotyczące ustawicznego kształcenia motywują do doskonalenia zawo-dowego farmaceutów po studiach wyższych, pomijając przy tym techników farmacji. Właśnie w tej sprawie pod koniec marca br. Związek Zawodowy Techników Farmacji wystoso-wał apel do Ministra Zdrowia z prośbą o uregulowanie kwestii doskonalenia zawodowego techników, poprzez usankcjono-wanie i ułatwienie im dostępu do wiedzy zawodowej.

W oczekiwaniu na ustawęKształcenie techników farmacji odbywa się w szkołach o pro-filu medycznym, gdzie wykładane są przedmioty praktyczne i teoretyczne, dotyczące farmakologii, mikrobiologii czy przy-gotowania leków. Naukę teorii uzupełniają zajęcia laborato-ryjne, a także praktyki zawodowe odbywane w aptekach. Po

uzyskaniu dyplomu technika farmacji absolwent przez 2 lata odbywa staż zawodowy w aptece otwartej. Po tym czasie prawo farmaceutyczne uważa go za osobę w pełni przygo-towaną do pracy w aptece. O dalszym dokształcaniu przepisy nie wspominają. Technicy farmacji nie są objęci obowiązkiem ustawicznego kształcenia. Punkty edukacyjne przyznawane są jedynie farmaceutom za zrealizowanie określonej formy dokształcania zawodowego określonego przepisami prawa. Obecnie brak jest analogicznych norm nakładających obo-wiązek ustawicznego kształcenia techników farmacji. Stało się tak dlatego, ponieważ dyskutowana od kilku lat ustawa o nie-których zawodach medycznych wciąż nie została uchwalona. W projekcie tej ustawy, która określa wymogi dotyczące m.in. techników farmacji, przewidziano również obowiązek doszka-lania. Ustawa nie może doczekać się jednak uchwalenia, głów-nie z winy nieustannych zmian ekip rządzących.

Gdzie się szkolić?Organizowane dziś szkolenia dla techników farmacji to inicjaty-wa oddolna stowarzyszeń, związków zawodowych i samego środowiska techników farmaceutycznych. Lukę wypełniają też firmy farmaceutyczne, które chcą osobom zatrudnionym w aptece przekazać wiedzę o nowych produktach wprowadza-nych na rynek, ich działaniu i skutkach ubocznych. Informacje potrzebne do podjęcia dodatkowych szkoleń można znaleźć między innymi na stronie Związku Zawodowego Techników Farmacji – www.zztf.pl. Technicy dzielą się też informacja-mi o możliwości zdobywania wiedzy zawodowej na stronie www.forum-farmaceutyczne.org. W sieci działa też portal www.e-farmacja.net, który reklamuje się jako specjalistycz-ny portal dla farmaceutów i techników farmacji, dostarcza- jący specjalistycznej wiedzy i profesjonalnych informacji szkoleniowych. ■

W resorcie zdrowia od lat czeka na uchwalenie gotowy projekt ustawy zakładającej obowiązek ciągłego doszkalania się techników farmacji

14 staz pracy.indd 2 23-04-09 18:28:55



Zaburzenia erekcjiOkoło 1,5 mln mężczyzn w Polsce – w tym ponad połowa populacji po 40. roku życia – cierpi na zaburzenia erekcji. Zaledwie 1 na 10 mężczyzn podejmuje próby leczenia tego schorzenia.

Zautor: dr med. Michał Lew-StarowiczI Klinika Psychiatryczna, Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie,Polskie Towarzystwo Medycyny Seksualnej

Zaburzenia erekcji (ang. erectile dysfunction, ED) to nie-zdolność do osiągania lub utrzymywania erekcji (wzwo-du) prącia, umożliwiającej odbycie satysfakcjonującego stosunku. Problem ten dotyczy około 200 mln mężczyzn na świecie. Istotne znaczenie w leczeniu zaburzeń erekcji ma ich rozpoznawanie. Pacjent zwykle oczekuje na inicja-tywę ze strony lekarza, sam nie podejmuje tematu. Blisko 75 proc. pacjentów w Polsce nigdy nie zostało zapytanych przez lekarza o stan zdrowia seksualnego. W takiej sytuacji chory zostaje sam ze swoimi problemami. Pozostaje mu czekać, aż zaburzenia same ustąpią, zrezygnować z ak-tywności seksualnej lub prosić o poradę w aptece.

Powody schorzeniaZaburzenia erekcji mogą pojawić się w życiu mężczyzny nagle – spowodowane czynnikami psychogennymi, ura-zem lub jako następstwo zabiegu operacyjnego. Mogą też rozwijać się stopniowo, w następstwie przewlekłej, postępującej choroby – tak dzieje się najczęściej. Wśród chorób powodujących wystąpienie zaburzeń erekcji wymienia się miażdżycę naczyń, nadciśnienie tętni-cze, cukrzycę, zaburzenia hormonalne, choroby nerek, stwardnienie rozsiane czy zmiany zwyrodnieniowe krę-gosłupa. Zaburzenia seksualne mogą pojawić się także w następstwie urazu kręgosłupa lub po zabiegu chirur-gicznym (np. usunięcia gruczołu krokowego). Do innych czynników ryzyka należą palenie tytoniu, nadużywanie alkoholu, narkotyków, a także przyjmowanie leków ne-gatywnie wpływających na funkcje seksualne. Wśród czynników psychogennych wymienia się lęk przed nie-zdolnością do odbycia stosunku, niską samoocenę, stres czy sytuacje konfliktowe w związku. Wyżej wymienione czynniki często występują jednocześnie, składając się na obraz choroby o mieszanym podłożu somatycznym i psychogennym.

Zaburzenia erekcji mogą pojawić się nagle– wywołane czynnikami psychogennymi,

urazem lub jako następstwo operacji

Terapia zaburzeń erekcjiPodjęcie terapii powinno być poprzedzone szczegóło-wym wywiadem lekarskim i wykonaniem podstawowych badań dodatkowych (krwi, moczu), ewentualnie dalszych szczegółowych badań lub konsultacji specjalistycznych, jeżeli sytuacja pacjenta tego wymaga. Optymalne lecze-nie zaburzeń erekcji powinno być nastawione na usuwa-nie przyczyn i modyfikowalnych czynników ryzyka (tam gdzie jest to możliwe – np. przez odpowiednią kontrolę farmakologiczną ciśnienia, glikemii, substytucję hormo-nalną, zmianę diety, zwiększenie aktywności fizycznej)

15-16 erekcja.indd 3 23-04-09 18:29:39





w połączeniu z optymalnym leczeniem objawowym. Ni-żej omówiono najczęściej stosowane, specyficzne meto-dy leczenia ED.

Inhibitory fosfodiesterazy-5 (PDE-5)Są to doustne preparaty będące aktualnie lekami pierw-szego rzutu w terapii zaburzeń erekcji członka. Bardzo wysoka skuteczność terapeutyczna tej grupy leków spo-wodowała przełom w leczeniu zaburzeń erekcji. Obecnie dostępne są trzy substancje z tej grupy chemicznej. W piśmiennictwie medycznym podkreśla się ich podobną efektywność, dobrą tolerancję, rosnącą skuteczność z cza-sem trwania terapii oraz podobne przeciwwskazania do stosowania. Syldenafil i vardenafil: optymalne działanie ujawnia się typowo po czasie 30 do 120 minut po przyjęciu tablet-ki (średnio 60 min.), czas działania wynosi 4 do 6 godzin (według najnowszych badań działanie może wystąpić na-wet po kilkunastu minutach, a w przypadku syldenafilu ponadto utrzymywać się do 12 godzin).Tadalafil: optymalny efekt również między 30 a 120 min. po przyjęciu leku, zaleca się podawanie ok. 2 godzin przed planowanym stosunkiem. Skuteczne działanie może się utrzymywać do 36 godzin (wg niektórych badań nawet 48 godzin) od przyjęcia preparatu. Należy pamiętać, że do osiągnięcia erekcji w przypadku stosowania tych leków potrzebna jest stymulacja seksu-alna, nie jest zatem „automatyczną” reakcją po przyjęciu tabletki.

Inne metodyZe względu na powszechną dostępność preparatów do-ustnych z grupy inhibitorów PDE-5, inne metody leczenia, takie jak iniekcje do ciał jamistych lub stosowanie pomp próżniowych, mają obecnie znacznie mniejszy udział w leczeniu dysfunkcji erekcyjnej u mężczyzn. Preparaty do-stępne bez recepty oparte są przede wszystkim o składni-ki roślinne, mikroelementy, witaminy oraz antyoksydanty i donory tlenku azotu. Nie mają udowodnionej skutecz-ności działania w leczeniu zaburzeń erekcji zgodnie z kry-teriami badań klinicznych i EBM (medycyna oparta na fak-tach), mogą być stosowane pomocniczo, jako suplementy diety. Istotne znaczenie ma uwzględnienie czynników psychogennych przyczyniających się do występowania i pogłębiania zaburzeń seksualnych. Najbardziej skutecz-ne metody farmakologiczne nie zastąpią odpowiedniego wsparcia terapeutycznego. Kluczowe znaczenie w terapii zaburzeń erekcji mają metody nastawione na eliminację błędnych przekonań i wzorców zachowań, zmniejszenie lęku, poprawę samooceny i rozwiązywanie problemów partnerskich.

Rola farmaceutyBiorąc pod uwagę niski odsetek pacjentów trafiających do gabinetów lekarskich z problemami zdrowia seksualnego, farmaceuta bywa pierwszą osobą, z którą spotyka się chory. Z tego względu niezwykle istotne znaczenie ma udzielenie rzeczowych informacji, zachęcenie do wykonania diagno-styki i spotkania z lekarzem. Szczególnie, że diagnostyka zaburzeń seksualnych może ujawnić istnienie poważnych chorób systemowych oraz przyspieszyć rozpoczęcie ich leczenia i profilaktyki. W przypadku pacjenta przychodzą-cego do apteki z receptą na preparat stosowany w lecze-niu zaburzeń erekcji istotne jest zapewnienie mu dyskrecji i poczucia bezpieczeństwa, mając na uwadze, że tego typu wizyta może wiązać się z uczuciami lęku, wstydu i zakłopo-tania. Problemy z erekcją nie stanowią już wyroku odejścia na „seksualną emeryturę”. Właściwe leczenie pozwala na powrót do normalnej, spontanicznej aktywności seksual-nej. Jednak niezbędnym krokiem na tej drodze jest kontakt z lekarzem, który rozpozna przyczynę dysfunkcji i zapropo-nuje optymalną terapię. ■

Problemy z erekcją nie oznaczają odejścia na „seksualną emeryturę” – właściwe leczenie pozwala na powrót do normalnej aktywności seksualnej

15-16 erekcja.indd 4 23-04-09 18:29:49

15-16 erekcja.indd 5 23-04-09 18:29:51



S

W sytuacji zagrażającej naszemu życiu liczy się każda sekunda. Dlatego warto zawsze nosić przy sobie kartę ICE, zawierającą numery telefonów do naszych najbliższych. Dzięki niej ekipa ratownicza ma szansę szybciej powiadomić naszych bliskich o wypadku i uzyskać od nich informacje na temat naszego zdrowia.

Skrót ICE (z ang. In Case of Emergency) oznacza „w na-głym wypadku”. Pomysł kart ICE powstał we Włoszech z inicjatywy tamtejszych ratowników, którzy dostrzegli lukę informacyjną w kontaktach z rodziną i bliskimi po-szkodowanych. Nasi bliscy nie zawsze wiedzą bowiem o tym, co się nam przydarzyło i gdzie się znajdujemy.

Bezcenne źródło informacjiW naszych dokumentach osobistych brakuje zazwyczaj telefonów do rodzin czy naszych lekarzy pierwszego kontaktu. Rzadko nosimy w portfelach dodatkowe kart-ki z numerami telefonów do najbliższych. Tymczasem najlepszym sposobem na zapisanie takiej informacji jest plastikowa karta ICE, umożliwiająca zapisanie trzech numerów telefonicznych do najbliższych osób. W dra-matycznej sytuacji numery te mogą być pomocne w identyfikacji naszej tożsamości. Umożliwiają również powiadomienie naszych najbliższych o zaistniałej sytu-acji oraz uzyskanie od nich informacji na temat naszego stanu zdrowia. Karta ICE nie zawiera jedynie informacji o grupie krwi jej właściciela, bo i tak nie zwalnia ona lekarza z obowiązku przeprowadzania próby krzyżowej przed konieczną transfuzją.– Karta ICE wielokrotnie pomogła rodzicom w odnale-zieniu dzieci, w pozyskaniu ważnych informacji na temat osoby nieprzytomnej, uwięzionej w aucie czy będącej w szoku i nie mogącej udzielić informacji na temat swo-

jego wieku czy adresu – mówi Daria Wierzba z Kujawsko-Pomorskiego Zarządu Okręgowego Polskiego Czerwone-go Krzyża w Bydgoszczy.

Gdzie zamówić kartę?Rozprowadzaniem kart ICE zajmuje się Polski Czerwo-ny Krzyż, który w swoim sklepie internetowym na stronie www.pck.org.pl sprzedaje zdrapkę ze specjalnym kodem. Kiedy już nabędziemy kod, logujemy się za jego pomocą na stronie internetowej PCK, wpisujemy swoje dane oraz wspo-mniane już trzy numery telefonów do bliskich osób. Zamó-wioną kartę otrzymamy pocztą. Za całą operację zapłacimy jedynie 5 zł. Zanim podamy numery telefonów, zastanówmy się jednak dobrze, które z osób mogłyby być poinformowane o wypadku czy nieszczęśliwej sytuacji, która się nam przyda-rzyła. Powinna to być osoba, która będzie dobrze poinfor-mowana o naszym stanie zdrowia: przebytych urazach czy chorobach oraz przyjmowanych przez nas lekach. ■


tylko tyle kosztuje karta ICE, która w razie wypadku może uratować nasze życie

ICE ratuje życie

autor: Lilianna Bartowska-Lewickaredaktor „Farmacji Praktycznej”

zł5

Chroni przed zawałem serca i udarem mózgu

T woje serce bĳ e nie tylko dla Ciebie

60tabletek

n

owe większe opakowan

ie

POLO

C/30

3/02

-200

9

Polocard (acidum acetylsalicylicum); tabletki dojelitowe; 1 tabletka zawiera 75 mg lub 150 mg kwasu acetylosalicylowego. Wskazania: Hamowanie agregacji płytek krwi w pro laktyce chorób układu krążenia, które grożą powstaniem zakrzepów i zatorów w naczyniach krwionośnych (zawał serca, choroba niedokrwienna serca), w pro laktyce innych chorób przebiegających z zakrzepami w naczyniach. Dawkowanie: Najczęściej

1-2 tabletki 75 mg lub 1 tabletka 150 mg na dobę w czasie lub po posiłku, popijając niewielką ilością wody. W świeżym zawale serca lub u pacjentów z podejrzeniem świeżego zawału serca: początkowa dawka nasycająca 225 - 300 mg kwasu acetylosalicylowego raz na dobę. Tabletki należy rozgryźć, aby uzyskać szybkie wchłanianie. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na substancję czynną lub którąkolwiek substancję pomocniczą oraz na inne niesteroidowe leki przeciwzapalne; astma oskrzelowa, przewlekłe schorzenia układu oddechowego, gorączka sienna lub obrzęk błony śluzowej nosa; czynna choroba wrzodowa żołądka i (lub) dwunastnicy oraz stany zapalne lub krwawienia z przewodu pokarmowego; zaburzenia krzepnięcia krwi oraz jednoczesne leczenie lekami przeciwzakrzepowymi; ciężka niewydolność serca, wątroby lub nerek; ostatnie 3 miesiące ciąży; niedobór dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej; u dzieci w wieku poniżej 12 lat ze względu na ryzyko wystąpienia zespołu Reye’a; jednocześnie z metotreksatem w dawkach 15 mg/tydzień lub większych. Specjalne ostrzeżenia i zalecane środki ostrożności: Zachować ostrożność stosując produkt u pacjentów z: zaburzeniami czynności nerek oraz z przewlekłą niewydolnością nerek, młodzieńczym reumatoidalnym zapaleniem stawów i (lub) toczniem rumieniowatym układowym oraz zaburzoną czynnością wątroby (kontrolować czynność wątroby); stosujących ibuprofen; w przypadku: krwotoków z narządów rodnych, nadmiernego krwawienia miesiączkowego, stosowania systemu terapeutycznego domacicznego, nadciśnienia tętniczego oraz niewydolności serca; nie stosować u pacjentów przyjmujących: doustne leki przeciwcukrzycowe z grupy sulfonylomocznika, leki przeciw dnie; podczas stosowania leku nie należy spożywać alkoholu; u pacjentów w podeszłym wieku produkt należy stosować w mniejszych dawkach i w większych odstępach czasowych; bardzo ostrożnie stosować u pacjentek w I i II trymestrze ciąży i u kobiet karmiących piersią. Lek należy odstawić na 5 do 7 dni przed planowanym zabiegiem chirurgicznym. Zachować ostrożność podczas stosowania z metotreksatem w dawkach mniejszych niż 15 mg/tydzień. Zaleca się odstawienie salicylanów 24 do 48 godzin przed podaniem dużych dawek metotreksatu we wlewach dożylnych. Działania niepożądane: Niestrawność (zgaga, nudności, wymioty), bóle brzucha, brak łaknienia, rzadko stany zapalne błony śluzowej żołądka i jelit; choroba wrzodowa żołądka i (lub) dwunastnicy bardzo rzadko prowadzące do krwotoków i perforacji; rzadko przemijające zaburzenia czynności wątroby ze zwiększeniem aktywności aminotransferaz, fosfatazy alkalicznej i stężenia bilirubiny; może wystąpić także ogniskowa martwica komórek wątrobowych, tkliwość i powiększenie wątroby, szczególnie u pacjentów z młodzieńczym reumatoidalnym zapaleniem stawów, układowym toczniem rumieniowatym, gorączką reumatyczną lub chorobą wątroby w wywiadzie, zawroty głowy i szumy uszne, będące zazwyczaj objawami przedawkowania, zaburzenia słuchu, zwiększone ryzyko krwawień, wydłużenie czasu krwawienia, czasu protrombinowego, trombocytopenia, niewydolność serca, nadciśnienie tętnicze; reakcje nadwrażliwości: astma, odczyny skórne, wysypka, pokrzywka, obrzęk, świąd, zaburzenia sercowo-oddechowe. U pacjentów z niedoborem dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej może wystąpić niedokrwistość hemolityczna oraz leukopenia, agranulocytoza lub eozynopenia, rzadko martwica brodawek nerkowych i śródmiąższowe zapalenie nerek, białkomocz oraz obecność leukocytów i erytrocytów w moczu. Bardzo rzadko ciężkie reakcje włączając wstrząs ana laktyczny. Długotrwałe przyjmowanie leków zawierających kwas acetylosalicylowy może być przyczyną bólu głowy, który nasila się podczas przyjmowania kolejnych dawek. Podmiot odpowiedzialny: ZF Polpharma S.A. Pozwolenie na dopuszczenie do obrotu: Polocard tabletki dojelitowe 75 mg i 150 mg – odpowiednio R/7280 oraz R/7281 wydane przez MZ. Dodatkowych informacji o leku udziela: Polpharma Biuro Handlowe Sp. z o.o., ul. Bobrowiecka 6, 00-728 Warszawa, tel. +48 22 364 01 00; fax. +48 22 364 01 02. www.polpharma.pl. Lek wydawany bez recepty.

od 1 kwietnia Polocard dostępny w nowych opakowaniach po 30 i 60 tabletek Polocard 75 mg x 30 tabl.Polocard 75 mg x 60 tabl.Polocard 150 mg x 30 tabl.Polocard 150 mg x 60 tabl.

205x297_PolocardReklama_DESK_a.indd 1 2009-04-10 10:53:4118 karta ICE.indd 2 23-04-09 18:30:23

ICE ratuje życieChroni przed zawałem serca i udarem mózgu

T woje serce bĳ e nie tylko dla Ciebie

60tabletek

n

owe większe opakowan

ie

POLO

C/30

3/02

-200

9

Polocard (acidum acetylsalicylicum); tabletki dojelitowe; 1 tabletka zawiera 75 mg lub 150 mg kwasu acetylosalicylowego. Wskazania: Hamowanie agregacji płytek krwi w pro laktyce chorób układu krążenia, które grożą powstaniem zakrzepów i zatorów w naczyniach krwionośnych (zawał serca, choroba niedokrwienna serca), w pro laktyce innych chorób przebiegających z zakrzepami w naczyniach. Dawkowanie: Najczęściej

1-2 tabletki 75 mg lub 1 tabletka 150 mg na dobę w czasie lub po posiłku, popijając niewielką ilością wody. W świeżym zawale serca lub u pacjentów z podejrzeniem świeżego zawału serca: początkowa dawka nasycająca 225 - 300 mg kwasu acetylosalicylowego raz na dobę. Tabletki należy rozgryźć, aby uzyskać szybkie wchłanianie. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na substancję czynną lub którąkolwiek substancję pomocniczą oraz na inne niesteroidowe leki przeciwzapalne; astma oskrzelowa, przewlekłe schorzenia układu oddechowego, gorączka sienna lub obrzęk błony śluzowej nosa; czynna choroba wrzodowa żołądka i (lub) dwunastnicy oraz stany zapalne lub krwawienia z przewodu pokarmowego; zaburzenia krzepnięcia krwi oraz jednoczesne leczenie lekami przeciwzakrzepowymi; ciężka niewydolność serca, wątroby lub nerek; ostatnie 3 miesiące ciąży; niedobór dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej; u dzieci w wieku poniżej 12 lat ze względu na ryzyko wystąpienia zespołu Reye’a; jednocześnie z metotreksatem w dawkach 15 mg/tydzień lub większych. Specjalne ostrzeżenia i zalecane środki ostrożności: Zachować ostrożność stosując produkt u pacjentów z: zaburzeniami czynności nerek oraz z przewlekłą niewydolnością nerek, młodzieńczym reumatoidalnym zapaleniem stawów i (lub) toczniem rumieniowatym układowym oraz zaburzoną czynnością wątroby (kontrolować czynność wątroby); stosujących ibuprofen; w przypadku: krwotoków z narządów rodnych, nadmiernego krwawienia miesiączkowego, stosowania systemu terapeutycznego domacicznego, nadciśnienia tętniczego oraz niewydolności serca; nie stosować u pacjentów przyjmujących: doustne leki przeciwcukrzycowe z grupy sulfonylomocznika, leki przeciw dnie; podczas stosowania leku nie należy spożywać alkoholu; u pacjentów w podeszłym wieku produkt należy stosować w mniejszych dawkach i w większych odstępach czasowych; bardzo ostrożnie stosować u pacjentek w I i II trymestrze ciąży i u kobiet karmiących piersią. Lek należy odstawić na 5 do 7 dni przed planowanym zabiegiem chirurgicznym. Zachować ostrożność podczas stosowania z metotreksatem w dawkach mniejszych niż 15 mg/tydzień. Zaleca się odstawienie salicylanów 24 do 48 godzin przed podaniem dużych dawek metotreksatu we wlewach dożylnych. Działania niepożądane: Niestrawność (zgaga, nudności, wymioty), bóle brzucha, brak łaknienia, rzadko stany zapalne błony śluzowej żołądka i jelit; choroba wrzodowa żołądka i (lub) dwunastnicy bardzo rzadko prowadzące do krwotoków i perforacji; rzadko przemijające zaburzenia czynności wątroby ze zwiększeniem aktywności aminotransferaz, fosfatazy alkalicznej i stężenia bilirubiny; może wystąpić także ogniskowa martwica komórek wątrobowych, tkliwość i powiększenie wątroby, szczególnie u pacjentów z młodzieńczym reumatoidalnym zapaleniem stawów, układowym toczniem rumieniowatym, gorączką reumatyczną lub chorobą wątroby w wywiadzie, zawroty głowy i szumy uszne, będące zazwyczaj objawami przedawkowania, zaburzenia słuchu, zwiększone ryzyko krwawień, wydłużenie czasu krwawienia, czasu protrombinowego, trombocytopenia, niewydolność serca, nadciśnienie tętnicze; reakcje nadwrażliwości: astma, odczyny skórne, wysypka, pokrzywka, obrzęk, świąd, zaburzenia sercowo-oddechowe. U pacjentów z niedoborem dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej może wystąpić niedokrwistość hemolityczna oraz leukopenia, agranulocytoza lub eozynopenia, rzadko martwica brodawek nerkowych i śródmiąższowe zapalenie nerek, białkomocz oraz obecność leukocytów i erytrocytów w moczu. Bardzo rzadko ciężkie reakcje włączając wstrząs ana laktyczny. Długotrwałe przyjmowanie leków zawierających kwas acetylosalicylowy może być przyczyną bólu głowy, który nasila się podczas przyjmowania kolejnych dawek. Podmiot odpowiedzialny: ZF Polpharma S.A. Pozwolenie na dopuszczenie do obrotu: Polocard tabletki dojelitowe 75 mg i 150 mg – odpowiednio R/7280 oraz R/7281 wydane przez MZ. Dodatkowych informacji o leku udziela: Polpharma Biuro Handlowe Sp. z o.o., ul. Bobrowiecka 6, 00-728 Warszawa, tel. +48 22 364 01 00; fax. +48 22 364 01 02. www.polpharma.pl. Lek wydawany bez recepty.

od 1 kwietnia Polocard dostępny w nowych opakowaniach po 30 i 60 tabletek Polocard 75 mg x 30 tabl.Polocard 75 mg x 60 tabl.Polocard 150 mg x 30 tabl.Polocard 150 mg x 60 tabl.

205x297_PolocardReklama_DESK_a.indd 1 2009-04-10 10:53:4118 karta ICE.indd 3 23-04-09 18:30:24



Bywa, że w naszej placówce w charakterze pacjenta pojawia się lekarz. Warto wiedzieć, jak rozpoznać osobę z wykształceniem medycznym. Jest to bowiem pacjent, którego należy traktować jak partnera-profesjonalistę.

Jautor: Barbara Ochmantrener-konsultant oraz menedżer projektów szkoleniowych współpracujący m.in. z INFOR Training Sp. z o.o.

Jak rozpoznać, że pacjent, który odwiedził naszą aptekę ma wykształcenie medyczne? Taka sytuacja nie nastręcza żad-nych wątpliwości, jeśli pacjent ów w naszej obecności za-cznie wypisywać receptę pro autore lub pro familia. Trzeba jednak przyznać, że podobne sytuacje zdarzają się raczej rzadko. Lekarze zwykli unikać ujawniania w aptece tego,

jaki zawód wykonują. Tu pozwolę sobie na przytoczenie historii, którą opowiedział mi jeden ze znajomych lekarzy. Otóż narzekał na wielokrotne nagabywania pacjentów o wypisanie im recept w sytuacji, kiedy przebywał akurat w aptece. Niemal za każdym razem, kiedy wyciągał bloczek ze swej torby, słyszał z kolejki mniej lub bardziej nieśmiało wyrażane prośby: „Panie doktorze mógłby Pan także i mnie przy okazji wypisać receptę?”. Sytuacje te zdarzały się na tyle często, że wypracował sobie dwie metody reagowania na

Podczas wizytypacjenta-lekarza

w aptece, warto pamiętać, by traktować go jako

partnera-profesjonalistę

Przychodzi lekarz do apteki...

20-21 lekarz w aptece.indd 2 23-04-09 18:31:05



takie prośby: jedną w stosunku do mężczyzn, drugą wobec kobiet. Kiedy o receptę prosił mężczyzna, rozmowa przebie-gała zwykle w następujący sposób:Pacjent: Panie doktorze mógłby Pan także i mnie przy okazji wy-pisać receptę?...Lekarz: Oczywiście, płaci Pan 50 zł.Pacjent: „Ale jak to? Za co?!”Lekarz: „Za prywatną konsultację.”Kiedy natomiast o receptę prosiła kobieta, rozmowa zwykle przebiegała w taki sposób:Pacjentka: Panie doktorze, czy mógłby Pan wypisać mi receptę?...Lekarz: Oczywiście, proszę się rozebrać…Pacjentka: Ale tutaj? Dlaczego?Lekarz: Przecież muszę Panią najpierw zbadać.Powyższe sytuacje, choć mają charakter nieco anegdotycz-ny, pozwolą farmaceucie od razu rozpoznać w pacjencie stojącym w kolejce lekarza. Zastanówmy się jednak, jakie inne zachowania pacjenta mogą świadczyć o tym, że stoi przed nami lekarz?

Lekarz, Przywódca czy Analityk? Przede wszystkim będzie to pacjent, który nie poprosi farmaceuty o konsultację. A przy inicjowaniu przez far-maceutę wywiadu, a tym bardziej podczas próby udzie-lenia porady farmaceutycznej, zareaguje z pewnością w dosyć zdecydowany, może nawet nieprzyjemny sposób. Ale uwaga! Identyczna reakcja pacjenta może świadczyć też o tym, że mamy przed sobą pacjenta bez wykształcenia medycznego, ale o typie zachowania cho-lerycznego (typ Przywódca). Jak zatem odróżnić pacjen-ta-lekarza od pacjenta-choleryka?Skoro ich zachowanie: mimika, ton głosu, gestykulacja, postawa ciała, mogą być łudząco podobne lub wręcz identyczne, należy skupić się na treści wypowiedzi. Pa-cjent-lekarz będzie się wypowiadał w fachowy i precy-zyjny sposób. Ale tu znowu uwaga! Jeśli jest to pierwsze wypowiedziane przez pacjenta zdanie lub krótka wypo-wiedź, podobnie precyzyjnie może wypowiadać się pa-cjent o zachowaniu melancholijnym (typ Analityk). Taki pacjent, zanim odwiedzi naszą aptekę, gromadzi zwykle spory zasób wiedzy paramedycznej, coraz bardziej po-wszechnej, dostępnej na przykład w Internecie. Jednak globalna sieć lub też inne domowe źródła informacji dostarczają Państwa pacjentom nie-lekarzom wiedzę je-dynie na poziomie popularno-naukowym. Pacjent taki nie używa fachowego medycznego słownictwa, a zatem czujne ucho farmaceuty bezbłędnie wychwyci różnice w postaci nawet drobnych niuansów związanych z uży-waną terminologią.

Technika założeniaJeden ze znajomych farmaceutów podzielił się ze mną następującymi doświadczeniami w kontaktach z pacjen-tem-lekarzem:„Niedawno już po raz kolejny do naszej apteki przyszedł pacjent, któremu zostało zaordynowane niewłaściwe

Zalecenia farmaceuty dla pacjenta-lekarza nie powinny nosić znamion porady, a jedynie neutralnej wypowiedzi – nie tłumaczmy oczywistych dla niegokwestii zbyt drobiazgowo

dawkowanie pewnego preparatu. Lekarz, który wypisał receptę, jest także pacjentem naszej apteki. Jak mam się zachować, kiedy następnym razem przyjdzie po ten pre-parat dla siebie?”Problem tego farmaceuty można sformułować w na-stępujący sposób: jak w przytoczonej sytuacji zacho-wać się profesjonalnie, czyli z troską, ale i taktownie? Tak, żeby dla dobra pacjenta-lekarza zadbać o to, aby prawidłowo zażywał kupowany przez siebie preparat.Jedną z najskuteczniejszych metod w tej sytuacji jest tzw. „technika założenia”. Polega ona na takim sformułowa-niu wypowiedzi, która ponad wszelką wątpliwość zakła-da, że pacjent-lekarz zna prawidłowe dawkowanie leku. A to, że farmaceuta przywołuje sposób dawkowania, nie nosi znamion porady, której trzeba temu pacjento-wi udzielić, a jedynie jest neutralnym elementem wy-powiedzi.Oto kilka przykładowych sposobów zastosowania tej metody w trakcie codziennej pracy w aptece:- „Jak Pan doskonale wie, Doktorze, dawkowanie trzy razy dziennie…”,- „Dawkowanie – i tu wszystko jasne, prawda? - czyli trzy razy dziennie…”,- „Dawkowanie, jak sam Pan zaleca swoim pacjentom, trzy razy dziennie…”.

Lekarz, czyli partner-profesjonalistaJeżeli zależy Państwu na utrzymaniu dobrych relacji z pa-cjentem-lekarzem warto pamiętać o tym, żeby potraktować go jak partnera, profesjonalistę, czyli:

obserwować jego zachowanie, wychwytywać sygnały ●(precyzyjne medyczne słownictwo) wyróżniające pacjen-ta-lekarza od pacjentów o typach Przywódca i Analityk na pierwszy rzut oka zachowujących się podobnie,samemu wykazać się profesjonalizmem, świadcząc usługę ●na najwyższym poziomie, precyzyjnie i starannie,nie wymuszać wywiadu, jeśli po chwili zorientujecie się ●Państwo, że Wasz pacjent to lekarz,uszanować jego fachową wiedzę i nie tłumaczyć drobia- ●zgowo oczywistych dla niego kwestii. ■


20-21 lekarz w aptece.indd 3 23-04-09 18:31:06

Prowadzenie apteki


P

Dziś, gdy Internet stał się jednym z najważniejszych źródeł informacji, trudno wyobrazić sobie instytucję czy firmę działającą bez strony WWW. Umieszczenie w sieci witryny z podstawowymi informacjami na temat działalności apteki przysporzy naszej placówce nowych pacjentów i umocni jej pozycję na lokalnym rynku.

Posiadanie strony internetowej w prowadzeniu działal-ności gospodarczej wydaje się być we współczesnym świecie nieodzowne. Tymczasem większość ogólnodo-stępnych aptek wciąż jeszcze ich nie posiada, a szefowie tych placówek twierdzą, że doskonale radzą sobie bez In-ternetu, uważając inwestycję w stronę WWW za zbędny wydatek. A jednak, według wielu analiz i prognoz bizne-sowych dokonywanych na świecie, w ciągu najbliższych 5 lat sprzedaż detaliczna oraz biznesowa przeniesie się do Internetu w ok. 50 proc. wszystkich obecnych transakcji. Nie oznacza to, rzecz jasna, że ludzie przestaną chodzić do aptek, ale że to głównie w Internecie będą szukali in-formacji na temat leków.

Jakie informacje warto umieścić na stronie?Obecnie podstawowe informacje o niemal każdej aptece w kraju znajdują się na co najmniej kilku stronach inter-netowych. Na serwisach informacji gospodarczej czy ser-

autor: dr Andrzej Smołuchszef firmy Farmactive zajmującej się wdrażaniem rozwiązań marketingowych dla podmiotów rynku farmaceutycznego, z zastosowaniem technik informatycznych

wisach miejskich pacjenci mają okazję znaleźć informacje o aptekach pełniących w danym dniu dyżur, jak również adresy i numery telefonów do placówek. Rzadko jednak znajdziemy na nich np. informacje na temat godzin otwar-cia placówek czy dostępnego w nich asortymentu.Oto lista informacji, które mogłyby znaleźć się na stronie WWW naszej apteki:1. Zdjęcia – wnętrza, personelu.2. Informacje o właścicielu.3. Adres z mapką.4. Informacja o sprzęcie medycznym dostępnym na terenie apteki (ciśnieniomierz, pomiar wagi, wzrostu itp.).5. Informacje o programach lojalnościowych.6. Lista aktualnych promocji wraz ze zdjęciami i opisem pro-duktów.7. Określenie szerokości asortymentu.8. Możliwość złożenia zamówienia na leki drogą internetową.9. Forum umożliwiające dyskusje na ważne dla pacjentów tematy.10. Adresy e-mail do korespondencji z apteką.11. Kserokopie ewentualnych informacji prasowych o aptece.12. Artykuły będące praktycznymi poradami dla pacjentów.W przypadku udostępniania katalogu produktów wymaga-na jest prosta w obsłudze wyszukiwarka.

Etap I – adres internetowy Aby strona naszej apteki mogła zaistnieć w Internecie potrzebny jest wirtualny adres WWW w określonej do-menie. Domena jest ostatnim członem adresu interneto-wego. W Polsce dominują dwa typy domen z końcówką com.pl oraz pl, tak więc adres naszej strony będzie wy-glądał: www.nazwa.com.pl lub www.nazwa.pl. W reje-stracji adresu pomogą nam firmy zajmujące się tą działal-

W najbliższym czasie ludzie raczej nie przestaną chodzić do aptek, ale informacji na temat leków będą szukać głównie w Internecie

Apteka w sieci – jak założyć stronę WWW

22-23 www.indd 2 23-04-09 18:34:10

Aby strona WWW naszej apteki mogła zaistnieć w sieci, trzeba najpierw wykupić domenę – to wydatek 50-100 zł

Prowadzenie apteki



nością, łato dostępne w Internecie. Ceny domen wahają się w granicach 50-100 zł. Domeny aktualizuje się co roku, o co zadba firma, która zajmuje się ich rejestracją.

Etap II – nazwaNazwę naszej strony ustalamy sami. W adresie interneto-wym możemy użyć liter od A do Z (obecnie można już używać polskich znaków, choć jest to mało popularne), cyfr od 0 do 9, a także myślnika. Ze względów technicznych nie można używać w nazwie spacji, jak również rozpoczynać i kończyć domeny myślnikiem. Długość adresu może liczyć 24 znaki, jednak zaleca się skrócenie adresu do minimum, by potencjalnym użytkownikom ułatwić jego zapamiętanie. Reszta zależy od naszej pomysłowości. Trzeba pamiętać, że zarejestrowanie konkretnego adresu internetowego bloku-je możliwość innym użytkownikom Internetu posiadanie takiego samego adresu. Tak więc jeśli ktoś już wykupił adres www.apteka.pl to my już jego nie będziemy mogli posiadać, chyba, że ten ktoś przestanie opłacać swoją domenę.

Etap III – projekt, hosting i aktualizacjaWykonanie strony można zlecić, choć jest to dość drogie (3-4 tys. zł). Mówimy tu o funkcjonalnych, profesjonalnie działających i wyglądających stronach WWW. Istnieją także serwisy oferujące gotowe strony, gdzie za ok. 500 zł kupuje się ich kolejne kopie. Wystarczy tylko umieścić na nich infor-macje dotyczące naszej apteki (wydatek ok. 100-300 zł). Jeśli chcemy zamieszczać na stronie dane o promocjach leków czy kosmetyków niezbędne będzie jej systematyczne aktu-

alizowanie. Godnym polecenia rozwiązaniem jest kupienie strony w technologii umożliwiającej użytkownikowi samo-dzielne jej edytowanie. Aktualizowanie informacji wymaga od nas zwykle podstawowej znajomości komputera. Pamię-tajmy również, że strona musi być umieszczona na jakimś serwerze dostępnym 24 godziny na dobę i chronionym przed atakami hakerów. To dodatkowy koszt, który gwaran-tuje jednak bezpieczeństwo naszej witryny.

Etap IV – pozycjonowanieKrólem Internetu jest najpopularniejsza przeglądarka in-ternetowa świata Google. Rzecz w tym, by po wpisaniu w przeglądarkę słowo „apteka” adres naszej placówki znalazł się na jednej z pierwszych stron. Za kolejność na liście płaci się krocie, dlatego lepiej od razu zapomnieć o pierwszych miejscach. Jest jednak alternatywne rozwiązanie. Polega ono na skonstruowaniu strony w sposób, który zmusi wyszuki-warki internetowe, by wyświetlały adres naszej placówki jak najbliżej pierwszej strony wyników wyszukiwania. Jest wiele firm, które już za kilkaset złotych świadczą takie usługi. Zabie-gi te, rzecz jasna, nie będą potrzebne, jeśli nasza apteka działa w niewielkiej miejscowości. Jeśli w mieście funkcjonuje osiem aptek, wystarczy, że pacjent wpisze w wyszukiwarce słowo „apteka” oraz nazwę miejscowości, a w mig na pierw-szej stronie pojawią się adresy wszystkich ośmiu placówek – wśród nich naszej. ■

22-23 www.indd 3 23-04-09 18:34:10

Prowadzenie apteki


A

Zgrany zespół wróży sukcesBudowanie zespołu to jedno z trudniejszych zadań menedżera. Wymaga umiejętności komunikacyjnych, negocjacyjnych, motywacyjnych, wrażliwości i psychologicznego wyczucia. Dla szefa apteki to zadanie o kluczowym znaczeniu, od którego zależy konkurencyjność i efektywne działanie placówki.

Akcentowanie zalet pracy zespołowej stało się powszech-nym elementem zarządzania nowoczesną organizacją. Odpowiednio dobrane zespoły podejmują często trafniej-sze decyzje niż sam kierownik. Praca w zespole wzmaga motywację. Ponadto słabe strony każdego z pracowników mogą zostać zrównoważone przez umiejętności i zaanga-żowanie innych. Wszystko to sprawia, że efekty działań ludzi pracujących jako zespół mogą znacznie przekroczyć to, co osiągnęliby pracując osobno. Żeby jednak zaistniał ten tzw. „efekt synergii” (z jęz. gr. synérgeia = współdziała-nie), trzeba być nie tylko świetnym menedżerem, ale też odrobinę psychologiem. Z gąszczu zagadnień psychologii zespołu warto zwrócić uwagę na dwie sprawy o ogrom-nym znaczeniu dla każdego, kto załogę apteki chciałby przekształcić w efektywny zespół.

autor: dr Tomasz Skalskisocjolog, wykładowca Uniwersytetu Śląskiego, Wyższej Szkoły Biznesu w Dąbrowie Górniczej i Wyższej Szkoły Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach, trener zarządzania i technik menedżerskich

Zgrany personel apteki nie powstaje w jednej chwili – nawet, gdy spotykają się ludzie do siebie pasujący, trzeba najpierw wspólnie przebyć drogę, która nie jest procesem liniowego wzrostu wydajności

Efekt synergii wymaga czasuZgrany zespół nie powstaje w jednej chwili. Nawet, gdy spoty-kają się fachowcy i ludzie do siebie pasujący. Wcześniej trzeba wspólnie przebyć złożoną drogę, która wcale nie jest proce-sem liniowego wzrostu wydajności. Oto jak psycholodzy widzą cztery najważniejsze etapy wspomnianej drogi, wraz z praktycznymi wskazówkami dla szefa apteki, który chciałby wspomóc swój zespół w tej wędrówce.1. Formowanie.Zespół dopiero się kształtuje, ludzie czują się niepewnie i kon-centrują się na swoich zadaniach. Wydajność utrzymuje się na średnim poziomie. Na tym etapie szef apteki sam podejmuje jeszcze wszystkie decyzje. Musi przy tym pamiętać o wspiera-niu „ducha grupy”, motywowaniu (najlepiej zespołowym) i by nie stawiać przed zespołem zbyt wygórowanych wymagań.2. Docieranie.Ludzie zaczynają uważniej przyglądać się współpracownikom – na jednych patrzą z sympatią, inni ich drażnią. Zaczyna się (nie zawsze jawna) walka o pozycję i gry osobowościowe, mogące przybrać nieraz burzliwy obrót. Wydajność zespołu w tym czasie, co naturalne, spada. Dobry szef pamięta, że to etap niebezpieczny, grożący nawet rozpadem zespołu. Stąd jego wzmożona czujność. Wprawdzie ważne jest, by dać zespołowi czas na „dotarcie się”, jednak nie można pozostawić go zupeł-nie bez opieki. W sytuacjach konfliktowych szef musi umieć przyjąć na siebie rolę mediatora: dotrzeć do istoty konfliktów, powściągnąć emocje i skłonić do otwartej dyskusji. Najważ-niejsze jednak, by nie obarczał poszczególnych osób winą za spadek wydajności, który wynika z dynamiki rozwoju grupy.3. Normowanie.Powstaje tzw. nieformalna struktura grupy, tworzą się normy współpracy między personelem, uzgodnione zostają cele i sposoby konstruktywnej dyskusji, a nawet krytyki. Każdy od-najduje swoje miejsce w zespole. Wiadomo też, kto jest jego nieformalnym liderem. Efektywność w tym etapie rośnie, prze-

24-25 zespol.indd 2 23-04-09 18:32:56

Prowadzenie apteki

Zgrany zespół wróży sukces


kraczając w pewnym momencie wartość z fazy 1. Menedżer powinien wspierać ten proces, obserwując kierunek zmian i ewentualnie go korygując. Powinien też zaakceptować nieformalną strukturę, nie narzucając własnych rozwiązań. W zarządzaniu apteką pomogą mu na pewno dobre relacje z nieformalnym liderem.4. Dojrzałość.Ludzie tworzą zgrany zespół. Otwarcie mówią o swoich uczu-ciach i wątpliwościach. Szanują wzajemnie swoją pracę, a dzię-ki twórczemu podejściu i elastyczności udoskonalają sposoby pracy. Jest to etap najwyższej wydajności. Najważniejsze, by nie przeszkadzać zespołowi, który zna swoje zadania i możli-wości – najwłaściwszy na tym etapie jest „demokratyczny” styl zarządzania. Konieczna jest też świadomość, że droga rozwo-ju zespołu niekoniecznie wiedzie w jedną stronę. Wystarczy zmiana zadań, metod pracy czy też nowa osoba, by z fazy doj-rzałości powrócić do fazy docierania! Największe niebezpie-czeństwa w takiej sytuacji to zrzucenie odpowiedzialności za spadek wydajności na „nowego” albo przedwczesne uznanie, że zmiana była błędem.

Odpowiedni rozkład rólNiezależnie od charakteru realizowanych zadań ludzie peł-nią zwykle tylko kilka podstawowych ról zespołowych. Nie-bezpieczeństwem czyhającym na każdego szefa apteki jest koncentrowanie się tylko na sprawach organizacji pracy

i odpowiednim rozdziale zadań. Tymczasem dla efektywności działania zespołu równie ważny jest harmonijny układ niefor-malnych ról, z których każda ma swoje mocne i słabe strony:Myśliciel i Poszukiwacz Źródeł – osoby odpowiedzialne w zespole za pomysły, pierwsza szuka ich u siebie, druga u innych. Ich słabością bywa jednak zaniedbywanie zadań.Realizator i Skrupulatny Wykonawca – ludzie skoncen-trowani niemal wyłącznie na zadaniu i jakości pracy. Ich sła-bością jest niewielka kreatywność.Dusza Zespołu i Lokomotywa – osoby, których uwaga zwrócona jest ku współpracownikom. Pierwsza dba o do-bre relacje, druga o zapał do wysiłku. Słabości: w pierwszym przypadku brak zdecydowania, w drugim niecierpliwość w stosunku do osób pracujących nieco wolniej.Koordynator i Krytyk Wartościujący – dla nich najważ-niejsze są cele. Mają zdolności przywódcze. Pierwszy do-brze rozdziela zadania, drugi wskazuje właściwy kierunek pracy. Słabości: Koordynator może wyręczać się innymi, Krytyk zaś może zmniejszać ludzką motywację.Istotnym zadaniem menedżera apteki jest taki dobór ludzi do zespołu, by znalazły się w nim jednocześnie osoby od-powiedzialne za pomysły, zadania, cele i relacje między-ludzkie. ■


By z pracowników apteki stworzyć zgrany zespół trzeba być nie tylko świetnym

menedżerem, ale też odrobinę psychologiem

24-25 zespol.indd 3 23-04-09 18:32:58

Prowadzenie apteki


P

Strategia cenowa to najtrudniejszy element marketingu aptecznego. Z jednej strony chcemy, by nasza apteka miała opinię taniej, z drugiej szkoda nam rezygnować z marży. Poniżej garść praktycznych porad, jak znaleźć złoty środek w tej tylko pozornie niejednoznacznej sytuacji.

Pogląd, że apteka, sklep czy hurtownia są tanie, może okazać się bardzo powierzchowny. Obiektywnym ba-daniem byłoby raczej porównanie wszystkich cen na przykład w kilku aptekach działających na danym te-renie. Szybko okazałoby się wówczas, że apteka, któ-ra ma opinię tańszej, w rzeczywistości wcale nie musi być tania. Dla pacjenta liczy się bowiem towar, który kupuje najczęściej, a ten może być przecież tańszy w statystycznie droższym sklepie. Nie zapominajmy przy tym, że potrzeby pacjentów ulegają przecież cią-głym zmianom. Dlatego obiektywna ocena pacjenta, która z aptek w jego okolicy jest tą tańszą, rzadko kiedy bywa obiektywna. Daje się nią jednak łatwo pokiero-wać, bowiem odpowiednią percepcję cenową może-my wzmacniać za pomocą specjalnych technik.

Znajdźmy wyznacznik cenowyW każdej branży istnieją produkty będące tzw. wyznacz-nikiem cenowym. W sklepach spożywczych zawsze był nim cukier. Oczywiście konsumenci raczej szybko wy-śledzą, że atrakcyjna cena dotyczy zaledwie kilku pozy-cji. Dlatego też musimy pogodzić się z faktem, że po-siadanie atrakcyjniejszych cen od sugerowanych przez inne apteki, wymaga pewnych przemyśleń, czasami też poniesienia kosztów w postaci utraty marży. Sed-no kryje się w znalezieniu „złotego środka”. Strategia ta polega na wyraźnym obniżeniu cen na sztandarowych, dobrze znanych pacjentom pozycjach, z jednoczesną symboliczną obniżką cen tam, gdzie tego nie widać. Idealnym rozwiązaniem jest przy tym odnalezienie ta-kich produktów, na których nie obniżymy cen w ogó-

le, a czasami nawet je podniesiemy. Celowa strategia w tym zakresie może dać pacjentom wrażenie obni-żenia cen o 4 proc., gdy tak naprawdę ceny w naszej aptece będą obniżone zaledwie o 2 proc.

Trzy zasady świadomego cennikaKolejne procenty w odczuciu naszych pacjentów może-my uzyskać dzięki psychologii. Strategia taka kosztuje nas najmniej (pomijając własną pracę), a daje efekty porów-nywalne z prawdziwą obniżką. Oto kilka podstawowych zasad rządzących percepcją cenową pacjenta, które łatwo możemy zastosować w naszej aptece:1. Staranne dobranie końcówki ceny po przecinku, typu „5” lub „9”, są najkorzystniej przyjmowane przez konsu-mentów. Wycena towaru na 2,42 zł ma końcówkę nie-czytelną. Zdecydowanie rozsądniejszym rozwiązaniem

Poszukiwana tania apteka

autor: dr Andrzej Smołuchszef firmy Farmactive zajmującej się wdrażaniem rozwiązań marketingowych dla podmiotów rynku farmaceutycznego, z zastosowaniem technik informatycznych

26-27 leki otc.indd 2 23-04-09 18:35:48

Prowadzenie apteki

Zbrodnią na cenie są leki kosztujące 8,03 zł, – ustanawianie takich kwot na produktach świadczy o braku właściwejpolityki cenowej w aptece



będzie użycie ceny 2,49 zł. Może wydać się to dziwne, ale w oczach pacjenta lepszą wizualnie ceną (choć przecież wyższą!) będzie 2,49 zł. Niby nic, ale pomnożone przez sto preparatów daje w miesięcznym zestawieniu konkretne kwoty. Zbrodnią na cenie jest często widziane w aptekach „8,03 zł”, co świadczy o braku właściwej polityki cenowej w placówce.2. Percepcja pierwszej liczby – dla klienta cena 19,99 zł nie jest tym samym, co cena 20,00 zł. Umysł ludzki widzi naj-pierw pierwszą liczbę, czyli 19, a więc jedna cena mieści się jeszcze w przedziale 10-20 zł, druga zaś już w przedzia-le 20-30 zł. Jeśli w Państwa aptece produkt będzie kosz-tował 20,83 zł (co w dodatku będzie ceną nieprzejrzystą), a w sąsiedniej placówce za ten sam produkt trzeba będzie zapłacić 19,99 zł, to efekt psychologiczny odbioru ceny wypadnie na Państwa niekorzyść. Nikt nie pamięta szcze-gółów – liczy się zawsze pierwsze wrażenie.3. Unikajmy zer po przecinku – zamiast 2,30 zł, w od-czuciu pacjenta o wiele lepiej będzie się prezentować cena 2,29 zł. Zero jest nieprecyzyjne i wskazuje na to, że nie mogliśmy się zdecydować na konkretną cenę lub w ogóle jej nie przemyśleliśmy. Taka nieprecyzyjność może kojarzyć się pacjentowi z niedbałością panującą w placówce.

Strategia ograniczonego asortymentuLiczne badania pokazują, że liczba asortymentu w da-nej kategorii zdecydowanie bardziej skłania konsumen-ta do poszukiwania niższej ceny. Wnioskować można, że im więcej w naszej aptece produktów posiadamy bądź demonstrujemy w danej kategorii, tym bardziej uczulamy pacjenta na cenę. Badania te jednocześnie wskazują, że rozproszenie rynku negatywnie wpływa na markę produktów wiodących. Uwzględniając powyż-sze argumenty należy zastanowić się nad poszukiwa-niem strategii świadomie ograniczonego asortymentu. Wiadomym jest przecież, że wyboru łatwiej dokonać w przypadku 2-3 ofert. Gdy ich liczba rośnie, cechy po-szczególnych produktów zacierają się, a coraz większą rolę odgrywa cena. W planowaniu cen i doborze pro-duktów do apteki należy również uwzględnić podział kategorii cenowych. Nie możemy posiadać jedynie drogiej lub jedynie taniej oferty. Percepcja między pro-duktami tanim a drogim będzie zatem wystarczającym argumentem zakupowym dla każdej z grup docelo-wych. Nie każdy chce kupić to, co najtańsze. Ale jeśli ma do wyboru dziesięć pozycji, wybierze statystycznie trzecią od dołu. Gdyby miał do wyboru trzy, wybrałby środkową lub górną. Tym samym zmienia się poziom marży, w której pracujemy. Ma to również swoje przeło-żenie na strategię kształtowania cen. Najtańszy lek musi być naprawdę tani. Tzw. „klient z wyższej półki” nie bę-dzie już tak czuły na cenę. Niska cena może mu zresztą przeszkadzać. Zapytajmy pacjentkę, czy krem za 10 zł jest coś wart? Zapewniam Państwa, że 95 proc. pań od-powie, że raczej niewiele.

Poszukiwana tania apteka

Poświęćmy czas na słupki!Kształtowanie cen jest jedną z najważniejszych stra-tegicznych czynności w placówkach handlowych, do których należą również apteki. Wielu właścicieli ap-tek próbuje często upraszczać sobie życie, ustalając jednolitą marżę na wszystkie produkty z grupy OTC. W świetle powyższych rozważań, warto zastanowić się, czy prowadzenie takiej polityki cenowej może wróżyć aptece finansowy sukces. W czasach ostrej rywalizacji rynkowej warto poświęcić odrobinę czasu na ustalenie słupków, zapewniając placówce sprzedaż na satysfak-cjonującym poziomie. ■

26-27 leki otc.indd 3 23-04-09 18:35:49

Nauka


M

W połowie lat 70. ubiegłego wieku zaczęły pojawiać się kontrowersyjne informacje o powodowanych przez metamizol poważnych działaniach niepożądanych – głównie o przypadkach agranulocytozy i niedokrwistości aplastycznej. Niestety, aż do połowy lat 80. nie były prowadzone istotne badania kliniczne, które w obiektywny sposób oceniałyby częstość ich występowania.

autor: dr n. med. Adam Rafał PoliwczakKlinika Chorób Wewnętrznych z Oddziałem Farmakologii Klinicznej i Terapii Monitorowanej, Wydział Wojskowo-Lekarski, Uniwersytet Medyczny w Łodzi (kierownik: dr hab. n. med. Marlena Broncel)

Metamizol – jeden z najdłużej obecnych na rynku le-ków z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ), powstał w laboratoriach firmy Hoechst w 1911 r. Jedenaście lat później został wprowadzony do lecznictwa w Niemczech. W Polsce obecny jest od 1976 r. pod nazwą Pyralgin®/Pyralginum®/Pyralgina®. Metamizol jest szeroko stosowany w Europie, w tym w Polsce (w 2003 r. sprzeda-no ponad 15 mln opakowań wszystkich postaci), Amery-ce Płd, Afryce i Azji.

Metamizol – fakty i mity

MityOd połowy lat 70. XX w. zaczęły pojawiać się dość kontrower-syjne informacje o powodowanych przez niego poważnych działaniach niepożądanych, w tym głównie o przypadkach agranulocytozy i niedokrwistości aplastycznej. Z tego powo-du w niektórych krajach, m.in. w USA, został wycofany z lecz-nictwa. W innych krajach znacznie ograniczono jego wskaza-nia bądź dostęp do niektórych form leku.W części prasy medycznej, doniesieniach z pogranicza me-dycyny, a także szeroko na forach internetowych, przytacza-ne są różne zagrożenia, jakie może stwarzać stosowanie me-tamizolu. Ryzyko to wiązane jest głównie ze wspomnianą uprzednio agranulocytozą. Chwilami można odnieść mylne wrażenie, że agranulocytoza wynikająca z przyjmowania metamizolu ma miejsce częściej niż choćby krwawienia z przewodu pokarmowego, wywoływane przez inne NLPZ, w tym ibuprofen, kwas acetylosalicylowy czy popularny ostat-nio ketoprofen.

FaktyObecnie dokładnie znany jest już mechanizm działania metamizolu. Działa on, podobnie jak jego główny meta-bolit, zarówno poprzez ośrodkowy, jak i obwodowy układ nerwowy. Działanie to ma związek z nieselektywnym hamowaniem cyklooksygenazy prostaglandyn (COX-1, COX-2, również niedawno odkrytej COX-3). Skuteczność metamizolu została potwierdzona m.in. w leczeniu bólu różnego pochodzenia o średnim i dużym nasileniu, w tym bólów głowy, zębów, mięśni, stawów i kości, bólu związanego z kolką żółciową, nerkową, bólami men-struacyjnymi, zapaleniem trzustki czy bólami poopera-cyjnymi. Ponadto cechuje go bardzo dobra tolerancja w obrębie przewodu pokarmowego, choć podobnie

28-30 meta.indd 2 23-04-09 18:36:30

28-30 meta.indd 3 23-04-09 18:36:35

Nauka


jak inne leki z grupy NLPZ powoduje charakterystyczne dla niej działania niepożądane.Do bardziej istotnych, mających związek ze stosowa-niem metamizolu, należy agranulocytoza oraz niedo-krwistość aplastyczna. Co do możliwości ich wystąpie-nia powszechnie nie ma zastrzeżeń. Wątpliwości budzi natomiast częstość ich pojawiania się. W wielu krajach, szczególnie Europy, Afryki i Ameryki Łacińskiej, metami-zol jest podstawowym lekiem przeciwbólowym i prze-ciwgorączkowym. Także w Polsce, tylko w 2002 r., zużyto go ponad 60 ton. W żadnym z tych krajów nie odnoto-wano epidemii agranulocytozy.W dostępnej literaturze można znaleźć opisy przypad-ków agranulocytozy mogącej mieć związek z przyjmo-waniem metamizolu, nie ma jednak w dalszym ciągu zgody, co do rzeczywistej częstości tego powikłania. Powodem może być m.in. fakt, iż sama agranulocyto-za, która w ok. 70 proc. jest indukowana przez różne leki, jest schorzeniem bardzo rzadkim, występującym wg różnych źródeł, z częstością do kilku przypadków rocznie na milion osób. Agranulocytoza powiązana ze stosowaniem metamizolu powstaje w mechanizmie nadwrażliwości osobniczej, a co za tym idzie, nie moż-na przewidzieć ryzyka wystąpienia tego powikłania u danej osoby. Postuluje się związek z obecnością anty-genu HLA-A24 i nieobecnością HLA-A2, choć nie zostało to wystarczająco potwierdzone.

W kilku przeprowadzonych dotychczas badaniach czę-stość agranulocytozy po terapii metamizolem wahała się znacznie, w zależności od kraju, w którym prowadzone było badanie. Zwykle wynosiła około 0,5 przypadku na 1 mln mieszkańców na rok. W Europie najwyższą zaobser-wowano w Szwecji i Hiszpanii, a najniższą na Węgrzech.Polska należy do krajów, gdzie metamizol stosowany jest od wielu lat w dużych ilościach i jest dostępny bez recepty. Dotychczas zostały przeprowadzone trzy próby badawcze oceniające występowanie w polskiej popula-cji agranulocytozy indukowanej metamizolem. Zgodnie z ryzykiem wyliczonym na podstawie badań w Szwecji, w Polsce – gdzie w ciągu roku zużywa się ok. 75 mln tabletek – powinno mieć miejsce około 300 nowych zachorowań. A jednak nie odnotowano tak drastycznie wysokiej liczby zachorowań. W ostatniej ze wspomnia-nych obserwacji, w ciągu 1 roku, odnotowano, że tylko w przypadku dwóch pacjentów wystąpienie agranulo-cytozy można było wiązać z leczeniem metamizolem. Autorzy opisujący wspomniane próby podkreślają bar-dzo niską ogólną częstość występowania wśród polskiej populacji samej agranulocytozy, jak i agranulocytozy związanej z metamizolem.

WnioskiBiorąc pod uwagę wyniki różnych prób oraz badań kli-nicznych prowadzonych zgodnie z EBM (Evidence Ba-sed Medicine – Medycyną Opartą na Faktach), częstość działań niepożądanych, także tych najgroźniejszych, jest znacznie niższa, niż to wcześniej sugerowano. Świadczy to o tym, że stosunek korzyści do ryzyka terapii jest nie-zmiennie dodatni. W dalszym ciągu metamizol jest cie-kawą alternatywą z racji swojej niskiej ceny oraz wysokiej skuteczności, potwierdzonej m.in. w leczeniu bólu różne-go pochodzenia o średnim i dużym nasileniu. Natomiast jego bezpieczeństwo pozostaje pod kontrolą, gdy jest właściwie stosowany i dawkowany zgodnie z zaleceniami producenta. ■

Wyniki badań dowodzą, że Polska należy do krajów, gdzie dostępny bez recepty metamizol stosowany jest od wielu lat w dużych ilościach – w ciągu roku zużywa się ok. 75 mln tabletek


Badania nad metamizolem potwierdziły jego wysoką

skuteczność w leczeniu bólu różnego pochodzenia o średnim

i dużym nasileniu

28-30 meta.indd 4 23-04-09 18:36:37

W

Rola suplementacji luteiny i mikroelementów w chorobach oczuPrzeprowadzone do tej pory badania wykazują nad wyraz korzystne działanie suplementacji karotenoidów (przede wszystkim luteiny), mikroelementów oraz witamin w wielu jednostkach chorobowych oczu. Potwierdziły ponadto bezpieczeństwo oraz brak efektów ubocznych podczas stosowania luteiny.

autor: dr n. med. Michał WilczyńskiKlinika Chorób Oczu I Katedry Chorób Oczu Uniwersytetu Medycznegow Łodzi (kierownik: prof. dr hab. n. med. Wojciech Omulecki)

W ostatnich latach wielu badaczy zwraca uwagę na fakt, iż zwiększona podaż substancji o właściwościach antyoksy-dacyjnych (np. luteiny), witamin i mikroelementów może stać się metodą zapobiegania szeregu chorób, zarówno okulistycznych, jak i ogólnoustrojowych. Obecnie wiele uwagi poświęca się antyoksydantom, mikroelementom i witaminom oraz ich roli w profilaktyce niektórych chorób oczu, m.in. zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem (ang. age-related macular degeneration – AMD). Fakt, iż nie istnieje w pełni skuteczne leczenie tej choroby spra-wia, iż szczególnie ważna staje się jej profilaktyka.

Czym są antyoksydanty?Do antyoksydantów zaliczamy szereg substancji chemicz-nych, mających zdolność usuwania związków o działaniu utleniającym. Wyróżniamy wśród nich np.: witaminę C, witaminę E oraz karotenoidy (luteina, zeaksantyna i beta karoten).Karotenoidy są to naturalnie występujące barwniki ro-ślinne, których obecność w tkankach jest całkowicie za-leżna od spożycia z pokarmem. Jedynymi karotenoidami obecnymi w soczewce oraz plamce żółtej (czyli obszarze siatkówki odpowiadającym za widzenie centralne oraz najlepszą ostrość wzroku) są luteina i zeaksantyna.Barwniki plamkowe (przede wszystkim luteina) wywierają wieloczynnikowy korzystny wpływ na siatkówkę: mają bo-wiem zdolność usuwania wolnych rodników tlenowych, a ponadto chronią przed uszkodzeniem komórek siatkówki przez światło.Pewną rolę w podtrzymaniu prawidłowej funkcji antyok-sydacyjnej siatkówki odgrywa także obecność mikroele-

Nauka

31www.farmacjapraktyczna.pl

W badaniu LAST potwierdzono fakt, iż suplementacja luteiny w dawce 10 mg dziennie wpływa korzystnie na poprawę funkcji wzrokowej pacjentów z AMD

31-32 superoptyk.indd 3 23-04-09 18:37:06

Nauka


mentów. Mowa w tym przypadku o cynku, miedzi oraz manganie, czyli składnikach potrzebnych do prawidłowe-go funkcjonowania układu antyoksydacyjnego.Przypuszcza się, iż wysokie spożycie karotenoidów (lute-iny, zeaksantyny, beta karotenu) wpływa na zmniejszenie ryzyka szeregu chorób, jak np. zaćma czy zwyrodnienie plamki związane z wiekiem.

Zwyrodnienie plamkiPrzykładem choroby okulistycznej, w przebiegu której stwierdzono korzystny wpływ suplementacji luteiny, jest wspomniane wcześniej zwyrodnienie plamki, związane z wiekiem (AMD). Jest to schorzenie mogące prowadzić do ciężkiego upośledzenia wzroku, przez co stanowi coraz większy problem społeczny. Do ujawnienia się tego scho-rzenia dochodzi najczęściej około 50., 60. roku życia. Obja-wami subiektywnymi AMD są:– powolny i postępujący spadek ostrości wzroku (zwłaszcza z bliska),– niewielkie mroczki,– zniekształcenie obrazu (tzw. „pofalowane linie”),– z czasem dochodzi do spadku ostrości wzroku przy patrze-niu w dal oraz niecharakterystycznych zaburzeń widzenia.


Wskazano, iż dieta bogata w substancje o właściwo-ściach antyoksydacyjnych zmniejsza ryzyko rozwoju zmian degeneracyjnych plamki. Ponadto zaobserwowa-no, że spożywanie luteiny oraz innych antyoksydantów wywiera korzystny wpływ na poprawę ostrości wzroku u chorych już leczonych z powodu zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem.W badaniu LAST potwierdzono fakt, iż suplementacja luteiny w dawce 10 mg dziennie wpływa korzystnie na poprawę funkcji wzrokowej pacjentów z AMD. Wykaza-no także, iż suplementacja luteiną prowadzi do poprawy funkcji wzrokowej nie tylko u osób zdrowych, ale także u chorujących na AMD.

ZaćmaInną badaną chorobą, w profilaktyce której ważne mogą być luteina, witaminy i mikroelementy, jest za-ćma (tzw. zmętnienie soczewki). W przeprowadzonych dotychczas badaniach stwierdzono, iż w rozwoju zaćmy rolę odgrywa szereg czynników. Są nimi m.in. obniżony poziom witamin i karotenoidów (luteiny i zeaksanty-ny). Ponadto zaobserwowano, że spożywanie pokar-mu obfitującego w karotenoidy (beta karoten, luteinę, zeaksantynę), witaminę C, witaminę E, kwas foliowy i ryboflawinę wiąże się ze znaczącym spadkiem ryzyka rozwoju zaćmy.

Skuteczność i bezpieczeństwoWyniki przeprowadzonych dotychczas badań w jasny sposób wskazują na korzystne działanie suplementa-cji karotenoidów (głównie luteiny), mikroelementów i witamin w wielu jednostkach chorobowych narządu wzroku. Jednocześnie warto podkreślić, że dotychcza-sowe badania wykazały bezpieczeństwo stosowania lu-teiny oraz brak efektów niepożądanych suplementacji doustnej.Dla wielu osób regularna suplementacja antyoksydan-tów, np. z pożywieniem lub w formie doustnego stoso-wania odpowiednich preparatów, może stać się skutecz-ną terapią wspomagającą leczenie szeregu schorzeń, w tym również schorzeń okulistycznych. ■

Barwniki plamkowe wywierają wieloczynnikowy korzystny wpływ na siatkówkę, mają bowiem zdolność usuwania wolnych rodników tlenowych i chronią przed uszkodzeniem komórek siatkówki przez światło

Spożywanie luteiny oraz innych antyoksydantów wywiera korzystny wpływ na poprawę ostrości wzroku

u chorych już leczonych z powodu zwyrodnienia plamki

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

010_FarmacjaPraktyczna_205x297_DD.pdf 5.1.2009 13:54:36

31-32 superoptyk.indd 4 23-04-09 18:37:09

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

010_FarmacjaPraktyczna_205x297_DD.pdf 5.1.2009 13:54:36

31-32 superoptyk.indd 5 23-04-09 18:37:10

34 35

Wiosna w pełni, pora na zmiany!Bohaterką naszej majowej metamorfozy jest Pani Weronika Rostek,pracująca w Aptece Hibiskus przy ul. Malczewskiego w Warszawie.

STARTUJEMY! Wiosna zawsze dodaje mi energii. Nabieram ochoty na zmiany – wyznaje Pani Weronika.

Za p

omoc

w z

orga

nizo

wan

iu s

esji,

dzi

ękuj

emy

pr

acow

niko

m S

alon

u U

rody

PRI

MA

, Al.

Nie

podl

egło

ści 1

21/1

23

(Mok

otów

, Met

ro R

acła

wic

ka),

tel.

0/22

/409

-49-

49.

Nowy odcień trzeba jeszcze utrwalićw specjalnej suszarce. Taki zabieg doda fryzurze efektownego blasku.

Panie długo debatowały nad odpowiednim kolorem nowej fryzury.

Pani Weronika chętnie oddała się w ręce stylistki, choć z początku bacznie śledziła każdy jej ruch.

Farba nałożona! Jeszcze ostatnie pociągnięcia

pędzla i gotowe!

Metamorfozy Metamorfozy

Jeszcze tylko stylizacja i efekt niemal gotowy. Widok w lustrze zaczyna wyraźnie cieszyć naszą modelkę.

34-35 metamorfoza.indd 2 23-04-09 18:40:46

34 35

Za p

omoc

w z

orga

nizo

wan

iu s

esji,

dzi

ękuj

emy

pr

acow

niko

m S

alon

u U

rody

PRI

MA

, Al.

Nie

podl

egło

ści 1

21/1

23

(Mok

otów

, Met

ro R

acła

wic

ka),

tel.

0/22

/409

-49-

49.

SUKCES!Właśnie takiej odmiany

oczekiwałam!– przyznała Pani Weronika tuż po zakoń- czonej sesji. Cieszymy się, że udało się nam wprawić Ją w radosny, wiosenny nastrój.

Podczas sesji uśmiech ani na chwilę nie znikał z twarzy naszej pięknej modelki.

Już dziewiętnaście Czytelniczek „Farmacji Praktycznej” wzięło udział w naszych metamorfozach. Promien-ny uśmiech, który pojawia się na ich twa-rzach tuż po zakończeniu sesji, świadczy o tym, że nasi specjaliści od urody stanęli na wysokości zadania. Również i Wy, drogie Panie, możecie powiedzieć sobie „czas na zmiany”! Nasi styliści są do Waszej dys-pozycji. Aby wziąć udział w kolejnej edycji naszych sesji, wystarczy wejść na stronę:www.farmacjapraktyczna.pli za jej pośrednictwem wysłać do nas mejla, koniecznie z załączonym swoim zdjęciem.

Metamorfozy Metamorfozy

SUKCES!Właśnie takiej odmiany

oczekiwałam!– przyznałaPani Weronika tuż po zakoń-czonej sesji. Cieszymy się, że udało się nam wprawić Ją w radosny,

Już dziewiętnaście Czytelniczek „Farmacji Praktycznej” wzięło

Metamorfozy

Czas na uformowanie

nowej fryzury. Stylistka

zdecydowanie podcina tył

i wyrównuje końcówki.

Jeszcze tylko stylizacja i efekt niemal gotowy. Widok w lustrze zaczyna wyraźnie cieszyć naszą modelkę.

Teraz do pracy może przystąpić wizażystka. Makijaż rozpoczyna od nałożenia bazy i podkładu.

Kosmetyki zostały dobrane do karnacji Pani Weroniki.Delikatny fiolet podkreślił kolor oczu naszej modeli. 35

Muśnięcie ust zakończyłonaszą wiosenną sesję.

34-35 metamorfoza.indd 3 23-04-09 18:41:08


Przysmak z jaskiń Lombardii

S

Wonną, poprzetykaną malowniczymi żyłkami zielonkawo-niebieskiej pleśni gorgonzolę produkuje się we Włoszech według niezmienionej od IX wieku receptury.

Swą nazwę zaczerpnęła od niewielkiego lombardzkiego miasteczka, położonego nieopodal Mediolanu. Według niektórych źródeł po raz pierwszy ów wyborny ser doj-rzewający wyprodukowano w 879 r., choć dziś zazdrośni mieszkańcy innych okolicznych osad tej części Półwyspu Apenińskiego zarzekają się, że gorgonzolę wytwarzało się u nich jeszcze wcześniej. Pozostali wskazują jednak na naturalne jaskinie Valsassiny, stwarzające doskonałe wa-runki dla pracy serowarów. Dziś uznaną na całym świecie gorgonzolę produkuje się przede wszystkim w Lombardii i Piemoncie. Tuż po sławnym parmigiano reggiano, jest dziś jednym z najbardziej cenionych włoskich produktów eksportowych.

Tajemnica szlachetnej pleśniSwą kulinarną dumę Lombardia zawdzięcza porastają-cemu gorgonzolę grzybowi. To penicillium glaucum, występujący również w innych pleśniowych specjałach: angielskim stiltonie czy francuskim roquefort. Zawierającą 48 proc. tłuszczu gorgonzolę wyrabia się z pasteryzo-wanego pełnego krowiego mleka. Podgrzewa się je do temp. ok. 30 st. C., by następnie dodać podpuszczkę cielę-cą i kolonie szlachetnej pleśni. Po rozdrobnieniu twarogu i odsączeniu serwatki wkłada się go w drewniane, miesz-czące 14-15 kg masy formy, zwane fassiroli lub fasere, któ-re następnie na kilka dni przenoszone są do pomieszczeń o temp. 20-22 st. C. Sery po wyjęciu z form obtacza się dokładnie w soli. Proces dojrzewania gorgonzoli trwa od dwóch miesięcy (w tym czasie rodzi się jej łagodniejsza odmiana, zwana z włoska dolce, czyli słodka) do jednego roku (wraz z większą ilością pleśni ser nabiera ostrości).

Jak serwować gorgonzolę?Zaopatrując się w gorgonzolę lepiej kupować mniejsze porcje. Warto też sprawdzić, czy ser nie ma brązowych przebarwień i nietypowego zapachu (goryczy, kwasu). Gorgonzola stale dojrzewa, dlatego warto przechowywać ją owiniętą w folię na niższych półkach chłodziarki. Pamię-tajmy jednak, by przed podaniem ser „ogrzał się” do temp. pokojowej, co pozowoli wydobyć całe bogactwo jego smaku. Lombardzki przysmak wspaniale zaostrza apetyt. Doskonale komponuje się z kieliszkiem Chianti, oliwkami, orzechami, owocami i sałatą. Gorgonzola stanowi również świetną bazę do sosu dodawanego m.in. do pene rigate. Wystarczy tylko rozpuścić ją w odrobinie masła i słodkiej śmietany, przyprawiając całość zielonym pieprzem. ■

Kuchnia farmaceutyczna

36-37 kuchnia.indd 2 23-04-09 18:40:59

Kuchnia farmaceutyczna

Pysznie i zdrowo, czyli boska Italia na talerzuPółnocne regiony Włoch to prawdziwy raj dla smakoszy i wielbicieli zdrowej kuchni. Mieszkańcy tej części Półwyspu Apenińskiego mają wszystko, czego dusza zapragnie na wyciągnięcie ręki – wyborne wędliny, sławne na cały świat sery, przednia oliwa z oliwek, doskonałe wina. Na szczęście pochodzących stamtąd smakołyków możemy skosztować bez potrzeby zagranicznych wojaży. W kolejnej odsłonie cyklu „Kuchnia Farmaceutyczna” prezentujemy Państwu dwa fascynujące przepisy ze sztandarowymi w kuchni włoskiej składnikami – szynką parmeńską, parmezanem, serem gorgonzolą i rucolą.

Kolorowa sałatka z sosem balsamicoSkładniki: kilka rodzajów sałaty (rzymska, karbowana, masłowa, rukola), kilka pomidorów cherry, kawałek parmezanu, 3 łyżki czarnych oliwek, kilka plasterków prosciutto (szynki parmeńskiej), 2 łyżki octu balsamico, 1 łyżeczka miodu, 2 łyżki oliwy, sól, pieprz.

Przygotowanie: Sałatę opłukać, odsączyć z wody przełożyć do salaterki. Pomidory piec w rozgrzanym piekarniku do czasu, aż popęka ich skórka. Ocet balsamiczny wymieszać z miodem i oliwą, przyprawić solą i pieprzem. Na sałacie położyć pomidory, plasterki prosciutto i oliwki. Polać przygotowanym sosem, posypać wiórkami parmezanu.

Przepisy: Barbara Misiewicz-Jagielak

Gruszki z gorgonzoląSkładniki: 2 duże dojrzałe gruszki, 100g sera gorgonzola, 2 łyżki śmietany, 1/5 szklanki białego wina, 2 łyżki uprażonych orzechów włoskich, sok z połówki cytryny, 200g rukoli.

Przygotowanie: Gruszki obrać ze skórek. Pokroić na cienkie plasterki i blanszować przez krótką chwilę w syropie zakwaszonym cytryną. Rukolę umyć i osuszyć. Ułożyć na talerzu, a na nim plastry gruszki. Skropić sokiem z cytryny. W rondelku rozgrzać masło, dodać pokruszony ser i śmietanę oraz wino. Mieszać, podgrzewając na niewielkim ogniu. Na drugiej patelni uprażyć bez tłuszczu orzechy. Ciepłym sosem polać gruszkę, posypać orzechami.

36-37 kuchnia.indd 3 23-04-09 18:41:07


Życie jest piękne

Zdrowiej w biegu!Zapewnia smukłą sylwetkę, poprawia krążenie, pomaga utrzymać wagę na odpowiednim poziomie i... podtrzymać kontakty towarzyskie. Cóż bowiem przyjemniejszego od porannej przebieżki ścieżkami pachnącego rosą parku, u boku przyjaciółki czy narzeczonego?

to najwyższa pora zacząć. Ale, by w pełni czerpać z joggingu przyjemność i wszystko to, co dla zdrowia zbawienne, trzeba uprawiać go mądrze.

Komu zaleca się jogging?Jogging, lub jak kto woli bieganie, uaktywnia pracę całe-go organizmu. Usprawnia funkcjonowanie serca, mięśni kończyn dolnych i obręczy barkowej. Do tego poprawia ukrwienie całego ciała, obniża poziom złego cholesterolu i zapobiega rozwojowi osteoporozy. A ponieważ, jak mawia przysłowie: w zdrowym ciele zdrowy duch, bieganie powo-duje też korzystne zmiany psychofizyczne – obniża stres i niweluje stany lękowe. Jogging można polecić każdemu i w każdym wieku, z wyjątkiem osób cierpiących na schorze-nia kręgosłupa, stawów kolanowych czy serca. W tych przy-padkach koniecznie trzeba zapytać o zdanie lekarza. Biegi niewskazane są również dla osób z dużą nadwagą, ponieważ powodują zbyt duże obciążenia stawów kolanowych, a wte-dy, zamiast pomóc, mogą niepotrzebnie zaszkodzić (u osób ważących powyżej 80 kg nacisk na stopę podczas biegu do-chodzi do 200 kg!).

Gdzie i jak zacząć?Na początek treningi warto rozpocząć od krótszych dystan-sów. Bieg nie powinien trwać dłużej niż kwadrans, a zakoń-czyć musi go 10-minutowa seria ćwiczeń rozciągających. Tre-nować należy systematycznie, 3, 4 razy w tygodniu. Biegać można praktycznie wszędzie, unikajmy jednak zatłoczonych, pełnych spalin ulic. O ile to możliwe, trenujmy na miękkim podłożu – w parku biegajmy nie tylko po płytkach chodniko-wych i asfalcie, ale także po trawie, w lesie zaś lepiej po poszy-ciu niż po wydeptanych ścieżkach. Gdy po kilku tygodniach zauważymy, że organizm przyzwyczaił się do systematycz-nego wysiłku, możemy zacząć stopniowo zwiększać dy-stans. Na treningi ubierajmy się przede wszystkim wygodnie. W joggingu najważniejsze jest jednak obuwie. Dobry, ela-styczny but będzie chronił przed kontuzjami stawy i ścięgna. Co do reszty ubioru, warto dostosowywać go do pogody. Za-chowajmy przy tym zdrowy rozsądek; pamiętajmy, że moda ma drugorzędne znaczenie – wszak biega się dla zdrowia i przyjemności, a nie dla reklamy najnowszych kolekcji odzie-ży sportowej. ■

BBieganie to dziś niewątpliwie jedna z najpopularniejszych i – co istotne – najtańszych form aktywności ruchowej. Biega-ją gwiazdy filmowe, politycy z pierwszych stron gazet, senio-rzy i młodzi, mężczyźni i płeć piękna. Jeśli jeszcze nie biegasz,

autor: Jaromir Przesnalski

Początkujący biegaczu!

l Zaczynaj od krótkich dystansów.l Bieg poprzedź rozgrzewką (powinna trwać

ok. 5 min., wykonaj kilka skrętów tułowia, bioder, wymachy ramion, zgięcia kolan i kilka skłonów).

l Na początek tylko pół godziny (najpierw szybki marsz, potem trucht, ważne: kontroluj tętno – zwal-niaj, gdy jest zbyt wysokie).

l Oddychaj tak, jak chcesz (synchronizacja oddechu, kroku i pracy ramion przyjdzie z czasem).

l Nie zapominaj o sylwetce (wyprostuj się, ale bądź swobodna).

l Kontroluj kroki (uderzaj piętą lekko o podłoże, nie biegaj na sztywnych nogach).

l Po biegu rozciągnij mięśnie.l Uzupełniaj płyny (niegaz. woda mineralna, napoje

izotoniczne).

38-39 jogging.indd 2 23-04-09 18:41:37

39www.farmacjapraktyczna.pl

Życie jest piękne

Zapraszamy do zabawy!

Jeśli pamiętacie zabawną historię, która

przydarzyła się Wam w trakcie pełnienia codziennych

obowiązków w aptece, prosimy, opiszcie ją w kilku zdaniach

i prześlijcie do naszej redakcji! Będzie nam miło, jeśli zechcecie podzielić się z innymi

Czytelnikami Waszym poczuciem humoru, anegdotami, śmiesznymi opowieściami

związanymi z Waszą praktyką farmaceutyczną. Najzabawniejsze historie opublikujemy

na łamach „Farmacji Praktycznej”, a ich autorzy zostaną nagrodzeni! Szczegółowy

regulamin zabawy znajdą Państwo na naszej stronie: www.farmacjapraktyczna.pl

Szanowni Państwo!

Kapturki i oczka z rosołuPraca w aptece wymaga nie tylko solidnej wiedzy, ale też anielskiej cierpliwości i sporego dystansu w stosunku do pacjentów. Wystarczy przeczytać poniższe historie, które przydarzyły się Pani mgr Marzenie Bochni z Gorlic oraz Pani mgr Marcie Tobiasz z Dziewina, by się o tym przekonać.

JR

Jedna ze stałych pacjentek przyszła pewnego dnia do mojej apteki z receptą na bardzo popularną ostatnimi czasy simva-statynę. Jej mina wyraźnie zdradzała, że jest odrobinę zdener-wowana.– Pani magister, dlaczego ja muszę brać ten lek? – zapytała wreszcie.– Zapewne przepisanie tego preparatu lekarz poprzedził badaniem poziomu cholesterolu, prawda? – wyjaśniłam po-krótce.– No tak, robiłam te badania w ubiegłym tygodniu.– W takim razie jest wskazanie farmakologicznego obniżenia u pani poziomu cholesterolu. Proszę zażywać ten lek zgodnie z zaleceniami lekarza – nakazałam pacjentce.Kobieta kupiła lek i poszła do domu. Jednak po godzinie wra-ca do apteki i prosi o krótką rozmowę.– Pani Marzeno, czytałam ulotkę dołączoną do leku i tam jest napisane, że lek stosuje się, gdy nie pomaga dieta. A ja diety nie stosowałam. Na czym ona polega? – zapytała pacjentka.

Zrobiłam jej więc krótki wykład na temat spożywania dużych ilości warzyw i ograniczenia smażonych potraw, dodając przy tym, by jednocześnie stosować zapisany przez lekarza lek.– Ale pani magister, ja przecież zdmuchuję te oczka z rosołu! To skąd u mnie ten cały „colesterol” ?...

Rzecz dzieje się na nocnym dyżurze. Do apteki wchodzi młody mężczyzna, w wieku ok. 25-30 lat i nieco skrępo-wanym tonem prosi farmaceutkę o podanie „tych, no wie Pani, takich kapturków...”. Farmaceutka z miejsca kieruje się w stronę półki z rozmaitymi prezerwatywami, zabiera kilka rodzajów i pokazuje je mężczyźnie. A ten zaczyna się śmiać. „Nie, nie o takie kapturki mi chodzi. To mają być kapturki na piersi dla karmiącej matki!” (czyli silikonowe osłony na piersi). Rozbawiony mężczyzna płaci, a na odchodnym do-daje: „Swoją drogą, podoba mi się Pani tok myślenia...”. Za-wstydzona farmaceutka odwzajemnia uśmiech i żegna się z mężczyzną. ■

38-39 jogging.indd 3 23-04-09 18:41:39

Kultura


Kolejna powieść autorki „W ogrodzie Mirandy”. Młoda tancerka baletowa przygotowuje się do pierwszej wiel-kiej roli. Forsowne treningi do granic wytrzymałości i wyrzeczenia, jakie wiążą się z karierą baleriny, doprowa-dzają bohaterkę powieści do wielu kłopotów i proble-

mów osobistych. Powieść autorstwa Katarzyny Krenz to ujmująca od pierwszych stron histo-ria o marzeniach, młodości i miłości, bez której wszystko traci swą wartość.„Lekcja Tańca”, Katarzyna Krenz, Wydawnictwo Literackie 2009.

Osoby, które wejdą na stronę www.farmacjapraktyczna.pl i za jej pośrednictwem przyślą do nas maila z hasłem: TANIEC, mają szansę dostać książkę w prezencie.

Miłość i taniec

Jak żyć szczęśliwiej?Książka wyjaśnia, jak w prosty i skuteczny sposób pozbyć się pesymizmu i zmienić negatywne nastawie-nie do życia. Przy-stępnym językiem podpowie również, jak osiągnąć sukces za-wodowy, który często zależy od właściwego poziomu optymizmu. Publikacja stanowi świetny podręcznik,

dzięki któremu rodzice mogą pomóc swoim dzieciom opanować wzory pozytywnego myślenia, które w przyszłości mogą uchronić je przed depresją.„Optymizmu można się nauczyć. Jak zmienić swoje myślenie i swoje życie”, Martin Seligman E.P., Media Rodzina, Poznań.

Osoby, które wejdą na stronę www.farmacjapraktyczna.pl i za jej pośrednictwem przyślą do nas maila z hasłem: OPTYMIZM, mają szansę dostać książkę w prezencie.

Jak żyć

dzięki któremu rodzice mogą pomóc swoim

Książki

W

Miłość, zbrodnia i pokuta połączone subtelnym humorem – oto główne

składniki tego przyjemnego filmowego trunku.

kino

„Wino truskawkowe” - reż. Dariusz Jabłoński. Występują: Maciej Stuhr, Jiri Machacek, Marian Dziędziela, Robert Więckiewicz, Zuzana Fialova. Dystrybucja: Gutek Film. Premiera: 8.05.2009 r.

„Wino Truskawkowe” to filmowa adaptacja „Opowie-ści Galicyjskich” Andrzeja Stasiuka. Andrzej, policjant z Warszawy, zrywa z wielkomiejskim życiem, by w galicyj-skiej wiosce odnaleźć spokój i pogodzić się z osobistą tragedią. Rozpoczyna pracę na prowincjonalnym komi-sariacie tuż przy granicy ze Słowacją. Mała, zapomniana przez świat mieścina rządzi się swoimi prawami: męż-czyźni siedzą całymi dniami w knajpie nad kuflem piwa, z sentymentem wspominając stare czasy, a w niedzie-lę wszyscy idą do kościoła. Z czasem Andrzej poznaje mieszkańców tej postpegeerowskiej wioski i zaprzyjaź-nia się z nimi. Udaje mu się wniknąć w sprawy i problemy mieszkańców. Musi na przykład spełnić prośbę pokutu-jącego ducha, który zamordował swojego sąsiada za to, że uwiódł jego żonę. Jest oczywiście lokalna piękność, która kusi wszystkich swoimi wdziękami, i z którą głów-nego bohatera połączy w końcu romans. Społeczność zbliża oczywiście alkohol – wino truskawkowe. Takiego trunku jednak nie ma – to metafora tłumacząca tęsknotę za smakiem, który nie istnieje, a o którym każdy marzy. Opowieść łączy w sobie elementy komedii, kryminału, dramatu jak i musicalu. W główne role wcielili się znani i lubiani aktorzy polscy i czescy, m.in. Maciej Stuhr, Jiri Machacek, Marian Dziędziela i Robert Więckiewicz.

Polsko-czeskie wino

40-41 kultura.indd 2 23-04-09 18:42:13

Kultura


R

Bajki które leczą

Książka „Bajkoterapia, czyli dla małych i dużych o tym, jak bajki

mogą pomagać” może być doskonałą inspiracją dla rodziców, kiedy będą

musieli wesprzeć swoje pociechy w trudnych momentach ich życia.

Rodzice bombardowani przez dzieci pytaniami często zbywają swoje pociechy zdawkowymi odpowiedziami. Nie po-dejrzewają nawet, że te pytania to często próba stawiania czoła pro- blemom najmłodszych. A takie reakcje tylko blokują emocje dzieci. Wydawnictwo Nasza Księgarnia postanowi-ło wesprzeć rodziców w trudnych momentach, oddając w ich ręce książkę, która pomoże skutecznie wspierać dzieci w trudnych chwilach. Bajki najlepiej mówią o emocjach, przeko-nują, że wstyd, smutek i obawa to coś naturalnego, co dotyczy każdego z nas. Bawiąc udowadniają, że za-wsze znajdzie się wyjście z każdej sytuacji. Najmłodsi czytelnicy mogą utożsamiać się z bohaterami wspól-nie przeżywając ich przygody. Bajki są skonstruowane w taki sposób, by oprócz ciekawych historii, maluchy odnajdywały w nich cząstkę siebie, a także odpowiedź na konkretne problemy i sposób na radzenie sobie z emocjami. Opowieści pisane są przez zawodowych autorów. W przedsięwzięcie zaangażowały się osoby znane z telewizji i dużego ekranu, m.in.: Artur Barciś, Grażyna Wolszczak, Katarzyna Dowbor, Paulina Holtz czy Krzysztof Ibisz. Dodatkowo historie wzbogacone są o wskazówki i komentarze propagatorek bajkoterapii Katarzyny Klimowicz oraz Dagny Ślepowrońskiej, które na pewno będą inspiracją do rozmów, zabawy i pora-dzenia sobie z problemami najmłodszych.

w trudnych momentach, oddając w ich ręce książkę,

„Bajkoterapia, czyli dla małych i dużych o tym, jak bajki mogą pomagać”, Wydawnictwo Nasza Księgarnia, Warszawa 2009.

Osoby, które wejdą na stronę www.farmacjapraktyczna.pl i za jej pośrednictwem przyślą do nas maila z hasłem: BAJKI, mają szansę dostać książkę w prezencie.

książka

Rozwiązanie konkursów z nr 3 (20): Płyta Grzegorza Turnaua (hasło TURNAU): Maria Cug-Ziemińska, Wanda

Radlewicz, Krystyna Fraszyńska, Zuzanna Malica, Ewa Dziadura.Płyta Annie Lennox (hasło LENNOX): Paweł Cysters, Marta Jaroszewska,

Dagmara Palec, Ewelina Sikora, Kinga Gajewska.Książka ,,Feng shui w domu” (hasło FENGSHUI): Beata Czajka, Justyna

Ziemlewicz, Adam Ćwiertnia, Alicja Drzyzga-Radzińska, Stanisława Pergol.Książka ,,Ciało obce” (hasło COOK): Piotr Leszczyński, Ewa Ozga-Jagodzińska,

Katarzyna Woronowicz, Małgorzata Copik, Donata Wójcik. Książka ,,Kuchnia orientalna” (hasło ORIENT): Dorota Liszka, Zygmunt

Starostecki, Jadwiga Gola, Julita Fijewska, Anna Stalińska.

Zapraszamy do udziału w naszych konkursach! Wejdź na stronę:

www.farmacjapraktyczna.pl

Mika soloCloser to solowy, długo oczekiwany krążek Miki Urbaniak, córki słynnej pary muzyków Urszuli Dudziak i Michała Urbaniaka. Głos artystki znany był dotychczas z płyt Andrzeja Smolika, wspólnych nagrań z An-drzejem Markowskim czy Mieczem Szcześniakiem. Za względu na zmiany współpracowników, stu-diów nagraniowych i wizji artystycznych krążek powstawał długo. Re-zultat? Płyta dojrzała i prze-myślana, wymykająca się jednoznacznej klasyfikacji.„Closer”, Mika Urbaniak, Sony Music Polska 2009.

Osoby, które wejdą na stronę www.farmacjapraktyczna.pl i za jej pośrednictwem przyślą do nas maila z hasłem: MIKA, mają szansę dostać płytę w prezencie.

PłytyHołd dla femme fataleNajsłynniejsza francuska wokalistka powraca z kolejną płytą. Tym razem artystka zabiera słuchaczy w klimatyczną podróż do lat 30. ubiegłego wieku. Płyta Kaba-ret to zachwyt nad kobietami tamtej dekady – Marlene Dietrich, Gretą Garbo, Coco Chanel. Na krążku obok zna-nych już kompozycji znalazły się zupełnie nowe utwory, które artystka śpiewa po an-gielsku i francusku. Ciekawostką jest fakt, że singiel promujący płytę „Et s’il fallait le faire” Kaas wykona podczas konkursu Eurowizji w Moskwie.„Kabaret”, Patricia Kaas, Sony Music Polska 2009.

Osoby, które wejdą na stronę www.farmacjapraktyczna.pl i za jej pośrednictwem przyślą do nas maila z hasłem: PATRICIA, mają szansę dostać płytę w prezencie.

„Closer”, Mika Urbaniak, Sony Music Polska 2009.

40-41 kultura.indd 3 23-04-09 18:42:21

Krzyżówka


Wśród osób, które nadeślą prawidłowe rozwiązanie krzyżówki, rozlosujemy nagrody: 10 zestawów kosmetyków z serii PHARMACERIS ufundowanych przez Firmę Laboratorium Kosmetyczne Dr Irena Eris. Rozwiązanie krzyżówki prosimy przesłać do 31 maja 2009 r. na adres: Valkea Media S.A., ul. Elbląska 15/17, 01-747 Warszawa, z dopiskiem: „Farmacja Praktyczna” lub na adres e-mail: [email protected]

Imię i nazwisko:................................................................................................................Dokładny adres:................................................................................................................

................................................................................................................Data i podpis:................................................................................................................

Litery z ponumerowanych pól utworzą rozwiązanie.

10

Rozwiązaniem

krzyżówki z num

eru 3 (20) „Farmacji Praktycznej” jest hasło: W

SZCZEPIANIE PO

MO

STÓW

AORTALN

O W

IEŃCO

WYCH

. Zestaw kosm

etyków

z serii Pharmaceris, ufundow

anych przez Laboratorium Kosm

etyczne Dr Irena Eris, otrzym

ują: Barbara Staszczyk, Anna Płaneta, Irena Białobrzecka,

Mariusz Kołodziejczyk, U

rszula Witek, Krzysztof Bogacz, Barbara O

rendorz, Stanisława Baranow

ska, Eugeniusz Śniegoń i Grażyna Sim

ka.

Wyrażam zgodę na przetwarzanie w celach marketingowych przez Polpharma Biuro Handlowe Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, ul. Bobrowiecka 6, danych osobowych podanych na kuponie (podstawa prawna - Ustawa z 29.08.1997 r. o ochronie danych osobowych).

21 23 26 2922 25 2824 27 30 333231 34

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 19 2018

42 krzyzowka.indd 2 23-04-09 19:22:38

42 krzyzowka.indd 3 23-04-09 19:15:36

42 krzyzowka.indd 4 23-04-09 19:15:43

Najczęściej przepisywany piracetam przez lekarzy*

Zapytaj o ofertę przedstawiciela fi rmy Polpharma* Na podstawie danych IMS, styczeń/luty 2009.

MEMOTROPIL (Piracetamum). Skład: Jedna tabletka powlekana zawiera odpowiednio 800 mg lub 1200 mg piracetamu. Wskazania: Leczenie zaburzeńprocesów poznawczych w zespołach otępiennych (z wyjątkiem choroby Alzheimera); leczenie zaburzeń dyslekty-cznych u dzieci równocześnie z terapią logopedyczną, leczenie mioklonii pochodzenia korowego oraz zawrotów gło-wy pochodzenia ośrodkowego i obwodowego. Dawkowanie i sposób podawania: Zaburzenia procesów poznawczych: przez pierwsze dwa tygodnie leczenie należy rozpocząć od dawki 4,8 g/dobę, zmniejszając ją następnie do 2,4 g/dobę w 2 lub 3 dawkach podzielonych. Dawkę należy zmniejszać o 1,2 g na dobę. Zaburzenia dyslektyczne u dzieci w wieku od 8 do 13 lat równocześnie z terapią logopedyczną, lek podaje się w dawce 3,2 g na dobę w 2 dawkach podzielonych. Mioklonie pochodzenia korowego: początkowo podaje się 7,2 g na dobę w 3 dawkach podzielonych. W razie potrze-by dawkę zwiększa się co 3-4 dni o 4,8 g leku na dobę, aż do dawki maksymalnej 24 g na dobę. Dawkę dobową podaje się w 2 lub 3 dawkach podzielonych. W leczeniu skojarzonym z innymi lekami antymioklonicznymi, dawki innych leków nie po-winny być modyfi kowane. Jeżeli uzyska się poprawę kliniczną i jest to możliwe – dawki innych leków powinny być zmniejszo-ne. U osób z mioklonią może niekiedy dojść do ewolucji objawów, w związku z czym co 6 miesięcy należy podejmować pró-bę zmniejszenia dawki lub odstawienia leku. Dawkę piracetamu należy zmniejszać o 1,2 g co dwa dni, by zapobiec nagłemu nawrotowi choroby. Zawroty głowy: 2,4 g na dobę w 3 dawkach podzielonych przez 8 tygodni. Dawkowanie w niewydolno-ści nerek: klirens kreatyniny 40-60 ml/min (stężenie kreatyniny w surowicy 1,25-1,7 mg/100 ml) – ½ stosowanej dawki; kli-rens kreatyniny 20-40 ml/min (stężenie kreatyniny w surowicy 1,7-3 mg/100 ml) – ¼ stosowanej dawki; klirens kreatyniny poniżej 20 ml/min (stężenie kreatyniny w surowicy powyżej 3 mg/100 ml) – leczenie jest przeciwwskazane. Zaleca się mo-dyfi kację dawkowania u pacjentów w podeszłym wieku z zaburzeniami czynności nerek. U pacjentów w podeszłym wieku le-czonych długotrwale piracetamem niezbędne jest regularne oznaczanie klirensu kreatyniny i ewentualna modyfi kacja dawki. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na piracetam, inne pochodne pirolidonu lub inny składnik preparatu. Schyłkowa niewydol-ność nerek (klirens kreatyniny mniejszy niż 20 ml/min). Krwawienie śródmózgowe, pląsawica Huntingtona. Specjalne ostrzeże-nia i środki ostrożności: Ostrożnie stosować u pacjentów: z niewydolnością nerek, w podeszłym wieku zmodyfi kować dawko-wanie, zaburzeniami hemostazy, poddawanych poważnym zabiegom chirurgicznym oraz z ciężkimi krwotokami. Nie należy nagle przerywać leczenia u pacjentów z mioklonią – zwiększone ryzyko napadów padaczkowych. Tabletki 800 mg i 1200 mg zawierają glikol propylenowy, który może powodować objawy jak po spożyciu alkoholu, tabletki 1200 mg zawierają żółcień pomarańczową, która może powodować reakcje alergiczne. Działania niepożądane: Zgłaszane w tracie badań klinicznych. Często: hiperkine-zja, zwiększenie masy ciała, nerwowość. Niezbyt często: senność, depresja, astenia. Zgłaszane po wprowadzeniu piracetamu do obrotu: zawroty głowy, nudności, wymioty, biegunka, bóle w obrębie jamy brzusznej, bóle w nadbrzuszu, reakcje anafi lak-toidalne, nadwrażliwość, ataksja, zaburzenia równowagi, nasilenie padaczki, ból głowy, bezsenność, senność, pobudzenie, lęk, splątanie, omamy, obrzęk naczynioruchowy, zapalenie skóry, świąd, pokrzywka. Podmiot odpowiedzialny: ZF Polpharma S.A.Pozwolenie na dopuszczenia do obrotu dla tabletek powlekanych 800 i 1200 mg – odpowiednio nr 8736 i 8737 wydane przez MZ.Dodatkowych informacji o leku udziela: Pol pharma Biuro Handlowe Sp. z o.o., ul. Bobrowiecka 6, 00-728 Warszawa, www.polpharma.pl, tel. +48 022 364 01 00, fax +48 022 364 01 02. Lek wydawany na podstawie recepty.MEM/154/04-2009

Documents

Apteki pod lupą Funduszu - farmacjapraktyczna.pl fileU dzieci w wieku powyżej 10 lat i młodzieży metformina może być stosowana w monoterapii lub w skojarzeniu z insuliną. Wykazano