Embed Size (px)
Citation preview
Araling Panlipunan
Unang Markahan – Modyul 4 Salik ng Pagkonsumo
9
Araling Panlipunan – Ikasiyam na Baitang Alternative Delivery Mode Unang Markahan – Modyul 4: Salik ng Pagkonsumo Unang Edisyon, 2020 Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.
Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyulna ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.
Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anomang paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.
Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon Nicolas T. Capulong, PhD, CESO V Ronilo AJ K. Firmo, PhD, CESO V Librada M. Rubio, PhD
Inilimbag sa Pilipinas ng Kagawaran ng Edukasyon – Rehiyon III Office Address: Matalino St. D.M. Government Center, Maimpis, City of San Fernando (P) Telephone Number: (045) 598-8580 to 89 E-mail Address: [email protected]
Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul Manunulat: Michelle R. Maglaqui Tagasuri ng Nilalaman: Rowel S. Padernal/Angelica M. Burayag, PhD Ramil D. Dacanay/Grace G. Abad Tagasuri ng Wika: Loreto P. Lorido/Rochella C. David Tagasuri sa ADM Format: John C. Paje, EdD/Emily F. Sarmiento, PhD Tagasuri ng Paglapat at Pagguhit: Bryan Balintec/Donnalin Oliveros Tagaguhit: Krislene Ida N. Mercado Tagalapat: Ma. Remalyne G. Cruz, EdD Tagapamahala: Nicolas T. Capulong, PhD, CESO V Librado M. Rubio, PhD Angelica M. Burayag, PhD Ma. Editha R. Caparas, EdD Nestor P. Nuesca, EdD
Marie Ann C. Ligsay, PhD Amando P. Yutuc, PhD
Emily F. Sarmiento, PhD
9
Araling Panlipunan
Unang Markahan – Modyul 4: Salik ng Pagkonsumo
ii
Paunang Salita Para sa tagapagdaloy:
Malugod na pagtanggap sa asignaturang Araling Panlipunan 9 ng Alternative Delivery Mode (ADM) Modyul para sa araling: Salik ng Pagkonsumo
Ang modyul na ito ay pinagtulungang dinisenyo, nilinang at sinuri ng mga edukador mula sa pambuliko at pampribadong institusyon upang gabayan ka, ang gurong tagapagdaloy upang matulungang makamit ng mag-aaral ang pamantayang itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan ang pansarili, panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral.
Ang tulong-aral na ito ay umaasang makauugnay ang mag-aaral sa mapatnubay at malayang pagkatuto na mga gawain ayon sa kanilang kakayahan, bilis at oras. Naglalayon din itong matulungan ang mag-aaral upang makamit ang mga kasanayang pan-21 siglo habang isinasaalang-alang ang kanilang mga pangangailangan at kalagayan.
Bilang karagdagan sa materyal ng pangunahing teksto, makikita ninyo ang kahong ito sa pinakakatawan ng modyul:
Bilang tagapagdaloy, inaasahang bibigyan mo ng paunang kaalaman ang mag-aaral kung paano gamitin ang modyul na ito. Kinakailangan ding subaybayan at itala ang pag-unlad nila habang hinahayaan silang pamahalaan ang kanilang sariling pagkatuto. Bukod dito, inaasahan mula sa iyo na higit pang hikayatin at gabayan ang mag-aaral habang isinasagawa ang mga gawaing nakapaloob sa modyul.
Para sa mag-aaral:
Malugod na pagtanggap sa Araling Panlipunan 9 ng Alternative Delivery Mode (ADM) Modyul ukol sa Salik ng Pagkonsumo.
Ang modyul na ito ay ginawa bilang tugon sa iyong pangangailangan. Layunin nitong matulungan ka sa iyong pag-aaral habang wala ka sa loob ng silid-aralan. Hangad din nitong madulutan ka ng mga makabuluhang oportunidad sa pagkatuto.
Ang modyul na ito ay may mga bahagi at icon na dapat mong maunawaan.
Alamin
Sa bahaging ito, malalaman mo ang mga dapat mong matutuhan sa modyul.
Mga Tala para sa Guro
Ito'y naglalaman ng mga paalala, panulong o estratehiyang magagamit sa paggabay sa mag-aaral.
iii
Subukin
Sa pagsusulit na ito, makikita natin kung ano na ang kaalaman mo sa aralin ng modyul. Kung nakuha mo ang lahat ng tamang sagot (100%), maaari mong laktawan ang bahaging ito ng modyul.
Balikan
Ito ay maikling pagsasanay o balik-aral upang matulungan kang maiugnay ang kasalukuyang aralin sa naunang leksyon.
Tuklasin
Sa bahaging ito, ang bagong aralin ay ipakikilala sa iyo sa maraming paraan tulad ng isang kuwento, awitin, tula, pambukas na suliranin, gawain o isang sitwasyon.
Suriin
Sa seksyong ito, bibigyan ka ng maikling pagtalakay sa aralin. Layunin nitong matulungan kang maunawaan ang bagong konsepto at mga kasanayan.
Pagyamanin
Binubuo ito ng mga gawaing para sa malayang pagsasanay upang mapagtibay ang iyong pang-unawa at mga kasanayan sa paksa. Maaari mong iwasto ang mga sagot mo sa pagsasanay gamit ang susi sa pagwawasto sa huling bahagi ng modyul.
Isaisip
Naglalaman ito ng mga katanungan o pupunan ang patlang ng pangungusap o talata upang maproseso kung anong natutuhan mo mula sa aralin.
Isagawa
Ito ay naglalaman ng gawaing makatutulong sa iyo upang maisalin ang bagong kaalaman o kasanayan sa tunay na sitwasyon o realidad ng buhay.
Tayahin
Ito ay gawain na naglalayong matasa o masukat ang antas ng pagkatuto sa pagkamit ng natutuhang kompetensi.
Karagdagang Gawain
Sa bahaging ito, may ibibigay sa iyong panibagong gawain upang pagyamanin ang iyong kaalaman o kasanayan sa natutuhang aralin.
Susi sa Pagwawasto
Naglalaman ito ng mga tamang sagot sa lahat ng mga gawain sa modyul.
iv
Sa katapusan ng modyul na ito, makikita mo rin ang:
Ang sumusunod ay mahahalagang paalala sa paggamit ng modyul na ito:
1. Gamitin ang modyul nang may pag-iingat. Huwag lalagyan ng anumang marka o sulat ang anumang bahagi ng modyul. Gumamit ng hiwalay na papel sa pagsagot sa mga pagsasanay.
2. Huwag kalimutang sagutin ang Subukin bago lumipat sa iba pang gawaing napapaloob sa modyul.
3. Basahing mabuti ang mga panuto bago gawin ang bawat pagsasanay. 4. Obserbahan ang katapatan at integridad sa pagsasagawa ng mga gawain at
sa pagwawasto ng mga kasagutan. 5. Tapusin ang kasalukuyang gawain bago pumunta sa iba pang pagsasanay. 6. Pakibalik ang modyul na ito sa iyong guro o tagapagdaloy kung tapos nang
sagutin lahat ng pagsasanay.
Kung sakaling ikaw ay mahirapang sagutin ang mga gawain sa modyul na ito, huwag mag-aalinlangang konsultahin ang inyong guro o tagapagdaloy. Maaari ka rin humingi ng tulong kay nanay o tatay, o sa nakatatanda mong kapatid o sinoman sa iyong mga kasama sa bahay na mas nakatatanda sa iyo. Laging itanim sa iyong isipang hindi ka nag-iisa.
Umaasa kami, sa pamamagitan ng modyul na ito, makararanas ka ng makahulugang pagkatuto at makakakuha ka ng malalim na pang-unawa sa kaugnay na mga kompetensi. Kaya mo ito!
Sanggunian Ito ang talaan ng lahat ng pinagkuhanan sa paglikha o paglinang ng modyul na ito.
1
Alamin
Inihanda ang modyul na ito upang bigyan ka ng pang-unawa tungkol sa
konsepto ng pagkonsumo. Inaasahan ko na matutunan mo kung ano-ano ang mga salik na nakakaimpluwensya sa iyo bilang isang konsyumer.
Pagkatapos mo sa modyul na ito, ikaw ay inaasahang maisasagawa ang
kabuuang layuning: 1. Nasusuri ang mga salik na nakaaapekto sa pagkonsumo.
Kaugnay nito, ang mga sumusunod na kakayahan ay inaasahan din na iyong maipakikita:
1.1 Nakapagpapaliwanag sa konsepto ng pagkonsumo; 1.2 Naiisa-isa ang mga salik ng pagkonsumo; at 1.3 Napapahalagahan ang kaugnayan ng mga salik na ito sa ating pang-
araw-araw na pamumuhay
Subukin
Panuto: Isulat ang titik ng iyong napiling sagot sa sagutang papel.
1. Alin sa mga sumusunod ang angkop na kahulugan ng pagkonsumo? a. Ito ay tumutukoy sa proseso ng pagbuo ng produkto b. Ito ay tumutukoy sa pagbili o paggamit natin ng mga produkto o
serbisyo c. Ito ay tumutukoy sa paraan ng pagtugon sa ating walang hanggang
pangangailangan d. Ito ay mekanismo upang maging maayos ang pamamahagi at paggamit
ng ating mga pinagkukunang yaman
2. Alin sa mga sumusunod ang HINDI nagpapakita ng konsepto ng pagkonsumo?
a. bumibili b. kumakain c. nagtitinda d. nagse-cellphone
2
3. Alin sa mga salik ng pagkonsumo ang HINDI kabilang? a. kita b. presyo c. edukasyon d. demonstration effect
4. Alin sa mga salik ng pagkonsumo ang higit na nagiging motibasyon natin sa
pagbili? a. kita b. presyo c. utang d. panahon
5. Nakadepende sa salik na ito ang dami ng ating mabibibili. Anong salik ng
pagkonsumo ang siyang nagdidikta sa paraan ng ating pamimili? a. kita b. utang c. panahon d. demonstration effect
6. Aling salik ng pagkonsumo ang higit na nakakaapekto sa tuwing mapapabili
tayo ng marami dahil sa sale? a. kita b. panahon o inaasahan c. presyo d. utang o mga obligasyon
7. Marami sa atin ang nagnanais maging protektado laban sa sakit, kaya naman,
sa panahong ito ng pandemya mas madami din ang bumibili ng mga pangangailangang may kaugnayan dito tulad ng face mask at alcohol. Alin sa mga salik ang nakakaapekto sa ating pagkonsumo na ito?
a. demonstration effect b. kita c. panahon o inaasahan d. utang o mga obligasyon
8. Paano maaapektuhan ang pagkonsumo ng taong nawalan ng hanapbuhay
dulot ng COVID - 19? a. Ang kanyang pagkonsumo ay tataas sapagkat sa bahay na siya
palaging kakain b. Ang kanyang pagkonsumo ay bababa sapagkat wala siyang kita upang
ipambili ng pangangailangan c. Ang kanyang pagkonsumo ay hindi magbabago sapagkat hindi naman
magbabago ang kanyang mga pangangailangan d. Wala sa mga nabanggit
3
Para sa bilang 9 - 11:
Bottom 30% Food expenditure 58.2% Others 15.6% House rent/ rental value 8.1% Water, electricity, gas and other fuels 7.6% Miscelleneous goods and services 5.3% Transport 5.2%
Source: 2018 FAMILY INCOME AND EXPENDITURE SURVEY
9. Alin sa mga sumusunod na pahayag ang pinakawasto base sa normal na sitwasyon ng isang pamilya:
a. Ang upa sa bahay ay binubuo ng 15 bahagdan ng gastusin ng pamilya b. Malaking bahagdan ng gastusin ng pamilyang Pilipino ay napupunta
sa pagkain c. Pangatlo sa mga gastusin ng pamilyang Pilipino ay mula sa kuryente,
tubig at iba pang utilities d. Kung pagsasama-samahin ang lahat ng gastusin ng pamilya bukod sa
pagkain, tutumbas ito ng 50 porsyento
10. Ilang porsyento ng kabuuang gastusin ng pamilyang Pilipino ang napupunta sa pagkain?
a. 7.6% c. 15.6% b. 8.1% d. 58.2%
11. Base pa rin sa talaan, sa anong gastusin ng pamilyang Pilipino napupunta ang mahigit 7% ng kanyang kinikita?
a. kuryente, tubig at gas b. pagkain c. transportasyon d. upa sa bahay
12. Sa kautusang ibinaba ng Inter-Agency Task Force on COVID-19 (IATF), simula
Agosto 15 ay ipatutupad na ang kompulsaryong pagsusuot ng face shield sa mga pampublikong transportasyon. Ano ang epekto ng kautusang ito sa pagbili ng tao sa face shield?
a. bababa b. tataas c. hindi angkop d. walang magbabago
13. Ano ang epekto ng pagbubukas ng klase sa iyong pagkonsumo sa mga
kagamitang pang-ekwelahan? a. bababa b. tataas c. hindi angkop d. walang magbabago
4
14. Alin ang HINDI TOTOO tungkol sa pagkonsumo? a. Tayong lahat ay konsyumer b. Ang pagkonsumo ay naaapektuhan ng iba’t-ibang mga salik c. Ang pagbabago ng presyo ng mga produkto sa pamilihan ay hindi
nakakaapekto sa ating pagkonsumo d. Ang pangangailangan ang siyang nagtutulak sa atin upang bumili at
gumamit ng mga produkto at serbisyo
15. Ang mga sumusunod ay pawang epekto dulot ng pagpa-panic buying, alin ang HINDI?
a. Napapatatag nito ang ugnayan ng kalakalan ng mga bansa b. Dahil dito, maaaring hindi mo masunod ang iyong badyet c. Ang ugaling makasarili sa pamimili ay lumilikha ng takot at pangamba
sa iba d. Nagdudulot ito ng pansamantalang kakulangan sa mga produkto na
maaaring magresulta sa pagtaas ng presyo
Binabati kita! Kung nasagot mo ng tama ang lahat ng mga katanungan, maaari ka ng magtungo sa susunod na modyul. Kung hindi mo naman nakuha ang lahat ng tamang sagot sa mga tanong, huwag mag-aalala sapagkat ituturo sa modyul na ito ang mga bagay na kailangan mo pang matutunan tungkol sa mga salik ng pagkonsumo.
Balikan
Ipinakilala sa nagdaang aralin ang konsepto ng produksyon at ang mga salik nito. Alam ko na marami kang natutunan mula rito. Halika’t ating balikan ang iyong mga napag-aralan! RAMBOLETRA Panuto: Iayos ang mga letra upang mabuo ang mga konsepto na iyong napag-aralan. Isulat ito sa iyong sagutang papel. 1. R U S N O D P Y K O
2. A L U P
3. A W G A P G A
4. S H R E P E N T U R E N I P E R
5. L I K A P A T
5
INPUT - OUTPUT Panuto: Ilagay ang mga produktong nasa loob ng kahon ayon sa kanilang kinabibilangang hanay.
INPUT OUTPUT
Tuklasin
4 PICS 1 WORD Panuto: Gamitin ang mga larawan upang mabuo ang hinahanap na salita.
sapatos tubo gatas puno trigo
asukal keso balat ng hayop mesa tinapay
P K N S O
6
Mga Tanong:
1. Anong konsepto sa ekonomiks ang mabubuo mula sa mga larawan? _________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
2. Alin sa mga larawan sa itaas ang nakapagbigay sa iyo ng ideya tungkol sa hinihinging salita? _________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
3. Sa iyong palagay, ano ang ibig sabihin ng iyong nabuong konsepto? _________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
4. Ano-ano ang mga bagay na nakakaapekto sa iyong pagbili? _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Aralin
1 Salik ng Pagkonsumo
Suriin
Lahat tayo ay bumibili at gumagamit ng mga produkto at serbisyo. Simula sa mga kagamitan sa eskwela tulad ng lapis at papel, kagamitang personal gaya ng cellphone at pabango, mga kailangan natin tulad ng pagkain, damit, tubig at iba pa, ang lahat ng ito ay ating ginagamit sa ating pang-araw-araw na pamumuhay.
Ang pagbili at paggamit ng mga produkto o serbisyong ito ay tinatawag na pagkonsumo. Ito din ay isang gawaing pang-ekonomiya na tumutukoy sa paggamit ng produkto o serbisyo upang tugunan ang ating mga pangangailangan at kagustuhan.
7
Konsyumer ang tawag sa mga taong gumagamit o bumibili ng mga produkto o serbisyo. Dahil tayong lahat ay bumibili at gumagamit ng mga produkto at serbisyo para sa ating mga pangangailangan, tayo ang mga konsyumer.
Ang ating pagbili at paggamit ng mga produkto at serbisyo ay naaapektuhan ng iba’t ibang mga salik. Ano-ano kaya ang mga bagay na nakakaapekto sa iyong pagbili? Kailan ka napapabili ng marami at kailan ang kakaunti? Tayo na’t alamin ang mga ito!
Mga Salik na Nakakaapekto sa Pagkonsumo
1. Presyo – ito ay tumutukoy sa halagang katumbas ng produkto o serbisyong ating binibili. Ang salik na ito ay kadalasang nagiging motibasyon natin sa ating pagbili. Ang mga sale sa pamilihan ay nakapaghihikayat sa atin na bumili ng mas marami samantalang ang pagtaas naman ng presyo ng isang produkto o serbisyo ay hindi nakapaghihikayat sa pagbili ng marami.
2. Kita – isa din ito sa mga bagay na nakakaapekto sa ating pagkonsumo. Maaari din nitong limitahan o dagdagan ang pagkonsumo natin sa mga produkto o serbisyo. Ang pagkakaroon ng pagbabago sa kita ay nangangahulugan ng paglaki o pagliit ng pagkonsumo ng isang mamimili.
3. Panahon o inaasahan – ang pagbili sa mga produkto at serbisyo ay naaapektuhan nito. Sa panahon ngayon ng pandemya, mas maraming tao ang bumibili ng mga produkto tulad ng face mask, sabon at alkohol kaysa sa normal na panahon.Ang pagdiriwang o okasyon ay nakakaapekto sa pagtaas at pagbaba ng ating pagkonsumo.
4. Utang o mga obligasyon – ang pagkakaroon ng utang ay nagdudulot ng pagbaba sa ating pagkonsumo. Mas madaming utang na kailangang bayaran, mas kakaunti ang natitirang pambili sa mga produktong ating kailangan.
5. Demonstration effect – kadalasan, tayong mga mamimili ay madaling maimpluwensyahan ng mga bagay na ating nakikita o naririnig. Ang telebisyon, radyo at maging ang social media ay nagiging kasangkapan upang tayo ay mahikayat na bumili. Ang brand endorser na ating iniidolo, magandang taglineat pabalat ng mga produkto ang ilan sa pumupukaw sa ating atensyon upang tayo ay mapabili. Kakaunti naman ang mga bumibili sa mga produktong hindi pamilyar sa atin.
Ang lahat ng ito ay pawang nakakaapekto sa dami ng ating binibili o ginagamit. Ang paglaki o pagliit ng ating pagkonsumo ay nakadepende sa mga salik na ito. Dahil ang ating pagkonsumo ay naaapektuhan ng iba’t ibang mga salik, kailangan nating mas maging matalino sa ating binibili at ginagamit. Dapat ay lagi nating isasaalang-alang ang kahalagahan at ang paggamit natin sa mga produkto o serbisyo na ating bibilhin.
8
Mga Tanong:
1. Ano ang pagkonsumo? 2. Sino ang tinatawag na mga konsyumer?. 3. Bakit may pagkonsumo? 4. Ano- ano ang mga salik na nakakaapekto sa ating pagkonsumo? 5. Alin sa mga salik na binanggit ang higit na nakakaapekto sa iyong pagbili?
Ipaliwanag ang iyong sagot.
Pagyamanin
CONCEPT DEFINITION MAP Panuto: Mula sa mga impormasyong iyong natutunan tungkol sa pagkonsumo, buuin ang Concept Definition Map gamit ang modelo sa ibaba. Isulat ito sa iyong sagutang papel.
Ano ito?
___________________________________________________________________________
PAGKONSUMO
Ano ang mga kahalagahan
nito?
Ano-ano ang mga bumubuo
dito?
_________________________________________________
___________________________________________________
_______________________________________________
_________________________________________________
___________________________________________________
_________________________________________________
___________________________________________________
9
KonsumoGraph!
Panuto: Buuin ang graphic organizer sa pamamagitan ng paglalagay ng tamang halimbawa ayon sa salik ng pagkonsumo na kinabibilangan nito.
1. Pagbili ng marami kung ito ay naka-sale. 2. Paggamit ng facemask upang magsilbing proteksyon sa panahong ito ng
pandemya. 3. Pagbili ng mga kagamitang pang-eskwelahan sa panahon ng pasukan. 4. Pagkonsumo gamit ang credit card. 5. Pagtangkilik sa mga produktong ineendorso ng isang sikat na artista. 6. Pagbili ng mas marami dahil nakatanggap ng bonus. 7. Paghahanap ng alternatibong produkto upang makamura. 8. Pagkonsumo ng mga pamilyang nawalan ng trabaho dulot ng community
quarantine. 9. Pamimili ng mga nauusong damit. 10. Pagbaba ng pagkonsumo dahil sa mga bayarin tulad ng kuryente, tubig at
upa sa bahay.
FAMILY FEUD
Panuto: Isulat ang mga hinihingi sa bawat aytem. Gamiting gabay ang mga ibinigay na halimbawa.
1. Magbigay ng tatlong bagay na unang binibili ng iyong ina kapag siya ay nagkapera (hal. bigas). _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________
2. Ano-ano ang madalas mong bilhin tuwing pasukan? (hal. papel)
_____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________
SALIK NG PAGKONSUMO
PRESYO KITA PANAHON/INAASAHAN
UTANG/ OBLIGASYON
DEMONSTRATION EFFECT
10
3. Ano-ano ang mga una mong napapansin sa isang tvcommercial? (hal. modelo) __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________
4. Sa anong mga lugar sulit mamili? (hal. palengke) __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________
5. Anong mga bayarin ang hindi mo pwedeng ipagpaliban? (hal. bayarin sa kuryente) __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________
ANONG SALIK NGA BA ‘YON?
Panuto: Mula sa gawain sa itaas, isulat mo kung anong salik ng pagkonsumo ang tinutukoy sa bawat bilang.
1. __________________________________________________________________________
2. __________________________________________________________________________
3. __________________________________________________________________________
4. __________________________________________________________________________
5. __________________________________________________________________________
11
BASA-SURI
Panuto: Basahin at unawain ang talata. Sagutin ang mga katanungan dito sa iyong sagutang papel o portfolio.
Ang Wais na si Aling Gloria Isinulat ni Michelle R. Maglaqui
Si Aling Gloria ay
isang praktikal na ina. Sa
lahat ng pagkakataon ay
lagi niyang inuuna ang
pangangailangan ng
kanyang pamilya kaysa
sa luho niya. Ang suweldo
ng asawa ay kanyang
pinagkakasya upang
sumapat sa isang buwang
pangangailangan ng
buong pamilya. Ang
paglilista para sa lingguhang badyet ay talaga namang
nakakatulong sa kanya. Mayroon din siyang mga suking tindera na
hindi siya kayang pahindian kapag siya ay tumatawad na. Kaya
naman, malimit siyang tawaging ‘ang wais na si Aling Gloria’.
Madaling araw pa lamang ng Sabado ay namamalengke na
siya. Nagpupunta sa kanyang mga suking tindera at doon ay
nakikipagtawaran na. Laging tinitiyak na sariwa ang isda, karne at
gulay na binibili, na siyang ihahain para sa pamilya. Kung ang
presyo naman ay tumaas, siya ay hindi nag-aalala sapagkat may
alternatibo naman siya. Iniiwasan din niya ang pangungutang
upang hindi na mabawasan pa ang badyet para sa kanyang
pamilya. Tunay nga na si Aling Gloria ay isang wais na ina, hindi
siya basta-basta nagpapadala sa panghihikayat ng iba.
Sinisigurado niya na ang bawat sentimong kanyang gagastusin ay
para sa kapakinabangan ng kanyang buong pamilya. ‘Yan si Aling
Gloria, ang wais kong ina.
12
1. Ilarawan si Aling Gloria bilang isang wais na ina.
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
2. Ano-ano ang mga pahayag na nagpapatunay na isang wais na ina si Aling
Gloria?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
3. Sa iyong palagay, may mga bagay ba na nakakaapekto sa pagbabadyet ni
Aling Gloria? Ipaliwanag ang iyong sagot.
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
4. Maglista ng limang katangian ng iyongmagulang o tagapangalaga na maaari
mong maiugnay sa mga katangian ni Aling Gloria bilang isang konsyumer.
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
SURI-TSART
Expenditure Pattern of Filipino Families
Bottom 30% Upper 70% Food expenditure 58.2% 39.5% Others 15.6% 25.6% House rent/ rental value 8.1% 12.9% Water, electricity, gas and other fuels 7.6% 8.3% Miscelleneous goods and services 5.3% 6.8% Transport 5.2% 6.9%
Source:2018 FAMILY INCOME ANDEXPENDITURE SURVEY
13
Panuto: Gamitin ang datos mula sa gastusin ng pamilyang Pilipino 2018 at sagutin ang mga sumusunod na katanungan:
1. Sa anong gastusin ng pamilya napupunta ang malaking porsyento ng kita ng pamilyang Pilipino? _________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
2. Gaano kalaki ang napupunta sa mga sumusunod?
Bottom 30% Upper 70%
a. Pagkain ___________ ____________ b. Upa sa bahay ___________ ____________ c. Transportasyon ___________ ____________ d. Tubig at kuryente ___________ ____________
3. Paghambingin ang gastusin ng mga pamilyang nasa bottom 30% at pamilyang mula sa upper 70%. Magkatulad ba ang kanilang gastusin? Paano nakakaapekto ang mga salik ng pagkonsumo sa mga pamilyang nasa bottom 30% at upper 70%? Ipaliwanag ang iyong sagot. _________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Isaisip
YOU COMPLETE ME!
Panuto: Kumpletuhin ang mga pahayag.
1. Ang pagkonsumo ay isang mahalagang gawaing pagkabuhayan dahil ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________________________________________
2. Mahalaga na matutunan ko ang mga salik ng pagkonsumo sapagkat ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________________________________________
14
Isagawa
HUWAG MAG-PANIC!
Ayon sa mga eksperto ang panic buying ay maituturing na makasariling pag-uugali sa pamimili. Ito ay bunga ng takot at pagiging likas na gahaman sa pamimili. Ito ay nagreresulta sa pagho-hoard o pag-iimbak ng mga produkto na higit pa sa kailangan. Sa panahon ng krisis tulad ngating nararanasan ngayon, hindi natin kailangan ang ganitong mga gawi sa pamimili sapagkat higit na magdudulot ito ng kaguluhan at paghihirap sa marami. Sumulat ng limang paraan kung paano natin maiiwasan ang panic buying.
1. ___________________________________________________
2. ___________________________________________________
3. ___________________________________________________
4. ___________________________________________________
5. ___________________________________________________
OPINYON MO, ITALA MO!
Dahil sa krisis na kinakaharap ng ating bansa dala ng COVID – 19 pandemic, marami sa ating mga kababayan ang nalugi sa kanilang mga negosyo. Kaya naman hinihikayat ng ating pamahalaan ang pagbili at pagtangkilik sa ating mga lokal na produkto upang matulungan ang ating mga kababayan na makabangon. Magbigay ng mga pamamaraan upang labanan ang kaisipang kolonyal o ang pagkahilig natin sa mga produktong imported.
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
15
Tayahin
TAMA o MALI.
Panuto: Suriin ang mga pahayag. Isulat ang salitang TAMA kung ang pahayag ay may katotohanan at MALI naman kung ito ay walang katotohanan. Isulat ang sagot sa iyong sagutang papel.
1. Lahat tayo ay mga konsyumer. 2. Ang paninigarilyo ay isang halimbawa ng tamang pagkonsumo
pagkonsumo. 3. Ang pangangailangan ang siyang nagtutulak sa atin sa pagbili at paggamit
ng mga produkto. 4. Ang pagkonsumo ay hindi gawaing pang-ekonomiya. 5. Ang mababang presyo ang nagsisilbing pangunahing motibasyon natin sa
dami ng ating bibilhin. 6. Malaki ang naitutulong ng mga artista upang mahikayat ang maraming tao
sa pagbili ng produkto. 7. Mas malaki ang kakayahang bumili ng marami ng mga taong kumikita ng
maliit kaysa sa mga kumikita ng malaki. 8. Tumataas ang pagkonsumo natin sa mga kagamitang pang-eskwelahan sa
panahon ng pasukan. 9. Ang pagbili ng tela at sinulid upang gawing reusable face mask ay isang
halimbawa ng produktibong pagkonsumo. 10. Dahil sa pagkonsumo kung kaya’t may produksyon.
BTS (Bababa, Tataas, Salik)
Panuto: Suriin ang mga pahayag na nasa loob ng kahon. Isulat sa pangalawang kolum kung ang pagkonsumo ay tataas o bababa. Isulat naman sa ikatlong kahon ang mga salik na nakakapekto dito. Gawin ito sa iyong sagutang papel.
Pahayag Bababa o Tataas ang Pagkonsumo
Salik na Nakakaapekto sa Pagkonsumo
1. Ang pagbili sa mga kagamitan tulad ng payong, bota at kapote sa panahon ng tag-ulan.
2. Benta sa panindang mantika sa kasalukuyan kung ang presyo nito sa hinaharap ay bababa.
3. Badyet para sa pangangailangan ng pamilya kung maraming pinagkakautangan.
16
4. Pagkonsumo sa mga murang produkto.
5. Pangkalahatang pagkonsumo kung tataas ang sahod ng mga panggagawa.
6. Benta sa mga produktong inendorso ng mga sikat at paboritong artista.
7. Pagbili sa mga pamalit na produkto sa pagtataas ng presyo ng mga ito.
8. Konsumo sa kuryente sa panahon ng tag-init.
9. Kakayahan sa pagbili ng pamilya kung ang bawat miyembro ay may trabaho.
10. Buwanang badyet ng pamilya sa pagtaas ng bayarin sa tubig at kuryente.
Karagdagang Gawain
Panuto: Pumili ng isa sa mga salik at ilarawan ang epekto nito sa iyong pagkonsumo sa pamamagitan ng akrostik. Gamiting gabay ang rubrik sa ibaba sa paggawa ng iyong akrostik.
S ______________________________________
A ______________________________________
L ______________________________________
I _______________________________________
K ______________________________________
17
Kraytirya (KKK)
Napakahusay (5 puntos)
Mahusay (3 puntos)
Nalilinang (2 puntos)
Nagsisimula (1 puntos)
Kahusayansa pag-uugnay ng mga natutunan sa aralin
Kumpleto at komprehensibong nailalarawan at naiuugnay ang mga natutunan
Kumpletong nailalarawan ang mga natutunan
May ilangkakulangansanilalaman ng akrostik. May ilangmalingimpormasyon.
Maramingkakulangansanilalaman ng akrostik
Kaangkupan ng mga salita
Malikhaingnailalahad ang nilalaman ng akrostik Maaayos ang daloy. Wasto at angkop ang mga salitang ginamit sa paglalarawan.
Maayosnanailalahad ang akrostik. Nauunawaan ang nilalaman
Hindi gaanongmaayosna nailalahad ang akrostik. Hindi gaanongnauunawaan ang nilalaman
Hindimaayosnanailahad. Hindi gaanongnauunawaan ang nilalaman
Kagalingan sa sa paglalarawan
Organisado, malinaw, simple at may tamanpagkakasunod-sunod ang presentasyon ng ideya.
Malinaw at maayos ang presentasyon ng mgaideyasasulat. Malinaw ang daloy ng paglalahad ng kaisipan.
Maayosnapresentasyon ng mgaideya. May bahaging di-gaanongmalinaw.
Hindi maayos ang presentasyon ng mgaideya. Maramingbahagi ang hindimalinawsapaglalahad ng kaisipan.
KabuuangIskor (15 puntos)
18
Susi sa Pagwawasto
TUKLASIN PAGKONSUMO
1.Answer may vary 2.Answer may vary
SURIIN Gawain 1: Inaasahang sagot
1.Ang pagkonsumo ay tumutukoy sa pagbili o paggamit sa mga produkto o serbsyo.
2.Tayong lahat ay konsyumer. 3.Dahil tayo ay may pangangailangang
kailangang tugunan. 4.In any order: presyo, kita, panahon o
inaasahan, utang o mga obligasyon, demonstration effect.
5.Answer may vary
SUBUKIN: 1.B 2.C 3.C 4.B 5.A 6.C 7.C 8.B 9.B 10.D 11.A 12.B 13.B 14.C 15.A
BALIKAN: : RAMBOLETRA
1.PRODUKSYON 2.LUPA 3.PAGGAWA 4.ENTREPRENEURSHIP 5.KAPITAL
INPUT-OUTPUT In any order Input Output Tubo Asukal Gatas Keso Puno Mesa Trigo tinapay Balat ng hayop
Sapatos
19
ISAISIP: Answer may vary ISAGAWA: ANSWER MAY VARY TAYAHIN: Gawain 1: Tama o Mali
1.TAMA 2.MALI 3.TAMA 4.MALI 5.TAMA 6.TAMA 7.TAMA 8.TAMA 9.TAMA 10.TAMA
Gawain 2: BTS (Bababa, Tataas, Salik)
Pahayag Tataas o Bababa
Salik
1. TATAAS PANAHON/INAASAHAN 2. BABABA PANAHON/INAASAHAN
3. BABABA UTANG O MGA OBLIGASYON
4. TATAAS PRESYO 5. TATAAS KITA 6. TATAAS DEMONSTARTION
EFFECT 7. BABABA PRESYO 8. TATAAS PANAHON/INAASAHAN 9. TATAAS KITA 10. BABABA UTANG O MGA
OBLIGASYON KARAGDAGANG GAWAIN: Answer may vary
PAGYAMANIN: Concept Definition Map Mga Inaasahang Sagot: Ano ito? Ang pagkonsumo ay tumutukoy sa pagbili/paggamit sa mga produkto o serbisyo upang tugunan ang pangangailangan ng tao. Anu-ano ang mga bumubuo dito? Kita, presyo, panahon o inaasahan, utang o mga obligasyon at demonstration effect Ano ang mga kahalagahan nito? Answer may vary KonsumoGraph Presyo - #s 1 & 7 Kita - #s 6 & 8 Panahon o inaasahan - #s 2 & 3 Utang o mga obligasyon - #s 4 & 10 Demonstration Effect - #s 5 & 9 Family Feud Answer may vary Anong salik nga ba ‘yon?
1.Kita 2.Panahon o inaasahan 3.Demonstration effect 4.Presyo 5.Utang o mga obligasyon
Basa-suri Answer may vary Suri-Tsart
1.Pagkain 2.Pagkain 58.2 % 39.5%
Bahay 8.1% 12.9% Transpo 5.2% 6.9% Tubig 7.6% 8.3%
3.Answer may vary
20
Sanggunian
A. Aklat
Kagawaran ng Edukasyon. Ekonomiks Araling Panlipunan Modyul para sa Mag-aaral. Pasig City: Vibal Group, Inc., 2015, pp. 60 -71.
Imperial, C., Antonio, E., Dallo, E., Samson, MC. and Soriano, C. Kayamanan IV
Ekonomiks Workteks sa Araling Panlipunan para sa Ikaapat na Taon sa Sekundaya. Manila: Rex Book Store, 2005, pp. 136 – 142.
Viloria, E., Cruz, N., Rillo, J. and Lim, A. Ekonomiks Batayang Aklat para sa Ikaapat
na Taon. Quezon City: SD Publications Inc., 2000, pp. 89 – 98.
B. Website
https://theconversation.com/the-game-theory-of-panic-buying-and-how-to-reduce-it-134107
https://www.pna.gov.ph/articles/1080915
http://www.psa.gov.ph/infographics/subjectarea/Income%20and%20Expenditures
https://theconversation.com/the-game-theory-of-panic-buying-and-how-to-reduce-it-134107
Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:
Department of Education Region III-Learning Resources
Management Section (DepEd Region III-LRMS)
Office Address: Diosdado Macapagal Government Center Maimpis, city of San Fernando (P)
