ARAZIDE NOKTALARIN ISARETLENMESI- ARAZI ISLERIcoskun/contents/lessons/topo/... · 2006. 2. 21. · Topografya – Insaat Mühendisligi M. Zeki Coskun Noktalarin Röperlenmesi: Arazide

Topografya – Insaat Mühendisligi M. Zeki Coskun

Arazide açi ve uzunluk ölçmelerinin yapilabilmesi için noktalara ve bu noktalarla belirlenen dogrulara gereksinim vardir. Noktalar görünebilir olmali ve arandiklarinda kolaylikla bulunabilmelidir. Hangi amaçla ölçme yapilacaksa yapilsin, öncelikle:

1- Arazide noktalarin isaret edilmesi ve kurulmasi,2- Arazide dogrultularin belirtilmesi ve uzunluklarinin ölçülmesi,

Arazide noktalar;

1. Geçici noktalar

2. Kalici kalici noktalar

ARAZIDE NOKTALARIN ISARETLENMESI- ARAZI ISLERI


1. Geçici (Arazide kisa bir süre için yararlanilan noktalardir, demir boru,jalon (2-3m boyunda her 50cm’si ayriolmak üzere çift renkte boyanmisdairesel kesitli çubuklardir. Önemli olan jalonlarin bir noktayibelirteceginden, bunlarin düsey olarak tutulmasi veya dikilmesidir)

2. Kalici ( ölçmeler bittikten sonra uzun süre arazide kalmasi gereken noktalardir, topragin üzerinde tesis edilirler betondan imal edilirler)

ARAZIDE NOKTALARIN ISARETLENMESI- NOKTALAR


ARAZIDE NOKTALARIN ISARETLENMESI- NOKTALAR


Noktalarin Röperlenmesi:

Arazide isaretlenen ölçme noktalari herhangi bir nedenle kaybolduklari zaman yeniden tesis edilmelerini saglamakamaciyla, bu noktalar ‘röper(sigorta)’ olarak adlandirilan yerleri degismeyecek,arazide kolaylikla bulunacak noktalara olan yatay uzakliklari ölçülmek suretiyle baglanirlar (bina köseleri, telefon,elektrik direkleri, agaç vb.)

Bu biçimde seçilen noktalara “röper noktalari” denir.

Noktalarin sabit tesislere olan uzakliklarinin ölçülmesi isine de ‘röperleme’ denir.

ARAZIDE NOKTALARIN ISARETLENMESI- RÖPERLEME


Noktalarin Röperlenmesi:

Röperlemede en önemli noktalar;ü Röperler arazide kolaylikla bulunabilmeliü Röperler saglam zeminde, kaybolmayacak yerlerde seçilmeliü Röper uzakliklari ölçme seritinin boyundan daha fazla olmamalidirü Yerlesimin olmadigi bölgelerde röperler, röper noktasi ile yaklasik 120°

açi olusturacak sekilde seçilmelidir.

Röper krokisiArazide bütün ölçme noktalari röperlenirken buna paralel olarak arazideröper krokisi adi verilen bir kroki, ölçeksiz, fakat gerçege yakin gözkarari yaklasik kuzey yönüde belirtilerek hazirlanir ve üzerinde gerekliaçiklamalar ile röper uzakliklari isaretlenerek tamamlanir.







Jalon ve çekül ile noktalarin belirlenmesi:

ARAZIDE NOKTALARIN ISARETLENMESI- Jalon ve Çekül


Jalon ve çekül ile noktalarin belirlenmesi:



Arazide Dogrularin Belirlenmesi

• Arazide bir dogru baslangiç ve son noktalarina birer kazik çakilarak belirlenir. Bu dogrunun uzunlugunun ölçülebilmesi veya dogru üzerinde yapilacak bir ölçme için, dogru üzerinde veya uzaniminda noktalarin belirlenmesi gerekir.

• 200 m ye kadar dogrularda ara ve uzanim noktalarinin belirlenmesi jalonlarla yapilir ve bu isleme jalonlama adi verilir. Bazi durumlarda jalon yerine çekül de kullanilabilir.












Uzunluklarin Ölçülmesi :Uzunluklarin ölçülmesinden, yeryüzünün belirli iki noktasi arasindaki yatay

uzunlugun bulunmasi anlasilir. Yatay uzunluk olarak ölçme yapilamadigidurumlarda uzunluk önce egik olarak ölçülür sonra gerekli hesaplar yapilarak egik boya karsilik gelen yatay uzunluk bulunur. Bu isleme ‘yataya indirgeme’denir.

UZUNLUKLARIN ÖLÇÜLMESI

Yatay Uzunluk

For example :s = 30.589 mθ = 2.5o

∆H = 1.334 m

then

h = 30.589 cos(2.5)h = 30.560 m

Yatay uzunlugu hesaplamak için :

S = s cosθ veya S = (s2 - ∆H2)1/2

ölçülen(egik) uzunluk = s

θYatay uzunluk = S

∆H

veyas = 30.589 m∆H = 1.334 m

sonra

S= (30.5892 - 1.3342)1/2

S = 30.560 m


Uzunluklarin Ölçülmesi :

• Uzunluklarin ölçülmesinden, yeryüzünün belirli iki noktasiarasindaki yatay boyunbulunmasi anlasilir.

• Kullanilan araçlar 20-30 m’likçelik serit metre jalon veçeküldür. Elde sallantisiz tutulançekül ipinin gösterdigi dogrultuyerçekimi dogrultusudur. Çelikserit metre ile boy ölçmeisine ‘senaj’ da denir.



Uzunluklarin Ölçülmesi :

Ölçme biçimini etkileyen bir husus arazinin egimli veya egimsiz olmasidir .

Araziyi düz ve egimli olarak ikiye ayirmak mümkündür:

§ Düz arazi ortalama egimi% 2 ye kadar olan arazidir, § Egim %2-%10 arasinda ise orta egimli, § Egim %10 dan fazla ise çok egimli araziden sözedilebilir.



1- Düz arazide uzunluk ölçmesi:

Ölçülecek uzunluk baslangiç ve son noktalari belli oldugundan, ara noktalari uzunluk ölçmeleri sirasinda isaretlenir ve bu ara noktalar arasi çelik serit metre ile ölçülür. Ölçülen degerler ölçme karnelerine yazilir



2- Egimli arazide uzunluk ölçmesi:

a- Basamakli ölçme yöntemiBu yöntemde, çelik serit metre yatay tutulmak suretiyle uzunluk

parça parça ölçülür.

b- Indirgeme yöntemiIndirgeme yönteminde ise, çelik serit metre yere yatirilarak uzunluk

ölçmesi yapilir, ölçülen boyun egimi bulunur sonra da bu egimden yararlanilarak egik boy yataya indirgenir. Bu yöntem zorunlu durumlarda uygulanir.



Ölçmeler sirasinda önemli olan seridin yatay tutulmasidir. Bunun için çekül ipi veya jalonun seritle olusturdugu açi 900 olacak

biçimde serit asagi yukari indirilir, kaldirilir.

Uzunluk ölçmeleri gidis-dönüs olarak yapilir. gidis-dönüs farkiverilen hatasiniri degerinden küçük olmalidir. Eger büyük çikarsa ölçmeler tekrarlanir.

Ölçülen uzunlugun kullanilan çelikserit metrenin uzunlugu geçmesi durumunda ölçülecek uzunluk üzerinde ara noktalar isaretlenerek istenen uzunluk parça parça ölçülerek bulunur.



Asagidaki sekillerde arazinin çikis ve inis durumlarina göre uzunluklarin (jalon+ çelik serit metre) nasil ölçülmesi gerektigi sematik olarak verilmektedir.



UZUNLUKLARIN OPTIK YÖNTEMLE ÖLÇÜLMESI

dogrudan yöntem : “senaj”,

dolayli yöntem : “Optik Yöntem”,

Optik yöntemle 750 metreye kadar uzunluklar ölçülebilir,

yaklasik dogruluk, 100 m. için ± 10 cm civarindadir.



Optik yöntemle uzunluklarin ölçülmesinde kenarin bir ucuna teodolit (açi ölçme aleti) diger ucuna da baz mirasi merkezlendirilir.


Aa b

d

d = ½ b cot a/2


UZUNLUKLARIN ELEKTRMAGNETIK YÖNTEMLE ÖLÇÜLMESI

Ikinci dünya savasi sonrasinda 1960 yillarinda elektromagnetik dalgalarin atmosfer içindeki yayilma özellikleri ve hizlari belirlendikten sonra bundan yararlanilarak su an topografyada yaygin olarak kullanilan uzaklik ölçerler gelistirilmistir.

Bu yöntemin ana ilkesi, bir ana aletten gönderilen elektromagnetik dalganin bir yansiticidan(reflektörden) yansiti ldiktan sonra geriye alinmasi ve gönderilen ve alinan sinyalin karsilastiri lmasi prensibine dayanir.



UZUNLUKLARIN ELEKTROMAGNETIK YÖNTEMLE ÖLÇÜLMESI

Impuls Yöntemi(Seyir müddeti Yöntemi): d = ½ c.t (elektromagnetik dalganin seyir süresi )

Faz Farki Ölçme Yöntemi : d = ½ . n .? +R(yansitildiktan sonra alinan dalga boyunun gönderilen dalgaya göre, faz farki

kaymasi ve gidis dönüsteki toplam dalga boyu sayisi)


Documents

ARAZIDE NOKTALARIN ISARETLENMESI- ARAZI ISLERIcoskun/contents/lessons/topo/... · 2006. 2. 21. · Topografya – Insaat Mühendisligi M. Zeki Coskun Noktalarin Röperlenmesi: Arazide