Upload
ingenhor
View
220
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
1/388
A
R E
E A
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
2/388
A R E1865 2005
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
3/388
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
4/388
E A 1
ARCHAEOLOGICALRESEARCH IN ESONIA
1865 2005
Tartu University Press
Humaniora: archaeologica
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
5/388
Official publication of the Chair of Archaeology of the University of artu
Estonian Archaeology
E--C: V LE B: A A U Sk, SwB H F U B, GV K U , EA Kk U , EMk L U Hk, FH Lk U, EL L U, EY N U S. PJ P U, EK U C, DkJ-Pkk U k, FA U , EHk Vk U , EAj Vk U L, LV k U K, L
E A, 1Archaeological esearch in Estonia 18652005
E: V L M LE : Ax H, A k E IL- : M K J L-: M F
U , 2006
ISSN 1736-3810
ISBN-10 9949-11-233-8ISBN-13 978-9949-11-233-3
U Pwww.k.
O . 159
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
6/388
- -
CContributors 7Editorial 9
Part I. General rends in the Development o Archaeology in Estonia
T H A ( 1980). V.Lang 13
E A 19912005.M. Konsa 41
Part II. esearch into the Prehistoric and Historical Periods
S A.A. Kriiska 53
Bz E I A. V. Lang 77
I M I A.A. vauri 105
L I A.A. Mesalu and H. Valk 127
M A E Cx: w, C,M C. E. Russow, H. Valk, A. Haak, A. Prn and
A. Mesalu
159
P-M A E. E. Russow 193
M P-M A N P.H. Valk 205
Part III. Collections and the Conservation o Archaeological Heritage
T E A C E C S.A. vauri
225
T F N C I H.M. Kiudsoo
239
T C A H E.A. vauri 247
293
Part IV. Some Special Fields in Archaeological esearch
S M E A.A. Kriiska and L. Lugas 269
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
7/388
- -
S L A E. V. Lang 293
I Uw H E.M. Roio 301
A, O C. H. Valk 311
317
A 367
Ix P N 371
Ix A S 379
CONTENTS
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
8/388
- -
Arvi Haak (MA student) works as an archaeolo-
gist at the Museum of Viljandi. His main scien-
tific interests include the medieval town and castle
of Viljandi, the Latest Iron Age and the medieval
period in south-western Estonia. He has published
16 articles.
Mauri Kiudsoo (MA student) is Keeper of the
Numismatic Collection in the Institute of History atTallinn University. His main areas of research are
in medieval and early modern times, hoards and
monetary circulation, ornaments, the reasons for
depositing hoards, etc. He has published 23 articles
on these topics.
Marge Konsa (MA student) works as a technician,
researcher and teacher at the University of Tartu.
Herfields of activity are the archaeology of death,
culture and society, and digital methods in archae-
ology. She has published 30 articles.
Aivar Kriiska (PhD) is Associate Professor of
Archaeology at the University of Tartu. His main
areas of research are the Stone Age in Estonia and
neighbouring areas, especially from the point of
view of the development of settlement, economy
and technology. He has published a monograph on
Stone Age settlement and economic processes in
Estonian coastal areas and islands (Kriiska 2001c),
as well as 60 articles on different topics in archae-
ology and also some popular-scientific reviews andschool books.
Valter Lang (PhD) is Professor of Archaeology at
the University of Tartu. His main areas of research
are the Bronze and Early Iron Ages in Estonia,
settlement and landscape archaeology, the history
of agriculture and land use systems, and the social
structures of prehistoric society. He has published
two monographs on prehistoric settlement in north-
ern Estonia (Lang 1996; 2000a), 120 articles on dif-
ferent topics in archaeology, and edited a number of
books on archaeology.
Lembi Lugas (PhD) is Head of the Laboratoryof Geoarchaeology and Ancient Technology in the
Institute of History at Tallinn University. Her main
research area involves the history of fauna (par-
ticularly fish and marine mammals) in Estonia and
northern Europe. On these topics she has published
her doctoral thesis (Lugas 1997) and 42 articles.
Ain Mesalu (MA) is Lecturer of Archaeology at
the University of Tartu. His main interests in archae-
ology are medieval weaponry, glasses, and the his-
tory of late prehistoric hillforts and medieval townsand castles (particularly Otep and Tartu). He has
published 50 articles on these topics. In addition,
he is the author of a number of popular-scientific
reviews and school books.
Maili Roio (MA student) works as a maritime
archaeologist at the National Heritage Board. Her
main area of research is historical settlement and
the exploitation of lakes in southern Estonia. She
has published two articles about lake dwellings.
Anton Prn (PhD student) is Undersecretary for
Cultural Heritage in the Ministry of Culture. His
main areas of interest are medieval urban archae-
ology (incl. the development of early urban settle-
ments, town planning and defence structures, build-
C
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
9/388
- -
ings and issues of the hinterland). He has published
40 articles on different topics in archaeology and
heritage conservation.
Erki Russow (PhD student) is Research Fellow in
the Institute of History at Tallinn University. His
main research interests are medieval and post-medi-
eval pottery, urban archaeology, historical archae-
ology in Europe, and the history of consumption.
He has recently published a monograph on medi-
eval and post-medieval imported pottery in western
Estonian towns, 15 papers on several subjects and
edited a couple of archaeological books.
Andres Tvauri (PhD) is Senior Research Fellow
at the University of Tartu. The main archaeologicalperiods of interest to him are the Middle and Late
Iron Ages. In addition to 44 scientific articles, he
has published two monographs, one on prehistoric
Contributors
Tartu (Tvauri 2001a) and another on Late Iron Age
ceramics in Estonia (Tvauri 2005). He has recently
begun to study questions of industrial archaeology.
Heiki Valk (PhD) is Head of the Kabinetof Archae-
ology and Senior Research Fellow at the University
of Tartu. He is mainly involved in the study of the
Late Iron Age and the medieval and post-medieval
rural archaeology of southern Estonia, including the
earlier history of the town of Viljandi. His studies
concern burial customs, religious syncretism, popu-
lar culture, ethno-cultural questions, settlement his-
tory and the meeting points of archaeology and oral
tradition. He has published two monographs on
the rural cemeteries of southern Estonia in 1225
1800 AD (Valk 2001a) and on the Iron Age andmedieval cemetery of Siksl (with Silvia Laul;
Laul & Valk 2006) and c. 100 scientific articles,
and has also edited four books.
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
10/388
- -
I 2005 E - w . F, 140 ( x ) (Gwk 1865). S q, - j , w
w w w . S-, w 85 C A- w U . S w q - , . I E . T, k k
w E .
Cq, , w Estonian Archaeology, w . T w - , , E w . I E- k w E-
. T E- - 75 (M1932), - w k 20 (S & - 1984). A w
q -, k z .
A w E, . Eestiesiajalugu (E P), 1982 (J et al. 1982),
x w w kw -1970. I 30 , w, ,w w . I , - wk , w . T k
. A - w E (Kk & 2002), w , w .
T w - w , E, , E , . T , .. ,
E . T k . P I ( V L M K) w E 19 21
E
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
11/388
- -
, w - k . P II ( AKk, V. L, A , Hk Vk, AM, A P, Ek w A Hk) . I P III A. MK , - . P IV, , E . H (A. Kk), -
(V. L), w - (M ), w (H. Vk).
T x Estonian Archaeology w - . S - S A, Bz E I, M I A, L I A, - . I wk
,
w w . Hw, w w wk w, E- .
T -w Estonian Archaeology wk - M E (018255703 Social, Economical and Cul-tural Processes in Prehistoric and Medieval Estonia), U . I , j wk: Interdisciplinary Archaeology: Inter-actions o Culture and the Natural Environment inthe Past U (FLAJ
05909), E SF (. 5328, 6451 6119). P Esto-nian Language and National Memory( jTe Publication o Estonian Archaeology, 16) U . T x E,w , I, w C A U- (www...).
Valter Lang
, D 2005
Editorial
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
12/388
PAR I
G D A E
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
13/388
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
14/388
- -
Introduction
T E - w : (1)
B G - 18 ( 17) -, w q , WW I, (2) ( ) C A U 1920. T ; , w, w - S (J et al. 1982, 9 ; S1995). S ,
k - ( ) x w , w S , .
Iz z : w , -- w , . N, w - kw,
w w - wk- w j k , w w w
. F , U - C Gwk Hw - ( w
1850 1860?); w - E. T 19 20 w w w q wk w k ( C G S, ). A
w J J.I E
. T , . T , w, w E w, w w w w E. S w ; ,
x ( wk), , k w x. T w q political, social and cultural power
T H A
R ( 1980)Valter Lang
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
15/388
THE HISTORYOF ARCHAEOLOGICAL RESEARCHUPTOTHELATE 1980S VALTERLANG
- -
w .I w, q w , w x kw . W k x- , - ;, , w, w : . F , - E
Mx 1940. F , E 1940 E, ; . O -E (K 2001) - . I w, k -S - 1990.
T k z -
E 1980, .. E S . P . I , k - k , -
. O (19201950) - E x (J, L. 1991; 1995), w . Tw , k .
Beore proessional archaeology
From private collections to learnedsocieties and public museums (until 1865)
A q- q E 17 -, (S 1995), x .
I 18 19 , - w w E L. O w AW H (17371819), w w kw
: w w x , opographische Nachrichten(3 , 17741782) Nordische ( NeueNordische)Miscellaneen (46 , 17811798). I , w - . I kw - 1780. J C Bz(17421823) w G wk . H -
L E 10 2000 Sammlung verschidener liefndischer Monumente,Prospecte, Mnzen, Wappen etc. Liv- und Kurlands.T q w E P K (17701850), - V, E. I , , k H, . B w
T - E B P (G. Ostsee-provinzen) E E(Estland), L (Livland) C (Kurland),w L w w E, -L. T E- L-k Lw , , .
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
16/388
he History of Archaeological Research up to the late 1980s Valter Lang
- -
LE S ( , , ).
I 19 , 1830, w - w , Gesellscha r Geschichte und Altertumskundeder Ostseeprovinzen Russlands in Riga (1834),Gelehrte Estnische Gesellscha U (D) (1838), Estnische LiterrischeGesellscha () (1842). T k L E S, , w - w: die Kenntnis der Vorzeit undGegenwart des estnischen Volkes, seiner Sprache undLiteratur sowie des von ihm bewohnten Landes zu
rdern (H 1921, 137). A ,
x w - w . T w j .
I z w E q . I E, L, BG, -q w ,
, B G G . I , - q w ; w j . T k - . O x w - K E wk . A P
L (1993), w E : w z w ,
Establishment o scientifc archaeology:the Baltic German school
I 19 , - E . O , - (wk) Ew I AC S. P, E B x , w G. A - w w . I, w
, LE S w - (H1896, V).
A w - w w U (D), w - 1802.A , w, B w -. A w , w
w Gk . A - U 1803, w M C A (J, L. 1995). Hw, C M
I ( ), -w : Vj (FellinerLitterarische Gesellscha, . S ), S (Verein zur Kunde sels, K (A) ), P(Altertumorschende Gesellscha zu Pernau, ), P
(Gesellscha zur Erhaltung Jerwscher Altertmer, ) N (Altertumorschende Gesellscha, ). (S , , .) T U , wB w x , w C. Gwk, (k & V, ).
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
17/388
THE HISTORYOF ARCHAEOLOGICAL RESEARCHUPTOTHELATE 1980S VALTERLANG
- -
F Aq w U ( L E S w j w 1860) 1843. F w
E L , - .
T w F KH K (17901866, - 18281853). I 1838 1839 w x E BP E w B (K 1842; 1846). N, x
k w , .
A K, , w A Gk E, w j w S
T E L w C CA Gwk Das Steinalter derOstseeprovinzen, 1865 (F. 1, 2). H w S A L K (Gwk 1882;1884), w E B (Gwk 1874; 1877) w q- (Gwk 1884). Gwk (18191887) , J S.P; P M, w , SA. H k K (Gwk
1882; Kk, ) w x- x : w ( w k, w w , ), w, w w , (Nationalitt). A Gwk -
(, w), w . A Gwk, B S A AD, w wz j w kw .T w w w w , .. w
S A G, w w w -, B. A
(G G); E w w C S.
Fig. 1. Constantin Caspar Andreas Grewingk (photo: AI).
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
18/388
he History of Archaeological Research up to the late 1980s Valter Lang
- -
Gwk, w U L-S -. T - tarand- IA (14 AD) E L, w , w G, G
kw . T E L w
O w tarand- w G w - , w w - G , G.
B 1 AD.
I - G , k w . F, w w G - - B, - x w E L w V I A. E A E w k U w wkw . S, G - w w B
G , - -- , w G w B . T w w, ,w B G - , A F (18741941) A L Sk (18631939), 1920 1930, w .
w w
G ( 2003). O w G Lk (18521915), w - Lz B. I1879 w - U . Lk U B. I , w B . W x tarand-, w -, Gwk ,
q . T w P L S P P A. Vk
S w x- ( ).
Fig. 2. Cover o D S Oz byGrewingk, published in 1865.
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
19/388
THE HISTORYOF ARCHAEOLOGICAL RESEARCHUPTOTHELATE 1980S VALTERLANG
- -
(18421905). Vk x , tarand- , .. E.
A B G w G G H (18421918),P H U 1880 (F. 3). A , w - I A; x
. H w G : z , z G -
F H, .
B .T q tarand- .
H w w E B U . H w E w 1890 (W1950, 43). H w -
z 10 -w A C 1896. I - x z w , H w B (H1896). I 1910 w,
Fig. 3. Richard Gustav Gotthard Hausmann (photo AI). Fig. 4. Artur Leopold Spreckelsen (photo AI).
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
20/388
he History of Archaeological Research up to the late 1980s Valter Lang
- -
w BG (H1910).
I 1913, H w wk. D W W I 1914, G w , w
I B G - w :
w (.. C. G. S,A. B, A. Bz, ), w x x ( .. Kk, ). T ,w, U .
B G B G (A. Sk A. F;F. 4, 5) wk w.I w G ( Gesellscha r Geschichte und Altertumskundeder Ostseeprovinzen Russlands in Riga) z EB . Mx E(18791929) B w -, q w w w (E 1913)
16 -w AC (B S, 1914). D w, k . E w w , w - E B. T w .
Te Estonian dimension
I B G- , Gwk , E - - wk 19. N, w x: - - w z z. L G 13 w , w , k
. O w w
L, , E w U L (), w . F E, M .
Fig. 5. Adol Friedenthal conducting excavations in Jgala
(photo AI).
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
21/388
THE HISTORYOF ARCHAEOLOGICAL RESEARCHUPTOTHELATE 1980S VALTERLANG
- -
; w - wk.I , w, ww z w - E 19 .
T w J J (18351900; F. 6). H w , w x ( x
F j). W w E w x B G .N, w w . F, E w E (J 1899)
E . S, w wk , w BG w ( M1930). T w E-w , w J F J A, w E .
I E -w - w (J 1898; 1910), x w J . T k
w - wk, , , -. A x w - w E k, w wk w . T J, , (w) E w k
, . T k , wk w J . S q J.
I , , F SA A - w E , B G . O F E wk
w wk (S 1996). T F E . T w F Fx w 1920.
Fig. 6. Jaan Jung(photo AI).
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
22/388
he History of Archaeological Research up to the late 1980s Valter Lang
- -
First decades o proessionalarchaeology (19201940):
the artu school
Proessor allgren and theChair o Archaeology
A W W I W I- (19181920), E . T U w 1919,w E , w G .I w , w Ez -
w w , , .A .
P w -z E 1920, w C E N A w U . A w E , k . I - W I
G w . T, w , - w F, AM (18851945), w E(F. 7). T k, k , .. F ( A)
F-U S w wk w w k ( F ), .
F , Kk .
E w: , w ; -, z E-w ( w wk - wk); , E ( 1922;
1925).Tk C A- U , E - q qk . D , -
Fig. 7. Aarne Michal allgren (photo AI).
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
23/388
THE HISTORYOF ARCHAEOLOGICAL RESEARCHUPTOTHELATE 1980S VALTERLANG
- -
Kabinet M A w - U . T 19 w ( , , ). A w Kabinet, w w z F x. A w (J, L.1995).
T x w w E-w q w w - J. J. T
w G; , BG . T q - w k E ; , w q . Tk H C A, w w E 1925, -
w .A w
kw , kw j , w k k . T j q- w w , .. x w q( , , ). A , -
J, w w q- w x, w w . T wk , w w k .
T w x E - w w - w w E.T 20 E w - - , w w k w w - ( w G. K V. G. C).A E w w ( ), w , w .
Nw w (1922; 1923) ww E, S A K Vk, w . F , w w , - ( 1922, 70 ). I K Vk -
, w - BzA . T F w w E G , w G (G). S
I w , . H, E L, kw ; w w (H). A , ( ).
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
24/388
he History of Archaeological Research up to the late 1980s Valter Lang
- -
w x w z.
A , Gwk ( ) w w S F w (.. B S, P Vj k, .). T w S Aw w , I A w
w w . T q - w , E ( L, , ).
I , k Ek . F, w -
B G , w w E -. S, wk w J q, w w w - . T, E w E . F, ( j-
w ) G w F-U F-- E . TE w , w , -
- .
Research in the 1920s and 1930s
A 1923, x w Sw. T BN (18881971; F. 8) w w S (J, L. 1995). N
w (19231925), w w . I w 1930 H M (19001968, 1925), , w - , 1938 (F. 9). I M,
Fig. 8. Birger Nerman (photo AI).
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
25/388
THE HISTORYOF ARCHAEOLOGICAL RESEARCHUPTOTHELATE 1980S VALTERLANG
- -
w j - Kabinet M A: M S (18961981; 1923), Ik (19001961; 1927), Ek L (19041961; 1927), A V (19111977; 1939),E A (19042000; k 1931) O S (19041975). I - wk , w w B G -
w P M E L S A. Sk A. F. I 1920 1930, wk x, - tarand E.
A , z - E, w w w ww .. w -. I z, w, - w , (, ) (, -) ; w w , w w E - 1920 1930.
I z
, -, , IA w wk: w w (1922) q, w M 16 (1938). T x- ; L ( xE) P- IA. O k w w x M -
wk, w q .
B k S A, q (.. ) I A w , .A M k , w
: w -. T ( ) w w x . M x w .
Fig. 9. Harri Moora (photo AI).
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
26/388
he History of Archaeological Research up to the late 1980s Valter Lang
- -
B M - w G P , w w . Tk w , M w w z P- I A; -, ( ). T I A w x M -, w . T w w ,
. T w wk (.. -w w , w w ; ,M q w S ). I M , , w . I I A, w
: ( L,E -w F) w L, E F( , w, AHk 1905), w w w w B ( ).I w , w w , ( ) w q
. B M L I A, w E E ( w ), . A ,
G E, w w x x G w E, B .
A , M , w , ( wk w ), - . A wk M w, wk - , - w , -. N q k
: - , , - , ( ), -, . I k q , w (.. ) w . M w E 1950 1960, 1970 1980, . I E, -
w , w w Mx 1940; w, w, w k w - x , w w w.T E , w, - , S L (2001) P- I A -E 21 .
I A E 1920 1930. T x tarand- w x - ; H. M M. S, w
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
27/388
THE HISTORYOF ARCHAEOLOGICAL RESEARCHUPTOTHELATE 1980S VALTERLANG
- -
w w .T x S A - Gwk , w . Ik w 1930; -wk ( x w ) w L K 19331937 (J, L. 1995, 23 ). Tk Ik x A, SI, 1931, w - E. T Bz P- IA w j L - E , x E. N w w M
L I A, w x, w -. E. L E w .
T 1930, w . A wk U w k ( w), , wkw L
I A L Bz A.
Archaeology and national-romanticist ideology
A - , k x 1920: E - w ( ). W -
, w - E . O - (). T z w (L 1995, 262):
T - // j k -. P w - w z, w j
w w. I w w I A E w w w . F w , - w x . T - w w F-U - Ew z, w-ww w I-E .T x x 700 , x
w E E A.T B G E , E .
O , w, k - , w , ,
x E , w w . I x , - w E (EA I, 1932 EA I, 1935), w w, , j- J L, H. M.T w - - (w w w -) ( - ) , x,
wk.I w, w-
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
28/388
he History of Archaeological Research up to the late 1980s Valter Lang
- -
k. T
T E J.J wk BG , w RepublicofE, E. T q k: , w x - (. ); , ,
w , (),. S w , w w - . A , -
, - . Hw - w w ; w w wk - .
W J w , (- -
), q, w , w
, w .
Fig. 10. Archaeological excavations on the hillort o Lhavere (photo AI).
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
29/388
THE HISTORYOF ARCHAEOLOGICAL RESEARCHUPTOTHELATE 1980S VALTERLANG
- -
.I w z wk E N C 1930 w E (F. 10). T wk wk k w z Muistse Eesti linnused(T H A E; MEL, 1939). I , M, , k
(w w ) 19 , - w -. F w , - x w kw L IA , w ; , L Bz A
w , w w - . I w w H C A w E 1936. F , I P Aq M E ( w E. L) w q
I E NC, , x, w x I . T - w E E. T kx, , G.
( , , ).Tk wk , w .
New trends in the 1940s and 1950s
Institutional reorganization in the 1940s
A E S U 1944,
w C Kabinet A U . F w w I H w - A S ESS ( 1946) 1947. A I H w k ( ) E, ( ) w , - , C
Kabinet( , , ). TC A w w w, - , C A . B -, w cathedra w , w w, .H. M w - (wk w ).M. S w
S Fw; L J L M wk. E. A cathedra, wA. V (F. 11) w Cathedra EH (J, L. 1991, 24). . Ik E. L x (Sw) w.
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
30/388
he History of Archaeological Research up to the late 1980s Valter Lang
- -
I 1950, , -, , , w . Nx, w I H w , . A w wk (7 E S.), w
w -, w 1980. I w, w , , w - I H . A -
w w w , w S,F E , w - E (J, L. 1991, 39).
New approaches in archaeological research
A D A I H w S- - . I w - w w : N
E M (.. Bz P- I A), L I A; J ( N ) M.S wk w P- I A -E, w M w Mx (J, L. 1991, 25).
A E w w SU,
w z USS, E w (M 1954, 6). T w w w z , K. Mx F. E - - , w .T M N(.. S A) w ; L N P- I A (.) w
. T w w: (.. L N E Bz A) () ( L Bz P- IA). T I A w
Fig. 11. Artur Vassar (photo: AI).
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
31/388
THE HISTORYOF ARCHAEOLOGICAL RESEARCHUPTOTHELATE 1980S VALTERLANG
- -
( ) , M I A w , w L I A w w , .. - (M 1954; V 1954, 26 ).O w z - ( II ), w - , w , w .
I Mx
, w . N, k,w w E k k w- Mx? W 1940, E . w S E I A w M ( -P) Ik M E - . S
G, x - 20 . T wk w kw S ; , 1990, w P (S 1990). Ik M Sw(Ik 1948). F w, Ik w -w E, wk
Sw F. I k, M w k, - . I k , Ik
K C ( ,q z - , .), w x w E.
T V (1943, ) N tarand-, w, . A , - wk, w w x . I - , V k .. -
, w w . H - w -w: - tarand-, w - . I - , w : T
tarand-. Cq, V, , . W x I A, V , , , w ww w , w wk , z . T , -z
w TReich . V w w w tarand- - , ,
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
32/388
he History of Archaeological Research up to the late 1980s Valter Lang
- -
- P- I A w q: Why k ? T w q, k j -, V x x . T - k .
W E , S , (w ) S (1955) E I A - E.
I q- w 1930: .. q(w w, , q w - ), , , , -, , . N, Mx (, , w x V), q k. S w -
P- I A ( wk -); ( z , x , .), - , ,.. -. I (tarand- - ), w
- (, k ; , k , , - w ). T -
k w w - , .. z , w, w w z x . T w - w . I - , - () ( w
). T tarand- w x ; w w , .. -- w .
I z k- 1950, w w
w E E,w, , x w - w. T S (1955) j wk - , w q w , . O w , k W -
, w . T w, w, Mx, w , . T k - w
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
33/388
THE HISTORYOF ARCHAEOLOGICAL RESEARCHUPTOTHELATE 1980S VALTERLANG
- -
w -- . D , w V, S 1950 interpretation , k q - k - .
W w x w - (.. - ), w . I w w j , w -z w
- . N - w - wk. D( ) , k ( ) w -w - . T w , w w w wk Mx.
O
1950 w E . E q , x, x , w w E (EA I, 1935). Nw w , . F, H. M, - wk, -z w , w - w Mx . S, E w ,
w w F-U ,w x . T, - (.. - w ) -
j E w ,w w ( ) w -. I , k - . W , w , wk - w , , k w , w.
M, q - , -
w kw k . I , w G.K V. G. C 20 .T w multi , .. - , k w ; , inter w . T -
w . S, , M (1956) w - , w . A , w w (, , w B I A,x
). H w w x , , - . Hw, K, w z wk -
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
34/388
he History of Archaeological Research up to the late 1980s Valter Lang
- -
. I wk E B , .
A kw ( EEA, 1956), B w (.. I A) (kw) -E .I w F-U . 5000 , w w; - B w C W C. Tw w M w wk 1935. D
, w w q - . A , ww B 1 BC: D w F ( E L) B. B , w q .
I F-U. I 1948, Ik w [] F-U w - E P (Ik 1948,13). T, Ik, F-U B M N, E w
C W C ww, , w - w. T , w, F-U w B , w () . T Ik
wk x w E 1950. T M (EEA,1956) SE , w w ( L 2001).
Archaeology in the 1960s 1980s
Te archaeologists, institutionsand feldwork
I 19601980, w I H . A w D C w 1971 ( w J S; F. 12). I k w z x. S w O w (- S.), , -
w . L, 1986, w L G A ( w A-Mk k; 19431997), k w w x , - () .
T w -, wz 1980 (
w, F. 16). A - w U , w - V wk L ( A P, .. D - S ). A w
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
35/388
THE HISTORYOF ARCHAEOLOGICAL RESEARCHUPTOTHELATE 1980S VALTERLANG
- -
w wk , w I H w - (L. J, E. V. L).A I H w j , w wk . S w
E H M (M M), C M (K D) S-M C M C H, w w M C (A K).
T w - E.T w , .. N (L. J) M L IA ( S M AK (19301970), L L E (19282001) - E J. S).
S w w : Bz P- I A E j V L (19371998; F. 13), M I A -- E (. w w) M A M K
Fig. 12. Jri Selirand (photo: AI). Fig. 13. Vello Lugas (photo: AI).
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
36/388
he History of Archaeological Research up to the late 1980s Valter Lang
- -
J. T q , w, w 1980. T w
w ( , A L, V L), w V q- - E (P L; 19581994), (Hk Vk), (J P), w (M. M A M), . I , w - K Mk (19221999), LH G S (19401993) wk I H, w -
. w q, w
P- x ; w wk : Mketal. .
- (A.-M. k, M ), w .
I wk, w
. T w w E-w - , w w L 1970. T w x - w w . T wk w x, q ( - E). D
wk, w , w ( , -k ) w (
O LMEA, Kk & L, ..
Fig. 14. Archaeological rescue excavations in the settlement site o Olustvere (photo: AI).
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
37/388
THE HISTORYOF ARCHAEOLOGICAL RESEARCHUPTOTHELATE 1980S VALTERLANG
- -
, , ). T x (F. 14). D x q wk kkz, , k q w - q, x. x j wk 1970 1980, w . T x - O, Lj U V, I, J k x - wk. N
wk.
New Archaeology in Estonia?
A w 1960 1970, w w z N A W E - - Nw A, kw w S E. O k , w,
(1) I C, w kw- w w W, (2) xMx w x w , (3) Nw A w w A-A w kw E , E. F , x - . O Nw A w
. N, w , w . F , k J. S (1977, 72) w--, z - :
T k x - , w - w
.
Cx w k w 1970 w E ( S,, ); wk wV. L . M. H - : w w - w , E -
w z:
T q w w ; w q w w - (S 1977, 73).
I q S , w w
x S I. M: W w , w k . T -x w , : j - wk w w ( ) w , q . Hw, - w , k z ,
wk.
F , w x E (EA,), w w w , w (, , , .) -
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
38/388
he History of Archaeological Research up to the late 1980s Valter Lang
- -
I - , w E , . F , V. L K. J - x 1970 z .N k w , w, , - q .
T - ( S.) . S w :
, w , , , , ,, x-. T w , w; , w w .
O NwA w , w kw E.M w
, w . F, qk I A (w w q), kw S A, . A , w , z w, w .
x ( x) w - . N, w K.J K C (J ).
Eesti esiajaluguand other studies
I , ww 1950. I z , , w x 1960 1970.T w A. K(1962). T w - E S M 1113 . A w (1965), J. S E , w
(S 1974). T x , ,w L I A L Gj L ( 1968, 1974). A , L IA qk - x E,w k , w ( M & Vk, ). . I 1970,
V. L Bz P- I A E, 1974,S. L I A - E ( w w 2001). T M. A (1979)w - E;
A z S , - w k, - . T - PD , w w - (
), , , k . T S , , w () wk . A E q w ; ( M. S) w E. ().
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
39/388
THE HISTORYOF ARCHAEOLOGICAL RESEARCHUPTOTHELATE 1980S VALTERLANG
- -
w, x MI A ( wk w 1992).
O - . I , wk w w - wk. A wk ..culture-historical archaeology mixed with orthodox
Marxism and natural-scientic methods. A w , w , -, , - ,
. A E w w ( w V. L .M), w x - . A w x - , Mx .
S E w . A , w M I A 1950, w L I A w - . I 1960, w - S U , HM H L x , L I
A k - -, (M & L 1970). L, - .A P L (1995, 189),
. F, k, L I A E, O , E . S, w - , -w q (.. ) .O : x E . T w, w, E - w kw w
, w . I , -- E G (EA, 1992, 116 ). W , , B G kw E.
T 1970 1980 z
w k, w (L 2000). T w x, w . N, k wk w 1980 1990.
T Eesti esiajalugu(E P; J et al. 1982)
k - E . T w 1970, w - Bz E I A(L 1970; L 1974) L I A
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
40/388
he History of Archaeological Research up to the late 1980s Valter Lang
- -
(K 1962; S 1974). I , - , w Mx ( x 1950). T wk , -w , - ( ), - . Eesti esiajalugu z .Hw, - , . T Mx k
q; w 1950(w -w), w w K E.
Summary
S E 140- . I 1860, - , U . D - w , C. Gwk . H, , k wk w w w wk . T B G
E . I , w kw J. J E-w q.
E w z - B , .. 1920. T C Kabinet A, w , z P A. M. , x30 . A - w 20 , 1930. F w, .. -, w .S wk w - q, x q -. T w --
, w w , w q .
T S w , w C A w w I H . A w , w Mx . I x Mx
w - , , k w q - . G, w , w w ; x , Mx , w - .
I w -E w S . T 1950 -w w . A - H. M.
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
41/388
THE HISTORYOF ARCHAEOLOGICAL RESEARCHUPTOTHELATE 1980S VALTERLANG
- -
T w z ; - w q w. D , w w . T x w , 1960, - wk .
T x x - 1970 1980, - - w . T w 1960 1970, w - wkEesti esiajalugu. T 1980 -z , w w .
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
42/388
- -
Introduction
F w, - . I , x -
x x, w x. I w, x x w ( 2000). M - , E z q w . O x w j j , x
x, E , . F , k w , - k, q .
E 1990 z - (N 2002). A, E , w S- , east, minor-
ity, traditional. O west, main-stream, innovative. S ( L 1997) 1990 -C , w Wz -
. C k, k w E-k . I , w-, , W w
W w - 1990.
I , . F w , secondary archaeolo-
gies w -, k w w w , wk corearchaeologies ( .. C2003, 2).
I , E -
w . I, , . A , , - x , w , , , , - . , E
1990. B S - E, w j j- . Hw, w , -
E A
19912005Marge onsa
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
43/388
Estonian Archaeology from 19912005 Marge onsa
- -
, w j w w -, w - (L & V 2002, 58).P- E w W z -, .A , , (B& O 2000), w () w -, w , , (K 2004). O
w w w - x, - (K 2004). S w w , x, w w 2002. T j x - w w w w , w - -
(K et al. 2003).
Research milieu: institutionaland social changes
T - . T w
w w . T, w
E A.
1990, - w 1994, w (), ,k . U , - k j. I E, E- , S w A S . Mk - w - , w E E w S . T
w w , wk . I , - w - w , w (K & L 2001, 10).
I w - x , -
U w 1980. I 1990 L A( Mk) w U , , Kabinet A w - 1993.A w S , C Aw 1992. I 19901993, E w P A, , C w x . I 19941996 A Kk,
w w L, 19971999 LA M, w k C. I 1999V L P C.T Kabinet, w S Fw Hk Vk -, , -
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
44/388
Estonian Archaeology from 19912005 Marge onsa
- -
, . T - , 2005, - , - .
A z A S, w w 19961998. A I H, w w A, w M E, . T
( P L 19921994, V. L 19941999, Mk M 2003), ( 1993), L G A ( J P 1993) . T - w w , j. O
I Hw w U 2005, - .
T w , w - , j - .
I -, -
, E, ,, public relations(popularization). I 2005, E x50. T F 15. I w -
, -, z
- zM Akk (A C), 2002. I - , w, , w , x .A , 12 - . T
-. S ,.. , , x , k . Hw, - (z) w x q, E U j Pathwaysto Cultural Landscape European Cultural Paths, (K 2002).
F , w
C , - , , j, x.
Fig. 15. Distribution o Estonian archaeologists in dierentareas o employment.
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
45/388
Estonian Archaeology from 19912005 Marge onsa
- -
. I - (19902000), PD w V. L, w - (1996). Fw , w 20012005. I , w- j : S A - E (Kk 2001), w w (Vk 2001), - ( 2001), z
S 9 13 (M 2002), k (P 2003), LC 513 (M 2003), E VkA M A (Lk 2005).
I z , -C 1990 w
- . I E -, k -w , w w: Eesti Arheoloogiaseltsi eataja ( 7 19901991), Stilus (7 19921997),
Austrvegr(4 19951998, E ). T w z 1997 w j Eesti Arheoloogia Ajakiri / Journal oEstonian Archaeologyw j - A S I
H ( 2001 U )w w ; 2004 - E, Estonian Journal o Archaeology. T NH B Arheoloogilised vlitdEestis / Archaeological Fieldwork in Estonia (
1998) . T Muinasaja teadus/ Research into Ancient imes (16 1991) w j I H U U .
I w ,
(F. 16). S 1920 1980, 29 11 - ( 50 ) E E- j w , 14 E ( 2005) w - 70 , 19 31 . I , (L
1993; Lk 1998; L & M 2001; 2005) (L2000) (M1994) z (L 1997) . S w S
Fig. 16. Dynamics o the number o excavations, disserta-
tions, publications and researchers in Estonian archaeologyin 19502000 (aer Lang 2000c, g.).
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
46/388
Estonian Archaeology from 19912005 Marge onsa
- -
- w (A 1992; L 1995;L 2001; 2002). T - V E (Mj 2), (Mj 5), S A E (Mj 8), - w - (Mj 11), k (Mj 15), (EJA 8: 1) (EJA 9: 2). T E E.T W
w E . F x, Sw K Cz (2003) F Mk (2004) E .
I - - w W w -. I 1990, C E PAC j E w . O j w x E
U M, A P G U Sk. I w- , j - w, . P - - , - w w ( Kk & L, ).
T , x . A
E S G P, C, B M q A A.
, w w k -. F w, , , w .T x , x , , , w ( L, , ). T , - - .
I 1990 w
- j - w E w . M E w - wk Castella Maris Baltici Lbecker Kolloquium zur Stadtarchologie imHanseraum ( w et al., ); -- - ICAZ Wk B G; x j EAH j, . A
w x E CCC (Culture Clash or Compromise?) j, ww 1995 U G Ez B S , w - x x w w (M & Vk, ). O w w
x , - w .I - E ,
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
47/388
Estonian Archaeology from 19912005 Marge onsa
- -
- k w (Vk 2001; 2003).
Changes in the interpretationso the past
Te incommensurability o worlds
E - (k- ) w / j, , -
, , -- ( G 1986, 57 ; 1990, 270 ). T x z w / - w , , / w, .. w w resp. . F w w --/ ,
w w. T S. K (1970) - incommensurability o theories z w , - w. T w 1990 - w E .
A w E E w
, W E -, x z- . I w
, , . W w E 1990 P L(F. 17), w z z - E (L 1993; 1994), w x -. I , L w - w x E -
, w Mx. I w k , w ( 1994-; S1994).
Fig. 17. Priit Ligi (photo: AI).
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
48/388
Estonian Archaeology from 19912005 Marge onsa
- -
T w w x L w - E -. A K - ( ) (K 1970, 15; Chapman 2002, 228), normal science z S- - , w w x x. O , - . I
S w -, -- . I H M, w x, w w 5000-- E, , -. M,
S , j - , x, . H w w-k - w, x- kw, A-A w 1990, -, - w , x ,
q .A w w - w w 1990. I , j- w
. SP Szk (2000) k - . O w w w (.. ) k : S ver-sus , Eversus W . I, 21 E . D , w , E - .T w -C
w, w x Mx, w , k .
New prehistoric society
T x -- P. L w j ( )
. T E V. L (1987) j w L - (L & L 1991) M I A x , ( L, , ).T z w w
w q. T E w Bz A , w w -
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
49/388
Estonian Archaeology from 19912005 Marge onsa
- -
w k- w - -w E. Nw , .. kw w , - E Bz I A w S. I , w w -Mx (L. H) (I. H, C. ) . A , w - .
L (1995) w
- . I x , - , . H, L (2000) k x , , - w w () . I x
, w . I x-, - .
A L, E , .. . H L Bz A w -z w, I A,
-k - w . Hw, , -z w M I A,w w w L I A. I L (1996),
w w k -- . A , w L BzA, w . T z I A . I IA , M I A, w w w, w . T --- P-Vk Vk A
. B L I A , x vakus, .
I w , - . T - /- . A , - , , , . C
, E k Jk (2005). O w -- , , , w . O L BzA, w k x - . B S -
(A. K, D. W), Jk z w - w , , w . S M P, x w -
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
50/388
Estonian Archaeology from 19912005 Marge onsa
- -
w Aw, w w L I A. A , , w w . T w C ww k .
Some general theoretical trends
I L L, 1990 w
/ wk -. S j / j .T -, - , , - w . T . I
, .. , ,.. w , j x(.. K et al. 2003; M & w 2003; 2003; 2003).
T 1990, w - archaeological worlds w w , - w , w
x E . I , - - , - w w ,
w -- . O , k j- , - , w w , . I creolization - . I , z w z-, w , , , . T kw w
q x. S z k . M x - k , - . O , - , living human being.F x,
x - , , . T x w - w -. I w, w, , q x - , S A. A w x z,
, x . T w - . S x
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
51/388
Estonian Archaeology from 19912005 Marge onsa
- -
w , k .
B, E k - , w ,apossible society . I -S , w x - . F, L w - w 1990(S 1999, 106). A w (.. LSV, 2001),
L .A ,
q A-A , x .T B A S (BASE), 2003, -, - w w
( x ), x ( CMC, 2005).
Conclusions
I z w , -
E . T 19911994w , 19952004 , 2005 .T x Wz , W . I k- . A x, wk , (.. ).
M, E 1990 w
z , / -, . T z S- - , - w w j, q, - w . T, , - - w . T k
. D w k, k - E . P , .. w j , w . I , .
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
52/388
PAR II
R P H
P
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
53/388
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
54/388
- -
Introduction
T S A, w E w - M (90004900
BC) N (49001800 BC) , - P - .
I , w kw S A E, w (1) (2) . Hw, -
k , , - - , -wk ,. O , w kw.
S A (3) -, x x .A , -, w , w , w S
A . S A , x z, , , - ( x L, V. 1996, 115 ; Kk& S 2000, 9). T
, - .
I S A, w 140 ,
w, w S A , w w E .
Te frst studies and fndcollections 18651920
Constantin Grewingk the ounder o the
eastern Baltic Stone Age investigation
T ES A w C Gwk ( L, , ).A , - D Q B . A w , -. T S A
E w Gwk 1865. I k, - E ( L) ,w w . L 20 S A
R S A
Aivar riisa
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
55/388
Research into the Stone Age Aivar riisa
- -
, x z, w kw E (Gwk 1865,20 ), w w z w w . I 1870 Gwk w (1871) x S A
(1874; 1877).
Gwk S A, , , w w .
F Gwk, j - K - E,w 1872 k (F. 18). Gwk S A, -
k . H w wk w - K (Gwk 1882; 1884). I 1886 -k x k k L (S H) S A . T
Fig. 18. Stone Age sites mentioned in the text. 1 Lehola, 2 Kroodi, 3 Jesuu in Jgala, 4 Vihasoo and Vhma (Kadrina),
5 Lammasmgi in Kunda, 6 Koogu, 7 Sope, 8 Kudrukla and Riigikla, 9 Lommi, 10 Joaorg and Siivertsi in Narva,11 Ardu, 12 Haapsi, 13 Umbusi, 14 Kunila, 15 Ko, 16 Kivisaare, Siimusaare and Moksi, 17 Valma, 18 Karlova, 19 Akali,20 Kullamgi, 21 amula, 22 Villa, 23 Kpa, 24 Lemmetsa, 25 Pulli, 26 Sindi-Lodja, 27 Lepakose, 28 Jlevere, 29 Kasekla,
30 Kpu, 31 Undva, 32 Vhma (Mustjala), 33 Loona, 34 Paju, 35 Koki, 36 Naakamgi, 37 Knnu, 38 Kljala, 39 Kuninguste,40 Klasema, 41 Ruhnu.
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
56/388
Research into the Stone Age Aivar riisa
- -
w S A - E w .
T Gwk - w .D , w k , w k (Gwk1871). I K - k- (Gwk 1882). T kw , Uk,Dk F w.A w, wk Gwk -z x
, ( x ) -q S A.
A Gwk, S A B w B S. A - S A B 2500 , 6 AD (Gwk 1865, 108; 1871, 49),
w- (PN) , N (Gwk1871, 44). H , 1 AD (Gwk1874, 34). T S A w w S w, , w - k . T , w 2 AD (Gwk 1865, 110 ).
I , j K, K, M, (Ik , ).
Case studies and the compiling ocollections at the end o the 19th and
the beginning o the 20th century
A 19 20, S A w wk H, P H U , w I A. F , w K ( E), Kj (S) K w (H 1904;1912), w x K E (Ow 1911,154 ), w . H S
A E L ( H 1910). I S A , - w w w w - Vk E ( Lk Vj) - -w- E. O E , -
K, w P Kj, K K. A H, S A ( 3 BC ) wU w , -, k w-.
A 19 , M Bz(18681917), V. Bz : w, , ,, k ;
S A ,
B k w - (W ; F ) F Bz, M .
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
57/388
Research into the Stone Age Aivar riisa
- -
. Bz 500 x, z, k ,. 18901913, Vj, x P w. I1914 w (Bz 1914), w (1914).
Bz x K E. T w 1882, w k w 1903, w Bz x k w J Pkk,
(Bz 1914).T E S A w -
Mx E, G . H x K , E` - w E B (1913) .
O JJ w, w F x, q. T w w
S A (J 1898; 1899; 1910). I -w S A, w w q , J w Gwk, E , q B.
A J (), E w A z , w w L. T F k E - -
, Kz V. I F k w B, : W G F, w w w, w E w w N, j B , w J.
Te collectors o the PrnuSociety or Antiquities
Fw x , 19 , P S Aq (Altertumorschende Gesellschazu Pernau) w 1896. I - B G - w , z w E . I w
w E (P 1997), P w k - E S A.
S P S Aq S A ,
Fig. 19. Eduard Glck (photo: Prnu Museum).
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
58/388
Research into the Stone Age Aivar riisa
- -
w - w E - ( x, 1914 k w 104 Ez). C w w w w E , w ( , Kk 1997). F 1899 1939, PS Aq 12 - Sitzungsberichteder Altertumorschenden Gesellscha zu Pernau ( w w w P).
A w 1897, w x- I A w k. T S A w ( x P ) 1901 - E Gk (18661918; F. 19).T 774 , j w Gk 19041905, w
w . T Gk .
A F (18531916), (Gk 1906, 272; Ik1932, 283), . 550 (Ik 1926).T w (
1903) k P , x, .
F Gk, E .
T - B G w P .T , - B - L L (Vk1999). M w w . I 1905
x w k Gk, ,H Fk, Ax Jx, w w , - , wk - (Fk 1906).
Fig. 20. Eduard Bliebernicht (photo: Prnu Museum).
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
59/388
Research into the Stone Age Aivar riisa
- -
L, W W II, w w E GB(19021943; F. 20). H - w P (B 1924), w - S A P . A 378 B .
I , w w P w A L J Pj. TL 147 19201926, Pj 150 1931, w j
w Ik. T w k P x 10-k- k x w S P. Tj w Kabinet A U (Ik1931; 1935, 140).
T 2000 S A , , w , w w P
20 . T : -, ,w, k, w, -k, z x, w -, k ( x), . T j , w P w wk, w w . I M , S A
N w . A w , w
F B, S et al. .
w w .
w x x SA w : w P x (Gk 1906), (W 1926). T w N w- (PN) , z- D G F. L. Sw E N, w L S, - K E V Nw
(Gk 1906, 246). C w , w w w - Gwk` G -, Gk (1906, 302) : Berechtigen unsvorlug: die hiesige neolithische Fundstelle an derReidenmndung als eine Niederlassungssttte einesnordugrischen, den Lappen verwandten Volksstammesanzusehn, der spter von den Gothen und Esten ausden Ostseeprovinzen verdrngt wurde.
Investigation o the Stone Age at theUniversity o artu rom 19201945
Te frst hal o the 1920s
A SA k 1920 w C A U .
A E S A - , .
T S A w P AM . A x-
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
60/388
Research into the Stone Age Aivar riisa
- -
S A ( K 1921 N J J 1923), , -z wk . H (1922) w . A -w S A k w , - . I ( A 1924), w w x (- J A A ).
kw
-w S A k w w ( -). H x . I w S A, w - (x 900 1900 1922, 23), w j
. I w x w , w. A , - , LkVj, S A (1922, 30 ).
S A w
q, w S A. H
8 In addition to Richard Indreko, whose work will be dis-cussed below, amateur archaeologist E. Bliebernicht, whowas mentioned in the context of the Prnu find collections,might also be considered a disciple of Tallgren.
w w - E: (1) (K) (2) (Vk) ( x , L, , ). I w w A Lk B S (L K,w 60005000 BC) L S ( w P ). A , w E Vk x- L S ( : 50003000 BC). - w -
, k der Stein kam immermehr und mehr in Anwendung, der Knochen verlorimmer mehr seine praktische Bedeutung (1922, 45). H , w w w E, w - .
I S A C W C W . C W C ,
3 BC. W C W C, E 2500 BC. A , w B-Ax C (Bootaxtkultur) w w- , E, E w (1922, 65).
A S A q 1920. M w
w ( x Nk M L N , U K L N - H, Kk, K LL N C W C )
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
61/388
Research into the Stone Age Aivar riisa
- -
w ( 1922, 125 ; 1924,59 ). A w - z 1924, w S A w x H M (1925).
T w x wk N - J J w k 19201923 ASk. T w w C W C w .
Research rom 19261945
Ik (F. 21) w -
w U -z S A. E - , w S A, 1926 S A - P M. T - wk k w P w LkVj, w w kw . I w , Mk, S A w
w x. I 1931 Ikk x K S.I 1932 S A - . Ex w w , S, N (Ik 1932), .
B , , w
P . F Ik, Kk . x Ik , x L Bz A A k.
F 19331937, Ik - L K, w Gwk. L w j , w w 1941 x Sw(Ik 1948; w).
B 1930, Ik z w M, N, w , . H w : 19331934 Ik x CW C S (-E) 1936 k -x
K E. I1938 Ik - Ak E, N V - E; 1939 x Ak K; 1940 x - L. H w wk w: 19421943 Ik x 1943 U
S. Hw, wk -, 1943 Ik w F Sw.
W Ik , x S A E .Lk x w x- w wk. T wk w -, w , w w . T - w . A ,
w x w Ik , w w , w - .
T S A w x E : 1926 H M x C W C
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
62/388
Research into the Stone Age Aivar riisa
- -
S 1936 E S C W C A w (Ik 1937).
I , w w x , , j
w . M w (
T w : w k(Ik , ) - .
x Ik 1932, ; 1945), w , Ik, w S A (1931), - (1932) (1934), . H w - Vj C Viljandimaa E (Ik 1935).
T , , w - S A ( Kk & L, ). S wk S A, - w , Ik.
T 1920 w . T w Sw L P q 20 w qk , w - , w w. P W T (18921957), E , kw - K, w P (T 1928;
1930) S (Ik 1932, 65). I x L K, 1935 K Ok (19031981) k.T wk z J Lk(19072005) w , L, - (..Lk 1938). H C W C w J A (18971994), w
T E , w L. P k K (L ). T Ik (Ok ).
Fig. 21. Richard Indreko (photo: AI).
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
63/388
Research into the Stone Age Aivar riisa
- -
w (.. A 1935).
General treatments o the Stone Ageand some important interpretations
in the 1930s and 1940s
I 1930 1940, z wk S A w M (1932; EA I, 1935) Ik (1937; 1940) w . T - w x M, w w I A. T 1920 w k .
T x w 1930. T w q , w - , , , z,, . T S A w w w BS, Lk Vj Lk P (.. M 1932, . 2). M
w , . I k/ w : - , , .
T E A Lk B S (75 BC); w, w - E
(EA I, 1935, 2). T w P
F x: A , -k x -; , - (Ik , ).
- ( P ) E (M 1932, 11). w w M: (1) K () C A Lk (2) Vk () C L S (5 -2 BC). B K w E w w . T j w P, - E LkVj w VkC. T w j
. O - w x w Sj C z F, w - E w G F (EA I,1935, 18). A Ik , VkC w , K C w B , F(.. Ik 1940).
I L S A (30001300 BC), w -
w : C W C B-Ax C. T w - w - E, ( ) G. C C W C B S U AO P (EA I, 1935, 22 ).
Q - . M, x, kEesti ajaluguI(T H E), -
1935, 15 S x ( k) w - . B , w - , M. Bz.
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
64/388
Research into the Stone Age Aivar riisa
- -
S A . I , F-U , ,w w z - w x -, w . Hw, M - F-U C W C - w w F-U C W C. A , - w K C w z,
k F-U (w- x ) (EA I, 1935, 28, 58). T B-AxC w w I-E (the nomadic warlike herding people) (Ik 1940, 21).
I 1930 w S A - ( - z , -w, .), k w- ,
. T w w -. T -k w- (EA I, 1935, 38). T w, w, w , S A w wx E. A,
I E , - (Ik , ) w w x - Mk (Ik ). I ,
S A q , .N, Ik k w S A w , w w x Pkj K I F SkP. A , -
( V S) - k E x w (EA I, 1935, 39). Ik - N; x K, E, w 3040 -k w (Ik 1940, 23).
A - x -x- k C W C (EA I, 1935, 47 ). Ex - ( ) w - S A . Ex
k- w -, . T C WC N (EA I, 1935, 49 ).
A 1930, k S A, w - B-Ax C (x2000 BC M 1932, 15), w w
w w-.A C W Ck w w
(P ). T P - S A E S A (M, ), - . ,w, -, P x (O
S, . . ). T w w w S A, w j , - .
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
65/388
Research into the Stone Age Aivar riisa
- -
, w -. C w Bz A, x1300 BC, - w x w k (Ik 1940,41 ). T x (Ik 1934, 119). Ik(1940, 50) w E w w E. A w C W C : , w w (Ik 1940, 33, 47).
A z,
S A E 1920 1930 w L J (1991, 36):
E , w - - z (w w A. M. x N -), x ( w
w E , 1930, H. M) . A , E w. T w -, x w . A w w k , x , - , .
B , Ik (, ), C W C w w - .
Research during the years 19451994
Te post-war years 19451955
W W II S A. Ik w Sw, w wk, w . ISk w (Ik 1948; L, , ) N 1930 1940 (1948).
D 1940, L J (F. 22)
S A. I 1947, - L N - U , N wk Ik w. A J x- M S A, w w w .
J wk w - E (1948
K C W C , 19491955Ak S Bz A ; 1950,19531955 V N ; 19511952 K N ;1951 V III N ; 1954 JS A N). O , 1954, w w 1959 - (J 1959). T -wk 1950
J (.. 1954; 1955). J F , Ik wk P D E S I Sw. A L. J, x Kk -;; & Kk ; , Mj , , .
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
66/388
Research into the Stone Age Aivar riisa
- -
N kw , x -
w ,, .
I J, E S A w - w N G (19091990), w x N k, -- E. M (G1967). A w wk w k H. M,w x w
w SA (M 1952; 1957).A w
z S A. A 1947 w 1949 x -
S A Ak, , V U , P K (V 1952;L 1988).
B 1950, 13 N - wkw E, w w z j N (J 1955, 176, . 50).Fwk, L S A w E w J w k N, w - x
. T Ak k Ak w - j .C k , k. T w , , . T - - w
wk , k - - .
A - , w w E N w z, w N C ( w N ) k N .
I w , --k
(J , ). J (, ) - Ak: N , w, w, w x- w. T N E w - Ak w .
Fig. 22. Lembit Jaanits (photo: AI).
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
67/388
Research into the Stone Age Aivar riisa
- -
I 1950 w w E w (M 1952; EAI, 1955), w SA w H. M. I , S A w w z( ) - , S U. A , w - w ( J,L. 1991, 37 ). T M N w ( 7 2 BC) L N C W C,
, , (x 18 BC ). I w w qF E J S S A .
I , - 1930, w . P w -
. A, - N k-, w J . I Ik (1940, 23),M 510 w w z normal z N. A x , Nw - w (EA I, 1955, 19 ). T -
C W C - wk w w , w w (EA I, 1955, 29).
C k : , w 1956 E (J 1956; Mk 1956; M 1956). M C W C w F-U, w , w V K U. TC W C w w - B w w w F-U C W C D q ,
w w w , k, ( L, , ).
Research rom 1955-1994
D , - S A . A wk L. J .H x- S A -
(1957, 1960, 19621964 J S A - N; 19551956, 1961,1968, 19881989 L N ; 1958 k III N - ; 19571959 L L N - ; 19581959, 19611962 Nk M L N ; 19591962, 1974K N ; 1960 K EN ; 19611964 SM L N ; 1961L S A K;
S- x L. J k L K , w w - wk, S A - w k - (J, L. , ).
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
68/388
Research into the Stone Age Aivar riisa
- -
1962 1965 K S A ; 19771986 K N 19681973, 19751976 P EM ).
I 1970 1980, K J, L.J, w ES A. H U 1968 w M -, (J 1989; 1990). H x- S A E(19721973, 1976 Lk, 19701971 J,19741975 U), w E w ( Pj S
19751976, Kk 1980 L K 1981, - E).
D - , - S A, w - , w , L. J, 1970 K. J. O (1964) w w Ik. S x - S A (J, L. 1966;1968; J, K. 1990) (J, L. 1970),
(J, L. 1965), (J, L. 1955;1973; J & L 1973), N (J, L. 1970; 1981; 1984), (J, L. 1973; 1975; J, K. 1973), (M 1957), (J, K.1991), S A(J, L. 1956; 1973), (J, L. 1961), w ( : J, L. 1957; 1959; 1976; 1979; 1984; J& J 1975; 1978; J, K. 1975; 1977; 1978) q (J, L. 1952; 1966; J,
K. 1981).C w w k- ( Kk & L, ).A w Kj P(19211985), w E
(1965). S (Ak, V ) w z V. k (1962). P q - , w -. K Mk w w E SA (.. Mk 1956; 1970-).T w (L 1963; I etal. 1974; J & J 1981). T - w , K S,
S A w , w - (H et al. 1985).
I , w, - wk E (SS) , w w S A. T S A w w L. J Eesti esiaja-lugu (E P; J et al. 1982) Eesti talurahva ajalugu (T H E
P; EA, 1992), x , w . T - w - B S. A w , w w w 1956. T w , w L. J (J etal. 1982, 66).
I , S A w w : M N. I w , (86 BC) (54 BC) w ,w w -. I w
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
69/388
Research into the Stone Age Aivar riisa
- -
. I , P ( 1967),w kw - E w , became the beginningof the Estonian Mesolithic. A , wz , E w - . O k-q - L B, w wk P, L. J ( -), w (J et al. 1982, 32, 53). M
w, w Ew w w .
A J, , w , w K C, M k- w. N, k k : qz, E.
A w , K C w z - x z k (J et al. 1982,52). O - k Zjk S A L, w K C M.
w w wM q -
Sk E M w - M k Zjk -; w w .
(J et al. 1982, 48).S k w- ( ---k) w , . Dw w w - , (op. cit., 49). T -x w k- wz ( ). T w .
T N w . A L. J,
-k kw-w w E - B S. C M, wk, - z x ,w N.W N w -: E N (30002200 BC) LN (22001500 BC), w w - (x ) - (J et al. 1982, 58 ).
O w , , L. J E N N C M w j; , (J et al. 1982,125). T w D . O , w w , .. : (1) -
(2) - E. I , w (1) K I (2) L (op. cit., 67).
T N C w w C W C, w z
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
70/388
Research into the Stone Age Aivar riisa
- -
, w ( z w - ), - , , ., . A L. J, C W C -, E, F, , L, L -w B -P (J et al. 1982,. 52).
I w w M - N w - . T C W
C (- Lk L, w w - w Ok V ), (J et al. 1982,75 ). J - ( V , - B S, Lk O, .) . B -
, , - (w z ) C W C w F-U , w F (op. cit., 123).
T L C W C , w , w (: N C) ,w w
E N (J et al. 1982, 77).A L S A (x
2200 BC), w L C W C B-Ax C,w J w
I-E -w w D 3 . T w (J et al. 1982,101 ,125).
T , w 1970 w z , w - - x , C WC w .T wk -, w , - - w
C W C (J et al.1982, 105 ).
A J, x CW C W k S A (J et al. 1982,120), w B -w w k E, E - E . S w w : w x w -
, - x w - - x w x , , E S. T x-- - w (op. cit., 117 ).
C w M , N w w , J x k (J et al.
1982, 88 ). T wk kw . H - N,
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
71/388
Research into the Stone Age Aivar riisa
- -
(Typical Combed Ware) Nk SI, - w (op. cit., 93).
A J, w w ( w-) . 2050wk- , , z wk. D N, w z w , k- (J etal. 1982,91).
D 1980 -w , w w . T w .
T M. K. J - M , x , x . O E , P, Lk, L K, U,S J (J & I 1988)
j M kw . W w , M ( x), - - B S (Y S, ALk L S). T -, - w - M E.
T K C, w w - ,
T x w S A S - ( .. J & I , ).
w j .
F , wk w E :32 M w Mk Z (J 1990, 24 ).
M wk VL 1980, w V (I) -w S K (I) w H w , , w E w M E N(.. L 1982; J, L. 1991, 25).
Research into the StoneAge aer 1994
T S A - x . F, w - , w , -
x E w.
S 1994, wk - , w - U S, Mj O, K J M L. T wk k E w E, x E.N w S A wk. A
M , w w w .Fw N (x) , x, E - M -
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
72/388
Research into the Stone Age Aivar riisa
- -
Lk Vj .
I 1990, S A. I , - k,K V, w SPO- .
A x k 20 (1994, 1998,2001 K I N ; 19941995K VII/VIII L M ; 19951996 K IV/V L M ;1995 k IV N ; 19961997 K XI M N ; 1995
V I L M 19951996 V IIIE N ; 1997 V I(Mj) L M L N - ; 1997 Kk L N ; 1998 k XIV L N ; 1999 I L M IIL M E N ;19992002 V I (K) L N - ; 2000 L II N ; 20012003 S-Lj I M ; 2001 S-Lj II M ;
20022004 K S A - ; 20022003 S-Lj III N - ).
D 19972001, S A x, : z L L(1997), S Vk (1998), - A Kk (2001) APk (2001).
T x
E S A w - Kk & 2002, w w ( Kk1995; 1997; 1998; 2001; k et al. 1996;L& K1998;Kk et al. 1998; 2004-; Kk
& S 2000-), S A (Kk 1999; 2001), - S A(Kk 2003), (Kk 2001; L& Kk 2001), (Kk 2002; 2003), (L 1995; Kk 1996; 2000; 2003;L et al. 1996;), (Kk 2002;), (Kk 1995; 1996; K et al. 1997), (O 2003), w (.. k et al. 1995; M & L1995; L et al. 1996; Vk et al. 2004), - (L 1998; L & M 2000) .
T S A k. T , , w - ,
- E w (Kk 2001; L &Kk 2001). I E S Bz A - w , - w 14C (J & Kk 2004). T k L L S
, - w .
T S A z L. J, M w w 90004900 BC, w w : E L, w k x 6500 BC. I w, -- w N: EN (49004200/4000 BC), M N
(4200/40003200/3000 BC) L N(3200/30001800 BC) (Kk 2001).
W M , w M N, w M LN, w .
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
73/388
Research into the Stone Age Aivar riisa
- -
T S A , . k M, w - z - (.. J, K. 1995;Kk 2000). E , w . T , - k, w w (Kk 2003, 11).
T
. T - S, H M.P , w w w , - S LM, w w H L N (Kk 2001).
Vw .
T , - - LM, q - M N C W (Kk 2003, 12 ).
P . O
F , qz .W w - Pz -
E (J , ), wk , w Q E. I E, w S , w k M.
(w, , ), k C W C, .. M N, E -z. N, - x , k ( C WC) (Kk2000, 73; 2003, 15).
P - w w, LN, k , -, w - , w
w -(Kk & 2002, 78 ).
Nw S A ( E Bz A), w - x . C - x , x (-) k (Kk2003; J 2005). T , w -
1 AD (M, . 1966).
M CW C W , w w - z ( x- M 1956, 55; J et al. 1982, 102; Mketal. 1994, 248), w (L1995, 135 ; 1998; Kk 2004, 47 ). E C W C, w wk
(L 1998). A ,30 This correlates with the decrease in the pollen of trees andthe increase in herbaceous plants (Veski 1998; Poska 2001). E E w w S A (EA I, , ).
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
74/388
Research into the Stone Age Aivar riisa
- -
S A, C C W - (L 1998; Kk & 2002, 54, 84).
Summary
T SA E 1865, wC. Gwk k q . F , S A ,
, wk w S A w w E L K w - w .
T 20 -z .I k P (E. Gk, F. E. B). S A , x , w
k P .
A SA w C A U 1920. A , P A. M. w S A w w- E , w . z w x , -
- SA (K, Vk, C W CW). V x w q k C A.
A x 1920 k w . T k wkw . Ik, w x L K 1930. T, w x (Mk, K, S S) , w M, w ( 1941)x E S A.
A 1930, w Ik z w M,
N. T wk , Ik w E w.
A w x E , - 1930 w Ik, w (J. A,J. Lk, K. Ok P. T). A Ik, w - H. M, w w z I A, w w S A
E 1935 1955.D , w ,
, S A w -- w w . F ( -) wk F - S. P, w -k -. SA w x , -
C W C, w . A 1930, k S A, w B-Ax (C W) C, w w w w -
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
75/388
Research into the Stone Age Aivar riisa
- -
k , w-.
T q -, w - w , . A M, - F-U C W C. T B-Ax C w w - I-E.
A N - W W II, q w L. J 1950. Ex x - w
z N . I - w kw , N Cw w . A 1960, w - .
I 1950 -- w (K. Mk, H. M, L. J), -1990 w -
. A , S A - w : M, F-U -N I-E N.
P EM w 1960,w E M P , w kw E, w . I 1970 1980, K. J x M
, . N, -.
I 1982 1992, w - S A w - (J
et al. 1982; EA, 1992); L. J. T z w q 1950. A, w S A . D M, 50 , w w .I N, C W , w - . A S A, C W C w (-) w -. D N, -z . D
V. L w E 1980 1990 21 . M , z w .
T z w S A . T -w - kw S A w .
T z x : , w S A ,, w . T - z (L. L) (A. Pk, S. Vk).
I - , - S A . Nw x-
- . O E, - , q.
T S A , - . T
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
76/388
Research into the Stone Age Aivar riisa
- -
M w E, w - , k x. T - x. I , - L M. P - . P
(w, ) w w C WC. T w -, L N . D C WC, - . D x w - C C W, wk .
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
77/388
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
78/388
- -
Introduction
T Bz A (1800500 BC), P- I A
(500 BC 50 AD) I A (50450AD) ( w EI A) , kw 21 , w:
(1) - , w :- - ( ),- -,- tarand-,- tarand-,
- -tarand-,- ,- bauta- ;
(2) - w ;
(3) :- L Bz A,- - E I A,- ;
(4) ;
(5) :- ,- k- ;
(6) -k ;(7) ;(8) ;
(9) .
A w Bz P- IA, E w B E M A. A w q , k w . T I A w k -
, w, w . I E M A, .. 1950, w Bz P- I A w kw; w, w, . , -, , 1100 BC 450 AD (.. L Bz A I
A) , w E Bz A.I w , , Bz E I Aw .
R Bz
E I AValter Lang
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
79/388
Research into the Brone and Early Iron Ages Valter Lang
- -
Fig. 23. Bronze and Early Iron Age sites mentioned in the text. 1 Iru, 2 Viimsi, 3 Vo, 4 Nehatu, Proosa, Saha and Lagedi,5 Saha-Loo, 6 Migu, Kurna, Assaku and Lehmja-Loo, 7 Jri and Rae, 8 Rebala and Jelhtme, 9 Rannamisa andIlmandu, 10 nsu, 11 Mikuri, 12 Valkla, 13 Muuksi and Uuri (Klaukse), 14 Kolga-Aabla, 15 ugu, Vhma (Kadrina),Uuskla, Ilume and Palmse, 16 Moe, 17 Ojaveski, 18 Kloodi, 19 Kunda, 20 Koila, 21 Pada, 22 Purtse, Purtse-Matka,Lganuse and Napa, 23 Jbara, 24 Jrve, 25 Kahula, 26 oila, 27 rsame, 28 Joaorg in Narva, 29 Metskla, 30 Nurmsi,
31 arbja, 32 oovere, 33 Krenduse and Nava, 34 indimurru and Puiato, 35 Saadjrve, 36 Alatskivi and Lahepera,37 Akali, 38 Siimusaare, 39 Vehendi, 40 amsa, Jaagupi and Peedu, 41 Kullaku and Unipiha, 42 Kambja and atra,43 Paali, 44 Mletjrve, 45 Knnu, 46 Ala-Pika, 47 Saamueli (ruuta), 48 Pikkjrve, 49 Plgaste, 50 Villa, 51 Loosi,
52 Virunuka, 53 Sadrametsa, 54 siistre, 55 lpre, 56 Keava and Vnnumgi, 57 Lipa, 58 Kabala (amme), 59 aebla,60 Poanse, 61 Kmsi and Kasekla, 62 Altkla, 63 Srve (Llle) and Karuste, 64 ehumardi, 65 Lmanda (Punapea),66 Loona, 67 Kurevere, 68 Vhma (Mustjala), 69 Kuninguste, 70 nija, 71 Ridala, 72 Asva, 73 Kaali, 74 Liiva-Putla,
75 Mla, 76 Kpu (Pihla), 77 Misakla (Kihnu).
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
80/388
Research into the Brone and Early Iron Ages Valter Lang
- -
Te ormation o the conceptso the Bronze Age, Pre-Romanand Roman Iron Ages and the
frst results o research (untilthe middle o the 1930s)
A w 2 1 BC w kw 19 20, Bz A P- I A w - -. A C Gwk H, w E S A
I A, w kw (Gwk 1882, 58;H 1896, XII ; 1910, 11 ). F q- 19 , L Bz P- I A, -, kw , w x w (L 2002, 10 ).
T Bronze Age w A M
(1922, 72); , Bz A 1800600/400 BC. I 14 z 11 w kw; ( ) w L Bz A, w
O . w Bz A w E, L C , w
P- I A w kw. H (), , Bz A , w k w S, w - z . N, Steinzeit und Eisenzeit berhren sich hieretwa um die Zeit der Geburt Christi (H , ).
E Bz A ( 1922, . 74). , z w, w H M w w w : 1500500 BC (M 1932, 22 ). S w , Bz A 1300BC (EA I, 1935). T (1300500 BC) x , wk V L (1970, ).
S 20 , - . I w B G - A Sk AF w x-
E, .. S, L, Mk, N ( Sk 1907;1932; 1926; 1927; F 1927) (F. 23, 24).D , w, w, . A H (1908) Sk (1932), - w S A, w I A. T w x - w
w ( LN ), w - E I A. (1922, 77) ; -, w M S
A , w : , ( x j; J et al. ,). T, z w . T E - -
, w w ( ) -w() () () . T . w . T -, w ( ).
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
81/388
Research into the Brone and Early Iron Ages Valter Lang
- -
(F. 25) x J 1920, w
- E L BzA (M 1932, 26).
T Bz A B , - E, w j E, L . C E, Bz A P- I A w ( 1935). A , E Bz A E (S,
B , ), LBz A, S - . T wS B D , w w C. S
w P- I A,
w w P- I A.
C , w B N(1933). T w - w S B Bz P-I A, - C - E. N w z q
S, Sw, G Lk M. H F k k - (Mk) - N . T E
Fig. 24. Reconstructed stone-cist graves in Jelhtme (photo: . Volmer; AI).
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
82/388
Research into the Brone and Early Iron Ages Valter Lang
- -
q - , - G P (M1929, 15; 1932, 26 ).
A w 1 BC, (1922) Bz A . 600400 BC, I A 1 AD. T - w w ;, F (- G ) w w E vorr-mische Eisenzeit( 1922, 126). T Pre-RomanIron Age 1920, w S - x - (J A),w z (S1926). Nx, (500 BC )w M (1929, 1), w w . A M, - ,
- , w P- I A, w w (M1932, 28 ). A z j w kw ( k- ); w S P. I k, M k - Bz A P- : - ( )
V () w , - - L Bz A, w ( w). T k .
. I w E ,
w qk , - . I M 1932, w , E N C W C Bz P- I A I A, .
M (1932) x P- IA
w BzA. T , w, w , , w kw - (M 1938, 369). I , I A, w w P- x, w kw - .
Uk Bz P- I A, Roman Iron Age w z w , .19-
Fig. 25. Marta Schmiedehelm (photo: AI).
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
83/388
Research into the Brone and Early Iron Ages Valter Lang
- -
I A E ( w
L) w : (1) AD ( I A), w B - G -, (2) (8) 9 13 (L I A), w (.. E,L L) .
T (, ) - I A w tarand- -
tarand E (F. 26). A T tarand- ( ) , w w- -- . T (tarand) z;
, .. 1870,
w G -. A Gwk, w I A w G , G,w w V w w E L 200 AD (Gwk 1877; L, , ). M wk J N ( P A. Vk G Lk) 1880 tarand-
-
x w . T ; - . O x Gwk U, Kj, Pkkj (II), (L, ).
Fig. 26. ypical-grave in Jaagupi (photo: AI).
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
84/388
Research into the Brone and Early Iron Ages Valter Lang
- -
( 2003, 46 ). Fw x- H, w z w w -, w Steinreihengrber( w w). H x S (),, Kk Kj .
T IA w w x tarand-. I , x N(19211922 , 19221923 M, 19341935V), P (19281929 S), Ojk(19321933 F), P-Mk (19271933F), P (1933 S), J
N (19331935, 1938 M, V A), J (1926,19331934 S). I E , (1922) Steinreihengrab, F (1911) - (Steinsetzungen) w. A , w F , w E P- I A
G (G) . E x G - w . T tarand-(tarandkalme) w -1930 M (EA I, 1935, 116 ), w (..G. arandgrab, F. tarhakalmisto).
I ,M (1932; EA I, 1935) w
T V
; S ; L ; . T x G E w D W T q ; w F J . A ( , ).
(1922) I A, k () . T w w S A ww , . T tarand- w -. M G () E; w - B S G -w
F (M 1932; EA I, 1935, 88,114).
T q w 1930, w w . Kw Bz A, P- I A w x (w ), w
-. T w w x tarand-,w - w -. T E Bz Aw .
New discoveries and approaches(rom the late 1930s to the late 1950s)
T - (F. 27) 1930 w L Bz E I A,
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
85/388
Research into the Brone and Early Iron Ages Valter Lang
- -
- . T A S w 1930; w x 1931,1934 19381939 (Ik 1939). T x w I ( E) 19361938 (V 1939). B w x W W II. A
, Bz E I A : , - tarand-; k.
Te sites and excavations
T ortifed settlements , Bz P-I A w - (M 1938, 366 ). T w .. -
w - w (M 1939,10). T A w 87 BC (Ik 1939, 47), I w , .. 1 -
Fig. 27. Fortied settlement in Iru (photo: AI).
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
86/388
Research into the Brone and Early Iron Ages Valter Lang
- -
BC (V 1939, 78 ). O w w L, L , -G C, w F-U , w w E LzC (Ik 1939, 49 ). A , - w z, , , w .
T x w. Nw x w A(19481949 V S) I(19521958 V);
w . I w E( E SS), A I w q 1 BC , w w w V (Dk C) , LzC . S - - w wk , w w
w (Mk, K P), w , w w . T - w (A I) w x (EA I, 1955).
S w opensettlement sites. A - L J, z
() Bz A w L N E:Ak, S, V, J N,
T - -w A z V ().
(J 1959). T z w wkw, w, w - w , x- w w L N E BzA. , w, - (L & Kk 2001).
A stone-cist graves w A V x Mk (19361937) (V 1938). W x , .. , V w .W w ,
V w - w, - w . A w . T V ;, w w , , - w , .. tarand- (V 1943). T w w
- , , xw, w ( ). A , tarand- w (H1910; M 1932, 31), V w w w w : -
w w w - . B , w : w w w -
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
87/388
Research into the Brone and Early Iron Ages Valter Lang
- -
j q. T, V, , tarand- x . T - - tarand- , w Bz A I A.
T w . I wk V Mk, x K(S), (Pk P) P
(K P H) w V S 1941, w - S . A w, w L (1954, 19561957S L) w - L (S, 19581959 J) w x. I w 1930 w - k (Kk
U, 1939 V) (N, 1936 V) . T - P- I A. I 1921, x Mk H (1921).
tarand-graves I A w x (1941 V), Mj (1942, 19471948 V A) N (19451946 M). Sq, x w
- E (L1991, 13). T, tarand- (1947
Hw, N w M I A V () w V L(), w .
S), w w J (19461947 S A), K J (1948 S), w x-. I , x w (- E), (1947M). T w (Sw. bau-tastenar) Vk, E, w wx 1937 O S, w x .
Te development o a general treatment
F w Bz EI A, wk
-1950 w - E (EAI, 1955; S 1955; EEA, 1956). F, z (M 1954; EA I, 1955). A S Mx w w w w w - -. T E Bz A w L N ( C W
C) w . T L Bz A P- I A (1 BC) ww -, w I A w .
P , patriar-chal clan society w , x, - -
-- (EA I, 1955, 31 ). A k w - , w - wk , , w . I w w
7/30/2019 Archaeological research in Estonia 18652005
88/388
Research into the Brone and Early Iron Ages Valter Lang
- -
x ; , w (.. Lk K E), ( ) . T x - - , w , , w w w , - . T - w x , w - . T A I w x w
. T w w w - , w , .
T - - -. A w , k . T . 4/5
A I; w : , x , , . Mwk :, w w , -. T , 1 BC w - w , , V D . N w w -
w .W Roman Iron A