Contents

นตยสาร เปนนตยสารรายสามเดอนของบรษท โรงพยาบาลบำรงราษฎร จำกด (มหาชน) เพอแจกจายเปนการ ภายใน จดทำและจดพมพโดย บรษท โอกนส แอนด สโตน จำกด เลขท 16 อโศกคอรท หอง 2A ถนนสขมวท 21 (อโศก) แขวงคลองเตยเหนอ เขตวฒนา กรงเทพฯ โทร. 0 2261 1211 www.oakinsandstone.com

2011 ขอเขยนและรปภาพทกชนในนตยสารนเปนลขสทธของบรษท โรงพยาบาลบำรงราษฎร จำกด (มหาชน) หามพมพซำ หรอกระทำการใด ๆ ทเปนการละเมดลขสทธเวนแตจะไดรบความยนยอมเปนลายลกษณอกษรจาก บรษท โรงพยาบาล บำรงราษฎร จำกด (มหาชน) โทร: 0 2667 1000

ขอความในเนอทโฆษณาของนตยสารฉบบนทมไดเปนของบรษท โรงพยาบาลบำรงราษฎร จำกด (มหาชน) ถอเปนความเหนสวนตวของเจาของผลตภณฑและบรการ โรงพยาบาลบำรงราษฎรฯ ไมมเจตนาใหการรบรองคณภาพสนคา บรการ หรอขอความ ทปรากฏแตอยางใด

8 14 18

W e l c o m eW e l c o m e

ตดตอโรงพยาบาลบำรงราษฎร อนเตอรเนชนแนล โทรศพท: 0 2667 1000 โทรสาร: 0 2667 2525 นดแพทย: 0 2667 1555 เวบไซต: www.bumrungrad.com

4 Heartattack ฉบพลนอนตราย

8 Diabeticheartdisease โรคหวใจในผปวยเบาหวานประมาทไมได

9 Congenitalheartdisease รบมอกบโรคหวใจในเดก

12 M.D.Focus รจกกบแพทยบำรงราษฎร

14 Arrhythmia หวใจเตนผดจงหวะอาจรายแรงกวาทคด

18 Q&A

20 HealthBriefs

22 NewsfromBumrungradInternational

พพบกนอกคร งกบ นตยสารสำหรบ ผมอปการคณของโรงพยาบาลบำรงราษฎร อนเตอร- เนชนแนล โรคทเกยวกบความผดปกตของหวใจสามารถแบงออกไดเปน หลายประเภท อาท โรคกลามเนอหวใจ โรคหลอดเลอดหวใจ โรคหวใจพการแตกำเนด และโรคหวใจเตนผดจงหวะ ซง ฉบบนไดหยบยกบางโรค บางภาวะอาการทพบไดบอยมานำเสนอ เพอให เราทกคนไดตระหนกถงอนตรายของโรค ปจจยเสยง และวธการรกษา เพราะความรความเขาใจทถกตองเกยวกบโรคนน ไมเพยงชวยเพมประสทธภาพในการรกษาเทานน แตยงชวยลด ความกงวลของผปวยลงไดอยางมาก นอกเหนอจากรจกโรคแลว เรายงมคอลมนทจะทำใหคณไดรจกกบแพทยผเชยวชาญทอยเบองหลงการดแลรกษาโรคตาง ๆ โดย ในครงน คณจะไดรบทราบถงมมมองและการทำงานของแพทย ในสาขาทเกยวของกบโรคหวใจ ไมวาจะเปนศลยแพทยโรคหวใจ แพทยเวชศาสตรฟนฟหวใจ กมารแพทยโรคหวใจ หรออายรแพทย โรคหวใจ และเปนทนาสงเกตวาการเพมขนอยางตอเนองของจำนวนผปวยโรคหวใจและหลอดเลอดนน ลวนเปนผลมาจากพฤตกรรมสขภาพ ทไมเหมาะสม โดยเฉพาะการรบประทานอาหารทขาดความสมดลในคณคาทางโภชนาการและการขาดการออกกำลงกาย ดงนน เพอสขภาพหวใจทแขงแรง เราจงมคำแนะนำงาย ๆ เกยวกบ พฤตกรรมสขภาพทดมาฝากกนในคอลมน Health Briefs ฉบบน และเชนเคย หากคณมขอแนะนำ หรอคำตชมใด ๆ สงมาไดท betterhealth@bumrungrad.com เรายนดนอมรบดวยความ ขอบคณ สดทายนขอใหทกทานมสขภาพดโดยทวกน

พญ. จามร เชอเพชระโสภณ

ผอำนวยการดานการแพทย Contributing Editor

เอกสารเผยแพรของกระทรวงสาธารณสขวาดวยแนวปฏบตการ

ปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพเพอลดปจจยเสยงโรคหวใจและ

หลอดเลอด ระบวาสาเหตการเสยชวต 3 อนดบแรกของประชากร โลกนน ไดแก อบตเหตจราจร โรคหลอดเลอดสมอง และภาวะกลามเนอ หวใจขาดเลอดเฉยบพลนหรอทเรยกกนสน ๆ วา Heart Attack ขณะทในประเทศไทยเอง จำนวนผปวยดวยโรคนกมแนวโนมเพมขนอยางตอเนอง และเพมมากกวา 2.5 เทาภายใน 7 ป จากการสำรวจระหวางป 2544 - 2551 ภาวะไขมนในเลอดผดปกต โรคความดนโลหตสง โรคเบาหวาน ภาวะนำหนกเกนและอวน การสบบหร ความเครยด พฤตกรรมการ รบประทานอาหารทขาดสมดล และขาดการออกกำลงกาย ลวนเปน

สาเหตของภาวะกลามเนอหวใจขาดเลอด เฉยบพลน ซงเมอเกดขนแลวผปวยจำเปน ตองถงมอแพทยใหเรวทสด เกดอะไรขนกบกลามเนอหวใจถงขนาด ททำใหผปวยอยในภาวะ “เปน-ตาย” เทากน แพทยจะมวธการรกษาอยางไร และเราจะ สามารถปองกนตวเองจากโรคไดมากนอย แค ไหน ฉบ บน พ ดค ยก บ นพ. วสทธ วเวกาภรต อายรแพทยโรคหวใจ เพอหาคำตอบมาฝากคณ

เหตใดหวใจจงขาดเลอด “ภาวะกลามเนอหวใจขาดเลอดเฉยบพลนเกดจากการทมลมเลอดไป อดตนในหลอดเลอด จนเลอดไมสามารถไปเลยงหวใจได” นพ. วสทธ อธบาย “ซงทมาของลมเลอดเหลานเรมจากการทรางกายมภาวะไขมน ลนเกน จนไปพอกเปนตะกรน (Plaque) เกาะอยตามผนงหลอดเลอด

เมอรวมเขากบเซลลเมดเลอดขาวทมากดกนกทำใหเกดเปนกลมเซลลทไม สามารถดดกลบเขาไปในรางกายได แตกลบฝงตวอยในผนงหลอดเลอดแทน” นพ. วสทธอธบายตอวา เมอเวลาผานไป ตะกรนนจะแตกตวหรอ ปรออก หลอดเลอดจะพยายามซอมแซมตวเอง จนเกดลมเลอดไปอดกน หลอดเลอด ถาเปนการแตกตวทแขนงเลก ผปวยจะมเพยงอาการ เจบหนาอก แตถาหากลมเลอดนอดตนหลอดเลอดขนาดใหญ ผปวยอาจ เสยชวตได กอนถงมอหมอ แมวาอาการเจบหนาอกจะเปนสญญาณทชดเจนทสดของภาวะหวใจ ขาดเลอด แตกไมไดหมายความวาอาการเจบหนาอกทเกดทกครงคอ ภาวะกลามเนอหวใจขาดเลอดเฉยบพลน อาการเจบจดบรเวณหนาอก ชนดทสามารถชตำแหนงได หรอเจบประมาณ 5 - 10 นาทระหวางการ ออกกำลงกายหรอยกของหนก ๆ มกเปนการเจบกลามเนอทหนาอก ซงไมมความจำเปนตองพบแพทยอยางเรงดวน อาการเจบของภาวะกลามเนอหวใจขาดเลอดเฉยบพลนนนจะปวดไป ทวบรเวณ บอกตำแหนงไดยาก เหมอนมอะไรหนก ๆ มาทบหนาอก และจะปวดตดตอกน 20 - 30 นาทหรอมากกวานน ซงในกรณนควรนำ ตวผปวยสงโรงพยาบาลใหเรวทสดเทาทจะทำได เพราะการชวยชวตผทม ภาวะหวใจขาดเลอด เปนเรองทตองแขงกบเวลา “เมอหวใจขาดเลอด ผลทจะตามมาคออาการกลามเนอหวใจตาย ดงนนความสำคญจงอยทวา ทำอยางไรจงจะชวยเซลลกลามเนอหวใจ เอาไวใหไดมากทสด สำหรบแพทยโรคหวใจแลว “Time is muscle” นนคอ ยงลงมอไดเรวเทาไหรกยงจะรกษากลามเนอไดมากเทานน เพราะจะเปน ทงการลดอตราการเสยชวต และผลกระทบระยะยาวอยางอาการหวใจ เตนผดจงหวะและหวใจลมเหลวอกดวย”

นพ. วสทธ วเวกาภรต

HEART ATTACK

ฉบพลน อนตราย ภาวะกลามเนอหวใจขาดเลอด เฉยบพลนเปนอาการทตองรบมออยางฉบไวและปองกนอยางตอเนอง

�

กระบวนการชวยชวต เมอผปวยมาถงโรงพยาบาล แพทยจะทำการซกประวตผปวยใน เบองตน พรอมทงทำกราฟหวใจประกอบการวนจฉยเพอใหแนใจวาเปนภาวะหวใจขาดเลอดจรง ๆ ซงถากราฟแสดงผลผดปกต กจะสามารถยนยนไดวามการขาดเลอดไปเลยงหวใจ จากนน แพทยจะทำการฉดส เพอใหตำแหนงทหลอดเลอดอดตนแสดงในฟลมเอกซเรย แลวจงเปนการ เปดหลอดเลอด โดยสามารถทำได 2 วธการหลก คอ การใชยาละลายลมเลอด แพทยจะฉดตวยาทมฤทธในการละลายเลอด ทแขงตวเขาไป เพอสลายลมเลอดทอดตนอย แตวธการนจะไดผลด กตอเมอผปวยมาถงมอแพทยทนทวงท เพราะหากการชวยเหลอมความ ลาชา จะทำใหลมเลอดทอดตนมสวนผสมอนเขามาเจอปน จนไมสามารถ ละลายไดดเทาทควร ขอเสยของวธนคอความเสยงตอเลอดออกในสมอง ซงเกดขนประมาณรอยละ 1 การขยายหลอดเลอดดวยบอลลน วธการนจะใชสายสวนทมลกโปง ตดอยตรงปลายสอดเขาไปบรเวณทหลอดเลอดอดตน กอนทจะเปาลม ใหลกโปงขยายหลอดเลอด และทำใหลมเลอดหลดออกไป นบเปนวธทได ผลดกวาการใชยา ในปจจบน มกจะมการใชการดดลมเลอดและใสขดลวด รวมดวย เพอปองกนไมใหลมเลอดหลดลอยไปอดตนบรเวณสวนปลายของ หลอดเลอด ทงนนพ. วสทธ กลาววา การขยายหลอดเลอดดวยบอลลนนน มโอกาสประสบความสำเรจมากถงรอยละ 95 ขณะทการใชยาละลายลมเลอด ไดผลราวรอยละ 70 ทำใหบางครงแมจะใหยาแลวกตองมาทำบอลลนอยด “การวนจฉยทแมนยำ และการรบมอกบโรคอยางถกตอง ตรงจด และรวดเรวจงจำเปนอยางยงในการรกษาชวตผปวย ซงตามมาตรฐานแลว ทกขนตอนควรทำใหแลวเสรจภายใน 90 นาท เพอไมใหกลามเนอหวใจ

สญเสยมากจนเกนไป ความสำคญจงไมไดอยทแพทยเทานน แตยงรวม ไปถงทมงานทงหมดดวย โดยเฉพาะทมงานของหองฉกเฉนทจำเปนตอง รหนาทและระเบยบขนตอนเปนอยางด สามารถตรวจกราฟหวใจไดภายใน 10 นาท และแจงไปยงสวนตาง ๆ ทเกยวของ เชน แพทยโรคหวใจท อยเวร และทมฉดสทำเอกซเรย เพอใหผปวยผานกระบวนการตาง ๆ ดวยเวลาทสนทสด” ความเสยงและการปองกน เนองจากปจจบนยงไมมตวยาชนดใดทจะสามารถทำใหผนงหลอดเลอด ทตบตนหายได การปองกนจงเปนวธเดยวทจะลดความเสยงจากภาวะ กลามเนอหวใจขาดเลอดเฉยบพลน

การทำบอลลนขยายหลอดเลอดทอดตน การเกดภาวะกลามเนอหวใจขาดเลอด

หลอดเลอดปกต หลอดเลอดทมตะกรนอดตน

�

“การขยายหลอดเลอดดวยบอลลน ซงมกจะมการใสขดลวดรวมดวยนน มโอกาสประสบความสำเรจมากถง รอยละ 95”

“การขยายหลอดเลอดดวยบอลลน ซงมกจะมการใสขดลวดรวมดวยนน มโอกาสประสบความสำเรจมากถง รอยละ 95”

นพ. วสทธ วเวกาภรต นพ. วสทธ วเวกาภรต

�

You should seek immediate medical help if you experience any of the following symptoms:

Chest discomfort or a pressing/squeezing pain that doesn’t improve within �ve minutes;

Profuse sweating;

Shortness of breath;

Nausea or vomiting;

Pain that spreads from the chest to the neck or jaw, or to one or both shoulders or arms;

Dizziness or light-headedness;

A rapid and/or erratic pulse .

The stakes are high: The sooner you get help, the better your odds of surviving a heart attack and limiting the lasting damage. If you’re not well enough to travel to the hospital, call an ambulance instead. Ambulance personnel may be able to initiate treatment well before you reach the hospital.

“For those patients at higher risk,” Dr. Visuit continues, “I usually encourage them to regain control over their diets and to quit smoking, and many are good candidates for taking medication to lower cholesterol. There are a number of proven medications that work by limiting the absorption of cholesterol from foods such as dairy products, egg yolks, and animal fats from beef, pork and shell�sh.” Oxygen and exercise Along with healthier eating habits, regular exercise prevents heart attacks. During exercise, the body goes through tiring periods of lactic acidosis and blood supply

depletion, which prompts the body’s cells to increase their oxygen intake. This strengthens the ability of every part of the body, including the heart, to withstand any interruption in blood �ow for longer periods and with less permanent damage. “There are many things we can do to help prevent heart attacks and prolong life,” notes Dr. Visuit, “such as medication, bypass surgery, angioplasty and controlling diabetes. But exercise is probably the simplest, most e�ective means of prevention. Many people struggle to stick to their exercise regimen; after all, it takes e�ort and discipline. But the payo� in preventing heart problems is truly worth the extra e�ort.”

Quick action save s heart s and lives

เบาหวานขนตา เบาหวานลงไต ปลายประสาทเสอม เกดแผลโดยไมรตว รวมทงภาวะทหลอดเลอดออนแอ แตกงาย โรคหลอดเลอดหวใจตบจงเปน สาเหตของการเสยชวตอนดบ 1 ของผปวยเบาหวาน นพ. วราภณกลาวเสรมวา “ปจจบน เราพบวาผปวยเบาหวาน มความเสยงตอภาวะกลามเนอหวใจขาดเลอดเทยบเทากบผปวย โรคหวใจทเคยผานภาวะกลามเนอหวใจขาดเลอดครงแรกไปแลว สงนแสดงใหเหนวาโรคหวใจในผปวยเบาหวานนนกมความรายแรง ตองอาศย การดแลอยางตอเนอง รจรง และเปนระบบ” รบปรบตวกอนจะสาย อยางไรกตาม นพ. วราภณใหความมนใจวา อนาคตของผปวยเบาหวาน ไมจำเปนตองลงเอยดวยโรคหวใจเสมอไป “แมจะมโอกาสเปนโรคหวใจ มากกวาคนปกตหลายเทา รวมทงเสยงตอการเสยชวตกอนวยอนควรตงแต 2-4 เทา แตหากผปวยเบาหวานดแลตวเองด ๆ ดวยการควบคมปรมาณและ ชนดของอาหาร ใชยาเบาหวานควบคมระดบนำตาลในเลอดใหอยในเกณฑ ทใกลเคยงกบผทไมไดปวยเปนโรค รวมทงออกกำลงกายอยางสมำเสมอ กจะสามารถหลกเลยงภาวะแทรกซอนจากโรคได” นพ. วราภณกลาว สำหรบผปวยเบาหวานทไมแนใจวาตวเองเขาขายเปนโรคหวใจ หรอมความเสยงมากนอยแคไหน นพ. วราภณบอกวธงาย ๆ ในการสงเกตตว เองหรอคนในครอบครว ดงน คนในครอบครว (บดา มารดา พนอง) เปนโรคหวใจกอนวยอนควร (ชาย อายนอยกวา 55 ป หญง อายนอยกวา 65 ป) เปนโรคเบาหวานมานาน คมระดบนำตาลในเลอดไดไมดมาตลอด 5 ป มปญหาเรองความดนโลหตสง ไขมนในเลอดสง และภาวะอวนรวมดวย อดอด เหนอย หายใจไมทน หายใจไมอม แตอาจไมมอาการเจบ หนาอกทชดเจน สบบหร มภาวะเครยดเรอรง

สดทาย นพ. วราภณฝากกำลงใจไปถงผปวยเบาหวานทเปนโรคหวใจ ทกคนวา ใหตงใจดแลตวเอง ออกกำลงกาย ระมดระวงเรองอาหาร ไมเครยด รกษาสขภาพจตใจใหด และพบแพทยอยางสมำเสมอ ผปวย กลมนกสามารถมคณภาพชวตทดไดเชนกน

เปนทเขาใจกนมาโดยตลอดวาโรคหลอดเลอดหวใจนนมกจะเกดใน ผสงอายเสยเปนสวนใหญ แตปจจบนเรากลบพบโรคนในผปวยท มอายนอยลง สงผลใหโรคหลอดเลอดหวใจกลายเปนสาเหตของการเสยชวตอนดบตน ๆ ของผคนทวโลกรวมทงในประเทศไทย ทงนสาเหตทสำคญประการหนง คอภาวะแทรกซอนทเกดจากโรคเบาหวาน ซงพบบอยในผปวยเบาหวานทปวยมานาน และมการควบคมโรคไดไมดพอ นพ. วราภณ วงศถาวราวฒน อายรแพทยโรคตอมไรทอ เบาหวาน และ Metabolism สนทนากบ ถงความสำคญของการปองกน

โรคหวใจในฐานะท เปนโรคแทรกซอนของโรคเบาหวาน ซงนบวนจะสงผลกระทบตอผปวยมากขนทกท

DIABETIC HEART DISEASE

โรคหวใจในผปวยเบาหวาน ประมาทไม ได ภาวะแทรกซอนของเบาหวานไม ไดมเพยง ตา ไต และปลายเทาเทานน เรองหลอดเลอดหวใจกนงนอนใจไม ได

เบาหวานเสยงหวใจสง โรคเบาหวาน หมายความถงภาวะทรางกายมนำตาลในเลอดสงจนเปนเหตใหการทำงานของเซลลผดปกตไป และสรางความเสยหายแกผนงหลอดเลอด “ผปวยเบาหวานทเปนโรคมานาน และไมสามารถคมระดบนำตาลใหอยในภาวะทเหมาะสมได มความเสยงตอการเสยชวตดวย โรคหวใจและหลอดเลอดมากกวาคนปกตทไมไดปวยเปนโรคเบาหวาน ถงรอยละ 50-80” นพ. วราภณอธบาย “ผปวยเบาหวานมโอกาสเปนโรคหลอดเลอดหวใจตบในอายทนอยกวา แตมความรนแรงกวา เพราะการทมระดบนำตาลในเลอดสงเปนเวลานาน ทำใหผนงหลอดเลอดแดงเกดความผดปกตและเสอมสภาพลงอยางรวดเรว ไมวาจะเปนเพราะการอกเสบ หลอดเลอดตบแคบลง หรอการทหลอดเลอดสญเสยความยดหยน ประกอบกบการทผปวยเบาหวานมกมปจจยเสยง อน ๆ อก เชน ความดนโลหตและไขมนในเลอดสง ภาวะอวนหรอนำหนกเกน และการไมออกกำลงกาย” นพ. วราภณกลาวตอ ดวยเหตทสภาพของหลอดเลอดเกดความผดปกตนเอง ภาวะแทรกซอน ของเบาหวานจงสงผลกระทบรายแรงอยางเงยบ ๆ ไปทวรางกาย อาท

นพ. วราภณ วงศถาวราวฒน

“ผปวยเบาหวานมความเสยงตอ ภาวะกลามเนอหวใจขาดเลอด

เทยบเทากบผปวยโรคหวใจ ทเคยผานภาวะกลามเนอ หวใจขาดเลอดครงแรก ไปแลว”

�

CONGENITAL HEART DISEASE

การไดทราบว าบตรหลานต วน อยป วยด วย โรคห ว ใจน น

สรางความตระหนกตกใจและเปนความทกขใหญหลวงของ

พอแมผปกครองทกคน ทงนเพราะเมอกลาวถงโรคหวใจในเดก คนสวนใหญยงมความรความเขาใจเกยวกบโรคทคอนขางจำกดอยมาก นพ. สมพนธ พรวลาวณย ศลยแพทยโรคหวใจ ผมประสบการณ ในการรบมอกบโรคหวใจในเดกมากวา 20 ปจงอาสามาใหความรเกยวกบ โรคหวใจในเดกผานทาง ฉบบน “โรคหวใจในเดกสวนใหญไมสามารถบอกสาเหตท แนชดได ” นพ. สมพนธอธบาย “สวนทสามารถบอกสาเหตได คอ การทแมม ความผดปกตในระหวางตงครรภ เชน เปนหดเยอรมน หรอตดเชอไวรส ชนดอน และการใชยาบางชนดโดยเฉพาะในชวงสามเดอนแรกของการ ตงครรภ สงผลใหเดกเกดมาพรอมกบความผดปกตทางโครงสรางของ หวใจตงแตกำเนด สำหรบอบตการณนน สถตของประเทศไทยกเหมอนกบ ทวโลก กลาวคอ เดกทเกดใหมจำนวน 1,000 คน จะม 8 คนทเปน โรคหวใจผดปกตตงแตกำเนด ในประเทศไทยมเดกเกดใหมทมปญหา โรคหวใจปละประมาณ 8,000 คน โดยในจำนวนน มประมาณรอยละ 50 ทจำเปนตองไดรบการรกษาดวยการผาตด” โรคหวใจเดกทพบบอย โรคหวใจผดปกตแตกำเนด เปนคำเรยกรวมความผดปกตของ โครงสรางหวใจหลายประการทเกดกบผนงกนหวใจ ลนหวใจ หรอหลอดเลอด หวใจ โรคหวใจในเดกทพบบอยทสด มดงน

1.ผนงกนหวใจหองบนรว(AtrialSeptalDefect-ASD) ผลจากการ ทมรรวทผนงกนหวใจหองบน ทำใหเลอดไหลผานจากหวใจหองบนซาย ผานรรวไปหองบนขวา ตรวจพบไดจากเสยงฟทหวใจและผปวยมอาการ เหนอยงาย สวนใหญมกถกตรวจพบโดยบงเอญ

2.ผนงกนหวใจหองลางรว(VentricularSeptalDefect-VSD) มรรวทผนงกนหองหวใจหองลาง ทำใหเลอดแดงจากหวใจหองลางซาย ผานรรวไปยงหองลางขวา ออกสหลอดเลอดแดงของปอด ทำใหปรมาณ เลอดทไปยงปอดมมากขน ปรมาณเลอดทกลบเขาสหวใจหองบนซาย และลางซายกเพมมากขนดวย สงผลใหหวใจหองซายทำงานมากขน จนหวใจวายได

3.มชองเปดระหวางหลอดเลอดหวใจใหญทงสองเสน (PatentDuctusArteriosus-PDA) ทารกแรกเกดทกคนจะมชองเปดระหวาง หลอดเลอดหวใจสองเสน (Aorta และ Pulmonary Artery) และจะปดเอง ภายในหนงชวโมงหรอไมเกน 24 ชวโมงหลงคลอด ในกรณผดปกต ชองเปดนจะไมปด สงผลใหเลอดแดงกบเลอดดำผสมกน ทำใหหวใจ ตองทำงานหนกขน

4.มรรวของผนงกนหวใจหองลางรวมกบหลอดเลอดหวใจทจะไปยงปอดตบหรอลนหวใจตบ(TetralogyofFallot-TOF) เปนโรค ชนดซบซอนทพบบอยทสดทงในประเทศไทยและทวโลก ปกตแลวหวใจจะ สงเลอดไปยงปอดเพอเอาเลอดไปฟอกใหมออกซเจนมากขน แตกรณน ลนหวใจตบ หรอหลอดเลอดเลกกวาปกต เปนเหตใหเลอดทจะตองถกสง

โรคหวใจพการแตกำเนด ซบซอน และบางครงไมอาจสงเกต อาการไดทนท แตกวารอยละ 99 สามารถรกษาใหดขนได

รบมอกบโรคหวใจในเดก

ผนงกนหวใจหองลางรวรวมกบหลอดเลอดหวใจ ทจะไปยงปอดตบหรอลนหวใจตบ (TOF)

ผนงกนหวใจหองบนรว (ASD)

ผนงกนหวใจหองลางรว (VSD)

หลอดเลอดแดง

ความผดปกตของหวใจแตกำเนดทพบบอย

หลอดเลอดดำ

หวใจหองบนซาย

หวใจหองบนขวา

หวใจหองลางซาย

หวใจหองลางขวา

มชองเปดระหวางหลอดเลอด หวใจใหญทงสองเสน (PDA)

�

เมอกนนมตองหยดเปนพก ๆ ไมวาจะเปนการดดนมแมหรอนม จากขวด เดกทวไปจะดดรวดเดยวหรอพกครงเดยวจบ ไมเกนครง ชวโมง แตเดกทเปนโรคหวใจจะทำไมได ดดไดพกเดยวตองหยด หอบ แลวคอยกลบไปดดใหม กวาจะอมตองใชเวลาเปนชวโมง ตรงน สำคญมากเพราะเปนอาการทพอแมมกจะไมไดสงเกต และคดวา เปนเรองปกต ดงนน หากเดกดดนมชาหรอดดแลวหยดเปนพก ๆ ตองใชเวลาในการใหนมแตละมอนานเปนชวโมงหรอสองชวโมง กให สงสยไวกอน

หายใจหอบถ หมายความวาอาการแยลง เดกแรกเกดอาจหายใจ 40 ครงตอนาท แตเดกทหวใจวายอาจหายใจเรวถง 60 ครงตอนาท แมในขณะทนอนหลบ การรกษาและดแล การรกษาโรคหวใจในเดกทมความผดปกตตงแตกำเนดนน มอย 3 วธ ไดแก การรกษาดวยยา การทำหตถการบางอยางเพอซอมแซมความ ผดปกต และการผาตด “ปจจบน แพทยสามารถทำการผาตดเดกทเปนโรคหวใจไดทกอาย” นพ. สมพนธกลาว “สมยกอน ถาตองทำการผาตดหวใจ จะตองใหเดก มนำหนกตวเกน 10 - 15 กโลกรมกอนเพอความปลอดภย และลดอตรา การเสยชวต แตสมยนเทคโนโลยทางการแพทยกาวหนาจนทำใหเดกทกวย ไมวาจะนำหนกตวเทาไรกเขารบการผาตดได สงทผมอยากเนนกคอวา เมอไรกตามทเดกมขอบงชใหตองทำการ ผาตดหวใจ ผปกครองควรเชอคำแนะนำของแพทยและอนญาตใหมการ ผาตดโดยไมรอชาเพอประโยชนสงสดแกตวเดกเอง เพราะความผดปกต บางชนด หากปลอยใหเวลาผานไป โครงสรางหวใจของเดกกจะเปลยนไป การผาตดอาจไมไดผลดเทาทควร เรยกวาเปนการเสยโอกาสไปอยางถาวร เลยทเดยว” ขณะทการผาตดชวยเดกทมปญหาโรคหวใจทซบซอนใหดขนได การดแลภายหลงผาตดกสำคญมากไมแพกน “เมอผาตดเสรจเราถอวา เสรจเพยงครงเดยวเทานน อกครงคอการดแลหลงการผาตด เพราะหากม อะไรเกดขนในชวงนน เชน มการตดเชอ มออกซเจนตำ ความดนตำ หรอมอวยวะททำงานผดปกตไป เดกกจะเสยชวตไดเชนกน โชคดท ปจจบนมเครองมอชวยชวตตาง ๆ ชวยใหเราดแลเดกหลงผาตดได ดขนมากเชน เครอง ECMO หรอ Extra Corporeal Membrane Oxygenator ซงเปนเครองชวยชวตเดกในยามคบขน เครองนจะทำหนาท เปนปอดและหวใจเทยมในระหวางทรอใหหวใจและปอดของเดกฟนตวและ ทำงานเองได สงผลใหเดกมอตราการรอดชวตสงขน” นพ. สมพนธกลาว หลงจากผาตด โรคหวใจในเดกจะดขนทนทแตแพทยยงจำเปนตอง นดตรวจตดตามอาการอกเปนระยะ ๆ ซงนพ. สมพนธเนนวา ผปกครอง ตองพยายามพาเดกมาตามนด โดยเฉพาะอยางยงเดกทเปนโรคหวใจ ชนดซบซอน (เชน TOF) เพอจะไดตรวจพบความผดปกตไดอยางทนทวงท พรอมกนน นพ. สมพนธไดฝากคำแนะนำแกผปกครองทมบตรหลานปวย เปนโรคหวใจวา “เมอหมอวนจฉยวาลกของคณเปนโรคหวใจ อยาตกใจ หรอเสยกำลงใจ เพราะกวารอยละ 99 รกษาได หรอทำใหดขนไดครบ ศกษาขอมล ทำความเขาใจ ใหความรวมมอกบแพทย โรคหวใจในเดก กไมยากเกนไปทจะรบมอ”

ไปฟอกทปอดมนอยกวาปกต จงรวผานผนงหองหวใจไปออกทางดานซาย และเอาไปเลยงรางกายตอ กลายเปนวาเลอดทไปเลยงรางกายเปนเลอดดำ เดกจงมภาวะเขยว

5.ลนหวใจหองลางขวาตบ (Pulmonary Valve Stenosis) เปนภาวะทลนหวใจหองลางขวาเปดไมเตมทเนองจากหนาตว แขง หรอ เชอมประสานกนอยางผดปกต ทำใหหวใจตองทำงานมากกวาเดม

6.หวใจหองเดยว(SingleVentricle) เปนความผดปกตของหวใจ หองลางเปนหลก โดยเดกกลมนหวใจหองลางสองหองทำงานเหมอน เปนหองเดยวจงทำใหระบบรวนไปหมด เนองจากหวใจหองลางสองหอง มหนาทตางกน คอ หองขวาทำหนาทบบสงเลอดดำไปฟอกยงปอด สวนขางซายจะบบเลอดทฟอกแลวมาจากปอดเพอสงไปเลยงยงอวยวะ ตาง ๆ ของรางกาย ความผดปกตนทำใหไมมการแบงทางเดนของเลอด อยางชดเจน เลอดดำกบเลอดแดงปะปนกน เดกจงมภาวะเขยวเสมอ

7.หลอดเลอดใหญของหวใจสลบขว (Transpositionof theGreatArteries- TGA) คอการทหลอดเลอดดำและแดงของหวใจ สลบขวกนอยางสนเชง จากขวาเปนซาย จากซายเปนขวา ความผดปกตน ทำให เดกท เกดมามภาวะเขยวเนองจากเลอดทฟอกแลวจากปอด ถกสงกลบไปทปอด ขณะทเลอดดำทถกสงมาทหวใจกถกสงไปเลยง อวยวะอน ๆ ตออก การวนจฉย “โรคหวใจในเดกสงเกตอาการไดงายแมวาเดกจะบอกไมไดวาเหนอย ใจสนหรอเจบหนาอก” นพ. สมพนธกลาว “แพทยจะดอาการของเดกซงม อยเพยงสองอาการเทานน คอ หวใจวายกบอาการเขยว ถาเดกเขยว กสงเกตไดงาย แตถาหวใจวาย หลายครงไมอาจสงเกตไดทนท พอแมของ เดกแทบจะไมรเลย เพราะหวใจวายในเดกแตกตางจากผใหญอยางสนเชง” ภาวะหวใจวายในผใหญ จะสงเกตไดจากอาการขาบวม หนาบวม หอบเหนอย เหนอยงาย แตภาวะหวใจวายในเดกไมมอาการดงกลาว ดงนน ผปกครองตองสงเกตอาการ ดงน

เลยงไมโต หมายความวา สดสวนระหวางสวนสง นำหนกตว และอาย ไมเปนไปตามเกณฑมาตรฐาน กใหสงสยไวกอนวาตองมอะไรผดปกต

นพ.สมพนธพรวลาวณยนพ.สมพนธพรวลาวณย

“สงทผมอยากเนนกคอวา เมอไรกตามทเดกมขอบงช ใหตองทำการผาตดหวใจ ผปกครองควรเชอคำแนะนำ ของแพทยและอนญาตใหม การผาตดโดยไมรอชา”

“สงทผมอยากเนนกคอวา เมอไรกตามทเดกมขอบงช ใหตองทำการผาตดหวใจ ผปกครองควรเชอคำแนะนำ ของแพทยและอนญาตใหม การผาตดโดยไมรอชา”

10

เพราะมงมนทจะมอบการดแลทดทสดใหแกผปวยโรงพยาบาลบำรงราษฎร จงไมเคยหยดพฒนา

ตวเอง โดยมเปาหมายเพอดำรงและสรางสรรคความเปนเลศในการใหบรการดานการแพทย

Better Health ขอแนะนำใหรจกกบแพทยทมากดวยทกษะและประสบการณ ซงมาเสรมทมแพทย

ของเราใหมความแขงแกรง พรอมดแลผปวยไดอยางรอบดานยงขน

รจกกบแพทยบำรงราษฎร

Q: ทำไมถงสนใจสาขาวชาดานเวชศาสตรฟนฟ

A: เพราะวาประทบใจในหลกการ

ของเวชศาสตรฟนฟทเปนแพทย

เพอคณภาพชวต เราจะไมไดดแล

ผปวยแคเรองของโรค แตเราใหความสำคญไปถง สภาพรางกาย สมรรถภาพ

และสภาพจตใจของเขาทงระหวางและหลงฟนฟจากโรค แพทยสาขาน

จงตองมการสอสารกบผปวยคอนขางมาก ทำใหเราเขาใจและเหนใจผปวย

โดยเฉพาะผปวยโรคเรอรงนน การตกลงเปาหมายของการรกษากเปนสงท

สำคญอยางหนงในการชวยใหเขามชวตกบโรคไดอยางมคณภาพ

Q: การทำงานบำรงราษฎรมสวนชวยใหการรกษา ของแพทยมประสทธภาพขนหรอไม

A: ชวยอยางมาก เนองจากโรงพยาบาลบำรงราษฎรเปนโรงพยาบาลทม

มาตรฐานสากลและมทรพยากรครบถวน ทงบคลากรผเชยวชาญสหสาขา

วชาชพ และเทคโนโลยการรกษาททนสมย อยางสาขาเวชศาสตรฟนฟ

หวใจน เราไดมโอกาสตดตามดแลผปวยอยางตอเนองตงแตระยะแรก

ไปจนถงหลงผาตดหวใจ จงทำใหรสกวา การทำงานทนทำใหเราไดใช

ความรและศกยภาพของตวเองอยางเตมทในการสงเสรมใหผปวยฟนฟ

สภาพอยางรวดเรวและกลบไปมคณภาพชวตทดทสด

M.D. FOCUS

พญ. ธนพร จบการศกษามาจากคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล หลงจากผานการอบรม ดานการวจยเกยวกบเวชศาสตรฟนฟหวใจ ณ โรงพยาบาลในสงกดของมหาวทยาลยเมลเบรน ประเทศออสเตรเลย พญ. ธนพรจงมความสนใจเปนพเศษในสาขาดงกลาว

Q: เทคโนโลยมบทบาทตอการรกษาโรคหวใจอยางไรบาง

A: คอนขางเยอะ เพราะสาขาของเราตองพงเทคโนโลย เชน เครอง

Pacemaker หรอเครองกระตนหวใจนกตองอาศยเทคโนโลยขนสงทเชอใจได

เพราะนอกจากมนตองเขาไปอยในรางกายผปวยแลว หากหวใจของผปวย

มอาการผดปกตขนมา ตองสามารถกระตนหวใจเพอชวยเหลอผปวยได

แมวาเทคโนโลยขนสงจะราคาคอนขางแพง ผมกคดวาคมคา

Q: การเปนแพทยเฉพาะทางดานหวใจสรางความภาคภมใจ ใหตนเองอยางไรบาง

A: ผมโชคดทไดชวยงานอาจารยในการทำวจยในตางประเทศเรองหวใจ

นพ. โชตกร คณวฒน อายรแพทยโรคหวใจ

เตนผดปกตตงแตเรมเรยนแพทย

สงนนเปนแรงบนดาลใจใหผม

สนใจทจะหาความรตอเฉพาะ

ทางในดานน ผมเจอผปวยหลาย

รายทมปญหาเรองหวใจเตนผด

ปกต รบประทานยาไมหายและ

ตองเดนทางมาโรงพยาบาลบอยๆ การทหมอสามารถรกษาผปวยทม

ปญหาหวใจเตนผดจงหวะใหดขนไดกวารอยละ 95 และทำใหผปวยม

คณภาพชวตทด ตรงนเปนเรองทนาภมใจมากครบ

หลงจากท นพ. โชตกร ได ไปทำการวจยทสหรฐอเมรกาเกยวกบอาการหวใจเตนผดจงหวะแลว ก ไดศกษาตอทางดานหวใจอยตามสถาบนชอดงตางๆ ทสหรฐฯ อกเปนเวลามากกวาหกป โดยแขนงท นพ. โชตกรมความเชยวชาญเปนพเศษคอกระแสไฟฟาในหวใจ

พญ. ธนพร ลาภรตนากล แพทยเวชศาสตรฟนฟ

12

Q: อะไรคอสงทยากทสด ในการเปนแพทย

A: ส ง ท ย ากท ส ดค อความ

คาดหวงของผปวยซงบางครงม

มากเกนความเปนจรง ถงแมวา

แพทยจะพยายามใหการรกษาทด

ทสดแลว บางครงกยงอาจไมไดถงจดทผปวยหวง จงทำใหผปวยผดหวง

อยางหลกเลยงไมได

Q: อะไรคอสงด ๆ ทประสบพบเจอในบำรงราษฎร

A: สงทประทบใจทสดคอการทผบรหารมองผปวยเปนคน ไมใชลกคา

รศ. นพ. สมพนธ พรวลาวณย ศลยแพทยโรคหวใจ

มตวอยางของเดกแรกเกดทหวใจมปญหา ซงหากไมไดรบการรกษา

ทนทกอาจเสยชวตในสองสามวน ทงแมเดกเองกไมมเงน แตผบรหาร

กออกไฟเขยวใหรกษาไดทนททผปวยมาถง ซงหลงจากนนเรากชวยเดก

ไวได และกสามารถหาเงนบรจาคมาเปนคารกษาไดในทสด

Q: มคำแนะนำใดบางทรบฟงมาแลวทยดถอเปนขอปฏบต

A: ตอนทผมเสนอโครงการรกษใจไทย กอนทผบรหารจะอนมต

ทานบอกวาตองทำงานนอยางจรงจงและจรงใจ อยาลมเลกกลางคนให

โรงพยาบาลเสยความนาเชอถอ ซงทำใหผมคดไดวา เราควรมความ

จรงใจตอผปวยในการรกษาและตอสงคมทจะทำภารกจของเราใหลลวง

นพ. สมพนธ ได ใช เวลาสามป ในการศกษาสาขาวชาเฉพาะทางทมหาวทยาลยเมลเบรน ประเทศออสเตรเลย โดยไดศกษาเกยวกบการผาตดหลอดเลอดหวใจตบและการผาตดโรคหวใจ ในเดก นพ. สมพนธจงเปนศลยแพทยทสามารถผาตดไดทงหวใจเดก และผ ใหญ

Q: ในการเปนแพทยนมความลำบากอยางไรบาง

A: เวลาเปนปจจยสำคญในการชวยชวตผปวยโรคหวใจ ดงนนทมงาน

ของเราจงตองเตรยมพรอมอยเสมอเพอใหสามารถรกษาผปวยไดเรวทสด

และดทสด อยางไรกตาม ผปวยบางรายทอาการหนกหรอมาถงมอเรา

ชาไป เรากตองยอมรบวาไมสามารถทำอะไรได แมวาญาตสวนใหญ

จะเขาใจ แตการยอมรบวาเราไมสามารถทำอะไรไดกเปนเรองททำใจ

ไดยากอยด

Q: เทคโนโลยมสวนชวยในการรกษาโรคหวใจเดก อยางไรบาง

A: ปจจบนเราสามารถวนจฉยโรคหวใจไดรวดเรวขน เมอเทยบกบ

สมยกอนทหากจะตรวจหวใจอยางละเอยดกตองสวนหวใจเทานน

ซงตอนนนกยงเปนขนตอนทยาก และกวาจะตดสนใจทำ บางทกสายไป

เสยแลว แตทกวนน ผปวย

เขามาไมถงชวโมงเรากทราบ

ไดแลววามความผดปกตมาก

นอยแคไหนอยางไร รวมไปถง

ระบวธการรกษาไดดวย

Q: เมอเดกทรกษาอย โตขน จำเปนตองสง ตอไป ใหแพทยทรกษาหวใจผ ใหญหรอไม

A: ผปวยโรคหวใจเหลาน ถง เปนผ ใหญสวนใหญจะกลบมาหา

หมอเดก เพราะไมวาจะรกษาอยางไรกตาม หวใจทพการแลวกไม

สามารถกลบมาเปนหวใจปกตได ซงหมอหวใจเดกจะคนกบโรคหวใจ

ประเภทนมากกวา

นพ. ปรชาเปนแพทยสาขากมารเวชศาสตร ซงไดรบการรบรองความเชยวชาญในดานการ รกษาโรคหวใจในเดกมาจากทงมหาวทยาลยในไทยและในสหรฐอเมรกา และไดรกษา โรคหวใจในเดกมากวา 20 ป

นพ. ปรชา เลาหคณากร กมารแพทยโรคหวใจ

13

วใจเตนไมเปนสำ หวว ๆ อยในใจ หรอหวใจเตนระรว” อาจไมใชผลพวงของความรกโรแมนตกเสมอไป แตอาจ หมายถงอาการของโรคหวใจอกชนดหนงทพบบอยกเปนไดเรากำลงกลาวถงโรคหวใจเตนผดจงหวะซงเกดขนไดกบทกคน แตจะมอนตรายมากนอยเพยงใด หรอจะรกษาไดอยางไรนน นพ. เกรยงไกรจรสรโรจนากรอายรแพทยผเชยวชาญดานกระแสไฟฟาในหวใจมคำตอบ หวใจเตนผดจงหวะคออะไร ภาวะหวใจเตนผดจงหวะ หมายถงการทหวใจเตนไมเปนไปตามจงหวะธรรมชาต โดยอาจเตนเรวเกนไป หรอชาเกนไปกได “ตามปกตแลวจงหวะการเตนของหวใจจะถกกำหนดโดยสญญาณไฟฟาทสงมาจากเนอเยอบรเวณหวใจหองบนขวา”นพ.เกรยงไกรอธบาย“สญญาณไฟฟานจะถกสงตอไปยงหองหวใจทเหลอและลงไปยงหวใจหองลางเพอกระตนใหกลามเนอหวใจสบฉดเลอดไปเลยงรางกาย กลไกการเตนของหวใจน

จะถกควบคมโดยกระแสไฟฟาในหวใจซงจะมแบบแผน และมความสมำเสมอตามแตกจกรรมของรางกายทมากนอยตางกนไป” นพ. เกรยงไกรอธบายตอวา “ภาวะหวใจเตนผดปกต หรอผดจงหวะเปนผลจากกระแสไฟฟาในหวใจเปลยนไป โดยอาจจะสงสญญาณเรวเกนไปมากเกนไปหรอในบางกรณเกดไฟฟาลดวงจรในหองหวใจ เปนทมา ของจงหวะการเตนของหวใจทผดปกต ซงอาจสงผลทำใหการสบฉดเลอดไปยงสวนตาง ๆของรางกายไมมประสทธภาพเทาทควร” ตามปกต หวใจของคนเราจะเตนระหวาง50-100 ครงตอนาทในขณะพก แตหากมภาวะหวใจเตนผดจงหวะจะทำใหหวใจเตนเรวเกนไปหรอชาเกนไปจากระดบปกต หรอมจงหวะหวใจทขาดหายไป หรอแทรกมากอนจงหวะปกต ทงหมดน คอภาวะทเรยกวาภาวะหวใจเตนผดปกต “ภาวะหวใจเตนผดปกต อาจเกดทหวใจหองบนหรอหองลางกไดและหลายชนดไมมนยสำคญหรอเปนอนตราย สำหรบภาวะหวใจเตนผดจงหวะบางประเภท เชน หวใจหองลางเตนเรวรว (VentricularTachycardia) กอาจเปนอนตรายถงชวตไดหากไมไดรบการรกษาทนทหรอหวใจหองบนเตนเรวระรก (Atrial Fibrillation) ซงเปนภาวะหวใจเตนผดปกตทพบมากทสด และจำเปนตองไดรบการรกษา แมวาโดยโรคเองอาจไมไดกอใหเกดอนตรายถงชวตแตผปวยกมความเสยงตอภาวะหวใจลมเหลวหรอหลอดเลอดสมองอดตนเพมมากขน“ สาเหต อาการ และการวนจฉย โดยมากแลว ผปวยโรคหวใจเตนผดจงหวะมกไมทราบวาตนเองมปญหา และมกจะคนพบโดยบงเอญดวยการตรวจสขภาพหรอเมอปวยดวยโรคอนแลวมาพบแพทย ผปวยบางรายโชคดทมอาการผดปกตให

หวใจ

ภาวะหวใจเตนผดปกตทพบบอย

หวใจ เตนผดจงหวะอาจรายแรงกวาทคด

หวใจหองลางเตนเรวรว หวใจหองลางเตนเรวรว

หวใจหองบนเตนเรวระรก หวใจหองบนเตนเรวระรก

ARRHYTHMIA

ห

14

สงสยและสงเกตไดขณะทหลายรายไมปรากฏอาการใด ๆเลย“ในรายทมอาการ ผปวยอาจรสกวงเวยน หนามด ตาลาย ใจสนบรเวณหนาอกหายใจขด เจบแนนบรเวณหนาอก บางรายอาจถงขนเปนลมหมดสตไปเลยซงเปนอนตรายถงชวตไดหากมาพบแพทยไมทน” นพ. เกรยงไกรกลาว การทหวใจเตนผดจงหวะเกดจากการทกระแสไฟฟาในหวใจมความผดปกต คำถามทเกดตอมากคอวา การทกระแสไฟฟาในหวใจมความผดปกตนน เกดมาจากสาเหตใด ซง นพ. เกรยงไกรอธบายวา“ความผดปกตของกระแสไฟฟาในหวใจทสงผลใหผปวยมอาการหวใจเตนผดจงหวะนน อาจเกดขนไดจากการกระตนโดยปจจยภายนอกอยางการดมกาแฟดมสราหนก ๆการใชยาบางชนดรวมทงความเครยดกเปนได ซงหวใจเตนผดปกตในกลมนไมเปนอนตราย ผปวยเพยงหลกเลยงปจจยกระตนปญหากหมดไปได ปจจยอกประการหนงทกระตนใหเกดกระแสไฟฟาผดปกตในหวใจไดแก ปจจยภายใน หรอโครงสรางของหวใจทผดปกตของผปวยเองอาทกลามเนอหวใจผดปกตแตกำเนดลนหวใจรวผนงหวใจหนาผดปกตหลอดเลอดหวใจตบ หรอผปวยโรคหวใจทเคยมประวตกลามเนอหวใจขาดเลอดมาแลวเปนตน” สำหรบการวนจฉยวาผปวยมปญหาเรองหวใจเตนผดจงหวะหรอไมนนโดยปกตแพทยจะอาศยการตรวจคลนไฟฟาหวใจ (ECG) แตหวใจ

เตนผดจงหวะบางประเภทเกดขนในชวงสน ๆและหายไปทำให

ไมสามารถตรวจพบได “ ก รณ ท ต ร ว จ ไม พบความผดปกตของคล นไฟฟาหวใจ แพทยจะยงไมปกใจทนท ว าผ ป วยไมมปญหาอะไร แพทยอาจตอง

ใชเครองมอบางอยางเพอชวยในการวนจฉย เชน การตรวจ

คลนไฟฟาหวใจขณะออกกำลงการตดHolterMonitor ซงจะชวย

บนทกคลนไฟฟาหวใจตลอดระยะเวลา24หรอ48 ชวโมง หรอการตรวจระบบการนำไฟฟาภายในหวใจ(CardiacElectrophysiologyStudy) โดยใชสายสวนหวใจสอดตามหลอดเลอดไปยงหองหวใจทงบนและลาง ตวบนทกสญญาณทสวนปลายจะทำการ

บนทกสญญาณไฟฟาภายในหวใจ ทำใหแพทยทราบถงตำแหนงของความผดปกตทแนนอน”นพ.เกรยงไกรอธบาย การรกษา ในการรกษาโรคหวใจเตนผดจงหวะนน นพ. เกรยงไกรกลาววาแพทยจะพจารณาตามสาเหต อาการ ตำแหนง และความรนแรงของโรคเพราะภาวะหวใจเตนผดจงหวะบางชนดอาจไมตองใหการรกษา สวนชนดทจำเปนตองไดรบการรกษานนมทางเลอกในการรกษาดงน

การใชยา หวใจเตนผดจงหวะหลายชนดตอบสนองดตอการใชยา ควบคมจงหวะของหวใจ แมไมอาจชวยใหหายขาด แตกลดความถ และความรนแรงของอาการได

การใชไฟฟากระตกเพอปรบการ เตนของหวใจ(Cardioversion) ในกรณทหวใจเตนเรวเกนไป แพทย อาจตองใชไฟฟากระตกเพอปรบ จงหวะการเตนของหวใจใหมโดยใช กระแสไฟฟาจากเครองสงภายนอก รางกาย ลกษณะเปนแผนแปะไว บรเวณหนาอกของผปวย

การใชสายสวนเพอจกลามเนอ หวใจทนำไฟฟาผดปกต(Ablation Therapy) วธน เปนหตถการท ตอเนองจากการตรวจระบบการนำไฟฟาภายในหวใจ เมอสอดสาย สวนไปยงตำแหนงทเชอวานาจะเปนสาเหตของความผดปกตแลว แพทยจะปลอยคลนวทยความถสงเปนจดเลก ๆ เพอทำลายเนอเยอ หวใจทเปนสาเหตใหหวใจเตนผดจงหวะ วธนเปนการรกษาทตนเหต ทำใหโรคหวใจเตนผดจงหวะบางชนดหายขาดได และตองกระทำโดย แพทยผเชยวชาญดานกระแสไฟฟาในหวใจ(Electrophysiologist)เทานน

การฝงเครองกระตนหวใจ (Pacemaker) เปนการฝงเครองมอ เลก ๆ ไวใตผวหนงบรเวณกระดกไหปลารา และสอดสายนำไฟฟา ไปยงหวใจ เครองจะทำการตรวจจบจงหวะการเตนของหวใจ สายนำ ไฟฟาจะเปนตวควบคม และกระตนใหหวใจเตนตามอตราทกำหนด

การฝงเครองกระตกไฟฟาหวใจ(ImplantableCardioverter- Defibrillator) เปนการฝงเครองมอคลาย ๆ กบเครองกระตนหวใจ ใชในกรณทผปวยมความเสยงหวใจหองลางเตนผดปกต (Ventricular Fibrillation) ซงอาจเปนอนตรายถงชวต เมอหวใจเตนชา เครองมอ กจะกระตนหวใจเชนเดยวกบPacemakerแตเมอหวใจเตนเรวขนาดท อาจเปนอนตราย เครองจะปลอยพลงงานไฟฟาระดบทเหมาะสมเพอ กระตกใหหวใจกลบมาเตนปกตทนท

ภาวะหวใจเตนผดจงหวะอาจปองกนไมไดเสมอไป แตคณสามารถลดโอกาสในการเกดใหนอยลงไดดวยการหลกเลยงปจจยเสยง อยางกาแฟเครองดมแอลกอฮอลความเครยดและการสบบหรประกอบกบการพบแพทยอยางสมำเสมอและปรบการดำเนนชวตใหมสขภาพดดวยการเลอกรบประทานอาหาร และออกกำลงกายอยางสมำเสมอตามคำแนะนำของแพทย

“ผปวยโรคหวใจเตนผดจงหวะ มกไมทราบวาตนเองมปญหา และมกจะคนพบโดยบงเอญ ดวยการตรวจสขภาพหรอ เมอปวยดวยโรคอนแลวมา พบแพทย”

นพ.เกรยงไกรจรสรโรจนากรนพ.เกรยงไกรจรสรโรจนากร

“ผปวยโรคหวใจเตนผดจงหวะ มกไมทราบวาตนเองมปญหา และมกจะคนพบโดยบงเอญ ดวยการตรวจสขภาพหรอ เมอปวยดวยโรคอนแลวมา พบแพทย”

16

หากคณมขอสงสยเรองสขภาพ สงคำถามของคณมาท: บรรณาธการนตยสาร ฝายการตลาดและพฒนาธรกจ โรงพยาบาลบำรงราษฎร อนเตอรเนชนแนล 33 สขมวท ซอย 3 กรงเทพฯ 10110

Q & A

Q: การรบประทานยาแอสไพรนวนละหนงเมดชวยปองกนภาวะกลามเนอหวใจตายเฉยบพลน และโรคหลอดเลอดสมอง อดตนไดจรงหรอไม และปลอดภยสำหรบทกคนหรอเปลาคะ

A: ดวยคณสมบตทชวยตานการเกาะกลมกนของเกรดเลอด ทำใหแอสไพรนถกนำมาเชอมโยงกบการลดความเสยงตอการเกดภาวะกลามเนอหวใจตายเฉยบพลน อยางไรกตาม จากการศกษาวจยลาสด เรมมการตงขอสงสยวา จรงหรอทประโยชนจากแอสไพรนจะมากถงขนาดททำใหเรามองขามความเสยงอน ๆ โดยเฉพาะอาการเลอดออกภายในสำหรบ ผปวยทไมเคยมประวตโรคหลอดเลอดหวใจมากอน ดงนน คณควรปรกษาแพทยกอนจะเรมรบประทานแอสไพรนทกวนเพอปองกนโรค โดยเฉพาะอยางยงหากคณอยในกลมเสยงตอโรคหวใจมากกวาหนงกลมตอไปน คอ มประวตปวยเปนโรคหลอดเลอดหวใจ มอาย 50 ปขนไป เปนโรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง คอเลสเตอรอลสง และสบบหร ทงน คณสามารถปองกนตวเองจากโรคไดดวยการลดนำหนกสวนเกน เลกสบบหร และพยายามควบคมความดนโลหต ระดบคอเลสเตอรอล รวมถงนำตาลในเลอดใหได สำหรบคณทรบประทานแอสไพรนเปนกจวตรอยแลว หากมขอสงสย หรอตองการเปลยนแปลงการใชยา กรณาปรกษาแพทยกอนทกครง

Q: ผมคอนขางสบสนระหวาง ไขมน คอเลสเตอรอล และไตรกลเซอรไรด ใคร ๆ กแนะนำใหรบประทานอาหาร ทมคอเลสเตอรอลตำ แตไขมนกมทงด และไมด ถาผมตองการใหหวใจแขงแรง ผมควรจะตองรบประทานอะไร และหลกเลยงอะไรครบ

A: แมจะทราบกนดวาควรรบประทานอาหารทมไขมนและคอเลสเตอรอลตำ แตวกฤตโรคหวใจและหลอดเลอดทวโลกกยงไมมททาจะดขน ประเดนสำคญจงอยทชนดของไขมนทเรารบประทานนนเอง ทงน ไขมนทรานสและไขมนอมตวตางกเพมความเสยงตอโรคหวใจและหลอดเลอด ขณะทไขมนไมอมตวเชงเดยว และไขมนไมอมตวเชงซอน ซงพบได ในนำมนและอาหารจากพชยกเวนนำมนปาลม จดเปนไขมน “ด” สวนไขมนตวรายมกไดจากเนอตดมน นม ผลตภณฑจากนม (Full cream) และนำมนพชทผานกระบวนการเตมไฮโดรเจน เชน ครมเทยม เนยเทยม (มาการน) และเนยขาว (Shortening) ในกรณของคอเลสเตอรอลนน คณกไมจำเปนตองตดขาดจากอาหาร อยางไขหรอนมโดยสนเชง เพราะรางกายจำเปนตองใชในการผลตฮอรโมนเอสโตรเจน เทสโทสเตอโรน และวตามน ด และคอเลสเตอรอลสวนใหญกผลตขนภายในรางกายของเรานเอง ดงนนอาหารเพอสขภาพจงอาจมคอเลสเตอรอลปะปนอยไดบาง ปรมาณคอเลสเตอรอลทไดจากอาหารไมควรเกน 300 มลลกรม/วน การลดระดบไตรกลเซอไรดควรรบประทานอาหารทมไขมนตำ นอกจากน ควรหลกเลยงเครองดมแอลกอฮอล อาหารคารโบไฮเดรต ประเภทนำตาล ฟรกโตสและขนมหวาน ควรรบประทานอาหารคารโบไฮเดรตชนดทไมถก ขดส เพมการรบประทานผกสด ผลไมสด และธญพชเพราะอาหารเหลาน มใยอาหารมากสามารถชวยลดระดบไตรกลเซอไรด และนำหนกตวได

Q: เราจะทราบไดอยางไรวาอาการเจบแนนหนาอกทเกดขนนนมาจากภาวะกลามเนอหวใจตายเฉยบพลน หรอเปนผลมาจากอาการแสบรอนบรเวณ หนาอกหรอลนปทเกดจากโรคกรดไหลยอน ซงกทำใหรสกเจบแนนหนาอก ไดเชนกน

A: อาการเจบแนนหนาอกอาจเกดไดจากหลายสาเหต เชน เกดจากแผลทเยอบกระเพาะอาหารหรอลำไสเลกสวนตน เกดจากความรสกกลวหรออดอดไมสบายอยางรนแรง มปญหาเกยวกบกลามเนอ เปนโรคปอดบวม รวมทงเกดจากอาการจกแนนปวดแสบปวดรอนตงแตหนาอกไปจนถงลนป ซงเปนอาการของโรคระบบทางเดนอาหารอยางโรคกรดไหลยอน ทมกเกดขนหลงจากการรบประทานอาหารมอใหญเกนไป โดยจะมความรสกเปรยวหรอขมในคอรวมดวย การหาสาเหตทแทจรงขณะทมอาการเจบนนเปนเรองยาก แตหากสามารถ ระบอาการอน ๆ รวมดวยได กจะชวยใหแพทยวนจฉยไดงายขน ทงน สญญาณบงชของภาวะกลามเนอหวใจตายเฉยบพลนทพบไดทวไป ไดแก อาการเจบหรออดอดไมสบายตรงกลางหนาอก คลายโดนบบรด เหนอย หายใจขด เจบหนาอก รวมกบเวยนศรษะ คลนไสอาเจยน มเหงอออกมาก เจบแนนหนาอกขณะออกกำลงกายหรอเมอเกดความเครยด ถาคณมอาการเหลาน ควรไปพบแพทยโดยดวน เพราะทกนาทอาจ หมายถงชวต

นพ. วธนพล พพฒนนนท

พ ฤตกรรมการใชช วตของคนเรา ในแตละวนสงผลอยางมากตอการ ดแลสขภาพรางกาย ฉบบนม นพ. วธนพล พพฒนนนท อายรแพทย โรคหวใจ มาชวยไขขอของใจของคณกน

18

ออกกำลงกายแม เพยงนอยนด

กดมากพอสำหรบหวใจ

การไดมาซงสขภาพหวใจทแขงแรง ไมไดหมายความวาคณจะตองฝงตวอยในสถานออกกำลงกายทงวนเพราะนกวจยพบวาการออกกำลงกายเบา ๆอยางการเดนยอยหลงอาหารเยน ใชบนไดแทนการขนลฟต ปลกตนไมดอกไม หรอแมแตเลนกบลก ๆหลาน ๆกเพยงพอทจะลดความเสยงตอโรคหวใจอยางไดผล การคนพบครงนเปนผลงานของคณะสาธารณสขศาสตรมหาวทยาลยฮารวารด ซงไดรบการตพมพในวารสารCirculationโดยมเนอหาระบวาการออกกำลงกาย เพยงสปดาหละ2 ชวโมงครง จะชวยลดความเสยงตอการเปนโรคหวใจไดราวรอยละ14 เมอเทยบกบผทไมไดออกกำลงกายเลยขณะทการออกกำลง กายประมาณสปดาหละ5ชวโมงสามารถลดความเสยงตอโรคไดมากถงรอยละ20โดยเฉลยวาแลวกลกจากเกาอแลวไปออกกำลงกายกนเถอะ

HEALTH BRIEFS

รกษหวใจ ตองไมหกโหมงานหนก

เชอหรอไม วาชวโมงการทำงานทยาวนานนนสามารถทำลายสขภาพของคณไดอยางคาดไมถง โดยเฉพาะในสวนทเกยวของกบหวใจ ทงนเปนผลมาจากการวจยของนกวจยชาวองกฤษทตพมพในวารสารAnnalsof InternalMedicine โดยระบวาผททำงานตอเนองกนเกนกวา11 ชวโมงตอวน มโอกาสทจะเปนโรคเกยวกบหวใจมากกวาผททำงาน7-8ชวโมงตอวน การวจยทกนเวลายาวนานถง12 ปชนน เปนการตดตามหญงและชายวยกลางคนจำนวนกวา7,000 คนทประเมนแลววามความเสยงตอการเกดโรคหลอดเลอดหวใจตบ โดยรอยละ10ของทงหมดมชวโมงทำงานทยาวนานกวาคนอน ๆ และผลกคอผททำงานอยางตำ11ชวโมงตอวนมโอกาสเปนโรคหวใจลมเหลว หรอเสยชวตจากโรคมากกวาผทใชเวลาทำงานนอยกวา แมจำเปนจะตองมการวจยเพมเตมเพอระบความสมพนธทแนชดระหวางชวโมงการทำงานกบโรคทเกยวของกบหวใจแตทมงานกไดเนนใหเหนถงความเชอมโยงระหวางความเครยดเรอรงทเกยวเนองกบการทำงานตดตอกนเปนเวลานาน กบปญหาทเกดขนกบกระบวนการเผาผลาญอาหาร ภาวะซมเศรา และอาการนอนไมหลบ

20

อาหารตานความดน

สำหรบคณทมอาการของโรคความดนโลหตสง การคนพบลาสดชใหเหนวาการปรบเปลยนพฤตกรรมการบรโภคโดยเฉพาะการลดปรมาณของคารโบไฮเดรตลง

แลวทดแทนดวยผลตภณฑจากถวเหลองหรอนมไขมนตำจะชวยใหความดนโลหตลดลงและมสขภาพทดขนไดจรง ทงน โรคความดนโลหตสงถอเปนปจจยเสยงสำคญของโรคท เปนอนตรายถงชวตอยางโรคหวใจลมเหลวและโรคหลอดเลอดสมอง ซงกอนหนานกไดเคยมผลการศกษาทชใหเหนถงความสมพนธระหวางผลตภณฑอาหารทไดจากนมไขมนตำกบความดนโลหตทลดลง แตการศกษาครงลาสดโดยนกวจยจากมหาวทยาลยทเลน ประเทศสหรฐอเมรกาตองถอเปนครงแรกทมการวเคราะหเจาะจงถงผลของคารโบไฮเดรตโปรตนจากพชและโปรตนจากผลตภณฑนมทมตอความดนโลหต การศกษาทำโดยใหกลมตวอยางทยงไมมประวตของโรคความดนโลหตสงหรอมอาการไมมากนกรบประทานชดผลตภณฑเสรมอาหารททำจากโปรตนถวเหลอง โปรตน

จากนมไขมนตำ และคารโบไฮเดรตไปพรอม ๆ กบการวดความดนโลหตเปนระยะ ๆตลอดเวลาททำการศกษาผลกคอกลมทรบประทานโปรตนจากถวเหลองและผลตภณฑนมไขมนตำมความดนโลหตลดลงอยางมนยสำคญทางสถตนนคอรอยละ4 เมอเทยบกบกลมทรบประทานแตคารโบไฮเดรต ซงหมายถงอตราการเสยชวตจากโรคหวใจลมเหลวจะลดลงราวรอยละ 4 และรอยละ 6สำหรบโรคหลอดเลอดสมองตบ รอยางนแลว เปลยนใจจากนำอดลมทมนำตาลสงมาเปนนมถวเหลองหรอนมไขมนตำกนดกวา

NEWS FROM BUMRUNGRAD INTERNATIONAL

“อาสาบำรงราษฎร” รวมดแลสขภาพผประสบอทกภย

เหตการณนำทวมใหญหรอทหลายคนเรยกวามหาอทกภยในปน

สงผลกระทบอยางใหญหลวงตอประชาชนจำนวนมาก โดยเฉพาะ อยางยง ผทอาศยอยในบรเวณพนทราบลมภาคกลางซงรวมไปถง กรงเทพมหานคร ดวยตระหนกถงผลกระทบทางสขภาพอนเนองมาจากอทกภย โครงการ “อาสาบำรงราษฎร” จงถอกำเนดขนโดยมภารกจหลกคอ การออกหนวยแพทยเคลอนท เพอดแลสขภาพใหกบประชาชน และ พนกงานผประสบภยทงในเขตกรงเทพมหานครและในตางจงหวด ทหางไกล นบเปนอกสวนหนงของความชวยเหลอจากโรงพยาบาลบำรงราษฎรทสงตรงไปยงประชาชนทไดรบความเดอดรอน นอกเหนอจากการบรจาคเงน ยาและเวชภณฑ การจดเลยงอาหาร รวมถงการสงมอบ สงของจำเปนผานองคกรความชวยเหลอตาง ๆ “อาสาบำรงราษฎร” ไดออกหนวยแพทยเคลอนทอยางตอเนอง โดยมงเนนในเรองของการฟนฟดแลสขภาพในชวงทนำเรมลด เนองจาก

ประชาชนบางสวนเรมมปญหาดานสขภาพจากการทตองใชชวตอยกบ นำทวมขงเปนระยะเวลานานนบเดอน ซงการออกหนวยแตละครงนนประกอบไปดวยแพทย พยาบาล เภสชกร และอาสาสมครทเปนผบรหารและพนกงานในสวนตาง ๆ เพอใหทกฝายไดมโอกาสรวมกนดแลสขภาพ แกประชาชน โดยไดออกหนวยไปแลวกวา 20 พนทในหลายจงหวด อาท อ. บางเลน จ. นครปฐม, นวนคร, ศนยพกพง วดบางไผ อ. บางบวทอง จ. นนทบร, อ. เมอง จ. สงหบร, อ. โพธทอง จ. อางทอง, อ. สรรพยา จ. ชยนาท, อ. คลองหลวง จ. ปทมธาน, ชมชนรมคลองมหาสวสด, เขตประสบภยและศนยพกพงผประสบภยในกรงเทพมหานครอกหลายแหง รวมใหบรการตรวจรกษาแกผประสบภยไปแลวกวา 1,200 ราย และ มอบถงยงชพไปแลวกวา 1,500 ครวเรอน จากขอมลการออกหนวยแพทยท ผ านมาในแตละพ นทพบว า มประชากรประมาณรอยละ 15 ทมปญหาสขภาพและจำเปนตองเขารบ

การตรวจรกษาจากแพทย โดยสวนใหญเปนเดกอายตำกวา 5 ป และผสงวยชวงอาย 65 - 85 ป สำหรบโรคทพบมาก ในเดก ไดแก โรคตดเชอระบบทางเดนหายใจ โรคอจจาระรวง โรคผวหนงอกเสบและตดเชอ สวนโรคทพบมากในผสงวย ไดแก โรคตดเชอระบบทางเดน หายใจ โรคผวหนงอกเสบ และการตดเช อราบร เวณผวหนง นอกจากนยงมผปวย จำนวนมากทปวยเปนโรคเรอรงและขาดยา เชน โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง โรคหวใจ อกทงยงพบผปวยทมภาวะเครยดและซมเศราอกดวย

นอกจากน โครงการ “อาสาบำรงราษฎร” ยงใหความสำคญกบการเผยแพร ความรแกประชาชนในเรองของการดแลสขภาพในชวงนำทวม และหลงนำลด โดยจดใหมการทำบลอกขอมลภาษาไทยของโรงพยาบาลขน ซงสามารถ เขาชมไดทเวบไซตของโรงพยาบาล www.bumrungrad.com/flood

22