BÀI 27: QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH QUẦN THỂ THÍCH NGHI

BÀI 27: QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH QUẦN THỂ THÍCH NGHI

Bài 27: QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH QUẦN THỂ THÍCH NGHI

BÀI 27: QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH QUẦN THỂ THÍCH NGHI

I. Khái niệm các đặc điểm thích nghiII. Quá trình hình thành quần thể thích nghi 1. Cơ sở di truyền của quá trình hình thành

quần thể thích nghi 2. Thí nghiệm chứng minh vai trò của CLTN

trong quá trình hình thành quần thể thích nghi

III. Sự hợp lí tương đối của các đặc điểm thích nghi

I. Khái niệm đặc điểm thích nghi

Quá trình hình thành đặc điểm thích nghi thể hiện qua các đặc điểm:- Hoàn thiện khả năng thích nghi của các SV trong quần thể từ thế hệ này sang thế hệ khác- Làm tăng số lượng các cá thể có kiểu gen quy định kiểu hình thích nghi trong quần thể từ thế hệ này sang thế hệ khác.

Cụm hoa sồi

Sâu sồi

a. Sâu sồi mùa xuân b. Sâu sồi mùa hèQuan sát hình và cho biết đặc điểm nào là đặc điểm thích nghi của con sâu trên cây sồi? Giải thích.

Hình ảnh thích nghi

Vậy thế nào là đặc điểm thích nghi?

II. Quá trình hình thành quần thể thích nghi1. Cơ sở di truyền của quá trình hình thành QT thích nghi.

VD1: Sự hình thành hình dạng, màu sắc của sâu bọ.

Hình dáng ngụy trang

Hình dáng ngụy trang

Màu sắc ngụy trang Màu sắc báo hiệu

Có phải sự hình thành đặc điểm thích nghi ở kiểu hình sâu bọ là do ảnh hưởng trực tiếp của môi trường hay không? Giải thích.

Quá trình hình thành đặc điểm thích nghi là gì?

Nguyên nhân nào khiến hiệu lực diệt vi khuẩn tụ cầu vàng của kháng sinh pênixilin lại giảm sau một số năm sử dụng?

VD2: Sự tăng cường sức đề kháng ở sâu bọ, vi khuẩn.

QT ban đầu

B

AA A

AA

Đột biến kháng thuốc (B)

Sinh sảnA

A

A

B

B

BA

AA

A

CLTN

B BB

B A

A A

B

B

B

B

B

B

Xử lí pênixilin

A

A

Tần số các alen kháng thuốc tăng dần

QT ban đầu

A

Khi dùng 1 loại thuốc trừ sâu mới với liều lượng cao, thì có thể tiêu diệt được hết sâu hại cùng một lúc không? Vì sao?

Cá thể mang gen ĐB kháng thuốc

Gen ĐB được nhân lên trong QT

Survivor

Insecticideapplication

Như vậy, quá trình hình hình thành đặc điểm thích nghi ở SV xảy ra nhanh hay chậm phụ thuộc vào các yếu tố nào?

Tại sao vi khuẩn có khả năng hình thành đặc điểm thích nghi (khả năng kháng thuốc) nhanh hơn các sinh vật đa bào bậc cao?

Rừng bạch dương Bướm trắng

2. Thí nghiệm chứng minh vai trò của CLTN trong quá trình hình thành QT thích nghi

QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH QUẦN THỂ VỚI CÁC ĐẶC ĐIỂM THÍCH NGHI

Bướm đen trên cây bạch dương thân trắng

Bướm trắng trên cây bạch dương thân đen

PHIẾU HỌC TẬPCâu 1: Đọc thí nghiệm SGK và hoàn thành bảng sau:

Thí nghiệm Số lượng cá thể theo dõi

Loại cá thể sống sót

Loại cá thể bị chim tiêu diệt

Vùng có bụi than

Vùng không có bụi than

Câu 2: Nêu vai trò của CLTN trong quá trình hình thành quần thể thích nghi.

ĐÁP ÁN PHIẾU HỌC TẬPCâu 1: Đọc thí nghiệm SGK và hoàn thành bảng sau:Thí nghiệm Số lượng

cá thể theo dõi

Loại cá thể sống sót

Loại cá thể bị chim tiêu diệt

Vùng có bụi than

500 Bướm đen Bướm trắng

Vùng không có bụi than

500 Bướm trắng Bướm đen

Câu 2: Vai trò của CLTN (phần ghi nhớ SGK)

III. Sự hợp lí tương đối của các đặc điểm thích nghi

Có phải sự thích nghi của SV với môi trường luôn hoàn hảo hay không? Tại sao nói đặc điểm thích nghi chỉ mang tính chất tương đối?

(Mỗi đđ thích nghi là sản phẩm của CLTN trong hoàn cảnh nhất định nên chỉ có ý nghĩa trong hoàn cảnh phù hợp. Khi hoàn cảnh sống thay đổi thay thế bằng đặc điểm thích nghi khác)

Đôi cánh chim cánh cụt mang chức năng mới là bơi lội

Cánh đà điểu không còn chức năng bay mà có tác dụng như “cánh buồm tăng tốc” khi

nó chạy.

Thế nào là thích nghi kiểu hình theo kiểu thỏa hiệp?

Trong tự nhiên, một sinh vật có thể có các đặc điểm thích nghi với nhiều môi trường khác nhau hay không?

Loài Kanguru leo trèoLoài Kanguru đồng cỏ

CỦNG CỐ

Ếch độc Ếch hề (không độc)

1. Em hiểu thế nào là thích nghi kiểu “bắt chước”? Đặc điểm bắt chước đem lại giá trị thích nghi như thế nào cho sinh vật?

Chọn lọc giới tính làm tăng khả năng sinh sản

2. Màu sắc sặc sỡ của con công đực có giá trị thích nghi như thế nào, có khác với màu sắc sặc sỡ của các loài nấm độc hay không?

3. Đặc điểm thích nghi ở tắc kè hoa có ý nghĩa gì?

Hình dáng ngụy trang Màu sắc báo hiệu

DẶN DÒ

- Trả lời các câu hỏi 1, 2, 5 SGK- Đọc và nghiên cứu kĩ nội dung bài 28

để chuẩn bị cho tiết học sau.