Upload
nguyenletuan
View
242
Download
15
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Bài Giảng SH 01 2013
Citation preview
Bi ging:
THIT B O Y SINH V MI TRNG
TS.Nguyn th Lan HngB mn: K thut o v tin hc Cng nghip
H ni, thng 01-2013
Ti liu tham kho
1. Handbook of Biomedical Instrumentation, Tata McGraw-Hill, 1992.
2. Modern Experimental Biochemistry, Rod F.Boyer, Benjiamin/Cummingd publishing Company, 1993.
3. c in tim , Trn Trinh
4. Medicine and Clinical Engineering ,RS. Khandpur, Prentice-Hall of India, 1979.
5. K thut in t ng dng,Nguyn V Sn, Nh xut bn gio dc, 2003
Ti liu tham kho
6. Bioinstrumentation, John G. Webster, John Wiley &Sons, 2004
7. Introduction to Biomedical Instrumentation, Barbara L. ChristeCambridge University Press 2009
8. o v kim tra mi trng, Phm Thng Hn, NXB gio dc
Ni dung ging dy
Chng 1:Tng quan v thit b o kim tra mi trng v sinh y
Tnh hnh pht trin ca thit b o mi trng, sinh y
Vai tr ca thit b o mi trng, sinh y
Phn loi
Yeu cu k thut
Chng 2: Thit b o sinh ho v mi trng
Cu trc chung
i tng phn tch sinh ho
i tng o thit b mi trng
Cc phng php v thit b dng trong phn tch sinh ho
Chng 3: Thit b thng qua dng sinh hc
Dng in sinh hc v thit b thng qua dng sinh hc
My in tim
Chng 4:Cc thit b o thm d ni tng
X quang v my X quang
Siu m v my siu m
Thit b thm d bng dy dn quang
Ni dung ging dy
Chng 5:Thit b o v theo di hng s sinh l{
Thit b o thi gian phn x
Thit b o s mt mi ca th gic
Thit b o thnh lc v kim tra ic
Thit b o lc c bp
Thit b o thn nhit v nhit da.
Thit b o en tr da
Thit b o lng ht th lng ngc v lng oxy trong mu
Thit b o huyt p
Chng 1:Tng quan v thit b o mitrng, sinh y
Tnh hnh pht trin ca thit b o sinh y
Vai tr ca thit b o sinh y
Phn loi
Yeu cu k thut
I.Tnh hnh pht trin ca thit b o sinh y
Tin pht trin: X hi pht trin con ngi cng quan tm
u t hn n vn bo v sc khoe. Sc khe con ngi khng chi n thun l
thuc cha bnh, phng bnh cn co c s chun on bnh chnh xc v nhanh.
Cn xc nh c mi trng xung quanh con ngi. T o cho thy s u t ln vo vn o lng ny
iu kin pht trin
iu kin tin b v khoa hc k thut
Cng ngh thng tin
Cng ngh vi in t (c bit pht trin) -> vic thu nh cc u in cc, cng nh cc u cm bin
Cng ngh c kh
Cng ngh sinh hc
Xu hng pht trin ca thit b:
Cng nh xu hng pht trin chung ca cc TB khc nhng mc yeu cu mnh hn
Tnh thng minh ( intelligent)
Tnh linh hot (Flexible), tinh a chc nng v mm deo
Tin dng (Compact)- bao gm tinh gn nhe v d s dng.
II. Vai tro ca thit b o sinh ho v hoa hoc
Cc linh vc hot ng ca thit b o sinh ho v ho hc:
Y hc, Ho dc, Sinh hc, Mi trng v v sinh lao ng
Y hc:
Phc v cho vic chn oan v iu tri bnh Lm sng
Phi lm sng
Phc v cho vic nghin cu sinh hc
Vai tro ca thit b o sinh ho v hoa hoc(2)
Kim tra hng s sinh ly cua sinh vt:
Theo doi cp cu:
Phn tich hoa dc thc phm
Mt s khong o thng gp ca thit b y t
i lng o Khong o Tn s, Hz Phng php
Lu lng mu 1-300mL/s 0-20 in t trng vsiu m
Huyt p 0-400 mmHg 0-50 Cc hoc lc cng
Tn hiu ra ca intim
0.5 5mV 0.05-150 in cc trn da
Tn hiu in no 5-300 V 0.5-150 in cc trn u
pH 3-13pH 0-1 in cc pH
pCO2 40-1000mmHg 0-2 incc pCO2
pO2 30-1000mmHg 0-2 incc pO2
Nhp th 2-50 nhp/pht 0.1-10 in cm
Nhit 32-400 0-01. Cp nhit
III. Yu cu k thut i vi thit b o SH
nhy cao v kh nng phn ly ln, chng nhiu cao.
Co kh nng t khc , chn thang o y l nhng chi tieu cao ca thit b o lng noi chung
Kh nng tch ly cao: y chi mang tinh nh tinh
Tc ln o c nhng bin thin nhanh Mu th l ti thiu:
y l chi tieu quan trng trong cc thit b y t. V d nh trong phn tich nng mu, i hi dng t mu
cng tt
III. Yu cu k thut i vi thit b o SH
An ton: an ton khi vn hnh, an ton v mt c hi tai bin
V d: Khi o X quang, bt buc ngi tip xc vi mt s cht co th gy c hi, t o a ra mt s tieu chun v lng an ton ca thit b
Tin dng v re tin
Chng 2. Thit b phn tch nng vt cht
I. Cu trc chung ca thit b
Tch ly nh tnh
Tch ly nh lng
Tch ly nh tnh
Tch ly theo thi gian
Tch ly theo khng gian
II. i tng phn tich sinh ha
Mu
Nc tiu
Dch v, dch trng, phn
Dch tuy sng
Chc nng ca mu
Chuyen ch cc cht ca h tieu ho t rut v oxy t phi
Chuyen ch cc cht sau t cc ni ca c th n cc b phn chc nng iu ho ( hormon, cc tuyn...)
mu l mt phn ca h bo v chng viem nhim
Mu co th ng li chng s chy mu lien tc
Thnh phn ca mu:
Huyt tng: Ch yu l t bo mu trong y l hng cu v bch cu
Huyt thanh: cht lng bc cc t bo mu.
Cht in gii trong mu Na: co nhiu nht trong dung dch lien t bo (ngoi t bo)
Kali. K+ ch yu trong cc t bo, no duy tr s cn bng truyn thng tin ca t bo thn kinh v ca hot ng ca cc c
Calci: L thnh phn ch yu ca b xng
Phosphat
Bicarbonat
Clo
Mt s biu hin ca nng ion trong mu
Ion Gia tri trung
binh
(milimol/l)
Gia tri cao Gia tri thp
Na+ 138 - 148 Hong thn, tng chc nng
tuyn thng thn, mt
nc
Tn hao thn, giam chc
nng tuyn thng thn,
ia chay
K+ 3.6 - 5.1 Tn thng thn, thiu
chc nng thng
thn, sc, nhim axit
Tng chc nng thng
thn, cng tuyn giap
Ca++ 2.2 - 2.7 Tng tuyn giap thiu tuyn giap, giam hp
thu
Phosphat 0.7 - 1.6 Giam nng tuyn giap Tng nng tuyn giap
Bicarbon
at
22 -30 Kim hoa acid hoa
Clo 95 - 100 Kim hoa ng h hp,
thiu nng tuyn giap
Acid hoa do ai ng, tng
acid lactic, nn
Protein trong huyt thanh
Cht Nng Phn t trong Chc nng
Tng
Albimin
70g/l 65 000 Gi n inh ap sut thm thu
cua coloid, mui ng
globulin 25g/l 40 000- 900000 thay i gama globulin - khang
th
Fibrinogan 3g/l 400 000 ng mau
Nc tiu-cung phn nh tinh trng ca huyt tng
H s thanh thi
Cp - nng Creatinin trong huyt tng
Cm - nng Creatinin trong nc tiu
V- th tich tit niu ra trong thi gian t
t- thi gian kho st
C(clearance) =Cm/V(Cpt)
Bng tom tt cc cht co trong nc tiu v chn on thong qua nc tiu
Cht Nng binh thng Nng cao Nng thp
Na+ 50-200 mmol/ngay Suy tuyn thng
thn
cng tuyn thng thn,
thiu mau, ia chay
K+ 35-100 mmol/ngay Bong cac m
Glucose 0.01 g/ngay ai ng vim ng niu ao
Ure 500 mmol/ngay bnh gut tn thng thn
Creatimi
n
7-14 mmol/nhay Pha hoai m tn thng thn, teo c
Urobilin
ogen
nho vang da tan huyt
vang da do gan
Protein 0 hong ng tit
niu
vang da tc mt
Bng tom tt gia tr ca cc cht hu c co phn t trong thp v chn on
Cht Gia tri binh
thng mmol/l
Gia tri cao Gia tri thp
glucose 3.3 - 6.1 ai ng tha insulin
Triglicerid 0.23 - 17 ai ng, tha lipo protein Cht oi
Creatinin 70 - 115 mmol/l Thng tn thn, mt nc co cha, teo c
Ketone 1- 5 mg/dl ai ng cht oi, st
Ure 3.3 - 7.5 mmol/l Thng tn thn , mt nc
Bilirubin < 20 mol/l mt khng hoat ng. Hong
gan, tan mau
Dch v, dch trng, phn
Trong qu trnh tieu ho thc n c phn huy thnh cc cht dinh dng nh mt s enzime.
pH thay i trong qu trnh tieu ho. Co axit trong d dy, v kim nhe trong mt.
Thc n kho tieu c gi li trong phn.
Cc cht bt c tieu ho bng amylase.
Cht beo c phn huy nh lipase.
Protein c phn huy nh pepsin trong d dy hay nh trypsin do lch tit ra
Dch tuy sng
B oc v tuy sng c bao bc bng mt lp nc tuy sng. Mt ngy, no tht xut ra 0.5l dch tuy sng.
Kim tra protein co trong tuy sng
Kim tra hng cu v bch cu
Kim tra t bo l
Vn moi trng
4 thng s mi trng sng:
Khng kh
Nc
t
Ting n
III. Cc phng php v thit b tch ly nhtnh
1. My lc
2. My ly tm
3. My sc k{
4. My phn cc k{
5. Ph k Ph k trng lng
Quang ph
6. Phng php nh sng nhn thy
7. Tia X v tia
III.1. My locS dng phng php c hc, kich thc hay th tich; lc hay vi lc co s dng hin tng thm tch (dialysis)
Thng qui v bn kinh cu r, y chinh la phng php sang, dung cc l sang khc nhau tch cc hat co kich thc khc nhau. Phng trinh ton hc: r >Rl sang -hat bn trnr< Rl sang -hat lt xung di
II.1. My loc (2)
My khuy
Siu loc
Lc vi lc : S dng hin tng lc thm tch (dialysis). Phep phn ly theo kich thc phn t. L thm cua mang nho co th gi nhng phn t > 10000, con cc phn t nho hn co th thm qua.
Mt s mng siu loc
Cc vt liu lm mng kiu ny co th l: Cht keo, giy bong knh, v giy
Mun tng tc lc dng p sut y cc phn t co kch thc be hn
Cellulose Nitrate (CN) membrane
Mixed Cellulose Ester membrane
Cellulose Acetate membrane
Nylon membrane
Polyethersulfone (PES)
membrane
PTFE membrane
V d
III.2 My ly tm
Nguyen l{: Phng php tch l{ bng trng lng
Lc ly tm
Fly tm=m2R
m - khi lng ca ht
- tc goc (thng thng 60000 vng/pht )
r - khong cch t ht n tm quay
III.2 My ly tm (2)
Thng thng ngi ta dng h s
RCF = 1,118. 10-5n2r.g
trong o RCF (relative centrifuge force)
Khong ca gi tr s cho cc ht hu c kb=kibo theo cp (1000cp c bn)
0
2
(1 )rm Vvsfr
r
w
-= =
H s tch ly
Fly tm=Fma st
Chng minh
Flytm= m0(1-Vr)2r F ma st =fv
H s tch ly (lng ng) cho bi n vi S (Svedberg) , S=10-13sc.
Cc dng ca My ly tm v cc p dng
Cac c tinh Cac dang cua may ly tm
Tc chm Tc nhanh Siu
Khoang tc (rpm) 1-6000 1000-25000 20- 80000
RCF ln nht (g) 6000 50000 600000
lanh Mt s Co Co
Cac ng dung
Tp trung cac t bao
Tp trung cac nhn t bao
Tp trung cac hat hu c
Tp trung cac ribosome
Tp trung cac phn t ln
Co
Co
Khng
Khng
Khng
Co
Co
Co
Khng
Khng
Co
Co
Co
Co
Co
V d :
V d :
DNA electrophoresis gel.
III.3. My sc k{ (Cromatography)
Mu vt th- cht tan, tc dng len 2 pha ca sc k{. Pha linh hot thng l kh hoc nc, mang cht tan, qua vng pha tinh. Pha tinh ny co i lc vt l{ vi cht ho tan li gi l cht hp ph Cht hp ph co th l rn hoc lng.
Do i lc vi cc cht tan khc nhau nen thi gian lu li tren vng tinh di hn cht co i lc thp c sm chuyn ng khi vng pha tinh (gi l ra).
Qu trnh xy ra trong kh sc k gi l qu trnh khai trin ca sc k ( development)
H s phn tch
ng cht tan trn pha tnh
Nng cht tan trn pha ngD
NK
Phn loi
Sc k{ giy hoc mng mong : TLC
Sc k{ kh (GC)
Sc k{ ct phn ly
Sc k{ trao i ion
Sc k{ loc gel
Sc k{ cht long cht lng cao. (HPLC)
Sc k{ giy hoc mng mong : TLC
Qu trnh din ra tren mng mng
(A) mu; (B) t tm giy vo bung dung mi;
(C) Chuyn ng ca dung mi;(D) Phn tch v tnh toan ra cc RF
Cng thc tnh toan w
yfR =
Sc k{ giy hoc mng mong : TLC (2)
Thuc th nhum mu cho phep xc nh biu sc k{.
Thuc th vn nng nht acid sulphoric m c sau o t nong ln 1000C vi pht, cc cht hu c se xut hin bng cc vt mu en. Ta cng co cc vt nu khi giy trong mi trng hp it
Co th dng cc thuc th c th: Rhodapine B pht hin lipid
Ninhydrine cho acid amin
Anilinphtalat dng cho cht bt ( carbohydrat)
Sc k{ kh (GC)
Trong kh sc k{ ny kh l pha ng. Cn pha c nh l cht lng bc hay cht rn tr gi l kh v cht lng hay n gin kh sc k{ hay sc k{ kh.
ng mao quan dai ng kinh trong 0.25mm bng inox / thuy tinh trong trng mt lp cht long lam pha tinhchiu dai ng khoang 10 n 100m
S nguyn l{ ca my
Nguyn l{ ca my (tip)
Nhit iu khin t 250C- 4000C
Nhit lm vic thng thng 0,10C n 400C
Mt s trng hp c bit co th -300C v d nh phn tch hp cht lng ca dioxide cacbon.
ng phn tch thng di t 2-3m; i khi di n 10-100m, ng knh ng 0.2-0.5 mm
Lu tc ca dng kh thng thng l 1mL/min
u oc
Kh ny c xc nh ti l thnh phn bng detect nhit dn (TC), hay detect ion hoc bng ngn la hay phong x (FID).
Thng thng u c TC chi co nhy 5g, trong khi o FID co nhy 10-5g. Nhng u c FID khng c c nc v kh ccbonic.
Nhc im duy nht ca phng php ny l thng thng nhit phi m bo 200-2500C v nh vy nhiu cht b thay i.
Sc k{ ct phn ly
Pha tinh l cht hp ph rn
Pha ng (linh hot )l cht nc dung mi hay cht m (buffer) chy lien tc. Qua ct phn ly thng thng kch thc ct vo khong 0.5-5 cm
Cc cht hp ph s dng
Cht hp phu Cng dung
Aluminin Hu c nho, lipid
Silica gel Acid amin,cht beo (lipid),
cht bt ( cabohydrates)
Fluorisil (Silicat Mn) Lipid trung hoa
Ca Phosphate (hydro xyapatite) Protein polynucloticdes, acid
nucleic
S nguyn l{ my
Detect
Detect ch yu l quang ph hp th t ngoi hoc bc song 260nm v 280nm. Cng co th hng cc cht ha tan phn ly vo cc ng nghim khc nhau v dng cc cch phn tich khc nhau.
V d mun phn tich carbohydrat ly nc trong ng nghim lc tren 1 t giy thm sau o dng cc thuc th nh noi trn
Mesh size v ng dng ca cht hp ph
Kch c ca mesh size- ng dng
Mesh size ng dung
20-50 Ch tao th, lu tc ln
50-100 Cac ng dung chun bi, lu tc ln
100-200 Tach ly phn tich, tc trung binh
200-400 Tach ly phn giai cao, tc thp
Sc k{ trao i ion
Giai on 1 cht cha tich in khng ho tan trong nc c bc bi mt buffer ion
Giai on 2 cc phn t co in tich khc nhau c a vo trong mi trng trao i ion
Giai on 3 cc in tich ngc du b ht vo cht nha v qu trnh ny thun nghch. Lc ny ph thuc vo kch thc v mt in tich ca cht ho tan . Cc ht trung ho khng co i lc vi nha v ra trc.
Giai on 4 cc phn t tha c ho tan trong buffer co gi tr pH cao. Giai on 5 khi tng pH len lm gim in tich trong cht ho tan hay
trong nha
Cht nha trao i Ion
Tn Nhom chc nng Cht m Cp
Trao i Anion
AG1
AG3
DEAE- cellulose
PEI-cellulose
DEAE-Sephadex
QAE Sephadex
Tetramethylammonium
Tertiary amine
Diethylaminoethyl
Polyethyleneimine
Diethylaminoethyl
Diethyl- (2-hydroxyl-
propyl) aminoethyl
Polystyrene
Polystyrene
Cellulose
Cellulose
Dextran
Dextran
Manh
Yu
Yu
Yu
Yu
Manh
Trao i Cation
AG 50
Bio-Rex 70
CM-Cellulose
P- Cellulose
CM- Sephadex
SP- Sephadex
Sulfonic Acid
Carboxylic acid
Carboxymethyl
Phosphate
Carboxymethyl
Sulfopropyl
Polystyrene
Acrylic
Cellulose
Cellulose
Dextran
Dextran
Manh
Yu
Yu
Trung binh
Yu
Manh
Sc k{ loc gel
Co th tch lc cc phn t co tch ly phn t 10 000-100 000 co th lc hng trm dng acid amin, enzyme , polysachclodes . C ch lc gel nh vy nh l lc bt bin (lc thm qua)
(A)p dng cho mu phn t ln v nh; (B) Phn t ln khng th qua c ma trn gel, nhng no chy rt nhanh qua ct; (C) S vt qua ca cc phn t ln.
Danh sch cc gel loc v kch thc cht tch ly
Tn Khoang phn
oan i vi
cac protein
(dalton)
Lng nc thu
lai
(mL/g )
Khi lng
nn
(mL/g)
Dextran(Sephadex)1
G-10
G-15
G-25
G-50
G-75
G-100
G-150
G-200
0-700
0-1500
1000- 5000
1500-30000
3000-80000
4000-150000
5000-300000
5000-600000
1. 0.1
1.5 0.2
2.5 0.2
5.0 0.3
7.5 0.5
10 1.0
15 1.5
20 2.0
2-3
2.5-3.5
4-6
9-11
12-15
15-20
20-30
30-40
Danh sch cc gel loc v kch thc cht tch ly
Tn Khoang phn oan
i vi cac protein
(dalton)
Lng nc thu
lai
(mL/g )
Khi lng nn
(mL/g)
Polyacrylamid
e (Bio-
Gel)2
P-2
P-4
P-6
P-10
P-30
P-60
P-100
P-150
P-200
P-300
100 1800
800-4000
1000-6000
1500-20000
2500-40000
3000-60000
5000-100000
15000-1500000
30000-200000
60000-400000
1.5
2.4
3.7
4.5
5.7
7.2
7.5
9.2
14.7
18.0
3.0
4.8
7.4
9.0
11.4
14.4
15.0
18.4
29.4
36.0
Danh sch cc gel loc v kch thc cht tch ly
Tn Khoang phn oan i
vi cac protein
(dalton)
Lng nc
thu lai
(mL/g )
Khi lng nn
(mL/g)
Agarose
Sepharose1 6 B
Sepharose 4 B
Sepharose 2 B
Sepharose 12 HR
Sepharose 6 HR
Bio-Gel2 A-0.5
Bio-Gel A-1.5
Bio-Gel A-5
Bio-Gel A-1.5
Bio-Gel A-50
Bio-Gel A-150
10000-4000000
600000-20000000
70000-40000000
1000-3000000
5000-5000000
10000-5000000
10000-1500000
10000-5000000
40000-15000000
100000-500000000
1000000-150000000
Sc k{ cht long cht lng cao (HPLC)
Sc k{ lc gel sieu mn co ng knh ht hp ph 20-50 nm.
Kch thc ht hp ph xung n
Sc k{ cht long cht lng cao (HPLC)(2)
Sc k{ cht long cht lng cao (HPLC)(3)
Cht dung mi trong bnh cha chuyn vo ct phn ly nh mt bm nen. Kh l kh tr, ng thi phi cch ly vi dung mi bng hai b lc dung mi.
p sut bm 500-5000psi (Pa)
Mu th c bm vo nh Sirigue p sut 3000psi. Ct phn ly lm bng thep khng gi ng knh trong 2,1; 3,2 v 4,5 mm., di 5-100cm.
Detect co th l khc x k vi sai hay quang k hp th. Thng thng l quang k hp th cc bc song 220,280,313,334 v 365nm
Cng co th dng Detect huznh quang.
Cc dung mi cho HPLC
Dung mi Kha nng lam vic Chit xut Bc song ct
(nm)
n-Pentane 0.00 1.358 210
nHexane 0.01 1.375 210
Cyxlohexane 0.04 1.427 210
Cacbontetracloride 0.18 1.466 265
Cc Detector
Tng t cc u c ca phng php ct phn ly:UV, VIS
u c huznh quang
III.4. My Phn cc k{ (Polarography)
Phng php da tren c im l mi kim loi trong dung dch mui ca no co mt in p phn cc xc nh, di in p y khng th phn ly kim loi ra khi mui ca no
Xc inh c in p phn cc ta co th suy ra thanh phn
cua cc kim loai trong dung dich.
My Phn cc k{ (Polarography)
Volt- Ampe trn cam bin phn cc. Nu thay i in p t
ln trn cam bin phn cc, ng Vol-Ampe se co dang bc nhay nh
My Phn cc k{ (Polarography) (3)
Xc nh nh lng
nh lng th co th dng theo phng php coulomet
S dng Thit b t ghi
ng cong phn cc co nhng bc nhay. Gi tri in p chinh gia bc nhay, c gi la in p bn song, o chinh la in p phn cc cua kim loai trong dung dich in phn. Gi tri bin thin dong in I=I2-I1 cho phep xc inh khi lng cua kim loai trong dung dich bng inh lut Faraday
. ckA I tmn F
Thit b t ng
Mt s giao din ca thit b
III.5. My in di
My in di (Electrophoresis) da tren phng php lc y in trng
Phn t protein hay acid amin nucle l lng cc co in tich q t trong in trng se chuyn ng vi tc
E- Cng in trng q- in tich lng cc f- h s ma st ca phn t.
H s linh hot ca phn t mang in tich trong mi trng khuch tn cho bi
Eq
vf
v q
E f
Phn tch kt qu in di
Cht v tr
Nng : xc nh bng phng php so mu UV v VIS
Eq Ux vt t E t t
f L
III.5. My in di (2)
S khc nhau gia cc phng php in di l mi trng khuch tn: Vi cc phn t trng lng phn t thp (kch thc nh) ta dng mi trng khuch tn l gc xelul hay gel mng. Vi cc phn t trng lng ln ta dng gel polyacrylamid hay agarose (thch).
Gel polyacrylamid (PAGE)
kh nng tch ly cao i vi c protein v cc acid nucleic va v nh (106dalton).
tng tc nh gia cc phn t khuch tn v khun
khun gel n nh
Khong hiu qu ca vic phn tich DNA bng PAGE
Acrylamid
(%w/v)
Khoang phn tich
(bp)
Bromphenol mau xanh2 Xylene Cyanol2
35.
5.0
8.0
12.0
20.0
1000-2000
80-500
60-0400
40- 200
5-100
100
65
50
20
10
450
250
150
75
50
SDS-PAGE gel
SDS-PAGE gel cng nh PAGE nhng them cht lm sch Na cloclecylsulfat (SDS). Thng phm gm 2 gel ny loi phn t trong thp (14 000-100 000) v loi trng lng phn t cao (45 000-200 000)
Gel agarose hay thch c ch to t rau cu bin.
Gel vi 0,5% agarose dng cho in di nm ngang cho phep phn tich ADN10-35 00 (bp).
Cht nhum mu dng y l etridiumbromide ( huznh quang - da cam di tc dng UV (1bp=700dalton)
Khong hiu qu ca vic phn tich DNA bng Agarose
Agarose
(%w/v)
Khoang tac ng
(kb)
0.3
0.5
0.7
1.2
1.5
2.0
5- 50
2-25
0.8-10
0.4-5
0.2-3
0.1-2
PFGE (pulse field gel Electrophoresis).
in p cung cp l xung, cc xung in trng lm gy cc ADN theo nhiu hng khc nhau gip cho s tch ly cc ADN d dng hn ( ln hn 50kb)
CE (Capillary Electrophoresis)
in di mao qun. Phi hp gia in di v tc dng phn ly ca mao qun.
Co th dng phn tich mu co th tich rt nh (5-10nL). ng mao qun lm bng thuy tinh 50-100nm di 25-100cm trong ng hp cht en di detect c t trc tip tren ng mao qun l detect UV hay VIS co bc song c nh ph hp vi protein cn phn tich
III.6. Ph k (Mass Spectrometer)
tch ly theo thi gian ( thi gian bay t do) -> Ph k theo qu o bay
tch ly theo khng gian -> Ph k trng lng thi gian bay
Ph k trong lng qu o bay
Khc vi ph k thi gian bay y ngi ta dng t trng iu khin qu o bay ca cc in. Chm in sau khi t c tc v c chy qua khe t ca mt nam chm vinh cu
Di tc dng ca lc Lorentz Fl=evB , cc in khng chuyn ng thng m i hng theo mt qu o co bn knh chnh khc:
Vi mt B c nh th cc chm in co trng lng khc nhau se theo cc qu o khc nhau. Nh vy cc chm ion se c phn ly ra tren khng gian (nh quang ph nh sng).
Ph k trong lng qu o bay (2)
Ph k trong lng thi gian bay
A mass spectrometer separates compounds based on their molecular weight
Sau khi in cc ant 7, cc ion chy vi tc khng i:
mi mt cht chuyn ng t do khong di L vi thi gian khc nhau
2eUv
m
2
L mt Lv eU
III.7. My siu m
Mi mt cht kh khc nhau truyn m vi tc khc nhau
Vt mang Vn tc truyn (m/s)
Khng khi 331
Mau 1.57.103
Xng 2,5-4,7.103
Nao 1,54. 103
M 1,45. 103
Thn 1,56. 103
Gan 1,57. 103
Bp thit 1,59. 103
Huyt tng 1,53. 103
RT Pv C
M
My siu m (2)
Khi tc truyn m thay i, th tn s cng hng ca hc cng hng m thay i theo. Cm bin gm mt ng di vo khong 300mm, ng knh 50mm co hn hp kh phn tich i qua, 2 u ca ng ny co t mt loa nh v 1 micro (co th l b pht p t v p in).
Tn s ny bng tn s cng hng ca hc cng hng to thnh bi ng cha kh phn tich.
Tc truyn m trong hn hp kh hai thnh phn
Cp, Cv nhit dung ca cht kh cn phn tich
M phn t trong cht kh cn phn tich
Cp, Cv nhit dung ca cht kh mang
M phn t trong mt cht kh mang
' 1 ''
' '' ' ''
(1 )
(1 ) (1 )
p p
v v
RT C x C xV
M x M x C x C x
III.8. My cng hng t ht nhn
III.8. My cng hng t ht nhn (2)
o l hiu ng con quay- s quay ca spin t khi tn s kch thch bng tn s tu sai v
Hiu ng con quay: B=2pf/
Trong o:f tn s tu sai ca spin - H s hi chuyn t ca
ht nhn s dng
Nguyn l
hf=miB/I h- hng s Plank
mi- Mmen t ht nhn
B- Cng t cm tc dng vo;
I - s lng t ca spin ( no l bi s nguyen ca 0.5)
f- tn s kch thch
=2f=B/(Ih)=B
Theo nh lut trao i gia ht nhn v nng lng thu vo to ra tu sai l t trng ngoi
Em =-mmiB/I
m- s lng t ca t thng, ti l vi nng Proton.
Mi mt cht co mt h s ring, do o o c se suy ra c cht o
III.9 My quang ph hp th (2)
Hin tng: Mt vt b kch thch khi tr v trng thi c pht ra mt bc song c trng ca cht o
nh sng hn hp nh nh sng trng (c kch thch pht quang b h quang hoc tia la en ). Khi nh sng hn hp qua lng knh se to thanh quang ph vch
hoc ngi ta quay cc lng knh nhn c ph, da vo goc quay ca lng knh v cng m ngi ta xc nh c nng v hp cht
Song in t
III.9 My quang ph hp th (3)
quang ph hp th: nhng cht khc nhau hp th nhng cht co bc song nh sng khc nhau
Chiu mt nh sng n sc i qua: da vo nh sng no b ngn li suy ra cht y. Nng th da vo cng nh sng cn li, thng thng ngi ta dng phng php so snh cng nh sng ca chm sng qua dung dch phn tich v cng nh sng qua dung dch mu
Spectroscopy uses light energy from across the spectrum to reveal surface details and material structures
III.9 My quang ph hp th
III.10 My QCX
Mt chm tia n sc vi mt bc song l, chiu len tinh th phng co khong cch gia cc mt tinh th nguyen t l d. Tia phn x tun theo lut Bragg nh sau
nl = 2d sin - l goc lm thnh gia tia X ti v mt phng ca tinh th
l - bc song tia ti
d - khong cch gia cc mt tinh th
Nguyn tc ca my huznh quang tia X
Nguyn tc ca my huznh quang tia X
IV.1. My o in dn (conductometer)
Phng php ny thng dng xc nh nng ca cc cht en phn m in dn xut ca no thay i theo nng .
=fC
Mt s kho st cho thy h s in dn ca dung dch ph thuc theo nhit nh sau:
i vi axit: 1.0- 1.6%/0C
i vi base: 1.8 2.2%/0C
Mui: 2.3-3.0%/0C
Nc ti: 2.0%/0C
in dn ca mt s cht
Quan h gia in dn v nhit ca nc sch
Nhit
(0C)
in dn
(mS cm-1)
in tr0C
0 0.0116 86.0
5 0.0167 60.0
10 0.0231 43.3
15 0.0314 31.9
20 0.0418 23.9
25 0.548 18.2
30 0.0714 14.0
35 0.0903 11.1
40 0.1133 8.82
45 0.1407 7.11
50 0.1733 5.77
60 0.252 3.97
70 0.34 2.89
80 0.467 2.14
90 0.603 1.66
100 0.788 1.27
Hng s in dn
L hng s ca chuyn i (ng-i ta ch to th no cho K -c xc nh v khng i)
1 1l lR K K
S S
Phng php o in dn
Hai phng php
Phng php s dng in cc (phng php U,I)
Phng php t
1. Phng php in cc
in p c gi c nh, t I suy ra C gi l chun , I ti l vi . Ta o dng in I suy ra , t o suy ra nng C.
Mch ngun xoay chiu
Gim sai s
2. Phng php cm ng
u o gm cun dy th nht v cun th cp. Nguyen tc hot ng ca no nh mt my bin p nh in tr ca dung dch.in p cm ng
E= 4,44 f BSW
f l tn s ca cun s cp
B l in cm do cun s cp sinh ra
S l din tch t thng i qua
W l s vng dy ca cun th cp.
V d: u o ISC 40 (yokogawa)
Khong o: 0-2000mS/cm khong nhit lm vic.
Sai s i vi loi vt liu loi PEEK 0.5 S/cm
Hng s chuyn i l 1.88/cm i vi loi PEEK.
Nhit lm vic i vi loi PEEK: -200C n 130oC. Thi gian p ng l 5 pht.
p sut lm vic 20 bar. Vt liu PEEK l Poly te-te-
Xeton
V d s khi mch o s dng u o ISC 40
IV. 2. Phng php in th k Galvanic(pH mt)
inh nghia: Dung dch axit hoc base ho tan trong nc u phn ly thnh cc ion H+ v OH-. Nng ion H+ hoc OH- c trng cho tinh hot ng ca dung dch in phn y xc nh nng ion H+ ta dng khi nim pH: pH=-log[CH+]
CH+ nng ion H+
pH ca mt s cht
Tn cht Nng phn t gam pH
Axit benzoic Bo ho 2.8
Axit citric 0.1 5.3
Axit citric 0.01 2.1
Axit hydrochloric 0.1 1.1
Ammonia 0.1 11.3
Ammonium alum 0.05 4.6
Ammonium chloride 0.1 4.6
Ammonium sulphate 0.1 5.5
Calcium hydroxide Bo ho 12.4
Kali acetate 0.1 9.7
Kali carbonate 0.1 8.2
Kali dihydrogen citrate 0.1 11.5
Natri acetate 0.1 8.9
Natri carbonate 0.1 11.5
NaOH 0.1 12.9
Natri Phosphare 0.1 4.5
pH ca mt s thc ung
Nguyn l{ o
Nguyn ly: Do tinh hot ng ca dung dch en phn y gia in cc v dung dch xut hin sc in ng l sc in ng galvanic vi quan h
o sc in ng galvanic , ta co th suy ra pH tc l tinh hot ng (acid hoc base) ca dung dch. (Nerst)
0pH
RTE E pH
nF
Nguyn l{ o s dng in cc thy tinh
in cc
in cc nn (in cc so snh)
in cc nn l en cc co sc en ng khng ph thuc vo nng ca dung dch, in cc o v loi in cc co sc in ng ph thuc vo nng ca dung dch
in cc nn hay dng l loi in cc Hydro, in cc Calomen(Hg2Cl2)
in p ra ca in cc thay i theo nhit T (0C) E0
KCl bo ha
T (0C) E0KCl bo ha
0 0.2598 50 0.2268
5 0.2569 55 0.2230
10 0.2542 60 0.2191
15 0.2510 65 0.2151
20 0.2478 70 0.2110
25 0.2444 75 0.2069
30 0.2411 80 0.2026
35 0.2376 85 0.1982
40 0.2341 90 0.1938
45 0.2304 95 0.1892Sc in ng galvanic theo cng thc thay i theo nhit . i vi in cc Calomen, thng thng
E0= 0.284 V 180C va 0.2879 250C.
in cc o- in cc thy tinh
in cc thuy tinh cng nghip gm co in cc nn v in cc o tren cng mt in cc.
in cc kt hp
1- mang cam nhn thuy tinh
2- phn tip xc chun
3- chun bn trong (co in p khng i)
4- Phn t o nng pH bn trong
5-Phn cha dung dich chun bn trong
in cc la chon Ion
Ngoi vic o pH ngi ta cn ch to cc in cc dng o cc ion khc da tren nguyen l{ in th ganvanic nh tren. in cc o c ch to bi mn la chn ion
in cc thuy tinh: Na, K, Al, Ag in cc rn: Cl-, Br- , I-, Ag+, Cu2+, Pb2+, Cd2+, CN-
Mng khng ng nht (heterogenenous): Ag+, Cl-, Br-, I-, S-2
Mng dung dch: Cl-, ClO4-, NO-3, Cu2+, Pb2+, BF4-
in cc vi h thng
Cu to ca cm bin vi h thng o pH
in cc
chunDung dch
Lp cch
in
Lp tr Si
iu ch
nh sng
Phn t ho /sinh hc
nhn bit; mng o
Cht
phn tch
a)b)
Vi cm bin ny -c kt hp vi cc phn t MOSFET thnh cc vi cm
bin nh- GASFET phn tch nng cc kh, PRESFET o p sut ISFET o
nng cc ion chn lc, ENFET, biosensor lm vic vi chc nng enzym BIOFET lm chc nng v khng nguyn khng th, LAPS ( Light-addressable potentiometric sensor)
Vi mch gm mt bn dn trng vi kenh dn n hoc p rt di ( 500mm), cng (gate) ca bn dn trng c gn lin vi cc thuy tinh nh cng ngh bc hi SiO2 co pha tp cht ca en cc thy tinh. Nh vy ta co th coi mt trong ca in cc thy tinh c ni vi bn dn trng, in cc thy tinh ny c to thnh mt bu nh ng vt phm th nghim. trong bu ny co t mt vi en cc calomen, vi in cc ny c ni vo cc S hay D ca bn dn trng tuz theo kenh dn. Ton b cm bin co kch thc khng qu 2mm v lm vic rt n nh
c im ca mch o pH c im ca cm bin
in tr ca in cc rt ln (107 ) Quan h gia sc in ng ra v pH coi nh tuyn tinh nhng co mt
in p E0 ban u vo khong 300mV
Quan h gia EK v pH thay i theo nhit nen phi b nhit trong mch o.
Thit b o c b tr
Vi pHmet 0-7pH, 7-14 pH, vi ngng 0.1pH -> s dng 2 chiu cm bin pH: 0.7pH -> EK dng, 7-14 pH -> EK m
Vi pH met 0-14 pH kiu vi sai, tc phn chn pH do mt phn p b 0-13pH cung cp, cn phn le pH mi do chi th t in chi th 0-1pH , kt qu
EpH=UK+ UpH i vi pH s, mun kh nng phn ly cao ng vi 0-14pH v ngng 0.01pH
ta dng A/D co kh nng phn ly ln hn 10bit
i vi pH met dng vi x l{, h s bin i v gii m c vi x l{ thc hin
i vi pH met dng A/D c nh co gii m, th cn co mch hiu chinh cho s chi tren chi th s ng vi gi tr pH ca dung dch.
Chun pH mt
pHmet dng xc nh nng acid hay base ca mt dung dch cho
nen co th dng xc nh nng ca mt dung dch acid hoc base
xc nh, hoc xc nh acid hoc base tng hp ca dung dch thnh
phn phc tp v th chun pHmet cng tuz theo cng dng c th m
tin hnh.
Chun pH, do quan h gia pH v in p galvanic phc tp v bin i
theo thi gian nen nh kz ta phi chun lai pHmet, chun pH met l
cho cc in cc ca pHmet vo dung dch mu bit chnh xc pH,
c gi tr ca pH chi th tren thang . Khi s chi cha ng ta phi chinh
li khuch i v cc nm hiu chinh.
Dung dch mu hiu chnh
Dung dich muGia tri cua pH cac nhit
0 15 25 45 65 85 95
0.05M dung dich tetraoxalat
kali
1.67 1.67 1.68 1.70 1.74 1.79 1.81
dung ich bao hoa vinacid
kali 250C
- - 3.56 3.53 3.58 3.62 3.63
0.05M dung dich phtaleno
acid kali
4.01 4.00 4.01 4.04 4.11 4.18 4.22
0.025Mdung dich Photphat 6.98 6.90 6.86 6.83 6.84 6.87 6.89
Kali n va 0.025M pht
phat Kali kep
0.001M dung dich tetrabno
acid Na
9.46 9.27 9.18 9.04 8.94 8.86 8.83
V. Mt s detector kh Cc kh nng ng dng ca cc u c khc nhau c cho bng
Dang u
oc
Cac kha nng
ap dung
Co kha
nng chon
Cht
khi
mang
Gii han
di
(gram)
Khoang
tuyn
tinh
Cac ng dung c
ban
Nhit dn a nng Khng la
chon
He,
Hi
10-6-10-7 104 Dung phn tich
hp cht kep,
phn tich ky sc
ky
Ngon la
ion hoa
Thanh phn
hu c
Khng
chon
N2 10-11 106 Khi sc ky; may
phn tich
hydrocarbon
Ion hoa
quang
Cac thanh
phn hu c
tr cac phn
t trong lng
thp
hydrocarbon
Gii han N2 10-11 10-
12
107 Khi sc khi
Ion hoa
bng Heli
Khi co c
inh co trang
lng nho
Khng la
chon
He 10-11 104 Khi sc ky
Dang u
oc
Cac kha
nng ap
dung
Co kha nng
chon
Cht khi
mang
Gii han
di
(gram)
Khoang
tuyn
tinh
Cac ng dung c
ban
Bt in t Thanh phn
halogen
va
oxygen
ap ng vi
cac thanh
phn phu
thuc nhau
cao
Ar, N2 10-12 10-
13
103 Khi sc khi va
cac cht khi
it. Cac u
oc cht n
Ngon la
quang
hoc
Thanh phn
Sulphur
va
Phosph
orus
Dung cho
thanh phn
S va P
N2, He 10-11 5.102(S)
103P
Khi sc ky, b
phn tich
sulphur
Siu m a nng Khng la
chon,chi
dung cho
cac phn
t lng
H2, He, Ar,
N2,
CO2
10-9 10-
10
106 Khi sc ky
Ban dn Khi co th
chay va
cac khi
khac
Gii han Khng khi u oc cackhi
chay c
gia thp
Mt vi v d
Cm bin quang
Detector nhit dn S dng cu o bn nhnh hot ng Nng lng
I2R1 =K1T
K1 hng s nhit dn ca cht kh
Mt khc quan h v nhit ca in tr
R1=R0 (1+aT)
T o
I2R1R0a= K1(R1-R0)R1= R0 + I2R0
2a/K1
vi iu kin R1-R0) nh hn nhiu so vi R1 v K1 ln hn nhiu s vi I
2R02a v
I2R02a co th b qua.
Detector nhit dn
Dng mch cu:
E =I (R1-R2) t o ta co
E = I3 R02a[(1/K1)- (1/K2)]
Thit b ny thng dng phn tch cc kh nh COX v kh ny co dn nhit kem nht so vi khng kh
Detector ngon la ion ho ( Flame ionization detector- FID)
Detector ngon la ion ho ( Flame ionization detector- FID)
CH+O -> CHO +e;
e ty l vi nng ca hp cht. o lng in t cc thu in t suy ra nng . u c ny thng chi nhn c 10-11gC/sec.
Lc cha co hn hp, ngn la Hydro nguyen cht co in tr rt cao ( 1012-1013 ). Khi co hn hp phn tich, ch yu l vt cht co cht hu c,
C b ion ho di tc dng ca nhit ngn la v in tr gim xung thnh (108 -109) .
o s thay i in tr ta co th suy ra nng vt cht cht hu c. S hnh ve gii thiu thit b phn tich cht hu c bng ngn la
Noi chung phng php ny chi nhy vi cht kh hu c. (CH3,CH4)
Detector ion quang (PID)
Ion ho bng en t ngoai UV.
en UV khng tc ng vi cc khi nh: N2, He, CH3CN, CO va CO2.
Khi dung vi gas-chromatography, thi phai dung vi loai khi mang phu hp
chng han nh CO2
Hinh 19 cho ta cch chn en UV
Detector Heli
Khi tr nh He , argon di kich ng pht ra song He+e -> He* +e
He* +M -> M ++ He +e
M- phn t khi sinh ra ion.Cc song ngun H3 tritium 10-10GBq; Ni
63: 400-800MBq, nng lng in t 20eVS dng khi mang Argon- methane, Nitrogen.
Column10 m x 0.05 mm, film thickness 0.05
m; Flow rate 20 ml/min. Sample
split 1:150;1, benzene; 2, toluene; 3,
ethylbenzene; 4, m and p xylene; 5, o-xylene
Detector bt in tch A- u vo kh mang v anode
B- b phn khuch tn, lm t
100mt li ng thau.
C-ngun pht Ion
D- u kh ra v cathode
tng t u c ion ho He, s
dng Ni63
Thng thng lm vic in p DC
25-50V. Dng xung 5-500ms. Thng
dng bt ion halogen hoc oxygen
V d
Detector ngon la quang hoc (FPD- Flame photometric Detector)
S dng cho Sulphur hoc phosphoris hoc co th
nhy vi halogen v nitrogen kh phi nhiu
H2/O2
H+ H+S2 -> S2* +H2 (4,5eV)
H+ OH+S2 -> S2* +H2 (5,1eV)
FPID nhy nhng ti l li khng tuyn tinh
IS2=I0 [S]n
S- mass-flow (lu lng) ca nguyen t Sulphur
n- h s, thng thng n=1.5-2
Nhit pht x (quang k ngon la)
Cc cht Ca, Na, K co khi tc dng nhit pht x vi mt nh sng co bc song xc nh lien quan n nng cc cht co trong dung dch. Mt cht co trong dung dch s dng mt b lc tng ng. kch thch pht x ta dng ngn la H2C2 ( acetylene)
Nhit pht x (quang k ngon la)
K11C1+K12C2+K13C3 =I1F; C1 - nng Na
K21C1+K22C2+K23C3 =I2F C2 - nng Ca
K31C1+K32C2+K33C3 =I3F C3 - nng K
K11 K12 K13K21 K22 K23 co c bng khc
K31 K32 K33K11, K22, K33 h s bin i A/M/l
Ph t in ca cc ngun khc nhau
Detector phong x Phong x trc tip: trong cm bin ny tia t ngun phong x ion ho
cht kh, ng thi ion ho kh mang ( He, hay H2) , ngun phong x y
dng 90Sr85Kr hay 147Pm
2 bung ion ho ging nhau (1,2).
Bung 1 l bung kh mang
Bung 2 l bung kh mang co mang kh cn phn tich.
Cc gop 4 co dng ion ho I1 v I2 ngc chiu vi nhau chy qua.
Hiu hai dong in ny a loai tr anh hng cua khi mang v ph thuc
vo s ion hoa cua cht khi phn tich tc ph thuc vo nng khi phn
tich
The -Ray Ionization Detector
Phong x gin tip
Trong cm bin ny tia khng in ho kh mang m chi
kch thch cc nguyen t ca kh mang trng thi bn n
nh -> nng lng ca tia phong x phi nh hn nng lng
ion ho ca kh mang
v du: i vi Argon nng lng ion ho l 1,18eV cn i vi He l
19,8eV
Nh vy kh mang ca cm bin ny l Argon hay He . Cu to
ca cm bin ny nh hnh b. No gm mt bung phn tich
trong y co ant 1 catt 2, ngun phong x tia 3 v cc gop
Phong x gin tip (2)
Kh mang l Argon khng b ion ho, dng in i qua rt nh.
Khi co cht kh cn phn tich trong kh mang, nng lng tich
lu trong kh mang truyn cho kh phn tich v ion ho chng,
dng ion ho ny ph thuc vo nng cht kh phn tich.
Phng php ny cho phep phn tich nhng nng rt
thp 2.10-14g/sc. Trong tt c cm bin ion ho, dng ion ho
l ngun dng en co en tr trong rt ln v vy i hi
khuch i u vo ca thit b o phi co in tr vo rt
ln.
Phong x gin tip (3)
Detector siu m
Da tren s thay i vn tc truyn song m. Thng thng ngi ta da vo vic so snh vi mt gi tr mu.
Detector bn dn
Oxit bn dn chuyn tip ca cc kim loi mnh Zn, Ni, thic. Theo nguyen l{ ca cm bin in cm. Phn t bn dn dng cc ht F (2-3mm) gia ca hai cun dy Platin: mt cun lm nong nhit kh tng c hp th tren b mt ca cc ht thay i in tr ca cc ht.
Mt s tnh cht ca mt s vt liu bn dn
Detector hng ngoi
ng nhn quang PMT ( Photomultiplyer tube)
Photodiot (170-1100nm)
mng photoit
0logx
IAst Ax
Cst Cx I
Hai h khong tuyn tinh son bng v ni suy tuyn tinh
Protein mg/ml A595
15 0.07
25 0.18
50 1.28
100 0.25
150 0.9
Phng php huznh quang Ngun sng l en xenon-phong in pht ra nh sng UV, VIS v IR (200-
1400nm). Chm sng ny kch thch mt monochromator, cho nh sng n
sc hay cho ra mt chui nh sng n sc. nh sng n sc chiu vo mt
bung phn tich huznh quang ph thuc vo nng cht cn phn tich.,
Fx, Fst - cng nh sng huznh quang ca cht phn tich vo mu
Q=f(Cx)
Qst - xc nh 1N H2SO4 ( Q=0.7) v 0.1 NaOH ( Q=0.93)
Cc cht sau o tinh huznh quang; Acidamin co vng Phenyl (phenylamine),
tyrosine tryptophan)Acid nucleic ( ade nine, guanine, cytosine, macil co
enzyme( MaD, FAO)
x x
st st
Q F
Q F
Qs
s photn pht ra
photn hp th
S biu din nguyn l{ my huznh quang
Hnh v
1. O M
n v : %RH
Di o : 10 100%
C nhiu phng php o m nhng
phng php hay s dng nht l dng
cm bin in dung v n da trn
nguyn l n gin, sai s nh trong
khong o t 595%, gi thnh re
Cm bin in dung Hi m trong khng kh thay i hng s in mi theo phng
trnh
T- nhit tuyt i (oK)
P- p sut ca khng kh m (mmHg)
Ps- p sut ca hi nc bo ho nhit T (mmHg)
H- m tng i
Cm bin in dung c th lm t mt ming polyme ht m mng( 8-12 m) vi cc in cc kim loi t cc pha i din. Bn cct c gi bng mt vng kep v cc in cc c ni vi ccca mch in
Cm bin in dung
in dung ca cm bin xp xi tng ng m tng i H
Co l in dung ti H=0
S dng cc cm bin in dung vi chnh xc 2% trong di o m tng i t 5% - 95%
S mch o tng ng
Cm bin in dung mng mong
Cm bin in dung mng mng c ch to tren mt nn silic. Mt lp SiO2 dy 3000 c t tren mt lp n-Si
Hai cc kim loi c t tren lp SiO2. dy ca cc cc trong khong 2000-5000 .
Cc cc ny c xp vo mt thnh phn an xen nhau. cung cp them nhit b, hai in tr nhy v nhit c t tren cng mt nn. inh ca cm bin c bc bi mt cht in mi (SiO2) . dy ca lp ny t 300-4000 .
Cm bin in dn
Khi cc phn t nc c hp th bi lp pha tren, in tr sut gia cc cc thay i v co th o c bng mt mch in (s dng mng ht m cha 2-5% dung dch nc ca LiCl.
Khi o 1KHz mt mu th nghim co mng chng minh s thay i ca tr khng t 10M-100 ng vi m tng i thay i t 0% - 90%.
Cm bin in dn s dng bn dn
Cc lien kt in ny c to ra cho cc lp vng v silic. Oxit nhm Al2O3 ging nh rt nhiu cc cht liu khc ht nc khi tc dng vi mt hn hp kh cha nc trong giai on hi m
S mch tng ng
Mch in n gin ho ca cm bin. R1 v C1 l cc thnh phn ph thuc hi m, R2 v C2 l cc thnh phn mc mch sn( khng b nh hng ca m ), R3 v C3 l chui cc thnh phn pha di cc l ( khng b nh hng ca m )
Cm bin nhit dn
Nhit dn sut ca kh o m co th c to thnh bi mt cm bin da tren nhit in tr
m k quang hoc
s dng mt gng m nhit b mt c iu chinh chnh xc bng mt bm nhit in. Nhit ca gng c iu chinh ti ngng hnh thnh im sng. Khng kh ly mu c bm qua b mt ca gng, v nu nhit ca gng i qua im sng, no se gii phong hi m dng nhng git nc nh.
Mt s tiu chun moi trng
Cht lng khng kh
Cht lng m hc
Cht lng t
Cht lng giy loi
Cht lng khong kh
TCVN5067-1995: Cht lng khng kh. Phng php khi lng xc nh hm lng bi
TCVN 5293-1995: Cht lng khng kh. Phng php Indophenol xc nh hm lng amoniac
TCVN 5498-1995: Cht lng khong kh. Tiu chun cht lng khong kh xung quanh
TCVN 5938-1995: Cht lng khng kh. Tieu chun kh thi cng nghip i vi bi v cc cht v c.
TCVN 5940-1995: Cht lng khng kh. Nhng vn chung .Thut ng. (ISO 4225-1990)
TCVN 5966-1995: Cht lng khng kh. Nhng vn chung cc n v (ISO 4226-1990)
Cht lng khong kh (tip)
TCVN 5968-1995: Cht lng khng kh. Xc nh cc hp cht kh ca lu huznh trong khng kh xung quanh. Thit b ly mu. (ISO4219-1990)
TCVN 5969-1995: Cht lng khng kh. Khng kh xung quanh, xc nh chi s nhim khng kh bi cc kh xit phng php chun xc nh im cui bng cht chi th mu hoc o in th (ISO4220-1990)
TCVN 5970-1995: Lp k hoch gim st cht lng khng kh xung quanh (ISO4227-1990)
TCVN 5971-1995: Cht lng khng kh. Xc nh khi lngca lu huznh dioxit phng php
Cht lng khong kh (tip)
TCVN 5972-1995: Cht lng kh xung quanh Xc nh nng khi lng ca ccbon monoxit (CO)-Phng php sc k{ kh. (ISO 8186-1989)
TCVN 5973-1995: Cht lng khng kh. Phng php ly mu phn tng nh gi cht lng khng kh xung quanh. (ISO9359- 1989)
TCVN 5974- 1995: Cht lng kh xung quanh xc nh chi s khoi en (ISO9835-1993)
TCVN 5975-1995: S pht thi ca ngun tinh- xc nh nng lu huznh dioxit. Phng php hydroperoxyt/bari perclrat/thorin (ISO 7934-1989)
TCVN 5976-1995: S pht thi ca ngun tinh- xc nh nng lu huznh dioxit (SO2 c tnh ca phng php o t ng (ISO 7935-1992)
TCVN 5977-1995: Cht lng khng kh. Xc nh nng khi lng lu huznh dioxit trong khng kh xung quanh Phng php trc quang dng thorin (ISO 4221-1980)
Cht lng m hoc
TCVN 5948-1995: m hc Ting n trong phng tin giao thng vn ti ng b - Mc n ti a cho php
TCVN 5949-1995: m hc Ting n khu vc cng cng v dn c Mc n ti a cho phep
TCVN 5964-1995: M t o ting n mi trng- cc i lng v phng php o chnh (ISO 1996-1: 1982)
TCVN 5965-1995: m hc M t o ting n mi trng p dng cc gii hn ting n. (ISO 1996-3: 1987)
Cht lng t
TCVN 5297-1995: Cht lng t- Ly mu- Yeu cu chung
TCVN 5299-1995: Cht lng t Phng php xc nh mc xoi mn t do ma
TCVN 5300-1995: Cht lng t Phn loi t da tren mc nhim bn hoa cht.
TCVN 5301-1995: Cht lng t H s t.
TCVN 5302-1995: Cht lng t Yeu cu chung i vi vic ti to t.
TCVN 5941-1995: Cht lng t - Ly mu Hng dn v thu thp vn chuyn v lu gi mu t nh gi cc qu trnh hot ng ca cc vi sinh vt hiu kh ti phng th nghim (ISO 10381-6: 1993)
TCVN 5961-1995: Cht lng t - nh hng ca cc cht nhim len giun t (sisennia tentida) Xc nh c cp tnh bng cch s dng nen t nhn to. (ISO 11268-1: 1993)
TCVN 5962- 1995: Cht lng t- Xc nh nh hng ca cc tc nhn nhim n thm thc vt t- Phng php o s c ch pht trin r. (ISO11269-1: 1993)
TCVN 5963-1995: Cht lng t.- xc nh cht kh, v hm lng nc tren c s khi lng Phng php khi lng. (ISO11465: 1986)
TCVN 5979-1995: Cht lng t Xc nh pH (ISO10390:1993)
Cht lng giy loi
TCVN 5946-1995: Giy loi
Cht lng nc
TCVN 6980: 2001. Cht lng nc. Tieu chun nc thi cng nghip thi vo vc nc sng dng cho mc ch cp nc sinh hot.
o nng DO
Co hai phng php o lng oxy ho tan trong nc:
Phng php th phn cc mng bc,
T bo Galvanic mn lc.
Cu trc in cc
Cu trc ca thit b loi ny l mt co Ant l ch (Pb) v catt l mt thanh bc vi dung dch in phn l cht kim chng hn nh KOH. en cc Catt c t st vi thm Oxy
Nguyn l
Oxy ho tan trong dung dch i qua mt mng mng ( gm mt mng thm oxy Teflon hoc mng Polyetylen. Khi xy ho tan i ti mt catt dnh cht vo mng no se c kh bi catt trong qu trnh oxy ho xut hin ant sinh ra dng en
O2 + 2H2O+ 4e- =4OH-
ti ant co qu trnh oxy ho kh din ra
2Pb = 2Pb2 + 4e-
Dng in chy qua in cc ton b lng oxy chyqua mng
Phng php th phn cc mng mong
Nguyen l{: V c bn no ging vi nguyen l{ ca phng php tren. Trong a s cc trng hp , dng c ny bao gm mt catt Pt v ant bc-clorua bc v cht in phn KCl. in th catt thng vo khong 0.6vsmAg/AgCl cc phn ng in cc sau se xut hin:
Catt (Pt): O2 + 2 H2O +4e- -> 4OH-
Ant (Ag): 4Ag + 4Cl- -> 4AgCl +4e-
Dng in xut hin tng ng vi p sut rieng phn ca oxy ho tan.
Cc yu t nh hng
Nhit
Cc yu t nh hng
mn ca dung dch: Cm bin o DO xc nh lng p sut rieng phn ca oxy Ps*MPa+. Khi m dung dch v khng kh bo ho ( cn bng), nng ca oxy C*mg/l+ c tnh nhanh
C= Ps/H
Trong o H l hng s Henry ph thuc vo thnh phn ca dung dch: Khi mui trong dung dch tng cao, H se tr nen ln hn. Nh vy cn phi o gi tr mui hiu chinh qu trnh c DO
Chun DO
Chun 0: 10g Sulfat natri pha vo 200ml nc s dng nh cht lng dng phng php chun im 0. in cc phi c ngm trong dung dch chun 0 ny sau khi n nh kim chi th.
Chun v chiu di: Phng php thng thng gn vi phng php bo ho khng kh, bi vy cn chun b mt dung dch cha khng kh bo ho v co thnh phn nh cht lng cn o (th tch oxy ho tan bin ng cng vi nng mui). Khi b chi th oxy n nh bi dung dch cha khng kh bo ho, nhit nc se c o v hiu chinh vo ga tr ca nng oxy ho tan bo ho ti nhit o.
o nng oxy ha hoc ha tan trong nc(COD)
nh ngha: Nng ca khi lng ca oxi tng ng vi lng dicromat tieu tn bi cc cht l lng v ho tan trong mu nc c x l{ bng cht oxy ho o iu kin xc nh.
Nhu cu oxy ho hc (COD) l vic o trc tip lng vt cht hu c trong nc. Vt cht hu c trong nc b oxy ho bi cht oxy ho (dicromat). Lng oxy ho s dng trong phn ng c o bng so mu quy v mg O2 theo chiu di L ca nc. Cc phn ng c din gii theo phng trnh ho hc nh sau:
CaHbOc +Cr2O7-2 +H+ -> Cr+3 + CO2 +H2O
Trong o CaHbOc th hin thnh phn hu c.
o nhu cu oxy sinh hc (BOD
BOD c xc nh nh l khi lng oxy ho tan trong nc thi co th ly ra. Thc cht ca vic xc nh BOD o lng vt liu hu c co th b oxy ho bi sinh hc
Th nghim ngi thy c vic xc nh thnh phn ny ph thuc vo bin i ca DO
Tc oxy ho thnh phn cacbont hu c trong qu trnh kim tra BOD c xp xi nh sau:
Y= L(1-e-kt) hoc y= L(1-10-kt)
Trong o: L- Gii hn cui cng ca DO
y- khi lng DO ti thi im t, k l hng s.
Vi sinh vt +Vt cht hu c +O2 -> Nhiu vi sinh vt + CO2 + H2O
Co th o tng hp mc xy b hp th trong nc (o nc DO c c). mu trong iu kin kim sot mi trng (nhit 250C, khng tip xc vi nh sng) trong mt khong thi gian thng thng l 5 ngy:
BOD5 = DO(t=0) DO(t=5)
Co th tnh ton mt cch chnh xc hn theo cng thc
Trong o: D1- l DO mu 5-10 pht sau khi pha ch (mg/L)
D2- l DO mu trong mt thi gian pha long (nht nh chng hn nh 5ngy)
P- H s phn trm ca mu s dng ( 2%)
B1- DO ca mm khi pha long trong mu nc c kim sot sau mt thi gian (PE1%)
B2- DO trong mu ho mm sau .
F - ti s ht ging tren mu (0.25)
P
fBBDDLmgBOD
)21()21()/(
a phn cc th nghim COD
S dng ditcromt (Cr2O72-) tc dng vi hu ht cc cht hu c
Nguyen tc chnh o nhu cu oxy ho hc: un hi lu mu th vi lng kali dicromat trong khong thi gian nht nh, trong qu trnh o mt phn dicromat b kh do s co mt ca cc cht co kh nng oxy ho. Chun lng dicromat cn li vi st (II) amon sunfat. Tnh ton gi tr COD t lng icromat b kh , 1 mol dicromat (Cr2O7
2-) tng ng vi 1,5 mol oxi (O2)
CnHaOb + c Cr2O7 + 8 c H+ nCO2 + 0.5 (a+8c) H2O + 2c Cr
+3
Trong o c=(2/3) n + (a/6) (b/3)
Phng trnh oxy ho icromat :6 e-+ 14 H+ +Cr2O7
2- -> 2 Cr+3 +7 H2O
Ion Clorit l gi tr o COD cho n khi AgCl l i tng c oxy ho ht. khi s dng Ag2SO4 l cht xc tc, hoc Cl khi khng s dng Ag2SO4
Cr2O72- + 6Cl- +14H+ -> 2Cr+3 +3Cl2 +7H2O
d trong phn ng n. qu trnh oxy ho st 2Fe+2 -> Fe+3+ e-
Xc nh lng COD
Trong o : vbl =ml FeSO4 .(NH4)2SO4 dung dch cn xc nh chun ca phep th trng
Vs = ml FeSO4 .(NH4)2SO4 dung dch dng chun cho mu
M= mol FeSO4 .(NH4)2SO4
Mvv
lmgCOD sbl
50
)(8000).( 1
S nguyn l{ ca thit b
Thit b o COD bng UV/VIS
Mt phng php khc co th o trc tip COD o l phng php hp th chn lc UV/Vis.
UV ( song cc tm)- song in t nm trong gii < 200nm
Vt liu Thu tinh Thach
anh
CaF2 LiF NaCl KBr(CsBr
)
CsI
Tn s
thng s
dung
(cm-1)
~ 3500 2860 5000-
1300
5000-
1700
5000-650 1100-285 1000-200
Chiu dai
bc
sng
2,86 3.5 2.0-7.7 2.0-5.9 2-15.4 9-35 10-50
Nguyn l{ ca phng php o
Cng sng truyn qua vt cht b suy hoa theo lut Beer nh sau:
Trong o: I0 - cng sng tieu chun
- h s hp th
b kch thc ca phn truyn sng (cm)
c- nng ca cht (mol/l)
- chnh l hm s ca bc song.
Nguyn l{ (tip)
Hp th nh sng ca oxy(415, 542 v 577nm).
Cc thit b phn tch ny o trong sinh ho nm cc bc song 18-320( vng UV) 320-800nm( vng VIS) hp th trong quang ph k hp th cho bi
A=ElC
A-h s hp th hay log(I/I0)
I0- cng sng chiu vo mu; I- cng sng xuyen qua mu
E- H s hp th hay sut hp th
l- chiu dy ca bung phn tch
C-nng cht phn tch trong mu.
Cu trc ca thit b
o c trong nc
nh ngha c v n v o:
c l lng cht huyn ph trong nc. Nguyen l{ o c l o tnh cht khuch tn ca nc huyn ph hoc do tnh hp th nh sng khi xuyen qua nc.
Dung dch chun l Focmazin C2H4N2.
Dung dch ny c pha ch t dung dch Av B
Nguyn l{ o
c c xc nh l ty s gia nh sng xuyen qua v nh sng tn x.
Co hai nguyen tc o:
o truyn quang hc
nh sng to tren b mt.
o cng sng xuyn qua v cng nh sng tn x
o truyn quang hc
s dng phng php tt dn theo hm s m ca chm sng (phng trnh bc 3). tuz thuc vo lng cht huyn ph
c: 1/D (A-logl)+...
Trong o: D, A l nhng hng s
L lng nh sng c truyn.
c im ca phng php ny:
co th o c c nh v ln.
khng b nh hng ca dung
b nh hng nu ca s sng bn.
chiu di ca t bo o thay i theo khong o.
l
o bng nh sng to trn b mt
Khi chm sng chiu vo mu nc, lng nh sng to ra phn x do cc phn t trong nc, c chi ra gin kem theo se c o theo c ca nc. S lng cc vt huyn ph ng vi lng nh sng lan to.
c = Kl...Trong o: K l hng s
L l lng nh sng lan to.
nh sng tn x c t o goc 300 chiu ca ngun nh sng
c im ca phng php
Co th o c tng i thp
Nu khng co ca s nh sng b phn tip xc vi cht lng co th ny sinh vn nhim bn.
B nh hng bi mu mu v bt kh.
B nh hng do rung ng.
Chun
Chun di: Vic chun di i hi phi tnh nhng bin ng xut hin v nng cht lng so snh v vt th so snh.
Chun im 0: lm sch nc khi cc cht nhim bng cc loi b lc khc nhau v cp cho t bo o.
Trc khi chun cn co mt ket kh bt kh lm cho gi tr c cao hn thc t.
Dung dch mu s dng l Focmazin C2H4N2 Dung dch A: Ho tan 10,0g hexametylentetramin (
C6H12N4) trong nc v pha long ti 100ml
Dung dch B: Ho tan 1,0g hydrazin sunfat (N2H6SO4) trong nc v pha long n 10ml.
Cu to my o c b mtheo nh sng to trn t
Lu lng dong chay cua mu : Nu lu lng dong chay nho, cc phn t huyn phu se lng va lam cho gi tri o thp, lu lng dong chay ti u la 4-8lt/pht
1. Ngun sng 12. B loc nh sng chun
2. Thu kinh hi tu 13. B khuch ai AC
3. ng c ng b iu ch 14. B khuch ai AC
4. Gng i ni anh sang chun va
anh sang o
15. Chinh lu ng b
16. B khuch ai cach ly
5. Thu kinh ra 17. Chi thi
6. Thu kinh hi tu anh sang o 18. B khuch ai bn anh sang chun
7. Gng phan chiu anh sang chun
vao t bao quang in
19. B khuch ai bn anh sang chun
8. Thu kinh n Dtector 20. B tach song
9. Detector quang in 21. Ngun pht sng
10. Gng anh sang bn chun 22. T bao o
11. T bao quang in
Thank You
Kingsoft OfficeMake Presentation much more fun