BAKIMIN

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİ VE

ESNEKLİĞİProf.Dr Şule ECEVİT ALPAR

Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi

Hemşirelik Bölümü

11 Mayıs 2016 tarihinde Acıbadem Üniversitesi’nde yapılan ASG XVI. Hemşirelik Haftası Etkinliklerinde sunulmuştur.

“Bir sağlık sisteminin dayanıklılığı, salgın hastalık, doğal afet veya savaş benzeri travma durumlarında etkin bir biçimde, duruma uygun olarak, güçlenerek tepki verebilme kapasitesidir.”

Campbell ve ark (2014)

• Vatanımızda ve dünyada nüfusunyaşlanmasıyla uzun süreli ya da kronikhastalıkların artması; daha kaliteli sağlıkhizmeti talebini, sağlık gereksinimlerininkarşılanmasına ilişkin endişe vetartışmaları, teknolojik gelişmelelerlesağlık hizmetlerine ayrılan bütçeninarttırılması gereğini ve yeni bakımmodellerine gereksinimi ortaya çıkarmıştır.

• Profesyonel hemşirelerin dünyadaki

gelişmelere bağlı olarak değişen

toplumsal gereksinimlere doğru yanıtlar

vermedeki önemi, gücü yadsınamaz.

Son yüzyılda global olarak düşünüldüğünde

hemşirelerin çeşitli rollerine ilişkin olarak sunduğu

bakım hizmetleri sonucunda;

Beklenen yaşam süresinin artması Beklenen yaşam süresinin artması

Anne- bebek yaşamını etkileyen risk faktörlerinin

azalması,

Temiz içme suyuna erişim,

Sıtma, tüberküloz, ve çocuk felcinden etkilenen

insan sayısının azaltılması,

• HIV yayılma hızının azaltılması

gibi sağlığa ilişkin iyileştirmelerde hemşireler her zaman ön saflarda yer

almışlardır.

Günümüzde ise

• antimikrobiyal direnç,

• pandemik hastalıklar,

• infeksiyonlar,

• doğal afetler,

• iklimdeki küresel değişiklikler,

• savaş ve göç gibi sorunlarla

da karşı karşıyayız.

Sağlık sistemlerini

güçlendirebilmek için

sağlık sektörü

işgücüne yatırım

yapılması ve

milenyum gelişim

hedeflerinden-

sürdürülebilir gelişim

hedeflerine doğru yol

yol alınması

gerekmektedir.

Sürdürülebilir gelişim hedeflerinden “sağlıklı yaşamlar sağlamak ve

her yaşta iyi durumda olmak” hedefine yönelik sağlık hedefleri;

2030 yılına kadar dünya çapında anne ölüm oranını

100000 doğumda 70’in altına indirilmesi,

2030 yılına kadar, yenidoğanların ve beş yaş altındaki

çocukların önlenebilir ölümlerinin önlenerek yenidoğan

ölüm oranının %012’nin, beş yaş altı ölüm oranının

%025’in altına indirilmesi,

2030 yılına kadar AIDS, tüberküloz, sıtma, tropik

hastalıkların yayılmasının durdurulması, hepatit, su

kirlenmesi kaynaklı hastalıklar ve diğer bulaşıcı

hastalıklarla mücadele edilmesi,

sağlıklı yaşamlar sağlamak ve her yaşta iyi durumda olmak” hedefine yönelik sağlık hedefleri *

2030 yılına kadar, bulaşıcı olmayan hastalık

kaynaklı, erken ölümleri; önleyici programlar,

mücadele ve akıl sağlığına yardımcı teşvikler ile

1/3 oranında azaltılması,

Narkotik madde kullanımı ve alkolizm de dahil

olmak üzere madde bağımlılığıyla mücadelenin

güçlendirilmesi ve bağımlılığın önlenmesi,

2020 yılına kadar trafik kazaları kaynaklı ölüm

sayısının yarıya indirilmesi,

sağlıklı yaşamlar sağlamak ve her yaşta iyi durumda olmak” hedefine yönelik sağlık hedefleri * *

2030 yılına kadar evrensel olarak herkese cinsel vereprodüktif sağlığa erişimi sağlanması, aile planlaması,eğitim, bilgilendirme sağlanması, cinsel sağlığın ulusalstratejilerin ve programların içine alınabilmesi,

Evrensel sağlık sigorta kapsamının sağlanması, temel sağlıkhizmetlerine güvenli, etkin erişimin sağlanması ve temel ilaçve aşıların herkesçe erişilebilir kılınması

• 2030 yılına kadar tehlikeli kimyasal maddelerden, hava, su, ve toprak kirliliği ve kontaminasyonundan kaynaklı ölümlerin önemli derecede azaltılması. (evrensel sağlık güvencesi ve sürdürebilir gelişimin sağlanması için önemli bir adımdır)

Güçlü / dayanıklı/ esnek sağlık sistemi nedir?

ve nasıl geliştirilir?

• Dayanıklı/ esnek sağlık sistemleri sağlık bakımının etkinliğini ve kaliteyi düzeltmek, sağlık yardımlarına erişimi arttırmak, sağlık bakımını daha yararlanılır hale getiren servisler ve ürünler yaratmak, ulaşması daha kolay sağlık bakım sistemi oluşturmak için teknolojiyi kullanma’nn sağlanması için esastır ve salgın hastalıklara süratle yanıt verilmesini sağlayabilir.

• Ebola salgınından elde edilen derslerden biri olan esnek sağlık sistemi altı anahtar alanda uzun süreli araştırmayı gerektirir

Bu alanlar;

Yeterli sayıda eğitimli sağlık çalışanı,

Mevcut ilaçlar

Denetim altındaki güçlü sağlık bakım

sistemleri

Uygun altyapı

Yeterli kamu finansmanı

Eşit/ adil ve kaliteli hizmet vermek için

güçlü bir kamu sistemi

• Çoğu güçlü bir sağlık sistemi geliştirmek içinyapılmış olmasına rağmen, öyle gözükmektedir kibunların tümünün yanıtı yoktur, sistemler ve osistemlerin içindeki bireylerin değişim vegüçlüklerle başa çıkmaya gereksinimleri vardır.

• Başarılı sağlık sistemleri için amaç; adapteedebilmek/uyum sağlamak, öğretebilmek veesnek olabilmektir. Bu üç ana/çekirdek kavramesnekliği/direnci inşa etmek ve geliştirmek içinesastır.

Fleksibilite / Eğilme, bükülme yeteneği/ Esneklik

Süreçleri kolayca modifiye etme/ değiştirme/ organize etme

yeteneğidir. Bunlar, işgücü, istihdam koşulları ya da hizmet sunum modelleri gibi birbiriyle

ilgili faktörlerdir.

Uyarlayabilme/ uyum sağlama/ adapte edebilme

Bir değişimi organize edebilme yeteneği ya da

bazı durumlar veya bazı amaçlar için daha sıkı

çalışabilme ya da uygun

hale getirebilmek için değiştirme yeteneğidir.

Öğretme

öğrenen organizasyon, üyelerinin öğrenmesini kolaylaştıran ve sürekli

kendisini değiştiren/ dönüştüren/geliştiren

organizasyondur

Başa

rılı S

ağlık S

iste

mlerinin A

macı

• Esneklik sağlık sisteminin duruma bağlı

olarak ortaya çıkan bir özelliğidir. Yalnızca

ulusal bağlamda düşünülmemesi gerekir.

• Küresel toplumun gereksinimine, toplum

yararına olacak şekilde verilen yanıt

esneklik olabilir.

Dayanıklı sistemler farkındalık sahibidirler: ellerindeki bilgiyi

kullanarak riskleri ve müdaheleleri anlar ve uygun modeller

geliştirirler.

Dayanıklı sistemlerde çeşitlilik vardır: primer bakım ya da işgücü

kapasitesi gibi mevcut kaynakların çeşitliliğinden dolayı, birçok farklı

türden zorlukla karşılaşmalarına rağmen zorlukları aşabilirler.

Dayanıklı sağlık sistemleri öz-düzenleyicidir/kendi kendilerini

düzenlerler: tehditleri tespit edip, gerekli önlemleri alabilir ancak

temel sağlık hizmetlerini sunmaya devam ederler ve gerektiğinde ek

kaynakları devreye sokarak aktarımını gerçekleştirirler.

Dayanaıklı sağlık sistemleri entegredir: diğer iş ortakları,

topluluklar, kuruluşlar ve temsilciler ile güçlü bağlar kurarlar.

• Dayanıklı sağlık sistemleri değişikliklere ayak uydurabilirler: sadece kriz zamanlarında değil, normal şartlar altında bile, örneğin, demografik özellikler değiştikçe, kendileri de değişirler, iç göç veya iltica durumlarına ayak uydurabilir veya hizmet yöntemlerini uyarlayabilirler.

Esnek Sağlık Sisteminin Öğeleri

Esnek sağlık sistemlerinin karşılanabilmesi için;

• Primer sağlık bakımının hükümetlerin ve toplumların ödeyebileceği maliyette etkin bir araç olduğundan tercih edildiğini akıldan çıkarmamak gerekir.

Hemen hemen tüm dünyada genel sağlık sigortasını başarmışülkelerde sağlık bakım servisleri vergi gelirleri sistemi yolu ilefonlanır. Finans mekanizmaları yoksullara sorumlulukyüklemeden bakım hizmetlerine üniversal olarak ulaşabilmekiçin gereklidir. Bunun anlamı cepten ödeme haricinde,bulunduğunuz yerden uzakta ya da seyahatte iken sağlıkhizmetine ve kaliteli bakıma ulaşımı kolaylaştırmak gibiuygulamalarda engelleri ortadan kaldırarak sağlam bir finansmodelini ortaya koymaktır.

Sağlık bakımı maliyetleri finansal bir yük oluşturuyorsa; özellikle kadınlarda yoksulluk artar.

Diğer taraftan; halka ücretsiz sağlık hizmetleri, yalnızca toplum sağlığının iyileştirilmesini değil, fakat keza mali yüklerin uzaklaştırılmasını ve eşitsizliğin azaltılmasını sağlar.

Çocukların temel aşılarının yapılması gibi girişimler global olarak halkın iyileştirilmesine yönelik uygulamadır, sağlığın direncine yapılan yatırımlar da global olarak halkın sağlığı için yapılmış olarak düşünülmelidir.

• Benzer şekilde HIV / AIDS ya da TB gibi infeksiyon hastalıklarının kontrolü global olarak halkın iyiliği için yapılan uygulamalar olarak düşünülmelidir.

• Fakat genelde çabuk iyileşilen ve esnek sağlık sistemlerine ihtiyaç duyulur.

Ebola virüsü gibi infeksiyon salgınlarını kontrol altına alabilmek için uyarlanabilen, bilinçli ve derli toplu, herkese eşit haklar tanıyan, iyi organize edilmiş sağlık sistemlerine gereksinim vardır.

Esnekliğin ana unsuru olarak hemşireler;

• Hemşireler, sağlık sistemlerinde esnekliğin

yönetilmesi ve geliştirilmesinde önemli rol

oynarlar. Biz hizmetin geliştirilmesinde katkı

sağlarız; diğer ekip üyelerini süpervize eder ve

geliştiririz; hastalar, onlara bakım sağlayanlar

ve toplumun haklarını korur/avukatlıklarını

yapar ve birlikte çalışırız ve veri toplarız ve de

kanıttaki gelişmeler hakkında bilgilendiririz.

• Hükümetler ve izledikleri politikalar da dahil olmak üzere,sağlık sisteminin tüm düzeylerinde hemşireliğin önemisağlık sisteminin güçlendirilmesinde ortaya çıkar.

• Ventura ve arkadaşları (2015), hemşirelik ve ebeliğingüçlendirilmesi için WHO’nun girişimlerinin gelişiminiincelemişler ve multidisipliner sağlık ekibinin üyeleri olarakhemşirelerin öneminin arttığını ve sağlık sisteminindüzeltilmesindeki rollerini açık bir şekilde vurgulamışlardır.

• Lider hemşireler toplum gereksinimlerine ilişkin verileridikkate alarak, sağlık sisteminin geliştirlmesine yönelikstratejilerin bu gereksinimler çizgisinde oluşturulmasındarol oynarlar.

Lider hemşireler, toplum gereksinimlerine

dayandırılan sağlık sistemlerinin

oluşturulmasında rol almak için, tüm sağlık sistemi

düzeylerinde yer almalıdırlar

• Hemşireler ve hemşirelik sağlık bakım sistemleri için ne yapabilir?

1. Mesleklerarası eğitimi (MAE) ve mesleklerarasıkatılımsal uygulamaları (MAKU) yönetebilir ve destek

verebilir

• Mesleklerarası işbirliği, sağlık sisteminin güçlendirilmesinde yenilikçi bir çözüm yöntemidir.

• Mesleklerarası eğitim, sağlık çalışanlarını mesleklerarası işbirliğine hazırlar ve kollaboratif uygulama için öncü bir unsurdur.

• Mesleklerarası işbirliği uygulamaları fırsatlara ve güçlüklere rağmen en iyi uygulamanın sağlık profesyonelleri ile paylaşılmasıyla sağlık işgücünün esnekliğini ve güçlenmesini sağlar.

• Mesleklerarası uygulamalar bakımda hemşirelerin becerilerini ve uygulamalarını en üst kapasitede gerçekleştirebilmelerine fırsat sunar.

• Hemşireler, sağlık çalışanlarının eğitim programlarının bir parçası olarak ve çekirdek müfredatta mesleklerarası eğitimin yer alması için mücadele etmeye cesaretlendirilmelidir.

2. Toplum sağlığı ile hastalık odaklı bakımı dengeleyen sağlık sistemi örneğini ve işlevsel

değişimi savunabilir;

• Sağlığın da işimiz olduğunun, yalnızca hastalığın işimiz olmadığının tanımlanması gerekir.

• Hemşirelik bakımı insana odaklandıkça, gerek hastalık odaklı, gerekse de toplum temelli sağlık sistemini dengede tutmak zorundayız .

• Hemşirelik, uygulamalarında toplum sağlığı yaklaşımı savunulabilir.

3. Sağlık çalışanlarının etkin olmayan dağılımı ve göçünün tanımlanıp, söz konusu eşitsizliklerle

mücadele etmek için küresel ve ulusal stratejilerin belirlenmesi ve desteklemesi / kullanılmasını sağlaması

• Stratejiler kanıt temelli olmalı ve lokal koşullara uyarlanmalıdır. Onlar, hemşirelik eğitiminin, becerilerin bütünleştirlimesinin , çalışma koşulları ve ortamının, sürekli profesyonel gelişim içinde olma ve kariyer yapmanın düzenlenmesini amaçlamalıdırlar.

• Ulusal hemşirelik kuruluşları uygun insan kaynaklarını planlamayı başarma, etik istihdam stratejileri ve göç ve hemşirelerin göçü üzerine ulusal politikaların sesi olarak hükümetle ilgili ya da hükümet dışı karar verme organları ile koopereçalışabilmelidirler (ICN 2007).

4. Temel sağlık hizmetlerinin güçlendirilmesi ve çeşitliliğin arttırılması.

• Temel sağlık hizmetleri sağlık sistemlerinde eşitliği, etkinliği ve esnekliği sağlar.

• Uluslararası, ulusal, eğitimsel, kurumsal, yasal ve bireysel düzeyde desteklenerek temel sağlık hizmetlerinin güçlendirilmesi gerekir. Bunun birçok yolu vardır; biz hemşireler temel sağlık hizmetlerini geliştirerek, rol alarak destekleyerek, ve etkinliklerimizi kalıcı kılarak temel sağlık hizmetlerindeki rolümüzü sürdürebiliriz.

Örneğin hemşirelerin katkısı; • Hemşirelerin tam kapasite ile

uygulamalarını yapmasına olanak sağlayan politikaları ve mevzuatı desteklemek,

• Temel sağlık hizmetlerindeki araştırmalara katılmak,

• Hemşirelik müfredatında en azından temel unsurlar olarak TSH kavramları ve ilkelerini içerecek şekilde eğitim politikalarını etkilemeye çalışmak ve

• Temel sağlık hizmetlerine yönelik politikalar için, lobi faaliyetleriyle toplumu cesaretlendirmeyi içerir

5. Tüm sağlık ve sosyal sistem politikaları geliştirilmesi ve planlamasına ilişkin görüşmelere güçlü bir hemşire katılımının ve hemşirelerin sesinin güçlü

çıkmasının sağlanması.

Hemşirelerin;

Kamu politikalarının geliştirilmesi,

Bakım sunum sistemlerine ilişkin planlama , Sağlık bakımının finansmanı,

Sağlık bakımına ilişkin etik ilkeler ve

Sağlık göstergelerinin belirlenmesinde rol alması gerekir.

Bir grup olarak biz kendi politik gücümüzü oluşturma ve geliştirme potansiyeline sahibiz.

6. Yasal düzenlemeler ve yönetmeliklerin sağlık sistemi ile insan kaynakları planlama sorunlarına olan

etkisinin incelenmesi

• İnsan kaynaklarının isteklerinin karşılanması, toplumun gereksinimlerini karşılama yeteneği olan hemşire işgücünün niteliğini ve niceliğini gerektirir.

• Dengeli , temsilci, etkin, fleksibl, sorumluluk sahibi, şeffaf meslek üyeleri olmamız gerekir.

• Hemşirelerin eğitim öğretiminin tam olması ve yeterli beceriye sahip olmasının sağlanmasında paydaşlarla işbirliği yapmak gerekir.

7. Sağlık sistemlerinin yeniden tasarlanması ve planlanması aşamasında gereken verilerin toplanması için altyapı bilgilerinin düzenlenmesi ve geliştirilmesi

• Altyapı çalışmaları için, hemşire işgücünün eğitimi ve dağılımı, demografik özellikleri, diploma düzeyi, beceri düzeyi hakkında bilgi toplayabilir.

• Hemşire işgücü bilgileri, sağlık sisteminin planlanması ve yeniden düzenlenmesi ile ilişkili kararları doğru yönlendirebilmek için gereklidir.

8.İnsan Kaynakları ve sağlık sistemleri araştırma/değerlendirmelerine katılması.

• En iyi kanıtı bulmak ve sentez etmek

için gerekir. Hemşirelik araştırmaları;

insan kaynaklarının planlanmasında ve

geliştirilmesinde, sağlık sistemlerinin

güçlendirilmesi için gerekli olan politik

soruların ve sağlık sisteminin ele

alınmasında önemli rol oynar.

• Sağlık hizmetlerine ilişkin araştırmalar politika, planlama-

proglamlamada kullanılmak üzere kanıt temelli bilgi

oluşturmaktadır.

• Değerlendirme, yeni bir yöntem kullanarak ve çıktılarla

sağlığın değerlendirilmesidir.

• Hemşirelik camiasında sağlık sisteminin araştırılmasının

yararının daha çok farkında olmayı, hemşirelerin bu

alandaki katılımlarının önemini ortaya koymaya ihtiyaç

vardır.

9. Sağlık, eşitsizlik ve adaletsizlik üzerinde etkisi olan karmaşık, duruma özel, sosyal ve cinsiyete dayalı

sorunların incelenmesi

• Ülkemiz dışında yapılmış bazı araştırmalar sistemik cinsiyet dengesizliklerinin sağlık işgücü için majör sorun olduğunu ortaya koymuştur.

• Kadınlar, politika geliştirmeye, karar vermeye katılmalı ve sağlık gündemini belirlemede lider rolünü sahiplenmelidir.

• Hemşire eğiticiler ve yöneticiler, çalıştıkları alanlarda cinsiyet eşitliğini cesaretle sürdürmeli, ayrımcılık yapmamalı ve eşit davranmalıdırlar.

Bakımın sürdürülebilirliğinde ;

• Ekoloji

• Çevre

• Gelecek

• Küreselleşme

• Holizm

• Koruma /koruyarak sürdürme

• Bakımın sürekliliğinin odak noktası doğal kaynakların sorumsuzca tüketiminden kaçınılarak ekolojik dengenin korunmasıdır.

• Süreklilik çevre ile yakînen bağlantılıdır.

ICN 2006 etik kodlarında

• doğal kaynakların tüketilmesi,

• çevre kirliliği,

• erezyon ve

• çevre yıkımından çevreyi korumanın ve doğal çevreyi

sürdürmenin hemşirenin sorumluluğu olduğunu

vurgulamıştır..

• Bu nokta hemşireler için etik kodlarda sağlık bakım sektöründe hemşirelik girişimleri ve bakım sistemleri planlandığı zaman bunun farkına varır ve sorumluluklarını yerine getirirler.

• Hemşireler tüm dünya düzeyinde çevrenin korunmasında önemli role sahiptir

• ICN (2013) sürdürülebilirliğin çevreyle

yakınen bağlantılı olduğunu, çünkü sağlık

bakım servislerinde de geleceğin önemli

bir bileşeninin çevre olduğunu

vurgulamıştır.

• Hemşireler bakımı planlarken kendi

jenerasyonlarıyla birlikte gelecek

jenerasyonu da düşünmek zorundadırlar.

• Hemşireler sıklıkla hastanın gereksinimlerine

odaklanırken içinde bulundukları zamanı

düşünürler. Bununla birlikte gelecek

jenerasyonu dikkate almak ve keza hemşirelik

bakımını planlarken ve uygularken küresel

perspektifte düşünmelidirler.

• Sağlık bakımını planlayanlar eğitim için

olmazsa olmaz olan konuları da

planlamalıdırlar. Bu gelişmekte olan ülkelerden

beyin göçünü önlemek açısından da önemlidir.

• Bakımın sürdürülebilirliğinde anahtar kavram olarak holizm yer almaktadır. Holistik hemşirelik bakımı hastanın tüm çevre koşulları ile birlikte onun durumuyla harmonize edilerek bir bütün olarak ele alınmasını ve hasta için akıl, beden ve ruh bilgisini ve hassasiyetini gerektirir.

Kavram analizlerine göre holistikhemşirelik bakımı,

• Bütünlük,

• Uyum ve

• İyileşme

ile sonuçlanan, terapötik hemşire-hasta ilişkisi ile desteklenen, kültürünü de dikkate alacak şekilde hastanın akıl, beden ve ruhunu kapsayan bakımdır.

• Holistik bakım bireyselleştirilmiş bakıma da yol gösterir

• Hasta odaklıdır.

• Hastanın parçalarının değil, bütününün ele alınmasıdır.

• Sürdürülebilir görüş olarak holizmhastayı çevresi, çevresindeki kişilerle birlikte ele alarak resmin bütününü görebilmektir.

• Holizm hemşirelik bakımını etkileyen çevresel yönleri içerir.

• Hemşirelik hiçbir zaman dünyadan ya da sağlık bakım sisteminden ayrı, izole bir meslek olmamıştır ve böyle olması sebebiyle hemşirelik profesyonununtoplumsal sorumluluklarının planlanmasında küresel konular olduğu kadar çevre de ele alınmalıdır

Sürdürülebilirlik uzun bir süre içindegeliştirmeyi ve bu gelişimi uzun zamanboyunca devam ettirmeyi gerektirir.

• Hemşireliğin ve bakımın sürdürülebilir olabilmesi için

• Hemşire işgücü,

• Hemşirelik personelinin dağılımı ve

• Hemşirelik bakımının içeriği gelecekte de sürdürülebilir şekilde planlanmalı ve organize edilmelidir.

• Bunların sağlanabilmesi de hemşireliği

ve hemşirelik eğitimini çevreleyen

ekolojik ve çevresel faktörleri de ele

almayı gerektirir.

• Meslek mensuplarının çevre bilinciyle çalışması,

• Çevre taahhüdünü karşılamadaki ilerleyişini

hızlandırması,

• Çevresel performansını sürekli olarak geliştirmesi,

• Deneyimlerini paylaşarak yerel ve küresel çevre

sorunlarına ortak çözüm arayışına girmesi,

• Çevre, sağlık ve güvenlik beklentilerine ve toplum

ihtiyaçlarına duyarlı kalması gerekir.

• Çevresel faktörlerde odak, sürdürülebilirlikten önce oluşan bir elementdir ve sürdürülebilirlik kavramının öncülü olarak tanımlanabilir.

• Günümüzde pek çok insan atmosferdeki sera gazlarından dolayı iklim değişikliklerinin görüldüğünü kabul etmektedir.

• İklim değişiklikleri ; yeraltı sularının azlığı ve kirli nehirler, gıdaların sınırlı olarak kullanılabilirliği, deniz seviyesinin yükselmesi ve hem kuzey hem de güney kutbundaki buzların erimesi gibi aşırı doğa olaylarını içerir

• Bu değişikliklerin farkında olmak ve

çevrede sürdürülebilirliği idare etmek /

yönetmek gereklidir.

• Sağlık bakım sektöründe bunun anlamı

enerji verimliliği, yeşil binaların dizaynı,

yiyecekler, atıklar ve transportun

farkında olmaktır..

Bakımın sürdürülürlüğünde;

• değişime isteklilik,

• sorumluluk sahibi davranışlarda bulunmak,

• geleceğe güvenmek gerekir.

Gelecekte güven sahibi olmak için ise; iklim değişiklikleri ile çevresel değişikliklerin farkında olmak gerekir.

• Büyük bir grup sağlık çalışanı olarak biz hemşireler, topluma hizmetin sürdürülebilirliğinde görev alarak global olarak ve holistik olarak düşündüğümüzde, planladığımızda, uyguladığımızda ve sonuçları değerlendirdiğimizde sağlıkta farklılıklar yaratabiliriz.

Hemşireler çevresel sürdürülebilirliği nasıl ?etkileyebilir?

• Atıkların yönetimi

Atıkların azaltılması ve ayrılması

Tek kullanımlık tıbbi aletlerin yeniden kullanımı

Atıkların dönüşümü

Çevre dostu malzemeler satın alma

Enerji tüketiminin yönetimi

İlaçlarla ilgili atıkların yönetimi

• Hemşireler sağlık bakım sektöründeki uygulamalarında her gün ilaçları idare etmektedirler.

• Örneğin enjeksiyonlar sonrasında ya da son kullanım süresi geçmiş ilaçların elden çıkartılmasında atık yönetimini bilinçli bir şekilde sağlayarak sürdürülebilirliğe destek verebilirler. Bu güvenlik çevre için olduğu kadar aynı zamanda insan içindir. Kan ürünleri gibi biyomateryaller de hemşirelerin atık yönetimi yapması gereken unsurlardandır ve hem hasta, hem hemşire, hem de çevre için güvenli bir tarzda uzaklaştırılmalıdır

• ? Çevrenin sürdürülebilirliğinde hemşirelerin sorumlu olduğu bir başka örnek de tek kullanımlık gereçlerin infeksiyon güvenliği sağlanarak en azından bir kez daha kullanılmasıdır ?

• Hemşirelik uygulamalarında kullanılan tek kullanımlık gereçlerin ekolojik ve ekonomik yükünün farkında olunmalıdır..Hemşirelerin sorumluluklarına ilişkin uygulamaları yalnızca sağlık bakım sistemi içinde değildir.

Çevre dostu uygulamaların, altı ana grupta incelenebileceği belirtilmiştir.

• Çevre dostu uygulamaların, altı ana grupta incelenebileceği belirtilmiştir. Atıkları azaltılması ve ayrılması Tek kullanımlık tıbbi aletlerin yeniden kullanımı Atıkların dönüşümü Çevre dostu malzemeler satın alma Enerji tüketiminin yönetimi İlaçlarla ilgili atıkların yönetimi

• Hemşireliğin ve sağlık bakım sisteminin gelecekte de sürdürülebilirliğinin eğitim döneminde başlaması hayati önem arz etmektedir.

• “sürdürülebilirlik için eğitim” bilginin yalnızca öğrencilere aktarıldığı ve onların nasıl yapılacağını öğrendikleri ama nasıl değiştirileceğini öğrenemedikleri eğitim şeklinde değil, aktarmaktan ziyade dönüştürücü eğitime odaklı olmalıdır. Ne yazık ki dönüştürücü / değiştirici eğitim günümüzün eğitim sisteminde yeterince yoktur.

• Pek çok meslek alanında öğrenciler mevcut toplumda nasıl işlev göreceklerini, öğrenmekteler fakat toplumun nasıl değiştirileceğini ve sürdürülebilir tarzda toplumun nasıl iyileştirilebileceğini, düzeltilebileceğini öğrenemiyorlar.

• Hemşireler yaptıkları hemşirelik uygulamasından sorumlu olmalarının yanı sıra hesap verebilir olmalıdırlar. Hemşirelik uygulamasının kapsamı belirli görev, işlev veya sorumluluklarla sınırlı olmayıp, hemşirenin doğrudan bakım hizmetleri sağlamasına ve verdiği hizmetin etkisini değerlendirmesine, hastalarını ve onların sağlıklarını savunmasına, hastalara nezaret etmesine ve sağlık sistemleri için sağlık politikasını araştırıp geliştirmesine, yönetmesine, öğretmesine izin veren bilgi, yargı ve becerilerin bir birleşimidir.

ÖNÜMÜZDEKİ YOL

Dijital Teknolojilerin Benimsenmesi

• Güçlü sağlık sistemi, işleyen bilgi sistemlerini ve bizlerin de bu konuda donanımlı olmamızı gerektirir.

• Dijital olmak bakım verme şeklimizi yeniden incelemeyi ve nerede yeni olasılıklar olduğunu anlamamızı , uygun teknolojik desteği isteyerek, değişim sürecine erken katılmamızı sağlar.

• Değişim sürecine erken katılmamız sistemde lider olmamız ve teknolojilerin bakım yollarını dönüştürebileceğini ve hasta güvenliği ve kaliteyi iyileştirici olduğu yönündeki anlayışı desteklememiz gerekir.

• Dijital teknoloji her klinik ortamda hemşirelik uygulamasının her yönünü etkiler ve hazır olmamızı gerektirir.

Kalite ve etkiyi kanıtlamak

• Çoğu zaman görünür olmayan işimizi görünür kılmak için bakım teknolojilerini kullanabiliriz.

• Bakım politikalarının hazırlanması ve yönetimde hemşirelik uzmanlığı görünür olmalı, kaliteli bakımın sağlanmasında kritik bir aktör olarak değer verilmelidir.

Sistemler Liderliği

• Tüm liderlerin ağırlık merkezlerini kuruluşlarına sadakatten vatandaşa sadakate kaydırmaları bazı araştımacılarca önerilmiştir.

• Sağlık sistemlerinin gücünün iyileştirilmesi için işbirlikçi olmak ve sınırları aşmak (organizasyonel, profesyonel,sanal) gerekir.

• Bu nedenle sistemler liderliği, sorumlulukta ve yetkide alışıldık sınırların ötesine geçmeyi gerektirir.

Sonuç olarak;

• Gereksinimi olan bireye kaliteli sağlık bakım hizmeti vermek hemşirelerin profesyonel ve etik sorumluluklarını gerektirir.

• Kaynaklar ya da organizasyonel destek olmasa ya da çok az olsa bile, esnek bir sağlık bakımı sağlamak için, hemşirelerin yenilikçi ve çözüm odaklı olması gerekir.

• Sağlık bakım sektörlerinin esnekliği ve sürdürülebilmesi tüm aktörlerin tüm düzeylerde işbirliğini ve sektörlerarasıçabayı gerektirir.

• Hemşireler değişimde bütünleştirici rol oynamalı, politikalara, kararlara hemşirelerin tam katılımının sağlanması ve sağlık bakım sistemlerinin yeniden organize edilmesiyle zor zamanlarda bile daha donanımlı, sürdürülebilir, esnek ve kaliteli bakım sağlanabilecektir.