Mở đầu

Nhờ sự phát triển mạnh của các ngành khoa học - kỹ thuật làm cho :

- Công nghiệp đồ hộp được cơ khí hóa, tự động hóa ở nhiều dây truyền sản xuất

- Tăng giá trị dinh dưỡng của thực phẩm

- Thời gian cất giữ được lâu hơn

-Tất cả các loại sản phẩm thực phẩm ( trừ các loại rau quả tươi sống )

đều thuộc loại thực phẩm đã chế biến, chất lượng dễ bị thay đổi bởi

môi trường : đất, nước, oxy, vi sinh vật…

- Mỗi loại hàng hóa lại có đặc tính riêng, do đó cần bảo quản riêng

- Sự lựa chọn bao bì kín phù hợp căn cứ vào:

* Đặc tính dinh dưỡng

* Cấu trúc của loại thực phẩm

* Quy trình chế biến loại sản phẩm xuất khẩu hay nội địa

->Vì vậy chúng cần được chứa đựng trong bao bì kín

I. Sơ lược về bao bì thực phẩm

1. Bao bì ảnh hưởng đến chất lượng thực phẩm

- Mỗi loại thực phẩm có một đặc tính riêng và được thể hiện bởi

các mặt sau :* Dinh dưỡng

- Bao gồm các thành phần : nước, protein, axit amin, tinh bột,

khoáng chất, vitamin…Các thành phần khoáng như Na, K, Ca, Mg,

Fe, Cu, Zn …rất cần thiết đối với cơ thể

- Tùy vào nguồn nguyên liệu và phương pháp chế biến mà thực phẩm

chứa những thành phần dinh dưỡng chủ yếu khác nhau

- Tính an toàn vệ sinh thực phẩm là :

- Thực phẩm không gây độc hại cho người kể cả trong quá trình chế

biến và bảo quản

- Sản phẩm thực phẩm có thể bị hư hỏng, giảm chất lượng, mất đi sự an toàn do:

- Vi sinh vật nhiễm vào thực phẩm trong các quá trình chế biến, bảo quản…

- Vi sinh vật tăng sinh khối trên môi trường thực phẩm mất giá trị cảm

quan, giảm thành phần dinh dưỡng và tạo ra độc tố gây bệnh

-Ảnh hưởng của các kim loại nặng: As, Hg, Pb, Sn…từ bao bì nhiễm

vào thực phẩm gây ngộ độc cho người sử dụng

I. Sơ lược về bao bì thực phẩm

*An toàn vệ sinh

* Cảm quan

- Tính chất cảm quan gồm: cấu trúc, trạng thái, màu săc, mùi vị…

Tạo nên dáng vẻ mỹ quan cho thực phẩm, khẩu vị đặc trưng cho người tiêu dùng

I. Sơ lược về bao bì thực phẩm

2. Định nghĩa bao bì

- Bao bì là vật chứa đựng, bao bọc thực phẩm thành đơn vị để bán.

- Bao bì có thể bao bọc , có thể phủ kín hoàn toàn hay chỉ bao bọc

một phần sản phẩm

- Bao bì phải đảm bảo chất lượng cho sản phẩm, lưu kho, kiểm tra và

thương mại…một cách thuận lợi,

=> bao bì được yêu cầu nghiêm khắc về cấu tạo và chất lượng thông tin

* Phân loại bao bì : gồm hai loại•Bao bì kín : chứa đựng sản phẩm làm nhiệm vụ ngăn cách không gian

xung quanh vật phẩm thành hai môi trường :

- Môi trường trong và môi trường ngoài

• Bao bì hở : bao gói trực tiếp thực phẩm hoặc bọc bên ngoài bao

bì chứa đựng trực tiếp thực phẩm

•Tính chất bao bì kín hay hở được quyết định bởi vật liệu làm bao bì

và phương pháp đóng sản phẩm vào bao bì, cách ghép kín của bao bì.

Vật liệu làm bao bì kín phải đáp ứng tính chống thấm tất cả các yếu

tố từ môi trường bên ngoài cũng như bên trong của bao bì : không khí, oxy, hơi nước, mùi hương…

Từ thời kì đồ đá, vật chứa đựng thức ăn thức uống chính là những khúc gỗ  rỗng, những quả bầu bí,vỏ quả…sau đó tìm ra các giải pháp như đồ sành,sứ,thuỷ tinh làm bao bì thực phẩm,cùng với sự phát triển của thời gian và xã hội loài người các loại bao bì như vải,nilong,giấy… lần lượt ra đời và ngày càng được cải tiến.

3.Lịch sử phát của bao bì

4.Mối quan hệ giữa bao bì thực phẩm và sự phát triển của xã hội

Xã hội phát triển , mức sống ngày càng được nâng cao, tạo nên sự thay đổi yêu cầu về hàng hóa thực phẩm: mẫu mã, chất lượng vệ sinh an toàn, chất lượng thực phẩm…Công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước phát triển => phải có sự cải thiện hiệu quả trong phân phối hàng hóa thực phẩm.

5. Xu hướng của bao bì.•Sản lượng plastic nhiệt dẻo ngày càng tăng.• Kỹ thuật sản xuất chai lọ, hộp plastic, màng plastic phủ lớp, ghép nhiều loại vật liệu ngày càng phát triển mạnh.• Bao bì phải đáp ứng được 3 yêu cầu chính: . * Bảo vệ.

* Thông tin.* Thuận tiện.

6. Chức năng của bao bì thực phẩm – Phân loại bao bì

thực phẩm.

6.1 Chức năng:

Đảm bảo số lượng và chất lượng thực phẩm.

Thông tin giới thiệu sản phẩm th hút người tiêu dùng.

Thuận tiện cho việc phân phối, lưu kho và tiêu dùng.

6.2. Phân loại:

•Theo loại thực phẩm.

Theo tính năng kỹ thuật.

Theo vật liệu.

1. Lịch sử phát triển của bao bì giấy

Một số mốc quan trọng trong lịch sử phát triển của bao bì giấy:

950 năm trước công nguyên

Người Ai Cập cổ đã sản xuất nguyên liệu để viết đầu tiên bằng cáh đập mỏng những thân cây…

100 năm trước công nguyên

Người Trung Quốc đã tạo ra giấy đầu tiên từ thớ cây tre và cây dâu

Năm 1400 Các nhà máy sản xuất giấy xuất hiện tại Tây Ban Nha, Đức, Ý và Pháp

Năm 1690 Tại Bắc Mỹ nhà máy sản xuất giấy tấm đầu tiên đã được xây dựng gần Philadelphia

Năm 1767 Nước Anh muốn lấy lại những thuộc địa của họ đã mất. Họ đã áp luật đạo luật Stamp, nó bao gồm việc đánh thuế lên tất cả giấy được sản xuất tại các thuộc địa

Năm 1803 Máy sản xuất giấy liên tục đầu tiên được cấp bằng sáng chế.

Năm 1854 Tại Anh lần đầu tiên bột giấy từ gỗ được sản xuất

Năm 1856 Lấn đầu tiên được biết nguyên liệu gấp nếp được cấp bằng sáng chế cho lớp lót của chiếc mũ cao Victorian

Năm 1871 Giấy gấp nếp lần đầu tiên xuất hiện như vật liệu bao bì cho thủy tinh và ống khói đèn dầu

Năm 1874 Một lớp giấy được thêm vào một mặt của lớp nếp gấp đễ ngăn các sóng bị xẹp xuống

Năm 1894 Carton sóng được xẽ rảnh và cắt làm thành các thùng đầu tiên.  Cty Well Fargo bắt đầu sử dụng thùng carton sóng cho việc vận chuyển các kiện hàng nhỏ bằng đường biển.

Năm 1903 Carton sóng lần đầu tiên được chấp thuận là vật liệu dùng vận chuyển đường thủy hợp lệ và thường dùng đễ vận chuyển ngũ cốc.

Năm 1909 Việc phát triển bản in cao su cho phép việc tạo các mẫu in lớn

Năm 1914 Thuế nhập khẩu được đánh trên các thùng đựng hàng carton sóng vận chuyển đường biển được xem là phán quyết phân biệt đối xử.

Năm 1957 In Flexo hầu như thay thế in Letterpress và mực in gốc dầu.

Những năm 60 Máy in Flexo có bộ phận gấp và dán keo được phát minh

Đầu những năm 80

Việc in trước trên tấm carton được quan tâm.

Cuối những năm 80

Mới phát triển lô anilox, bản in và chế bản đã dẫn tới công nghiệp in số lượng ít với những sản phẩm chất lượng in cao

Năm 1991 điều khỏan 222 và quy tắc 41 được bổ sung việc kiểm tra lực chịu của đỉnh sóng, nó thay thế cho việc kiểm tra độ bục và trọng lượng, điều này cho phép sản xuất tấm carton nhẹ hơn.

2. Cấu tạo của bao bì giấy2. Cấu tạo của bao bì giấy

* Ưu điểm:* Ưu điểm:

- Tính bền cơ học

- Nhẹ

- Dễ phân hủy không gây ô nhiễm môi trường

- Tái sinh dễ dàng

- Rẻ tiền

* Nhược điểm

- Dễ rách, thấm nước, thấm khí

Cấu tạo của nguyên liệu gỗ : thành phần chính của các tế bào gỗ Cấu tạo của nguyên liệu gỗ : thành phần chính của các tế bào gỗ

- Cellulose- Cellulose

- Hemicellulose- Hemicellulose

- Lignin- Lignin

- Gỗ thân mềm- Gỗ thân mềm

Giấy có thể làm từ nguyên liệu : rơm rạ, gỗ vụn, vỏ cây, bột gỗ, Giấy có thể làm từ nguyên liệu : rơm rạ, gỗ vụn, vỏ cây, bột gỗ,

giấy thải, gỗ thân cứng, gỗ thân mềmgiấy thải, gỗ thân cứng, gỗ thân mềm

* Giấy bìa gợn sóng* Giấy bìa gợn sóng

- Cấu tạo- Cấu tạo::

Nó được sản xuất tren máy có tốc độ 50 – 200m/phút,Nó được sản xuất tren máy có tốc độ 50 – 200m/phút,

khổ rộng hơn 2m, và có thể được ghép 3,5 hoặc 7 lớpkhổ rộng hơn 2m, và có thể được ghép 3,5 hoặc 7 lớp

Các loại giấy gợn sóngCác loại giấy gợn sóng

Loại gợn sóng ALoại gợn sóng A : bước sóng dài, chiều cao sóng cao, có đặc tính : bước sóng dài, chiều cao sóng cao, có đặc tính

chịu lực và va chạm tốt nhất.chịu lực và va chạm tốt nhất.

Loại gợn sóng BLoại gợn sóng B :Bước sóng ngắn, chiều cao sóng thấp, có khả năng :Bước sóng ngắn, chiều cao sóng thấp, có khả năng

chịu va chạm cơ học và đặc biệt có khă năng chịu tải trọng nặng hơn chịu va chạm cơ học và đặc biệt có khă năng chịu tải trọng nặng hơn

loại Aloại A

Loại gợn sóng C :Loại gợn sóng C : Kết hợp những đặc tính của loại A và B nên có Kết hợp những đặc tính của loại A và B nên có

tính năng chịu được tải trọng và va chạm.tính năng chịu được tải trọng và va chạm.

Loại gợn sóng E :Loại gợn sóng E : Có bước sóng ngắn, chiều cao sóng rất thấp Có bước sóng ngắn, chiều cao sóng rất thấp

nên khả năng chịu tải trọng cũng như va chạm đều rất kémnên khả năng chịu tải trọng cũng như va chạm đều rất kém

* Ngành bao bì có thể chia thành các loại sau đây :* Ngành bao bì có thể chia thành các loại sau đây :

- Containerboard : Hộp màu nâu sóng và lineboard, mặt phẳng bên Containerboard : Hộp màu nâu sóng và lineboard, mặt phẳng bên

trong các hộp sóngtrong các hộp sóng

- Bìa : Hộp gấp, hộp đựng thức ăn, hộp mỹ phẩm…- Bìa : Hộp gấp, hộp đựng thức ăn, hộp mỹ phẩm…

- Kraft bao bì giấy : Sử dụng cho bao tải và túi- Kraft bao bì giấy : Sử dụng cho bao tải và túi

- Giấy đặc biệt : Đây có thể là nhãn , đúc chứa bột ( đối với hộp đựngGiấy đặc biệt : Đây có thể là nhãn , đúc chứa bột ( đối với hộp đựng

trứng hoặc các sản phẩm đóng gói ), thực phẩm giấy gói…trứng hoặc các sản phẩm đóng gói ), thực phẩm giấy gói…

Cấu tạo của các loại bao bì thông dụngCấu tạo của các loại bao bì thông dụng

- Giấy được tráng phủ các màng plastic hoặc màng nhôm- Giấy được tráng phủ các màng plastic hoặc màng nhôm

- Giấy bìa cứng làm hộp ( bao bì ngoài )- Giấy bìa cứng làm hộp ( bao bì ngoài )

- Túi, giỏ xách bằng giấy bìa cứng- Túi, giỏ xách bằng giấy bìa cứng

*** Giấy được tráng phủ các*** Giấy được tráng phủ các màng plastic hoặc màng nhômmàng plastic hoặc màng nhôm

Loại Nguồn nguyên liệu tráng bề mặt giấy để chống thấm

1 Dầu hỏa được sản xuất từ dầu mỏ thô hoặc từ thân nâu. Dầu này có độ thấm cao và điểm nóng chảy nằm giữa 52 -56 oC. Nó được thấm vào giấy bằng cách ngâm giấy vào dầu dạng lỏng, hoặc phun nó lên bề mặt giấy.

2 Sáp hay parafin rắn là nguyên liệu có nguồn gốc từ công nghệ tinh lọc dầu hỏa được đun đến điểm nóng chảy trên 800 C và thẩm thấu vào giấy hoặc phun lên giấy

3 Màng polyetylen hay polypropylene phủ lên bề mặt giấy hoặc thấm thấu dạng nhựa lỏng. Loại giấy được nâng cao tính chống thấm bằng nhựa thường được dùng trong sản xuất giấy bìa gợn sóng và giấy bìa cứng để làm những bao bì vận chuyển. Những vật liệu plastic khác như polyvinyl chloride, polyvinylaxetat, polyvinylacrylat, cellulose, ete, latex, thường được dùng đểl àm các bao bì đẹp mắt. Những vật liệu này thường được phủ lên mặt giấy và được ép nhiệt. Giấy được xử lý như vậy gọi là giấy tráng bề mặt, có tính không thấm nước hay ẩm.

4 Lá nhôm cũng thường được dùng cùng với giấy. Ví dụ như giấy cải tiến được làm thành 3 lớp : Lớp thứ nhất thường là giấy, lớp giữa là nhôm và lớp thứ 3 là lớp polyetylen. Cuối cùng sản phẩm là một vật liệu bền chắc có thể chống thấm hơi nước và hơi ga và rất thích hợp cho bao bì thực phẩm

Ví dụ :Ví dụ : Cấu tạo hộp sữaCấu tạo hộp sữa

Bao bì 6 trong 1. vỏ hộp được xếp thành 6 lớp khác nhau, từ 3 loạiBao bì 6 trong 1. vỏ hộp được xếp thành 6 lớp khác nhau, từ 3 loại

nguyên liệu và tráng nhựa bên ngoài cùng.nguyên liệu và tráng nhựa bên ngoài cùng.

Lớp thứ nhất nằm trong cùng, tiếp xúc với thực phẩm thì được làmLớp thứ nhất nằm trong cùng, tiếp xúc với thực phẩm thì được làm

từ polyetylen và bao bọc kín thục phẩm.từ polyetylen và bao bọc kín thục phẩm.

Lớp thứ hai được làm từ polyetylen và đóng vai trò kết dính lớp một Lớp thứ hai được làm từ polyetylen và đóng vai trò kết dính lớp một và lớp thứ ba và lớp thứ ba

Lớp thứ ba là lớp nhôm, có nhiệm vụ làm rào chắn chống lại các Lớp thứ ba là lớp nhôm, có nhiệm vụ làm rào chắn chống lại các

ảnh hưởng có hại của không khí và ánh sángảnh hưởng có hại của không khí và ánh sáng

Lớp thứ tư được làm từ nilon và có nhiệm vụ kết dính lớp thứ ba vàLớp thứ tư được làm từ nilon và có nhiệm vụ kết dính lớp thứ ba và

lớp thứ nămlớp thứ năm

Lớp thứ năm là lớp giấy bìa để tạo hình dạng và dộ cứng cho hộp giấyLớp thứ năm là lớp giấy bìa để tạo hình dạng và dộ cứng cho hộp giấy

Lớp thứ sáu được làm từ nilon có tác dụng ngăn cản dộ ẩm từ bên Lớp thứ sáu được làm từ nilon có tác dụng ngăn cản dộ ẩm từ bên ngoài xâm nhập vàongoài xâm nhập vào

*** Giấy bìa cứng làm hộp ( bao bì ngoài ).*** Giấy bìa cứng làm hộp ( bao bì ngoài ).

Gồm nhiều loại bao bì gồm 1,2,3,5 và 7 lớpChủ yếu là bao bì carton

* * Bao bì carton 1 lớp:Bao bì carton 1 lớp:

Hộp giấy 1 lớp có kết cấu 1 lơp giấy. Nguyên liệu chủ Hộp giấy 1 lớp có kết cấu 1 lơp giấy. Nguyên liệu chủ

yếu là giấy Duplex tráng có định lượng từ 250-400g/m2yếu là giấy Duplex tráng có định lượng từ 250-400g/m2

* * Bao bì carton 2 lớp:Bao bì carton 2 lớp:

Hộp giấy 2 lớp có kết cấu : một lớp giấy mặt và một lớp giấy

sóng. Nguyên liệu là giấy Kraft nâu, giấy Duplex trắng…

* * Bao bì carton 3 lớp:Bao bì carton 3 lớp:

Hộp giấy 3 lớp có kết cấu : 3 lớp giấy gồm một lớp giấy mặt,một lớp

giấy sóng và một lớp giấy đáy. Nguyên liệu chủ yếu được sử dụng từ

giấy Kraft vàng đến giấy Duplex trắng có định lượng từ 130 – 180g/m2

* * Bao bì carton 5 lớp:Bao bì carton 5 lớp:

Hộp giấy 5 lớp có kết cấu : có kết cấu 3 lớp giấy: một lớp giấy mặt, hai

lớp giấy sóng, một lớp đáy cách giữa hai lớp sóng và một lớp đáy.

Nguyên liệu chủ yế được sử dụng từ giấy Kraft vàng đến giấy Duplex

trắng có định lượng từ 130 – 180g/m2

* * Bao bì carton 7 lớp:Bao bì carton 7 lớp:

Thùng carrton 7 lớp là loại thùng được cấu tạo bởi hai lớp ngoài và

5 lớp trong : 2 sóng và 1 phẳng. Loại thùng này được sản xuất trên

các loại giấy Việt Nam, giấy Đài Loan, giấy Thái.

*** Túi, giỏ xách bằng giấy bìa cứng*** Túi, giỏ xách bằng giấy bìa cứng

Bao bì sử dụng công nghệ UV thuỷ tinh tự phân huỷ,thân thiện với môi trường,

tạo bề mặt bóng láng như kiếng, phù hợp với các loại sản phẩm:

Dược, mỹ phẩm, thực phẩm, y tế …

3. Sản phẩm thích ứng

a. Giấy được tráng phủ các màng plastic hoặc màng nhôm

Giấy này có khả nằng chống thấm khí hơi rất cao ở mặt trong lẫn mặt

ngoài nhằm ngăn cản hàn toàn tác động của môi trường lên thực phẩm.

Ưu điểm của loại bao bì này là siêu nhẹ nhưng bền và dai.

Vỏ hộp được xếp thành 6 lớp khác nhau, 6 lớp của bao bì giấy được

thiết kế để mỗi lớp đều có những tác dụng nhất định trong việc bảo vệ

thực phẩm.

Bao bì giấy có thể bảo quản tốt vitamin, dưỡng chất hơn các loại bao bì

khác khỏi bị phân huỷ dưới ánh sáng mặt trời. Theo các chuyên gia, lượng vitamin đựng trong chai thuỷ tinh giảm đi

40% khi bị chiếu sáng trong vòng 12 giờ nhưng với Bao bì giấy, vitamin

không hề bị suy giảm

b. Bìa cứng làm hộp ( bao bì ngoài )

Bao bì giấy carotn đã giành vị trí tuyệt đối trong ngành thực phẩm và

phi thực phẩm

Bao bì carton mang lại nhiều thuận lợi :

- Dễ vận chuyển, xếp thành chồng với số lượng, lưu kho và trưng bày

- Độ cứng của carton bảo vệ bao bì tránh tổn thất

- Hình ảnh, chữ sống động, phong phú

Ngoài ra bao bì giấy còn có đặc tính khác là dễ tái chế

b. Bìa cứng làm hộp ( bao bì ngoài )

Bao bì giấy carotn đã giành vị trí tuyệt đối trong ngành thực phẩm

và phi thực phẩm

Bao bì carton mang lại nhiều thuận lợi :

- Dễ vận chuyển, xếp thành chồng với số lượng, lưu kho và trưng bày

- Độ cứng của carton bảo vệ bao bì tránh tổn thất

- Hình ảnh, chữ sống động, phong phú

Ngoài ra bao bì giấy còn có đặc tính khác là dễ tái chế

b. Túi, giỏ xách bằng giấy bìa cứng

Bao gồm những túi đựng thuộc đủ mọi kích thước được dùng nói chung là bao gói,vận chuyển, tích trữ hoặc bán cá hàng hoá => bao bì trung gian

4. Chức năng của bao bì giấy

*** Chức năng bảo vệ

Bảo vệ cho sản phẩm chống lại mọi tác động của môi trường bên ngoài :

khí hậu, vi sinh vật…

Đảm bảo cho người dùng biết rằng nội dung đã không có can thiệp,

thay đổi trong suốt dây truyền

*** Củng cố, lưu trữ, vận chuyển

Sản phẩm được đóng gói sau đó được nhóm lại để hình thành các đơn

vị xử lý cơ học lớn hơn.

Chức năng quan trọng nhất của bao bì giấy là chức năng vận chuyển

*** Phân phối, sử dụng, lưu trữ

Các đơn vị vận tải đước “ tách “ để hình thành các đơn vị phân phối

phù hợp với nhu cầu tiêu thụ của người dùng để tăng thời gian để, mở,

đóng, để cửa hàng…

Có thể kéo dài tuổi thọ của các sản phẩm dễ hư hỏng, bảo đảm các

vitamin và dinh dưỡng.

***. Chức năng thông tin

Mỗi gói là một phương tiện thông tin pháp luật

Người mua hàng muốn gì ở bao bì ???

- Yếu tố thẩm mỹ, “ nhan sắc “ của sản phẩm

- Thông tin trên bao bì : tên nhãn hiệu, nhà sản xuất, thành phần, hạn sử dụng….

- Sự tiện dụng : dễ mở, dễ sử dụng, dễ cất dữ…

***. Chức năng giao tiếp

Chất lượng của giấy và carton đóng vai trò quan trọng trong việc xác định và hấp dẫn thị giác của thương hiệu của một sản phẩm

*** Chức năng môi trường

Đó là chức năng tái chế rất hữu hiệu của bao bì giấy

Bao bì giấy , xin đừng vứt chúng