Upload
vuque
View
212
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
BARWY PRL-u
III konferencja historyczna 28 października 2014 r.
BARWY PRL-u III konferencja historyczna
„Barwy PRL-u”
to trzecia z cyklu
konferencji historycznych
organizowanych
w IV Liceum Ogólnokształcącym
im. Stefanii Sempołowskiej
w Lublinie
BARWY PRL-u
• I konferencja historyczna odbyła się w 2009 r. i dotyczyła
konfliktów wojennych we współczesnym świecie.
Dziwny świat
III konferencja historyczna
BARWY PRL-u
• II konferencja historyczna zorganizowana w 2011 r.
była podsumowaniem 10 – letniej realizacji projektu
o tej tematyce.
Wielokulturowość to proces
III konferencja historyczna
BARWY PRL-u
Aby lepiej rozumieć teraźniejszość
– trzeba znać przeszłość
III konferencja historyczna
Dla pokolenia urodzonego w wolnej Polsce, po
1989 roku – PRL to historia. Celem naszej konferencji
jest odtworzenie „Barw PRL-u”, by lepiej docenić
rzeczywistość w jakiej żyjemy, nauczyć się
współodpowiedzialności za demokrację i państwo.
Któż lepiej niż My, Polacy wie o kruchości
tych wartości, o tym iż nie są nam dane na
zawsze, a więc trzeba je chronić.
BARWY PRL-u
BARWY PRL-u III konferencja historyczna
Defilada wojsk polskich w Lublinie, 1944 r.
Ogłoszenie Manifestu PKWN
• Po zakończeniu II wojny światowej Polska znalazła się w strefie
wpływów Związku Radzieckiego. Uniemożliwiło to Polakom
odbudowanie niepodległego państwa.
BARWY PRL-u III konferencja historyczna
• Władzę w kraju, z pomocą radzieckiej armii, tajnej
milicji i wyborczych fałszerstw przejęła partia
komunistyczna PPR (później PZPR).
BARWY PRL-u III konferencja historyczna
Obrady Sejmu Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej
• Tak powstało nowe państwo, które komuniści nazwali
Polską Rzeczpospolitą Ludową. PRL była na pozór
zwyczajnym państwem, podobnym do innych
europejskich państw: suwerenna, prowadziła własną
politykę zagraniczną. Miała konstytucję, Sejm i rząd,
organizowała wybory, pracowały w niej sądy.
W rzeczywistości wszystko było fikcją.
BARWY PRL-u III konferencja historyczna
„Kolor komunizmu to przez czterdzieści lat
był czerwony kolor sztandarów(…).
Ale życie przez czterdzieści lat było szare.”
Jakub Karpiński
Między komunizmem a demokracją
Chotomów, 1992 r.
• Czy zdołamy te barwy dziś odtworzyć,
zrozumieć, zapamiętać?
BARWY PRL-u III konferencja historyczna
Krótkie spojrzenie na historię
IV Liceum Ogólnokształcącego
im. Stefanii Sempołowskiej
w okresie PRL-u
BARWY PRL-u III konferencja historyczna
Wacława Arciszowa,
założycielka i dyrektor szkoły
Nasze liceum wkroczyło
w powojenną rzeczywistość
początkowo jako prywatna szkoła
żeńska Wacławy Arciszowej. Ale
już 30 marca 1949 roku
Ministerstwo Oświaty poleciło
Kuratorium Okręgu Szkolnego
Lubelskiego sfinalizować wszelkie
formalności prawne związane
z przejęciem szkoły na rzecz
państwa.
BARWY PRL-u III konferencja historyczna
Siedziba szkoły do 1949 r.
Siedziba szkoły po 1949 r.
BARWY PRL-u III konferencja historyczna
Danuta Magierska
Trudne lata terroru
stalinowskiego odcisnęły
piętno na losach nauczycieli
liceum.
Pani Danuta Magierska,
charyzmatyczna bibliotekarka
naszej szkoły, została w 1951 r.
aresztowana przez władze
komunistyczne i skazana na
dwa lata więzienia za
tworzenie „nielegalnych’
organizacji młodzieżowych
i studenckich.
BARWY PRL-u III konferencja historyczna
Danuta Magierska
W latach przedwojennych
i w czasie wojny druhna
Danusia, jak ją nazywano, była
komendantką Hufca Harcerek
Lublin i działaczką Wojskowej
Służby Kobiet. W 1961 r. pani
Danuta Magierska została
zrehabilitowana przez sąd
i przywrócona do pracy.
BARWY PRL-u III konferencja historyczna
Wiec na dziedzińcu
Uniwersytetu Warszawskiego, marzec 1968 r.
Uroczystość
nadania szkole imienia
i wręczenia sztandaru,
kwiecień 1968 r.
Władze PRL-u dbały o to by na
kierowniczych stanowiskach byli ludzie, którzy
akceptowali linię partii. Rok 1968 wyraźnie
nam to ukazuje. Na uroczystości wręczenia
szkole sztandaru 20 kwietnia 1968 r. ówczesna
dyrekcja potępiła strajki studenckie na
Uniwersytecie Warszawskim.
BARWY PRL-u III konferencja historyczna
Władza również do uczniów kierowała
hasła propagandowe –
nauka miała budować nową,
lepszą przyszłość.
BARWY PRL-u III konferencja historyczna
Klasa IX, 1961 r.
BARWY PRL-u III konferencja historyczna
Lekcja geografii, 1977r.
BARWY PRL-u III konferencja historyczna
Klasa IV C, 1972 r.
BARWY PRL-u III konferencja historyczna
Matura 1948/49 r.
Tuż po maturze, 1955 r.
Szkoła wtedy, tak jak i dziś miała przede wszystkim
uczyć. Nauka odbywała się przez sześć dni w tygodniu. A na
maturze OBOWIĄZKOWE były takie przedmioty jak nauka
o konstytucji czy wiedza o Polsce i świecie współczesnym.
BARWY PRL-u III konferencja historyczna
Szare mundurki – znak rozpoznawczy „Czwórki”,
lata 70.
W socjalistycznej szkole uczniowie nie mogli
się zbytnio wyróżniać. A więc wszyscy mieli
mundurki szkolne. Obowiązkowym elementem była
też tarcza, a przodujący w nauce nosili dumnie
plakietki – wzorowy uczeń.
BARWY PRL-u III konferencja historyczna
Świat przyborów szkolnych
Teoretycznie elementem,
którym mógłby wyróżniać się
uczeń, był jego ekwipunek, ale
z tym też nie było najlepiej.
Większość przyborów szkolnych
wychodziła spod tej samej
matrycy. I tak wszyscy mieli
podobne plecaki, kredki,
zeszyty, a świat zeszytów też
wcale nie był kolorowy.
BARWY PRL-u III konferencja historyczna
1 maja 1973 r.
Szkoła w tamtych czasach miała oferować coś
więcej niż tylko edukację. Obowiązkowym punktem
programu wychowawczego był udział uczniów i nauczycieli
w pochodach pierwszomajowych.
BARWY PRL-u III konferencja historyczna
Klasa IIIA przy pracy, 1978 r.
Prace społeczne, 1949 r.
Szkoła realizowała również zasadę wychowania
przez pracę. Młodzież licznie uczestniczyła w hufcach
pracy. Dwa, a później jeden dzień były wolne od nauki,
ale przeznaczone na prace społeczne w Państwowych
Gospodarstwach Rolnych.
BARWY PRL-u III konferencja historyczna
Wpis w kronice szkolnej, 1978 r.
BARWY PRL-u III konferencja historyczna
Pijmy mleko!, 1977r.
Wprowadzono akcję - szklanka mleka dla każdego ucznia.
BARWY PRL-u III konferencja historyczna
Oszczędzaj w SKO!
Pieniądze można było oszczędzać w –
Szkolnej Kasie Oszczędności.
BARWY PRL-u III konferencja historyczna
ZMP
Władza ludowa dbała o ideologiczne wychowanie
młodych obywateli.
W szkole działały organizacje:
• Związek Młodzieży Polskiej
• Związek Socjalistycznej Młodzieży Polskiej
• Związek Harcerstwa Polskiego.
BARWY PRL-u III konferencja historyczna
Początek lat 80 –tych był dla Polski okresem
szczególnym. Życiem społecznym i gospodarczym
naszego kraju wstrząsały zmiany. Uczniowie nie byli
na nie obojętni. W kronice szkolnej z 1981 roku
pojawił się wiersz, poświęcony dyżurom szkolnym,
ale także wydarzeniom politycznym i społecznym
tamtych lat.
Budynek szkolny - lata 80.
BARWY PRL-u III konferencja historyczna
Gdańsk, rok 1980
Wiemy, co się w Gdańsku działo I co w sierpniu tam powstało To Solidarności związek W Polsce wprowadza porządek I choć stara się Wałęsa W sklepach nadal nie ma mięsa Ni wędliny, ani masła – Za to rosną wokół hasła Masz pracować także głową, Masz zbudować Polskę nową! Mówią wszyscy ciągle wokół, Że potrzebny nam jest spokój
Wpis z kroniki szkolnej, 28 marca 1981r.
BARWY PRL-u III konferencja historyczna
Krzysztof Gajda, To moja droga. Biografia Jacka Kaczmarskiego, 2009.
WOJCIECH STROŃ: „Generalnie lata siedemdziesiąte to nie były zabawne czasy. Ale nie dla nas –dwudziestolatków. Byliśmy w szkole podstawowej za czasów Gomułki. To był taki straszny, przaśny socjalizm. W momencie, kiedy zaczęliśmy dojrzewać, hormony buzowały, otwierała się czaszka i intelekt się wyrabiał. Wchłanialiśmy niesamowite ilości informacji, a przede wszystkim literatury, bo należymy do tego czytającego pokolenia. (…) Żyliśmy bardzo mocno dniem dzisiejszym. Dzięki temu każdy taki dzień przeżywało się bardzo intensywnie bardzo pięknie.”
Pokolenie barda „Solidarności” Jacka Kaczmarskiego,
tak wspomina swoją młodość…
BARWY PRL-u III konferencja historyczna
Jacek Kaczmarski
BARWY PRL-u III konferencja historyczna
Jacek Kaczmarski – Nasza klasa
Co się stało z naszą klasą? Pyta Adam w Tel-Avivie Ciężko sprostać takim czasom, ciężko w ogóle żyć uczciwie Co się stało z naszą klasą? Wojtek w Szwecji w porno-klubie Pisze: dobrze mi tu płacą za to, co i tak wszak lubię Za to, co i tak wszak lubię... Kaśka z Piotrkiem są w Kanadzie, bo tam mają perspektywy Staszek w Stanach sobie radzi, Paweł do Paryża przywykł Gośka z Przemkiem ledwie przędą - w maju będzie trzeci bachor Próżno skarżą się urzędom, że też chcieliby na Zachód Że też chcieliby na Zachód...
MIGAWKI z PRL-u
BARWY PRL-u III konferencja historyczna
Kadry z kultowego filmu „Miś” Stanisława Barei
Czy życie w PRL-u było tak zabawne jak w filmach Barei?
BARWY PRL-u III konferencja historyczna
Co pamiętają nasi rodzice?
Czego się bali? Co ich śmieszyło?
BARWY PRL-u III konferencja historyczna
Czy wydarzenia historyczne
okresu 1944 – 1989
są nam znane?
150 uczniów naszej szkoły we wrześniu 2014 r.
odpowiedziało na 10 pytań ankiety
BARWY PRL-u III konferencja historyczna
BARWY PRL-u III konferencja historyczna
Jakie są wspomnienia Twoich rodziców, dziadków
związane z jakością życia Twojej rodziny
w czasach PRL-u?
74%
12%
14%
były to trudne czasy
życie wówczas było
łatwiejsze
nie mam zdania
BARWY PRL-u III konferencja historyczna
Skąd czerpiesz wiedzę o okresie PRL-u?
32%
31%
21%
16%
relacje bliskich
lekcje historii i wos
w szkole
literatura/prasa/film
zasoby internetu
BARWY PRL-u III konferencja historyczna
Jak oceniasz przestrzeganie praw człowieka
w PRL-u?
82%
6%
0% 12%
często łamane
łamane sporadycznie
respektowane
nie mam zdania
BARWY PRL-u III konferencja historyczna
POLSKA RZECZPOSPOLITA LUDOWA
ZAPEWNIA OBYWATELOM
• równe prawa
• wolność sumienia i wyznania
• wolność zgromadzeń, wieców i manifestacji
• wolność słowa i druku
• wolność zrzeszania się
• nietykalność osobistą
Konstytucja Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej z 1952 r.
BARWY PRL-u III konferencja historyczna
Prawa człowieka, które Twoim zdaniem były
szczególnie często łamane w okresie PRL-u to:
prawo do posiadania prywatnej własności i jej
nienaruszalności
nietykalność osobista
wolność słowa – skrępowanie cenzurą
wolność wyznania
naruszanie prywatności
niemożność zaspokajania podstawowych potrzeb – brak
towarów, puste sklepy, sklepy dla prominentów i wybranych
grup np. górników, kasyna, Peweksy
więzienie lub internowanie ludzi myślących inaczej,
pragnących zmian, opozycjonistów
brak realnego wpływu na politykę rządu
BARWY PRL-u III konferencja historyczna
Prawa człowieka, które Twoim zdaniem były
w zadowalającym stopniu respektowane
w okresie PRL-u to:
prawo do nauki, widoczne w awansie społecznym
i likwidacji analfabetyzmu
prawo do opieki medycznej
BARWY PRL-u III konferencja historyczna
Czy znasz fakty historyczne, które świadczą
o łamaniu praw człowieka
w czasach Polski Ludowej?
czasy terroru stalinowskiego
prześladowania Żołnierzy Wyklętych
wydarzenia w Poznaniu 1956 roku
strajk studentów Uniwersytetu Warszawskiego 1968 roku
strajki w stoczni gdańskiej 1970
stan wojenny 1981 – 1983
ścieżki zdrowia 1976 roku w Radomiu
prześladowania opozycji politycznej
BARWY PRL-u III konferencja historyczna
Czy znasz konkretnych ludzi, którzy ucierpieli na
skutek prześladowań ze strony komunistów?
11%
15%
74%
w Twojej rodzinie
w Twojej miejscowości
osoby znane Ci z lekcji
historii
BARWY PRL-u III konferencja historyczna
ks. Jerzy Popiełuszko
Grzegorz Przemyk
Ryszard Siwiec
BARWY PRL-u III konferencja historyczna
Czy tam, gdzie mieszkasz są miejsca pamięci
związane z łamaniem praw człowieka w PRL-u?
39%
0%
26%
30% 5%
tablica upamiętniająca
muzeum
pomnik pamięci
nazwa ulicy
nie odpowiedziało
BARWY PRL-u III konferencja historyczna
BARWY
BARWY PRL-u III konferencja historyczna
Przestrzeganie praw człowieka w czasach
III Rzeczpospolitej
91%
2%
7%
znacząco się poprawiło
pogorszyło się
nie zmieniło się
BARWY PRL-u III konferencja historyczna
Najwyższą wartość ma dla nas
prawo człowieka do
słowa
wyznania
odmienności
prywatności
:
BARWY PRL-u
BARWY PRL-u III konferencja historyczna
Pana dr hab. Dariusza Magiera
Archiwum Państwowe w Lublinie
Oddział w Radzyniu Podlaskim
Pana dr Marcina Dąbrowskiego
Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Lublinie
Pana dr Marcina Kruszyńskiego
Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Lublinie
Na konferencji gościliśmy:
ARCHIWUM PAŃSTWOWE
W LUBLINIE
BARWY PRL-u III konferencja historyczna
Zawartość republiki w republice ludowej.
Wartości republikańskie w PRL
Pan dr hab. Dariusz Magier wygłosił wykład:
BARWY PRL-u III konferencja historyczna
Pan dr Marcin Dąbrowski
zapoznał nas z problematyką
Stanu wojennego jako apogeum
łamania praw człowieka
BARWY PRL-u III konferencja historyczna
Pan dr Marcin Kruszyński
udzielił odpowiedzi na pytanie
Czy rzeczywistość PRL to
MATRIX ?
BARWY PRL-u III konferencja historyczna
Wyrwij murom zęby krat
Zerwij kajdany, połam bat
A mury runą, runą, runą
I pogrzebią stary świat!
BARWY PRL-u
III konferencja historyczna
28 października 2014r.
W prezentacji wykorzystano:
1. Materiały ze stron internetowych:
• http://www.nieznanahistoria.pl/szkola-w-prl/
• http://www.polskaprl.rejtravel.pl/szkola.htm
• http://www.polskaprl.rejtravel.pl/plakaty.htm
• http://www.polityka.pl/galerie/1529691,1,szkola-w-prl---galeria.read
• http://teatrnn.pl/leksykon/node/283/polski_komitet_wyzwolenia_narodowego_w_lublinie
• http://teatrnn.pl/leksykon/node/3400/walki_o_lublin_w_lipcu_1944_roku
• http://www.kaczmarski.art.pl/
• http://www.ceo.org.pl/pl/koss/news/flagi-wolnosci-truskawki-radosci
2. Zapisy i zdjęcia z kronik szkolnych IV Liceum Ogólnokształcącego
im. Stefanii Sempołowskiej w Lublinie.
3. Fotografię nr 12 „Starówka, zamek i wyrosłe za nim nowe miasto” Edwarda Hartwiga
z albumu „Lublin”, Warszawa 1983.
Prezentację przygotowali: Adrian Tylec, klasa 3A
Małgorzata Badurowicz