Bengkel Kemahiran Hidup

Untuk menjalankan tugasan bagi soalan kedua ini, saya telah melawati sebuah sekolah iaitu SK

Satu Sultan Alam Shah, yang terletak di Bandaraya Petaling Jaya, Selangor. Saya melawati

sekolah ini berdasarkan cadangan seorang kenalan yang juga merupakan guru Kemahiran Hidup

di sekolah tersebut iaitu En Ismady b Mohamad. Beliau telah banyak membantu saya dengan

membawa saya mengunjungi bengkel Kemahiran Hidup beliau yang saya sifatkan sebagai

‘sangat bagus dan teratur’.

Menurut beliau, bagi memastikan bengkel Kemahiran Hidup menepati spesifikasi dan mematuhi

standard pengurusan ruang kerja yang berkesan, ianya dapat dicapai berdasarkan program 5S.

Program 5s ialah (1) sisih, (2) susun, (3) sapu, (4) seragam dan (5) sentiasa amal.

Contoh bengkel Kemahiran Hidup yang menggunakan konsep ruang kerja 5s

Secara ringkas, saya akan terangkan bagaimana seseorang guru Kemahiran Hidup boleh

menggunakan konsep ini dalam pengelolaan kekemasan bengkel atau ruang kerja mereka. Saya

juga sertakan sekali beberapa keping gambar sebagai lampiran bagi memudahkan penjelasan

mengenai pengurusan bengkel Kemahiran Hidup.

Sisih

Sisih bermaksud mengasingkan barang-barang yang tidak diperlukan di tempat kerja dan

membuangkannya. Terdapat dua kategori iaitu bahan yang diperlukan dan bahan yang tidak

diperlukan. Bahan yang diperlukan terbahagi pula kepada beberapa ciri iaitu (1) bahan yang

tidak diperlukan tetapi mesti disimpan, (2) bahan yang kadangkala perlu digunakan semula dan

(3) bahan yang digunakan selalu. Contoh barang-barang ini ialah seperti reja kayu boleh

digunakan untuk mengalas projek semasa menggunakan ragum atau proses mencabut paku. Ini

boleh mengelakkan projek daripada rosak. Contoh yang kedua ialah seperti kertas las. Kertas las

yang telah digunakan boleh digunakan semula untuk melicinkan permukaan kayu atau logam

yang disapu lapisan pertama. Bahan yang tidak diperlukan juga terbahagi kepada beberapa cirri

seperti (1) bahan yang tidak diperlukan dan senang dibuang, contohnya, reja kayu kecil dan

berus cat, (2) bahan yang ada nilai untuk dijual, seperti tin cat dan lebihan potongan aluminium,

dan (3) bahan tiada nilai tapi kos tinggi untuk dihapuskan seperti minyak hasil daripada kerja

servis dan gris yang telah digunakan.

Susun

Susun barang-barang yang diperlukan dengan teratur supaya ianya mudah diambil untuk

digunakan. Asingkan bahan-barang kepada tiga peringkat iaitu pertama bahan yang selalu

digunakan dan kedua, bahan yang kadangkala digunakan. Bagi bahan yang selalu digunakan,

cara kendaliannya ialah ianya mesti disimpan dalam stor dengan pengenalan yang jelas.

Contohnya alatan mesin mudah alih dan alatan tangan. Adakan panel alatan dan juga kabinet

alatan. Manakala bagi bahan yang kadangkala digunakan pula, cara kendaliannya ialah ianya

perlu ditempatkan dalam stor atau jauh sedikit daripada panel alatan.

Papan Panel Alatan Tangan dihias dengan menarik dan tersusun rapi.

Sapu

Pastikan bengkel sentiasa dalam keadaan bersih, tiada habuk di atas lantai, mesin dan perkakas.

Cara kendaliannya ialah dengan mengadakan jadual tugas untuk menyapu lantai, menyapu

minyak pada alatan logam, dan mengelap kelengkapan alatan seperti mesin gerudi.

Seragam

Setiap guru dan pelajar yang menggunakan bengkel mesti tahu peranan yang mesti dilaksanakan.

Ini bertujuan supaya keadaan bengkel sentiasa dalam keadaan teratur, kemas dan bersih. Amalan

penggunaan bengkel mesti dipatuhi walau siapapun yang menggunakan bengkel mengikut

prosedur yang betul.

Sentiasa Amal

Kerja-kerja rutin mesti dilakukan mengikut kaedah yang telah ditetapkan. Contohnya menyusun

alatan, menjaga kebersihan, melakukan kerja pengasingan barang-barang yang tidak diperlukan

di tempat kerja dan membuangkannya.

Bilik Kemahiran Hidup perlulah menjadi sebuah bilik yang sangat kondusif untuk pengajaran

dan pembelajaran. Peranan guru-guru yang mengajar mata pelajaran Kemahiran Hidup adalah

sangat penting bagi memastikan bengkel KH ini sentiasa sedia untuk digunakan secara kondusif

dan menarik. Bagi memastikan bengkel KH digunakan dengan baik dan teratur, peraturan am

penggunaan dan keselamatan bengkel mestilah dipamirkan. Berikut merupakan beberapa contoh

peraturan tersebut.

1. Masuk setelah mendapat kebenaran dan arahan daripada guru

2. Pakai pakaian yang sesuai dan memakai kasut getah

3. Jangan berlari dan bermain di dalam bengkel

4. Jangan menyentuh alatan dan mesin tanpa mendapat kebenaran dan penyeliaan daripada

guru

5. Duduk dan bekerja ditempat yang telah ditetapkan

6. Jika berlaku kemalangan atau kecederaan , segera beritahu guru yang berkenaan

7. Pastikan bengkel dalam keadaan selamat dan selesa ketika penggunaannya dan bersih

serta kemas sebelum meninggalkannya.

Carta yang digunakan untuk memaparkan cara pemakaian yang betul semasa dibengkel

Kemahiran Hidup

Papan maklumat yang sangat berinformasi.

Peti Pertolongan Cemas perlu ada di dalam bengkel Kemahiran Hidup untuk digunakan semasa

memberikan rawatan kecemasan kepada pelajar.

Berikut merupakan peraturan keselamatan di bengkel Kemahiran Hidup yang perlu diberi

perhatian khusus oleh guru dan juga murid yang menggunakan bengkel KH ini.

1. Bengkel haruslah memberikan keutamaan kepada keselamatan.

2. Pengguna bengkel mestilah selamat sebelum menggunakan , semasa menggunakan dan

selepas menggunakan bengkel dan segala peralatan di bengkel

3. Guru dan pelajar mestilah tahu bagai mana bertindak apabila berlaku

I. Kecederaan dan kemalangan

II. Kejutan elektrik

III. Kebakaran

4. Bengkel perlu ada peti kecemasan yang mengandundi ubat luka dan sapuan untuk lecur

serta kain balutan untuk kecederaan ringan.

5. Jika berlaku kecederaan yang serius dan teruk hendakan dilaporkan kepada guru bertugas

dan terus dirujuk kepada hospital yang terdekat

6. Bengkel juga mesti mempunyai alat pencecah kebakaran yang berfungsi disetiap bengkel.

Alat pencegah kebakaran mestilah digantung ditempat mudah dilihat dan mudah dicapai.

7. Jika berlaku kebakaran besar hendaklah keluar dengan segera mengikut pelan kecemasan

kebakaran dan memanggil bomba melalui talian kecemasan 999

8. Jika berlaku sebarang kejutan elektrik, hendaklah dimatikan suis utama terlebih dahulu

atau menekan suis keselamatan bengkel

9. Jangan sentuh mangsa kejutan dengan tangan, gunakan kayu kering untuk mengalih

mangsa daripada benda atau wayar yang menjadi punca kejutan elektrik

Dalam proses pengajaran dan pembelajaran mata pelajaran Kemahiran Hidup yang berbentuk

amali, penggunaan bengkel dan bilik-bilik khas amat diperlukan. Selain daripada itu, bengkel

juga digunakan untuk menyimpan dan menempatkan alatan tangan dan mesin serta bahan-bahan.

Kesemua peralatan dan bahan tersebut perlu disusun dan diselenggara dengan baik.

Penyelenggaraan adalah satu proses yang perlu dilakukan terhadap peralatan dan mesin bagi

menentukan jangka hayatnya selain daripada selamat digunakan (Yahya, 1989).

Pengurusan bengkel yang sistematik amat diperlukan bagi memastikan kelancaran perjalanan

dan keberkesanan proses pengajaran dan pembelajaran. Untuk mendapatkan suasana dan

keadaan bengkel yang rapi, ceria dan harmonis, masa yang lama diperlukan. Keadaan ini akan

menyebabkan beban guru kemahiran Kemahiran Hidup bertambah. Di samping itu juga,

pengurusan bengkel merupakan satu bidang yang perlu ditekankan kerana aktiviti-aktiviti

pengurusan boleh mempengaruhi hasil kerja dan kepuasan kepada perlaksanaan program dan

pengguna.

Guru yang rajin dan tekun akan dapat menggunakan kreativitinya untuk menghias bengkel

dengan maklumat yang berguna untuk menceriakan bengkel dan membantu p & p guru supaya

lebih berkesan.

Hiasan dinding dengan menggunakan gambar alatan tangan yang berlabel nama alatan

Pengurusan bengkel melibatkan perancangan dan pengendalian bengkel yang meliputi proses-

proses menyediakan kemudahan asas (seperti pendawaian, pengudaraan dan perpaipan),

penyusunan ruang untuk peralatan utama, penyusunan perabot di dalam ruang kerja, kedudukan

stor, laluan keselamatan dan penggunaan warna di dalam bengkel. Pengurusan bengkel juga

melibatkan pengurusan alatan dan bahan yang meliputi pengurusan, pemilihan dan kawalan

alatan (perancangan pembelian alat, pemilihan alatan dan kelengkapan, spesifikasi alatan; kaedah

penyusunan dan penyimpanan alat; dan kawalan alatan).

Tugas-tugas ini dijalankan secara khusus sebagai satu profesion lain. Pengurusan bengkel

memerlukan guru-guru yang berpengetahuan dan berpengalaman dalam hal pengurusan bengkel

supaya kerja-kerja penyelenggaraan dapat dijalankan dengan lancar dan sempurna.

Tanggungjawab guru Kemahiran Hidup bukan setakat melaksanakan proses pengajaran dan

pembelajaran, tetapi juga melibatkan tanggungjawab guru dalam pengendalian bengkel bagi

memastikan prestasi pelajar-pelajar meningkat serta cemerlang selaras dengan kehendak

kerajaan menjadikan Malaysia sebuah negara maju pada tahun 2020.

Rujukan

Amalan Pengurusan Dan Penyelenggaraan Bengkel Dalam Kalangan Guru-Guru Kemahiran Hidup Bersepadu di 12 Buah Sekolah Menengah Di Negeri Perlis. Dimuatturun pada 5 Mac 2012 daripada http://www.fp.utm.my/ePusatSumber/pdffail/ptkghdfwP/ZAINOLBP050214D2008TTP.pdf

KemahiranHidup2U. Dimuatturun pada 5 Mac 2012 daripada

http://kemahiranhidup2u.blogspot.com/2010/09/pengurusan-bengkel-kemahiran-hidup.html

Pusat Perkembangan Kurikulum (2002). Huraian Sukatan Pendidikan KH KurikulumBersepadu Sekolah Rendah. Kuala Lumpur: PPK

Pusat Perkembangan Kurikulum (2000). Sukatan Pendidikan KH Kurikulum Bersepadu SekolahRendah. Kuala Lumpur: PPK

Sebutir Mutiara : Nota Padat Kemahiran Hidup. Dimuatturun pada 5 Mac 2012 daripada

http://imann9969.blogspot.com/2009/03/nota-padat-kemahiran-hiduphbls1103.html