Birinci Üç Ay Ultrasonografi

Dr.Mehmet ULUDOĞAN

İlk Trimester Prenatal

Tanı

Kromozomal anomali

Yapısal anomali

{

Amaç

• Viabilite• Gebelik yaşının saptanması• Fetus sayısı• Koryonisite-amnionisite• Birinci üç ay anoploidi tesbiti-NT-nazal kemik ölçümü• Organ muayeneleri-görülebilecek fetal anomalilerin

tesbit• İntrakranial translusensi-IT• Doppler ?

U/S cihazının özellikleri

• TA-TV prob• Akustik power ayarlanabilir olmalı• Freeze frame ve zoom kapasitesi olmalı• Elektronik kaliper 0.1 mm olmalı• Verileri depolayabilmeli

Gebelik haftası

• IVF gebelikleri hariç konsepsiyon tam olarak bilinemediğinden

• 10-14 hafta arası gebelik yaşı tesbiti• İlk trimesterde gebelik haftası bir çok

parametre ile ölçülebilir - en doğru sonuç CRL ölçümü ile

Gestasyonel kese

• Ortalama gebelik kesesi çapı SAT ten 35 gün sonra görülebilir

• 3 ortogonal plan ölçülerek hesaplanır• Kese görülüp embryonun görülemediği

durumlarda şikayeti olmayan olgularda bekleyici olmak gerekir

Zigosite - korionisite

Muayene guideline-viabilite

• Embryo 1-2 mm iken görülebilir• Günde 1 mm büyür• Sefalik-kaudal kısımlar 12 mm olduğunda ayırd

edilebilir• 2 mm den sonra kardiak aktivite görülebilir• 2-4 mm arası %10-15 fka görülemiyebilir

CRL

• İdeal ölçüm embryo horizontal iken yapılmalı• Görüntü büyütülmeli• Fetus nötral pozisyonda olmalı• Elektronik ölçüm yapılmalı, son noktalar net

olarak görülmeli

BPD ve HC

• 10 haftadan itibaren orta hat, interhemisferik fissur ve koroid pleksuslar görülebilir

• 13 haftadan sonra talamus ve 3 ventrikül görülebilir

• İlk üç ayda BPD ölçümü dıştan içe yapılabilir• AC ve FL de ölçülebilirse de pek tercih edilmez

11-13+6-ULTRASONU ANATOMİK TARAMA

• BAŞ• KAFA KEMİKLERİ• FALKS• CPC VENTRİKÜLLERİ DOLDURUR• BOYUN-SERVİKAL KİST• NT• GÖZLER VE LENS• NAZAL KEMİK• PROFİL-MANDİBULA• DUDAKLAR• VERTEBRAL SPİNE(longitudinal

and axial)*• CİLT BÜTÜNLÜĞÜ

• GÖĞÜS SİMETRİK AKC• EFFÜZYON-KİTLE• KALP AKTİVİTESİ• 4 KADRAN• SOLDA MİDE• MESANE• BÖBREKLER• KORD İNSERSİYONU• UMBİLİKAL DEFEKT KONTROLÜ• ÜÇ SEGMENTLİ 4 EKSTREMİTE• ELLER VE AYAKLAR• PLASENTA• 3 DAMARLI UMBİLİKAL KORD Optional structures. Modified from Fong et al.28, McAuliffe

Sonografik Fetal anatomi-baş

• Kafa kemiği ossifikasyonu 11 hafta sonunda aksial ve coronal planda inceleme gerekir

• Lateral ventriküllerin içerisi koroid pleksus ile dolu

• Simetrik, interhemisferik fissur ile ayrılmış olarak görülür

• Bu haftada CC, serebellum henüz tam olarak oluşmadığından değerlendirilemez

Sonografik Fetal anatomi-baş

• Gözler ve lens gözlenebilir,• Fetal profil, nazal kemik, mandibula, ağız ve

dudaklar ayırd edilebilir-normal görülseler de ileri haftalarda kontrol gereklidir

Burun ve dudaklar

Sonografik Fetal anatomi-vertebra

• Longitüdinal ve aksial planlarda yapılmalı, sırt önde olmalı

• Cilt devamlılığı gösterilmeli• İlerleyen haftalarda muayene tekrarlanmalıdır• BPD < %5 persantil ise özel dikkat gösterilmeli

Vertebra

İntrakranial translusensi-IT

Sonografik Fetal anatomi-toraks

• Akciğerler homojen olarak izlenmeli• Yer kaplayan lezyon-kist yönünden araştırılmalı• Diafragma devamlılığı ve kalbin yeri

saptanmalı-CDH• Mide ve karaciğerin yeri saptanmalı

Sonografik Fetal anatomi-kalp

• Kalbin pozisyonu-levocardi • Bir çok kalp anomalisi bu haftada görülebilirse

de rutin değerlendirmenin parçası değildir• Güvenlik nedeni ile rutin inceleme sırasında

Doppler önerilmemektedir.

Kalp 4 kadran

Sonografik Fetal anatomi-batın

• Mesane ve mide hipoekojen • Midenin solda gözlenmesi-normal situs

viseralis• 12 haftada mesane görülmeli• Her iki böbrek ve pelvis renalisler görülebilir• 12 haftadan sonra kord insersiyonu görülmeli-

fizyolojik herni 11 haftaya kadar izlenebilir

Böbrekler ve mide

Sonografik Fetal anatomi-kord

• Kordun insersiyonu gözlenmeli• Mesane etrafında arterler Renkli doppler ile

saptanabilir, • Kord üzerinde kist olup olmadığı incelenir

Kord insersiyonu

Sonografik Fetal anatomi-ekstremiteler

• Her iki üst ve alt ekstremiteler • Her iki el ve ayak • El parmaklarının terminal falanksları 11

haftadan sonra görülür

Ayak

Sonografik Fetal anatomi-genital

• Mid sagital planda görüntülenebilir-klinik amaçlarla kullanılması için yeterli olmayabilir

Kromozomal değerlendirme

• NT ölçümü ile yapılmakta• hCG ve PAPP-A eklenmesi • Nazal kemik, triküspit doppler, DV doppler

tarama performansını artırıyor

Serum marker’ları

Free -hCG

PAPP-A

AFP

hCG

uE3Inhibin-A

İlk trimester

2.trimester

USG• Korionisite

• CRL

• NT

• NK

Prenatal Tanı: Kromozomal anomali taraması

NT ölçümü

• Uzmanlar ya da NT ölçümü için sertifiye olanlarca yapılmalı-TA-TV yolla yapılabilir

• Fetal baş toraksı içerisine alacak şekilde, nötral pozisyonda-sajital kesitte yapılmalı

• Amniotik membran fetustan ayrı olarak görülmeli

• Fetal yüzde burun ve palate izlenmeli• Ölçüm 0.1 mm hassasiyetinde olmalı

NT ölçümü

• 1-Kaliperler aynı düzlemde, içten içe nukal membran ile servikal spine kenarındaki yumuşak doku arasını ölçecek şekilde yapılmalı

• 2-Birden fazla ölçüm yapıldı ise risk belirlemede en yüksek olan göz önüne alınmalı

Kromozom normal > NT

• Kardiak defekt• Düşük• Fetal ölüm• Fetal malformasyon ve genetik sendromlarla

ilişkili

Yüksek NT nedenleri

• Kardiak disfonksiyon> büyük damar anomalileri• Baş ve boyunda venöz konjesyon• Ekstrasellüler matrikste artış• Lenfatik drenaj anomalileri• Fetal akinesi sendromları• Anemi • Konjenital infeksiyonlar• Hipoproteinemi

Kalp anomali oranı

• NT 2.5-3.5 mm olanlarda 1.6/100• NT 3.5 mm > 7.5/100 NT %99 persantil üzerinde olan fetuslarda kalp anomali oranı 1/16

NT yüksek fetuslar

• NT %95-99 olan fetusların %90 normal • NT 3.5-4.5 olan fetusların %70 normal• NT 4.5-5.5 mm olan fetusların %50 normal,• NT 6.5 mm olan fetusların %15 normal

Servikal kist

NT ölçümü Servikal kist varlığı

DV’ta Ters A dalgasıNormal fetusların %3-20 sinde Anöploidik fetusların %60-90

İntra-ekstra uterin yapılar

• Uterus şekil bozuklukları, septum, sineşiler, myoma

• Adnekslerde yer kaplayan lezyonlar saptanmalı

İntra-ekstra uterin yapılar

• Plasenta yapısı değerlendirilmeli, yer kaplayan lezyon, kistik oluşumlar, subkoryonik sıvı-kan not edilmeli

• Plasentanın serviksle ilişkisi bu haftada önemli değil, previa tanısı konulmamalı

• Eski C/S olgularında mesane ile uterin skar arasınadki doku gözlenmeli, şüpheli olgular daha sonra değerlendirilmelidir

Koryonik bumps-tümsek

• Sıklık %0.15 • olumsuz fetal prognoz 2 kat artar• Erken doğum ile ilişki gösterilmemiş

Koryonik bumps

Sonuç

• İlk üç ay sonografi ile sadece kromozom hastalıkları değil birçok anomali tanısı mümkün-özendirilmeli, TVUS ile tanı başarısı artar

• NT yüksek saptanan olgularda kromozom normal olanlarda yapısal ve genetik sendromlar olabilir

• Nazal kemik görülemediğinde birkaç gün sonra kontrol edilmeli

Teşekkür ederim