Przepisy na rybkę

BIULETYN LATO 2014

Turystyka kajakowa Szlak Melchiora Wańkowicza Szlak kajakowy rzeki Nidki „Kajakiem przez tunel” – między jeziorami Ublik Mały i Ublik Wielki

Mini przewodnik po plażach regionu

Wyprawa w dzikie i nieznane miejsca Puszczy Piskiej

Questy

Wieża ciśnień w Piszu

Wykopaliska w Gminie Piecki

Trochę kultury

POLECANEIMPREZY

CYKLICZNE

2

• Śluza w Guziance – wybudowana w roku 1879. Szero-kość wrót śluzy wynosi 7,5 m, natomiast długość ko-mory wynosi 44 m i  utrzymuje 2-3 metrową różnicę poziomu wody. Wrota śluzy otwierane są napędem elektrycznym. Stanowi bardzo ważny węzeł komunika-cyjny na szlaku Wielkich Jezior Mazurskich.

• Leśniczówka Pranie – muzeum Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego. Miejsce upamiętnia poetę, który kil-kukrotnie bywał tu u ówczesnego leśniczego, w latach 1950-1953. W sezonie turystycznym są tu organizowa-ne ciekawe wieczory poetyckie i koncerty poezji śpie-wanej w celu przypomnienia osoby Poety.

• Pisz – Kościół św. Jana Chrzciciela z wieżą pochodzą-cą z 1694 r.; neogotycki Ratusz z 1900 r.; pozostałości dawnego zamku krzyżackiego, Kamienna Baba

• Warto zwrócić uwagę na powstałe na trasie szlaku questy – nową formę turystyki. Polega ona na tworze-niu nieoznakowanych szlaków turystycznych, nawiązu-je do gier patrolowych, gier miejskich oraz podchodów.

Więcej o questach w na str. 5.

Nidka to wprawdzie mała, ale fascynująca i zupełnie jesz-cze nieodkryta przez turystów rzeka, łącząca Ruciane Nidę z Wygrynami. Szlak ten nie należy do najłatwiejszych, m.in. ze względu na leżące w wielu miejscach w poprzek rzeki drze-wa (w większości ścięte przez bobry), czy konieczność prze-noszenia kajaków, co jednak nadaje smaczku całej wyprawie. Na jego pokonanie trzeba przeznaczyć około 4-5 godzin. Trasa spływu jest niezwykle malownicza. Można podziwiać m.in. wyspy trzcinowe, olchy, topole, potężne sosny i dęby, a także bobry, perkozy, kormorany, bunkry z czasów II woj-ny światowej. Szczegółowy opis trasy znajduje się na stronie: www.lotmp.pl.

Wyprawa rozpoczyna się od brzegu jeziora Ublik Mały, któ-re przez miejscowych nazywane jest „Zielonym” lub „Szma-ragdowym Jeziorkiem”. Przy jego porośniętych lasem brze-gach znajduje się wiele źródeł. Największe z nich, położone w pobliżu pola biwakowego, posiada właściwości lecznicze. Malownicza trasa kajakowa prowadzi przez kilkudziesię-ciometrowy tunel łączący jeziora Ublik Mały i Ublik Wiel-ki. Tuż po wpłynięciu na drugie z jezior można podziwiać położony w  pobliskiej wsi dziewiętnastowieczny dwór, w którym dziś mieści się hotel. Wieś Ublik to jedno z naj-spokojniejszych oraz najbardziej malowniczych miejsc w  Krainie Wielkich Jezior Mazurskich. Nieopodal hotelu znajduje się cmentarz ewangelicki z  bramą w  stylu neo-gotyckim. W  pobliżu można odwiedzić galerię rękodzieła Manufaktura Górecka.

Dalsza trasa prowadzi przez pięknie położone i najgłębsze w gminie Orzysz jezioro Buwełno. Po drodze mija się wieś Cierzpięty.

Szlak kajakowy Melchiora Wańkowicza został wyznaczo-ny przez samego pisarza. W 1935 r. odbył on wraz z córką Moniką podróż po Warmii i Mazurach. Prezentowaną trasę przemierzyli kajakiem, który nazwali „Kuwaka”. Owocem tej wyprawy był reportaż „Na tropach Smętka”, w  którym Wańkowicz opisał życie mieszkańców regionu. Przez długi czas pozostawał on jedynym utworem dotyczącym Mazur i Mazurów – ich podejścia do życia, wierzeń, a także specy-ficznego, polsko-niemieckiego języka.

Ważnym punktem na Szlaku Wańkowicza jest Pisz, gdzie znajduje się jedyny w Polsce pomnik tego Mistrza Repor-tażu. Postawiony został przez wdzięcznych mieszkańców miasta w 75. rocznicę wydania książki. Monument składa się z dwóch części, z których jedna znajduje się na nabrzeżu rzeki Pisy przy parku, natomiast druga na brzegu przy bul-warze nadrzecznym.

Atrakcje turystyczne na szlaku:

• Wojnowo – cerkiew pod wezwaniem Zaśnięcia Matki Bo-żej zbudowana na wzór drewnianych świątyń z central-nej Rosji; Godny uwagi jest położony nad jeziorem Duź Klasztor Staroobrzędowców wybudowany w poł. XIX w.

• Ukta – warto zobaczyć tu światowej klasy dzieło – rene-sansowy obraz znajdujący się w neogotyckim kościele Podwyższenia Krzyża z 1845 r., przedstawiający scenę opłakiwania Chrystusa przed złożeniem Go do grobu.

• Bartlewo – „Galindia” skansen Galindów, restauracja i hotel. Wystrój wnętrz i zagospodarowanie terenu na-wiązują do dawnej kultury Galindów. Na życzenie tury-stów inscenizowane są obrzędy oraz zajęcia Galindów, m.in. napady rabunkowe na przejeżdżających autoka-rem turystów.

Turystyka kajakowa –szlak kajakowy Melchiora Wańkowicza

Szlak kajakowy rzeki Nidki

Kajakiem przez tunel między jeziorami Ublik Mały i Ublik Wielki

Pracownia ceramiczna Manufaktura Górecka znajduje się we wsi Ublik, między jeziorami Ublik Wielki oraz Ublik Mały. Galeria rękodzieła znajdu-je się nad samym jeziorem, a okolica zachęca do wycieczek pieszych bądź rowerowych. W ofercie galerii znaleźć można ręcznie malowaną ceramikę (m. in. talerze, patery, misy, miseczki, podstawki pod naczynia, kubki itp.), kafle, biżuterię (m.in. ręcznie malowane korale, korale ceramiczne), torby, czapki, obrazki, itp. Wszystko robione jest ręcznie, ceramika wypalana jest w piecu, co nadaje jej niepowtarzalny charakter. W 2012 r. Manufaktura Górecka z Ublika otrzymała statuetkę w kategorii „Najlepszy Produkt i Usługa Warmi i Mazur” – Kafle Mazurskie.

Ublik 11, tel. +48 602297077, www.manufakturagorecka.pl

Gmina Orzysz skrywa w sobie wiele tajemnic, również tych pochodzących z już odległych czasów drugiej wojny światowej. Wśród nich znajduje się bunkier Orzysz, zbudowany w gęstym borze, podzielonym licznymi okopami pod Cierzpiętami. To kompleks bunkrów, zawierający kilka schronów, z któ-rych każdy posiada inny parametr. Różnią się przede wszystkim liczbą wejść, pomieszczeń, wylotów. Każdy zbudowany jest z żelbetonu i posiada grube, kilkumetrowe ściany.

Manufaktura Górecka

Bunkry pod Cierzpiętami

Trasa szlakuTrasa: Spychowo – Jezioro Zdróżno – Jezioro Liplik – Jezioro Mokre – Rzeka Krutynia – Wojnowo – Ukta – Jezioro Gardyńskie – Rzeka Czarna – Jezioro Bełdany – Jezioro Guzianka – Ruciane-Nida – Jezioro Nidzkie – Jezioro Wiartel – Pisz – Rzeka Pisa – Dobry Las – Nowogród

Dystans 188 km

Trasa szlaku:Trasa: Ruciane-Nida – Dybówek I – Wygryny/Borek – Jezioro Wygryńskie – Zatoka Wygryńska/Jez. Bełdany – Wygryny

Zalecany start: Ruciane-Nida, ul. Gałczyńskiego 2a (dogodny parking przy Zespole Szkół Samorządowych i boisku sportowym „Orlik”)

Dystans: 14,3 km

Wypożyczalnie kajaków:

ABC Aktywny Wypoczynek Ukta, tel. +48 691290961

Kajaki Centrum Ukta, tel. +48 87 4257340

NEMO – baza kajakowa Ukta, tel. +48 697215277

„Szuwarek” – kajaki Ukta 68/2, tel. +48 691290961

Czarter jachtów Iznota, tel. +48 87 4236312

Ośrodek Turystyki Wodnej Ruciane-Nida, Al. Wczasów 17, tel. +48 87 423 10 12

Jacht Serwis „Pod Dębem” Ruciane-Nida, tel. +48 87 4236621, +48 601840658

NBP Guzianka Ruciane-Nida, ul. Guzianka 7, tel. +48 87 4240600

Villa Plaza Ruciane-Nida, ul. Wiejska 35a, tel. +48 509504907

3

W okolicach rozciąga się rezerwat przyrody Nietlickie Ba-gna. Położony jest on między jeziorami Niegocin i  Śniar-dwy. Bagna Nietlickie wchodzą w skład sieci Natura 2000. Jest to obecnie największe i najlepiej zachowane torfowisko niskie w tym rejonie. To teren chroniony także jako obszar specjalnej ochrony ptaków. Bagna Nietlickie są jednym z nielicznych dużych obszarów bagiennych na Warmii i Ma-zurach, które przetrwały do naszych czasów.

Kolejną atrakcją na trasie jest dwukilometrowy transport lądowy kajaków na odcinku pomiędzy jeziorami Buwełno i Tyrkło. Jezioro Tyrkło jest bardzo spokojne i mało uczęsz-czane przez żeglarzy mimo, iż łączy się ze Śniardwami. Na brzegu obu akwenów leży Okartowo. To bardzo atrakcyjna turystycznie mazurska wieś, w której warto zobaczyć wiej-ski kościółek z kamienia polnego zbudowany w 1799 r. na starych fundamentach świątyni krzyżackiej z 1500 r. Około 2,5 km od Okartowa znajduje się wysoki kopiec, z którego roz-ciąga się rozległy widok na jeziora Śniardwy i Tyrkło. Jest to średniowieczne, najprawdopodobniej staropruskie, grodzisko.

Na jeziorze Śniardwy, zwanym Mazurskim Morzem, można zakończyć wyprawę kajakiem lub w tym miejscu rozpocząć kolejną, która na pewno będzie równie ciekawą przygodą.

W Tuchlinie – małej wiosce leżącej między Mikołajkami a Orzyszem, mieści się Galeria Mazurska. Jest to nie tylko sklep, ale także miejsce spotkań z arty-stami, właścicielami warsztatów i manufaktur oraz z ich dziełami i wyroba-mi. W Galerii znaleźć można nawiązanie do mazurskiej przeszłości: reprinty starych map okolic, pocztówek i zdjęć. Można tu zakupić kolorowe zabawki z drewna, gliniane naczynia użytkowe i ozdobne, wiklinę i tradycyjne kafle, ręcznie wytwarzaną biżuterię, serwety, zazdrostki, ozdobne poduszki, torby i torebki, czapki, rzeźby, grafiki, malowane drewno i wiele innych przedmio-tów.

Galeria Mazurska

Wypożyczalnie kajaków:Panorama Uwe Nowe Guty – tel. +48 507037414, +48 87 4238773

Hotel Park Ublik – tel. +48 509188880, +48 87 4237419

Zbigniew Wandachowicz – tel. +48 501439165

Gospodarstwo Agroturystyczne „Święty Spokój” Tuchlin – +48 880358187; +48 889261102

Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w Orzyszu – tel. +48 87 4230186

Wiele obiektów posiada w ofercie dla swoich gości sprzęt turystyczny. Warto bezpośrednio skontaktować się z danym miejscem w sprawie dostępności kajaków. Baza noclegowa i kontakt do poszczególnych obiektów dostępny jest w zakładce Turystyka na stronie internetowej www.orzysz.pl.

Wieża ciśnien w Piszu

m Ziemi PiskiejWieża ciśnien – stary, nowy zabytekWieża wybudowana w  1907 r. przez lata była zapomnia-na. Od czasu wyłączenia jej z sieci miejskich wodociągów w  1992 r. popadała w  ruinę. Kilka lat temu obiekt został wpisany do Krajowego Rejestru Zabytków i rozpoczęły się starania o przywrócenie go miastu. Pod koniec 2013 r. zos- tała zakończona rewitalizacja wieży i  dziś można powie-dzieć, że jest ona jednym z najciekawszych zabytków Pisza i  całych Mazur. Warto podkreślić, że wśród zabytków na Mazurach dominują gotyckie zamki, obiekty sakralne oraz obiekty kultury ludowej. Stosunkowo niewiele jest zabyt-ków pochodzących z epoki industrialnej. Jeśli już są, to czę-sto ich stan techniczny i dostosowanie do potrzeb turystów pozostawia wiele do życzenia. Jednym z obiektów reprezen-tujących zabytki techniki na Mazurach jest właśnie wieża ciśnień w Piszu.

Z kilku względów warto zainteresować się piską wieżą wod-ną i poświęcić nieco czasu na jej zwiedzenie. Przede wszyst-kim jest ona najwyższym budynkiem w  Piszu i  jednym z najwyższych na Mazurach. Jej całkowita wysokość wyno-si 38 metrów. Podobnie jak wieże ciśnień w  wielu innych mazurskich miasteczkach, ma charakterystyczny kształt „grzybka”. Bogaty wystrój architektoniczny nawiązujący do historyzmu i stylu renesansowego, wyróżnia ją na tle wież w innych miastach. Nietuzinkowym rozwiązaniem jest wy-eksponowanie obok niej zbiornika wodnego typu Intze I, który znajdował się pierwotnie w hełmie wieży. To właśnie z niego woda była dostarczana mieszkańcom Pisza. Obecnie każdy może wejść do środka i zobaczyć z bliska jak wyglą-dały rozwiązania techniczne stosowane na początku XX w. w budownictwie hydrotechnicznym.

Innych wrażeń dostarcza wjazd (lub wejście) na taras wido-kowy, choć i tu można podejrzeć industrialną twarz Mazur. Widok roztaczający się z  dziesiątego piętra wieży ciśnień prezentuje pełną panoramę Pisza oraz okalających go la-sów Puszczy Piskiej. Ze szczytu ponad trzydziestometrowej budowli można dostrzec m.in. wieżę kościoła p.w. św. Jana Chrzciciela, wieżyczkę zabytkowego ratusza miejskiego oraz kolejową wieżę ciśnień. W oddali, między drzewami, widać taflę jeziora Roś, a bezpośrednio obok wieży rozciąga się ściana lasu. Mazury, choć kojarzone głównie z nieska-zitelną przyrodą, mają wiele innych, mniej znanych oblicz. Sporo ciekawych wrażeń może przynieść spojrzenie w stro-nę piskiej fabryki płyt.

Obiekt leży przy ul. Gdańskiej 11, będącej trasą wylotową z Pisza w kierunku ośrodków wypoczynkowych w Jabłoni i Wiartlu. Swój początek ma tutaj również rowerowy Szlak Puszczy Piskiej (czerwony) prowadzący z Pisza do Pogobia Tylnego. Miejsce to może także stanowić doskonały punkt startu do dalszych wypraw w  głąb Puszczy Piskiej i  nad okoliczne jeziora.

4

Mini przewodnikpo plażach regionu

Plaża Miejska w OrzyszuPołożona jest bezpośrednio nad brzegiem jeziora. W  okre-sie letnim plaża jest miejscem gier, zabaw i  konkursów. Co roku są tu organizowane turnieje siatkówki plażowej dwójek, regaty żeglarskie o puchar Burmistrza Orzysza, za-wody wędkarskie, oraz liczne rozrywki dla turystów oraz mieszkańców. W czerwcu odbywają się obrzędy nocy świę-tojańskiej oraz przegląd zespołów ludowych. Można także wziąć udział w spływie kajakowym szlakiem Michała Kajki, corocznie pod nadzorem doświadczonych instruktorów or-ganizowana jest też letnia szkoła pływania dla najmłodszych.

Zainteresowani jazdą rowerem mogą skorzystać z  oferty wypożyczalni w Orzyszu. W jej ofercie można znaleźć pro-pozycje opracowanych tras rowerowych i skorzystać z ser-wisu rowerowego na miejscu.

Kontakt: tel. +48 87 4237906, kom. +48 508216240 lub +48 505826664

Plaża „U Faryja” w Nowych GutachPlaża położona nad jeziorem Śniardwy, w pobliżu drogi kra-jowej Pisz – Orzysz. Oferta noclegowa: pole namiotowe, latryna wolno stojąca (wc, prysznic, umywalka).

Największą atrakcją Mazur są niewątpliwie jeziora. To dos- konałe miejsce zarówno dla amatorów aktywnego wypo-czynku, jak i  tych, którzy wolą relaksować się zażywając słonecznych kąpieli. Oto przegląd najważniejszych plaż regionu.

GMINA RUCIANE-NIDA:Jezioro Nidzkie:

Ruciane-Nida, ul. Słowiańska – plaża piaszczysta, miejsce na ognisko.

Ruciane-Nida, Aleja Wczasów 13 – Ośrodek Wypoczynkowy „Wodnik” (+48 608644907). Plaża piaszczysto-trawiasta, pomosty, tawerna, wypoży-czalnia sprzętu wodnego, miejsce do cumowania jachtów.

Ruciane-Nida, Aleja Wczasów 17 – Ośrodek Turystyki Wodnej PTTK (+48 87 4231017). Kąpielisko, pomosty, tawerna, wypożyczalnia sprzętu wodnego, miejsce do cumowania jachtów

Ruciane-Nida, ul. Wiejska 35a – Villa Plaza (+48 509504907). Plaża położona na końcu promenady spacerowej, przy ujściu rzeki Nidki z Jeziora Nidzkiego. Plaża piaszczysto-trawiasta, obok bar i wypożyczalnia sprzętu pływającego

Ruciane-Nida, ul. Żeglarska 15 – Kompleks Żeglarsko-Rekreacyjny „Pod Dębem” (+48 87 4236621). Plaża trawiasta, pomosty, restauracja, port jachtowy.

Krzyże – Przystań „Mazury” (+48 501450916). Plaża piaszczysto-trawiasta, pomosty, bar, przystań jachtowa.

Karwica – plaża wiejska - plaża trawiasta, pomost.

Czapla – Stania Wodna „Czaple” (+48 506509581). Plaża piaszczyto-tra-wiasta, pomost, miejsce na ognisko

Jezioro Guzianka Wielka:

Ruciane-Nida, ul. Wrzosowa – Ośrodek Wypoczynkowy „Diabla Góra” (+48 87 4231062). Kąpielisko, pomost, restauracja.

Ruciane-Nida, ul. Wrzosowa – Ośrodek Wypoczynkowy „Energetyk” (+48 885311255). Kąpielisko, pomost, grill bar, wypożyczalnia sprzętu wod-nego, miejsce do cumowania jachtów.

Jezioro Bełdany:

Wygryny – Pensjonat „Nad Zatoką”. Plaża piaszczysto-trawiasta, pomost, miejsce do cumowania jachtów, bar

Piaski – Mazurski Raj, Hotel, Marina i Spa (+48 87 4252100). Plaża piasz-czysta, pomosty, wypożyczalnia sprzętu, bar, miejsce do cumowania jachtów

Piaski – Stanica Żeglarska „Korektywa” (+48 502503245). Plaża, bar, port jachtowy.

Wierzba – Dom Pracy Twórczej PAN Wierzba (+48 516009061)

Jezioro Śniardwy:

Port „Popielno”. Plaża piaszczyto-trawiasta, bar.

Jezioro Wejsunek:

Camping Wejsunek (+48 87 4231484). Plaża piaszczysta, bar, plac zabaw Wejsuny, plaża wiejska – plaża piaszczysto-trawiasta, pomost.

Rzeka Krutynia:

Wojnowo, plaża wiejska – plaża piaszczysto-trawiasta.

Ukta, plaża wiejska – plaża trawiasta, plac zabaw, miejsce na ognisko, w pobliżu restauracja.

Nowy Most, Ośrodek Wypoczynkowo-Turystyczny „Perła Krutyni” (+48 605046605). Bar, pomost, wypożyczalnia sprzętu wodnego.

GMINA PISZ:Gmina Pisz to miejsce, gdzie zachowała się urzekająca przyroda z dzikimi la-sami, bogactwem jezior i rzek. Ziemia Piska to raj dla miłośników aktywnego wypoczynku. Na terenie gminy położonych jest 11 jezior, wśród których kró-luje jezioro Śniardwy. Nad ich brzegami zlokalizowana jest baza noclegowa dla turystów o różnych wymaganiach.

Jezioro Roś

Plaża Ruda – szeroka, piaszczysta plaża z pomostem. Na terenie kąpieli-ska znajdują się ławki, boisko do siatkówki plażowej, miejsce na grillowanie i ognisko, zadaszona wiata. Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury w Białej Piskiej organizuje imprezy cykliczne takie jak: rodzinny piknik, turnieje piłki siatko-wej oraz zawody wędkarskie.

Jezioro Nidzkie

Jaśkowo – plaża piaszczysto-trawiasta, wypożyczalnia sprzętu wodnego, pomost, miejsce do cumowania jachtów, pole namiotowe.

Jezioro Seksty

Karwik (za Śluzą Karwik) – plaża piaszczysto-trawiasta

Jezioro Kocioł

Kociołek Szlachecki (przy świetlicy wiejskiej) – plaża trawiasta. Atrakcje: wieża widokowa, plac zabaw, wiata drewniana

Jezioro Wiartel

Wiartel Mały – plaża piaszczysto-trawiasta z pomostem.

Dodatkowe atrakcje: • wypożyczalnia sprzętu wodnego (deski surfingowe, kajaki,

rowery wodene), • boisko do piłki siatkowej, • parking.

Plaża nad jeziorem Wągiel w PieckachPowstała w 2011 r. W okresie wakacyjnym jest to ulubione miejsce spędzania wolnego czasu nie tylko przez mieszkań-ców, ale także przyjezdnych. Plaża pełni funkcję rekreacyj-ne, można tam aktywnie spędzić czas korzystając z kąpieli wodnych, kąpieli słonecznych na czystym piasku jak rów-nież z  boisk do piłki siatkowej i  koszykówki. Na terenie kompleksu znajduje się także plac zabaw dla dzieci, pomost pływający, slip kajakowy, dwie altany, wyznaczono także miejsce na ognisko.

Ekomarina PiszPiaszczysto-trawiasta plaża miejska w  Piszu położona jest bezpośrednio nad jeziorem Roś. Obok funkcjonalnie zago-spodarowanej plaży do dyspozycji turystów i mieszkańców jest również przystań z  bogatym zapleczem socjalnym i sa-nitarnym: punktem gastronomicznym, miejscem do gril-lowania, pomostem, wieżą obserwacyjną, wypożyczalnią sprzętu wodnego, kapitanatem, slipem oraz miejscem od-bioru i segregacji z jednostek wodnych.

Pozostałe plaże:

5

Questy

Wyprawa w dzikiei nieznane miejscaPuszczy Piskiej

„Najlepsze questy potrafią uchwycić i oddać ducha miejsca. Oddanie jednak tego ducha wymaga, abyśmy to przeżyli czy odkryli poprzez własne doświadczenie. Jeśli pragniemy odna-leźć ducha miejsca, musimy nauczyć się, jak dostrzegać szcze-góły i odkrywać ukryte historie.”

Steven Glazer, twórca Questingu

Co to jest?Questy to nowa forma turystyki i sposób na poznanie danej miejscowości. Polega na tworzeniu nieoznakowanych szla-ków turystycznych. Questing przywędrował z USA i okre-ślany jest często jako „turystyka z  zagadkami”, nawiązuje do gier patrolowych, miejskich czy podchodów. Dzięki niemu w nietypowy sposób można stać się bohaterem nie-zwykłej przygody.

Cele questingu:

• odkrywanie na nowo regionu poprzez wyjątkowe i nie-znane historie i  elementy dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego;

• aktywizacja lokalnej społeczności (dzieci, młodzieży, regionalistów, zarządców atrakcji turystycznych, osób zajmujących się promocją);

• promocja regionu poprzez nową formę turystyki;

• czysta rozrywka w myśl zasady „nauka przez zabawę”.

Jak się w to bawić?Aby przejść dany szlak, należy kierować się wskazówkami zawartymi w ulotkach. Są one dostępne m.in. w punktach informacji turystycznej, gospodarstwach turystycznych, centrach kultury, sklepach i świetlicach wiejskich. Można je także pobrać ze strony internetowej: www.tour.mazurskie-morze.pl lub: www.questing.pl. Ulotka prowadzi turystę. Przeistacza się on w poszukiwacza skarbów. Na wstępie do-staje mapkę i opis, czyli zadanie do zrealizowania. Wędruje zgodnie z  instrukcjami, rozwiązując zagadki i  łamigłówki. Tym sposobem dociera do miejsc, tajemnic, legend, cieka-wych zjawisk przyrodniczych, które nie są opisane w żad-nym przewodniku. „Wokół Jeziora Mokrego”

Jednym z najładniejszych jezior w Puszczy Piskiej, a jedno-cześnie najgłębszym na Mazurach jest Jezioro Mokre. Mie-rzy ok. 7,7 km długości, a w najszerszym miejscu rozlewa się na prawie 1,6 km. Bardzo ciekawa jest historia jego na-zwy. Jak głosi legenda wywodzi się ona od słów „ani muk”, które w języku rodowitych Mazurów oznaczało „ani słowa, ani mru mru”. Krzyczeli tak ponoć apostołowie, zachęcając okoliczną ludność do chrztu w  lodowatej wodzie jeziora. Stąd wzięła się nazwa „Muker”, którą z czasem zmieniono na Mokre. Wokół jeziora ciągnie się 26-kilometrowy szlak. Oto propozycja pieszej wędrówki dookoła Mokrego.

Wyprawę można rozpocząć spod siedziby Mazurskiego Parku Krajobrazowego w Krutyni. Stąd znaki prowadzą do Rezerwatu Przyrodniczego Krutynia, który został utwo-rzony, by chronić krajobraz polodowcowego Jeziora Kru-tyńskiego i górnego odcinka rzeki. Idąc dalej szlakiem pro-wadzącym przez rezerwat dociera się do Jeziora Mokrego. Mniej uczęszczane miejsca wzdłuż jego brzegów porośnięte są przez bujną roślinność. Dużą osobliwością są tu podwod-ne „łąki” tworzone przez kilka gatunków glonów. Podążając dalej szlakiem mija się ponad 500-letnią wieś Cierzpięty. Po kilu kilometrach zaś dociera się do wsi Zgon, której nazwa pochodzi prawdopodobnie od naganiania dzikich zwierząt podczas polowań. Następnie należy kierować się na północ-ny wschód i skręcić do Rezerwatu „Królewska Sosna”. Warto zatrzymać się tu chwilę, by podziwiać piękne, ponad dwustu-letnie drzewa. Kolejnym etapem trasy jest Rezerwat Zakręt, w którym z kolei można zobaczyć pomniki „Dąb Krutyński” i słynną „Zakochaną parę”. Następnie dociera się do Krutyni, czyli miejsca, w którym rozpoczynała się wędrówka.

www.puszczapiska.pl

Wszystkie questy w regionie:Zgon – Miejscowość z zapomnianą historią

Krutyń – Kraina natury

Wojnowo – Szlakiem staroobrzędowców

Ukta – Rzemieślnicy Ukty

Ruciane-Nida – Las i woda

Wiartel – W poszukiwaniu dawnej świetności

Pisz – Ciekawostki z Pisza

Jeże – Mała miejscowość o znaczącej historii

Dobry Las – Szlakiem kurpiowskich historii

Nowogród – Szlakiem Nowogrodu

Orzysz – Podróż w czasie

Ogródek – Ogródek oczami Michała Kajki

Okartowo – W poszukiwaniu Patryka, syna Kiejstuta

Mały Płock – Biały Rycerz Małego Płocka

Kozioł – Śladami historii

Mikołajki – Opowieści pod dachami kościołów

Biała Piska – W poszukiwaniu czwartej wieży w Białej Piskiej

Piecki – W rodzinnych stronach pisarza

Questy dostępne są w Centrach Informacji Turystycznej.

6

Polecane imprezy cykliczne

Jarmark RybnyW dniach 5 i 6 lipca 2014 r. w Rucianem-Nidzie odbędzie się III Jarmark Rybny. Przez dwa dni w mieście będą królo-wały dania z  ryb. Jarmark jest okazją do zaprezentowania umiejętności kulinarnych gospodarstw agroturystycznych, restauracji i  hoteli z  terenu gminy. Kucharze rywalizują w  konkursie na najsmaczniejszą potrawę, organizowanym pod nazwą „Ruciane na Ruszt”. Widzowie natomiast wal-czą w turnieju „O Złotą Ość”. Dodatkowo organizowane są warsztaty kulinarne dla publiczności oraz pokaz gotowania w wykonaniu Eugeniusza Mientkiewicza, kucharza znane-go m.in. z programu telewizyjnego „Przez dziurkę od sera” emitowanego na antenie Kuchnia+.

ParapiknikParapiknik, czyli Mazurski Piknik Paralotniowy wpisał się już na stałe do kalendarza imprez gminy Orzysz. Jest on organizowany od trzech lat, w tym roku odbędzie się w ter-minie 15-17.08. Jego główną ideą jest promocja regionu nie tylko w  środowisku lotniczym, lecz także zainteresowanie nim przyszłych, potencjalnych amatorów tego sportu. Na trzy dni weekendu gmina Orzysz zmienia się w centrum ma- zurskiego, a nawet międzynarodowego lotnictwa. Do udzia-łu w  imprezie zaprasza Stowarzyszenie Gekon Glide Club oraz Burmistrz Orzysza – coroczni organizatorzy. Parapik-nik poza integracją miłośników latania, ma zachęcić rów-nież do aktywnych form spędzania czasu i popularyzować sporty lotnicze. Dlatego na piknik zapraszane są całe ro-dziny, dorośli oraz dzieci. Na uczestników zawsze czekają atrakcyjne nagrody oraz możliwość wspólnych lotów w celu podziwiania z góry piękna ziemi orzyskiej.

Ogródek Muzyki – koncerty poezji śpiewanej, autorskiej refleksji, warsztatyOgródek to mała wieś położona w gminie Orzysz, nad je-ziorem Kraksztyn i  Druglin. Przez wiele lat mieszkał tu i tworzył Michał Kajka, piewca polskości Mazur. Po 1945 r. spuściznę po Kajce przejęło Muzeum Mazurskie w Olszty-nie. Muzeum Michała Kajki otwarto w  110 rocznicę uro-dzin poety i funkcjonuje tu od 1968 r. Na scenie plenerowej przy obiekcie odbywają się spotkania, koncerty: z  piosen-ką autorską, muzyką kameralną i  wyśpiewanym słowem poetyckim. To miejsce, zwane „Ogródkiem Muzycznym”, gościło także wielu znanych muzyków, byli tu m.in. Grze-gorz Turnau, Antonina Krzysztoń, Anna Szałapak, Kata-rzyna Łaniewska, ”Wolna Grupa Bukowina” itd. Wśród nich pojawili się również debiutanci oraz lokalni artyści śpiewający: Karolina Cicha, Tomasz Jakub Sulima, Radek Michalik oraz zespół A’navim. Szczególny urok otoczenia Muzeum Michała Kajki w Ogródku i atmosfera poetycko--muzycznych spotkań sprawiają, że koncerty cieszą się ro-snącą popularnością zarówno wśród lokalnych odbiorców, jak również licznie odwiedzających Ogródek turystów. Ogródek 5, tel. +48 87 4237426, www.michalkajka.pl.

Maraton MazuryTrasa prowadzi przez teren trzech gmin – Ruciane-Nida, Piecki i Mikołajki. Mniej wprawionych biegaczy organiza-torzy zachęcają do startu w Biegu Szlakiem Krutyni na dy-stansie 10 kilometrów. Obie trasy w większości wiodą uro-kliwymi, leśnymi duktami.

Mapy obu biegów znaleźć można na stronach interneto-wych www.ruciane-nida.pl i  www.maratonmazury.pl oraz na profilu miasta Ruciane-Nida na Facebooku. Tutaj dodat-kowo znajduje się ślad GPS, który można pobrać na telefon w celu lepszej orientacji w terenie.

„Myśliwskie Smaki” To wydarzenie, które przybliża zwyczaje i kulturę łowiecką oraz promuje regionalne produkty przygotowane na bazie dziczyzny. Podczas imprezy odbywają się: koncerty sygna-listów i  wabiarzy, prezentacja psów myśliwskich, wystawa trofeów myśliwskich, aukcja obrazów i  rzeźb, degustacje myśliwskich specjałów, a  także pokaz gotowania na żywo. Ponadto organizowany jest konkurs nalewek, turniej strze-lania z  wiatrówki i  zawody wędkarskie. Zapewnione są liczne konkursy adresowane do dzieci i młodzieży. Podczas imprezy odbywa się jarmark myśliwski, na którym można kupić specjały, regionalne produkty i akcesoria myśliwskie. Wieczorem odbędzie się koncert muzyczny.

Impreza odbędzie się 16 sierpnia 2014 r. w Piszu przy Placu Daszyńskiego.

Organizator: Lokalna Organizacja Turystyczna „Mazury Południowe”, Plac Daszyńskiego 16, 12-200 Pisz, tel.: +48 87 4232374, www.lotmp.pl.

Marathon Merida Mazovia MTB w OrzyszuJest to wyścig rowerzystów, organizowany cyklicznie w II dekadzie sierpnia. W tym roku odbędzie się on w drugiej dekadzie sierpnia. Trasa maratonu wiedzie oznakowanymi szlakami rowerowymi wśród malowniczych krajobrazów oraz miejscowości z  domami o  typowej mazurskiej archi-tekturze. Uczestnicy rajdu mogą zobaczyć również inne za-bytki wpisujące się w krajobraz gminy. Trasa kończy się na Miejskim Stadionie w Orzyszu, położonym tuż nad malow-niczym Jeziorem Orzysz.

Piski Duathlon Leśny w WiartluGmina Pisz i Nadleśnictwo Pisz zapraszają do udziału w za-wodach biegowo-rowerowych „II Piski Duathlon Leśny”, które odbędą się 20 września 2014 r. w  Wiartlu k/Pisza. Zawodnicy będą rywalizować w biegu przełajowym – 4 km i następnie w wyścigu kolarskim XC – 16 km. Konkurencje będą następowały bezpośrednio po sobie, bez zatrzymywa-nia czasu. Trasa rywalizacji będzie poprowadzona malow-niczymi drogami leśnymi i ścieżkami nad jeziorami Wiartel i Linówek. Impreza skupi zawodników z północno-wschod-niej Polski. Wyścig wymaga dobrego przygotowania kon-dycyjnego i  będzie równocześnie atrakcyjny dla kibiców. Znajdź nas na Facebooku – Piski Duathlon Leśny.

Pisz Music FestivalJest to jedna z  najpopularniejszych imprez muzycznych na Mazurach organizowana przez Gminę Pisz i Stowarzy-szenie Muzyczne „Scena Mazur”. W poprzednich wystąpi-li m.in. Lombard, Kombii, Dżem, TSA, Golec uOrkiestra, Zakopower, Manchester, Hey, Maciej Maleńczuk z  zespo-łem Psychodancing. 26 lipca 2014 r. w ramach festiwalu od-będzie się IV Mazurski Turniej Muzyczny.

III edycja MCI Maraton Mazury odbędzie się w sobotę, 14 czerwca 2014 r. Bieg rozpocznie się o godz. 9:00, godzinę później wystartuje Bieg Szlakiem Krutyni. Start i meta oraz Miasteczko Maratońskie ulokowane zostaną w Gałkowie. Warto je odwiedzić – w kolorowej wiosce spotkać będzie można nie tylko ma-ratończyków przygotowujących się do startu, ale i wiele postaci z pierwszych stron gazet.

7

Trochę kultury

O festynach i żegludze jeziornejNiezadługo bedziem fejrować Śwentego Jana, tedy jam sob-zie udumał coby w noc przede śwentem pojechać na Śniar-dwy. Jekem esce siurkiem buł, tom słysał co na Carciej Wy-spsie strasy ji to strasy bes cały rok. Jedne mózili, co tamój wsie heksy sie zlatujo, ji dumajo jekby ludziam zaskodzieć. Ale drugie poziedali, co tamoj tlo diabuu strasy, na jezierze baty ji ludziof topsi. A esce jeden poziedał, co tam w śwen-tojansko noc ło śródnocy pokazuje sie taki psiękny dziew-cak, chtóren je obcarowany. Ten chto pomoze jo łotcarować, dostanie cały niech złotech talarof. Cłóziekoziu psiejondzof nigdy dość, tedy pojade ji sprobuje. Ni mam tlo baty, ale chi-ba Wacek ni swojo pozycy. Toć nie chce umzonst wypsijem potem zino, a jek ni sie dogodzi, to ji co lepsego! Po praw-dzie to ja tamoj siła razy jus bułem, ale zawdy biło tes śmat ludzi. Musita ziedzieć, co esce za Niemca tom tamoj robzili co dwa niedziele festyn. Do Głodowa ji Karwiku przypły-wali tedy statki:,,Alma’’, albo,,Mazovia’’, ji zabzierali ludziof z nasech zioskof, ji zawozili na wyspe. Przyjezdzał tes ku-trem Jeworowski ze swojem psiwem, worzto ji bombonami. Tamoj buł tancplac, muzyka, ludzie tancowali, ji biło fejn. Potem po wojnie wsio diachli wzieni.Po prawdzie to pływa-ła ta,,Fornalska’’ ji ,,Nowotko’’, ale tlo do Jansborka. Zaden nie przyjechał do Głodowa, ani do Karwiku...! Łonegdaj tom lobziuł nizamana do Nikołajk statkiem pojechać, stam-tela do Rudzianego, ji kołem do dom(bo koło mok-eś na ten szyf z  sobo wzionść). Tera to takie prejzy zrobzili, co eno Helmuty ji warsiaziaki mogo sobzie farkarty kupsieć, bo my tyle psiejondzof ni mamy! Tedy ide do Zitka ji łon me zawdy obziezie swojem,,Smętkiem’’ po Rosiu, ji jek naju paruch je to cale tak siła nie kostuje a kawał śwata mozes obaceć.

Do obacenia – Grozek

Zapraszamy do Muzeum Ziemi PiskiejZdarzyło się tak… Do Muzeum Ziemi Piskiej, usadowio-nego w przyziemiu zabytkowego ratusza z 1900r., przyszedł kolega i  zapytał, czy nie jest nam potrzebny magiel? „Po-niemiecki”! Magiel jak to magiel… mamy w  zbiorach już chyba ze trzy… Ale co, jeśli t a k i e g o jeszcze nie mamy? Bierzemy!

Kilka dni później od strony parkingu zajechało pod ratusz półciężarowe auto i  najpierw po trzech schodkach, pro-wadzących w  górę do Muzeum, a  potem, już w  środku, po siedmiu w dół, czterech mężczyzn zaczęło tachać cięż-kie urządzenie. Magiel z nadrukiem firmy „Ges[ellschaft]. Prinzess – Mangel gesch[aeft]”, już w XIX stuleciu produ-kującej dobrej jakości sprzęt gospodarstwa domowego. Ten „nasz” wydaje się młodszy, bo chyba „tylko” przedwojen-ny… Pewnie wielokrotnie zmieniał właścicieli, służąc naj-pierw jakimś mazurskim czy niemieckim użytkownikom w okolicach Pisza, a po II wojnie światowej Polakom osia-dłym w  samym mieście. W  ten sposób kolekcja zbiorów, umownie zwanych przez nas etnograficznymi, wzbogaciła się o kolejny interesujący egzemplarz. Ile ich jeszcze pozo-staje na strychach czy piwnicach? Ile właśnie ktoś traktuje siekierą, bo „miejsce zawala”. Albo oddaje w ręce prywatne, na handlową poniewierkę?

Tymczasem Muzeum Ziemi Piskiej zbiera zabytki kultury materialnej dawnych mieszkańców mazurskiej ziemi. Dzię-ki darczyńcom, przyjaciołom Muzeum, miłośnikom regio-naliów, co chwila powiększa się nasza kolekcja ku pożytkowi nauki i kultury. Dział etnografii przyciąga dzieci i młodzież, która może się z niego dowiedzieć, jak drzewiej bywało. Jak wyglądało pranie, maglowanie, prasowanie? Jak mielono ziarno, robiono chleb, uprawiano ziemię? W jakiej kołysce usypiano noworodka i co to był szlaban? Chętnie zagląda-ją też starsi, nierzadko z wypiekami na twarzy opowiadając potem, że „przecież u mnie w domu też było coś takiego”… Nasz dział etnografii powoli rozrasta się, ale przecież nie jest jedynym smaczkiem, oferowanym turystom przez piskie Muzeum.

Ciekawe zbiory historyczne opowiadające o  przeszłości miasta i  regionu, nowoczesne makiety zamku i  osady na-wodnej, zdjęcia starego Pisza to też nie wszystko. Bo prze-cież chętni mogą obejrzeć imponujące zbiory przyrodnicze, okazy ptaków, ryb czy ssaków, które nawet w bezpośrednim kontakcie z naturą, choćby podczas spaceru po uroczych la-sach Puszczy Piskiej, nie zawsze wypatrzy nawet wytrawny podpatrywacz leśnej fauny. A więc zapraszamy!

Waldemar Brenda – Dyrektor Muzeum Ziemi Piskiej

Muzeum Walentyny DermackiejMuzeum powstało dzięki aktywności Walentyny Dermac-kiej, która pasjonowała się sztuką ludową. Ekspozycja przy-bliża dawną polską wieś i  związane z  nią tradycje, stroje i zwyczaje. Patronka zachowała wiele przedmiotów użytku codziennego, bogatą literaturę o  twórczości ludowej, o re-gionie Warmii i Mazur oraz wiele innych książek. Większość kolekcji stanowią zbiory glinianych figurek. Ich autorką jest Władysława Prucnal z Medyni Głogowskiej, która walczyła o docenienie dziedzictwa kulturowego i zachowania go dla przyszłych pokoleń. Jest to miejsce niezwykłe, nie tylko ze względu na zbiory i piękne otoczenie. Niepowtarzalny kli-mat tworzy swoimi opowieściami i wspomnieniami córka Pani Walentyny – Maria Dermacka. Muzeum jest czynne od maja do września, po wcześniejszym zgłoszeniu.

Renesowo – wyjątkowe miejsce w sercu MazurWszyscy, którzy szukają spokoju z dala od miejskiego zgieł-ku, relaksu na łonie natury powinni koniecznie odwiedzić prowadzony przez artystów dom plenerowy Renesowo w  Nowych Gutach. Położony jest nad brzegiem jeziora Śniardwy. To miejsce, w  którym można aktywnie odpo-cząć i  rozwinąć swoje pasje twórcze. Stare siedlisko poło-żone wśród łąk i  pól jest idealnym punktem wyjściowym dla wypraw rowerowych, spacerów. Bliskość największego polskiego jeziora – Śniardwy zapewnia dodatkowe atrak-cje, można tu pływać łódką, łowić ryby, czy relaksować się nad wodą. Renesowo to harmonijna przestrzeń, która łączy gospodarstwo, letni warsztat pracy artystów oraz miejsce treningu rozwoju osobistego dla wszystkich chętnych miło-śników sztuki i przyrody.

RenesowoNowe Guty k/Orzysza, tel. +48 22 6690300; www.renesowo.pl

MuzeumWalentynyDermackiejPiecki ul. Zwycięstwa 48, tel. +48 89 7422270, +48 694459849

Muzeum Ziemi Piskiejpl. Daszyńskiego 7, 12 -200 Pisz, tel. +48 87 4232264, e -mail: mzppisz@wp.pl Czynne codziennie od godz. 8.00 do 16.00, w soboty i niedziele od godz. 9.00 do 15.00

siurek – chłopiec, heksy – czarownice, baty – łodzie, ło środnocy – o północy, dziewcak – dziewczyna, niech – worek, umzonst – za darmo, śmat – dużo, worzta – kiełbasa, bombony – słodycze, diachli – diabli, prejzy – ceny, szyf – statek, farkarty – bilety, paruch – kilku, siła – dużo, koło – rower.

Słowniczek

8Operacja współfinansowana przez Unię Europejską ze środków finansowych Europejskiego Funduszu Rybackiego, zapewniającą inwestycje w zrównoważone rybołówstwo.

Przepisy na rybkę

Lokalna Organizacja Turystyczna „Mazury Południowe” Pl. Daszyńskiego 16 Pisz Tel: +48 87 4232374 biuro@lotmp.platrakcje turystyczne, baza noclegowa i gastronomiczna dostępne na

www.lotmp.pl

Informacja Turystyczna w Piszu Pl. Daszyńskiego, 16 tel. +48 87 4232675

Centrum Informacji Turystycznej w Orzyszu ul. Rynek 5, tel. +48 87 4237187

Centrum Informacji Turystycznej w Rucianem-Nidzie ul. Dworcowa 14, tel. +48 87 4231989

Informacja Turystyczna w Pieckach ul. Zwycięstwa 6, tel. +48 89 7422270

Atrakcje turystyczne, przyjaźni mieszkańcy, przyroda i uni-kalny klimat to główne atuty Rucianego-Nidy. Magnesem przyciągającym turystów do tej gminy jest również dosko-nała i  oparta na lokalnych produktach kuchnia. Jednym z głównym składników regionalnych dań są ryby.

Polecamy przepisy na dania z  ryb autorstwa Eugeniusza Mientkiewicza.

Lin w cytrynach

Składniki:2 średnie liny

2 cytryny

10 suszonych śliwek

1 łyżeczka suszonych płatków papryki słodkiej

1 łyżka miodu rzepakowego lub wielokwiatu

1 łyżka masła

50ml krupniku lub gorzkiej żołądkowej

100ml śmietanki 30%

sól, pieprz

Sposób przyrządzania:Lina sprawić, podzielić na dzwonka, doprawić, odstawić. Cytryny do-kładnie wyszorować, pokroić w ósemki.

Na maśle obsmażyć rybę, obłożyć cytrynami, śliwkami, posypać drob-no pokrojoną papryką, skropić wodą i dusić 10-15 minut pod przykry-ciem. Zdjąć pokrywkę, podlać kieliszkiem wódki i łyżką miodu. Wlać śmietankę, potrząsnąć, oprószyć świeżym pieprzem.

Można do duszenia dodać czerwonych porzeczek, agrestu.

Okonie z kurkami

Składniki:3 średnie okonie

½ cebuli

5 dag wędzonego boczku

1 łyżka oleju

20 dag kurek

100 ml kwaśnej śmietany 18%

1 łyżka masła

sól, pieprz

Sposób przyrządzania:Rybę sprawić, doprawić i odstawić. Na patelni obsmażyć na oleju bo-czek, zdjąć skwarki, obsmażyć w tym rybę, zdjąć. Na patelnię dodać cebulę, zeszklić, dodać grzyby, skwarki, doprawić i obsmażyć, poło-żyć na tym okonie, skropić wodą i dusić pod przykryciem 10 minut. Odkryć, jeśli jest potrzeba odparować sos, dodać kwaśnej śmietany, wstrząsnąć, zagotować, aż sos zgęstnieje. Zdjąć z  ognia i  podprawić łyżką masła i świeżym pieprzem. Posypać natką pietruszki lub szczy-piorkiem.

Węgorz w pomarańczach

Składniki:1 węgorz

2 pomarańcze

2 łyżki masła

sól, pieprz

Sposób przyrządzania:Węgorza obedrzeć ze skóry, podzielić na kawałki 3-4 cm, doprawić solą i pieprzem, odstawić. Pomarańcze dokładnie obrać, aby miały jak najmniej białej skórki, podzielić na ćwiartki.

Węgorza obsmażyć na jednej łyżce masła, obłożyć pomarańczami, podlać łyżką wody, przykryć i dusić przez 20-30 minut, dwukrotnie mieszając. Po zdjęciu w ognia obłożyć pozostałym masłem, posypać świeżym pieprzem.

Tosty z wędzonym pstrągiem i brie

Składniki:tosty z wędzonym pstrągiem i brie

1 wędzony pstrąg

12 kromek bułki lub chleba tostowego

1 op. serka brie

1 łyżka masła

Sposób przyrządzania:Pstrąga obrać z  mięsa. Kromki pieczywa przesmarować cieniutko dwustronnie masłem, rozłożyć na blasze do pieczenia. Na wierzchu ułożyć kawałki mięsa pstrąga, a na to po dwa plasterki serka.

Zapiec przez 15 minut, przed podaniem oprószyć świeżym pieprzem.

W  Czaszkowie, nad dawnym jeziorem Nidajno, odkryto ślady rytuałów z okresu późnej starożytności, nawiązujące do zwyczajów praktykowanych w  południowej Skandy-nawii. Znaleziono liczne elementy uzbrojenia i wyposaże-nia osobistego wojowników oraz unikatowe, wykonane ze srebra i złota, przedmioty będące wyznacznikiem prestiżu członków ówczesnych elit.

Z analizy stylu i sposobu wykonania wynika, że przedmioty te zostały wytworzone we Wschodnim Cesarstwie Rzym-skim, w okresie późnego antyku. Były z pewnością częścią paradnego uzbrojenia osoby o  wysokim statusie społecz-nym. Znalezisko świadczy o  dalekosiężnych kontaktach mieszkańców Mazur i większym, niż do niedawna sądzono, znaczeniu tego obszaru na mapie późno antycznego świata.

Większość zabytków to militaria. Badacze znaleźli groty włóczni, a także noże oraz fragmenty mieczy i kolczug oraz srebrne elementy paradnego pasa zdobione złotymi wize-runkami mitycznych bestii. Towarzyszyła im złota figurka sępa, który był zapewne symbolem godności rodowej lub wodzowskiej. Przedmioty przed zatopieniem były celowo niszczone. Ich piękno przywróciły żmudne prace konser-watorskie.

Do najcenniejszych zabytków należą dwa złote okucia pa-radnego miecza zdobione wzorem roślinnym i zoomorficz-nym. To właśnie znalezisko stało się inspiracją i wzorem dla medalu, który Gmina Piecki otrzymała 14 listopada 2013 r. na uroczystych obchodach 60-lecia Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej.

Część znalezionych przedmiotów można obejrzeć w  Mu-zeum Warmii i Mazur oddział w Mrągowie, ul. Ratuszowa 5.

Badania prowadzi od 2010 r. ekspedycja Instytutu Arche-ologii Uniwersytetu Warszawskiego oraz Instytutu Ar-cheologii i  Etnologii Polskiej Akademii Nauk kierowana przez dr. Tomasza Nowakiewicza (IA UW) i dr Aleksandrę Rzeszotarską-Nowakiewicz (IAE PAN).

Wykopaliskaw Gminie Piecki