BİYOKİMYAYA GİRİŞ VE

BİYOMOLEKÜLLER

Yrd.Doç.Dr. Mustafa ALTINIŞIK

ADÜ TIP FAKÜLTESİ

Biyokimya AD

Biyokimyanın tanımı

• yaşamın temel kimyası ile ilgilenen bilim dalı (Bios, Yunancada yaşam demektir.)

• canlı sistemin yapısını ve fonksiyonlarını kimyasal bakımdan inceleyen bir bilim dalı

• canlı hücrelerin kimyasal yapı taşlarını ve bunların katıldığı reaksiyonları inceleyen bilim dalı

Biyokimyanın kökenleri

• organik kimya

• fizyoloji

• tıp

• genetik

Moleküler biyoloji

Biyokimyanın amacı

• canlı hücrelerle ilgili kimyasal olayların moleküler düzeyde tam olarak anlaşılmasını sağlamak

Biyokimyanın konuları

• hücre bileşenlerinin doğası hakkındaki bilgilerin toplanması

• Hücre içinde sürekli olarak meydana gelen kimyasal dönüşümlerin incelenmesi

Herhangi bir organelin fonksiyonunu derinliğine araştırabilmek için öncelikle o organeli oldukça saf bir halde izole etmek gerekir.

Canlı hücrelerin bilinen kimyasal yapı taşları

• Organik maddeler • a)   Karbonhidratlar• b) Proteinler, amino asitler ve peptitler• c)   Enzimler• d) Lipidler• e)   Nükleotidler ve nükleik asitler• f)    Porfirinler• g)   Hormonlar• h)   Vitaminler• İnorganik maddeler • a)   Mineraller• b) Su

Elementlerin en küçük temel kimyasal yapı taşı atomlardır

İki atom bir molekül oluşturmak üzere yan yana geldiklerinde elektronlar her iki atomun çekirdek ve elektronlarının etkisi altına girerler. Karşılıklı etkileşimler sonunda atomlar yeni bir düzenlenme ile kararlı bir yapıya ulaşırlar.

Elektronların yeniden düzenlenmesi sırasında kimyasal bağlar meydana gelir.

Kimyasal bağlar

• Kovalent bağlar

• Hidrojen bağları

• İyonik bağlar

• Van der Waals bağları

Kovalent bağlar İki atom arasında ortaklaşa kullanılan elektron çiftinden oluşan bağlardır.

H H

H H

Negatif yüklü elektronun bağa katılan iki atom tarafından eşit kuvvette çekildiği kovalent bağa nonpolar kovalent bağ denir.

Negatif yüklü elektronun bağa katılan iki atomdan birine daha yakın bulunduğu kovalent bağa polar kovalent bağ denir

Sık rastlayacağımız atomlardan hidrojen bir, oksijen iki, azot üç, karbon ise dört kovalent bağ yapabilmektedir

Hidrojen bağları

Bir hidrojen (H) atomunun oksijen (O) ve azot (N) gibi bir elektronegatif atoma kovalent bağlanması halinde, elektronların oksijen ve azot atomuna hidrojenden daha yakın bulunmaları nedeniyle elektropozitif hale gelen hidrojenin başka bir elektronegatif atom tarafından çekilmesi sonucu meydana gelir

Fonksiyonel gruplar

Pek çok organik bileşikte bulunan OH, NH2, SH gibi gruplar

Bir organik moleküle spesifik kimyasal özelliklerini veren atom veya atom grupları