Biyomühendislik Dergi

8/2/2019 Biyomhendislik Dergi

1/37

Kasm-Aralk2010says2.say

Biyomhendislik Dergisi

EgeniversitesiBiyomhendislikTopluluutarafndanhazrlanmtr.


2/37

NDEKLER

YaymKadrosu 3

BiyomhendislikDergisilkeleri 4

Editrden 5

BiyomhendisliinokYnll 6

MeslekolarakMhendislik 8

HayvanDokuKltrleri 12

BiyomhendislikveRejeneratifTp 14

Rportaj-EmrahALTIND 16

ndklenmiPluripotentKkHcreler(PKH) 20

KkMucizeNanoTeknoloji 22

SinirHcrelerininRejenerasyonu 26

ErasmuslaYaamBarselonaveUAB 28

ZGRKEYGdarnleriSan.veTic.A.. 30

Biyogra:OktaySNANOLU 32Kitap:DnyayDeitirenBeDenklem 33

BiyomhendislikteYazStaj 34

YararlLinkler 37


3/37

Yaym KadrosuDanman retim yesiYard. Do.Dr. Sayit SARGIN

EditrAye KSE

Genel Yayn YnetmenleriBeste ALIMLIOLUEngin TERCANFulden ULUCANHilal YAAROkan MAZMANOLU

Dizgi / TasarmAye KSE

Engin TERCANOkan MAZMANOLU

Tpluluk LgsuHseyin YAAR

YazarlarSezin ADAYBirol AY

Aye KSEBeste ALIMLIOLUEngin TERCANFulden ULUCANHilal YAAROkan MAZMANOLUDamla HCCETOULLARIAye ATE

Bahar TABANF. Ceyhun ERTURUL

Fulya ERSOYznur SNGNeyma BEKTA

HaberlerKerem KAYA


4/37

BYOMHENDSLK DERGS LKELER

Biyomhendislik Dergisi; Biyomhendislik Topluluuolaan toplantsnda kararlatrlmtr. lgili topluluun

tznde ise bu kre yer verilmitir.

Dergi ynetim kurulu, Biyomhendislik Topluluuyelerinden olumaktadr.

Dergide yazmak isteyen yazar adaylarnn yazlarnnyaymlanmas; editr ve ynetim kurulu tarafndan belirtilen

tarihe kadar ynetim kuruluna kirlerini sunmalar sonucuyaplacak olan deerlendirmenin ardndan onaylanr.

Benim de yazm olsun. Ben de katkda bulunaym.

diyerek kriyle ynetim kuruluna gelen hevesli adaylarreddedilmez. Fikir uygun deilse dahi yaymlanr halegetirilmek zere dzenlenir.

Dergide yer alacak yazlarla ilgili herkes dncesinibelirtmekte serbesttir. Kimse kimseye stnlk taslamaz;

ancak yol gsterici olur.

En nemli ilke ise; Biyomhendislik Dergisi bir takmalmasdr. Bu balamda; Biyomhendislik Dergisi onlarca

eli olan fantastik bir karakter tarafndan hazrlanmtr.


5/37

EDTRden... Bundan ok uzun zaman nce deniz ar lkelerde temelleri atlan ve insanla bykfaydalar salayabilecek bir blm meydana geldi. nsann merakl ruhu, antik alardaolduu gibi, deien dnyay ynlendirme abas ierisine girdi. nsanolunda yenilikaraylar vard. Hkmetme ve zm bulma isteiyle olduu yerde duramayacakt. Bozulandengeyi yeniden kurmak, rkna faydal olmak ve en nemlisi ait olduu dnyay yenilemekgayesiyle balad bu yola. Giriimci ruhlarn birletii ve tek bir hedef dorultusunda yolakt bu noktada Biyomhendislik Blmnn yava yava ykseldiini ve yeryzndeyer edindiini grdk.

lkemizde de giriimci ruhlar vard. Dinamizme ayak uydurmak ve btne uyumuyakalayabilmek adna 2000 ylnda Ege niversitesi Mhendislik Fakltesinde Biyom-hendislik Blm kuruldu. Bu blme ait olan insanlar ne kadar zverili, deiime ak vearatrmac olduklarn kantladlar ve kantlamaya devam ediyorlar. Hepsini ayr ayr tmitenliimle tebrik ediyorum.

Uzun bir yaz tatilinden sonra dinlenmi beyinlerimizle yeni eitim retim ylna

baladk. Hi hz kaybetmeden Biyomhendislik Dergisinin ikinci saysn hazrladk.Bu sayda biyomhendislerin hangi alanlara ynlenebilecei bilgisini vermeye devam et-tik. 3. Snf rencilerinin zorunlu olarak yaptklar yaz stajlaryla ilgili kurulular listesinipaylatk.

Bu sayda istekli insanlarn arttn grmek tm ynetim kurulunu mutlu etti. Ni-yetimiz baladmz bu ii bizden sonraki nesillere aktarmak ve devamlln salamakt.Buna ynelik ilk sinyalleri almak ise gerekten onur verici.

Emei geen herkese, ekibimizi yalnz brakmayan akademisyenlerimize, vakit ayrp

yaz yetitiren deerli yazarlarmza, bize gnl destei salayan ve cesaretlendiren tmBiyomhendislik ailesine en iten teekkrlerimi iletiyorum. Her geen saynn deneyim-lerimizi arttrmasn ve amalarmza ulamamz salamasn umuyorum.

Sayglarmla,


6/37

her eyden bir para ve oKYNLLK

Reklamlarda dahi herey hakknda az ey bilmek-tense tek bir konu zerindeuzmanlam olmak avantajadntrlyor ve bir nevi ka-litenin garantisi olarak gste-riliyor. Bu gerekten bir avan-taj m? Yoksa iinde uzmankiilerin her eyden bir kalembiliyor olmas daha byk biravantaj m? Peki ya bilimin veteknolojinin, doann bir nevitaklidi olduu dnlr vedoann bir btn olduu gznne alnrsa, bir deil birdenok konuda uzmanlalamazm? te gelecek bunda sakl.Tm disiplinlerin buncayllk aratrmasnn bir atatnda toplanmas ve bunun

zengin dnya grne sa-hip mhendislerin iinde yeralyor olmas, zm olmayolunu hi phesiz birazdaha fazla aydnlatacaktr.

B i y o m h e n d i s l i k ,molekler biyoloji, biyo-kimya, mikrobiyoloji, hcremetabolizmas ile temel m-hendislik ve malzeme bi-

limlerindeki hzl ilerlemel-er sonucu gelien biyolojikteknikler ile mhendislik il-kelerinin canl sistemlere vebunlarda karlalan sorun-lara uyguland bir bilimdaldr. Baka bir tanmla;Biyomhendislik meslei engenel tanmyla mhendis-lik uygulamalarnn tp,

kimya, gda, ziraat bilimlerineuyarlanmasolarakbilinmektedir.Bu kadar ksa bir tanmlamayasahip olmas, biyomhendisliinsnrlarnn ok kstl olduuanlamna gelmemektedir.Aksinecanlorganizmabarndranyadaetkilericanlorganizmazerindenksedenhertrlrnveilemde

biyomhendislereidmektedir.

Trkiye iin gen birblm olsa da geni bir alanayaylmkkleriyleyalvebilgebiraa,aynzamandadagnegibienerjikvedinamikbirbilimdaldr.Biyoprosesmhendislii,genetik mhendislii, biyome-dikal mhendislik, molekler

mhendislik ve biyoteknolojibu bilim dalnn ilgi alanlarierisinde yer almaktadr.

Gnlk hayatta kullanlanbira, yourt, arap, maya gibimalzemelerin retiminde di-rekt olarak canl organizmalarkullanldiingdasektrilei

iebirmeslekdaldr.Biyoprosesiin gerekli artlarn salanmasveoptimizasyonalnanmhendis-lik eitimi ile biyoloji bilgisininharmanlanmas ile elde edile-bilmektedir.Genetikmhendisliivemoleklerbiyolojieitimiilegenetik biliminin ziraat alanndaya da tp alannda uygulamalaryine biyomhendisler tarafndan


7/37

gerekletirilebilmektedir. Fizikve elektronik temelli biyosen-sr uygulamalar hem tp hemde elektronik bilgisine sahipolan biyomhendisler tarafndanyaplabilmektedir. Elektrikelektronik mhendislerinin bi-

yoloji bilgisi, doktorlarn iseelektronikbilgisininsnrlolduudnldndebiyomhendislerbavurabilecek en iyi kaynaklar-dan birini oluturmaktadr. Bitkizyolojisi, bitki doku kltrgibi dersler ile ziraat alanndagereken hemen hemen her bil-giyi edinen biyomhendislerlaboratuar leinde bitki reti-

mi gerekletirebilir, bitkilerdensekondermetabolitretimindeyada ila hammaddesi retiminderolalabilirler.Hayvanzyolojisi,hayvan doku kltr gibi ders-lersayesindea,yapayorganvekk hcre retiminde biyom-hendisleralabilmektedir.Mik-roorganizmalar yardm ile atkartm, biyodizel retimi, hid-rojen retimi gibi konularda da

biyomhendislere ok byk idmektedir.

mmobilize enzim-lerin gelitirilmesi, hibridomateknikleri,yeniproteinlerinreti-mi,sentetikpolimerhcresistem-leriyardmylayar-yapayorgan-lar gelitirilmesi, kan dolamve hastalklarnn modellenmesi,hcreler ve dokularla olumluetkileimkurabilensentetikbiyo-materyallerin gelitirilmesi, ilaolarak kullanlan proteinlerinyaps-kararllveformulasyonuzerindekialmalarbiyolojibi-liminin mhendislik ilkeleriylebirletirilerek ve biyomateryal-bilgisinin de kullanlmasyla or-tayakoyulmaktadr.Biyolojik

olaylarn daha kolay anlalmasiin, matematik modellemeve simulasyonlar ile yenive ekonomik biyoreaktr-lerin tasarm yaplmaktadr.

Farkluygulamaalanlarna

ve uygulama sektrlerine yne-lik yntem ve proses gelitirmealmalar,temelbilgiveprensip-lerinyenilikibirekildeihtiyacaynelikolarakharmanlanmasylagerekletirilebilinmektedir.Yeniklonlama teknikleri, gen izo-lasyonu ve genetik materyalinkullanlmas ile desteklenen aaratrmalar srekli kendini ye-

nileyen biyolojik ajanlara karsavunmadaetkinbirzmyoluoluturmaktadr.nsanlarnvetmcanllarn salnn doumdanitibaren hattadoumncesindenbalanarakkontrolaltnaalnmasmmkn olmaktadr. Biyolojikolarak paralanabilir polimerler,kontroll salnm ile tedavi, di-yalizgibimembransistemlerininbiyomedikal uygulamalar ve

bu uygulamalarn gelitirilmesitp dnyasnda byk ilerleme-ler salamtr ve salayacaktr.

Farklalanlardakibutrbirbilgi birikimi, peinde muazzam

bir ok ynllk yetisini ge-tirmektedir.Balangtaoksadegrnsebilebuyeti,gnmznen yaygn problemlerinden biriolan yalnzca sorun retimininnnegeilmesinisalayabilecekgtedir. Sorunun deil z-

mn bir paras olabilmek iinbilgiyehakimolmakvedoannparalarnbirletirip yaln bt-ne ulaabilmek gerekmektedir.

Bir biyomhendis,ald 4 yllk eitimde hemmhendislik ynn ok iyigelitirmekte hem de bu bil-gilerinienginbiyoloji,kimyave

tp bilgisi ile harmanlamaktadr.Meslek yelpazesinin oldukageni olmas sayesinde de ken-disine en yakn gelen alandakendini gelitirebilmekte veuzmanlaabilmektedir.Gnmz-de biyoloji bilgisi ok gelimiolan baka bir mhendislik dalbulunmadndan genel olarakbiyomhendislik gelecein enpopler meslek dallarndan

saylabilmektedir.

HilalYAARFuldenULUCAN

Biyomhendislik4.Snf

Hamam bcei gelecein antibiytii mi?Tm antibiyotiklere diren

gsteren yeni bakterinin dnyadaendie yaratmas, ngilterenin

Nottingham niversitesinden bi-lim adamlarn hijyenik olmayankoullarda rahata yaayabilenhamam bceklerini aratrmayaaitti. Bilim adamlar, birokmikroba ve hastala maruz ka-lan, bunlara kar kendi kendi-ne tedavi yntemi gelitirdiidnlen hamam bceklerini in-celerken, hayvanlarn beyninde,

insan hcrelerine zarar vermeyenancak bakterilere kar etkili olanen az 9 farkl molekl buldu.


8/37

MESLEK OLARAK MHENDSLK

Sevdiiniz bir ii meslek edinirseniz,

hayatta bir gn dahi olsa alm olmazsnz.Konfys

MESLEK NEDR ?

Meslek, srekliolarak yaplmas ngr-len renilmesi iin belli bireitim ve/veya i tecrbesigerektiren,insann hayatnkazanmak iin yapt, ona

manevi doyum da salayan vegenel geer ahlak kurallar ileelimeyen bir faaliyettir.

MESLEK SEMEK HAYATBMN SEMEKTR.

Meslek Seim herkesinhayatnda eitli zamanlardagerekletirdii en nemlikararlardandr.

Setiiniz meslek hayatboyu mutlu olmanzda nem-li etkenlerden olabilir ya datam tersi huzursuzluklarnbalangc ve sorumlularndanolabilir.

e giderken ayaklarnzn gerigeri gitmemesi iin

Bunca yl bouna okumuumdememek iin

Bu meslek bana gre deilmidememek iin

Devaml i deitirmemekiin

Meslek seimi ok bykneme sahiptir. stenmedenyaplan meslek; depresyon,isteksizlik, i veriminde d,srekli i deiliklii, hayalkrkl, mutsuzluk ve asabi-

lik hallerini beraberinde ge-tirir. Kii mesleinin gerekleri-ni yerine getirmezse kendinideersiz ve ie yaramaz his-sedecektir.

MESLEK SEMNDEETKL OLAN FAKTRLER

- Kiilik zellikleri; Kiilik,bireyi evresindekilerden

farkl klan zellikleri kapsar.Atak, giriken, mcadeleci,ekingen, uysal, hrsl, idealist,realist, mantkl, sinirli, banabuyruk, alak gnll, dzen-li, kurallara bal vb. birbirin-den farkl, birbirine zt birokkiilik zellii mevcuttur.Mesleklerinde gerektirdii

kiilik zellikleri farklfarkldr. Bireyin ne tr kiilikzelliklerine sahip olduunubelirlemesi doru bir seimyapmas asndan oldukanemlidir.

Nasl ki 38 numara

ayamz 37 numara ayakkabskarsa ya da 38 bedene 40beden bir kyafet byk ge-lirse kiiye uygun olmayanmeslekte kiinin zelliklerinebyk veya kk gelebilir.Mesleinizi sevmediiniz za-man ya sizi skar, bunaltrya da sizin performansnznstnde bir gayret gerektirdiiiin sizi hayal krklnauratr. Ancak kiiliinizeuygun meslei seebilirsenizmutlu olursunuz.

nsann gerek zel-liklerini tanmas, kendinidoru deerlendirmesi ko-lay gerekletirilecek birhedef deildir. zelliklekendini bakalarnn lt-

lerine gre deerlendirenkii byk olaslklasalkl bir deerlendirmeyapamayacaktr.

- Yetenekler; Yetenek kaltmlagetirilen gizilgcn eitim veevre etkisiyle gelitirilmiksmn ifade eder. Bylece


9/37

bir kimsenin belli bir yaakadar gelitirdii becerilerebakarak onun daha sonragrecei eitimden ne ldeyararlanabilecei hakknda birtahminde bulunulabilir. Birey-ler sahip olduklar yetenekler

bakmndan farkllk gsterir-ler. renilecek davranzorlatka gerektirdiiyetenek dzeyi de ykselir.

Yeteneklerini kullanmaimkn bulamayan kimsele-rin mutsuz olduklar ve ileriyalarnda da olsa karlarnabir frsat ktnda yetenekleri-ni gelitirebilecekleri alanlara

yneldikleri gzlenmektedir.Sahip olunan yetenekten

farkl yetenek gerektiren biralana ynelindiinde; o alan-da baan ans dk olacakve buna bal olarak meslekidoyumsuzluk yaanacaktr.

- Meslek Deerleri; nsanlarhayatlarnn yaklak te biri-

ni kapsayan meslek faaliyetlerisonucunda, eitli ihtiyalarnkarlamaya alrlar. Meslekfaaliyetlerinin sonundabeklenen doyum, genel-likle Meslek Deeri olarakadlandrlr. Deerler kiininbu ihtiyalarn karlayacakdavran tarzlarn ve hedee-rinin nem srasna konmasnayardm eden fakir ve dnceve duygular ifade eder.

Mesleki deerler; parakazanma, n sahibi olma,reticiliini gelitirme,bamsz olma, toplumahizmet, dzenli bir hayatsrme, toplumsal saygnlkgibi nitelikler olabilir.

MHENDSLNTARHES

Teknoloji tarihi ileuraan tarihiler insanhakknda, insan alet yapanyaratktr diye anlatmaktadr.

Alet yapmak teknolojik birfaaliyettir ve bir mhendis-lik iidir. yleyse ilk insan-lar mhendisti. Bu bakmdanmhendislik insanlklabalayan ok eski bir meslek-tir. Hkmnn son derecedoru olduu grlmektedir.nsan alet yapmaya balaypteknolojideki ilk admlarn

atmaya baladktan sonrabyk bir gelime gstermi,bu gelimenin tarihini incele-mek iin tarihiler, bu tarihi paraya blmlerdir; paleoli-tik teknoloji, neolitik teknolojive uygarln teknolojisi. Pa-leolitik ada insan tabiatniersinde bir asalak olarakyayordu. Sadece bitkileritopluyor, hayvanlar avla-

yabiliyor ve bunlar yapa-bilmek iin de ahap, ta vekemik gibi malzemelerdenalet yapyordu. Gnmze budevirde yaplan tatan aletlerkalm. Bu aletler teknolojik bakmdan, mhendislikasndan deerlendirildiizaman ok nemlidir. Bunubir nl ngiliz arkeolou Lea-key yle deerlendiriyor: Ognk artlar dnrseniz,paleolitik ada insanlarnyapt aletler bugnk m-hendislerin yaptklarndandaha deerlidir. Daha bykbir ustalk gstermektedirler.Gerekten o zaman insanlaryap boz yoluyla nce bir aletinasl yapacan anlyor,

onu reniyor sonra bunukurumlatryor, toplum bunukabul ettikten sonra teknolojihaline geliyordu.

Grld gibi mhen-dislik dnyadaki en eski mes-

leklerden biridir. Eski alardayaplm pek ok gsterilimhendislik rnekleri vardr;bunlarn arasnda en yaygnbilineni yy. 2500de EskiMsrda Memphis yaknndaina edilmi olan piramittir.

MHENDSLK NEDR ?

ncelikle mhendis ke-limesinin anlamn bilmek ge-rekir. Mhendis szcArapadr, yani Geomet-ri bilen demektir. ngilizce,Franszca, Almancada m-hendis szcnn karlolan szckler, Latince in-geniatorem szcndentremitir. Yaratc,yetenekleri olan kii demek-tir. ngeniatorem szc deingenium szcndentremitir. Anlam deha/dahi dir.Bunlar :

Trk Dil Kurumunabaktmzda ise mhendis,nsanlarn her trl ihtiyacnkarlamaya dayal yol, kpr,


10/37

bina gibi bayndrlk; tarm,beslenme gibi gda; zik,kimya, biyoloji, elektrik, elek-tronik gibi fen; uak, otomo-bil motor, i makineleri gibiteknik ve sosyal alanlardauzmanlam, belli bir eitim

grm kimsedir.

Modern anlamda m-hendis, bilim insanlarnnrettii teorik bilgiyitekniker ve teknisyenlerinuygulayabilecei pratik bilgi-ye dntren kiidir.

Arthur Mellen Wel-

lington (demiryollar inaatmhendisi)a gre mhendis-lik, Beceriksiz birinin iki do-lara kt yapt bir eyi birdolara iyi yapma sanatdr.

ABDde mhendislikeitimi veren programlardeerlendirip derecelendir-mesini yapan Mhendislik veTeknoloji Akreditasyon Kuru-lu (ABET) mhendislii yletanmlamaktadr: Eitim,

deneyim ve uygulama ilematematik ve doa bilim-leri bilgisinin, doal g vekaynaklarn insanlk yararnave srdrebilirlik ilkeleridikkate alnarak ve mesleketii gzetilerek kullanlmasiin yntemler gelitirmeurasdr.

Fransz Mhendislerve Bilim nsanlar Ulu-sal Konseyi (CNISF) isemhendisitoplumun beeri,toplumsal ve ekonomikelerini gz nnde bulun-durarak, belirtilmi bir ge-reksinime, kararlatrlm ras-yonel kriterlerden hareketle,mmkn olan en iyi yantvermek zere kiileri, soyut

verileri veya maddi aralarorganizasyonunu tasarlamak,gerekletirmek ya da iletmekiin bilimsel veya teknikarlkl bilgi ve yetenek kulla-nan ekonomik bir eolaraktanmlamaktadr.

Mhendislikte eitliseenekler mevcuttur. Mese-la aratrma, tasarm, analizetme, gelitirme, test etmeve pazarlama gibi. Eeryeni eyler kefetmeye ilgiduyuyorsanz, kariyer olarakaratrma mhendisliinidnebilirsiniz. Hayal gcve yaratcla sahip iseniz,tasarm mhendislii sizedaha uygundur. Laboratuaralmalarn ve deney

yapmay seviyorsanzgelitirme mhendisliini ter-cih edebilirsiniz.

Ayrica, mhendislikmesleinin yrtlebilmesiiin meslek disiplinin iinde

olduu TMMOBa bal birmeslek odasna ye olmakzorunluluu vardr. Mhen-dislik iini yapan insanlaramhendis ad verilir. Biyo-mhendisler ise TMMOBabal olan KMOya (KimyaMhendisleri Odas) yeolmaktadrlar.

MHENDSLNBALICA 10 AVANTAJI

Mhendislik, toplumunkar karya olduu problem-lere aklnz kullanarak yaratczmler bulabileceiniz, karlve parlak bir kariyer imkansunan bir meslektir. LosAngelestaki California Devletniversitesinde mhendislik

ve teknoloji dekan olan Ray-mon Landis mhendislik kari-yerinin sunduu bu balca 10avantaj yle sralyor:

1. memnuniyeti: Aadabazlar sralanan birok se-bepten mhendislik pek okinsan iin tatmin edici bir ialan salar.

2. Kariyer imkanlarnneitlii: Neil Armstrong, Jim-my Carter ve Alfred Hitchcockiin ortak nokta nedir? Farklmeslekleri semi olmalarnaramen - biri astronot, dieripolitikac ve ncs ynet-men balangta hepsi m-hendislikeitimi grmlerdir.


11/37

Mhendislik,okeitlialanlarahitapeder:

- ayet yaratc isen projemhendisliisanagre.- Laboratuvarlar ve deneyyapmay seviyorsan testmhendisliinidn.

- Eer projeleri organize edipyrtmeyi seviyorsan gelitirmemhendisliinebak.-knakabiliyetinykseksevein-sanlarla beraber almay sevi-yorsankariyerinisatveyailgilihizmetmhendisliindeara.

Mhendislik rencisiolarakgelitirdiinizanalitikbe-

ceri ve teknolojik uzmanlk okdeiik alanlarda kullanlabilir.naat, retim (imalat) veyadanmanlk gibi alanlarda daalabilirsiniz veya mhendis-lik ve ticaret kabiliyetlerinibirletirip high-tech irketlerdeteknikynetmenveyasattem-silcisiolabilirsiniz.

3. Mcadeleci i; Mcadeleyi

seviyorsanz, mhendislik sizeuygunolabilir.Genellikle gerek hayattakimhendislik problemleri okuldauratnz problemlerden okfarkldr. Okuldaki problemlerinounun tek ve doru cevaplarvardr. Mhendislik hayatnagirdiiniz andan itibaren hemenhemen btn problemlerin so-nunun ak olduunu grecek-siniz. Bu problemlerin tek birzmyoktur,kitabnarkasndada zm olmaz. Grevinizkendi zmnz bulmak vebu zmn en iyi olduunabakalarniknaetmektir.

4.Entelektelgeliim;Mhendis-likeitimimantkldnmeve

ve problem zme kabiliyetleri-ni gelitirerek beyni altrr.reneceiniz eylerin oumhendislik problemlerini z-menin yannda, btn hayattafaydal olacaktr. rnein prob-lemzmekabiliyetitatil,planla-

ma,ibulma,parabiriktirme,evsatnalmaveyakitapyazmagibibirokiteyardmcolabilir.

5. Topluma faydal olma; M-hendisler yaptklar almalarlatoplumahizmetederler.nsanlarnkolayca hareket edebilmeleri,rnlerin kolayca tanabilmesiiin ulatrma sistemleri

gelitirirler. Yaadmz vealtmz binalar, su veelektrii datan sistemleri,gdamz reten makineleri vesalkl olmamz iin gerekentbbicihazlarplanlaypyaparlar.

6. Mali teminat; Tabii ki maliteminat mhendislik kariyerinisemedeteksebepdeildir,amayine de mhendis olursanz iyi

parakazanabilirsiniz.

7. Prestij; Mhendislik okalmay ve gl bir teknolo-jik beceriyi gerektirir. Bylesisaygdeerbiralannyesiolarakok byk prestij kazanmakmmkndr.

8. Profesyonel evre; Mhendisolarak, belli bir dereceye kadarserbest olduunuz profesyonelbirevredeiyaparsnz.Bununyannda altnz irkettekiolaylaretkileyebilecekkonumdaolursunuz. Uygun bir iyeri veiirahatyapmakiingerekliim-kanvetehizatlarladonatlr,tmbunlarn yannda son bilgisayardonanm ve yazlmlarna sahipolursunuz.

Bykihtimallesaatkurupge vakitlere kadar almanzbeklenmez.Buyzden,yaptnziin verimlilii nemlidir, yaniyaptnziinkalitesivemiktar.

9. Teknolojik ve bilimsel bulu;Golf topundaki kklerin neie yaradn biliyor musunuz?Asma kprlerdeki desteklerinarlklar nasl kaldrdn?Lazerin ne olduunu veyabilgisayarn nasl altn?Dalk bir yolda araba srerkenyol kenarndaki koruma engel-lerini grp onlarn niye bakabir ekilde yaplmadn hi

dndnzm?Fayhatlarndakievlerin niye depremden dahaok etkilendiini? Mhendis-lik eitimi bu ve benzeribirok soruya cevap bulmanzsalayacaktr. Ayrca teknolojiyianlamanz,toplumumuzuilgilen-direnbirokkonuyudadahaiyianlamanzsalar.

10.retkendnme;Mhendis-

lik tabiat itibariyle retken birmeslektir.Uygulamamhendislerisonuakgerekhayatproblem-lerinin zmlerini gelitirirkenzihinsel ilemleri kullanmannyannda,olaylarafarklbirbakasylayaklaabilmelidirler.Sos-yal ve teknolojik deiimlerinokhzlgerekletiibirzaman-da yaadmzdan gnmzdeyaratc dnen mhendisleregemitekinden daha fazla ihti-ya vardr. Eer soruturmay,aratrmay, kefetmeyi ve ret-meyi seviyorsanz mhendisliksiziniinidealbirmeslektir.

Engin TERCAN

Biyomhendislik 4. snf


12/37

HAYVAN HCRE KLTR

Hayvan hcre kltr,hayvankaynaklhcrelerinin

vitrokoullardayaatlabilmesinive eitli aratrmalar iinkullanlabilmesini amalar.Hcre kltr almalar veyntemleri doku ve organ kl-tr aratrmalaryla birliktebalam ve gelimitir. Hcrekltr teknikleri 1900lerinortalarndan itibaren laboratuaruygulamalarhzkazanmtr.

Denekhayvanndanalnandokularn hcre kltr halinegetirilmesine primer hcre kl-tradverilir.Hayvanhcreleriin vitro koullarda yaamlarndevam ettirebilmek iin aitolduklarzyolojikortamnben-zerine ihtiya duyarlar. Ancakoluturulan bu hcre kltrlerilaboratuar ortamnda ok uzun

sre yaayamazlar ve blnmehzlaristenilendzeydedeildir.Bu yzden baz kapsamlaratrmalariinuygunbirkltrekliolamamaktadr.

Busorunuortadankaldrabilmekiin hcrelere laboratuarortamnda rastgele mutasyonlaveya telomeraz genine ynelikbilinliilemlerlesonsuzoalmayetenei kazandrlmaktadr. Buimmortalize olmu hcre tip-lerine hcre hatlar denir.Dokukaynaklarndan ayrlan srdr-lebilir yaayan hcre hatlar19. Yzylda kullanlmaya

balanmtr.Bilimsel aratrmalarda, komp-leks yapya sahip olan hay-vanlarda yaplan denemelerdeistenilen sonulara ulamannzorluu,etiksorunlarvepahalolmasndandolayhcrekltr-leritercihedilmektedir.Bazendelaboratuar ortamnda hcrelerinhayvan veya insan denemele-rindenncenemlibirbasamakolarak kullanlabilmektedir.Ancak aratrmalarn v-cut dnda bu hcrelerinmetabolizmalarnda ya da z-yolojikzelliklerindefarkllklarortaya kabileceinden canldayaplmdenemelerleaynsonualnmayabilir.

Hcre kltr almalarhcrelerin farkl koullardaki

davranlarnnincelenmesinevebuhcrelerinistenilenamalardaoaltlmas ve kullanlmasnaolanak tanr. Bu sayede canllkve sitotoksisite testleri, bazmaddelerin ya da materyallerinanti-kanser etkilerinin incelen-mesi gibi kanser aratrmalar,kk hcreye ilikin almalaryaplabilmekte, monoklonal ve

poliklonal antikor retimlerigerekletirilebilmekte, hormonveenzimgibihcreselmaddele-rinretimiyaplabilmekte,hattasentetikdokuveorganretimininilk admlar atlabilmektedir.Hcre kltrnde en ok ilgile-nilenaratrmalarbunlarolsadatabikihcrekltrkavrambualmalarlasnrlandrlamaz.


13/37

Ege niversitesi Biyo-mhendislik Blm Hay-van Hcre Kltr ve DokuMhendisliiLaboratuarlarndayaplan almalara yakndan

bakacak olursak; bitki ekstrele-rinin anti-kanser etkilerininaratrlmas, eitli materyal-lerin biyo-uyumluluklarnntest edilmesi rnein; di teda-visinde kullanlan farkl dentalmateryallerin sitotoksisitelerininaratrlmas, kk hcrelerinnronal farkllamasna ilikinalmalar, hibridoma retimive monoklonal antikor retimi

lekbytmealmas,kltrortamndafarkllaankemikiliistromahcrelerininkemikdoku-sundaveyaratamirizerindeet-kilerininadezyonmoleklleriileetkileimigibibirokaratrmagerekletirilmektedir.

Gnmzde hcre kl-tr bata yeni tedavi yntem-leriolmakzerebirokalandabilime farkl bir adan ktutmaktadr. Ankara niver-

sitesi Kk Hcre Enstitsndeyaplan almalarda kk hc-reden kemik, kkrdak ve deridokularnn retilebilmesi veorgandokularnnyaplmasiinyaplanalmalar,kornea tabakasnn grmekayplarn ortadan kaldrmakiin gelitirilen hcre ve dokukltrleri tp alannda da hcrekltrnn nemini ortaya

koymaktadr.YineAnkarani-versitesi Tp Fakltesi TbbiOnkoloji BilimDalnn yaptkanser as almalarnda ilkinsan denemelerinin balamasdasevindiricibirhaberdir.

Gelecektehcre kltrleriileoaltlanhcrelerinsanlarnen byk kurtarclarndan biri-si olabilir. Oluturulan yapaydokuveorganlarileorgannaklikavramfarklbiranlamkazana-cak,antikorretimleriilebirokhastalktedaviedilebilecek,kan-sergibignmzdekesinbirte-davisiolmayanhastalklarlm-lere sebep olamayacak. Hcrekltr kavram halk arasndabilinen nemli bir olgu halinegelecektir.

Etikkayglarnounluklagiderilmesi,ihtiyaduyulanksayant sreleri, daha kolay ma-nipulasyon yaplabilmesi gibiavantajlar sayesinde ilerleyenzamandahcrevedokukltralmalarpoplerbilimde

salamadmlarlailerlemektedir.zelliklehayvandokuvehcrekltrne,almolduumhen-dislik eitimiyle yaklaan biyo-mhendisler bu alanda nemli

gelimelereimzaatacaktr.

KAYNAKLAR

http://www.tubitak.gov.tr Ertugrul F.C., HayvanHcre Kltr LaboratuarNotlar

Fazilet Vardar Sukan,Biyomhendislik TantmSunumu http://tr.wikipedia.org

FOTORAFLAR

http://www.krishgen.com/Cell-Culture.htm stemcellindex.com public.asu.edu newsroom.stemcells.wisc.edu

F.Ceyhun ERTURUL

Biyomhendislik2. snf


14/37

Biyomhendislik: Mhendisliin TplaBuluma Noktas

Doku mhendislii, kkhcre teknolojisi, kiiye zeltedavi, genetik testler, farma-kogenomik (Genoma zel ilagelitirilmesi) nanoteknoloji,kontoll ila salnm gibialanlardaki gelimeler, bi-yomhendislere yepyeni ialanlar salamaktadr.

Biyomhendisler; zel-

likle gnmzn poplerkonularndan biri olan ye-nileyici tp (regenerativemedicine) alannda, biyolojiile mhendislik arasnda birkpr grevi gren nemlibir role sahiptirler. Yalanma,hastalk, yaralanma ya da

doumsal anomalilerden (bo-zukluklardan) kaynaklanandoku ve organ kayplarnntedavi edilmesini amalayanrejeneratif tp ierisinde yeralan ve hzla gelien dokumhendislii, biyomhen-disleri gelecekteki salksisteminin vazgeilmez birparas haline getirmektedir.

Doku mhendisliialannda uzmanlaan bi-yomhendisler (dier birdeyile doku mhendisleri),erken tehise ynelik test-lerin retilmesinden teda-viye kadar geen srecin heraamasnda grev alabilmek-tedirler. Bir biyomhendisindoku mhendislii ierisindealabilecei konular u

ekilde zetlenebilir:

1. Hcre davranlarnnanlalmas:Temel ziksel, kimyasal vebiyolojik koullarn hcreremesi ve doku oluumuzerine etkilerinin mole-kler dzeyde anlalmas.zellikle kk hcrebiyomhendislii konusun-

daki ilerlemeler ve embri-yonik geliim aamalarnnlaboratuvar ortamnda tak-lit edilebilmesi, bu alandakigelimelerin nn amtr.Kk hcre kaderinde etkiliyzlerce farkl sinyal mole-klnn, biyomhendislertarafndan gelitirilen biyo-ipler yardmyla ayn anda

test edilebilmesi sayesinde,ksa srede byk lektebilgiye ulalmas mmknolmutur.

2. Bilgisayar destekli hcre/

doku modellerin oluturulmas: Biyomhendisler, mole-klerdzeydeeldeettikleriverileryardmyla,hcrelerin

SezinADAY

EgeniversitesiBiyomhendislikBlm

2006MezunuMIT-PortekizProgram

BiyomhendislikSistemleriDoktorarencisi


15/37

farkl koullara verecei tep-kileri ngren modelleroluturabilmekte, bu sayededeneyyknazaltmaktadrlar.

3. Doku mhendisliinde

kullanlacak iskelelerinretilmesi: Bu aamada biyom-hendisler, hcrelerin doalortamn taklit eden malze-melerin tasarm ve retimizerinde almaktadrlar. Eldeedilen malzemeler sayesin-de, hcre davranlar kontroledilebilmekte ve laboratuvar

ortamnda istenilen doku ya daorganlarn gelitirilmesi mm-knolmaktadr.

4. Reaktr tasarm vebyk apta retim: Kk lekte reti-min yapld hcre kl-tr kaplarndan, kontrollkoullarda, byk apta reti-

min saland biyoreaktr-lere geiteki tm aamalarda(lek bytmede) biyom-hendisleroldukanemlibirroloynamaktadrlar. Ayn zamandahcreselrnlerinsaatrlmasgibialtakmilemleri,yinebi-yomhendisler tarafndan tasar-lanarakkontroledilmektedir.

5. Hcrelerin saklanmas:B i y o m h e n d i s l e r ,hcre, doku ya da hcreselrnlerin

gelecekte kullanlmak zeresaklanmasn salayan zelsistemlerin gelitirilmesindegrev alabilmektedirler.

6. Modern grntleme

sistemlerinin gelitirilmesi:Gerek hcre ve doku

retim aamalarnda, gereksehastalara nakledilen dokumhendislii rnlerinintakibinin salanmasndakullanlacak tm grntlemesistemlerinin gelitirilmesindeyine biyomhendisler yeralmaktadrlar.

Gnmzde yapayderi, kkrdak ve kemik, dokumhendislii sayesinde ti-cari olarak retilmektedir.Ksacas biyomhendisler,sadece tbbn geleceiniekillendirmekle kalmaypvizyonlar sayesindegelecein dnyasn gn-mze tamaktadrlar.

KAYNAKLAR:

1. Advancing Tissue Sci-ence and Engineering: AFoundation For The Future,Multi-Agency Tissue Engi-neering Science (MATES) In-teragency Working Group(IWG), Biotechnology Re-search Working Group, Sub-committee on Biotechnology,Committee on Science, Na-tional Science And Technol-ogy Council (NSTC) StrategicPlan, June 2007.

2. An Introduction To Bio-technology, Amgen, February2007.

ekil- Doku Mhendislii almalarnda BiyomhendislerinYeri: Biyomhendisler, laboratuvar almalarndan rn elde-sine kadar geen tm srete aktif bir rol oynamaktadrlar.


16/37

RPORTAJ : Emrah ALTIND

Biyomhendisler olarak bizler hayatn iinde olmal, blmmzn bize verdiimultidisipliner yaklam gnlk hayatmza da uyarlamalyz bence. Bir Rock grubunda

alan, farkl dergilerde yazlar olan, organizatrlk yapan, yarmalara katlan, ok gzelresim yapan, yemek yapmay seven, dzenli spor yapan ve daha nice Biyomhendisbiliyorum. Bu beni motive ediyor ve biyomhendislerin bir ferdi olmaktan gurur

duyuyorum.

te Emrah Altndi de, bu tanma uyan bir insan. Kendini gelitirmeyi seven,kltrl, almay seven biri ve blmmzn ilk mezunlarndan. Ben blmmzdenbirinin siyasetle ilgili kirlerini okumu olmaktan ok byk zevk almtm. ok deil biryl sonra da Biyomhendislik Dergisi iin kirlerini almak adna, ben onu konuturdum.

Benim ok keyif aldm bu rportajn, sizin iinde zevkli ve bilgilendirici olacanumuyorum.

Balamadan nce Emrah bana dnyor ve diyor ki: Beste, sorularagemeden nce bu derginin kmas iin aba gsteren tm arkadalar tebrik ederim, ben

de gemite benzer yaynlarn kmas iin uratm iin zorluklarn tahminedebiliyorum, tm ekibe kolaylklar dilerim. Ne demi atalarmz: sz uar, yaz kalr.

Bu gzel yorumu ve destei iin Emraha teekkr ediyor ve sorularmza geiyorum.

Beste ALIMLIOLU

lk mezunlardan olmak nasl bir duygu gerekten ok merak ediyorum nk bizlerbile aradan 10 yl akn bir sre gemesine ramen Biyomhendis ne yapar? sorusuna cevap

vermeye alyoruz.

2000 ylnda ilk dersimiz Calculus-1 idi (Beno hocamn dersi), birbirini tanmayan bu 14(Biyomhendis aday) kiinin farkl farkl yantlar olabilir. Hepimizde niversiteye balamann,kimimizde aileden ayrlmann sanclar/sevinci vard. Yeni alan bir blme balamak riskli

bir tercihti, drt yl boyunca bunun hem avantajlarn hem de dezavantajlarn yaadk. Temelavantajmz ufak bir grup olarak, hocalarla ok rahat iletiim kuruyor olabilmemizdi. 2004demezun olurken 11 kiiydik ve herkes yava yava yolunu izdi. Biyomhendis ne yapar?sorusunun cevab 2010 ylnda olduka kolay nk blm 6 yldr mezun veriyor ve onlarcabiyomhendis halihazrda istihdam olmu durumda. Akademiden, biyomedikal irketlerine,aratrma merkezlerinden, niversite hastanelerine, artmdan, fabrikalara alan bir erevedealan pek ok arkadamz var, deil mi? Fakat Trkiyede biyoteknoloji gelimi bir sektrolmad iin, isizlik de bir ihtimal. Devletin Biyomhendis istihdam ise henz balamad, bukonuda mezunlarn giriimleri arttrmasnda yarar var.


17/37

Biyomhendislikle ilgili ilgin sorulara ve bizim yaratc cevaplarmza hepimiz ainayz,peki talyada biyomhendis olmak nasl bir duygu?

Ben Sienada Novartis Vaccinesin aratrma merkezinde

aratrma grevlisi olarak alyorum, te yandan Bolognaniversitesinde doktora rencisiyim. Biyomhendisliktalyada ok bilinen bir kavram deil, burada daha ok temel bi-limler (Biyokimya,Biyoloji, Molekler Biyoloji) ve Biyoteknolojiblmlerinden mezun insanlar alyor. Bizim eitimimizbiyoprosesler zerine younlamt, talyada da tabi ki pekok biyoproses mevcut fakat ben iin daha molekler dzeyindealyorum.

Yksek lisans ve doktora srecinden bahseder misin? lerlemek iin hangi sektr seersekseelim , yksek lisans yapmak hep bir soru iareti olarak kalyor kafamzda.

Sen nasl karar verdin?

Ben gelecekte ne yapmak istediime 2003 ylnda (3. snfta) karar vermitim, bunda aldmzmmnoloji derslerinin de byk etkisi oldu, alarn alma mekanizmas, etkisi ve baklksisteminin almasna byk bir ilgi duymaya baladm ve gelecekte iyi bir a bilimci/vaccinologolmaya karar verdim. Yaz stajlarm bu ilgim dorultusunda Madridde bir A aratrma merke-

zinde (CISA) ve ardndan TBTAK mmunogenetik laboratuarnda yaptm. 4. snfa geldiimdebitirme tezimi smet Hocam ile yaptm, benim iin olduka retici bir sreti, o dnem ok yeni birkavram olan yenilebilir alar (edible vaccines) konusunu altm. Akademisyen olmaya oktankarar verdiim iin yksek lisans yapmak kafamda bir soru iareti olmad. lk BiyomhendislikGnleri srasnda Hfzshha A Serum retim mdr Dr. Erkan zcengiz ile tantm, kendi-si Trkiyede a biliminin yaamas iin mcadele eden ender bilim insanlarndandr. ODTyebavurmaya karar verdim ve snavlar geip, Biyoteknoloji A.B.D da yksek lisansa baladm.[ODTde bir yksek lisans akademide kalmak isteyen tm arkadalara tavsiye ederim, sadeceolanaklar asndan deil, kampsn insana kattklar ile de ok zel bir yer ODT (Ankaradaolmasna ramen).] Yksek lisans tezimi Prof. Dr. Glay zcengizin Proteomics laboratuarndaaltm, Bordetella pertussisin (bomacaya sebep olan bakteri) immunojenik proteinlerini kefetmek

zere Trkiyenin ilk immuproteom almasn gerekletirdik, o sre benim amdan oldukareticiydi. Doktoray yurt dnda yapmaya farkl bir akademik ekol grmek istediim iin kararverdim. Glay Hocadan aldm iki derste Genomics ve Vacinology zerine iki sunum yaptm.Reverse Vaccinology yi kefeden Rino Rappuolinin pek ok makalesini okudum ve ynettii ens-titye doktora bavurusunda bulundum, mlakatlar, snavlar derken 3 seneyi geti buradaym.imdi srada iyi bir post-doc almas var, ardndan da Trkiye...


18/37

Tm bu yky neden anlattm? Kafanzda ne yapmak istediiniz netleirse, o hedefe ynelikalmaya uzmanlamaya erkenden balayabilirsiniz. Fakat bu kendinizi bir alana sktrn demekdeil. Beste, seninle de konutuk, yaam sadece akademi veya derslerden ibaret deil (benim hibir zaman ok alkan bir renci olmadm) ve pek ok tanlmas gereken renk var, niversitetopluluklar, siyaset, sanat vb. insann kendisini dntrmesi iin olanaklar sunuyor, ufkunuzu da

ayor. Bir de dipnot delim, benim tm yaantmda ve kararlarmda Beno Hocann nerilerininnemli bir etkisi olmutur.

Gelelim a konusunaHepimiz bu topraklarda, Osmanldan bir 20-30 yl ncesinekadar a konusunda nemli almalar yapldn biliyoruz. Peki Trkiyedeki

a almalarnn nasl ve ne zaman bittiini bize anlatr msn?

Evet Osmanllarda iek hastalna kar korunmak iin variolation yntemi uygulanyordu,ardndan Lady Montagunun mektuplar ile bilgi ngiltereye tand ve Edward Jennerin deneyi

ile modern a bilimi domu oldu. Osmanllar dneminden itibaren alara nem verildi, genCumhuriyetde bu gelenei srdrd. Peki imdi Trkiye neden hi bir insan as retmiyor? So-runun cevab tamamen ekonomik-politik. 1980 sonrasnda kapitalist dnyada neo-liberal politi-kalar uygulanmaya baland, Sovyetler Birliinin kmesi ile bu sre hzland ve kresellemead altnda srmeye devam ediyor. Trkiyede bu politikalardan nasibini ald ve pek ok kalemderetimi ya durdurdu, ya da zelletirdi (en gncel rnei TEKEL, biliyorsunuz). 1990 sonunageldiimizde tm a retimi, bir daha balatlmamak zere durduruldu. Benzer bir sre pek oklkede yaand. Bugn Trkiye yllk 150 milyon Euro insan as harcamas ile tamamen a tekel-lerine baml durumda, oysa insan gcmz de, teknolojimiz de a retimi iin yeterli. 150 milyoneuro ya pek ok ay memlekette retecek tesisler kurabiliriz.

Bakan Akda kamu zel ortaklyla yeniden a retileceini sylyor. Kamu zelortaklndan ne anlamayz? GSK, Merck, Pasteur gibi rmalardan biri Trkiyede a retim

tesisi kuracak. Bakanlk alm garantisi vererek yabanc irketlerin Trkiyede a retimine izinverecek ve Trkiye retim ss olacakt. Ancak boyle bir proje hala hayata geirilemedi. Neden

hayata geirilmemi olabilir?

Salk Bakanlnn a retimine dair 2009da aklad iki nermesi var, bunlardan birisigrip as reten irketlerden birisine alm garantisi vererek retimi Trkiyeye tamas, bu stratejiTrkiyenin ila tekellerine bamlln azaltacak deil, bilakis arttracak bir strateji oysa Maca-ristan, Trkiyenin yan banda kendi mevsimsel grip, ku gribi ve domuz gribi asn retmek-tedir. kinci strateji ise a takviminde bulunan difteri, bomaca, tetanoz, ocuk felci ve menenjitekar 5`li ann etiketlenmesi, paketlenmesi ve dolumunun Trkiye`de yaplmasdr. Trkiye yineretim yerine dolumu tercih etmekte ve bamllk politikasn srdrmektedir. Tm bu ynelim-den anlayacamz, hkmetin a alannda ciddi bir dnm salamaya niyetinin olmad, neo-liberal/kapitalist politikalar bu alanda da srdrmekte olduudur. Bu politika bir retim ssnedeil, pazar ssne tekabl ediyor. Projenin neden hayata geirilmediini ise bilmiyorum.


19/37

Trkiyede zel sektr a retimine neden yanamyor? u ana kadar hibirgiriim olmad m?

Trkiyede zel sektr daha ok kar edeceinden emin olduu alanlara yatrm yapmay tercihediyor. A gibi dnya tekellerinin at kosturdugu bir alanda yatrm yapmak ise bu adan risk-

li, devlet politikalari da tekelleri destekler nitelikte olunca durum iyice zorlayor. Buna ramenTrkiyede hayvan hastalklarna kar a retimi iin giriimler olduunu ve nemli bir noktayageldiklerinden haberdarm. Dr. Erkan zcengizin olumasnda byk katks olan EGE-VET in ayatrm bunlardan retime en yakn olan.

Peki son szlerin neler Emrah?

Tm arkadalara baarl ve keyii bir retim dnemi diliyorum. Yaam ok da uzun deil,bundan dolay yaamda keyif aldnz ileri yapmanz nemli, rnein bizim dnemden Bahadr(Peker) mutluluu mzikte, Kvan (Sezer) ise sinemada buldu; dolaysyla ok boyutlu bir bakasnda yarar var. A konusuna ilgi duyan arkadalar bana her zaman yazabilirler, bu arada

aklma gelmiken, A Sempozyumunu dzenlenmesinde byk emei olan Besteyi de huzurunuz-da tebrik etmek isterim. Biyomhendislik blmyle, altm enstit arasnda getiimiz seneyaplan antlama sonucunda her yl iki renci burada staj yapma hakk kazand, bunun Trkiyedeaya ilgi duyan arkadalara yararl olacan umuyorum. Beste, Umut ve ule bilgi almak isteyenarkadalara yardmc olabilirler. Tm hocalarmza ve tandklara, gzel zmire bol selamlar, sev-giler.

Petrl irketi BPye ait bir kuyudan szan petrln kirlettii Meksika Krfezinde ite bu mikrpkefedildi.

Bilimadamlar, petrol platformundaki patlamadan sonra okyanusa yaylan milyonlarca galon petrolle

ilgili suyun derinliklerinde aratrma yaparken bu yeni mikrobu buldular.

Bu yeni tr mikrobun, Manhattan byklnde bir alandaki petrol hzla ayrtrd belirlendi.

Lawrence Berkeley Milli Laboratuvarndan Kerry Hazen bakanlndaki aratrmaclar, mikrobunhidrokarbonlar ayrtrrken, sudaki oksijeni bilinen dier petrol yiyen bakteriler gibi fazla tketmediinisaptadlar.

Aratrmaclarn bulgular, 25 Mays-2 Haziran ta-rihleri arasnda denizin derinliklerindeki 17 noktadanalnan 200 rnein analizine dayand. Petrolle kirlenmisudaki egemen mikrobun Oceanospirillales familyasna

yakn yeni bir tr olduu belirlendi.

Bilimadamlar, mikroplarn petrol yeme faali-yetlerinin sudaki oksijeni byk lde tketecei ve de-nizdeki dier canllarn hayatn tehlikeye atacak bir lblgenin olumasna yol aacandan endie ediyordu.Ancak aratrmada, petroln kirlettii blgenin dnda ok-sijen younluunun yzde 67, kirlilik blgesinde ise yzde59 olduu belirlendi.


20/37

YEN NESL EMBRYONK KK HCRELEREDORU: NDKLENM PLURPOTENT

KK HCRELER (iPKH)Biyomhendis Birol AY

Pluripotent embriyonikkkhcreler(EKH),embriyoyuoluturacak i hcrekitlesindenelde edilen ve vcudumuzda,zellemi 200den fazla hcretipinednebilmepotansiyelinesahiphcrelerdir.Fakatbuhc-relerin kullanmnda hastagvenlii (kanserlemeleri)

ve etik adan kstlamalarsz konusudur. Gnmzdebu sorunlar amak amacyla,EKH lere benzer zelliklertayan indklenmi pluripo-tent kk hcrelerin (iPKH)retimi konusunda almalaryounlamtr. Bu hcrele-rin EKH lara benzerlikleriyletoksikolojik denemeler, ilaaratrmalar ve yenilenebilir

tptakullanlmalarhedeenmek-tedir. Ayrca, embriyodan eldeedilmemelerisonucundadaetikproblemleri ortadan kaldrmas,iPKHlarnneminibirkatdahaartrmaktadr.

Bu hcreler, morfolojik yap,oalma, baz EKH belirleyicigenlerinifadesiveinvivouygu-lamalarda teratom oluturmasasndan embriyonik kkhcrelerilebenzerlikgsterirler. retimyntemi,dorudanyeniden programlama olarak

adlandrlan,viral(lenti-,adeno-ve retrovirus), plazmid tabanlvektrler veya transpozonlarla,pluripotensi genlerinin (Oct4,Sox2,Klf4vec-Mycvb.)soma-tik hcrelere (keratinositler, in-sanderibroblasthcrelerivb.)aktarlarak,pluripotentzelliktekk hcrelerin elde edilmesitekniinedayanr.iPKHteknolo-jilerinde son aylarda gelinen

noktadaisegenetikdzenlemeyeihtiya duyulmakszn, somatikhcrelerinkltrortamndabulu-naneitliproteinleraraclylaindklenebildii bilinmekte-dir.

Bu yntem gen aktarmnortadan kaldrmas bakmndandaha gvenli iPKHlarn reti-mini salayabilecek potansiyelesahipolmasnaramen,nispetenretim veriminin ykseklii veallan bir yntem olmasndantr gnmzde gen aktarmyntemlerikabulgrmektedir. Moleklerolarak,hcreleriprogramlamada kullanlan drtnemli genin ngrlen rolleriyledir:Somatikhcrelerec-Mycgenitransfekteedildiindehcrelerin lmszletii, aynzamanda ak ve aktif kroma-tin yaplarna sahip olduklartahmin edilmektedir. c-Mycgeni, hcreleri apoptozis ve se-

nesense de gtrebilmektedir.Klf4 geni, muhtemelen c-Mycgeninin hcreye zararl olan buzelliklerini basklamaktadr.Oct3/4 geni ise hcreleritmrlemekten kurtarmakta veEKHbenzerihcrelerolmalarnsalamaktadr. En son olarakda bu hcrelere pluripotentlikkazandranSox2geniilevgs-termektedir.

Resim 1. Oct3/4, Sox2, c-Myc ve Klf4 genlerinin dorudanprogramlamadaki ngrlen rolleri


21/37

iPKHlarlailgilienbykbeklenti, bir gn tbbi anlam-da EKH larn yerini almalarve etik ve gvenlik sorunlarnortadan kaldrmalardr. Ayrca,hastayazglhcrelerinretimisalanabilecek ve bu hcreler

Parkinson, amiyotrok lateralskleroz(ALS)gibihastalklarda,geliim mekanizmalarnnanlalmasnda ve yeniilalarn gelitirilmesindekullanlabileceklerdir. Tm bu beklentilereramen, iPKHlar birok prob-lemlekarkaryadr.Enbykproblemi,retimverimininhem

viralhemdeviralolmayanprog-ramlama metotlarnda olduk-a dk olmasdr (ortalamaolarakheryzhcreden1iprog-ramlanabilmektedir). Yenidenprogramlama srelerinin tamolarak bilinmemesi, ilgili gen-lerin ilevlerinin tamamiyleaydnlatlamamas da diersorunlarn oluturmaktadr. Buanlamda, iPKH larn yksek

verimleretilmesivebelirtilena-lanlardakullanlmayabalanmasiindahafazlaalmayaplmasgereklilii ortaya kmaktadr.Bualanaenbykyatrmya-pan devletlerden birisi olanJaponhkmetiProf.Dr.ShinyaYamanakann yneticiliinde,Kyoto niversitesinde Cen-ter for iPS Cell Research andAplication(CiRA)kurmutur.AmerikadaiseHarvardniver-sitesiKkHcreEnstitsbataolmak zere dier baz niver-sitelerdealmalaryrtlmek-tedir.Trkiyedeisehenzeldeedilmi bir iPK hcre hatt bu-lunmamaklabirliktebazniver-sitelerdealmalarsrmektedir.

Resim2.iPKhcrelerinolaskullanmalanlar

Kaynaklar

1. Amabile G., Meissner A. (2009); Induced pluripotent stemcells: Current progress and potential for regenerative medicine.Trends in Molecular Medicine, 15(2), 59-68.Elin Y.M. (2009); Embriyonik kk hcreler. Kk Hcre Biyoloji-si ve Klinik Uygulamalar, Trkiye Bilimler Akademisi Raporlar,

23-27.

2. Kaji K., Norrby K., Paca A., Mileikovsky M., Mohseni P.,Woltjen K. (2009); Virus-free induction of pluripotency andsubsequent excision of reprogramming factors. Nature, 458, 771-776.

3. Kim D., Kim C.H. Moon J., Chung Y.G., Chang M.Y., HanB.S., Ko S., Yang E., Cha K.Y., Lanza R., Kim K.S. (2009); Genera-tion of human nduced pluripotent stem cells by direct deliveryof reprogramming proteins. Cell Stem Cell, 4, 472-475.

4. Lewitzky M., Yamanaka S. (2007); Reprogramming somaticcells towards pluripotency by dened factors. Current Opinionin Biotechnology, 18, 467473.

5.Yamanaka S. (2007); Strategies and new developments in thegeneration of patient-specic pluripotent stem cells. Cell StemCell, 1(1), 39-49.


22/37

KK MUCZENANO-TEKNOLOJ

Kirlenmeyen gmlek,izilmeyen araba, slanmayankuma olabileceini hayal et-tiniz mi? Peki hastalandnzdakullandnz ilalarndnebilen bir canl gibiyalnzca hedefe etki edebilecekkadar zeki olabileceini yanisfr yan etkili ilalar? Tmbunlar artk yalnzca birka na-

noteknolojik ilemle mmkn.

Bugnlerde sklkladuyduumuz szcnbirlemesinden oluan nano-biyo-teknoloji, gnmzn vegelecein en nemli almaalanlarndan birisi. Hepimizen az bir ka yerde Nanokelimesini duymuuzdur.Nano, Yunanca Nan-nos kelimesinden gelir ve

cce demektir. Eer bir biri-min nne nano n eki ge-lirse, o birimin milyardabiri ifade edilmi olur.(10-9)

Nanobilim nanometreboyutlarndaki madde ve ener- jiyi inceleyen bilimdir. Mad-deler nanoboyutlarda, normal-den farkl olarak, kuantumzellikleri gstermektedirler.

rnein; karbonatomlarndan oluan el-mas kristali iyi bir yaltkanolduu halde, bir boyutlukarbon atom zinciri altn vegm zincirlerinden biledaha iyi bir iletken olabil-mektedir. Bu deiken zel-likler nedeniyle nanoteknoloji son yllarn en popler

bilim konularndan biridir.

Nanoteknolojinin temel-de iki ana amac vardr. Bunlar-dan birincisi yeni nanoyaplartasarlayp retmek; dieriise varolan nanoyaplarayeni olaanst zelliklerkazandrp , yeni ilevlerdekullanmak. Yeni zellikler

sayesinde nanoteknoloji ileretilen malzemeler dahadayankl,daha hassas,dahahaf olabilmektedir.

NANOTEKNOLOJNNGEM

Nanoteknoloji kavramnilk defa dile getiren AmerikaBirleik Devletlerinden EricDrexlerdir. Nanoteknolo- ji zerine almalar yapanForesight Enstitsnn dekurucusu olan Drexler, MIT

laboratuarndaki almalarsrasnda, biyolojik sistem-lerden esinlenerek, moleklermakineler yaplabileceininermitir.te bylecenanoteknoloji kavramilk defa boy gstermitir.Aslnda nanoteknolojinin temellerini AmerikaFizik Topluluunun yllk

toplantsnda 1959 ylndaziki Richard Feynmannmalzeme ve cihazlarn mole-kler boyutlarda retilmesiile baarlabilecekler zerineyapm olduu Theres Plen-ty of Room at the Bottombalkl nl konumasnakadar dayandrabiliriz. Temelde bir ok oda var isim-li konumasnda Feynman

atomlarn zik artlar altndahakim olmamza hibir engelolmadna dair bir gr or-taya att. Bu konuma teorikteve grnte o gnlere greok fantastik olarak karland.Oysaki bu ne ziin limitleri-ni amakt ne de baka birey. Feynman zamanmznteknolojisini tam bir ekilde


23/37

zamanmzn teknoloji-sini tam bir ekilde n-ceden sylemeyi baarmt.

Nanoteknolojinin ne-mini 2000li yllarda insanlargeriye dnp baktklarnda

neden 1960lara kadar bu konuile ilgili ciddi almalarnbalamadn merak ede-cekler szleriyle aklayanFeynman, minyatrizeedilmi enstrmanlar ilenanoyaplarn llebileceive yeni amalar dorultusundakullanlabileceinin altnizmitir. te niveriste

rencisi Eric Drexler bukrin ne derece muhteembir kir olduunu anladve almalarn birka kon-feransta paylatktan son-ra kard kitaplarla na-noteknolojinin ncs oldu. (1)

NANOTEKNOLOJNNKULLANIM ALANLARI

Nano teknoloji multi-disipliner bir bilim daldr.Daha nce ayr olan bir okalan arasndaki ayrmlarbulanklatrarak bir ara-ya getirmitir. Bu genikapsaml ynda zerinde

en ok aratrma yaplan alan-lar unlardr.

Nano yapl malzemeler Nanoelektronik Nanofotonik Nanoanalitik

Nanobiyoteknoloji Nanotp

B i y o m h e n d i s l i i nde temel ilgi alanlarndanbiri olan nanobiyoteknoloji,inanlmaz bir hzla kendiniyenileyerek srekli yeni yol-lar amakta ve bilimde yenikeiere sahne olmaktadr.

Tpta ve biyoteknolojidesklkla kullanlan nanomal-zemelerin gelitirilmesi vetasarlanmasnda ok bykroller stlenen biyomhen-dislerin nanoteknolojideki ialanlarn u ekilde sralamakmmkndr.

LA SALINIMI

Canl vcudu ken-di kendisine yetebilmeyeteneiyle donatlm biryapdr. Bu nedenle dardangelen her trl insan yapmyabanc maddeye kar birtepki dourur. Bu tepkilergelien teknoloji ile mmknolduunca aza drlerekson derece uyumlu ilalarretilse de hala istenilen d-zeye ulalamamtr. Gn-mz artlarnda kullanlanilalarn bir ou vcutierisinde enzimler ve dier et-kiler nedeniyle yeterli verimlei yapamamaktadr. Bununyan sra alnan ilacn etki-sini istenilen sre ierisindegsterememesi veya hedefdoku haricindeki blgelerde

de etkisini gstermesi deolumsuz sonulara nedenolmaktadr. Bir dier problemise; verilen ilalarn vcut-taki bariyerleri ap hedef ala-na ulaamamasdr. rneinParkinson hastalnn teda-

visinde kullanlan dopamininkan-beyin bariyerini geemez.Bu nedenle, kan beyin bariye-rini daha kolay geebilenL-DOPA molekl kullanlr.

Ortaya kan bu sorun-lara en iyi zm nanobi-yoteknoloji sunmaktadr.

Nanoboyutlarda retilentayclar, kan beyin bari-yeri, solunum sistemindekibroniyoller ve derideki skbalantlar gibi eitli anatomikve biyolojik bariyerleri gee-bilir ve ilalarn istenilen hedefdokuya ulatrlmasn salar.Nanoboyutlardaki tayclardar alanlarda daha iyi dalrve znrl dk olanilalarn znrlnarttrabilirler. Btn buolaanst zelliklerdenyararlanlarak ilalarnfonksiyonlar arttrlabilir ,yeni zellikler kazandrlabilir, yan etkileri azaltlabilirve verimi daha yksek iladalmlar elde edilebilir.Yani ila zerinde yaplan


24/37

yaplan btn bu nanoteknolojik gelitirmeler sayesindeila sadece hedef blgeye etkiedecek, tek uygulamada kan-da daha uzun sreli olarakkalacak ve ilacn belli birhzda, ihtiya kadar salnm

salanm olacaktr.

KANSERARATIRMALARI

Dnya zerinde giderek ar-tan kanser hastal nedeniylekelime anlam ilala tedaviolan kemoterapiyi sk sk duyarolduk.Kemoterapide ama

istenmeyen hcrelerin yokedilmesi veya kontrol altnaalnmasdr ancak hepimizinbildii gibi kemoterapi grenhastalarda kanserli hcrelerinyan sra salkl hcreler dezarar grmektedir.Hatta ke-moterapi hastann dorudanlmne neden olabilecekkadar tehlikeli bir tedavi yn-temidir.te bu sebeple kanser-

li hcrelerin salkl hcrelerezarar vermeden ldrle-bilmesi iin deiik metotlarzerinde allmaktadr. Bualmalar dnyada birkalaboratuarda srdrlen okileri dzeyde aratrmalar iledesteklenmektedir. Btn bualmalar bir tek kilit noktayhedef almaktadr .Nanobi-yoteknoloji!

Bakteri DNAsnn bi-zim DNAmzdan yapsalfarkllklar gsterdiininkeyle DNA molekllerininbaklk sistemi zeri-ne olan uyarc etkisindenyararlanlarak DNA kkenliilalar tasarlanmaktadr. CPGODN olarak isimlendirilen

kesecikler iinde nkleik asitlerkanser zerinde yaplan nanoaratrmalarda nemli bir yeresahiptir.CPG ODN (CitozinePhospate Guanin Oligodeoxy-nucleotides) ile tedavide ncezehirle (IL-13) tahrip edilen

DNA molekl bu mucizevinanokesecik sayesinde tedaviedilir ve kanserli hcreninyaps dzeltilmi olur.Bu ko-nuda fareler zerinde yaplandeneyler sonucunda %91 tamiyileme oran grlmtr.Bu nkleik asit ierikli na-nokeseciklerin gelitiricisiUNAM(Bilkent Ulusal Nano-

teknoloji Aratrma Merkezi)nanobiyoteknoloji grubundanYrd. Do. Dr. hsan Grseldir.Ayrca bir baka rnek dekanserli hcrelerin biyoip iletakip edilmesi ve belirlenmesi-dir.Bu biyoip sayesinde direktolarak kanserli hcreye mda-hale mmkn klnmaktadr.Biyoip ile kanser hcrelerininizlenmesi konusunda yaplan

aratrmalarn en nemlile-rinden bir tanesi basnda dabyk yankyla yer bulan To-ronto niversitesinden ShanaKellynin bakanlnda To-ronto ve Queens niversitesiile Prenses Margaret Hastanesibilim adamlarndan oluan birekibin yapt aratrmalardr.Aratrmaclarn nanoteknoloji ile gelitirdikleri bu mik-roip sayesinde ncelerdegnlerce hatta aylarca zamanharcanan kanserli hcrenintespit edilmesi, kanserin trve hangi aamada olduununsaptanmas gibi bir diziilemler yalnzca 30dk gibi birsrede gerekletirilmektedir.Bu almalar ilk olarak pros-tat kanserli hastalar zerinde

uygulanm ve baarl sonu-lar elde edilmitir.

BYOLOJK ZLEME

Biyolojik izleme alanndada yararlanlan nanoteknoloji

bu sefer de karmza QUAN-TUM DOT lar karyor. Pekinedir bu quantum dot?

Yaklak 5 nanometre boyutun-da yar iletken paracklardr.En basit tanm ile yksekoresans yayan farkl mole-kler boyutlardaki yar ilet-ken nanokristallerdir. QD larkadmiyum ve selenyumdanoluan , proton ve ntroniermeyen taklit niteliinde

atomlardr.Parack boyu-tuna gre deiik renklerdeoresan ma yapar ve itebu zellii sayesinde ore-san mikroskopide kullanlr.QD lara elektron eklenerekyada karlarak bant arald e i t i r i l e b i l i r . D e i e nbant aral Quantum Dotlarn hangi frekansta cevapvereceini belirler.Mortesinlarla aydnlatlan QD larboyutlarna bal olarak farklrenkte ma yaparlar. Bufarkl malar sayesinde hcreii biyolojik uygulamalardakullanlabilirler:

Molekler dzeydehcre ve doku ieriinin be-lirlenmesi.


25/37

Ik mikroskobik boya-ma yntemleri ile ayrt edi-lemeyen hcre ve hcre iielemanlarn grntlenmesi Bu maddelerin hcreiinde ve dokulardakiyounluunun belirlenmesi

gibi alanlarda kullanlr.

ANTBYOTKLEREDRENL BAKTERLER

Srekli deiip yenile-nen ilalar sayesinde bak-teri ve virsler de kendilerinisrekli bir deiimin ierisindebulmulardr. bu nedenler

bir zamanlar belirli antibiyo-tik trlerine duyarl bakter-iler belli bir kullanmdansonra direnli hale gelebil-mektedir. Nanobiyoteknolojisayesinde farkl antibiyo-tik etki mekanizmalarnasahip, yeni antibiyotiklerbulunmaktadr. Bu antibiyo-tikler bakteriler, zar virsler,mantarlar, sporlu bakteriler ve

protozoalar zerinde etkilidir.rnein deri, yumuak dokuenfeksiyonlar, zatrre, kandolam enfeksiyonlar gibifarkl enfeksiyonlara nedenolan, metisiline direnli

Staphylococcus aureus bak-terisi iin nanobiyoteknolojikyntemlerden yararlanlmtr.

Nanoteknolojik antibiyo-tikler, yzeysel olarak na-noemlsiyon partikllerinin

uygulanmas ile deri ze-rindeki porlar ve kl folikl-leri aracl ile enfeksiyonunolutuu deri aralna hzlagei gsterirler. Deri ierisindekalmadklar iin deri zerindede zarar verici bir etki gster-mezler. Bu nanoemlsiyonlarziksel bir ilem aracl ilemikroorganizmalar paralara

ayrarak bu yolla ilalara kargeliebilecek diren riskini deazaltrlar.

Verilen rneklerden deanlald zere, nanoteknoloji srekli gelien yaama ayakuydurmann, teknoloji ile i iebir yaamn getirdii en gzelsonulardan biridir. Kim bilir

belki zaman yolculuu iingereken yksek frekanslelektromanyetik enerjilersalayabilen ve bu konudanano tabanl elektronik devretasarmlar oluturabilecek

olanaklarn kaplar da gelienteknolojiyle ksa zamandaaralanr

Bahar TABANBiyomhendislik 2. snf

Kaynaklar

1 ) h t t p : / / w w w . n a -noteknolojimucizesi.com/ne-dir.htm2) Tsiad rekabet stratejileri dizisi 11 uluslar arasrekabet stratejileri dizisi: Nan-oteknoloji ve Trkiye

3) http://www.pcworld.com.tr/4) Acbadem salk bil-imleri dergisi cilt:1 say:2 ni-san20105 ) h t t p : / / w w w . a n a -dolusagl ik .org/Content .aspx?id=mrsa6) http://nanoteknolojine-dir.com7 ) h t t p : / / w w w . n a -

noteknoloji.tv/8) http://www.zaman-dayolculuk.com/Cetinbal/HTMLdosya1/NanoTeknolo-ji2.htm

Karncann gen haritasnn tamam karld. Aratrmada karncalarn sn derece ssyal vehayatta kalma becerisinin gruba bal lduunu belirtildi ve bu durumun insanlarnkine k benzedii

vurguland.ABDnin New York niversitesinden Danny Reinberg ve ekibi, 2008de balayan almalarn sonunda karncann genharitasnn tamamn karmay baard. Reinberg, karncalarn son derece sosyal ve hayatta kalma becerisinin grubabal olduunu belirterek, bu durumun insanlarnkine ok benzediinivurgulad. Baz kralie karnclarn iilerden 10 kat fazla yaadnifade eden Reinberg, gen haritas ile evrenin ve kiisel gemiin genler zerindeki etkisinin, gen deiikliklerinin dier nesle naslaktarldnn (epigenetik) daha iyi anlalabileceine dikkati ekti.Reinberg, karncann gen haritasnn karlmasnn insan beynininileyii konusunda epigenetiin etkilerini de daha iyi anlamaya yardmcolabileceini belirtti. Bilim adamlar iki farkl trden karncann genharitasnn, bu hayvanlarn gelimi sosyal davranlarnn daha iyianlalmasn salamasn ve uzun mrn srlarna k tutmasnumuyor.


26/37

Sinir Hcrelerinin Rejenarasyonu

B i y o m h e n d i s l i kdenildiinde ilk akla gelenmultidisipliner bir yapdr. Birbiyomhendis pek ok disip-linle ibirlii yapabilir ve di-siplinler aras aratrmalardayer alabilir. Bunlar m-hendislik dallarndan her-hangi biri olabilecei gibitbbn bir dal veya sosyo-loji, antropoloji gibi sosyalbilimlerden biri de olabilir.

Genel olarak biyom-

hendislerin de yer aldaratrma sahalarndan biri detp biliminin nroloji daldr.Daha spesik bakldnda isebiyomhendislerin daha oknroirrjiyle ortak altgrlmektedir. Nroirrjibatda 20.yzyln balarndanitibaren ayr bir bilim dalolarak kabul edilmektedir.lkemizde ise son 50 yldr

bamsz bir bilim dalolmutur. Gelien teknolo- jiyle birlikte birok niver-site uygulamal matematik,kimya, mhendislik, mole-kler biyoloji, genetik, zik,felsefe, psikoloji gibi deiikdepartmanlar da bnye-sine katarak disiplinler arasalmalar yrtmektedir.

Dolaysyla biz biyo-

mhendisler de bu alandaalmalarmz yrtebilmek-teyiz.

Akademik olarak bykbaarlara imza atm vednya sralamasnda ilk 500iine girmi niversitelerde kibu niversiteler arasnda Stan-ford, Princeton, Yale, Brown, John Hopkins, Oxford, Mel-bourne ve Cambrdige gibi

niversiteler Nroirurji ABDprogramlarna sahiptir. Budalda sinir hcreleri zedelen-meleri ve rejenerasyonu zeri-ne umut vaat eden almalarve projeler srdrlmekte-dir. Avrupa ve AmerikadaSinir Bilimleri Departman adaltnda mhendisler ve doktor-lar sinir zedelenmeleri zerine

ortaklaa almaktadrlar.

Harvard Tp Fakltesinden veCaliforniya niversitesindenbir ekip de hayvanlardakikopmu omur iliklerininnemli lde bydklerinibunun da farelerde normalkoullarda yeni sinir hcre-sinin bymesini durduranPTEN adl genin aktivitesinindurdurularak olduunu

bildirmitir. u an ise bu

tekniin gerekten omur iliinaktivitesini geri kazandrpkazandramayacan grmekiin baz testler yapmaktadrlar.

John Hopkins ve Princetonniversiteleri blmde te-daviden ok keif amal

almalar yrtmekte-dirler .[13-14] Nortwesternniversitesinde ise nrodeje-neratif hastalklar(Alzheimer,Huntington, Parkinson, ALSgibi) iin aratrmalar yr-tlmekte ve bu hastalklardagenlerin aktivitesi ve teda-viye etkileri aratrlmaktadr.

Sinir hcreleri zedelen-meleri ve rejenerasyonu zeri-

ne yaplan ilk almalar 1880ylnda balamtr.(Glckve arkadalar) Bu almaperiferik sinirler zerineyaplmtr.(1) Yaplan bualmalarn nda de-nemelere devam edilmive 20. yzyla gelindiindebu konu zerine yaplandenemeler artm; farkl


27/37

doku ve biyomalzemeler-le (r: kan damarlar, kas-lar, kolajen, silikon, eitlitiplerdeki polimerler vs...)(3-10) srdrlmtr.Bi-yoteknolojik olarak dizaynedilmi kas-damar iskele-

leriyle in vivo almalaryaplm ve sinir brillerinin30 gnlk deneme sonrasiskele iinden rejenere olmusinir brilleri izole edilmitir.

Dier yandan sonyllarda olduka popler halegelen kk hcre aratrmalarsinir hcresi tedavilerindede kendini gstermekte ve

kk hcre terapileri zerinearatrmalar srmektedir. Mel-bourne niversitesindeki Prof.Ann Turnley ynetimindekibir grup kk hcre terapilerizerine almaktadr. Prof.Ann Turnley; Beyin ve spinalkort zedelenmelerinin kalchasarla sonulanmasnn birnedeni de nronlarn lmesive sinir sisteminin yenilenme

esnasnda sinir iletimi iin ge-rekli olan balant ilemlerininadiren doru olarakgerekletirebiliyor olmasdr.Biz nral farkllamalar ve ak-son rejenerasyonlarn dzen-leyen faktrleri aklamakamacyla bir dizi yetikin vegeliimsel nral kk hcrelerkullanyoruz ve bunun zeri-ne aratrmalar yapyoruzeklinde aklamaktadr.

Grld zereGlckn 19. Yzylda tb-ler sinir yaplaryla almayabalamasndan bu yanaaratrmalarn ierii dearatrmada yer alan disiplinlerde olduka eitlendi. Sadecetp doktorlarnn yapt

aratrmalarla balayan busrete imdi mhensilerden,pozitif bilimcilere, psikoloji,radyoloji gibi tp dallarna aitdoktorlardan antropologlarakadar pek ok bilim insanbirlikte alp zm aramak-

ta ve insanlk yararna sonularelde etmek iin almaktalar.Biz biyomhendisler isealdmz eitimin multidi-sipliner yapsyla bu zincirinmerkezinde olmaya aday biliminsanlar olarak yetimekteyiz.

KAYNAKLAR

[1]S.Geuna,S.Nicolino,S.Raimondo,G.Gambarotta,B.Battston,P.tosandI.Perroteau.NerveregenerationalonbioengineeredscaffoldsMicrosur-geryDOI10.1002,429-436[2]http://www.princeton.edu/neuroscience/[3]FieldsRD,LeBeauJM,LongoFM,EllismanMH.Nerveregenera-tionthrougharticialtubularimplants.ProgNeurobiol1989;33:87134.[4]SuematsuN.Tubulationforperipheralnervegap:Itshistoryandpos-sibility.Microsurgery1989;10:7174.[5]BrunelliGA,VigasioA,BrunelliGR.Differentconduitsinperip-heralnervesurgery.Microsurgery1994;15:176178.

[6].MiloroM.Theuseofautogenousveingraftsforinferioralveolarandlingualnervereconstruction.JOralMaxillofacSurg2001;59:988993.[7].MeekMF,CoertJH.Clinicaluseofnerveconduitsinperipheralnerverepair:Reviewoftheliterature.JReconstrMicrosurg2002;18:97109.[8].SchmidtCE,LeachJB.Neuraltissueengineering:Strategiesforre-pairandregeneration.AnnuRevBiomedEng2003;5:293347.[9]. Meek MF, Varejao ASP, Geuna S. Use of skeletal muscle tis-sue in peripheral nerve repair: Review of the literature. Tissue Eng2004;10:10271036.[10].BattistonB,GeunaS,FerreroM,TosP.Nerverepairbymeansof

tubulization:Literaturereviewandpersonalclinicalexperiencecompa-ringbiologicalandsyntheticconduitsforsensorynerverepair.Microsur-gery2005;25:258267.

Fulya ERSOY & znur SNGNBiyomhendislik 2. Snf


28/37

ERASMUSLA YAAM

BARSELONA VE UAB

Autonoma de Barcelonaniversite (UAB)si, Barselo-na ve spanyann onuru olannadir devlet niversiteleriarasnda yer alp uluslararasprestije ve kaliteli bir eitime

sahip sayl niversitelerdenbiridir.

zellikle TrkiyeninBoazii, Marmara, Ik,Ko ve Ege niversitesi gibisekin niversiteleriyle Eras-mus program kapsamndayapt anlamalar ve buprogram dnda yrttalmalarla, SrdrlebilirKent: Yalova, olduka ilgiekmektedir.

sminden de anlalacagibi bu niversite spanyannKatalunya zerk blgesininbakenti olan Barselonadabulunmaktadr. 43000 renci,4200 eitim kadrosu ve 4kamps ile byk bir ni-versitedir. En byk ve anakamps olarak saylan benim

de eitimimi aldm biyo-bilimler fakltesi ve bilimler(fen), tp, mhendislik fakl-tesini bnyesinde bulunduranBellaterra Kamps, Barselonamerkeze 30 dakikalk tren me-safesindedir. Yine merkezindnda yer alan, BellaterraKampsne yakn olan Saba-dell Kampsnde bilgisayar

bilimleri ve baz iletmedersleri verilmektedir. SantPau ve Sarria KampsleriBarselona ehir merkezindebulunan ve arlka sosyalbilimler fakltesinin blm-lerini bulunduran dier UABkampsleridir.

niversitenin bir yllkeitimi Trkiyede birok

niversitenin uygulad gibiiki dnemden olumaktadr.Birinci dnem eyll-ubat,ikinci dnem ise ubat-haziran arasndadr. Eitimdili Katalunyann resmidili Katalancadr ama na-dir olarak hocalar geldikleriehirlere ya da lkelere gredersleri spanyolca da anla-tabilmektedirler. Derslerinminimum kredisi 6dr veen ok bir dnemde 30 kredialnabilmektedir. Dersler, ikiders saatinin birletirildiibloklar halinde deil, 50dakikalk periyotlar ierisindeanlatlmakta ve her peri-yot ierisinde farkl derslerilenmektedir. Alnan her dersteorik olarak anlatlp labora-

tuvar uygulamas yaplmtr.Yalnzca aldm derslerdengenetik mhendislii der-sinin ieriinde laboratuvaruygulamas yer almamtr.Dnem sonunda nal olaraknitelendirilebilecek tek snavve dnem ierisinde vizeniteliinde proje ve sunum yeralmaktadr. Final snavnn

ierii uygulama ve teo-rik konularndan olumaktave snavn geerlilii herksmdan 10 zerinden 5 puanalmakla salanabilmektedir.Bir biyomhendis olarak UABBiyobilimler Fakltesindenalnabilecek dersler evre bi-yoteknolojisi, biyoreaktrler,immobilize biyokatalizrler,genetik mhendislii olabilir. spanya, yeni gelimilkelerden biri olduu iinbilimsel olarak ok bykatlmlar yapamam olsada zellikle son zamanlarda

niversiteler, hayvan dokukltr (yapay soluk boru-su) ve immobilize biyokata-lizrler konusunda baarlalmalar ve makaleler ortayakarmtr.ERASMUS ile sosyallemek:Erasmus renci deiimprogram; yalnzca eitim


29/37

olarak deerlendirilmemelidir.Eitim aldnz okul kadaryaadnz ehir ve yaamtarznz bu deneyiminiziunutulmaz klarak hem hayat-tan farkl dersler almay, hemok glp ok alamay, farkl

dinlerden dillerden kltr-lerden insanlar anlamay, on-larla anlamay, hem yalnzolmay, hem kalabalklarierisinde kaybolmayretmektedir. OkuldakiTrk renci olarak lkenizive blmnz temsil et-mek kadar bir birey, vatandaolarak sosyal yaamda ken-

dinizi Trk olarak anlatmak,tantmak ve temsilci olabilmekde nemlidir.

Barselona farkl kltrler-den, farkl etnik gruplardaninsanlar barndran, tmmevsimleri ve duygularyaatan, bir meyve kokteyliolan yerel ikisi Sangriagibi hem tatl hem sarhoedicidir. Barselonada yaamhzl ama telaszdr. nsanlarbir noktadan dier nokta-ya gitmek iin stres olmaz,koturmaz ya da otobs ko-valamaz. Olduka geni birmetro ana sahiptir, metro-nun olmad noktalarda;

ehir merkezinden uzaktakimesafelere trenle ulam mev-cuttur. Barselona alt blgedenolumaktadr. UAB ikinciblgede bulunmakta ve trenleulam otuz dakika srmekte-dir. Ulam bizim lkemizle

karlatrldnda hemen he-men ayndr. rnein birin-ci blgede kullanlabilecek10 binilik bir kart 8 ;blge art bu yatn ikiyekatlanmasna neden olur.(2.blge 16 , 3.blge 24) Met-ro, tren ve otobs haricindebisiklet yollarnn olduuehirde bisikletle ulam

hem kolay hem de ucuzdur.

Gece evinizden uzakta birnoktada olduunuz iin deendielenmenize gerek yok-tur; sabaha kadar night busotobs hatlar almakta vecumartesi gnleri metro dabu uygulamaya katlmaktadr.

Mimar Antoni Gauditarafndan ekillendirilen ehirmimarisi, bitmeyen kilisesiSagrada Familia, ressamPicassonun Mavi Dnemi,Barselonann stiklal Caddesiolan Las Ramblas, hareketliliman, amenko gsterisi ve

ispanyol gitar dinletisiyle tu-ristlerin ilgi oda olan ehir bunedenle biraz daha pahaldr.

ehir merkezindebir evin kiras 1000 dan

balamakta, oda kiralar300 ile 650 arasndadeimektedir. Bunun ha-ricinde okulun yaknndakiyerleim yerlerinde daha uy-gun yatlara ev bulunabil-mekte (200-300) ya da nce-likle okul ierisinde renciky (Cerdanyola del Valles)olarak adlandrlabilecekyurtlar tercih edilmektedir.

Yemek oradaki hem enbyk kolaylk hem deen byk zorluktur. Evdeyemek yapmak aylk 200,darda yemek yemek 400-700ya mal olmaktadr.

Anlattklarm birazsomut ve biraz saysal ve-rilerdir. Yaanlanlar bir ikisayfaya aktarlamayacak ka-dar uzun ve yazlamayacakkadar soyuttur. Eer bu frsatdoru zamanda, doru yer vekii iin yakalanrsa ve dorubir ekilde kullanlrsa aslaPMAN OLAMAZSINIZ.

Damla HCCETOULLARIBiyomhendislik 4. snf


30/37

ZGRKEY Gda rnleri San. ve Tic. A. .ZTAR Tohumculuk

Kaliteli rn retmek misyonu erevesinde, ileri teknolojinin salam olduuimkanlar ve yenilii hedeeyen dinamik kadromuz, bugn gerekletirmi olduumuzve gelecekte de artacana inandmz baarlarmzn kaynan oluturmaktadr.

E. zgrkey Grubu,tarm, gda, otomotiv, turizm,otelcilik ve inaat sektrler-inde faaliyet gstermekte-dir. Grup iecek sektrndefaaliyet gsterdii 30 yllkdeneyimini, dondurulmugda alanna tayarak, 1998ylnda Torbalda zgrkeyGda rnleri San. ve Tic.A.. ad altnda yaplandrddondurulmu gda tesisini ikiyldan az bir sre ierisindetamamlayarak, 2000 ylndafaaliyete geirmitir. Sebze

meyve retiminin byk bl-mn ngiltere ve Fransa bataolmak zere AB lkelerin-den Japonyaya uzanan genibir alana ihra eden zgr-key Gda, Trkiyede FEASTmarkal rnleri ile foodservice ve fast food sek-trlerinin nde gelen prestijliisimlerine hizmet vermekte-dir.

Feastin 1.000.000 marazi zerinde 85.000 mkapal alana sahip olan te-sisi, ylda 100.000 ton pa-tates, sebze, meyve, unlumamul ve kaplamal rnileme kapasitesine sahiptir.Trkiyenin en byk entegredondurulmu gda tesisi olan

zgrkey Gdann soukhava depolarnda 30.000 tonpaketlenmi rn stokla-nabilir. Tesis bnyesinde 2006ylnda faaliyete geen tamambilgisayar kontroll ham-

madde depolar ise 30.000 tonhammadde stoklama kapasi-tesine sahiptir. Kalite GvenceDepartmannda, Hammadde,Proses Kontrol, Mikrobiyolojive Son rn Laboratuvarlarolmak zere toplam 4 labo-ratuvar ve Ar-Ge birimibulunmaktadr.

ztar Tohumculuk A..

zgrkey Gda rnleri San.ve Tic. A.. bnyesi altnda2003 ylnda kurulmutur. Uz-man kadrosu ile zirai alandaaratrma ve uygulamalaryrten ztar A., zgr-key Gdaya en kaliteli ham-maddeyi salamak amacylaszlemeli ekim, srdr-lebilir tarm, yi Tarm

ztar Tohumculuk;ilenilen rnlerde, hem tarla-da, hem de fabrikada ilenmeverimi yksek olan eitlerinbulunmas ve yksek kalite-li tohumluk retilmesi iin

aratrma gelitirme amacylakurulmutur. Tarm veKyileri Bakanlnca zelSektr Tarmsal AratrmaKuruluu olarak tesciledilmi olan irketin sera velaboratuvarlarnda Ar-Gealmalar yrtlmektedir.Bnyesinde bulundurduuBitki Doku KltrLaboratuarnda hastalksz

patates materyalinin retimigerekletirilmektedir.Firma bnyesinde kurulmuolan biri bilgisayar kontrol-l olarak iklimlendirilmiiki sera bulunmaktadr.Seralarda arlkl olarakpatates tohumluu re-timi ve gelitirilmesigerekletirilmektedir.


31/37

zgrkey Gda Ham-madde temininden itibarentketicinin saln gvencealtna alan bir gda retimteknolojisini kullanarak, bukonuda ortaya kabilecektehlikeleri nceden nlemek

amacyla ISO 22000, British Re-tail Consortium (BRC) (IngilizTketici Birlii) ve ISO 9001-2000 kalite gvence sistemleri-ni kurmutur.

Tarmsal retim sre-

cinde; tohum seimindenbalayarak, de, ekim-dikim,yetitirme, hasat ve tamaaamalarnda bir koordi-

nasyon iinde en uygunmetotlar seilmekte, tohum-dan hasada kadar kontrol vekayt altnda tutulmaktadr.

Patates hammaddedeposu ve souk depolaragerekletirdii yatrmlarnardndan 2007 ylnda patatesretim kapasitesini iki katnakartan zgrkey Gda,tarm yatrmlarna da devam

ederek Trkiyenin ilk bezel-ye hasat makinasn tarlalar-da kullanmaya balamtr.2008 ylndan itibaren bezel-yenin yansra fasulye vespanak hasadn da makinalolarak gerekletirmeyebalayan zgrkey Gda, busistemle tarladaki i yknazaltrken, el demeden re-

tim anlaynn nclnyrtmektedir.

zgrkey, Trkiye gene-linde gerekletirdii i pazarhizmetini, distribtrler veulusal zel mteriler olmak

zere iki ayr kanaldan ver-mektedir. Trkiye gene-linde toplu yemek sek-trnde hizmet veren ulusalve uluslararas gl rma-lar, zincir otel-ler, tatil ky-leri Ulusal zel Mteri

statsnde yer almaktadr.

zgrkey A..in, UzakDoudan A.B.D.ye kadarolan blgeye yaylan ihracata, her geen yl iinde bl-gesel anlamda genileme vemiktarsal anlamda art gs-termektedir. irketin, 2000yl Temmuz aynda balayan

retim faaliyetlerini ayn ylnKasm aynda gerekleen ilkihracat takip etmitir. zgr-key, 2002 yl itibar ile meyvesebze retiminin % 85lik bl-mn ihra etmektedir.

Hilal YAARBiyomhendislik 4. Snf

srailli aratrmaclar, HIV bulam hcreleri labratuvar rtamnda yk etmeyi baard.

srailin Haaretz gazetesi, Kdus niversitesinden aratrmaclarn peptid bazl tedavi ile HIV bulamhcrelerin kendi kendini yok etmesini saladn duyurdu. Aratrmaya imza atanlardan Abraham Loyter,hedef alnan hcrelerin 2 haftada tekrar olumadn, dolaysyla bu hcrelerin yok olduu sonucununkarlabileceini belirtti. Bilim adamlar, AIDS Research and Therapy dergisinde yaymlanan makalede,

almalarnn HIVe kar yeni genel tedavi yntemi gelitirilmesi umudunu yarattn vurgulad. Tekniincanlnn kanndaki uygulamasnn nasl sonu verecei ise ilerideki aratrmalarda ortaya kacak.Gnmzde uygulanan AIDS tedavilerinde, HIV bulam

hcreler sadece basklanyor, yok edilemiyor.Amerikal bilim adamlar temmuzda, hastaln ok ge ve hastann

artk iyileemeyecei kadar ilerlemi evrelerinde, baz hastalarn bnye-sinin hastala kar bir baklk sistemi proteini rettiini belirlemiti.Bu keif de nihayet bir AIDS asnn gelitirilebilecei umudu yaratmt


32/37

BYoGRAF: oktay SNANoLU Trk Einstein olarakbilinen Prof. Oktay Sinanolu25 ubat 1935te Bari talyada(babasnn bakonsolos olarakgrev yapt yer) domutur.

1939 ylnda talyadaII.Dnya Savannbalamasnn ardndan aile-siyle Trkiyeye dnd. Son-radan TED Koleji olan An-kara Yeniehir Lisesine 1953ylnda burslu renci olarakgirdi ve okulu birincilikle

bitirdi. Okulun bursuylakimya okumak zere ABDyegitti. 1956da ABD Kaliforniyaniversitesi Berkeley KimyaMhendisliini birinciliklebitirdi. 1957de MassachusettsTeknoloji Enstitsn sekizayda bitirerek yksek kimyamhendisi oldu. 1960-61yllarnda Atom ve Molekl-lerin ok-Elektronlu Kuram

(Many-Electron Theory ofAtoms and Molecules ) ileDoent oldu. 1963te 50 yldrzlemeyen bir matematikkuramn bilim dnyasnakazandrarak 28 yanda tamprofesr unvann ald. Yaleniversitesinde son 100 yln(20. yzyl ) en gen pro-fesrdr.

1962 ylnda Orta Dou

Teknik niversitesi m-tevelli heyeti yalnz OktaySinanoluna mahsus olmakzere kendisine DanmanProfesr nvann verdi. Yaleniversitesinde ikinci birkrsye daha profesr olarakatand. 1973de Almanyannen yksek Aleksander vonHumboldt Bilim dlnilk kazanan kii oldu. 1975de

Japonyann UluslararasSekin Bilimci dlnkazand; yine 1975 ylnda zelkanunla Oktay Sinanolunailk ve tek Trkiye Cumhuri-yeti Profesr nvan ve-rildi. Amerika Bilim ve SanatAkademisinin ilk ve tek Trkyesidir. Meksika hkme-ti tarafndan yksek Bilim

dl Elena Moshinsky iledllendirildi.Dnyada yeni kurulma-

ya balayan molekler biyolojidalnn ilk profesrlerindenbiri oldu. DNA sarmalnnzelti iinde bulunduueklin nasl olduuna dairaklama getirdi.1993te Yaleniversitesindeki profesrlkgrevlerinden erken saylacak

bir yata emekliye ayrld.Ayn yl Trkiyeye dnerekYldz Teknik niversitesiFen-Edebiyat Fakltesi KimyaBlmnde profesrleatand. 2002 ylnda bugrevden de emekliye ayrld.

Trkiyede bulunduudnemde almalarn dahaok Trk ulusal kimlii veTrk diliyle ilgili milliyetigrlerini yaymaya adad.Eitim dilinin anadil olmas

gerektiini ve yabanc dilintakviyeli olarak retilmesiningerektiini savunmaktadr.

Birok kitaplarbulunmaktadr. Baz Kitaplarteorileri ve aratrmalar ile il-gili olup akademik evreye hi-tap ederken bazlar (Bye ByeTrke , Trke Giderse Tr-kiye Gider kitabnda olduu

gibi) ulusal kimliimizinkorumasna yneliktir.Ayrca birok yaynlarbulunmaktadr.

Emine aykara TrkAyntayn isimli kitabnOktay Sinanolu ile rportajyaparak oluturmu olup bi-yograsi yer almaktadr .

eyma BEKTABiyomhendislik 2.snf


33/37

Kitap : Dnyay Deitiren Be DenklemMatematiin Gc ve iirsellii

Yazar:Michael Guilleneviri:Grsel Tanrver

Sayfa Says:283

Boyutlar:13,6 x 21,5 cm

ISBN: 975-403-206-2

Birinci Basm: 1995

Yaymevi:TBTAK Popler Bilim Kitaplar 141

Dnyay Deitiren Be Denklem - Five Equations That Changed The World - Dr. Michael Gullieninen ok ilgi gren ve en ok satan kitaplar listesine giren yaptlarndan.

Kitap kendini arka kapanda yle zetliyor: Michael Gullien, Dnyay Deitiren Be Denklemdegnlk hayatmz kalc bir biimde deitiren be denklemin hem matematiini hem de yksn anlatyor.Bu denklemlerin ykleri bir yandan be byk bilim adamnn portresini izerken bir yandan da okuyucuya17. yzyldan gnmze dein bilimin ve bilim-insan ilikisinin kesintisiz bir tarihsel kaydn sunuyor. oksoyut gibi grnseler de etkileri son derece somut olan bu be denklem aslnda bilimin o mehur elmadan kthretli atom bombasna doru kt yolculuun be nemli kilometre ta...

Bilimsel roman nitelii tayan bu kitap; bilimi, tarihi ve edebiyat ustalkla harmanlayarakokuyucuya sunuyor. Kitapta her hikaye be blmden oluuyor. Giri blmnde ksa bir hikayeylebahsedilen bilim adamnn bandan geen arpc bir olay anlatlyor. Ardndan Veni, Vidi ve Viciblmleri geliyor. Veni blmnde bilim adamnn konuya nasl ulatn, Vidi blmndekonunun tarih iindeki geliimini, Vici blmnde ise bilim adamnn bahsedilen denkleme naslulat anlatlyor. Son olarak da Sondeyi blmyle denklemin tarihe nasl yn verdiindenbahsederek bilim adamna ayrlan sayfalar sonlandryor.Kitaba adn veren be denklem ve budenklemlerin sahibi olan bilim adamlar ise unlar;

- Isaac Newtn ve Evrensel Ktleekimi Yasas.- Daniel Bernulli ve Hidrdinamik Basn Yasas.- Michael Faraday ve Elektrmanyetik ndkleme Yasas.- Rudlf Clausius ve Termdinamiin kinci Yasas.- Albert Einstein ve zel Grelilik Terisi.

Uzun lafn ksas, kitap okuyucuya hep korkutucu gelen bilimin sularnda elenceli ve retici biryolculuk vaad ediyor.

Aye ATEBiyomhendislik 2. Snf


34/37

BiyomhendislikYazstaj: SanayiyeYakndanBak

Bir insann kariyer planlamasnda ynlendirici etkilerden birisi yapm olduu stajdr. Hele kibiyomhendislik gibi multidisipliner bir alanda, kararszlk aamas yaayan mhendis adaylar bata

olmak zere, staj yaplan rma, alma koullar, ait olduu bilim alan mezuniyet sonras i hayatna ynveriyor diye dnyorum. Bu nedenle dergide nerelerde staj yapldn anlatan bir yaznn olmas hem

biyomhendisliin alma alanlarn okuyuculara tantmada hem de biyomhendis adaylarnn akllarndakisoru iaretlerini kaldrmada faydal olaca kanaatineyim.

Vermi olduumuz listede Biyomhendislik Blmnn eitime balad andan itibaren yurt ii veyurt dnda staj yaplm kurum ve kurulular bulunmaktadr.

Yurt D Staj Kurum ve Kurulular

Department of Chemical Engineering, University of Michigan, Ann Arbor, USA (Biotechno-logy Laboratory, Prof.Dr. Erdoan Gular)

Department of Life Sciences Molecular Pharmacology, University of Hertfordshire,ENGLAND

Department of Plant Physiology and Molecular Biology, University of Plovdiv, BULGARIA

Department of Biochemistry, Heidelberg University, GERMANY

Instituto Nacional de Investigacin y Technologia Agraria y Alimentaria, Centro de Investi-gacin en Sanidad Animal (CISA), SPAIN

Dr. Giuseppe Torzillo CNR-Istituto per lo Studio degli Ecosistemi- Sezione di Firenze Via Ma-donna del Piano - 50019 Sesto Fiorentino, Firenze-ITALY

Prof. Dr. Fabio Fava-University of Bologna, Faculty of Engineering, Industrial & Environmen-tal Biotechnology- Bologna-ITALY

Research Institute UF7-Umweltforschungszentrum Leipzig-Halle GmbH Stab P & N Perma-serstr. 15 04318 Leipzig-GERMANY

Dr. Klaus Pillen, University of Bonn, Institute of Crop Science & Plant Breeding, Katzenburg-weg 5. 53115 Bonn-GERMANY

National Institute of Rehabilitation. Department of Rehabilitaion Engineering, Mexico City,MEXICO

Cleveland State University, Biological, geological and Environmental Sciences Department,USAUNIVERSITY OF TURKU, Faculty of Mathematics and Natural Sciences, Department of Biochemis-try and Food Chemistry, FINLAND


35/37

Prof.Dr. J.TYTGAT Laboratorium Toxicologie, K.U.Leuven, Onderwijs & Navorsing II-Postbus 922,Herestraat 49-3000 LEUVEN, BELGIUM.

NOVARTIS Vaccines&Diagnostic , Via Fiorentina 1, 53100, Siena, ITALY

Yurt inde Staj Yaplan Kurum ve KurulularZSOYLAR Peynircilik, Ezine-ANAKKALEBIOGENTEK Bioteknoloji Sist. San.Tic.Ltd.Sti. ANKARAukurova niversitesi, Tp Fakltesi, Mikrobiyoloji Anabilim Dal, ADANAMersin niversitesi, Tp Fakltesi, Mikrobiyoloji Anabilim Dal, MERSNGENKORD Salk Hizmetleri ve Tic. A.. STANBULPzer lalar Ltd.ti. STANBULAdalet bakanl, Adli Tp Kurumu, ANKARAMAUR Maya Sanayii A.. Bandrma-BALIKESRHPOKRAT Tbbi Malzemeler malat ve Pazarlama A.. Pnarba-ZMR

TAEK, Sarayky Nkleer Aratrma ve Eitim Merkezi, Tarm Birimi, Bitki Doku KltrLaboratuvar, Sarayky, ANKARAMEY Alkoll kiler San. ve Tic. A.., Alaehir Suma Fabrikas, Alaehir, MANSAMEY Alkoll kiler San. ve Tic. A.., Diyarbakr Alkol Fabrikas, DYARBAKIRzg-zgrkey Gda rnleri San. ve Tic. A.. Torbal-ZMRORBA Biyokimya San. ve Tic. A..Tuzla, STANBULzmir Bykehir Belediyesi, ZSU, ili Atk Su Artma Tesisi, ili-ZMRzmir Bykehir Belediyesi, ZSU, Gneybat Atk Su Artma Tesisi, Narldere-ZMRTAR Ar-Ge Laboratuvar, Bornova-ZMRTBTAK Marmara Aratrma Merkezi, GEN Mhendislii ve Biyoteknoloji Enstits, Gebze-KOCAELBilim la San. ve Tic. A.. GEBZE retim Tesisi, Gebze-KOCAELOrtopro Tbbi Aletler San. ve Tic. A.. Kskky-ZMREker St rnleri Gda San. ve Tic. A.. BURSARoche la San. ve Tic. A. . STANBULTarm ve Ky leri Bakanl, zmir l Kontrol Laboratuvar, Bornova-ZMRBursa Bykehir Belediyesi, BUSK Genel Mdrl, Artma Tesisleri, BURSAstanbul Teknik niversitesi, Fen Edebiyat Fakltesi, Molekler Biyoloji ve Genetik Blm,STANBULNTERTEK, Alaehir zel Gda Kontrol Laboratuar, Alaehir-MANSAAtatrk Orman iftlii, St rnleri Fabrikas, ANKARA

Tarm ve Ky leri Bakanl, Bornova Veteriner Kontrol ve Aratrma Enstits, Bornova-ZMRileri bakanl, Emniyet Mdrl, Kriminal Polis Laboratuvarlar, ANKARAAnkara niversitesi, Adli Tp Enstits, ANKARAstanbul niversitesi, Adli Tp Enstits, STANBUL


36/37

DEPA la Aktif Maddeleri San. ve Paz. A..GATA, Biyomedikal Mhendislik Merkezi, ANKARAanakkale Onsekiz Mart niversitesi, Tarmsal Biyoteknoloji Blm, ANAKKALEMarmara niversitesi, Biyomhendislik Blm, STANBULDokuz Eyll niversitesi, Tbbi Biyoloji ve Genetik Anabilim Dal, ZMRDOLLVET Veteriner A, la, Biyolojik Madde retimi Sanayi ve Ticaret A., Organize Sanayi Bl-gesi, 8. Cad., ANLIURFA

Ege niversitesi Tp Fakltesi, Molekler Tp Laboratuvar, ZMRNOBELFARMA LA SANAY VE TC. A.. Sancaklar Ky, DZCEKeskinolu Tavukuluk Ve Damzlk L. SAN VE TC. A..Kayalolu Kasabas, Akhisar-MANSAPINAR ST MAMULLER SANAY A..,Kemalpaa Asfalt, Pnarba-ZMROndokuz Mays niversitesi, Ziraat Fak., Tarmsal Biyoteknoloji Bl., SAMSUNTRK TUBORG BRA VE MALT SANAY A.. Kemalpaa Cad. Ikkent- ZMRAdana Bykehir Belediyesi, Su ve Kanalizasyon daresi Genel Mdrl, ADANATarm Ve Kyileri Bakanl, Ege Tarmsal Aratrma Enstits, Menemen ZMRKONYA EKER SANAY VE TC. A.. Meram-KONYAT, Makine Fakltesi, Biyomekanik Laboratuvar, STANBUL

Yeditepe niversitesi, Biyomhendislik Blm, STANBULDEPA, la Aktif Maddeleri Sanayi ve Pazarlama A.. Kseky -ZMTBAGEM, amlca Kltr ve Yardm Vakf Bilim Aratrma Gelitirme MerkeziHacettepe niversitesi, Eczaclk Fak., Temel Bilimler Anabilim Dal, ANKARAAlman Hastanesi, Genetik Hastalklar Tan Merkezi, STANBULAnkara niversitesi, Biyoteknoloji Enstits, Merkez Laboratuvar, ANKARAANADOLU EFES BRACILIK VE MALT SANAY A.. ZMRANADOLU EFES BRACILIK VE MALT SANAY A.. ADANAANADOLU EFES BRACILIK VE MALT SANAY A.. LLEBURGAZEge niversitesi, Tp Fakltesi, Kordon Kan Bankas, ZMRREFGEN, Gen Aratrmalar ve Biyoteknoloji, ANKARA

Orta Dou Teknik niversitesi, Biyoteknoloji Aratrma Merkezi, Biyomalzeme ve ve DokuMhendislii Laboratuvar, ANKARAONKM, Kk Hcre Teknolojileri, STANBULZENTVA Salk rnleri Sanayi ve Tic. A.. , Lleburgaz, KIRKLARELPAK Biyoteknoloji Merkezi, Kseky, ZMTPAKMAYA zmit retim Tesisi, KOCAELPAKMAYA Kemalpaa retim Tesisi, ZMRSEVLEN arap Sanayi A.. Gaziemir, ZMRURLA ARAPILIK Gda Turizm, Tarm Sanayi ve Ticaret A.. Urla, ZMRMETS Biyoteknoloji ve D Tic. Ltd.ti. ANKARAECZACIBAI-BAXTER Hastane rnleri San. ve Tic. A.. STANBULUMRA EKER Entegre Tesisleri, umra KONYADALAN Kimya Endstri A.. Pnarba-ZMRKAVAKLIDERE ARAPLARI A.. retim TesisleriYEDVEREN Agrobiotech Park, ANKARAFERSAN Fermentasyon rnleri San. ve Tic. A.. Kemalpaa-ZMRTarm ve Ky leri Bakanl, AP Enstits Mdrl, ANKARA

Aye KSEBiyomhendislik 4. snf


37/37

YARARLI LNKLER...Biymhendislik blm ats altnda bulunan nlarca bilim dal nedeniyle multidisipli-

ner bir blmdr. Bununla beraber mhendislii biyljik bilimlerle birletirmesi nedeniyefaydalanlabilecek kaynaklar daha da genilemitir. Bu kaynaklarn hepsinin tek bir sayda irdelen-mesi ve kuyucuya aktarlmamas mmkn lmamaktadr. Ancak her sayda yararl linklere rnekverilerek bu web sitelerinin kuyuculara tantlmas amalanmtr.

http://darwin-nline.rg.uk/

Darwinin biyograsini ve hayat boyunca yapm olduualmalarnn neredeyse tamamn bulabileceiniz

ok geni kapsaml bir site karmzda.Biyolo- ji biliminin gnmzdeki halini almasndaki en byrol oynayan Darwini bir de bu siteden renin.

http://bi-prcess.cm/

Biyoproses konusunda kavramlar ve tasarm sre-cindeki materyalleri temel alnarak hazrlanm bil-gilendirici bir site.Biyomhendislik rencilerininiine yarayacak bir kaynak olduunu dnyorum.

http://www.sciencepht.cm

Bilimi hayatnn her karesine ilitirmek isteyenler iin

ok kullanl bir site.Birok kategori altnda onlarca yk-sek znrlkl fotoraf ve resim bulunduu elenceli bir site.

Okan MAZMANOLU

Documents

Biyomühendislik Dergi