Bölüm 7Tarım Ürünlerinin Pazarlanması

İçerik1. Tarımsal Pazarlamanın Tanımı ve Önemi

2. Pazarlama Yaklaşımları

3. Tarımsal Pazarlamanın Ana Hizmetleri

4. Tarımsal Pazarlamanın Yardımcı Hizmetleri

5. Pazarlama Karması

6. Pazarlama Kanalları

7. Pazarlama Örgütleri

1

PAZARLAMANIN TANIMI ve ÖNEMİİngilizce ‘marketing’ karşılığı olan ‘pazarlama’terimi, kök olarak pazar, piyasa anlamına gelen ‘market’kelimesinden türemiştir.Kotler’e göre; bir yönetim bilimi olarak pazarlama kişiselyada karşılıklı kazanç sağlamak amacıyla, müşteriler ilesatıcılar arasında istenilen mal ve hizmet değişimlerinisağlayan programların analizi, planlanması, uygulanması vekontrolüdür. Kısaca mal ve hizmet değişimlerinikolaylaştırmaya ve tamamlamaya yönelen bir takım insanfaaliyetleridir şeklinde tanımlanabilir. Bazı ekonomistleregöre; ABD yüksek yaşam düzeyine büyük ölçüde, girişimcipazarlama politikaları ve uygulamaları ile üretim vetüketimi arttırarak ulaşmıştır

2

MODERN PAZARLAMA ANLAYIŞIGünümüz pazarlama anlayışının temel amacımüşterinin tatmini ve uzun dönemdetüketicinin ürüne olan güveninin sağlanmasıdırModern pazarlama anlayışına gelene kadar üç farklı dönemden geçilmiştir.• Üretim anlayışı : kısıtlı kaynaklar yüzünden firma

üretime odaklanmıştır.• Satış anlayışı dönemi: üretilen mal ve hizmetlerin

artması ve satış problemi yaşanmaya başlanması ile satış geliştirme çabasına girilme dönemidir. (reklam… gibi)

• Pazarlama anlayışı dönemi : müşteri odaklılık ilkesi ile kar elde etmeyi amaçlayan dönemdir

3

TARIMSAL PAZARLAMA

Thomsen’e göre; tarımsal pazarlama işletmedeüretilen gıda maddeleri ile hammaddeler vebunlardan elde edilen işlenmiş ürünlerin üreticidenson tüketiciye kadar geçirdiği işlemleri ve buişlemlerin üretici , aracı ve tüketici üzerindekietkilerini inceleyen bir bilimdir.

Tarımsal pazarlama üretime yön verdiği içinüretimin bir bölümünü içine alır. Tüketiciyi tatminetmeyen bir tarım ürünü üretmek boşunazahmettir öyleyse üretici tohumu ekmeden öncebile pazarlama faaliyeti içindedir

4

PAZARLAMA YAKLAŞIMLARI1. Fonksiyonel yaklaşım

Tarım ürünlerinin üreticiden tüketiciye akışı sırasında yapılan faaliyetlere fonksiyonel yaklaşım denir. Tarım kooperatifleri ve pazarlama firmalarınca yürütülür.

Pazarlama fonksiyonları 3 grupta toplanırA- Değişim ile ilgili fonksiyonlar; satın alma ve

satış faaliyetlerini kapsar. B- Fiziksel fonksiyonlar; işleme, depolama, ve

taşıma gibi teknik hizmetlerdirC- Pazarlamayı kolaylaştırıcı fonksiyonlar;

finansman, derecelendirme, kalite kontrolü, reklam gibi hizmetleri kapsar

5

2. Kurumsal YaklaşımPazarlamada görev alan kişi yada işletmelerin

faaliyetlerini inceler. Bunlar 5 grupta toplanabilir

• Tüccar v.b. aracılar (perakendeciler ve toptancılar)

• Ajans aracılar (komisyoncu, broker v.b.)

• Spekülatif aracılar

• Pazarlamayı kolaylaştıran örgütler

• İşleyiciler

6

3. Yönetsel YaklaşımTarım ürünleri talebi miktar olarak doyum noktasına

ulaştığından talebi arttırmak için tüketicidavranışlarını dikkate alan pazarlama stratejilerigeliştirilmiştir.

Bu stratejilerden biri olan yönetsel yaklaşım, aşağıdaki 5 aşamadan oluşmaktadır.

1- Pazarlama planlamasının yapılması

2- Pazarlama fırsatlarının değerlendirilmesi

3- Hedef pazarın seçimi

4- Pazarlama karmasının geliştirilmesi

5- Pazarlama faaliyetlerinin yönlendirilmesi7

TARIMSAL PAZARLAMANIN ANA HİZMETLERİ

1. ToplamaBu işlem ürünlerin üreticiden alınarak belirlimerkezlerde toplanmasıdır.Toptancı halleri, Toprak mahsulleri ofisi gibikuruluşların Trakya birlik, Tariş gibi tarım satışkooperatifleri birliklerinin alım yerleriürünlerin bir araya getirildikleri toplamamerkezleridir. Bazı özel aracılar tarafından daürün satın alınarak lokal olarak biriktirilebilir.Büyük gruplar halinde toplama yapılırsatoplama masrafları azalır.

8

2. İşlemeCanlı hayvanların et ve et ürünlerine dönüştürülmesiSütün peynir, tereyağı, süttozu gibi ürünlere

dönüştürülmesiMeyve ve sebzenin standart derecelere ayrılarak

ambalajlanmasıBuğday, pamuk, fındık v.b. ürünlerin fiziksel ve kimyasal

işlemlerden geçirilerek tüketiciye ulaştırılması işleme hizmetine örnek olarak verilebilir.

3. DağıtımÜrünlerin hangi pazarlara, ne kadar miktarda, hangi

fiyatla satışının yapılabileceğini içeren hizmetlerdir

9

TARIMSAL PAZARLAMANIN YARDIMCI HİZMETLERİ

1. Dereceleme2. Standardizasyon3. Kalite Kontrolü ve Toplam Kalite Yönetimi4. Paketleme ve Ambalajlama5. Depolama6. Taşıma7. Risk Taşıma8. Fiyat Saptama9. Finansman10. Muhasebe İşleri11. Reklam (Talep Yaratma)12. Pazar Bilgilerini Toplama ve Yayma

10

1. DerecelemeBu işlem işleme ve dağıtım sırasında yapılır.Dereceleme; ağırlık, hacim, renk, tat, koku, çap,biçim gibi özellikler açısından aynı kalitede olanürünlerin seçilerek gruplar halinde toplanmasıdır.Tüketicinin isteklerini daha kolay karşılamasıaçısından, üretimi yönlendirerek pazarlamamasrafının düşmesine sebep olur.

2. StandardizasyonDerecelemenin ileri şeklidir. Ürünlerin dereceözelliklerinin yar ve zaman faktörleri açısındandeğişmeyecek biçimde üniform hale getirilmesinikapsar.

11

Örneğin; pastörize süt yağ oranına göre 2’ye ayrılabilir. Ağırlığına göre 2’ye ayrılabilir, paketlenmesine göre(karton ve şişe) 2’ye ayrılabilir böylece 8 farklı süt piyasaya arz edilmiş olur.

Standardizasyonu • Tüketici talebi• Tüketicinin standardizasyondan yararlanma

durumu• İşleme ve dağıtım masrafları gibi faktörler

belirlemelidirStandartlar ve derecelendirmeler resmi

makamlarca yada üretici tercihine bırakılan metotlar

12

Standardizasyon Kurumları1. Türk standartlarıTarım ürünleri ihracatı için pekçok ülkedeStandardizasyon zorunludur. Türkiye’de standartların

hazırlanma görevi özel yasalarla Türk Standartları Enstitüsüne (TSE) verilmiştir. Bu standartların uygulaması isteğe bağlıdır fakat ilgili bakanlığın onayı iler zorunlu hale gelebilir.

2. Uluslar arası Standartlar ve kalite yönetimiUluslar arası Standartlar örgütü(ISO), ISO 9000

(1994) standartları adı altında tüm dünyada kabul gören ulusal kalite standardı kümesi oluşturmuştur. Standartlar bir çok sektördeki işletme tiplerine uygun olacak şekilde hazırlanmıştır.

ISO 9001:2000, Kalite yönetimi sistemi daha müşteri odaklıdır.

13

ISO 9001 içerisinde yer alan prensipler

• Müşteri odaklılık

• Liderlik

• Tam katılım: Hedeflere ortak ulaşma çabası

• Süreç odaklı yaklaşım: Verimliliği arttırmaya yönelik girişimler

• Sistem yaklaşımı: Departmanlar arası işbirliği

• Sürekli iyileştirme

• Verilere dayalı karar alma

• Tedarikçilerle işbirliği

14

3. Kalite Kontrolü ve Toplam Kalite YönetimiKalite kontrolü ürünlerin derecelere ve standartlara

uygun olup olmadığını anlamak için yapılan işlemdir.

Toplam kalite yönetimi ise bir yönetim sistemidir. İlkeleri ISO 9001 ile özdeştir

Toplam astların ve üstlerin örgütün hedefleri için ortak hareketini, Kalite müşteri ihtiyaçlarına

uygunluğu, Yönetim ise iç ve dış müşteri beklentisine göre sürekli iyileşme ve maliyet optimisazyonunu ayarlayan departmanları temsil etmektedir

15

4. Paketleme ve Ambalajlama

Paketler;

Ürünü korumalı,

Ekonomik olmalı,

Ve tüketici için uygun olmalıdır

(Örneğin Taşınabilirlik…)

Ambalaj kapları ise;

Tüketiciyi özendirmelidir

16

Tarım ürünlerini taşımada kullanılan

ambalajlar 3 grupta toplanabilir

• Tarım işletmesinde ürün depolama veya muhafaza için kullanılan kaplar (sandık, sepet, fıçı, çuval v.b.)

• Taşımada kullanılan kaplar (viyoller, balyalar, sandıklar, çuvallar v.b…

• Tüketiciye sunuş ambalajları (şişe, özel kutular, torbalar v.b…)

17

Paketlemenin pazarlamayı kolaylaştırıcı

hizmetleri 3 grupta özetlenebilir

• Ürünün hacmini küçültebilir (balyalar), yükleme ve boşaltmada kolaylık sağlar

• Ürünü dış etlilere karşı korur, bozulmasını önler

• Ürününün alıcıya güzel görünmesini sağlar

Ürünü koruma ve etiketlemede şifre

• Çubuk kodlama (Barkot)

Milyonlarca ürünü birbirinden ayırabilme özelliğine sahip matematiksel bir işlemdir

Çubuk kod sistemi EAN (Avrupa’da ve ülkemizde kullanılan)

UPC (Amerika’da ve Kanada’da kullanılan 10 karakterden oluşan genelde gıda maddelerine yönelik)

OA-R denilen üç sistem grubundan oluşmaktadır.18

Çubuk kod (EAN- 13 haneden oluşur)

EAN tarafından verilen ülke kodu

Mamul numara merkezince verilen firma kodu

Kontrol kodu

İşletme tarafından verilen mamul kodu

EAN Türkiye’nin ülke kodu 869’dur.

Kontrol kodu 12 sayının doğruluğunu kontrolü eder19

Çubuk kodun

üretici açısından avantajları

• Bilgi akışını kolaylaştırır

• Stok hareketleri kontrol altında tutulabilir

• Mal sevki hızlanır, işletme verimliliği artar

Tüketici açısından avantajları

• Kasa fişi ile iade kolaylaşır

• Güven duygusu artar

• Kasa beklemeleri azalır

20

• Biyolojik ürün şifresi

Ürünlerin taklit edilmesine karşı kullanılan yöntemlerinden biridir.

Her ürün için ayrı hazırlanan ve etiketlenen sistem sadece ürünü kullananın bildiği bir işaretleme veya şifre koyulması ile oluşturulabilir.

5. Depolama

Tarım ürünlerinde piyasa ve fiyatları düzenlemek, ürünün bozulmadan muhafazasını sağlamak için depolama yapılır

21

Depolama ürüne göre yapılmaktadır,

Hububat, kuru üzüm, tütün v.b…nem oranı düşük olan ürünler kuru ve havalandırılabilir yerlerde,

Turunçgil, patates, soğan v.b…ürünler serin ve uzun süre saklanabilir yerlerde

Su oranı yüksek taze tüketilmeyen meyve ve sebzeler meyve suyu, salça, reçel şeklinde ambalajlarda muhafaza edilir

Son dönemlerde yaygınlaşan derin dondurma yöntemi ile ürün muhafaza sistemine soğuk

zincir muhafazası denilmektedir.

22

6. TaşımaTarımsal ürünlerin üretim bölgelerinden işleme ve tüketim merkezlerine ulaştırılmasıdır. İki grupta

incelenir• Kısa mesafeli taşıma; ürünün toplama yerlerine, alım

merkezlerine, ambalajlama evlerine taşınmasıdır• Uzun mesafeli taşıma; uzak pazarlara taşımadır

Üretim maliyetleri açısından rahat yükleme, boşaltma, toptan satış yerleri varlığı, ulaşım şekli önemlidir.

23

7. Risk Alma

Tarımsal ürünlerin risk ve belirsizlikleri yüksektir. Ürünün bozulması, fiyat düşüşleri, üretim esnasındaki sorunlar. Bu gibi sorunlar için sigorta yapılır ve bu üretim masraflarına eklenir. Ayrıca gelecek piyasalar yada vadeli işlem piyasalarını kullanmak riskleri önlemek için kullanılan yöntemlerdendir.

24

8. Fiyat saptama

İç faktörler

•İşletmenin pazarlama amaçları

•Pazarlama karması

•Maliyetler

•Diğer iç faktörler

Dış Faktörler

•Pazar ve talep şartları

•Tüketici gözünde ürünün kalite algısı

•Ürünün talep elastikiyeti

•Dış faktörler (devlet politikası v.b…)

Ürünlerin fiyatlandırma kararlarını

etkileyen faktörler25

9. Finansman

Gerek pazarlama kooperatifleri gerekse firmalar ürünlerinişlenmesi, ambalajlanması, depolanması gibi faaliyetleriçin büyük ölçüde yatırım gerektiren tesislere ihtiyaçduyarlar. Bu tesisler başta olmak üzere tüm pazarlamafaaliyetlerinin finansmanı için sermaye ve kredi ihtiyaçvardır.

10. Muhasebe

Pazarlama ile ilgili finansman hizmetlerininyürütülebilmesi için muhasebe kayıtlarının vehesaplarının tutulması şarttır. Böylece tarım ürünlerinintoptan ve perakende maliyetleri, pazarlama marjları vesatış fiyatları saptanabilir

26

11. SatışSatış fonksiyonu değişim yoluyla mala mülkiyet faydasıkazandırır veya ekonomik anlamda bir malın satışı yeni birfayda meydana getirir. Toptancılık ve perakendecilik yapançok sayıda satıcı tarafından küçük yığınlar halinde yapılansatışlar birim maliyete düşen masrafları arttırmaktadır.Günümüzde bu yaklaşımlı satıcıların yerini hiper ve süpermarketler almaya başlamışlardır. Bu durum satışların dahahızlı oluşmasına ve birim masrafların düşerek tüketicilerindaha avantajlı fiyatlarla alış veriş yapmasına sebepolmuştur. Öte yandan satış artışı üretimi teşviketmektedir.Satış, örnek satış, muayene ile satış, tasvir ile satış, alivre(üretim öncesi yapılan) satış yada bunların birlikteuygulanması şeklinde gerçekleşebilir.

27

12. Reklam (Talep Yaratma)Reklam tüketicilere bir mal yada hizmeti duyurmak bunlara ilişkin bilgi vermek ve böylece satışları arttırmak amacıyla göze yada kulağa hitap eden mesajların hazırlanması ve bu mesajların bedel karşılığı iletişim araçlarından yayınlanmasıdır.ürün arzının fazla olduğu durumlarda reklam daha çok önem kazanır. Tarım ürünleri genelde temel ihtiyaç maddeleri olduğundan reklamın satıştaki etkisi sanayi ürünlerindeki kadar büyük değildir.

13. Pazar Bilgilerini Toplama ve YaymaPazarlama ile ilgili sorunlar Pazar bilgilerinin tam olarak bilindiği hallerde çözümlenebilir. Pazar bilgileri arz ile ilgili olarak üretim alanından, pazarlama kanalları ve bu kanallarda yer alan firmalardan ve tüketicilerden sağlanır. En önemli pazar bilgisi fiyattır fakat sağlıklı

anlamda fiyat bilgisini toplamak ve yaymak güçtür.

28

PAZARLAMA KARMASIPazarlama karması, firmanın hedef pazardaki amaçlarını yerine getirmesi için kullandığı araçların tümüdür.

Temel olarak 4 grupta toplanır

• Ürün

• Fiyat

• dağıtım

• Tutundurma (Promosyon)

Her bir grup kendi içerisinde belli ilkelere sahip olup,

firma hedef pazar isteklerine en iyi şekilde cevap

verebilmek için bunların bileşimini en iyi şekilde ayarlamak durumundadır.

29

• ÜrünTüketicinin ihtiyaçlarının tümüne cevap veren mallardır.Hem fiziksel ürünleri hem hizmetleri içermektedir.Firma ürünü piyasa sunmadan hedef pazardakiTüketicinin tutumuna göre şu kararları almalıdır• Ürünün çeşidi • Kalite düzeyi• Özellikleri• Markası• Paket ve ambalajı• Derecelere ayrılması• Ürünün garantisi ve verilecek hizmetlerin derecesi

Bilgi firma başarısı için en önemli kaynaktır. Değişen tüketici isteklerine cevap vermeyi kolaylaştırır. Pazar isteğine göre firmanın ürününü farklılaştırması (normal, diyet, sebzeli ton balığı v.b…) tüketici isteklerinin coğrafik, demografik, satın alma davranışı ve psikolojik özellikler açısından farklılık göstermesinden kaynaklanır

30

• FiyatPazarlama karmasının en önemli unsurudur. Fiyat kararları alınırken ürün, tutundurma, dağıtım unsurları ve Pazar şartları incelenerek fiyat düzeyi belirlenmelidir.Fiyat kararları maliyeti iyi yansıtmalıdır. Maliyetler incelenirken pazarlama dinamikleri, rekabet koşulları ve pazarlama stratejileri de dikkate alınmalıdır.

Bazı firmalar;Piyasaya yeni çıkan bir ürünün tanıtımı ve hedef tüketici grubunun elde edilmesi için yada rekabet için zararına satış yapabilirler.

Bazı firmalar ise;Kendi prestiji açısından ürünlere özellikle yüksek fiyat koyabilmektedir. Bu durumlar pazarlama taktikleridir

31

• DağıtımGünümüzde üretilen malların bölgesel, ulusal, hatta uluslararası pazarda tüketicilere ulaştırılma çabası firmaların aracı kullanmasını zorunlu hale getirmektedir. Dağıtımın en önemli fonksiyonu, ürünün hedef pazarda istenilen zamanda ve koşullarda tüketicilere ulaştırılmasıdır. Bu durum aracılar (toptancı yada perakendeci) tarafından gerçekleştirilebildiği gibi üretici firma dağıtım organizasyonunu kendide oluşturabilmektedir. Bazı durumlarda üretici firma dağıtım firmaları ile anlaşır ve distribütör kullanır bu duruma dağıtım kanalı denmektedir.

32

• Tutundurma (promosyon) Satışı geliştirme faaliyetlerinin tümüne tutundurma yada promosyon denir. 5 temel araçtan oluşur

1- Reklam;2- Satış promosyonu; belirli bir süre içerisinde var olan

ürünün satışlarını arttırmak amacıyla kullanılan bir yöntemdir. Fiyat indirimi, gramaj arttırma, ek ürün verme v.b…

3- Halkla ilişkiler; ürün tanıyıcı broşürler, televizyon programları, sponsorluk, seminerler, şirket dergisi, vakıf kurma v.b…faaliyetlerden oluşur.

4-Kişisel satış; satış toplantıları ve ticari gösteriler yapılarak ürün son kullanıcıya ulaştırılmaya çalışılır.

5-Doğrudan pazarlama; televizyondan direkt satış, elektronik ortamda satış, postayla satış şeklinde gerçekleştirilebilir

33

PAZARLAMA KANALLARIUygulamada 3 aşamalıya doğru 4 pazarlama kanalı vardır

• Aşamasız: üretici-tüketici

• Bir aşamalı: üretici-perakendeci- tüketici

• İki aşamalı: üretici-toptancı-perakendeci- tüketici

• Üç aşamalı: üretici-toptancı-yarı toptancı-perakendeci- tüketici

Ürünlerini mahalli pazarda satan köylüler aşamasız pazarlama kanalını kullanırlar. Hipermarket ve süpermarketler satacakları ürünleri direkt üreticiden tedarik edebilirler. Bu durum bir aşamalı pazarlama kanalına örnektir. Canlı hayvanlar ise, 2 yada 3 aşamalı pazarlama kanalı kullanılabilir. İlk toptancı (mahalli alıcı, celep…) üreticiden toplanan kesimlik hayvanları yarı toptancı kasaplara satar. Yarı toptancılar ise mezbahada kesim için hayvanları perakendeci kasaplara ulaştırırlar.

34

Tüketicilerin satın aldığı son ürüne ödeyecekleri fiyat ile, üreticilerin ürettikleri hammaddeler için elde ettikleri fiyat arasındaki fark, pazarlama maliyeti veya pazarlama marjıolarak tanımlanır.

Aslında bu ifade pazarlama kanalında çalışan aracılardan oluşan fiyat farkını ifade etmektedir. O yüzden pazarlama kanalının aşamasıyla ifade edilirler (toptancı, perakendeci marjı gibi…)

tarım ürünleri fiyatları genel olarak toptancı pazarlarında oluşur. Bu nedenle perakende fiyatları ve üretici fiyatlar ve üretici fiyatları toptancı fiyatlarından türemiştir. Bu fiyatların bulunması için normal marjın toptancı fiyatlara eklenmesi (perakende fiyatı) veya çıkarılması (üretici fiyatı) gerekmektedir.

Bir ülke geliştikçe harcanan paranın daha azı hammadde için, daha büyük kısmı işleme, taşıma, depolama, reklam gibi pazarlama hizmetlerine harcanacaktır.

35

PAZARLAMA ÖRGÜTLERİ• Pazarlama kooperatifleri

Üreticileri örgütlenerek pazarlama işine girişmeleri ve bir kısım aracıları ortadan kaldırmaları sonunda kooperatif denilen üreticilerin ekonomik örgütleri ortaya çıkmıştır. Tarımsal pazarlama kooperatifleri pazarlama organisazyonu, ürün ve girdi fiyatlarının düzenlenmesi, ortaklara teknik bilgi verme gibi önemli hizmetleri yerine getirirler.

• Tanzim ve satış mağazalarıBelediyeler, bazı Kamu İktisadi Teşebbüsleri ve bunların kurduğu şirketler piyasada mal darlığı çekilmesini ve fiyatların yükselmesini önlemek, spekülatif kazançları ortadan kaldırmak amacıyla tanım satışı yapan çeşitli mağazalar açmaktadır. Geçmişte İzmir Belediyesinin açtığı daha sonraları özelleşen TANSAŞ’ın perakende zincir

mağazaları bu sisteme örnek olarak verilebilir

36

• Toptancı halleri ve toptan satış mağazalarıToptancı halleri başta yaş meyve ve sebze olmak üzere tarım ürünlerinin büyük çapta pazarlandığı sınırlı ölçüde perakende fiyatların oluştuğu pazarlama örgütleridir. Bu ürünleri toptancı halleri dışında alım satımı yasaktır. Toptancı halleri Büyükşehir Belediyesi olmayan şehirlerde Belediyeler ve/veya gerçek ve tüzel kişiler tarafından müzayede, depolama, tasnifleme, ambalajlama, standart ve kalite denetim laboratuarları bölümlerini içeren tip projelere göre İçişleri Bakanlığının izni ile kurulur. Hallerde satılan ürünlerin toptan satış bedelinin %2’si belediye rüsumu olarak kesilir. Alım satım işleri belediye gözetiminde yapılmakla birlikte fiyat genelde komisyoncuların etkisi ile oluşur. Özel sektöre ait toptancı mağazaları fabrika önündeki satış mağazalarında, alış veriş merkezlerinde (outlet centers) mağaza açarak yada direkt perakende satış yerlerine mal satabilirler

37

• Borsalar

Çeşitli il ve ilçelerde bulunan ve sayıları 80’e ulaşan borsalar; borsaya dahil maddelerin toptan alım satım işlerinin yapıldığı organize edilmiş pazarlardır. Tarım ürünlerinin alım satımının yapıldığı borsalarda genelde fiyat pazarlama masraflarına göre değil, arz ve talebe göre oluşur.

Ticaret borsalarında üyeler tüccarlardır. Borsaya üye olan tüccarlardan oluşan borsa meclisi, borsanın en üst denetim ve karar organıdır. Borsanın yürütme organı ise yönetim kuruludur. Yönetim kurulunun önerisi ile borsa meclisince seçilen genel sekreter ise bütün personelin

amirliğini yapar.

38

5590 sayılı Kanunun 34.maddesine göre borsaların görevleri

• Borsada işlem gören ürünlerin alım satımını düzenlemek

• Borsada dahil ürünlerin günlük fiyatlarını belirlemek ve duyurmak

• Alım-satım sırasındaki genel kuralları belirlemek

• Yurt içi ve dışı borsaları takip ederek fiyatlar hakkında haberleşmeyi sağlamak

• Laboratuarlarda ürün analizi gibi teknik hizmetler sunmak

• Bölgenin ve ülkenin başlıca ürünleri hakkında yıllık ekonomik raporlar ve çeşitli yayınlar hazırlamaktır.

39

• Perakende satış mağazalarıToptancılıkta tüketicilere önemli ölçüde mal satışı söz konusu olmayıp, hedef ticari tüketicilerdir. Öte yandan perakendecilikte mal ve hizmet satışının hedef kitlesi son tüketicilerdir. Bakkal, market, kasap, pazarcılar perakende satış mağazalarıdır. Türkiye’de süper ve hipermarketlerin 2012 yılında perakendecilik sektöründeki payının %45 seviyesine yükseleceği tahmin edilmektedir. Avrupa’da tüketici kooperatifleri oldukça güçlü olup büyük marketlere sahiptirler. Örneğin İngiltere’de

CO-OP, İsviçre’de MİGROS (Türkiye’deki MİGROS şirket statüsündedir)

40

• Vadeli işlem piyasaları (The futurures market)

Vadeli işlemler; Alıcı ve satıcının üzerinde anlaştığı sözleşme

fiyatından, ileride teslim edilmek ve/veya bedeli ödenmek üzere satılan ya da alınan mal anlamında kullanılmaktadır.

Türev piyasalar; Malların alım satımı ile ilgili geleceğe dönük vaya vadeli işlemler piyasalarıdır

Opsiyon; malın alım satımına izin veren sözleşmedir. Alıcı sonuç ne olursa olsun belirli bir prim yatırır.

Geleceğe dönük sözleşmeler; mal miktarı, teslimat yeri ve kalite standarttır. Teslim ayı ve fiyatı alış veriş anında belirlenir. Spekülatif fiyat dalgalanmalarına karşı alıcı ve satıcıyı koruyan sisteme Hedgeveya Hedging denir.

41