BMT 106 Algoritma ve Programlama II 2019 –2020 Bahar Dönemi

BMT 106 – Algoritma ve Programlama II

2019 – 2020 Bahar Dönemi

Fadime ÖĞÜLMÜŞ DEMİRCAN

[email protected]

DERS AKIŞI

1. Hafta C++’ ta Veri Tipleri, If Else Kullanımı ve Örnekleri, Switch Case Yapısı, Operatörler (Atama, Arttırma ve Azaltma)

8. Hafta Ara Sınav

2. Hafta C++’ta Döngüler (While, Do While, For), Break-Continue

9. Hafta Nesne Tabanlı Programlama Nedir?

3. Hafta Fonksiyonlar, Recursive Fonksiyonlar- 10. Hafta Nesne Tabanlı Programlama Nedir? Erişim Belirleyiciler, Kalıtım, Çok biçimlilik

4. Hafta Başvurular ve Referans İfadeler, Tek ve çok boyutlu diziler, Pointer Kavramı, String Kullanımı

11. Hafta Nesne Tabanlı Programlama Nedir? Kapsülleme, Aşırı Yükleme-Quiz

5. Hafta Örnek çözümleri-Dinamik Bellek Yönetimi, Dizi Boyutu Kontrolü- Quiz

12. Hafta Nesne Tabanlı Programlama Nedir? Arkadaş fonksiyon tanımlama

6. Hafta Dosyalama işlemleri Giriş/Çıkış İşlemleri-

13. Hafta Nesne Tabanlı Programlama Nedir? Başlık (Header) dosyası oluşturma

7. Hafta Yapılar, Birlikler-Quiz 14. Hafta Proje Sunumu

C ++ Temel Öğrenim Klavuzu- Herbert SCHILDT – Alfa Yayınları

Muhammed Mastar- Süha Eriş C++ KODLAB

C++ ile Nesne Tabanlı Programlama- Bora GÜNGÖREN- Seçkin

Yayıncılık

C++ ile Programlama- Yalçın ÖZKAN-Papatya Yayıncılık

KAYNAKLAR

Etkinlik Yüzde

Ara Sınav %30

Uygulama/ Kısa Sınav %10

Proje/Ödev %15

Kanaat %5

Final %40

DERS DEĞERLENDİRMESİ

➢C++ Programlamaya

Giriş

C++ Dilinin Temel Özellikleri

1-Nesne yönelimli ve genel amaçlı bir programlama dilidir.

2-C programlama dilinin birçok özelliklerini taşır.

3-Program yazımı belirli kalıpta, bloklar halinde olur.

4-Bloklar { } parantezleri ile oluşturulur.

5-Tüm komutlar (;) ile biter.

6-Programda kullanılan tüm değişkenler ve veri tipleri belirtilir.

7-Programda kullanılacak olan komutların bulunduğu

kütüphaneler çağrılır.

Visual Studio Programında Microsoft .Net C++ ile çalışmak

Programı yazacağımız Studio C++ editor ortamı (IDE) aşağıda görüldüğü gibidir.

C++ Program Yapısı ÖrneğiAşağıda ekrana merhaba mesajının yazıldığı bir program

örneği

görülmektedir.

//Bu program VisuaL C++ ile ilk programım

#include "stdafx.h"

#include <iostream>

using namespace std;

int main()

{

cout<<"merhaba";

system("pause");

return 0;

}

C++ Program Yapısı Örneği

Programı inceleyecek olursa:

1. include ile programımızın kullandığı kütüphaneleri ekleriz.

• #include "stdafx.h" Visual Studio’nun kullandığı kütüphane.

• #include <iostream> giriş çıkış komutlarını içeren kütüphane.

• Ön işlemci direktifleri, derleyiciye verilen bir komuttur. Derleyicinin ön

işlemci denilen bir parçası gerçek derleme işlemi başlamadan önce bu

direktiflerle ilgilenir. Ön işlemci direktifler # işareti ile başlar. Noktalı

virgül ile bitmez.


2. Bir C++ programı değişik isim uzaylarına (namespace) bölünebilir.

• İsim uzayı, programdaki belirli isimlerin derleyici tarafından tanınmasını

sağlayan program parçasıdır.

• Using namespace std; direktifi, bunu takip eden tüm program ifadelerinin

std isim uzayında olduğunu belirtir.

Ör: Çeşitli program bileşenleri, mesela cout, bu isim uzayında tanımlıdır.

Eğer using ifadesini kullanılmasadı std::cout<< ̋ Merhaba Dunya ̋ ; yazmak

gerekecekti.

3. ana program gövdesi int main () ile başlar

4. Her bir blok { } işareti ile gösterilir.


5. C++'da açıklamalar // ile yapılır. Çok satırlı açıklamalar için /* */ kullanılır.

6. cout<<’’merhaba’’<<endl; cout ekrana yazdırma komutudur. endl ise imleci bir alt satıra alır.

7. C++ dosya uzantısı .cpp’dir.

8. system("pause"); Ekrana yazılan ifadenin görülmesi için system komutukullanılarak akış durdurulur.

9. return 0; Fonksiyonlardan alınan değer ile geri dönüş komutudur. Mainfonksiyonunda parametre dönmediği için return 0 kullanılır.

➢ C++ Değişkenleri

Değişken

1. Değişken ismi;

Alt tire( an underscore “_” ) veya harf ile başlar.

Doğru değişken isimleri: ad,soyad,_yas

Yanlış değişken isimleri: -name, adı soyadi,1pat

2. Harf, alttire veya sayıları içerir.

Doğru değişken isimleri: klavye, sayi1,tam_sayi,adi_soyadi

Yanlış değişken ismi: 1tam, Türkçe

3. Özel karakterler içermez.( !, %, ], or $)

4. Boşluk içermez.

5. Herhangi bir rezerve kelime* içermez.

6. C++ büyük küçük harf duyarlıdır.

Örneğin: ISIM, isim, ISim, ISIm dört farklı değişken ismidir.

C++'de değişkenlere isim verirken aşağıdaki kurallara uyulmalıdır.

Değişken

C++ Rezerve Kelimeleri

Asm Auto bad_cast bad_typeid Bool

Break Case catch Char Class

Const const_cast continue default Delete

Do Double dynamic_cast Else Enum

Except Explicit extern False Finally

Float For friend Goto İf

İnline İnt long Mutable Namespace

New Operator private Protected Public

Register reinterpret_cast return Short Signed

Sizeof Static static_cast Unsigned Struct

Switch Template this Throw True

Try type_info typedef Typeid Typename

Union Unsigned using Virtual Void

Volatile wchar_t while

Değişken ve Sabit Tanımlama

• Değişken: Program içinde değeri değişebilen ifadedir.

• Sabit: Program içinde değeri değişmeyen verileri saklayan,

sadece tek bir değer alan ifadedir.

Değişken ve Sabit Tanımlama

Değişken Tanımlama:

int yas: yas değişkeni tamsayı veriler saklayacak.

char cinsiyet: cinsiyet değişkeni karakter veri saklayacak.

Sabit Tanımlama:

Eğer programda değişmesini istemediğiniz değerler var ise const

ifadesi ile sabit tanımlayabilirsiniz.

Const tipi degisken_adı=degeri

Örnek:

const double t=3.14;

const double pi=22.0/7;

Lokal ve Global Değişken

Global Değişken: Hiçbir {} (blok) iki küme işareti içinde yer

almayan ve tüm alt fonksiyonlar ve ana fonksiyonda tanımlı olan

değişkene denir.

Lokal Değişken: {} (blok) içinde tanımlanan ve hangi blok içinde

ise etki alanı bu aralık olup bu aralığın dışında tanımlı olmayan

değişkene denir.

➢ C++ Veri Tipleri

Veri Tipleri

Veri Tipi Alt Sınıf Üst Sınıf Duyarlı Basamak Sayısı

Bellek Alanı (byte)

Bool False True yok 1

Char -128 127 Yok 1

Short -32768 32767 Yok 2

İnt -2147483648 2147483647 Yok 4

Long -2147483648 2147483647 yok 8

Float 3,4x10^-38 3,4x10^38 7 4

Double 1,7x10^-308 1,7x10^308 15 8

Long double 3,4x10^-4932 3,4x10^4932 19 10

Tam sayı ve Ondalık sayı veri tipleri

Veri Tipleri

Veri Tipi Alt Sınıf Üst Sınır Bellek Alanı (byte)

Unsigned char 0 255 1

Unsigned short 0 65535 2

Unsigned int 0 4294967295 4

Unsigned long 0 4294967295 8

Tablo 2 İşaretsiz Tam Sayı Veri Tipleri

Veri Tipleri

String ifadelerle kullanılan kaçış karakterleri

Kaçış

Karakteri

Görevi

\n Yeni Satır(Newline)

\t Yatay Tab(Horizantal Tab)

\b Geri al(Backspace)

\a Alarm(Alert bell)

\\ Backslash

\” Double quote

\v Dikey Tab(Vertical Tab)

\f Sayfa ilerletme(Form feed)

\r Pragraf sonu

\’ Single quote

? Soru İşareti(Question mark)

➢ C++ Operatörler

Operatörler

1. Matematiksel İşlem Operatörleriİşlem Operatör Örnek Sonuç

Toplama + Top=3+3; Top=6

Çıkarma - cik=3-2; Cik=1

Çarpma * Carp=2*12; Carp=24

Bölme / D=14/7; D=2

Mod alma % S=13%4; S=1

Negatif alma - a=3; b=-a; b=-3

Son artım ++ T=2;

A=T++;

A=2;

T=3;

Ön artım ++ T=2;

A=++T

T=3;

A=3;

Son azaltım -- T=3; B=T--; T=2; B=3;

Ön azaltım -- T=3; B=--T; B=2; T=2;

Operatörler

2. Atama Operatörleri

İşlem Operatör Örnek Sonuç

Değer atama = a=3; b=a b=3

Toplama Ataması += a=a+3 a+=3 a=3+3=6

Çıkarma Ataması -= a=a-4 a-=4 a=6-4=2

Çarpma Ataması *= a=a*5 a*=5 a=2*5=10

Bölme Ataması /= a=a/3 a/=3 a=10/3=3

Mod Ataması %= a=a%2 a%=2 a=3%2=1

Operatörler

3. Karşılaştırma Operatörleriİşlem Operatör Örnek Sonuc

Eşit mi? == A=5, B=3

A==B

0

Eşit değil mi? != A!=B 1

Küçük mü? < A<B 0

Büyük mü? > A>B 1

Büyük eşit mi? >= A>=B 1

Küçük eşit mi? <= A<=B 0

Operatörler

4. Mantıksal Operatörleri


And(Ve) && A=26

A>20 && A<30

1

Or(Veya) || A=34

A>=45||A<50

1

Not ! A=30

C=!(A>20 && A<40)

C=0

NOT: MANTIKSAL OPERATÖRLER İle BİT DÜZEYİNDE OPERATÖRLERİ

KARIŞTIRMAYINIZ

Operatörler5. Bit Düzeyinde Operatörleri


Sola Öteleme

(Shift left)

<< 32<<4(32’yi 4 kez sola ötele)

32=(0000100000)2

64=(0001000000)2

128=(0010000000)2

256=(0100000000)2

512=(10000000000)

512

Bu işlem 32*24 işlemine

denktir.

Sağa Öteleme

(Shift right)

>> 32>>4 2

Bu işlemde 32/24 işlemine

denktir.

Bit Düzeyinde AND & 4 & 8 0

Bit düzeyinde OR | 4 | 8 12

Bit Düzeyinde XOR ^ 4^8 12

Operatörler

6. Diğer Operatörleri

İşlem Operatörfonksiyon çağırma ( )

Dizi oluşturma [ ]

7. Koşul Operatörleri

Operatör Sembulü Örnek Sonuç

Koşul operatörü ? a?b:c

Örneğin: 2. Dereceden denklem köklerini bulurken;

delta>=0 ? kok=-b+sqrt(delta) : ”Kök yok”

8. Alfasayısal Operatörleri

İşlem OperatörBirleştirme +

Operatörler

9. Cast Operatörü

Tip bilgisi değişiminde kullanılır.

(Tip bilgisi) X şeklindedir.

Örneğin: 32/15 in sonucunu ekrana direk yazdırırsak ; 2 olur.

Fakat tip dönüşümünden (Float) 32/15 yazdırırsak sonuç= 2,13333 eder.

OperatörlerOperatörlerde Öncelik Sırası

➢ C++ Program

Denetimi

Program Denetimi

Bir C++ programında denetim deyimleri, aşağıda belirtilen işlemlerde kullanılır:

• Karşılaştırma işlemleri

• Döngüler

• if

• if-else

• switch - case

• for

• while, do-while

• Goto

Bu deyimlerle kullanılan bazı özel deyimler de şunlardır:

– break

– continue

if-else karar yapısı

1. Sadece if Kullanımı:

if ( [ifade] )

[deyim1];

[deyim2];

Eğer ifade doğru ise deyim1 ve deyim2 çalışır.

Yanlış ise deyim1 çalışmaz, sadece deyim2

çalışır. Bu kullanım şekli if 'ten sonra sadece bir

adet deyim çalıştırmak içindir. İf akış şeması

aşağıda verilmiştir.

if-else karar yapısı1. Sadece if Kullanımı: (Devam 1)

if ( [ifade] )

{

[deyim1];

[deyim2];

….

}

Eğer birçok deyim çalıştırmak istiyorsanız aşağıdaki gibi bir kod bloğu açmalısınız.

if kelimesinin Türkçe karşılığı eğer anlamına

gelmektedir. Eğer if ile verilen ifade doğruysa

if'ten sonraki bloktaki fonksiyonları

gerçekleştir. Doğru değilse if ten sonraki

bloğu atla (yok say).


2. if-else Kullanımı:

if ( [ifade] )

{

[deyim1];

….

}

else

{

[deyim1];

….

}

Soldaki kodda ifade doğru ise deyim1 ve deyim3 yanlış ise deyim2 ve

deyim3 işlenir.


3. if-else if - else Kullanımı:if ( [ifade] )

{

[deyim1];

….

}

else if( [ifade] )

{

[deyim1];

….

}

…..

else // bazı kodlarda else kullanılmayabilir

{

[deyim1];

….

}

Switch-Case karar yapısı

switch (değişken)

{

case deger1:

…………….

break;

case deger2:

…………..

break;

…………..

case deger_n:

…………….

break;

default:

…………….

break;

}

➢ C++ Döngü

Deyimleri

DöngülerProgramın belirli bölümlerinin defalarca işlenmesi söz konusu olabilir.

Bunu sağlamak üzere döngülerden yararlanılır. C++ programlarında

döngü işlemleri farklı biçimlerde gerçekleşebilmektedir:

• for döngüsü

• while döngüleri

• do while döngüleri

For Döngüsü

C++ programı içinde bir ya da

daha fazla sayıda deyimin belirli bir

koşulun gerçekleşmesine dek

tekrarlanması söz konusu ise for

deyimi kullanılır. Bu deyim şu

şekilde tanımlanmaktadır:

For Döngüsü

Bu deyimden şu anlaşılmaktadır: Döngü bir sayaca göre yapılacaktır. Yani

her bir döngü işlemi sayılacaktır. Döngü işlemi koşul gerçekleşinceye dek

devam edecektir. Koşul gerçekleştiğinde, yani doğruluk değeri "yanlış"

olduğunda döngü terkedilerek bir sonraki deyim işlem görmeye başlar. for

içinde sayacın nasıl artacağı da ayrıca tanımlanır.

for(sayaç ; koşul ; artma)deyimler;

For Döngüsü

Örnek1:Ekran üzerinde 1’den 10’a kadar olan tamsayıları görüntülemek için gerekli

Programın akış şemasını çizerek C++ programını yazınız.

For Döngüsü

For Döngüsü

Örnek2 :Klavye yardımıyla girilen iki tamsayı arasındaki tüm sayıların toplamını

bulan programın akış şemasını çizerek C++ kodlarıyla yazınız.

For Döngüsü

Örnek 3: Dışarıdan girilen sayının faktöriyelini bulan programın akış şemasını çizerek

C++ kodlarıyla yazınız.

For Döngüsü

For Döngüsü

Koşullu Döngüler

Belirli bir koşulun gerçekleşmesi durumunda bazı deyimlerin çalıştırılması

söz konusu ise koşullu döngü deyimlerinden yararlanılır. Bu döngüler iki

türlüdür. Birincisi, koşulun döngü başlangıcında tanımlandığı durumdur. Bu

şekildeki döngüler while döngüleri olarak bilinirler. Eğer koşul döngünün

sonunda test ediliyorsa, bu kez do..while döngüleri kullanılır.

1. Döngü başında denetim: while döngüleri

2. Döngü sonunda denetim-do..while döngüleri

Döngü başında denetim: while döngüleri:

Koşullu Döngüler

Bir koşulun gerçekleşmesi durumunda belirli işlemlerin tekrarlanması söz

konusu ise while döngülerinden yararlanılır. Bu döngü Şekil1'de görüldüğü

biçimde çalışmaktadır. Koşul sağlanmadığı sürece döngü içindeki hiçbir

deyim çalışmayacaktır. Bu denetim döngü bloğunun başında yapılır.

Döngü sonunda denetim-do..while döngüleri:

Yukarıda açıklanan while döngülerinde koşul, bu deyimin tanımlandığı noktadan

itibaren test edilmektedir. Yani daha başlangıçta bu koşul geçerli değil ise hiç bir

deyim işlem görmemektedir. Buna karşılık, koşulun döngü bloğunun son satırında

yapılması söz konusu olabilir. Böyle durumlarda do while deyimleri kullanılır.

Koşullu Döngüler

While- Do while döngüsü arasındaki fark

While- Do while döngüsü arasındaki fark

İkinci döngü sonsuz olarak çalışır.

Koşullu Döngüler

Örnek 4: Girilen pozitif sayıdan 0’a kadar olan küçük sayıları ekrana yazdıran

C++ programını hazırlayınız.

Koşullu Döngüler

Döngülerden Çıkış ve Devam

Bazı uygulamalarda, döngü işlemi tamamlanmadan döngünün sona erdirilmesi söz konusu olabilir. Bu gibi durumlarda break deyimi kullanılır. Bu deyim,

biçiminde tanımlanır. Döngü içinde bu deyime sıra geldiğinde, break ardından döngü sonuna kadar olan tüm deyimler atlanır ve döngüye bir sonraki adımdan itibaren devam edilir.

break;

Döngülerden Çıkış ve Devam

deyimi kullanılır. Bu deyim döngününişlemesini sona erdirmez, sadece birsonraki döngü adımına geçilmesini sağlar.Eğer for döngüsü kullanılıyorsa, işlem sırasıbu deyime geldiğinde, bu deyimden döngüsonuna kadar olan deyimler çalışmaz,döngü bir artırılarak sonraki döngüyegeçilir. Eğer while döngüsü kullanılıyorsa,continue deyimine sıra geldiğinde, döngüiçinde bu deyimden sonraki tüm deyimleratlanır ve koşul sağlandığı sürece döngüyedevam edilir.

continue;

Bir döngüyü terketmeden bir adımının atlanması söz konusu ise,

Break Deyimi

Continue Deyimi

Örnek: Klavyeden girilen iki sayı için seçilen işlem türüne göre (toplama-

çıkarma- çarpma- bölme) sonuç üreten C++ programına devam etmek istiyor

musunuz? Sorusunu ekleyerek işlemlerin tekrar edilmesini sağlayınız.

Örnek Uygulamalar

Örnek Uygulamalar

Değerlendirme Soruları










KAYNAKLAR

• C ++ Temel Öğrenim Klavuzu- HerbertSCHILDT – Alfa Yayınları

• Muhammed Mastar- Süha Eriş C++ KODLAB

• C++ ile Nesne Tabanlı Programlama- Bora GÜNGÖREN- Seçkin Yayıncılık

• C++ ile Programlama- Yalçın ÖZKAN-Papatya Yayıncılık

Documents

BMT 106 Algoritma ve Programlama II 2019 –2020 Bahar Dönemi