Bản trình bày PowerPoint - nature.org.vnnature.org.vn/vn/wp-content/uploads/2017/12/151217_PhamCongTri.pdf · 1.Che bóng, chắn gió và điều hòa tiểu khí hậu của

11-12-2017

1

ThS. Phạm Công Trí

Đăk Lăk, 12.2017

VIỆN KHOA HỌC KỸ THUẬT NÔNG LÂM NGHIỆP TÂY NGUYÊNWestern highlands Agriculture and forestry Scientific Institute (WASI)

Địa chỉ: 53 Nguyễn Lương Bằng - Buôn Ma Thuột - Đăk Lăk Tel: 0500.3862791.

Đồi cà phê Vườn cà phê

Đồi hồ tiêu Vườn hồ tiêu

Design by: Phạm Công Trí - WASI

Biến đổi khí hậu là sự thay đổi đáng kể khí hậu đo đếm được (nhiệt độ, lượng mưa,…)

trong thời gian dài. Nguyên nhân là Hiệu ứng nhà kính gây Nóng lên toàn cầu.

BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU LÀ GÌ?

Phá rừng làm rẫyCanh tác thiếu bền vững

Khí thải công nghiệp

Thiết bị cũ kỹ

Lạm dụng hóa chất, xả rác thải bừa bải

Hỏa hoạn, đốt lửa


* Biểu hiện:

- Sự nóng lên của khí quyển, khí tượng nhiễu loạn

- Sự thay đổi thành phần và chất lượng khí quyển

- Mực nước biển dâng cao và nhiễm mặn lan sâu

- Mức độ khô hạn, sa mạc hóa ngày càng gia tăng

- Tăng tần suất các hiện tượng cực đoan thời tiết (hạnhán, mưa bão, lũ lụt, giông lốc,…)

BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU (tt)

HẠN HÁN LŨ LỤT Design by: Phạm Công Trí - WASI

GIÔNG SÉT

LỐC XOÁY

BÃO TỐ

MƯA ĐÁ > 100.000 ha bị ảnh hưởng

BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU ẢNH HƯỞNG ĐẾN CANH TÁC CÀ PHÊ


11-12-2017

2

> 2.000 ha bị ảnh hưởng

BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU ẢNH HƯỞNG ĐẾN CANH TÁC HỒ TIÊU


Phá rừng để canh tác nông nghiệp diến biến rất phức tạp (mất rừng đưa đến những hệ lụy đặc biệt nghiêm trọng)

VIỆN KHOA HỌC KỸ THUẬT NÔNG LÂM NGHIỆP TÂY NGUYÊNWestern highlands Agriculture and forestry Scientific Institute (WASI)


Giải pháp nào để tái tạo hệ sinh thái rừng ở Tây Nguyên (khi mà nhu cầu đất cho nông nghiệp vẫn đang rất bức thiết)

Design by: Phạm Công Trí - WASI Design by: Phạm Công Trí - WASI

Phải làm gì để ứng phó biến đổi khí hậu

trong sản xuất cà phê

Mô hình nông lâm kết hợp

trên cà phê

Sử dụng phân bón

Biến đổi khí hậu

Độ phì đất đai

ỨNG PHÓ BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU MÔ HÌNH NÔNG LÂM KẾT HỢP TRÊN CÀ PHÊ


trên cà phê Tiến bộ kỹ thuật

Cấp thiết của mô hình nông lâm kết hợp trên cà phê


Nguồn: Nestlé

I. Những nghiên cứu của Nestlé:

Mô hình nông lâm kết hợp mang lại lợi ích thiết thực

1.Che bóng, chắn gió và điều hòa tiểu khí hậu của vườn.

2.Cà phê sinh trưởng phát triển tốt, năng suất ổn định.

3.Cải tạo đất, hạn chế xói mòn và hạn chế sâu bệnh hại.

4.Tăng việc làm, tang thu nhập trên một đơn vị diện tích.

5.Tăng tính bền vững và hiệu quả trong canh tác cà phê.

11-12-2017

3


Mô hình nông lâm kết hợp được Nestlé khuyến cáo

Nguồn: Nestlé

Loại cây trồng xen % % xen canh % thu nhập

Cà phê 100% 47%

Tiêu 25% 47%

Sầu riêng 6.27% 6%

Loại cây trồng xen % % xen canh % thu nhập

Cà phê 100% 61%

Điều 7.17% 39%

Loại cây Số cây/haKhoảng

cách (m)% cây/ ha

Năng suất

(T/ha)

Thu nhập

(USD)% thu nhập

Tiêu 278 3x12m 25 1.2 7,009 47

Sầu riêng 62 9x18m 6 2 935 6

Cà phê 1,100 3x3m 100 4 6,916 47

Muồng đen 17 6x100m 2 0

Tổng 14,860 100

Loại cây Số cây/haKhoảng

cách (m)% cây/ ha

Năng suất

(T/ha)

Thu nhập

(USD)% thu nhập

Cà phê 1,100 3x3m 100 4 6,916 64

Điều 80 9x14m 7 2.4 3,906 36

Tổng 10,822 100


Tồn tại của Mô hình nông lâm kết hợp

1.1. Vườn cà phê độc canh kèm bền vững1.2. Vườn cà phê xen cây thân gỗ quá dày1.3. Cây trồng xen là ký chủ dịch hại cà phê

Nguồn: Nestlé

Cây cà phê vối độc canh Design by: Phạm Công Trí - WASI Cây thân gỗ trồng xen che bóng cà phê vối Design by: Phạm Công Trí - WASI


Nguồn: Landscape of coffee – LDC demo, ThS. Phạm Công Trí & cộng sự, 2017

Nguyên lý thiết kế Gia tăng sinh kế - sản xuất an toàn - cải thiện cảnh quan - mạng lưới bền vững - nâng cao hiệu quả

Sinh kế An toàn

Bền vữngHiệu quả

Cảnh quan



11-12-2017

4

Cây cà phê

THÀNH TỐ CHÍNH


CÂY CHE BÓNG TẦNG CAO (thân gỗ)

CÂY THẢM PHỦ

CÔNG TRÌNH BẢO TỒN ĐẤT VÀ NƯỚCĐAI CÁCH LY,

KIỂM SOÁT HÓA CHẤT

Bơ Sầu riêng Hồ tiêu

Rãnh thoát nước Gờ cản nướcCây chuối

Muồng

hoa vàng

Lạc dạiChè

Cỏ Sả, gừng,…

Muồng

hoa vàngSả, gừng,…

Lạc dạiCỏ

Mô hình Nông lâm kết hợp

Cà phê được trồng, sinh trưởng, phát triển tốt, năng suất ổn định cùng với:

Cây- trồng xen khác như cây che bóng, chăn gio, cây ăn quả, cây rừng va đa dạng sinh hoc; và tạo lập sinh cảnh bền vững;

Thảm- thực vật che phủ bề mặt như cỏ, cây thân thảo, muồng hoa vàng … để giữ ẩm, che nóng, hạn chế rửa trôi, xói mòn;

Các- mương, gờ và hàng rào cây xanh đồng mức để hạn chế rữa trôi, bảo tồn đất và nước; hạn chế lây lan nguồn dịch hại;

Tưới - nước tiết kiệm, theo nhu cầu của cà phê, điều kiện đất đai, thời tiết; tối ứu hoá sử dụng nước và bảo tồn nguồn nước;

Sử- dụng bón phân dựa trên độ phì của đất, hiện trạng và năng suất cà phê; hạn chế bay hơi, xói mòn, rửa trôi;

Sử- dụng thuốc bảo vệ thực vật hiệu quả, an toàn, có kiểm soát, bảo vệ sức khỏe, bảo vệ đất và nguồn nước;

Tăng- thu nhập, giảm chi phí, tang lợi nhuận; giảm ô nhiễm, bảo tồn đa dạng sinh học và sản xuất bền vững;


(1) Giải pháp kỹ thuật cơ bản đối với cây cà phê

Tái canh cải tiến, áp dụng các tiến bộ kỹ thuật và thành tựu hữu cơ sinh hoc mới.▪

Chăm sóc cây ghép cải tạo, cây trồng dặm; cải tạo độ phì đất và bộ rễ cây cà phê.▪

Thực hành canh tác tốt tạo sinh cảnh, và quản lý tuyến trùng và nấm rễ hiệu quả.▪

Hãm ngon thấp để rễ coc ăn sâu vừa phải. Kỹ thuật tạo hình “tạo bướu sinh cành”▪


(2) Giải pháp kỹ thuật đối với cây che bóng tầng cao

▪Trồng cây ăn quả (bơ, sầu riêng, măng cụt,…) làm cây che bóng, chăn gió; với

khoảng cách trồng phù hợp. Nâng tán cây ăn quả cao hơn cây cà phê ít nhất 1m.

▪Trồng choái sống hồ tiêu (gòn, muồng, keo, vông,…) với số lượng, cự ly hợp lý.

Thâm canh bền vững với thực hành sản xuất tốt (GAP) trên nền hữu cơ sinh hoc.

▪Quản lý tán cây ăn quả và cây choái sống che bóng tầng cao một cách hợp lý, để

phát huy vai trò phòng hộ, tác động tốt đến sinh trưởng phát triển của cây cà phê.



(3) Giải pháp kỹ thuật đối với cây thảm che phủ đất

▪Để cỏ trên bờ bồn để chống xói mòn vào mùa mưa, che phủ mặt đất mùa khô

▪Trồng muồng hoa vàng làm cây che bóng, chăn gió tạm, thời đồng thời là nguồn

phân xanh góp phần cải tạo đất thông qua vi khuẩn cố định đạm.

▪Trồng lạc dại làm thảm phủ chống xói mòn, hạn chế tuyến trùng và cải tạo đất.

(4) Giải pháp kỹ thuật trong bảo tồn đất, bảo tồn nước

Làm▪ mương thoát nước theo đường đồng mức (khoảng cách 20-30m/mương).

Làm▪ gờ cản nước cao 20 cm theo đường đồng mức (khoảng cách 20-30m/gờ).

Để▪ cỏ hoặc trồng sả, đinh lăng,…trên gờ/bờ tăng khả năng bảo tồn đất, nước.

Trồng▪ cây dã quỳ quanh bờ lô doc theo đường đi, để tăng che bóng chăn gió;

tạo nguồn vật liệu đối kháng tuyến trùng cho quản lý dịch hại tổng hợp cà phê.

(5) Đai cách ly, kiểm soát hóa chất

▪Gần bờ suối trồng các hàng chuối (cự ly thưa) làm đai cách ly, kiểm soát hóa chất.

▪Trồng các hàng dã quỳ, hàng muồng hoa vàng quanh bờ lô doc theo nguồn nước

▪Kiểm soát sử dụng phân bón; Không sử dụng thuốc BVTV cấm, mức độc hại cao


Các thiết kế cụ thể:



Cơ cấu mô hình cây trồng xen cà phê ở các tỉnh Tây nguyên


11-12-2017

5

Cơ cấu mô hình cây trồng xen cà phê ở Tây nguyênDesign by: Phạm Công Trí - WASI


Trồng xen bơ Trồng xen sầu riêng

Trồng xen điều, hồ tiêu Trồng xen hồ tiêu

Xen có thiết kế, có định hướng rõ ràng, áp dụng TBKT => trở thành vườn NLKH hiệu quả cao


Xen không có thiết kế, không có định hướng rõ ràng => trở thanh vườn tạp kém hiệu quả


VIỆN KHOA HỌC KỸ THUẬT NÔNG LÂM NGHIỆP TÂY NGUYÊNThe Western Highlands Agriculture and forestry Scientific Institute (WASI)


Documents

Bản trình bày PowerPoint - nature.org.vnnature.org.vn/vn/wp-content/uploads/2017/12/151217_PhamCongTri.pdf · 1.Che bóng, chắn gió và điều hòa tiểu khí hậu của