Upload
others
View
5
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
1
REPUBLIKA E SHQIPEumlRISEuml
UNIVERSITETI POLITEKNIK I TIRANEumlS
BULETINI
I
SHKENCAVE
TEKNIKE
2
REPUBLIKA E SHQIPEumlRISEuml
UNIVERSITETI POLITEKNIK I TIRANEumlS
BULETINI
I
SHKENCAVE
TEKNIKE
Nr1 Viti 2017
3
REDAKSIA
1 Prof Bashkim CcedilELA Kryetar 2 Prof Partizan MALKAJ Aneumltar 3 Prof Florian NEPRAVISHTA Aneumltar 4 Prof Stavri LAMI Aneumltar 5 Prof Petrika MARANGO Aneumltar 6 Prof Aleksander XHUVANI Aneumltar 7 Prof Vladimir KASEMI Aneumltar 8 Prof Eleni GJANI Aneumltar 9 Pro Tanja FLOQI Aneumltar
Sekretare teknike Dr Jonida TETA
Redaktore letrare Luiza HYSI
copy Universiteti Politeknik i Tiraneumls
Teuml gjitha teuml drejtat janeuml teuml rezervuara Nuk lejohet shumeumlfishimi
me ccedildo mjet apo formeuml pa lejen me shkrim teuml botuesit
BSHT organ i Universitetit Politeknik teuml Tiraneumls beumln pjeseuml neuml listeumln e periodikeumlve shkencoreuml i
r i v leresuar si i t i l leuml me vendimin nr1600 dt 27071999 teuml Drejtoriseuml seuml Keumlrkimit Shkencor neuml
Ministrineuml e Arsimit dhe Shkenceumls Neuml teuml botohen artikuj origjinaleuml teuml specialisteumlve dhe
punonjeumlsve shkencoreuml e rneumlsimoreuml neuml fushat qeuml-mbulon Universiteti Politeknik dhe teuml tjera
fusha teknike qeuml lidhen me teuml Neuml rubrika teuml veccedilanta botohen edhe materiale teuml tjera me karakter
informativ Artikujt peumlr botim mund teuml deumlrgohen neuml adreseumln
UNIVERSITETI POLITEKNIK I TIRANEumlS
BULETINII SHKENCAVE TEKNIKE
Sheshi Neumlneuml Tereza Tiraneuml
Ccedildo artikull paraqitet sipas keumlrkesave teuml njehsuara Ai duhet teuml jeteuml rreth 8 faqe peumlrfshi skicat grafikeumlt
tabelat Artikulli doreumlzohet neuml 5 kopje neuml formeumln peumlrfundimtare peumlr shtyp Struktura unike e artikullit
eumlshteuml si meuml poshteuml
Titulli Abstrakti Qeumlllimi Hyrja Peumlrmbajtja Peumlrfundimi Literatura
Artikulli duhet teuml1 shoqeumlrohet nga autori me njeuml sqarues bashkangjitur ku teuml theksohet koha
dhe vendi ku eumlshteuml kryer puna lidhjet qeuml ka ai me punimet e meumlparshme si dhe neumlse elementeuml teuml
veccedilanta teuml tij janeuml botuar neuml revista teuml tjera
Del dy hereuml neuml vit Doreumlshkrimet e botuara nuk kthehen
4
BULETINI I SHKENCAVE TEKNIKE
UNIVERSITETI POLITEKNIK I TIRANEumlS
Peumlrgatiti peumlr botim Universiteti Politeknik i Tiraneumls
2017 Nr1
ISSN 05 62 B 945
1 Buletin
5
PEumlRMBAJTJA
Faqe
Drakuli LUMI Domosdoshmeumlria e ngritjes seuml njeuml qendre kombeumltare peumlr
monitorimin dhe menaxhimin e trafikut neuml Shqipeumlri6
Edlira DHUKA Studim mbi metodat e trajtimit teuml mbetjeve urbane
Jorgaq KACcedilANI administrimi i tyre neuml kushtet e vendit toneuml16
Ylli SHEHU
Indrit VOZGA
Irida MARKJA Studimi i porozitetit neuml sistemet e ccedilimentove
Thomas BIER CAC dhe OPC29
Ylli SHEHU
Migen ZEQO Analiza e faktoreumlve kryesore teuml aksidenteve si bazeuml e
hartimit teuml njeuml ldquoPlani real kombeumltar teuml siguriseuml rrugorerdquo39
Megi RUSI Testet e shpueshmeumlriseuml seuml shkeumlmbit peumlr karakterizimin e
shkeumlmbinjve bllok neuml Matriks neuml Dobeumlrccedilan47
Olsi BARKO Vlereumlsimi i kufirit teuml sipeumlrm teuml intervalit teuml besimit me
Idlir LAMI metodeumln Monte Carlo55
Erion BUKACcedilI
Indrit VOZGA Parashikimi i koeficcedilientit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml peumlr
Rezarta QEMALLAJ materialet ranore Ekuacioni HANZEN67
Enio DENEKO Vlereumlsimi i metodave teuml ndryshme neuml llogaritjen e CFRP si
Leonard CcedilOMENI peumlrforcim i jashteumlm i trareumlve teuml betonit me seksionin T qeuml
Esmerald FILAJ punojneuml neuml prerje79
Esmerald FILAJ Ndikimi i parametrave teuml peumlrcaktuar kombeumltareuml neuml
Erdit LEKA llogaritjen e soletave neuml shpim 91
6
ldquoDOMOSDOSHMEumlRIA E NGRITJES SEuml NJEuml QENDRE KOMBEumlTARE
PEumlR MONITORIMIN DHE MENAXHIMIN E TRAFIKUT NEuml SHQIPEumlRIrdquo
Drakuli Lumi1
1 Departmenti i Mekanikeumls dhe Transportit Universiteti Aleksandeumlr Moisiu Durreumls Shqipeumlri
ABSTRACT
Duke ju peumlrgjigjur ritmeve teuml larta teuml zhvillimit ekonomiko-shoqeumlror edhe transporti ka evoluar
ndjesheumlm Ai para seuml gjithash sot keumlrkohet teuml jeteuml multimodal Bashkeumlveprimi i meumlnyrave
klasike teuml transportit rrugor detar hekurudhor dhe ajror mundeumlsohet veteumlm neuml sajeuml teuml arritjeve
teknologjike neuml fushat e monitorimit komunikimit dhe shkeumlmbimit teuml informacionit
Kjo ka sjelleuml njeuml peumlrhapje teuml shpejteuml teuml aplikimit teuml Sistemeve Inteligjente teuml Transportit si njeuml
qasje qeuml synon jo veteumlm rritjen e kapaciteteve teuml infrastrukturave teuml transportit por koordinimin
e veprimtarive teuml teuml gjitheuml aktoreumlve
Peumlr keumlteuml arsye Komisioni Europian ka hedhur bazat ligjore qeuml shtetet e Bashkimit Europian teuml
harmonizojneuml strategjiteuml e tyre kombeumltare me objektivin e krijimit teuml njeuml sistemi teuml transportit
europian qeuml do teuml rriste zhvillimin ekonomik e tregeumltar dhe njeumlkoheumlsisht do teuml peumlrmireumlsonte
sigurineuml dhe eko-qeumlndrueshmeumlrineuml
Neuml rrugeumltimin e Shqipeumlriseuml drejt keumltij Bashkimi njeuml hap modest do teuml ishte dhe krijimi i
struktureumls bashkeumlkohore qeuml do teuml menaxhonte flukset e trafikut teuml mallrave dhe pasagjereumlve
brenda dhe jashteuml vendit dhe e kundeumlrta
Fjaleuml kyccedile SIT PKT Librat e Bardheuml CCTV VMS Teknologji e Informacionit dhe
Komunikimit
7
1 HYRJE
Zhvillimi i vrullsheumlm i transportit
zhvendosja neuml njeuml territor gjithnjeuml e meuml teuml
gjereuml e impianteve teuml prodhimit shkalla e
peumlrhapjes seuml tregjeve dhe logjistikeumls kaneuml
ccediluar neuml njeuml ndryshim neuml struktureumln
hapeumlsinore dhe cileumlsore teuml keumlrkeseumls seuml
transportit Pasoja eumlshteuml njeuml rritje e
bllokimeve me ndikime negative neuml mjedis
neuml cileumlsineuml e jeteumls dhe sigurineuml shoqeumlruar me
kosto shumeuml teuml larta peumlr komunitetin
Sipas teuml dheumlnave teuml Organizateumls seuml Kombeve
teuml Bashkuara (UNECE)
sektori i transportit neuml teumlreumlsi prodhon
mbi 25 teuml emetimeve globale teuml CO2
dhe transporti rrugor neuml veccedilanti
prodhon 16 teuml emetimeve teuml CO2 neuml
shkalleuml globale
mbi 124 milion njereumlz vdesin ccedildo vit neuml
rrugeumlt e boteumls dhe 20 deri 50 milion
vuajneuml deumlmtime jo-fatale teuml shkaktuara
nga aksidentet rrugore Neuml shumiceumln e
rajoneve teuml boteumls plagosja- kjo
ldquoepidemirdquo e trafikut rrugor eumlshteuml ende
neuml rritje
Paafteumlsia e rrjeteve teuml transportit neuml
peumlrgjitheumlsi kushton rreth 1 - 2 trilion
dollareuml neuml vit
Eumlshteuml vlereumlsuar se humbjet nga
bllokimet e trafikut zeumlneuml rreth 1 teuml
PBB-seuml neuml vendet e zhvilluara dhe 2-
5 neuml ato neuml zhvillim
Keumlto teuml dheumlna nxjerrin neuml pah sfidat e
mobilitetit peumlr teuml peumlrballuar rritjen e pritshme
(veteumlm fluksi i trafikut teuml mallrave neuml
Shqipeumlri sipas PKT neuml vitin 2030
parashikohet teuml dyfishohet duke arritur neuml 35
milion tonvit) Kjo nuk mund teuml beumlhet veteumlm
duke rritur numrin e infrastrukturave por
duke zgjedhur njeuml qasje teuml ndryshme
strategjike teuml menduarit e transportit si njeuml
sistem teuml integruar ploteumlsisht neuml teuml cilin
informacioni menaxhimi dhe kontrolli
veprojneuml neuml sinergji
Sistemet Inteligjente teuml Transportit (SIT)
janeuml teuml njohur si njeuml mjet qeuml meuml shumeuml se teuml
tjereumlt mundeumlson menaxhimin e mobilitetit neuml
meumlnyreuml teuml zgjuar Qeumlllimi i tyre eumlshteuml
optimizimi i menaxhimit teuml infrastrukturave
dhe platformave logjistike duke riorganizuar
flukset e trafikut neuml meumlnyreuml qeuml teuml
promovojneuml riekuilibeumlr midis meumlnyrave teuml
ndryshme teuml transportit dhe teuml inkurajojneuml
peumlrdorimin meuml teuml madh teuml modeleve meuml teuml
qeumlndrueshme teuml transportit
Neuml keumlteuml kuadeumlr Komisioni Europian ka
theksuar si neuml Librin e Bardheuml teuml vitit 2001
Politika teuml transportit europian deri neuml vitin
2010 koha peumlr teuml vendosur edhe neuml ateuml teuml
2011 Udheumlrreumlfyesi drejt njeuml zone teuml vetme teuml
transportit europian - Peumlr njeuml politikeuml teuml
transporteve konkuruese dhe teuml
qeumlndrueshme rolin e SIT si njeuml mjet i
domosdosheumlm peumlr arritjen e qeumlllimit teuml njeuml
rrjeti teuml transportit ploteumlsisht teuml integruar
2 GJENDJA E SIT NEuml SHQIPEumlRI
21 SIT neuml Transportin Rrugor
Platforma e vetme e SIT neuml Shqipeumlri peumlr
transportin rrugor eumlshteuml Sistemi i
Menaxhimit teuml Kontrollit teuml Trafikut Urban
peumlr qytetin e Tiraneumls
Qeumlllimi kryesor i sistemit eumlshteuml teuml
implementojeuml njeuml arkitektureuml teuml avancuar teuml
SIT- ve teuml afteuml teuml menaxhojeuml kompleksitetin
e situateumls seuml trafikut neuml Tiraneuml duke zbatuar
kontroll optimal teuml semaforeumlve kryesoreuml teuml
qytetit teuml Tiraneumls duke siguruar njeuml
mbikqyrje teuml trafikut teuml rrugeumlve kryesore dhe
njeuml platformeuml infomobiliteti (neumlpeumlrmjet
paneleve teuml mesazheve variable Web SMS)
Sistemi i Menaxhimit teuml Kontrollit teuml Trafikut
Urban neuml qytetin e Tiraneumls synon
8
Menaxhimin e semaforeumlve neuml koheuml reale
Peumlrmireumlsimin e fluksit teuml trafikut neuml
qytet
Zbatimin e nje zgjidhje qeuml mund te
zhvillohet neuml teuml ardhmen e pritshme
Kufizon ndjesheumlm veprimtarineuml e
personelit teuml lidhur me strategjineuml e
trafikut
Ti japeuml peumlrpareumlsi autobuzeumlve neuml rrugeumlt
kryesore te qytetit
Sistemi i Menaxhimit teuml Kontrollit teuml Trafikut
Urban peumlr qytetin e Tiraneumls u zbatua sipas
specifikimeve qeuml kaneuml teuml beumljneuml me
projektimin furnizimin instalimin testimin
dhe komisionimin e neumlnsistemeve ploteumlsisht
teuml integruar qeuml janeuml
1 Kontrolli i Trafikut Urban (UTC) qeuml
mundeumlson koordinimin e semaforeumlve
neumlpeumlrmjet kontrolloreumlve teuml vendosur neuml
semaforeuml
2 Panelet e mesazheve Variable (VMS) teuml
cilat sigurojneuml informacionin neuml lidhje
me ngjarje teuml veccedilanta teuml trafikut urban
dhe mundeumlsojneuml informimin neuml koheuml
reale teuml drejtuesve teuml mjeteve dhe
pasagjereumlve lidhur me situateumln e trafikut
dhe rrugeumlt alternative
3 Sistemi i avancuar i kamerave
CCTV(diteumlnateuml) me afteumlsineuml e dallimit
teuml mjeteve identifikimin e tyre neumlpeumlrmjet
targave si dhe pamje teuml situatave teuml
trafikut neuml nyjet kryesore teuml zgjedhura
(figura 1)
4 Sistemi i telekomunikacionit (TN) qeuml
mundeumlson shkeumlmbimin e informacionit
neuml koheuml reale Ky sistem eumlshteuml i lidhur
me kabeumlll me fibra optike teuml Rrjetit
ekzistues teuml Telekomunikacionit
5 Qendra Operacionale e Kontrollit teuml
Tiraneumls (QOKT) peumlr menaxhimin e teuml
gjitha pajisjeve teuml neumlnstacioneve
Figura 1 Harta e instalimit teuml kamerave neuml
qytetin e Tiraneumls
Gjithashtu neuml peumlrputhje me standardet
ndeumlrkombeumltare teuml ndeumlrtimit teuml veprave teuml
infrastruktureumls rrugore egzistojneuml qendra e
monitorimit teuml tunelit Thirreuml-Kalimash (rruga
Durreumls-Kukeumls-Morineuml) dhe ajo e tunelit teuml
Krrabeumls (Tiraneuml-Elbasan)
22 SIT neuml Transportin Hekurudhor
Neuml vitin 1980 neuml rreth 30 teuml rrjetit
hekurudhor shqiptar u implementua sistemi i
sinjalizim - ndeumlrlidhjes dhe i kontrollit dhe
komandimit teuml leumlvizjes seuml trenave Aktualisht
ky sistem sot eumlshteuml komplet jashteuml peumlrdorimit
Si rrjedhim transporti hekurudhor
konsiderohet se nuk ka njeuml sistem qeumlndror teuml
menaxhimit teuml leumlvizjes si dhe nuk ka njeuml
kontroll fiks funksional dhe teuml sigurteuml
Komunikimi midis stacioneve beumlhet me
Radio dhe leumlvizja hekurudhore nuk ka asnjeuml
siguri teuml kontrolluar neuml sistem dhe rreziku i
ndodhjes seuml aksidenteve eumlshteuml potencial
23 SIT neuml Transportin Detar
Aktualisht neuml transportin detar janeuml beumlreuml
hapat e para neuml drejtim teuml futjes seuml SIT peumlr
mbikqyrjen e hapeumlsireumls detare Neuml keumlteuml
kuadeumlr njeuml rol teuml reumlndeumlsisheumlm ka patur krijimi
i QNOD - Qendra Ndeumlrinstitucionale
9
Operacionale Detare (VKM Nr954
dt30092009) dhe studimi i kryer prej
studios Louis Berger ldquoPreliminary
Assessment amp Feasibility Design for the
establishment of the VTMISrdquo 2011 peumlr
ngritjen e keumlsaj qeumlndre praneuml Drejtoriseuml seuml
Peumlrgjithshme Detare
Qendra Ndeumlrinstitucionale Operacionale
Detare neuml Durreumls eumlshteuml njeuml institucion
ndeumlrministror qeuml duhet teuml sigurojeuml
monitorimin e hapeumlsireumls detare shqiptare neuml
meumlnyreuml qeuml teuml realizojeuml organizimin
planifikimin koordinimin dhe drejtimin e
operacioneve neuml det neuml peumlrputhje me
legjislacionin kombeumltar e ndeumlrkombeumltar
Ajo mbulon mbikqyrjen e trafikut detar
neumlpeumlrmjet sensoreumlve teuml saj dhe tre zyrave
operacionale neuml Sheumlngjin Vloreuml dhe Sarandeuml
Zoteumlron njeuml seumlreuml pajisjesh si radareuml repetitoreuml
peumlr brigjet sisteme automatikeuml teuml
identifikimit (AIS)
Mbi bazeumln e rekomandimeve teuml KE Autoriteti
Portual i Durreumlsit ka peumlrgatitur projektin peumlr
ngritjen e njeuml Sistemi Informacioni teuml
Monitorimit teuml Trafikut teuml Anijeve VTMIS
(Vessel Traffic Monitoring Information
Systems) neuml vendin toneuml neuml meumlnyreuml qeuml teuml
beumlhemi pjeseuml e keumltij sistemi neuml Adriatik
Siccedil vihet re menaxhimi i trafikut detar neuml
Shqipeumlri eumlshteuml larg modeleve europiane por
fillimi eumlshteuml serioz e neuml peumlrputhje me
legjislacionin e BE
24 SIT neuml Transportin Ajror
Neuml Aeroportin Ndeumlrkombeumltar ldquoNeumlneuml Terezardquo
eumlshteuml shoqeumlria ALBCONTROL e cila
menaxhon dhe kontrollon hapeumlsireumln ajrore
Shqiptare (FIR) neuml peumlrputhje me Standardet
Ndeumlrkombeumltare teuml Lundrimit Ajror
SIT teuml aviacionit neuml Shqipeumlri bazuar edhe neuml
eksperienceumln boteumlrore do teuml duhej teuml ishin teuml
ndara neuml dy pjeseuml teuml veccedilanta
a) Pjesa e pareuml dhe meuml e reumlndeumlsishme
janeuml sistemet qeuml kaneuml teuml beumljneuml me
aspektin teknik me sigurineuml neuml
fluturim
Shqipeumlria eumlshteuml aneumltare e ICAO
(International Civil Aviation Organization) e
EASA (European Aviation Safety Agency)
dhe Eurocontrol Ajo eumlshteuml firmeumltare e teuml
gjitha konventave dhe marreumlveshjeve teuml
keumltyre organizatave peumlr kontrollin dhe
administrimin e trafikut ajror
Sistemet tradicionale CNSATM qeuml janeuml neuml
peumlrdorim sot nuk do teuml jeneuml neuml gjeumlndje teuml
ploteumlsojneuml keumlrkesat neuml rritje teuml trafikut ajror
dhe parrezikshmeumlrineuml ato do teuml duhet teuml
zeumlvendeumlsohen nga sistemet e gjeneratave teuml
reja (Sistemet Inteligjente teuml Transportit) teuml
cilat bazohen neuml rrjetin e shkeumlmbimit teuml teuml
dheumlnave qeuml merren nga sistemet satelitore
Nga ana e administrimit teknik dhe teuml siguriseuml
ajrore Shqipeumlria ploteumlson teuml gjitha kushtet e
nevojshme qeuml mundeumlsojneuml peumlrdorimin dhe
administrimin e Sistemeve Inteligjente teuml
Transportit Ajror
b) Ndeumlrsa peumlr pjeseumln tjeteumlr qeuml i peumlrket
administrimit sa meuml eficient teuml
transportit teuml pasagjereumlvemallrave
mund teuml themi se neuml Shqipeumlri mungon
njeuml infrastruktureuml inteligjente e
menaxhimit teuml transportit ajror
Orvajtje peumlr teuml ngritur njeuml organizim
inteligjent nuk kaneuml munguar por peumlr
areumlsye qeuml lidhen me mungeseumln e
experienceumls neuml keumlteuml drejtim ato nuk
kaneuml funksionuar dhe menaxhimi
inteligjent qeumlndron neuml fillesat e tij
Analiza e meumlsipeumlrme tregon peumlrse mendojmeuml
se krijimi i njeuml Qendre Kombeumltare teuml
Monitorimit dhe Menaxhimit teuml Trafikut
eumlshteuml tashmeuml njeuml domosdoshmeumlri Qendeumlr qeuml
eumlshteuml neuml peumlrputhje edhe me planin ambicioz
teuml shndeumlrrimit teuml Shqipeumlriseuml neuml njeuml HUB neuml
Europeumln Juglindore
10
Ajo do teuml sheumlrbejeuml peumlr koordinimin e
veprimtarive qeuml do teuml lidhen me peumlrpunimin e
njeuml pjese teuml flukseve teuml mallrave qeuml do teuml
qarkullojneuml neuml Adriatik
3 ARKITEKTURA E NDEumlRTIMIT TEuml
SIT PEumlR NJEuml MENAXHIM TEuml
TRAFIKUT NGA QKMMT
Komisioni Europian neumlpeumlrmjet Librave teuml
Bardheuml ka hedhur bazat ligjore qeuml shtetet e
Bashkimit Europian teuml harmonizojneuml
strategjiteuml e tyre kombeumltare me objektivin e
krijimit teuml njeuml sistemi teuml transportit europian
qeuml do teuml rriste zhvillimin ekonomik e tregeumltar
dhe njeumlkoheumlsisht do teuml peumlrmireumlsonte sigurineuml
dhe eko-qeumlndrueshmeumlrineuml
Lidhur me keumlteuml neuml Figureumln 2 jepet njeuml skemeuml
e arkitektureumls seuml SIT peumlr transportin
multimodal qeuml do teuml ishte e peumlrshtatshme peumlr
vendin toneuml Kjo pasi siccedil kemi theksuar
Shqipeumlria ofron mundeumlsineuml e kateumlr meumlnyrave
klasike teuml transportit-Rrugor Detar
Hekurudhor dhe Ajror
Figura 2 Skema e SIT peumlr transportin
multimodal
Qeuml teuml mund teuml flasim peumlr akitektureumln e SIT
dhe peumlr mundeumlsineuml e vendosjes seuml tyre neuml
Shqipeumlri do teuml duhej teuml jepnim seuml pari disa
koncepte bazeuml
Peumlr keumlteuml duhet ti referohemi Direktiveumls
201040EU - Peumlr vendosjen e Sistemeve
Inteligjente teuml Transportit neuml fusheumln e
transportit rrugor dhe neuml lidhjet me
meumlnyrat e tjera teuml transportit Me qeumlllim teuml
zbatimit teuml keumlsaj direktive do teuml duhej teuml
peumlrdoren keumlto peumlrkufizime
1) ldquoSisteme Inteligjente teuml Transportitrdquo
ose ldquoSITrdquo
2) ldquondeumlrveprimrdquo
3) aplikimi i SIT
4) sheumlrbim i SIT
5) ofrues teuml sheumlrbimit teuml SIT
6) peumlrdorues i SIT
7) peumlrdoruesit e dobeumlt teuml rrugeumls
8) pajisje nomaderdquo
9) platformeuml
10) arkitektureuml
11) ndeumlrfaqe
12) pajtueshmeumlri
13) vazhdimeumlsia e sheumlrbimeverdquo
14) ldquoteuml dheumlna rrugorerdquo
15) teuml dheumlna mbi trafikun
16) ldquoteuml dheumlna teuml udheumltimitrdquo
17) specifikeuml
31 Standardizimi i vendosjes dhe
operimit teuml Sistemeve Inteligjente teuml
Transportit
Peumlrhapja e shpejteuml e aplikimit teuml SIT ka sjelleuml
nevojeumln e bashkeumlveprimit midis teuml gjitheuml
aktoreumlve Vizioni i peumlrbashkeumlt i tyre
konkretizohet neuml Organizateumln Europiane jo
fitimprureumlse ldquoERTICO ITS Europerdquo e krijuar
me inisiativeumln e Komisionit Europian peumlr
zhvillimin e SIT neuml kontinent Sot organizata
neuml teuml cileumln doemos qeuml do teuml marrin pjeseuml edhe
operatoreumlt shqiptareuml teuml sektorit numeumlron rreth
100 aneumltareuml kryesisht nga
Industria
11
Administrata Publike
Operatoreumlt e infrastruktureumls
Peumlrdoruesit (kompaniteuml e transportit
dhomat e tregeumltiseuml etj)
Teuml tjereuml (federatat e turizmit institute
keumlrkimore etj)
Duke kuptuar reumlndeumlsineuml e procesit teuml
standardizimit neuml vendosjen dhe operimin e
SIT janeuml teuml shumteuml organizmat qeuml punojneuml
peumlr realizimin e tij Ndeumlr meuml kryesoret
peumlrmendim
Komisioni Europian ka financuar
projektin ldquoeSafetyrdquo mbeumlshtetur nga
ldquoCOMeSafetyrdquo me objektivin e
harmonizimit teuml vizioneve teuml
zhvilluara nga projektet kryesore
RampD (Research and Development) teuml
KE dhe paraqitjen e tyre organizatave
teuml standardeve
Neuml Europeuml ETSI bashkeumlpunon me
mandat me CEPT (European
Conference of Postal and
Telecommunications
Administrations) dhe KE peumlr teuml
siguruar spektrin e valeumlve radio teuml
keumltyre sistemeve Qeuml nga 2008 ETSI
ka krijuar ETSI TC ITS (Technical
Committee on Intelligent Transport
Systems) me objektivin e
standardizimit neuml nivel Europian neuml
keumlteuml fusheuml
CEN ka zhvilluar standardin DSRC
(Dedicated Short Range
Communication) qeuml peumlrdoret peumlr
telepagesat autostradale dhe qeuml eumlshteuml
pranuar nga ETSI TC ITS
Neuml kuadeumlr teuml ISO punon Technical
Committee TC 204 qeuml merret me
sheumlrbimet SIT Peumlr paisjet neuml mjetet
egziston dhe njeuml TC e dedikuar
(TC22)
IEEE po zhvillon specifikeumln IEEE
80211p (qeuml meuml shumeuml njihet si
WAVE- Wireless Access in a
Vehicular Enviroment) dhe ateuml
80216 (Wi-Max)
ITU-R po peumlrgatit specifikat e
peumlrdorimit teuml ICT (Information amp
Communication Technology) neuml
fusheumln e Sistemeve Inteligjente teuml
Transportit
IETF eumlshteuml peumlrqeumlndruar neuml problemet
e NEMO (Network Mobility)
UNECE (United Nations Economic
Commission for Europe) po punon peumlr
harmonizimin e problemeve tek
mjetet
Neuml nivel global procesi i standardizimit eumlshteuml
fokusuar neuml zhvillimin e teknologjive teuml reja
radio posaccedileumlrisht teuml dedikuara peumlr sheumlrbimet
SIT (psh banda 59 GHz) dhe neuml
harmonizimin e peumlrdorimit teuml sistemeve
egzistuese 3G dhe 4G
Peumlrsa i peumlrket bandeumls 59 GHz (neuml teuml cileumln
sipas vendimit teuml Parlamentit BE duhen
vendosur sheumlrbimet ITS safety critical) po
punojneuml njeumlkoheumlsisht tre organizata
1 Neuml Europeuml (ETSI)-ETSI TC ITS
mbeumlshtetur nga konsorciumi C2C
harmonizon rezultatet e projekteve
kryesore neuml fusheumln e SIT CVIS
SAFESPOT GeoNet etj
2 Neuml Amerikeuml (IEEE)-IEEE 80211p +
P1609 +SAE (WAVE)
3 Neuml Boteuml (ISO)-ISO TC204 WG16
(CALM)
Nga panorama e meumlsipeumlrme kuptohet se
peumlrhapja e SIT eumlshteuml njeuml proces i shpejteuml por i
fragmentuar Pra qeuml ofron garanci teuml vogla peumlr
harmonizimin e standardeve
12
32 Sistemet Inteligjente teuml Transportit
peumlr transportin rrugor
Qeumlllimit teuml krijimit teuml njeuml sistemi teuml transportit
europian qeuml do teuml rriste zhvillimin ekonomik
do ti sheumlrbente dhe njeuml transport rrugor meuml i
qeumlndruesheumlm (dmth i sigurteuml eficcedilent i
pasteumlr dhe i rrjedhsheumlm) Kjo do teuml arrihej
para seuml gjithash duke peumlrdorur teknologjiteuml
inovative teuml informacionit dhe komunikimit
pra duke beumlreuml realitet SIT Peumlrhapja e tyre neuml
transportin rrugor europian si neuml planin
kombeumltar rajonal dhe lokal eumlshteuml e pa
harmonizuar
Ndaj objektivi i BE eumlshteuml krijimi i njeuml kuadri
teuml peumlrbashkeumlt peumlr koordinimin e peumlrhapjes
dhe peumlrdorimit teuml SIT neuml transportin rrugor
Neuml figureumln 3 jepet njeuml skemeuml e arkitektureumls
seuml SIT peumlr transportin rrugor Kjo skemeuml
peumlrdoret nga vendet e BE dhe si e tilleuml do teuml
duhej teuml implementohej edhe neuml Shqipeumlri
Figura 3 Skema e SIT peumlr transportin
rrugor
Arkitektura mundeumlson marrjen e sheumlrbimeve
nga SIT dhe peumlrbeumlhet nga peseuml elementeuml
kryesoreuml
Infrastruktura e qendrave teuml
sheumlrbimit
Infrastruktura e TIK (Teknologji e
Informacionit dhe Komunikimit) e
vendosur neuml rrugeuml (sensoreumlt portalet-
gantries njeumlsiteuml e peumlrpunimit dhe
komunikimit)
Infrastruktura e TIK e vendosur neuml
mjetet (sensoreumlt njeumlsiteuml e peumlrpunimit
dhe komunikimit)
Paisje teuml komunikimit personal
(smartfone etj qeuml gjenden neuml mjet
ose qeuml ju peumlrkasin peumlrdoruesve teuml tjereuml
teuml rrugeumls si keumlmbeumlsoreuml biccediliklisteuml
motoccediliklisteuml)
Bashkeumlsia e rrjeteve teuml komunikimit
publike dhe private (wireless radio)
qeuml mundeumlsojneuml komunikimin midis
njeumlsive teuml platformeumls
Eumlshteuml e reumlndeumlsishme teuml theksohet se kjo
arkitektureuml parashikon komunikimin e
njeumlkohsheumlm teuml nyjeve qeuml e peumlrbeumljneuml si
neumlpeumlrmjet mekanizmave ad-hoc teuml njeuml
network-u dinamik ashtu edhe neumlpeumlrmjet
mekanizmave konvencionaleuml teuml hyrjes neuml
Internetin publik (fiks ose teuml leumlvizsheumlm)
Neuml kushtet e keumlrkesave dhe ndarjes
funksionale arkitektura e SIT mundeumlson
ndeumlrveprimin e ploteuml midis
Qendrave teuml Sheumlrbimit ku janeuml
instaluar pjeseumlt e back-end teuml
aplikimeve teuml SIT teuml cilat lidhen me
njeumlsiteuml e tjera me aneuml teuml internetit
Infrastruktura e vendosur neuml rrugeuml e
gjenerateumls seuml re qeuml mundeumlson lidhjen
me Qendrat e Sheumlrbimit dhe
komunikimin neuml rreze teuml mesme dhe
teuml shkurteumlr (10-500m) teuml tipit V2I
(mjet-infrastruktureuml)
Infrastruktura e vendosur neuml mjetet
neuml gjendje teuml komunikojeuml me paisjet e
mjeteve teuml tjera V2V (mjet-mjet) me
infrastruktureumln e vendosur neuml rrugeuml
V2I dhe me Qendrat e Sheumlrbimit Kjo
infrastruktureuml neuml mjet duhet teuml keteuml si
aparate radio me rreze teuml shkurteumlr
13
ashtu edhe lidhje wireless me rreze teuml
gjateuml
Paisjeve teuml komunikimit personal qeuml
peumlrdoren nga drejtuesi i mjetit
pasagjereumlt keumlmbeumlsoreumlt biccediliklisteumlt ose
motoccediliklisteumlt peumlr teuml komunikuar me
rrjetin SIT
33 Aplikime teuml Sistemeve Inteligjente
teuml Transportit
331 Projekti CVIS
CVIS (Cooperative Vehicle-Infrastructure
Systems) eumlshteuml projekti meuml i madh Europian
(7 shtete Franca Gjermania Holanda
Belgjka Zvicra Anglia dhe Italia 60
kompani dhe 40 milion euro buxhet) qeuml ka
peumlrcaktuar dhe zhvilluar teknologjiteuml dhe
elementeumlt e arkitektureumls seuml SIT Objektivi
kryesor i projektit ishte peumlrcaktimi i njeuml
arkitekture qeuml teuml garantonte mundeumlsineuml e
komunikimit efikas dhe ndeumlrveprimin midis
mjeteve qeuml kaneuml njeumlsi komunikimi (OBU-On
Bord Unit) infrastruktureumls seuml komunikimit
dhe peumlrpunimit teuml dedikuar qeuml eumlshteuml instaluar
neuml rrugeuml (RSU-Road Side Unit) dhe
Qendrave teuml Sheumlrbimit
332 Programi CAAC
Njeuml aplikim i SIT eumlshteuml dhe programi CAAC
(Critical Area Access Control) zhvilluar nga
bashkeumlpunimi i Telekom Italia me Volvo
Renault Truck dhe Centro Ricerche Fiat
Objektivi i tij eumlshteuml rregullimi dhe menaxhimi
i autorizimit peumlr hyrjen e mjeteve neuml zonat e
konsideruara ldquokritikerdquo
Neuml modelin aplikativ teuml zhvilluar topologjiteuml
e zoneumls kritike peumlrcaktohen nga aktoreumlt
publikeuml qeuml japin edhe kushteumlzimet qeuml i
karakterizojneuml (dimensionet e lejuara teuml
mjeteve mundeumlsia e transportit teuml mallrave teuml
rrezikshme autonomia e karburantit
kufizime teuml trafikut shkalla e lejuar e
emetimit teuml gazeve etj)
332 Programi RAPISCAN
Aplikim qeuml me aneuml teuml peumlrdorimit teuml
rrezatimeve me neutron rreze gama dhe rreze
x beumln teuml mundur psh skanimin neuml njeuml koheuml
shumeuml teuml shkurteumlr (meuml pak se 10 sek) teuml njeuml
konteineri mallrash Ky sistem peumlrdoret peumlr
inspektimin e pakove dhe bagazheve
kontrollin e mjeteve dhe ngarkesave
teuml tyre
skanim teuml bagazheve te stivosura
zbulim rrezatimesh teuml deumlmshme
peumlrcaktim gjurmeumlshetj
Njeuml sistem i tilleuml zbatohet peumlr kontrollet neuml
pikat e kalimit kufitar teuml Shqipeumlriseuml
[Sipas njoftimit teuml Agjensiseuml Telegrafike
Shqiptare neuml Neumlntor 2015 neuml portin e Barit u
kap njeuml sasi e madhe leumlnde narkotike
Kamioni u zbulua nga e njeumljta paisje
RAPISCAN qeuml neuml portin e Durreumlsit nuk e
bllokoi Edhe me aneuml teuml keumltij shembulli
kuptohet sa e reumlndeumlsishme eumlshteuml qeuml sisteme teuml
veccedilanta inteligjente teuml koordinohen duke
marreuml dhe deumlrguar informacion neuml disa
drejtime Neuml rastin neuml fjaleuml kjo do teuml
shmangte subjektivizmin e njeuml kontrollori teuml
veteumlm ashtu si fqinjeumlt taneuml e kaneuml aplikuar]
4 VENDOSJA E QKMMT
Neuml peumlrfundim teuml analizave teuml meumlsipeumlrme
gjykojmeuml se edhe hapat e Shqipeumlriseuml neuml
vendosjen e SIT qeuml janeuml justifikuesheumlm meuml teuml
vegjeumll e teuml vonuar se teuml shteteve teuml BE do teuml
duhet teuml jeneuml konformeuml standardeve
Europiane Fshati Industrial i Transportit teuml
Mallrave (FITM) qeuml do teuml ndeumlrtohet neuml
rajonin Tiraneuml-Durreumls duke qeneuml neuml vetvehte
njeuml platformeuml multimodale transporti do teuml
keteuml Qendreumln e vet teuml Monitorimit dhe
14
Menaxhimit teuml Flukseve teuml Mallrave
(QMMFM) Figura 4
Ajo do teuml marreuml informacion nga Qendrat e
koordinimit dhe menaxhimit teuml SIT
peumlrkateumlsisht teuml Transportit Detar
Hekurudhor Ajror dhe Autoritetit Rrugor
Shqiptar (ARRSH)
Qendra Kombeumltare e Monitorimit dhe
Menaxhimit teuml Trafikut (QKMMT) qeuml do teuml
keteuml si pjeseuml peumlrbeumlreumlse edhe ateuml teuml FITM-seuml
do teuml mbledheuml dhe peumlrpunojeuml informacione
edhe nga teuml njeumljtat burime Prandaj
propozojmeuml qeuml neuml funksion teuml vendimmarrjes
seuml strukturave peumlrkateumlse ato mund jeneuml edhe
neuml teuml njejtin vend
Figura 4 Lidhja e Qendrave teuml
menaxhimit teuml SIT
PERFUNDIME
Bazuar neuml Planin Kombeumltar teuml
Transportit deri neuml vitin 2030 flukset e
trafikut teuml pasagjereumlve dhe teuml mallrave do
teuml dyfishohen duke arritur respektivisht
740000 pasagjereumlditeuml dhe 35 milion
Tonvit referuar vitit 2015
Vendi yneuml mund dhe duhet teuml
shndeumlrrohet neuml njeuml HUB peumlr transportin e
flukseve teuml mallrave nga dhe peumlr neuml
Europeumln Juglindore
Edhe neuml Shqipeumlri veumlrehet tendenca
pozitive qeuml operatoreuml teuml meumlnyrave teuml
ndryshme teuml transportit teuml
implementojneuml aplikime teuml SIT
Aplikimet duhet teuml jeneuml sipas
standardeve teuml BE peumlr vendosjen dhe
operimin e SIT
Operatoreumlt shqiptareuml duhet teuml
aneumltareumlsohen neuml organizmat e krijuara
nga Komisioni Europian si psh
ERTICO SIT
Peumlr koordinimin e veprimtarive teuml teuml
gjitheuml operatoreumlve lind nevoja e krijimit
teuml njeuml Qendre Kombeumltare teuml Monitorimit
dhe Menaxhimit teuml Trafikut
5 LITERATURA
1 UNECE (Komisioni Ekonomik i
Kombeve teuml Bashkuara peumlr Europeumln)
Sistemet Inteligjente teuml transportit (SIT)
peumlr mobilitetin e qeumlndrueshem
Gjeneveuml shkurt 2012
2 Komisioni Europian Libri i Bardheuml
Politika teuml transportit europian deri neuml
vitin 2010 koha peumlr teuml vendosur 2001
3 Komisioni Europian Libri i Bardheuml
Udheumlrreumlfyesi drejt njeuml zone teuml vetme teuml
transportit europian - Peumlr njeuml politikeuml teuml
transporteve konkuruese dhe teuml
qeumlndrueshme 2011
FITM
QMMFM
QKMMT
Transporti
Detar
Transporti
Hekurudhor Transporti
Ajror
Transporti
Rrugor
15
4 Komisioni Europian Buletinin 886 dt16
Dhjetorit 2008 ldquoPlani i Veprimit peumlr
peumlrhapjen e Sistemeve Inteligjente teuml
Transportit neuml Europeumlrdquo (ITS Action
Plan)
5 Republika e Shqipeumlriseuml Keumlshilli i
Ministrave ldquoPlani Kombeumltar i
Transportitrdquo (ANTP) Tetor 2010
6 ITS Technical Note For Developing
Countries Toshiyuki Yokota Richard J
Weiland 2004
7 Transport Planning and Traffic
Engineering C A OrsquoFlaherty Netherlands
2008
16
STUDIM MBI METODAT E TRAJTIMIT TE MBETJEVE URBANE
ADMINSTRIMI I TYRE NE KUSHTET E VENDIT TONE
MScIngEdlira Dhuka Akademik Jorgaq Kaccedilani
ProfDrYlli Shehu DrIndrit Vozga
Universiteti Politeknik i Tiraneumls Fakulteti i Inxhinieriseuml Mekanike
ABSTRACT
STUDY ON URBAN WASTE TREATMENT METHODS AND ADMINISTRATION IN OUR COUNTRY
Urban waste is a real concern for the quality of the environment Waste management has been
globally one of the permanent problems in policy development in Western developed countries
This phenomenon is present in our country as well This problematic is most developed in large
urban centers which lack urban waste treatment systems Environmental management in
Albania is a hotspot and at the same time an appeal to the actual factual situation For this
reason it is very important to recognize the current situation the current waste treatment cycle
and the technological aspect of their treatmentThis publication will be presenting a general
information on urban waste management as well as most used management methods in Albania
and worldwide Environment management in Albania will be a hot challenging point trying to
make a strong appeal on the existing situation The existing situation indicates a real need for
introducing recycling in the Albanian practice the existing situation the waste treatment cycle
technological aspects etc This publication presents on basis of real values and findings the real
possibilities and the phenomena perspective embracing the contemporaneous practices and
needs A positive output on addressing this issue in Albania would be obtained by drafting a
strategy on abandoned industrial areas waste management where environmental and health
risks should be considered too drafting a strategy on sustainable urban waste treatment where
drafting new legal framework and relevant demonstration areas should be considered too
especially those arising Public Awareness On Urban Waste Management
Key words Urban waste recycling waste management
17
QЁLLIMI
Informacion i peumlrgjithsheumlm mbi menaxhimin e mbetjeve urbane si dhe paraqitja e metodave meuml
teuml shfrytezueshme teuml menaxhimit teuml keumltyre mbetjeve neuml Shqipeumlri dhe neuml boteuml do teuml prezantohen
neuml keumlteuml punim Menaxhimi i mjedisit neuml Shqipeumlri do teuml jeteuml njeuml pikeuml e nxehteuml dhe njeumlkoheumlsisht apel
ndaj gjendjes aktuale faktike Tregohet konkretisht nevoja peumlr riciklim neuml Shqipeumlri praktikat
vendase siatuata aktuale cikli aktual i trajtimit teuml mbetjeve aspekti teknologjik etj Mundeumlsiteuml
konkrete dhe prespektiva e keumltij fenomeni janeuml peumlrcjell mbi baza reale vlerash dhe gjendjesh duke
peumlrkrahur peumlrqasjen me praktikat dhe nevojat basheumlkohore Rezultat teuml preksheumlm peumlr Shqipeumlrineuml
mbi keumlteuml problem do teuml sjelleuml Hartimi i njeuml strategjie prespektive peumlr menaxhimin e zonave
industriale teuml braktisura ku teuml peumlrfshihet edhe vlereumlsimi i riskut neuml mjedis dhe neuml sheumlndet
eleminimin dhe monitorimin e ndotjes neuml zonat e kontaminuara Nevoja e programit peumlr mbylljen
e sigurt teuml dampave ekzistuese qeuml paraqesin rrezik peumlr sheumlndetin dhe mjedisin Hartimi i njeuml
strategjie peumlr menaxhimin e qeumlndruesheumlm teuml mbetjeve urbane ku peumlrfshihet ploteumlsimi i kuadrit
ligjor dhe projekte demonstrimi neuml keumlteuml fusheuml dhe mbi teuml gjitha ndeumlrgjegjeumlsimi i publikut lidhur me
mireumlmenaxhimin e mbetjeve urbane
18
HYRJE
Manaxhimi i mbetjeve peumlrfshin neuml problematikeumln e tij metoda teuml ndryshme dhe fusha specifike
peumlr secileumln prej tipeve ekzistuese teuml materialeve teuml ngurta teuml leumlngta dhe teuml gazta Gjithashtu
praktikat e menaxhimit dallohen ndeumlrmjet tyre dhe nga destinacione teuml tjera peumlrsa i peumlrket
ekonomiseuml dhe industriseuml seuml vendeve teuml tjera [7]
Riciklimi i mbeturinave urbane eumlshteuml njeuml ndeumlr metodat meuml efektive peumlr teuml mbrojtur mjedisin aq
teuml keumlrceumlnuar neuml dekadat e fundit dhe peumlr teuml kursyer energji aq teuml vlefshme neuml diteumlt e sotme
Mbetjet urbane janeuml njeuml shqeteumlsim dhe njeuml problem mjaft i veumlshtireuml peumlr trsquou zgjidhur peumlr veteuml
faktin se njereumlzit sillen neuml meumlnyreuml jo teuml drejteuml me mjedisin Prandaj eumlshteuml i reumlndeumlsisheumlm
sensibilizimi i vazhduesheumlm me teuml gjitha format e mundshme peumlr publikun e gjereuml
Teuml gjitheuml jemi ambientuar me konceptin ndotje apo mbetje teuml cileumlt krijojneuml efekte teuml
padeumlshirueshme mjedisore duke ndikuar negativisht neuml dobishmeumlrineuml e tij Administrimi i
mbetjeve boteumlrisht ka qeneuml njeuml nga problemet e peumlrhershme neuml hartmin e politikave teuml vendeve
teuml zhvilluara pereumlndimore E gjitheuml puna dhe peumlrpjekja e tyre ka qeneuml ndeumlrtimi i njeuml skemeuml teuml
qarteuml peumlr njohjen dhe mireumladministrimin e hallkave teuml krijimit teuml mbetejeve Duke besuar neuml
zvogeumllimin e resorseve dhe strategjineuml e minimizimit neuml burim peumlrpjekje kjo qeuml keumlrkonte
sensibilizim teuml vazhduesheumlm shteti dhe instancat e tij me teuml gjitha format e mundshme keumlrkon
nga publiku i gjereuml mbeumlshtetje dhe kontribut shoqeumlror si njeuml mundeumlsi e vetme peumlr teuml
konkretizuar keumlteuml strategji
Disa nga koncepetet qeuml peumlrbeumljneuml bazeumln e hierarkiseuml seuml mbetjeve janeuml
- Parandalimi ku termi ldquoparandalimi i ndotjeverdquo i referohet reduktimit neuml burim teuml keumltyre
mbetjeve [5]
- Minimizimi minimizimi neuml burim peumlrfshin peumlrpjekjet peumlr teuml reduktuar mbetjet e rrezikshme
dhe materialet e tjera duke modifikuar prodhimin industrial Metoda e reduktimit neuml burim
peumlrfshin ndryshime neuml teknologjineuml e prodhimit neuml hyrjet e leumlndeumls seuml pareuml dhe neuml formulimin
e produktit
- Ripeumlrdorimi koleksionimi i mbetjeve trajtimi i tyre dhe ripeumlrdorimi neuml teuml njeumljtin funksion
- Riciklimi teuml peumlrpunosh peumlr peumlrdorime teuml tjera njeuml material qeuml neuml rast teuml kundeumlrt do teuml
konsiderohej si mbetje
- Rikthim neuml energji trajtimi i materialeve teuml mbetura si burim shfryteumlzimi neuml vend qeuml ato teuml
hidhen Materialet mund teuml ekstraktohen dhe teuml riciklohen ose peumlrmbajtja kalorifike e
mbetjeve mund teuml konvertohet neuml elektricitet
- Hedhja praktika meuml tradicionale e sistemimit teuml mbetjeve neuml vend-groposje [5]
19
Veteuml koha peumlrdorimi dhe zhvillimi i teknologjiseuml seuml mbetjeve filloi teuml nxirrte neuml pah reumlndeumlsineuml e njeuml
koncepti neuml krahasim me teuml tjerat aspak duke zbehur reumlndeumlsineuml e tereumlsiseuml seuml tyre por duke kuptuar
ccedileleumlsin e suksesit teuml keumltij administrimi
Qeuml teuml riciklohen mbetjet duhet teuml kasfikohen dhe teuml ndahen neuml bazeuml teuml tipeve teuml materialeve dhe ky
klasifkim i mbetjeve realizohet ose nga konsumatoreumlt ose me pajisje peumlr peumlrpunimin e materialeve
Materiale teuml ndryshme mund teuml riciklohen por secili tip keumlkron njeuml teknikeuml specifike [1]
MATERIALE DHE METODA
curren Situata aktuale neuml fusheumln e mbetjeve neuml Shqipeumlri dhe administrimi i mbetjeve
Mbetjet urbane
Sipas teuml dheumlnave teuml studimeve teuml monitorimit peumlr mbetjet urbane teuml kryer nga Instituti i Sheumlndetit
Publik sasia totale e mbetjeve urbane teuml raportuara eumlshteuml rreth 520 000 ton neuml vit
Veteumlm 50 ndash 70 e mbetjeve urbane teuml gjeneruara shkon neuml vend depozitime teuml njohura pjesa tjeteumlr hidhet pa kriter duke formuar vend depozitime ilegale
Neuml krahasim me 5 vite meuml pareuml ka njeuml rritje prej 8 ndash 10 teuml mbetjeve urbane teuml prodhuara neuml sajeuml teuml fenomenit teuml migrimit teuml popullsiseuml peumlrveccedil problemeve mjedisore e sociale qeuml shkakton kjo rritje neuml parim shtohet mundeumlsia peumlr efikasitet ekonomik teuml impinateve teuml peumlrqeumlndruar teuml trajtimit teuml riciklimit teuml mbetjeve urbane
Prodhohet rreth 07 kg mbetje urbanebanor neuml diteuml[1]
Mbetjet rurale
Zonat rurale nuk mbulohen me asnjeuml lloj sheumlrbimi peumlr grumbullimin apo transportimin e mbetjeve
curren Fazat e procesit teuml administrimit teuml mbetjeve urbane neuml Shqipeumlri
Procesi i administrimit teuml mbetjeve peumlrfshin
krijimin grumbullimin
20
ruajtjen dhe sistemimin e tyre nga krijuesi doreumlzimin sistematik neuml kazan transportimin nga kazaneumlt peumlr neuml vend-depozitimin ndarjen riciklimin peumlrpunimin dhe asgjesimin peumlrfundimtar neuml vend-depozitim[4]
curren Cikli aktual i trajtimit teuml mbetjeve urbane neuml Shqipeumlri
Mbetjet e gjeneruara grumbullohen pa asnjeuml ndarje paraprake teuml tyre
Largimi i mbetjeve teuml gjeneruara beumlhet neumlpeumlr pikat e grumbullimit bashkiak apo komunal me hedhje teuml drejtpeumlrdrejteuml ose neumlpeumlrmjet qesesh plastike teuml posaccedilme ose jo por gjithsesi pa asnjeuml ndarje teuml mbetjeve sipas llojit apo peumlrbeumlrjes [4]
Transporti i mbetjeve neuml vendepozitimet e plehrave (fushat) nga pikat e grumbullimit teuml mbetjeve nuk ka frekuenceumln dhe cileumlsineuml e deumlshiruar peumlr pasojeuml koha e qeumlndrimit teuml mbetjeve neuml keumlto pika lejon fermentimin e tyre e peumlr rrjedhojeuml keqeumlsimin e cileumlsiseuml urbane dhe rritjen e rrezikut peumlr sheumlndetin e qytetareumlve Problemi peumlrkeqeumlsohet neuml periudheumln e vereumls [7]
Sa i takon peumlrzgjedhjes dhe caktimit zyrtar teuml vend-depozitimeve teuml mbetjeve urbane shumica e vend-depozitimeve nuk ploteumlsojneuml kriteret mjedisore qeuml synojneuml drejt kufizimit maksimal teuml mundsheumlm teuml shpeumlrhapjes seuml ndotjes dhe shkalleumls minimale teuml ekspozimit teuml popullateumls ndaj keumlsaj ndotjeje
Vend-depozitimi i Sharreumls neuml Tiraneuml peumlr shkak teuml ndotjes qeuml krijon eumlshteuml klasifikuar si njeuml prej zonave teuml nxehta mjedisore ku praktikisht shkojneuml teuml gjitha llojet e mbetjeve teuml ngurta teuml qytetit industriseuml sheumlrbimit sheumlndeteumlsor etj[1]
curren Klasifikimi i mbetjeve
Peumlrbeumlreumlsit meuml teuml reumlndeumlsisheumlm teuml mbetjeve neuml Shqipeumlri kaneuml rezultuar teuml jeneuml leumlnda organike
materialet inerte dhe mbetjet plastike
21
Grafiku 1 Peumlrbeumlreumlsit meuml teuml reumlndeumlsisheumlm teuml mbetjeve neuml Shqipeumlri[4]
curren Administrimi i mbetjeve
Manaxhimi i mbetjeve peumlrfshin neuml problematikeumln e tij metoda teuml ndryshme dhe fusha specifike peumlr
secileumln prej tipeve egzistuese teuml materialeve teuml ngurta teuml leumlngta dhe teuml gazta Gjithashtu praktikat e
menaxhimit dallohen ndeumlrmjet tyre dhe nga destinacione teuml tjera
- peumlr vende teuml zhvilluara
- peumlr ato qeuml po zhvillohen
- peumlr rajonin e qytetit
- peumlr fshatin
- peumlr banoreumlt
- peumlr industrineuml
- peumlr prodhuesit komercial [7]
E reumlndeumlsishme neuml dekadat e fundit ka qeneuml
- reduktimi i efekteve teuml materialeve teuml mbetura mbi boteumln dhe ambientin si edhe
- peumlrfitimi i burimeve prej tyre [9]
22
Figura 1 Skema e Administrimit teuml mbetjeve
curren Konceptet e administrimit teuml mbetjeve
Qeumlllimi i hierarkiseuml seuml mbetjeve eumlshteuml teuml nxjerreuml maksimumin e dobive teuml peumlrdorshme nga produktet
dhe teuml prodhojeuml minimumin e sasiseuml seuml mbetjeve [5]
Figura 2 Hierarkia e mbetjeve[5]
curren Teknikat e administrimit teuml mbetjeve neuml vendin toneuml
KOLEKSIONIM TRANSPORTI RICIKLIMI TRAJTIMI
ADMINISTRIMI I MBETJEVE
23
- Teknika me vend-groposje - Teknika me djegie - Teknika e kompostimit - Teknika e trajtmit mekaniko-biologjik
bull Teknika me vend-groposje bull Teknika me djegie
Figura 3 Pamje nga njeuml vendgroposje Fig 4 Impiantit qeuml punon me energjineuml e
peumlrfituar nga mbetjet [3]
bull Teknika e kompostimit bull Teknika e trajtmit mekaniko-biologjik
Figura 5 Grumbull aktiv i mbetjeve qeuml
kompostohen
Figura 6 Impiant klasifikues i mbetjeve mekaniko-
biologjike
24
curren Riciklimi mekanizmi i riciklimit
Riciklimi ka teuml beumljeuml me procedureumln e shndeumlrrimit teuml materialeve teuml vjetra neuml njeuml prodhim teuml ri
(material i ricikluar) ose filtrin e energjiseuml neumlpeumlrmjet djegies seuml mbeturinave (energji nga riciklimi)
Riciklimi eumlshteuml ccedileleumlsi i konceptit teuml menaxhimit modern teuml mbetjeve dhe eumlshteuml komponenti i treteuml i
hierarkiseuml seuml mbetjeve
REZULTATE DHE DISKUTIME
Neuml vijim janeuml paraqitur avantazhet dhe disavantazhet e secileumls prej teknikave teuml administrimit teuml
mbejetjeve dhe metodeumls seuml riciklimit
curren Teknikat e administrimit teuml mbetjeve
RIPEumlRDORIMI = Mbasi
mbeturinat grumbullohen teuml
veccediluara disa prej tyre mund teuml
peumlrdoren seumlrish
RICIKLIMI ka teuml beumljeuml me procedureumln e
shndeumlrrimit teuml materialeve teuml vjetra neuml njeuml
prodhim teuml ri (material i ricikluar) ose filtrin e
energjiseuml neumlpeumlrmjet djegies seuml mbeturinave
(energji nga riciklimi)
PEumlRDORIMI = Aty ku njerezit
jetojneuml dhe punojneuml gjithmoneuml
tepron diccedilka
MBETURINAT = Ato janeuml materiale
teuml cilat neuml dukje
nuk nevojiten meuml
PEumlRPUNIMI = natyra nuk njeh
asnjeuml mbeturineuml ccedildo gjeuml mund
teuml peumlrpunohet
bull Teknika me vendgroposje bull Teknika me djegie
AVANTAZHE
- peumlrftohet energji nga mbetjet
- praktike neuml sitemimin e mbetjeve teuml
rrezikshme
- nuk keumlrkon sipeumlrfaqe teuml madhe toke
AVANTAZHE
- minimizon problemet ambientale
- eumlshteuml higjenike
- relativisht jo e kushtueshme
Figura 7 Mekanizmi i riciklimit
25
curren Riciklimi
Avantazhet
- Reduktimi i leumlndeumlve teuml para qeuml nevojiten peumlr prodhimin e njeuml produkti teuml ri
- Ripeumlrdorimi i njeuml materiali peumlr teuml njeumljteumln qeumlllim
- Lehteumlsimi i vend-grumbullimeve teuml mbeturinave neumlpeumlrmjet pakeumlsimit teuml mbeturinave
- Peumlrdorimi i njeuml energjie teuml pakeumlt peumlr prodhimin e produkteve teuml ricikluara minimizon koston e industriseuml peumlrpunuese dhe konsumin e energjiseuml
- Mbrojtja e mjedisit neumlpeumlrmjet njeuml ndotje sa meuml teuml vogeumll teuml ajrit dhe ujit gjateuml prodhimit teuml produkteve teuml ricikluara [1]
Disavantazhet
- Egzistojneuml disa materiale teuml cilat nuk mund teuml riciklohen disa hereuml (pshproduktet e letreumls)
- Koleksionimi paraprak i mbetejeve peumlr riciklim eumlshteuml njeuml proces i ndeumlrlikuar peumlr
komunitetin
DISAVANTAZHE
- sipeumlrfaqet e meumldha teuml tokeumls
- ere teuml keqe nga mbetjet
- teumlrheqje teuml paraziteumlve
- ndotje rrjedhje neuml ujeumlrat neumlntokeumlsoreuml
- clirimi i gazrave neuml atmosfereuml[8]
DISAVANTAZHE
- peumlrfitohet sasi e vogeumll energjie nga vlera
kalorifike e leumlndeumlve djegeumlse
- prodhon sasi dometheumlneumlse teuml dioksineumls neuml atmosfereuml
- Krijon sasi teuml meumldha hiri [3]
bull Teknika e kompostimit bull Teknika e trajtmit mekaniko-biologjik
Kompostimi njeuml sistem tretjeje ku
kontrollohet procesi biologjik i dekompozimit
teuml materialeve organike dhe zhdukja e
patogjeneve Materiali perfundimtar organik
i stabilizuar riciklohet si pleh ose peumlrzierje peumlr
agrikultureumln[2]
Teknologji e karakterizuar nga kombinimi i
peumlrzgjedhjes mekanike e trajtimi biologjik i
mbetjeve organike urbane Largon elementeumlt e
ricikluesheumlm nga rrjedha e mbetjeve teuml
miksuara (si metalet etj)Proceson mbetjet peumlr
prodhimin e leumlndeumlve djegeumlse me fuqi kalorifike
teuml larteuml[8]
26
- Procesi i para pregatitjes seuml metaleve peumlr riciklim shoqeumlron keumlteuml proces me disavantazhe
teuml ambjentit ndotjeve ccedillirimin e toksinave etj
curren Krahasimi ndeumlrmjet riciklimit dhe prodhimit normal teuml materialeve
RICIKLIMI
PRODHIMI NORMAL
Alumini
Riciklimi njeuml kg alumini kursen 8 kg
baoksite
4 kg produkte kimike dhe 14 kworeuml
elektricitet
Nevojiten 20 hereuml meuml shumeuml energji peumlr teuml
marreuml aluminin nga baoksitet se sa prodhimi
i
aluminit te ricikluesheumlm
Qelqi
20 reduktim teuml emetimit nga furrat e
qelqit
dhe mbi 32 reduktim teuml perdorimit te
energjiseuml
Peumlr ccedildo ton qelq teuml ricikluar kursejmeuml rreth
315 kg dioksid karboni dhe 12 ton leumlndeuml teuml
pareuml
Leteumlr
Njeuml ton leteumlr e rickluar kursen rreth
7000 gallon ujeuml 17-31 pemeuml dhe 4000
kworeuml elektrictet
Bluarja e letreumls nga letra e ricikluar peumlrdor
20 meuml pak energji sesa peumlrdoret peumlr teuml
prodhuar letreumln nga drureumlt e freskeumlt teuml
letreumls
curren Procesi i administrimit teuml mbetjeve neuml Shqipeumlri synon qeuml
Teuml rezultojneuml sa meuml pak mbetje nga veprimtariteuml prodhuese Neuml mbetjet e krijuara ta zeumlneuml vendin kryesor mbeturinat e degradueshme teuml riciklueshme
e teuml peumlrpunueshme
Teuml peumlrdoren veteumlm teknikat dhe metodat meuml teuml mira teuml mundshme teuml bazuara neuml kritere mjedisore peumlr ndarjengrumbullimin transportimin ruajtjen peumlrpunimin dhe asgjeumlsimin e
mbetjeve
Teuml realizohet njeuml cikeumll sa meuml i shkurteumlr peumlr administrimin e mbetjeve me qeumlllim qeuml teuml zvogeumllohet koha e ekspozimit teuml tyre neuml mjedis
Mbetjet trsquoi neumlnshtrohen sa meuml shumeuml riciklimit dhe peumlrpunimit Teuml grumbullohen dhe teuml trajtohen teuml ndara mbetjet neuml teuml gjitha fazat e administrimit teuml tyre
Tabela 1 Krahasimi i avantazheve teuml procesit teuml riciklimit dhe prodhimit normal teuml
materialeve [2]
27
dhe teuml mos perzihen me mbetjet e rrezikshme
Teuml mos pengohet peumlrdorimi i metejsheumlm i mbetjeve nga trajtimi i tyre neuml njeuml fazeuml teuml meumlparshme
Teuml pakeumlsohet sa meuml shumeuml leumlvizja dhe transporti i mbetjeve dhe asgjesimi i tyre teuml kryhet neuml impiantin meuml teuml afeumlrt
Teuml parandalohet ndotja nga mbetjet dhe trsquoi kufizohet ndikimi kur ajo ndodh [5] Teuml ruhen sidomos burimet natyrore nga ndikimet e mbetjeve Teuml deumlmshpeumlrblehet dhe teuml rehabilitohet nga personat fizikeuml dhe juridikeuml ndotja dhe
deumlmtimi qeuml shkaktohet prej tyre nga keqadministrimi i mbetjeve
Teuml kryhet groposje e sigurteuml peumlr hedhurinat qeuml rezultojneuml pas peumlrpunimit teuml mbetjeve Teuml meumlnjanohet ccedildo deumlm a rrezik peumlr sheumlndetin mireumlqenien dhe sigurineuml e jeteumls seuml personit Teuml garantohen keumlrkesat higjeniko-sheumlndeteumlsore dhe teuml meumlnjanohet ccedildo rrezik peumlr ndotjen
e mjediseve urbane
Teuml ruhet fauna dhe flora mjedisi e peizazhi nga degradimi Teuml gjitha llojet e mbetjeve sipas peumlrcaktimit teuml beumlreuml neuml keumlteuml rregullore pas doreumlzimit teuml
tyre nga krijuesit janeuml proneuml shteteumlrore[9]
PЁRFUNDIME
curren Neuml fusheumln e administrimit teuml mbetjeve eumlshteuml e reumlndeumlsishme teuml realizohen keumlto objektiva
Hartimi i njeuml strategjie peumlr menaxhimin e zonave industriale teuml braktisura ku teuml peumlrfshihet edhe vleresimi i riskut neuml mjedis dhe neuml sheumlndet identifikimi i masave dhe prioriteteve peumlr
rehabilitimin e qeumlndruesheumlm teuml tyre dhe hartimi i njeuml plani peumlr kontrollin eleminimin dhe monitorimin
e ndotjes neuml zonat e kontaminuara
Hartimi i njeuml programi peumlr mbylljen e sigurteuml teuml dampave ekzistuese qeuml paraqesin rrezik per sheumlndetin dhe mjedisin [6]
Hartimi i njeuml strategjie peumlr menaxhimin e qeumlndruesheumlm teuml mbetjeve urbane ku peumlrfshihet ploteumlsimi i kuadrit ligjor dhe projekte demonstrimi neuml keumlteuml fusheuml [3]
Stabilizimi i administrimit urban qeuml do teuml peumlrfshijeuml gjithashtu edhe menaxhimin e mbetjeve urbane
Ndeumlrgjegjeumlsimi i publikut lidhur me mireumlmenaxhimin e mbetjeve urbane [9]
28
Jeteuml pa mbeturina nuk ka
LITERATURA
[1] ITAP - Instituti i Trajnimit teuml Administrateumls Publike ldquoMenaxhimi i Mjedisitrdquo 2004
[2] Ministria e Mjedisit Drejtoria e PNM ldquoLigji peumlr administrimin mjedisor teuml mbetjeve teuml ngurta
2002
[3] Ministria e Mjedisit ldquoLigji peumlr mbrojtjen e mjedisitrdquo (1993) dhe meuml pas Ligji i ri peumlr mbrojtjen e
mjedisitrdquo (Shtator 2002)
[4] Ministria e Mjedisit - Bashkia e Tiraneumls ldquoPlani Kombeumltar i Veprimit neuml Mjedis dhe Plani
Kombeumltar i Menaxhimit teuml Mbetjeverdquo (teuml aprovuar meuml 1998 dhe perfunduar Qershor 2006)
[5]Ligji nr 8934 dateuml 5092002 ldquoPeumlr Mbrojtjen e Mjedisitrdquo
[6]Ligji nr 8990 dateuml 23012003 ldquoPeumlr vlereumlsimin e ndikimit neuml mjedisrdquo peumlrafruar pjeseumlrisht me
Direktiveumln 85337EEC dhe me Direktiveumln 7911EEC
[7]VKM nr 103 ldquoPeumlr monotorimin e Mjedisit neuml Republikeumln e Shqipeumlriseumlrdquo dateuml 31032002
[8] Intermediate Technology Development Group ldquoRecycling of Organic Wasterdquo (2000 ndash 2006)
[9] Programi i Qeverisjes Vendore PNUD Tiraneuml ldquoStrategjia Lokale e Zhvillimit teuml Qeumlndruesheumlm peumlr
Bashkineuml e Tiraneumls Gjirokastreumls Lushnjeumlsrdquo 2004
Adresa Interneti
[1] httpwwwacrbedefaulthtm Association of Cities for Recycling (ACR) The aim of ACR (an
international non-profit organisation based in Brussels) is to exchange technical and educational
information on the subject of waste management
[2] httpwwwchiron-sdemoncoukccn Home page of the Community Composting Network
[3]httpgategtzdebiogasAT_biogashtmlGTZ Information and Advisory Service on Appropriate
Technology ndash Biogas Page
[4] httpwwwbiogasch web Site for the Swiss Biogas Forum Wacky waste facts
[5] httpenwikipediaorg Main article History of waste management Waste hierarchy
Riciklimi i dy shisheve
kursen energji teuml
mjaftueshme peumlr teuml zier
ujin peumlr peseuml filxhana caj
29
STUDIMI I POROZITETIT NE SISTEMET E CIMENTOVE
CAC DHE OPC
MSc Irida MARKJA1 Prof Dr Thomas BIER2 Prof Dr Ylli SHEHU1
1 P UT Department of Production Management Square Nene Tereza nr 4 Tirana ALBANIA
2 TUB Institute fuumlr Keramik Glas und Baustofftechnik Leipziger Str28 09599 Friburg
GERMANY
ABSTRACT
Different binders or chemical systems such as Calcium Silicate Hydrate (CSH) formation
Calcium Aluminate Hydrate (CAH) formation and ettringite formation are investigated with
respect to the developing pore structure Hardened mortars are porous materials their pore
structure being developed during hydration as a function of water binder ratio the binderrsquos
chemical reactions time temperature and pressure The water binder ration is kept constant
while the temperature - pressure conditions during hydration are varied The pores structure
and porosity is investigated by different method such as small angle x-ray scattering (SAXS)
mercury intrusion porosimetry (MIP) and secondary electron microscopy (SEM) The
presented results show differences in microstructure based on the individual hydrates This is
shown by SEM micrographs for those hydrates which can easily be identified by SEM MIP
results give a picture of the overall porosity in the respective accessible size range and are
compared to the visible porosity in SEM micrographs
Key words Pore structure MIP Small angle scattering Portland cement SEM
30
QEumlLLIMI
Sistemet e ndryshme kimike sic janeuml i hidratet
e silikatit teuml kalciumit (Calcium Silicate
Hydrate C-S-H) hidratet aluminate teuml
kalciumit (Calcium Aluminate Hydrate CAH)
dhe etringite ndash janeuml investiguar peumlr teuml pareuml
zhvillimin e porozitetit neuml struktureuml
Ccedilimentot e peumlrforcuara janeuml materiale
poroze ku struktura e tyre zhvillohet gjateuml
procesit teuml hidratimit neuml funksion teuml raportit
teuml ujit me lidhjet (wb) dhe reaksioneve
kimike teuml lidhjes Neuml sisteme teuml ndryshme teuml
lidhjeve reaksionet kimike janeuml ato teuml cilat
influencojneuml neuml porozitetin e struktureumls
Struktura poroze dhe poroziteti janeuml
investiguarstudiuar neumlpeumlrmjet disa
metodave teuml ndryshme Neuml keumlteuml punim do teuml
paraqes teuml dheumlnat teuml cilat janeuml marreuml
neumlpeumlrmjet metodave studimi me aneuml teuml
difraksionit me rreze - X me keumlnd teuml vogeumll
(Small Angle X-ray Scattering -SAXS) me
aneuml teuml porozimetriseuml me ndeumlrfutjen e meumlrkurit
(Mercury Intrusion Porosimetry ndash MIP) dhe
me aneuml teuml studimit visual teuml mikrografive teuml
marra neumlpeumlrmjet mikroskopiseuml elektronike
sekondare (Secondary Electron Microscopy -
SEM) Poroziteti eumlshteuml njeuml karakteristikeuml
shumeuml e reumlndeumlsishme mikrostrukturore e
strukturave teuml ngurta pasi ndikon neuml vetiteuml
fizike dhe mekanike si dhe kontrollon vetiteuml e
materialeve Vetiteuml e materialeve poroze
varen nga karakteristikat e poreve teuml sistemit
sic janeuml poroziteti shpeumlrndarja e poreve etj
Peumlr materialet me bazeuml ccedilimento
mikrostruktura zhvillohet gjateuml procesit teuml
hidratimit duke krijuarformuar njeuml struktureuml
neuml formeuml xheli peumlr teuml formuar hidratet Ndaj
morfologjia e hidrateve teuml secilit sistem seuml
bashku me sasineuml e ujit teuml peumlrdorur
influencon neuml struktureumln poroze [15]
Fjaleumlt Kyccedile Struktura poroze MIP SAXS Ccedilimento PortlandSEM
31
1 MATERIALET
Materialet e peumlrdorura neuml keumlteuml studim janeuml
ccedilimento Portland e zakonshme (OPC) dhe
ccedilimento calcium aluminate (CAC) Dy
grupet e cimentove janeuml pregatitur meuml
raportin ujeumlcimento peumlrsecilin sistem
Matjet e para janeuml realizuar me raportin e ujit
teuml peumlrcaktuar nga vikati manual ndash ku neuml
tabelen e meumlposhtme paraqitet sasia e ujit e
nevojshme peumlr secilin tip ccedilimentoje
Miksimet jane realizuar me mikesrin Toni
Technic sipas standardit gjerman DIN EN
1961 me standardin e nivelit teuml pareuml sipas
standardit gjerman ku materiali miksohet peumlr
90 sekonda meuml pas beumlhet homogjenizimi i
materialit me doreuml peumlr 30 sekonda dhe meuml
pas miksohet peumlrseumlri peumlr 90 sekonda pasi
miksohet materiali derdhet neuml formeumln
prizmatike me tri ndarje[10] Ekperimetet
janeuml realizuar peumlr 7 sistemet Cem I 425 R
Cem I 425 N Fondu Secar 51 Secar 71
CSA Calumex Cem III Blast (Tab 3)
Sistemi Sasia e ujit teuml
nevojsheumlm
Water demand
Cem I 425 R 033
Secar 71 032
Secar 51 025
Fondu 0288
CSA CAlumex 0266
CEM III Blast 034
Tab 3 Raporti ujeumlcimento peumlr sistemet e
peumlrdorura
2 METODAT KARAKTERIZUESE
21 Mikroskopia elektronike sekondare
(SEM)
Me aneuml teuml mikroskopiseuml elektronike me
skanim ndash skanohet njeuml tufeuml elektronesh teuml
fokusuara peumlrgjateuml kampionit dhe maten
sinjale teuml shumta teuml cilat rezultojneuml nga
bashkeumlveprimi i tufeumls seuml elektroneve me
kampionin Marrja e imazhit me aneuml teuml
elektroneve dyteumlsore praktikisht eumlshteuml e
nevojshme (peumlrdorshme) peumlr ekzaminimin e
mikrostruktureumls fillestare marrjen e imazhit
me cileumlsi teuml larteuml si dhe ekzaminimin e rritjes
seuml kristaleve teuml dyta
22 Studimi me aneuml teuml difraksionit me
rreze - X me keumlnd teuml vogeumll (SAXS)
32
Shpeumlrhapja me keumlnd teuml vogeumll e rrezeve
peumlrdoret peumlr teuml studiuar strukturat neuml
intervalin 10-1000Aring SAXS eumlshteuml njeuml ndeumlr
metodat meuml teuml reumlndeumlsishme peumlr
karakterizimin e strukturave mikroPeumlr
ccedilimentot dhe materialet poroze profili i
shpeumlrndarjes merret nga fluksi i rrezeve X neuml
funksion teuml vektorit teuml shpeumlrndarjes neuml
mikrostrukturat poroze Ndryshimet neuml
struktureumln e brendshme teuml ccedilimentove pasteuml teuml
sistemit OPC gjateuml procesit teuml hidratimit
studiohen neumlpeumlrmjet SAXSit Ku diferenca
ndeumlrmjet kurbave teuml shpeumlrndarjes
demostrohet nga pjerreumlsia e grafiqeve neuml
shkalleuml logaritmike Peumlr qeumlllime analitike
keumlndi i shpeumlrndarjes ϕ normalisht
zeumlvendeumlsohet me vektorin e shpeumlrndarjes q
si meuml poshteuml
)2sin(4
q Ek1
q ndash eumlshteuml vektori i shpeumlrndarjes
λ ndash eumlshteuml gjateumlsia e valeumls seuml rrezeve X
ϕ ndash eumlshteuml keumlndi i shpeumlrndarjes
Eksperimentet janeuml realizuar neumlpeumlrmjet
PANalitical MPD me metodeumln e
transmisionit
23 Porozimetria me ndeumlrfutjen e
meumlrkurit (MIP)
Porozimetria me ndeumlrfutjen e meumlrkurit MIP
(Fig1)eumlshteuml njeuml teknikeuml e peumlrdorur gjereumlsisht
peumlr teuml analizuar struktureumln poroze teuml cimentos
dhe teuml betonit Karakterizimi i struktureumls
poroze teuml ccedilimentos neumlpeumlrmjet porozimetriseuml
me ndeumlrfutje teuml meumlrkurit jep njeuml informacion
shumeuml teuml reumlndeumlsisheumlm peumlr teuml kuptuar mbi
vetiteuml mekanike dhe vetiteuml e transportit teuml
cimentos
Neuml peumlrgjitheumlsi informacioni qeuml merret peumlr
porozitetin mund teuml karakterizohen nga
porozimetria totale sipeumlrfaqja poroze dhe
diametri mesatar i poreve peumlrcaktohen
llogariten nga testimi i sasieuml seuml meumlrkurit teuml
ndeumlrfutur neuml pore
Me aneuml teuml metodeumls MIP poroziteti
peumlrcaktohet si rezultat i ndeumlrfutjes seuml
meumlrkurit neumln ndikimin e presionit teuml jashteumlm
neuml sistemin poroz Meuml pas sasia e meumlrkurit teuml
ndeumlrfutur ndeumlrtohet si funksion i presionit teuml
jashteumlm ose sipas ekuacionit Washburn ndash qeuml
jep rrezen ekuivalente teuml pores dhe si rezultat
merret njeuml imazh i shpeumlrndarjes seuml porozitetit
peumlr shembull shpeumlrndarja e totale e porozitetit
neuml vareumlsi teuml peumlrmasave teuml pores
33
Fig1 Porosimeteumlr PASCAL 140240
Analiza me aneuml teuml keumlsaj metode realizohet neuml
njeuml dhomeuml pa vakum neuml teuml cileumln shtohet
meumlrkuri dhe meuml pas aplikohet njeuml presion i
jashteumlm neuml meumlrkur ndash peumlr teuml beumlreuml teuml mundur
ndeumlrfutjen e tij neuml hapsirat poroze Si rezultat
i rritjes seuml presionit teuml jashteumlm meumlrkuri
ndeumlrfutet meuml shumeuml neuml brendeumlsi teuml poreve teuml
ccedilimentos teuml forcuar
Rezultatet teuml cilat janeuml marreuml nga MIP janeuml
kurbat kumulative veumlllimi specifik (ccg)
kundrejt rrezes teuml poreve (nm) sipeumlrfaqja
specike (m2g) kundrejt rrezes teuml poreve
(nm) [specific volume (ccg) vs pore radius
(nm) specsurface (m2g) vs pore radius
(nm)] Peumlr sistemet CEM I 28d CEM I 7d
CAC 28d CAC 7d CAC 1d
3 REZULTATET
Mikroskopia elektronike me Skanim
Mikrografiteuml peumlr investigimin
mikrostrukutror neumlpeumlrmjet SEM janeuml marreuml
me zmadhimet 5000x 3000x 1000x and
300 x Neuml figureumln 2 paraqiten mikrografi teuml
cimentove Portland OPC (CEM I 425 1d)
dhe kalicum aluminate cement (SECAR 51
1d) Fotot janeuml marreuml mbi kampion pas 24 h
peumlrforcim dhe vihet re neuml rastin e OPC faza
portladnite CH ettringite dhe paza CSH
ndeumlrsa tek CAC nuk shfaqen shumeuml fazat e
hidratuara
Fig 2 Mikrografiteuml e CEM 425 N 1d OPC dhe
SECAR 51 1d CAC
34
Porozimetria me ndeumlrfutjen e meumlrkurit
(MIP)
Shpeumlrndarjet e madheumlsiseuml seuml porozitetit e
matur nga MIP janeuml peumlrshkruar si
shpeumlrndarjet kumulative neuml figureumln 3
(veumlllimi specifik neuml funksion teuml rrezeve
poroze) dhe figura 4 (sipeumlrfaqen specifike neuml
funksion teuml rrezeve poroze) Me rritjen e
koheumls seuml hidratimin rezultatet e marra
tregojneuml se peumlr teuml dy cimentot zvogeumllohet
kufiri i rrezeve dhe veumlllimi i poreve
Cimento paste CAC pas 28 diteumlve hidratim
mikrostruktura karakterizohet nga njeuml
rrezeve peumlrreth 20 nm dhe veumlllimi i poreve
0008 ccg Sipeumlrfaqja specifike e cimentove
paste pas 28 diteumlsh hidratim ka njeuml tregues teuml
larteuml
0
002
004
006
008
01
012
014
1 10 100 1000 10000 100000
Pore radius (nm)
Sp
ec
ific
Vo
lum
e (
cc
g)
CEM I-28 days
CEM I- 7 days
CAC - 28 days
CAC - 7 days
CAC - 1 day
Fig 3 Shpeumlrndarja kumulative e poreve peumlr ccedilimento teuml
ndryshme dhe peumlr koheuml hidratimit teuml ndryshme
0
5
10
15
20
25
1 10 100 1000 10000 100000
pore radius (nm)
sp
ecif
ic s
urfa
ce (
msup2
g)
CEM I-28 days CEM I- 7 days
CAC - 28 days CAC - 7 days
CAC - 1 day
Fig 4 Sipeumlrfaqja specifike neuml funksion teuml rrezes
seuml pores peumlr ccedilimento teuml ndryshme
Zhvillimi i struktureumls poroze si njeuml funksion
i hidratimit tregohet neuml figurat 5 dhe 6 peumlr
respektivisht cimentot pasteuml CAC dhe OPC
Peumlr teuml dyja grupet e cimentove poroziteti
kapilar zvogeumllohet me rritjen e hidratimit
dhe pas 28 diteumlsh hidratim fillon teuml shfaqen
grumbujt e poreve 2 deri neuml 5 nm teuml cilat
krijojneuml mikro-poret Mikrografiteuml e marra
nga SEM nuk tregojneuml shumeuml qarteuml ose jo teuml
gjitha porozitetin e mikrostruktureumls
Poroziteti kapilar tregohet peumlr teuml dy grupet e
ccedilimentos neuml zoneumln 10 dhe 100 nm dhe peumlr
CAC dhe OPC njeuml varg breg shteseuml
ndeumlrmjet 100 dhe 1000 nm
35
Fig 5 Zhvillimi i struktureumls poroze peumlr sistemin CAC
Diferenca ndeumlrmjet shpeumlrndarjes seuml poreve
nga MIP dhe nga ekzaminimi vizual nga
SEM tregohet shumeuml qarteuml neuml diagramat neuml
figurat 6 dhe 7 Shpeumlrndarja e porozitetit nga
MIP tregon qeuml poroziteti eumlshteuml neumln 01 microm i
cili nuk mund teuml identifikohet me aneuml teuml
mikrografive teuml SEM
Kjo mund teuml jeteuml pjeseumlrisht peumlr shkak teuml faktit
se veumlzhgimi me aneuml teuml SEM neuml sipeumlrfaqet me
ndarje tregon karakteristika me hapsira teuml
meumldha
36
Fig 6 Diferenca neuml zhvillimin e poreve ndeumlrmejt SMIP dhe MIP peumlr OPC 7d
Small Angle X-ray Scattering
Rezultate e SAXSit janeuml ndeumlrtuar si logI vs
logq peumlr dy tipet e cimentove neuml koheuml teuml
ndryshme hidratimi (Fig7) Kurbat e
shpeumlrndarjes tregojneuml njeuml zhvillim me koheumln
duke treguar ndryshimet neuml mikrostruktureuml
Neuml meumlnyreuml qeuml teuml peumlrcaktohen ndryshimet e
diametrit mesatar teuml poreve gjithashtu edhe
vlerat specifike teuml veumlllimit sipeumlrfaqeumlsor
paraqitet tabela e meumlposhtme e cila eumlshteuml
llogaritur me aneuml teuml softit Shpeumlrndarja e
poreve tregohet sipas rendit 150 nm
Peumlrmasat e poreve janeuml peumlrafeumlrsisht 2 dei neuml
100 nm njeuml tregues qeuml mikroporoziteti nuk
mund teuml detektohet investigohet neumlpeumlrmjet
MIP ose SEM
37
CEM I 425 N 1d CEM I 425 N 7d CEM I 425 N 28d
Tipi i rrezes 52 Aring Tipi 1-2 9 Aring Tipi 4 No type
Raporti SV 00308 Aring-1 015 Aring-1
SECAR 51 1d SECAR 51 7d SECAR 51 28d
Tipi i rrezes 221 Aring Tipi 1-2 78 Aring Tipi 1-2 65 Aring Tipi 1-2
Raporti SV 00137Aring-1 002 Aring-1 00297 Aring-1
Tab1 Rrezja maksimale dhe raporti SV nga matjet e SAXS
CEM I 425 N
1
10
100
1000
10000
100000
1000000
0001 001 01 1
log (q)
log
(In
ten
sity
)
1 day
7 days
28 days
Secar 51
1
10
100
1000
10000
100000
1000000
0001 001 01 1
log (q)
log
(In
ten
sity
)
1 day
7 days
28 days
Fig 7 Zhvillimi i struktureumls poroze peumlr sistemin CAC dhe OPC teuml matura nga SAXS
4 PERFUNDIME
Rezultatet e paraqitura tregojneuml diferenceuml neuml
mikrostrukturat e ccedilimentove teuml bazuar neuml
hidratet teuml secilit grup neuml ccedilimentot pasteuml si
funksion i metodeumls karakterizuese teuml
aplikuar Kjo beumlhet e qarteuml neumlpeumlrmjet
investigimit me aneuml teuml SEM ku hidratet nga
CAC ose hidroksidi i kalciumit CH tregojneuml
qarteuml kristalet e formuara Prezenca e fazeumls
C-S-H eumlshteuml shumeuml e vogeumll dhe nuk eumlshteuml e
lehteuml identifkimi i tyre neumlpeumlrmjet SEM Neuml
mes ndodhen kristalet ettringite teuml cilat
mund teuml gjenden tek sistemi i cimentove
OPC
Rezultatet nga SAXS ose MIP tregojneuml
shpeumlrndarjet sasiore teuml madheumlsiseuml seuml poreve
apo madheumlsive mesatare teuml poreve
Ndeumlrfutja e meumlrkurit neuml ccedilimento jep
38
informacion mbi shpeumlrndarjen e madheumlsiseuml
seuml poreve neumlpeumlrmjet ndeumlrfutjes seuml meumlrkurit
dhe mbi veumlllimin total teuml poreve kapilare
Rezultatet e marra me aneuml teuml difraksionit me
rreze - X me keumlnd teuml vogeumll SAXS ploteumlsojneuml
rezultatet e marra neumlpeumlrmjet ndeumlrfutjes seuml
meumlrkurit MIP dhe jepin teuml dheumlna meuml teuml
besueshme neuml meso poret
5 LITERATURA
[1] Pore Structure of Cement-Based
Materials Testing Interpretation and
Requirements Kalliopi K Aligizaki (2006)
[2] Realistic pore structure of Portland
cement paste experimental study and
numerical simulation Hongyan Ma and
Zongjin Li (2012) Hong Kong China
[3] Fractal structure of Portland cement paste
during age hardening analyzed by small-
angle x-ray scattering M Kriechbaum G
Degovics J Tritthart P Laggner
GrazAustria
[4] Pore structure characterization of cement
pastes blended with high-volume fly-ash
Qiang Zeng Kefei Li Teddy Fen-chong
Patrick Dangla
[5] Comparison of pore structure of hardened
mortars based on various cementitious
binders and curing conditions Bier T A
(2013) First International Conference on the
Chemistry of Construction Materials GDCh
Monograph 47 pp 83-86
[6] Analysis of Pore Structure and their
relations with strength of hardened Cement
Paste Zhang Wensheng Li Beixing Wang
Hongxia Chen Yimin Journal of Wuhan
University of Technology Vol20 No1
[7] Characterization of Portland Cement
paste using MIP Nanoindentation and ESEM
techniques Richard JAquino Dessislava A
Koleva Eduard AB Koenders Klaas Van
Breugel Delft University of Technology
Netherlands
[8] The dynamics of capillary flows Edward
W Washburn (1921) Physical Review Vol
17 Nr3
[9] The Surface Area of Hardened Cement
Paste as Measured by Various Techniques
Jeffrey J Thomas Hamlin M Jennings and
Andrew J Allen (1999) Concrete Science
and Engineering 1 pp 45-64
[10] Handbook of Analytical Techniques in
Concrete Science and Technology Principles
Techniques and Applications V S
Ramachandran James J Beaudoin
[12] Leas Chemistry of Cement and
Concrete 4th Ed
39
ANALIZA E FAKTOREumlVE KRYESOREuml TEuml AKSIDENTEVE
SI BAZEuml E HARTIMIT TEuml NJEuml ldquoPLANI REAL KOMBEumlTAR
TEuml SIGURISEuml RRUGORErdquo
Ing Migen Zeqo
ABSTRAKTI
ANALYSIS OF ACCIDENTS MAIN FACTORS AS A BASIS FOR THE
DEVELOPMENT OF REAL NATIONAL PLAN FOR ROAD SAFETY
Road safety is the basic feature of prevention of accidents that in Albania unfortunately are
over 2 times higher than in developed European countries and is a growing trend that will
continued if no measure will take place In this article we have studied the statistics from
various official sources and from field measurements to analyze the causes of accidents from
quantitative point of view and in the highlight of the EC Directive Towards a European area
of road safety and approaching the more advanced experiences of countries with best results
in road safety we have suggested a series of measures to be included in the National Strategy
for Road Safety in Albania in order to achieve the main objective of this strategy downsizing
deaths from road accidents by 50 We have studied in more depth the main cause of accidents
in Albania which is the speed limit exceeds Drivers and riders who are travelling at
inappropriate speeds are more likely to crash and their higher speed means that the crash will
cause more severe injuries to themselves andor to other road users Inappropriate speed also
magnifies other driver errors such as driving too close or driving when tired or distracted
multiplying the chances of these types of driving causing an accident Taking the appropriate
measures against speed will downsize deaths from road accidents by 50
QELLIMI
Siguria rrugore eumlshteuml tipari themelor i parandalimit teuml aksidenteve qeuml neuml Shqipeumlri peumlr fat teuml
keq janeuml mbi 2 hereuml meuml teuml larta se sa neuml vendet e zhvilluara evropiane dhe mund teuml vazhdojeuml
teuml rritet si tendenceuml neuml qofteuml se nuk do teuml merret asnjeuml maseuml neuml keumlteuml drejtim Neuml keumlteuml artikull
duke studiuar statistikat nga burime teuml ndryshme zyrtare dhe nga matjet neuml terren kemi
analizuar shkaqet e aksidenteve nga pikeumlpamja sasiore dhe neuml driteumln e Direktiveumls seuml KE-seuml
Drejt njeuml zone evropiane teuml siguriseuml rrugore dhe duke ju referuar peumlrvojave teuml vendeve me
meuml teuml peumlrparuara me rezultatet meuml teuml mira neuml sigurineuml rrugore kemi sugjeruar njeuml seumlreuml masash
qeuml mund teuml peumlrfshihen neuml Strategjineuml Kombeumltare peumlr Sigurineuml Rrugore neuml Shqipeumlri me qeumlllim
teuml arritjes seuml objektivit kryesor teuml keumlsaj strategjie zvogeumllimit teuml vdekjeve nga aksidentet rrugore
me 50 Neuml keumlteuml studim jemi ndalur neuml veccedilanti tek shkaku kryesor i aksidenteve neuml Shqipeumlri i
cili eumlshteuml tejkalimi i kufirit teuml shpejteumlsiseuml seuml lejuar Shofereumlt teuml cileumlt udheumltojneuml me shpejteumlsi teuml
larteuml peumlrtej kufirit teuml lejuar teuml shpejteumlsiseuml kaneuml meuml shumeuml gjasa peumlr trsquou peumlrplasur dhe shpejteumlsia
e tyre meuml e larteuml do teuml thoteuml se peumlrplasja do teuml shkaktojeuml deumlmtime meuml teuml reumlnda peumlr veten e tyre
dheose peumlr peumlrdoruesit e tjereuml teuml rrugeumls Shpejteumlsia e papeumlrshtatshme zmadhon gabime teuml
tjera teuml shoferit teuml tilla si ngarje neuml afeumlrsi shumeuml madhe me mjete teuml tjera apo dheumlnie e makineumls
kur eumlshteuml i lodhur ose i hutuar duke shumeumlfishuar shanset peumlr teuml shkaktuar njeuml aksident Duke
marreuml masat e duhura kundeumlr shpejteumlsive peumlrtej limitit teuml lejuar do teuml pakeumlsohej numri i
vdekjeve nga aksidentet rrugore me 50
HYRJA
Shqipeumlria peumlrballet me njeuml sfideuml teuml madhe
peumlrsa i peumlrket garantimit teuml siguriseuml Kjo
sfideuml eumlshteuml veccedilaneumlrisht e veumlshtireuml neuml njeuml
mjedis me zhvillim teuml shpejteuml ekonomik i
cili do teuml ccedilojeuml neuml rritjen e transportit rrugor
Neuml meumlnyreuml qeuml shtimi i udheumltimeve teuml mos
ccedilojeuml neuml rritjen e numrit teuml aksidenteve
duhen marreuml masa efektive neuml lidhje me njeuml
seumlreuml aspektesh teuml siguriseuml rrugore siccedil janeuml
peumlrgatitjatestimi i drejtuesve teuml mjeteve
kontrolli i mjeteve peumlr drejtim teuml sigurteuml
sjellja e peumlrdoruesve teuml rrugeumls dhe siguria e
infrastruktureumls rrugore
Nga aksidentet automobilistike gjateuml 4
viteve teuml fundit kane vdekur 1342 persona
dhe 5108 teuml tjereuml janeuml plagosur Vendi yneuml
ka humbur miliona euro ccedildo vit neumlpeumlrmjet
deumlmeve teuml proneumls shpenzimeve mjekeumlsore
dhe produktivitetit teuml humbur Fatkeqeumlsisht
shumeuml nga viktimat e aksidenteve rrugore
janeuml teuml mosheumls 16 ndash 44 vjeccedil dhe janeuml
aneumltareumlt meuml produktiv dhe meuml aktiv teuml
popullateumls soneuml Neuml qofteuml se nuk do teuml keteuml
ndeumlrhyrje energjike me politika teuml
mireumlpeumlrcaktuara e mireumlstudiuara keumlto
humbje teuml tmerrshme njereumlzore dhe
ekonomike do teuml vazhdojneuml teuml rriten neuml vitet
e ardhshme Ky artikull analizon shkaqet
kryesore te ndodhjes se aksidenteve neuml
vendin toneuml dhe jep orientime te zbatuara ne
vendet europiane meuml teuml peumlrparuara neuml
fushen e siguriseuml rrugore qeuml kane numrin
meuml teuml uleumlt teuml aksidenteve si pasojeuml e
zbatimit teuml keumltyre masave
PERMBAJTJA
Siguria rrugore eumlshteuml njeuml problem shumeuml
disiplinor qe keumlrkon veprime nga teuml gjitheuml
sektoreumlt me njeuml efektivitet teuml koordinuar teuml
planit teuml veprimit teuml siguriseuml rrugore qeuml do
ti mundeumlsojeuml teuml gjitheuml aktoreumlt teuml ndeumlrmarrin
masa neuml fushat e tyre peumlrkateumlse duke ulur
faktoreumlt qeuml mundeumlsojneuml propabilitetin e
shfaqjes teuml aksidenteve rrugore
Plani i veprimit duhet teuml peumlrfshijeuml 15
sektoreuml Sektoreumlt peumlrmbajneuml shumeuml
disiplina teuml ndryshme dhe njeuml gameuml shumeuml
teuml gjeumlreuml teuml veprimtarive Ndeumlrkoheuml qeuml
vendet e zhvilluara peumlr njeuml periudhe prej meuml
shumeuml se 50 vjeccedilare (nga vitet 1950 deri neuml
vitet 2000) kaluan me rradheuml neuml fazat e
planeve teuml forcimit teuml SRr ne na duhet qeuml neuml
keumlteuml plan teuml planifikojme teuml gjitha fazat e
kaluara nga ata qeuml nga peumlrmisimi i
legjislacionit (duke filluar me Kodin
Rrugor) ndeumlrtimin e autostradave me
standardet europiane sigurineuml pasive
edukimin peumlr ndryshimin e sjelljes seuml
peumlrdoruesve teuml rrugeumls decentralizimin e
kompetencave teuml siguriseuml rrugore sigurineuml
e qeumlndrueshme dhe aplikimin e SIT
Fig1 Planet e Sektoreumlve dhe Sistemet 4 ldquoE ldquo
teuml Siguriseuml Rrugore
Fushat bazeuml ku duhet teuml mbeumlshteten masat
inxhinierike teuml Siguriseuml Rrugore neuml
Shqipeumlri duhet teuml lidhen me Auditimin e
Siguriseuml Rrugore dhe Rishikimin e Pikave
teuml Zeza
Nga analiza disa vjeccedilare e statistikave
vlereumlsojmeuml se faktoret kryesoreuml teuml
aksidenteve neuml vendin toneuml janeuml
Shpejteumlsia dhe sjellja agresive qeuml
shkaktojneuml 29 teuml vdekjeve dhe
32 teuml plagosjeve
Mjetet tregtare janeuml meuml pak se 11
e inventarit teuml peumlrgjithsheumlm por
janeuml peumlrgjegjeumls peumlr rreth 18 teuml
vdekjeve dhe 32 teuml plagosjeve
Keumlmbeumlsoreumlt llogariten teuml jeneuml 34
teuml teuml vrareumlve
Drejtuesit e rinj (18-24 vjeccedil) janeuml
peumlrgjegjeumls peumlr 17 teuml vdekjeve dhe
26 teuml plagosjeve
Drejtuesit e rinj pa eksperineceuml janeuml
peumlrgjegjeumls peumlr 385 teuml teuml gjitheuml
vdekjeve neuml dy vitet e fundit
Drejtimi neuml gjendje teuml dehur eumlshteuml
shkak i 67 teuml vdekjeve dhe 54
teuml plagosjeve neuml 2009
Peumlrdorimi i pakeumlt i rripit teuml sigurimit
peumlrpara dhe pas neumlnkupton qeuml
shumeuml pasagjereuml teuml palidhur vdesin
ose janeuml teuml paafteuml kur 40 e keumltyre
pasojave mund teuml ishin eleminuar
duke mbajtur rripin e sigurimit
Nga gjitheuml keumlta faktoreuml vlen teuml shqyrtojmeuml
shkakun e pareuml teuml listeumls seuml meumlsipeumlrme
shpejteumlsineuml dhe sjelljen agresive teuml cilat
shkaktojneuml rreth 13 e aksidenteve me
vdekje neuml vendin toneuml Nga matjet e
shpejtesiseuml teuml realizuara neuml 12 pika teuml
ndryshme teuml rrjetit kryesor rrugor neuml teuml
gjitha kategoriteuml e keumltyre rrugeumlve vihen re
tendenca unifikuese teuml cilat na sigurojneuml
mundeumlsineuml e marrjes teuml masave teuml shpejta
dhe praktike me rezultate shumeuml pozitive
Meuml poshteuml po japim grafikeumlt e matjeve te
realizuara teuml ndryshimit teuml shpejteumlsiseuml seuml
leumlvizjes teuml automjeteve neuml llojet kryesore teuml
rrugeumlve ekstra-urbane neuml Shqiperi gjateuml 24
oreumlve Nga grafikeumlt duket qarteuml se
ligjshmeumlria e ndryshimit teuml flukseve teuml
trafikut gjateuml 24 oreumlve eumlshteuml normale dhe i
peumlrgjigjet treguesve teuml keumltij ndryshimi neuml
peumlrputhje me treguesit normal teuml trafikut neuml
keumlto lloje teuml rrugeumlve neuml gjitheuml boteumln
Neuml keumlto matje pavareumlsisht nga flukset e
ndryshme teuml trafikut neuml llojet e ndryshme teuml
rrugeumlve ne kemi beumlreuml teuml mundur grupe
brenda fluksit neuml ccedildo oreuml teuml 24 oreumlshit qeuml
leumlvizin keumlto grupe shpejtesish peumlr teuml
vlereumlsuar se si ndryshon kjo shpeumlrndarje neuml
rregullsineuml e levizjes teuml rrymeumls seuml trafikut
gjateuml gjitheuml diteumls Grupimet e rrymave teuml
trafikut sipas shpejteumlsive janeuml 0 ndash 15 15 ndash
30 30 ndash 40 40 ndash 50 50 ndash 60 60 ndash 70 70 ndash
80 80 ndash 90 90 -100 100 -130 kmore Nga
teuml gjitheuml grafikeumlt veumlrehet se neuml ccedildo oreuml teuml 24
oreumlve teuml diteumls ne kemi teuml pranisheumlm teuml
gjitheuml llojet e drejtuesve teuml mjeteve qeuml
leumlvizin nga shpejtesiteuml meuml teuml ula deri tek ato
meuml teuml larta dhe peumlrqindjet e keumltyre
42
grupimeve neuml teuml gjitheuml llojet e rrugeumlve dhe
neuml teuml gjitheuml oreumlt e diteumls janeuml neuml raporte teuml
qendrueshme Kjo do teuml thoteuml se kudo ne
kemi njeuml trafik jo te mireumlorganizuar teuml pa
disiplinuar dhe teuml pa kontrolluar qeuml beumlhet
shkak peumlr rritjen e shfaqjes teuml agresivitetit teuml
drejtimit teuml automjeteve dhe rritje teuml numrit
teuml aksidenteve
Keumlshtu neumlse i referohemi matjeve neuml rrugeumln
Tiraneuml ndash Durreumls pothuaj gjateuml gjitheuml 24
oreshit peumlr ccedildo oreuml numi i mjeteve qeuml
tejkalon shpejtesineuml e lejuar teuml levizjes (90
kmore) me shpejteumlsi deri 130 kmore eumlshteuml
pothuajse 50 e teuml gjithe fluksit Duke ju
referuar numrit relativisht teuml larte teuml fluksit
qeuml neuml kohen e pikut ne oren 16 -17 arrin nje
nivel mbi 700 automjete njeumlsi neuml ore me njeuml
nivel sherbimi D ndash E beumlhet evidente
predispozita peumlr ccedilfaqjen e aksidenteve Po
keumlshtu neuml keumlteuml segment rrugor njeuml numer i
konsiderueshem automjetesh neuml teuml njejteumln
oreuml teuml pikut (rreth 25 e fluksit) levizin me
shpejtesi neumln 40kmoreuml qeuml eumlshteuml meuml pak se
50 e shpejteumlsiseuml maksimale teuml lejuar neuml
keumlteuml kategori (90 kmore) duke na krijuar
njeuml rryme trafiku heterogjene dhe teuml prirur
drejt aksidenteve Keto raporte neuml peumlrberje
teuml rrymeumls teuml trafikut neuml numeumlr teuml reduktuar
teuml fluksit i kemi dhe neuml oreumlt e vona teuml nateumls
2000 ndash 2400 ose neuml oreumlt e para teuml mengjesit
0200 ndash 0600 por neuml keumlto oreuml mungesa a
ndriccedilimit neuml rrugeumlt tona rrit mundeumlsineuml e
ccedilfaqjes teuml aksidenteve me njeuml shkalleuml teuml
ashpeumlrsiseuml teuml tyre edhe meuml teuml larteuml
Teuml njeumljtat fenomene janeuml lehteumlsisht teuml
analizueshme edhe neuml llojet e tjera teuml
rrugeumlve tonasi psh neuml segmentin rrugor
Laccedil ndash Lezheuml i cili eumlshteuml njeuml segment me
punime rikonstruksioni teuml zgjatura neuml disa
vite ku shfaqet po e njeumljta shperndarje e
grup-shpejtesive me ndryshimin e veteumlm se
volumi i fluksit teuml mjeteve qeuml tejkalojneuml
shpejtesineuml mbi 100 kmoreuml eumlshteuml neuml njeuml
maseuml meuml teuml vogeumll (deri neuml 15) por mos
harrojmeuml se kufiri i shpejtesiseuml maksimale
neuml keumlteuml rrugeuml neuml punime eumlshteuml meuml i ulet (60
kmore) dhe po ti referohemi ketij kufiri
numi i mjeteve qeuml e kalojneuml neuml raporte teuml
larta ne kufirin e lejuar teuml shpejtesiseuml
kalon 40 Peumlr keto lloj rrugeumlsh rreziku i
shfaqes teuml aksidenteve rritet fenomen qeuml
veumlrtetohet edhe neuml treguesit e aksidenteve
neuml keumlteuml segment i cili ka marreuml dhe emrin si
ldquoAutostrada e Vdekjesrdquo
Trendi i tejkalimit teuml shpejtesise se lejuar
lexohet qarteuml edhe neuml grafikeumlt e tjere te
paraqitur meuml poshteuml realizuar nga matjet neuml
segmentet e tjera rrugore neuml Shqiperi Nga
te dhenat del qarte domosdoshmeria e
hartimit te ldquoPlanit Kombeumltar teuml Siguriseuml
Rrugorerdquo neuml mbeshtetje teuml direktivave teuml
KS teuml OKB-se peumlr ldquoDekaden e OKB peumlr
Sigurineuml Rrugore 2010-2020rdquo dhe
Komisionit Europian te BE-se ldquoPeumlr njeuml
hapesire mbare Europine teuml Siguriseuml
Rrugore 2015 ndash 2025rdquo Sipas
rekomandimeve Evropiane problemet
kryesore qe duhen menaxhuar janeuml
- Problemet administrative
- Problemet inxhinierike
- Menaxhimi dhe koordinimi i
siguriseuml rrugore
Ccedilfareuml mund teuml beumljmeuml peumlr teuml ulur efektet
negative teuml tejkalimit teuml shpejteumlsiseuml neuml
rritjen e rrezikut peumlr aksidente
Shpejteumlsia eumlshteuml identifikuar si njeuml faktor
kyccedil i rrezikut neuml leumlndimet e trafikut rrugor
qeuml ndikon jo veteumlm neuml rrezikun e njeuml
peumlrplasje neuml rrugeuml por edhe neuml ashpeumlrsineuml e
plagosjeve qeuml rezultojneuml nga perplasjet
43
Grafiket e matjeve te realizuara teuml ndyshimit teuml shpejteumlsiseuml seuml leumlvizjes teuml automjeteve neuml llojet
kryesore teuml rrugeumlve ekstraurbane neuml Shqiperi gjateuml 24 oreve
44
ldquoShpejteumlsia e tepeumlrtrdquo eumlshteuml peumlrcaktuar si
tejkalim i shpejteumlsineuml limit ldquoShpejteumlsia e
papeumlrshtatshmerdquo eumlshteuml peumlrcaktuar si ngarje
me njeuml shpejteumlsi teuml papeumlrshtatshme peumlr
rrugeumln e dheumlneuml dhe kushtet e trafikut
Shpejteumlsia e tepeumlrt dhe e papeumlrshtatshme
eumlshteuml peumlrgjegjeumlse peumlr njeuml peumlrqindje teuml larteuml
teuml vdekshmeumlriseuml dhe leumlndimeve qeuml
rezultojneuml nga aksidentet rrugore Neuml
vendet me teuml ardhura teuml larta shpejteumlsia
kontribuon neuml rreth 30 teuml vdekjeve neuml
rrugeuml ndeumlrsa neuml veumlndet me teuml ardhura teuml
uleumlta dhe teuml mesme si vendi yneuml shpejteumlsia
eumlshteuml vlereumlsuar teuml jeteuml faktori kryesor
kontribues neuml rreth gjysmeumln e teuml gjitha
aksidenteve rrugore Kontrolli i shpejteumlsiseuml
seuml automjeteve mund teuml parandalojeuml
ndodhjen e perplasjeve dhe mund teuml
zvogeumllojeuml ndikimin kur ato ndodhin neuml
uljen e ashpeumlrsise teuml leumlndimeve teuml
viktimave
Sa meuml e larteuml teuml jeteuml shpejteumlsia e njeuml
automjeti aq meuml e shkurteumlr eumlshteuml koha qeuml ka
njeuml shofer peumlr teuml ndaluar dhe peumlr teuml
shmangur njeuml peumlrplasje Njeuml makineuml qeuml
udheumlton me 50km ore do keumlrkojeuml 13 metra
distanceuml peumlr teuml ndaluar ndeumlrsa njeuml makineuml
qeuml udheumlton me 40km ore do teuml ndalet mbas
85 metrash
o Njeuml rritje mbi shpejteumlsineuml e lejuar prej 1
km ore rezulton se shton njeuml rrezik 3
meuml teuml larteuml teuml peumlrplasjeve me peumlrfshirje
me leumlndime dhe me njeuml rritje prej 4-5
teuml rrezikut teuml shtuar peumlr peumlrplasje qeuml
rezultojneuml me viktima
o Shpejtesia gjithashtu kontribuon neuml
rritjen e shkalleumls teuml ashpeumlrsiseuml seuml njeuml
peumlrplasje Neuml njeuml peumlrplasje me njeuml
shpejteumlsi rreth 80 km oreuml mundeumlsia e
vdekjes teuml personave teuml peumlrfshireuml neuml
aksident eumlshteuml 20 hereuml meuml e larteuml se peumlr
rastin kur levizet me njeuml shpejteumlsi 30 km
oreuml
o Marreumldheumlnia ndeumlrmjet shpejteumlsiseuml dhe
ashpeumlrsiseuml teuml leumlndimit eumlshteuml veccedilaneumlrisht
e reumlndeumlsishme peumlr teuml pambrojtur
peumlrdoruesit vulnerabeumll teuml rrugeumls si
keumlmbeumlsoreumlt dhe ccediliklisteumlt
Peumlr shembull keumlmbeumlsoreumlt kaneuml shans peumlr teuml
mbijetuar deri neuml 90 kur goditen nga njeuml
makineuml qeuml udheumlton me 30 km ore ose meuml
pak por ky shans zbret neuml meuml pak se 50
peumlr teuml mbijetuar kur goditen nga njeuml makineuml
qeuml udheumlton me shpejteumlsi me 45 km oreuml
dhe se keumlmbeumlsoreumlt nuk kaneuml pothuajse
shans peumlr teuml mbijetuar kur peumlrplasen me njeuml
makineuml qeuml leumlviz me 80 km oreuml
Propabiliteti i humbjes se jetes
Shpejtesia e mjetit neuml kmoreuml
Fig Rreziku i fatalitetit teuml keumlmbeumlsoreumlve gjateuml
perplasjes me nje mjet neuml raport me shpejtesineuml
e leumlvizjes teuml mjetit Burimi Pasanen E 1991
Cileumlt janeuml faktoreumlt qeuml ndikojneuml neuml
shpejteumlsineuml e leumlvizjes
Zgjedhja e shpejteumlsiseuml teuml leumlvizjes ndikohet
nga njeuml numeumlr faktoreumlsh qeuml mund teuml jeneuml
Faktoreuml qeuml lidhen me shoferin (mosha
gjinia nivel i alkolit numri i njereumlzve
neuml makineuml)
Faktoreuml qeuml lidhen me rrugeumln dhe me
automjetin (shtrirja e rrugeumls cileumlsia e
sipeumlrfaqes fuqia e motorit teuml automjetit
shpejteumlsia maksimale qeuml mund teuml arrijeuml
automjeti)
Lidhjet me trafikun dhe mjedisin
(Deumlndeumlsia e trafikut dhe peumlrbeumlrja e tij
shpejteumlsia mbizoteumlruese e rrymeumls teuml
trafikut kushtet atmosferike etj)
45
Ccedilfareuml mund teuml beumljmeuml peumlr teuml menaxhuar
efektet negative teuml shpejteumlsiseuml
Eshteuml provuar se njeuml numeumlr ndeumlrhyrjesh
janeuml efektive neuml menaxhimin dhe kontrollin
e shpejteumlsiseuml seuml mjeteve
Vendosja dhe zbatimi i kufijve teuml
shpejteumlsive teuml lejuara peumlr cdo segment
rrugor sipas kategorive dhe kushteve
konkrete te tyre janeuml dy masat meuml
efektive neuml reduktimin e leumlndimeve teuml
trafikut
Studimet sugjerojneuml se njeuml ulje me 1
kmore e shpejteumlsiseuml teuml udheumltimit do teuml
siguronte njeuml zvogeumllim me 2-3 teuml
aksidenteve rrugore
Peumlrvoja e shumeuml vendeve ka treguar
se ndeumlrhyrja neuml kufizimin e
shpejteumlsiseuml do teuml keteuml njeuml efekt teuml
shkurteumlr jeteumlsor neuml uljen euml shpejteumlsiseuml
neumlse nuk shoqeumlrohet me masa teuml
qeumlndrueshme edhe teuml dukshme peumlr
zbatimin e keumltyre kufijve teuml vendosur
Kamerat e kontrollit teuml shpejtesiseuml
janeuml me shumeuml efektivitet neuml
reduktimin e aksidenteve rrugore
Neuml disa vende kufijteuml e shpejteumlsiseuml
janeuml vendosur qeuml teuml ndryshojneuml neuml
vareumlsi teuml motit kushteve teuml trafikut
dhe koheumls peumlrgjateuml diteumls Kjo siguron
qeuml kufijteuml e shpejteumlsiseuml teuml jeneuml teuml
peumlrshtatura peumlr kushtet lokale dhe
rrethanat e trafikut dhe peumlr keumlteuml arsye
kaneuml meuml shumeuml teuml ngjareuml qeuml teuml
zbatohen
Nivelet e shpejtesiseuml teuml leumlvizjes
ndikohen nga cileumlsiteuml e
infrastruktureumls Kjo mund teuml peumlrfshijeuml
modifikimin e mjedisit rrugor peumlr teuml
reduktuar rrjedhat e trafikut dhe
shpejteumlsiteuml e automjeteve duke
parashikuar mbrojtje nga perplasjet
dhe reduktimin e ashpeumlrsiseuml teuml
leumlndimeve Masa teuml tilla peumlrfshijneuml
pengimin neuml peumlrdorimin e shpejteumlsive
teuml larta dhe teuml ulta nga peumlrdoruesit e
rrugeumls ose dekurajimin peumlr hyrjen e
automjeteve neuml disa zona teuml caktuara
Masat trafik-qeteumlsuese janeuml gjereumlsisht
teuml peumlrdorura peumlr teuml reduktuar
frekuenceumln e peumlrplasjeve neuml veumlndet
me teuml ardhura shumeuml teuml larta Keumlto
peumlrfshijneuml instalimin fizik teuml
elementeumlve peumlr kufizimin e
shpejteumlsiseuml teuml tilla si rreth-rrotullime
ndryshime ne planin vertikale neuml
rrugeuml (peumlr shembull teuml ngritura per teuml
penguar leumlvizjen me shpejteumlsi) neuml
planin horizontal (teuml tilla si ngushtime
teuml rrugeumls ose shirita zhurmues)
Peumlrdorimi i masave teuml meumlsipeumlrme peumlr
qeteumlsimin e trafikut mund teuml jeneuml
veccedilaneumlrisht teuml dobishme kur zbatimi i
ligjeve teuml kontrollit teuml shpejteumlsiseuml
mund teuml jeteuml i paefektsheumlm sic eumlshteuml
shpesh neuml Shqipeumlri
Kalimi nga zonat me rrugeuml ku lejohet
leumlvizja me shpejteumlsi teuml larteuml neuml zonat
me rruge ku duhet teuml leumlvizet me
shpejteumlsi teuml uleumlt mund teuml krijojeuml zona
teuml rrezikut teuml larteuml peumlr aksidente - peumlr
shembull ku automjetet dalin nga
autostrada Sipas standardit duhet te
jepen karakteristikat e projektimit qeuml
duhen peumlrdorur peumlr teuml sheumlnuar neuml
meumlnyreuml teuml dallueshme ldquoZonat e
tranzititrdquo teuml daljes dhe hyrjes neuml rrugeumlt
peumlr neuml Qytetet fshatrat qeuml mund teuml
ndikojneuml neuml ndryshimin e shpejteumlsiseuml
seuml leumlvizjes nga drejtuesit e
automjeteve neuml keumlto zona Zonat me
shpejteumlsi teuml uleumlt dhe rreth-rrotullimet
janeuml shembuj teuml dobisheumlm peumlr
reduktimin e shpejteumlsis teuml mjeteve
Shpejteumlsiteuml e peumlrshtatshme mund teuml
imponohen mbi trafikun neumlpeumlrmjet
peumlrdorimit teuml elementeumlve
karakteristikeuml teuml projektimit teuml
infrastruktureumls qeuml kufizojneuml
shpejteumlsineuml e veteuml automjetit
Legjislacioni mund teuml peumlrdoret peumlr teuml
inkurajuar peumlrdorimin e
karakteristikave teuml tilla Kjo tendenceuml
tashmeuml eumlshteuml duke u peumlrdorur neuml
shumeuml vende peumlr automjetet e reumlnda teuml
mallrave autobuzave dhe vlereumlsohet
se siguron njeuml reduktim 2 neuml numri
i leumlndimeve nga aksidentet Veprime
analoge jane te nevojsheumlme teuml
peumlrdoren peumlr automjete teuml llojeve teuml
tjera
PERFUNDIME
Nga analizimi i matjeve dhe statistikave te tjera rezulton se
o kudo ne kemi njeuml trafik jo mireuml teuml organizuar teuml pa disiplinuar dhe teuml pa kontrolluar qe
beumlhet shkak peumlr rritjen e shfaqjes teuml agresivitetit teuml drejtimit teuml automjeteve dhe peumlr
pasojeuml rritje teuml numrit teuml aksidenteve
o Shpejtesia eumlshteuml shkaku kryesor i aksidenteve fatale neuml vendin toneuml
Njeuml numeumlr ndeumlrhyrjesh imediate janeuml efektive neuml menaxhimin dhe kontrollin e shpejteumlsiseuml seuml
mjeteve
o Vendosja dhe zbatimi i kufijve teuml shpejteumlsive teuml lejuara peumlr cdo segment rrugor sipas
kategorive dhe kushteve konkrete te tyre janeuml dy masat meuml efektive neuml reduktimin e
leumlndimeve teuml trafikut
o Vendosja e kamerave teuml kontrollit teuml shpejtesiseuml
o Projektimi dhe zbatimi i infrastruktureumls rrugore neuml bazeuml teuml parimit teuml ldquoVizionit 0rdquo ku
drejtuesi i mjetit gabon pashmangshmeumlrisht por projektimi dhe ndeumlrtimi i infrastruktureumls
rrugore duhet teuml jeteuml i tilleuml qeuml forcat qeuml shkaktojneuml peumlrplasje duhet teuml jeneuml gjithnjeuml meuml teuml
vogla se forcat qeuml shkaktojneuml humbjen e jeteumls apo deumlmtime serioze teuml saj
Literatura
1- Finch TRL Project Report 1994 ldquoSpeed Speed Limits and Accidentsrdquo
2- Taylor et al TRL Report 421 2002 4 ldquoThe Effects of Drivers Speed on the Frequency
of Road Accidentsrdquo
3- Stradling Road Safety Research Report 93 DfT 2008 7 ldquoUnderstanding Inappropriate
High Speed A Quantitative Analysisrdquo
4- RoSPA The Royal Society for the Prevention of Accidents Inappropriate Speed -
January 2011
5- UK Department for Transport September 2010 ldquoRelationship between Speed and Risk
of Fatal Injury Pedestrians and Car Occupantsrdquo
6- RoSPA ldquoThe Characteristics of Speed Related Collisionsrdquo Road Safety Research
Report 117 Department for Transport Sept 2010
47
TESTET E SHPUESHMEumlRISEuml SEuml SHKEumlMBIT PEumlR
KARAKTERIZIMIN E SHKEumlMBINJEVE BLLOK NEuml
MATRIKS NEuml DOBEumlRCcedilAN
Megi Rusi1
1Universiteti Metropolitan Tirana Fakulteti i Inxhinieriseuml seuml Ndeumlrtimit Rr Brigada e VIII
Vila Nr 3 Tiraneuml Albania megirusiyahoocom mrusiumtedual
ABSTRACT
ROCK DRILLABILITY TESTS FOR CHARACTERISING BLOCK IN MATRICK
ROCK MASES IN DOBEumlRCcedilAN
Devoll Hydropower Project is a hydropower scheme that is being developed in the region of
Gramsh Southern Albania It consists of a cascade of 3 power plants For the construction of
the upstream plant a tunnel system is planed from Mogliceuml dam to Graboveuml underground
powerhouse A detailed geological study is been carried out for the purpose of characterization
the different rock types encountered by the tunnel alignment One of the newly implemented
methods is the NTNUSINTEFF method which by developing specific tests and indexes for
rock drill ability helps predicting the advance rate of a tunnel thus giving important information
on timescales tool consume and costs Specific attention is paid to the implementation of this
method for the block and matrix rocks in order introduce this parameters to BiM rock mass
characterization
QEumlLLIMI
Qeumlllimi kryesor i keumltij punimi eumlshteuml prezantimi me testet e shpueshmeumlriseuml seuml shkeumlmbit dhe
indekset peumlrkateumlse peumlr karakterizimin e masivit shkeumlmbor peumlr qeumlllime inxhinierike Aplikimi i
keumltyre testeve dhe indekseve eumlshteuml shumeuml i reumlndeumlsisheumlm neuml parashikimin e shkalleumls seuml avancimit
teuml njeuml tuneli sepse ka njeuml influenceuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme neuml kohezjatje konsum dhe kosto si
dhe neuml zgjedhjen e metodeumls dhe pajisjes seuml hapjes seuml tunelit Neuml keumlteuml artikull veumlmendje e veccedilanteuml
i eumlshteuml kushtuar implementimt teuml metodeumls neuml shkeumlmbinjteuml heterogjen teuml zoneumls Dobeumlrcan neuml
Projektin Hidroenergjitik teuml Devollit
48
HYRJE
Nga tre shpimet e thella gjeologjike teuml kryera
neuml seksionin e shkeumlmbinjeumlve me blloqe
peumlrgjateuml tunelit me presion Mogliceuml Graboveuml
neuml Hidrocentralin e Devollit janeuml marreuml
kampione teuml cilat janeuml konsideruar si meuml
peumlrfaqeumlsuese teuml blloqeve dhe matriksit dhe
janeuml analizuar neuml laborator peumlr sa i peumlrket
karakteristikave dhe sjelljes mekanike Testet
laboratorike janeuml kryer neuml laboratore teuml
famshme gjeoteknike dhe teste janeuml teuml
reumlndeumlsishme sepse kaneuml gjeneruar teuml dheumlna
mbi karakteristikat e blloqeve ccedilka do teuml japeuml
njeuml informacion teuml besuesheumlm mbi shkalleumln e
konsumimit teuml prereumlsit progresin e shpimit
koston dhe koheumln qeuml lidhen me to
Metoda kryesore e peumlrdorur peumlr testimet
eumlshteuml NTNUSINTEF metodeuml e cila
fillimisht eumlshteuml njohur neuml vitet 1960 si metoda
NHT e zhvilluar neuml vitet 1958ndash1961 peumlr teuml
vlereumlsuar shpueshmeumlrineuml e shkeumlmbinjeumlve
Klasifikimi NTNUSINTEF peumlrfshin
indekset e shpueshmeumlriseuml DRItrade BW Itrade
and CLItrade Keumlto parametra janeuml zhvilluar neuml
1998 dhe peumlrftohen nga testet laboratorike
Neuml fusheumln e tuneleve shpueshmeumlria ka njeuml
influenceuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme neuml
koheumlzjatje konsum dhe kosto si dhe neuml
zgjedhjen e metodeumls dhe pajisjes seuml hapjes seuml
tunelit (1) Sipas keumlrkesave teuml peumlrcaktuara
nga metoda kampionet e deumlrguar neuml
laborator u peumlrzgjodheumln teuml patjeteumlrsuar dhe
pa ccedilarje teuml shkaktuara nga agjenteuml teuml jashteumlm
si shpeumlrthime etj
METODA NTNUSINTEFF
Tre indekset teuml cilat peumlrcaktohen me metodeumln
norvegjeze teuml sipeumlrpeumlrmendur janeuml Indeksi i
Shkalleumls seuml Shpueshmeumlriseuml (DRI) Indeksi i
Konsumimit teuml Koroneumlstrade (BWI) dhe
Indeksi i Jeteumlgjateumlsiseuml seuml Prereumlsit (CLI)
Indeksi i Shkalleumls seuml Shpueshmeumlriseuml (DRI)
peumlrcaktohen nga teuml dheumlnat e peumlrfuara nga dy
teste laboratorike nga testi i Vlereumls seuml
Brishteumlsiseuml (11987820) dhe testi i Vlereumls J teuml
Sieversit (SJ)
Vlera DRItrade mund teuml peumlrshkruhet si S20 e
shkeumlmbinjeve e peumlrcaktuar si afteumlsia peumlr tu
shkateumlrruar nga impakte teuml peumlrseumlritur e
korigjuar peumlr forteumlsineuml e sipeumlrfaqes e
peumlrcaktuar nga SJ
Indeksi i Konsumimit teuml Koroneumls trade (BWI)
i cili peumlrdoret peumlr teuml peumlrllogaritur shkalleumln e
konsumimit teuml koronave teuml shpimit
peumlrcaktohet mbi bazeumln e DRItrade dhe vlereumls seuml
abrazionit AVS e peumlrftuar nga testi abrazionit
teuml materialit
Indeksi i Jeteumlgjateumlsiseuml seuml Prereumlsit (CLI) jep
mundeumlsineuml peumlr teuml peumlrllogaritur jeteumlgjateumlsineuml e
prereumlsit neuml lidhje me geumlrmimin e shkeumlmbit
neumlpeumlrmjet makineriseuml TBM Vlera CLI
peumlrcaktohet mbi bazeumln e Vlereumls seuml Siever-sit
dhe Vlereumls seuml Abrazionit (AVS)
Tre testet qeuml janeuml kryer peumlr teuml peumlrftuar
parametrat e caktuar peumlr llogaritjen e
Indekseve teuml sipeumlrpeumlrmendur janeuml testi i
vlereumls seuml brishteumlsise testi i Vlereumls J teuml
Sieversit dhe testi i vlereumls seuml Abrazionit
(2)(3)
Testet e Shpueshmeumlriseuml
Testi i Vlereumls seuml brishteumlsiseuml
Testi fillestar i brishteumlsiseuml eumlshteuml krijuar neuml
1943 por qeuml atehereuml ka patur njeuml seumlreuml
modifikimesh ndeumlrkaq modifikimi i fundit
eumlshteuml ai i beumlreuml neuml 1950 Simbolikisht vlera e
brishteumlsiseuml sheumlnohet S20 dhe kjo vlereuml
peumlrfaqeson njeuml matje teuml brishteumlsiseuml seuml
shkeumlmbit apo teuml afteumlsiseuml seuml tij peumlr tu theumlrmuar
neumlpeumlrmjeteuml goditjeve teuml peumlrseumlritura
49
Figura 1 Testi i Vlereumls seuml Brishteumlsiseuml (2)
Vlera S20 peumlrkufizohet si peumlrqindja e njeuml
fraksioni teuml situr meuml pareuml qeuml kalon njeuml siteuml meuml
teuml imet pas 20 goditjeve Testi S20 performohet me tre ekstrakte teuml marra nga njeuml
kampion peumlrfaqeumlsues i homogjenizuar i
materialit shkeumlmbor teuml theumlrmuar dhe teuml situr
Pra S20 eumlshteuml vlereuml mesatare e 3 testeve
paralele (2)(3) Teteuml kampione janeuml
peumlrzgjedhur si peumlrfaqeumlsues teuml blloqeve neuml
masiv shkeumlmbor dhe janeuml testuar neuml laborator
peumlr peumlrcaktimin e vlereumls seuml brishteumlsiseuml
Testi i Vlereumls seuml Siever-sit
Testi i Sieversit sheumlrben peumlr teuml peumlrcaktuar
forteumlsineuml e sipeumlrfaqes seuml shkeumlmbit Ky test
bazohet neuml parimin e shpimit neuml miniature
eumlshteuml zhvilluar peumlr hereuml teuml pareuml neuml vitin 1950
nga Sieversi
Tabela 1 Rezultatet e testit teuml brishteumlsiseuml bazuar neuml klasifikimin e rezultateve teuml testeve teuml regjistruara neuml
databazeumln e laboratorit neuml sajeuml teuml karakteristikave teuml kampionit teuml derguar ka qeumlneuml e pamundur teuml
peumlrgatitet specimeni peumlr testim
Numri i Kampionit
i vene ne
laborator
12
Grupi 1
13
Grupi 1
57
Grupi 5
60
Grupi 5
61
Grupi 5
62
Grupi 5
63
Grupi 5 Kampioni Nr 8
Emri I kampionit i
vene ne terren Shemsit-1 Shemsit-2 DO2-1 DO2-5 DO2-8 DO2-9 DO2-12 M-HR-2 1024 - 110
Vlera e Brishtesise
(S20) []
575 775 525 453 546 631 566
Interpretimi E larte Ekstremisht e larte E larte Mesatare E larte Shume e Larte E larte
50
Vlera e peumlrftuar nga testi i Siversit simbolishk
sheumlnohet SJ dhe paraqet njeuml matje teuml forteumlsiseuml
seuml sipeumlrfaqes seuml shkeumlmbit apo reumlzistenceumls seuml
tij neuml dheumlmbeumlzim SJ llogaritet si vlera
mesatare e thelleumlsive teuml matura neuml 110mm teuml
vrimave teuml shpuara neuml sipeumlrfaqen e
parapeumlrgatitur teuml kampionit pas 200 cikleve
teuml koroneumls shpuese e cila ka njeuml diameter
85mm Neuml sipeumlrfaqen e kampionit shpohen 4
deri neuml 8 vrima teuml vogla neuml vareumlsi teuml tekstureumls
seuml shkeumlmbit
Sipeumlrfaqet e kampioneumlve duhet teuml priten
pingul me foliacionin e shkeumlmbit Si
rrjedhojeuml SJ matet paralel me foliacionin
Shkeumlmbinjteuml teuml cileumlt kaneuml njeuml peteumlzim shumeuml
teuml zhvilluar neuml shumiceumln e rasteve paraqesin
njeuml teksture ku dallohen qarteuml breza
mineralesh qeuml kaneuml forteumlsi teuml ndryshme ccedilka
do teuml rezultonte neuml njeuml variacion teuml thelleumlsiseuml
seuml penetrimit teuml koroneumls Prandaj gjateuml
kryerjes seuml testit duhet teuml beumlhet njeuml inspektim
viziv dhe duhet teuml synohet qeuml shpimet teuml
beumlhen neuml brezat e forteuml ose teuml buteuml dhe jo neuml
kontaktet e shtresave
Teteuml kampione janeuml peumlrzgjedhur si
peumlrfaqeumlsues teuml blloqeve neuml masiv shkeumlmbor
dhe janeuml testuar neuml laborator peumlr peumlrcaktimin
e vlereumls seuml Sieversit
Figura 2 Testi i shpimit neuml miniatureuml peumlr
peumlrcaktimin e vlereumls seuml Sieversit (2)
Testi i Vlereumls seuml Abrazionit teuml Prereumlses seuml
Celikut
Testi i vlereumls seuml Abrazionit teuml Prereumlses seuml
Celikut AVS eumlshteuml i lidhur ngushteuml me veteuml
testin e vlereumls seuml Abrazionit AV i cili eumlshteuml
zhvilluar relativisht voneuml rreth fillimit teuml
viteve 1960 neuml departamentin e gjeumlologjiseuml
NTH peumlr teuml matur afteumlsineuml abrazive teuml
pluhurit teuml shkeumlmbit teuml theumlrrmuar peumlr teuml
konsumuar karbitin e tungsenit Abraziviteti
i njeuml shkeumlmbi varet kryesisht nga peumlrbeumlrja
mineralogjike e tij si dhe nga meumlnyra e
ccedilimentimit teuml kokrrizave minerale
Figura 3 Pajisja e testimit dhe njeuml kampion
peumlrfaqeumlsues i testuar peumlr teuml peumlrftuar vlereumln
e Sieversit
Testi AVS bazohet neuml teuml njeumljteumln metodeuml dhe
teuml njeumljteumln pajisje laboratorike por ndeumlr teuml
tjera peumlrdor njeuml copeumlz ccedileliku testuese teuml marreuml
nga presa e njeuml makinerie TBM pra ky test
ndryshe nga i pari mat afteumlsineuml abrasive teuml
shkeumlmbit peumlr teuml konsumuar ccedilelikun e
prereumlses Pluhuri abraziv qeuml peumlrdoret peumlr teuml
dy testet peumlrgatitet nga fragmentet shkeumlmbore
peumlrfaqeumlsuese dhe teuml homogjenizuara teuml
mbetura nga testi i vlereumls seuml brishteumlsiseuml
51
Tabela 2 Rezultatet e testit te shpimit neuml miniature teuml Sieversit bazuar neuml klasifikimin e rezultateve teuml testeve teuml
regjistruara neuml databazeumln e laboratorit neuml sajeuml teuml karakteristikave teuml kampionit teuml derguar ka qeumlneuml e
pamundur teuml peumlrgatitet specimeni peumlr testim
Testi i vlereumls seuml abrazionit peumlrkufizohet si
humbja neuml pesheuml neuml miligram e copeumlzeumls qeuml
testohet pas njeuml intervali prej 5 minutash
testimi ndeumlrsa testi i vlereumls se Abrazionit teuml
Prereumlses seuml Celikut peumlrkufizohet si humbja neuml
pesheuml neuml miligram e copeumlzeumls qeuml testohet pas
njeuml intervali prej 1 minuteuml testimi
Peumlrgjitheumlsisht teuml dy testet duhet teuml kryhen neuml
2-4 copeumlza testimi Eksperienca ka treguar se
ndryshimet e vlerave neuml testet paralele janeuml
shumeuml teuml vogla dhe neumlse testi kryhet neuml
meumlnyreuml teuml sakteuml diferencat nuk janeuml meuml
shumeuml se 5 njeumlsi (miligram) Vlera e
raportuar e testeve eumlshteuml gjithmoneuml vlera
mesatare e dy- tre testeve paralele (2)
Teteuml kampione janeuml perzgjedhur si
peumlrfaqeumlsues teuml blloqeve neuml masiv shkeumlmbor
dhe janeuml testuar neuml laborator peumlr peumlrcaktimin
e vlereumls seuml Abrazionit
Peumlrllogaritja e Indekseve teuml
Shpueshmeumlriseuml
Parashikimi i performanceumls dhe vlereumlsimi i
kostove teuml modeleve peumlr metoda teuml ndryshme
geumlrmimi beumlhet neumlpeumlrmjet korelimit teuml testeve
teuml tilla laboratorike dhe indekseve peumlrkateumls si
dhe teuml dheumlnave gjeologjike in situ Tre
indekset teuml cilat peumlrcaktohen nga rezultatet e
testeve teuml sipeumlrpeumlrmendura janeuml Indeksi i
Shkalleumls seuml Shpueshmeumlriseuml (DRI) Indeksi i
Konsumimit teuml Koroneumls trade (BWI) dhe
Indeksi i Jeteumlgjateumlsiseuml seuml Prereumlsit (CLI)
Figura 4 Testi i Vlereumls seuml Abrazionit (AV) dhe Testi
i Vlereumls seuml Abrazionit teuml Preseumls
seuml Ccedilelikut (AVS) (2)
Numri i Kampionit i
vene ne laborator
12
Grupi 1
13
Grupi 1
57
Grupi 5
60
Grupi 5
Emri I kampionit i
vene ne terren Shemsit-1 Shemsit-2 DO2-1 DO2-5
Vlera e Sieversit
(SJ) [110 mm]
717 954 974
Interpretimi Shume e larte Ekstremisht e larte Ekstremisht e larte
Numri i Kampionit i
vene ne laborator
61
Grupi 5
62
Grupi 5
63
Grupi 5 Kampioni Nr 8
Emri I kampionit i
vene ne terren DO2-8 DO2-9 DO2-12 M-HR-2 1024 - 110
Vlera e Sieversit
(SJ) [110 mm]
998 863 834 795
Interpretimi Ekstremisht e larte Ekstremisht e larte Shume e larte Shume e larte
52
Tabela 3 Rezultatet e testit teuml Vlereumls seuml abrazionit teuml preseumls seuml ccedilelikut
Indeksi i Shkalleumls seuml Shpueshmeumlriseuml DRI
Indeksi i shkalleumls seuml shpueshmeumlriseuml DRI
llogaritet mbi bazeumln e vlereumls seuml brishteumlsiseuml teuml
peumlrftuar nga test i brishteumlsiseuml dhe vlereumls seuml
Sieversit teuml peumlrftuar nga test i shpimit neuml
miniatureuml Ky indeks mund teuml peumlrkufizohet
si vlera e brishteumlsiseuml seuml shkeumlmbit e korrigjuar
peumlr forteumlsineuml e sipeumlrfaqeumls seuml tij
Figura 5 Diagrama peumlr vlereumlsimin e Indeksit teuml Shkalleumls seuml Shpueshmeumlriseuml DRI (4)
Tabela 4 Rezultatet e llogaritura peumlr Indeksitet e shkalleumls seuml shpueshmeumlriseuml DRI
53
Indeksi i konsumimit teuml Koroneumls BWI
Indeksi i konsumimit teuml koroneumls peumlrcaktohet
duke u bazuar mbi vlereumln e Indeksit teuml
Shkalleumls seuml Shpueshmeumlriseuml seuml shkeumlmbit dhe
vlereumls seuml abrazionit teuml peumlrftuar nga test i
Vlereumls seuml Abrazionit AV Ky indeks eumlshteuml i
nevojsheumlm peumlr parashikimin e jeteumlgjateumlsiseuml seuml
koronave shpuese Ai shprehet si jeteumlgjeteumlsia
e koronave peumlr meter shpim apo veumlllim
shpimi sipas diagramit
Figura 6 Diagrama peumlr vlereumlsimin e Indeksit teuml
Konsumimit teuml Koroneumls BWI
Indeksi i Jeteumlgjateumlsiseuml seuml Prereumlsit CLI
Indeksi i jeteumlgjateumlsiseuml seuml Preresit peumlrllogaritet
neuml bazeuml teuml vlerave teuml peumlrftuara nga test i
Vlereumls seuml Siever-sit dhe testi i Vlereumls seuml
Abrazionit teuml prereumlses prej celiku pra nga
vlerat SJ dhe AVS
Ky indeks shpreh jeteumlgjateumlsineuml e disqeve
prereumlse prej ccedileliku teuml makinerive shpuese
TBM peumlr oreuml shpimi dhe llogaritet sipas
ekuacionit
CLI = 1384x (SJ
AVS)03847
PERFUNDIME DHE REKOMANDIME
Eumlshteuml arritur neuml peumlrfundimin se testet e
shpueshmeumlriseuml seuml shkeumlmbit japin rezultate teuml
keumlnaqshme peumlr blloqet por jo peumlr matriksin
Shpesh hereuml me material peumlrfaqeumlsues teuml
matriksit nuk eumlshteuml arritur teuml kryhen testet e
shpueshmeumlriseuml Neuml zoneumln e studiuar vihet re
njeuml diapason i gjeumlreuml i vlerave teuml indekseve teuml
shpueshmeriseuml Vlerat e indekseve teuml shkalleumls
seuml shpueshmeumlriseuml seuml blloqeve neuml masivin
shkeumlmbor ashtu si dhe ato teuml indeksit teuml
jeteumlgjateumlsiseuml seuml preresit variojneuml nga teuml larta
neuml jashteumlzakonisht shumeuml teuml larta Keumlto vlera
duhen analizuar bashkarisht me parametra teuml
tjereuml karakterizues teuml matriksit dhe duhen
gjykuar peumlr masivin shkeumlmboreuml neuml teumlreumlsi neuml
meumlnyreuml qeuml teuml parashikohet shpueshmeumlria e
masivit Gjitheumlsesi vlera teuml larta teuml keumltyre
indekseve deumlshmojneuml pranineuml e blloqeve
shumeuml kompetent ccedilka mund teuml shkaktojeuml
probleme neuml kontrast me matriksin i cili pritet
teuml jeteuml shumeuml meuml pak kompetent
Tabela 5 Rezultatet e llogaritura peumlr Indeksiteve teuml Jetegjateumlsiseuml seuml Prereumlsit CLI
54
LITERATURA
1 Amund Bruland Hard Rock Tunnel
Boring Drillability Test Methods
(1998)
2 Filip Dahl AmundBruland Drevland
Jakobsen Bjoslashrn Nilsen EivindGroslashv
Classifications of properties influencing
the drillability of rocks based on the
NTNUSINTEF test method Tunnelling
and Underground Space Technology 28
(2012)
3 Olgay Yarali and Eren Soyer The effect
of mechanical rock properties and
brittleness on drillability Scientific
Research and Essays Vol 6(5) pp
1077-1088 4 March (2011)
4 U Shafique and M Z Abu Bakar
Evaluation of Relationships between
Drilling Rate Index and Physical and
Strength Properties of Selected Rock
Units of Pakistan The Nucleus 52 No
2 wwwthenucleuspakorgpk (2015)
5 Wail Asim Mohammad Hussain M
Hanim Osman A Latif Saleh Izni
Shahrizal Ibrahim The Application of
Drillability Properties in Measuring the
Strength of Hardened Concrete
International Journal of Applied
Engineering Research ISSN 0973-4562
Volume 9 Number 11 (2014)
55
VLEREumlSIMI I KUFIRIT TE SIPEumlRM TEuml INTERVALIT TEuml BESIMIT
ME METODEumlN MONTE CARLO
Olsi BARKO1 Idlir LAMI1 Erion BUKACcedilI1
1Universiteti Politeknik i Tiraneumls Fakulteti i Inxhinieriseuml seuml Ndeumlrtimit Tiraneuml - Shqipeumlri
ABSTRAKTI
Peumlrcaktimi i prurjeve maksimale me peumlriudheuml peumlrseumlritje teuml ndryshme eumlshteuml njeuml nga fazat e reumlndeumlsishme
gjateuml projektimit teuml veprave hidroteknike Metoda meuml e mireuml e peumlrcaktimit teuml tyre eumlshteuml kur
shfryteumlzohet njeuml seri e matur e prurjeve maksimale vjetore e cila preferohet qeuml teuml jeteuml sa meuml gjateuml me
qeumlllim qeuml interpolimi probabilitar peumlr peumlriudha peumlrseumlritje teuml meumldha teuml jeteuml sa meuml i besuesheumlm dhe
gabimi sa meuml i vogel Mqns pasiguria e vlereumlsimit nuk mund teuml shmanget peumlr shkak teuml faktoreve teuml
ndryshem ateumlhereuml me metodeumln e gabimit standard merret njeuml interval besimi i cili peumlrcakton intervalin
ku vlera e prurjes me njeuml periudheuml peumlrseumlritje teuml caktuar do teuml ndodhet mesatarisht neuml 95 teuml rasteve
Njeuml metodeuml tjeteumlr e trajtimit teuml pasiguriseuml gjateuml interpolimit dhe peumlrcaktimit teuml prurjes maksimale me
metodeumln qeuml sapo foleumlm eumlshteuml duke mos pranuar shpeumlrndarjen e variablit normale por teuml gjendet
shpeumlrndarja e variablit duke gjeneruar seri sintetike peumlrcaktuar njeuml vlereuml teuml variablit peumlr cdo seri dhe
meuml pas me aneuml teuml kurbeumls kumulative teuml shpeumlrndarjes seuml keumltij variabli teuml gjenden kufinjteuml ku 95 e
vlerave do teuml jeneuml brenda keumltyre kufinjve
Vlereumlsimi i prurjeve maksimale duke peumlrdorur simulimin Monte Carlo eumlshteuml zbatuar peumlr rastin
studimor teuml lumit teuml Shkumbinit neuml vendmatjen Rrogozhineuml Neuml peumlrfundimet e paraqitura neuml keumlteuml
artikull do teuml krahasohen rezultatet neuml vlereumlsimin e prurjeve maksimale me metodeumln e gabimit
standard me metodeumln Monte Carlo
FJALEumlT KYCcedilE
Purja maksimale metoda stokastike seri sintetike metoda Monte Carlo
56
1 HYRJE
Vlereumlsimi i prurjeve maksimale me metodeumln e
prurjeve maksimale vjetore eumlshteuml metoda meuml e
mireuml e vlereumlsimit teuml tyre mqns kjo metodeuml
bazohet neuml njeuml seri reale teuml matur neuml seksionin
e lumit ku keumlrkohen keumlto prurje maksimale [1]
Pasiguria neuml vlereumlsimin e prurjeve me keteuml
metodeuml eumlshteuml e pashmangshme pavaresisht
seriseuml seuml matur neuml teumlrren sepse ekzistojneuml
gabime neuml matje apo gabime teuml tjera peumlr teuml cilat
nuk kemi informacion por qeuml ndodhen Brenda
informacionit qeuml peumlrmban seria e matur
Meumlnyra me e thjeshteuml e vlereumlsimit teuml keumlsaj
pasigurie eumlshteuml me aneumln e gabimit standard
sipas teuml cilit intervali me 95 siguri ku ndodhet
vlera e verteteuml eumlshteuml plusmn196SE ku me SE
neumlnkuptohet gabimi standard Njeuml metodeuml
tjeteumlr e vlereumlsimit teuml pasigurise eumlshteuml metoda
Monte Carlo Kjo metodeuml eumlshteuml e aplikueshme
neuml rastet kur seria e matur ploteumlson dy kushte
ateuml teuml pavaresiseuml seuml vlerave dhe ateuml teuml
stacionaritetit Neumlse seria e matur ploteumlson keumlto
kushte ateumlhereuml vlerat e keumlsaj serie janeuml ngjarje
stokastike teuml pakorreluara e cilat kaneuml
probabilitet ndodhje ccedilfaredo (random) nga zero
neuml njeuml ku shpeumlrndarja e densitetit teuml
probabilitetit i bindet njeuml ligji teuml caktuar Neumlse
do teuml beumlnim matje neuml vazhdim dhe nga veumlzhgimi
teuml formonim njeuml seri tjeteumlr po me teuml njeumljteumln
gjateumlsi do kishim njeuml seri me teuml tjera vlera por
me shpeumlrndarje probabiliteti teuml njeumljteuml me serineuml
e matur neuml fillim Pra duke u bazuar neuml keteuml
llogjike mund teuml gjenerojmeuml pafund seri
sintetike ku vlerat e seriseuml do teuml jeneuml teuml
ndryshme nga seria e matur por shpeumlrndarja do
teuml jeteuml e njeumljta Keteuml na e beumln teuml mundur metoda
Monte Carlo Pasi gjenerojmeuml njeuml seri sintetike
ku inputet janeuml parametrat e seriseuml seuml matur
dhe probabiteti random i vlerave teuml saj bazuar
neuml lakoren e probabilitetit kumulativ (cdf) jemi
neuml gjendje teuml peumlrcaktojme prurjen me peumlriudhe
peumlrseritje teuml caktuar QT ose probabilitet me
mosndodhje teuml caktuar Pra peumlr cdo seri teuml
gjeneruar ne kemi njeuml vlere teuml QT Neumlse
gjenerojmeuml 10000 seri teuml tilla ne marrim 10000
vlera teuml QT qeuml do perbeumlnte neuml vetveteuml njeuml seri
me njeuml shpeumlrndarje probabilitare teuml caktuar Kjo
shpeumlrndarje mund teuml peumlrcaktohet me aneuml teuml
softeve teuml ndryshme dhe me pas me aneuml teuml
invers funksionit peumlrcaktojme kufirin e sipeumlrm teuml
intervalit teuml besimit me 95 siguri Qeumlllimi
kryesor i ketij punimi eumlshteuml pikerisht teuml
krahasojme metodeumln e gabimit standard gjateuml
vlereumlsimit teuml kufirit teuml sipeumlrm teuml intervalit teuml
besimit me metodeumln Monte Carlo
2 METODAT E STUDIMIT
21 Kufiri i sipeumlrm i intervalit teuml besimit
me metodeumln e gabimit standard dhe
pasiguria neuml vlereumlsimin e prurjes
sipas keumlsaj metode [2]
Analiza statistikore e ccedildo ndryshoreje
hidrologjike ku peumlrfshihet edhe prurja eumlshteuml e
bazuar neuml serineuml e teuml dheumlnave teuml veumlzhguara
Keumlto kampioneuml teuml dheumlnash janeuml deri diku teuml
kufizuara neuml madheumlsi nga pikeumlpamja
statistikore Parametrat e shpeumlrndarjes seuml
probabiliteumlve teuml vlereumlsuara nga teuml dheumlnat e
seriseuml seuml veumlzhguar teuml prurjeve neuml njeuml vend teuml
caktuar mund teuml mos jeneuml parametrat e
veumlrteumlteuml teuml shpeumlrndarjes seuml popullsiseuml seuml
prurjeve neuml ateuml vend Prandaj gjithmoneuml
shtrohet pyetja se sa pasiguri ekziston neuml
vlereumlsimin e prurjeve qeuml peumlrcaktohen nga
analiza statistikore
Njeuml maseuml e peumlrdorur zakonisht peumlr pasigurineuml
gjateuml vlereumlsimit kuantil 119909119901 (prurje me
probabilitet teuml teumljkalimit teuml barabarteuml me p)
eumlshteuml gabimi i saj standard SE [119909119901] e cila eumlshteuml
e barabarteuml me rreumlnjeumln katrore e varianceumls seuml
vlereumlsimit kuantil var [119909119901]
Intervalet e besimit peumlr vlereumlsimet quantile xp
janeuml ndeumlrtuar duke peumlrdorur gabimin standard
SE [119909119901] Neuml peumlrgjitheumlsi kur seria eumlshteuml shume e
gjateuml vlereumlsimi kuantil 119909119901 ka shpeumlrndarje
normale Kufiri i poshteumlm dhe i sipeumlrm i
intervalit teuml besimit 100 minus (1 minus 120572) peumlr 119909119901 janeuml
llogaritur nga
57
- Kufiri i sipeumlrm
119909119901119880 = 119909119901 + 1199111minus1205722 ∙ 119878119864[119909119901]
(1)
- Kufiri i poshteumlm
119909119901119880 = 119909119901 minus 1199111minus1205722 ∙ 119878119864[119909119901]
(2)
Ku 1199111minus1205722 = minus1199111205722 eumlshteuml ndryshorja (variabli) e
standardizuar e shpeumlrndareuml normalisht peumlr
nivele korrespondues teuml njeuml intervali besimi
1 minus 120572
- Shpeumlrndarja Normale Gabimi standard i njeuml vlereumlsim kuantil eumlshteuml
119878119864[119909119901] =119878119909
radic119899radic1 +
1
21199111199012 (3)
ku 119911119901 eumlshteuml ndryshorja (variabli) e
standardizuar e shpeumlrndareuml normalisht qeuml
korrespondon me probabilitetin e mos
teumljkalimit p 119904119909 eumlshteuml devijimi standard i
variablit normal 119883 i teuml dheumlnave teuml veumlzhguara
dhe 119899 eumlshteuml gjateumlsia e seriseuml seuml veumlzhguar
Figura 1 Grafik tregues i intervalit teuml
besimit (E-Learning Platform for Inteumlgrateumld Flood
Management (IFM) Uncertainty in estimating floods
by frequency analysis Hamburg University of
Teumlchnology [2])
- Shpeumlrndarja Log-normale
Peumlr njeuml variabeumll 119883 me shpeumlrndarje log-
normale variabli Y = ln X (ose Y = log
X) ka njeuml shpeumlrndarje normale Si rezultat peumlr
shpeumlrndarje normale gabimi standard i njeuml
vlereumlsim kuantil normal 119910119901 eumlshteuml
119878119864[119910119901] =119878119910
radic119899radic1 +
1
21199111199012 (4)
Ku 119904119910 eumlshteuml devijimi standard i teuml dheumlnave teuml
logaritmuara dhe kufinjteuml e intervalit teuml besimit
neuml keteuml rast janeuml
119910119901 plusmn 1199111minus1205722 ∙ 119878119864[119910119901] (5)
Nga kjo nxjerrim kufinjteuml e intervalit teuml besimit
neuml menyre teuml peumlrafert peumlr variablin origjinal
119883 = 119890119884 qeuml janeuml
119890119910119901plusmn1199111minus1205722∙119878119864[119910119901] (6)
Ndersa neuml baze logaritmike 10 kufinjteuml e
intervalit teuml besimit peumlr variablin origjinal 119883 =
10119884 janeuml
10119910119901plusmn1199111minus1205722∙119878119864[119910119901] (7)
Ekzistojneuml gjithashtu formula peumlr peumlrcaktimin e
ketyre kufinjve edhe peumlr shpeumlrndarje teuml tjera si
Pearson 3 Log-Pearson 3 dhe Gumbel Nuk po
zgjateumlmi teumlk keumlto formula sepse neuml do
peumlrdorim shpeumlrndarjen Lognormale peumlr
vlereumlsimin variablave teuml seriseuml toneuml teuml vezhguar
si shpeumlrndarja meuml e mireumlteorike
22 Kufiri i sipeumlrm i intervalit teuml besimit
me metodeumln Monte Carlo Pasi kemi llogaritur njeuml vlereuml prurje qeuml i
korrespondon njeuml peumlriudhe teuml caktuar peumlrseritje hapi
tjeteumlr eumlshteuml teuml marrim neuml konsiderateuml pasigurineuml
Keumlto pasiguri vijneuml nga burime teuml ndryshme siccedil
mund teuml jeteuml
bull Ndryshueshmeumlri teuml vlerave teuml seriseuml peumlr shkak teuml
gjateumlsiseuml seuml kufizuar teuml saj
bull Gabime neuml lidhje me matjen veumlzhgimin vizuale
apo inteumlrpolimin
bull Zgjedhja e shpeumlrndarjes si njeuml peumlrfaqeumlsuese e
shpeumlrndarjes veumlrteumlteuml afatgjateuml teuml panjohur
bull Ndryshueshmeumlria e algoritmeve (zgjedhja e
pragut metodeumls seuml peumlrshtatjes etj)
bull Ndryshimet klimatologjike
58
Tabela 1 Shkaku i pasigurise sipas Liu and Frigaard
2001 [3]
Pasiguriteuml qeuml mund teuml merren neuml konsiderateuml
dhe teuml zvogelohen nga simulimi numerik janeuml
ato teuml shkaktuara prej matjes gabim
inteumlrpolimi dhe ato peumlr shkak teuml
ndryshueshmeumlriseuml seuml vlerave teuml seriseuml peumlr shkak
teuml gjateumlsiseuml seuml kufizuar teuml saj [Liu dhe Frigaard
Janar 2001 f 55]
Metoda e simulimi numerik qeuml eumlshteuml aplikuar keumltu
eumlshteuml Simulimi Monte Carlo me procedureumln e
meumlposhtme sipas Liu dhe Frigaard [Janar 2001] Njeuml
grup numrash teuml rastit neuml intervalin [0-1] llogariteumln
ose gjeneumlrohen madheumlsia e keumltij grup eumlshteuml i
barabarteuml me gjateumlsineuml e seriseuml neuml teuml cileumln eumlshteuml
llogaritur vlera e prurjes se projektimit Me
parametrat e llogaritura meuml pareuml teuml funksionit teuml
shpeumlrndarjes (Lognormal micro 120590) llogariteumlt funksion
invers i shpeumlrndarjes probabiliteti i akumuluar i seuml
cileumls janeuml vlerat e gjeneruara rastit
Figura 2 Grafik tregues i peumlrdorimit teuml
invers funksionit
Nga keumlto llogaritje krijohet njeuml seri e re e vlerave teuml
projektimit qeuml janeuml teuml shpeumlrndareuml sipas funksionit teuml
caktuar Meuml pas keumltij grupi i peumlrshtateumlt shpeumlrndarja
meuml i mire teorike duke llogaritur peumlrseumlri parametrat e
rinj (120572 120573 120574) neumlse eumlshteuml shpeumlrndarja Log-Pearson 3
Neuml fund me keumlteuml funksion teuml ri teuml shpeumlrndarjes
llogaritet vlera prurjes me periudheuml peumlrseritje teuml
caktuar Keumlto hapa peumlrseumlriteumln derisa teuml peumlrfitohet njeuml
gjateumlsi e peumlrshtatshme e keumltij grupi kjo do teuml thoteuml
psh 10000 ose 15000 vlera [2]
Vlera e variablit me peumlriudhe peumlrseritje teuml caktuar
zakonisht ndjek njeuml shpeumlrndarje normale [Liu dhe
Frigaard janar 2001p 56] por peumlr rastin e prurjeve
maksimale kjo mund teuml ndryshoje dhe mund teuml keteuml
njeuml shpeumlrndarje Gumbel Logpearson 3
Pearson 5 (3P) Johnson SU GenGamma (4P) etj
Meuml poshteuml paraqitet rasti kur histograma peumlrputhet
meuml mireuml me shpeumlrndarjen Johnson SU sesa me
shpeumlrndarjen Normale
Me keumlteuml metodeuml pasiguria qeuml lind peumlr shkak teuml
numrit teuml kufizuar teuml vlerave teuml seriseuml zvogelohet
mjaft mireumlKjo do teuml shihet meuml mire gjateuml njeuml
aplikimi qeuml kemi beumlreuml peumlr njeuml rast konkret
Aplikimi i keumlsaj metodeuml pra gjenerimi i serive
sintetike me metodeumln Monte Carlo keumlrkon qeuml seria e
veumlzhguar teuml ploteumlsojeuml dy kushte ateuml teuml pavaresiseuml seuml
vlerave kundrejt njeumlra-tjetreumls dhe ateuml teuml
stacionaritetit Keumlto kushte peumlrgjitheumlsisht ploteumlsohen
peumlr seriteuml e prurjeve maksimale vjetore sepse
fenomenet qeuml i shkaktojneuml ato pra shirat janeuml teuml
distancuar neuml koheuml dhe nuk kaneuml korrelacion me
njeumlra tjetreumln Edhe kushti i stacionaritetit peumlr keumlto
seri ploteumlsohet keumlshtu qeuml kemi teuml drejteumln e gjenerimit
teuml serive sintetike ku variablat kaneuml njeuml shpeumlrndarje
si seria e matur dhe probabiliteti i ndodhjes eumlshteuml njeuml
numer rasti (random)
Figura 3 Grafiku i shpeumlrndarjes meuml teuml mire
bull Ndryshueshmeumlri teuml vlerave teuml seriseuml peumlr shkak teuml
gjateumlsiseuml seuml kufizuar teuml saj
bull Gabime neuml lidhje me matjen veumlzhgimin vizuale
apo inteumlrpolimin
bull Zgjedhja e shpeumlrndarjes si njeuml peumlrfaqeumlsuese e
shpeumlrndarjes veumlrteumlteuml afatgjateuml teuml panjohur
bull Ndryshueshmeumlria e algoritmeve (zgjedhja e
pragut metodeumls seuml peumlrshtatjes etj)
bull Ndryshimet klimatologjike
Probability Density Function
Histogram Johnson SU Normal
x
24002200200018001600
f(x)
01
009
008
007
006
005
004
003
002
001
0
59
Vlera e prurjes seuml projektimit me kufi teuml sipeumlrm teuml
intervalit teuml besueshmeumlriseuml (psh 90) mund teuml merret
duke llogaritur invers funksionin e shpeumlrndarjes me
mesatare dhe devijimi standard teuml seriseuml se gjeneruar
nga Simulimin Carlo Monteuml gjithmoneuml neumlse
shpeumlrndarja meuml e mireuml del ajo normale neuml teuml kundert
me parametrat e shpeumlrndarjes meuml teuml mire
Figura 4 Peumlrcaktimi i kufirit teuml sipeumlrm me
aneumln e invers funksionit
3 REZULTATET PEumlR NJEuml RAST
STUDIMI
Neuml vazhdim po paraqesim neuml meumlnyre meuml teuml
qarteuml ndryshimin midis keumltyre dy metodave
duke e aplikuar konkretisht peumlr njeuml seri teuml matur
neuml lumin Shkumbin neuml vendmatjen Rrogozhineuml
Seria e matur ka informacion peumlr 43 viteuml teuml
njeumlpasnjeumlshme nga viti 1949 deri neuml vitin 1991
ku peumlrfshihen edhe vitet qeuml kaneuml shkaktuar
peumlrmbytje neuml ulteumlsiren e keumltij lumi
Nr Viti Prurja
Nr Viti Prurja
[m3s] [m3s]
1 49 320
23 71 1820
2 1950 489
24 72 468
3 51 700
25 73 476
4 52 1200
26 74 1480
5 53 909
27 75 430
6 54 287
28 76 987
7 55 668
29 77 604
8 56 897
30 78 1090
9 57 362
31 79 536
10 58 700
32 1980 897
11 59 645
33 81 1030
12 1960 684
34 82 831
13 61 780
35 83 520
14 62 1630
36 84 624
15 63 1160
37 85 1080
16 64 850
38 86 970
17 65 731
39 87 942
18 66 836
40 88 720
19 67 756
41 89 570
20 68 582
42 1990 431
21 69 752
43 91 590
22 1970 561
Tabela 2 Seria e matur
Arshiva e Institutit Hidrometereologjik [4]
Fillimisht po peumlrcaktojme kufirin e sipeumlrm teuml
intervalit teuml besueshmerise sipas metodeumls se
pareuml dhe meuml pas me metodeumln Monte Carlo
31 Metoda e Gabimit Standard
Neuml metodeumln e pareuml peumlr teuml peumlrcaktuar
shpeumlrndarjen probabilitare qeuml i peumlrshtateumlt meuml
mire seriseuml soneuml peumlrdoreumlm software-in EasyFit i
cili neuml arkiven e tij peumlrmban njeuml numer teuml madh
shpeumlrndarjesh teorike Ky software llogarit
probabilitetin empirik dhe me aneumln e testeve
Kolmogorov-Smirnov Anderson-Darling dhe χ -
Katror dhe beumln vlereumlsimin e peumlrputhjes midis
shpeumlrndarjes seuml probabiliteteumlve teorike dhe
empirike teuml seriseuml seuml matur
Cumulative Distribution Function
Sample Johnson SU
x
24002200200018001600
F(x
)
1
09
08
07
06
05
04
03
02
01
0
= 1 8
= 0
60
Nga vlereumlsimi i testeve kemi reumlnditjen e
meumlpshtme
Veumlmeuml re qeuml Kolmogorov-Smirnov vlereumlson si
shpeumlrndarjen meuml teuml mireuml Pearson 6 (4P)
Anderson-Darling vleumlreson Gen Logostic ndersa
χ2 vlereumlson shpeumlrndarjen Lognormal
Tabela 3 Vlereumlsimi i shpeumlrndarjes meuml teuml mire
Nisur nga ky vleresim zgjodhem si shpeumlrndarje
meuml peumlrfaqeumlsuese shpeumlrndarjen Lognormal teuml
testit χ2 mqns peumlrcaktimi i parametrave teuml seriseuml
eumlshteuml meuml i lehteuml Kjo do na duhet neuml vazhdim
gjateuml gjeneumlrimit teuml serive
Figura 5 Shpeumlrndarjet meuml teuml mira sipas
EasyFit
Gjithshtu u bindem peumlr teuml zgjedhur
shpeumlrndarjen lognormale pasi edhe Pearson
6(4P) e Kolmogorov-Smirnov eumlshteuml shumeuml e
ngjashme si edhe peumlr faktin qeuml neuml keteuml test
shpeumlrndarja Lognormale vlereumlsohet si e treta
meuml e mireuml
Peumlr teuml peumlrcaktuar neuml vazhdim prurjet maksimale
me periudhe peumlrseumlritje teuml ndryshme shfryteumlzuam
software-in Hyfran-Plus i cili thjeshton llogaritjet
dhe jep vlerat e prurjes si edhe kufinjteuml e
intervalit teuml besueshmerise peumlr shpeumlrndarje teuml
ndryshme Peumlr shpeumlrndarjen Lognormale kemi
keumlto vlera neuml forme grafike dhe tabelare
Figura 6 Prurja funksion i probabilitetit teuml mos
ndodhjes sipas shpeumlrndarjes Lognormale
SERIA E MATUR RROGOZHINEuml Number of
observations 43
Results of the fitting Lognormal
(Maximum Likelihood)
Parameteumlrs
mu 6579872
sigma 0407447
Quantiles
q = F(X) non-exceedance
probability
T = 1(1-q)
T q XT Standard
deviation
Confidence
inteumlrval (95)
10000 09999 3280 579 2360 3510
2000 09995 2750 438 2050 3010
1000 0999 2540 383 1920 2800
200 0995 2060 268 1610 2300
100 099 1860 224 1480 2090
50 098 1660 184 1340 1870
20 095 1410 135 1160 1590
10 09 1210 102 1020 1370
5 08 1020 736 874 1140
3 06667 859 558 752 967
2 05 720 448 638 813
14286 03 582 386 512 664
Probability Density Function
Histogram Lognormal Pearson 6 (4P)
x
15001000500
f(x)
016
014
012
01
008
006
004
002
0
Distribution
Kolmogorov Anderson Chi-Squared
Statistic Rank Statistic Rank Statistic Rank
1 Frechet (3P) 003828 6 008397 3 034749 9
2 Gen Extreme Value 003921 8 008886 5 034853 10
3 Gen Gamma (4P) 00444 11 013777 13 017205 6
4 Gen Logistic 00472 12 007771 1 014931 4
5 Gumbel Max 004311 10 011128 12 031036 8
6 Log-Gamma 00413 9 010638 11 038227 14
7 Log-Logistic (3P) 004787 13 008155 2 016217 5
8 Log-Pearson 3 003849 7 009717 10 006562 3
9 Logistic 011605 19 072767 17 14538 16
10 Lognormal 003563 3 009428 8 006444 1
11 Lognormal (3P) 003586 4 009539 9 035462 12
12 Pearson 5 (3P) 003703 5 008697 4 035341 11
13 Pearson 6 003542 2 008938 6 006557 2
14 Pearson 6 (4P) 003536 1 009257 7 03553 13
61
125 02 511 371 441 590
11111 01 427 36 347 505
10526 005 369 354 275 446
10204 002 312 345 200 388
10101 001 279 337 153 353
1005 0005 252 329 112 324
1001 0001 205 308 341 269
10005 00005 188 30 581 250
10001 00001 158 28 -513 211
Tabela 4 Vlereumlsimi kufinjve teuml intervalit teuml
besueshmerise me software Hyfran-Plus
Nga vlereumlsimi i bere me software-in Hyfran-Plus
shohim qeuml prurja maksimale peumlr periudha teuml
ndryshme peumlrseumlritje eumlshteuml si meuml poshteuml
Peumlr periudhe peumlrseritje T=20 vjet
Prurja maksimale eumlshteuml 1410 m3s dhe kufiri i
sipeumlrm i intervalit teuml besimit me 95 siguri
eumlshteuml 1590 m3s
Peumlr periudhe peumlrseritje T=50 vjet Prurja maksimale eumlshteuml 1660 m3s dhe kufiri i sipeumlrm i intervalit teuml besimit me 95 siguri eumlshteuml 1870 m3s Peumlr periudhe peumlrseritje T=100 vjet
Prurja maksimale eumlshteuml 1860 m3s dhe kufiri i
sipeumlrm i intervalit teuml besimit me 95 siguri
eumlshteuml 2090 m3s
Peumlr periudhe peumlrseritje T=1000 vjet
Prurja maksimale eumlshteuml 2540 m3s dhe kufiri i
sipeumlrm i intervalit teuml besimit me 95 siguri
eumlshteuml 2800 m3s
Peumlr periudhe peumlrseritje T=10000 vjet
Prurja maksimale eumlshteuml 3280 m3s dhe kufiri i
sipeumlrm i intervalit teuml besimit me 95 siguri
eumlshteuml 3510 m3s
32 Metoda Monte Carlo
Neuml metodeumln e dyteuml pasiguria eumlshteuml munduar teuml
zvogeumllohet duke gjeneruar seri sintetike me
metodeumln Monte Carlo e cila bazohet si meuml
poshteuml Neumlse prurjet maksimale janeuml ndryshore
rasti dhe kemi teuml beumljme me njeuml ngjarje
Tabela 5 Testi i pavaresiseuml (Wald-Wolfowitz)
Tabela 6 Testi i Stacionaritetit (Kendall)
Tabela 7 Parametrat e shpeumlrndarjes Lognormal
Hypotheses
H0 The observations are independent
H1 Observations are dependent (autocorrelation of order 1)
Results
Statistics value |U| = 0316
p-value p = 0752
Conclusion
We accept H0 at a significance level of 5
Hypotheses
H0 No trend is apparent in the
observations
H1 There is a trend in the
observations
Results
Statistics value |K| = 0230
p-value p = 0818
Conclusion
We accept H0 at a significance level of 5
Lognormal
Mean 7813
SD 3303
Parameteumlrs
My 657872503
Sigma 040548089
62
stokastike ateumlhere seria e matur eumlshteuml njeuml
kampion peumlrfaqeumlsues i seriseuml historike dhe ajo e
peumlrfaqeumlson keteuml seri me aneumln e shpeumlrndarjes se
densitetit teuml probabiliteteumlve
Kjo do teuml thoteuml qeuml neuml 43 50 100 apo 1000 vitet
e ardhshme ne do teuml kemi njeuml seri tjeteumlr me
vlera teuml tjera teuml ndryshme nga seria e matur por
shpeumlrndarja e probabilieteumlve teuml saj do teuml jeteuml e
njeumljteuml me serineuml toneuml me parametra teuml peumlrafert
me ato teuml seriseuml toneuml Kjo na jep teuml drejteumln e
gjenerimit teuml qindra serive me teuml njeumljteumln gjatesi
ku variablat e saj teuml keneuml njeuml shpeumlrndarje
Lognormale dhe probabilitetin njeuml numeumlr rasti
nga zero neuml njeuml
Aplikimi i keumlsaj metodeuml keumlrkon qeuml prurjet e
seriseuml seuml matur teuml geumlzojneuml vetineuml e pavaresiseuml
seuml teuml dheumlnave si edhe vetineuml e stacionaritetit
Peumlr keumlteuml qeumlllim beumlhet testi i pavaresiseuml sipas
Wald-Wolfovitz dhe testi i stacionaritetit sipas
Kendall me aneuml teuml software-it Hyfran-Plus Nga
vlereumlsimi i beumlreuml shohim se seria e matur i geumlzon
keumlto dy veti dhe mund teuml vazhdojmeuml me
gjeneumlrimin e keumltyre serive
Nga vlereumlsimi i seriseuml seuml matur gjeteumlm si
shpeumlrndarje meuml teuml mire shpeumlrndarjen
Lognormale me parametrat e meumlposhteumlm
Me procedureumln e shpjeguar tek pjesa teorike u
krijuan seri sintetike me metodeumln Monte Carlo
Me poshteuml po paraqesim vlerat e seriseuml seuml matur
dhe teuml njeuml serie teuml gjeneruar funksionin e
densitetit teuml probabilitetit (pdf) dhe funksionin
kumulativ teuml densitetit (cdf) teuml saj
Figura 7 Seria e matur dhe njeuml seri e gjeneruar
Figura 8 Shpeumlrndarja probabilitare lognormale (pdf) Figura 9 Probabiliteti kumulativ lognormal
(cdf)
7813
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45
Pru
rja
[m3
s]
Vitet
SERIA E PRURJEVE
SERIA E MATUR SERIA E GJENERUAR Linear (MESATARJA)
0
00002
00004
00006
00008
0001
00012
00014
00016
0 1000 2000 3000
Pro
bab
ilite
ti
Prurja [m3s]
SHPERNDARJA PROBABILITARE LOGNORMALE (pdf)
SERIA EMATUR
SERIA EGJENERUAR
0
01
02
03
04
05
06
07
08
09
1
0 1000 2000 3000
Pro
bab
ilite
ti
Prurja [m3s]
PROBABILITETI KUMULATIVLOGNORMAL (cdf)
SERIA EMATUR
SERIA EGJENERUAR
63
Peumlr cdo seri sintetike peumlrcaktojme prurjen me peumlriudhe peumlrseritje T=20vjet dhe pasi kemi gjeneruar
10000 seri teuml tilla kemi 10000 vlera teuml keumlsaj prurje e cila ka njeuml shpeumlrndarje teuml caktuar probabiliteti
Me poshteuml po paraqesim vlerat e prurjes Q20 peumlr cdo seri teuml gjeneruar funksionin e densitetit teuml
probabilitetit si edhe funksion probabilitetit kumulativ Log-Pearson 3 si njeuml shpeumlrndarje qeuml ka rezultuar
ndeumlr tre me teuml mirat
Figura 10 Prurja Q20 peumlr seriteuml e gjeneruara
Figura 11 Funksioni i densitetit teuml probabilitetit Figura 12 Probabiliteti kumulativ
Tabela 8 Vlereumlsimi i shpeumlrndarjeve sipas testeve
Distribution
Kolmogorov
Smirnov
Anderson
Darling Chi-Squared
Statistic Rank Statistic Rank Statistic Rank
1 Johnson SU 0005 1 0152 1 2536 1
2 Log-Pearson 3 0006 2 0329 2 3126 2
3 Pearson 5 (3P) 0006 3 0334 3 3305 3
13913
0
500
1000
1500
2000
2500
0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000 8000 9000 10000
Pru
rja
[m3
s]
Seria e gjeneruar
Prurja Q20
Vlera e prurjes Q20
0
00005
0001
00015
0002
00025
0003
00035
900 1400 1900 2400
Pro
bab
ilite
ti
Prurja [m3s]
Densiteti i probabilitetit Log-Pearson 3
0
02
04
06
08
1
12
900 1400 1900 2400
Pro
bab
ilite
ti
Prurja [m3s]
Probabiliteti kumulativ Log-Pearson 3
64
Tabela 10 Kufiri i sipeumlrm i intervalit teuml
besueshmeumlrise me 95 siguri peumlr T20
Tabela 9 Parametrat e shpeumlrndarjeve meuml teuml mira
Pasi gjeteumlm 10000 vlera teuml prurjes Q20 me periudhe peumlrseumlritje 1 here neuml 20 vjet peumlrdorim programin
Easyfit peumlr teuml peumlrcaktuar se cila shpeumlrndarje teorike peumlrfaqeumlson meuml mire shpeumlrndarjen e densitetit teuml
probabiliteteumlve peumlr keteuml seri Nga vlereumlsimi u gjet qeuml shpeumlrndarjet meuml teuml mira janeuml Johnson SU Log-
Pearson 3 Lognormal (3P) Pearson 5 (3P) dhe teuml kateumlr keumlto shpeumlrndarje janeuml shumeuml afeumlr njeumlra-tjetres
Figura 13 Funksioni i densitetit teuml probabilitetit peumlr serineuml Q20
Figura 14 Funksioni i probabilitetit kumulativ peumlr serineuml Q20
Tre shpeumlrndarjet meuml teuml mira janeuml paraqitur meuml poshteuml
Parametrat e shpeumlrndarjeve me teuml mira janeuml si me poshteuml
Vlera e kufirit teuml sipeumlrm teuml intervalit teuml besimit me 95 siguri mund teuml peumlrcaktohet duke llogaritur invers
funksionin e shpeumlrndarjes meuml teuml mire Nga llogaritjet kemi keumlto vlera peumlr tre shpeumlrndarjet meuml teuml mira
Veumlmeuml re qeuml kufiri i sipeumlrm i intervalit teuml besueshmeumlriseuml me 95 siguri peumlr prurjen me periudheuml
peumlrseritje njeuml here neuml 20 vjet eumlshteuml 185 meuml e madhe se kufiri i sipeumlrm i gjetur me metodeumln e pare
Kjo procedureuml u aplikua edhe peumlr prurjet me periudheuml peumlrseumlritje 50 100 1000 dhe 10000 vjet dhe
rezultatet janeuml paraqitur si meuml poshteuml
Distribution Parameteumlrs
1 Johnson SU =-45515 =47707
=44437 =88948
2 Log-Pearson 3 =16589 =000788
=59255
3 Pearson 5 (3P) =79307 =982410
=13709
Distribution Q 20 [m3s]
Johnson SU 1702
Log-Pearson 3 1701
Pearson 5 (3P) 1700
Probability Density Function
Histogram Johnson SU Lognormal (3P)
Pearson 5 (3P) Log-Pearson 3
x
200015001000
f(x)
014
012
01
008
006
004
002
0
Cumulative Distribution Function
Sample Johnson SU Lognormal (3P)
Pearson 5 (3P) Log-Pearson 3
x
200015001000
F(x
)
1
09
08
07
06
05
04
03
02
01
0
65
Figura 15 Prurja dhe Kufiri I sipeumlrm peumlr prurjen Q20 Figura 16 Prurja dhe Kufiri I sipeumlrm peumlr prurjen Q50
Figura 17 Prurja dhe Kufiri I sipeumlrm Figura 18 Prurja dhe Kufiri i sipeumlrm peumlr prurjen Q1000
peumlr prurjen Q100
Figura 19 Prurja dhe Kufiri i sipeumlrm peumlr prurjen Q10000 Tabela 10 Kufiri i sipeumlrm i intervalit teuml besueshmerise
me 95 siguri peumlr peumlriudhe peumlrseritje teuml ndryshme
Nga vlereumlsimi i kufirit teuml sipeumlrm teuml intervalit teuml
besimit me 95 siguri u vu re qeuml peumlr prurjet
janeuml meuml teuml meumldha se ky kufi i vleresuar me
metodeumln e gabimit standard Gjithashtu u vu re
qeuml kjo diference rritej me rritjen e periudheumls seuml
peumlrseumlritjes
Pra neumlse pasiguria me metodeumln e gabimit
standard merret parasysh duke zgjedhur vleren
e kufirit teuml sipeumlrm si vlere llogariteumlse neuml rastin
e metodeumls Monte Carlo ky kufi ka njeuml vlereuml
meuml teuml madhe qeuml varion sipas tabeleumls seuml
meumlposhtme
14101670 1701
0
500
1000
1500
2000
QT QT+196SE M C
Kufiri i siperm i intervalit te besimit me 95 siguri per prujen Q20
16602020 2091
0
500
1000
1500
2000
2500
QT QT+196SE MC
Kufiri i siperm i intervalit te besimit me 95 siguri per prujen Q50
1860
2300 2373
0
500
1000
1500
2000
2500
QT QT+196SE MC
Kufiri i siperm i intervalit te besimit me 95 siguri per prujen Q100
2540
3290 3461
0500
1000150020002500300035004000
QT QT+196SE MC
Kufiri i siperm i intervalit te besimit me 95 siguri per prujen Q1000
3280
4410 4764
0
1000
2000
3000
4000
5000
6000
MATUR HYFRAN SIMULIM
Kufiri i siperm i intervalit te besimit me 95 siguri per prujen Q10000
Metoda
Gabimit
Standard
Metoda
Monte
Carlo
Diferenca
T20 1670 1701 185
T50 2020 2091 351
T100 2300 2373 317
T1000 3290 3461 519
T10000 4410 4764 802
66
4 Konkluzione
Nga vlereumlsimi i kufirit i sipeumlrm teuml intervalit teuml
besimit me 95 siguri me metodeumln Monte
Carlo peumlr prurjet me periudheuml peumlrseumlritje teuml
ndryshme u vu re qeuml ky kufi eumlshteuml gjithmoneuml
meuml i madh se ai i vlereumlsuar me metodeumln e
Gabimit Standard Kjo rezultoi gjateuml aplikimit
peumlr njeuml rastin e marreuml neuml studim ku shpeumlrdarja
e probabiliteteve teuml seriseuml seuml matur rezultoi
shpeumlndartja Lognormale me dy parametra
Neumlse kufiri i vlereumlsuar me metodeumln Monte
Carlo eumlshteuml gjthmone meuml i madh pavareumlsisht se
cila eumlshteuml shpeumlrndarja qeuml peumlrfaqeson meuml mireuml
serineuml e matur kjo eumlshteuml per tu vlereumlsuar neuml
raste teuml tjereuml studimor
Mund teuml themi qeuml Metoda Monte Carlo ka keumlto
aspekte pozitiveuml lidhur me peumlrcaktimin e
pasiguriseuml peumlr prurjet maksimale
E para ka lidhje me faktin qeuml gjenerimi i disa
serive sintetike dhe peumlrcaktimi i prurjes
maksimale me njeuml periudhe peumlrseumlritje teuml
caktuar paraqet meuml mire natyren e
ndryshueshmerise se ketij variabli Kjo nxjerr
neuml pah sesi leumlviz ky varibeumll kundrejt mesatares
pra eumlshteuml njeuml shpeumlrndarje simetrike apo jo
kundrejt saj dhe peumlr meuml teumlpeumlr beumln teuml mundur
peumlrcaktimin e tipit teuml keumlsaj shpeumlrndarjeje peumlr teuml
vazhduar meuml teumlj me peumlrcaktimin e kufirit teuml
sipeumlrm teuml intervalit teuml besimit
E dyta meqeumlneumlse kur peumlrdorim simulimin
Monte Carlo nuk e kemi teuml nevojshme teuml
pranojmeuml njeuml shpeumlrndarje apriori (si rasti i
pranimit teuml shpeumlrndarjes Normale kur peumlrdoret
metoda e gabimit standard) themi se peumlrdorimi
i simulimit Monte Carlo ccedilon neuml njeuml qasje meuml teuml
sakteuml sesa peumlrdorimi i metodeumls seuml gabimit
standard
E treta ka lidhje me faktin qeuml mqns ky variabeumll
ka njeuml shpeumlrndarje josimetrike por me teuml sakteuml
se ajo e supozuar nga metoda e gabimit
standard kufiri i sipeumlrm peumlr teuml njeumljtin nivel
besimi mund teuml daleuml meuml i madh Teuml pakteumln kjo
rezultoi e verteteuml peumlr rastin toneuml studimor ku
seria e matur kishteuml si shpeumlrndarje meuml teuml mire
shpeumlrndarjen Lognormale me dy parametra
Sesi ndryshon kufiri i sipeumlrm i intervalit teuml
besimit peumlr raste ku seria ka njeuml shpeumlrndarje
tjeteumlr duhet studjuar rast pas rasti Fakti qeuml kjo
metodeuml na jep njeuml vlereuml meuml teuml madhe teuml prurjes
maksimale gjithashtu edhe njeuml vlere me teuml
sigurt peumlr shkak teuml informacionit qeuml gjeneron
lidhur me ndryshueshmerineuml e saj beumln keteuml
njeuml metodeuml teuml preferuar nga inxhinieret
projektues pasi zvogelohet pasiguria gjateuml
vlereumlsimit teuml parametrave projektues si peumlr
rastin toneuml qeuml ishteuml prurja maksimale peumlr
peumlriudhe peumlrseritje teuml caktuar
Si peumlrmbledhje mund teuml themi se Metoda
Monte Carlo peumlr marrjen neuml konsiderateuml teuml
pasigurise dhe peumlrcaktimit teuml kufirit teuml sipeumlrm
teuml intervalit teuml besimit eumlshteuml njeuml metodeuml meuml e
mireumlse ajo e Gabimit Standard
5 REFERENCA
[1] Hidrologjia Inxhinierike [Agim Selenica]
[2] E-Learning Platform for Integrated Flood
Management (IFM) Uncertainty in estimating
floods by frequency analysis [Hamburg University
of Technology]
[3] Generation and analysis of random waves
[Liu dhe Frigaard] 2001
[4] Arshiva e Institutit Hidrometereologjik
Faqe 67 100
PARASHIKIMI I KOEFICcedilENTIT TEuml PEumlRSHKUESHMEumlRISEuml PEumlR MATERIALET
RANORE- EKUACIONI HANZEN
Dr Ing Indrit Vozga Ing Rezarta Qemallaj
Abstract
Permeability of granular materials with particle sizes lt5 mm is a physical attribute that
represents a particular importance in the field of geotechnical studies Grain size distribution
of granular materials affects their permeability But before performed permeability test his
prediction may also be empirically using equation Hanzen which is based on two important
parameters calculated from the diagrams of granulometric size distribution Commonly used
indices include coefficient of uniformity Cu and Cc coefficient of curvature particle sizes D10
D30 and D60 where D10 D30 and D60 are particle sizes in mm of 10 30 and 60
by weight of material passing the respective sieve sizes Cu is an important shape factor that
represents the degree of sorting of a soil and indicates the slope of the grain size distribution
curve Larger Cu values indicate well-graded soils and smaller Cu values indicate uniformly-
graded materials Poorly-graded soils have higher porosity and permeability values than well-
graded soils in which smaller grains tend to fill the voids between larger grains Cc is another
important shape factor representing the grain size distribution that takes into account three
points on the grain size distribution curve reducing the possibility of considering a gap-graded
soil as well-graded Based on those characteristics in this investigation we have analyzed
sandy soils materials taken from Banja DAM project here in Albania The samples have
different grain size distribution and the coefficient of permeability is estimated with empirical
formulas (Hanzen equation) and permeability apparatus too
Peumlrmbledhja
Peumlrshkueshmeumlria e materialeve kokrrizore me madheumlsi grimce lt 5 mm eumlshteuml njeuml veti fizike e
cila parqet reumlndeumlsi teuml veccedilanteuml neuml fusheumln e studimeve gjeoteknike Por para se teuml kryhet kjo
proveuml parashikimi i saj mund teuml beumlhet edhe neuml meumlnyreuml empirike duke peumlrdorur ekucionin
Hanzen [KH = 10-2 (D10)2] i cili bazohet neuml dy parametra teuml reumlndeumlsisheumlm qeuml llogariten nga
diagramat e shpeumlrndarjes granulometrike teuml materialeve Beumlhet fjaleuml peumlr Cu[2]ndash i cili eumlshteuml
koeficcedilenti i faktorit teuml formeumls qeuml tregon shkalleumln e klasifikimit teuml materialit dhe njeumlkoheumlsisht neuml
grafik i referohet ndryshimit qeuml peumlson kurba granulometrike e njeuml materiali teuml caktuar Sa meuml
i larteuml teuml jeteuml ky koeficcedilent aq meuml uniform eumlshteuml materiali dhe sa meuml i uleumlt teuml jeteuml aq meuml struktureuml
teuml ccedilrregullt teuml formeumls do teuml keteuml materiali Me pak fjaleuml pritet qeuml materialet qeuml kaneuml formeuml teuml
ccedilrregullt teuml grimceumls teuml karakterizohen nga koeficcedilent permeabiliteti teuml larteuml ndeumlrsa grimcat me
forma teuml rregullta teuml karakterizohen nga koeficcedilent peumlrshkueshmeumlrie teuml uleumlt peumlr areumlsyen e vetme
se teuml parat tentojneuml teuml mbyllin hapeumlsirat boshe midis grimcave Ndeumlrsa faktori tjeteumlr i formeumls
jo meuml pak i reumlndeumlsisheumlm Cc[2] peumlrfaqeumlson shpeumlrndarjen e madheumlsiseuml seuml grimceumls e cila merr neuml
konsiderateuml tre pika neuml kurbeumln granulometrike duke marreuml si teuml mireumlqeneuml faktin se materiali
eumlshteuml ploteumlsisht me formeuml teuml rregullt Pra nisur nga faktoreumlt qeuml peumlrmendeumlm meuml sipeumlr neumlpeumlrmjet
formuleumls Hanzen jemi neuml gjendje teuml beumljmeuml njeuml parashikim paraprak neuml lidhje me koeficentin e
peumlrshkueshmeumlriseuml seuml materialeve ranore kampioneumlt e teuml cileumlve janeuml marreuml neuml projektin e digeumls
seuml hidroccedilentralit teuml Banjeumls Shqipeumlri
Faqe 68 100
1 Peumlrshkrimi i problemit
Peumlrcaktimi i koeficcedilentit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml[1] neuml gjeoteknikeuml eumlshteuml njeuml proveuml qeuml zgjat teuml pakteumln
dy diteuml dhe me kosto teuml konsiderueshme Eumlshteuml njeuml parameteumlr i cili neuml vareumlsi teuml madheumlsiseuml seuml
grimceumls mund teuml matet me aparatura dhe pajisje teuml ndryshme si psh aparati i peumlrshkueshmeumlriseuml
me presion hidraulik (falling head) ose me presion konstant (constant head) ose neuml rastin e
reumlrave argjilore kjo matje mund teuml kryhet edhe me pajisjen e odeometrit e cila e beumln edhe meuml
teuml kushtueshme si proveuml pasi proccediledura zgjat deri neuml 7 diteuml Peumlr teuml evituar efektin koheuml dhe
kosto neuml kryerjen e keumlsaj prove neumlpeumlrmjet keumltij studimi kemi veumlrtetuar qeuml peumlrdorimi i ekucionit
Hanzen [KH = 10-2 (D10)2 ] neuml materialet ranore eumlshteuml i vlefsheumlm dhe ul ndjesheumlm koheumln e marrjes
seuml rezultatit neuml afeumlrsisht 2 oreuml Ekuacioni Hanzen [KH = 10-2 (D10)2] [3] eumlshteuml i aplikuesheumlm veteumlm
neuml materialet me madheumlsi grimce gt 0075 mm dhe meuml lt se 5 mm dhe jep njeuml parashikim teuml
mundsheumlm teuml koeficcedilentit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml neuml materialet me keumlteuml madheumlsi grimce duke ulur
ndjesheumlm koston dhe koheumln e kryerjes seuml proveumls
Pra neuml keumlteuml studim do teuml vlereumlsohet
- Se neuml cilin diapazon teuml madheumlsiseuml seuml grimceumls mund teuml peumlrdoret ekuacioni Hanzen
- Sa janeuml pritshmeumlriteuml e rezultateve teuml marra nga llogaritjet neumlpeumlrmjet ekuacionit Hanzen
nga kurbat granulometrike krahasuar keumlto me rezultatet e provave teuml peumlrshkueshmeumlriseuml
seuml materialeve
2 Pjesa eksperimetale dhe rezultatet
Karakteristikat e materialeve teuml studiuara
Peumlrbeumlrjet e kampioneumlve
Kampioneumlt qeuml ne studiuam janeuml materiale ranore me madheumlsi grimce 0075 - 5 mm teuml marra
nga baseni i lumit teuml Devollit dhe teuml klasifikuara neuml tre madheumlsi grimcore teuml ndryshme
Karakteristikat dhe peumlrbeumlrjet e teuml cilave janeuml paraqitur neuml Tabeleumln 1 dhe 2
Figura 1 Pamje nga kampioneumlt e peumlrgatitur peumlr kryerjen e provave laboratorike
Faqe 69 100
Tabela 1 Karakteristikat fizike teuml materialeve ranore teuml peumlrzgjedhura peumlr realizimin e proveumls seuml
peumlrshkueshmeumlriseuml dhe granulometriseuml
Kampioneumlt
Vetiteuml fizike
Reumlreuml natyrore
[025 - 085 mm]
Reumlreuml natyrore
[1 - 236 mm]
Reumlreuml natyrore
[30 - 50 mm]
Densiteti specifik
[gcm3] 26851 26654 26524
Densiteti volumor
[gcm3] 15952 16452 16953
D max
[mm] 085 236 50
Absorbimi
[] 109 912 894
Tabela 2 Peumlrbeumlrja kimike e materialeve ranore teuml peumlrzgjedhura peumlr realizimin e proveumls seuml
peumlrshkueshmeumlriseuml dhe granulometriseuml
Kampioneumlt
Peumlrbeumlrja kimike []
Reumlreuml natyrore
[025 - 085 mm]
Reumlreuml natyrore
[1 - 236 mm]
Reumlreuml natyrore
[30 - 50 mm]
SiO2 5318 5468 5806
CaO 567 502 487
MgO 910 887 841
Al2O3 450 451 453
Fe2O3 567 569 567
SO3 011 012 012
Cl - 0028 0030 0031
Trajtimi i kampioneumlve
Proccediledura e marrjes seuml kampioneumlve teuml reumlreumls u realizua sipas standartit BS EN 933-2 provat peumlr
peumlrcaktimin e parametrave fizike u realizuan sipas standartit BS EN 1097-3 BS EN 1097-6
ndeumlrsa ato kimike BS EN 196-2 Proccediledura e peumlrgatitjes seuml kampioneumlve u realizua sipas
standarteve teuml larteumlpeumlrmendura ku peumlr secileumln proveuml teuml kryer kampioni eumlshteuml lareuml paraprakisht
dhe pastaj eumlshteuml trajtuar neuml temperatureuml 110 plusmn 5 0C
Peumlrshkrimi i provave teuml realizuara
Faqe 70 100
Kampioneumlt e reumlrave teuml peumlrgatitura irsquou neumlnshtruan proveumls teuml granulometriseuml sipas BS EN 933-1
peumlr peumlrcaktimin e shpeumlrndarjes seuml madheumlsiseuml seuml grimceumls dhe faktorit teuml formeumls dhe koeficcedilenteumlve
peumlrkateumls Prova konsiston neuml ndarjen me aneuml teuml njeuml serie sitash teuml materialit neuml disa klasa
Hapja e siteumls si dhe numri i sitave janeuml peumlrzgjedhur neuml bazeuml teuml natyreumls seuml kampionit dhe
sakteumlsiseuml seuml nevojshme Proccediledura e miratuar eumlshteuml ajo e larjes seuml kampionit paraprakisht i cili
thahet dhe meuml pas kuartohet neuml meumlnyreuml qeuml teuml marrim maseumln peumlrfaqeumlsuese peumlr kryerjen e proveumls
seuml granulometriseuml Masa e grimcave teuml shpeumlrndara neuml sita teuml ndryshme eumlshteuml afeumlrsisht e
barabarteuml me maseumln fillestare teuml materialit teuml marreuml neuml proveuml Peumlrqindja kumulative e kalimit
neuml ccedildo siteuml u regjistrua neuml formeuml numerike dhe u beuml paraqitja grafike e shpeumlrndarjes
granulometrike
Ndeumlrsa prova e peumlrshkueshmeumlriseuml u realizua sipas standartit BS 1377-5 peumlr peumlrcaktimin e
koeficcedilentit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml
Proccediledura e proveumls seuml granulometriseuml u realizua si meuml poshteuml
Kampioni u reduktua neuml peumlrputhje me standartin BS EN 932-2 peumlr teuml peumlrftuar maseumln
peumlrfaqeumlsuese qeuml irsquou neumlnshtrua proveumls teuml granulometriseuml Paraprakisht kampioni u lag lehteuml neuml
meumlnyreuml qeuml teuml evitohet largimi i grimcave teuml pluhurit gjateuml kryerjes seuml proveumls gjeuml qeuml e cila ccedilon
neuml uljen e segregimit teuml materialit Sasia e materialit qeuml u peumlrdor peumlr kryerjen e keumlsaj prove
ishte minimumi 02 kg referuar tabeleumls 3 neuml standartin BS EN 933-1
Tabela 3 E vlefshme peumlr materialet qeuml disponojneuml densitetet nga 2000 - 3000 Kgm3
Dmax i grimceumls [mm] Sasia e materialit [kg]
63 40
32 10
16 26
8 06
le 4 02
Fillimisht seria e sitave u tund tek shkundeumlsi magnetik dhe meuml pas u aplikua edhe shkundja me
doreuml duke kontrolluar futjen me doreuml por jo neuml meumlnyreuml teuml detyrueshme teuml grimcave teuml
materialeve Pjesa e pluhurit e mbajtur neuml fund teuml kokeumlrrizave neuml ccedildo siteuml (neuml gram) nuk kaloi
ku
A - eumlshteuml sipeumlrfaqja e siteumls neuml mm2
d - eumlshteuml dimensioni i hapjes seuml siteumls neuml mm
Neuml secileumln siteuml u mbajteumln sheumlnim mbetjet mbi siteuml peumlr teuml llogaritur vlera neuml peumlrqindje dhe ato
kumulative progresive neuml peumlrqindje
Ndeumlrsa proccediledura e proveumls seuml peumlrshkueshmeumlriseuml u realizua si vijon
Faqe 71 100
Kampioni i vendosur neuml cilindrin e aparatit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml u nivelua me ndihmeumln e njeuml
vizoreje metalike teuml mprehteuml duke prereuml buzeumlt neuml secilin skaj dhe meuml pas u vendos njeuml leteumlr
filtri neuml teuml dyja aneumlt e cilindrit Kampioni vendoset neuml dhomeumln e lageumlshtiseuml dhe kontenieri
mbushet me ujeuml deri mbi nivelin e daljes seuml ujit Gjateuml kryerjes seuml proveumls u siguruam qeuml
temeratura e ujit teuml jeteuml e barabarteuml me ateuml teuml dhomeumls Peumlrgjateuml periudheumls seuml ngopjes seuml
kampionit valvula e sipeumlrme e cilindrit u lidh me dhomeumln e vakumit derisa uji derdhej neuml pjeseumln
e tubit daleumls teuml konteinerit Para se teuml fiknim dhomeumln e vakumit u siguruam qeuml neuml tubin e
vakumit teuml mos kalonin meuml buleumlza ajri Gjateuml realizimit teuml proveumls mbajteumlm sheumlnim nivelin e
ujit dhe koheumln qeuml i duhej ujit teuml peumlrshkojeuml gypin manometrik[1] Sheumlnimet u mbajteumln peumlr
intervale teuml ndryshme kohe 1 2 4 8 15 30 min Pasi u moreumln njeuml numeumlr i caktuar vlerash dhe
peumlrshkueshmeumlria qeumlndronte konstante ndaluam proveumln
Figura meuml poshteuml paraqet skemeumln e kryerjes seuml proveumls seuml peumlrshkueshmeumlriseuml
Figura 2 Pamje nga aparati i peumlrshkueshmeumlriseuml
3 Interpretimi dhe diskutimi i rezultateve eksperimetale
Realizimi i proveumls seuml granulometriseuml beumlri teuml mundur peumlrcaktimin e koeficcedilenteumlve teuml madheumlsiseuml
seuml grimcave peumlr kampioneumlt e peumlrzgjedhur Peumlr secileumln shpeumlrndarje granulometrike u peumlrcaktua
koeficcedilenti i madheumlsis seuml grimceumls dhe ai i formeumls neuml meumlnyreuml qeuml teuml peumlrcaktoheshin koeficcedilenteumlt e
peumlrshkueshmeumlriseuml neuml meumlnyreuml emprike me ekuacionin Hanzen Grafikeumlt e shpeumlrndarjeve
granulometrike janeuml paraqitur meuml poshteuml
Tabela 4 Rezultatet e proveumls seuml granulometriseuml peumlr kampionin 025 - 085 mm
Faqe 72 100
Hapja e sites
[mm]
Mbetja mbi site
[g]
Mbetja progresive
[g]
Mbetja progresive
[]
Kalimi progresiv
[]
500 00 00 00 1000
475 00 00 00 1000
400 00 00 00 1000
300 00 00 00 1000
236 00 00 00 1000
250 00 00 00 1000
200 00 00 00 1000
100 00 00 00 1000
0850 281 281 127 873
0710 512 793 358 642
0300 1237 2030 916 84
0250 181 2211 997 03
0 06 2217 1000 00
Masa peumlrfundimtare 2217 2217 1000
Masa fillestare 2218
Grafiku 1Grafiku i shpeumlrndarjes seuml madheumlsiseuml seuml grimceumls peumlr kampionin 025 - 085 mm
Koeficcedilenti i uniformitetit Cu = =
D10 D30
D60
Faqe 73 100
Koeficcedilenti i kurbatureumls Cc = =
Tabela 5 Rezultatet e proveumls seuml granulometriseuml peumlr kampionin 10 - 236 mm
Hapja e sites
[mm]
Mbetja mbi
site
[g]
Mbetja
progresive
[g]
Mbetja
progresive
[]
Kalimi progresiv
[]
500 00 00 00 1000
475 00 00 00 1000
400 00 00 00 1000
300 00 00 00 1000
236 123 123 57 943
250 191 314 146 854
200 252 566 263 737
100 1582 2148 997 03
0850 00 2148 997 03
0710 00 2148 997 03
0300 00 2148 997 03
0250 00 2148 997 03
0 06 2154 1000 00
Masa peumlrfundimtare 2148 2154 1000
Masa fillestare 2150
Faqe 74 100
Grafiku 2Grafiku i shpeumlrndarjes seuml madheumlsiseuml seuml grimceumls peumlr kampionin 10 - 236 mm
Koeficcedilenti i uniformitetit Cu = =
Koeficcedilenti i kurbatureumls Cc = =
Tabela 6 Rezultatet e proveumls seuml granulometriseuml peumlr kampionin 30 - 50 mm
Hapja e sites
[mm]
Mbetja mbi site
[g]
Mbetja progresive
[g]
Mbetja progresive
[]
Kalimi progresiv
[]
500 101 45 21 979
475 135 180 83 896
400 563 743 342 658
300 1423 2166 997 03
236 00 2166 997 03
250 00 2166 997 03
200 00 2166 997 03
100 00 2166 997 03
0850 00 2166 997 03
0710 00 2166 997 03
0300 00 2166 997 03
Faqe 75 100
0250 00 2166 997 03
0 06 2172 1000 00
Masa peumlrfundimtare 2222 2172 1000
Masa fillestare 2230
Grafiku 3Grafiku i shpeumlrndarjes seuml madheumlsiseuml seuml grimceumls peumlr kampionin 30 - 50 mm
Koeficcedilenti i uniformitetit Cu = =
Koeficcedilenti i kurbatureumls Cc = =
Tabela 7 Rezultatet peumlrmbledheumlse teuml proveumls seuml granulometriseuml dhe limitet sipas specifikimeve teknike
Koeficcedilenteumlt
Limiti Reumlreuml Reumlreuml Reumlreuml
Reumlreuml 0-085 mm 10-236 mm 30-50 mm
Cu- Koeficcedilenti i
uniformitetit Cu gt 6 22 15 12
Cc- Koeficcedilenti i
shpeumlrndarjes seuml
madheumlsiseuml seuml grimceumls
1 le Cc le 3 10 09 10
D10
D30
D60
Faqe 76 100
Pasi peumlrcaktuam koeficcedilenteumlt nga prova e granulometriseuml llogariteumlm koeficcedilentin e
peumlrshkueshmeumlriseuml sipas ekuacionit Hanzen [KH] dhe meuml pas peumlr teuml njeumljtat materiale mateumlm
koeficcedilentin e peumlrshkueshmeumlriseuml [k] me aparatin e peumlrshkueshmeumlriseuml
Figura 3 Pamje teuml aparatit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml
Nga aparati i peumlrshkueshmeumlriseuml llogaritja e koeficcedilentit teuml keumltij aparati eumlshteuml
Ose
Ku
k - koeficcedilienti i peumlrshkueshmeumlriseuml
a - sipeumlrfaqja e tubit manometrik
L - gjateumlsia e kampionit
A - sipeumlrfaqja e kampionit teuml reumlreumls
H0 - larteumlsia fillestare e ujit
H1 - larteumlsia peumlrfundimtare e ujit (H0-ΔH)
T - koha qeuml duhet qeuml njeuml sasi e caktuar uji teuml peumlrshkojeuml larteumlsineuml ΔH
Gjateuml kryerjes seuml proveumls u beuml korrigjimi i temperatureumls me aneuml teuml formuleumls
C
CTCTC kk
20
20
1
0
01
log)( H
H
TTa
aLk
1
010
01
log32)( H
H
TTA
aLk
Faqe 77 100
Ku
kTordmC - peumlrshkueshmeumlria e matur me ujin me temperatureumln e laboratorit
k20ordmC - peumlrshkueshmeumlria neuml temperatureuml 20ordmC
Tabela 8 Faktori i korrektimit teuml temperatureumls seuml ujit
Temperatura e ujit
gjateuml proveumls T (ordmC) η TordmC η 20ordmC
Temperatura e ujit
gjateuml proveumls T (ordmC) η TordmC η 20ordmC
15 1135 22 0953
16 1106 23 0931
17 1077 24 0910
18 1051 25 0889
19 1025 26 0869
20 1000 27 0850
21 0976 28 0832
29 0814
Neuml tabeleumln 8 jepen rezultatet e vlerave mesatare teuml koeficcedilentit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml teuml marra
nga kryerja e proveumls seuml peumlrshkueshmeumlriseuml neuml kampioneumlt me madheumlsi grimce teuml ndryshme
peumlrkateumlsisht reumlreuml 025 - 085 mm reumlreuml 1 - 236 mm dhe reumlreuml 3 - 5 mm
Tabela 9 Rezultatet e koeficcedilentit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml teuml matur neuml meumlnyreuml empirike me
ekaucionin Hanzen dhe teuml matur realisht me aparatin e peumlrshkueshmeumlriseuml
Materiali D10
[mm]
Koeficcedilenti i
peumlrshkueshmeumlriseuml sipas
ekuacionit Hanzen [3]
KH = 10-2 (D10)2
Koeficcedilenti i peumlrshkueshmeumlriseuml i
matur me aparatin e
peumlrshkueshmeumlriseuml [1]
Limiti sipas
standartit BS
1377-5 k [4]
[cmsek]
Reumlreuml 0 - 085
mm 032 10210-5 11510-5
10-1 ndash 10-5 Reumlreuml 10 - 236
mm 119 14010-4 15110-4
Reumlreuml 30 - 50
mm 318 10110-3 10910-3
1
010
01
log32)( H
H
TTA
aLk
Faqe 78 100
4 Peumlrfundime
Gjetja e metodave efikase peumlr peumlrcaktimin e koeficcedilentit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml duke evituar
proccediledureumln standarde me aparatin e peumlrshkueshmeumlriseuml lehteumlson dhe njeumlkoheumlsisht siguron
rezultat konform standardit dhe kryerjen e proveumls peumlr njeuml koheuml shumeuml meuml teuml shkurteumlr dhe me
kosto shumeuml meuml teuml uleumlt
Gjithashtu gjateuml peumlrcaktimit teuml koeficcedilentit neumlpeumlrmjet ekuacionit Hanzen peumlrcaktojmeuml edhe
koeficcedilenteuml teuml tjereuml teuml reumlndeumlsisheumlm teuml cileumlt japin infomacion mbi karakteristikat fizike teuml
materialeve kokrrizore[8] Duke irsquou referuar rezultateve teuml provave teuml kryera materiali reumlreuml
10 - 236 mm karakterizohet nga njeuml koeficcedilent i shpeumlrndarjes seuml madheumlsiseuml seuml grimceumls Cc lt 1
gjeuml qeuml duket edhe nga grafiku i granulometriseuml neuml ndryshim nga dy materialet e tjera teuml cilat
kaneuml shpeumlrndarje meuml uniforme (Cc = 1) Ndeumlrsa peumlrsa i peumlrket koeficcedilentit teuml uniformitetit Cu
mund teuml themi qeuml teuml tre kampioneumlt peumlrbeumlhen nga grimca jouniforme pra me forma teuml ccedilrregullta
Kjo formuleuml vlen teuml aplikohet veteumlm neuml materialet ranore dhe dhegrave ranor me madheumlsi grimce
mbi 0075 mm
5 LITERATURE
[1] ISBN 0580180301 BS 1377-5 - Methods of test for soils for civil engineering purposes
Compressibility permeability and durability proveumls 1990
[2] Emine Mercan Onur ldquoPredicting the permeability of sandy soil from grain size
distributionrdquo pg 5-7 2014
[3] httpwwwgeotechdatainfoparameterpermeabilityhtml
[4] Alyamani M S and Sen Z 1993 Determination of hydraulic conductivity from grain
size distribution curves Ground Water Vol 31 pp 551-555
[5] Das BM 2008 Advanced soil mechanics
[6] Taylor amp Francis New York NY 567 p De Groot DJ Ostendorf DW and Judge AI
2012 In situ measurement of hydraulic conductivity of saturated soils Geotechnical
Engineering Journal of the SEAGS amp AGSSEA Vol 43 No 4 pp 63-72
[7] Hazan A 1892 Some physical properties of sands and gravels Mass State Board of
Health Ann Rept pp 539-556
[8] Kenney TC Lau D and Ofoegbu GI 1984 Permeability of compacted granular
materials Canadian Geotechnical Journal Vol 21 pp 726-729
[9] Holtz RD Kovacks W D and Sheahan T C 2011 An introduction to Geotechnical
Engineering Prentice-Hall Upper Saddle River NJ 853 p
Faqe 79 100
VLEREumlSIM I METODAVE TEuml NDRYSHME NEuml
LLOGARITJEN E CFRP SI PEumlRFORCIM I JASHTEumlM I
TRAREumlVE TEuml BETONIT ME SEKSION ldquoTrdquo QEuml PUNOJNEuml NEuml
PRERJE
Enio DENEKO Leonard COMENI Esmerald FILAJ
eniodenekohotmailcom lcomenilivecom e_filajyahoocom Universiteti Politeknik i Tiraneumls Fakulteti i Inxhinierise se Ndertimit Rruga ldquoMuhamet Gjolleshardquo 54
Tiraneuml - Albania
Peumlrmbledhje Gjateuml jeteumls seuml strukturave betonarme afteumlsia mbajteumlse neuml prerje e elementit nuk u peumlrgjigjet meuml keumlrkesave statike
dhe dinamike kjo e shkaktuar kryesisht nga degradimi i betonit dhe vecaneumlrisht nga plasaritjet ardhur nga
ndryshimi i qeumlllimit teuml peumlrdorimit teuml struktureumls dhe rritja e ngarkesave teuml jashtme Fibrat e peumlrforcuara polimere
te karbonit (CFRP) mund teuml peumlrdoren si peumlrforcim i jashteumlm peumlr rritjen e afteumlsiseuml mbajteumlse neuml prerje teuml elementeumlve
teuml betonit Neuml keumlteuml studim do teuml analizohet veteumlm peumlrforcimi me FRP i trareumlve prej betoni teuml armuar neuml formeuml ldquoTrdquo
Studime teuml shumta mbi peumlrdorimin e shtresave CFRPsi peumlrforcime teuml jashtme teuml trareumlve janeuml beumlreuml keumlto vitet e
fundit Peumlr keumlteuml studim janeuml mbledhur dhe analizuar rezultate te eksperimenteve teuml realizuara me peumlrforcime teuml
trareumlve T ndaj forcave prereumlse dhe jane vendosur ne nje database duke marre parasysh veteumlm kontributin e CFRP
neuml rritjen e afteumlsiseuml mbajteumlse ndaj prerjes dhe do teuml vlereumlsohet rritja e parashikuar teorikisht bazuar ne kode teuml
ndryshme llogaritjeje teuml peumlrforcimeve me FRP (si ACI 2008 CANCSA 2006 CNR-DT200 2004 fib 2001) duke
peumlrdorur formula llogariteumlse teuml ndryshme sipas meumlnyreumls seuml peumlrforcimit teuml ploteuml apo me rripa teuml drejteuml apo me
keumlnd 45deg konfigurim neuml formeuml U apo U teuml ankoruar apo veteumlm veshje aneumlsore Neuml fund do teuml beumlhen krahasimet
me rezultatet eksperimentale duke pareuml mospeumlrputhjet midis vlerave peumlr teuml treguar qeuml ende ka shumeuml puneuml peumlr teuml
beumlreuml neuml peumlrmireumlsimin e metodave llogariteumlse duke futur dhe faktoreuml teuml tjereuml qeuml ende nuk janeuml marreuml parasysh apo
nuk u eumlshteuml beumlreuml njeuml studim i ploteuml
Fjaleuml kyccedile Tra betoni peumlrforcim me CFRP forca prereumlse metoda llogariteumlse konfigurim i fibrave
80
1 HYRJE
Neuml dy dekadat e fundit janeuml kryer
keumlrkime teuml shumta teorike dhe
eksperimentale peumlr teuml kuptuar dhe
shpjeguar efektin e aplikimit teuml jashteumlm
teuml fibrave teuml peumlrforcuara polimere teuml
karbonit (CFRP) neuml formeumln e fleteumlve
apo rripave si peumlrforcim peumlr
peumlrmireumlsimin e afteumlsiseuml mbajteumlse teuml
elementit ndaj forcave prereumlse Njeuml
numeumlr i madh keumlrkuesish kaneuml studiuar
sjelljen ndaj prerjes teuml tareumlve me seksion
kateumlrkeumlndor apo T teuml peumlrforcuar me
CFRP dhe bazuar neuml rezultatet e
eksperimenteve personale zhvilluan
kode apo metoda llogaritjeje kryesisht
neuml formeumln e udhezimeve teuml cilat ende
nuk janeuml peumlrfundimtare sic janeuml ato peumlr
perforcimin e elementeumlve nga peumlrkulja
apo shtreumlngimin e kolonave peumlr arsye teuml
kompleksitetit qeuml paraqet veprimi i
forcave prereumlse dhe janeuml ende neuml studim
Qeuml prej 1992 shumeuml studime peumlrmes
eksperimenteve (Uji 1992 Chaallal
1998 2002 Triantafillou 1998 Khalifa
1999 Khalifa amp Nani 20002002
Deniaud amp Cheng 2001 2003
Pellegrino amp Modena 2002 Tjalsten
2003 Bousselham amp Chaallal 2006
Monti amp Liotta 2007 Dias amp Barros
2007 Leung 2007 Jayaprakash 2007
Altin 2009 Gamino 2010 etj)
evidencuan sjelljen ndaj prerjes teuml
trareumlve teuml betonit teuml peumlrforcuar me FRP
Rezultatet ccediluan neuml formula llogariteumlse
gjysmeuml-empirike dhe modele analitike
teuml ndryshme teuml cilat tentojneuml teuml
parashikojneuml kontributin e FRP afteumlsineuml
e ploteuml mbajteumlse teuml traut qeuml llogaritet
duke mbledhur kontributin e betonit
(Vc) teuml stafave (Vs) dhe FRP (Vfrp)
(1)
2 DISA STUDIME MBI
KONTRIBUTIN E FRP NEuml
RRITJEN E AFTEumlSISEuml
MBAJTEumlSE NGA FORCAT
PREREumlSE
Neuml keumlteuml studim do teuml merremi veteumlm
me eksperimentet e realizuar mbi trareumlt
e peumlrforcuar me CFRP neuml formeuml T
sepse ata paraqesin situateumln reale
pavareumlsisht se pjesa meuml e madhe e
testimeve beumlhet mbi trareumlt
kateumlrkeumlndoreuml Ekzistojneuml tre lloje
konfigurimesh peumlrsa i peumlrket
peumlrforcimeve teuml jashtme me CFRP
veshje aneumlsore mbeumlshtjellje neuml formeuml
U (me apo pa ankorim mekanik) apo
mbeumlshtjellje teuml ploteuml (pak e peumlrdorur neuml
praktikeuml) Disa metoda e konsiderojneuml
mbeumlshtjelljen U me ankorim si
mbeumlshrjellje teuml ploteuml (CNR-DT200
2004)
Fig 11 Mbeumlshtjellje aneumlsore neuml
formeuml U e thjeshteuml dhe e ankoruar
Fig 12 Mbeumlshtjellje neuml formeuml U neuml
formeuml rripash
Faqe 81 100
Fig 13 Mbeumlshtjellje e ploteuml
Fillimisht modelet teorike supozuan qe
materialet CFRP veprojneuml si stafa teuml
brendshme Studimet e meumlvonshme u
zhvilluan teori teuml reja teuml mbeumlshtura mbi
shpeumlrndarjen e deformimeve duke
futur konceptin e deformimit efektiv teuml
CFRP Taumlljsten (1998) dhe meuml voneuml
Triantafillou (1998) dhe Triantafillou amp
Antonopoulos (2000) demonstruan qeuml
kur elementi i betonit arrin rezistenceumln
kufitare neuml prerje CFRP e jashtme
zgjatet sipas drejtimit gjateumlsor teuml
fibrave deri ne nje nivel deformimi i
cili eumlshteuml zakonisht meuml i vogeumll se
deformimi kufitar i keumlputjes nga
teumlrheqja εfu Ky deformim peumlrkufizohet
si deformim efektiv εfe peumlr teuml treguar se
neumlse do teuml shumeumlzohej me modulin e
elasticitetit te FRP sipas drejtimit
gjateumlsor teuml fibrave Ef me sipeumlrfaqen e
seksionit teumlrthor teuml fibrave peumlrfitojmeuml
forceumln prereumlse totale qeuml mund teuml
peumlrballohet nga CFRP
(2)
Studimet kaneuml deumlshmuar qeuml keumlndi i
plasaritjeve teuml formuara influencohet
prej sasiseuml dhe trasheumlsiseuml seuml shtreseumls seuml
FRP keumlndit teuml orientimit sasiseuml seuml
stafave dhe armatureumls ekzistuese
gjateumlsore si dhe cileumlsiseuml seuml betonit
Testimet e fundit kaneuml treguar se
kontributi i FRP neuml prerje (pra dhe εfe)
ulet me rritjen e sasiseuml seuml armatureumls seuml
brendshme por marreumldheumlnia midis tyre
ende duhet studiuar
Khalifa (1998 2000) modifikoi
modelin e Triantafillou duke futur
konceptin e kufizimeve teuml
deformimeve peumlr shkak teuml madheumlsiseuml
seuml hapjes teuml plasaritjeve dhe humbja e
aderenceumls seuml agregateumlve Bazuar neuml
studimet e tyre Pellegrino dhe Modena
(2002) sugjeruan futjen e njeuml
koeficienti reduktimi peumlr raportin
midis deformimit efektiv dhe atij teuml
fundeumlm teuml FRP Pellegrino amp Modena
(2006) ndeumlrmoreumln studime meuml teuml thella
peumlrsa i peumlrket shkateumlrrimit dhe
shkeumlputjes seuml betonit neumln veprimin e
forcave prereumlse duke u mbeumlshtetur neuml
modelin ldquokapriateumlrdquo dhe duke treguar
kontributin e betonit ccedilelikut dhe FRP
neuml afteumlsineuml mbajteumlse teuml trareumlve
Chen dhe Teng (2003 2004) studiuan
shkateumlrrimin prej forcave prereumlse neuml
trareumlt e peumlrforcuar me FRP dhe arriteumln
neuml peumlrfundimin qeuml shpeumlrndarja e
sforcimeve neuml FRP peumlrgjateuml planit teuml
lindjes seuml plasaritjeve nuk eumlshteuml
uniform duke marreuml parasysh keumlputjen
e fibrave dhe shkeumlputjen e tyre nga
faqja e betonit Sforcimet kufitare
shprehen neumlpeumlrmjet koeficientit teuml
gjateumlsiseuml seuml kapjes seuml fibrave me
betonin dhe koeficienti i gjereumlsiseuml seuml
rripave teuml FRP
Duke peumlrdorur teorineuml e modifikuar teuml
fusheumls shtypeumlse (MCFT) fib Bulletin
14 (2001) zhvilloi njeuml model teorik peumlr
teuml parashikuar kontributin e shtresave
FRP neuml prerje tek trareumlt por me
kufizime serioze peumlr shkak teuml
vlefshmeumlriseuml vetem peumlr konfigurimin
me mbeumlshtjellje teuml ploteuml por pa qeumlneuml neuml
gjendje teuml parashikojeuml mekanizmin e
shkeumlputjes seuml fibrave prej betonit peumlr
konfigurimet e tjera neuml formeuml U apo
veteumlm aneumlsore
Monti dhe Liotta (2007) propozuan
njeuml model peumlr shkeumlputjen e fibrave i
cili peumlrdor njeuml ekuacion peumlr lidhjen mes
Faqe 82 100
FRP dhe betonit funksion i kushteve
kufitare bazuar neuml tipin e konfigurimit
dhe hapjen e teuml plasurave si dhe neuml
teorineuml e fusheumls seuml sforcimeve teuml
zbatuar neuml fibrat neuml zoneumln ku kaneuml
lindur plasaritjet Merren neuml
konsiderateuml dy raste rripshtreseuml e
drejteuml dhe rripshtreseuml rreth cepave apo
fundeve Ky model eumlshteuml neuml peumlrdorim
neuml kodin italian CNR-DT200 2004
3 METODAT LLOGARITEumlSE
TE CFRP SIPAS KODEVE
KRYESOEuml NEuml PEumlRDORIM
Neuml keumlteuml seksion tregohen bazat e
llogaritjes teuml afteumlsiseuml mbajteumlse teuml CFRP
ndaj forcave prereumlse bazuar neuml kodet
kryesore neuml peumlrdorim
ACI 4402R 2008
Instituti Amerikan I Betonit ACI
(2008) bazohet neuml studimet e beumlra nga
Khalifa (1998) Kontributi i FRP neuml
prerje jepet
(3)
Kufiri i deformimit efektiv bazohet neuml
kufizimin e hapjes seuml plasaritjeve peumlr
mbeumlshtjelljen e ploteuml dhe neuml
mekanizmin e lidhjes FRP-beton peumlr
mbeumlshtjelljen aneumlsore dhe neuml formeuml U
Peumlr mbeumlshtjellje teuml ploteuml
(4)
Peumlr mbeumlshtjellje aneumlsore dhe neuml formeuml
U
(5)
(6)
(7)
CANCSA-S6 2006
CSA-S6 ndryshon prej ACI sepse
peumlrdor modelin ldquokapriateumlrdquo neuml vend teuml
modelit me keumlnd 45deg teuml plasaritjeve si
dhe se peumlr mbeumlshtjellje aneumlsore ku df
le2Le qeuml tek ACI do teuml jepte vlera
negative peumlr k2 keumltu peumlrdoret i njeumljti
ekuacion si peumlr mbeumlshtjellje aneumlsore
dhe ateuml neuml formeuml U
(8)
(9)
fib - TG 93 2001
Tek fib - TG 93 2001 kontributi I FRP
jepet
(10)
Keumltu deformimi efektiv varet prej
konfigurimit dhe materialit teuml FRP dhe
eumlshteuml funksion i ngurteumlsiseuml gjateumlsore te
FRP (Ef ρf) neuml GPa dhe rezistences
cilindrike neuml shtypje teuml betonit neuml MPa
Peumlr mbeumlshtjellje teuml ploteuml
(11)
Peumlr mbeumlshtjellje aneumlsore dhe neuml formeuml
U
Faqe 83 100
(12)
Peumlr mbeumlshtjellje teuml ploteuml AFRP
(aramide)
(13)
CNR-DT200 2004
Neuml kodin italian CNR (2004)
kontributi i FRP peumlr secilin nga
konfigurimet jepet
Peumlr mbeumlshtjellje teuml ploteuml
f
f
ffed
Rd
fRdp
wtfV
)cot + (cot209d
1
(14)
(15)
hd09min
sinβl1
ffφ2
1
hd09min
sinβl
6
11ff
w
e
fddfdR
w
efddfed
(16)
(17)
Peumlr mbeumlshtjellje neuml formeuml U
w
efddfed
dh
lff
90min
sin
3
11
(18)
Peumlr mbeumlshtjellje aneumlsore
(19)
(20)
(21)
(22)
(22)
4 BAZA E TEuml DHEumlNAVE DHE
LLOGARITJET TEORIKE
Peumlr studim janeuml marreuml teuml dheumlnat e 70
eksperimenteve teuml trareumlve me seksion
T teuml peumlrforcuar me CFRP peumlr tu
krahasuar me llogaritjet teorike teuml
kontributit teuml CFRP bazuar neuml kodet e
ndryshme llogariteumlse Keumlto
eksperimente janeuml realizuar neuml
periudha dhe nga studiues teuml
ndrysheumlmm e metoda teuml ndryshme
aplikimi e konfigurimi teuml fibrave
kryesisht mbeshtjellje neuml formeuml U ku
gjysma e tyre dhe teuml ankoruara neuml
meumlnyreuml mekanike Veteumlm disa trareuml
janeuml teuml mbeumlshtjelleuml veteumlm neuml aneumlsore
Vendosja e fibrave eumlshteuml beumlreuml e
vazhduar ose neuml formeuml rripash me
hapeumlsira teuml ndryshme mes rripave
Afteumlsia mbajteumlse neuml prerje e betonit
nuk eumlshteuml marreuml neuml konsiderateuml pasi do
teuml merremi veteumlm me kontributin e
CFRP neuml rritjen e keumlsaj afteumlsie Neuml
pjeseumln eksperimentale ky kontribut ka
daleuml prej studiuesve duke i zbritur
vlerave teuml gjetura tek trareumlt e peumlrforuar
vlerat e nxjerra nga eksperimentet mi teuml
njeumljteumlt trareuml por teuml papeumlrforcuar Bazuar
neuml kode teuml ndryshme realizohen
llogaritjet teorike duke peumlrdorur
karakteristikat mekanike teuml materialit
si neuml rastin eksperimental peumlrkateumls
Faqe 84 100
Rezultatet e llogaritjeve teorike
vendosen neuml bazeumln e teuml dheumlnave
eksperimentale peumlr qeumlllime krahasimi
Me rezultatet e mbledhura dhe ato teuml
llogaritura nga ana teorike ndeumlrtohen
grafikeumlt e meumlsipeumlrm krahasues mes
vlerave eksperimentale dhe atyre
teorike si dhe raportet mes tyre
Fig 21 Rezultatet eksperimentale dhe
teorike sipas ACI 4402R 2008
Fig 22 Shpeumlrndarja e rezultateve
teorike neuml raport me vlerat optimale
Fig 31 Rezultatet eksperimentale dhe
teorike sipas CANCSA-S6-2006
Fig 32 Shpeumlrndarja e rezultateve
teorike neuml raport me vlerat optimale
Fig 41 Rezultatet eksperimentale dhe
teorike sipas fib-TG 93 2001
Faqe 85 100
Fig 42 Shpeumlrndarja e rezultateve
teorike neuml raport me vlerat optimale
Fig 51 Rezultatet eksperimentale dhe
teorike sipas CNR-2004
Fig 52 Shpeumlrndarja e rezultateve
teorike neuml raport me vlerat optimale
Siccedil duket nga keumlta grafikeuml metoda teuml
ndryshme japin rezultate teuml ndryshme
neuml raport me rezultatet eksperimentale
Kjo varet nga faktoreumlt ndikues neuml
sjelljen e CFRP e marreuml neuml konsiderateuml
nga secila metodeuml
Metoda
ACI
440-
2R
CSA-
S6
fib-TG
93
CNR-
DT
200
Aderenca + + +
Gjatesia
e
ankorimit
+ + +
Def
efektiv + + + +
wfsf +
Kendi i
plasaritje
s
+ + +
Armimi
terthor
Tab 1 Faktoret ndikues teuml marreuml neuml
konsiderateuml neuml metodat llogariteumlse
Sic shihet nga tabela ku paraqiten
faktoreumlt e marreuml neuml konsiderateuml nga
metodat llogariteumlse ka ende parametra
teuml tjereuml teuml reumlndeumlsisheumlm qeuml nuk janeuml
peumlrfillur apo nuk janeuml kuptuar
ploteumlsisht dhe keumlrkojneuml studime teuml
meumltejshme
5 ANALIZA EREZULTATEVE
Tek grafikeumlt e pareuml teuml ndeumlrtuar vijat e
pjerreumlta teuml kuqe paraqesin vlerat
teorike teuml llogaritjeve ndeumlrsa ato blu
rezultatet eksperimentale Siccedil shihet
njeuml pjeseuml e mireuml e keumltyre rezultateve
tek ACI 440-2R dhe CSA-S6 janeuml
neumln vijeumln qeuml paraqet vlerat teorike dhe
Faqe 86 100
veteumlm njeuml pjeseuml e vogeumll mbi vijeuml cka
do teuml thoteuml se metodat llogariteumlse janeuml
meuml konservatore dhe pretendojneuml
rezultate meuml teuml larta se ato realet e dala
nga eksperimentet Gjithashtu te
grafikeumlt e dyteuml teuml gjitha pikat e
ndodhura mbi mbi vijeumln horizontale
blu qeuml paraqet raportin optimal
konsiderohen si teuml ndodhura neuml ldquozoneumln
e siguriseumlrdquo dhe keumlto janeuml neuml sasi meuml teuml
vogeumll Megjithateuml shihet se teuml dy keumlto
metoda janeuml teuml besueshme pasi pjesa
meuml e madhe e rezultateve si neumln dhe
mbi vijeuml janeuml mjaft praneuml saj Kjo
ndodh sepse keumlto dy metoda mjaft teuml
ngjashme me njeumlra tjetreumln e
zeumlvendeumlsojneuml gjereumlsineuml reale teuml rripave
teuml CFRP me njeuml gjereumlsi efektive qeuml
merr parasysh probleme teuml ndryshme
si keumlndi sipas seuml cilit lind plasaritja i
cili merret 45deg lidhjen efektive mes
betonit dhe fibrave konfigurimin e
mbeumlshtjelljes seuml elementit me fibra
(ploteumlsisht neuml formeuml U apo aneumlsore)
Me metoda empirike gjateumlsia e zoneumls
seuml aderenceumls seuml betonit me fibrat eumlshteuml
propozuar 75 mm nga Miller (1999)
dhe aprovuar dhe nga Khalifa amp Nanni
(2000) Kodi kanadez ndryshon fare
pak nga amerikani veteumlm peumlr
mbeumlshtjelljet aneumlsore
Parashikimet e beumlra nga kodi italian
CNR-DT 200 japin rezultatet meuml teuml
keumlnaqshme pasi shihet se shumica e
pikave bien mbi vijeuml apo neuml ldquozoneumln e
siguriseumlrdquo Kjo sepse merr parasysh meuml
shume faktoreuml e parametra se metodat
e tjera Ky kod pranon qeuml plasaritjet
janeuml teuml shpeumlrndara njeumltrajteumlsisht
peumlrgjateuml aksit teuml traut me njeuml keumlnd θ qeuml
thelleumlsia e teuml plasurave eumlshteuml sa krahu i
momentit teuml brendsheumlm z=09d peumlr
gjendjen kufitare teuml fundme dhe
mekanizmi i veprimit teuml forcave
prereumlse peumlrdor analogjineuml me kapriateumln
peumlr mbeumlshtjelljen e ploteuml e neuml formeuml U
Monti dhe Liota (2007) ishin teuml pareumlt
qeuml futeumln njeuml koeficient reduktimi ΦR qeuml
merr parasysh rrezen e keumlndeve neuml
cepat e traut peumlr mbeumlshtjellje teuml ploteuml
apo U Figura 51 dhe 52 tregon qeuml kjo
metodeuml lejon vlereumlsim neuml favor teuml
siguriseuml por koeficienti i siguriseuml eumlshteuml
mjaft i larteuml dhe rritet me rritjen e
kontributit teuml llojit teuml konfigurimit teuml
CFRP neuml afteumlsineuml mbajteumlse teuml saj
Diferencat meuml teuml meumldha mes
rezultateve eksperimentale dhe atyre
teorike i paraqet kodi zviceran fib-
TG93 pasi teuml gjitheuml rezultatet bien
jashteuml ldquozoneumls seuml siguriseumlrdquo Parametri
kryesor eumlshteuml εFRP eumlshteuml marreuml prej teuml
dheumlnave eksperimentale nga testimet e
trareumlve gjeuml qeuml jep zgjidhje teuml
pamjaftueshme peumlrsa u pverket
problemeve neuml prerje Ky deformim
efektiv varet nga ngurteumlsia gjateumlsore e
fibrave dhe nga gjateumlsia efektive e
aderenceumls seuml fibrave me betonin dhe
pranohet midis deformimit maksimal
qeuml kontrollon madheumlsineuml e teuml
plasurave deformimit kufitar deri neuml
shkeumlputjen e fibrave prej betonit dhe
deformimit qeuml i peumlrket shkateumlrrimit nga
forcat prereumlse peumlr shkak teuml keumlputjes seuml
fibrave teuml CFRP Peumlr ccedilastin nuk ka
dallime teuml qarta neuml formulat llogariteumlse
mes konfigurimeve teuml ndryshme teuml
mbeshtjelljes dhe llojit teuml fibrave teuml
peumlrdorura Peumlr keumlteuml arsye ky model nuk
mund teuml formulojeuml sakteuml deformimin
efektiv teuml CFRP peumlr mbeumlshtjelljen
aneumlsore apo neuml formeuml U gjeuml qeuml eumlshteuml
njeuml mangeumlsi e madhe peumlr peumlrdorimin e
tij peumlrderisa konfigurimet neuml praktikeuml
janeuml teuml tilla
6 PERFUNDIME
Bazuar neuml krahsimet e beumlra mes
llogaritjeve teorike sipas kodeve
kryesore dhe rezultateve
Faqe 87 100
eksperimentale konkluzionet mund ti
peumlrmbledhim si meuml poshteuml
Kodi Italian CNR-DT 200 jep
parashikimet meuml teuml sakta peumlrsa i peumlrket
vlereumlsimit teuml kontributit teuml fibrave
CFRP neuml rritjen e afteumlsiseuml mbajteumlse teuml
trareumlve betonarme ndaj forcave
prereumlse
Kodi zviceran Fib-TG93 jep
parashikimet meuml teuml gabuara peumlr shkak
teuml mungesave teuml theksuara neuml sasineuml e
parametrave qeuml merr parasysh neuml
llogaritje dhe metodave empirike qeuml
peumlrdor
Parashikimet e kodit amerikan ACI
440-2R dhe kodit kanadez CSA-S6
janeuml mjaft teuml besueshme dhe peumlr meuml
tepeumlr janeuml meuml teuml peumlrdorurit peumlr shkak
teuml thjeshteumlsiseuml seuml tyre neuml peumlrdorim si
dhe peumlr arsye teuml rezultateve tashmeuml teuml
testuara neuml praktike prej dhjeteumlra
vitesh
Duke pareuml formulat llogaritjet teorike
teuml kryera dhe krahasimi tyre me
rezultatet eksperimentale shihet se
veteumlm faktoreumlt kryesoreuml janeuml marreuml neuml
konsiderateuml nga kodet ekzistues por ka
ende faktoreuml qeuml nuk janeuml peumlrfshireuml apo
nuk janeuml studiuar ploteumlsisht Disa prej
keumltyre faktoreumlve teuml rinj keumlrkojneuml
studime meuml teuml thelluara peumlr tu
peumlrfshireuml neuml llogaritje I tilleuml eumlshteuml
efekti i armatureumls teumlrthore sepse provat
eksperimentale kaneuml treguar se
peumlrforcimi me CFRP eumlshteuml meuml pak
efektiv neuml sa meuml i madh eumlshteuml armimi
teumlrthor i traut
Ndryshimet midis llogaritjeve teorike
dhe rezultateve eksperimentale nuk
varen veteumlm nga formulat llogariteumlse
por edhe nga veteuml provat laboratorike
pasi shpesh keumlto rezultate nuk janeuml teuml
arsyeshme dhe teuml cuditshme sic peumlr
shembull vlera shumeuml teuml vogla apo
negative neuml teuml njeumljteumlt trareuml e teuml
peumlrforcuar njeumlsoj me ato qeuml kaneuml dheumlneuml
rezultate teuml pranueshme Njeuml nga arsyet
kryesore eumlshteuml numri i vogeumll i
testimeve neuml trareuml neuml formeuml T teuml cileumlt
paraqesin pothuajse teuml gjitha rastet neuml
realitet ndeumlrkoheuml qeuml provat meuml teuml
shumta neuml laborator beumlhen neuml trareuml me
seksion kateumlrkeumlndor e teuml mbeshtjelleuml
ploteumlsisht me fibra karboni Kjo sjell qeuml
studimi teorik i trareumlve T trajtohet si njeuml
rast i vecanteuml i trareumlve kateumlrkeumlndoreuml ku
fibrat e mbeumlshtjellin pjeseumlrisht
seksionin e traut dhe shpesh janeuml
peumlrdorur rezultatet e keumltyre teuml fundit
Kjo ccedilon neuml gabime pasi keumlta dy tipe
trareumlsh kaneuml sjellje teuml ndryshme nga
njeumlri tjetri
Matjet e deformimeve teuml fibrave dhe
karakteristikat mekanike teuml materialeve
CFRP duhet teuml jeneuml teuml sakta dhe teuml
kontrollohen me kujdes
Si peumlrfundim mund teuml themi qeuml
llogaritjet teorike teuml kodit italian
amerikan dhe kanadez mund teuml
peumlrdoren neuml projektimin e strukturave
teuml jashtme peumlrforcuese me CFRP teuml
trareumlve teuml betonit teuml armuar por
gjithnjeuml duke leumlneuml nje perqindje sigurie
teuml mjaftueshme edhe pse kjo mund teuml
sjelleuml njeuml rritje fiktive teuml kostos
Sigurisht qeuml studimet e meumltejshme do
teuml ploteumlsojneuml mangeumlsiteuml dhe boshlleqet
neuml llogaritjen e kontributit teuml CFRP neuml
afteumlsineuml mbajteumlse ndaj forcave prereumlse
LITERATURE
[1] Guide for the Design and Construction
of Externally Bonded FRP Systems for
Strengthening Concrete Structurerdquo -
American Concrete Institute (ACI) (2008)
Report No440 2R-08 Farmington Hills
MI
[2] Guidelines for the dimensioning of
reinforced concrete elements strengthened
with CFRP (carbon fibre reinforced
Faqe 88 100
polymers) - TRIANTAFILLOU TC
1999
[3] Near surface mounted CFRP laminates
for shear strengthening of concrete beams
- Barros JAO and Dias SJE (2005)
Cement Concr Compos 28 pp 289ndash94
[4] Shear strengthening reinforced
concrete beams with fibre-reinforced
polymer assessment of influencing
parameters and required research -
Bousselham A and Chaallal O (2004)
ACI Struct J 101(2) pp 219ndash227
[5] Design and construction of building
components with fibre reinforced
polymer - CANCSA-S806-02 (2002)
Canadian Standards Association Rexdale
Canada
[6] Behaviour of FRP to concrete
interface theoretical models and
experimental results - BILOTA A
[7] Guidelines for Design Execution and
Control of Strengthening Interventions by
means of Fibre-Reinforced Composites -
CNR-DT200 (2004) National Research
Council
[8] Externally Bonded FRP Reinforcement
for RC Structures - fib-TG 93 (2001)
International Federation for Structural
Concrete Lausanne Switzerland
[9] Design models for shear strengthening
of reinforced concrete beams with
externally bonded FRP composites A
statistical versus reliability approach -
Lima JLT and Barros JAO (2007)
Proc 8th Int Symp on Fiber Reinforced
Polymer Reinforcement for Concrete
Structures Patras Greece
[10] Shear Strengthening of RC Beams
with Externally Bonded FRP Composites
Effect of Strip-Width to Strip-Spacing
Ratio - Mofidi A and Chaallal O
(2011-b) ASCE J of Composites for
Construction 15(5) pp 732-742
[11] Improving shear capacity of existing
RC T-section beams using CFRP
composites - Khalifa A and Nanni A
(2000-a) Cem Concr Compos 22 pp
165ndash174
[12] Shear capacity of FRP-strengthened
RC beams FRP debonding - Chen JF
and Teng JG (2003) Construction and
Building Materials 17(1) pp 27ndash41
Faqe 89 100
SHTOJCE 1
TE DHENAT EKSPERIMENTALE DHE TEORIKE
Referenca No Tipi bs bw h hs hw d hf fcm fck fctm Ef εfu σfu konf CD nfrp tfl tf wf Sf Eksperimental ACI fib- TG CAN CNR
Khalifa (2000) C-BT2 T 380 150 405 100 305 357 305 433 353 32 228000 00154 3790 U C 1 0165 0165 1 1 650 918 1920 688 517
Kh C-BT3 T 380 150 405 100 305 357 305 433 353 32 228000 00154 3790 U+ C 2 0165 033 1 1 675 1621 5463 1377 1207
Kh C-BT4 T 380 150 405 100 305 357 305 433 353 32 228000 00154 3790 U D 1 0165 0165 50 125 720 367 1296 275 226
Kh C-BT5 T 380 150 405 100 305 357 305 433 353 32 228000 00154 3790 S D 2 0165 033 50 125 315 565 1757 424 194
Kh C-BT6 T 380 150 405 100 305 357 305 433 353 32 228000 00154 3790 U+ C 1 0165 0165 1 1 1310 918 3363 688 744
KhalifaampNani (2000) BT2 T 380 150 405 100 305 361 305 35 27 27 228000 00166 3790 U C 1 0165 0165 1 1 650 918 1793 688 465
KhampNa1 BT3 T 380 150 405 100 305 361 305 35 27 27 228000 00166 3790 U+ C 1 0165 0165 1 1 675 918 3518 688 741
KhampNa1 BT4 T 380 150 405 100 305 361 305 35 27 27 228000 00166 3790 U D 1 0165 0165 50 125 720 367 1210 275 203
KhampNa1 BT5 T 380 150 405 100 305 361 305 35 27 27 228000 00166 3790 S D 1 0165 0165 50 125 315 313 1210 235 141
KhampNa1 BT6 T 380 150 405 100 305 361 305 35 27 27 228000 00166 3790 U+ C 2 0165 033 1 1 1310 1406 5715 1377 1196
DeniaudampCheng
(2001) T6NS-C45 T 400 140 600 150 450 540 450 441 361 328 230000 00148 3400 U D 1 011 011 50 100 1035 644 5902 825 1257
DenampCh T6NS-C90 T 400 140 600 150 450 540 450 441 361 328 230000 00148 3400 U D 1 011 011 50 100 853 455 2445 342 363
DenampCh T6NS2-C90 T 400 140 600 150 450 540 450 441 361 328 230000 00148 3400 U D 1 011 011 50 100 00 455 2445 342 363
Park (2001) 5 T 300 100 300 50 250 185 250 254 174 2 240000 00142 3400 U C 1 016 016 1 1 381 630 806 472 177
Park (2001 6 (glass) T 300 100 300 50 250 185 250 254 174 2 155000 00155 2400 U D 1 12 12 25 75 251 470 995 352 103
Chaallal (2002) G55_1L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 1 0145 0145 1 1 311 954 4041 715 688
Chaallal (2002) G55_2L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 2 0145 029 1 1 534 1666 6469 1249 1124
Chaallal (2002) G80_1L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 1 0145 0145 1 1 311 954 4041 715 688
Chaallal (2002) G80_2L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 2 0145 029 1 1 623 1666 6469 1249 1124
Chaallal (2002) G80_3L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 3 0145 0435 1 1 845 2024 8635 1517 1466
Chaallal (2002) G16_1L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 1 0145 0145 1 1 400 954 4041 715 688
Chaallal (2002) G16_2L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 2 0145 029 1 1 845 1666 6469 1249 1124
Chaallal (2002) G24_1L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 1 0145 0145 1 1 534 954 4041 715 688
Chaallal (2002) G24_2L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 2 0145 029 1 1 489 1666 6469 1249 1124
Chaallal (2002) G24_3L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 3 0145 0435 1 1 534 2024 8635 1517 1466
DenampCh (2003) T4NS-C45 T 400 140 400 150 250 340 250 374 294 286 230000 00148 3400 U D 1 011 011 50 100 178 358 1941 458 704
BoulsselhamampChaall
al (2006) DB-S0-1L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 1 0066 0066 1 1 154 201 639 150 191
BoampCh1 DB-S0-2L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 2 0066 0132 1 1 138 368 1039 276 295
BoampCh1 DB-S1-1L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 1 0066 0066 1 1 127 201 639 150 191
BoampCh1 DB-S1-2L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 2 0066 0132 1 1 170 368 1039 276 295
BoampCh1 SB-S0-1L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 1 0066 0066 1 1 232 201 639 150 191
BoampCh1 SB-S0-2L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 2 0066 0132 1 1 324 368 1039 276 295
BoampCh1 SB-S1-1L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 1 0066 0066 1 1 28 201 639 150 191
BoampCh1 SB-S2-2L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 2 0066 0132 1 1 122 368 1039 276 295
BoampCh2 DB-S0-05L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 05 011 0055 1 1 900 289 1212 216 269
BoampCh2 DB-S0-1L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 1 011 011 1 1 1073 577 1969 433 442
BoampCh2 DB-S0-2L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 2 011 022 1 1 1108 858 3198 643 714
BoampCh2 DB-S1-1L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 1 011 011 1 1 320 577 1969 433 442
BoampCh2 DB-S1-2L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 2 011 022 1 1 342 858 3198 643 714
BoampCh2 DB-S2-1L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 1 011 011 1 1 580 577 1969 433 442
BoampCh2 DB-S2-2L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 2 011 022 1 1 731 858 3198 643 714
BoampCh2 SB-S0-05L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 05 011 0055 1 1 212 289 1212 216 269
BoampCh2 SB-S0-1L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 1 011 011 1 1 388 577 1969 433 442
BoampCh2 SB-S0-2L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 2 011 022 1 1 405 858 3198 643 714
BoampCh2 SB-S1-05L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 05 011 0055 1 1 192 289 1212 216 269
BoampCh2 SB-S1-1L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 1 011 011 1 1 -78 577 1969 433 442
BoampCh2 SB-S1-2L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 2 011 022 1 1 44 858 3198 643 714
DiasampBarros (2006) 2S_4M(1) T 450 180 400 100 300 355 300 397 315 3 218400 00131 2862 U D 1 0176 0176 60 180 44 308 1078 231 181
DiampBa2 2S_7M(1) T 450 180 400 100 300 355 300 397 315 3 218400 00131 2862 U D 1 0176 0176 60 114 128 486 1261 364 277
DiampBa2 2S_7M(2) T 450 180 400 100 300 355 300 397 315 3 218400 00131 2862 U D 2 0176 0352 60 114 398 799 1748 599 376
DiampBa2 4S_4M(1) T 450 180 400 100 300 355 300 397 315 3 218400 00131 2862 U D 1 0176 0176 60 180 276 308 1078 231 181
DiampBa2 4S_7M(1) T 450 180 400 100 300 355 300 397 315 3 218400 00131 2862 U D 1 0176 0176 60 114 310 486 1261 364 277
Jayaprakash (2007) TT1-1 T 400 120 340 100 240 310 240 38 30 29 230000 00165 3800 U D 1 009 009 80 150 333 212 804 159 175
Ja TT1-11 T 400 120 340 100 240 310 240 38 30 29 230000 00165 3800 U D 1 009 009 80 150 532 212 804 159 175
Ja TT1-2 T 400 120 340 100 240 310 240 38 30 29 230000 00165 3800 U D 1 009 009 80 200 466 159 708 119 134
Ja TT1-1 T 400 120 340 100 240 310 240 38 30 29 230000 00165 3800 U D 1 009 009 80 150 266 212 804 159 175
Ja TT1-11 T 400 120 340 100 240 310 240 38 30 29 230000 00165 3800 U D 1 009 009 80 150 -67 212 804 159 175
Ja TT1-2 T 400 120 340 100 240 310 240 38 30 29 230000 00165 3800 U D 1 009 009 80 200 133 159 708 119 134
Altin (2009) 2 T 360 120 360 75 285 330 285 332 252 258 231000 0017 4100 U D 1 012 012 50 125 196 253 968 190 156
Alt 3 T 360 120 360 75 285 330 285 329 249 258 231000 0017 4100 U D 1 012 012 50 150 148 211 909 158 131
Alt 4 T 360 120 360 75 285 330 285 328 248 258 231000 0017 4100 U D 1 012 012 50 200 112 158 783 119 99
Alt 5 T 360 120 360 75 285 330 285 328 248 258 231000 0017 4100 U D 1 012 012 50 125 253 253 963 190 155
Faqe 90 100
Alt 6 T 360 120 360 75 285 330 285 33 247 258 231000 0017 4100 U D 1 012 012 50 150 239 211 966 158 130
Alt 7 T 360 120 360 75 285 330 285 329 249 258 231000 0017 4100 U D 1 012 012 50 200 238 158 784 119 99
Gamino (2010) VTC1 T 400 120 300 80 220 265 220 68 60 54 221000 00124 2728 U D 1 011 011 50 150 375 143 625 107 150
Ga VTC3 T 400 120 300 80 220 265 220 685 605 54 218900 00124 2730 U D 1 017 017 60 150 275 262 883 196 215
Ga VTC4 T 400 120 300 80 220 265 220 676 596 53 218900 00124 2730 U D 1 017 017 60 150 800 262 879 196 213
Ga VTC5 T 400 120 300 80 220 265 220 68 60 52 220850 0015 2915 U D 1 011 011 50 175 490 122 725 92 128
Ga VTC6 T 400 120 300 80 220 265 220 656 576 55 220850 00135 2915 U D 1 011 011 50 175 650 122 715 92 128
NDIKIMI I PARAMETRAVE TEuml PEumlRCAKTUAR KOMBEumlTAREuml NEuml
LLOGARITJEN E SOLETAVE NEuml SHPIM
Faqe 91 100
Esmerald FILAJ Erdit LEKA
esmeraldfilajfinedual erditlekafinedual Universiteti Politeknik i Tiraneumls Fakulteti i Inxhinieriseuml seuml Ndeumlrtimit Rruga ldquoMuhamet Gjolleshardquo 54
Tiraneuml - Albania
Abstract Eurocodes EN with the status of European Standards discipline the structural design practice within the EU
countries and beyond Due to the presence of local specifics of different nature related to the countries where
these standards are implemented certain parts of their content are accepted as interpretable These parts are known
as the National Determined Parameters (NDPs) and in total for each Eurocode constitute the National Annex
Their impact can be significant or not but it doesnrsquot affect the design philosophy of these standards This study
intends to verify this impact in principle based on a simple case referred to the punching shear design of
reinforced concrete solid slabs without beams At this aim a well defined geometrically and numerically situation
is considered - columnrsquos cross section (30x40)cm and solid slab with 30cm of thickness reinforced in both
directions with steel bars Φ2015 - which is discussed according to the official pubblicated version of Eurocode
2 and also according to the national publications of 7 other states where this specific standard is implemented
The results obtained show the presence of differences between the considered countries a consequence of the
NDPs despite their relatively small number directly related to the topic of the study Italy turns out to have the
highest compliance ratio with the official version of Eurocode 2 followed by other states
Peumlrmbledhje Eurokodet EN me statusin e Standardeve Europiane disiplinojneuml praktikeumln e projektimit teuml strukturave neuml vendet
e BE dhe meuml gjereuml Neuml funksion teuml prezenceumls seuml specifikave lokale teuml natyrave teuml ndryshme neuml shtetet ku keumlto
standarde implementohen eumlshteuml pranuar fakti qeuml pjeseuml teuml caktuara teuml peumlrmbajtjes teuml jeneuml teuml interpretueshme Keumlto
pjeseuml njihen si Parametrat e Peumlrcaktuar Kombeumltareuml (NDPs) dhe neuml teumlreumlsi peumlr ccedildo Eurokod peumlrbeumljneuml Aneksin
Kombeumltar Ndikimi i tyre mund teuml jeteuml i konsideruesheumlm ose jo por pa ceumlnuar frymeumln teknike teuml standardeve Ky
studim synon teuml verifikojeuml keumlteuml ndikim neuml parim me aneuml teuml njeuml rasti teuml thjeshteuml referuar llogaritjes neuml shpim teuml
soletave betonarmeacute pa trareuml Peumlr keumlteuml qeumlllim eumlshteuml ndeumlrtuar njeuml situateuml e konturuar gjeometrikisht dhe numerikisht
- koloneuml me seksion (30x40)cm soleteuml me trasheumlsi 30cm armuar me dopio zgareuml Φ2015 - e cila eumlshteuml diskutuar
neumln driteumln e botimit zyrtar konkretisht teuml Eurokodit 2 njeumlkoheumlsisht edhe teuml botimeve kombeumltare teuml 7 shteteve teuml
tjera ku ky standard eumlshteuml implementuar Rezultatet e peumlrfituara deumlshmojneuml se ka diferenca midis shteteve si pasojeuml
e ekistenceumls seuml NDPs pavareumlsisht numrit teuml tyre relativisht teuml vogeumll lidhur drejtpeumlrdrejt me tematikeumln e studiuar
Italia rezulton se ka peumlrputhshmeumlri meuml teuml larteuml me Eurokodin 2 zyrtar pasuar nga shtete teuml tjera
Fjaleuml kyccedile Eurokode EN Aneks Kombeumltar Parametra teuml Peumlrcaktuar Kombeumltareuml llogaritja neuml shpim
Faqe 92 100
1 HYRJE
Neuml vitin 1975 bazuar neuml Artikullin 95 teuml
Traktatit teuml Romeumls [1] mbajtur neuml 1957
Komisioni i Komunitetit Europian vendosi njeuml
program veprimi neuml fusheumln e ndeumlrtimit Qeumlllimi
i programit ishte eliminimi i pengesave teknike
neuml tregeumlti dhe harmonizimi i specifikimeve
teknike neuml funksion teuml zhvillimit teuml njeuml tregu teuml
peumlrbashkeumlt unifikuar me aneuml teuml rregullave
standardeve teuml cilat fillimisht do teuml sheumlrbenin si
njeuml alternativeuml kundrejt rregullave standardeve
kombeumltare neuml fuqi neuml Shtetet Aneumltare dhe meuml
pas do trsquoi zeumlvendeumlsonin keumlto teuml fundit Peumlr rreth
peseumlmbeumldhjeteuml vjet Komisioni investoi
konkretisht neuml zhvillimin e programit teuml
Eurokodeve Neuml vitin 1989 neumlpeumlrmjet njeuml
direktive [2] Komisioni dhe Shtetet Aneumltare
vendoseumln transferimin e peumlrgjegjeumlsiseuml referuar
peumlrgatitjes dhe botimit teuml Eurokodeve
Komitetit Europian teuml Standardizimit (CEN)
me qeumlllimin qeuml neuml teuml ardhmen teuml peumlrfitonin
statusin e Standardeve Europiane Rezultati i
keumlsaj iniciative teuml reumlndeumlsishme eumlshteuml publikimi
i njeuml serie teuml peumlrbeumlreuml nga dhjeteuml Eurokode teuml
cileumlt mbulojneuml pothuajse teuml gjitheuml materialet
dhe sistemet strukturore me peumlrmbajtje qeuml
periodikisht ndjek zhvillimet shkencore dhe
teknologjike Fillimisht Eurokodet u
peumlrpunuan neuml 62 pjeseuml paraprake (ENVs)
Shumica e tyre u botuan nga viti 1992 deri neuml
vitin 1998 dhe kalimi neuml trajteumln e Standarde
Europiane EN filloi meuml 1998
Komiteti Teknik i CEN (CENTC 250) ka
pranuar se disa pjeseuml teuml Eurokodeve duhet teuml
jeteuml teuml specifikuara peumlr secilin shtet ku
implementohen peumlr shkak teuml diferencave
referuar pozicionit gjeografik kushteve
klimatike dhe gjeologjike zhvillimit
teknologjik neuml fusheumln e ndeumlrtimit meumlnyreumls seuml
jeteseumls nivelit teuml ndrysheumlm teuml siguriseuml teuml
pranuar mbi baza ligjore etj Keumlto pjeseuml marrin
emeumlrtimin Parametra teuml Peumlrcaktuar Kombeumltareuml
(Nationally Determined Parameters NDP)
dhe peumlrbeumljneuml neuml teumlreumlsi ateuml qeuml njihet si Aneksi
Kombeumltar (National Annex NA) Hartimi i tij
peumlr ccedildo Eurokod neuml kuadeumlr teuml proccedilesit teuml
implementimit eumlshteuml detyreuml e peumlrbashkeumlt e teuml
gjitheuml autoriteteve shteteumlrore teuml cileumlt lidhin
veprimtarineuml e tyre me sektorin e ndeumlrtimit
ndeumlrsa korrespondenca teknike me CEN do teuml
realizohet nga autoriteti homolog i
standardizimit me lsquoteuml Peumlrtej sa meuml sipeumlr vlen
teuml theksohet se parimet bazeuml teuml Standardeve
Europiane teuml Projektimit janeuml imune lidhur me
specifikat lokale
Implementimi i Eurokodeve EN bazohet neuml
rekomandimet e Komisionit Europian [3-4]
teuml cileumlt ndeumlr teuml tjera neuml funksion teuml qeumlllimit
kryesor lidhur me harmonizimin e
standardeve teknike theksojneuml referuar
shteteve neuml proccediles rdquo[] Teuml peumlrdorin vlerat e
Parametrave teuml Peumlrcaktuar Kombeumltareuml teuml
rekomanduara nga Eurokodet - keumlto vlera
duhet teuml divergjojneuml nga rekomandimet veteumlm
neuml rast se peumlr kushtet gjeografike gjeologjike
dhe klimatike apo nivelet e siguriseuml
specifikisht teuml pranuar kjo paraqitet e
domosdoshme []rdquo Zbatueshmeumlria e keumltij
udheumlzimi eumlshteuml neuml vullnet specifik teuml ccedildo
shteti pra jo domosdoshmeumlrisht neuml maseuml
uniforme ndeumlr lsquota Si pasojeuml peumlr ccedileumlshtje teuml
njeumljta neuml lidhje me projektimin strukturor
mund teuml veumlrehen rezultate relativisht teuml
ndryshme neuml terma cileumlsore apo sasioreuml
2 PARAMETRAT E
PEumlRCAKTUAR KOMBEumlTAREuml
(NDP)
Eurokodet e botuara neuml faqet e para teuml tyre
peumlrmbajneuml njeuml paragraf me titull ldquoStandarded
Kombeumltare qeuml Implementojneuml Eurokodetrdquo
(National Standards Implementing
Eurocodes) neuml teuml cilin peumlrtej prezantimit
lidhur me botimin kombeumltar teuml Eurokodeve
theksohet se Anekset Kombeumltare peumlrmbajneuml
Parametrat e Peumlrcaktuar Kombeumltareuml (NDPs)
dhe se keumlta teuml fundit duhet teuml peumlrdoren gjateuml
projektimit teuml strukturave teuml ndeumlrtesave apo
veprave teuml tjera inxhinierike shoqeumlruar edhe
nga njeuml kategorizim i tyre Neuml jo pak raste
NDP nuk mund teuml peumlrfaqeumlsohen me njeuml vlereuml
numerike Mjaft prej tyre marrin formeumln e
tabelave grafikeumlve pranimit teuml procedurave
teuml rekomanduara zgjedhjes seuml njeuml qasjeje neuml
llogaritje - kur jepen alternativa - ose
prezantimit teuml njeuml procedure teuml re sigurimit
dhe paraqitjes seuml informacioneve teuml
meumltejshme meuml teuml detajuar etj Peumlr keumlteuml arsye
nga ana e JRC [5] eumlshteuml realizuar njeuml
kategorizim meuml i holleumlsisheumlm i NDP
paraqitur neuml tabeleumln e meumlposhtme Neuml Fig 1
paraqitet numri i NDP sipas kategorizimit teuml
beumlreuml peumlr teuml gjitheuml Paketeumln e Eurokodeve
Veumlrehet se NDP me vlera numerike peumlrbeumljneuml
veteumlm 39 teuml totalit (Tipi 1 2 5 6 dhe pjeseuml
nga 4 - numri total arrin neuml 579) Kjo analizeuml e
thjeshteuml eumlshteuml e reumlndeumlsishme sidomos neuml
Faqe 93 100
Fig 1 Numri i Parametrave teuml Peumlrcaktuar Kombeumltareuml (NDP) sipas kategorive
Fig 2 Numri i Parametrave teuml Peumlrcaktuar
Kombeumltareuml peumlr seicilin Eurokod EN
funksion teuml analizeumls krahasuese pasuese qeuml do
teuml kryhet midis shteteve qeuml implementojneuml
Eurokodet sipas rekomandimeve teuml
komentuara Kjo analizeuml do teuml mbarteuml
veumlshtireumlsiteuml e veta nisur nga fakti qeuml tanimeuml
nuk trajtohen veteumlm vlera numerike por
peumlrcaktime pranime zgjedhje apo forma teuml
tjera relativisht subjektive teuml NDP ccedilka mund
teuml shoqeumlrohen me divergjenca neuml njeuml maseuml teuml
caktuar
Tabela 1 Kategorizimi i Parametrave teuml Peumlrcaktuar Kombeumltareuml [5]
Tip i peumlrgjithsheumlm Tipi (neuml detaje)
Peumlrshkrimi Peumlrshkrimi
1 Vlereuml e njeuml ose meuml shumeuml parametrave 11 Parametra teuml paracaktuar (me vlera teuml rekomanduara)
12 Parametra teuml paracaktuar (pa vlera teuml rekomanduara)
13 Parametra jo teuml paracaktuar
2 Referenceuml neuml raport me njeuml set vlerash tabeleuml(a) 21 Tabela teuml fiksuara (mund teuml ndryshohen veteumlm vlerat)
22 Tabela fleksibeumll (mund teuml ndryshohen rreshtat kolonat)
3 Pranim i procedureumls seuml rekomanduar zgjedhje e
qasjes seuml llogaritjes - kur jepen alternativa - ose
prezantim i procedurave dhe qasjeve teuml reja
31 Pranim i procedurave qasjeve teuml rekomanduara ose prezantim i
teuml rejave
32 Procedura qasje shteteumlrore (lidhur me specifikat e njeuml shteti)
33 Zgjedhje alternative midis opsioneve teuml dheumlna (me vlera teuml
rekomanduara)
34 Zgjedhje alternative midis opsioneve teuml dheumlna (pa vlera teuml
rekomanduara)
35 Zgjedhje midis opsione teuml dheumlna (me vlera teuml rekomanduara)
36 Zgjedhje midis opsione teuml dheumlna (pa vlera teuml rekomanduara)
37 Pranim i procedurave qasjeve neuml formeuml tabelare teuml fiksuar ose
prezantim i teuml rejave
38 Pranim i procedurave qasjeve neuml formeuml tabelare fleksibeumll ose
prezantim i teuml rejave
4 Teuml dheumlna specifike (gjeografike klimatike etj) 4 Teuml dheumlna specifike neuml lidhje me njeuml shtet (gjeografike etj)
5 Grafik(euml) ose tabeleuml(a) kombeumltare parametri 5 Grafik(euml) ose tabeleuml(a ) kombeumltare referuar njeuml parametri
6 Diagrama 6 Diagrama
7 Referenca peumlr informacione 7 Referenca peumlr informacione jokontradiktore dhe komplementare
8 Vendime peumlr aplikimin e Anekseve Informative 8 Vendime neuml lidhje me aplikimin e Anekseve Informative
9 Sigurim i informacioneve teuml meumltejshme 9 Sigurim i informacioneve teuml meumltejshme meuml teuml detajuar
10 Referenceuml lidhur me njeuml informacion 101
Referenceuml lidhur me njeuml informacion i cili peumlrfshihet neuml njeuml aneks informativ
102 Referenceuml lidhur me njeuml informacion i cili peumlrfshihet neuml pjeseuml teuml tjera teuml tekstit teuml EN
Faqe 94 100
Fig 3 Modeli i verifikimit teuml afteumlsiseuml mbajteumlse teuml
soleteumls neuml shpim [6]
3 RASTI STUDIMOR
Studimi i ndikimit teuml Parametrave teuml
Peumlrcaktuar Kombeumltareuml nisur nga kategorizimi
i tyre mund teuml beumlhet neuml meumlnyra teuml ndryshme
Konkretisht neuml keumlteuml punim eumlshteuml menduar teuml
verifikohet ndikimi i NDP neuml llogaritjen neuml
shpim teuml soletave beton armeacute pa trareuml bazuar
neuml Eurokodin 2 [6] Janeuml marreuml neuml shqyrtim
peumlr teuml ndihmuar analizeumln pra dhe peumlr teuml arritur
konkluzione sa meuml teuml qeumlneumlsishme Anekset
Kombeumltare teuml disa shteteve teuml cilat kaneuml
implementuar Eurokodet Anglia (Britania e
Madhe) Franca Italia Gjermania Danimarka
Finlanda dhe Suedia [7-18] Kuptohet qeuml neuml
analizeuml nuk peumlrfshihen teuml gjitheuml parametrat e
Eurokodit neuml fjaleuml por veteuml disa prej tyre teuml
lidhur me karakteristikat e materialeve
strukturore dhe me reagimin neuml prerje teuml
elementeumlve betonarmeacute Peumlr qarteumlsi paragrafi
do teuml vijojeuml me procedureumln e llogaritjes sipas
EC 2 dhe meuml pas do teuml paraqiten sintetikisht neuml
trajteuml grafike dhe tabelare teuml dheumlnat
njeumlkoheumlsisht edhe peumlrfundimet e arritura Sipas
kodit kontrolli neuml shpim do teuml kryhet neuml dy
seksione teuml soleteumls teuml cileumlt i korrespondojneuml dy
perimetrave teuml kontrollit perimetri me i
ngushteuml eumlshteuml ai qeuml peumlr nyjet e brendshme
soleteuml - koloneuml teuml struktureumls (jo aneumlsore)
rezulton sa veteuml perimetri i koloneumls ndeumlrsa
perimetri i dyteuml eumlshteuml ai i qeuml njihet edhe si
ldquoperimetri kryesor bazik i kontrollitrdquo (Fig 3)
Parashtrimi i problemit
Neuml perimetrin e koloneumls ose teuml sipeumlrfaqes seuml
ngarkuar sforcimet prereumlse maksimale qeuml
shkaktojneuml shpimin e soleteumls duhet teuml
ploteumlsojneuml kushtin
Ed Rdmax (1)
Armatura e ccedilelikut referuar shpimit nuk eumlshteuml
e nevojshme neumlse sforcimet prereumlse
maksimale qeuml shkaktojneuml shpimin e soleteumls
janeuml meuml teuml vogla se afteumlsia mbajteumlse e betonit
pa armatureuml νRdc
Ed Rdc (2)
Neuml rast se armatura paraqitet e nevojshme
pozicionimi i saj duhet teuml beumlhet sipas
rregullave konstruktive teuml specifikuara
Kontrolli neuml perimetrin e koloneumls (u0)
Veprimet e listuara do teuml kryhen neuml peumlrputhje
me sistemin e njeumlsive SI peumlrmasat neuml (mm)
forcat e brendshme neuml (kN kNm) sforcimet
(Nmm2)
o 1 2u 2 c c (3)
y nom lbd h c d 2 (4)
y nom lbd h c 3d 2
(5)
y zd 05 d d (6)
1 o 1u u 2 (r 2d) (7)
2 21 1 1 2 2 1W 05c c c 4c d 16d 2 dc (8)
Ed Ed 1 11 k(M V )(u W ) (9)
Ed Ed o Rdmax cdV u d 05 f (10)
ck ck06 1 f 250 (f neuml MPa) (11)
MEd - vlera llogariteumlse e momentit peumlrkuleumls
VEd - vlera llogariteumlse e forceumls prereumlse (c1
c2) - peumlrmasat e seksionit teumlrthor teuml koloneumls -
figura e paraqitur eumlshteuml ilustruese
uo - perimetri i seksionit teumlrthor peumlr kolonat
drejtkeumlndore neuml brendeumlsi teuml struktureumls (aneuml)
(dy dz) - larteumlsia e dobishme e soleteumls sipas
dy drejtimeve ortogonale punuese neuml plan d
(deff) - larteumlsia e dobishme mesatare e
soleteumls bazuar mbi dy vlerat e meumlsipeumlrme u1
- perimetri kryesor i kontrollit teuml soleteumls -
distanceuml 2d nga ccedildo pikeuml e seksionit teumlrthor
A - seksioni kryesor i kontrollit
B - sipeumlrfaqja kryesore e kontrollit Acont
C - perimetri kryesor i kontrollit u1
D - sipeumlrfaqja e ngarkuar Aload
rcont - perimetri i meumltejsheumlm i kontrollit
θ = 266ordm - sipas teoriseuml seuml llogaritjes neuml prerje
Faqe 95 100
Fig 4 Shpeumlrndarja e sforcimeve prereumlse peumlr
veprim teuml njeuml momenti
teuml pa-balancuar neuml njeuml
nyje teuml brendshme
soleteuml - koloneuml [6]
Tabela 2 Vlerat e parametrit ldquokrdquo peumlr
sipeumlrfaqe teuml ngarkuara neuml formeuml
drejtkeumlndore [6]
W1 - funksion qeuml merr neuml konsiderateuml
shpeumlrndarjen e sforcimeve prereumlse neuml soleteuml
peumlr veprim edhe teuml momentit peumlrkuleumls
β - funksion qeuml merr neuml konsiderateuml faktin qeuml
neuml nyjen soleteuml - koloneuml ka edhe moment
k - koeficient i cili varet nga raporti i
peumlrmasave teuml seksionit teumlrthor teuml koloneumls νEd
- sforcimet prereumlse qeuml shkaktojneuml shpim
νRdmax - vlera maksimale e sforcimeve
prereumlse ose meuml thjeshteuml rezistenca neuml prerje
ν - faktor reduktues i rezistenceumls referuar
gjendjes seuml plasaritur teuml betonit neuml prerje
Kontrolli neuml perimetrin kryesor (u1)
Ed Ed 1 RdcV u d (12)
13Rdc Rdc l ck 1 cpC k(100 f ) k (13)
Rdc min 1 cp( k ) (14)
32 12min ck0035k f (15)
k 1 200 d (d neuml mm) (16)
l ly lz 002 (17)
cp Edy cy Edz cz05(N A N A ) (18)
νRdc - afteumlsia mbajteumlse e betonit pa armatureuml
CRdc - parameteumlr qeuml lidhet me afteumlsineuml
mbajteumlse teuml betonit CRdc= 018γc (γcasymp15) ρl
- peumlrqindja e konsideruar neuml llogaritje e
armatureumls gjateumlsore teuml teumlrhequr peumlrcaktuar
mbi bazeumln e peumlrqindjeve peumlr ccedildo drejtim
punues neuml plan referuar gjereumlsive teuml soleteumls
(2x3d + peumlrmaseuml kolone pingul me drejtimin)
cp - sforcimet normale neuml soleteuml (shtypeumlse
rarr pozitive) teuml shkaktuara nga veprime
perpendikulare me drejtimet y dhe z teuml saj (si
psh efektet e para pasnderjes)
Llogaritja e armatureumls punuese
Neuml rast se nevojitet armatureuml punuese peumlr teuml
peumlrballuar sforcimet qeuml shfaqen fizikisht me
shpimin e soleteumls sipeumlrfaqja punuese e njeuml
elementi (e njeuml keumlmbe dege pasi zakonisht
vendosen si shufra vertikale brenda larteumlsiseuml
seuml soleteumls) duhet teuml keumlnaqeuml kushtin vijues
swmin ck
r t yk
A (15sin cos ) f008
s s f
(19)
Aswmin - sipeumlrfaqja minimale e njeuml elementi teuml
veccedilanteuml punues (e njeuml keumlmbe dege)
(sr st) - peumlrkateumlsisht distanca meuml e madhe e
pranuar midis elementeumlve teuml veccedilanteuml punues
degeumlve sipas drejtimit radial dhe tangencial
(shiko Fig 5) - do teuml peumlrcaktohen 2 vlera
referuar perimetrit u1 (lexo vijimin) α - keumlndi
ndeumlrmjet armatureumls seuml teumlrhequr teuml soleteumls
sipas dy drejtimeve (planit teuml soleteumls) dhe
armatureumls punuese (α=90ordm)
Armatura punuese pozicionohet zakonisht
sipas njeuml forme teuml mbyllur duke krijuar njeuml
ose meuml shumeuml perimetra punues referuar
seksionit teumlrthor teuml koloneumls apo sipeumlrfaqes
direkt teuml ngarkuar (peumlrjashtim beumln rasti kur
armatura realizohet neuml formeumln e shufrave
gjateumlsore me segmente teuml inklinuar) distanca
radiale midis teuml cileumlve eumlshteuml po sr Afteumlsia
mbajteumlse e betonit teuml armuar e cila duhet teuml
jeteuml jo meuml e vogeumll se sforcimet prereumlse teuml
llogaritura meuml sipeumlr νEd eumlshteuml
sw ywdefRdcRdcs
r 1
A f sin3 3 d
4 2 s u d
(20)
ywdef ywdf 250 025d f (MPa) (21)
Asw - sipeumlrfaqja totale e njeuml perimetri punues
fywd - vlera projektuese e sforcimit teuml
rrjedhshmeumlriseuml seuml armatureumls punuese
fywdef - vlera efektive projektuese e sforcimit
teuml rrjedhshmeumlrise seuml armatureumls punuese
Perimetri meuml i largeumlt i kontrollit peumlr teuml cilin
nuk ka nevojeuml teuml pozicionohet armatureuml
punuese referuar shpimit jepet me shprehjen
c1c2 le05 10 20 ge20
k 045 060 070 080
Faqe 96 100
Fig 5 Pozicionimi i armatureumls punuese neuml
soleteuml [6]
oout Ed Rdcu V d (22)
Fig 5 Pozicionimi i armatures punuese
ne solete [6]
Parametri Njeumlsia RV BS NF UNI DIN DS SFS SS
Betoni Klasa C3037 C3240 C2530 C3037 C3037 C3545 C3037 C3037
Klekspoz ----- XD1 XD1 XD1 XD1 XD1 XD1 XD1 XD1
fck MPa 300 320 250 300 300 350 300 300
fcd MPa 200 181 167 170 170 241 170 200
c ----- 150 150 150 150 150 145 150 150
cc ----- 100 085 100 085 085 100 085 100
cmindur mm 35 30 35 35 30 30 30 25
cnom mm 45 40 45 45 40 40 40 35
Ccedileliku Klasa B500C B500C B500C B450C B500C B500C B500C B500C
fyk MPa 5000 5000 5000 4500 5000 5000 5000 5000
fyd MPa 4348 4348 4348 3913 4348 4167 4348 4348
fywd MPa 4348 4348 4348 3913 4348 4167 4348 4348
ud 675 675 675 675 250 021 100 675
s ----- 115 115 115 115 115 12 115 115
h mm 300 300 300 300 300 300 300 300
dy mm 245 250 245 245 250 250 250 255
dz mm 225 230 225 225 230 230 230 235
d mm 235 240 235 235 240 240 240 245
dlb (shufra gjat) mm 20 20 20 20 20 20 20 20
k ----- 0633 0633 0633 0633 0633 0633 0633 0633
u0 mm 1400 1400 1400 1400 1400 1400 1400 1400
u1 mm 4352 4414 4352 4352 4414 4414 4414 4477
r1 mm 4700 4800 4700 4700 4800 4800 4800 4900
W1 mm2 1955920 2012480 1955920 1955920 2012480 2012480 2012480 2069840
---- 1324 1319 1324 1324 1319 1319 1319 1315
Ed (u0) MPa 4024 3927 4024 4024 3927 3927 3927 3834
Rd max MPa 5280 4744 4500 5251 4488 6228 4488 5280
Ed (u1) MPa 1295 1245 1295 1295 1245 1245 1245 1199
CRdc ---- 0120 0120 0120 0120 0120 0124 0120 0120
k ---- 1923 1913 1923 1923 1913 1913 1913 1904
l ---- 00089 00087 00089 00089 00087 00087 00087 00085
Rd c MPa 0690 0696 0649 0690 0681 0742 0681 0673
min MPa 0511 0524 0466 0511 0507 0548 0507 0503
(Asw sr)nev mm2mm 730 686 759 730 697 654 697 665
A - perimetri meuml i largeumlt i kontrollit
d - larteumlsia e dobishme e soleteumls
Faqe 97 100
Fig 6 Pozicionimi i armatureumls punuese neuml
soleteuml [6]
Tabela 3 Tabela peumlrmbledheumlse e llogaritjeve teuml soleteumls neuml shpim neumln influenceumln e Anekseve Kombeumltare
u0out mm 81678 78951 86796 81678 80668 74073 80668 79689
r0out mm 10777 10343 11592 10777 10616 9566 10616 10460
a1 mm 705 70 705 70 70 72 72 70
srmax mm 1763 1800 1763 1763 1800 1800 1800 1838
stmax (brenda u1) mm 3525 360 3525 3525 360 360 360 3675
stmax (jashteuml u1) mm 470 480 470 470 480 480 480 490
k (termi kd) mm 15 15 15 15 15 2 15 15
rmax ---- 7252 6743 8067 7252 7016 4766 7016 6785
nperimeteumlrnev mm 5 5 6 5 5 4 5 5
sr pranuar ---- 1600 1500 1450 1600 1550 1350 1550 1500
Asw nev mm 11686 10297 11006 11686 10804 8826 10804 9978
Rd cs MPa 1295 1245 1295 1295 1245 1245 1245 1199
Asw min (brenda) mm2 337 328 277 375 332 306 331 327
Asw min (jashteuml) mm2 449 438 369 500 443 408 441 436
Parametri Njeumlsia RV BS NF UNI DIN DS SFS SS
dll (diam shufreumls) mm Φ8 Φ8 Φ8 Φ8 Φ8 Φ8 Φ8 Φ8
r1 (perimetri 1) mm 70 70 70 70 70 70 70 70
n1 (perimetri 1) 24 21 23 24 22 18 22 20
r2 (perimetri 2) mm 2300 2200 2150 2300 2250 2050 2250 2200
n2 (perimetri 2) 24 21 23 24 22 18 22 20
r3 (perimetri 3) mm 3900 3700 3600 3900 3800 3400 3800 3700
n3 (perimetri 3) 24 21 23 24 22 18 22 20
r4 (perimetri 4) mm 5500 5200 5050 5500 5350 4750 5350 5200
n4 (perimetri 4) 24 21 23 24 22 18 22 20
r5 (perimetri 5) mm 7100 6700 6500 7100 6900 --- 6900 6700
n5 (perimetri 5) 240 210 230 240 220 --- 220 200
r6 (perimetri 6) mm --- --- 7950 --- --- --- ---
n6 (perimetri 6) --- --- 230 --- --- --- ---
A - perimetri meuml i largeumlt i armatureumls punuese
B - perimetri meuml i largeumlt i kontrollit pa armatureuml uoout
Faqe 98 100
Rregullat e pozicionimit teuml armatureumls
Perimetri i pareuml i armatureumls duhet teuml vendoset neuml distanceuml ge 03d nga faqja e koloneumls apo perimetri i sipeumlrfaqes
seuml ngarkuar Perimetri meuml i largeumlt i armatureumls punuese nuk duhet teuml vendoset neuml distanceuml meuml teuml madhe se (k∙d)
brendashkruar perimetrit meuml teuml largeumlt uoout (rekomandohet vlera e kasymp15) Po keumlshtu hapi i perimetrave
brendashkruar sipas rrezes duhet teuml jeteuml sr max le 075d ndeumlrsa distanca tangenciale midis degeumlve brenda njeuml
perimetri duhet teuml jeteuml peumlrkateumlsisht kur ky ndodhet brenda ose jashteuml perimetrit kryesor teuml kontrollit u1 st max le
15d st max le 22d Armatura duhet teuml pozicionohet neuml jo meuml pak se dy perimetra
Rasti qeuml eumlshteuml diskutuar lidhet me njeuml soleteuml tip pllakeuml me trasheumlsi konstante prej 30cm armuar me shufra
gjateumlsore Φ2015 neuml teuml dy drejtimet mbeumlshtetur neuml njeuml koloneuml me seksion teumlrthor (30x40)cm - nyja soleteuml -
koloneuml eumlshteuml konsideruar e brendshme Klasa Strukturore (referuar jeteumlgjateumlsiseuml funksionale) eumlshteuml S4 (50 vjet)
ndeumlrsa Klasa e ekspozicionit teuml struktureumls eumlshteuml XD1 [6] Ngarkesa e peumlrqendruar e transmetuar neuml koloneuml eumlshteuml
pranuar NEd=1000kN ndeumlrsa momenti peumlrkuleumls sipas teuml dy drejtimeve MEd=250kNm Veprimet e kryera neuml
peumlrputhje me procedureumln e llogaritjes teuml diskutuar dhe rezultatet e peumlrfituara janeuml paraqitur neuml Tabeleumln 3 ku
krahas teuml tjerave fck - rezistenca karakteristike cilindrike neuml shtypje e betonit e matur neuml mosheuml 28 ditore fcd -
vlera projektuese e rezistenceumls neuml shtypje teuml betonit (fcd = ccfckγc)cc - koeficient qeuml konsideron efektet peumlr
njeuml koheuml teuml gjateuml dhe efektet e aplikimit teuml ngarkesave
(cmindur cnom) - peumlrkateumlsisht shtresa mbrojteumlse minimale e armatureumls lidhur me kushtet ambjentit dhe shtresa
mbrojteumlse ldquollogariteumlserdquo
dll - diametri i pranuar i shufrave degeumlve (ri ni) - rrezja e perimetrit ldquoirdquo teuml armatureumls seuml vendosur peumlr shpimin
dhe numri i degeumlve
fyk - rezistenca karakteristike e rrjedhshmeumlriseuml e armatureumls punuese (ccedilelikut) fyd - vlera projektuese e rezistenceumls
seuml rrjedhshmeumlriseuml seuml armatureumlsccedilelikut (fyd=fykγs)
(γc γs) - faktoreumlt pjesoreuml teuml siguriseuml peumlrkateumlsisht peumlr betonin dhe ccedilelikun
Parametrat e Peumlrcaktuar Kombeumltareuml (NDP) kryesoreuml janeuml theksuar me ngjyreuml neuml tabeleuml
Nga rezultatet e paraqitura veumlrehen diferenca teuml cilat peumlr shkak teuml veteuml kontureve teuml tematikeumls seuml trajtuar janeuml
relativisht teuml vogla numerikisht Ato lidhen kryesisht siccedil u theksua edhe neuml parantezeuml me trajtimet referuar
materialeve strukturore dhe mekanizmit teuml reagimit teuml elementeumlve betonarmeacute neuml prerje Grafikeumlt vijues tregojneuml
variacionin e madheumlsive kryesore
Fig 7 Variacioni neuml (MPa) i sforcimeve
prereumlse vEd(uo) amp afteumlsiseuml mbajteumlse vRdmax neuml
prerje referuar perimetrit uo
Fig 8 Variacioni neuml (MPa) i sforcimeve prereumlse
vEd(u1) amp afteumlsiseuml mbajteumlse vRdc neuml prerje referuar
perimetrit u1
Faqe 99 100
4 PERFUNDIME
Mbeumlshtetur neuml parashtrimin teorik dhe neuml rezultatet e peumlrfituara neuml rastin studimor arrihen konkluzionet e
listuara meuml poshteuml
Sforcimet prereumlse referuar perimetrit teuml koloneumls rezultojneuml pothuajse me teuml njeumljtat vlera peumlr teuml gjitha shtet et
duke qeneuml se parametri β dhe larteumlsia e dobishme variojneuml fare lehteuml (Fig 7) Afteumlsia mbajteumlse neuml
korrespondenceuml eumlshteuml funksion i drejtpeumlrdrejteuml i klaseumls seuml rezistenceumls seuml betonit pra veumlrehen vlera meuml teuml larta
pikeumlrisht peumlr shtete si Danimarka Suedia teuml cileumlt peumlrputhen me vlerat e rekomanduara nga veteuml Eurokodi 2 (EC
2)
Sforcimet prereumlse referuar perimetrit kryesor teuml kontrollit gjithashtu ndryshojneuml pak neuml vareumlsi teuml larteumlsiseuml seuml
dobishme apo shtreseumls mbrojteumlse teuml armatureumls (Fig 8) Afteumlsia mbajteumlse νRdc ndikohet nga njeuml numeumlr faktoreumlsh
(nuk synohet teuml vlereumlsohet veccedilaneumlrisht kontributi i tyre) - maksimumi arrihet peumlr Danimarkeumln (+7 mbi EC 2)
Perimetrat e kontrollit varen kryesisht nga larteumlsia e dobishme por jo veteumlm (sidomos perimetri meuml i largeumlt i
kontrollit i cili arrin vlereumln maksimale peumlr Franceumln +6 mbi rekomandimin e EC 2) (Fig 9)
Armatura e nevojshme eumlshteuml edhe elementi fundor njeumlkoheumlsisht meuml i reumlndeumlsisheumlm i llogaritjeve neuml fjaleuml edhe
neuml kuptimin ekonomik (Fig 10) Neuml vlereumln e saj ndikojneuml gjitheuml faktoreumlt e listuar (Ek 20) Gjykimi do teuml beumlhet
kryesisht mbi vlereuml absolute por duke konsideruar edhe numrin e perimetrave neuml teuml cileumlt shpeumlrndahet kjo
armatureuml Konkludohet se maksimumi arrihet nga Italia (me vlereuml sa EC 2) ndeumlrsa minimumi nga Danimarka
e cila ka edhe klaseumln meuml teuml larteuml teuml rezistenceumls seuml betonit por edhe faktorin pjesor teuml siguriseuml meuml teuml vogeumll se
shtetet e tjera
Neuml mbyllje theksohet se ndikimi i Parametrave teuml Peumlrcaktuar Kombeumltareuml pavareumlsisht se lidhur me cilin
material strukturor apo situateuml teknike qeuml implikon peumlrdorimin e tyre diskutohet duhet marreuml neuml konsiderateuml
Shembulli i trajtuar deumlshmon qarteuml keumlteuml (situata teuml tjera mund teuml paraqiten me ndryshime meuml teuml dukshme) Shteti
me rezultatet meuml teuml afeumlrta (bazuar neuml sasineuml e armatureumls nga sa u vu neuml dukje) me rekomandimet e EC 2 eumlshteuml
Italia
Fig 9 Variacioni neuml (mm) i shtrirjes seuml
perimetrit kryesor teuml kontrollit u1 amp perimetrit
meuml teuml largeumlt uoout
Fig 10 Variacioni neuml (mm2) i sipeumlrfaqes seuml nevojshme
teuml armatureumls neuml total Aswnev amp peumlr ccedildo perimeteumlr Aswnev
nper
Faqe 100 100
Fig11 Pozicionimi i armatures punuese ne solete
Literatura
[1] Treaty of Rome (1957) Treaty establishing
the European Economic Community (EEC)
23031957 Rome Italy
[2] European Commission (1988) Construction
Products Directive 89106EEC [hellip]
Brussels Belgium
[3] European Commission (2003) Guidance
Paper L concerning the Construction Products
Directives 89106EEC 2003 Application and
Use of the Eurocodes Brussels Belgium
[4] European Commission Joint Research Centre (2015) State of implementation of the
Eurocodes in the European Union Support to
the implementation harmonization and further
development of the Eurocodes Brussels Belgium
[5] European Commission Joint Research Centre
(2007) Eurocodes Database for Nationally
Determined Parameters Support to the
implementation harmonization and further
development of the Eurocodes Brussels
Belgium
[6] CEN (2006) EN 1992-1-1 Eurocode 2
Design of concrete structures Part 1-1
General rules and rules for buildings
Brussels Belgium
[7] BSI (2004a) BS EN 1992-1-12004
Eurocode 2 Design of concrete structures
General rules and rules for buildings London
the United Kingdom
[8] BSI (2004b) BS EN1992-1-1NA UK
National Annex to Eurocode 2 Design of
concrete structures General rules and rules
for buildings London the United Kingdom
[9] AFNOR (2005) NF EN 1992-1-1 Calcul des
structures en beacuteton armeacute ou preacutecontraint Paris France
[10] AFNOR (2007) NF EN 1992-1-1NA Paris
France
[11] DIN (2011a) DIN EN 1992-1-1 Eurocode 2
Bemessung und Konstruktion von Stahlbeton -
und Spannbetontragwerken - Teil 1-1
Allgemeine Bemessungsregeln und Regeln fuumlr
den Hochbau Berlin Germany
[12] DIN (2011b) Nationaler Anhang - National
festgelegte Parameter -Eurocode 2
Bemessung und Konstruktion von Stahlbeton -
und Spannbetontragwerken - Teil 1-1
Allgemeine Bemessungsregeln und Regeln fuumlr
den Hochbau Berlin Germany
[13] UNI (2005) UNI EN 1992-1-1 Eurocodice 2
- Progettazione delle strutture di calcestruzzo
- Parte 1-1 Regole generali e regole per gli
edifici Roma Italia
[14] UNI (2007) Appendice Nazionale della
Norma UNI EN 1992-1-1 Roma Italia
[15] DS (2005) Eurocode 2 Betonkonstruktioner
- Betonbroer - Dimensionerings - og
detaljeringsregler Charlottenlund Denmark
[16] DS (2007) EN 1992-1-1 DK NA2007
National Annex to Eurocode 2 Design of
concrete structures - Part 1-1 General rules
and rules for buildings Charlottenlund
Denmark
[17] SFS (2007) Eurokoodi 2 Betonirakenteiden
suunnittelu Osa 1-1 Yleiset saumlaumlnnoumlt ja
rakennuksia koskevat saumlaumlnnoumlt The Finnish
National Annex to the standard SFS EN 1992-
1-1 Malminkatu Finland
[18] SIS (2005) Eurokod 2 Dimensionering av
betongkonstruktioner - Del 1-1 Allmaumlnna
regler och regler foumlr byggnader Stockholm
Sweden
2
REPUBLIKA E SHQIPEumlRISEuml
UNIVERSITETI POLITEKNIK I TIRANEumlS
BULETINI
I
SHKENCAVE
TEKNIKE
Nr1 Viti 2017
3
REDAKSIA
1 Prof Bashkim CcedilELA Kryetar 2 Prof Partizan MALKAJ Aneumltar 3 Prof Florian NEPRAVISHTA Aneumltar 4 Prof Stavri LAMI Aneumltar 5 Prof Petrika MARANGO Aneumltar 6 Prof Aleksander XHUVANI Aneumltar 7 Prof Vladimir KASEMI Aneumltar 8 Prof Eleni GJANI Aneumltar 9 Pro Tanja FLOQI Aneumltar
Sekretare teknike Dr Jonida TETA
Redaktore letrare Luiza HYSI
copy Universiteti Politeknik i Tiraneumls
Teuml gjitha teuml drejtat janeuml teuml rezervuara Nuk lejohet shumeumlfishimi
me ccedildo mjet apo formeuml pa lejen me shkrim teuml botuesit
BSHT organ i Universitetit Politeknik teuml Tiraneumls beumln pjeseuml neuml listeumln e periodikeumlve shkencoreuml i
r i v leresuar si i t i l leuml me vendimin nr1600 dt 27071999 teuml Drejtoriseuml seuml Keumlrkimit Shkencor neuml
Ministrineuml e Arsimit dhe Shkenceumls Neuml teuml botohen artikuj origjinaleuml teuml specialisteumlve dhe
punonjeumlsve shkencoreuml e rneumlsimoreuml neuml fushat qeuml-mbulon Universiteti Politeknik dhe teuml tjera
fusha teknike qeuml lidhen me teuml Neuml rubrika teuml veccedilanta botohen edhe materiale teuml tjera me karakter
informativ Artikujt peumlr botim mund teuml deumlrgohen neuml adreseumln
UNIVERSITETI POLITEKNIK I TIRANEumlS
BULETINII SHKENCAVE TEKNIKE
Sheshi Neumlneuml Tereza Tiraneuml
Ccedildo artikull paraqitet sipas keumlrkesave teuml njehsuara Ai duhet teuml jeteuml rreth 8 faqe peumlrfshi skicat grafikeumlt
tabelat Artikulli doreumlzohet neuml 5 kopje neuml formeumln peumlrfundimtare peumlr shtyp Struktura unike e artikullit
eumlshteuml si meuml poshteuml
Titulli Abstrakti Qeumlllimi Hyrja Peumlrmbajtja Peumlrfundimi Literatura
Artikulli duhet teuml1 shoqeumlrohet nga autori me njeuml sqarues bashkangjitur ku teuml theksohet koha
dhe vendi ku eumlshteuml kryer puna lidhjet qeuml ka ai me punimet e meumlparshme si dhe neumlse elementeuml teuml
veccedilanta teuml tij janeuml botuar neuml revista teuml tjera
Del dy hereuml neuml vit Doreumlshkrimet e botuara nuk kthehen
4
BULETINI I SHKENCAVE TEKNIKE
UNIVERSITETI POLITEKNIK I TIRANEumlS
Peumlrgatiti peumlr botim Universiteti Politeknik i Tiraneumls
2017 Nr1
ISSN 05 62 B 945
1 Buletin
5
PEumlRMBAJTJA
Faqe
Drakuli LUMI Domosdoshmeumlria e ngritjes seuml njeuml qendre kombeumltare peumlr
monitorimin dhe menaxhimin e trafikut neuml Shqipeumlri6
Edlira DHUKA Studim mbi metodat e trajtimit teuml mbetjeve urbane
Jorgaq KACcedilANI administrimi i tyre neuml kushtet e vendit toneuml16
Ylli SHEHU
Indrit VOZGA
Irida MARKJA Studimi i porozitetit neuml sistemet e ccedilimentove
Thomas BIER CAC dhe OPC29
Ylli SHEHU
Migen ZEQO Analiza e faktoreumlve kryesore teuml aksidenteve si bazeuml e
hartimit teuml njeuml ldquoPlani real kombeumltar teuml siguriseuml rrugorerdquo39
Megi RUSI Testet e shpueshmeumlriseuml seuml shkeumlmbit peumlr karakterizimin e
shkeumlmbinjve bllok neuml Matriks neuml Dobeumlrccedilan47
Olsi BARKO Vlereumlsimi i kufirit teuml sipeumlrm teuml intervalit teuml besimit me
Idlir LAMI metodeumln Monte Carlo55
Erion BUKACcedilI
Indrit VOZGA Parashikimi i koeficcedilientit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml peumlr
Rezarta QEMALLAJ materialet ranore Ekuacioni HANZEN67
Enio DENEKO Vlereumlsimi i metodave teuml ndryshme neuml llogaritjen e CFRP si
Leonard CcedilOMENI peumlrforcim i jashteumlm i trareumlve teuml betonit me seksionin T qeuml
Esmerald FILAJ punojneuml neuml prerje79
Esmerald FILAJ Ndikimi i parametrave teuml peumlrcaktuar kombeumltareuml neuml
Erdit LEKA llogaritjen e soletave neuml shpim 91
6
ldquoDOMOSDOSHMEumlRIA E NGRITJES SEuml NJEuml QENDRE KOMBEumlTARE
PEumlR MONITORIMIN DHE MENAXHIMIN E TRAFIKUT NEuml SHQIPEumlRIrdquo
Drakuli Lumi1
1 Departmenti i Mekanikeumls dhe Transportit Universiteti Aleksandeumlr Moisiu Durreumls Shqipeumlri
ABSTRACT
Duke ju peumlrgjigjur ritmeve teuml larta teuml zhvillimit ekonomiko-shoqeumlror edhe transporti ka evoluar
ndjesheumlm Ai para seuml gjithash sot keumlrkohet teuml jeteuml multimodal Bashkeumlveprimi i meumlnyrave
klasike teuml transportit rrugor detar hekurudhor dhe ajror mundeumlsohet veteumlm neuml sajeuml teuml arritjeve
teknologjike neuml fushat e monitorimit komunikimit dhe shkeumlmbimit teuml informacionit
Kjo ka sjelleuml njeuml peumlrhapje teuml shpejteuml teuml aplikimit teuml Sistemeve Inteligjente teuml Transportit si njeuml
qasje qeuml synon jo veteumlm rritjen e kapaciteteve teuml infrastrukturave teuml transportit por koordinimin
e veprimtarive teuml teuml gjitheuml aktoreumlve
Peumlr keumlteuml arsye Komisioni Europian ka hedhur bazat ligjore qeuml shtetet e Bashkimit Europian teuml
harmonizojneuml strategjiteuml e tyre kombeumltare me objektivin e krijimit teuml njeuml sistemi teuml transportit
europian qeuml do teuml rriste zhvillimin ekonomik e tregeumltar dhe njeumlkoheumlsisht do teuml peumlrmireumlsonte
sigurineuml dhe eko-qeumlndrueshmeumlrineuml
Neuml rrugeumltimin e Shqipeumlriseuml drejt keumltij Bashkimi njeuml hap modest do teuml ishte dhe krijimi i
struktureumls bashkeumlkohore qeuml do teuml menaxhonte flukset e trafikut teuml mallrave dhe pasagjereumlve
brenda dhe jashteuml vendit dhe e kundeumlrta
Fjaleuml kyccedile SIT PKT Librat e Bardheuml CCTV VMS Teknologji e Informacionit dhe
Komunikimit
7
1 HYRJE
Zhvillimi i vrullsheumlm i transportit
zhvendosja neuml njeuml territor gjithnjeuml e meuml teuml
gjereuml e impianteve teuml prodhimit shkalla e
peumlrhapjes seuml tregjeve dhe logjistikeumls kaneuml
ccediluar neuml njeuml ndryshim neuml struktureumln
hapeumlsinore dhe cileumlsore teuml keumlrkeseumls seuml
transportit Pasoja eumlshteuml njeuml rritje e
bllokimeve me ndikime negative neuml mjedis
neuml cileumlsineuml e jeteumls dhe sigurineuml shoqeumlruar me
kosto shumeuml teuml larta peumlr komunitetin
Sipas teuml dheumlnave teuml Organizateumls seuml Kombeve
teuml Bashkuara (UNECE)
sektori i transportit neuml teumlreumlsi prodhon
mbi 25 teuml emetimeve globale teuml CO2
dhe transporti rrugor neuml veccedilanti
prodhon 16 teuml emetimeve teuml CO2 neuml
shkalleuml globale
mbi 124 milion njereumlz vdesin ccedildo vit neuml
rrugeumlt e boteumls dhe 20 deri 50 milion
vuajneuml deumlmtime jo-fatale teuml shkaktuara
nga aksidentet rrugore Neuml shumiceumln e
rajoneve teuml boteumls plagosja- kjo
ldquoepidemirdquo e trafikut rrugor eumlshteuml ende
neuml rritje
Paafteumlsia e rrjeteve teuml transportit neuml
peumlrgjitheumlsi kushton rreth 1 - 2 trilion
dollareuml neuml vit
Eumlshteuml vlereumlsuar se humbjet nga
bllokimet e trafikut zeumlneuml rreth 1 teuml
PBB-seuml neuml vendet e zhvilluara dhe 2-
5 neuml ato neuml zhvillim
Keumlto teuml dheumlna nxjerrin neuml pah sfidat e
mobilitetit peumlr teuml peumlrballuar rritjen e pritshme
(veteumlm fluksi i trafikut teuml mallrave neuml
Shqipeumlri sipas PKT neuml vitin 2030
parashikohet teuml dyfishohet duke arritur neuml 35
milion tonvit) Kjo nuk mund teuml beumlhet veteumlm
duke rritur numrin e infrastrukturave por
duke zgjedhur njeuml qasje teuml ndryshme
strategjike teuml menduarit e transportit si njeuml
sistem teuml integruar ploteumlsisht neuml teuml cilin
informacioni menaxhimi dhe kontrolli
veprojneuml neuml sinergji
Sistemet Inteligjente teuml Transportit (SIT)
janeuml teuml njohur si njeuml mjet qeuml meuml shumeuml se teuml
tjereumlt mundeumlson menaxhimin e mobilitetit neuml
meumlnyreuml teuml zgjuar Qeumlllimi i tyre eumlshteuml
optimizimi i menaxhimit teuml infrastrukturave
dhe platformave logjistike duke riorganizuar
flukset e trafikut neuml meumlnyreuml qeuml teuml
promovojneuml riekuilibeumlr midis meumlnyrave teuml
ndryshme teuml transportit dhe teuml inkurajojneuml
peumlrdorimin meuml teuml madh teuml modeleve meuml teuml
qeumlndrueshme teuml transportit
Neuml keumlteuml kuadeumlr Komisioni Europian ka
theksuar si neuml Librin e Bardheuml teuml vitit 2001
Politika teuml transportit europian deri neuml vitin
2010 koha peumlr teuml vendosur edhe neuml ateuml teuml
2011 Udheumlrreumlfyesi drejt njeuml zone teuml vetme teuml
transportit europian - Peumlr njeuml politikeuml teuml
transporteve konkuruese dhe teuml
qeumlndrueshme rolin e SIT si njeuml mjet i
domosdosheumlm peumlr arritjen e qeumlllimit teuml njeuml
rrjeti teuml transportit ploteumlsisht teuml integruar
2 GJENDJA E SIT NEuml SHQIPEumlRI
21 SIT neuml Transportin Rrugor
Platforma e vetme e SIT neuml Shqipeumlri peumlr
transportin rrugor eumlshteuml Sistemi i
Menaxhimit teuml Kontrollit teuml Trafikut Urban
peumlr qytetin e Tiraneumls
Qeumlllimi kryesor i sistemit eumlshteuml teuml
implementojeuml njeuml arkitektureuml teuml avancuar teuml
SIT- ve teuml afteuml teuml menaxhojeuml kompleksitetin
e situateumls seuml trafikut neuml Tiraneuml duke zbatuar
kontroll optimal teuml semaforeumlve kryesoreuml teuml
qytetit teuml Tiraneumls duke siguruar njeuml
mbikqyrje teuml trafikut teuml rrugeumlve kryesore dhe
njeuml platformeuml infomobiliteti (neumlpeumlrmjet
paneleve teuml mesazheve variable Web SMS)
Sistemi i Menaxhimit teuml Kontrollit teuml Trafikut
Urban neuml qytetin e Tiraneumls synon
8
Menaxhimin e semaforeumlve neuml koheuml reale
Peumlrmireumlsimin e fluksit teuml trafikut neuml
qytet
Zbatimin e nje zgjidhje qeuml mund te
zhvillohet neuml teuml ardhmen e pritshme
Kufizon ndjesheumlm veprimtarineuml e
personelit teuml lidhur me strategjineuml e
trafikut
Ti japeuml peumlrpareumlsi autobuzeumlve neuml rrugeumlt
kryesore te qytetit
Sistemi i Menaxhimit teuml Kontrollit teuml Trafikut
Urban peumlr qytetin e Tiraneumls u zbatua sipas
specifikimeve qeuml kaneuml teuml beumljneuml me
projektimin furnizimin instalimin testimin
dhe komisionimin e neumlnsistemeve ploteumlsisht
teuml integruar qeuml janeuml
1 Kontrolli i Trafikut Urban (UTC) qeuml
mundeumlson koordinimin e semaforeumlve
neumlpeumlrmjet kontrolloreumlve teuml vendosur neuml
semaforeuml
2 Panelet e mesazheve Variable (VMS) teuml
cilat sigurojneuml informacionin neuml lidhje
me ngjarje teuml veccedilanta teuml trafikut urban
dhe mundeumlsojneuml informimin neuml koheuml
reale teuml drejtuesve teuml mjeteve dhe
pasagjereumlve lidhur me situateumln e trafikut
dhe rrugeumlt alternative
3 Sistemi i avancuar i kamerave
CCTV(diteumlnateuml) me afteumlsineuml e dallimit
teuml mjeteve identifikimin e tyre neumlpeumlrmjet
targave si dhe pamje teuml situatave teuml
trafikut neuml nyjet kryesore teuml zgjedhura
(figura 1)
4 Sistemi i telekomunikacionit (TN) qeuml
mundeumlson shkeumlmbimin e informacionit
neuml koheuml reale Ky sistem eumlshteuml i lidhur
me kabeumlll me fibra optike teuml Rrjetit
ekzistues teuml Telekomunikacionit
5 Qendra Operacionale e Kontrollit teuml
Tiraneumls (QOKT) peumlr menaxhimin e teuml
gjitha pajisjeve teuml neumlnstacioneve
Figura 1 Harta e instalimit teuml kamerave neuml
qytetin e Tiraneumls
Gjithashtu neuml peumlrputhje me standardet
ndeumlrkombeumltare teuml ndeumlrtimit teuml veprave teuml
infrastruktureumls rrugore egzistojneuml qendra e
monitorimit teuml tunelit Thirreuml-Kalimash (rruga
Durreumls-Kukeumls-Morineuml) dhe ajo e tunelit teuml
Krrabeumls (Tiraneuml-Elbasan)
22 SIT neuml Transportin Hekurudhor
Neuml vitin 1980 neuml rreth 30 teuml rrjetit
hekurudhor shqiptar u implementua sistemi i
sinjalizim - ndeumlrlidhjes dhe i kontrollit dhe
komandimit teuml leumlvizjes seuml trenave Aktualisht
ky sistem sot eumlshteuml komplet jashteuml peumlrdorimit
Si rrjedhim transporti hekurudhor
konsiderohet se nuk ka njeuml sistem qeumlndror teuml
menaxhimit teuml leumlvizjes si dhe nuk ka njeuml
kontroll fiks funksional dhe teuml sigurteuml
Komunikimi midis stacioneve beumlhet me
Radio dhe leumlvizja hekurudhore nuk ka asnjeuml
siguri teuml kontrolluar neuml sistem dhe rreziku i
ndodhjes seuml aksidenteve eumlshteuml potencial
23 SIT neuml Transportin Detar
Aktualisht neuml transportin detar janeuml beumlreuml
hapat e para neuml drejtim teuml futjes seuml SIT peumlr
mbikqyrjen e hapeumlsireumls detare Neuml keumlteuml
kuadeumlr njeuml rol teuml reumlndeumlsisheumlm ka patur krijimi
i QNOD - Qendra Ndeumlrinstitucionale
9
Operacionale Detare (VKM Nr954
dt30092009) dhe studimi i kryer prej
studios Louis Berger ldquoPreliminary
Assessment amp Feasibility Design for the
establishment of the VTMISrdquo 2011 peumlr
ngritjen e keumlsaj qeumlndre praneuml Drejtoriseuml seuml
Peumlrgjithshme Detare
Qendra Ndeumlrinstitucionale Operacionale
Detare neuml Durreumls eumlshteuml njeuml institucion
ndeumlrministror qeuml duhet teuml sigurojeuml
monitorimin e hapeumlsireumls detare shqiptare neuml
meumlnyreuml qeuml teuml realizojeuml organizimin
planifikimin koordinimin dhe drejtimin e
operacioneve neuml det neuml peumlrputhje me
legjislacionin kombeumltar e ndeumlrkombeumltar
Ajo mbulon mbikqyrjen e trafikut detar
neumlpeumlrmjet sensoreumlve teuml saj dhe tre zyrave
operacionale neuml Sheumlngjin Vloreuml dhe Sarandeuml
Zoteumlron njeuml seumlreuml pajisjesh si radareuml repetitoreuml
peumlr brigjet sisteme automatikeuml teuml
identifikimit (AIS)
Mbi bazeumln e rekomandimeve teuml KE Autoriteti
Portual i Durreumlsit ka peumlrgatitur projektin peumlr
ngritjen e njeuml Sistemi Informacioni teuml
Monitorimit teuml Trafikut teuml Anijeve VTMIS
(Vessel Traffic Monitoring Information
Systems) neuml vendin toneuml neuml meumlnyreuml qeuml teuml
beumlhemi pjeseuml e keumltij sistemi neuml Adriatik
Siccedil vihet re menaxhimi i trafikut detar neuml
Shqipeumlri eumlshteuml larg modeleve europiane por
fillimi eumlshteuml serioz e neuml peumlrputhje me
legjislacionin e BE
24 SIT neuml Transportin Ajror
Neuml Aeroportin Ndeumlrkombeumltar ldquoNeumlneuml Terezardquo
eumlshteuml shoqeumlria ALBCONTROL e cila
menaxhon dhe kontrollon hapeumlsireumln ajrore
Shqiptare (FIR) neuml peumlrputhje me Standardet
Ndeumlrkombeumltare teuml Lundrimit Ajror
SIT teuml aviacionit neuml Shqipeumlri bazuar edhe neuml
eksperienceumln boteumlrore do teuml duhej teuml ishin teuml
ndara neuml dy pjeseuml teuml veccedilanta
a) Pjesa e pareuml dhe meuml e reumlndeumlsishme
janeuml sistemet qeuml kaneuml teuml beumljneuml me
aspektin teknik me sigurineuml neuml
fluturim
Shqipeumlria eumlshteuml aneumltare e ICAO
(International Civil Aviation Organization) e
EASA (European Aviation Safety Agency)
dhe Eurocontrol Ajo eumlshteuml firmeumltare e teuml
gjitha konventave dhe marreumlveshjeve teuml
keumltyre organizatave peumlr kontrollin dhe
administrimin e trafikut ajror
Sistemet tradicionale CNSATM qeuml janeuml neuml
peumlrdorim sot nuk do teuml jeneuml neuml gjeumlndje teuml
ploteumlsojneuml keumlrkesat neuml rritje teuml trafikut ajror
dhe parrezikshmeumlrineuml ato do teuml duhet teuml
zeumlvendeumlsohen nga sistemet e gjeneratave teuml
reja (Sistemet Inteligjente teuml Transportit) teuml
cilat bazohen neuml rrjetin e shkeumlmbimit teuml teuml
dheumlnave qeuml merren nga sistemet satelitore
Nga ana e administrimit teknik dhe teuml siguriseuml
ajrore Shqipeumlria ploteumlson teuml gjitha kushtet e
nevojshme qeuml mundeumlsojneuml peumlrdorimin dhe
administrimin e Sistemeve Inteligjente teuml
Transportit Ajror
b) Ndeumlrsa peumlr pjeseumln tjeteumlr qeuml i peumlrket
administrimit sa meuml eficient teuml
transportit teuml pasagjereumlvemallrave
mund teuml themi se neuml Shqipeumlri mungon
njeuml infrastruktureuml inteligjente e
menaxhimit teuml transportit ajror
Orvajtje peumlr teuml ngritur njeuml organizim
inteligjent nuk kaneuml munguar por peumlr
areumlsye qeuml lidhen me mungeseumln e
experienceumls neuml keumlteuml drejtim ato nuk
kaneuml funksionuar dhe menaxhimi
inteligjent qeumlndron neuml fillesat e tij
Analiza e meumlsipeumlrme tregon peumlrse mendojmeuml
se krijimi i njeuml Qendre Kombeumltare teuml
Monitorimit dhe Menaxhimit teuml Trafikut
eumlshteuml tashmeuml njeuml domosdoshmeumlri Qendeumlr qeuml
eumlshteuml neuml peumlrputhje edhe me planin ambicioz
teuml shndeumlrrimit teuml Shqipeumlriseuml neuml njeuml HUB neuml
Europeumln Juglindore
10
Ajo do teuml sheumlrbejeuml peumlr koordinimin e
veprimtarive qeuml do teuml lidhen me peumlrpunimin e
njeuml pjese teuml flukseve teuml mallrave qeuml do teuml
qarkullojneuml neuml Adriatik
3 ARKITEKTURA E NDEumlRTIMIT TEuml
SIT PEumlR NJEuml MENAXHIM TEuml
TRAFIKUT NGA QKMMT
Komisioni Europian neumlpeumlrmjet Librave teuml
Bardheuml ka hedhur bazat ligjore qeuml shtetet e
Bashkimit Europian teuml harmonizojneuml
strategjiteuml e tyre kombeumltare me objektivin e
krijimit teuml njeuml sistemi teuml transportit europian
qeuml do teuml rriste zhvillimin ekonomik e tregeumltar
dhe njeumlkoheumlsisht do teuml peumlrmireumlsonte sigurineuml
dhe eko-qeumlndrueshmeumlrineuml
Lidhur me keumlteuml neuml Figureumln 2 jepet njeuml skemeuml
e arkitektureumls seuml SIT peumlr transportin
multimodal qeuml do teuml ishte e peumlrshtatshme peumlr
vendin toneuml Kjo pasi siccedil kemi theksuar
Shqipeumlria ofron mundeumlsineuml e kateumlr meumlnyrave
klasike teuml transportit-Rrugor Detar
Hekurudhor dhe Ajror
Figura 2 Skema e SIT peumlr transportin
multimodal
Qeuml teuml mund teuml flasim peumlr akitektureumln e SIT
dhe peumlr mundeumlsineuml e vendosjes seuml tyre neuml
Shqipeumlri do teuml duhej teuml jepnim seuml pari disa
koncepte bazeuml
Peumlr keumlteuml duhet ti referohemi Direktiveumls
201040EU - Peumlr vendosjen e Sistemeve
Inteligjente teuml Transportit neuml fusheumln e
transportit rrugor dhe neuml lidhjet me
meumlnyrat e tjera teuml transportit Me qeumlllim teuml
zbatimit teuml keumlsaj direktive do teuml duhej teuml
peumlrdoren keumlto peumlrkufizime
1) ldquoSisteme Inteligjente teuml Transportitrdquo
ose ldquoSITrdquo
2) ldquondeumlrveprimrdquo
3) aplikimi i SIT
4) sheumlrbim i SIT
5) ofrues teuml sheumlrbimit teuml SIT
6) peumlrdorues i SIT
7) peumlrdoruesit e dobeumlt teuml rrugeumls
8) pajisje nomaderdquo
9) platformeuml
10) arkitektureuml
11) ndeumlrfaqe
12) pajtueshmeumlri
13) vazhdimeumlsia e sheumlrbimeverdquo
14) ldquoteuml dheumlna rrugorerdquo
15) teuml dheumlna mbi trafikun
16) ldquoteuml dheumlna teuml udheumltimitrdquo
17) specifikeuml
31 Standardizimi i vendosjes dhe
operimit teuml Sistemeve Inteligjente teuml
Transportit
Peumlrhapja e shpejteuml e aplikimit teuml SIT ka sjelleuml
nevojeumln e bashkeumlveprimit midis teuml gjitheuml
aktoreumlve Vizioni i peumlrbashkeumlt i tyre
konkretizohet neuml Organizateumln Europiane jo
fitimprureumlse ldquoERTICO ITS Europerdquo e krijuar
me inisiativeumln e Komisionit Europian peumlr
zhvillimin e SIT neuml kontinent Sot organizata
neuml teuml cileumln doemos qeuml do teuml marrin pjeseuml edhe
operatoreumlt shqiptareuml teuml sektorit numeumlron rreth
100 aneumltareuml kryesisht nga
Industria
11
Administrata Publike
Operatoreumlt e infrastruktureumls
Peumlrdoruesit (kompaniteuml e transportit
dhomat e tregeumltiseuml etj)
Teuml tjereuml (federatat e turizmit institute
keumlrkimore etj)
Duke kuptuar reumlndeumlsineuml e procesit teuml
standardizimit neuml vendosjen dhe operimin e
SIT janeuml teuml shumteuml organizmat qeuml punojneuml
peumlr realizimin e tij Ndeumlr meuml kryesoret
peumlrmendim
Komisioni Europian ka financuar
projektin ldquoeSafetyrdquo mbeumlshtetur nga
ldquoCOMeSafetyrdquo me objektivin e
harmonizimit teuml vizioneve teuml
zhvilluara nga projektet kryesore
RampD (Research and Development) teuml
KE dhe paraqitjen e tyre organizatave
teuml standardeve
Neuml Europeuml ETSI bashkeumlpunon me
mandat me CEPT (European
Conference of Postal and
Telecommunications
Administrations) dhe KE peumlr teuml
siguruar spektrin e valeumlve radio teuml
keumltyre sistemeve Qeuml nga 2008 ETSI
ka krijuar ETSI TC ITS (Technical
Committee on Intelligent Transport
Systems) me objektivin e
standardizimit neuml nivel Europian neuml
keumlteuml fusheuml
CEN ka zhvilluar standardin DSRC
(Dedicated Short Range
Communication) qeuml peumlrdoret peumlr
telepagesat autostradale dhe qeuml eumlshteuml
pranuar nga ETSI TC ITS
Neuml kuadeumlr teuml ISO punon Technical
Committee TC 204 qeuml merret me
sheumlrbimet SIT Peumlr paisjet neuml mjetet
egziston dhe njeuml TC e dedikuar
(TC22)
IEEE po zhvillon specifikeumln IEEE
80211p (qeuml meuml shumeuml njihet si
WAVE- Wireless Access in a
Vehicular Enviroment) dhe ateuml
80216 (Wi-Max)
ITU-R po peumlrgatit specifikat e
peumlrdorimit teuml ICT (Information amp
Communication Technology) neuml
fusheumln e Sistemeve Inteligjente teuml
Transportit
IETF eumlshteuml peumlrqeumlndruar neuml problemet
e NEMO (Network Mobility)
UNECE (United Nations Economic
Commission for Europe) po punon peumlr
harmonizimin e problemeve tek
mjetet
Neuml nivel global procesi i standardizimit eumlshteuml
fokusuar neuml zhvillimin e teknologjive teuml reja
radio posaccedileumlrisht teuml dedikuara peumlr sheumlrbimet
SIT (psh banda 59 GHz) dhe neuml
harmonizimin e peumlrdorimit teuml sistemeve
egzistuese 3G dhe 4G
Peumlrsa i peumlrket bandeumls 59 GHz (neuml teuml cileumln
sipas vendimit teuml Parlamentit BE duhen
vendosur sheumlrbimet ITS safety critical) po
punojneuml njeumlkoheumlsisht tre organizata
1 Neuml Europeuml (ETSI)-ETSI TC ITS
mbeumlshtetur nga konsorciumi C2C
harmonizon rezultatet e projekteve
kryesore neuml fusheumln e SIT CVIS
SAFESPOT GeoNet etj
2 Neuml Amerikeuml (IEEE)-IEEE 80211p +
P1609 +SAE (WAVE)
3 Neuml Boteuml (ISO)-ISO TC204 WG16
(CALM)
Nga panorama e meumlsipeumlrme kuptohet se
peumlrhapja e SIT eumlshteuml njeuml proces i shpejteuml por i
fragmentuar Pra qeuml ofron garanci teuml vogla peumlr
harmonizimin e standardeve
12
32 Sistemet Inteligjente teuml Transportit
peumlr transportin rrugor
Qeumlllimit teuml krijimit teuml njeuml sistemi teuml transportit
europian qeuml do teuml rriste zhvillimin ekonomik
do ti sheumlrbente dhe njeuml transport rrugor meuml i
qeumlndruesheumlm (dmth i sigurteuml eficcedilent i
pasteumlr dhe i rrjedhsheumlm) Kjo do teuml arrihej
para seuml gjithash duke peumlrdorur teknologjiteuml
inovative teuml informacionit dhe komunikimit
pra duke beumlreuml realitet SIT Peumlrhapja e tyre neuml
transportin rrugor europian si neuml planin
kombeumltar rajonal dhe lokal eumlshteuml e pa
harmonizuar
Ndaj objektivi i BE eumlshteuml krijimi i njeuml kuadri
teuml peumlrbashkeumlt peumlr koordinimin e peumlrhapjes
dhe peumlrdorimit teuml SIT neuml transportin rrugor
Neuml figureumln 3 jepet njeuml skemeuml e arkitektureumls
seuml SIT peumlr transportin rrugor Kjo skemeuml
peumlrdoret nga vendet e BE dhe si e tilleuml do teuml
duhej teuml implementohej edhe neuml Shqipeumlri
Figura 3 Skema e SIT peumlr transportin
rrugor
Arkitektura mundeumlson marrjen e sheumlrbimeve
nga SIT dhe peumlrbeumlhet nga peseuml elementeuml
kryesoreuml
Infrastruktura e qendrave teuml
sheumlrbimit
Infrastruktura e TIK (Teknologji e
Informacionit dhe Komunikimit) e
vendosur neuml rrugeuml (sensoreumlt portalet-
gantries njeumlsiteuml e peumlrpunimit dhe
komunikimit)
Infrastruktura e TIK e vendosur neuml
mjetet (sensoreumlt njeumlsiteuml e peumlrpunimit
dhe komunikimit)
Paisje teuml komunikimit personal
(smartfone etj qeuml gjenden neuml mjet
ose qeuml ju peumlrkasin peumlrdoruesve teuml tjereuml
teuml rrugeumls si keumlmbeumlsoreuml biccediliklisteuml
motoccediliklisteuml)
Bashkeumlsia e rrjeteve teuml komunikimit
publike dhe private (wireless radio)
qeuml mundeumlsojneuml komunikimin midis
njeumlsive teuml platformeumls
Eumlshteuml e reumlndeumlsishme teuml theksohet se kjo
arkitektureuml parashikon komunikimin e
njeumlkohsheumlm teuml nyjeve qeuml e peumlrbeumljneuml si
neumlpeumlrmjet mekanizmave ad-hoc teuml njeuml
network-u dinamik ashtu edhe neumlpeumlrmjet
mekanizmave konvencionaleuml teuml hyrjes neuml
Internetin publik (fiks ose teuml leumlvizsheumlm)
Neuml kushtet e keumlrkesave dhe ndarjes
funksionale arkitektura e SIT mundeumlson
ndeumlrveprimin e ploteuml midis
Qendrave teuml Sheumlrbimit ku janeuml
instaluar pjeseumlt e back-end teuml
aplikimeve teuml SIT teuml cilat lidhen me
njeumlsiteuml e tjera me aneuml teuml internetit
Infrastruktura e vendosur neuml rrugeuml e
gjenerateumls seuml re qeuml mundeumlson lidhjen
me Qendrat e Sheumlrbimit dhe
komunikimin neuml rreze teuml mesme dhe
teuml shkurteumlr (10-500m) teuml tipit V2I
(mjet-infrastruktureuml)
Infrastruktura e vendosur neuml mjetet
neuml gjendje teuml komunikojeuml me paisjet e
mjeteve teuml tjera V2V (mjet-mjet) me
infrastruktureumln e vendosur neuml rrugeuml
V2I dhe me Qendrat e Sheumlrbimit Kjo
infrastruktureuml neuml mjet duhet teuml keteuml si
aparate radio me rreze teuml shkurteumlr
13
ashtu edhe lidhje wireless me rreze teuml
gjateuml
Paisjeve teuml komunikimit personal qeuml
peumlrdoren nga drejtuesi i mjetit
pasagjereumlt keumlmbeumlsoreumlt biccediliklisteumlt ose
motoccediliklisteumlt peumlr teuml komunikuar me
rrjetin SIT
33 Aplikime teuml Sistemeve Inteligjente
teuml Transportit
331 Projekti CVIS
CVIS (Cooperative Vehicle-Infrastructure
Systems) eumlshteuml projekti meuml i madh Europian
(7 shtete Franca Gjermania Holanda
Belgjka Zvicra Anglia dhe Italia 60
kompani dhe 40 milion euro buxhet) qeuml ka
peumlrcaktuar dhe zhvilluar teknologjiteuml dhe
elementeumlt e arkitektureumls seuml SIT Objektivi
kryesor i projektit ishte peumlrcaktimi i njeuml
arkitekture qeuml teuml garantonte mundeumlsineuml e
komunikimit efikas dhe ndeumlrveprimin midis
mjeteve qeuml kaneuml njeumlsi komunikimi (OBU-On
Bord Unit) infrastruktureumls seuml komunikimit
dhe peumlrpunimit teuml dedikuar qeuml eumlshteuml instaluar
neuml rrugeuml (RSU-Road Side Unit) dhe
Qendrave teuml Sheumlrbimit
332 Programi CAAC
Njeuml aplikim i SIT eumlshteuml dhe programi CAAC
(Critical Area Access Control) zhvilluar nga
bashkeumlpunimi i Telekom Italia me Volvo
Renault Truck dhe Centro Ricerche Fiat
Objektivi i tij eumlshteuml rregullimi dhe menaxhimi
i autorizimit peumlr hyrjen e mjeteve neuml zonat e
konsideruara ldquokritikerdquo
Neuml modelin aplikativ teuml zhvilluar topologjiteuml
e zoneumls kritike peumlrcaktohen nga aktoreumlt
publikeuml qeuml japin edhe kushteumlzimet qeuml i
karakterizojneuml (dimensionet e lejuara teuml
mjeteve mundeumlsia e transportit teuml mallrave teuml
rrezikshme autonomia e karburantit
kufizime teuml trafikut shkalla e lejuar e
emetimit teuml gazeve etj)
332 Programi RAPISCAN
Aplikim qeuml me aneuml teuml peumlrdorimit teuml
rrezatimeve me neutron rreze gama dhe rreze
x beumln teuml mundur psh skanimin neuml njeuml koheuml
shumeuml teuml shkurteumlr (meuml pak se 10 sek) teuml njeuml
konteineri mallrash Ky sistem peumlrdoret peumlr
inspektimin e pakove dhe bagazheve
kontrollin e mjeteve dhe ngarkesave
teuml tyre
skanim teuml bagazheve te stivosura
zbulim rrezatimesh teuml deumlmshme
peumlrcaktim gjurmeumlshetj
Njeuml sistem i tilleuml zbatohet peumlr kontrollet neuml
pikat e kalimit kufitar teuml Shqipeumlriseuml
[Sipas njoftimit teuml Agjensiseuml Telegrafike
Shqiptare neuml Neumlntor 2015 neuml portin e Barit u
kap njeuml sasi e madhe leumlnde narkotike
Kamioni u zbulua nga e njeumljta paisje
RAPISCAN qeuml neuml portin e Durreumlsit nuk e
bllokoi Edhe me aneuml teuml keumltij shembulli
kuptohet sa e reumlndeumlsishme eumlshteuml qeuml sisteme teuml
veccedilanta inteligjente teuml koordinohen duke
marreuml dhe deumlrguar informacion neuml disa
drejtime Neuml rastin neuml fjaleuml kjo do teuml
shmangte subjektivizmin e njeuml kontrollori teuml
veteumlm ashtu si fqinjeumlt taneuml e kaneuml aplikuar]
4 VENDOSJA E QKMMT
Neuml peumlrfundim teuml analizave teuml meumlsipeumlrme
gjykojmeuml se edhe hapat e Shqipeumlriseuml neuml
vendosjen e SIT qeuml janeuml justifikuesheumlm meuml teuml
vegjeumll e teuml vonuar se teuml shteteve teuml BE do teuml
duhet teuml jeneuml konformeuml standardeve
Europiane Fshati Industrial i Transportit teuml
Mallrave (FITM) qeuml do teuml ndeumlrtohet neuml
rajonin Tiraneuml-Durreumls duke qeneuml neuml vetvehte
njeuml platformeuml multimodale transporti do teuml
keteuml Qendreumln e vet teuml Monitorimit dhe
14
Menaxhimit teuml Flukseve teuml Mallrave
(QMMFM) Figura 4
Ajo do teuml marreuml informacion nga Qendrat e
koordinimit dhe menaxhimit teuml SIT
peumlrkateumlsisht teuml Transportit Detar
Hekurudhor Ajror dhe Autoritetit Rrugor
Shqiptar (ARRSH)
Qendra Kombeumltare e Monitorimit dhe
Menaxhimit teuml Trafikut (QKMMT) qeuml do teuml
keteuml si pjeseuml peumlrbeumlreumlse edhe ateuml teuml FITM-seuml
do teuml mbledheuml dhe peumlrpunojeuml informacione
edhe nga teuml njeumljtat burime Prandaj
propozojmeuml qeuml neuml funksion teuml vendimmarrjes
seuml strukturave peumlrkateumlse ato mund jeneuml edhe
neuml teuml njejtin vend
Figura 4 Lidhja e Qendrave teuml
menaxhimit teuml SIT
PERFUNDIME
Bazuar neuml Planin Kombeumltar teuml
Transportit deri neuml vitin 2030 flukset e
trafikut teuml pasagjereumlve dhe teuml mallrave do
teuml dyfishohen duke arritur respektivisht
740000 pasagjereumlditeuml dhe 35 milion
Tonvit referuar vitit 2015
Vendi yneuml mund dhe duhet teuml
shndeumlrrohet neuml njeuml HUB peumlr transportin e
flukseve teuml mallrave nga dhe peumlr neuml
Europeumln Juglindore
Edhe neuml Shqipeumlri veumlrehet tendenca
pozitive qeuml operatoreuml teuml meumlnyrave teuml
ndryshme teuml transportit teuml
implementojneuml aplikime teuml SIT
Aplikimet duhet teuml jeneuml sipas
standardeve teuml BE peumlr vendosjen dhe
operimin e SIT
Operatoreumlt shqiptareuml duhet teuml
aneumltareumlsohen neuml organizmat e krijuara
nga Komisioni Europian si psh
ERTICO SIT
Peumlr koordinimin e veprimtarive teuml teuml
gjitheuml operatoreumlve lind nevoja e krijimit
teuml njeuml Qendre Kombeumltare teuml Monitorimit
dhe Menaxhimit teuml Trafikut
5 LITERATURA
1 UNECE (Komisioni Ekonomik i
Kombeve teuml Bashkuara peumlr Europeumln)
Sistemet Inteligjente teuml transportit (SIT)
peumlr mobilitetin e qeumlndrueshem
Gjeneveuml shkurt 2012
2 Komisioni Europian Libri i Bardheuml
Politika teuml transportit europian deri neuml
vitin 2010 koha peumlr teuml vendosur 2001
3 Komisioni Europian Libri i Bardheuml
Udheumlrreumlfyesi drejt njeuml zone teuml vetme teuml
transportit europian - Peumlr njeuml politikeuml teuml
transporteve konkuruese dhe teuml
qeumlndrueshme 2011
FITM
QMMFM
QKMMT
Transporti
Detar
Transporti
Hekurudhor Transporti
Ajror
Transporti
Rrugor
15
4 Komisioni Europian Buletinin 886 dt16
Dhjetorit 2008 ldquoPlani i Veprimit peumlr
peumlrhapjen e Sistemeve Inteligjente teuml
Transportit neuml Europeumlrdquo (ITS Action
Plan)
5 Republika e Shqipeumlriseuml Keumlshilli i
Ministrave ldquoPlani Kombeumltar i
Transportitrdquo (ANTP) Tetor 2010
6 ITS Technical Note For Developing
Countries Toshiyuki Yokota Richard J
Weiland 2004
7 Transport Planning and Traffic
Engineering C A OrsquoFlaherty Netherlands
2008
16
STUDIM MBI METODAT E TRAJTIMIT TE MBETJEVE URBANE
ADMINSTRIMI I TYRE NE KUSHTET E VENDIT TONE
MScIngEdlira Dhuka Akademik Jorgaq Kaccedilani
ProfDrYlli Shehu DrIndrit Vozga
Universiteti Politeknik i Tiraneumls Fakulteti i Inxhinieriseuml Mekanike
ABSTRACT
STUDY ON URBAN WASTE TREATMENT METHODS AND ADMINISTRATION IN OUR COUNTRY
Urban waste is a real concern for the quality of the environment Waste management has been
globally one of the permanent problems in policy development in Western developed countries
This phenomenon is present in our country as well This problematic is most developed in large
urban centers which lack urban waste treatment systems Environmental management in
Albania is a hotspot and at the same time an appeal to the actual factual situation For this
reason it is very important to recognize the current situation the current waste treatment cycle
and the technological aspect of their treatmentThis publication will be presenting a general
information on urban waste management as well as most used management methods in Albania
and worldwide Environment management in Albania will be a hot challenging point trying to
make a strong appeal on the existing situation The existing situation indicates a real need for
introducing recycling in the Albanian practice the existing situation the waste treatment cycle
technological aspects etc This publication presents on basis of real values and findings the real
possibilities and the phenomena perspective embracing the contemporaneous practices and
needs A positive output on addressing this issue in Albania would be obtained by drafting a
strategy on abandoned industrial areas waste management where environmental and health
risks should be considered too drafting a strategy on sustainable urban waste treatment where
drafting new legal framework and relevant demonstration areas should be considered too
especially those arising Public Awareness On Urban Waste Management
Key words Urban waste recycling waste management
17
QЁLLIMI
Informacion i peumlrgjithsheumlm mbi menaxhimin e mbetjeve urbane si dhe paraqitja e metodave meuml
teuml shfrytezueshme teuml menaxhimit teuml keumltyre mbetjeve neuml Shqipeumlri dhe neuml boteuml do teuml prezantohen
neuml keumlteuml punim Menaxhimi i mjedisit neuml Shqipeumlri do teuml jeteuml njeuml pikeuml e nxehteuml dhe njeumlkoheumlsisht apel
ndaj gjendjes aktuale faktike Tregohet konkretisht nevoja peumlr riciklim neuml Shqipeumlri praktikat
vendase siatuata aktuale cikli aktual i trajtimit teuml mbetjeve aspekti teknologjik etj Mundeumlsiteuml
konkrete dhe prespektiva e keumltij fenomeni janeuml peumlrcjell mbi baza reale vlerash dhe gjendjesh duke
peumlrkrahur peumlrqasjen me praktikat dhe nevojat basheumlkohore Rezultat teuml preksheumlm peumlr Shqipeumlrineuml
mbi keumlteuml problem do teuml sjelleuml Hartimi i njeuml strategjie prespektive peumlr menaxhimin e zonave
industriale teuml braktisura ku teuml peumlrfshihet edhe vlereumlsimi i riskut neuml mjedis dhe neuml sheumlndet
eleminimin dhe monitorimin e ndotjes neuml zonat e kontaminuara Nevoja e programit peumlr mbylljen
e sigurt teuml dampave ekzistuese qeuml paraqesin rrezik peumlr sheumlndetin dhe mjedisin Hartimi i njeuml
strategjie peumlr menaxhimin e qeumlndruesheumlm teuml mbetjeve urbane ku peumlrfshihet ploteumlsimi i kuadrit
ligjor dhe projekte demonstrimi neuml keumlteuml fusheuml dhe mbi teuml gjitha ndeumlrgjegjeumlsimi i publikut lidhur me
mireumlmenaxhimin e mbetjeve urbane
18
HYRJE
Manaxhimi i mbetjeve peumlrfshin neuml problematikeumln e tij metoda teuml ndryshme dhe fusha specifike
peumlr secileumln prej tipeve ekzistuese teuml materialeve teuml ngurta teuml leumlngta dhe teuml gazta Gjithashtu
praktikat e menaxhimit dallohen ndeumlrmjet tyre dhe nga destinacione teuml tjera peumlrsa i peumlrket
ekonomiseuml dhe industriseuml seuml vendeve teuml tjera [7]
Riciklimi i mbeturinave urbane eumlshteuml njeuml ndeumlr metodat meuml efektive peumlr teuml mbrojtur mjedisin aq
teuml keumlrceumlnuar neuml dekadat e fundit dhe peumlr teuml kursyer energji aq teuml vlefshme neuml diteumlt e sotme
Mbetjet urbane janeuml njeuml shqeteumlsim dhe njeuml problem mjaft i veumlshtireuml peumlr trsquou zgjidhur peumlr veteuml
faktin se njereumlzit sillen neuml meumlnyreuml jo teuml drejteuml me mjedisin Prandaj eumlshteuml i reumlndeumlsisheumlm
sensibilizimi i vazhduesheumlm me teuml gjitha format e mundshme peumlr publikun e gjereuml
Teuml gjitheuml jemi ambientuar me konceptin ndotje apo mbetje teuml cileumlt krijojneuml efekte teuml
padeumlshirueshme mjedisore duke ndikuar negativisht neuml dobishmeumlrineuml e tij Administrimi i
mbetjeve boteumlrisht ka qeneuml njeuml nga problemet e peumlrhershme neuml hartmin e politikave teuml vendeve
teuml zhvilluara pereumlndimore E gjitheuml puna dhe peumlrpjekja e tyre ka qeneuml ndeumlrtimi i njeuml skemeuml teuml
qarteuml peumlr njohjen dhe mireumladministrimin e hallkave teuml krijimit teuml mbetejeve Duke besuar neuml
zvogeumllimin e resorseve dhe strategjineuml e minimizimit neuml burim peumlrpjekje kjo qeuml keumlrkonte
sensibilizim teuml vazhduesheumlm shteti dhe instancat e tij me teuml gjitha format e mundshme keumlrkon
nga publiku i gjereuml mbeumlshtetje dhe kontribut shoqeumlror si njeuml mundeumlsi e vetme peumlr teuml
konkretizuar keumlteuml strategji
Disa nga koncepetet qeuml peumlrbeumljneuml bazeumln e hierarkiseuml seuml mbetjeve janeuml
- Parandalimi ku termi ldquoparandalimi i ndotjeverdquo i referohet reduktimit neuml burim teuml keumltyre
mbetjeve [5]
- Minimizimi minimizimi neuml burim peumlrfshin peumlrpjekjet peumlr teuml reduktuar mbetjet e rrezikshme
dhe materialet e tjera duke modifikuar prodhimin industrial Metoda e reduktimit neuml burim
peumlrfshin ndryshime neuml teknologjineuml e prodhimit neuml hyrjet e leumlndeumls seuml pareuml dhe neuml formulimin
e produktit
- Ripeumlrdorimi koleksionimi i mbetjeve trajtimi i tyre dhe ripeumlrdorimi neuml teuml njeumljtin funksion
- Riciklimi teuml peumlrpunosh peumlr peumlrdorime teuml tjera njeuml material qeuml neuml rast teuml kundeumlrt do teuml
konsiderohej si mbetje
- Rikthim neuml energji trajtimi i materialeve teuml mbetura si burim shfryteumlzimi neuml vend qeuml ato teuml
hidhen Materialet mund teuml ekstraktohen dhe teuml riciklohen ose peumlrmbajtja kalorifike e
mbetjeve mund teuml konvertohet neuml elektricitet
- Hedhja praktika meuml tradicionale e sistemimit teuml mbetjeve neuml vend-groposje [5]
19
Veteuml koha peumlrdorimi dhe zhvillimi i teknologjiseuml seuml mbetjeve filloi teuml nxirrte neuml pah reumlndeumlsineuml e njeuml
koncepti neuml krahasim me teuml tjerat aspak duke zbehur reumlndeumlsineuml e tereumlsiseuml seuml tyre por duke kuptuar
ccedileleumlsin e suksesit teuml keumltij administrimi
Qeuml teuml riciklohen mbetjet duhet teuml kasfikohen dhe teuml ndahen neuml bazeuml teuml tipeve teuml materialeve dhe ky
klasifkim i mbetjeve realizohet ose nga konsumatoreumlt ose me pajisje peumlr peumlrpunimin e materialeve
Materiale teuml ndryshme mund teuml riciklohen por secili tip keumlkron njeuml teknikeuml specifike [1]
MATERIALE DHE METODA
curren Situata aktuale neuml fusheumln e mbetjeve neuml Shqipeumlri dhe administrimi i mbetjeve
Mbetjet urbane
Sipas teuml dheumlnave teuml studimeve teuml monitorimit peumlr mbetjet urbane teuml kryer nga Instituti i Sheumlndetit
Publik sasia totale e mbetjeve urbane teuml raportuara eumlshteuml rreth 520 000 ton neuml vit
Veteumlm 50 ndash 70 e mbetjeve urbane teuml gjeneruara shkon neuml vend depozitime teuml njohura pjesa tjeteumlr hidhet pa kriter duke formuar vend depozitime ilegale
Neuml krahasim me 5 vite meuml pareuml ka njeuml rritje prej 8 ndash 10 teuml mbetjeve urbane teuml prodhuara neuml sajeuml teuml fenomenit teuml migrimit teuml popullsiseuml peumlrveccedil problemeve mjedisore e sociale qeuml shkakton kjo rritje neuml parim shtohet mundeumlsia peumlr efikasitet ekonomik teuml impinateve teuml peumlrqeumlndruar teuml trajtimit teuml riciklimit teuml mbetjeve urbane
Prodhohet rreth 07 kg mbetje urbanebanor neuml diteuml[1]
Mbetjet rurale
Zonat rurale nuk mbulohen me asnjeuml lloj sheumlrbimi peumlr grumbullimin apo transportimin e mbetjeve
curren Fazat e procesit teuml administrimit teuml mbetjeve urbane neuml Shqipeumlri
Procesi i administrimit teuml mbetjeve peumlrfshin
krijimin grumbullimin
20
ruajtjen dhe sistemimin e tyre nga krijuesi doreumlzimin sistematik neuml kazan transportimin nga kazaneumlt peumlr neuml vend-depozitimin ndarjen riciklimin peumlrpunimin dhe asgjesimin peumlrfundimtar neuml vend-depozitim[4]
curren Cikli aktual i trajtimit teuml mbetjeve urbane neuml Shqipeumlri
Mbetjet e gjeneruara grumbullohen pa asnjeuml ndarje paraprake teuml tyre
Largimi i mbetjeve teuml gjeneruara beumlhet neumlpeumlr pikat e grumbullimit bashkiak apo komunal me hedhje teuml drejtpeumlrdrejteuml ose neumlpeumlrmjet qesesh plastike teuml posaccedilme ose jo por gjithsesi pa asnjeuml ndarje teuml mbetjeve sipas llojit apo peumlrbeumlrjes [4]
Transporti i mbetjeve neuml vendepozitimet e plehrave (fushat) nga pikat e grumbullimit teuml mbetjeve nuk ka frekuenceumln dhe cileumlsineuml e deumlshiruar peumlr pasojeuml koha e qeumlndrimit teuml mbetjeve neuml keumlto pika lejon fermentimin e tyre e peumlr rrjedhojeuml keqeumlsimin e cileumlsiseuml urbane dhe rritjen e rrezikut peumlr sheumlndetin e qytetareumlve Problemi peumlrkeqeumlsohet neuml periudheumln e vereumls [7]
Sa i takon peumlrzgjedhjes dhe caktimit zyrtar teuml vend-depozitimeve teuml mbetjeve urbane shumica e vend-depozitimeve nuk ploteumlsojneuml kriteret mjedisore qeuml synojneuml drejt kufizimit maksimal teuml mundsheumlm teuml shpeumlrhapjes seuml ndotjes dhe shkalleumls minimale teuml ekspozimit teuml popullateumls ndaj keumlsaj ndotjeje
Vend-depozitimi i Sharreumls neuml Tiraneuml peumlr shkak teuml ndotjes qeuml krijon eumlshteuml klasifikuar si njeuml prej zonave teuml nxehta mjedisore ku praktikisht shkojneuml teuml gjitha llojet e mbetjeve teuml ngurta teuml qytetit industriseuml sheumlrbimit sheumlndeteumlsor etj[1]
curren Klasifikimi i mbetjeve
Peumlrbeumlreumlsit meuml teuml reumlndeumlsisheumlm teuml mbetjeve neuml Shqipeumlri kaneuml rezultuar teuml jeneuml leumlnda organike
materialet inerte dhe mbetjet plastike
21
Grafiku 1 Peumlrbeumlreumlsit meuml teuml reumlndeumlsisheumlm teuml mbetjeve neuml Shqipeumlri[4]
curren Administrimi i mbetjeve
Manaxhimi i mbetjeve peumlrfshin neuml problematikeumln e tij metoda teuml ndryshme dhe fusha specifike peumlr
secileumln prej tipeve egzistuese teuml materialeve teuml ngurta teuml leumlngta dhe teuml gazta Gjithashtu praktikat e
menaxhimit dallohen ndeumlrmjet tyre dhe nga destinacione teuml tjera
- peumlr vende teuml zhvilluara
- peumlr ato qeuml po zhvillohen
- peumlr rajonin e qytetit
- peumlr fshatin
- peumlr banoreumlt
- peumlr industrineuml
- peumlr prodhuesit komercial [7]
E reumlndeumlsishme neuml dekadat e fundit ka qeneuml
- reduktimi i efekteve teuml materialeve teuml mbetura mbi boteumln dhe ambientin si edhe
- peumlrfitimi i burimeve prej tyre [9]
22
Figura 1 Skema e Administrimit teuml mbetjeve
curren Konceptet e administrimit teuml mbetjeve
Qeumlllimi i hierarkiseuml seuml mbetjeve eumlshteuml teuml nxjerreuml maksimumin e dobive teuml peumlrdorshme nga produktet
dhe teuml prodhojeuml minimumin e sasiseuml seuml mbetjeve [5]
Figura 2 Hierarkia e mbetjeve[5]
curren Teknikat e administrimit teuml mbetjeve neuml vendin toneuml
KOLEKSIONIM TRANSPORTI RICIKLIMI TRAJTIMI
ADMINISTRIMI I MBETJEVE
23
- Teknika me vend-groposje - Teknika me djegie - Teknika e kompostimit - Teknika e trajtmit mekaniko-biologjik
bull Teknika me vend-groposje bull Teknika me djegie
Figura 3 Pamje nga njeuml vendgroposje Fig 4 Impiantit qeuml punon me energjineuml e
peumlrfituar nga mbetjet [3]
bull Teknika e kompostimit bull Teknika e trajtmit mekaniko-biologjik
Figura 5 Grumbull aktiv i mbetjeve qeuml
kompostohen
Figura 6 Impiant klasifikues i mbetjeve mekaniko-
biologjike
24
curren Riciklimi mekanizmi i riciklimit
Riciklimi ka teuml beumljeuml me procedureumln e shndeumlrrimit teuml materialeve teuml vjetra neuml njeuml prodhim teuml ri
(material i ricikluar) ose filtrin e energjiseuml neumlpeumlrmjet djegies seuml mbeturinave (energji nga riciklimi)
Riciklimi eumlshteuml ccedileleumlsi i konceptit teuml menaxhimit modern teuml mbetjeve dhe eumlshteuml komponenti i treteuml i
hierarkiseuml seuml mbetjeve
REZULTATE DHE DISKUTIME
Neuml vijim janeuml paraqitur avantazhet dhe disavantazhet e secileumls prej teknikave teuml administrimit teuml
mbejetjeve dhe metodeumls seuml riciklimit
curren Teknikat e administrimit teuml mbetjeve
RIPEumlRDORIMI = Mbasi
mbeturinat grumbullohen teuml
veccediluara disa prej tyre mund teuml
peumlrdoren seumlrish
RICIKLIMI ka teuml beumljeuml me procedureumln e
shndeumlrrimit teuml materialeve teuml vjetra neuml njeuml
prodhim teuml ri (material i ricikluar) ose filtrin e
energjiseuml neumlpeumlrmjet djegies seuml mbeturinave
(energji nga riciklimi)
PEumlRDORIMI = Aty ku njerezit
jetojneuml dhe punojneuml gjithmoneuml
tepron diccedilka
MBETURINAT = Ato janeuml materiale
teuml cilat neuml dukje
nuk nevojiten meuml
PEumlRPUNIMI = natyra nuk njeh
asnjeuml mbeturineuml ccedildo gjeuml mund
teuml peumlrpunohet
bull Teknika me vendgroposje bull Teknika me djegie
AVANTAZHE
- peumlrftohet energji nga mbetjet
- praktike neuml sitemimin e mbetjeve teuml
rrezikshme
- nuk keumlrkon sipeumlrfaqe teuml madhe toke
AVANTAZHE
- minimizon problemet ambientale
- eumlshteuml higjenike
- relativisht jo e kushtueshme
Figura 7 Mekanizmi i riciklimit
25
curren Riciklimi
Avantazhet
- Reduktimi i leumlndeumlve teuml para qeuml nevojiten peumlr prodhimin e njeuml produkti teuml ri
- Ripeumlrdorimi i njeuml materiali peumlr teuml njeumljteumln qeumlllim
- Lehteumlsimi i vend-grumbullimeve teuml mbeturinave neumlpeumlrmjet pakeumlsimit teuml mbeturinave
- Peumlrdorimi i njeuml energjie teuml pakeumlt peumlr prodhimin e produkteve teuml ricikluara minimizon koston e industriseuml peumlrpunuese dhe konsumin e energjiseuml
- Mbrojtja e mjedisit neumlpeumlrmjet njeuml ndotje sa meuml teuml vogeumll teuml ajrit dhe ujit gjateuml prodhimit teuml produkteve teuml ricikluara [1]
Disavantazhet
- Egzistojneuml disa materiale teuml cilat nuk mund teuml riciklohen disa hereuml (pshproduktet e letreumls)
- Koleksionimi paraprak i mbetejeve peumlr riciklim eumlshteuml njeuml proces i ndeumlrlikuar peumlr
komunitetin
DISAVANTAZHE
- sipeumlrfaqet e meumldha teuml tokeumls
- ere teuml keqe nga mbetjet
- teumlrheqje teuml paraziteumlve
- ndotje rrjedhje neuml ujeumlrat neumlntokeumlsoreuml
- clirimi i gazrave neuml atmosfereuml[8]
DISAVANTAZHE
- peumlrfitohet sasi e vogeumll energjie nga vlera
kalorifike e leumlndeumlve djegeumlse
- prodhon sasi dometheumlneumlse teuml dioksineumls neuml atmosfereuml
- Krijon sasi teuml meumldha hiri [3]
bull Teknika e kompostimit bull Teknika e trajtmit mekaniko-biologjik
Kompostimi njeuml sistem tretjeje ku
kontrollohet procesi biologjik i dekompozimit
teuml materialeve organike dhe zhdukja e
patogjeneve Materiali perfundimtar organik
i stabilizuar riciklohet si pleh ose peumlrzierje peumlr
agrikultureumln[2]
Teknologji e karakterizuar nga kombinimi i
peumlrzgjedhjes mekanike e trajtimi biologjik i
mbetjeve organike urbane Largon elementeumlt e
ricikluesheumlm nga rrjedha e mbetjeve teuml
miksuara (si metalet etj)Proceson mbetjet peumlr
prodhimin e leumlndeumlve djegeumlse me fuqi kalorifike
teuml larteuml[8]
26
- Procesi i para pregatitjes seuml metaleve peumlr riciklim shoqeumlron keumlteuml proces me disavantazhe
teuml ambjentit ndotjeve ccedillirimin e toksinave etj
curren Krahasimi ndeumlrmjet riciklimit dhe prodhimit normal teuml materialeve
RICIKLIMI
PRODHIMI NORMAL
Alumini
Riciklimi njeuml kg alumini kursen 8 kg
baoksite
4 kg produkte kimike dhe 14 kworeuml
elektricitet
Nevojiten 20 hereuml meuml shumeuml energji peumlr teuml
marreuml aluminin nga baoksitet se sa prodhimi
i
aluminit te ricikluesheumlm
Qelqi
20 reduktim teuml emetimit nga furrat e
qelqit
dhe mbi 32 reduktim teuml perdorimit te
energjiseuml
Peumlr ccedildo ton qelq teuml ricikluar kursejmeuml rreth
315 kg dioksid karboni dhe 12 ton leumlndeuml teuml
pareuml
Leteumlr
Njeuml ton leteumlr e rickluar kursen rreth
7000 gallon ujeuml 17-31 pemeuml dhe 4000
kworeuml elektrictet
Bluarja e letreumls nga letra e ricikluar peumlrdor
20 meuml pak energji sesa peumlrdoret peumlr teuml
prodhuar letreumln nga drureumlt e freskeumlt teuml
letreumls
curren Procesi i administrimit teuml mbetjeve neuml Shqipeumlri synon qeuml
Teuml rezultojneuml sa meuml pak mbetje nga veprimtariteuml prodhuese Neuml mbetjet e krijuara ta zeumlneuml vendin kryesor mbeturinat e degradueshme teuml riciklueshme
e teuml peumlrpunueshme
Teuml peumlrdoren veteumlm teknikat dhe metodat meuml teuml mira teuml mundshme teuml bazuara neuml kritere mjedisore peumlr ndarjengrumbullimin transportimin ruajtjen peumlrpunimin dhe asgjeumlsimin e
mbetjeve
Teuml realizohet njeuml cikeumll sa meuml i shkurteumlr peumlr administrimin e mbetjeve me qeumlllim qeuml teuml zvogeumllohet koha e ekspozimit teuml tyre neuml mjedis
Mbetjet trsquoi neumlnshtrohen sa meuml shumeuml riciklimit dhe peumlrpunimit Teuml grumbullohen dhe teuml trajtohen teuml ndara mbetjet neuml teuml gjitha fazat e administrimit teuml tyre
Tabela 1 Krahasimi i avantazheve teuml procesit teuml riciklimit dhe prodhimit normal teuml
materialeve [2]
27
dhe teuml mos perzihen me mbetjet e rrezikshme
Teuml mos pengohet peumlrdorimi i metejsheumlm i mbetjeve nga trajtimi i tyre neuml njeuml fazeuml teuml meumlparshme
Teuml pakeumlsohet sa meuml shumeuml leumlvizja dhe transporti i mbetjeve dhe asgjesimi i tyre teuml kryhet neuml impiantin meuml teuml afeumlrt
Teuml parandalohet ndotja nga mbetjet dhe trsquoi kufizohet ndikimi kur ajo ndodh [5] Teuml ruhen sidomos burimet natyrore nga ndikimet e mbetjeve Teuml deumlmshpeumlrblehet dhe teuml rehabilitohet nga personat fizikeuml dhe juridikeuml ndotja dhe
deumlmtimi qeuml shkaktohet prej tyre nga keqadministrimi i mbetjeve
Teuml kryhet groposje e sigurteuml peumlr hedhurinat qeuml rezultojneuml pas peumlrpunimit teuml mbetjeve Teuml meumlnjanohet ccedildo deumlm a rrezik peumlr sheumlndetin mireumlqenien dhe sigurineuml e jeteumls seuml personit Teuml garantohen keumlrkesat higjeniko-sheumlndeteumlsore dhe teuml meumlnjanohet ccedildo rrezik peumlr ndotjen
e mjediseve urbane
Teuml ruhet fauna dhe flora mjedisi e peizazhi nga degradimi Teuml gjitha llojet e mbetjeve sipas peumlrcaktimit teuml beumlreuml neuml keumlteuml rregullore pas doreumlzimit teuml
tyre nga krijuesit janeuml proneuml shteteumlrore[9]
PЁRFUNDIME
curren Neuml fusheumln e administrimit teuml mbetjeve eumlshteuml e reumlndeumlsishme teuml realizohen keumlto objektiva
Hartimi i njeuml strategjie peumlr menaxhimin e zonave industriale teuml braktisura ku teuml peumlrfshihet edhe vleresimi i riskut neuml mjedis dhe neuml sheumlndet identifikimi i masave dhe prioriteteve peumlr
rehabilitimin e qeumlndruesheumlm teuml tyre dhe hartimi i njeuml plani peumlr kontrollin eleminimin dhe monitorimin
e ndotjes neuml zonat e kontaminuara
Hartimi i njeuml programi peumlr mbylljen e sigurteuml teuml dampave ekzistuese qeuml paraqesin rrezik per sheumlndetin dhe mjedisin [6]
Hartimi i njeuml strategjie peumlr menaxhimin e qeumlndruesheumlm teuml mbetjeve urbane ku peumlrfshihet ploteumlsimi i kuadrit ligjor dhe projekte demonstrimi neuml keumlteuml fusheuml [3]
Stabilizimi i administrimit urban qeuml do teuml peumlrfshijeuml gjithashtu edhe menaxhimin e mbetjeve urbane
Ndeumlrgjegjeumlsimi i publikut lidhur me mireumlmenaxhimin e mbetjeve urbane [9]
28
Jeteuml pa mbeturina nuk ka
LITERATURA
[1] ITAP - Instituti i Trajnimit teuml Administrateumls Publike ldquoMenaxhimi i Mjedisitrdquo 2004
[2] Ministria e Mjedisit Drejtoria e PNM ldquoLigji peumlr administrimin mjedisor teuml mbetjeve teuml ngurta
2002
[3] Ministria e Mjedisit ldquoLigji peumlr mbrojtjen e mjedisitrdquo (1993) dhe meuml pas Ligji i ri peumlr mbrojtjen e
mjedisitrdquo (Shtator 2002)
[4] Ministria e Mjedisit - Bashkia e Tiraneumls ldquoPlani Kombeumltar i Veprimit neuml Mjedis dhe Plani
Kombeumltar i Menaxhimit teuml Mbetjeverdquo (teuml aprovuar meuml 1998 dhe perfunduar Qershor 2006)
[5]Ligji nr 8934 dateuml 5092002 ldquoPeumlr Mbrojtjen e Mjedisitrdquo
[6]Ligji nr 8990 dateuml 23012003 ldquoPeumlr vlereumlsimin e ndikimit neuml mjedisrdquo peumlrafruar pjeseumlrisht me
Direktiveumln 85337EEC dhe me Direktiveumln 7911EEC
[7]VKM nr 103 ldquoPeumlr monotorimin e Mjedisit neuml Republikeumln e Shqipeumlriseumlrdquo dateuml 31032002
[8] Intermediate Technology Development Group ldquoRecycling of Organic Wasterdquo (2000 ndash 2006)
[9] Programi i Qeverisjes Vendore PNUD Tiraneuml ldquoStrategjia Lokale e Zhvillimit teuml Qeumlndruesheumlm peumlr
Bashkineuml e Tiraneumls Gjirokastreumls Lushnjeumlsrdquo 2004
Adresa Interneti
[1] httpwwwacrbedefaulthtm Association of Cities for Recycling (ACR) The aim of ACR (an
international non-profit organisation based in Brussels) is to exchange technical and educational
information on the subject of waste management
[2] httpwwwchiron-sdemoncoukccn Home page of the Community Composting Network
[3]httpgategtzdebiogasAT_biogashtmlGTZ Information and Advisory Service on Appropriate
Technology ndash Biogas Page
[4] httpwwwbiogasch web Site for the Swiss Biogas Forum Wacky waste facts
[5] httpenwikipediaorg Main article History of waste management Waste hierarchy
Riciklimi i dy shisheve
kursen energji teuml
mjaftueshme peumlr teuml zier
ujin peumlr peseuml filxhana caj
29
STUDIMI I POROZITETIT NE SISTEMET E CIMENTOVE
CAC DHE OPC
MSc Irida MARKJA1 Prof Dr Thomas BIER2 Prof Dr Ylli SHEHU1
1 P UT Department of Production Management Square Nene Tereza nr 4 Tirana ALBANIA
2 TUB Institute fuumlr Keramik Glas und Baustofftechnik Leipziger Str28 09599 Friburg
GERMANY
ABSTRACT
Different binders or chemical systems such as Calcium Silicate Hydrate (CSH) formation
Calcium Aluminate Hydrate (CAH) formation and ettringite formation are investigated with
respect to the developing pore structure Hardened mortars are porous materials their pore
structure being developed during hydration as a function of water binder ratio the binderrsquos
chemical reactions time temperature and pressure The water binder ration is kept constant
while the temperature - pressure conditions during hydration are varied The pores structure
and porosity is investigated by different method such as small angle x-ray scattering (SAXS)
mercury intrusion porosimetry (MIP) and secondary electron microscopy (SEM) The
presented results show differences in microstructure based on the individual hydrates This is
shown by SEM micrographs for those hydrates which can easily be identified by SEM MIP
results give a picture of the overall porosity in the respective accessible size range and are
compared to the visible porosity in SEM micrographs
Key words Pore structure MIP Small angle scattering Portland cement SEM
30
QEumlLLIMI
Sistemet e ndryshme kimike sic janeuml i hidratet
e silikatit teuml kalciumit (Calcium Silicate
Hydrate C-S-H) hidratet aluminate teuml
kalciumit (Calcium Aluminate Hydrate CAH)
dhe etringite ndash janeuml investiguar peumlr teuml pareuml
zhvillimin e porozitetit neuml struktureuml
Ccedilimentot e peumlrforcuara janeuml materiale
poroze ku struktura e tyre zhvillohet gjateuml
procesit teuml hidratimit neuml funksion teuml raportit
teuml ujit me lidhjet (wb) dhe reaksioneve
kimike teuml lidhjes Neuml sisteme teuml ndryshme teuml
lidhjeve reaksionet kimike janeuml ato teuml cilat
influencojneuml neuml porozitetin e struktureumls
Struktura poroze dhe poroziteti janeuml
investiguarstudiuar neumlpeumlrmjet disa
metodave teuml ndryshme Neuml keumlteuml punim do teuml
paraqes teuml dheumlnat teuml cilat janeuml marreuml
neumlpeumlrmjet metodave studimi me aneuml teuml
difraksionit me rreze - X me keumlnd teuml vogeumll
(Small Angle X-ray Scattering -SAXS) me
aneuml teuml porozimetriseuml me ndeumlrfutjen e meumlrkurit
(Mercury Intrusion Porosimetry ndash MIP) dhe
me aneuml teuml studimit visual teuml mikrografive teuml
marra neumlpeumlrmjet mikroskopiseuml elektronike
sekondare (Secondary Electron Microscopy -
SEM) Poroziteti eumlshteuml njeuml karakteristikeuml
shumeuml e reumlndeumlsishme mikrostrukturore e
strukturave teuml ngurta pasi ndikon neuml vetiteuml
fizike dhe mekanike si dhe kontrollon vetiteuml e
materialeve Vetiteuml e materialeve poroze
varen nga karakteristikat e poreve teuml sistemit
sic janeuml poroziteti shpeumlrndarja e poreve etj
Peumlr materialet me bazeuml ccedilimento
mikrostruktura zhvillohet gjateuml procesit teuml
hidratimit duke krijuarformuar njeuml struktureuml
neuml formeuml xheli peumlr teuml formuar hidratet Ndaj
morfologjia e hidrateve teuml secilit sistem seuml
bashku me sasineuml e ujit teuml peumlrdorur
influencon neuml struktureumln poroze [15]
Fjaleumlt Kyccedile Struktura poroze MIP SAXS Ccedilimento PortlandSEM
31
1 MATERIALET
Materialet e peumlrdorura neuml keumlteuml studim janeuml
ccedilimento Portland e zakonshme (OPC) dhe
ccedilimento calcium aluminate (CAC) Dy
grupet e cimentove janeuml pregatitur meuml
raportin ujeumlcimento peumlrsecilin sistem
Matjet e para janeuml realizuar me raportin e ujit
teuml peumlrcaktuar nga vikati manual ndash ku neuml
tabelen e meumlposhtme paraqitet sasia e ujit e
nevojshme peumlr secilin tip ccedilimentoje
Miksimet jane realizuar me mikesrin Toni
Technic sipas standardit gjerman DIN EN
1961 me standardin e nivelit teuml pareuml sipas
standardit gjerman ku materiali miksohet peumlr
90 sekonda meuml pas beumlhet homogjenizimi i
materialit me doreuml peumlr 30 sekonda dhe meuml
pas miksohet peumlrseumlri peumlr 90 sekonda pasi
miksohet materiali derdhet neuml formeumln
prizmatike me tri ndarje[10] Ekperimetet
janeuml realizuar peumlr 7 sistemet Cem I 425 R
Cem I 425 N Fondu Secar 51 Secar 71
CSA Calumex Cem III Blast (Tab 3)
Sistemi Sasia e ujit teuml
nevojsheumlm
Water demand
Cem I 425 R 033
Secar 71 032
Secar 51 025
Fondu 0288
CSA CAlumex 0266
CEM III Blast 034
Tab 3 Raporti ujeumlcimento peumlr sistemet e
peumlrdorura
2 METODAT KARAKTERIZUESE
21 Mikroskopia elektronike sekondare
(SEM)
Me aneuml teuml mikroskopiseuml elektronike me
skanim ndash skanohet njeuml tufeuml elektronesh teuml
fokusuara peumlrgjateuml kampionit dhe maten
sinjale teuml shumta teuml cilat rezultojneuml nga
bashkeumlveprimi i tufeumls seuml elektroneve me
kampionin Marrja e imazhit me aneuml teuml
elektroneve dyteumlsore praktikisht eumlshteuml e
nevojshme (peumlrdorshme) peumlr ekzaminimin e
mikrostruktureumls fillestare marrjen e imazhit
me cileumlsi teuml larteuml si dhe ekzaminimin e rritjes
seuml kristaleve teuml dyta
22 Studimi me aneuml teuml difraksionit me
rreze - X me keumlnd teuml vogeumll (SAXS)
32
Shpeumlrhapja me keumlnd teuml vogeumll e rrezeve
peumlrdoret peumlr teuml studiuar strukturat neuml
intervalin 10-1000Aring SAXS eumlshteuml njeuml ndeumlr
metodat meuml teuml reumlndeumlsishme peumlr
karakterizimin e strukturave mikroPeumlr
ccedilimentot dhe materialet poroze profili i
shpeumlrndarjes merret nga fluksi i rrezeve X neuml
funksion teuml vektorit teuml shpeumlrndarjes neuml
mikrostrukturat poroze Ndryshimet neuml
struktureumln e brendshme teuml ccedilimentove pasteuml teuml
sistemit OPC gjateuml procesit teuml hidratimit
studiohen neumlpeumlrmjet SAXSit Ku diferenca
ndeumlrmjet kurbave teuml shpeumlrndarjes
demostrohet nga pjerreumlsia e grafiqeve neuml
shkalleuml logaritmike Peumlr qeumlllime analitike
keumlndi i shpeumlrndarjes ϕ normalisht
zeumlvendeumlsohet me vektorin e shpeumlrndarjes q
si meuml poshteuml
)2sin(4
q Ek1
q ndash eumlshteuml vektori i shpeumlrndarjes
λ ndash eumlshteuml gjateumlsia e valeumls seuml rrezeve X
ϕ ndash eumlshteuml keumlndi i shpeumlrndarjes
Eksperimentet janeuml realizuar neumlpeumlrmjet
PANalitical MPD me metodeumln e
transmisionit
23 Porozimetria me ndeumlrfutjen e
meumlrkurit (MIP)
Porozimetria me ndeumlrfutjen e meumlrkurit MIP
(Fig1)eumlshteuml njeuml teknikeuml e peumlrdorur gjereumlsisht
peumlr teuml analizuar struktureumln poroze teuml cimentos
dhe teuml betonit Karakterizimi i struktureumls
poroze teuml ccedilimentos neumlpeumlrmjet porozimetriseuml
me ndeumlrfutje teuml meumlrkurit jep njeuml informacion
shumeuml teuml reumlndeumlsisheumlm peumlr teuml kuptuar mbi
vetiteuml mekanike dhe vetiteuml e transportit teuml
cimentos
Neuml peumlrgjitheumlsi informacioni qeuml merret peumlr
porozitetin mund teuml karakterizohen nga
porozimetria totale sipeumlrfaqja poroze dhe
diametri mesatar i poreve peumlrcaktohen
llogariten nga testimi i sasieuml seuml meumlrkurit teuml
ndeumlrfutur neuml pore
Me aneuml teuml metodeumls MIP poroziteti
peumlrcaktohet si rezultat i ndeumlrfutjes seuml
meumlrkurit neumln ndikimin e presionit teuml jashteumlm
neuml sistemin poroz Meuml pas sasia e meumlrkurit teuml
ndeumlrfutur ndeumlrtohet si funksion i presionit teuml
jashteumlm ose sipas ekuacionit Washburn ndash qeuml
jep rrezen ekuivalente teuml pores dhe si rezultat
merret njeuml imazh i shpeumlrndarjes seuml porozitetit
peumlr shembull shpeumlrndarja e totale e porozitetit
neuml vareumlsi teuml peumlrmasave teuml pores
33
Fig1 Porosimeteumlr PASCAL 140240
Analiza me aneuml teuml keumlsaj metode realizohet neuml
njeuml dhomeuml pa vakum neuml teuml cileumln shtohet
meumlrkuri dhe meuml pas aplikohet njeuml presion i
jashteumlm neuml meumlrkur ndash peumlr teuml beumlreuml teuml mundur
ndeumlrfutjen e tij neuml hapsirat poroze Si rezultat
i rritjes seuml presionit teuml jashteumlm meumlrkuri
ndeumlrfutet meuml shumeuml neuml brendeumlsi teuml poreve teuml
ccedilimentos teuml forcuar
Rezultatet teuml cilat janeuml marreuml nga MIP janeuml
kurbat kumulative veumlllimi specifik (ccg)
kundrejt rrezes teuml poreve (nm) sipeumlrfaqja
specike (m2g) kundrejt rrezes teuml poreve
(nm) [specific volume (ccg) vs pore radius
(nm) specsurface (m2g) vs pore radius
(nm)] Peumlr sistemet CEM I 28d CEM I 7d
CAC 28d CAC 7d CAC 1d
3 REZULTATET
Mikroskopia elektronike me Skanim
Mikrografiteuml peumlr investigimin
mikrostrukutror neumlpeumlrmjet SEM janeuml marreuml
me zmadhimet 5000x 3000x 1000x and
300 x Neuml figureumln 2 paraqiten mikrografi teuml
cimentove Portland OPC (CEM I 425 1d)
dhe kalicum aluminate cement (SECAR 51
1d) Fotot janeuml marreuml mbi kampion pas 24 h
peumlrforcim dhe vihet re neuml rastin e OPC faza
portladnite CH ettringite dhe paza CSH
ndeumlrsa tek CAC nuk shfaqen shumeuml fazat e
hidratuara
Fig 2 Mikrografiteuml e CEM 425 N 1d OPC dhe
SECAR 51 1d CAC
34
Porozimetria me ndeumlrfutjen e meumlrkurit
(MIP)
Shpeumlrndarjet e madheumlsiseuml seuml porozitetit e
matur nga MIP janeuml peumlrshkruar si
shpeumlrndarjet kumulative neuml figureumln 3
(veumlllimi specifik neuml funksion teuml rrezeve
poroze) dhe figura 4 (sipeumlrfaqen specifike neuml
funksion teuml rrezeve poroze) Me rritjen e
koheumls seuml hidratimin rezultatet e marra
tregojneuml se peumlr teuml dy cimentot zvogeumllohet
kufiri i rrezeve dhe veumlllimi i poreve
Cimento paste CAC pas 28 diteumlve hidratim
mikrostruktura karakterizohet nga njeuml
rrezeve peumlrreth 20 nm dhe veumlllimi i poreve
0008 ccg Sipeumlrfaqja specifike e cimentove
paste pas 28 diteumlsh hidratim ka njeuml tregues teuml
larteuml
0
002
004
006
008
01
012
014
1 10 100 1000 10000 100000
Pore radius (nm)
Sp
ec
ific
Vo
lum
e (
cc
g)
CEM I-28 days
CEM I- 7 days
CAC - 28 days
CAC - 7 days
CAC - 1 day
Fig 3 Shpeumlrndarja kumulative e poreve peumlr ccedilimento teuml
ndryshme dhe peumlr koheuml hidratimit teuml ndryshme
0
5
10
15
20
25
1 10 100 1000 10000 100000
pore radius (nm)
sp
ecif
ic s
urfa
ce (
msup2
g)
CEM I-28 days CEM I- 7 days
CAC - 28 days CAC - 7 days
CAC - 1 day
Fig 4 Sipeumlrfaqja specifike neuml funksion teuml rrezes
seuml pores peumlr ccedilimento teuml ndryshme
Zhvillimi i struktureumls poroze si njeuml funksion
i hidratimit tregohet neuml figurat 5 dhe 6 peumlr
respektivisht cimentot pasteuml CAC dhe OPC
Peumlr teuml dyja grupet e cimentove poroziteti
kapilar zvogeumllohet me rritjen e hidratimit
dhe pas 28 diteumlsh hidratim fillon teuml shfaqen
grumbujt e poreve 2 deri neuml 5 nm teuml cilat
krijojneuml mikro-poret Mikrografiteuml e marra
nga SEM nuk tregojneuml shumeuml qarteuml ose jo teuml
gjitha porozitetin e mikrostruktureumls
Poroziteti kapilar tregohet peumlr teuml dy grupet e
ccedilimentos neuml zoneumln 10 dhe 100 nm dhe peumlr
CAC dhe OPC njeuml varg breg shteseuml
ndeumlrmjet 100 dhe 1000 nm
35
Fig 5 Zhvillimi i struktureumls poroze peumlr sistemin CAC
Diferenca ndeumlrmjet shpeumlrndarjes seuml poreve
nga MIP dhe nga ekzaminimi vizual nga
SEM tregohet shumeuml qarteuml neuml diagramat neuml
figurat 6 dhe 7 Shpeumlrndarja e porozitetit nga
MIP tregon qeuml poroziteti eumlshteuml neumln 01 microm i
cili nuk mund teuml identifikohet me aneuml teuml
mikrografive teuml SEM
Kjo mund teuml jeteuml pjeseumlrisht peumlr shkak teuml faktit
se veumlzhgimi me aneuml teuml SEM neuml sipeumlrfaqet me
ndarje tregon karakteristika me hapsira teuml
meumldha
36
Fig 6 Diferenca neuml zhvillimin e poreve ndeumlrmejt SMIP dhe MIP peumlr OPC 7d
Small Angle X-ray Scattering
Rezultate e SAXSit janeuml ndeumlrtuar si logI vs
logq peumlr dy tipet e cimentove neuml koheuml teuml
ndryshme hidratimi (Fig7) Kurbat e
shpeumlrndarjes tregojneuml njeuml zhvillim me koheumln
duke treguar ndryshimet neuml mikrostruktureuml
Neuml meumlnyreuml qeuml teuml peumlrcaktohen ndryshimet e
diametrit mesatar teuml poreve gjithashtu edhe
vlerat specifike teuml veumlllimit sipeumlrfaqeumlsor
paraqitet tabela e meumlposhtme e cila eumlshteuml
llogaritur me aneuml teuml softit Shpeumlrndarja e
poreve tregohet sipas rendit 150 nm
Peumlrmasat e poreve janeuml peumlrafeumlrsisht 2 dei neuml
100 nm njeuml tregues qeuml mikroporoziteti nuk
mund teuml detektohet investigohet neumlpeumlrmjet
MIP ose SEM
37
CEM I 425 N 1d CEM I 425 N 7d CEM I 425 N 28d
Tipi i rrezes 52 Aring Tipi 1-2 9 Aring Tipi 4 No type
Raporti SV 00308 Aring-1 015 Aring-1
SECAR 51 1d SECAR 51 7d SECAR 51 28d
Tipi i rrezes 221 Aring Tipi 1-2 78 Aring Tipi 1-2 65 Aring Tipi 1-2
Raporti SV 00137Aring-1 002 Aring-1 00297 Aring-1
Tab1 Rrezja maksimale dhe raporti SV nga matjet e SAXS
CEM I 425 N
1
10
100
1000
10000
100000
1000000
0001 001 01 1
log (q)
log
(In
ten
sity
)
1 day
7 days
28 days
Secar 51
1
10
100
1000
10000
100000
1000000
0001 001 01 1
log (q)
log
(In
ten
sity
)
1 day
7 days
28 days
Fig 7 Zhvillimi i struktureumls poroze peumlr sistemin CAC dhe OPC teuml matura nga SAXS
4 PERFUNDIME
Rezultatet e paraqitura tregojneuml diferenceuml neuml
mikrostrukturat e ccedilimentove teuml bazuar neuml
hidratet teuml secilit grup neuml ccedilimentot pasteuml si
funksion i metodeumls karakterizuese teuml
aplikuar Kjo beumlhet e qarteuml neumlpeumlrmjet
investigimit me aneuml teuml SEM ku hidratet nga
CAC ose hidroksidi i kalciumit CH tregojneuml
qarteuml kristalet e formuara Prezenca e fazeumls
C-S-H eumlshteuml shumeuml e vogeumll dhe nuk eumlshteuml e
lehteuml identifkimi i tyre neumlpeumlrmjet SEM Neuml
mes ndodhen kristalet ettringite teuml cilat
mund teuml gjenden tek sistemi i cimentove
OPC
Rezultatet nga SAXS ose MIP tregojneuml
shpeumlrndarjet sasiore teuml madheumlsiseuml seuml poreve
apo madheumlsive mesatare teuml poreve
Ndeumlrfutja e meumlrkurit neuml ccedilimento jep
38
informacion mbi shpeumlrndarjen e madheumlsiseuml
seuml poreve neumlpeumlrmjet ndeumlrfutjes seuml meumlrkurit
dhe mbi veumlllimin total teuml poreve kapilare
Rezultatet e marra me aneuml teuml difraksionit me
rreze - X me keumlnd teuml vogeumll SAXS ploteumlsojneuml
rezultatet e marra neumlpeumlrmjet ndeumlrfutjes seuml
meumlrkurit MIP dhe jepin teuml dheumlna meuml teuml
besueshme neuml meso poret
5 LITERATURA
[1] Pore Structure of Cement-Based
Materials Testing Interpretation and
Requirements Kalliopi K Aligizaki (2006)
[2] Realistic pore structure of Portland
cement paste experimental study and
numerical simulation Hongyan Ma and
Zongjin Li (2012) Hong Kong China
[3] Fractal structure of Portland cement paste
during age hardening analyzed by small-
angle x-ray scattering M Kriechbaum G
Degovics J Tritthart P Laggner
GrazAustria
[4] Pore structure characterization of cement
pastes blended with high-volume fly-ash
Qiang Zeng Kefei Li Teddy Fen-chong
Patrick Dangla
[5] Comparison of pore structure of hardened
mortars based on various cementitious
binders and curing conditions Bier T A
(2013) First International Conference on the
Chemistry of Construction Materials GDCh
Monograph 47 pp 83-86
[6] Analysis of Pore Structure and their
relations with strength of hardened Cement
Paste Zhang Wensheng Li Beixing Wang
Hongxia Chen Yimin Journal of Wuhan
University of Technology Vol20 No1
[7] Characterization of Portland Cement
paste using MIP Nanoindentation and ESEM
techniques Richard JAquino Dessislava A
Koleva Eduard AB Koenders Klaas Van
Breugel Delft University of Technology
Netherlands
[8] The dynamics of capillary flows Edward
W Washburn (1921) Physical Review Vol
17 Nr3
[9] The Surface Area of Hardened Cement
Paste as Measured by Various Techniques
Jeffrey J Thomas Hamlin M Jennings and
Andrew J Allen (1999) Concrete Science
and Engineering 1 pp 45-64
[10] Handbook of Analytical Techniques in
Concrete Science and Technology Principles
Techniques and Applications V S
Ramachandran James J Beaudoin
[12] Leas Chemistry of Cement and
Concrete 4th Ed
39
ANALIZA E FAKTOREumlVE KRYESOREuml TEuml AKSIDENTEVE
SI BAZEuml E HARTIMIT TEuml NJEuml ldquoPLANI REAL KOMBEumlTAR
TEuml SIGURISEuml RRUGORErdquo
Ing Migen Zeqo
ABSTRAKTI
ANALYSIS OF ACCIDENTS MAIN FACTORS AS A BASIS FOR THE
DEVELOPMENT OF REAL NATIONAL PLAN FOR ROAD SAFETY
Road safety is the basic feature of prevention of accidents that in Albania unfortunately are
over 2 times higher than in developed European countries and is a growing trend that will
continued if no measure will take place In this article we have studied the statistics from
various official sources and from field measurements to analyze the causes of accidents from
quantitative point of view and in the highlight of the EC Directive Towards a European area
of road safety and approaching the more advanced experiences of countries with best results
in road safety we have suggested a series of measures to be included in the National Strategy
for Road Safety in Albania in order to achieve the main objective of this strategy downsizing
deaths from road accidents by 50 We have studied in more depth the main cause of accidents
in Albania which is the speed limit exceeds Drivers and riders who are travelling at
inappropriate speeds are more likely to crash and their higher speed means that the crash will
cause more severe injuries to themselves andor to other road users Inappropriate speed also
magnifies other driver errors such as driving too close or driving when tired or distracted
multiplying the chances of these types of driving causing an accident Taking the appropriate
measures against speed will downsize deaths from road accidents by 50
QELLIMI
Siguria rrugore eumlshteuml tipari themelor i parandalimit teuml aksidenteve qeuml neuml Shqipeumlri peumlr fat teuml
keq janeuml mbi 2 hereuml meuml teuml larta se sa neuml vendet e zhvilluara evropiane dhe mund teuml vazhdojeuml
teuml rritet si tendenceuml neuml qofteuml se nuk do teuml merret asnjeuml maseuml neuml keumlteuml drejtim Neuml keumlteuml artikull
duke studiuar statistikat nga burime teuml ndryshme zyrtare dhe nga matjet neuml terren kemi
analizuar shkaqet e aksidenteve nga pikeumlpamja sasiore dhe neuml driteumln e Direktiveumls seuml KE-seuml
Drejt njeuml zone evropiane teuml siguriseuml rrugore dhe duke ju referuar peumlrvojave teuml vendeve me
meuml teuml peumlrparuara me rezultatet meuml teuml mira neuml sigurineuml rrugore kemi sugjeruar njeuml seumlreuml masash
qeuml mund teuml peumlrfshihen neuml Strategjineuml Kombeumltare peumlr Sigurineuml Rrugore neuml Shqipeumlri me qeumlllim
teuml arritjes seuml objektivit kryesor teuml keumlsaj strategjie zvogeumllimit teuml vdekjeve nga aksidentet rrugore
me 50 Neuml keumlteuml studim jemi ndalur neuml veccedilanti tek shkaku kryesor i aksidenteve neuml Shqipeumlri i
cili eumlshteuml tejkalimi i kufirit teuml shpejteumlsiseuml seuml lejuar Shofereumlt teuml cileumlt udheumltojneuml me shpejteumlsi teuml
larteuml peumlrtej kufirit teuml lejuar teuml shpejteumlsiseuml kaneuml meuml shumeuml gjasa peumlr trsquou peumlrplasur dhe shpejteumlsia
e tyre meuml e larteuml do teuml thoteuml se peumlrplasja do teuml shkaktojeuml deumlmtime meuml teuml reumlnda peumlr veten e tyre
dheose peumlr peumlrdoruesit e tjereuml teuml rrugeumls Shpejteumlsia e papeumlrshtatshme zmadhon gabime teuml
tjera teuml shoferit teuml tilla si ngarje neuml afeumlrsi shumeuml madhe me mjete teuml tjera apo dheumlnie e makineumls
kur eumlshteuml i lodhur ose i hutuar duke shumeumlfishuar shanset peumlr teuml shkaktuar njeuml aksident Duke
marreuml masat e duhura kundeumlr shpejteumlsive peumlrtej limitit teuml lejuar do teuml pakeumlsohej numri i
vdekjeve nga aksidentet rrugore me 50
HYRJA
Shqipeumlria peumlrballet me njeuml sfideuml teuml madhe
peumlrsa i peumlrket garantimit teuml siguriseuml Kjo
sfideuml eumlshteuml veccedilaneumlrisht e veumlshtireuml neuml njeuml
mjedis me zhvillim teuml shpejteuml ekonomik i
cili do teuml ccedilojeuml neuml rritjen e transportit rrugor
Neuml meumlnyreuml qeuml shtimi i udheumltimeve teuml mos
ccedilojeuml neuml rritjen e numrit teuml aksidenteve
duhen marreuml masa efektive neuml lidhje me njeuml
seumlreuml aspektesh teuml siguriseuml rrugore siccedil janeuml
peumlrgatitjatestimi i drejtuesve teuml mjeteve
kontrolli i mjeteve peumlr drejtim teuml sigurteuml
sjellja e peumlrdoruesve teuml rrugeumls dhe siguria e
infrastruktureumls rrugore
Nga aksidentet automobilistike gjateuml 4
viteve teuml fundit kane vdekur 1342 persona
dhe 5108 teuml tjereuml janeuml plagosur Vendi yneuml
ka humbur miliona euro ccedildo vit neumlpeumlrmjet
deumlmeve teuml proneumls shpenzimeve mjekeumlsore
dhe produktivitetit teuml humbur Fatkeqeumlsisht
shumeuml nga viktimat e aksidenteve rrugore
janeuml teuml mosheumls 16 ndash 44 vjeccedil dhe janeuml
aneumltareumlt meuml produktiv dhe meuml aktiv teuml
popullateumls soneuml Neuml qofteuml se nuk do teuml keteuml
ndeumlrhyrje energjike me politika teuml
mireumlpeumlrcaktuara e mireumlstudiuara keumlto
humbje teuml tmerrshme njereumlzore dhe
ekonomike do teuml vazhdojneuml teuml rriten neuml vitet
e ardhshme Ky artikull analizon shkaqet
kryesore te ndodhjes se aksidenteve neuml
vendin toneuml dhe jep orientime te zbatuara ne
vendet europiane meuml teuml peumlrparuara neuml
fushen e siguriseuml rrugore qeuml kane numrin
meuml teuml uleumlt teuml aksidenteve si pasojeuml e
zbatimit teuml keumltyre masave
PERMBAJTJA
Siguria rrugore eumlshteuml njeuml problem shumeuml
disiplinor qe keumlrkon veprime nga teuml gjitheuml
sektoreumlt me njeuml efektivitet teuml koordinuar teuml
planit teuml veprimit teuml siguriseuml rrugore qeuml do
ti mundeumlsojeuml teuml gjitheuml aktoreumlt teuml ndeumlrmarrin
masa neuml fushat e tyre peumlrkateumlse duke ulur
faktoreumlt qeuml mundeumlsojneuml propabilitetin e
shfaqjes teuml aksidenteve rrugore
Plani i veprimit duhet teuml peumlrfshijeuml 15
sektoreuml Sektoreumlt peumlrmbajneuml shumeuml
disiplina teuml ndryshme dhe njeuml gameuml shumeuml
teuml gjeumlreuml teuml veprimtarive Ndeumlrkoheuml qeuml
vendet e zhvilluara peumlr njeuml periudhe prej meuml
shumeuml se 50 vjeccedilare (nga vitet 1950 deri neuml
vitet 2000) kaluan me rradheuml neuml fazat e
planeve teuml forcimit teuml SRr ne na duhet qeuml neuml
keumlteuml plan teuml planifikojme teuml gjitha fazat e
kaluara nga ata qeuml nga peumlrmisimi i
legjislacionit (duke filluar me Kodin
Rrugor) ndeumlrtimin e autostradave me
standardet europiane sigurineuml pasive
edukimin peumlr ndryshimin e sjelljes seuml
peumlrdoruesve teuml rrugeumls decentralizimin e
kompetencave teuml siguriseuml rrugore sigurineuml
e qeumlndrueshme dhe aplikimin e SIT
Fig1 Planet e Sektoreumlve dhe Sistemet 4 ldquoE ldquo
teuml Siguriseuml Rrugore
Fushat bazeuml ku duhet teuml mbeumlshteten masat
inxhinierike teuml Siguriseuml Rrugore neuml
Shqipeumlri duhet teuml lidhen me Auditimin e
Siguriseuml Rrugore dhe Rishikimin e Pikave
teuml Zeza
Nga analiza disa vjeccedilare e statistikave
vlereumlsojmeuml se faktoret kryesoreuml teuml
aksidenteve neuml vendin toneuml janeuml
Shpejteumlsia dhe sjellja agresive qeuml
shkaktojneuml 29 teuml vdekjeve dhe
32 teuml plagosjeve
Mjetet tregtare janeuml meuml pak se 11
e inventarit teuml peumlrgjithsheumlm por
janeuml peumlrgjegjeumls peumlr rreth 18 teuml
vdekjeve dhe 32 teuml plagosjeve
Keumlmbeumlsoreumlt llogariten teuml jeneuml 34
teuml teuml vrareumlve
Drejtuesit e rinj (18-24 vjeccedil) janeuml
peumlrgjegjeumls peumlr 17 teuml vdekjeve dhe
26 teuml plagosjeve
Drejtuesit e rinj pa eksperineceuml janeuml
peumlrgjegjeumls peumlr 385 teuml teuml gjitheuml
vdekjeve neuml dy vitet e fundit
Drejtimi neuml gjendje teuml dehur eumlshteuml
shkak i 67 teuml vdekjeve dhe 54
teuml plagosjeve neuml 2009
Peumlrdorimi i pakeumlt i rripit teuml sigurimit
peumlrpara dhe pas neumlnkupton qeuml
shumeuml pasagjereuml teuml palidhur vdesin
ose janeuml teuml paafteuml kur 40 e keumltyre
pasojave mund teuml ishin eleminuar
duke mbajtur rripin e sigurimit
Nga gjitheuml keumlta faktoreuml vlen teuml shqyrtojmeuml
shkakun e pareuml teuml listeumls seuml meumlsipeumlrme
shpejteumlsineuml dhe sjelljen agresive teuml cilat
shkaktojneuml rreth 13 e aksidenteve me
vdekje neuml vendin toneuml Nga matjet e
shpejtesiseuml teuml realizuara neuml 12 pika teuml
ndryshme teuml rrjetit kryesor rrugor neuml teuml
gjitha kategoriteuml e keumltyre rrugeumlve vihen re
tendenca unifikuese teuml cilat na sigurojneuml
mundeumlsineuml e marrjes teuml masave teuml shpejta
dhe praktike me rezultate shumeuml pozitive
Meuml poshteuml po japim grafikeumlt e matjeve te
realizuara teuml ndryshimit teuml shpejteumlsiseuml seuml
leumlvizjes teuml automjeteve neuml llojet kryesore teuml
rrugeumlve ekstra-urbane neuml Shqiperi gjateuml 24
oreumlve Nga grafikeumlt duket qarteuml se
ligjshmeumlria e ndryshimit teuml flukseve teuml
trafikut gjateuml 24 oreumlve eumlshteuml normale dhe i
peumlrgjigjet treguesve teuml keumltij ndryshimi neuml
peumlrputhje me treguesit normal teuml trafikut neuml
keumlto lloje teuml rrugeumlve neuml gjitheuml boteumln
Neuml keumlto matje pavareumlsisht nga flukset e
ndryshme teuml trafikut neuml llojet e ndryshme teuml
rrugeumlve ne kemi beumlreuml teuml mundur grupe
brenda fluksit neuml ccedildo oreuml teuml 24 oreumlshit qeuml
leumlvizin keumlto grupe shpejtesish peumlr teuml
vlereumlsuar se si ndryshon kjo shpeumlrndarje neuml
rregullsineuml e levizjes teuml rrymeumls seuml trafikut
gjateuml gjitheuml diteumls Grupimet e rrymave teuml
trafikut sipas shpejteumlsive janeuml 0 ndash 15 15 ndash
30 30 ndash 40 40 ndash 50 50 ndash 60 60 ndash 70 70 ndash
80 80 ndash 90 90 -100 100 -130 kmore Nga
teuml gjitheuml grafikeumlt veumlrehet se neuml ccedildo oreuml teuml 24
oreumlve teuml diteumls ne kemi teuml pranisheumlm teuml
gjitheuml llojet e drejtuesve teuml mjeteve qeuml
leumlvizin nga shpejtesiteuml meuml teuml ula deri tek ato
meuml teuml larta dhe peumlrqindjet e keumltyre
42
grupimeve neuml teuml gjitheuml llojet e rrugeumlve dhe
neuml teuml gjitheuml oreumlt e diteumls janeuml neuml raporte teuml
qendrueshme Kjo do teuml thoteuml se kudo ne
kemi njeuml trafik jo te mireumlorganizuar teuml pa
disiplinuar dhe teuml pa kontrolluar qeuml beumlhet
shkak peumlr rritjen e shfaqjes teuml agresivitetit teuml
drejtimit teuml automjeteve dhe rritje teuml numrit
teuml aksidenteve
Keumlshtu neumlse i referohemi matjeve neuml rrugeumln
Tiraneuml ndash Durreumls pothuaj gjateuml gjitheuml 24
oreshit peumlr ccedildo oreuml numi i mjeteve qeuml
tejkalon shpejtesineuml e lejuar teuml levizjes (90
kmore) me shpejteumlsi deri 130 kmore eumlshteuml
pothuajse 50 e teuml gjithe fluksit Duke ju
referuar numrit relativisht teuml larte teuml fluksit
qeuml neuml kohen e pikut ne oren 16 -17 arrin nje
nivel mbi 700 automjete njeumlsi neuml ore me njeuml
nivel sherbimi D ndash E beumlhet evidente
predispozita peumlr ccedilfaqjen e aksidenteve Po
keumlshtu neuml keumlteuml segment rrugor njeuml numer i
konsiderueshem automjetesh neuml teuml njejteumln
oreuml teuml pikut (rreth 25 e fluksit) levizin me
shpejtesi neumln 40kmoreuml qeuml eumlshteuml meuml pak se
50 e shpejteumlsiseuml maksimale teuml lejuar neuml
keumlteuml kategori (90 kmore) duke na krijuar
njeuml rryme trafiku heterogjene dhe teuml prirur
drejt aksidenteve Keto raporte neuml peumlrberje
teuml rrymeumls teuml trafikut neuml numeumlr teuml reduktuar
teuml fluksit i kemi dhe neuml oreumlt e vona teuml nateumls
2000 ndash 2400 ose neuml oreumlt e para teuml mengjesit
0200 ndash 0600 por neuml keumlto oreuml mungesa a
ndriccedilimit neuml rrugeumlt tona rrit mundeumlsineuml e
ccedilfaqjes teuml aksidenteve me njeuml shkalleuml teuml
ashpeumlrsiseuml teuml tyre edhe meuml teuml larteuml
Teuml njeumljtat fenomene janeuml lehteumlsisht teuml
analizueshme edhe neuml llojet e tjera teuml
rrugeumlve tonasi psh neuml segmentin rrugor
Laccedil ndash Lezheuml i cili eumlshteuml njeuml segment me
punime rikonstruksioni teuml zgjatura neuml disa
vite ku shfaqet po e njeumljta shperndarje e
grup-shpejtesive me ndryshimin e veteumlm se
volumi i fluksit teuml mjeteve qeuml tejkalojneuml
shpejtesineuml mbi 100 kmoreuml eumlshteuml neuml njeuml
maseuml meuml teuml vogeumll (deri neuml 15) por mos
harrojmeuml se kufiri i shpejtesiseuml maksimale
neuml keumlteuml rrugeuml neuml punime eumlshteuml meuml i ulet (60
kmore) dhe po ti referohemi ketij kufiri
numi i mjeteve qeuml e kalojneuml neuml raporte teuml
larta ne kufirin e lejuar teuml shpejtesiseuml
kalon 40 Peumlr keto lloj rrugeumlsh rreziku i
shfaqes teuml aksidenteve rritet fenomen qeuml
veumlrtetohet edhe neuml treguesit e aksidenteve
neuml keumlteuml segment i cili ka marreuml dhe emrin si
ldquoAutostrada e Vdekjesrdquo
Trendi i tejkalimit teuml shpejtesise se lejuar
lexohet qarteuml edhe neuml grafikeumlt e tjere te
paraqitur meuml poshteuml realizuar nga matjet neuml
segmentet e tjera rrugore neuml Shqiperi Nga
te dhenat del qarte domosdoshmeria e
hartimit te ldquoPlanit Kombeumltar teuml Siguriseuml
Rrugorerdquo neuml mbeshtetje teuml direktivave teuml
KS teuml OKB-se peumlr ldquoDekaden e OKB peumlr
Sigurineuml Rrugore 2010-2020rdquo dhe
Komisionit Europian te BE-se ldquoPeumlr njeuml
hapesire mbare Europine teuml Siguriseuml
Rrugore 2015 ndash 2025rdquo Sipas
rekomandimeve Evropiane problemet
kryesore qe duhen menaxhuar janeuml
- Problemet administrative
- Problemet inxhinierike
- Menaxhimi dhe koordinimi i
siguriseuml rrugore
Ccedilfareuml mund teuml beumljmeuml peumlr teuml ulur efektet
negative teuml tejkalimit teuml shpejteumlsiseuml neuml
rritjen e rrezikut peumlr aksidente
Shpejteumlsia eumlshteuml identifikuar si njeuml faktor
kyccedil i rrezikut neuml leumlndimet e trafikut rrugor
qeuml ndikon jo veteumlm neuml rrezikun e njeuml
peumlrplasje neuml rrugeuml por edhe neuml ashpeumlrsineuml e
plagosjeve qeuml rezultojneuml nga perplasjet
43
Grafiket e matjeve te realizuara teuml ndyshimit teuml shpejteumlsiseuml seuml leumlvizjes teuml automjeteve neuml llojet
kryesore teuml rrugeumlve ekstraurbane neuml Shqiperi gjateuml 24 oreve
44
ldquoShpejteumlsia e tepeumlrtrdquo eumlshteuml peumlrcaktuar si
tejkalim i shpejteumlsineuml limit ldquoShpejteumlsia e
papeumlrshtatshmerdquo eumlshteuml peumlrcaktuar si ngarje
me njeuml shpejteumlsi teuml papeumlrshtatshme peumlr
rrugeumln e dheumlneuml dhe kushtet e trafikut
Shpejteumlsia e tepeumlrt dhe e papeumlrshtatshme
eumlshteuml peumlrgjegjeumlse peumlr njeuml peumlrqindje teuml larteuml
teuml vdekshmeumlriseuml dhe leumlndimeve qeuml
rezultojneuml nga aksidentet rrugore Neuml
vendet me teuml ardhura teuml larta shpejteumlsia
kontribuon neuml rreth 30 teuml vdekjeve neuml
rrugeuml ndeumlrsa neuml veumlndet me teuml ardhura teuml
uleumlta dhe teuml mesme si vendi yneuml shpejteumlsia
eumlshteuml vlereumlsuar teuml jeteuml faktori kryesor
kontribues neuml rreth gjysmeumln e teuml gjitha
aksidenteve rrugore Kontrolli i shpejteumlsiseuml
seuml automjeteve mund teuml parandalojeuml
ndodhjen e perplasjeve dhe mund teuml
zvogeumllojeuml ndikimin kur ato ndodhin neuml
uljen e ashpeumlrsise teuml leumlndimeve teuml
viktimave
Sa meuml e larteuml teuml jeteuml shpejteumlsia e njeuml
automjeti aq meuml e shkurteumlr eumlshteuml koha qeuml ka
njeuml shofer peumlr teuml ndaluar dhe peumlr teuml
shmangur njeuml peumlrplasje Njeuml makineuml qeuml
udheumlton me 50km ore do keumlrkojeuml 13 metra
distanceuml peumlr teuml ndaluar ndeumlrsa njeuml makineuml
qeuml udheumlton me 40km ore do teuml ndalet mbas
85 metrash
o Njeuml rritje mbi shpejteumlsineuml e lejuar prej 1
km ore rezulton se shton njeuml rrezik 3
meuml teuml larteuml teuml peumlrplasjeve me peumlrfshirje
me leumlndime dhe me njeuml rritje prej 4-5
teuml rrezikut teuml shtuar peumlr peumlrplasje qeuml
rezultojneuml me viktima
o Shpejtesia gjithashtu kontribuon neuml
rritjen e shkalleumls teuml ashpeumlrsiseuml seuml njeuml
peumlrplasje Neuml njeuml peumlrplasje me njeuml
shpejteumlsi rreth 80 km oreuml mundeumlsia e
vdekjes teuml personave teuml peumlrfshireuml neuml
aksident eumlshteuml 20 hereuml meuml e larteuml se peumlr
rastin kur levizet me njeuml shpejteumlsi 30 km
oreuml
o Marreumldheumlnia ndeumlrmjet shpejteumlsiseuml dhe
ashpeumlrsiseuml teuml leumlndimit eumlshteuml veccedilaneumlrisht
e reumlndeumlsishme peumlr teuml pambrojtur
peumlrdoruesit vulnerabeumll teuml rrugeumls si
keumlmbeumlsoreumlt dhe ccediliklisteumlt
Peumlr shembull keumlmbeumlsoreumlt kaneuml shans peumlr teuml
mbijetuar deri neuml 90 kur goditen nga njeuml
makineuml qeuml udheumlton me 30 km ore ose meuml
pak por ky shans zbret neuml meuml pak se 50
peumlr teuml mbijetuar kur goditen nga njeuml makineuml
qeuml udheumlton me shpejteumlsi me 45 km oreuml
dhe se keumlmbeumlsoreumlt nuk kaneuml pothuajse
shans peumlr teuml mbijetuar kur peumlrplasen me njeuml
makineuml qeuml leumlviz me 80 km oreuml
Propabiliteti i humbjes se jetes
Shpejtesia e mjetit neuml kmoreuml
Fig Rreziku i fatalitetit teuml keumlmbeumlsoreumlve gjateuml
perplasjes me nje mjet neuml raport me shpejtesineuml
e leumlvizjes teuml mjetit Burimi Pasanen E 1991
Cileumlt janeuml faktoreumlt qeuml ndikojneuml neuml
shpejteumlsineuml e leumlvizjes
Zgjedhja e shpejteumlsiseuml teuml leumlvizjes ndikohet
nga njeuml numeumlr faktoreumlsh qeuml mund teuml jeneuml
Faktoreuml qeuml lidhen me shoferin (mosha
gjinia nivel i alkolit numri i njereumlzve
neuml makineuml)
Faktoreuml qeuml lidhen me rrugeumln dhe me
automjetin (shtrirja e rrugeumls cileumlsia e
sipeumlrfaqes fuqia e motorit teuml automjetit
shpejteumlsia maksimale qeuml mund teuml arrijeuml
automjeti)
Lidhjet me trafikun dhe mjedisin
(Deumlndeumlsia e trafikut dhe peumlrbeumlrja e tij
shpejteumlsia mbizoteumlruese e rrymeumls teuml
trafikut kushtet atmosferike etj)
45
Ccedilfareuml mund teuml beumljmeuml peumlr teuml menaxhuar
efektet negative teuml shpejteumlsiseuml
Eshteuml provuar se njeuml numeumlr ndeumlrhyrjesh
janeuml efektive neuml menaxhimin dhe kontrollin
e shpejteumlsiseuml seuml mjeteve
Vendosja dhe zbatimi i kufijve teuml
shpejteumlsive teuml lejuara peumlr cdo segment
rrugor sipas kategorive dhe kushteve
konkrete te tyre janeuml dy masat meuml
efektive neuml reduktimin e leumlndimeve teuml
trafikut
Studimet sugjerojneuml se njeuml ulje me 1
kmore e shpejteumlsiseuml teuml udheumltimit do teuml
siguronte njeuml zvogeumllim me 2-3 teuml
aksidenteve rrugore
Peumlrvoja e shumeuml vendeve ka treguar
se ndeumlrhyrja neuml kufizimin e
shpejteumlsiseuml do teuml keteuml njeuml efekt teuml
shkurteumlr jeteumlsor neuml uljen euml shpejteumlsiseuml
neumlse nuk shoqeumlrohet me masa teuml
qeumlndrueshme edhe teuml dukshme peumlr
zbatimin e keumltyre kufijve teuml vendosur
Kamerat e kontrollit teuml shpejtesiseuml
janeuml me shumeuml efektivitet neuml
reduktimin e aksidenteve rrugore
Neuml disa vende kufijteuml e shpejteumlsiseuml
janeuml vendosur qeuml teuml ndryshojneuml neuml
vareumlsi teuml motit kushteve teuml trafikut
dhe koheumls peumlrgjateuml diteumls Kjo siguron
qeuml kufijteuml e shpejteumlsiseuml teuml jeneuml teuml
peumlrshtatura peumlr kushtet lokale dhe
rrethanat e trafikut dhe peumlr keumlteuml arsye
kaneuml meuml shumeuml teuml ngjareuml qeuml teuml
zbatohen
Nivelet e shpejtesiseuml teuml leumlvizjes
ndikohen nga cileumlsiteuml e
infrastruktureumls Kjo mund teuml peumlrfshijeuml
modifikimin e mjedisit rrugor peumlr teuml
reduktuar rrjedhat e trafikut dhe
shpejteumlsiteuml e automjeteve duke
parashikuar mbrojtje nga perplasjet
dhe reduktimin e ashpeumlrsiseuml teuml
leumlndimeve Masa teuml tilla peumlrfshijneuml
pengimin neuml peumlrdorimin e shpejteumlsive
teuml larta dhe teuml ulta nga peumlrdoruesit e
rrugeumls ose dekurajimin peumlr hyrjen e
automjeteve neuml disa zona teuml caktuara
Masat trafik-qeteumlsuese janeuml gjereumlsisht
teuml peumlrdorura peumlr teuml reduktuar
frekuenceumln e peumlrplasjeve neuml veumlndet
me teuml ardhura shumeuml teuml larta Keumlto
peumlrfshijneuml instalimin fizik teuml
elementeumlve peumlr kufizimin e
shpejteumlsiseuml teuml tilla si rreth-rrotullime
ndryshime ne planin vertikale neuml
rrugeuml (peumlr shembull teuml ngritura per teuml
penguar leumlvizjen me shpejteumlsi) neuml
planin horizontal (teuml tilla si ngushtime
teuml rrugeumls ose shirita zhurmues)
Peumlrdorimi i masave teuml meumlsipeumlrme peumlr
qeteumlsimin e trafikut mund teuml jeneuml
veccedilaneumlrisht teuml dobishme kur zbatimi i
ligjeve teuml kontrollit teuml shpejteumlsiseuml
mund teuml jeteuml i paefektsheumlm sic eumlshteuml
shpesh neuml Shqipeumlri
Kalimi nga zonat me rrugeuml ku lejohet
leumlvizja me shpejteumlsi teuml larteuml neuml zonat
me rruge ku duhet teuml leumlvizet me
shpejteumlsi teuml uleumlt mund teuml krijojeuml zona
teuml rrezikut teuml larteuml peumlr aksidente - peumlr
shembull ku automjetet dalin nga
autostrada Sipas standardit duhet te
jepen karakteristikat e projektimit qeuml
duhen peumlrdorur peumlr teuml sheumlnuar neuml
meumlnyreuml teuml dallueshme ldquoZonat e
tranzititrdquo teuml daljes dhe hyrjes neuml rrugeumlt
peumlr neuml Qytetet fshatrat qeuml mund teuml
ndikojneuml neuml ndryshimin e shpejteumlsiseuml
seuml leumlvizjes nga drejtuesit e
automjeteve neuml keumlto zona Zonat me
shpejteumlsi teuml uleumlt dhe rreth-rrotullimet
janeuml shembuj teuml dobisheumlm peumlr
reduktimin e shpejteumlsis teuml mjeteve
Shpejteumlsiteuml e peumlrshtatshme mund teuml
imponohen mbi trafikun neumlpeumlrmjet
peumlrdorimit teuml elementeumlve
karakteristikeuml teuml projektimit teuml
infrastruktureumls qeuml kufizojneuml
shpejteumlsineuml e veteuml automjetit
Legjislacioni mund teuml peumlrdoret peumlr teuml
inkurajuar peumlrdorimin e
karakteristikave teuml tilla Kjo tendenceuml
tashmeuml eumlshteuml duke u peumlrdorur neuml
shumeuml vende peumlr automjetet e reumlnda teuml
mallrave autobuzave dhe vlereumlsohet
se siguron njeuml reduktim 2 neuml numri
i leumlndimeve nga aksidentet Veprime
analoge jane te nevojsheumlme teuml
peumlrdoren peumlr automjete teuml llojeve teuml
tjera
PERFUNDIME
Nga analizimi i matjeve dhe statistikave te tjera rezulton se
o kudo ne kemi njeuml trafik jo mireuml teuml organizuar teuml pa disiplinuar dhe teuml pa kontrolluar qe
beumlhet shkak peumlr rritjen e shfaqjes teuml agresivitetit teuml drejtimit teuml automjeteve dhe peumlr
pasojeuml rritje teuml numrit teuml aksidenteve
o Shpejtesia eumlshteuml shkaku kryesor i aksidenteve fatale neuml vendin toneuml
Njeuml numeumlr ndeumlrhyrjesh imediate janeuml efektive neuml menaxhimin dhe kontrollin e shpejteumlsiseuml seuml
mjeteve
o Vendosja dhe zbatimi i kufijve teuml shpejteumlsive teuml lejuara peumlr cdo segment rrugor sipas
kategorive dhe kushteve konkrete te tyre janeuml dy masat meuml efektive neuml reduktimin e
leumlndimeve teuml trafikut
o Vendosja e kamerave teuml kontrollit teuml shpejtesiseuml
o Projektimi dhe zbatimi i infrastruktureumls rrugore neuml bazeuml teuml parimit teuml ldquoVizionit 0rdquo ku
drejtuesi i mjetit gabon pashmangshmeumlrisht por projektimi dhe ndeumlrtimi i infrastruktureumls
rrugore duhet teuml jeteuml i tilleuml qeuml forcat qeuml shkaktojneuml peumlrplasje duhet teuml jeneuml gjithnjeuml meuml teuml
vogla se forcat qeuml shkaktojneuml humbjen e jeteumls apo deumlmtime serioze teuml saj
Literatura
1- Finch TRL Project Report 1994 ldquoSpeed Speed Limits and Accidentsrdquo
2- Taylor et al TRL Report 421 2002 4 ldquoThe Effects of Drivers Speed on the Frequency
of Road Accidentsrdquo
3- Stradling Road Safety Research Report 93 DfT 2008 7 ldquoUnderstanding Inappropriate
High Speed A Quantitative Analysisrdquo
4- RoSPA The Royal Society for the Prevention of Accidents Inappropriate Speed -
January 2011
5- UK Department for Transport September 2010 ldquoRelationship between Speed and Risk
of Fatal Injury Pedestrians and Car Occupantsrdquo
6- RoSPA ldquoThe Characteristics of Speed Related Collisionsrdquo Road Safety Research
Report 117 Department for Transport Sept 2010
47
TESTET E SHPUESHMEumlRISEuml SEuml SHKEumlMBIT PEumlR
KARAKTERIZIMIN E SHKEumlMBINJEVE BLLOK NEuml
MATRIKS NEuml DOBEumlRCcedilAN
Megi Rusi1
1Universiteti Metropolitan Tirana Fakulteti i Inxhinieriseuml seuml Ndeumlrtimit Rr Brigada e VIII
Vila Nr 3 Tiraneuml Albania megirusiyahoocom mrusiumtedual
ABSTRACT
ROCK DRILLABILITY TESTS FOR CHARACTERISING BLOCK IN MATRICK
ROCK MASES IN DOBEumlRCcedilAN
Devoll Hydropower Project is a hydropower scheme that is being developed in the region of
Gramsh Southern Albania It consists of a cascade of 3 power plants For the construction of
the upstream plant a tunnel system is planed from Mogliceuml dam to Graboveuml underground
powerhouse A detailed geological study is been carried out for the purpose of characterization
the different rock types encountered by the tunnel alignment One of the newly implemented
methods is the NTNUSINTEFF method which by developing specific tests and indexes for
rock drill ability helps predicting the advance rate of a tunnel thus giving important information
on timescales tool consume and costs Specific attention is paid to the implementation of this
method for the block and matrix rocks in order introduce this parameters to BiM rock mass
characterization
QEumlLLIMI
Qeumlllimi kryesor i keumltij punimi eumlshteuml prezantimi me testet e shpueshmeumlriseuml seuml shkeumlmbit dhe
indekset peumlrkateumlse peumlr karakterizimin e masivit shkeumlmbor peumlr qeumlllime inxhinierike Aplikimi i
keumltyre testeve dhe indekseve eumlshteuml shumeuml i reumlndeumlsisheumlm neuml parashikimin e shkalleumls seuml avancimit
teuml njeuml tuneli sepse ka njeuml influenceuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme neuml kohezjatje konsum dhe kosto si
dhe neuml zgjedhjen e metodeumls dhe pajisjes seuml hapjes seuml tunelit Neuml keumlteuml artikull veumlmendje e veccedilanteuml
i eumlshteuml kushtuar implementimt teuml metodeumls neuml shkeumlmbinjteuml heterogjen teuml zoneumls Dobeumlrcan neuml
Projektin Hidroenergjitik teuml Devollit
48
HYRJE
Nga tre shpimet e thella gjeologjike teuml kryera
neuml seksionin e shkeumlmbinjeumlve me blloqe
peumlrgjateuml tunelit me presion Mogliceuml Graboveuml
neuml Hidrocentralin e Devollit janeuml marreuml
kampione teuml cilat janeuml konsideruar si meuml
peumlrfaqeumlsuese teuml blloqeve dhe matriksit dhe
janeuml analizuar neuml laborator peumlr sa i peumlrket
karakteristikave dhe sjelljes mekanike Testet
laboratorike janeuml kryer neuml laboratore teuml
famshme gjeoteknike dhe teste janeuml teuml
reumlndeumlsishme sepse kaneuml gjeneruar teuml dheumlna
mbi karakteristikat e blloqeve ccedilka do teuml japeuml
njeuml informacion teuml besuesheumlm mbi shkalleumln e
konsumimit teuml prereumlsit progresin e shpimit
koston dhe koheumln qeuml lidhen me to
Metoda kryesore e peumlrdorur peumlr testimet
eumlshteuml NTNUSINTEF metodeuml e cila
fillimisht eumlshteuml njohur neuml vitet 1960 si metoda
NHT e zhvilluar neuml vitet 1958ndash1961 peumlr teuml
vlereumlsuar shpueshmeumlrineuml e shkeumlmbinjeumlve
Klasifikimi NTNUSINTEF peumlrfshin
indekset e shpueshmeumlriseuml DRItrade BW Itrade
and CLItrade Keumlto parametra janeuml zhvilluar neuml
1998 dhe peumlrftohen nga testet laboratorike
Neuml fusheumln e tuneleve shpueshmeumlria ka njeuml
influenceuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme neuml
koheumlzjatje konsum dhe kosto si dhe neuml
zgjedhjen e metodeumls dhe pajisjes seuml hapjes seuml
tunelit (1) Sipas keumlrkesave teuml peumlrcaktuara
nga metoda kampionet e deumlrguar neuml
laborator u peumlrzgjodheumln teuml patjeteumlrsuar dhe
pa ccedilarje teuml shkaktuara nga agjenteuml teuml jashteumlm
si shpeumlrthime etj
METODA NTNUSINTEFF
Tre indekset teuml cilat peumlrcaktohen me metodeumln
norvegjeze teuml sipeumlrpeumlrmendur janeuml Indeksi i
Shkalleumls seuml Shpueshmeumlriseuml (DRI) Indeksi i
Konsumimit teuml Koroneumlstrade (BWI) dhe
Indeksi i Jeteumlgjateumlsiseuml seuml Prereumlsit (CLI)
Indeksi i Shkalleumls seuml Shpueshmeumlriseuml (DRI)
peumlrcaktohen nga teuml dheumlnat e peumlrfuara nga dy
teste laboratorike nga testi i Vlereumls seuml
Brishteumlsiseuml (11987820) dhe testi i Vlereumls J teuml
Sieversit (SJ)
Vlera DRItrade mund teuml peumlrshkruhet si S20 e
shkeumlmbinjeve e peumlrcaktuar si afteumlsia peumlr tu
shkateumlrruar nga impakte teuml peumlrseumlritur e
korigjuar peumlr forteumlsineuml e sipeumlrfaqes e
peumlrcaktuar nga SJ
Indeksi i Konsumimit teuml Koroneumls trade (BWI)
i cili peumlrdoret peumlr teuml peumlrllogaritur shkalleumln e
konsumimit teuml koronave teuml shpimit
peumlrcaktohet mbi bazeumln e DRItrade dhe vlereumls seuml
abrazionit AVS e peumlrftuar nga testi abrazionit
teuml materialit
Indeksi i Jeteumlgjateumlsiseuml seuml Prereumlsit (CLI) jep
mundeumlsineuml peumlr teuml peumlrllogaritur jeteumlgjateumlsineuml e
prereumlsit neuml lidhje me geumlrmimin e shkeumlmbit
neumlpeumlrmjet makineriseuml TBM Vlera CLI
peumlrcaktohet mbi bazeumln e Vlereumls seuml Siever-sit
dhe Vlereumls seuml Abrazionit (AVS)
Tre testet qeuml janeuml kryer peumlr teuml peumlrftuar
parametrat e caktuar peumlr llogaritjen e
Indekseve teuml sipeumlrpeumlrmendur janeuml testi i
vlereumls seuml brishteumlsise testi i Vlereumls J teuml
Sieversit dhe testi i vlereumls seuml Abrazionit
(2)(3)
Testet e Shpueshmeumlriseuml
Testi i Vlereumls seuml brishteumlsiseuml
Testi fillestar i brishteumlsiseuml eumlshteuml krijuar neuml
1943 por qeuml atehereuml ka patur njeuml seumlreuml
modifikimesh ndeumlrkaq modifikimi i fundit
eumlshteuml ai i beumlreuml neuml 1950 Simbolikisht vlera e
brishteumlsiseuml sheumlnohet S20 dhe kjo vlereuml
peumlrfaqeson njeuml matje teuml brishteumlsiseuml seuml
shkeumlmbit apo teuml afteumlsiseuml seuml tij peumlr tu theumlrmuar
neumlpeumlrmjeteuml goditjeve teuml peumlrseumlritura
49
Figura 1 Testi i Vlereumls seuml Brishteumlsiseuml (2)
Vlera S20 peumlrkufizohet si peumlrqindja e njeuml
fraksioni teuml situr meuml pareuml qeuml kalon njeuml siteuml meuml
teuml imet pas 20 goditjeve Testi S20 performohet me tre ekstrakte teuml marra nga njeuml
kampion peumlrfaqeumlsues i homogjenizuar i
materialit shkeumlmbor teuml theumlrmuar dhe teuml situr
Pra S20 eumlshteuml vlereuml mesatare e 3 testeve
paralele (2)(3) Teteuml kampione janeuml
peumlrzgjedhur si peumlrfaqeumlsues teuml blloqeve neuml
masiv shkeumlmbor dhe janeuml testuar neuml laborator
peumlr peumlrcaktimin e vlereumls seuml brishteumlsiseuml
Testi i Vlereumls seuml Siever-sit
Testi i Sieversit sheumlrben peumlr teuml peumlrcaktuar
forteumlsineuml e sipeumlrfaqes seuml shkeumlmbit Ky test
bazohet neuml parimin e shpimit neuml miniature
eumlshteuml zhvilluar peumlr hereuml teuml pareuml neuml vitin 1950
nga Sieversi
Tabela 1 Rezultatet e testit teuml brishteumlsiseuml bazuar neuml klasifikimin e rezultateve teuml testeve teuml regjistruara neuml
databazeumln e laboratorit neuml sajeuml teuml karakteristikave teuml kampionit teuml derguar ka qeumlneuml e pamundur teuml
peumlrgatitet specimeni peumlr testim
Numri i Kampionit
i vene ne
laborator
12
Grupi 1
13
Grupi 1
57
Grupi 5
60
Grupi 5
61
Grupi 5
62
Grupi 5
63
Grupi 5 Kampioni Nr 8
Emri I kampionit i
vene ne terren Shemsit-1 Shemsit-2 DO2-1 DO2-5 DO2-8 DO2-9 DO2-12 M-HR-2 1024 - 110
Vlera e Brishtesise
(S20) []
575 775 525 453 546 631 566
Interpretimi E larte Ekstremisht e larte E larte Mesatare E larte Shume e Larte E larte
50
Vlera e peumlrftuar nga testi i Siversit simbolishk
sheumlnohet SJ dhe paraqet njeuml matje teuml forteumlsiseuml
seuml sipeumlrfaqes seuml shkeumlmbit apo reumlzistenceumls seuml
tij neuml dheumlmbeumlzim SJ llogaritet si vlera
mesatare e thelleumlsive teuml matura neuml 110mm teuml
vrimave teuml shpuara neuml sipeumlrfaqen e
parapeumlrgatitur teuml kampionit pas 200 cikleve
teuml koroneumls shpuese e cila ka njeuml diameter
85mm Neuml sipeumlrfaqen e kampionit shpohen 4
deri neuml 8 vrima teuml vogla neuml vareumlsi teuml tekstureumls
seuml shkeumlmbit
Sipeumlrfaqet e kampioneumlve duhet teuml priten
pingul me foliacionin e shkeumlmbit Si
rrjedhojeuml SJ matet paralel me foliacionin
Shkeumlmbinjteuml teuml cileumlt kaneuml njeuml peteumlzim shumeuml
teuml zhvilluar neuml shumiceumln e rasteve paraqesin
njeuml teksture ku dallohen qarteuml breza
mineralesh qeuml kaneuml forteumlsi teuml ndryshme ccedilka
do teuml rezultonte neuml njeuml variacion teuml thelleumlsiseuml
seuml penetrimit teuml koroneumls Prandaj gjateuml
kryerjes seuml testit duhet teuml beumlhet njeuml inspektim
viziv dhe duhet teuml synohet qeuml shpimet teuml
beumlhen neuml brezat e forteuml ose teuml buteuml dhe jo neuml
kontaktet e shtresave
Teteuml kampione janeuml peumlrzgjedhur si
peumlrfaqeumlsues teuml blloqeve neuml masiv shkeumlmbor
dhe janeuml testuar neuml laborator peumlr peumlrcaktimin
e vlereumls seuml Sieversit
Figura 2 Testi i shpimit neuml miniatureuml peumlr
peumlrcaktimin e vlereumls seuml Sieversit (2)
Testi i Vlereumls seuml Abrazionit teuml Prereumlses seuml
Celikut
Testi i vlereumls seuml Abrazionit teuml Prereumlses seuml
Celikut AVS eumlshteuml i lidhur ngushteuml me veteuml
testin e vlereumls seuml Abrazionit AV i cili eumlshteuml
zhvilluar relativisht voneuml rreth fillimit teuml
viteve 1960 neuml departamentin e gjeumlologjiseuml
NTH peumlr teuml matur afteumlsineuml abrazive teuml
pluhurit teuml shkeumlmbit teuml theumlrrmuar peumlr teuml
konsumuar karbitin e tungsenit Abraziviteti
i njeuml shkeumlmbi varet kryesisht nga peumlrbeumlrja
mineralogjike e tij si dhe nga meumlnyra e
ccedilimentimit teuml kokrrizave minerale
Figura 3 Pajisja e testimit dhe njeuml kampion
peumlrfaqeumlsues i testuar peumlr teuml peumlrftuar vlereumln
e Sieversit
Testi AVS bazohet neuml teuml njeumljteumln metodeuml dhe
teuml njeumljteumln pajisje laboratorike por ndeumlr teuml
tjera peumlrdor njeuml copeumlz ccedileliku testuese teuml marreuml
nga presa e njeuml makinerie TBM pra ky test
ndryshe nga i pari mat afteumlsineuml abrasive teuml
shkeumlmbit peumlr teuml konsumuar ccedilelikun e
prereumlses Pluhuri abraziv qeuml peumlrdoret peumlr teuml
dy testet peumlrgatitet nga fragmentet shkeumlmbore
peumlrfaqeumlsuese dhe teuml homogjenizuara teuml
mbetura nga testi i vlereumls seuml brishteumlsiseuml
51
Tabela 2 Rezultatet e testit te shpimit neuml miniature teuml Sieversit bazuar neuml klasifikimin e rezultateve teuml testeve teuml
regjistruara neuml databazeumln e laboratorit neuml sajeuml teuml karakteristikave teuml kampionit teuml derguar ka qeumlneuml e
pamundur teuml peumlrgatitet specimeni peumlr testim
Testi i vlereumls seuml abrazionit peumlrkufizohet si
humbja neuml pesheuml neuml miligram e copeumlzeumls qeuml
testohet pas njeuml intervali prej 5 minutash
testimi ndeumlrsa testi i vlereumls se Abrazionit teuml
Prereumlses seuml Celikut peumlrkufizohet si humbja neuml
pesheuml neuml miligram e copeumlzeumls qeuml testohet pas
njeuml intervali prej 1 minuteuml testimi
Peumlrgjitheumlsisht teuml dy testet duhet teuml kryhen neuml
2-4 copeumlza testimi Eksperienca ka treguar se
ndryshimet e vlerave neuml testet paralele janeuml
shumeuml teuml vogla dhe neumlse testi kryhet neuml
meumlnyreuml teuml sakteuml diferencat nuk janeuml meuml
shumeuml se 5 njeumlsi (miligram) Vlera e
raportuar e testeve eumlshteuml gjithmoneuml vlera
mesatare e dy- tre testeve paralele (2)
Teteuml kampione janeuml perzgjedhur si
peumlrfaqeumlsues teuml blloqeve neuml masiv shkeumlmbor
dhe janeuml testuar neuml laborator peumlr peumlrcaktimin
e vlereumls seuml Abrazionit
Peumlrllogaritja e Indekseve teuml
Shpueshmeumlriseuml
Parashikimi i performanceumls dhe vlereumlsimi i
kostove teuml modeleve peumlr metoda teuml ndryshme
geumlrmimi beumlhet neumlpeumlrmjet korelimit teuml testeve
teuml tilla laboratorike dhe indekseve peumlrkateumls si
dhe teuml dheumlnave gjeologjike in situ Tre
indekset teuml cilat peumlrcaktohen nga rezultatet e
testeve teuml sipeumlrpeumlrmendura janeuml Indeksi i
Shkalleumls seuml Shpueshmeumlriseuml (DRI) Indeksi i
Konsumimit teuml Koroneumls trade (BWI) dhe
Indeksi i Jeteumlgjateumlsiseuml seuml Prereumlsit (CLI)
Figura 4 Testi i Vlereumls seuml Abrazionit (AV) dhe Testi
i Vlereumls seuml Abrazionit teuml Preseumls
seuml Ccedilelikut (AVS) (2)
Numri i Kampionit i
vene ne laborator
12
Grupi 1
13
Grupi 1
57
Grupi 5
60
Grupi 5
Emri I kampionit i
vene ne terren Shemsit-1 Shemsit-2 DO2-1 DO2-5
Vlera e Sieversit
(SJ) [110 mm]
717 954 974
Interpretimi Shume e larte Ekstremisht e larte Ekstremisht e larte
Numri i Kampionit i
vene ne laborator
61
Grupi 5
62
Grupi 5
63
Grupi 5 Kampioni Nr 8
Emri I kampionit i
vene ne terren DO2-8 DO2-9 DO2-12 M-HR-2 1024 - 110
Vlera e Sieversit
(SJ) [110 mm]
998 863 834 795
Interpretimi Ekstremisht e larte Ekstremisht e larte Shume e larte Shume e larte
52
Tabela 3 Rezultatet e testit teuml Vlereumls seuml abrazionit teuml preseumls seuml ccedilelikut
Indeksi i Shkalleumls seuml Shpueshmeumlriseuml DRI
Indeksi i shkalleumls seuml shpueshmeumlriseuml DRI
llogaritet mbi bazeumln e vlereumls seuml brishteumlsiseuml teuml
peumlrftuar nga test i brishteumlsiseuml dhe vlereumls seuml
Sieversit teuml peumlrftuar nga test i shpimit neuml
miniatureuml Ky indeks mund teuml peumlrkufizohet
si vlera e brishteumlsiseuml seuml shkeumlmbit e korrigjuar
peumlr forteumlsineuml e sipeumlrfaqeumls seuml tij
Figura 5 Diagrama peumlr vlereumlsimin e Indeksit teuml Shkalleumls seuml Shpueshmeumlriseuml DRI (4)
Tabela 4 Rezultatet e llogaritura peumlr Indeksitet e shkalleumls seuml shpueshmeumlriseuml DRI
53
Indeksi i konsumimit teuml Koroneumls BWI
Indeksi i konsumimit teuml koroneumls peumlrcaktohet
duke u bazuar mbi vlereumln e Indeksit teuml
Shkalleumls seuml Shpueshmeumlriseuml seuml shkeumlmbit dhe
vlereumls seuml abrazionit teuml peumlrftuar nga test i
Vlereumls seuml Abrazionit AV Ky indeks eumlshteuml i
nevojsheumlm peumlr parashikimin e jeteumlgjateumlsiseuml seuml
koronave shpuese Ai shprehet si jeteumlgjeteumlsia
e koronave peumlr meter shpim apo veumlllim
shpimi sipas diagramit
Figura 6 Diagrama peumlr vlereumlsimin e Indeksit teuml
Konsumimit teuml Koroneumls BWI
Indeksi i Jeteumlgjateumlsiseuml seuml Prereumlsit CLI
Indeksi i jeteumlgjateumlsiseuml seuml Preresit peumlrllogaritet
neuml bazeuml teuml vlerave teuml peumlrftuara nga test i
Vlereumls seuml Siever-sit dhe testi i Vlereumls seuml
Abrazionit teuml prereumlses prej celiku pra nga
vlerat SJ dhe AVS
Ky indeks shpreh jeteumlgjateumlsineuml e disqeve
prereumlse prej ccedileliku teuml makinerive shpuese
TBM peumlr oreuml shpimi dhe llogaritet sipas
ekuacionit
CLI = 1384x (SJ
AVS)03847
PERFUNDIME DHE REKOMANDIME
Eumlshteuml arritur neuml peumlrfundimin se testet e
shpueshmeumlriseuml seuml shkeumlmbit japin rezultate teuml
keumlnaqshme peumlr blloqet por jo peumlr matriksin
Shpesh hereuml me material peumlrfaqeumlsues teuml
matriksit nuk eumlshteuml arritur teuml kryhen testet e
shpueshmeumlriseuml Neuml zoneumln e studiuar vihet re
njeuml diapason i gjeumlreuml i vlerave teuml indekseve teuml
shpueshmeriseuml Vlerat e indekseve teuml shkalleumls
seuml shpueshmeumlriseuml seuml blloqeve neuml masivin
shkeumlmbor ashtu si dhe ato teuml indeksit teuml
jeteumlgjateumlsiseuml seuml preresit variojneuml nga teuml larta
neuml jashteumlzakonisht shumeuml teuml larta Keumlto vlera
duhen analizuar bashkarisht me parametra teuml
tjereuml karakterizues teuml matriksit dhe duhen
gjykuar peumlr masivin shkeumlmboreuml neuml teumlreumlsi neuml
meumlnyreuml qeuml teuml parashikohet shpueshmeumlria e
masivit Gjitheumlsesi vlera teuml larta teuml keumltyre
indekseve deumlshmojneuml pranineuml e blloqeve
shumeuml kompetent ccedilka mund teuml shkaktojeuml
probleme neuml kontrast me matriksin i cili pritet
teuml jeteuml shumeuml meuml pak kompetent
Tabela 5 Rezultatet e llogaritura peumlr Indeksiteve teuml Jetegjateumlsiseuml seuml Prereumlsit CLI
54
LITERATURA
1 Amund Bruland Hard Rock Tunnel
Boring Drillability Test Methods
(1998)
2 Filip Dahl AmundBruland Drevland
Jakobsen Bjoslashrn Nilsen EivindGroslashv
Classifications of properties influencing
the drillability of rocks based on the
NTNUSINTEF test method Tunnelling
and Underground Space Technology 28
(2012)
3 Olgay Yarali and Eren Soyer The effect
of mechanical rock properties and
brittleness on drillability Scientific
Research and Essays Vol 6(5) pp
1077-1088 4 March (2011)
4 U Shafique and M Z Abu Bakar
Evaluation of Relationships between
Drilling Rate Index and Physical and
Strength Properties of Selected Rock
Units of Pakistan The Nucleus 52 No
2 wwwthenucleuspakorgpk (2015)
5 Wail Asim Mohammad Hussain M
Hanim Osman A Latif Saleh Izni
Shahrizal Ibrahim The Application of
Drillability Properties in Measuring the
Strength of Hardened Concrete
International Journal of Applied
Engineering Research ISSN 0973-4562
Volume 9 Number 11 (2014)
55
VLEREumlSIMI I KUFIRIT TE SIPEumlRM TEuml INTERVALIT TEuml BESIMIT
ME METODEumlN MONTE CARLO
Olsi BARKO1 Idlir LAMI1 Erion BUKACcedilI1
1Universiteti Politeknik i Tiraneumls Fakulteti i Inxhinieriseuml seuml Ndeumlrtimit Tiraneuml - Shqipeumlri
ABSTRAKTI
Peumlrcaktimi i prurjeve maksimale me peumlriudheuml peumlrseumlritje teuml ndryshme eumlshteuml njeuml nga fazat e reumlndeumlsishme
gjateuml projektimit teuml veprave hidroteknike Metoda meuml e mireuml e peumlrcaktimit teuml tyre eumlshteuml kur
shfryteumlzohet njeuml seri e matur e prurjeve maksimale vjetore e cila preferohet qeuml teuml jeteuml sa meuml gjateuml me
qeumlllim qeuml interpolimi probabilitar peumlr peumlriudha peumlrseumlritje teuml meumldha teuml jeteuml sa meuml i besuesheumlm dhe
gabimi sa meuml i vogel Mqns pasiguria e vlereumlsimit nuk mund teuml shmanget peumlr shkak teuml faktoreve teuml
ndryshem ateumlhereuml me metodeumln e gabimit standard merret njeuml interval besimi i cili peumlrcakton intervalin
ku vlera e prurjes me njeuml periudheuml peumlrseumlritje teuml caktuar do teuml ndodhet mesatarisht neuml 95 teuml rasteve
Njeuml metodeuml tjeteumlr e trajtimit teuml pasiguriseuml gjateuml interpolimit dhe peumlrcaktimit teuml prurjes maksimale me
metodeumln qeuml sapo foleumlm eumlshteuml duke mos pranuar shpeumlrndarjen e variablit normale por teuml gjendet
shpeumlrndarja e variablit duke gjeneruar seri sintetike peumlrcaktuar njeuml vlereuml teuml variablit peumlr cdo seri dhe
meuml pas me aneuml teuml kurbeumls kumulative teuml shpeumlrndarjes seuml keumltij variabli teuml gjenden kufinjteuml ku 95 e
vlerave do teuml jeneuml brenda keumltyre kufinjve
Vlereumlsimi i prurjeve maksimale duke peumlrdorur simulimin Monte Carlo eumlshteuml zbatuar peumlr rastin
studimor teuml lumit teuml Shkumbinit neuml vendmatjen Rrogozhineuml Neuml peumlrfundimet e paraqitura neuml keumlteuml
artikull do teuml krahasohen rezultatet neuml vlereumlsimin e prurjeve maksimale me metodeumln e gabimit
standard me metodeumln Monte Carlo
FJALEumlT KYCcedilE
Purja maksimale metoda stokastike seri sintetike metoda Monte Carlo
56
1 HYRJE
Vlereumlsimi i prurjeve maksimale me metodeumln e
prurjeve maksimale vjetore eumlshteuml metoda meuml e
mireuml e vlereumlsimit teuml tyre mqns kjo metodeuml
bazohet neuml njeuml seri reale teuml matur neuml seksionin
e lumit ku keumlrkohen keumlto prurje maksimale [1]
Pasiguria neuml vlereumlsimin e prurjeve me keteuml
metodeuml eumlshteuml e pashmangshme pavaresisht
seriseuml seuml matur neuml teumlrren sepse ekzistojneuml
gabime neuml matje apo gabime teuml tjera peumlr teuml cilat
nuk kemi informacion por qeuml ndodhen Brenda
informacionit qeuml peumlrmban seria e matur
Meumlnyra me e thjeshteuml e vlereumlsimit teuml keumlsaj
pasigurie eumlshteuml me aneumln e gabimit standard
sipas teuml cilit intervali me 95 siguri ku ndodhet
vlera e verteteuml eumlshteuml plusmn196SE ku me SE
neumlnkuptohet gabimi standard Njeuml metodeuml
tjeteumlr e vlereumlsimit teuml pasigurise eumlshteuml metoda
Monte Carlo Kjo metodeuml eumlshteuml e aplikueshme
neuml rastet kur seria e matur ploteumlson dy kushte
ateuml teuml pavaresiseuml seuml vlerave dhe ateuml teuml
stacionaritetit Neumlse seria e matur ploteumlson keumlto
kushte ateumlhereuml vlerat e keumlsaj serie janeuml ngjarje
stokastike teuml pakorreluara e cilat kaneuml
probabilitet ndodhje ccedilfaredo (random) nga zero
neuml njeuml ku shpeumlrndarja e densitetit teuml
probabilitetit i bindet njeuml ligji teuml caktuar Neumlse
do teuml beumlnim matje neuml vazhdim dhe nga veumlzhgimi
teuml formonim njeuml seri tjeteumlr po me teuml njeumljteumln
gjateumlsi do kishim njeuml seri me teuml tjera vlera por
me shpeumlrndarje probabiliteti teuml njeumljteuml me serineuml
e matur neuml fillim Pra duke u bazuar neuml keteuml
llogjike mund teuml gjenerojmeuml pafund seri
sintetike ku vlerat e seriseuml do teuml jeneuml teuml
ndryshme nga seria e matur por shpeumlrndarja do
teuml jeteuml e njeumljta Keteuml na e beumln teuml mundur metoda
Monte Carlo Pasi gjenerojmeuml njeuml seri sintetike
ku inputet janeuml parametrat e seriseuml seuml matur
dhe probabiteti random i vlerave teuml saj bazuar
neuml lakoren e probabilitetit kumulativ (cdf) jemi
neuml gjendje teuml peumlrcaktojme prurjen me peumlriudhe
peumlrseritje teuml caktuar QT ose probabilitet me
mosndodhje teuml caktuar Pra peumlr cdo seri teuml
gjeneruar ne kemi njeuml vlere teuml QT Neumlse
gjenerojmeuml 10000 seri teuml tilla ne marrim 10000
vlera teuml QT qeuml do perbeumlnte neuml vetveteuml njeuml seri
me njeuml shpeumlrndarje probabilitare teuml caktuar Kjo
shpeumlrndarje mund teuml peumlrcaktohet me aneuml teuml
softeve teuml ndryshme dhe me pas me aneuml teuml
invers funksionit peumlrcaktojme kufirin e sipeumlrm teuml
intervalit teuml besimit me 95 siguri Qeumlllimi
kryesor i ketij punimi eumlshteuml pikerisht teuml
krahasojme metodeumln e gabimit standard gjateuml
vlereumlsimit teuml kufirit teuml sipeumlrm teuml intervalit teuml
besimit me metodeumln Monte Carlo
2 METODAT E STUDIMIT
21 Kufiri i sipeumlrm i intervalit teuml besimit
me metodeumln e gabimit standard dhe
pasiguria neuml vlereumlsimin e prurjes
sipas keumlsaj metode [2]
Analiza statistikore e ccedildo ndryshoreje
hidrologjike ku peumlrfshihet edhe prurja eumlshteuml e
bazuar neuml serineuml e teuml dheumlnave teuml veumlzhguara
Keumlto kampioneuml teuml dheumlnash janeuml deri diku teuml
kufizuara neuml madheumlsi nga pikeumlpamja
statistikore Parametrat e shpeumlrndarjes seuml
probabiliteumlve teuml vlereumlsuara nga teuml dheumlnat e
seriseuml seuml veumlzhguar teuml prurjeve neuml njeuml vend teuml
caktuar mund teuml mos jeneuml parametrat e
veumlrteumlteuml teuml shpeumlrndarjes seuml popullsiseuml seuml
prurjeve neuml ateuml vend Prandaj gjithmoneuml
shtrohet pyetja se sa pasiguri ekziston neuml
vlereumlsimin e prurjeve qeuml peumlrcaktohen nga
analiza statistikore
Njeuml maseuml e peumlrdorur zakonisht peumlr pasigurineuml
gjateuml vlereumlsimit kuantil 119909119901 (prurje me
probabilitet teuml teumljkalimit teuml barabarteuml me p)
eumlshteuml gabimi i saj standard SE [119909119901] e cila eumlshteuml
e barabarteuml me rreumlnjeumln katrore e varianceumls seuml
vlereumlsimit kuantil var [119909119901]
Intervalet e besimit peumlr vlereumlsimet quantile xp
janeuml ndeumlrtuar duke peumlrdorur gabimin standard
SE [119909119901] Neuml peumlrgjitheumlsi kur seria eumlshteuml shume e
gjateuml vlereumlsimi kuantil 119909119901 ka shpeumlrndarje
normale Kufiri i poshteumlm dhe i sipeumlrm i
intervalit teuml besimit 100 minus (1 minus 120572) peumlr 119909119901 janeuml
llogaritur nga
57
- Kufiri i sipeumlrm
119909119901119880 = 119909119901 + 1199111minus1205722 ∙ 119878119864[119909119901]
(1)
- Kufiri i poshteumlm
119909119901119880 = 119909119901 minus 1199111minus1205722 ∙ 119878119864[119909119901]
(2)
Ku 1199111minus1205722 = minus1199111205722 eumlshteuml ndryshorja (variabli) e
standardizuar e shpeumlrndareuml normalisht peumlr
nivele korrespondues teuml njeuml intervali besimi
1 minus 120572
- Shpeumlrndarja Normale Gabimi standard i njeuml vlereumlsim kuantil eumlshteuml
119878119864[119909119901] =119878119909
radic119899radic1 +
1
21199111199012 (3)
ku 119911119901 eumlshteuml ndryshorja (variabli) e
standardizuar e shpeumlrndareuml normalisht qeuml
korrespondon me probabilitetin e mos
teumljkalimit p 119904119909 eumlshteuml devijimi standard i
variablit normal 119883 i teuml dheumlnave teuml veumlzhguara
dhe 119899 eumlshteuml gjateumlsia e seriseuml seuml veumlzhguar
Figura 1 Grafik tregues i intervalit teuml
besimit (E-Learning Platform for Inteumlgrateumld Flood
Management (IFM) Uncertainty in estimating floods
by frequency analysis Hamburg University of
Teumlchnology [2])
- Shpeumlrndarja Log-normale
Peumlr njeuml variabeumll 119883 me shpeumlrndarje log-
normale variabli Y = ln X (ose Y = log
X) ka njeuml shpeumlrndarje normale Si rezultat peumlr
shpeumlrndarje normale gabimi standard i njeuml
vlereumlsim kuantil normal 119910119901 eumlshteuml
119878119864[119910119901] =119878119910
radic119899radic1 +
1
21199111199012 (4)
Ku 119904119910 eumlshteuml devijimi standard i teuml dheumlnave teuml
logaritmuara dhe kufinjteuml e intervalit teuml besimit
neuml keteuml rast janeuml
119910119901 plusmn 1199111minus1205722 ∙ 119878119864[119910119901] (5)
Nga kjo nxjerrim kufinjteuml e intervalit teuml besimit
neuml menyre teuml peumlrafert peumlr variablin origjinal
119883 = 119890119884 qeuml janeuml
119890119910119901plusmn1199111minus1205722∙119878119864[119910119901] (6)
Ndersa neuml baze logaritmike 10 kufinjteuml e
intervalit teuml besimit peumlr variablin origjinal 119883 =
10119884 janeuml
10119910119901plusmn1199111minus1205722∙119878119864[119910119901] (7)
Ekzistojneuml gjithashtu formula peumlr peumlrcaktimin e
ketyre kufinjve edhe peumlr shpeumlrndarje teuml tjera si
Pearson 3 Log-Pearson 3 dhe Gumbel Nuk po
zgjateumlmi teumlk keumlto formula sepse neuml do
peumlrdorim shpeumlrndarjen Lognormale peumlr
vlereumlsimin variablave teuml seriseuml toneuml teuml vezhguar
si shpeumlrndarja meuml e mireumlteorike
22 Kufiri i sipeumlrm i intervalit teuml besimit
me metodeumln Monte Carlo Pasi kemi llogaritur njeuml vlereuml prurje qeuml i
korrespondon njeuml peumlriudhe teuml caktuar peumlrseritje hapi
tjeteumlr eumlshteuml teuml marrim neuml konsiderateuml pasigurineuml
Keumlto pasiguri vijneuml nga burime teuml ndryshme siccedil
mund teuml jeteuml
bull Ndryshueshmeumlri teuml vlerave teuml seriseuml peumlr shkak teuml
gjateumlsiseuml seuml kufizuar teuml saj
bull Gabime neuml lidhje me matjen veumlzhgimin vizuale
apo inteumlrpolimin
bull Zgjedhja e shpeumlrndarjes si njeuml peumlrfaqeumlsuese e
shpeumlrndarjes veumlrteumlteuml afatgjateuml teuml panjohur
bull Ndryshueshmeumlria e algoritmeve (zgjedhja e
pragut metodeumls seuml peumlrshtatjes etj)
bull Ndryshimet klimatologjike
58
Tabela 1 Shkaku i pasigurise sipas Liu and Frigaard
2001 [3]
Pasiguriteuml qeuml mund teuml merren neuml konsiderateuml
dhe teuml zvogelohen nga simulimi numerik janeuml
ato teuml shkaktuara prej matjes gabim
inteumlrpolimi dhe ato peumlr shkak teuml
ndryshueshmeumlriseuml seuml vlerave teuml seriseuml peumlr shkak
teuml gjateumlsiseuml seuml kufizuar teuml saj [Liu dhe Frigaard
Janar 2001 f 55]
Metoda e simulimi numerik qeuml eumlshteuml aplikuar keumltu
eumlshteuml Simulimi Monte Carlo me procedureumln e
meumlposhtme sipas Liu dhe Frigaard [Janar 2001] Njeuml
grup numrash teuml rastit neuml intervalin [0-1] llogariteumln
ose gjeneumlrohen madheumlsia e keumltij grup eumlshteuml i
barabarteuml me gjateumlsineuml e seriseuml neuml teuml cileumln eumlshteuml
llogaritur vlera e prurjes se projektimit Me
parametrat e llogaritura meuml pareuml teuml funksionit teuml
shpeumlrndarjes (Lognormal micro 120590) llogariteumlt funksion
invers i shpeumlrndarjes probabiliteti i akumuluar i seuml
cileumls janeuml vlerat e gjeneruara rastit
Figura 2 Grafik tregues i peumlrdorimit teuml
invers funksionit
Nga keumlto llogaritje krijohet njeuml seri e re e vlerave teuml
projektimit qeuml janeuml teuml shpeumlrndareuml sipas funksionit teuml
caktuar Meuml pas keumltij grupi i peumlrshtateumlt shpeumlrndarja
meuml i mire teorike duke llogaritur peumlrseumlri parametrat e
rinj (120572 120573 120574) neumlse eumlshteuml shpeumlrndarja Log-Pearson 3
Neuml fund me keumlteuml funksion teuml ri teuml shpeumlrndarjes
llogaritet vlera prurjes me periudheuml peumlrseritje teuml
caktuar Keumlto hapa peumlrseumlriteumln derisa teuml peumlrfitohet njeuml
gjateumlsi e peumlrshtatshme e keumltij grupi kjo do teuml thoteuml
psh 10000 ose 15000 vlera [2]
Vlera e variablit me peumlriudhe peumlrseritje teuml caktuar
zakonisht ndjek njeuml shpeumlrndarje normale [Liu dhe
Frigaard janar 2001p 56] por peumlr rastin e prurjeve
maksimale kjo mund teuml ndryshoje dhe mund teuml keteuml
njeuml shpeumlrndarje Gumbel Logpearson 3
Pearson 5 (3P) Johnson SU GenGamma (4P) etj
Meuml poshteuml paraqitet rasti kur histograma peumlrputhet
meuml mireuml me shpeumlrndarjen Johnson SU sesa me
shpeumlrndarjen Normale
Me keumlteuml metodeuml pasiguria qeuml lind peumlr shkak teuml
numrit teuml kufizuar teuml vlerave teuml seriseuml zvogelohet
mjaft mireumlKjo do teuml shihet meuml mire gjateuml njeuml
aplikimi qeuml kemi beumlreuml peumlr njeuml rast konkret
Aplikimi i keumlsaj metodeuml pra gjenerimi i serive
sintetike me metodeumln Monte Carlo keumlrkon qeuml seria e
veumlzhguar teuml ploteumlsojeuml dy kushte ateuml teuml pavaresiseuml seuml
vlerave kundrejt njeumlra-tjetreumls dhe ateuml teuml
stacionaritetit Keumlto kushte peumlrgjitheumlsisht ploteumlsohen
peumlr seriteuml e prurjeve maksimale vjetore sepse
fenomenet qeuml i shkaktojneuml ato pra shirat janeuml teuml
distancuar neuml koheuml dhe nuk kaneuml korrelacion me
njeumlra tjetreumln Edhe kushti i stacionaritetit peumlr keumlto
seri ploteumlsohet keumlshtu qeuml kemi teuml drejteumln e gjenerimit
teuml serive sintetike ku variablat kaneuml njeuml shpeumlrndarje
si seria e matur dhe probabiliteti i ndodhjes eumlshteuml njeuml
numer rasti (random)
Figura 3 Grafiku i shpeumlrndarjes meuml teuml mire
bull Ndryshueshmeumlri teuml vlerave teuml seriseuml peumlr shkak teuml
gjateumlsiseuml seuml kufizuar teuml saj
bull Gabime neuml lidhje me matjen veumlzhgimin vizuale
apo inteumlrpolimin
bull Zgjedhja e shpeumlrndarjes si njeuml peumlrfaqeumlsuese e
shpeumlrndarjes veumlrteumlteuml afatgjateuml teuml panjohur
bull Ndryshueshmeumlria e algoritmeve (zgjedhja e
pragut metodeumls seuml peumlrshtatjes etj)
bull Ndryshimet klimatologjike
Probability Density Function
Histogram Johnson SU Normal
x
24002200200018001600
f(x)
01
009
008
007
006
005
004
003
002
001
0
59
Vlera e prurjes seuml projektimit me kufi teuml sipeumlrm teuml
intervalit teuml besueshmeumlriseuml (psh 90) mund teuml merret
duke llogaritur invers funksionin e shpeumlrndarjes me
mesatare dhe devijimi standard teuml seriseuml se gjeneruar
nga Simulimin Carlo Monteuml gjithmoneuml neumlse
shpeumlrndarja meuml e mireuml del ajo normale neuml teuml kundert
me parametrat e shpeumlrndarjes meuml teuml mire
Figura 4 Peumlrcaktimi i kufirit teuml sipeumlrm me
aneumln e invers funksionit
3 REZULTATET PEumlR NJEuml RAST
STUDIMI
Neuml vazhdim po paraqesim neuml meumlnyre meuml teuml
qarteuml ndryshimin midis keumltyre dy metodave
duke e aplikuar konkretisht peumlr njeuml seri teuml matur
neuml lumin Shkumbin neuml vendmatjen Rrogozhineuml
Seria e matur ka informacion peumlr 43 viteuml teuml
njeumlpasnjeumlshme nga viti 1949 deri neuml vitin 1991
ku peumlrfshihen edhe vitet qeuml kaneuml shkaktuar
peumlrmbytje neuml ulteumlsiren e keumltij lumi
Nr Viti Prurja
Nr Viti Prurja
[m3s] [m3s]
1 49 320
23 71 1820
2 1950 489
24 72 468
3 51 700
25 73 476
4 52 1200
26 74 1480
5 53 909
27 75 430
6 54 287
28 76 987
7 55 668
29 77 604
8 56 897
30 78 1090
9 57 362
31 79 536
10 58 700
32 1980 897
11 59 645
33 81 1030
12 1960 684
34 82 831
13 61 780
35 83 520
14 62 1630
36 84 624
15 63 1160
37 85 1080
16 64 850
38 86 970
17 65 731
39 87 942
18 66 836
40 88 720
19 67 756
41 89 570
20 68 582
42 1990 431
21 69 752
43 91 590
22 1970 561
Tabela 2 Seria e matur
Arshiva e Institutit Hidrometereologjik [4]
Fillimisht po peumlrcaktojme kufirin e sipeumlrm teuml
intervalit teuml besueshmerise sipas metodeumls se
pareuml dhe meuml pas me metodeumln Monte Carlo
31 Metoda e Gabimit Standard
Neuml metodeumln e pareuml peumlr teuml peumlrcaktuar
shpeumlrndarjen probabilitare qeuml i peumlrshtateumlt meuml
mire seriseuml soneuml peumlrdoreumlm software-in EasyFit i
cili neuml arkiven e tij peumlrmban njeuml numer teuml madh
shpeumlrndarjesh teorike Ky software llogarit
probabilitetin empirik dhe me aneumln e testeve
Kolmogorov-Smirnov Anderson-Darling dhe χ -
Katror dhe beumln vlereumlsimin e peumlrputhjes midis
shpeumlrndarjes seuml probabiliteteumlve teorike dhe
empirike teuml seriseuml seuml matur
Cumulative Distribution Function
Sample Johnson SU
x
24002200200018001600
F(x
)
1
09
08
07
06
05
04
03
02
01
0
= 1 8
= 0
60
Nga vlereumlsimi i testeve kemi reumlnditjen e
meumlpshtme
Veumlmeuml re qeuml Kolmogorov-Smirnov vlereumlson si
shpeumlrndarjen meuml teuml mireuml Pearson 6 (4P)
Anderson-Darling vleumlreson Gen Logostic ndersa
χ2 vlereumlson shpeumlrndarjen Lognormal
Tabela 3 Vlereumlsimi i shpeumlrndarjes meuml teuml mire
Nisur nga ky vleresim zgjodhem si shpeumlrndarje
meuml peumlrfaqeumlsuese shpeumlrndarjen Lognormal teuml
testit χ2 mqns peumlrcaktimi i parametrave teuml seriseuml
eumlshteuml meuml i lehteuml Kjo do na duhet neuml vazhdim
gjateuml gjeneumlrimit teuml serive
Figura 5 Shpeumlrndarjet meuml teuml mira sipas
EasyFit
Gjithshtu u bindem peumlr teuml zgjedhur
shpeumlrndarjen lognormale pasi edhe Pearson
6(4P) e Kolmogorov-Smirnov eumlshteuml shumeuml e
ngjashme si edhe peumlr faktin qeuml neuml keteuml test
shpeumlrndarja Lognormale vlereumlsohet si e treta
meuml e mireuml
Peumlr teuml peumlrcaktuar neuml vazhdim prurjet maksimale
me periudhe peumlrseumlritje teuml ndryshme shfryteumlzuam
software-in Hyfran-Plus i cili thjeshton llogaritjet
dhe jep vlerat e prurjes si edhe kufinjteuml e
intervalit teuml besueshmerise peumlr shpeumlrndarje teuml
ndryshme Peumlr shpeumlrndarjen Lognormale kemi
keumlto vlera neuml forme grafike dhe tabelare
Figura 6 Prurja funksion i probabilitetit teuml mos
ndodhjes sipas shpeumlrndarjes Lognormale
SERIA E MATUR RROGOZHINEuml Number of
observations 43
Results of the fitting Lognormal
(Maximum Likelihood)
Parameteumlrs
mu 6579872
sigma 0407447
Quantiles
q = F(X) non-exceedance
probability
T = 1(1-q)
T q XT Standard
deviation
Confidence
inteumlrval (95)
10000 09999 3280 579 2360 3510
2000 09995 2750 438 2050 3010
1000 0999 2540 383 1920 2800
200 0995 2060 268 1610 2300
100 099 1860 224 1480 2090
50 098 1660 184 1340 1870
20 095 1410 135 1160 1590
10 09 1210 102 1020 1370
5 08 1020 736 874 1140
3 06667 859 558 752 967
2 05 720 448 638 813
14286 03 582 386 512 664
Probability Density Function
Histogram Lognormal Pearson 6 (4P)
x
15001000500
f(x)
016
014
012
01
008
006
004
002
0
Distribution
Kolmogorov Anderson Chi-Squared
Statistic Rank Statistic Rank Statistic Rank
1 Frechet (3P) 003828 6 008397 3 034749 9
2 Gen Extreme Value 003921 8 008886 5 034853 10
3 Gen Gamma (4P) 00444 11 013777 13 017205 6
4 Gen Logistic 00472 12 007771 1 014931 4
5 Gumbel Max 004311 10 011128 12 031036 8
6 Log-Gamma 00413 9 010638 11 038227 14
7 Log-Logistic (3P) 004787 13 008155 2 016217 5
8 Log-Pearson 3 003849 7 009717 10 006562 3
9 Logistic 011605 19 072767 17 14538 16
10 Lognormal 003563 3 009428 8 006444 1
11 Lognormal (3P) 003586 4 009539 9 035462 12
12 Pearson 5 (3P) 003703 5 008697 4 035341 11
13 Pearson 6 003542 2 008938 6 006557 2
14 Pearson 6 (4P) 003536 1 009257 7 03553 13
61
125 02 511 371 441 590
11111 01 427 36 347 505
10526 005 369 354 275 446
10204 002 312 345 200 388
10101 001 279 337 153 353
1005 0005 252 329 112 324
1001 0001 205 308 341 269
10005 00005 188 30 581 250
10001 00001 158 28 -513 211
Tabela 4 Vlereumlsimi kufinjve teuml intervalit teuml
besueshmerise me software Hyfran-Plus
Nga vlereumlsimi i bere me software-in Hyfran-Plus
shohim qeuml prurja maksimale peumlr periudha teuml
ndryshme peumlrseumlritje eumlshteuml si meuml poshteuml
Peumlr periudhe peumlrseritje T=20 vjet
Prurja maksimale eumlshteuml 1410 m3s dhe kufiri i
sipeumlrm i intervalit teuml besimit me 95 siguri
eumlshteuml 1590 m3s
Peumlr periudhe peumlrseritje T=50 vjet Prurja maksimale eumlshteuml 1660 m3s dhe kufiri i sipeumlrm i intervalit teuml besimit me 95 siguri eumlshteuml 1870 m3s Peumlr periudhe peumlrseritje T=100 vjet
Prurja maksimale eumlshteuml 1860 m3s dhe kufiri i
sipeumlrm i intervalit teuml besimit me 95 siguri
eumlshteuml 2090 m3s
Peumlr periudhe peumlrseritje T=1000 vjet
Prurja maksimale eumlshteuml 2540 m3s dhe kufiri i
sipeumlrm i intervalit teuml besimit me 95 siguri
eumlshteuml 2800 m3s
Peumlr periudhe peumlrseritje T=10000 vjet
Prurja maksimale eumlshteuml 3280 m3s dhe kufiri i
sipeumlrm i intervalit teuml besimit me 95 siguri
eumlshteuml 3510 m3s
32 Metoda Monte Carlo
Neuml metodeumln e dyteuml pasiguria eumlshteuml munduar teuml
zvogeumllohet duke gjeneruar seri sintetike me
metodeumln Monte Carlo e cila bazohet si meuml
poshteuml Neumlse prurjet maksimale janeuml ndryshore
rasti dhe kemi teuml beumljme me njeuml ngjarje
Tabela 5 Testi i pavaresiseuml (Wald-Wolfowitz)
Tabela 6 Testi i Stacionaritetit (Kendall)
Tabela 7 Parametrat e shpeumlrndarjes Lognormal
Hypotheses
H0 The observations are independent
H1 Observations are dependent (autocorrelation of order 1)
Results
Statistics value |U| = 0316
p-value p = 0752
Conclusion
We accept H0 at a significance level of 5
Hypotheses
H0 No trend is apparent in the
observations
H1 There is a trend in the
observations
Results
Statistics value |K| = 0230
p-value p = 0818
Conclusion
We accept H0 at a significance level of 5
Lognormal
Mean 7813
SD 3303
Parameteumlrs
My 657872503
Sigma 040548089
62
stokastike ateumlhere seria e matur eumlshteuml njeuml
kampion peumlrfaqeumlsues i seriseuml historike dhe ajo e
peumlrfaqeumlson keteuml seri me aneumln e shpeumlrndarjes se
densitetit teuml probabiliteteumlve
Kjo do teuml thoteuml qeuml neuml 43 50 100 apo 1000 vitet
e ardhshme ne do teuml kemi njeuml seri tjeteumlr me
vlera teuml tjera teuml ndryshme nga seria e matur por
shpeumlrndarja e probabilieteumlve teuml saj do teuml jeteuml e
njeumljteuml me serineuml toneuml me parametra teuml peumlrafert
me ato teuml seriseuml toneuml Kjo na jep teuml drejteumln e
gjenerimit teuml qindra serive me teuml njeumljteumln gjatesi
ku variablat e saj teuml keneuml njeuml shpeumlrndarje
Lognormale dhe probabilitetin njeuml numeumlr rasti
nga zero neuml njeuml
Aplikimi i keumlsaj metodeuml keumlrkon qeuml prurjet e
seriseuml seuml matur teuml geumlzojneuml vetineuml e pavaresiseuml
seuml teuml dheumlnave si edhe vetineuml e stacionaritetit
Peumlr keumlteuml qeumlllim beumlhet testi i pavaresiseuml sipas
Wald-Wolfovitz dhe testi i stacionaritetit sipas
Kendall me aneuml teuml software-it Hyfran-Plus Nga
vlereumlsimi i beumlreuml shohim se seria e matur i geumlzon
keumlto dy veti dhe mund teuml vazhdojmeuml me
gjeneumlrimin e keumltyre serive
Nga vlereumlsimi i seriseuml seuml matur gjeteumlm si
shpeumlrndarje meuml teuml mire shpeumlrndarjen
Lognormale me parametrat e meumlposhteumlm
Me procedureumln e shpjeguar tek pjesa teorike u
krijuan seri sintetike me metodeumln Monte Carlo
Me poshteuml po paraqesim vlerat e seriseuml seuml matur
dhe teuml njeuml serie teuml gjeneruar funksionin e
densitetit teuml probabilitetit (pdf) dhe funksionin
kumulativ teuml densitetit (cdf) teuml saj
Figura 7 Seria e matur dhe njeuml seri e gjeneruar
Figura 8 Shpeumlrndarja probabilitare lognormale (pdf) Figura 9 Probabiliteti kumulativ lognormal
(cdf)
7813
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45
Pru
rja
[m3
s]
Vitet
SERIA E PRURJEVE
SERIA E MATUR SERIA E GJENERUAR Linear (MESATARJA)
0
00002
00004
00006
00008
0001
00012
00014
00016
0 1000 2000 3000
Pro
bab
ilite
ti
Prurja [m3s]
SHPERNDARJA PROBABILITARE LOGNORMALE (pdf)
SERIA EMATUR
SERIA EGJENERUAR
0
01
02
03
04
05
06
07
08
09
1
0 1000 2000 3000
Pro
bab
ilite
ti
Prurja [m3s]
PROBABILITETI KUMULATIVLOGNORMAL (cdf)
SERIA EMATUR
SERIA EGJENERUAR
63
Peumlr cdo seri sintetike peumlrcaktojme prurjen me peumlriudhe peumlrseritje T=20vjet dhe pasi kemi gjeneruar
10000 seri teuml tilla kemi 10000 vlera teuml keumlsaj prurje e cila ka njeuml shpeumlrndarje teuml caktuar probabiliteti
Me poshteuml po paraqesim vlerat e prurjes Q20 peumlr cdo seri teuml gjeneruar funksionin e densitetit teuml
probabilitetit si edhe funksion probabilitetit kumulativ Log-Pearson 3 si njeuml shpeumlrndarje qeuml ka rezultuar
ndeumlr tre me teuml mirat
Figura 10 Prurja Q20 peumlr seriteuml e gjeneruara
Figura 11 Funksioni i densitetit teuml probabilitetit Figura 12 Probabiliteti kumulativ
Tabela 8 Vlereumlsimi i shpeumlrndarjeve sipas testeve
Distribution
Kolmogorov
Smirnov
Anderson
Darling Chi-Squared
Statistic Rank Statistic Rank Statistic Rank
1 Johnson SU 0005 1 0152 1 2536 1
2 Log-Pearson 3 0006 2 0329 2 3126 2
3 Pearson 5 (3P) 0006 3 0334 3 3305 3
13913
0
500
1000
1500
2000
2500
0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000 8000 9000 10000
Pru
rja
[m3
s]
Seria e gjeneruar
Prurja Q20
Vlera e prurjes Q20
0
00005
0001
00015
0002
00025
0003
00035
900 1400 1900 2400
Pro
bab
ilite
ti
Prurja [m3s]
Densiteti i probabilitetit Log-Pearson 3
0
02
04
06
08
1
12
900 1400 1900 2400
Pro
bab
ilite
ti
Prurja [m3s]
Probabiliteti kumulativ Log-Pearson 3
64
Tabela 10 Kufiri i sipeumlrm i intervalit teuml
besueshmeumlrise me 95 siguri peumlr T20
Tabela 9 Parametrat e shpeumlrndarjeve meuml teuml mira
Pasi gjeteumlm 10000 vlera teuml prurjes Q20 me periudhe peumlrseumlritje 1 here neuml 20 vjet peumlrdorim programin
Easyfit peumlr teuml peumlrcaktuar se cila shpeumlrndarje teorike peumlrfaqeumlson meuml mire shpeumlrndarjen e densitetit teuml
probabiliteteumlve peumlr keteuml seri Nga vlereumlsimi u gjet qeuml shpeumlrndarjet meuml teuml mira janeuml Johnson SU Log-
Pearson 3 Lognormal (3P) Pearson 5 (3P) dhe teuml kateumlr keumlto shpeumlrndarje janeuml shumeuml afeumlr njeumlra-tjetres
Figura 13 Funksioni i densitetit teuml probabilitetit peumlr serineuml Q20
Figura 14 Funksioni i probabilitetit kumulativ peumlr serineuml Q20
Tre shpeumlrndarjet meuml teuml mira janeuml paraqitur meuml poshteuml
Parametrat e shpeumlrndarjeve me teuml mira janeuml si me poshteuml
Vlera e kufirit teuml sipeumlrm teuml intervalit teuml besimit me 95 siguri mund teuml peumlrcaktohet duke llogaritur invers
funksionin e shpeumlrndarjes meuml teuml mire Nga llogaritjet kemi keumlto vlera peumlr tre shpeumlrndarjet meuml teuml mira
Veumlmeuml re qeuml kufiri i sipeumlrm i intervalit teuml besueshmeumlriseuml me 95 siguri peumlr prurjen me periudheuml
peumlrseritje njeuml here neuml 20 vjet eumlshteuml 185 meuml e madhe se kufiri i sipeumlrm i gjetur me metodeumln e pare
Kjo procedureuml u aplikua edhe peumlr prurjet me periudheuml peumlrseumlritje 50 100 1000 dhe 10000 vjet dhe
rezultatet janeuml paraqitur si meuml poshteuml
Distribution Parameteumlrs
1 Johnson SU =-45515 =47707
=44437 =88948
2 Log-Pearson 3 =16589 =000788
=59255
3 Pearson 5 (3P) =79307 =982410
=13709
Distribution Q 20 [m3s]
Johnson SU 1702
Log-Pearson 3 1701
Pearson 5 (3P) 1700
Probability Density Function
Histogram Johnson SU Lognormal (3P)
Pearson 5 (3P) Log-Pearson 3
x
200015001000
f(x)
014
012
01
008
006
004
002
0
Cumulative Distribution Function
Sample Johnson SU Lognormal (3P)
Pearson 5 (3P) Log-Pearson 3
x
200015001000
F(x
)
1
09
08
07
06
05
04
03
02
01
0
65
Figura 15 Prurja dhe Kufiri I sipeumlrm peumlr prurjen Q20 Figura 16 Prurja dhe Kufiri I sipeumlrm peumlr prurjen Q50
Figura 17 Prurja dhe Kufiri I sipeumlrm Figura 18 Prurja dhe Kufiri i sipeumlrm peumlr prurjen Q1000
peumlr prurjen Q100
Figura 19 Prurja dhe Kufiri i sipeumlrm peumlr prurjen Q10000 Tabela 10 Kufiri i sipeumlrm i intervalit teuml besueshmerise
me 95 siguri peumlr peumlriudhe peumlrseritje teuml ndryshme
Nga vlereumlsimi i kufirit teuml sipeumlrm teuml intervalit teuml
besimit me 95 siguri u vu re qeuml peumlr prurjet
janeuml meuml teuml meumldha se ky kufi i vleresuar me
metodeumln e gabimit standard Gjithashtu u vu re
qeuml kjo diference rritej me rritjen e periudheumls seuml
peumlrseumlritjes
Pra neumlse pasiguria me metodeumln e gabimit
standard merret parasysh duke zgjedhur vleren
e kufirit teuml sipeumlrm si vlere llogariteumlse neuml rastin
e metodeumls Monte Carlo ky kufi ka njeuml vlereuml
meuml teuml madhe qeuml varion sipas tabeleumls seuml
meumlposhtme
14101670 1701
0
500
1000
1500
2000
QT QT+196SE M C
Kufiri i siperm i intervalit te besimit me 95 siguri per prujen Q20
16602020 2091
0
500
1000
1500
2000
2500
QT QT+196SE MC
Kufiri i siperm i intervalit te besimit me 95 siguri per prujen Q50
1860
2300 2373
0
500
1000
1500
2000
2500
QT QT+196SE MC
Kufiri i siperm i intervalit te besimit me 95 siguri per prujen Q100
2540
3290 3461
0500
1000150020002500300035004000
QT QT+196SE MC
Kufiri i siperm i intervalit te besimit me 95 siguri per prujen Q1000
3280
4410 4764
0
1000
2000
3000
4000
5000
6000
MATUR HYFRAN SIMULIM
Kufiri i siperm i intervalit te besimit me 95 siguri per prujen Q10000
Metoda
Gabimit
Standard
Metoda
Monte
Carlo
Diferenca
T20 1670 1701 185
T50 2020 2091 351
T100 2300 2373 317
T1000 3290 3461 519
T10000 4410 4764 802
66
4 Konkluzione
Nga vlereumlsimi i kufirit i sipeumlrm teuml intervalit teuml
besimit me 95 siguri me metodeumln Monte
Carlo peumlr prurjet me periudheuml peumlrseumlritje teuml
ndryshme u vu re qeuml ky kufi eumlshteuml gjithmoneuml
meuml i madh se ai i vlereumlsuar me metodeumln e
Gabimit Standard Kjo rezultoi gjateuml aplikimit
peumlr njeuml rastin e marreuml neuml studim ku shpeumlrdarja
e probabiliteteve teuml seriseuml seuml matur rezultoi
shpeumlndartja Lognormale me dy parametra
Neumlse kufiri i vlereumlsuar me metodeumln Monte
Carlo eumlshteuml gjthmone meuml i madh pavareumlsisht se
cila eumlshteuml shpeumlrndarja qeuml peumlrfaqeson meuml mireuml
serineuml e matur kjo eumlshteuml per tu vlereumlsuar neuml
raste teuml tjereuml studimor
Mund teuml themi qeuml Metoda Monte Carlo ka keumlto
aspekte pozitiveuml lidhur me peumlrcaktimin e
pasiguriseuml peumlr prurjet maksimale
E para ka lidhje me faktin qeuml gjenerimi i disa
serive sintetike dhe peumlrcaktimi i prurjes
maksimale me njeuml periudhe peumlrseumlritje teuml
caktuar paraqet meuml mire natyren e
ndryshueshmerise se ketij variabli Kjo nxjerr
neuml pah sesi leumlviz ky varibeumll kundrejt mesatares
pra eumlshteuml njeuml shpeumlrndarje simetrike apo jo
kundrejt saj dhe peumlr meuml teumlpeumlr beumln teuml mundur
peumlrcaktimin e tipit teuml keumlsaj shpeumlrndarjeje peumlr teuml
vazhduar meuml teumlj me peumlrcaktimin e kufirit teuml
sipeumlrm teuml intervalit teuml besimit
E dyta meqeumlneumlse kur peumlrdorim simulimin
Monte Carlo nuk e kemi teuml nevojshme teuml
pranojmeuml njeuml shpeumlrndarje apriori (si rasti i
pranimit teuml shpeumlrndarjes Normale kur peumlrdoret
metoda e gabimit standard) themi se peumlrdorimi
i simulimit Monte Carlo ccedilon neuml njeuml qasje meuml teuml
sakteuml sesa peumlrdorimi i metodeumls seuml gabimit
standard
E treta ka lidhje me faktin qeuml mqns ky variabeumll
ka njeuml shpeumlrndarje josimetrike por me teuml sakteuml
se ajo e supozuar nga metoda e gabimit
standard kufiri i sipeumlrm peumlr teuml njeumljtin nivel
besimi mund teuml daleuml meuml i madh Teuml pakteumln kjo
rezultoi e verteteuml peumlr rastin toneuml studimor ku
seria e matur kishteuml si shpeumlrndarje meuml teuml mire
shpeumlrndarjen Lognormale me dy parametra
Sesi ndryshon kufiri i sipeumlrm i intervalit teuml
besimit peumlr raste ku seria ka njeuml shpeumlrndarje
tjeteumlr duhet studjuar rast pas rasti Fakti qeuml kjo
metodeuml na jep njeuml vlereuml meuml teuml madhe teuml prurjes
maksimale gjithashtu edhe njeuml vlere me teuml
sigurt peumlr shkak teuml informacionit qeuml gjeneron
lidhur me ndryshueshmerineuml e saj beumln keteuml
njeuml metodeuml teuml preferuar nga inxhinieret
projektues pasi zvogelohet pasiguria gjateuml
vlereumlsimit teuml parametrave projektues si peumlr
rastin toneuml qeuml ishteuml prurja maksimale peumlr
peumlriudhe peumlrseritje teuml caktuar
Si peumlrmbledhje mund teuml themi se Metoda
Monte Carlo peumlr marrjen neuml konsiderateuml teuml
pasigurise dhe peumlrcaktimit teuml kufirit teuml sipeumlrm
teuml intervalit teuml besimit eumlshteuml njeuml metodeuml meuml e
mireumlse ajo e Gabimit Standard
5 REFERENCA
[1] Hidrologjia Inxhinierike [Agim Selenica]
[2] E-Learning Platform for Integrated Flood
Management (IFM) Uncertainty in estimating
floods by frequency analysis [Hamburg University
of Technology]
[3] Generation and analysis of random waves
[Liu dhe Frigaard] 2001
[4] Arshiva e Institutit Hidrometereologjik
Faqe 67 100
PARASHIKIMI I KOEFICcedilENTIT TEuml PEumlRSHKUESHMEumlRISEuml PEumlR MATERIALET
RANORE- EKUACIONI HANZEN
Dr Ing Indrit Vozga Ing Rezarta Qemallaj
Abstract
Permeability of granular materials with particle sizes lt5 mm is a physical attribute that
represents a particular importance in the field of geotechnical studies Grain size distribution
of granular materials affects their permeability But before performed permeability test his
prediction may also be empirically using equation Hanzen which is based on two important
parameters calculated from the diagrams of granulometric size distribution Commonly used
indices include coefficient of uniformity Cu and Cc coefficient of curvature particle sizes D10
D30 and D60 where D10 D30 and D60 are particle sizes in mm of 10 30 and 60
by weight of material passing the respective sieve sizes Cu is an important shape factor that
represents the degree of sorting of a soil and indicates the slope of the grain size distribution
curve Larger Cu values indicate well-graded soils and smaller Cu values indicate uniformly-
graded materials Poorly-graded soils have higher porosity and permeability values than well-
graded soils in which smaller grains tend to fill the voids between larger grains Cc is another
important shape factor representing the grain size distribution that takes into account three
points on the grain size distribution curve reducing the possibility of considering a gap-graded
soil as well-graded Based on those characteristics in this investigation we have analyzed
sandy soils materials taken from Banja DAM project here in Albania The samples have
different grain size distribution and the coefficient of permeability is estimated with empirical
formulas (Hanzen equation) and permeability apparatus too
Peumlrmbledhja
Peumlrshkueshmeumlria e materialeve kokrrizore me madheumlsi grimce lt 5 mm eumlshteuml njeuml veti fizike e
cila parqet reumlndeumlsi teuml veccedilanteuml neuml fusheumln e studimeve gjeoteknike Por para se teuml kryhet kjo
proveuml parashikimi i saj mund teuml beumlhet edhe neuml meumlnyreuml empirike duke peumlrdorur ekucionin
Hanzen [KH = 10-2 (D10)2] i cili bazohet neuml dy parametra teuml reumlndeumlsisheumlm qeuml llogariten nga
diagramat e shpeumlrndarjes granulometrike teuml materialeve Beumlhet fjaleuml peumlr Cu[2]ndash i cili eumlshteuml
koeficcedilenti i faktorit teuml formeumls qeuml tregon shkalleumln e klasifikimit teuml materialit dhe njeumlkoheumlsisht neuml
grafik i referohet ndryshimit qeuml peumlson kurba granulometrike e njeuml materiali teuml caktuar Sa meuml
i larteuml teuml jeteuml ky koeficcedilent aq meuml uniform eumlshteuml materiali dhe sa meuml i uleumlt teuml jeteuml aq meuml struktureuml
teuml ccedilrregullt teuml formeumls do teuml keteuml materiali Me pak fjaleuml pritet qeuml materialet qeuml kaneuml formeuml teuml
ccedilrregullt teuml grimceumls teuml karakterizohen nga koeficcedilent permeabiliteti teuml larteuml ndeumlrsa grimcat me
forma teuml rregullta teuml karakterizohen nga koeficcedilent peumlrshkueshmeumlrie teuml uleumlt peumlr areumlsyen e vetme
se teuml parat tentojneuml teuml mbyllin hapeumlsirat boshe midis grimcave Ndeumlrsa faktori tjeteumlr i formeumls
jo meuml pak i reumlndeumlsisheumlm Cc[2] peumlrfaqeumlson shpeumlrndarjen e madheumlsiseuml seuml grimceumls e cila merr neuml
konsiderateuml tre pika neuml kurbeumln granulometrike duke marreuml si teuml mireumlqeneuml faktin se materiali
eumlshteuml ploteumlsisht me formeuml teuml rregullt Pra nisur nga faktoreumlt qeuml peumlrmendeumlm meuml sipeumlr neumlpeumlrmjet
formuleumls Hanzen jemi neuml gjendje teuml beumljmeuml njeuml parashikim paraprak neuml lidhje me koeficentin e
peumlrshkueshmeumlriseuml seuml materialeve ranore kampioneumlt e teuml cileumlve janeuml marreuml neuml projektin e digeumls
seuml hidroccedilentralit teuml Banjeumls Shqipeumlri
Faqe 68 100
1 Peumlrshkrimi i problemit
Peumlrcaktimi i koeficcedilentit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml[1] neuml gjeoteknikeuml eumlshteuml njeuml proveuml qeuml zgjat teuml pakteumln
dy diteuml dhe me kosto teuml konsiderueshme Eumlshteuml njeuml parameteumlr i cili neuml vareumlsi teuml madheumlsiseuml seuml
grimceumls mund teuml matet me aparatura dhe pajisje teuml ndryshme si psh aparati i peumlrshkueshmeumlriseuml
me presion hidraulik (falling head) ose me presion konstant (constant head) ose neuml rastin e
reumlrave argjilore kjo matje mund teuml kryhet edhe me pajisjen e odeometrit e cila e beumln edhe meuml
teuml kushtueshme si proveuml pasi proccediledura zgjat deri neuml 7 diteuml Peumlr teuml evituar efektin koheuml dhe
kosto neuml kryerjen e keumlsaj prove neumlpeumlrmjet keumltij studimi kemi veumlrtetuar qeuml peumlrdorimi i ekucionit
Hanzen [KH = 10-2 (D10)2 ] neuml materialet ranore eumlshteuml i vlefsheumlm dhe ul ndjesheumlm koheumln e marrjes
seuml rezultatit neuml afeumlrsisht 2 oreuml Ekuacioni Hanzen [KH = 10-2 (D10)2] [3] eumlshteuml i aplikuesheumlm veteumlm
neuml materialet me madheumlsi grimce gt 0075 mm dhe meuml lt se 5 mm dhe jep njeuml parashikim teuml
mundsheumlm teuml koeficcedilentit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml neuml materialet me keumlteuml madheumlsi grimce duke ulur
ndjesheumlm koston dhe koheumln e kryerjes seuml proveumls
Pra neuml keumlteuml studim do teuml vlereumlsohet
- Se neuml cilin diapazon teuml madheumlsiseuml seuml grimceumls mund teuml peumlrdoret ekuacioni Hanzen
- Sa janeuml pritshmeumlriteuml e rezultateve teuml marra nga llogaritjet neumlpeumlrmjet ekuacionit Hanzen
nga kurbat granulometrike krahasuar keumlto me rezultatet e provave teuml peumlrshkueshmeumlriseuml
seuml materialeve
2 Pjesa eksperimetale dhe rezultatet
Karakteristikat e materialeve teuml studiuara
Peumlrbeumlrjet e kampioneumlve
Kampioneumlt qeuml ne studiuam janeuml materiale ranore me madheumlsi grimce 0075 - 5 mm teuml marra
nga baseni i lumit teuml Devollit dhe teuml klasifikuara neuml tre madheumlsi grimcore teuml ndryshme
Karakteristikat dhe peumlrbeumlrjet e teuml cilave janeuml paraqitur neuml Tabeleumln 1 dhe 2
Figura 1 Pamje nga kampioneumlt e peumlrgatitur peumlr kryerjen e provave laboratorike
Faqe 69 100
Tabela 1 Karakteristikat fizike teuml materialeve ranore teuml peumlrzgjedhura peumlr realizimin e proveumls seuml
peumlrshkueshmeumlriseuml dhe granulometriseuml
Kampioneumlt
Vetiteuml fizike
Reumlreuml natyrore
[025 - 085 mm]
Reumlreuml natyrore
[1 - 236 mm]
Reumlreuml natyrore
[30 - 50 mm]
Densiteti specifik
[gcm3] 26851 26654 26524
Densiteti volumor
[gcm3] 15952 16452 16953
D max
[mm] 085 236 50
Absorbimi
[] 109 912 894
Tabela 2 Peumlrbeumlrja kimike e materialeve ranore teuml peumlrzgjedhura peumlr realizimin e proveumls seuml
peumlrshkueshmeumlriseuml dhe granulometriseuml
Kampioneumlt
Peumlrbeumlrja kimike []
Reumlreuml natyrore
[025 - 085 mm]
Reumlreuml natyrore
[1 - 236 mm]
Reumlreuml natyrore
[30 - 50 mm]
SiO2 5318 5468 5806
CaO 567 502 487
MgO 910 887 841
Al2O3 450 451 453
Fe2O3 567 569 567
SO3 011 012 012
Cl - 0028 0030 0031
Trajtimi i kampioneumlve
Proccediledura e marrjes seuml kampioneumlve teuml reumlreumls u realizua sipas standartit BS EN 933-2 provat peumlr
peumlrcaktimin e parametrave fizike u realizuan sipas standartit BS EN 1097-3 BS EN 1097-6
ndeumlrsa ato kimike BS EN 196-2 Proccediledura e peumlrgatitjes seuml kampioneumlve u realizua sipas
standarteve teuml larteumlpeumlrmendura ku peumlr secileumln proveuml teuml kryer kampioni eumlshteuml lareuml paraprakisht
dhe pastaj eumlshteuml trajtuar neuml temperatureuml 110 plusmn 5 0C
Peumlrshkrimi i provave teuml realizuara
Faqe 70 100
Kampioneumlt e reumlrave teuml peumlrgatitura irsquou neumlnshtruan proveumls teuml granulometriseuml sipas BS EN 933-1
peumlr peumlrcaktimin e shpeumlrndarjes seuml madheumlsiseuml seuml grimceumls dhe faktorit teuml formeumls dhe koeficcedilenteumlve
peumlrkateumls Prova konsiston neuml ndarjen me aneuml teuml njeuml serie sitash teuml materialit neuml disa klasa
Hapja e siteumls si dhe numri i sitave janeuml peumlrzgjedhur neuml bazeuml teuml natyreumls seuml kampionit dhe
sakteumlsiseuml seuml nevojshme Proccediledura e miratuar eumlshteuml ajo e larjes seuml kampionit paraprakisht i cili
thahet dhe meuml pas kuartohet neuml meumlnyreuml qeuml teuml marrim maseumln peumlrfaqeumlsuese peumlr kryerjen e proveumls
seuml granulometriseuml Masa e grimcave teuml shpeumlrndara neuml sita teuml ndryshme eumlshteuml afeumlrsisht e
barabarteuml me maseumln fillestare teuml materialit teuml marreuml neuml proveuml Peumlrqindja kumulative e kalimit
neuml ccedildo siteuml u regjistrua neuml formeuml numerike dhe u beuml paraqitja grafike e shpeumlrndarjes
granulometrike
Ndeumlrsa prova e peumlrshkueshmeumlriseuml u realizua sipas standartit BS 1377-5 peumlr peumlrcaktimin e
koeficcedilentit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml
Proccediledura e proveumls seuml granulometriseuml u realizua si meuml poshteuml
Kampioni u reduktua neuml peumlrputhje me standartin BS EN 932-2 peumlr teuml peumlrftuar maseumln
peumlrfaqeumlsuese qeuml irsquou neumlnshtrua proveumls teuml granulometriseuml Paraprakisht kampioni u lag lehteuml neuml
meumlnyreuml qeuml teuml evitohet largimi i grimcave teuml pluhurit gjateuml kryerjes seuml proveumls gjeuml qeuml e cila ccedilon
neuml uljen e segregimit teuml materialit Sasia e materialit qeuml u peumlrdor peumlr kryerjen e keumlsaj prove
ishte minimumi 02 kg referuar tabeleumls 3 neuml standartin BS EN 933-1
Tabela 3 E vlefshme peumlr materialet qeuml disponojneuml densitetet nga 2000 - 3000 Kgm3
Dmax i grimceumls [mm] Sasia e materialit [kg]
63 40
32 10
16 26
8 06
le 4 02
Fillimisht seria e sitave u tund tek shkundeumlsi magnetik dhe meuml pas u aplikua edhe shkundja me
doreuml duke kontrolluar futjen me doreuml por jo neuml meumlnyreuml teuml detyrueshme teuml grimcave teuml
materialeve Pjesa e pluhurit e mbajtur neuml fund teuml kokeumlrrizave neuml ccedildo siteuml (neuml gram) nuk kaloi
ku
A - eumlshteuml sipeumlrfaqja e siteumls neuml mm2
d - eumlshteuml dimensioni i hapjes seuml siteumls neuml mm
Neuml secileumln siteuml u mbajteumln sheumlnim mbetjet mbi siteuml peumlr teuml llogaritur vlera neuml peumlrqindje dhe ato
kumulative progresive neuml peumlrqindje
Ndeumlrsa proccediledura e proveumls seuml peumlrshkueshmeumlriseuml u realizua si vijon
Faqe 71 100
Kampioni i vendosur neuml cilindrin e aparatit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml u nivelua me ndihmeumln e njeuml
vizoreje metalike teuml mprehteuml duke prereuml buzeumlt neuml secilin skaj dhe meuml pas u vendos njeuml leteumlr
filtri neuml teuml dyja aneumlt e cilindrit Kampioni vendoset neuml dhomeumln e lageumlshtiseuml dhe kontenieri
mbushet me ujeuml deri mbi nivelin e daljes seuml ujit Gjateuml kryerjes seuml proveumls u siguruam qeuml
temeratura e ujit teuml jeteuml e barabarteuml me ateuml teuml dhomeumls Peumlrgjateuml periudheumls seuml ngopjes seuml
kampionit valvula e sipeumlrme e cilindrit u lidh me dhomeumln e vakumit derisa uji derdhej neuml pjeseumln
e tubit daleumls teuml konteinerit Para se teuml fiknim dhomeumln e vakumit u siguruam qeuml neuml tubin e
vakumit teuml mos kalonin meuml buleumlza ajri Gjateuml realizimit teuml proveumls mbajteumlm sheumlnim nivelin e
ujit dhe koheumln qeuml i duhej ujit teuml peumlrshkojeuml gypin manometrik[1] Sheumlnimet u mbajteumln peumlr
intervale teuml ndryshme kohe 1 2 4 8 15 30 min Pasi u moreumln njeuml numeumlr i caktuar vlerash dhe
peumlrshkueshmeumlria qeumlndronte konstante ndaluam proveumln
Figura meuml poshteuml paraqet skemeumln e kryerjes seuml proveumls seuml peumlrshkueshmeumlriseuml
Figura 2 Pamje nga aparati i peumlrshkueshmeumlriseuml
3 Interpretimi dhe diskutimi i rezultateve eksperimetale
Realizimi i proveumls seuml granulometriseuml beumlri teuml mundur peumlrcaktimin e koeficcedilenteumlve teuml madheumlsiseuml
seuml grimcave peumlr kampioneumlt e peumlrzgjedhur Peumlr secileumln shpeumlrndarje granulometrike u peumlrcaktua
koeficcedilenti i madheumlsis seuml grimceumls dhe ai i formeumls neuml meumlnyreuml qeuml teuml peumlrcaktoheshin koeficcedilenteumlt e
peumlrshkueshmeumlriseuml neuml meumlnyreuml emprike me ekuacionin Hanzen Grafikeumlt e shpeumlrndarjeve
granulometrike janeuml paraqitur meuml poshteuml
Tabela 4 Rezultatet e proveumls seuml granulometriseuml peumlr kampionin 025 - 085 mm
Faqe 72 100
Hapja e sites
[mm]
Mbetja mbi site
[g]
Mbetja progresive
[g]
Mbetja progresive
[]
Kalimi progresiv
[]
500 00 00 00 1000
475 00 00 00 1000
400 00 00 00 1000
300 00 00 00 1000
236 00 00 00 1000
250 00 00 00 1000
200 00 00 00 1000
100 00 00 00 1000
0850 281 281 127 873
0710 512 793 358 642
0300 1237 2030 916 84
0250 181 2211 997 03
0 06 2217 1000 00
Masa peumlrfundimtare 2217 2217 1000
Masa fillestare 2218
Grafiku 1Grafiku i shpeumlrndarjes seuml madheumlsiseuml seuml grimceumls peumlr kampionin 025 - 085 mm
Koeficcedilenti i uniformitetit Cu = =
D10 D30
D60
Faqe 73 100
Koeficcedilenti i kurbatureumls Cc = =
Tabela 5 Rezultatet e proveumls seuml granulometriseuml peumlr kampionin 10 - 236 mm
Hapja e sites
[mm]
Mbetja mbi
site
[g]
Mbetja
progresive
[g]
Mbetja
progresive
[]
Kalimi progresiv
[]
500 00 00 00 1000
475 00 00 00 1000
400 00 00 00 1000
300 00 00 00 1000
236 123 123 57 943
250 191 314 146 854
200 252 566 263 737
100 1582 2148 997 03
0850 00 2148 997 03
0710 00 2148 997 03
0300 00 2148 997 03
0250 00 2148 997 03
0 06 2154 1000 00
Masa peumlrfundimtare 2148 2154 1000
Masa fillestare 2150
Faqe 74 100
Grafiku 2Grafiku i shpeumlrndarjes seuml madheumlsiseuml seuml grimceumls peumlr kampionin 10 - 236 mm
Koeficcedilenti i uniformitetit Cu = =
Koeficcedilenti i kurbatureumls Cc = =
Tabela 6 Rezultatet e proveumls seuml granulometriseuml peumlr kampionin 30 - 50 mm
Hapja e sites
[mm]
Mbetja mbi site
[g]
Mbetja progresive
[g]
Mbetja progresive
[]
Kalimi progresiv
[]
500 101 45 21 979
475 135 180 83 896
400 563 743 342 658
300 1423 2166 997 03
236 00 2166 997 03
250 00 2166 997 03
200 00 2166 997 03
100 00 2166 997 03
0850 00 2166 997 03
0710 00 2166 997 03
0300 00 2166 997 03
Faqe 75 100
0250 00 2166 997 03
0 06 2172 1000 00
Masa peumlrfundimtare 2222 2172 1000
Masa fillestare 2230
Grafiku 3Grafiku i shpeumlrndarjes seuml madheumlsiseuml seuml grimceumls peumlr kampionin 30 - 50 mm
Koeficcedilenti i uniformitetit Cu = =
Koeficcedilenti i kurbatureumls Cc = =
Tabela 7 Rezultatet peumlrmbledheumlse teuml proveumls seuml granulometriseuml dhe limitet sipas specifikimeve teknike
Koeficcedilenteumlt
Limiti Reumlreuml Reumlreuml Reumlreuml
Reumlreuml 0-085 mm 10-236 mm 30-50 mm
Cu- Koeficcedilenti i
uniformitetit Cu gt 6 22 15 12
Cc- Koeficcedilenti i
shpeumlrndarjes seuml
madheumlsiseuml seuml grimceumls
1 le Cc le 3 10 09 10
D10
D30
D60
Faqe 76 100
Pasi peumlrcaktuam koeficcedilenteumlt nga prova e granulometriseuml llogariteumlm koeficcedilentin e
peumlrshkueshmeumlriseuml sipas ekuacionit Hanzen [KH] dhe meuml pas peumlr teuml njeumljtat materiale mateumlm
koeficcedilentin e peumlrshkueshmeumlriseuml [k] me aparatin e peumlrshkueshmeumlriseuml
Figura 3 Pamje teuml aparatit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml
Nga aparati i peumlrshkueshmeumlriseuml llogaritja e koeficcedilentit teuml keumltij aparati eumlshteuml
Ose
Ku
k - koeficcedilienti i peumlrshkueshmeumlriseuml
a - sipeumlrfaqja e tubit manometrik
L - gjateumlsia e kampionit
A - sipeumlrfaqja e kampionit teuml reumlreumls
H0 - larteumlsia fillestare e ujit
H1 - larteumlsia peumlrfundimtare e ujit (H0-ΔH)
T - koha qeuml duhet qeuml njeuml sasi e caktuar uji teuml peumlrshkojeuml larteumlsineuml ΔH
Gjateuml kryerjes seuml proveumls u beuml korrigjimi i temperatureumls me aneuml teuml formuleumls
C
CTCTC kk
20
20
1
0
01
log)( H
H
TTa
aLk
1
010
01
log32)( H
H
TTA
aLk
Faqe 77 100
Ku
kTordmC - peumlrshkueshmeumlria e matur me ujin me temperatureumln e laboratorit
k20ordmC - peumlrshkueshmeumlria neuml temperatureuml 20ordmC
Tabela 8 Faktori i korrektimit teuml temperatureumls seuml ujit
Temperatura e ujit
gjateuml proveumls T (ordmC) η TordmC η 20ordmC
Temperatura e ujit
gjateuml proveumls T (ordmC) η TordmC η 20ordmC
15 1135 22 0953
16 1106 23 0931
17 1077 24 0910
18 1051 25 0889
19 1025 26 0869
20 1000 27 0850
21 0976 28 0832
29 0814
Neuml tabeleumln 8 jepen rezultatet e vlerave mesatare teuml koeficcedilentit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml teuml marra
nga kryerja e proveumls seuml peumlrshkueshmeumlriseuml neuml kampioneumlt me madheumlsi grimce teuml ndryshme
peumlrkateumlsisht reumlreuml 025 - 085 mm reumlreuml 1 - 236 mm dhe reumlreuml 3 - 5 mm
Tabela 9 Rezultatet e koeficcedilentit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml teuml matur neuml meumlnyreuml empirike me
ekaucionin Hanzen dhe teuml matur realisht me aparatin e peumlrshkueshmeumlriseuml
Materiali D10
[mm]
Koeficcedilenti i
peumlrshkueshmeumlriseuml sipas
ekuacionit Hanzen [3]
KH = 10-2 (D10)2
Koeficcedilenti i peumlrshkueshmeumlriseuml i
matur me aparatin e
peumlrshkueshmeumlriseuml [1]
Limiti sipas
standartit BS
1377-5 k [4]
[cmsek]
Reumlreuml 0 - 085
mm 032 10210-5 11510-5
10-1 ndash 10-5 Reumlreuml 10 - 236
mm 119 14010-4 15110-4
Reumlreuml 30 - 50
mm 318 10110-3 10910-3
1
010
01
log32)( H
H
TTA
aLk
Faqe 78 100
4 Peumlrfundime
Gjetja e metodave efikase peumlr peumlrcaktimin e koeficcedilentit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml duke evituar
proccediledureumln standarde me aparatin e peumlrshkueshmeumlriseuml lehteumlson dhe njeumlkoheumlsisht siguron
rezultat konform standardit dhe kryerjen e proveumls peumlr njeuml koheuml shumeuml meuml teuml shkurteumlr dhe me
kosto shumeuml meuml teuml uleumlt
Gjithashtu gjateuml peumlrcaktimit teuml koeficcedilentit neumlpeumlrmjet ekuacionit Hanzen peumlrcaktojmeuml edhe
koeficcedilenteuml teuml tjereuml teuml reumlndeumlsisheumlm teuml cileumlt japin infomacion mbi karakteristikat fizike teuml
materialeve kokrrizore[8] Duke irsquou referuar rezultateve teuml provave teuml kryera materiali reumlreuml
10 - 236 mm karakterizohet nga njeuml koeficcedilent i shpeumlrndarjes seuml madheumlsiseuml seuml grimceumls Cc lt 1
gjeuml qeuml duket edhe nga grafiku i granulometriseuml neuml ndryshim nga dy materialet e tjera teuml cilat
kaneuml shpeumlrndarje meuml uniforme (Cc = 1) Ndeumlrsa peumlrsa i peumlrket koeficcedilentit teuml uniformitetit Cu
mund teuml themi qeuml teuml tre kampioneumlt peumlrbeumlhen nga grimca jouniforme pra me forma teuml ccedilrregullta
Kjo formuleuml vlen teuml aplikohet veteumlm neuml materialet ranore dhe dhegrave ranor me madheumlsi grimce
mbi 0075 mm
5 LITERATURE
[1] ISBN 0580180301 BS 1377-5 - Methods of test for soils for civil engineering purposes
Compressibility permeability and durability proveumls 1990
[2] Emine Mercan Onur ldquoPredicting the permeability of sandy soil from grain size
distributionrdquo pg 5-7 2014
[3] httpwwwgeotechdatainfoparameterpermeabilityhtml
[4] Alyamani M S and Sen Z 1993 Determination of hydraulic conductivity from grain
size distribution curves Ground Water Vol 31 pp 551-555
[5] Das BM 2008 Advanced soil mechanics
[6] Taylor amp Francis New York NY 567 p De Groot DJ Ostendorf DW and Judge AI
2012 In situ measurement of hydraulic conductivity of saturated soils Geotechnical
Engineering Journal of the SEAGS amp AGSSEA Vol 43 No 4 pp 63-72
[7] Hazan A 1892 Some physical properties of sands and gravels Mass State Board of
Health Ann Rept pp 539-556
[8] Kenney TC Lau D and Ofoegbu GI 1984 Permeability of compacted granular
materials Canadian Geotechnical Journal Vol 21 pp 726-729
[9] Holtz RD Kovacks W D and Sheahan T C 2011 An introduction to Geotechnical
Engineering Prentice-Hall Upper Saddle River NJ 853 p
Faqe 79 100
VLEREumlSIM I METODAVE TEuml NDRYSHME NEuml
LLOGARITJEN E CFRP SI PEumlRFORCIM I JASHTEumlM I
TRAREumlVE TEuml BETONIT ME SEKSION ldquoTrdquo QEuml PUNOJNEuml NEuml
PRERJE
Enio DENEKO Leonard COMENI Esmerald FILAJ
eniodenekohotmailcom lcomenilivecom e_filajyahoocom Universiteti Politeknik i Tiraneumls Fakulteti i Inxhinierise se Ndertimit Rruga ldquoMuhamet Gjolleshardquo 54
Tiraneuml - Albania
Peumlrmbledhje Gjateuml jeteumls seuml strukturave betonarme afteumlsia mbajteumlse neuml prerje e elementit nuk u peumlrgjigjet meuml keumlrkesave statike
dhe dinamike kjo e shkaktuar kryesisht nga degradimi i betonit dhe vecaneumlrisht nga plasaritjet ardhur nga
ndryshimi i qeumlllimit teuml peumlrdorimit teuml struktureumls dhe rritja e ngarkesave teuml jashtme Fibrat e peumlrforcuara polimere
te karbonit (CFRP) mund teuml peumlrdoren si peumlrforcim i jashteumlm peumlr rritjen e afteumlsiseuml mbajteumlse neuml prerje teuml elementeumlve
teuml betonit Neuml keumlteuml studim do teuml analizohet veteumlm peumlrforcimi me FRP i trareumlve prej betoni teuml armuar neuml formeuml ldquoTrdquo
Studime teuml shumta mbi peumlrdorimin e shtresave CFRPsi peumlrforcime teuml jashtme teuml trareumlve janeuml beumlreuml keumlto vitet e
fundit Peumlr keumlteuml studim janeuml mbledhur dhe analizuar rezultate te eksperimenteve teuml realizuara me peumlrforcime teuml
trareumlve T ndaj forcave prereumlse dhe jane vendosur ne nje database duke marre parasysh veteumlm kontributin e CFRP
neuml rritjen e afteumlsiseuml mbajteumlse ndaj prerjes dhe do teuml vlereumlsohet rritja e parashikuar teorikisht bazuar ne kode teuml
ndryshme llogaritjeje teuml peumlrforcimeve me FRP (si ACI 2008 CANCSA 2006 CNR-DT200 2004 fib 2001) duke
peumlrdorur formula llogariteumlse teuml ndryshme sipas meumlnyreumls seuml peumlrforcimit teuml ploteuml apo me rripa teuml drejteuml apo me
keumlnd 45deg konfigurim neuml formeuml U apo U teuml ankoruar apo veteumlm veshje aneumlsore Neuml fund do teuml beumlhen krahasimet
me rezultatet eksperimentale duke pareuml mospeumlrputhjet midis vlerave peumlr teuml treguar qeuml ende ka shumeuml puneuml peumlr teuml
beumlreuml neuml peumlrmireumlsimin e metodave llogariteumlse duke futur dhe faktoreuml teuml tjereuml qeuml ende nuk janeuml marreuml parasysh apo
nuk u eumlshteuml beumlreuml njeuml studim i ploteuml
Fjaleuml kyccedile Tra betoni peumlrforcim me CFRP forca prereumlse metoda llogariteumlse konfigurim i fibrave
80
1 HYRJE
Neuml dy dekadat e fundit janeuml kryer
keumlrkime teuml shumta teorike dhe
eksperimentale peumlr teuml kuptuar dhe
shpjeguar efektin e aplikimit teuml jashteumlm
teuml fibrave teuml peumlrforcuara polimere teuml
karbonit (CFRP) neuml formeumln e fleteumlve
apo rripave si peumlrforcim peumlr
peumlrmireumlsimin e afteumlsiseuml mbajteumlse teuml
elementit ndaj forcave prereumlse Njeuml
numeumlr i madh keumlrkuesish kaneuml studiuar
sjelljen ndaj prerjes teuml tareumlve me seksion
kateumlrkeumlndor apo T teuml peumlrforcuar me
CFRP dhe bazuar neuml rezultatet e
eksperimenteve personale zhvilluan
kode apo metoda llogaritjeje kryesisht
neuml formeumln e udhezimeve teuml cilat ende
nuk janeuml peumlrfundimtare sic janeuml ato peumlr
perforcimin e elementeumlve nga peumlrkulja
apo shtreumlngimin e kolonave peumlr arsye teuml
kompleksitetit qeuml paraqet veprimi i
forcave prereumlse dhe janeuml ende neuml studim
Qeuml prej 1992 shumeuml studime peumlrmes
eksperimenteve (Uji 1992 Chaallal
1998 2002 Triantafillou 1998 Khalifa
1999 Khalifa amp Nani 20002002
Deniaud amp Cheng 2001 2003
Pellegrino amp Modena 2002 Tjalsten
2003 Bousselham amp Chaallal 2006
Monti amp Liotta 2007 Dias amp Barros
2007 Leung 2007 Jayaprakash 2007
Altin 2009 Gamino 2010 etj)
evidencuan sjelljen ndaj prerjes teuml
trareumlve teuml betonit teuml peumlrforcuar me FRP
Rezultatet ccediluan neuml formula llogariteumlse
gjysmeuml-empirike dhe modele analitike
teuml ndryshme teuml cilat tentojneuml teuml
parashikojneuml kontributin e FRP afteumlsineuml
e ploteuml mbajteumlse teuml traut qeuml llogaritet
duke mbledhur kontributin e betonit
(Vc) teuml stafave (Vs) dhe FRP (Vfrp)
(1)
2 DISA STUDIME MBI
KONTRIBUTIN E FRP NEuml
RRITJEN E AFTEumlSISEuml
MBAJTEumlSE NGA FORCAT
PREREumlSE
Neuml keumlteuml studim do teuml merremi veteumlm
me eksperimentet e realizuar mbi trareumlt
e peumlrforcuar me CFRP neuml formeuml T
sepse ata paraqesin situateumln reale
pavareumlsisht se pjesa meuml e madhe e
testimeve beumlhet mbi trareumlt
kateumlrkeumlndoreuml Ekzistojneuml tre lloje
konfigurimesh peumlrsa i peumlrket
peumlrforcimeve teuml jashtme me CFRP
veshje aneumlsore mbeumlshtjellje neuml formeuml
U (me apo pa ankorim mekanik) apo
mbeumlshtjellje teuml ploteuml (pak e peumlrdorur neuml
praktikeuml) Disa metoda e konsiderojneuml
mbeumlshtjelljen U me ankorim si
mbeumlshrjellje teuml ploteuml (CNR-DT200
2004)
Fig 11 Mbeumlshtjellje aneumlsore neuml
formeuml U e thjeshteuml dhe e ankoruar
Fig 12 Mbeumlshtjellje neuml formeuml U neuml
formeuml rripash
Faqe 81 100
Fig 13 Mbeumlshtjellje e ploteuml
Fillimisht modelet teorike supozuan qe
materialet CFRP veprojneuml si stafa teuml
brendshme Studimet e meumlvonshme u
zhvilluan teori teuml reja teuml mbeumlshtura mbi
shpeumlrndarjen e deformimeve duke
futur konceptin e deformimit efektiv teuml
CFRP Taumlljsten (1998) dhe meuml voneuml
Triantafillou (1998) dhe Triantafillou amp
Antonopoulos (2000) demonstruan qeuml
kur elementi i betonit arrin rezistenceumln
kufitare neuml prerje CFRP e jashtme
zgjatet sipas drejtimit gjateumlsor teuml
fibrave deri ne nje nivel deformimi i
cili eumlshteuml zakonisht meuml i vogeumll se
deformimi kufitar i keumlputjes nga
teumlrheqja εfu Ky deformim peumlrkufizohet
si deformim efektiv εfe peumlr teuml treguar se
neumlse do teuml shumeumlzohej me modulin e
elasticitetit te FRP sipas drejtimit
gjateumlsor teuml fibrave Ef me sipeumlrfaqen e
seksionit teumlrthor teuml fibrave peumlrfitojmeuml
forceumln prereumlse totale qeuml mund teuml
peumlrballohet nga CFRP
(2)
Studimet kaneuml deumlshmuar qeuml keumlndi i
plasaritjeve teuml formuara influencohet
prej sasiseuml dhe trasheumlsiseuml seuml shtreseumls seuml
FRP keumlndit teuml orientimit sasiseuml seuml
stafave dhe armatureumls ekzistuese
gjateumlsore si dhe cileumlsiseuml seuml betonit
Testimet e fundit kaneuml treguar se
kontributi i FRP neuml prerje (pra dhe εfe)
ulet me rritjen e sasiseuml seuml armatureumls seuml
brendshme por marreumldheumlnia midis tyre
ende duhet studiuar
Khalifa (1998 2000) modifikoi
modelin e Triantafillou duke futur
konceptin e kufizimeve teuml
deformimeve peumlr shkak teuml madheumlsiseuml
seuml hapjes teuml plasaritjeve dhe humbja e
aderenceumls seuml agregateumlve Bazuar neuml
studimet e tyre Pellegrino dhe Modena
(2002) sugjeruan futjen e njeuml
koeficienti reduktimi peumlr raportin
midis deformimit efektiv dhe atij teuml
fundeumlm teuml FRP Pellegrino amp Modena
(2006) ndeumlrmoreumln studime meuml teuml thella
peumlrsa i peumlrket shkateumlrrimit dhe
shkeumlputjes seuml betonit neumln veprimin e
forcave prereumlse duke u mbeumlshtetur neuml
modelin ldquokapriateumlrdquo dhe duke treguar
kontributin e betonit ccedilelikut dhe FRP
neuml afteumlsineuml mbajteumlse teuml trareumlve
Chen dhe Teng (2003 2004) studiuan
shkateumlrrimin prej forcave prereumlse neuml
trareumlt e peumlrforcuar me FRP dhe arriteumln
neuml peumlrfundimin qeuml shpeumlrndarja e
sforcimeve neuml FRP peumlrgjateuml planit teuml
lindjes seuml plasaritjeve nuk eumlshteuml
uniform duke marreuml parasysh keumlputjen
e fibrave dhe shkeumlputjen e tyre nga
faqja e betonit Sforcimet kufitare
shprehen neumlpeumlrmjet koeficientit teuml
gjateumlsiseuml seuml kapjes seuml fibrave me
betonin dhe koeficienti i gjereumlsiseuml seuml
rripave teuml FRP
Duke peumlrdorur teorineuml e modifikuar teuml
fusheumls shtypeumlse (MCFT) fib Bulletin
14 (2001) zhvilloi njeuml model teorik peumlr
teuml parashikuar kontributin e shtresave
FRP neuml prerje tek trareumlt por me
kufizime serioze peumlr shkak teuml
vlefshmeumlriseuml vetem peumlr konfigurimin
me mbeumlshtjellje teuml ploteuml por pa qeumlneuml neuml
gjendje teuml parashikojeuml mekanizmin e
shkeumlputjes seuml fibrave prej betonit peumlr
konfigurimet e tjera neuml formeuml U apo
veteumlm aneumlsore
Monti dhe Liotta (2007) propozuan
njeuml model peumlr shkeumlputjen e fibrave i
cili peumlrdor njeuml ekuacion peumlr lidhjen mes
Faqe 82 100
FRP dhe betonit funksion i kushteve
kufitare bazuar neuml tipin e konfigurimit
dhe hapjen e teuml plasurave si dhe neuml
teorineuml e fusheumls seuml sforcimeve teuml
zbatuar neuml fibrat neuml zoneumln ku kaneuml
lindur plasaritjet Merren neuml
konsiderateuml dy raste rripshtreseuml e
drejteuml dhe rripshtreseuml rreth cepave apo
fundeve Ky model eumlshteuml neuml peumlrdorim
neuml kodin italian CNR-DT200 2004
3 METODAT LLOGARITEumlSE
TE CFRP SIPAS KODEVE
KRYESOEuml NEuml PEumlRDORIM
Neuml keumlteuml seksion tregohen bazat e
llogaritjes teuml afteumlsiseuml mbajteumlse teuml CFRP
ndaj forcave prereumlse bazuar neuml kodet
kryesore neuml peumlrdorim
ACI 4402R 2008
Instituti Amerikan I Betonit ACI
(2008) bazohet neuml studimet e beumlra nga
Khalifa (1998) Kontributi i FRP neuml
prerje jepet
(3)
Kufiri i deformimit efektiv bazohet neuml
kufizimin e hapjes seuml plasaritjeve peumlr
mbeumlshtjelljen e ploteuml dhe neuml
mekanizmin e lidhjes FRP-beton peumlr
mbeumlshtjelljen aneumlsore dhe neuml formeuml U
Peumlr mbeumlshtjellje teuml ploteuml
(4)
Peumlr mbeumlshtjellje aneumlsore dhe neuml formeuml
U
(5)
(6)
(7)
CANCSA-S6 2006
CSA-S6 ndryshon prej ACI sepse
peumlrdor modelin ldquokapriateumlrdquo neuml vend teuml
modelit me keumlnd 45deg teuml plasaritjeve si
dhe se peumlr mbeumlshtjellje aneumlsore ku df
le2Le qeuml tek ACI do teuml jepte vlera
negative peumlr k2 keumltu peumlrdoret i njeumljti
ekuacion si peumlr mbeumlshtjellje aneumlsore
dhe ateuml neuml formeuml U
(8)
(9)
fib - TG 93 2001
Tek fib - TG 93 2001 kontributi I FRP
jepet
(10)
Keumltu deformimi efektiv varet prej
konfigurimit dhe materialit teuml FRP dhe
eumlshteuml funksion i ngurteumlsiseuml gjateumlsore te
FRP (Ef ρf) neuml GPa dhe rezistences
cilindrike neuml shtypje teuml betonit neuml MPa
Peumlr mbeumlshtjellje teuml ploteuml
(11)
Peumlr mbeumlshtjellje aneumlsore dhe neuml formeuml
U
Faqe 83 100
(12)
Peumlr mbeumlshtjellje teuml ploteuml AFRP
(aramide)
(13)
CNR-DT200 2004
Neuml kodin italian CNR (2004)
kontributi i FRP peumlr secilin nga
konfigurimet jepet
Peumlr mbeumlshtjellje teuml ploteuml
f
f
ffed
Rd
fRdp
wtfV
)cot + (cot209d
1
(14)
(15)
hd09min
sinβl1
ffφ2
1
hd09min
sinβl
6
11ff
w
e
fddfdR
w
efddfed
(16)
(17)
Peumlr mbeumlshtjellje neuml formeuml U
w
efddfed
dh
lff
90min
sin
3
11
(18)
Peumlr mbeumlshtjellje aneumlsore
(19)
(20)
(21)
(22)
(22)
4 BAZA E TEuml DHEumlNAVE DHE
LLOGARITJET TEORIKE
Peumlr studim janeuml marreuml teuml dheumlnat e 70
eksperimenteve teuml trareumlve me seksion
T teuml peumlrforcuar me CFRP peumlr tu
krahasuar me llogaritjet teorike teuml
kontributit teuml CFRP bazuar neuml kodet e
ndryshme llogariteumlse Keumlto
eksperimente janeuml realizuar neuml
periudha dhe nga studiues teuml
ndrysheumlmm e metoda teuml ndryshme
aplikimi e konfigurimi teuml fibrave
kryesisht mbeshtjellje neuml formeuml U ku
gjysma e tyre dhe teuml ankoruara neuml
meumlnyreuml mekanike Veteumlm disa trareuml
janeuml teuml mbeumlshtjelleuml veteumlm neuml aneumlsore
Vendosja e fibrave eumlshteuml beumlreuml e
vazhduar ose neuml formeuml rripash me
hapeumlsira teuml ndryshme mes rripave
Afteumlsia mbajteumlse neuml prerje e betonit
nuk eumlshteuml marreuml neuml konsiderateuml pasi do
teuml merremi veteumlm me kontributin e
CFRP neuml rritjen e keumlsaj afteumlsie Neuml
pjeseumln eksperimentale ky kontribut ka
daleuml prej studiuesve duke i zbritur
vlerave teuml gjetura tek trareumlt e peumlrforuar
vlerat e nxjerra nga eksperimentet mi teuml
njeumljteumlt trareuml por teuml papeumlrforcuar Bazuar
neuml kode teuml ndryshme realizohen
llogaritjet teorike duke peumlrdorur
karakteristikat mekanike teuml materialit
si neuml rastin eksperimental peumlrkateumls
Faqe 84 100
Rezultatet e llogaritjeve teorike
vendosen neuml bazeumln e teuml dheumlnave
eksperimentale peumlr qeumlllime krahasimi
Me rezultatet e mbledhura dhe ato teuml
llogaritura nga ana teorike ndeumlrtohen
grafikeumlt e meumlsipeumlrm krahasues mes
vlerave eksperimentale dhe atyre
teorike si dhe raportet mes tyre
Fig 21 Rezultatet eksperimentale dhe
teorike sipas ACI 4402R 2008
Fig 22 Shpeumlrndarja e rezultateve
teorike neuml raport me vlerat optimale
Fig 31 Rezultatet eksperimentale dhe
teorike sipas CANCSA-S6-2006
Fig 32 Shpeumlrndarja e rezultateve
teorike neuml raport me vlerat optimale
Fig 41 Rezultatet eksperimentale dhe
teorike sipas fib-TG 93 2001
Faqe 85 100
Fig 42 Shpeumlrndarja e rezultateve
teorike neuml raport me vlerat optimale
Fig 51 Rezultatet eksperimentale dhe
teorike sipas CNR-2004
Fig 52 Shpeumlrndarja e rezultateve
teorike neuml raport me vlerat optimale
Siccedil duket nga keumlta grafikeuml metoda teuml
ndryshme japin rezultate teuml ndryshme
neuml raport me rezultatet eksperimentale
Kjo varet nga faktoreumlt ndikues neuml
sjelljen e CFRP e marreuml neuml konsiderateuml
nga secila metodeuml
Metoda
ACI
440-
2R
CSA-
S6
fib-TG
93
CNR-
DT
200
Aderenca + + +
Gjatesia
e
ankorimit
+ + +
Def
efektiv + + + +
wfsf +
Kendi i
plasaritje
s
+ + +
Armimi
terthor
Tab 1 Faktoret ndikues teuml marreuml neuml
konsiderateuml neuml metodat llogariteumlse
Sic shihet nga tabela ku paraqiten
faktoreumlt e marreuml neuml konsiderateuml nga
metodat llogariteumlse ka ende parametra
teuml tjereuml teuml reumlndeumlsisheumlm qeuml nuk janeuml
peumlrfillur apo nuk janeuml kuptuar
ploteumlsisht dhe keumlrkojneuml studime teuml
meumltejshme
5 ANALIZA EREZULTATEVE
Tek grafikeumlt e pareuml teuml ndeumlrtuar vijat e
pjerreumlta teuml kuqe paraqesin vlerat
teorike teuml llogaritjeve ndeumlrsa ato blu
rezultatet eksperimentale Siccedil shihet
njeuml pjeseuml e mireuml e keumltyre rezultateve
tek ACI 440-2R dhe CSA-S6 janeuml
neumln vijeumln qeuml paraqet vlerat teorike dhe
Faqe 86 100
veteumlm njeuml pjeseuml e vogeumll mbi vijeuml cka
do teuml thoteuml se metodat llogariteumlse janeuml
meuml konservatore dhe pretendojneuml
rezultate meuml teuml larta se ato realet e dala
nga eksperimentet Gjithashtu te
grafikeumlt e dyteuml teuml gjitha pikat e
ndodhura mbi mbi vijeumln horizontale
blu qeuml paraqet raportin optimal
konsiderohen si teuml ndodhura neuml ldquozoneumln
e siguriseumlrdquo dhe keumlto janeuml neuml sasi meuml teuml
vogeumll Megjithateuml shihet se teuml dy keumlto
metoda janeuml teuml besueshme pasi pjesa
meuml e madhe e rezultateve si neumln dhe
mbi vijeuml janeuml mjaft praneuml saj Kjo
ndodh sepse keumlto dy metoda mjaft teuml
ngjashme me njeumlra tjetreumln e
zeumlvendeumlsojneuml gjereumlsineuml reale teuml rripave
teuml CFRP me njeuml gjereumlsi efektive qeuml
merr parasysh probleme teuml ndryshme
si keumlndi sipas seuml cilit lind plasaritja i
cili merret 45deg lidhjen efektive mes
betonit dhe fibrave konfigurimin e
mbeumlshtjelljes seuml elementit me fibra
(ploteumlsisht neuml formeuml U apo aneumlsore)
Me metoda empirike gjateumlsia e zoneumls
seuml aderenceumls seuml betonit me fibrat eumlshteuml
propozuar 75 mm nga Miller (1999)
dhe aprovuar dhe nga Khalifa amp Nanni
(2000) Kodi kanadez ndryshon fare
pak nga amerikani veteumlm peumlr
mbeumlshtjelljet aneumlsore
Parashikimet e beumlra nga kodi italian
CNR-DT 200 japin rezultatet meuml teuml
keumlnaqshme pasi shihet se shumica e
pikave bien mbi vijeuml apo neuml ldquozoneumln e
siguriseumlrdquo Kjo sepse merr parasysh meuml
shume faktoreuml e parametra se metodat
e tjera Ky kod pranon qeuml plasaritjet
janeuml teuml shpeumlrndara njeumltrajteumlsisht
peumlrgjateuml aksit teuml traut me njeuml keumlnd θ qeuml
thelleumlsia e teuml plasurave eumlshteuml sa krahu i
momentit teuml brendsheumlm z=09d peumlr
gjendjen kufitare teuml fundme dhe
mekanizmi i veprimit teuml forcave
prereumlse peumlrdor analogjineuml me kapriateumln
peumlr mbeumlshtjelljen e ploteuml e neuml formeuml U
Monti dhe Liota (2007) ishin teuml pareumlt
qeuml futeumln njeuml koeficient reduktimi ΦR qeuml
merr parasysh rrezen e keumlndeve neuml
cepat e traut peumlr mbeumlshtjellje teuml ploteuml
apo U Figura 51 dhe 52 tregon qeuml kjo
metodeuml lejon vlereumlsim neuml favor teuml
siguriseuml por koeficienti i siguriseuml eumlshteuml
mjaft i larteuml dhe rritet me rritjen e
kontributit teuml llojit teuml konfigurimit teuml
CFRP neuml afteumlsineuml mbajteumlse teuml saj
Diferencat meuml teuml meumldha mes
rezultateve eksperimentale dhe atyre
teorike i paraqet kodi zviceran fib-
TG93 pasi teuml gjitheuml rezultatet bien
jashteuml ldquozoneumls seuml siguriseumlrdquo Parametri
kryesor eumlshteuml εFRP eumlshteuml marreuml prej teuml
dheumlnave eksperimentale nga testimet e
trareumlve gjeuml qeuml jep zgjidhje teuml
pamjaftueshme peumlrsa u pverket
problemeve neuml prerje Ky deformim
efektiv varet nga ngurteumlsia gjateumlsore e
fibrave dhe nga gjateumlsia efektive e
aderenceumls seuml fibrave me betonin dhe
pranohet midis deformimit maksimal
qeuml kontrollon madheumlsineuml e teuml
plasurave deformimit kufitar deri neuml
shkeumlputjen e fibrave prej betonit dhe
deformimit qeuml i peumlrket shkateumlrrimit nga
forcat prereumlse peumlr shkak teuml keumlputjes seuml
fibrave teuml CFRP Peumlr ccedilastin nuk ka
dallime teuml qarta neuml formulat llogariteumlse
mes konfigurimeve teuml ndryshme teuml
mbeshtjelljes dhe llojit teuml fibrave teuml
peumlrdorura Peumlr keumlteuml arsye ky model nuk
mund teuml formulojeuml sakteuml deformimin
efektiv teuml CFRP peumlr mbeumlshtjelljen
aneumlsore apo neuml formeuml U gjeuml qeuml eumlshteuml
njeuml mangeumlsi e madhe peumlr peumlrdorimin e
tij peumlrderisa konfigurimet neuml praktikeuml
janeuml teuml tilla
6 PERFUNDIME
Bazuar neuml krahsimet e beumlra mes
llogaritjeve teorike sipas kodeve
kryesore dhe rezultateve
Faqe 87 100
eksperimentale konkluzionet mund ti
peumlrmbledhim si meuml poshteuml
Kodi Italian CNR-DT 200 jep
parashikimet meuml teuml sakta peumlrsa i peumlrket
vlereumlsimit teuml kontributit teuml fibrave
CFRP neuml rritjen e afteumlsiseuml mbajteumlse teuml
trareumlve betonarme ndaj forcave
prereumlse
Kodi zviceran Fib-TG93 jep
parashikimet meuml teuml gabuara peumlr shkak
teuml mungesave teuml theksuara neuml sasineuml e
parametrave qeuml merr parasysh neuml
llogaritje dhe metodave empirike qeuml
peumlrdor
Parashikimet e kodit amerikan ACI
440-2R dhe kodit kanadez CSA-S6
janeuml mjaft teuml besueshme dhe peumlr meuml
tepeumlr janeuml meuml teuml peumlrdorurit peumlr shkak
teuml thjeshteumlsiseuml seuml tyre neuml peumlrdorim si
dhe peumlr arsye teuml rezultateve tashmeuml teuml
testuara neuml praktike prej dhjeteumlra
vitesh
Duke pareuml formulat llogaritjet teorike
teuml kryera dhe krahasimi tyre me
rezultatet eksperimentale shihet se
veteumlm faktoreumlt kryesoreuml janeuml marreuml neuml
konsiderateuml nga kodet ekzistues por ka
ende faktoreuml qeuml nuk janeuml peumlrfshireuml apo
nuk janeuml studiuar ploteumlsisht Disa prej
keumltyre faktoreumlve teuml rinj keumlrkojneuml
studime meuml teuml thelluara peumlr tu
peumlrfshireuml neuml llogaritje I tilleuml eumlshteuml
efekti i armatureumls teumlrthore sepse provat
eksperimentale kaneuml treguar se
peumlrforcimi me CFRP eumlshteuml meuml pak
efektiv neuml sa meuml i madh eumlshteuml armimi
teumlrthor i traut
Ndryshimet midis llogaritjeve teorike
dhe rezultateve eksperimentale nuk
varen veteumlm nga formulat llogariteumlse
por edhe nga veteuml provat laboratorike
pasi shpesh keumlto rezultate nuk janeuml teuml
arsyeshme dhe teuml cuditshme sic peumlr
shembull vlera shumeuml teuml vogla apo
negative neuml teuml njeumljteumlt trareuml e teuml
peumlrforcuar njeumlsoj me ato qeuml kaneuml dheumlneuml
rezultate teuml pranueshme Njeuml nga arsyet
kryesore eumlshteuml numri i vogeumll i
testimeve neuml trareuml neuml formeuml T teuml cileumlt
paraqesin pothuajse teuml gjitha rastet neuml
realitet ndeumlrkoheuml qeuml provat meuml teuml
shumta neuml laborator beumlhen neuml trareuml me
seksion kateumlrkeumlndor e teuml mbeshtjelleuml
ploteumlsisht me fibra karboni Kjo sjell qeuml
studimi teorik i trareumlve T trajtohet si njeuml
rast i vecanteuml i trareumlve kateumlrkeumlndoreuml ku
fibrat e mbeumlshtjellin pjeseumlrisht
seksionin e traut dhe shpesh janeuml
peumlrdorur rezultatet e keumltyre teuml fundit
Kjo ccedilon neuml gabime pasi keumlta dy tipe
trareumlsh kaneuml sjellje teuml ndryshme nga
njeumlri tjetri
Matjet e deformimeve teuml fibrave dhe
karakteristikat mekanike teuml materialeve
CFRP duhet teuml jeneuml teuml sakta dhe teuml
kontrollohen me kujdes
Si peumlrfundim mund teuml themi qeuml
llogaritjet teorike teuml kodit italian
amerikan dhe kanadez mund teuml
peumlrdoren neuml projektimin e strukturave
teuml jashtme peumlrforcuese me CFRP teuml
trareumlve teuml betonit teuml armuar por
gjithnjeuml duke leumlneuml nje perqindje sigurie
teuml mjaftueshme edhe pse kjo mund teuml
sjelleuml njeuml rritje fiktive teuml kostos
Sigurisht qeuml studimet e meumltejshme do
teuml ploteumlsojneuml mangeumlsiteuml dhe boshlleqet
neuml llogaritjen e kontributit teuml CFRP neuml
afteumlsineuml mbajteumlse ndaj forcave prereumlse
LITERATURE
[1] Guide for the Design and Construction
of Externally Bonded FRP Systems for
Strengthening Concrete Structurerdquo -
American Concrete Institute (ACI) (2008)
Report No440 2R-08 Farmington Hills
MI
[2] Guidelines for the dimensioning of
reinforced concrete elements strengthened
with CFRP (carbon fibre reinforced
Faqe 88 100
polymers) - TRIANTAFILLOU TC
1999
[3] Near surface mounted CFRP laminates
for shear strengthening of concrete beams
- Barros JAO and Dias SJE (2005)
Cement Concr Compos 28 pp 289ndash94
[4] Shear strengthening reinforced
concrete beams with fibre-reinforced
polymer assessment of influencing
parameters and required research -
Bousselham A and Chaallal O (2004)
ACI Struct J 101(2) pp 219ndash227
[5] Design and construction of building
components with fibre reinforced
polymer - CANCSA-S806-02 (2002)
Canadian Standards Association Rexdale
Canada
[6] Behaviour of FRP to concrete
interface theoretical models and
experimental results - BILOTA A
[7] Guidelines for Design Execution and
Control of Strengthening Interventions by
means of Fibre-Reinforced Composites -
CNR-DT200 (2004) National Research
Council
[8] Externally Bonded FRP Reinforcement
for RC Structures - fib-TG 93 (2001)
International Federation for Structural
Concrete Lausanne Switzerland
[9] Design models for shear strengthening
of reinforced concrete beams with
externally bonded FRP composites A
statistical versus reliability approach -
Lima JLT and Barros JAO (2007)
Proc 8th Int Symp on Fiber Reinforced
Polymer Reinforcement for Concrete
Structures Patras Greece
[10] Shear Strengthening of RC Beams
with Externally Bonded FRP Composites
Effect of Strip-Width to Strip-Spacing
Ratio - Mofidi A and Chaallal O
(2011-b) ASCE J of Composites for
Construction 15(5) pp 732-742
[11] Improving shear capacity of existing
RC T-section beams using CFRP
composites - Khalifa A and Nanni A
(2000-a) Cem Concr Compos 22 pp
165ndash174
[12] Shear capacity of FRP-strengthened
RC beams FRP debonding - Chen JF
and Teng JG (2003) Construction and
Building Materials 17(1) pp 27ndash41
Faqe 89 100
SHTOJCE 1
TE DHENAT EKSPERIMENTALE DHE TEORIKE
Referenca No Tipi bs bw h hs hw d hf fcm fck fctm Ef εfu σfu konf CD nfrp tfl tf wf Sf Eksperimental ACI fib- TG CAN CNR
Khalifa (2000) C-BT2 T 380 150 405 100 305 357 305 433 353 32 228000 00154 3790 U C 1 0165 0165 1 1 650 918 1920 688 517
Kh C-BT3 T 380 150 405 100 305 357 305 433 353 32 228000 00154 3790 U+ C 2 0165 033 1 1 675 1621 5463 1377 1207
Kh C-BT4 T 380 150 405 100 305 357 305 433 353 32 228000 00154 3790 U D 1 0165 0165 50 125 720 367 1296 275 226
Kh C-BT5 T 380 150 405 100 305 357 305 433 353 32 228000 00154 3790 S D 2 0165 033 50 125 315 565 1757 424 194
Kh C-BT6 T 380 150 405 100 305 357 305 433 353 32 228000 00154 3790 U+ C 1 0165 0165 1 1 1310 918 3363 688 744
KhalifaampNani (2000) BT2 T 380 150 405 100 305 361 305 35 27 27 228000 00166 3790 U C 1 0165 0165 1 1 650 918 1793 688 465
KhampNa1 BT3 T 380 150 405 100 305 361 305 35 27 27 228000 00166 3790 U+ C 1 0165 0165 1 1 675 918 3518 688 741
KhampNa1 BT4 T 380 150 405 100 305 361 305 35 27 27 228000 00166 3790 U D 1 0165 0165 50 125 720 367 1210 275 203
KhampNa1 BT5 T 380 150 405 100 305 361 305 35 27 27 228000 00166 3790 S D 1 0165 0165 50 125 315 313 1210 235 141
KhampNa1 BT6 T 380 150 405 100 305 361 305 35 27 27 228000 00166 3790 U+ C 2 0165 033 1 1 1310 1406 5715 1377 1196
DeniaudampCheng
(2001) T6NS-C45 T 400 140 600 150 450 540 450 441 361 328 230000 00148 3400 U D 1 011 011 50 100 1035 644 5902 825 1257
DenampCh T6NS-C90 T 400 140 600 150 450 540 450 441 361 328 230000 00148 3400 U D 1 011 011 50 100 853 455 2445 342 363
DenampCh T6NS2-C90 T 400 140 600 150 450 540 450 441 361 328 230000 00148 3400 U D 1 011 011 50 100 00 455 2445 342 363
Park (2001) 5 T 300 100 300 50 250 185 250 254 174 2 240000 00142 3400 U C 1 016 016 1 1 381 630 806 472 177
Park (2001 6 (glass) T 300 100 300 50 250 185 250 254 174 2 155000 00155 2400 U D 1 12 12 25 75 251 470 995 352 103
Chaallal (2002) G55_1L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 1 0145 0145 1 1 311 954 4041 715 688
Chaallal (2002) G55_2L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 2 0145 029 1 1 534 1666 6469 1249 1124
Chaallal (2002) G80_1L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 1 0145 0145 1 1 311 954 4041 715 688
Chaallal (2002) G80_2L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 2 0145 029 1 1 623 1666 6469 1249 1124
Chaallal (2002) G80_3L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 3 0145 0435 1 1 845 2024 8635 1517 1466
Chaallal (2002) G16_1L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 1 0145 0145 1 1 400 954 4041 715 688
Chaallal (2002) G16_2L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 2 0145 029 1 1 845 1666 6469 1249 1124
Chaallal (2002) G24_1L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 1 0145 0145 1 1 534 954 4041 715 688
Chaallal (2002) G24_2L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 2 0145 029 1 1 489 1666 6469 1249 1124
Chaallal (2002) G24_3L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 3 0145 0435 1 1 534 2024 8635 1517 1466
DenampCh (2003) T4NS-C45 T 400 140 400 150 250 340 250 374 294 286 230000 00148 3400 U D 1 011 011 50 100 178 358 1941 458 704
BoulsselhamampChaall
al (2006) DB-S0-1L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 1 0066 0066 1 1 154 201 639 150 191
BoampCh1 DB-S0-2L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 2 0066 0132 1 1 138 368 1039 276 295
BoampCh1 DB-S1-1L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 1 0066 0066 1 1 127 201 639 150 191
BoampCh1 DB-S1-2L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 2 0066 0132 1 1 170 368 1039 276 295
BoampCh1 SB-S0-1L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 1 0066 0066 1 1 232 201 639 150 191
BoampCh1 SB-S0-2L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 2 0066 0132 1 1 324 368 1039 276 295
BoampCh1 SB-S1-1L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 1 0066 0066 1 1 28 201 639 150 191
BoampCh1 SB-S2-2L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 2 0066 0132 1 1 122 368 1039 276 295
BoampCh2 DB-S0-05L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 05 011 0055 1 1 900 289 1212 216 269
BoampCh2 DB-S0-1L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 1 011 011 1 1 1073 577 1969 433 442
BoampCh2 DB-S0-2L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 2 011 022 1 1 1108 858 3198 643 714
BoampCh2 DB-S1-1L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 1 011 011 1 1 320 577 1969 433 442
BoampCh2 DB-S1-2L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 2 011 022 1 1 342 858 3198 643 714
BoampCh2 DB-S2-1L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 1 011 011 1 1 580 577 1969 433 442
BoampCh2 DB-S2-2L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 2 011 022 1 1 731 858 3198 643 714
BoampCh2 SB-S0-05L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 05 011 0055 1 1 212 289 1212 216 269
BoampCh2 SB-S0-1L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 1 011 011 1 1 388 577 1969 433 442
BoampCh2 SB-S0-2L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 2 011 022 1 1 405 858 3198 643 714
BoampCh2 SB-S1-05L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 05 011 0055 1 1 192 289 1212 216 269
BoampCh2 SB-S1-1L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 1 011 011 1 1 -78 577 1969 433 442
BoampCh2 SB-S1-2L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 2 011 022 1 1 44 858 3198 643 714
DiasampBarros (2006) 2S_4M(1) T 450 180 400 100 300 355 300 397 315 3 218400 00131 2862 U D 1 0176 0176 60 180 44 308 1078 231 181
DiampBa2 2S_7M(1) T 450 180 400 100 300 355 300 397 315 3 218400 00131 2862 U D 1 0176 0176 60 114 128 486 1261 364 277
DiampBa2 2S_7M(2) T 450 180 400 100 300 355 300 397 315 3 218400 00131 2862 U D 2 0176 0352 60 114 398 799 1748 599 376
DiampBa2 4S_4M(1) T 450 180 400 100 300 355 300 397 315 3 218400 00131 2862 U D 1 0176 0176 60 180 276 308 1078 231 181
DiampBa2 4S_7M(1) T 450 180 400 100 300 355 300 397 315 3 218400 00131 2862 U D 1 0176 0176 60 114 310 486 1261 364 277
Jayaprakash (2007) TT1-1 T 400 120 340 100 240 310 240 38 30 29 230000 00165 3800 U D 1 009 009 80 150 333 212 804 159 175
Ja TT1-11 T 400 120 340 100 240 310 240 38 30 29 230000 00165 3800 U D 1 009 009 80 150 532 212 804 159 175
Ja TT1-2 T 400 120 340 100 240 310 240 38 30 29 230000 00165 3800 U D 1 009 009 80 200 466 159 708 119 134
Ja TT1-1 T 400 120 340 100 240 310 240 38 30 29 230000 00165 3800 U D 1 009 009 80 150 266 212 804 159 175
Ja TT1-11 T 400 120 340 100 240 310 240 38 30 29 230000 00165 3800 U D 1 009 009 80 150 -67 212 804 159 175
Ja TT1-2 T 400 120 340 100 240 310 240 38 30 29 230000 00165 3800 U D 1 009 009 80 200 133 159 708 119 134
Altin (2009) 2 T 360 120 360 75 285 330 285 332 252 258 231000 0017 4100 U D 1 012 012 50 125 196 253 968 190 156
Alt 3 T 360 120 360 75 285 330 285 329 249 258 231000 0017 4100 U D 1 012 012 50 150 148 211 909 158 131
Alt 4 T 360 120 360 75 285 330 285 328 248 258 231000 0017 4100 U D 1 012 012 50 200 112 158 783 119 99
Alt 5 T 360 120 360 75 285 330 285 328 248 258 231000 0017 4100 U D 1 012 012 50 125 253 253 963 190 155
Faqe 90 100
Alt 6 T 360 120 360 75 285 330 285 33 247 258 231000 0017 4100 U D 1 012 012 50 150 239 211 966 158 130
Alt 7 T 360 120 360 75 285 330 285 329 249 258 231000 0017 4100 U D 1 012 012 50 200 238 158 784 119 99
Gamino (2010) VTC1 T 400 120 300 80 220 265 220 68 60 54 221000 00124 2728 U D 1 011 011 50 150 375 143 625 107 150
Ga VTC3 T 400 120 300 80 220 265 220 685 605 54 218900 00124 2730 U D 1 017 017 60 150 275 262 883 196 215
Ga VTC4 T 400 120 300 80 220 265 220 676 596 53 218900 00124 2730 U D 1 017 017 60 150 800 262 879 196 213
Ga VTC5 T 400 120 300 80 220 265 220 68 60 52 220850 0015 2915 U D 1 011 011 50 175 490 122 725 92 128
Ga VTC6 T 400 120 300 80 220 265 220 656 576 55 220850 00135 2915 U D 1 011 011 50 175 650 122 715 92 128
NDIKIMI I PARAMETRAVE TEuml PEumlRCAKTUAR KOMBEumlTAREuml NEuml
LLOGARITJEN E SOLETAVE NEuml SHPIM
Faqe 91 100
Esmerald FILAJ Erdit LEKA
esmeraldfilajfinedual erditlekafinedual Universiteti Politeknik i Tiraneumls Fakulteti i Inxhinieriseuml seuml Ndeumlrtimit Rruga ldquoMuhamet Gjolleshardquo 54
Tiraneuml - Albania
Abstract Eurocodes EN with the status of European Standards discipline the structural design practice within the EU
countries and beyond Due to the presence of local specifics of different nature related to the countries where
these standards are implemented certain parts of their content are accepted as interpretable These parts are known
as the National Determined Parameters (NDPs) and in total for each Eurocode constitute the National Annex
Their impact can be significant or not but it doesnrsquot affect the design philosophy of these standards This study
intends to verify this impact in principle based on a simple case referred to the punching shear design of
reinforced concrete solid slabs without beams At this aim a well defined geometrically and numerically situation
is considered - columnrsquos cross section (30x40)cm and solid slab with 30cm of thickness reinforced in both
directions with steel bars Φ2015 - which is discussed according to the official pubblicated version of Eurocode
2 and also according to the national publications of 7 other states where this specific standard is implemented
The results obtained show the presence of differences between the considered countries a consequence of the
NDPs despite their relatively small number directly related to the topic of the study Italy turns out to have the
highest compliance ratio with the official version of Eurocode 2 followed by other states
Peumlrmbledhje Eurokodet EN me statusin e Standardeve Europiane disiplinojneuml praktikeumln e projektimit teuml strukturave neuml vendet
e BE dhe meuml gjereuml Neuml funksion teuml prezenceumls seuml specifikave lokale teuml natyrave teuml ndryshme neuml shtetet ku keumlto
standarde implementohen eumlshteuml pranuar fakti qeuml pjeseuml teuml caktuara teuml peumlrmbajtjes teuml jeneuml teuml interpretueshme Keumlto
pjeseuml njihen si Parametrat e Peumlrcaktuar Kombeumltareuml (NDPs) dhe neuml teumlreumlsi peumlr ccedildo Eurokod peumlrbeumljneuml Aneksin
Kombeumltar Ndikimi i tyre mund teuml jeteuml i konsideruesheumlm ose jo por pa ceumlnuar frymeumln teknike teuml standardeve Ky
studim synon teuml verifikojeuml keumlteuml ndikim neuml parim me aneuml teuml njeuml rasti teuml thjeshteuml referuar llogaritjes neuml shpim teuml
soletave betonarmeacute pa trareuml Peumlr keumlteuml qeumlllim eumlshteuml ndeumlrtuar njeuml situateuml e konturuar gjeometrikisht dhe numerikisht
- koloneuml me seksion (30x40)cm soleteuml me trasheumlsi 30cm armuar me dopio zgareuml Φ2015 - e cila eumlshteuml diskutuar
neumln driteumln e botimit zyrtar konkretisht teuml Eurokodit 2 njeumlkoheumlsisht edhe teuml botimeve kombeumltare teuml 7 shteteve teuml
tjera ku ky standard eumlshteuml implementuar Rezultatet e peumlrfituara deumlshmojneuml se ka diferenca midis shteteve si pasojeuml
e ekistenceumls seuml NDPs pavareumlsisht numrit teuml tyre relativisht teuml vogeumll lidhur drejtpeumlrdrejt me tematikeumln e studiuar
Italia rezulton se ka peumlrputhshmeumlri meuml teuml larteuml me Eurokodin 2 zyrtar pasuar nga shtete teuml tjera
Fjaleuml kyccedile Eurokode EN Aneks Kombeumltar Parametra teuml Peumlrcaktuar Kombeumltareuml llogaritja neuml shpim
Faqe 92 100
1 HYRJE
Neuml vitin 1975 bazuar neuml Artikullin 95 teuml
Traktatit teuml Romeumls [1] mbajtur neuml 1957
Komisioni i Komunitetit Europian vendosi njeuml
program veprimi neuml fusheumln e ndeumlrtimit Qeumlllimi
i programit ishte eliminimi i pengesave teknike
neuml tregeumlti dhe harmonizimi i specifikimeve
teknike neuml funksion teuml zhvillimit teuml njeuml tregu teuml
peumlrbashkeumlt unifikuar me aneuml teuml rregullave
standardeve teuml cilat fillimisht do teuml sheumlrbenin si
njeuml alternativeuml kundrejt rregullave standardeve
kombeumltare neuml fuqi neuml Shtetet Aneumltare dhe meuml
pas do trsquoi zeumlvendeumlsonin keumlto teuml fundit Peumlr rreth
peseumlmbeumldhjeteuml vjet Komisioni investoi
konkretisht neuml zhvillimin e programit teuml
Eurokodeve Neuml vitin 1989 neumlpeumlrmjet njeuml
direktive [2] Komisioni dhe Shtetet Aneumltare
vendoseumln transferimin e peumlrgjegjeumlsiseuml referuar
peumlrgatitjes dhe botimit teuml Eurokodeve
Komitetit Europian teuml Standardizimit (CEN)
me qeumlllimin qeuml neuml teuml ardhmen teuml peumlrfitonin
statusin e Standardeve Europiane Rezultati i
keumlsaj iniciative teuml reumlndeumlsishme eumlshteuml publikimi
i njeuml serie teuml peumlrbeumlreuml nga dhjeteuml Eurokode teuml
cileumlt mbulojneuml pothuajse teuml gjitheuml materialet
dhe sistemet strukturore me peumlrmbajtje qeuml
periodikisht ndjek zhvillimet shkencore dhe
teknologjike Fillimisht Eurokodet u
peumlrpunuan neuml 62 pjeseuml paraprake (ENVs)
Shumica e tyre u botuan nga viti 1992 deri neuml
vitin 1998 dhe kalimi neuml trajteumln e Standarde
Europiane EN filloi meuml 1998
Komiteti Teknik i CEN (CENTC 250) ka
pranuar se disa pjeseuml teuml Eurokodeve duhet teuml
jeteuml teuml specifikuara peumlr secilin shtet ku
implementohen peumlr shkak teuml diferencave
referuar pozicionit gjeografik kushteve
klimatike dhe gjeologjike zhvillimit
teknologjik neuml fusheumln e ndeumlrtimit meumlnyreumls seuml
jeteseumls nivelit teuml ndrysheumlm teuml siguriseuml teuml
pranuar mbi baza ligjore etj Keumlto pjeseuml marrin
emeumlrtimin Parametra teuml Peumlrcaktuar Kombeumltareuml
(Nationally Determined Parameters NDP)
dhe peumlrbeumljneuml neuml teumlreumlsi ateuml qeuml njihet si Aneksi
Kombeumltar (National Annex NA) Hartimi i tij
peumlr ccedildo Eurokod neuml kuadeumlr teuml proccedilesit teuml
implementimit eumlshteuml detyreuml e peumlrbashkeumlt e teuml
gjitheuml autoriteteve shteteumlrore teuml cileumlt lidhin
veprimtarineuml e tyre me sektorin e ndeumlrtimit
ndeumlrsa korrespondenca teknike me CEN do teuml
realizohet nga autoriteti homolog i
standardizimit me lsquoteuml Peumlrtej sa meuml sipeumlr vlen
teuml theksohet se parimet bazeuml teuml Standardeve
Europiane teuml Projektimit janeuml imune lidhur me
specifikat lokale
Implementimi i Eurokodeve EN bazohet neuml
rekomandimet e Komisionit Europian [3-4]
teuml cileumlt ndeumlr teuml tjera neuml funksion teuml qeumlllimit
kryesor lidhur me harmonizimin e
standardeve teknike theksojneuml referuar
shteteve neuml proccediles rdquo[] Teuml peumlrdorin vlerat e
Parametrave teuml Peumlrcaktuar Kombeumltareuml teuml
rekomanduara nga Eurokodet - keumlto vlera
duhet teuml divergjojneuml nga rekomandimet veteumlm
neuml rast se peumlr kushtet gjeografike gjeologjike
dhe klimatike apo nivelet e siguriseuml
specifikisht teuml pranuar kjo paraqitet e
domosdoshme []rdquo Zbatueshmeumlria e keumltij
udheumlzimi eumlshteuml neuml vullnet specifik teuml ccedildo
shteti pra jo domosdoshmeumlrisht neuml maseuml
uniforme ndeumlr lsquota Si pasojeuml peumlr ccedileumlshtje teuml
njeumljta neuml lidhje me projektimin strukturor
mund teuml veumlrehen rezultate relativisht teuml
ndryshme neuml terma cileumlsore apo sasioreuml
2 PARAMETRAT E
PEumlRCAKTUAR KOMBEumlTAREuml
(NDP)
Eurokodet e botuara neuml faqet e para teuml tyre
peumlrmbajneuml njeuml paragraf me titull ldquoStandarded
Kombeumltare qeuml Implementojneuml Eurokodetrdquo
(National Standards Implementing
Eurocodes) neuml teuml cilin peumlrtej prezantimit
lidhur me botimin kombeumltar teuml Eurokodeve
theksohet se Anekset Kombeumltare peumlrmbajneuml
Parametrat e Peumlrcaktuar Kombeumltareuml (NDPs)
dhe se keumlta teuml fundit duhet teuml peumlrdoren gjateuml
projektimit teuml strukturave teuml ndeumlrtesave apo
veprave teuml tjera inxhinierike shoqeumlruar edhe
nga njeuml kategorizim i tyre Neuml jo pak raste
NDP nuk mund teuml peumlrfaqeumlsohen me njeuml vlereuml
numerike Mjaft prej tyre marrin formeumln e
tabelave grafikeumlve pranimit teuml procedurave
teuml rekomanduara zgjedhjes seuml njeuml qasjeje neuml
llogaritje - kur jepen alternativa - ose
prezantimit teuml njeuml procedure teuml re sigurimit
dhe paraqitjes seuml informacioneve teuml
meumltejshme meuml teuml detajuar etj Peumlr keumlteuml arsye
nga ana e JRC [5] eumlshteuml realizuar njeuml
kategorizim meuml i holleumlsisheumlm i NDP
paraqitur neuml tabeleumln e meumlposhtme Neuml Fig 1
paraqitet numri i NDP sipas kategorizimit teuml
beumlreuml peumlr teuml gjitheuml Paketeumln e Eurokodeve
Veumlrehet se NDP me vlera numerike peumlrbeumljneuml
veteumlm 39 teuml totalit (Tipi 1 2 5 6 dhe pjeseuml
nga 4 - numri total arrin neuml 579) Kjo analizeuml e
thjeshteuml eumlshteuml e reumlndeumlsishme sidomos neuml
Faqe 93 100
Fig 1 Numri i Parametrave teuml Peumlrcaktuar Kombeumltareuml (NDP) sipas kategorive
Fig 2 Numri i Parametrave teuml Peumlrcaktuar
Kombeumltareuml peumlr seicilin Eurokod EN
funksion teuml analizeumls krahasuese pasuese qeuml do
teuml kryhet midis shteteve qeuml implementojneuml
Eurokodet sipas rekomandimeve teuml
komentuara Kjo analizeuml do teuml mbarteuml
veumlshtireumlsiteuml e veta nisur nga fakti qeuml tanimeuml
nuk trajtohen veteumlm vlera numerike por
peumlrcaktime pranime zgjedhje apo forma teuml
tjera relativisht subjektive teuml NDP ccedilka mund
teuml shoqeumlrohen me divergjenca neuml njeuml maseuml teuml
caktuar
Tabela 1 Kategorizimi i Parametrave teuml Peumlrcaktuar Kombeumltareuml [5]
Tip i peumlrgjithsheumlm Tipi (neuml detaje)
Peumlrshkrimi Peumlrshkrimi
1 Vlereuml e njeuml ose meuml shumeuml parametrave 11 Parametra teuml paracaktuar (me vlera teuml rekomanduara)
12 Parametra teuml paracaktuar (pa vlera teuml rekomanduara)
13 Parametra jo teuml paracaktuar
2 Referenceuml neuml raport me njeuml set vlerash tabeleuml(a) 21 Tabela teuml fiksuara (mund teuml ndryshohen veteumlm vlerat)
22 Tabela fleksibeumll (mund teuml ndryshohen rreshtat kolonat)
3 Pranim i procedureumls seuml rekomanduar zgjedhje e
qasjes seuml llogaritjes - kur jepen alternativa - ose
prezantim i procedurave dhe qasjeve teuml reja
31 Pranim i procedurave qasjeve teuml rekomanduara ose prezantim i
teuml rejave
32 Procedura qasje shteteumlrore (lidhur me specifikat e njeuml shteti)
33 Zgjedhje alternative midis opsioneve teuml dheumlna (me vlera teuml
rekomanduara)
34 Zgjedhje alternative midis opsioneve teuml dheumlna (pa vlera teuml
rekomanduara)
35 Zgjedhje midis opsione teuml dheumlna (me vlera teuml rekomanduara)
36 Zgjedhje midis opsione teuml dheumlna (pa vlera teuml rekomanduara)
37 Pranim i procedurave qasjeve neuml formeuml tabelare teuml fiksuar ose
prezantim i teuml rejave
38 Pranim i procedurave qasjeve neuml formeuml tabelare fleksibeumll ose
prezantim i teuml rejave
4 Teuml dheumlna specifike (gjeografike klimatike etj) 4 Teuml dheumlna specifike neuml lidhje me njeuml shtet (gjeografike etj)
5 Grafik(euml) ose tabeleuml(a) kombeumltare parametri 5 Grafik(euml) ose tabeleuml(a ) kombeumltare referuar njeuml parametri
6 Diagrama 6 Diagrama
7 Referenca peumlr informacione 7 Referenca peumlr informacione jokontradiktore dhe komplementare
8 Vendime peumlr aplikimin e Anekseve Informative 8 Vendime neuml lidhje me aplikimin e Anekseve Informative
9 Sigurim i informacioneve teuml meumltejshme 9 Sigurim i informacioneve teuml meumltejshme meuml teuml detajuar
10 Referenceuml lidhur me njeuml informacion 101
Referenceuml lidhur me njeuml informacion i cili peumlrfshihet neuml njeuml aneks informativ
102 Referenceuml lidhur me njeuml informacion i cili peumlrfshihet neuml pjeseuml teuml tjera teuml tekstit teuml EN
Faqe 94 100
Fig 3 Modeli i verifikimit teuml afteumlsiseuml mbajteumlse teuml
soleteumls neuml shpim [6]
3 RASTI STUDIMOR
Studimi i ndikimit teuml Parametrave teuml
Peumlrcaktuar Kombeumltareuml nisur nga kategorizimi
i tyre mund teuml beumlhet neuml meumlnyra teuml ndryshme
Konkretisht neuml keumlteuml punim eumlshteuml menduar teuml
verifikohet ndikimi i NDP neuml llogaritjen neuml
shpim teuml soletave beton armeacute pa trareuml bazuar
neuml Eurokodin 2 [6] Janeuml marreuml neuml shqyrtim
peumlr teuml ndihmuar analizeumln pra dhe peumlr teuml arritur
konkluzione sa meuml teuml qeumlneumlsishme Anekset
Kombeumltare teuml disa shteteve teuml cilat kaneuml
implementuar Eurokodet Anglia (Britania e
Madhe) Franca Italia Gjermania Danimarka
Finlanda dhe Suedia [7-18] Kuptohet qeuml neuml
analizeuml nuk peumlrfshihen teuml gjitheuml parametrat e
Eurokodit neuml fjaleuml por veteuml disa prej tyre teuml
lidhur me karakteristikat e materialeve
strukturore dhe me reagimin neuml prerje teuml
elementeumlve betonarmeacute Peumlr qarteumlsi paragrafi
do teuml vijojeuml me procedureumln e llogaritjes sipas
EC 2 dhe meuml pas do teuml paraqiten sintetikisht neuml
trajteuml grafike dhe tabelare teuml dheumlnat
njeumlkoheumlsisht edhe peumlrfundimet e arritura Sipas
kodit kontrolli neuml shpim do teuml kryhet neuml dy
seksione teuml soleteumls teuml cileumlt i korrespondojneuml dy
perimetrave teuml kontrollit perimetri me i
ngushteuml eumlshteuml ai qeuml peumlr nyjet e brendshme
soleteuml - koloneuml teuml struktureumls (jo aneumlsore)
rezulton sa veteuml perimetri i koloneumls ndeumlrsa
perimetri i dyteuml eumlshteuml ai i qeuml njihet edhe si
ldquoperimetri kryesor bazik i kontrollitrdquo (Fig 3)
Parashtrimi i problemit
Neuml perimetrin e koloneumls ose teuml sipeumlrfaqes seuml
ngarkuar sforcimet prereumlse maksimale qeuml
shkaktojneuml shpimin e soleteumls duhet teuml
ploteumlsojneuml kushtin
Ed Rdmax (1)
Armatura e ccedilelikut referuar shpimit nuk eumlshteuml
e nevojshme neumlse sforcimet prereumlse
maksimale qeuml shkaktojneuml shpimin e soleteumls
janeuml meuml teuml vogla se afteumlsia mbajteumlse e betonit
pa armatureuml νRdc
Ed Rdc (2)
Neuml rast se armatura paraqitet e nevojshme
pozicionimi i saj duhet teuml beumlhet sipas
rregullave konstruktive teuml specifikuara
Kontrolli neuml perimetrin e koloneumls (u0)
Veprimet e listuara do teuml kryhen neuml peumlrputhje
me sistemin e njeumlsive SI peumlrmasat neuml (mm)
forcat e brendshme neuml (kN kNm) sforcimet
(Nmm2)
o 1 2u 2 c c (3)
y nom lbd h c d 2 (4)
y nom lbd h c 3d 2
(5)
y zd 05 d d (6)
1 o 1u u 2 (r 2d) (7)
2 21 1 1 2 2 1W 05c c c 4c d 16d 2 dc (8)
Ed Ed 1 11 k(M V )(u W ) (9)
Ed Ed o Rdmax cdV u d 05 f (10)
ck ck06 1 f 250 (f neuml MPa) (11)
MEd - vlera llogariteumlse e momentit peumlrkuleumls
VEd - vlera llogariteumlse e forceumls prereumlse (c1
c2) - peumlrmasat e seksionit teumlrthor teuml koloneumls -
figura e paraqitur eumlshteuml ilustruese
uo - perimetri i seksionit teumlrthor peumlr kolonat
drejtkeumlndore neuml brendeumlsi teuml struktureumls (aneuml)
(dy dz) - larteumlsia e dobishme e soleteumls sipas
dy drejtimeve ortogonale punuese neuml plan d
(deff) - larteumlsia e dobishme mesatare e
soleteumls bazuar mbi dy vlerat e meumlsipeumlrme u1
- perimetri kryesor i kontrollit teuml soleteumls -
distanceuml 2d nga ccedildo pikeuml e seksionit teumlrthor
A - seksioni kryesor i kontrollit
B - sipeumlrfaqja kryesore e kontrollit Acont
C - perimetri kryesor i kontrollit u1
D - sipeumlrfaqja e ngarkuar Aload
rcont - perimetri i meumltejsheumlm i kontrollit
θ = 266ordm - sipas teoriseuml seuml llogaritjes neuml prerje
Faqe 95 100
Fig 4 Shpeumlrndarja e sforcimeve prereumlse peumlr
veprim teuml njeuml momenti
teuml pa-balancuar neuml njeuml
nyje teuml brendshme
soleteuml - koloneuml [6]
Tabela 2 Vlerat e parametrit ldquokrdquo peumlr
sipeumlrfaqe teuml ngarkuara neuml formeuml
drejtkeumlndore [6]
W1 - funksion qeuml merr neuml konsiderateuml
shpeumlrndarjen e sforcimeve prereumlse neuml soleteuml
peumlr veprim edhe teuml momentit peumlrkuleumls
β - funksion qeuml merr neuml konsiderateuml faktin qeuml
neuml nyjen soleteuml - koloneuml ka edhe moment
k - koeficient i cili varet nga raporti i
peumlrmasave teuml seksionit teumlrthor teuml koloneumls νEd
- sforcimet prereumlse qeuml shkaktojneuml shpim
νRdmax - vlera maksimale e sforcimeve
prereumlse ose meuml thjeshteuml rezistenca neuml prerje
ν - faktor reduktues i rezistenceumls referuar
gjendjes seuml plasaritur teuml betonit neuml prerje
Kontrolli neuml perimetrin kryesor (u1)
Ed Ed 1 RdcV u d (12)
13Rdc Rdc l ck 1 cpC k(100 f ) k (13)
Rdc min 1 cp( k ) (14)
32 12min ck0035k f (15)
k 1 200 d (d neuml mm) (16)
l ly lz 002 (17)
cp Edy cy Edz cz05(N A N A ) (18)
νRdc - afteumlsia mbajteumlse e betonit pa armatureuml
CRdc - parameteumlr qeuml lidhet me afteumlsineuml
mbajteumlse teuml betonit CRdc= 018γc (γcasymp15) ρl
- peumlrqindja e konsideruar neuml llogaritje e
armatureumls gjateumlsore teuml teumlrhequr peumlrcaktuar
mbi bazeumln e peumlrqindjeve peumlr ccedildo drejtim
punues neuml plan referuar gjereumlsive teuml soleteumls
(2x3d + peumlrmaseuml kolone pingul me drejtimin)
cp - sforcimet normale neuml soleteuml (shtypeumlse
rarr pozitive) teuml shkaktuara nga veprime
perpendikulare me drejtimet y dhe z teuml saj (si
psh efektet e para pasnderjes)
Llogaritja e armatureumls punuese
Neuml rast se nevojitet armatureuml punuese peumlr teuml
peumlrballuar sforcimet qeuml shfaqen fizikisht me
shpimin e soleteumls sipeumlrfaqja punuese e njeuml
elementi (e njeuml keumlmbe dege pasi zakonisht
vendosen si shufra vertikale brenda larteumlsiseuml
seuml soleteumls) duhet teuml keumlnaqeuml kushtin vijues
swmin ck
r t yk
A (15sin cos ) f008
s s f
(19)
Aswmin - sipeumlrfaqja minimale e njeuml elementi teuml
veccedilanteuml punues (e njeuml keumlmbe dege)
(sr st) - peumlrkateumlsisht distanca meuml e madhe e
pranuar midis elementeumlve teuml veccedilanteuml punues
degeumlve sipas drejtimit radial dhe tangencial
(shiko Fig 5) - do teuml peumlrcaktohen 2 vlera
referuar perimetrit u1 (lexo vijimin) α - keumlndi
ndeumlrmjet armatureumls seuml teumlrhequr teuml soleteumls
sipas dy drejtimeve (planit teuml soleteumls) dhe
armatureumls punuese (α=90ordm)
Armatura punuese pozicionohet zakonisht
sipas njeuml forme teuml mbyllur duke krijuar njeuml
ose meuml shumeuml perimetra punues referuar
seksionit teumlrthor teuml koloneumls apo sipeumlrfaqes
direkt teuml ngarkuar (peumlrjashtim beumln rasti kur
armatura realizohet neuml formeumln e shufrave
gjateumlsore me segmente teuml inklinuar) distanca
radiale midis teuml cileumlve eumlshteuml po sr Afteumlsia
mbajteumlse e betonit teuml armuar e cila duhet teuml
jeteuml jo meuml e vogeumll se sforcimet prereumlse teuml
llogaritura meuml sipeumlr νEd eumlshteuml
sw ywdefRdcRdcs
r 1
A f sin3 3 d
4 2 s u d
(20)
ywdef ywdf 250 025d f (MPa) (21)
Asw - sipeumlrfaqja totale e njeuml perimetri punues
fywd - vlera projektuese e sforcimit teuml
rrjedhshmeumlriseuml seuml armatureumls punuese
fywdef - vlera efektive projektuese e sforcimit
teuml rrjedhshmeumlrise seuml armatureumls punuese
Perimetri meuml i largeumlt i kontrollit peumlr teuml cilin
nuk ka nevojeuml teuml pozicionohet armatureuml
punuese referuar shpimit jepet me shprehjen
c1c2 le05 10 20 ge20
k 045 060 070 080
Faqe 96 100
Fig 5 Pozicionimi i armatureumls punuese neuml
soleteuml [6]
oout Ed Rdcu V d (22)
Fig 5 Pozicionimi i armatures punuese
ne solete [6]
Parametri Njeumlsia RV BS NF UNI DIN DS SFS SS
Betoni Klasa C3037 C3240 C2530 C3037 C3037 C3545 C3037 C3037
Klekspoz ----- XD1 XD1 XD1 XD1 XD1 XD1 XD1 XD1
fck MPa 300 320 250 300 300 350 300 300
fcd MPa 200 181 167 170 170 241 170 200
c ----- 150 150 150 150 150 145 150 150
cc ----- 100 085 100 085 085 100 085 100
cmindur mm 35 30 35 35 30 30 30 25
cnom mm 45 40 45 45 40 40 40 35
Ccedileliku Klasa B500C B500C B500C B450C B500C B500C B500C B500C
fyk MPa 5000 5000 5000 4500 5000 5000 5000 5000
fyd MPa 4348 4348 4348 3913 4348 4167 4348 4348
fywd MPa 4348 4348 4348 3913 4348 4167 4348 4348
ud 675 675 675 675 250 021 100 675
s ----- 115 115 115 115 115 12 115 115
h mm 300 300 300 300 300 300 300 300
dy mm 245 250 245 245 250 250 250 255
dz mm 225 230 225 225 230 230 230 235
d mm 235 240 235 235 240 240 240 245
dlb (shufra gjat) mm 20 20 20 20 20 20 20 20
k ----- 0633 0633 0633 0633 0633 0633 0633 0633
u0 mm 1400 1400 1400 1400 1400 1400 1400 1400
u1 mm 4352 4414 4352 4352 4414 4414 4414 4477
r1 mm 4700 4800 4700 4700 4800 4800 4800 4900
W1 mm2 1955920 2012480 1955920 1955920 2012480 2012480 2012480 2069840
---- 1324 1319 1324 1324 1319 1319 1319 1315
Ed (u0) MPa 4024 3927 4024 4024 3927 3927 3927 3834
Rd max MPa 5280 4744 4500 5251 4488 6228 4488 5280
Ed (u1) MPa 1295 1245 1295 1295 1245 1245 1245 1199
CRdc ---- 0120 0120 0120 0120 0120 0124 0120 0120
k ---- 1923 1913 1923 1923 1913 1913 1913 1904
l ---- 00089 00087 00089 00089 00087 00087 00087 00085
Rd c MPa 0690 0696 0649 0690 0681 0742 0681 0673
min MPa 0511 0524 0466 0511 0507 0548 0507 0503
(Asw sr)nev mm2mm 730 686 759 730 697 654 697 665
A - perimetri meuml i largeumlt i kontrollit
d - larteumlsia e dobishme e soleteumls
Faqe 97 100
Fig 6 Pozicionimi i armatureumls punuese neuml
soleteuml [6]
Tabela 3 Tabela peumlrmbledheumlse e llogaritjeve teuml soleteumls neuml shpim neumln influenceumln e Anekseve Kombeumltare
u0out mm 81678 78951 86796 81678 80668 74073 80668 79689
r0out mm 10777 10343 11592 10777 10616 9566 10616 10460
a1 mm 705 70 705 70 70 72 72 70
srmax mm 1763 1800 1763 1763 1800 1800 1800 1838
stmax (brenda u1) mm 3525 360 3525 3525 360 360 360 3675
stmax (jashteuml u1) mm 470 480 470 470 480 480 480 490
k (termi kd) mm 15 15 15 15 15 2 15 15
rmax ---- 7252 6743 8067 7252 7016 4766 7016 6785
nperimeteumlrnev mm 5 5 6 5 5 4 5 5
sr pranuar ---- 1600 1500 1450 1600 1550 1350 1550 1500
Asw nev mm 11686 10297 11006 11686 10804 8826 10804 9978
Rd cs MPa 1295 1245 1295 1295 1245 1245 1245 1199
Asw min (brenda) mm2 337 328 277 375 332 306 331 327
Asw min (jashteuml) mm2 449 438 369 500 443 408 441 436
Parametri Njeumlsia RV BS NF UNI DIN DS SFS SS
dll (diam shufreumls) mm Φ8 Φ8 Φ8 Φ8 Φ8 Φ8 Φ8 Φ8
r1 (perimetri 1) mm 70 70 70 70 70 70 70 70
n1 (perimetri 1) 24 21 23 24 22 18 22 20
r2 (perimetri 2) mm 2300 2200 2150 2300 2250 2050 2250 2200
n2 (perimetri 2) 24 21 23 24 22 18 22 20
r3 (perimetri 3) mm 3900 3700 3600 3900 3800 3400 3800 3700
n3 (perimetri 3) 24 21 23 24 22 18 22 20
r4 (perimetri 4) mm 5500 5200 5050 5500 5350 4750 5350 5200
n4 (perimetri 4) 24 21 23 24 22 18 22 20
r5 (perimetri 5) mm 7100 6700 6500 7100 6900 --- 6900 6700
n5 (perimetri 5) 240 210 230 240 220 --- 220 200
r6 (perimetri 6) mm --- --- 7950 --- --- --- ---
n6 (perimetri 6) --- --- 230 --- --- --- ---
A - perimetri meuml i largeumlt i armatureumls punuese
B - perimetri meuml i largeumlt i kontrollit pa armatureuml uoout
Faqe 98 100
Rregullat e pozicionimit teuml armatureumls
Perimetri i pareuml i armatureumls duhet teuml vendoset neuml distanceuml ge 03d nga faqja e koloneumls apo perimetri i sipeumlrfaqes
seuml ngarkuar Perimetri meuml i largeumlt i armatureumls punuese nuk duhet teuml vendoset neuml distanceuml meuml teuml madhe se (k∙d)
brendashkruar perimetrit meuml teuml largeumlt uoout (rekomandohet vlera e kasymp15) Po keumlshtu hapi i perimetrave
brendashkruar sipas rrezes duhet teuml jeteuml sr max le 075d ndeumlrsa distanca tangenciale midis degeumlve brenda njeuml
perimetri duhet teuml jeteuml peumlrkateumlsisht kur ky ndodhet brenda ose jashteuml perimetrit kryesor teuml kontrollit u1 st max le
15d st max le 22d Armatura duhet teuml pozicionohet neuml jo meuml pak se dy perimetra
Rasti qeuml eumlshteuml diskutuar lidhet me njeuml soleteuml tip pllakeuml me trasheumlsi konstante prej 30cm armuar me shufra
gjateumlsore Φ2015 neuml teuml dy drejtimet mbeumlshtetur neuml njeuml koloneuml me seksion teumlrthor (30x40)cm - nyja soleteuml -
koloneuml eumlshteuml konsideruar e brendshme Klasa Strukturore (referuar jeteumlgjateumlsiseuml funksionale) eumlshteuml S4 (50 vjet)
ndeumlrsa Klasa e ekspozicionit teuml struktureumls eumlshteuml XD1 [6] Ngarkesa e peumlrqendruar e transmetuar neuml koloneuml eumlshteuml
pranuar NEd=1000kN ndeumlrsa momenti peumlrkuleumls sipas teuml dy drejtimeve MEd=250kNm Veprimet e kryera neuml
peumlrputhje me procedureumln e llogaritjes teuml diskutuar dhe rezultatet e peumlrfituara janeuml paraqitur neuml Tabeleumln 3 ku
krahas teuml tjerave fck - rezistenca karakteristike cilindrike neuml shtypje e betonit e matur neuml mosheuml 28 ditore fcd -
vlera projektuese e rezistenceumls neuml shtypje teuml betonit (fcd = ccfckγc)cc - koeficient qeuml konsideron efektet peumlr
njeuml koheuml teuml gjateuml dhe efektet e aplikimit teuml ngarkesave
(cmindur cnom) - peumlrkateumlsisht shtresa mbrojteumlse minimale e armatureumls lidhur me kushtet ambjentit dhe shtresa
mbrojteumlse ldquollogariteumlserdquo
dll - diametri i pranuar i shufrave degeumlve (ri ni) - rrezja e perimetrit ldquoirdquo teuml armatureumls seuml vendosur peumlr shpimin
dhe numri i degeumlve
fyk - rezistenca karakteristike e rrjedhshmeumlriseuml e armatureumls punuese (ccedilelikut) fyd - vlera projektuese e rezistenceumls
seuml rrjedhshmeumlriseuml seuml armatureumlsccedilelikut (fyd=fykγs)
(γc γs) - faktoreumlt pjesoreuml teuml siguriseuml peumlrkateumlsisht peumlr betonin dhe ccedilelikun
Parametrat e Peumlrcaktuar Kombeumltareuml (NDP) kryesoreuml janeuml theksuar me ngjyreuml neuml tabeleuml
Nga rezultatet e paraqitura veumlrehen diferenca teuml cilat peumlr shkak teuml veteuml kontureve teuml tematikeumls seuml trajtuar janeuml
relativisht teuml vogla numerikisht Ato lidhen kryesisht siccedil u theksua edhe neuml parantezeuml me trajtimet referuar
materialeve strukturore dhe mekanizmit teuml reagimit teuml elementeumlve betonarmeacute neuml prerje Grafikeumlt vijues tregojneuml
variacionin e madheumlsive kryesore
Fig 7 Variacioni neuml (MPa) i sforcimeve
prereumlse vEd(uo) amp afteumlsiseuml mbajteumlse vRdmax neuml
prerje referuar perimetrit uo
Fig 8 Variacioni neuml (MPa) i sforcimeve prereumlse
vEd(u1) amp afteumlsiseuml mbajteumlse vRdc neuml prerje referuar
perimetrit u1
Faqe 99 100
4 PERFUNDIME
Mbeumlshtetur neuml parashtrimin teorik dhe neuml rezultatet e peumlrfituara neuml rastin studimor arrihen konkluzionet e
listuara meuml poshteuml
Sforcimet prereumlse referuar perimetrit teuml koloneumls rezultojneuml pothuajse me teuml njeumljtat vlera peumlr teuml gjitha shtet et
duke qeneuml se parametri β dhe larteumlsia e dobishme variojneuml fare lehteuml (Fig 7) Afteumlsia mbajteumlse neuml
korrespondenceuml eumlshteuml funksion i drejtpeumlrdrejteuml i klaseumls seuml rezistenceumls seuml betonit pra veumlrehen vlera meuml teuml larta
pikeumlrisht peumlr shtete si Danimarka Suedia teuml cileumlt peumlrputhen me vlerat e rekomanduara nga veteuml Eurokodi 2 (EC
2)
Sforcimet prereumlse referuar perimetrit kryesor teuml kontrollit gjithashtu ndryshojneuml pak neuml vareumlsi teuml larteumlsiseuml seuml
dobishme apo shtreseumls mbrojteumlse teuml armatureumls (Fig 8) Afteumlsia mbajteumlse νRdc ndikohet nga njeuml numeumlr faktoreumlsh
(nuk synohet teuml vlereumlsohet veccedilaneumlrisht kontributi i tyre) - maksimumi arrihet peumlr Danimarkeumln (+7 mbi EC 2)
Perimetrat e kontrollit varen kryesisht nga larteumlsia e dobishme por jo veteumlm (sidomos perimetri meuml i largeumlt i
kontrollit i cili arrin vlereumln maksimale peumlr Franceumln +6 mbi rekomandimin e EC 2) (Fig 9)
Armatura e nevojshme eumlshteuml edhe elementi fundor njeumlkoheumlsisht meuml i reumlndeumlsisheumlm i llogaritjeve neuml fjaleuml edhe
neuml kuptimin ekonomik (Fig 10) Neuml vlereumln e saj ndikojneuml gjitheuml faktoreumlt e listuar (Ek 20) Gjykimi do teuml beumlhet
kryesisht mbi vlereuml absolute por duke konsideruar edhe numrin e perimetrave neuml teuml cileumlt shpeumlrndahet kjo
armatureuml Konkludohet se maksimumi arrihet nga Italia (me vlereuml sa EC 2) ndeumlrsa minimumi nga Danimarka
e cila ka edhe klaseumln meuml teuml larteuml teuml rezistenceumls seuml betonit por edhe faktorin pjesor teuml siguriseuml meuml teuml vogeumll se
shtetet e tjera
Neuml mbyllje theksohet se ndikimi i Parametrave teuml Peumlrcaktuar Kombeumltareuml pavareumlsisht se lidhur me cilin
material strukturor apo situateuml teknike qeuml implikon peumlrdorimin e tyre diskutohet duhet marreuml neuml konsiderateuml
Shembulli i trajtuar deumlshmon qarteuml keumlteuml (situata teuml tjera mund teuml paraqiten me ndryshime meuml teuml dukshme) Shteti
me rezultatet meuml teuml afeumlrta (bazuar neuml sasineuml e armatureumls nga sa u vu neuml dukje) me rekomandimet e EC 2 eumlshteuml
Italia
Fig 9 Variacioni neuml (mm) i shtrirjes seuml
perimetrit kryesor teuml kontrollit u1 amp perimetrit
meuml teuml largeumlt uoout
Fig 10 Variacioni neuml (mm2) i sipeumlrfaqes seuml nevojshme
teuml armatureumls neuml total Aswnev amp peumlr ccedildo perimeteumlr Aswnev
nper
Faqe 100 100
Fig11 Pozicionimi i armatures punuese ne solete
Literatura
[1] Treaty of Rome (1957) Treaty establishing
the European Economic Community (EEC)
23031957 Rome Italy
[2] European Commission (1988) Construction
Products Directive 89106EEC [hellip]
Brussels Belgium
[3] European Commission (2003) Guidance
Paper L concerning the Construction Products
Directives 89106EEC 2003 Application and
Use of the Eurocodes Brussels Belgium
[4] European Commission Joint Research Centre (2015) State of implementation of the
Eurocodes in the European Union Support to
the implementation harmonization and further
development of the Eurocodes Brussels Belgium
[5] European Commission Joint Research Centre
(2007) Eurocodes Database for Nationally
Determined Parameters Support to the
implementation harmonization and further
development of the Eurocodes Brussels
Belgium
[6] CEN (2006) EN 1992-1-1 Eurocode 2
Design of concrete structures Part 1-1
General rules and rules for buildings
Brussels Belgium
[7] BSI (2004a) BS EN 1992-1-12004
Eurocode 2 Design of concrete structures
General rules and rules for buildings London
the United Kingdom
[8] BSI (2004b) BS EN1992-1-1NA UK
National Annex to Eurocode 2 Design of
concrete structures General rules and rules
for buildings London the United Kingdom
[9] AFNOR (2005) NF EN 1992-1-1 Calcul des
structures en beacuteton armeacute ou preacutecontraint Paris France
[10] AFNOR (2007) NF EN 1992-1-1NA Paris
France
[11] DIN (2011a) DIN EN 1992-1-1 Eurocode 2
Bemessung und Konstruktion von Stahlbeton -
und Spannbetontragwerken - Teil 1-1
Allgemeine Bemessungsregeln und Regeln fuumlr
den Hochbau Berlin Germany
[12] DIN (2011b) Nationaler Anhang - National
festgelegte Parameter -Eurocode 2
Bemessung und Konstruktion von Stahlbeton -
und Spannbetontragwerken - Teil 1-1
Allgemeine Bemessungsregeln und Regeln fuumlr
den Hochbau Berlin Germany
[13] UNI (2005) UNI EN 1992-1-1 Eurocodice 2
- Progettazione delle strutture di calcestruzzo
- Parte 1-1 Regole generali e regole per gli
edifici Roma Italia
[14] UNI (2007) Appendice Nazionale della
Norma UNI EN 1992-1-1 Roma Italia
[15] DS (2005) Eurocode 2 Betonkonstruktioner
- Betonbroer - Dimensionerings - og
detaljeringsregler Charlottenlund Denmark
[16] DS (2007) EN 1992-1-1 DK NA2007
National Annex to Eurocode 2 Design of
concrete structures - Part 1-1 General rules
and rules for buildings Charlottenlund
Denmark
[17] SFS (2007) Eurokoodi 2 Betonirakenteiden
suunnittelu Osa 1-1 Yleiset saumlaumlnnoumlt ja
rakennuksia koskevat saumlaumlnnoumlt The Finnish
National Annex to the standard SFS EN 1992-
1-1 Malminkatu Finland
[18] SIS (2005) Eurokod 2 Dimensionering av
betongkonstruktioner - Del 1-1 Allmaumlnna
regler och regler foumlr byggnader Stockholm
Sweden
3
REDAKSIA
1 Prof Bashkim CcedilELA Kryetar 2 Prof Partizan MALKAJ Aneumltar 3 Prof Florian NEPRAVISHTA Aneumltar 4 Prof Stavri LAMI Aneumltar 5 Prof Petrika MARANGO Aneumltar 6 Prof Aleksander XHUVANI Aneumltar 7 Prof Vladimir KASEMI Aneumltar 8 Prof Eleni GJANI Aneumltar 9 Pro Tanja FLOQI Aneumltar
Sekretare teknike Dr Jonida TETA
Redaktore letrare Luiza HYSI
copy Universiteti Politeknik i Tiraneumls
Teuml gjitha teuml drejtat janeuml teuml rezervuara Nuk lejohet shumeumlfishimi
me ccedildo mjet apo formeuml pa lejen me shkrim teuml botuesit
BSHT organ i Universitetit Politeknik teuml Tiraneumls beumln pjeseuml neuml listeumln e periodikeumlve shkencoreuml i
r i v leresuar si i t i l leuml me vendimin nr1600 dt 27071999 teuml Drejtoriseuml seuml Keumlrkimit Shkencor neuml
Ministrineuml e Arsimit dhe Shkenceumls Neuml teuml botohen artikuj origjinaleuml teuml specialisteumlve dhe
punonjeumlsve shkencoreuml e rneumlsimoreuml neuml fushat qeuml-mbulon Universiteti Politeknik dhe teuml tjera
fusha teknike qeuml lidhen me teuml Neuml rubrika teuml veccedilanta botohen edhe materiale teuml tjera me karakter
informativ Artikujt peumlr botim mund teuml deumlrgohen neuml adreseumln
UNIVERSITETI POLITEKNIK I TIRANEumlS
BULETINII SHKENCAVE TEKNIKE
Sheshi Neumlneuml Tereza Tiraneuml
Ccedildo artikull paraqitet sipas keumlrkesave teuml njehsuara Ai duhet teuml jeteuml rreth 8 faqe peumlrfshi skicat grafikeumlt
tabelat Artikulli doreumlzohet neuml 5 kopje neuml formeumln peumlrfundimtare peumlr shtyp Struktura unike e artikullit
eumlshteuml si meuml poshteuml
Titulli Abstrakti Qeumlllimi Hyrja Peumlrmbajtja Peumlrfundimi Literatura
Artikulli duhet teuml1 shoqeumlrohet nga autori me njeuml sqarues bashkangjitur ku teuml theksohet koha
dhe vendi ku eumlshteuml kryer puna lidhjet qeuml ka ai me punimet e meumlparshme si dhe neumlse elementeuml teuml
veccedilanta teuml tij janeuml botuar neuml revista teuml tjera
Del dy hereuml neuml vit Doreumlshkrimet e botuara nuk kthehen
4
BULETINI I SHKENCAVE TEKNIKE
UNIVERSITETI POLITEKNIK I TIRANEumlS
Peumlrgatiti peumlr botim Universiteti Politeknik i Tiraneumls
2017 Nr1
ISSN 05 62 B 945
1 Buletin
5
PEumlRMBAJTJA
Faqe
Drakuli LUMI Domosdoshmeumlria e ngritjes seuml njeuml qendre kombeumltare peumlr
monitorimin dhe menaxhimin e trafikut neuml Shqipeumlri6
Edlira DHUKA Studim mbi metodat e trajtimit teuml mbetjeve urbane
Jorgaq KACcedilANI administrimi i tyre neuml kushtet e vendit toneuml16
Ylli SHEHU
Indrit VOZGA
Irida MARKJA Studimi i porozitetit neuml sistemet e ccedilimentove
Thomas BIER CAC dhe OPC29
Ylli SHEHU
Migen ZEQO Analiza e faktoreumlve kryesore teuml aksidenteve si bazeuml e
hartimit teuml njeuml ldquoPlani real kombeumltar teuml siguriseuml rrugorerdquo39
Megi RUSI Testet e shpueshmeumlriseuml seuml shkeumlmbit peumlr karakterizimin e
shkeumlmbinjve bllok neuml Matriks neuml Dobeumlrccedilan47
Olsi BARKO Vlereumlsimi i kufirit teuml sipeumlrm teuml intervalit teuml besimit me
Idlir LAMI metodeumln Monte Carlo55
Erion BUKACcedilI
Indrit VOZGA Parashikimi i koeficcedilientit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml peumlr
Rezarta QEMALLAJ materialet ranore Ekuacioni HANZEN67
Enio DENEKO Vlereumlsimi i metodave teuml ndryshme neuml llogaritjen e CFRP si
Leonard CcedilOMENI peumlrforcim i jashteumlm i trareumlve teuml betonit me seksionin T qeuml
Esmerald FILAJ punojneuml neuml prerje79
Esmerald FILAJ Ndikimi i parametrave teuml peumlrcaktuar kombeumltareuml neuml
Erdit LEKA llogaritjen e soletave neuml shpim 91
6
ldquoDOMOSDOSHMEumlRIA E NGRITJES SEuml NJEuml QENDRE KOMBEumlTARE
PEumlR MONITORIMIN DHE MENAXHIMIN E TRAFIKUT NEuml SHQIPEumlRIrdquo
Drakuli Lumi1
1 Departmenti i Mekanikeumls dhe Transportit Universiteti Aleksandeumlr Moisiu Durreumls Shqipeumlri
ABSTRACT
Duke ju peumlrgjigjur ritmeve teuml larta teuml zhvillimit ekonomiko-shoqeumlror edhe transporti ka evoluar
ndjesheumlm Ai para seuml gjithash sot keumlrkohet teuml jeteuml multimodal Bashkeumlveprimi i meumlnyrave
klasike teuml transportit rrugor detar hekurudhor dhe ajror mundeumlsohet veteumlm neuml sajeuml teuml arritjeve
teknologjike neuml fushat e monitorimit komunikimit dhe shkeumlmbimit teuml informacionit
Kjo ka sjelleuml njeuml peumlrhapje teuml shpejteuml teuml aplikimit teuml Sistemeve Inteligjente teuml Transportit si njeuml
qasje qeuml synon jo veteumlm rritjen e kapaciteteve teuml infrastrukturave teuml transportit por koordinimin
e veprimtarive teuml teuml gjitheuml aktoreumlve
Peumlr keumlteuml arsye Komisioni Europian ka hedhur bazat ligjore qeuml shtetet e Bashkimit Europian teuml
harmonizojneuml strategjiteuml e tyre kombeumltare me objektivin e krijimit teuml njeuml sistemi teuml transportit
europian qeuml do teuml rriste zhvillimin ekonomik e tregeumltar dhe njeumlkoheumlsisht do teuml peumlrmireumlsonte
sigurineuml dhe eko-qeumlndrueshmeumlrineuml
Neuml rrugeumltimin e Shqipeumlriseuml drejt keumltij Bashkimi njeuml hap modest do teuml ishte dhe krijimi i
struktureumls bashkeumlkohore qeuml do teuml menaxhonte flukset e trafikut teuml mallrave dhe pasagjereumlve
brenda dhe jashteuml vendit dhe e kundeumlrta
Fjaleuml kyccedile SIT PKT Librat e Bardheuml CCTV VMS Teknologji e Informacionit dhe
Komunikimit
7
1 HYRJE
Zhvillimi i vrullsheumlm i transportit
zhvendosja neuml njeuml territor gjithnjeuml e meuml teuml
gjereuml e impianteve teuml prodhimit shkalla e
peumlrhapjes seuml tregjeve dhe logjistikeumls kaneuml
ccediluar neuml njeuml ndryshim neuml struktureumln
hapeumlsinore dhe cileumlsore teuml keumlrkeseumls seuml
transportit Pasoja eumlshteuml njeuml rritje e
bllokimeve me ndikime negative neuml mjedis
neuml cileumlsineuml e jeteumls dhe sigurineuml shoqeumlruar me
kosto shumeuml teuml larta peumlr komunitetin
Sipas teuml dheumlnave teuml Organizateumls seuml Kombeve
teuml Bashkuara (UNECE)
sektori i transportit neuml teumlreumlsi prodhon
mbi 25 teuml emetimeve globale teuml CO2
dhe transporti rrugor neuml veccedilanti
prodhon 16 teuml emetimeve teuml CO2 neuml
shkalleuml globale
mbi 124 milion njereumlz vdesin ccedildo vit neuml
rrugeumlt e boteumls dhe 20 deri 50 milion
vuajneuml deumlmtime jo-fatale teuml shkaktuara
nga aksidentet rrugore Neuml shumiceumln e
rajoneve teuml boteumls plagosja- kjo
ldquoepidemirdquo e trafikut rrugor eumlshteuml ende
neuml rritje
Paafteumlsia e rrjeteve teuml transportit neuml
peumlrgjitheumlsi kushton rreth 1 - 2 trilion
dollareuml neuml vit
Eumlshteuml vlereumlsuar se humbjet nga
bllokimet e trafikut zeumlneuml rreth 1 teuml
PBB-seuml neuml vendet e zhvilluara dhe 2-
5 neuml ato neuml zhvillim
Keumlto teuml dheumlna nxjerrin neuml pah sfidat e
mobilitetit peumlr teuml peumlrballuar rritjen e pritshme
(veteumlm fluksi i trafikut teuml mallrave neuml
Shqipeumlri sipas PKT neuml vitin 2030
parashikohet teuml dyfishohet duke arritur neuml 35
milion tonvit) Kjo nuk mund teuml beumlhet veteumlm
duke rritur numrin e infrastrukturave por
duke zgjedhur njeuml qasje teuml ndryshme
strategjike teuml menduarit e transportit si njeuml
sistem teuml integruar ploteumlsisht neuml teuml cilin
informacioni menaxhimi dhe kontrolli
veprojneuml neuml sinergji
Sistemet Inteligjente teuml Transportit (SIT)
janeuml teuml njohur si njeuml mjet qeuml meuml shumeuml se teuml
tjereumlt mundeumlson menaxhimin e mobilitetit neuml
meumlnyreuml teuml zgjuar Qeumlllimi i tyre eumlshteuml
optimizimi i menaxhimit teuml infrastrukturave
dhe platformave logjistike duke riorganizuar
flukset e trafikut neuml meumlnyreuml qeuml teuml
promovojneuml riekuilibeumlr midis meumlnyrave teuml
ndryshme teuml transportit dhe teuml inkurajojneuml
peumlrdorimin meuml teuml madh teuml modeleve meuml teuml
qeumlndrueshme teuml transportit
Neuml keumlteuml kuadeumlr Komisioni Europian ka
theksuar si neuml Librin e Bardheuml teuml vitit 2001
Politika teuml transportit europian deri neuml vitin
2010 koha peumlr teuml vendosur edhe neuml ateuml teuml
2011 Udheumlrreumlfyesi drejt njeuml zone teuml vetme teuml
transportit europian - Peumlr njeuml politikeuml teuml
transporteve konkuruese dhe teuml
qeumlndrueshme rolin e SIT si njeuml mjet i
domosdosheumlm peumlr arritjen e qeumlllimit teuml njeuml
rrjeti teuml transportit ploteumlsisht teuml integruar
2 GJENDJA E SIT NEuml SHQIPEumlRI
21 SIT neuml Transportin Rrugor
Platforma e vetme e SIT neuml Shqipeumlri peumlr
transportin rrugor eumlshteuml Sistemi i
Menaxhimit teuml Kontrollit teuml Trafikut Urban
peumlr qytetin e Tiraneumls
Qeumlllimi kryesor i sistemit eumlshteuml teuml
implementojeuml njeuml arkitektureuml teuml avancuar teuml
SIT- ve teuml afteuml teuml menaxhojeuml kompleksitetin
e situateumls seuml trafikut neuml Tiraneuml duke zbatuar
kontroll optimal teuml semaforeumlve kryesoreuml teuml
qytetit teuml Tiraneumls duke siguruar njeuml
mbikqyrje teuml trafikut teuml rrugeumlve kryesore dhe
njeuml platformeuml infomobiliteti (neumlpeumlrmjet
paneleve teuml mesazheve variable Web SMS)
Sistemi i Menaxhimit teuml Kontrollit teuml Trafikut
Urban neuml qytetin e Tiraneumls synon
8
Menaxhimin e semaforeumlve neuml koheuml reale
Peumlrmireumlsimin e fluksit teuml trafikut neuml
qytet
Zbatimin e nje zgjidhje qeuml mund te
zhvillohet neuml teuml ardhmen e pritshme
Kufizon ndjesheumlm veprimtarineuml e
personelit teuml lidhur me strategjineuml e
trafikut
Ti japeuml peumlrpareumlsi autobuzeumlve neuml rrugeumlt
kryesore te qytetit
Sistemi i Menaxhimit teuml Kontrollit teuml Trafikut
Urban peumlr qytetin e Tiraneumls u zbatua sipas
specifikimeve qeuml kaneuml teuml beumljneuml me
projektimin furnizimin instalimin testimin
dhe komisionimin e neumlnsistemeve ploteumlsisht
teuml integruar qeuml janeuml
1 Kontrolli i Trafikut Urban (UTC) qeuml
mundeumlson koordinimin e semaforeumlve
neumlpeumlrmjet kontrolloreumlve teuml vendosur neuml
semaforeuml
2 Panelet e mesazheve Variable (VMS) teuml
cilat sigurojneuml informacionin neuml lidhje
me ngjarje teuml veccedilanta teuml trafikut urban
dhe mundeumlsojneuml informimin neuml koheuml
reale teuml drejtuesve teuml mjeteve dhe
pasagjereumlve lidhur me situateumln e trafikut
dhe rrugeumlt alternative
3 Sistemi i avancuar i kamerave
CCTV(diteumlnateuml) me afteumlsineuml e dallimit
teuml mjeteve identifikimin e tyre neumlpeumlrmjet
targave si dhe pamje teuml situatave teuml
trafikut neuml nyjet kryesore teuml zgjedhura
(figura 1)
4 Sistemi i telekomunikacionit (TN) qeuml
mundeumlson shkeumlmbimin e informacionit
neuml koheuml reale Ky sistem eumlshteuml i lidhur
me kabeumlll me fibra optike teuml Rrjetit
ekzistues teuml Telekomunikacionit
5 Qendra Operacionale e Kontrollit teuml
Tiraneumls (QOKT) peumlr menaxhimin e teuml
gjitha pajisjeve teuml neumlnstacioneve
Figura 1 Harta e instalimit teuml kamerave neuml
qytetin e Tiraneumls
Gjithashtu neuml peumlrputhje me standardet
ndeumlrkombeumltare teuml ndeumlrtimit teuml veprave teuml
infrastruktureumls rrugore egzistojneuml qendra e
monitorimit teuml tunelit Thirreuml-Kalimash (rruga
Durreumls-Kukeumls-Morineuml) dhe ajo e tunelit teuml
Krrabeumls (Tiraneuml-Elbasan)
22 SIT neuml Transportin Hekurudhor
Neuml vitin 1980 neuml rreth 30 teuml rrjetit
hekurudhor shqiptar u implementua sistemi i
sinjalizim - ndeumlrlidhjes dhe i kontrollit dhe
komandimit teuml leumlvizjes seuml trenave Aktualisht
ky sistem sot eumlshteuml komplet jashteuml peumlrdorimit
Si rrjedhim transporti hekurudhor
konsiderohet se nuk ka njeuml sistem qeumlndror teuml
menaxhimit teuml leumlvizjes si dhe nuk ka njeuml
kontroll fiks funksional dhe teuml sigurteuml
Komunikimi midis stacioneve beumlhet me
Radio dhe leumlvizja hekurudhore nuk ka asnjeuml
siguri teuml kontrolluar neuml sistem dhe rreziku i
ndodhjes seuml aksidenteve eumlshteuml potencial
23 SIT neuml Transportin Detar
Aktualisht neuml transportin detar janeuml beumlreuml
hapat e para neuml drejtim teuml futjes seuml SIT peumlr
mbikqyrjen e hapeumlsireumls detare Neuml keumlteuml
kuadeumlr njeuml rol teuml reumlndeumlsisheumlm ka patur krijimi
i QNOD - Qendra Ndeumlrinstitucionale
9
Operacionale Detare (VKM Nr954
dt30092009) dhe studimi i kryer prej
studios Louis Berger ldquoPreliminary
Assessment amp Feasibility Design for the
establishment of the VTMISrdquo 2011 peumlr
ngritjen e keumlsaj qeumlndre praneuml Drejtoriseuml seuml
Peumlrgjithshme Detare
Qendra Ndeumlrinstitucionale Operacionale
Detare neuml Durreumls eumlshteuml njeuml institucion
ndeumlrministror qeuml duhet teuml sigurojeuml
monitorimin e hapeumlsireumls detare shqiptare neuml
meumlnyreuml qeuml teuml realizojeuml organizimin
planifikimin koordinimin dhe drejtimin e
operacioneve neuml det neuml peumlrputhje me
legjislacionin kombeumltar e ndeumlrkombeumltar
Ajo mbulon mbikqyrjen e trafikut detar
neumlpeumlrmjet sensoreumlve teuml saj dhe tre zyrave
operacionale neuml Sheumlngjin Vloreuml dhe Sarandeuml
Zoteumlron njeuml seumlreuml pajisjesh si radareuml repetitoreuml
peumlr brigjet sisteme automatikeuml teuml
identifikimit (AIS)
Mbi bazeumln e rekomandimeve teuml KE Autoriteti
Portual i Durreumlsit ka peumlrgatitur projektin peumlr
ngritjen e njeuml Sistemi Informacioni teuml
Monitorimit teuml Trafikut teuml Anijeve VTMIS
(Vessel Traffic Monitoring Information
Systems) neuml vendin toneuml neuml meumlnyreuml qeuml teuml
beumlhemi pjeseuml e keumltij sistemi neuml Adriatik
Siccedil vihet re menaxhimi i trafikut detar neuml
Shqipeumlri eumlshteuml larg modeleve europiane por
fillimi eumlshteuml serioz e neuml peumlrputhje me
legjislacionin e BE
24 SIT neuml Transportin Ajror
Neuml Aeroportin Ndeumlrkombeumltar ldquoNeumlneuml Terezardquo
eumlshteuml shoqeumlria ALBCONTROL e cila
menaxhon dhe kontrollon hapeumlsireumln ajrore
Shqiptare (FIR) neuml peumlrputhje me Standardet
Ndeumlrkombeumltare teuml Lundrimit Ajror
SIT teuml aviacionit neuml Shqipeumlri bazuar edhe neuml
eksperienceumln boteumlrore do teuml duhej teuml ishin teuml
ndara neuml dy pjeseuml teuml veccedilanta
a) Pjesa e pareuml dhe meuml e reumlndeumlsishme
janeuml sistemet qeuml kaneuml teuml beumljneuml me
aspektin teknik me sigurineuml neuml
fluturim
Shqipeumlria eumlshteuml aneumltare e ICAO
(International Civil Aviation Organization) e
EASA (European Aviation Safety Agency)
dhe Eurocontrol Ajo eumlshteuml firmeumltare e teuml
gjitha konventave dhe marreumlveshjeve teuml
keumltyre organizatave peumlr kontrollin dhe
administrimin e trafikut ajror
Sistemet tradicionale CNSATM qeuml janeuml neuml
peumlrdorim sot nuk do teuml jeneuml neuml gjeumlndje teuml
ploteumlsojneuml keumlrkesat neuml rritje teuml trafikut ajror
dhe parrezikshmeumlrineuml ato do teuml duhet teuml
zeumlvendeumlsohen nga sistemet e gjeneratave teuml
reja (Sistemet Inteligjente teuml Transportit) teuml
cilat bazohen neuml rrjetin e shkeumlmbimit teuml teuml
dheumlnave qeuml merren nga sistemet satelitore
Nga ana e administrimit teknik dhe teuml siguriseuml
ajrore Shqipeumlria ploteumlson teuml gjitha kushtet e
nevojshme qeuml mundeumlsojneuml peumlrdorimin dhe
administrimin e Sistemeve Inteligjente teuml
Transportit Ajror
b) Ndeumlrsa peumlr pjeseumln tjeteumlr qeuml i peumlrket
administrimit sa meuml eficient teuml
transportit teuml pasagjereumlvemallrave
mund teuml themi se neuml Shqipeumlri mungon
njeuml infrastruktureuml inteligjente e
menaxhimit teuml transportit ajror
Orvajtje peumlr teuml ngritur njeuml organizim
inteligjent nuk kaneuml munguar por peumlr
areumlsye qeuml lidhen me mungeseumln e
experienceumls neuml keumlteuml drejtim ato nuk
kaneuml funksionuar dhe menaxhimi
inteligjent qeumlndron neuml fillesat e tij
Analiza e meumlsipeumlrme tregon peumlrse mendojmeuml
se krijimi i njeuml Qendre Kombeumltare teuml
Monitorimit dhe Menaxhimit teuml Trafikut
eumlshteuml tashmeuml njeuml domosdoshmeumlri Qendeumlr qeuml
eumlshteuml neuml peumlrputhje edhe me planin ambicioz
teuml shndeumlrrimit teuml Shqipeumlriseuml neuml njeuml HUB neuml
Europeumln Juglindore
10
Ajo do teuml sheumlrbejeuml peumlr koordinimin e
veprimtarive qeuml do teuml lidhen me peumlrpunimin e
njeuml pjese teuml flukseve teuml mallrave qeuml do teuml
qarkullojneuml neuml Adriatik
3 ARKITEKTURA E NDEumlRTIMIT TEuml
SIT PEumlR NJEuml MENAXHIM TEuml
TRAFIKUT NGA QKMMT
Komisioni Europian neumlpeumlrmjet Librave teuml
Bardheuml ka hedhur bazat ligjore qeuml shtetet e
Bashkimit Europian teuml harmonizojneuml
strategjiteuml e tyre kombeumltare me objektivin e
krijimit teuml njeuml sistemi teuml transportit europian
qeuml do teuml rriste zhvillimin ekonomik e tregeumltar
dhe njeumlkoheumlsisht do teuml peumlrmireumlsonte sigurineuml
dhe eko-qeumlndrueshmeumlrineuml
Lidhur me keumlteuml neuml Figureumln 2 jepet njeuml skemeuml
e arkitektureumls seuml SIT peumlr transportin
multimodal qeuml do teuml ishte e peumlrshtatshme peumlr
vendin toneuml Kjo pasi siccedil kemi theksuar
Shqipeumlria ofron mundeumlsineuml e kateumlr meumlnyrave
klasike teuml transportit-Rrugor Detar
Hekurudhor dhe Ajror
Figura 2 Skema e SIT peumlr transportin
multimodal
Qeuml teuml mund teuml flasim peumlr akitektureumln e SIT
dhe peumlr mundeumlsineuml e vendosjes seuml tyre neuml
Shqipeumlri do teuml duhej teuml jepnim seuml pari disa
koncepte bazeuml
Peumlr keumlteuml duhet ti referohemi Direktiveumls
201040EU - Peumlr vendosjen e Sistemeve
Inteligjente teuml Transportit neuml fusheumln e
transportit rrugor dhe neuml lidhjet me
meumlnyrat e tjera teuml transportit Me qeumlllim teuml
zbatimit teuml keumlsaj direktive do teuml duhej teuml
peumlrdoren keumlto peumlrkufizime
1) ldquoSisteme Inteligjente teuml Transportitrdquo
ose ldquoSITrdquo
2) ldquondeumlrveprimrdquo
3) aplikimi i SIT
4) sheumlrbim i SIT
5) ofrues teuml sheumlrbimit teuml SIT
6) peumlrdorues i SIT
7) peumlrdoruesit e dobeumlt teuml rrugeumls
8) pajisje nomaderdquo
9) platformeuml
10) arkitektureuml
11) ndeumlrfaqe
12) pajtueshmeumlri
13) vazhdimeumlsia e sheumlrbimeverdquo
14) ldquoteuml dheumlna rrugorerdquo
15) teuml dheumlna mbi trafikun
16) ldquoteuml dheumlna teuml udheumltimitrdquo
17) specifikeuml
31 Standardizimi i vendosjes dhe
operimit teuml Sistemeve Inteligjente teuml
Transportit
Peumlrhapja e shpejteuml e aplikimit teuml SIT ka sjelleuml
nevojeumln e bashkeumlveprimit midis teuml gjitheuml
aktoreumlve Vizioni i peumlrbashkeumlt i tyre
konkretizohet neuml Organizateumln Europiane jo
fitimprureumlse ldquoERTICO ITS Europerdquo e krijuar
me inisiativeumln e Komisionit Europian peumlr
zhvillimin e SIT neuml kontinent Sot organizata
neuml teuml cileumln doemos qeuml do teuml marrin pjeseuml edhe
operatoreumlt shqiptareuml teuml sektorit numeumlron rreth
100 aneumltareuml kryesisht nga
Industria
11
Administrata Publike
Operatoreumlt e infrastruktureumls
Peumlrdoruesit (kompaniteuml e transportit
dhomat e tregeumltiseuml etj)
Teuml tjereuml (federatat e turizmit institute
keumlrkimore etj)
Duke kuptuar reumlndeumlsineuml e procesit teuml
standardizimit neuml vendosjen dhe operimin e
SIT janeuml teuml shumteuml organizmat qeuml punojneuml
peumlr realizimin e tij Ndeumlr meuml kryesoret
peumlrmendim
Komisioni Europian ka financuar
projektin ldquoeSafetyrdquo mbeumlshtetur nga
ldquoCOMeSafetyrdquo me objektivin e
harmonizimit teuml vizioneve teuml
zhvilluara nga projektet kryesore
RampD (Research and Development) teuml
KE dhe paraqitjen e tyre organizatave
teuml standardeve
Neuml Europeuml ETSI bashkeumlpunon me
mandat me CEPT (European
Conference of Postal and
Telecommunications
Administrations) dhe KE peumlr teuml
siguruar spektrin e valeumlve radio teuml
keumltyre sistemeve Qeuml nga 2008 ETSI
ka krijuar ETSI TC ITS (Technical
Committee on Intelligent Transport
Systems) me objektivin e
standardizimit neuml nivel Europian neuml
keumlteuml fusheuml
CEN ka zhvilluar standardin DSRC
(Dedicated Short Range
Communication) qeuml peumlrdoret peumlr
telepagesat autostradale dhe qeuml eumlshteuml
pranuar nga ETSI TC ITS
Neuml kuadeumlr teuml ISO punon Technical
Committee TC 204 qeuml merret me
sheumlrbimet SIT Peumlr paisjet neuml mjetet
egziston dhe njeuml TC e dedikuar
(TC22)
IEEE po zhvillon specifikeumln IEEE
80211p (qeuml meuml shumeuml njihet si
WAVE- Wireless Access in a
Vehicular Enviroment) dhe ateuml
80216 (Wi-Max)
ITU-R po peumlrgatit specifikat e
peumlrdorimit teuml ICT (Information amp
Communication Technology) neuml
fusheumln e Sistemeve Inteligjente teuml
Transportit
IETF eumlshteuml peumlrqeumlndruar neuml problemet
e NEMO (Network Mobility)
UNECE (United Nations Economic
Commission for Europe) po punon peumlr
harmonizimin e problemeve tek
mjetet
Neuml nivel global procesi i standardizimit eumlshteuml
fokusuar neuml zhvillimin e teknologjive teuml reja
radio posaccedileumlrisht teuml dedikuara peumlr sheumlrbimet
SIT (psh banda 59 GHz) dhe neuml
harmonizimin e peumlrdorimit teuml sistemeve
egzistuese 3G dhe 4G
Peumlrsa i peumlrket bandeumls 59 GHz (neuml teuml cileumln
sipas vendimit teuml Parlamentit BE duhen
vendosur sheumlrbimet ITS safety critical) po
punojneuml njeumlkoheumlsisht tre organizata
1 Neuml Europeuml (ETSI)-ETSI TC ITS
mbeumlshtetur nga konsorciumi C2C
harmonizon rezultatet e projekteve
kryesore neuml fusheumln e SIT CVIS
SAFESPOT GeoNet etj
2 Neuml Amerikeuml (IEEE)-IEEE 80211p +
P1609 +SAE (WAVE)
3 Neuml Boteuml (ISO)-ISO TC204 WG16
(CALM)
Nga panorama e meumlsipeumlrme kuptohet se
peumlrhapja e SIT eumlshteuml njeuml proces i shpejteuml por i
fragmentuar Pra qeuml ofron garanci teuml vogla peumlr
harmonizimin e standardeve
12
32 Sistemet Inteligjente teuml Transportit
peumlr transportin rrugor
Qeumlllimit teuml krijimit teuml njeuml sistemi teuml transportit
europian qeuml do teuml rriste zhvillimin ekonomik
do ti sheumlrbente dhe njeuml transport rrugor meuml i
qeumlndruesheumlm (dmth i sigurteuml eficcedilent i
pasteumlr dhe i rrjedhsheumlm) Kjo do teuml arrihej
para seuml gjithash duke peumlrdorur teknologjiteuml
inovative teuml informacionit dhe komunikimit
pra duke beumlreuml realitet SIT Peumlrhapja e tyre neuml
transportin rrugor europian si neuml planin
kombeumltar rajonal dhe lokal eumlshteuml e pa
harmonizuar
Ndaj objektivi i BE eumlshteuml krijimi i njeuml kuadri
teuml peumlrbashkeumlt peumlr koordinimin e peumlrhapjes
dhe peumlrdorimit teuml SIT neuml transportin rrugor
Neuml figureumln 3 jepet njeuml skemeuml e arkitektureumls
seuml SIT peumlr transportin rrugor Kjo skemeuml
peumlrdoret nga vendet e BE dhe si e tilleuml do teuml
duhej teuml implementohej edhe neuml Shqipeumlri
Figura 3 Skema e SIT peumlr transportin
rrugor
Arkitektura mundeumlson marrjen e sheumlrbimeve
nga SIT dhe peumlrbeumlhet nga peseuml elementeuml
kryesoreuml
Infrastruktura e qendrave teuml
sheumlrbimit
Infrastruktura e TIK (Teknologji e
Informacionit dhe Komunikimit) e
vendosur neuml rrugeuml (sensoreumlt portalet-
gantries njeumlsiteuml e peumlrpunimit dhe
komunikimit)
Infrastruktura e TIK e vendosur neuml
mjetet (sensoreumlt njeumlsiteuml e peumlrpunimit
dhe komunikimit)
Paisje teuml komunikimit personal
(smartfone etj qeuml gjenden neuml mjet
ose qeuml ju peumlrkasin peumlrdoruesve teuml tjereuml
teuml rrugeumls si keumlmbeumlsoreuml biccediliklisteuml
motoccediliklisteuml)
Bashkeumlsia e rrjeteve teuml komunikimit
publike dhe private (wireless radio)
qeuml mundeumlsojneuml komunikimin midis
njeumlsive teuml platformeumls
Eumlshteuml e reumlndeumlsishme teuml theksohet se kjo
arkitektureuml parashikon komunikimin e
njeumlkohsheumlm teuml nyjeve qeuml e peumlrbeumljneuml si
neumlpeumlrmjet mekanizmave ad-hoc teuml njeuml
network-u dinamik ashtu edhe neumlpeumlrmjet
mekanizmave konvencionaleuml teuml hyrjes neuml
Internetin publik (fiks ose teuml leumlvizsheumlm)
Neuml kushtet e keumlrkesave dhe ndarjes
funksionale arkitektura e SIT mundeumlson
ndeumlrveprimin e ploteuml midis
Qendrave teuml Sheumlrbimit ku janeuml
instaluar pjeseumlt e back-end teuml
aplikimeve teuml SIT teuml cilat lidhen me
njeumlsiteuml e tjera me aneuml teuml internetit
Infrastruktura e vendosur neuml rrugeuml e
gjenerateumls seuml re qeuml mundeumlson lidhjen
me Qendrat e Sheumlrbimit dhe
komunikimin neuml rreze teuml mesme dhe
teuml shkurteumlr (10-500m) teuml tipit V2I
(mjet-infrastruktureuml)
Infrastruktura e vendosur neuml mjetet
neuml gjendje teuml komunikojeuml me paisjet e
mjeteve teuml tjera V2V (mjet-mjet) me
infrastruktureumln e vendosur neuml rrugeuml
V2I dhe me Qendrat e Sheumlrbimit Kjo
infrastruktureuml neuml mjet duhet teuml keteuml si
aparate radio me rreze teuml shkurteumlr
13
ashtu edhe lidhje wireless me rreze teuml
gjateuml
Paisjeve teuml komunikimit personal qeuml
peumlrdoren nga drejtuesi i mjetit
pasagjereumlt keumlmbeumlsoreumlt biccediliklisteumlt ose
motoccediliklisteumlt peumlr teuml komunikuar me
rrjetin SIT
33 Aplikime teuml Sistemeve Inteligjente
teuml Transportit
331 Projekti CVIS
CVIS (Cooperative Vehicle-Infrastructure
Systems) eumlshteuml projekti meuml i madh Europian
(7 shtete Franca Gjermania Holanda
Belgjka Zvicra Anglia dhe Italia 60
kompani dhe 40 milion euro buxhet) qeuml ka
peumlrcaktuar dhe zhvilluar teknologjiteuml dhe
elementeumlt e arkitektureumls seuml SIT Objektivi
kryesor i projektit ishte peumlrcaktimi i njeuml
arkitekture qeuml teuml garantonte mundeumlsineuml e
komunikimit efikas dhe ndeumlrveprimin midis
mjeteve qeuml kaneuml njeumlsi komunikimi (OBU-On
Bord Unit) infrastruktureumls seuml komunikimit
dhe peumlrpunimit teuml dedikuar qeuml eumlshteuml instaluar
neuml rrugeuml (RSU-Road Side Unit) dhe
Qendrave teuml Sheumlrbimit
332 Programi CAAC
Njeuml aplikim i SIT eumlshteuml dhe programi CAAC
(Critical Area Access Control) zhvilluar nga
bashkeumlpunimi i Telekom Italia me Volvo
Renault Truck dhe Centro Ricerche Fiat
Objektivi i tij eumlshteuml rregullimi dhe menaxhimi
i autorizimit peumlr hyrjen e mjeteve neuml zonat e
konsideruara ldquokritikerdquo
Neuml modelin aplikativ teuml zhvilluar topologjiteuml
e zoneumls kritike peumlrcaktohen nga aktoreumlt
publikeuml qeuml japin edhe kushteumlzimet qeuml i
karakterizojneuml (dimensionet e lejuara teuml
mjeteve mundeumlsia e transportit teuml mallrave teuml
rrezikshme autonomia e karburantit
kufizime teuml trafikut shkalla e lejuar e
emetimit teuml gazeve etj)
332 Programi RAPISCAN
Aplikim qeuml me aneuml teuml peumlrdorimit teuml
rrezatimeve me neutron rreze gama dhe rreze
x beumln teuml mundur psh skanimin neuml njeuml koheuml
shumeuml teuml shkurteumlr (meuml pak se 10 sek) teuml njeuml
konteineri mallrash Ky sistem peumlrdoret peumlr
inspektimin e pakove dhe bagazheve
kontrollin e mjeteve dhe ngarkesave
teuml tyre
skanim teuml bagazheve te stivosura
zbulim rrezatimesh teuml deumlmshme
peumlrcaktim gjurmeumlshetj
Njeuml sistem i tilleuml zbatohet peumlr kontrollet neuml
pikat e kalimit kufitar teuml Shqipeumlriseuml
[Sipas njoftimit teuml Agjensiseuml Telegrafike
Shqiptare neuml Neumlntor 2015 neuml portin e Barit u
kap njeuml sasi e madhe leumlnde narkotike
Kamioni u zbulua nga e njeumljta paisje
RAPISCAN qeuml neuml portin e Durreumlsit nuk e
bllokoi Edhe me aneuml teuml keumltij shembulli
kuptohet sa e reumlndeumlsishme eumlshteuml qeuml sisteme teuml
veccedilanta inteligjente teuml koordinohen duke
marreuml dhe deumlrguar informacion neuml disa
drejtime Neuml rastin neuml fjaleuml kjo do teuml
shmangte subjektivizmin e njeuml kontrollori teuml
veteumlm ashtu si fqinjeumlt taneuml e kaneuml aplikuar]
4 VENDOSJA E QKMMT
Neuml peumlrfundim teuml analizave teuml meumlsipeumlrme
gjykojmeuml se edhe hapat e Shqipeumlriseuml neuml
vendosjen e SIT qeuml janeuml justifikuesheumlm meuml teuml
vegjeumll e teuml vonuar se teuml shteteve teuml BE do teuml
duhet teuml jeneuml konformeuml standardeve
Europiane Fshati Industrial i Transportit teuml
Mallrave (FITM) qeuml do teuml ndeumlrtohet neuml
rajonin Tiraneuml-Durreumls duke qeneuml neuml vetvehte
njeuml platformeuml multimodale transporti do teuml
keteuml Qendreumln e vet teuml Monitorimit dhe
14
Menaxhimit teuml Flukseve teuml Mallrave
(QMMFM) Figura 4
Ajo do teuml marreuml informacion nga Qendrat e
koordinimit dhe menaxhimit teuml SIT
peumlrkateumlsisht teuml Transportit Detar
Hekurudhor Ajror dhe Autoritetit Rrugor
Shqiptar (ARRSH)
Qendra Kombeumltare e Monitorimit dhe
Menaxhimit teuml Trafikut (QKMMT) qeuml do teuml
keteuml si pjeseuml peumlrbeumlreumlse edhe ateuml teuml FITM-seuml
do teuml mbledheuml dhe peumlrpunojeuml informacione
edhe nga teuml njeumljtat burime Prandaj
propozojmeuml qeuml neuml funksion teuml vendimmarrjes
seuml strukturave peumlrkateumlse ato mund jeneuml edhe
neuml teuml njejtin vend
Figura 4 Lidhja e Qendrave teuml
menaxhimit teuml SIT
PERFUNDIME
Bazuar neuml Planin Kombeumltar teuml
Transportit deri neuml vitin 2030 flukset e
trafikut teuml pasagjereumlve dhe teuml mallrave do
teuml dyfishohen duke arritur respektivisht
740000 pasagjereumlditeuml dhe 35 milion
Tonvit referuar vitit 2015
Vendi yneuml mund dhe duhet teuml
shndeumlrrohet neuml njeuml HUB peumlr transportin e
flukseve teuml mallrave nga dhe peumlr neuml
Europeumln Juglindore
Edhe neuml Shqipeumlri veumlrehet tendenca
pozitive qeuml operatoreuml teuml meumlnyrave teuml
ndryshme teuml transportit teuml
implementojneuml aplikime teuml SIT
Aplikimet duhet teuml jeneuml sipas
standardeve teuml BE peumlr vendosjen dhe
operimin e SIT
Operatoreumlt shqiptareuml duhet teuml
aneumltareumlsohen neuml organizmat e krijuara
nga Komisioni Europian si psh
ERTICO SIT
Peumlr koordinimin e veprimtarive teuml teuml
gjitheuml operatoreumlve lind nevoja e krijimit
teuml njeuml Qendre Kombeumltare teuml Monitorimit
dhe Menaxhimit teuml Trafikut
5 LITERATURA
1 UNECE (Komisioni Ekonomik i
Kombeve teuml Bashkuara peumlr Europeumln)
Sistemet Inteligjente teuml transportit (SIT)
peumlr mobilitetin e qeumlndrueshem
Gjeneveuml shkurt 2012
2 Komisioni Europian Libri i Bardheuml
Politika teuml transportit europian deri neuml
vitin 2010 koha peumlr teuml vendosur 2001
3 Komisioni Europian Libri i Bardheuml
Udheumlrreumlfyesi drejt njeuml zone teuml vetme teuml
transportit europian - Peumlr njeuml politikeuml teuml
transporteve konkuruese dhe teuml
qeumlndrueshme 2011
FITM
QMMFM
QKMMT
Transporti
Detar
Transporti
Hekurudhor Transporti
Ajror
Transporti
Rrugor
15
4 Komisioni Europian Buletinin 886 dt16
Dhjetorit 2008 ldquoPlani i Veprimit peumlr
peumlrhapjen e Sistemeve Inteligjente teuml
Transportit neuml Europeumlrdquo (ITS Action
Plan)
5 Republika e Shqipeumlriseuml Keumlshilli i
Ministrave ldquoPlani Kombeumltar i
Transportitrdquo (ANTP) Tetor 2010
6 ITS Technical Note For Developing
Countries Toshiyuki Yokota Richard J
Weiland 2004
7 Transport Planning and Traffic
Engineering C A OrsquoFlaherty Netherlands
2008
16
STUDIM MBI METODAT E TRAJTIMIT TE MBETJEVE URBANE
ADMINSTRIMI I TYRE NE KUSHTET E VENDIT TONE
MScIngEdlira Dhuka Akademik Jorgaq Kaccedilani
ProfDrYlli Shehu DrIndrit Vozga
Universiteti Politeknik i Tiraneumls Fakulteti i Inxhinieriseuml Mekanike
ABSTRACT
STUDY ON URBAN WASTE TREATMENT METHODS AND ADMINISTRATION IN OUR COUNTRY
Urban waste is a real concern for the quality of the environment Waste management has been
globally one of the permanent problems in policy development in Western developed countries
This phenomenon is present in our country as well This problematic is most developed in large
urban centers which lack urban waste treatment systems Environmental management in
Albania is a hotspot and at the same time an appeal to the actual factual situation For this
reason it is very important to recognize the current situation the current waste treatment cycle
and the technological aspect of their treatmentThis publication will be presenting a general
information on urban waste management as well as most used management methods in Albania
and worldwide Environment management in Albania will be a hot challenging point trying to
make a strong appeal on the existing situation The existing situation indicates a real need for
introducing recycling in the Albanian practice the existing situation the waste treatment cycle
technological aspects etc This publication presents on basis of real values and findings the real
possibilities and the phenomena perspective embracing the contemporaneous practices and
needs A positive output on addressing this issue in Albania would be obtained by drafting a
strategy on abandoned industrial areas waste management where environmental and health
risks should be considered too drafting a strategy on sustainable urban waste treatment where
drafting new legal framework and relevant demonstration areas should be considered too
especially those arising Public Awareness On Urban Waste Management
Key words Urban waste recycling waste management
17
QЁLLIMI
Informacion i peumlrgjithsheumlm mbi menaxhimin e mbetjeve urbane si dhe paraqitja e metodave meuml
teuml shfrytezueshme teuml menaxhimit teuml keumltyre mbetjeve neuml Shqipeumlri dhe neuml boteuml do teuml prezantohen
neuml keumlteuml punim Menaxhimi i mjedisit neuml Shqipeumlri do teuml jeteuml njeuml pikeuml e nxehteuml dhe njeumlkoheumlsisht apel
ndaj gjendjes aktuale faktike Tregohet konkretisht nevoja peumlr riciklim neuml Shqipeumlri praktikat
vendase siatuata aktuale cikli aktual i trajtimit teuml mbetjeve aspekti teknologjik etj Mundeumlsiteuml
konkrete dhe prespektiva e keumltij fenomeni janeuml peumlrcjell mbi baza reale vlerash dhe gjendjesh duke
peumlrkrahur peumlrqasjen me praktikat dhe nevojat basheumlkohore Rezultat teuml preksheumlm peumlr Shqipeumlrineuml
mbi keumlteuml problem do teuml sjelleuml Hartimi i njeuml strategjie prespektive peumlr menaxhimin e zonave
industriale teuml braktisura ku teuml peumlrfshihet edhe vlereumlsimi i riskut neuml mjedis dhe neuml sheumlndet
eleminimin dhe monitorimin e ndotjes neuml zonat e kontaminuara Nevoja e programit peumlr mbylljen
e sigurt teuml dampave ekzistuese qeuml paraqesin rrezik peumlr sheumlndetin dhe mjedisin Hartimi i njeuml
strategjie peumlr menaxhimin e qeumlndruesheumlm teuml mbetjeve urbane ku peumlrfshihet ploteumlsimi i kuadrit
ligjor dhe projekte demonstrimi neuml keumlteuml fusheuml dhe mbi teuml gjitha ndeumlrgjegjeumlsimi i publikut lidhur me
mireumlmenaxhimin e mbetjeve urbane
18
HYRJE
Manaxhimi i mbetjeve peumlrfshin neuml problematikeumln e tij metoda teuml ndryshme dhe fusha specifike
peumlr secileumln prej tipeve ekzistuese teuml materialeve teuml ngurta teuml leumlngta dhe teuml gazta Gjithashtu
praktikat e menaxhimit dallohen ndeumlrmjet tyre dhe nga destinacione teuml tjera peumlrsa i peumlrket
ekonomiseuml dhe industriseuml seuml vendeve teuml tjera [7]
Riciklimi i mbeturinave urbane eumlshteuml njeuml ndeumlr metodat meuml efektive peumlr teuml mbrojtur mjedisin aq
teuml keumlrceumlnuar neuml dekadat e fundit dhe peumlr teuml kursyer energji aq teuml vlefshme neuml diteumlt e sotme
Mbetjet urbane janeuml njeuml shqeteumlsim dhe njeuml problem mjaft i veumlshtireuml peumlr trsquou zgjidhur peumlr veteuml
faktin se njereumlzit sillen neuml meumlnyreuml jo teuml drejteuml me mjedisin Prandaj eumlshteuml i reumlndeumlsisheumlm
sensibilizimi i vazhduesheumlm me teuml gjitha format e mundshme peumlr publikun e gjereuml
Teuml gjitheuml jemi ambientuar me konceptin ndotje apo mbetje teuml cileumlt krijojneuml efekte teuml
padeumlshirueshme mjedisore duke ndikuar negativisht neuml dobishmeumlrineuml e tij Administrimi i
mbetjeve boteumlrisht ka qeneuml njeuml nga problemet e peumlrhershme neuml hartmin e politikave teuml vendeve
teuml zhvilluara pereumlndimore E gjitheuml puna dhe peumlrpjekja e tyre ka qeneuml ndeumlrtimi i njeuml skemeuml teuml
qarteuml peumlr njohjen dhe mireumladministrimin e hallkave teuml krijimit teuml mbetejeve Duke besuar neuml
zvogeumllimin e resorseve dhe strategjineuml e minimizimit neuml burim peumlrpjekje kjo qeuml keumlrkonte
sensibilizim teuml vazhduesheumlm shteti dhe instancat e tij me teuml gjitha format e mundshme keumlrkon
nga publiku i gjereuml mbeumlshtetje dhe kontribut shoqeumlror si njeuml mundeumlsi e vetme peumlr teuml
konkretizuar keumlteuml strategji
Disa nga koncepetet qeuml peumlrbeumljneuml bazeumln e hierarkiseuml seuml mbetjeve janeuml
- Parandalimi ku termi ldquoparandalimi i ndotjeverdquo i referohet reduktimit neuml burim teuml keumltyre
mbetjeve [5]
- Minimizimi minimizimi neuml burim peumlrfshin peumlrpjekjet peumlr teuml reduktuar mbetjet e rrezikshme
dhe materialet e tjera duke modifikuar prodhimin industrial Metoda e reduktimit neuml burim
peumlrfshin ndryshime neuml teknologjineuml e prodhimit neuml hyrjet e leumlndeumls seuml pareuml dhe neuml formulimin
e produktit
- Ripeumlrdorimi koleksionimi i mbetjeve trajtimi i tyre dhe ripeumlrdorimi neuml teuml njeumljtin funksion
- Riciklimi teuml peumlrpunosh peumlr peumlrdorime teuml tjera njeuml material qeuml neuml rast teuml kundeumlrt do teuml
konsiderohej si mbetje
- Rikthim neuml energji trajtimi i materialeve teuml mbetura si burim shfryteumlzimi neuml vend qeuml ato teuml
hidhen Materialet mund teuml ekstraktohen dhe teuml riciklohen ose peumlrmbajtja kalorifike e
mbetjeve mund teuml konvertohet neuml elektricitet
- Hedhja praktika meuml tradicionale e sistemimit teuml mbetjeve neuml vend-groposje [5]
19
Veteuml koha peumlrdorimi dhe zhvillimi i teknologjiseuml seuml mbetjeve filloi teuml nxirrte neuml pah reumlndeumlsineuml e njeuml
koncepti neuml krahasim me teuml tjerat aspak duke zbehur reumlndeumlsineuml e tereumlsiseuml seuml tyre por duke kuptuar
ccedileleumlsin e suksesit teuml keumltij administrimi
Qeuml teuml riciklohen mbetjet duhet teuml kasfikohen dhe teuml ndahen neuml bazeuml teuml tipeve teuml materialeve dhe ky
klasifkim i mbetjeve realizohet ose nga konsumatoreumlt ose me pajisje peumlr peumlrpunimin e materialeve
Materiale teuml ndryshme mund teuml riciklohen por secili tip keumlkron njeuml teknikeuml specifike [1]
MATERIALE DHE METODA
curren Situata aktuale neuml fusheumln e mbetjeve neuml Shqipeumlri dhe administrimi i mbetjeve
Mbetjet urbane
Sipas teuml dheumlnave teuml studimeve teuml monitorimit peumlr mbetjet urbane teuml kryer nga Instituti i Sheumlndetit
Publik sasia totale e mbetjeve urbane teuml raportuara eumlshteuml rreth 520 000 ton neuml vit
Veteumlm 50 ndash 70 e mbetjeve urbane teuml gjeneruara shkon neuml vend depozitime teuml njohura pjesa tjeteumlr hidhet pa kriter duke formuar vend depozitime ilegale
Neuml krahasim me 5 vite meuml pareuml ka njeuml rritje prej 8 ndash 10 teuml mbetjeve urbane teuml prodhuara neuml sajeuml teuml fenomenit teuml migrimit teuml popullsiseuml peumlrveccedil problemeve mjedisore e sociale qeuml shkakton kjo rritje neuml parim shtohet mundeumlsia peumlr efikasitet ekonomik teuml impinateve teuml peumlrqeumlndruar teuml trajtimit teuml riciklimit teuml mbetjeve urbane
Prodhohet rreth 07 kg mbetje urbanebanor neuml diteuml[1]
Mbetjet rurale
Zonat rurale nuk mbulohen me asnjeuml lloj sheumlrbimi peumlr grumbullimin apo transportimin e mbetjeve
curren Fazat e procesit teuml administrimit teuml mbetjeve urbane neuml Shqipeumlri
Procesi i administrimit teuml mbetjeve peumlrfshin
krijimin grumbullimin
20
ruajtjen dhe sistemimin e tyre nga krijuesi doreumlzimin sistematik neuml kazan transportimin nga kazaneumlt peumlr neuml vend-depozitimin ndarjen riciklimin peumlrpunimin dhe asgjesimin peumlrfundimtar neuml vend-depozitim[4]
curren Cikli aktual i trajtimit teuml mbetjeve urbane neuml Shqipeumlri
Mbetjet e gjeneruara grumbullohen pa asnjeuml ndarje paraprake teuml tyre
Largimi i mbetjeve teuml gjeneruara beumlhet neumlpeumlr pikat e grumbullimit bashkiak apo komunal me hedhje teuml drejtpeumlrdrejteuml ose neumlpeumlrmjet qesesh plastike teuml posaccedilme ose jo por gjithsesi pa asnjeuml ndarje teuml mbetjeve sipas llojit apo peumlrbeumlrjes [4]
Transporti i mbetjeve neuml vendepozitimet e plehrave (fushat) nga pikat e grumbullimit teuml mbetjeve nuk ka frekuenceumln dhe cileumlsineuml e deumlshiruar peumlr pasojeuml koha e qeumlndrimit teuml mbetjeve neuml keumlto pika lejon fermentimin e tyre e peumlr rrjedhojeuml keqeumlsimin e cileumlsiseuml urbane dhe rritjen e rrezikut peumlr sheumlndetin e qytetareumlve Problemi peumlrkeqeumlsohet neuml periudheumln e vereumls [7]
Sa i takon peumlrzgjedhjes dhe caktimit zyrtar teuml vend-depozitimeve teuml mbetjeve urbane shumica e vend-depozitimeve nuk ploteumlsojneuml kriteret mjedisore qeuml synojneuml drejt kufizimit maksimal teuml mundsheumlm teuml shpeumlrhapjes seuml ndotjes dhe shkalleumls minimale teuml ekspozimit teuml popullateumls ndaj keumlsaj ndotjeje
Vend-depozitimi i Sharreumls neuml Tiraneuml peumlr shkak teuml ndotjes qeuml krijon eumlshteuml klasifikuar si njeuml prej zonave teuml nxehta mjedisore ku praktikisht shkojneuml teuml gjitha llojet e mbetjeve teuml ngurta teuml qytetit industriseuml sheumlrbimit sheumlndeteumlsor etj[1]
curren Klasifikimi i mbetjeve
Peumlrbeumlreumlsit meuml teuml reumlndeumlsisheumlm teuml mbetjeve neuml Shqipeumlri kaneuml rezultuar teuml jeneuml leumlnda organike
materialet inerte dhe mbetjet plastike
21
Grafiku 1 Peumlrbeumlreumlsit meuml teuml reumlndeumlsisheumlm teuml mbetjeve neuml Shqipeumlri[4]
curren Administrimi i mbetjeve
Manaxhimi i mbetjeve peumlrfshin neuml problematikeumln e tij metoda teuml ndryshme dhe fusha specifike peumlr
secileumln prej tipeve egzistuese teuml materialeve teuml ngurta teuml leumlngta dhe teuml gazta Gjithashtu praktikat e
menaxhimit dallohen ndeumlrmjet tyre dhe nga destinacione teuml tjera
- peumlr vende teuml zhvilluara
- peumlr ato qeuml po zhvillohen
- peumlr rajonin e qytetit
- peumlr fshatin
- peumlr banoreumlt
- peumlr industrineuml
- peumlr prodhuesit komercial [7]
E reumlndeumlsishme neuml dekadat e fundit ka qeneuml
- reduktimi i efekteve teuml materialeve teuml mbetura mbi boteumln dhe ambientin si edhe
- peumlrfitimi i burimeve prej tyre [9]
22
Figura 1 Skema e Administrimit teuml mbetjeve
curren Konceptet e administrimit teuml mbetjeve
Qeumlllimi i hierarkiseuml seuml mbetjeve eumlshteuml teuml nxjerreuml maksimumin e dobive teuml peumlrdorshme nga produktet
dhe teuml prodhojeuml minimumin e sasiseuml seuml mbetjeve [5]
Figura 2 Hierarkia e mbetjeve[5]
curren Teknikat e administrimit teuml mbetjeve neuml vendin toneuml
KOLEKSIONIM TRANSPORTI RICIKLIMI TRAJTIMI
ADMINISTRIMI I MBETJEVE
23
- Teknika me vend-groposje - Teknika me djegie - Teknika e kompostimit - Teknika e trajtmit mekaniko-biologjik
bull Teknika me vend-groposje bull Teknika me djegie
Figura 3 Pamje nga njeuml vendgroposje Fig 4 Impiantit qeuml punon me energjineuml e
peumlrfituar nga mbetjet [3]
bull Teknika e kompostimit bull Teknika e trajtmit mekaniko-biologjik
Figura 5 Grumbull aktiv i mbetjeve qeuml
kompostohen
Figura 6 Impiant klasifikues i mbetjeve mekaniko-
biologjike
24
curren Riciklimi mekanizmi i riciklimit
Riciklimi ka teuml beumljeuml me procedureumln e shndeumlrrimit teuml materialeve teuml vjetra neuml njeuml prodhim teuml ri
(material i ricikluar) ose filtrin e energjiseuml neumlpeumlrmjet djegies seuml mbeturinave (energji nga riciklimi)
Riciklimi eumlshteuml ccedileleumlsi i konceptit teuml menaxhimit modern teuml mbetjeve dhe eumlshteuml komponenti i treteuml i
hierarkiseuml seuml mbetjeve
REZULTATE DHE DISKUTIME
Neuml vijim janeuml paraqitur avantazhet dhe disavantazhet e secileumls prej teknikave teuml administrimit teuml
mbejetjeve dhe metodeumls seuml riciklimit
curren Teknikat e administrimit teuml mbetjeve
RIPEumlRDORIMI = Mbasi
mbeturinat grumbullohen teuml
veccediluara disa prej tyre mund teuml
peumlrdoren seumlrish
RICIKLIMI ka teuml beumljeuml me procedureumln e
shndeumlrrimit teuml materialeve teuml vjetra neuml njeuml
prodhim teuml ri (material i ricikluar) ose filtrin e
energjiseuml neumlpeumlrmjet djegies seuml mbeturinave
(energji nga riciklimi)
PEumlRDORIMI = Aty ku njerezit
jetojneuml dhe punojneuml gjithmoneuml
tepron diccedilka
MBETURINAT = Ato janeuml materiale
teuml cilat neuml dukje
nuk nevojiten meuml
PEumlRPUNIMI = natyra nuk njeh
asnjeuml mbeturineuml ccedildo gjeuml mund
teuml peumlrpunohet
bull Teknika me vendgroposje bull Teknika me djegie
AVANTAZHE
- peumlrftohet energji nga mbetjet
- praktike neuml sitemimin e mbetjeve teuml
rrezikshme
- nuk keumlrkon sipeumlrfaqe teuml madhe toke
AVANTAZHE
- minimizon problemet ambientale
- eumlshteuml higjenike
- relativisht jo e kushtueshme
Figura 7 Mekanizmi i riciklimit
25
curren Riciklimi
Avantazhet
- Reduktimi i leumlndeumlve teuml para qeuml nevojiten peumlr prodhimin e njeuml produkti teuml ri
- Ripeumlrdorimi i njeuml materiali peumlr teuml njeumljteumln qeumlllim
- Lehteumlsimi i vend-grumbullimeve teuml mbeturinave neumlpeumlrmjet pakeumlsimit teuml mbeturinave
- Peumlrdorimi i njeuml energjie teuml pakeumlt peumlr prodhimin e produkteve teuml ricikluara minimizon koston e industriseuml peumlrpunuese dhe konsumin e energjiseuml
- Mbrojtja e mjedisit neumlpeumlrmjet njeuml ndotje sa meuml teuml vogeumll teuml ajrit dhe ujit gjateuml prodhimit teuml produkteve teuml ricikluara [1]
Disavantazhet
- Egzistojneuml disa materiale teuml cilat nuk mund teuml riciklohen disa hereuml (pshproduktet e letreumls)
- Koleksionimi paraprak i mbetejeve peumlr riciklim eumlshteuml njeuml proces i ndeumlrlikuar peumlr
komunitetin
DISAVANTAZHE
- sipeumlrfaqet e meumldha teuml tokeumls
- ere teuml keqe nga mbetjet
- teumlrheqje teuml paraziteumlve
- ndotje rrjedhje neuml ujeumlrat neumlntokeumlsoreuml
- clirimi i gazrave neuml atmosfereuml[8]
DISAVANTAZHE
- peumlrfitohet sasi e vogeumll energjie nga vlera
kalorifike e leumlndeumlve djegeumlse
- prodhon sasi dometheumlneumlse teuml dioksineumls neuml atmosfereuml
- Krijon sasi teuml meumldha hiri [3]
bull Teknika e kompostimit bull Teknika e trajtmit mekaniko-biologjik
Kompostimi njeuml sistem tretjeje ku
kontrollohet procesi biologjik i dekompozimit
teuml materialeve organike dhe zhdukja e
patogjeneve Materiali perfundimtar organik
i stabilizuar riciklohet si pleh ose peumlrzierje peumlr
agrikultureumln[2]
Teknologji e karakterizuar nga kombinimi i
peumlrzgjedhjes mekanike e trajtimi biologjik i
mbetjeve organike urbane Largon elementeumlt e
ricikluesheumlm nga rrjedha e mbetjeve teuml
miksuara (si metalet etj)Proceson mbetjet peumlr
prodhimin e leumlndeumlve djegeumlse me fuqi kalorifike
teuml larteuml[8]
26
- Procesi i para pregatitjes seuml metaleve peumlr riciklim shoqeumlron keumlteuml proces me disavantazhe
teuml ambjentit ndotjeve ccedillirimin e toksinave etj
curren Krahasimi ndeumlrmjet riciklimit dhe prodhimit normal teuml materialeve
RICIKLIMI
PRODHIMI NORMAL
Alumini
Riciklimi njeuml kg alumini kursen 8 kg
baoksite
4 kg produkte kimike dhe 14 kworeuml
elektricitet
Nevojiten 20 hereuml meuml shumeuml energji peumlr teuml
marreuml aluminin nga baoksitet se sa prodhimi
i
aluminit te ricikluesheumlm
Qelqi
20 reduktim teuml emetimit nga furrat e
qelqit
dhe mbi 32 reduktim teuml perdorimit te
energjiseuml
Peumlr ccedildo ton qelq teuml ricikluar kursejmeuml rreth
315 kg dioksid karboni dhe 12 ton leumlndeuml teuml
pareuml
Leteumlr
Njeuml ton leteumlr e rickluar kursen rreth
7000 gallon ujeuml 17-31 pemeuml dhe 4000
kworeuml elektrictet
Bluarja e letreumls nga letra e ricikluar peumlrdor
20 meuml pak energji sesa peumlrdoret peumlr teuml
prodhuar letreumln nga drureumlt e freskeumlt teuml
letreumls
curren Procesi i administrimit teuml mbetjeve neuml Shqipeumlri synon qeuml
Teuml rezultojneuml sa meuml pak mbetje nga veprimtariteuml prodhuese Neuml mbetjet e krijuara ta zeumlneuml vendin kryesor mbeturinat e degradueshme teuml riciklueshme
e teuml peumlrpunueshme
Teuml peumlrdoren veteumlm teknikat dhe metodat meuml teuml mira teuml mundshme teuml bazuara neuml kritere mjedisore peumlr ndarjengrumbullimin transportimin ruajtjen peumlrpunimin dhe asgjeumlsimin e
mbetjeve
Teuml realizohet njeuml cikeumll sa meuml i shkurteumlr peumlr administrimin e mbetjeve me qeumlllim qeuml teuml zvogeumllohet koha e ekspozimit teuml tyre neuml mjedis
Mbetjet trsquoi neumlnshtrohen sa meuml shumeuml riciklimit dhe peumlrpunimit Teuml grumbullohen dhe teuml trajtohen teuml ndara mbetjet neuml teuml gjitha fazat e administrimit teuml tyre
Tabela 1 Krahasimi i avantazheve teuml procesit teuml riciklimit dhe prodhimit normal teuml
materialeve [2]
27
dhe teuml mos perzihen me mbetjet e rrezikshme
Teuml mos pengohet peumlrdorimi i metejsheumlm i mbetjeve nga trajtimi i tyre neuml njeuml fazeuml teuml meumlparshme
Teuml pakeumlsohet sa meuml shumeuml leumlvizja dhe transporti i mbetjeve dhe asgjesimi i tyre teuml kryhet neuml impiantin meuml teuml afeumlrt
Teuml parandalohet ndotja nga mbetjet dhe trsquoi kufizohet ndikimi kur ajo ndodh [5] Teuml ruhen sidomos burimet natyrore nga ndikimet e mbetjeve Teuml deumlmshpeumlrblehet dhe teuml rehabilitohet nga personat fizikeuml dhe juridikeuml ndotja dhe
deumlmtimi qeuml shkaktohet prej tyre nga keqadministrimi i mbetjeve
Teuml kryhet groposje e sigurteuml peumlr hedhurinat qeuml rezultojneuml pas peumlrpunimit teuml mbetjeve Teuml meumlnjanohet ccedildo deumlm a rrezik peumlr sheumlndetin mireumlqenien dhe sigurineuml e jeteumls seuml personit Teuml garantohen keumlrkesat higjeniko-sheumlndeteumlsore dhe teuml meumlnjanohet ccedildo rrezik peumlr ndotjen
e mjediseve urbane
Teuml ruhet fauna dhe flora mjedisi e peizazhi nga degradimi Teuml gjitha llojet e mbetjeve sipas peumlrcaktimit teuml beumlreuml neuml keumlteuml rregullore pas doreumlzimit teuml
tyre nga krijuesit janeuml proneuml shteteumlrore[9]
PЁRFUNDIME
curren Neuml fusheumln e administrimit teuml mbetjeve eumlshteuml e reumlndeumlsishme teuml realizohen keumlto objektiva
Hartimi i njeuml strategjie peumlr menaxhimin e zonave industriale teuml braktisura ku teuml peumlrfshihet edhe vleresimi i riskut neuml mjedis dhe neuml sheumlndet identifikimi i masave dhe prioriteteve peumlr
rehabilitimin e qeumlndruesheumlm teuml tyre dhe hartimi i njeuml plani peumlr kontrollin eleminimin dhe monitorimin
e ndotjes neuml zonat e kontaminuara
Hartimi i njeuml programi peumlr mbylljen e sigurteuml teuml dampave ekzistuese qeuml paraqesin rrezik per sheumlndetin dhe mjedisin [6]
Hartimi i njeuml strategjie peumlr menaxhimin e qeumlndruesheumlm teuml mbetjeve urbane ku peumlrfshihet ploteumlsimi i kuadrit ligjor dhe projekte demonstrimi neuml keumlteuml fusheuml [3]
Stabilizimi i administrimit urban qeuml do teuml peumlrfshijeuml gjithashtu edhe menaxhimin e mbetjeve urbane
Ndeumlrgjegjeumlsimi i publikut lidhur me mireumlmenaxhimin e mbetjeve urbane [9]
28
Jeteuml pa mbeturina nuk ka
LITERATURA
[1] ITAP - Instituti i Trajnimit teuml Administrateumls Publike ldquoMenaxhimi i Mjedisitrdquo 2004
[2] Ministria e Mjedisit Drejtoria e PNM ldquoLigji peumlr administrimin mjedisor teuml mbetjeve teuml ngurta
2002
[3] Ministria e Mjedisit ldquoLigji peumlr mbrojtjen e mjedisitrdquo (1993) dhe meuml pas Ligji i ri peumlr mbrojtjen e
mjedisitrdquo (Shtator 2002)
[4] Ministria e Mjedisit - Bashkia e Tiraneumls ldquoPlani Kombeumltar i Veprimit neuml Mjedis dhe Plani
Kombeumltar i Menaxhimit teuml Mbetjeverdquo (teuml aprovuar meuml 1998 dhe perfunduar Qershor 2006)
[5]Ligji nr 8934 dateuml 5092002 ldquoPeumlr Mbrojtjen e Mjedisitrdquo
[6]Ligji nr 8990 dateuml 23012003 ldquoPeumlr vlereumlsimin e ndikimit neuml mjedisrdquo peumlrafruar pjeseumlrisht me
Direktiveumln 85337EEC dhe me Direktiveumln 7911EEC
[7]VKM nr 103 ldquoPeumlr monotorimin e Mjedisit neuml Republikeumln e Shqipeumlriseumlrdquo dateuml 31032002
[8] Intermediate Technology Development Group ldquoRecycling of Organic Wasterdquo (2000 ndash 2006)
[9] Programi i Qeverisjes Vendore PNUD Tiraneuml ldquoStrategjia Lokale e Zhvillimit teuml Qeumlndruesheumlm peumlr
Bashkineuml e Tiraneumls Gjirokastreumls Lushnjeumlsrdquo 2004
Adresa Interneti
[1] httpwwwacrbedefaulthtm Association of Cities for Recycling (ACR) The aim of ACR (an
international non-profit organisation based in Brussels) is to exchange technical and educational
information on the subject of waste management
[2] httpwwwchiron-sdemoncoukccn Home page of the Community Composting Network
[3]httpgategtzdebiogasAT_biogashtmlGTZ Information and Advisory Service on Appropriate
Technology ndash Biogas Page
[4] httpwwwbiogasch web Site for the Swiss Biogas Forum Wacky waste facts
[5] httpenwikipediaorg Main article History of waste management Waste hierarchy
Riciklimi i dy shisheve
kursen energji teuml
mjaftueshme peumlr teuml zier
ujin peumlr peseuml filxhana caj
29
STUDIMI I POROZITETIT NE SISTEMET E CIMENTOVE
CAC DHE OPC
MSc Irida MARKJA1 Prof Dr Thomas BIER2 Prof Dr Ylli SHEHU1
1 P UT Department of Production Management Square Nene Tereza nr 4 Tirana ALBANIA
2 TUB Institute fuumlr Keramik Glas und Baustofftechnik Leipziger Str28 09599 Friburg
GERMANY
ABSTRACT
Different binders or chemical systems such as Calcium Silicate Hydrate (CSH) formation
Calcium Aluminate Hydrate (CAH) formation and ettringite formation are investigated with
respect to the developing pore structure Hardened mortars are porous materials their pore
structure being developed during hydration as a function of water binder ratio the binderrsquos
chemical reactions time temperature and pressure The water binder ration is kept constant
while the temperature - pressure conditions during hydration are varied The pores structure
and porosity is investigated by different method such as small angle x-ray scattering (SAXS)
mercury intrusion porosimetry (MIP) and secondary electron microscopy (SEM) The
presented results show differences in microstructure based on the individual hydrates This is
shown by SEM micrographs for those hydrates which can easily be identified by SEM MIP
results give a picture of the overall porosity in the respective accessible size range and are
compared to the visible porosity in SEM micrographs
Key words Pore structure MIP Small angle scattering Portland cement SEM
30
QEumlLLIMI
Sistemet e ndryshme kimike sic janeuml i hidratet
e silikatit teuml kalciumit (Calcium Silicate
Hydrate C-S-H) hidratet aluminate teuml
kalciumit (Calcium Aluminate Hydrate CAH)
dhe etringite ndash janeuml investiguar peumlr teuml pareuml
zhvillimin e porozitetit neuml struktureuml
Ccedilimentot e peumlrforcuara janeuml materiale
poroze ku struktura e tyre zhvillohet gjateuml
procesit teuml hidratimit neuml funksion teuml raportit
teuml ujit me lidhjet (wb) dhe reaksioneve
kimike teuml lidhjes Neuml sisteme teuml ndryshme teuml
lidhjeve reaksionet kimike janeuml ato teuml cilat
influencojneuml neuml porozitetin e struktureumls
Struktura poroze dhe poroziteti janeuml
investiguarstudiuar neumlpeumlrmjet disa
metodave teuml ndryshme Neuml keumlteuml punim do teuml
paraqes teuml dheumlnat teuml cilat janeuml marreuml
neumlpeumlrmjet metodave studimi me aneuml teuml
difraksionit me rreze - X me keumlnd teuml vogeumll
(Small Angle X-ray Scattering -SAXS) me
aneuml teuml porozimetriseuml me ndeumlrfutjen e meumlrkurit
(Mercury Intrusion Porosimetry ndash MIP) dhe
me aneuml teuml studimit visual teuml mikrografive teuml
marra neumlpeumlrmjet mikroskopiseuml elektronike
sekondare (Secondary Electron Microscopy -
SEM) Poroziteti eumlshteuml njeuml karakteristikeuml
shumeuml e reumlndeumlsishme mikrostrukturore e
strukturave teuml ngurta pasi ndikon neuml vetiteuml
fizike dhe mekanike si dhe kontrollon vetiteuml e
materialeve Vetiteuml e materialeve poroze
varen nga karakteristikat e poreve teuml sistemit
sic janeuml poroziteti shpeumlrndarja e poreve etj
Peumlr materialet me bazeuml ccedilimento
mikrostruktura zhvillohet gjateuml procesit teuml
hidratimit duke krijuarformuar njeuml struktureuml
neuml formeuml xheli peumlr teuml formuar hidratet Ndaj
morfologjia e hidrateve teuml secilit sistem seuml
bashku me sasineuml e ujit teuml peumlrdorur
influencon neuml struktureumln poroze [15]
Fjaleumlt Kyccedile Struktura poroze MIP SAXS Ccedilimento PortlandSEM
31
1 MATERIALET
Materialet e peumlrdorura neuml keumlteuml studim janeuml
ccedilimento Portland e zakonshme (OPC) dhe
ccedilimento calcium aluminate (CAC) Dy
grupet e cimentove janeuml pregatitur meuml
raportin ujeumlcimento peumlrsecilin sistem
Matjet e para janeuml realizuar me raportin e ujit
teuml peumlrcaktuar nga vikati manual ndash ku neuml
tabelen e meumlposhtme paraqitet sasia e ujit e
nevojshme peumlr secilin tip ccedilimentoje
Miksimet jane realizuar me mikesrin Toni
Technic sipas standardit gjerman DIN EN
1961 me standardin e nivelit teuml pareuml sipas
standardit gjerman ku materiali miksohet peumlr
90 sekonda meuml pas beumlhet homogjenizimi i
materialit me doreuml peumlr 30 sekonda dhe meuml
pas miksohet peumlrseumlri peumlr 90 sekonda pasi
miksohet materiali derdhet neuml formeumln
prizmatike me tri ndarje[10] Ekperimetet
janeuml realizuar peumlr 7 sistemet Cem I 425 R
Cem I 425 N Fondu Secar 51 Secar 71
CSA Calumex Cem III Blast (Tab 3)
Sistemi Sasia e ujit teuml
nevojsheumlm
Water demand
Cem I 425 R 033
Secar 71 032
Secar 51 025
Fondu 0288
CSA CAlumex 0266
CEM III Blast 034
Tab 3 Raporti ujeumlcimento peumlr sistemet e
peumlrdorura
2 METODAT KARAKTERIZUESE
21 Mikroskopia elektronike sekondare
(SEM)
Me aneuml teuml mikroskopiseuml elektronike me
skanim ndash skanohet njeuml tufeuml elektronesh teuml
fokusuara peumlrgjateuml kampionit dhe maten
sinjale teuml shumta teuml cilat rezultojneuml nga
bashkeumlveprimi i tufeumls seuml elektroneve me
kampionin Marrja e imazhit me aneuml teuml
elektroneve dyteumlsore praktikisht eumlshteuml e
nevojshme (peumlrdorshme) peumlr ekzaminimin e
mikrostruktureumls fillestare marrjen e imazhit
me cileumlsi teuml larteuml si dhe ekzaminimin e rritjes
seuml kristaleve teuml dyta
22 Studimi me aneuml teuml difraksionit me
rreze - X me keumlnd teuml vogeumll (SAXS)
32
Shpeumlrhapja me keumlnd teuml vogeumll e rrezeve
peumlrdoret peumlr teuml studiuar strukturat neuml
intervalin 10-1000Aring SAXS eumlshteuml njeuml ndeumlr
metodat meuml teuml reumlndeumlsishme peumlr
karakterizimin e strukturave mikroPeumlr
ccedilimentot dhe materialet poroze profili i
shpeumlrndarjes merret nga fluksi i rrezeve X neuml
funksion teuml vektorit teuml shpeumlrndarjes neuml
mikrostrukturat poroze Ndryshimet neuml
struktureumln e brendshme teuml ccedilimentove pasteuml teuml
sistemit OPC gjateuml procesit teuml hidratimit
studiohen neumlpeumlrmjet SAXSit Ku diferenca
ndeumlrmjet kurbave teuml shpeumlrndarjes
demostrohet nga pjerreumlsia e grafiqeve neuml
shkalleuml logaritmike Peumlr qeumlllime analitike
keumlndi i shpeumlrndarjes ϕ normalisht
zeumlvendeumlsohet me vektorin e shpeumlrndarjes q
si meuml poshteuml
)2sin(4
q Ek1
q ndash eumlshteuml vektori i shpeumlrndarjes
λ ndash eumlshteuml gjateumlsia e valeumls seuml rrezeve X
ϕ ndash eumlshteuml keumlndi i shpeumlrndarjes
Eksperimentet janeuml realizuar neumlpeumlrmjet
PANalitical MPD me metodeumln e
transmisionit
23 Porozimetria me ndeumlrfutjen e
meumlrkurit (MIP)
Porozimetria me ndeumlrfutjen e meumlrkurit MIP
(Fig1)eumlshteuml njeuml teknikeuml e peumlrdorur gjereumlsisht
peumlr teuml analizuar struktureumln poroze teuml cimentos
dhe teuml betonit Karakterizimi i struktureumls
poroze teuml ccedilimentos neumlpeumlrmjet porozimetriseuml
me ndeumlrfutje teuml meumlrkurit jep njeuml informacion
shumeuml teuml reumlndeumlsisheumlm peumlr teuml kuptuar mbi
vetiteuml mekanike dhe vetiteuml e transportit teuml
cimentos
Neuml peumlrgjitheumlsi informacioni qeuml merret peumlr
porozitetin mund teuml karakterizohen nga
porozimetria totale sipeumlrfaqja poroze dhe
diametri mesatar i poreve peumlrcaktohen
llogariten nga testimi i sasieuml seuml meumlrkurit teuml
ndeumlrfutur neuml pore
Me aneuml teuml metodeumls MIP poroziteti
peumlrcaktohet si rezultat i ndeumlrfutjes seuml
meumlrkurit neumln ndikimin e presionit teuml jashteumlm
neuml sistemin poroz Meuml pas sasia e meumlrkurit teuml
ndeumlrfutur ndeumlrtohet si funksion i presionit teuml
jashteumlm ose sipas ekuacionit Washburn ndash qeuml
jep rrezen ekuivalente teuml pores dhe si rezultat
merret njeuml imazh i shpeumlrndarjes seuml porozitetit
peumlr shembull shpeumlrndarja e totale e porozitetit
neuml vareumlsi teuml peumlrmasave teuml pores
33
Fig1 Porosimeteumlr PASCAL 140240
Analiza me aneuml teuml keumlsaj metode realizohet neuml
njeuml dhomeuml pa vakum neuml teuml cileumln shtohet
meumlrkuri dhe meuml pas aplikohet njeuml presion i
jashteumlm neuml meumlrkur ndash peumlr teuml beumlreuml teuml mundur
ndeumlrfutjen e tij neuml hapsirat poroze Si rezultat
i rritjes seuml presionit teuml jashteumlm meumlrkuri
ndeumlrfutet meuml shumeuml neuml brendeumlsi teuml poreve teuml
ccedilimentos teuml forcuar
Rezultatet teuml cilat janeuml marreuml nga MIP janeuml
kurbat kumulative veumlllimi specifik (ccg)
kundrejt rrezes teuml poreve (nm) sipeumlrfaqja
specike (m2g) kundrejt rrezes teuml poreve
(nm) [specific volume (ccg) vs pore radius
(nm) specsurface (m2g) vs pore radius
(nm)] Peumlr sistemet CEM I 28d CEM I 7d
CAC 28d CAC 7d CAC 1d
3 REZULTATET
Mikroskopia elektronike me Skanim
Mikrografiteuml peumlr investigimin
mikrostrukutror neumlpeumlrmjet SEM janeuml marreuml
me zmadhimet 5000x 3000x 1000x and
300 x Neuml figureumln 2 paraqiten mikrografi teuml
cimentove Portland OPC (CEM I 425 1d)
dhe kalicum aluminate cement (SECAR 51
1d) Fotot janeuml marreuml mbi kampion pas 24 h
peumlrforcim dhe vihet re neuml rastin e OPC faza
portladnite CH ettringite dhe paza CSH
ndeumlrsa tek CAC nuk shfaqen shumeuml fazat e
hidratuara
Fig 2 Mikrografiteuml e CEM 425 N 1d OPC dhe
SECAR 51 1d CAC
34
Porozimetria me ndeumlrfutjen e meumlrkurit
(MIP)
Shpeumlrndarjet e madheumlsiseuml seuml porozitetit e
matur nga MIP janeuml peumlrshkruar si
shpeumlrndarjet kumulative neuml figureumln 3
(veumlllimi specifik neuml funksion teuml rrezeve
poroze) dhe figura 4 (sipeumlrfaqen specifike neuml
funksion teuml rrezeve poroze) Me rritjen e
koheumls seuml hidratimin rezultatet e marra
tregojneuml se peumlr teuml dy cimentot zvogeumllohet
kufiri i rrezeve dhe veumlllimi i poreve
Cimento paste CAC pas 28 diteumlve hidratim
mikrostruktura karakterizohet nga njeuml
rrezeve peumlrreth 20 nm dhe veumlllimi i poreve
0008 ccg Sipeumlrfaqja specifike e cimentove
paste pas 28 diteumlsh hidratim ka njeuml tregues teuml
larteuml
0
002
004
006
008
01
012
014
1 10 100 1000 10000 100000
Pore radius (nm)
Sp
ec
ific
Vo
lum
e (
cc
g)
CEM I-28 days
CEM I- 7 days
CAC - 28 days
CAC - 7 days
CAC - 1 day
Fig 3 Shpeumlrndarja kumulative e poreve peumlr ccedilimento teuml
ndryshme dhe peumlr koheuml hidratimit teuml ndryshme
0
5
10
15
20
25
1 10 100 1000 10000 100000
pore radius (nm)
sp
ecif
ic s
urfa
ce (
msup2
g)
CEM I-28 days CEM I- 7 days
CAC - 28 days CAC - 7 days
CAC - 1 day
Fig 4 Sipeumlrfaqja specifike neuml funksion teuml rrezes
seuml pores peumlr ccedilimento teuml ndryshme
Zhvillimi i struktureumls poroze si njeuml funksion
i hidratimit tregohet neuml figurat 5 dhe 6 peumlr
respektivisht cimentot pasteuml CAC dhe OPC
Peumlr teuml dyja grupet e cimentove poroziteti
kapilar zvogeumllohet me rritjen e hidratimit
dhe pas 28 diteumlsh hidratim fillon teuml shfaqen
grumbujt e poreve 2 deri neuml 5 nm teuml cilat
krijojneuml mikro-poret Mikrografiteuml e marra
nga SEM nuk tregojneuml shumeuml qarteuml ose jo teuml
gjitha porozitetin e mikrostruktureumls
Poroziteti kapilar tregohet peumlr teuml dy grupet e
ccedilimentos neuml zoneumln 10 dhe 100 nm dhe peumlr
CAC dhe OPC njeuml varg breg shteseuml
ndeumlrmjet 100 dhe 1000 nm
35
Fig 5 Zhvillimi i struktureumls poroze peumlr sistemin CAC
Diferenca ndeumlrmjet shpeumlrndarjes seuml poreve
nga MIP dhe nga ekzaminimi vizual nga
SEM tregohet shumeuml qarteuml neuml diagramat neuml
figurat 6 dhe 7 Shpeumlrndarja e porozitetit nga
MIP tregon qeuml poroziteti eumlshteuml neumln 01 microm i
cili nuk mund teuml identifikohet me aneuml teuml
mikrografive teuml SEM
Kjo mund teuml jeteuml pjeseumlrisht peumlr shkak teuml faktit
se veumlzhgimi me aneuml teuml SEM neuml sipeumlrfaqet me
ndarje tregon karakteristika me hapsira teuml
meumldha
36
Fig 6 Diferenca neuml zhvillimin e poreve ndeumlrmejt SMIP dhe MIP peumlr OPC 7d
Small Angle X-ray Scattering
Rezultate e SAXSit janeuml ndeumlrtuar si logI vs
logq peumlr dy tipet e cimentove neuml koheuml teuml
ndryshme hidratimi (Fig7) Kurbat e
shpeumlrndarjes tregojneuml njeuml zhvillim me koheumln
duke treguar ndryshimet neuml mikrostruktureuml
Neuml meumlnyreuml qeuml teuml peumlrcaktohen ndryshimet e
diametrit mesatar teuml poreve gjithashtu edhe
vlerat specifike teuml veumlllimit sipeumlrfaqeumlsor
paraqitet tabela e meumlposhtme e cila eumlshteuml
llogaritur me aneuml teuml softit Shpeumlrndarja e
poreve tregohet sipas rendit 150 nm
Peumlrmasat e poreve janeuml peumlrafeumlrsisht 2 dei neuml
100 nm njeuml tregues qeuml mikroporoziteti nuk
mund teuml detektohet investigohet neumlpeumlrmjet
MIP ose SEM
37
CEM I 425 N 1d CEM I 425 N 7d CEM I 425 N 28d
Tipi i rrezes 52 Aring Tipi 1-2 9 Aring Tipi 4 No type
Raporti SV 00308 Aring-1 015 Aring-1
SECAR 51 1d SECAR 51 7d SECAR 51 28d
Tipi i rrezes 221 Aring Tipi 1-2 78 Aring Tipi 1-2 65 Aring Tipi 1-2
Raporti SV 00137Aring-1 002 Aring-1 00297 Aring-1
Tab1 Rrezja maksimale dhe raporti SV nga matjet e SAXS
CEM I 425 N
1
10
100
1000
10000
100000
1000000
0001 001 01 1
log (q)
log
(In
ten
sity
)
1 day
7 days
28 days
Secar 51
1
10
100
1000
10000
100000
1000000
0001 001 01 1
log (q)
log
(In
ten
sity
)
1 day
7 days
28 days
Fig 7 Zhvillimi i struktureumls poroze peumlr sistemin CAC dhe OPC teuml matura nga SAXS
4 PERFUNDIME
Rezultatet e paraqitura tregojneuml diferenceuml neuml
mikrostrukturat e ccedilimentove teuml bazuar neuml
hidratet teuml secilit grup neuml ccedilimentot pasteuml si
funksion i metodeumls karakterizuese teuml
aplikuar Kjo beumlhet e qarteuml neumlpeumlrmjet
investigimit me aneuml teuml SEM ku hidratet nga
CAC ose hidroksidi i kalciumit CH tregojneuml
qarteuml kristalet e formuara Prezenca e fazeumls
C-S-H eumlshteuml shumeuml e vogeumll dhe nuk eumlshteuml e
lehteuml identifkimi i tyre neumlpeumlrmjet SEM Neuml
mes ndodhen kristalet ettringite teuml cilat
mund teuml gjenden tek sistemi i cimentove
OPC
Rezultatet nga SAXS ose MIP tregojneuml
shpeumlrndarjet sasiore teuml madheumlsiseuml seuml poreve
apo madheumlsive mesatare teuml poreve
Ndeumlrfutja e meumlrkurit neuml ccedilimento jep
38
informacion mbi shpeumlrndarjen e madheumlsiseuml
seuml poreve neumlpeumlrmjet ndeumlrfutjes seuml meumlrkurit
dhe mbi veumlllimin total teuml poreve kapilare
Rezultatet e marra me aneuml teuml difraksionit me
rreze - X me keumlnd teuml vogeumll SAXS ploteumlsojneuml
rezultatet e marra neumlpeumlrmjet ndeumlrfutjes seuml
meumlrkurit MIP dhe jepin teuml dheumlna meuml teuml
besueshme neuml meso poret
5 LITERATURA
[1] Pore Structure of Cement-Based
Materials Testing Interpretation and
Requirements Kalliopi K Aligizaki (2006)
[2] Realistic pore structure of Portland
cement paste experimental study and
numerical simulation Hongyan Ma and
Zongjin Li (2012) Hong Kong China
[3] Fractal structure of Portland cement paste
during age hardening analyzed by small-
angle x-ray scattering M Kriechbaum G
Degovics J Tritthart P Laggner
GrazAustria
[4] Pore structure characterization of cement
pastes blended with high-volume fly-ash
Qiang Zeng Kefei Li Teddy Fen-chong
Patrick Dangla
[5] Comparison of pore structure of hardened
mortars based on various cementitious
binders and curing conditions Bier T A
(2013) First International Conference on the
Chemistry of Construction Materials GDCh
Monograph 47 pp 83-86
[6] Analysis of Pore Structure and their
relations with strength of hardened Cement
Paste Zhang Wensheng Li Beixing Wang
Hongxia Chen Yimin Journal of Wuhan
University of Technology Vol20 No1
[7] Characterization of Portland Cement
paste using MIP Nanoindentation and ESEM
techniques Richard JAquino Dessislava A
Koleva Eduard AB Koenders Klaas Van
Breugel Delft University of Technology
Netherlands
[8] The dynamics of capillary flows Edward
W Washburn (1921) Physical Review Vol
17 Nr3
[9] The Surface Area of Hardened Cement
Paste as Measured by Various Techniques
Jeffrey J Thomas Hamlin M Jennings and
Andrew J Allen (1999) Concrete Science
and Engineering 1 pp 45-64
[10] Handbook of Analytical Techniques in
Concrete Science and Technology Principles
Techniques and Applications V S
Ramachandran James J Beaudoin
[12] Leas Chemistry of Cement and
Concrete 4th Ed
39
ANALIZA E FAKTOREumlVE KRYESOREuml TEuml AKSIDENTEVE
SI BAZEuml E HARTIMIT TEuml NJEuml ldquoPLANI REAL KOMBEumlTAR
TEuml SIGURISEuml RRUGORErdquo
Ing Migen Zeqo
ABSTRAKTI
ANALYSIS OF ACCIDENTS MAIN FACTORS AS A BASIS FOR THE
DEVELOPMENT OF REAL NATIONAL PLAN FOR ROAD SAFETY
Road safety is the basic feature of prevention of accidents that in Albania unfortunately are
over 2 times higher than in developed European countries and is a growing trend that will
continued if no measure will take place In this article we have studied the statistics from
various official sources and from field measurements to analyze the causes of accidents from
quantitative point of view and in the highlight of the EC Directive Towards a European area
of road safety and approaching the more advanced experiences of countries with best results
in road safety we have suggested a series of measures to be included in the National Strategy
for Road Safety in Albania in order to achieve the main objective of this strategy downsizing
deaths from road accidents by 50 We have studied in more depth the main cause of accidents
in Albania which is the speed limit exceeds Drivers and riders who are travelling at
inappropriate speeds are more likely to crash and their higher speed means that the crash will
cause more severe injuries to themselves andor to other road users Inappropriate speed also
magnifies other driver errors such as driving too close or driving when tired or distracted
multiplying the chances of these types of driving causing an accident Taking the appropriate
measures against speed will downsize deaths from road accidents by 50
QELLIMI
Siguria rrugore eumlshteuml tipari themelor i parandalimit teuml aksidenteve qeuml neuml Shqipeumlri peumlr fat teuml
keq janeuml mbi 2 hereuml meuml teuml larta se sa neuml vendet e zhvilluara evropiane dhe mund teuml vazhdojeuml
teuml rritet si tendenceuml neuml qofteuml se nuk do teuml merret asnjeuml maseuml neuml keumlteuml drejtim Neuml keumlteuml artikull
duke studiuar statistikat nga burime teuml ndryshme zyrtare dhe nga matjet neuml terren kemi
analizuar shkaqet e aksidenteve nga pikeumlpamja sasiore dhe neuml driteumln e Direktiveumls seuml KE-seuml
Drejt njeuml zone evropiane teuml siguriseuml rrugore dhe duke ju referuar peumlrvojave teuml vendeve me
meuml teuml peumlrparuara me rezultatet meuml teuml mira neuml sigurineuml rrugore kemi sugjeruar njeuml seumlreuml masash
qeuml mund teuml peumlrfshihen neuml Strategjineuml Kombeumltare peumlr Sigurineuml Rrugore neuml Shqipeumlri me qeumlllim
teuml arritjes seuml objektivit kryesor teuml keumlsaj strategjie zvogeumllimit teuml vdekjeve nga aksidentet rrugore
me 50 Neuml keumlteuml studim jemi ndalur neuml veccedilanti tek shkaku kryesor i aksidenteve neuml Shqipeumlri i
cili eumlshteuml tejkalimi i kufirit teuml shpejteumlsiseuml seuml lejuar Shofereumlt teuml cileumlt udheumltojneuml me shpejteumlsi teuml
larteuml peumlrtej kufirit teuml lejuar teuml shpejteumlsiseuml kaneuml meuml shumeuml gjasa peumlr trsquou peumlrplasur dhe shpejteumlsia
e tyre meuml e larteuml do teuml thoteuml se peumlrplasja do teuml shkaktojeuml deumlmtime meuml teuml reumlnda peumlr veten e tyre
dheose peumlr peumlrdoruesit e tjereuml teuml rrugeumls Shpejteumlsia e papeumlrshtatshme zmadhon gabime teuml
tjera teuml shoferit teuml tilla si ngarje neuml afeumlrsi shumeuml madhe me mjete teuml tjera apo dheumlnie e makineumls
kur eumlshteuml i lodhur ose i hutuar duke shumeumlfishuar shanset peumlr teuml shkaktuar njeuml aksident Duke
marreuml masat e duhura kundeumlr shpejteumlsive peumlrtej limitit teuml lejuar do teuml pakeumlsohej numri i
vdekjeve nga aksidentet rrugore me 50
HYRJA
Shqipeumlria peumlrballet me njeuml sfideuml teuml madhe
peumlrsa i peumlrket garantimit teuml siguriseuml Kjo
sfideuml eumlshteuml veccedilaneumlrisht e veumlshtireuml neuml njeuml
mjedis me zhvillim teuml shpejteuml ekonomik i
cili do teuml ccedilojeuml neuml rritjen e transportit rrugor
Neuml meumlnyreuml qeuml shtimi i udheumltimeve teuml mos
ccedilojeuml neuml rritjen e numrit teuml aksidenteve
duhen marreuml masa efektive neuml lidhje me njeuml
seumlreuml aspektesh teuml siguriseuml rrugore siccedil janeuml
peumlrgatitjatestimi i drejtuesve teuml mjeteve
kontrolli i mjeteve peumlr drejtim teuml sigurteuml
sjellja e peumlrdoruesve teuml rrugeumls dhe siguria e
infrastruktureumls rrugore
Nga aksidentet automobilistike gjateuml 4
viteve teuml fundit kane vdekur 1342 persona
dhe 5108 teuml tjereuml janeuml plagosur Vendi yneuml
ka humbur miliona euro ccedildo vit neumlpeumlrmjet
deumlmeve teuml proneumls shpenzimeve mjekeumlsore
dhe produktivitetit teuml humbur Fatkeqeumlsisht
shumeuml nga viktimat e aksidenteve rrugore
janeuml teuml mosheumls 16 ndash 44 vjeccedil dhe janeuml
aneumltareumlt meuml produktiv dhe meuml aktiv teuml
popullateumls soneuml Neuml qofteuml se nuk do teuml keteuml
ndeumlrhyrje energjike me politika teuml
mireumlpeumlrcaktuara e mireumlstudiuara keumlto
humbje teuml tmerrshme njereumlzore dhe
ekonomike do teuml vazhdojneuml teuml rriten neuml vitet
e ardhshme Ky artikull analizon shkaqet
kryesore te ndodhjes se aksidenteve neuml
vendin toneuml dhe jep orientime te zbatuara ne
vendet europiane meuml teuml peumlrparuara neuml
fushen e siguriseuml rrugore qeuml kane numrin
meuml teuml uleumlt teuml aksidenteve si pasojeuml e
zbatimit teuml keumltyre masave
PERMBAJTJA
Siguria rrugore eumlshteuml njeuml problem shumeuml
disiplinor qe keumlrkon veprime nga teuml gjitheuml
sektoreumlt me njeuml efektivitet teuml koordinuar teuml
planit teuml veprimit teuml siguriseuml rrugore qeuml do
ti mundeumlsojeuml teuml gjitheuml aktoreumlt teuml ndeumlrmarrin
masa neuml fushat e tyre peumlrkateumlse duke ulur
faktoreumlt qeuml mundeumlsojneuml propabilitetin e
shfaqjes teuml aksidenteve rrugore
Plani i veprimit duhet teuml peumlrfshijeuml 15
sektoreuml Sektoreumlt peumlrmbajneuml shumeuml
disiplina teuml ndryshme dhe njeuml gameuml shumeuml
teuml gjeumlreuml teuml veprimtarive Ndeumlrkoheuml qeuml
vendet e zhvilluara peumlr njeuml periudhe prej meuml
shumeuml se 50 vjeccedilare (nga vitet 1950 deri neuml
vitet 2000) kaluan me rradheuml neuml fazat e
planeve teuml forcimit teuml SRr ne na duhet qeuml neuml
keumlteuml plan teuml planifikojme teuml gjitha fazat e
kaluara nga ata qeuml nga peumlrmisimi i
legjislacionit (duke filluar me Kodin
Rrugor) ndeumlrtimin e autostradave me
standardet europiane sigurineuml pasive
edukimin peumlr ndryshimin e sjelljes seuml
peumlrdoruesve teuml rrugeumls decentralizimin e
kompetencave teuml siguriseuml rrugore sigurineuml
e qeumlndrueshme dhe aplikimin e SIT
Fig1 Planet e Sektoreumlve dhe Sistemet 4 ldquoE ldquo
teuml Siguriseuml Rrugore
Fushat bazeuml ku duhet teuml mbeumlshteten masat
inxhinierike teuml Siguriseuml Rrugore neuml
Shqipeumlri duhet teuml lidhen me Auditimin e
Siguriseuml Rrugore dhe Rishikimin e Pikave
teuml Zeza
Nga analiza disa vjeccedilare e statistikave
vlereumlsojmeuml se faktoret kryesoreuml teuml
aksidenteve neuml vendin toneuml janeuml
Shpejteumlsia dhe sjellja agresive qeuml
shkaktojneuml 29 teuml vdekjeve dhe
32 teuml plagosjeve
Mjetet tregtare janeuml meuml pak se 11
e inventarit teuml peumlrgjithsheumlm por
janeuml peumlrgjegjeumls peumlr rreth 18 teuml
vdekjeve dhe 32 teuml plagosjeve
Keumlmbeumlsoreumlt llogariten teuml jeneuml 34
teuml teuml vrareumlve
Drejtuesit e rinj (18-24 vjeccedil) janeuml
peumlrgjegjeumls peumlr 17 teuml vdekjeve dhe
26 teuml plagosjeve
Drejtuesit e rinj pa eksperineceuml janeuml
peumlrgjegjeumls peumlr 385 teuml teuml gjitheuml
vdekjeve neuml dy vitet e fundit
Drejtimi neuml gjendje teuml dehur eumlshteuml
shkak i 67 teuml vdekjeve dhe 54
teuml plagosjeve neuml 2009
Peumlrdorimi i pakeumlt i rripit teuml sigurimit
peumlrpara dhe pas neumlnkupton qeuml
shumeuml pasagjereuml teuml palidhur vdesin
ose janeuml teuml paafteuml kur 40 e keumltyre
pasojave mund teuml ishin eleminuar
duke mbajtur rripin e sigurimit
Nga gjitheuml keumlta faktoreuml vlen teuml shqyrtojmeuml
shkakun e pareuml teuml listeumls seuml meumlsipeumlrme
shpejteumlsineuml dhe sjelljen agresive teuml cilat
shkaktojneuml rreth 13 e aksidenteve me
vdekje neuml vendin toneuml Nga matjet e
shpejtesiseuml teuml realizuara neuml 12 pika teuml
ndryshme teuml rrjetit kryesor rrugor neuml teuml
gjitha kategoriteuml e keumltyre rrugeumlve vihen re
tendenca unifikuese teuml cilat na sigurojneuml
mundeumlsineuml e marrjes teuml masave teuml shpejta
dhe praktike me rezultate shumeuml pozitive
Meuml poshteuml po japim grafikeumlt e matjeve te
realizuara teuml ndryshimit teuml shpejteumlsiseuml seuml
leumlvizjes teuml automjeteve neuml llojet kryesore teuml
rrugeumlve ekstra-urbane neuml Shqiperi gjateuml 24
oreumlve Nga grafikeumlt duket qarteuml se
ligjshmeumlria e ndryshimit teuml flukseve teuml
trafikut gjateuml 24 oreumlve eumlshteuml normale dhe i
peumlrgjigjet treguesve teuml keumltij ndryshimi neuml
peumlrputhje me treguesit normal teuml trafikut neuml
keumlto lloje teuml rrugeumlve neuml gjitheuml boteumln
Neuml keumlto matje pavareumlsisht nga flukset e
ndryshme teuml trafikut neuml llojet e ndryshme teuml
rrugeumlve ne kemi beumlreuml teuml mundur grupe
brenda fluksit neuml ccedildo oreuml teuml 24 oreumlshit qeuml
leumlvizin keumlto grupe shpejtesish peumlr teuml
vlereumlsuar se si ndryshon kjo shpeumlrndarje neuml
rregullsineuml e levizjes teuml rrymeumls seuml trafikut
gjateuml gjitheuml diteumls Grupimet e rrymave teuml
trafikut sipas shpejteumlsive janeuml 0 ndash 15 15 ndash
30 30 ndash 40 40 ndash 50 50 ndash 60 60 ndash 70 70 ndash
80 80 ndash 90 90 -100 100 -130 kmore Nga
teuml gjitheuml grafikeumlt veumlrehet se neuml ccedildo oreuml teuml 24
oreumlve teuml diteumls ne kemi teuml pranisheumlm teuml
gjitheuml llojet e drejtuesve teuml mjeteve qeuml
leumlvizin nga shpejtesiteuml meuml teuml ula deri tek ato
meuml teuml larta dhe peumlrqindjet e keumltyre
42
grupimeve neuml teuml gjitheuml llojet e rrugeumlve dhe
neuml teuml gjitheuml oreumlt e diteumls janeuml neuml raporte teuml
qendrueshme Kjo do teuml thoteuml se kudo ne
kemi njeuml trafik jo te mireumlorganizuar teuml pa
disiplinuar dhe teuml pa kontrolluar qeuml beumlhet
shkak peumlr rritjen e shfaqjes teuml agresivitetit teuml
drejtimit teuml automjeteve dhe rritje teuml numrit
teuml aksidenteve
Keumlshtu neumlse i referohemi matjeve neuml rrugeumln
Tiraneuml ndash Durreumls pothuaj gjateuml gjitheuml 24
oreshit peumlr ccedildo oreuml numi i mjeteve qeuml
tejkalon shpejtesineuml e lejuar teuml levizjes (90
kmore) me shpejteumlsi deri 130 kmore eumlshteuml
pothuajse 50 e teuml gjithe fluksit Duke ju
referuar numrit relativisht teuml larte teuml fluksit
qeuml neuml kohen e pikut ne oren 16 -17 arrin nje
nivel mbi 700 automjete njeumlsi neuml ore me njeuml
nivel sherbimi D ndash E beumlhet evidente
predispozita peumlr ccedilfaqjen e aksidenteve Po
keumlshtu neuml keumlteuml segment rrugor njeuml numer i
konsiderueshem automjetesh neuml teuml njejteumln
oreuml teuml pikut (rreth 25 e fluksit) levizin me
shpejtesi neumln 40kmoreuml qeuml eumlshteuml meuml pak se
50 e shpejteumlsiseuml maksimale teuml lejuar neuml
keumlteuml kategori (90 kmore) duke na krijuar
njeuml rryme trafiku heterogjene dhe teuml prirur
drejt aksidenteve Keto raporte neuml peumlrberje
teuml rrymeumls teuml trafikut neuml numeumlr teuml reduktuar
teuml fluksit i kemi dhe neuml oreumlt e vona teuml nateumls
2000 ndash 2400 ose neuml oreumlt e para teuml mengjesit
0200 ndash 0600 por neuml keumlto oreuml mungesa a
ndriccedilimit neuml rrugeumlt tona rrit mundeumlsineuml e
ccedilfaqjes teuml aksidenteve me njeuml shkalleuml teuml
ashpeumlrsiseuml teuml tyre edhe meuml teuml larteuml
Teuml njeumljtat fenomene janeuml lehteumlsisht teuml
analizueshme edhe neuml llojet e tjera teuml
rrugeumlve tonasi psh neuml segmentin rrugor
Laccedil ndash Lezheuml i cili eumlshteuml njeuml segment me
punime rikonstruksioni teuml zgjatura neuml disa
vite ku shfaqet po e njeumljta shperndarje e
grup-shpejtesive me ndryshimin e veteumlm se
volumi i fluksit teuml mjeteve qeuml tejkalojneuml
shpejtesineuml mbi 100 kmoreuml eumlshteuml neuml njeuml
maseuml meuml teuml vogeumll (deri neuml 15) por mos
harrojmeuml se kufiri i shpejtesiseuml maksimale
neuml keumlteuml rrugeuml neuml punime eumlshteuml meuml i ulet (60
kmore) dhe po ti referohemi ketij kufiri
numi i mjeteve qeuml e kalojneuml neuml raporte teuml
larta ne kufirin e lejuar teuml shpejtesiseuml
kalon 40 Peumlr keto lloj rrugeumlsh rreziku i
shfaqes teuml aksidenteve rritet fenomen qeuml
veumlrtetohet edhe neuml treguesit e aksidenteve
neuml keumlteuml segment i cili ka marreuml dhe emrin si
ldquoAutostrada e Vdekjesrdquo
Trendi i tejkalimit teuml shpejtesise se lejuar
lexohet qarteuml edhe neuml grafikeumlt e tjere te
paraqitur meuml poshteuml realizuar nga matjet neuml
segmentet e tjera rrugore neuml Shqiperi Nga
te dhenat del qarte domosdoshmeria e
hartimit te ldquoPlanit Kombeumltar teuml Siguriseuml
Rrugorerdquo neuml mbeshtetje teuml direktivave teuml
KS teuml OKB-se peumlr ldquoDekaden e OKB peumlr
Sigurineuml Rrugore 2010-2020rdquo dhe
Komisionit Europian te BE-se ldquoPeumlr njeuml
hapesire mbare Europine teuml Siguriseuml
Rrugore 2015 ndash 2025rdquo Sipas
rekomandimeve Evropiane problemet
kryesore qe duhen menaxhuar janeuml
- Problemet administrative
- Problemet inxhinierike
- Menaxhimi dhe koordinimi i
siguriseuml rrugore
Ccedilfareuml mund teuml beumljmeuml peumlr teuml ulur efektet
negative teuml tejkalimit teuml shpejteumlsiseuml neuml
rritjen e rrezikut peumlr aksidente
Shpejteumlsia eumlshteuml identifikuar si njeuml faktor
kyccedil i rrezikut neuml leumlndimet e trafikut rrugor
qeuml ndikon jo veteumlm neuml rrezikun e njeuml
peumlrplasje neuml rrugeuml por edhe neuml ashpeumlrsineuml e
plagosjeve qeuml rezultojneuml nga perplasjet
43
Grafiket e matjeve te realizuara teuml ndyshimit teuml shpejteumlsiseuml seuml leumlvizjes teuml automjeteve neuml llojet
kryesore teuml rrugeumlve ekstraurbane neuml Shqiperi gjateuml 24 oreve
44
ldquoShpejteumlsia e tepeumlrtrdquo eumlshteuml peumlrcaktuar si
tejkalim i shpejteumlsineuml limit ldquoShpejteumlsia e
papeumlrshtatshmerdquo eumlshteuml peumlrcaktuar si ngarje
me njeuml shpejteumlsi teuml papeumlrshtatshme peumlr
rrugeumln e dheumlneuml dhe kushtet e trafikut
Shpejteumlsia e tepeumlrt dhe e papeumlrshtatshme
eumlshteuml peumlrgjegjeumlse peumlr njeuml peumlrqindje teuml larteuml
teuml vdekshmeumlriseuml dhe leumlndimeve qeuml
rezultojneuml nga aksidentet rrugore Neuml
vendet me teuml ardhura teuml larta shpejteumlsia
kontribuon neuml rreth 30 teuml vdekjeve neuml
rrugeuml ndeumlrsa neuml veumlndet me teuml ardhura teuml
uleumlta dhe teuml mesme si vendi yneuml shpejteumlsia
eumlshteuml vlereumlsuar teuml jeteuml faktori kryesor
kontribues neuml rreth gjysmeumln e teuml gjitha
aksidenteve rrugore Kontrolli i shpejteumlsiseuml
seuml automjeteve mund teuml parandalojeuml
ndodhjen e perplasjeve dhe mund teuml
zvogeumllojeuml ndikimin kur ato ndodhin neuml
uljen e ashpeumlrsise teuml leumlndimeve teuml
viktimave
Sa meuml e larteuml teuml jeteuml shpejteumlsia e njeuml
automjeti aq meuml e shkurteumlr eumlshteuml koha qeuml ka
njeuml shofer peumlr teuml ndaluar dhe peumlr teuml
shmangur njeuml peumlrplasje Njeuml makineuml qeuml
udheumlton me 50km ore do keumlrkojeuml 13 metra
distanceuml peumlr teuml ndaluar ndeumlrsa njeuml makineuml
qeuml udheumlton me 40km ore do teuml ndalet mbas
85 metrash
o Njeuml rritje mbi shpejteumlsineuml e lejuar prej 1
km ore rezulton se shton njeuml rrezik 3
meuml teuml larteuml teuml peumlrplasjeve me peumlrfshirje
me leumlndime dhe me njeuml rritje prej 4-5
teuml rrezikut teuml shtuar peumlr peumlrplasje qeuml
rezultojneuml me viktima
o Shpejtesia gjithashtu kontribuon neuml
rritjen e shkalleumls teuml ashpeumlrsiseuml seuml njeuml
peumlrplasje Neuml njeuml peumlrplasje me njeuml
shpejteumlsi rreth 80 km oreuml mundeumlsia e
vdekjes teuml personave teuml peumlrfshireuml neuml
aksident eumlshteuml 20 hereuml meuml e larteuml se peumlr
rastin kur levizet me njeuml shpejteumlsi 30 km
oreuml
o Marreumldheumlnia ndeumlrmjet shpejteumlsiseuml dhe
ashpeumlrsiseuml teuml leumlndimit eumlshteuml veccedilaneumlrisht
e reumlndeumlsishme peumlr teuml pambrojtur
peumlrdoruesit vulnerabeumll teuml rrugeumls si
keumlmbeumlsoreumlt dhe ccediliklisteumlt
Peumlr shembull keumlmbeumlsoreumlt kaneuml shans peumlr teuml
mbijetuar deri neuml 90 kur goditen nga njeuml
makineuml qeuml udheumlton me 30 km ore ose meuml
pak por ky shans zbret neuml meuml pak se 50
peumlr teuml mbijetuar kur goditen nga njeuml makineuml
qeuml udheumlton me shpejteumlsi me 45 km oreuml
dhe se keumlmbeumlsoreumlt nuk kaneuml pothuajse
shans peumlr teuml mbijetuar kur peumlrplasen me njeuml
makineuml qeuml leumlviz me 80 km oreuml
Propabiliteti i humbjes se jetes
Shpejtesia e mjetit neuml kmoreuml
Fig Rreziku i fatalitetit teuml keumlmbeumlsoreumlve gjateuml
perplasjes me nje mjet neuml raport me shpejtesineuml
e leumlvizjes teuml mjetit Burimi Pasanen E 1991
Cileumlt janeuml faktoreumlt qeuml ndikojneuml neuml
shpejteumlsineuml e leumlvizjes
Zgjedhja e shpejteumlsiseuml teuml leumlvizjes ndikohet
nga njeuml numeumlr faktoreumlsh qeuml mund teuml jeneuml
Faktoreuml qeuml lidhen me shoferin (mosha
gjinia nivel i alkolit numri i njereumlzve
neuml makineuml)
Faktoreuml qeuml lidhen me rrugeumln dhe me
automjetin (shtrirja e rrugeumls cileumlsia e
sipeumlrfaqes fuqia e motorit teuml automjetit
shpejteumlsia maksimale qeuml mund teuml arrijeuml
automjeti)
Lidhjet me trafikun dhe mjedisin
(Deumlndeumlsia e trafikut dhe peumlrbeumlrja e tij
shpejteumlsia mbizoteumlruese e rrymeumls teuml
trafikut kushtet atmosferike etj)
45
Ccedilfareuml mund teuml beumljmeuml peumlr teuml menaxhuar
efektet negative teuml shpejteumlsiseuml
Eshteuml provuar se njeuml numeumlr ndeumlrhyrjesh
janeuml efektive neuml menaxhimin dhe kontrollin
e shpejteumlsiseuml seuml mjeteve
Vendosja dhe zbatimi i kufijve teuml
shpejteumlsive teuml lejuara peumlr cdo segment
rrugor sipas kategorive dhe kushteve
konkrete te tyre janeuml dy masat meuml
efektive neuml reduktimin e leumlndimeve teuml
trafikut
Studimet sugjerojneuml se njeuml ulje me 1
kmore e shpejteumlsiseuml teuml udheumltimit do teuml
siguronte njeuml zvogeumllim me 2-3 teuml
aksidenteve rrugore
Peumlrvoja e shumeuml vendeve ka treguar
se ndeumlrhyrja neuml kufizimin e
shpejteumlsiseuml do teuml keteuml njeuml efekt teuml
shkurteumlr jeteumlsor neuml uljen euml shpejteumlsiseuml
neumlse nuk shoqeumlrohet me masa teuml
qeumlndrueshme edhe teuml dukshme peumlr
zbatimin e keumltyre kufijve teuml vendosur
Kamerat e kontrollit teuml shpejtesiseuml
janeuml me shumeuml efektivitet neuml
reduktimin e aksidenteve rrugore
Neuml disa vende kufijteuml e shpejteumlsiseuml
janeuml vendosur qeuml teuml ndryshojneuml neuml
vareumlsi teuml motit kushteve teuml trafikut
dhe koheumls peumlrgjateuml diteumls Kjo siguron
qeuml kufijteuml e shpejteumlsiseuml teuml jeneuml teuml
peumlrshtatura peumlr kushtet lokale dhe
rrethanat e trafikut dhe peumlr keumlteuml arsye
kaneuml meuml shumeuml teuml ngjareuml qeuml teuml
zbatohen
Nivelet e shpejtesiseuml teuml leumlvizjes
ndikohen nga cileumlsiteuml e
infrastruktureumls Kjo mund teuml peumlrfshijeuml
modifikimin e mjedisit rrugor peumlr teuml
reduktuar rrjedhat e trafikut dhe
shpejteumlsiteuml e automjeteve duke
parashikuar mbrojtje nga perplasjet
dhe reduktimin e ashpeumlrsiseuml teuml
leumlndimeve Masa teuml tilla peumlrfshijneuml
pengimin neuml peumlrdorimin e shpejteumlsive
teuml larta dhe teuml ulta nga peumlrdoruesit e
rrugeumls ose dekurajimin peumlr hyrjen e
automjeteve neuml disa zona teuml caktuara
Masat trafik-qeteumlsuese janeuml gjereumlsisht
teuml peumlrdorura peumlr teuml reduktuar
frekuenceumln e peumlrplasjeve neuml veumlndet
me teuml ardhura shumeuml teuml larta Keumlto
peumlrfshijneuml instalimin fizik teuml
elementeumlve peumlr kufizimin e
shpejteumlsiseuml teuml tilla si rreth-rrotullime
ndryshime ne planin vertikale neuml
rrugeuml (peumlr shembull teuml ngritura per teuml
penguar leumlvizjen me shpejteumlsi) neuml
planin horizontal (teuml tilla si ngushtime
teuml rrugeumls ose shirita zhurmues)
Peumlrdorimi i masave teuml meumlsipeumlrme peumlr
qeteumlsimin e trafikut mund teuml jeneuml
veccedilaneumlrisht teuml dobishme kur zbatimi i
ligjeve teuml kontrollit teuml shpejteumlsiseuml
mund teuml jeteuml i paefektsheumlm sic eumlshteuml
shpesh neuml Shqipeumlri
Kalimi nga zonat me rrugeuml ku lejohet
leumlvizja me shpejteumlsi teuml larteuml neuml zonat
me rruge ku duhet teuml leumlvizet me
shpejteumlsi teuml uleumlt mund teuml krijojeuml zona
teuml rrezikut teuml larteuml peumlr aksidente - peumlr
shembull ku automjetet dalin nga
autostrada Sipas standardit duhet te
jepen karakteristikat e projektimit qeuml
duhen peumlrdorur peumlr teuml sheumlnuar neuml
meumlnyreuml teuml dallueshme ldquoZonat e
tranzititrdquo teuml daljes dhe hyrjes neuml rrugeumlt
peumlr neuml Qytetet fshatrat qeuml mund teuml
ndikojneuml neuml ndryshimin e shpejteumlsiseuml
seuml leumlvizjes nga drejtuesit e
automjeteve neuml keumlto zona Zonat me
shpejteumlsi teuml uleumlt dhe rreth-rrotullimet
janeuml shembuj teuml dobisheumlm peumlr
reduktimin e shpejteumlsis teuml mjeteve
Shpejteumlsiteuml e peumlrshtatshme mund teuml
imponohen mbi trafikun neumlpeumlrmjet
peumlrdorimit teuml elementeumlve
karakteristikeuml teuml projektimit teuml
infrastruktureumls qeuml kufizojneuml
shpejteumlsineuml e veteuml automjetit
Legjislacioni mund teuml peumlrdoret peumlr teuml
inkurajuar peumlrdorimin e
karakteristikave teuml tilla Kjo tendenceuml
tashmeuml eumlshteuml duke u peumlrdorur neuml
shumeuml vende peumlr automjetet e reumlnda teuml
mallrave autobuzave dhe vlereumlsohet
se siguron njeuml reduktim 2 neuml numri
i leumlndimeve nga aksidentet Veprime
analoge jane te nevojsheumlme teuml
peumlrdoren peumlr automjete teuml llojeve teuml
tjera
PERFUNDIME
Nga analizimi i matjeve dhe statistikave te tjera rezulton se
o kudo ne kemi njeuml trafik jo mireuml teuml organizuar teuml pa disiplinuar dhe teuml pa kontrolluar qe
beumlhet shkak peumlr rritjen e shfaqjes teuml agresivitetit teuml drejtimit teuml automjeteve dhe peumlr
pasojeuml rritje teuml numrit teuml aksidenteve
o Shpejtesia eumlshteuml shkaku kryesor i aksidenteve fatale neuml vendin toneuml
Njeuml numeumlr ndeumlrhyrjesh imediate janeuml efektive neuml menaxhimin dhe kontrollin e shpejteumlsiseuml seuml
mjeteve
o Vendosja dhe zbatimi i kufijve teuml shpejteumlsive teuml lejuara peumlr cdo segment rrugor sipas
kategorive dhe kushteve konkrete te tyre janeuml dy masat meuml efektive neuml reduktimin e
leumlndimeve teuml trafikut
o Vendosja e kamerave teuml kontrollit teuml shpejtesiseuml
o Projektimi dhe zbatimi i infrastruktureumls rrugore neuml bazeuml teuml parimit teuml ldquoVizionit 0rdquo ku
drejtuesi i mjetit gabon pashmangshmeumlrisht por projektimi dhe ndeumlrtimi i infrastruktureumls
rrugore duhet teuml jeteuml i tilleuml qeuml forcat qeuml shkaktojneuml peumlrplasje duhet teuml jeneuml gjithnjeuml meuml teuml
vogla se forcat qeuml shkaktojneuml humbjen e jeteumls apo deumlmtime serioze teuml saj
Literatura
1- Finch TRL Project Report 1994 ldquoSpeed Speed Limits and Accidentsrdquo
2- Taylor et al TRL Report 421 2002 4 ldquoThe Effects of Drivers Speed on the Frequency
of Road Accidentsrdquo
3- Stradling Road Safety Research Report 93 DfT 2008 7 ldquoUnderstanding Inappropriate
High Speed A Quantitative Analysisrdquo
4- RoSPA The Royal Society for the Prevention of Accidents Inappropriate Speed -
January 2011
5- UK Department for Transport September 2010 ldquoRelationship between Speed and Risk
of Fatal Injury Pedestrians and Car Occupantsrdquo
6- RoSPA ldquoThe Characteristics of Speed Related Collisionsrdquo Road Safety Research
Report 117 Department for Transport Sept 2010
47
TESTET E SHPUESHMEumlRISEuml SEuml SHKEumlMBIT PEumlR
KARAKTERIZIMIN E SHKEumlMBINJEVE BLLOK NEuml
MATRIKS NEuml DOBEumlRCcedilAN
Megi Rusi1
1Universiteti Metropolitan Tirana Fakulteti i Inxhinieriseuml seuml Ndeumlrtimit Rr Brigada e VIII
Vila Nr 3 Tiraneuml Albania megirusiyahoocom mrusiumtedual
ABSTRACT
ROCK DRILLABILITY TESTS FOR CHARACTERISING BLOCK IN MATRICK
ROCK MASES IN DOBEumlRCcedilAN
Devoll Hydropower Project is a hydropower scheme that is being developed in the region of
Gramsh Southern Albania It consists of a cascade of 3 power plants For the construction of
the upstream plant a tunnel system is planed from Mogliceuml dam to Graboveuml underground
powerhouse A detailed geological study is been carried out for the purpose of characterization
the different rock types encountered by the tunnel alignment One of the newly implemented
methods is the NTNUSINTEFF method which by developing specific tests and indexes for
rock drill ability helps predicting the advance rate of a tunnel thus giving important information
on timescales tool consume and costs Specific attention is paid to the implementation of this
method for the block and matrix rocks in order introduce this parameters to BiM rock mass
characterization
QEumlLLIMI
Qeumlllimi kryesor i keumltij punimi eumlshteuml prezantimi me testet e shpueshmeumlriseuml seuml shkeumlmbit dhe
indekset peumlrkateumlse peumlr karakterizimin e masivit shkeumlmbor peumlr qeumlllime inxhinierike Aplikimi i
keumltyre testeve dhe indekseve eumlshteuml shumeuml i reumlndeumlsisheumlm neuml parashikimin e shkalleumls seuml avancimit
teuml njeuml tuneli sepse ka njeuml influenceuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme neuml kohezjatje konsum dhe kosto si
dhe neuml zgjedhjen e metodeumls dhe pajisjes seuml hapjes seuml tunelit Neuml keumlteuml artikull veumlmendje e veccedilanteuml
i eumlshteuml kushtuar implementimt teuml metodeumls neuml shkeumlmbinjteuml heterogjen teuml zoneumls Dobeumlrcan neuml
Projektin Hidroenergjitik teuml Devollit
48
HYRJE
Nga tre shpimet e thella gjeologjike teuml kryera
neuml seksionin e shkeumlmbinjeumlve me blloqe
peumlrgjateuml tunelit me presion Mogliceuml Graboveuml
neuml Hidrocentralin e Devollit janeuml marreuml
kampione teuml cilat janeuml konsideruar si meuml
peumlrfaqeumlsuese teuml blloqeve dhe matriksit dhe
janeuml analizuar neuml laborator peumlr sa i peumlrket
karakteristikave dhe sjelljes mekanike Testet
laboratorike janeuml kryer neuml laboratore teuml
famshme gjeoteknike dhe teste janeuml teuml
reumlndeumlsishme sepse kaneuml gjeneruar teuml dheumlna
mbi karakteristikat e blloqeve ccedilka do teuml japeuml
njeuml informacion teuml besuesheumlm mbi shkalleumln e
konsumimit teuml prereumlsit progresin e shpimit
koston dhe koheumln qeuml lidhen me to
Metoda kryesore e peumlrdorur peumlr testimet
eumlshteuml NTNUSINTEF metodeuml e cila
fillimisht eumlshteuml njohur neuml vitet 1960 si metoda
NHT e zhvilluar neuml vitet 1958ndash1961 peumlr teuml
vlereumlsuar shpueshmeumlrineuml e shkeumlmbinjeumlve
Klasifikimi NTNUSINTEF peumlrfshin
indekset e shpueshmeumlriseuml DRItrade BW Itrade
and CLItrade Keumlto parametra janeuml zhvilluar neuml
1998 dhe peumlrftohen nga testet laboratorike
Neuml fusheumln e tuneleve shpueshmeumlria ka njeuml
influenceuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme neuml
koheumlzjatje konsum dhe kosto si dhe neuml
zgjedhjen e metodeumls dhe pajisjes seuml hapjes seuml
tunelit (1) Sipas keumlrkesave teuml peumlrcaktuara
nga metoda kampionet e deumlrguar neuml
laborator u peumlrzgjodheumln teuml patjeteumlrsuar dhe
pa ccedilarje teuml shkaktuara nga agjenteuml teuml jashteumlm
si shpeumlrthime etj
METODA NTNUSINTEFF
Tre indekset teuml cilat peumlrcaktohen me metodeumln
norvegjeze teuml sipeumlrpeumlrmendur janeuml Indeksi i
Shkalleumls seuml Shpueshmeumlriseuml (DRI) Indeksi i
Konsumimit teuml Koroneumlstrade (BWI) dhe
Indeksi i Jeteumlgjateumlsiseuml seuml Prereumlsit (CLI)
Indeksi i Shkalleumls seuml Shpueshmeumlriseuml (DRI)
peumlrcaktohen nga teuml dheumlnat e peumlrfuara nga dy
teste laboratorike nga testi i Vlereumls seuml
Brishteumlsiseuml (11987820) dhe testi i Vlereumls J teuml
Sieversit (SJ)
Vlera DRItrade mund teuml peumlrshkruhet si S20 e
shkeumlmbinjeve e peumlrcaktuar si afteumlsia peumlr tu
shkateumlrruar nga impakte teuml peumlrseumlritur e
korigjuar peumlr forteumlsineuml e sipeumlrfaqes e
peumlrcaktuar nga SJ
Indeksi i Konsumimit teuml Koroneumls trade (BWI)
i cili peumlrdoret peumlr teuml peumlrllogaritur shkalleumln e
konsumimit teuml koronave teuml shpimit
peumlrcaktohet mbi bazeumln e DRItrade dhe vlereumls seuml
abrazionit AVS e peumlrftuar nga testi abrazionit
teuml materialit
Indeksi i Jeteumlgjateumlsiseuml seuml Prereumlsit (CLI) jep
mundeumlsineuml peumlr teuml peumlrllogaritur jeteumlgjateumlsineuml e
prereumlsit neuml lidhje me geumlrmimin e shkeumlmbit
neumlpeumlrmjet makineriseuml TBM Vlera CLI
peumlrcaktohet mbi bazeumln e Vlereumls seuml Siever-sit
dhe Vlereumls seuml Abrazionit (AVS)
Tre testet qeuml janeuml kryer peumlr teuml peumlrftuar
parametrat e caktuar peumlr llogaritjen e
Indekseve teuml sipeumlrpeumlrmendur janeuml testi i
vlereumls seuml brishteumlsise testi i Vlereumls J teuml
Sieversit dhe testi i vlereumls seuml Abrazionit
(2)(3)
Testet e Shpueshmeumlriseuml
Testi i Vlereumls seuml brishteumlsiseuml
Testi fillestar i brishteumlsiseuml eumlshteuml krijuar neuml
1943 por qeuml atehereuml ka patur njeuml seumlreuml
modifikimesh ndeumlrkaq modifikimi i fundit
eumlshteuml ai i beumlreuml neuml 1950 Simbolikisht vlera e
brishteumlsiseuml sheumlnohet S20 dhe kjo vlereuml
peumlrfaqeson njeuml matje teuml brishteumlsiseuml seuml
shkeumlmbit apo teuml afteumlsiseuml seuml tij peumlr tu theumlrmuar
neumlpeumlrmjeteuml goditjeve teuml peumlrseumlritura
49
Figura 1 Testi i Vlereumls seuml Brishteumlsiseuml (2)
Vlera S20 peumlrkufizohet si peumlrqindja e njeuml
fraksioni teuml situr meuml pareuml qeuml kalon njeuml siteuml meuml
teuml imet pas 20 goditjeve Testi S20 performohet me tre ekstrakte teuml marra nga njeuml
kampion peumlrfaqeumlsues i homogjenizuar i
materialit shkeumlmbor teuml theumlrmuar dhe teuml situr
Pra S20 eumlshteuml vlereuml mesatare e 3 testeve
paralele (2)(3) Teteuml kampione janeuml
peumlrzgjedhur si peumlrfaqeumlsues teuml blloqeve neuml
masiv shkeumlmbor dhe janeuml testuar neuml laborator
peumlr peumlrcaktimin e vlereumls seuml brishteumlsiseuml
Testi i Vlereumls seuml Siever-sit
Testi i Sieversit sheumlrben peumlr teuml peumlrcaktuar
forteumlsineuml e sipeumlrfaqes seuml shkeumlmbit Ky test
bazohet neuml parimin e shpimit neuml miniature
eumlshteuml zhvilluar peumlr hereuml teuml pareuml neuml vitin 1950
nga Sieversi
Tabela 1 Rezultatet e testit teuml brishteumlsiseuml bazuar neuml klasifikimin e rezultateve teuml testeve teuml regjistruara neuml
databazeumln e laboratorit neuml sajeuml teuml karakteristikave teuml kampionit teuml derguar ka qeumlneuml e pamundur teuml
peumlrgatitet specimeni peumlr testim
Numri i Kampionit
i vene ne
laborator
12
Grupi 1
13
Grupi 1
57
Grupi 5
60
Grupi 5
61
Grupi 5
62
Grupi 5
63
Grupi 5 Kampioni Nr 8
Emri I kampionit i
vene ne terren Shemsit-1 Shemsit-2 DO2-1 DO2-5 DO2-8 DO2-9 DO2-12 M-HR-2 1024 - 110
Vlera e Brishtesise
(S20) []
575 775 525 453 546 631 566
Interpretimi E larte Ekstremisht e larte E larte Mesatare E larte Shume e Larte E larte
50
Vlera e peumlrftuar nga testi i Siversit simbolishk
sheumlnohet SJ dhe paraqet njeuml matje teuml forteumlsiseuml
seuml sipeumlrfaqes seuml shkeumlmbit apo reumlzistenceumls seuml
tij neuml dheumlmbeumlzim SJ llogaritet si vlera
mesatare e thelleumlsive teuml matura neuml 110mm teuml
vrimave teuml shpuara neuml sipeumlrfaqen e
parapeumlrgatitur teuml kampionit pas 200 cikleve
teuml koroneumls shpuese e cila ka njeuml diameter
85mm Neuml sipeumlrfaqen e kampionit shpohen 4
deri neuml 8 vrima teuml vogla neuml vareumlsi teuml tekstureumls
seuml shkeumlmbit
Sipeumlrfaqet e kampioneumlve duhet teuml priten
pingul me foliacionin e shkeumlmbit Si
rrjedhojeuml SJ matet paralel me foliacionin
Shkeumlmbinjteuml teuml cileumlt kaneuml njeuml peteumlzim shumeuml
teuml zhvilluar neuml shumiceumln e rasteve paraqesin
njeuml teksture ku dallohen qarteuml breza
mineralesh qeuml kaneuml forteumlsi teuml ndryshme ccedilka
do teuml rezultonte neuml njeuml variacion teuml thelleumlsiseuml
seuml penetrimit teuml koroneumls Prandaj gjateuml
kryerjes seuml testit duhet teuml beumlhet njeuml inspektim
viziv dhe duhet teuml synohet qeuml shpimet teuml
beumlhen neuml brezat e forteuml ose teuml buteuml dhe jo neuml
kontaktet e shtresave
Teteuml kampione janeuml peumlrzgjedhur si
peumlrfaqeumlsues teuml blloqeve neuml masiv shkeumlmbor
dhe janeuml testuar neuml laborator peumlr peumlrcaktimin
e vlereumls seuml Sieversit
Figura 2 Testi i shpimit neuml miniatureuml peumlr
peumlrcaktimin e vlereumls seuml Sieversit (2)
Testi i Vlereumls seuml Abrazionit teuml Prereumlses seuml
Celikut
Testi i vlereumls seuml Abrazionit teuml Prereumlses seuml
Celikut AVS eumlshteuml i lidhur ngushteuml me veteuml
testin e vlereumls seuml Abrazionit AV i cili eumlshteuml
zhvilluar relativisht voneuml rreth fillimit teuml
viteve 1960 neuml departamentin e gjeumlologjiseuml
NTH peumlr teuml matur afteumlsineuml abrazive teuml
pluhurit teuml shkeumlmbit teuml theumlrrmuar peumlr teuml
konsumuar karbitin e tungsenit Abraziviteti
i njeuml shkeumlmbi varet kryesisht nga peumlrbeumlrja
mineralogjike e tij si dhe nga meumlnyra e
ccedilimentimit teuml kokrrizave minerale
Figura 3 Pajisja e testimit dhe njeuml kampion
peumlrfaqeumlsues i testuar peumlr teuml peumlrftuar vlereumln
e Sieversit
Testi AVS bazohet neuml teuml njeumljteumln metodeuml dhe
teuml njeumljteumln pajisje laboratorike por ndeumlr teuml
tjera peumlrdor njeuml copeumlz ccedileliku testuese teuml marreuml
nga presa e njeuml makinerie TBM pra ky test
ndryshe nga i pari mat afteumlsineuml abrasive teuml
shkeumlmbit peumlr teuml konsumuar ccedilelikun e
prereumlses Pluhuri abraziv qeuml peumlrdoret peumlr teuml
dy testet peumlrgatitet nga fragmentet shkeumlmbore
peumlrfaqeumlsuese dhe teuml homogjenizuara teuml
mbetura nga testi i vlereumls seuml brishteumlsiseuml
51
Tabela 2 Rezultatet e testit te shpimit neuml miniature teuml Sieversit bazuar neuml klasifikimin e rezultateve teuml testeve teuml
regjistruara neuml databazeumln e laboratorit neuml sajeuml teuml karakteristikave teuml kampionit teuml derguar ka qeumlneuml e
pamundur teuml peumlrgatitet specimeni peumlr testim
Testi i vlereumls seuml abrazionit peumlrkufizohet si
humbja neuml pesheuml neuml miligram e copeumlzeumls qeuml
testohet pas njeuml intervali prej 5 minutash
testimi ndeumlrsa testi i vlereumls se Abrazionit teuml
Prereumlses seuml Celikut peumlrkufizohet si humbja neuml
pesheuml neuml miligram e copeumlzeumls qeuml testohet pas
njeuml intervali prej 1 minuteuml testimi
Peumlrgjitheumlsisht teuml dy testet duhet teuml kryhen neuml
2-4 copeumlza testimi Eksperienca ka treguar se
ndryshimet e vlerave neuml testet paralele janeuml
shumeuml teuml vogla dhe neumlse testi kryhet neuml
meumlnyreuml teuml sakteuml diferencat nuk janeuml meuml
shumeuml se 5 njeumlsi (miligram) Vlera e
raportuar e testeve eumlshteuml gjithmoneuml vlera
mesatare e dy- tre testeve paralele (2)
Teteuml kampione janeuml perzgjedhur si
peumlrfaqeumlsues teuml blloqeve neuml masiv shkeumlmbor
dhe janeuml testuar neuml laborator peumlr peumlrcaktimin
e vlereumls seuml Abrazionit
Peumlrllogaritja e Indekseve teuml
Shpueshmeumlriseuml
Parashikimi i performanceumls dhe vlereumlsimi i
kostove teuml modeleve peumlr metoda teuml ndryshme
geumlrmimi beumlhet neumlpeumlrmjet korelimit teuml testeve
teuml tilla laboratorike dhe indekseve peumlrkateumls si
dhe teuml dheumlnave gjeologjike in situ Tre
indekset teuml cilat peumlrcaktohen nga rezultatet e
testeve teuml sipeumlrpeumlrmendura janeuml Indeksi i
Shkalleumls seuml Shpueshmeumlriseuml (DRI) Indeksi i
Konsumimit teuml Koroneumls trade (BWI) dhe
Indeksi i Jeteumlgjateumlsiseuml seuml Prereumlsit (CLI)
Figura 4 Testi i Vlereumls seuml Abrazionit (AV) dhe Testi
i Vlereumls seuml Abrazionit teuml Preseumls
seuml Ccedilelikut (AVS) (2)
Numri i Kampionit i
vene ne laborator
12
Grupi 1
13
Grupi 1
57
Grupi 5
60
Grupi 5
Emri I kampionit i
vene ne terren Shemsit-1 Shemsit-2 DO2-1 DO2-5
Vlera e Sieversit
(SJ) [110 mm]
717 954 974
Interpretimi Shume e larte Ekstremisht e larte Ekstremisht e larte
Numri i Kampionit i
vene ne laborator
61
Grupi 5
62
Grupi 5
63
Grupi 5 Kampioni Nr 8
Emri I kampionit i
vene ne terren DO2-8 DO2-9 DO2-12 M-HR-2 1024 - 110
Vlera e Sieversit
(SJ) [110 mm]
998 863 834 795
Interpretimi Ekstremisht e larte Ekstremisht e larte Shume e larte Shume e larte
52
Tabela 3 Rezultatet e testit teuml Vlereumls seuml abrazionit teuml preseumls seuml ccedilelikut
Indeksi i Shkalleumls seuml Shpueshmeumlriseuml DRI
Indeksi i shkalleumls seuml shpueshmeumlriseuml DRI
llogaritet mbi bazeumln e vlereumls seuml brishteumlsiseuml teuml
peumlrftuar nga test i brishteumlsiseuml dhe vlereumls seuml
Sieversit teuml peumlrftuar nga test i shpimit neuml
miniatureuml Ky indeks mund teuml peumlrkufizohet
si vlera e brishteumlsiseuml seuml shkeumlmbit e korrigjuar
peumlr forteumlsineuml e sipeumlrfaqeumls seuml tij
Figura 5 Diagrama peumlr vlereumlsimin e Indeksit teuml Shkalleumls seuml Shpueshmeumlriseuml DRI (4)
Tabela 4 Rezultatet e llogaritura peumlr Indeksitet e shkalleumls seuml shpueshmeumlriseuml DRI
53
Indeksi i konsumimit teuml Koroneumls BWI
Indeksi i konsumimit teuml koroneumls peumlrcaktohet
duke u bazuar mbi vlereumln e Indeksit teuml
Shkalleumls seuml Shpueshmeumlriseuml seuml shkeumlmbit dhe
vlereumls seuml abrazionit teuml peumlrftuar nga test i
Vlereumls seuml Abrazionit AV Ky indeks eumlshteuml i
nevojsheumlm peumlr parashikimin e jeteumlgjateumlsiseuml seuml
koronave shpuese Ai shprehet si jeteumlgjeteumlsia
e koronave peumlr meter shpim apo veumlllim
shpimi sipas diagramit
Figura 6 Diagrama peumlr vlereumlsimin e Indeksit teuml
Konsumimit teuml Koroneumls BWI
Indeksi i Jeteumlgjateumlsiseuml seuml Prereumlsit CLI
Indeksi i jeteumlgjateumlsiseuml seuml Preresit peumlrllogaritet
neuml bazeuml teuml vlerave teuml peumlrftuara nga test i
Vlereumls seuml Siever-sit dhe testi i Vlereumls seuml
Abrazionit teuml prereumlses prej celiku pra nga
vlerat SJ dhe AVS
Ky indeks shpreh jeteumlgjateumlsineuml e disqeve
prereumlse prej ccedileliku teuml makinerive shpuese
TBM peumlr oreuml shpimi dhe llogaritet sipas
ekuacionit
CLI = 1384x (SJ
AVS)03847
PERFUNDIME DHE REKOMANDIME
Eumlshteuml arritur neuml peumlrfundimin se testet e
shpueshmeumlriseuml seuml shkeumlmbit japin rezultate teuml
keumlnaqshme peumlr blloqet por jo peumlr matriksin
Shpesh hereuml me material peumlrfaqeumlsues teuml
matriksit nuk eumlshteuml arritur teuml kryhen testet e
shpueshmeumlriseuml Neuml zoneumln e studiuar vihet re
njeuml diapason i gjeumlreuml i vlerave teuml indekseve teuml
shpueshmeriseuml Vlerat e indekseve teuml shkalleumls
seuml shpueshmeumlriseuml seuml blloqeve neuml masivin
shkeumlmbor ashtu si dhe ato teuml indeksit teuml
jeteumlgjateumlsiseuml seuml preresit variojneuml nga teuml larta
neuml jashteumlzakonisht shumeuml teuml larta Keumlto vlera
duhen analizuar bashkarisht me parametra teuml
tjereuml karakterizues teuml matriksit dhe duhen
gjykuar peumlr masivin shkeumlmboreuml neuml teumlreumlsi neuml
meumlnyreuml qeuml teuml parashikohet shpueshmeumlria e
masivit Gjitheumlsesi vlera teuml larta teuml keumltyre
indekseve deumlshmojneuml pranineuml e blloqeve
shumeuml kompetent ccedilka mund teuml shkaktojeuml
probleme neuml kontrast me matriksin i cili pritet
teuml jeteuml shumeuml meuml pak kompetent
Tabela 5 Rezultatet e llogaritura peumlr Indeksiteve teuml Jetegjateumlsiseuml seuml Prereumlsit CLI
54
LITERATURA
1 Amund Bruland Hard Rock Tunnel
Boring Drillability Test Methods
(1998)
2 Filip Dahl AmundBruland Drevland
Jakobsen Bjoslashrn Nilsen EivindGroslashv
Classifications of properties influencing
the drillability of rocks based on the
NTNUSINTEF test method Tunnelling
and Underground Space Technology 28
(2012)
3 Olgay Yarali and Eren Soyer The effect
of mechanical rock properties and
brittleness on drillability Scientific
Research and Essays Vol 6(5) pp
1077-1088 4 March (2011)
4 U Shafique and M Z Abu Bakar
Evaluation of Relationships between
Drilling Rate Index and Physical and
Strength Properties of Selected Rock
Units of Pakistan The Nucleus 52 No
2 wwwthenucleuspakorgpk (2015)
5 Wail Asim Mohammad Hussain M
Hanim Osman A Latif Saleh Izni
Shahrizal Ibrahim The Application of
Drillability Properties in Measuring the
Strength of Hardened Concrete
International Journal of Applied
Engineering Research ISSN 0973-4562
Volume 9 Number 11 (2014)
55
VLEREumlSIMI I KUFIRIT TE SIPEumlRM TEuml INTERVALIT TEuml BESIMIT
ME METODEumlN MONTE CARLO
Olsi BARKO1 Idlir LAMI1 Erion BUKACcedilI1
1Universiteti Politeknik i Tiraneumls Fakulteti i Inxhinieriseuml seuml Ndeumlrtimit Tiraneuml - Shqipeumlri
ABSTRAKTI
Peumlrcaktimi i prurjeve maksimale me peumlriudheuml peumlrseumlritje teuml ndryshme eumlshteuml njeuml nga fazat e reumlndeumlsishme
gjateuml projektimit teuml veprave hidroteknike Metoda meuml e mireuml e peumlrcaktimit teuml tyre eumlshteuml kur
shfryteumlzohet njeuml seri e matur e prurjeve maksimale vjetore e cila preferohet qeuml teuml jeteuml sa meuml gjateuml me
qeumlllim qeuml interpolimi probabilitar peumlr peumlriudha peumlrseumlritje teuml meumldha teuml jeteuml sa meuml i besuesheumlm dhe
gabimi sa meuml i vogel Mqns pasiguria e vlereumlsimit nuk mund teuml shmanget peumlr shkak teuml faktoreve teuml
ndryshem ateumlhereuml me metodeumln e gabimit standard merret njeuml interval besimi i cili peumlrcakton intervalin
ku vlera e prurjes me njeuml periudheuml peumlrseumlritje teuml caktuar do teuml ndodhet mesatarisht neuml 95 teuml rasteve
Njeuml metodeuml tjeteumlr e trajtimit teuml pasiguriseuml gjateuml interpolimit dhe peumlrcaktimit teuml prurjes maksimale me
metodeumln qeuml sapo foleumlm eumlshteuml duke mos pranuar shpeumlrndarjen e variablit normale por teuml gjendet
shpeumlrndarja e variablit duke gjeneruar seri sintetike peumlrcaktuar njeuml vlereuml teuml variablit peumlr cdo seri dhe
meuml pas me aneuml teuml kurbeumls kumulative teuml shpeumlrndarjes seuml keumltij variabli teuml gjenden kufinjteuml ku 95 e
vlerave do teuml jeneuml brenda keumltyre kufinjve
Vlereumlsimi i prurjeve maksimale duke peumlrdorur simulimin Monte Carlo eumlshteuml zbatuar peumlr rastin
studimor teuml lumit teuml Shkumbinit neuml vendmatjen Rrogozhineuml Neuml peumlrfundimet e paraqitura neuml keumlteuml
artikull do teuml krahasohen rezultatet neuml vlereumlsimin e prurjeve maksimale me metodeumln e gabimit
standard me metodeumln Monte Carlo
FJALEumlT KYCcedilE
Purja maksimale metoda stokastike seri sintetike metoda Monte Carlo
56
1 HYRJE
Vlereumlsimi i prurjeve maksimale me metodeumln e
prurjeve maksimale vjetore eumlshteuml metoda meuml e
mireuml e vlereumlsimit teuml tyre mqns kjo metodeuml
bazohet neuml njeuml seri reale teuml matur neuml seksionin
e lumit ku keumlrkohen keumlto prurje maksimale [1]
Pasiguria neuml vlereumlsimin e prurjeve me keteuml
metodeuml eumlshteuml e pashmangshme pavaresisht
seriseuml seuml matur neuml teumlrren sepse ekzistojneuml
gabime neuml matje apo gabime teuml tjera peumlr teuml cilat
nuk kemi informacion por qeuml ndodhen Brenda
informacionit qeuml peumlrmban seria e matur
Meumlnyra me e thjeshteuml e vlereumlsimit teuml keumlsaj
pasigurie eumlshteuml me aneumln e gabimit standard
sipas teuml cilit intervali me 95 siguri ku ndodhet
vlera e verteteuml eumlshteuml plusmn196SE ku me SE
neumlnkuptohet gabimi standard Njeuml metodeuml
tjeteumlr e vlereumlsimit teuml pasigurise eumlshteuml metoda
Monte Carlo Kjo metodeuml eumlshteuml e aplikueshme
neuml rastet kur seria e matur ploteumlson dy kushte
ateuml teuml pavaresiseuml seuml vlerave dhe ateuml teuml
stacionaritetit Neumlse seria e matur ploteumlson keumlto
kushte ateumlhereuml vlerat e keumlsaj serie janeuml ngjarje
stokastike teuml pakorreluara e cilat kaneuml
probabilitet ndodhje ccedilfaredo (random) nga zero
neuml njeuml ku shpeumlrndarja e densitetit teuml
probabilitetit i bindet njeuml ligji teuml caktuar Neumlse
do teuml beumlnim matje neuml vazhdim dhe nga veumlzhgimi
teuml formonim njeuml seri tjeteumlr po me teuml njeumljteumln
gjateumlsi do kishim njeuml seri me teuml tjera vlera por
me shpeumlrndarje probabiliteti teuml njeumljteuml me serineuml
e matur neuml fillim Pra duke u bazuar neuml keteuml
llogjike mund teuml gjenerojmeuml pafund seri
sintetike ku vlerat e seriseuml do teuml jeneuml teuml
ndryshme nga seria e matur por shpeumlrndarja do
teuml jeteuml e njeumljta Keteuml na e beumln teuml mundur metoda
Monte Carlo Pasi gjenerojmeuml njeuml seri sintetike
ku inputet janeuml parametrat e seriseuml seuml matur
dhe probabiteti random i vlerave teuml saj bazuar
neuml lakoren e probabilitetit kumulativ (cdf) jemi
neuml gjendje teuml peumlrcaktojme prurjen me peumlriudhe
peumlrseritje teuml caktuar QT ose probabilitet me
mosndodhje teuml caktuar Pra peumlr cdo seri teuml
gjeneruar ne kemi njeuml vlere teuml QT Neumlse
gjenerojmeuml 10000 seri teuml tilla ne marrim 10000
vlera teuml QT qeuml do perbeumlnte neuml vetveteuml njeuml seri
me njeuml shpeumlrndarje probabilitare teuml caktuar Kjo
shpeumlrndarje mund teuml peumlrcaktohet me aneuml teuml
softeve teuml ndryshme dhe me pas me aneuml teuml
invers funksionit peumlrcaktojme kufirin e sipeumlrm teuml
intervalit teuml besimit me 95 siguri Qeumlllimi
kryesor i ketij punimi eumlshteuml pikerisht teuml
krahasojme metodeumln e gabimit standard gjateuml
vlereumlsimit teuml kufirit teuml sipeumlrm teuml intervalit teuml
besimit me metodeumln Monte Carlo
2 METODAT E STUDIMIT
21 Kufiri i sipeumlrm i intervalit teuml besimit
me metodeumln e gabimit standard dhe
pasiguria neuml vlereumlsimin e prurjes
sipas keumlsaj metode [2]
Analiza statistikore e ccedildo ndryshoreje
hidrologjike ku peumlrfshihet edhe prurja eumlshteuml e
bazuar neuml serineuml e teuml dheumlnave teuml veumlzhguara
Keumlto kampioneuml teuml dheumlnash janeuml deri diku teuml
kufizuara neuml madheumlsi nga pikeumlpamja
statistikore Parametrat e shpeumlrndarjes seuml
probabiliteumlve teuml vlereumlsuara nga teuml dheumlnat e
seriseuml seuml veumlzhguar teuml prurjeve neuml njeuml vend teuml
caktuar mund teuml mos jeneuml parametrat e
veumlrteumlteuml teuml shpeumlrndarjes seuml popullsiseuml seuml
prurjeve neuml ateuml vend Prandaj gjithmoneuml
shtrohet pyetja se sa pasiguri ekziston neuml
vlereumlsimin e prurjeve qeuml peumlrcaktohen nga
analiza statistikore
Njeuml maseuml e peumlrdorur zakonisht peumlr pasigurineuml
gjateuml vlereumlsimit kuantil 119909119901 (prurje me
probabilitet teuml teumljkalimit teuml barabarteuml me p)
eumlshteuml gabimi i saj standard SE [119909119901] e cila eumlshteuml
e barabarteuml me rreumlnjeumln katrore e varianceumls seuml
vlereumlsimit kuantil var [119909119901]
Intervalet e besimit peumlr vlereumlsimet quantile xp
janeuml ndeumlrtuar duke peumlrdorur gabimin standard
SE [119909119901] Neuml peumlrgjitheumlsi kur seria eumlshteuml shume e
gjateuml vlereumlsimi kuantil 119909119901 ka shpeumlrndarje
normale Kufiri i poshteumlm dhe i sipeumlrm i
intervalit teuml besimit 100 minus (1 minus 120572) peumlr 119909119901 janeuml
llogaritur nga
57
- Kufiri i sipeumlrm
119909119901119880 = 119909119901 + 1199111minus1205722 ∙ 119878119864[119909119901]
(1)
- Kufiri i poshteumlm
119909119901119880 = 119909119901 minus 1199111minus1205722 ∙ 119878119864[119909119901]
(2)
Ku 1199111minus1205722 = minus1199111205722 eumlshteuml ndryshorja (variabli) e
standardizuar e shpeumlrndareuml normalisht peumlr
nivele korrespondues teuml njeuml intervali besimi
1 minus 120572
- Shpeumlrndarja Normale Gabimi standard i njeuml vlereumlsim kuantil eumlshteuml
119878119864[119909119901] =119878119909
radic119899radic1 +
1
21199111199012 (3)
ku 119911119901 eumlshteuml ndryshorja (variabli) e
standardizuar e shpeumlrndareuml normalisht qeuml
korrespondon me probabilitetin e mos
teumljkalimit p 119904119909 eumlshteuml devijimi standard i
variablit normal 119883 i teuml dheumlnave teuml veumlzhguara
dhe 119899 eumlshteuml gjateumlsia e seriseuml seuml veumlzhguar
Figura 1 Grafik tregues i intervalit teuml
besimit (E-Learning Platform for Inteumlgrateumld Flood
Management (IFM) Uncertainty in estimating floods
by frequency analysis Hamburg University of
Teumlchnology [2])
- Shpeumlrndarja Log-normale
Peumlr njeuml variabeumll 119883 me shpeumlrndarje log-
normale variabli Y = ln X (ose Y = log
X) ka njeuml shpeumlrndarje normale Si rezultat peumlr
shpeumlrndarje normale gabimi standard i njeuml
vlereumlsim kuantil normal 119910119901 eumlshteuml
119878119864[119910119901] =119878119910
radic119899radic1 +
1
21199111199012 (4)
Ku 119904119910 eumlshteuml devijimi standard i teuml dheumlnave teuml
logaritmuara dhe kufinjteuml e intervalit teuml besimit
neuml keteuml rast janeuml
119910119901 plusmn 1199111minus1205722 ∙ 119878119864[119910119901] (5)
Nga kjo nxjerrim kufinjteuml e intervalit teuml besimit
neuml menyre teuml peumlrafert peumlr variablin origjinal
119883 = 119890119884 qeuml janeuml
119890119910119901plusmn1199111minus1205722∙119878119864[119910119901] (6)
Ndersa neuml baze logaritmike 10 kufinjteuml e
intervalit teuml besimit peumlr variablin origjinal 119883 =
10119884 janeuml
10119910119901plusmn1199111minus1205722∙119878119864[119910119901] (7)
Ekzistojneuml gjithashtu formula peumlr peumlrcaktimin e
ketyre kufinjve edhe peumlr shpeumlrndarje teuml tjera si
Pearson 3 Log-Pearson 3 dhe Gumbel Nuk po
zgjateumlmi teumlk keumlto formula sepse neuml do
peumlrdorim shpeumlrndarjen Lognormale peumlr
vlereumlsimin variablave teuml seriseuml toneuml teuml vezhguar
si shpeumlrndarja meuml e mireumlteorike
22 Kufiri i sipeumlrm i intervalit teuml besimit
me metodeumln Monte Carlo Pasi kemi llogaritur njeuml vlereuml prurje qeuml i
korrespondon njeuml peumlriudhe teuml caktuar peumlrseritje hapi
tjeteumlr eumlshteuml teuml marrim neuml konsiderateuml pasigurineuml
Keumlto pasiguri vijneuml nga burime teuml ndryshme siccedil
mund teuml jeteuml
bull Ndryshueshmeumlri teuml vlerave teuml seriseuml peumlr shkak teuml
gjateumlsiseuml seuml kufizuar teuml saj
bull Gabime neuml lidhje me matjen veumlzhgimin vizuale
apo inteumlrpolimin
bull Zgjedhja e shpeumlrndarjes si njeuml peumlrfaqeumlsuese e
shpeumlrndarjes veumlrteumlteuml afatgjateuml teuml panjohur
bull Ndryshueshmeumlria e algoritmeve (zgjedhja e
pragut metodeumls seuml peumlrshtatjes etj)
bull Ndryshimet klimatologjike
58
Tabela 1 Shkaku i pasigurise sipas Liu and Frigaard
2001 [3]
Pasiguriteuml qeuml mund teuml merren neuml konsiderateuml
dhe teuml zvogelohen nga simulimi numerik janeuml
ato teuml shkaktuara prej matjes gabim
inteumlrpolimi dhe ato peumlr shkak teuml
ndryshueshmeumlriseuml seuml vlerave teuml seriseuml peumlr shkak
teuml gjateumlsiseuml seuml kufizuar teuml saj [Liu dhe Frigaard
Janar 2001 f 55]
Metoda e simulimi numerik qeuml eumlshteuml aplikuar keumltu
eumlshteuml Simulimi Monte Carlo me procedureumln e
meumlposhtme sipas Liu dhe Frigaard [Janar 2001] Njeuml
grup numrash teuml rastit neuml intervalin [0-1] llogariteumln
ose gjeneumlrohen madheumlsia e keumltij grup eumlshteuml i
barabarteuml me gjateumlsineuml e seriseuml neuml teuml cileumln eumlshteuml
llogaritur vlera e prurjes se projektimit Me
parametrat e llogaritura meuml pareuml teuml funksionit teuml
shpeumlrndarjes (Lognormal micro 120590) llogariteumlt funksion
invers i shpeumlrndarjes probabiliteti i akumuluar i seuml
cileumls janeuml vlerat e gjeneruara rastit
Figura 2 Grafik tregues i peumlrdorimit teuml
invers funksionit
Nga keumlto llogaritje krijohet njeuml seri e re e vlerave teuml
projektimit qeuml janeuml teuml shpeumlrndareuml sipas funksionit teuml
caktuar Meuml pas keumltij grupi i peumlrshtateumlt shpeumlrndarja
meuml i mire teorike duke llogaritur peumlrseumlri parametrat e
rinj (120572 120573 120574) neumlse eumlshteuml shpeumlrndarja Log-Pearson 3
Neuml fund me keumlteuml funksion teuml ri teuml shpeumlrndarjes
llogaritet vlera prurjes me periudheuml peumlrseritje teuml
caktuar Keumlto hapa peumlrseumlriteumln derisa teuml peumlrfitohet njeuml
gjateumlsi e peumlrshtatshme e keumltij grupi kjo do teuml thoteuml
psh 10000 ose 15000 vlera [2]
Vlera e variablit me peumlriudhe peumlrseritje teuml caktuar
zakonisht ndjek njeuml shpeumlrndarje normale [Liu dhe
Frigaard janar 2001p 56] por peumlr rastin e prurjeve
maksimale kjo mund teuml ndryshoje dhe mund teuml keteuml
njeuml shpeumlrndarje Gumbel Logpearson 3
Pearson 5 (3P) Johnson SU GenGamma (4P) etj
Meuml poshteuml paraqitet rasti kur histograma peumlrputhet
meuml mireuml me shpeumlrndarjen Johnson SU sesa me
shpeumlrndarjen Normale
Me keumlteuml metodeuml pasiguria qeuml lind peumlr shkak teuml
numrit teuml kufizuar teuml vlerave teuml seriseuml zvogelohet
mjaft mireumlKjo do teuml shihet meuml mire gjateuml njeuml
aplikimi qeuml kemi beumlreuml peumlr njeuml rast konkret
Aplikimi i keumlsaj metodeuml pra gjenerimi i serive
sintetike me metodeumln Monte Carlo keumlrkon qeuml seria e
veumlzhguar teuml ploteumlsojeuml dy kushte ateuml teuml pavaresiseuml seuml
vlerave kundrejt njeumlra-tjetreumls dhe ateuml teuml
stacionaritetit Keumlto kushte peumlrgjitheumlsisht ploteumlsohen
peumlr seriteuml e prurjeve maksimale vjetore sepse
fenomenet qeuml i shkaktojneuml ato pra shirat janeuml teuml
distancuar neuml koheuml dhe nuk kaneuml korrelacion me
njeumlra tjetreumln Edhe kushti i stacionaritetit peumlr keumlto
seri ploteumlsohet keumlshtu qeuml kemi teuml drejteumln e gjenerimit
teuml serive sintetike ku variablat kaneuml njeuml shpeumlrndarje
si seria e matur dhe probabiliteti i ndodhjes eumlshteuml njeuml
numer rasti (random)
Figura 3 Grafiku i shpeumlrndarjes meuml teuml mire
bull Ndryshueshmeumlri teuml vlerave teuml seriseuml peumlr shkak teuml
gjateumlsiseuml seuml kufizuar teuml saj
bull Gabime neuml lidhje me matjen veumlzhgimin vizuale
apo inteumlrpolimin
bull Zgjedhja e shpeumlrndarjes si njeuml peumlrfaqeumlsuese e
shpeumlrndarjes veumlrteumlteuml afatgjateuml teuml panjohur
bull Ndryshueshmeumlria e algoritmeve (zgjedhja e
pragut metodeumls seuml peumlrshtatjes etj)
bull Ndryshimet klimatologjike
Probability Density Function
Histogram Johnson SU Normal
x
24002200200018001600
f(x)
01
009
008
007
006
005
004
003
002
001
0
59
Vlera e prurjes seuml projektimit me kufi teuml sipeumlrm teuml
intervalit teuml besueshmeumlriseuml (psh 90) mund teuml merret
duke llogaritur invers funksionin e shpeumlrndarjes me
mesatare dhe devijimi standard teuml seriseuml se gjeneruar
nga Simulimin Carlo Monteuml gjithmoneuml neumlse
shpeumlrndarja meuml e mireuml del ajo normale neuml teuml kundert
me parametrat e shpeumlrndarjes meuml teuml mire
Figura 4 Peumlrcaktimi i kufirit teuml sipeumlrm me
aneumln e invers funksionit
3 REZULTATET PEumlR NJEuml RAST
STUDIMI
Neuml vazhdim po paraqesim neuml meumlnyre meuml teuml
qarteuml ndryshimin midis keumltyre dy metodave
duke e aplikuar konkretisht peumlr njeuml seri teuml matur
neuml lumin Shkumbin neuml vendmatjen Rrogozhineuml
Seria e matur ka informacion peumlr 43 viteuml teuml
njeumlpasnjeumlshme nga viti 1949 deri neuml vitin 1991
ku peumlrfshihen edhe vitet qeuml kaneuml shkaktuar
peumlrmbytje neuml ulteumlsiren e keumltij lumi
Nr Viti Prurja
Nr Viti Prurja
[m3s] [m3s]
1 49 320
23 71 1820
2 1950 489
24 72 468
3 51 700
25 73 476
4 52 1200
26 74 1480
5 53 909
27 75 430
6 54 287
28 76 987
7 55 668
29 77 604
8 56 897
30 78 1090
9 57 362
31 79 536
10 58 700
32 1980 897
11 59 645
33 81 1030
12 1960 684
34 82 831
13 61 780
35 83 520
14 62 1630
36 84 624
15 63 1160
37 85 1080
16 64 850
38 86 970
17 65 731
39 87 942
18 66 836
40 88 720
19 67 756
41 89 570
20 68 582
42 1990 431
21 69 752
43 91 590
22 1970 561
Tabela 2 Seria e matur
Arshiva e Institutit Hidrometereologjik [4]
Fillimisht po peumlrcaktojme kufirin e sipeumlrm teuml
intervalit teuml besueshmerise sipas metodeumls se
pareuml dhe meuml pas me metodeumln Monte Carlo
31 Metoda e Gabimit Standard
Neuml metodeumln e pareuml peumlr teuml peumlrcaktuar
shpeumlrndarjen probabilitare qeuml i peumlrshtateumlt meuml
mire seriseuml soneuml peumlrdoreumlm software-in EasyFit i
cili neuml arkiven e tij peumlrmban njeuml numer teuml madh
shpeumlrndarjesh teorike Ky software llogarit
probabilitetin empirik dhe me aneumln e testeve
Kolmogorov-Smirnov Anderson-Darling dhe χ -
Katror dhe beumln vlereumlsimin e peumlrputhjes midis
shpeumlrndarjes seuml probabiliteteumlve teorike dhe
empirike teuml seriseuml seuml matur
Cumulative Distribution Function
Sample Johnson SU
x
24002200200018001600
F(x
)
1
09
08
07
06
05
04
03
02
01
0
= 1 8
= 0
60
Nga vlereumlsimi i testeve kemi reumlnditjen e
meumlpshtme
Veumlmeuml re qeuml Kolmogorov-Smirnov vlereumlson si
shpeumlrndarjen meuml teuml mireuml Pearson 6 (4P)
Anderson-Darling vleumlreson Gen Logostic ndersa
χ2 vlereumlson shpeumlrndarjen Lognormal
Tabela 3 Vlereumlsimi i shpeumlrndarjes meuml teuml mire
Nisur nga ky vleresim zgjodhem si shpeumlrndarje
meuml peumlrfaqeumlsuese shpeumlrndarjen Lognormal teuml
testit χ2 mqns peumlrcaktimi i parametrave teuml seriseuml
eumlshteuml meuml i lehteuml Kjo do na duhet neuml vazhdim
gjateuml gjeneumlrimit teuml serive
Figura 5 Shpeumlrndarjet meuml teuml mira sipas
EasyFit
Gjithshtu u bindem peumlr teuml zgjedhur
shpeumlrndarjen lognormale pasi edhe Pearson
6(4P) e Kolmogorov-Smirnov eumlshteuml shumeuml e
ngjashme si edhe peumlr faktin qeuml neuml keteuml test
shpeumlrndarja Lognormale vlereumlsohet si e treta
meuml e mireuml
Peumlr teuml peumlrcaktuar neuml vazhdim prurjet maksimale
me periudhe peumlrseumlritje teuml ndryshme shfryteumlzuam
software-in Hyfran-Plus i cili thjeshton llogaritjet
dhe jep vlerat e prurjes si edhe kufinjteuml e
intervalit teuml besueshmerise peumlr shpeumlrndarje teuml
ndryshme Peumlr shpeumlrndarjen Lognormale kemi
keumlto vlera neuml forme grafike dhe tabelare
Figura 6 Prurja funksion i probabilitetit teuml mos
ndodhjes sipas shpeumlrndarjes Lognormale
SERIA E MATUR RROGOZHINEuml Number of
observations 43
Results of the fitting Lognormal
(Maximum Likelihood)
Parameteumlrs
mu 6579872
sigma 0407447
Quantiles
q = F(X) non-exceedance
probability
T = 1(1-q)
T q XT Standard
deviation
Confidence
inteumlrval (95)
10000 09999 3280 579 2360 3510
2000 09995 2750 438 2050 3010
1000 0999 2540 383 1920 2800
200 0995 2060 268 1610 2300
100 099 1860 224 1480 2090
50 098 1660 184 1340 1870
20 095 1410 135 1160 1590
10 09 1210 102 1020 1370
5 08 1020 736 874 1140
3 06667 859 558 752 967
2 05 720 448 638 813
14286 03 582 386 512 664
Probability Density Function
Histogram Lognormal Pearson 6 (4P)
x
15001000500
f(x)
016
014
012
01
008
006
004
002
0
Distribution
Kolmogorov Anderson Chi-Squared
Statistic Rank Statistic Rank Statistic Rank
1 Frechet (3P) 003828 6 008397 3 034749 9
2 Gen Extreme Value 003921 8 008886 5 034853 10
3 Gen Gamma (4P) 00444 11 013777 13 017205 6
4 Gen Logistic 00472 12 007771 1 014931 4
5 Gumbel Max 004311 10 011128 12 031036 8
6 Log-Gamma 00413 9 010638 11 038227 14
7 Log-Logistic (3P) 004787 13 008155 2 016217 5
8 Log-Pearson 3 003849 7 009717 10 006562 3
9 Logistic 011605 19 072767 17 14538 16
10 Lognormal 003563 3 009428 8 006444 1
11 Lognormal (3P) 003586 4 009539 9 035462 12
12 Pearson 5 (3P) 003703 5 008697 4 035341 11
13 Pearson 6 003542 2 008938 6 006557 2
14 Pearson 6 (4P) 003536 1 009257 7 03553 13
61
125 02 511 371 441 590
11111 01 427 36 347 505
10526 005 369 354 275 446
10204 002 312 345 200 388
10101 001 279 337 153 353
1005 0005 252 329 112 324
1001 0001 205 308 341 269
10005 00005 188 30 581 250
10001 00001 158 28 -513 211
Tabela 4 Vlereumlsimi kufinjve teuml intervalit teuml
besueshmerise me software Hyfran-Plus
Nga vlereumlsimi i bere me software-in Hyfran-Plus
shohim qeuml prurja maksimale peumlr periudha teuml
ndryshme peumlrseumlritje eumlshteuml si meuml poshteuml
Peumlr periudhe peumlrseritje T=20 vjet
Prurja maksimale eumlshteuml 1410 m3s dhe kufiri i
sipeumlrm i intervalit teuml besimit me 95 siguri
eumlshteuml 1590 m3s
Peumlr periudhe peumlrseritje T=50 vjet Prurja maksimale eumlshteuml 1660 m3s dhe kufiri i sipeumlrm i intervalit teuml besimit me 95 siguri eumlshteuml 1870 m3s Peumlr periudhe peumlrseritje T=100 vjet
Prurja maksimale eumlshteuml 1860 m3s dhe kufiri i
sipeumlrm i intervalit teuml besimit me 95 siguri
eumlshteuml 2090 m3s
Peumlr periudhe peumlrseritje T=1000 vjet
Prurja maksimale eumlshteuml 2540 m3s dhe kufiri i
sipeumlrm i intervalit teuml besimit me 95 siguri
eumlshteuml 2800 m3s
Peumlr periudhe peumlrseritje T=10000 vjet
Prurja maksimale eumlshteuml 3280 m3s dhe kufiri i
sipeumlrm i intervalit teuml besimit me 95 siguri
eumlshteuml 3510 m3s
32 Metoda Monte Carlo
Neuml metodeumln e dyteuml pasiguria eumlshteuml munduar teuml
zvogeumllohet duke gjeneruar seri sintetike me
metodeumln Monte Carlo e cila bazohet si meuml
poshteuml Neumlse prurjet maksimale janeuml ndryshore
rasti dhe kemi teuml beumljme me njeuml ngjarje
Tabela 5 Testi i pavaresiseuml (Wald-Wolfowitz)
Tabela 6 Testi i Stacionaritetit (Kendall)
Tabela 7 Parametrat e shpeumlrndarjes Lognormal
Hypotheses
H0 The observations are independent
H1 Observations are dependent (autocorrelation of order 1)
Results
Statistics value |U| = 0316
p-value p = 0752
Conclusion
We accept H0 at a significance level of 5
Hypotheses
H0 No trend is apparent in the
observations
H1 There is a trend in the
observations
Results
Statistics value |K| = 0230
p-value p = 0818
Conclusion
We accept H0 at a significance level of 5
Lognormal
Mean 7813
SD 3303
Parameteumlrs
My 657872503
Sigma 040548089
62
stokastike ateumlhere seria e matur eumlshteuml njeuml
kampion peumlrfaqeumlsues i seriseuml historike dhe ajo e
peumlrfaqeumlson keteuml seri me aneumln e shpeumlrndarjes se
densitetit teuml probabiliteteumlve
Kjo do teuml thoteuml qeuml neuml 43 50 100 apo 1000 vitet
e ardhshme ne do teuml kemi njeuml seri tjeteumlr me
vlera teuml tjera teuml ndryshme nga seria e matur por
shpeumlrndarja e probabilieteumlve teuml saj do teuml jeteuml e
njeumljteuml me serineuml toneuml me parametra teuml peumlrafert
me ato teuml seriseuml toneuml Kjo na jep teuml drejteumln e
gjenerimit teuml qindra serive me teuml njeumljteumln gjatesi
ku variablat e saj teuml keneuml njeuml shpeumlrndarje
Lognormale dhe probabilitetin njeuml numeumlr rasti
nga zero neuml njeuml
Aplikimi i keumlsaj metodeuml keumlrkon qeuml prurjet e
seriseuml seuml matur teuml geumlzojneuml vetineuml e pavaresiseuml
seuml teuml dheumlnave si edhe vetineuml e stacionaritetit
Peumlr keumlteuml qeumlllim beumlhet testi i pavaresiseuml sipas
Wald-Wolfovitz dhe testi i stacionaritetit sipas
Kendall me aneuml teuml software-it Hyfran-Plus Nga
vlereumlsimi i beumlreuml shohim se seria e matur i geumlzon
keumlto dy veti dhe mund teuml vazhdojmeuml me
gjeneumlrimin e keumltyre serive
Nga vlereumlsimi i seriseuml seuml matur gjeteumlm si
shpeumlrndarje meuml teuml mire shpeumlrndarjen
Lognormale me parametrat e meumlposhteumlm
Me procedureumln e shpjeguar tek pjesa teorike u
krijuan seri sintetike me metodeumln Monte Carlo
Me poshteuml po paraqesim vlerat e seriseuml seuml matur
dhe teuml njeuml serie teuml gjeneruar funksionin e
densitetit teuml probabilitetit (pdf) dhe funksionin
kumulativ teuml densitetit (cdf) teuml saj
Figura 7 Seria e matur dhe njeuml seri e gjeneruar
Figura 8 Shpeumlrndarja probabilitare lognormale (pdf) Figura 9 Probabiliteti kumulativ lognormal
(cdf)
7813
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45
Pru
rja
[m3
s]
Vitet
SERIA E PRURJEVE
SERIA E MATUR SERIA E GJENERUAR Linear (MESATARJA)
0
00002
00004
00006
00008
0001
00012
00014
00016
0 1000 2000 3000
Pro
bab
ilite
ti
Prurja [m3s]
SHPERNDARJA PROBABILITARE LOGNORMALE (pdf)
SERIA EMATUR
SERIA EGJENERUAR
0
01
02
03
04
05
06
07
08
09
1
0 1000 2000 3000
Pro
bab
ilite
ti
Prurja [m3s]
PROBABILITETI KUMULATIVLOGNORMAL (cdf)
SERIA EMATUR
SERIA EGJENERUAR
63
Peumlr cdo seri sintetike peumlrcaktojme prurjen me peumlriudhe peumlrseritje T=20vjet dhe pasi kemi gjeneruar
10000 seri teuml tilla kemi 10000 vlera teuml keumlsaj prurje e cila ka njeuml shpeumlrndarje teuml caktuar probabiliteti
Me poshteuml po paraqesim vlerat e prurjes Q20 peumlr cdo seri teuml gjeneruar funksionin e densitetit teuml
probabilitetit si edhe funksion probabilitetit kumulativ Log-Pearson 3 si njeuml shpeumlrndarje qeuml ka rezultuar
ndeumlr tre me teuml mirat
Figura 10 Prurja Q20 peumlr seriteuml e gjeneruara
Figura 11 Funksioni i densitetit teuml probabilitetit Figura 12 Probabiliteti kumulativ
Tabela 8 Vlereumlsimi i shpeumlrndarjeve sipas testeve
Distribution
Kolmogorov
Smirnov
Anderson
Darling Chi-Squared
Statistic Rank Statistic Rank Statistic Rank
1 Johnson SU 0005 1 0152 1 2536 1
2 Log-Pearson 3 0006 2 0329 2 3126 2
3 Pearson 5 (3P) 0006 3 0334 3 3305 3
13913
0
500
1000
1500
2000
2500
0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000 8000 9000 10000
Pru
rja
[m3
s]
Seria e gjeneruar
Prurja Q20
Vlera e prurjes Q20
0
00005
0001
00015
0002
00025
0003
00035
900 1400 1900 2400
Pro
bab
ilite
ti
Prurja [m3s]
Densiteti i probabilitetit Log-Pearson 3
0
02
04
06
08
1
12
900 1400 1900 2400
Pro
bab
ilite
ti
Prurja [m3s]
Probabiliteti kumulativ Log-Pearson 3
64
Tabela 10 Kufiri i sipeumlrm i intervalit teuml
besueshmeumlrise me 95 siguri peumlr T20
Tabela 9 Parametrat e shpeumlrndarjeve meuml teuml mira
Pasi gjeteumlm 10000 vlera teuml prurjes Q20 me periudhe peumlrseumlritje 1 here neuml 20 vjet peumlrdorim programin
Easyfit peumlr teuml peumlrcaktuar se cila shpeumlrndarje teorike peumlrfaqeumlson meuml mire shpeumlrndarjen e densitetit teuml
probabiliteteumlve peumlr keteuml seri Nga vlereumlsimi u gjet qeuml shpeumlrndarjet meuml teuml mira janeuml Johnson SU Log-
Pearson 3 Lognormal (3P) Pearson 5 (3P) dhe teuml kateumlr keumlto shpeumlrndarje janeuml shumeuml afeumlr njeumlra-tjetres
Figura 13 Funksioni i densitetit teuml probabilitetit peumlr serineuml Q20
Figura 14 Funksioni i probabilitetit kumulativ peumlr serineuml Q20
Tre shpeumlrndarjet meuml teuml mira janeuml paraqitur meuml poshteuml
Parametrat e shpeumlrndarjeve me teuml mira janeuml si me poshteuml
Vlera e kufirit teuml sipeumlrm teuml intervalit teuml besimit me 95 siguri mund teuml peumlrcaktohet duke llogaritur invers
funksionin e shpeumlrndarjes meuml teuml mire Nga llogaritjet kemi keumlto vlera peumlr tre shpeumlrndarjet meuml teuml mira
Veumlmeuml re qeuml kufiri i sipeumlrm i intervalit teuml besueshmeumlriseuml me 95 siguri peumlr prurjen me periudheuml
peumlrseritje njeuml here neuml 20 vjet eumlshteuml 185 meuml e madhe se kufiri i sipeumlrm i gjetur me metodeumln e pare
Kjo procedureuml u aplikua edhe peumlr prurjet me periudheuml peumlrseumlritje 50 100 1000 dhe 10000 vjet dhe
rezultatet janeuml paraqitur si meuml poshteuml
Distribution Parameteumlrs
1 Johnson SU =-45515 =47707
=44437 =88948
2 Log-Pearson 3 =16589 =000788
=59255
3 Pearson 5 (3P) =79307 =982410
=13709
Distribution Q 20 [m3s]
Johnson SU 1702
Log-Pearson 3 1701
Pearson 5 (3P) 1700
Probability Density Function
Histogram Johnson SU Lognormal (3P)
Pearson 5 (3P) Log-Pearson 3
x
200015001000
f(x)
014
012
01
008
006
004
002
0
Cumulative Distribution Function
Sample Johnson SU Lognormal (3P)
Pearson 5 (3P) Log-Pearson 3
x
200015001000
F(x
)
1
09
08
07
06
05
04
03
02
01
0
65
Figura 15 Prurja dhe Kufiri I sipeumlrm peumlr prurjen Q20 Figura 16 Prurja dhe Kufiri I sipeumlrm peumlr prurjen Q50
Figura 17 Prurja dhe Kufiri I sipeumlrm Figura 18 Prurja dhe Kufiri i sipeumlrm peumlr prurjen Q1000
peumlr prurjen Q100
Figura 19 Prurja dhe Kufiri i sipeumlrm peumlr prurjen Q10000 Tabela 10 Kufiri i sipeumlrm i intervalit teuml besueshmerise
me 95 siguri peumlr peumlriudhe peumlrseritje teuml ndryshme
Nga vlereumlsimi i kufirit teuml sipeumlrm teuml intervalit teuml
besimit me 95 siguri u vu re qeuml peumlr prurjet
janeuml meuml teuml meumldha se ky kufi i vleresuar me
metodeumln e gabimit standard Gjithashtu u vu re
qeuml kjo diference rritej me rritjen e periudheumls seuml
peumlrseumlritjes
Pra neumlse pasiguria me metodeumln e gabimit
standard merret parasysh duke zgjedhur vleren
e kufirit teuml sipeumlrm si vlere llogariteumlse neuml rastin
e metodeumls Monte Carlo ky kufi ka njeuml vlereuml
meuml teuml madhe qeuml varion sipas tabeleumls seuml
meumlposhtme
14101670 1701
0
500
1000
1500
2000
QT QT+196SE M C
Kufiri i siperm i intervalit te besimit me 95 siguri per prujen Q20
16602020 2091
0
500
1000
1500
2000
2500
QT QT+196SE MC
Kufiri i siperm i intervalit te besimit me 95 siguri per prujen Q50
1860
2300 2373
0
500
1000
1500
2000
2500
QT QT+196SE MC
Kufiri i siperm i intervalit te besimit me 95 siguri per prujen Q100
2540
3290 3461
0500
1000150020002500300035004000
QT QT+196SE MC
Kufiri i siperm i intervalit te besimit me 95 siguri per prujen Q1000
3280
4410 4764
0
1000
2000
3000
4000
5000
6000
MATUR HYFRAN SIMULIM
Kufiri i siperm i intervalit te besimit me 95 siguri per prujen Q10000
Metoda
Gabimit
Standard
Metoda
Monte
Carlo
Diferenca
T20 1670 1701 185
T50 2020 2091 351
T100 2300 2373 317
T1000 3290 3461 519
T10000 4410 4764 802
66
4 Konkluzione
Nga vlereumlsimi i kufirit i sipeumlrm teuml intervalit teuml
besimit me 95 siguri me metodeumln Monte
Carlo peumlr prurjet me periudheuml peumlrseumlritje teuml
ndryshme u vu re qeuml ky kufi eumlshteuml gjithmoneuml
meuml i madh se ai i vlereumlsuar me metodeumln e
Gabimit Standard Kjo rezultoi gjateuml aplikimit
peumlr njeuml rastin e marreuml neuml studim ku shpeumlrdarja
e probabiliteteve teuml seriseuml seuml matur rezultoi
shpeumlndartja Lognormale me dy parametra
Neumlse kufiri i vlereumlsuar me metodeumln Monte
Carlo eumlshteuml gjthmone meuml i madh pavareumlsisht se
cila eumlshteuml shpeumlrndarja qeuml peumlrfaqeson meuml mireuml
serineuml e matur kjo eumlshteuml per tu vlereumlsuar neuml
raste teuml tjereuml studimor
Mund teuml themi qeuml Metoda Monte Carlo ka keumlto
aspekte pozitiveuml lidhur me peumlrcaktimin e
pasiguriseuml peumlr prurjet maksimale
E para ka lidhje me faktin qeuml gjenerimi i disa
serive sintetike dhe peumlrcaktimi i prurjes
maksimale me njeuml periudhe peumlrseumlritje teuml
caktuar paraqet meuml mire natyren e
ndryshueshmerise se ketij variabli Kjo nxjerr
neuml pah sesi leumlviz ky varibeumll kundrejt mesatares
pra eumlshteuml njeuml shpeumlrndarje simetrike apo jo
kundrejt saj dhe peumlr meuml teumlpeumlr beumln teuml mundur
peumlrcaktimin e tipit teuml keumlsaj shpeumlrndarjeje peumlr teuml
vazhduar meuml teumlj me peumlrcaktimin e kufirit teuml
sipeumlrm teuml intervalit teuml besimit
E dyta meqeumlneumlse kur peumlrdorim simulimin
Monte Carlo nuk e kemi teuml nevojshme teuml
pranojmeuml njeuml shpeumlrndarje apriori (si rasti i
pranimit teuml shpeumlrndarjes Normale kur peumlrdoret
metoda e gabimit standard) themi se peumlrdorimi
i simulimit Monte Carlo ccedilon neuml njeuml qasje meuml teuml
sakteuml sesa peumlrdorimi i metodeumls seuml gabimit
standard
E treta ka lidhje me faktin qeuml mqns ky variabeumll
ka njeuml shpeumlrndarje josimetrike por me teuml sakteuml
se ajo e supozuar nga metoda e gabimit
standard kufiri i sipeumlrm peumlr teuml njeumljtin nivel
besimi mund teuml daleuml meuml i madh Teuml pakteumln kjo
rezultoi e verteteuml peumlr rastin toneuml studimor ku
seria e matur kishteuml si shpeumlrndarje meuml teuml mire
shpeumlrndarjen Lognormale me dy parametra
Sesi ndryshon kufiri i sipeumlrm i intervalit teuml
besimit peumlr raste ku seria ka njeuml shpeumlrndarje
tjeteumlr duhet studjuar rast pas rasti Fakti qeuml kjo
metodeuml na jep njeuml vlereuml meuml teuml madhe teuml prurjes
maksimale gjithashtu edhe njeuml vlere me teuml
sigurt peumlr shkak teuml informacionit qeuml gjeneron
lidhur me ndryshueshmerineuml e saj beumln keteuml
njeuml metodeuml teuml preferuar nga inxhinieret
projektues pasi zvogelohet pasiguria gjateuml
vlereumlsimit teuml parametrave projektues si peumlr
rastin toneuml qeuml ishteuml prurja maksimale peumlr
peumlriudhe peumlrseritje teuml caktuar
Si peumlrmbledhje mund teuml themi se Metoda
Monte Carlo peumlr marrjen neuml konsiderateuml teuml
pasigurise dhe peumlrcaktimit teuml kufirit teuml sipeumlrm
teuml intervalit teuml besimit eumlshteuml njeuml metodeuml meuml e
mireumlse ajo e Gabimit Standard
5 REFERENCA
[1] Hidrologjia Inxhinierike [Agim Selenica]
[2] E-Learning Platform for Integrated Flood
Management (IFM) Uncertainty in estimating
floods by frequency analysis [Hamburg University
of Technology]
[3] Generation and analysis of random waves
[Liu dhe Frigaard] 2001
[4] Arshiva e Institutit Hidrometereologjik
Faqe 67 100
PARASHIKIMI I KOEFICcedilENTIT TEuml PEumlRSHKUESHMEumlRISEuml PEumlR MATERIALET
RANORE- EKUACIONI HANZEN
Dr Ing Indrit Vozga Ing Rezarta Qemallaj
Abstract
Permeability of granular materials with particle sizes lt5 mm is a physical attribute that
represents a particular importance in the field of geotechnical studies Grain size distribution
of granular materials affects their permeability But before performed permeability test his
prediction may also be empirically using equation Hanzen which is based on two important
parameters calculated from the diagrams of granulometric size distribution Commonly used
indices include coefficient of uniformity Cu and Cc coefficient of curvature particle sizes D10
D30 and D60 where D10 D30 and D60 are particle sizes in mm of 10 30 and 60
by weight of material passing the respective sieve sizes Cu is an important shape factor that
represents the degree of sorting of a soil and indicates the slope of the grain size distribution
curve Larger Cu values indicate well-graded soils and smaller Cu values indicate uniformly-
graded materials Poorly-graded soils have higher porosity and permeability values than well-
graded soils in which smaller grains tend to fill the voids between larger grains Cc is another
important shape factor representing the grain size distribution that takes into account three
points on the grain size distribution curve reducing the possibility of considering a gap-graded
soil as well-graded Based on those characteristics in this investigation we have analyzed
sandy soils materials taken from Banja DAM project here in Albania The samples have
different grain size distribution and the coefficient of permeability is estimated with empirical
formulas (Hanzen equation) and permeability apparatus too
Peumlrmbledhja
Peumlrshkueshmeumlria e materialeve kokrrizore me madheumlsi grimce lt 5 mm eumlshteuml njeuml veti fizike e
cila parqet reumlndeumlsi teuml veccedilanteuml neuml fusheumln e studimeve gjeoteknike Por para se teuml kryhet kjo
proveuml parashikimi i saj mund teuml beumlhet edhe neuml meumlnyreuml empirike duke peumlrdorur ekucionin
Hanzen [KH = 10-2 (D10)2] i cili bazohet neuml dy parametra teuml reumlndeumlsisheumlm qeuml llogariten nga
diagramat e shpeumlrndarjes granulometrike teuml materialeve Beumlhet fjaleuml peumlr Cu[2]ndash i cili eumlshteuml
koeficcedilenti i faktorit teuml formeumls qeuml tregon shkalleumln e klasifikimit teuml materialit dhe njeumlkoheumlsisht neuml
grafik i referohet ndryshimit qeuml peumlson kurba granulometrike e njeuml materiali teuml caktuar Sa meuml
i larteuml teuml jeteuml ky koeficcedilent aq meuml uniform eumlshteuml materiali dhe sa meuml i uleumlt teuml jeteuml aq meuml struktureuml
teuml ccedilrregullt teuml formeumls do teuml keteuml materiali Me pak fjaleuml pritet qeuml materialet qeuml kaneuml formeuml teuml
ccedilrregullt teuml grimceumls teuml karakterizohen nga koeficcedilent permeabiliteti teuml larteuml ndeumlrsa grimcat me
forma teuml rregullta teuml karakterizohen nga koeficcedilent peumlrshkueshmeumlrie teuml uleumlt peumlr areumlsyen e vetme
se teuml parat tentojneuml teuml mbyllin hapeumlsirat boshe midis grimcave Ndeumlrsa faktori tjeteumlr i formeumls
jo meuml pak i reumlndeumlsisheumlm Cc[2] peumlrfaqeumlson shpeumlrndarjen e madheumlsiseuml seuml grimceumls e cila merr neuml
konsiderateuml tre pika neuml kurbeumln granulometrike duke marreuml si teuml mireumlqeneuml faktin se materiali
eumlshteuml ploteumlsisht me formeuml teuml rregullt Pra nisur nga faktoreumlt qeuml peumlrmendeumlm meuml sipeumlr neumlpeumlrmjet
formuleumls Hanzen jemi neuml gjendje teuml beumljmeuml njeuml parashikim paraprak neuml lidhje me koeficentin e
peumlrshkueshmeumlriseuml seuml materialeve ranore kampioneumlt e teuml cileumlve janeuml marreuml neuml projektin e digeumls
seuml hidroccedilentralit teuml Banjeumls Shqipeumlri
Faqe 68 100
1 Peumlrshkrimi i problemit
Peumlrcaktimi i koeficcedilentit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml[1] neuml gjeoteknikeuml eumlshteuml njeuml proveuml qeuml zgjat teuml pakteumln
dy diteuml dhe me kosto teuml konsiderueshme Eumlshteuml njeuml parameteumlr i cili neuml vareumlsi teuml madheumlsiseuml seuml
grimceumls mund teuml matet me aparatura dhe pajisje teuml ndryshme si psh aparati i peumlrshkueshmeumlriseuml
me presion hidraulik (falling head) ose me presion konstant (constant head) ose neuml rastin e
reumlrave argjilore kjo matje mund teuml kryhet edhe me pajisjen e odeometrit e cila e beumln edhe meuml
teuml kushtueshme si proveuml pasi proccediledura zgjat deri neuml 7 diteuml Peumlr teuml evituar efektin koheuml dhe
kosto neuml kryerjen e keumlsaj prove neumlpeumlrmjet keumltij studimi kemi veumlrtetuar qeuml peumlrdorimi i ekucionit
Hanzen [KH = 10-2 (D10)2 ] neuml materialet ranore eumlshteuml i vlefsheumlm dhe ul ndjesheumlm koheumln e marrjes
seuml rezultatit neuml afeumlrsisht 2 oreuml Ekuacioni Hanzen [KH = 10-2 (D10)2] [3] eumlshteuml i aplikuesheumlm veteumlm
neuml materialet me madheumlsi grimce gt 0075 mm dhe meuml lt se 5 mm dhe jep njeuml parashikim teuml
mundsheumlm teuml koeficcedilentit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml neuml materialet me keumlteuml madheumlsi grimce duke ulur
ndjesheumlm koston dhe koheumln e kryerjes seuml proveumls
Pra neuml keumlteuml studim do teuml vlereumlsohet
- Se neuml cilin diapazon teuml madheumlsiseuml seuml grimceumls mund teuml peumlrdoret ekuacioni Hanzen
- Sa janeuml pritshmeumlriteuml e rezultateve teuml marra nga llogaritjet neumlpeumlrmjet ekuacionit Hanzen
nga kurbat granulometrike krahasuar keumlto me rezultatet e provave teuml peumlrshkueshmeumlriseuml
seuml materialeve
2 Pjesa eksperimetale dhe rezultatet
Karakteristikat e materialeve teuml studiuara
Peumlrbeumlrjet e kampioneumlve
Kampioneumlt qeuml ne studiuam janeuml materiale ranore me madheumlsi grimce 0075 - 5 mm teuml marra
nga baseni i lumit teuml Devollit dhe teuml klasifikuara neuml tre madheumlsi grimcore teuml ndryshme
Karakteristikat dhe peumlrbeumlrjet e teuml cilave janeuml paraqitur neuml Tabeleumln 1 dhe 2
Figura 1 Pamje nga kampioneumlt e peumlrgatitur peumlr kryerjen e provave laboratorike
Faqe 69 100
Tabela 1 Karakteristikat fizike teuml materialeve ranore teuml peumlrzgjedhura peumlr realizimin e proveumls seuml
peumlrshkueshmeumlriseuml dhe granulometriseuml
Kampioneumlt
Vetiteuml fizike
Reumlreuml natyrore
[025 - 085 mm]
Reumlreuml natyrore
[1 - 236 mm]
Reumlreuml natyrore
[30 - 50 mm]
Densiteti specifik
[gcm3] 26851 26654 26524
Densiteti volumor
[gcm3] 15952 16452 16953
D max
[mm] 085 236 50
Absorbimi
[] 109 912 894
Tabela 2 Peumlrbeumlrja kimike e materialeve ranore teuml peumlrzgjedhura peumlr realizimin e proveumls seuml
peumlrshkueshmeumlriseuml dhe granulometriseuml
Kampioneumlt
Peumlrbeumlrja kimike []
Reumlreuml natyrore
[025 - 085 mm]
Reumlreuml natyrore
[1 - 236 mm]
Reumlreuml natyrore
[30 - 50 mm]
SiO2 5318 5468 5806
CaO 567 502 487
MgO 910 887 841
Al2O3 450 451 453
Fe2O3 567 569 567
SO3 011 012 012
Cl - 0028 0030 0031
Trajtimi i kampioneumlve
Proccediledura e marrjes seuml kampioneumlve teuml reumlreumls u realizua sipas standartit BS EN 933-2 provat peumlr
peumlrcaktimin e parametrave fizike u realizuan sipas standartit BS EN 1097-3 BS EN 1097-6
ndeumlrsa ato kimike BS EN 196-2 Proccediledura e peumlrgatitjes seuml kampioneumlve u realizua sipas
standarteve teuml larteumlpeumlrmendura ku peumlr secileumln proveuml teuml kryer kampioni eumlshteuml lareuml paraprakisht
dhe pastaj eumlshteuml trajtuar neuml temperatureuml 110 plusmn 5 0C
Peumlrshkrimi i provave teuml realizuara
Faqe 70 100
Kampioneumlt e reumlrave teuml peumlrgatitura irsquou neumlnshtruan proveumls teuml granulometriseuml sipas BS EN 933-1
peumlr peumlrcaktimin e shpeumlrndarjes seuml madheumlsiseuml seuml grimceumls dhe faktorit teuml formeumls dhe koeficcedilenteumlve
peumlrkateumls Prova konsiston neuml ndarjen me aneuml teuml njeuml serie sitash teuml materialit neuml disa klasa
Hapja e siteumls si dhe numri i sitave janeuml peumlrzgjedhur neuml bazeuml teuml natyreumls seuml kampionit dhe
sakteumlsiseuml seuml nevojshme Proccediledura e miratuar eumlshteuml ajo e larjes seuml kampionit paraprakisht i cili
thahet dhe meuml pas kuartohet neuml meumlnyreuml qeuml teuml marrim maseumln peumlrfaqeumlsuese peumlr kryerjen e proveumls
seuml granulometriseuml Masa e grimcave teuml shpeumlrndara neuml sita teuml ndryshme eumlshteuml afeumlrsisht e
barabarteuml me maseumln fillestare teuml materialit teuml marreuml neuml proveuml Peumlrqindja kumulative e kalimit
neuml ccedildo siteuml u regjistrua neuml formeuml numerike dhe u beuml paraqitja grafike e shpeumlrndarjes
granulometrike
Ndeumlrsa prova e peumlrshkueshmeumlriseuml u realizua sipas standartit BS 1377-5 peumlr peumlrcaktimin e
koeficcedilentit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml
Proccediledura e proveumls seuml granulometriseuml u realizua si meuml poshteuml
Kampioni u reduktua neuml peumlrputhje me standartin BS EN 932-2 peumlr teuml peumlrftuar maseumln
peumlrfaqeumlsuese qeuml irsquou neumlnshtrua proveumls teuml granulometriseuml Paraprakisht kampioni u lag lehteuml neuml
meumlnyreuml qeuml teuml evitohet largimi i grimcave teuml pluhurit gjateuml kryerjes seuml proveumls gjeuml qeuml e cila ccedilon
neuml uljen e segregimit teuml materialit Sasia e materialit qeuml u peumlrdor peumlr kryerjen e keumlsaj prove
ishte minimumi 02 kg referuar tabeleumls 3 neuml standartin BS EN 933-1
Tabela 3 E vlefshme peumlr materialet qeuml disponojneuml densitetet nga 2000 - 3000 Kgm3
Dmax i grimceumls [mm] Sasia e materialit [kg]
63 40
32 10
16 26
8 06
le 4 02
Fillimisht seria e sitave u tund tek shkundeumlsi magnetik dhe meuml pas u aplikua edhe shkundja me
doreuml duke kontrolluar futjen me doreuml por jo neuml meumlnyreuml teuml detyrueshme teuml grimcave teuml
materialeve Pjesa e pluhurit e mbajtur neuml fund teuml kokeumlrrizave neuml ccedildo siteuml (neuml gram) nuk kaloi
ku
A - eumlshteuml sipeumlrfaqja e siteumls neuml mm2
d - eumlshteuml dimensioni i hapjes seuml siteumls neuml mm
Neuml secileumln siteuml u mbajteumln sheumlnim mbetjet mbi siteuml peumlr teuml llogaritur vlera neuml peumlrqindje dhe ato
kumulative progresive neuml peumlrqindje
Ndeumlrsa proccediledura e proveumls seuml peumlrshkueshmeumlriseuml u realizua si vijon
Faqe 71 100
Kampioni i vendosur neuml cilindrin e aparatit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml u nivelua me ndihmeumln e njeuml
vizoreje metalike teuml mprehteuml duke prereuml buzeumlt neuml secilin skaj dhe meuml pas u vendos njeuml leteumlr
filtri neuml teuml dyja aneumlt e cilindrit Kampioni vendoset neuml dhomeumln e lageumlshtiseuml dhe kontenieri
mbushet me ujeuml deri mbi nivelin e daljes seuml ujit Gjateuml kryerjes seuml proveumls u siguruam qeuml
temeratura e ujit teuml jeteuml e barabarteuml me ateuml teuml dhomeumls Peumlrgjateuml periudheumls seuml ngopjes seuml
kampionit valvula e sipeumlrme e cilindrit u lidh me dhomeumln e vakumit derisa uji derdhej neuml pjeseumln
e tubit daleumls teuml konteinerit Para se teuml fiknim dhomeumln e vakumit u siguruam qeuml neuml tubin e
vakumit teuml mos kalonin meuml buleumlza ajri Gjateuml realizimit teuml proveumls mbajteumlm sheumlnim nivelin e
ujit dhe koheumln qeuml i duhej ujit teuml peumlrshkojeuml gypin manometrik[1] Sheumlnimet u mbajteumln peumlr
intervale teuml ndryshme kohe 1 2 4 8 15 30 min Pasi u moreumln njeuml numeumlr i caktuar vlerash dhe
peumlrshkueshmeumlria qeumlndronte konstante ndaluam proveumln
Figura meuml poshteuml paraqet skemeumln e kryerjes seuml proveumls seuml peumlrshkueshmeumlriseuml
Figura 2 Pamje nga aparati i peumlrshkueshmeumlriseuml
3 Interpretimi dhe diskutimi i rezultateve eksperimetale
Realizimi i proveumls seuml granulometriseuml beumlri teuml mundur peumlrcaktimin e koeficcedilenteumlve teuml madheumlsiseuml
seuml grimcave peumlr kampioneumlt e peumlrzgjedhur Peumlr secileumln shpeumlrndarje granulometrike u peumlrcaktua
koeficcedilenti i madheumlsis seuml grimceumls dhe ai i formeumls neuml meumlnyreuml qeuml teuml peumlrcaktoheshin koeficcedilenteumlt e
peumlrshkueshmeumlriseuml neuml meumlnyreuml emprike me ekuacionin Hanzen Grafikeumlt e shpeumlrndarjeve
granulometrike janeuml paraqitur meuml poshteuml
Tabela 4 Rezultatet e proveumls seuml granulometriseuml peumlr kampionin 025 - 085 mm
Faqe 72 100
Hapja e sites
[mm]
Mbetja mbi site
[g]
Mbetja progresive
[g]
Mbetja progresive
[]
Kalimi progresiv
[]
500 00 00 00 1000
475 00 00 00 1000
400 00 00 00 1000
300 00 00 00 1000
236 00 00 00 1000
250 00 00 00 1000
200 00 00 00 1000
100 00 00 00 1000
0850 281 281 127 873
0710 512 793 358 642
0300 1237 2030 916 84
0250 181 2211 997 03
0 06 2217 1000 00
Masa peumlrfundimtare 2217 2217 1000
Masa fillestare 2218
Grafiku 1Grafiku i shpeumlrndarjes seuml madheumlsiseuml seuml grimceumls peumlr kampionin 025 - 085 mm
Koeficcedilenti i uniformitetit Cu = =
D10 D30
D60
Faqe 73 100
Koeficcedilenti i kurbatureumls Cc = =
Tabela 5 Rezultatet e proveumls seuml granulometriseuml peumlr kampionin 10 - 236 mm
Hapja e sites
[mm]
Mbetja mbi
site
[g]
Mbetja
progresive
[g]
Mbetja
progresive
[]
Kalimi progresiv
[]
500 00 00 00 1000
475 00 00 00 1000
400 00 00 00 1000
300 00 00 00 1000
236 123 123 57 943
250 191 314 146 854
200 252 566 263 737
100 1582 2148 997 03
0850 00 2148 997 03
0710 00 2148 997 03
0300 00 2148 997 03
0250 00 2148 997 03
0 06 2154 1000 00
Masa peumlrfundimtare 2148 2154 1000
Masa fillestare 2150
Faqe 74 100
Grafiku 2Grafiku i shpeumlrndarjes seuml madheumlsiseuml seuml grimceumls peumlr kampionin 10 - 236 mm
Koeficcedilenti i uniformitetit Cu = =
Koeficcedilenti i kurbatureumls Cc = =
Tabela 6 Rezultatet e proveumls seuml granulometriseuml peumlr kampionin 30 - 50 mm
Hapja e sites
[mm]
Mbetja mbi site
[g]
Mbetja progresive
[g]
Mbetja progresive
[]
Kalimi progresiv
[]
500 101 45 21 979
475 135 180 83 896
400 563 743 342 658
300 1423 2166 997 03
236 00 2166 997 03
250 00 2166 997 03
200 00 2166 997 03
100 00 2166 997 03
0850 00 2166 997 03
0710 00 2166 997 03
0300 00 2166 997 03
Faqe 75 100
0250 00 2166 997 03
0 06 2172 1000 00
Masa peumlrfundimtare 2222 2172 1000
Masa fillestare 2230
Grafiku 3Grafiku i shpeumlrndarjes seuml madheumlsiseuml seuml grimceumls peumlr kampionin 30 - 50 mm
Koeficcedilenti i uniformitetit Cu = =
Koeficcedilenti i kurbatureumls Cc = =
Tabela 7 Rezultatet peumlrmbledheumlse teuml proveumls seuml granulometriseuml dhe limitet sipas specifikimeve teknike
Koeficcedilenteumlt
Limiti Reumlreuml Reumlreuml Reumlreuml
Reumlreuml 0-085 mm 10-236 mm 30-50 mm
Cu- Koeficcedilenti i
uniformitetit Cu gt 6 22 15 12
Cc- Koeficcedilenti i
shpeumlrndarjes seuml
madheumlsiseuml seuml grimceumls
1 le Cc le 3 10 09 10
D10
D30
D60
Faqe 76 100
Pasi peumlrcaktuam koeficcedilenteumlt nga prova e granulometriseuml llogariteumlm koeficcedilentin e
peumlrshkueshmeumlriseuml sipas ekuacionit Hanzen [KH] dhe meuml pas peumlr teuml njeumljtat materiale mateumlm
koeficcedilentin e peumlrshkueshmeumlriseuml [k] me aparatin e peumlrshkueshmeumlriseuml
Figura 3 Pamje teuml aparatit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml
Nga aparati i peumlrshkueshmeumlriseuml llogaritja e koeficcedilentit teuml keumltij aparati eumlshteuml
Ose
Ku
k - koeficcedilienti i peumlrshkueshmeumlriseuml
a - sipeumlrfaqja e tubit manometrik
L - gjateumlsia e kampionit
A - sipeumlrfaqja e kampionit teuml reumlreumls
H0 - larteumlsia fillestare e ujit
H1 - larteumlsia peumlrfundimtare e ujit (H0-ΔH)
T - koha qeuml duhet qeuml njeuml sasi e caktuar uji teuml peumlrshkojeuml larteumlsineuml ΔH
Gjateuml kryerjes seuml proveumls u beuml korrigjimi i temperatureumls me aneuml teuml formuleumls
C
CTCTC kk
20
20
1
0
01
log)( H
H
TTa
aLk
1
010
01
log32)( H
H
TTA
aLk
Faqe 77 100
Ku
kTordmC - peumlrshkueshmeumlria e matur me ujin me temperatureumln e laboratorit
k20ordmC - peumlrshkueshmeumlria neuml temperatureuml 20ordmC
Tabela 8 Faktori i korrektimit teuml temperatureumls seuml ujit
Temperatura e ujit
gjateuml proveumls T (ordmC) η TordmC η 20ordmC
Temperatura e ujit
gjateuml proveumls T (ordmC) η TordmC η 20ordmC
15 1135 22 0953
16 1106 23 0931
17 1077 24 0910
18 1051 25 0889
19 1025 26 0869
20 1000 27 0850
21 0976 28 0832
29 0814
Neuml tabeleumln 8 jepen rezultatet e vlerave mesatare teuml koeficcedilentit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml teuml marra
nga kryerja e proveumls seuml peumlrshkueshmeumlriseuml neuml kampioneumlt me madheumlsi grimce teuml ndryshme
peumlrkateumlsisht reumlreuml 025 - 085 mm reumlreuml 1 - 236 mm dhe reumlreuml 3 - 5 mm
Tabela 9 Rezultatet e koeficcedilentit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml teuml matur neuml meumlnyreuml empirike me
ekaucionin Hanzen dhe teuml matur realisht me aparatin e peumlrshkueshmeumlriseuml
Materiali D10
[mm]
Koeficcedilenti i
peumlrshkueshmeumlriseuml sipas
ekuacionit Hanzen [3]
KH = 10-2 (D10)2
Koeficcedilenti i peumlrshkueshmeumlriseuml i
matur me aparatin e
peumlrshkueshmeumlriseuml [1]
Limiti sipas
standartit BS
1377-5 k [4]
[cmsek]
Reumlreuml 0 - 085
mm 032 10210-5 11510-5
10-1 ndash 10-5 Reumlreuml 10 - 236
mm 119 14010-4 15110-4
Reumlreuml 30 - 50
mm 318 10110-3 10910-3
1
010
01
log32)( H
H
TTA
aLk
Faqe 78 100
4 Peumlrfundime
Gjetja e metodave efikase peumlr peumlrcaktimin e koeficcedilentit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml duke evituar
proccediledureumln standarde me aparatin e peumlrshkueshmeumlriseuml lehteumlson dhe njeumlkoheumlsisht siguron
rezultat konform standardit dhe kryerjen e proveumls peumlr njeuml koheuml shumeuml meuml teuml shkurteumlr dhe me
kosto shumeuml meuml teuml uleumlt
Gjithashtu gjateuml peumlrcaktimit teuml koeficcedilentit neumlpeumlrmjet ekuacionit Hanzen peumlrcaktojmeuml edhe
koeficcedilenteuml teuml tjereuml teuml reumlndeumlsisheumlm teuml cileumlt japin infomacion mbi karakteristikat fizike teuml
materialeve kokrrizore[8] Duke irsquou referuar rezultateve teuml provave teuml kryera materiali reumlreuml
10 - 236 mm karakterizohet nga njeuml koeficcedilent i shpeumlrndarjes seuml madheumlsiseuml seuml grimceumls Cc lt 1
gjeuml qeuml duket edhe nga grafiku i granulometriseuml neuml ndryshim nga dy materialet e tjera teuml cilat
kaneuml shpeumlrndarje meuml uniforme (Cc = 1) Ndeumlrsa peumlrsa i peumlrket koeficcedilentit teuml uniformitetit Cu
mund teuml themi qeuml teuml tre kampioneumlt peumlrbeumlhen nga grimca jouniforme pra me forma teuml ccedilrregullta
Kjo formuleuml vlen teuml aplikohet veteumlm neuml materialet ranore dhe dhegrave ranor me madheumlsi grimce
mbi 0075 mm
5 LITERATURE
[1] ISBN 0580180301 BS 1377-5 - Methods of test for soils for civil engineering purposes
Compressibility permeability and durability proveumls 1990
[2] Emine Mercan Onur ldquoPredicting the permeability of sandy soil from grain size
distributionrdquo pg 5-7 2014
[3] httpwwwgeotechdatainfoparameterpermeabilityhtml
[4] Alyamani M S and Sen Z 1993 Determination of hydraulic conductivity from grain
size distribution curves Ground Water Vol 31 pp 551-555
[5] Das BM 2008 Advanced soil mechanics
[6] Taylor amp Francis New York NY 567 p De Groot DJ Ostendorf DW and Judge AI
2012 In situ measurement of hydraulic conductivity of saturated soils Geotechnical
Engineering Journal of the SEAGS amp AGSSEA Vol 43 No 4 pp 63-72
[7] Hazan A 1892 Some physical properties of sands and gravels Mass State Board of
Health Ann Rept pp 539-556
[8] Kenney TC Lau D and Ofoegbu GI 1984 Permeability of compacted granular
materials Canadian Geotechnical Journal Vol 21 pp 726-729
[9] Holtz RD Kovacks W D and Sheahan T C 2011 An introduction to Geotechnical
Engineering Prentice-Hall Upper Saddle River NJ 853 p
Faqe 79 100
VLEREumlSIM I METODAVE TEuml NDRYSHME NEuml
LLOGARITJEN E CFRP SI PEumlRFORCIM I JASHTEumlM I
TRAREumlVE TEuml BETONIT ME SEKSION ldquoTrdquo QEuml PUNOJNEuml NEuml
PRERJE
Enio DENEKO Leonard COMENI Esmerald FILAJ
eniodenekohotmailcom lcomenilivecom e_filajyahoocom Universiteti Politeknik i Tiraneumls Fakulteti i Inxhinierise se Ndertimit Rruga ldquoMuhamet Gjolleshardquo 54
Tiraneuml - Albania
Peumlrmbledhje Gjateuml jeteumls seuml strukturave betonarme afteumlsia mbajteumlse neuml prerje e elementit nuk u peumlrgjigjet meuml keumlrkesave statike
dhe dinamike kjo e shkaktuar kryesisht nga degradimi i betonit dhe vecaneumlrisht nga plasaritjet ardhur nga
ndryshimi i qeumlllimit teuml peumlrdorimit teuml struktureumls dhe rritja e ngarkesave teuml jashtme Fibrat e peumlrforcuara polimere
te karbonit (CFRP) mund teuml peumlrdoren si peumlrforcim i jashteumlm peumlr rritjen e afteumlsiseuml mbajteumlse neuml prerje teuml elementeumlve
teuml betonit Neuml keumlteuml studim do teuml analizohet veteumlm peumlrforcimi me FRP i trareumlve prej betoni teuml armuar neuml formeuml ldquoTrdquo
Studime teuml shumta mbi peumlrdorimin e shtresave CFRPsi peumlrforcime teuml jashtme teuml trareumlve janeuml beumlreuml keumlto vitet e
fundit Peumlr keumlteuml studim janeuml mbledhur dhe analizuar rezultate te eksperimenteve teuml realizuara me peumlrforcime teuml
trareumlve T ndaj forcave prereumlse dhe jane vendosur ne nje database duke marre parasysh veteumlm kontributin e CFRP
neuml rritjen e afteumlsiseuml mbajteumlse ndaj prerjes dhe do teuml vlereumlsohet rritja e parashikuar teorikisht bazuar ne kode teuml
ndryshme llogaritjeje teuml peumlrforcimeve me FRP (si ACI 2008 CANCSA 2006 CNR-DT200 2004 fib 2001) duke
peumlrdorur formula llogariteumlse teuml ndryshme sipas meumlnyreumls seuml peumlrforcimit teuml ploteuml apo me rripa teuml drejteuml apo me
keumlnd 45deg konfigurim neuml formeuml U apo U teuml ankoruar apo veteumlm veshje aneumlsore Neuml fund do teuml beumlhen krahasimet
me rezultatet eksperimentale duke pareuml mospeumlrputhjet midis vlerave peumlr teuml treguar qeuml ende ka shumeuml puneuml peumlr teuml
beumlreuml neuml peumlrmireumlsimin e metodave llogariteumlse duke futur dhe faktoreuml teuml tjereuml qeuml ende nuk janeuml marreuml parasysh apo
nuk u eumlshteuml beumlreuml njeuml studim i ploteuml
Fjaleuml kyccedile Tra betoni peumlrforcim me CFRP forca prereumlse metoda llogariteumlse konfigurim i fibrave
80
1 HYRJE
Neuml dy dekadat e fundit janeuml kryer
keumlrkime teuml shumta teorike dhe
eksperimentale peumlr teuml kuptuar dhe
shpjeguar efektin e aplikimit teuml jashteumlm
teuml fibrave teuml peumlrforcuara polimere teuml
karbonit (CFRP) neuml formeumln e fleteumlve
apo rripave si peumlrforcim peumlr
peumlrmireumlsimin e afteumlsiseuml mbajteumlse teuml
elementit ndaj forcave prereumlse Njeuml
numeumlr i madh keumlrkuesish kaneuml studiuar
sjelljen ndaj prerjes teuml tareumlve me seksion
kateumlrkeumlndor apo T teuml peumlrforcuar me
CFRP dhe bazuar neuml rezultatet e
eksperimenteve personale zhvilluan
kode apo metoda llogaritjeje kryesisht
neuml formeumln e udhezimeve teuml cilat ende
nuk janeuml peumlrfundimtare sic janeuml ato peumlr
perforcimin e elementeumlve nga peumlrkulja
apo shtreumlngimin e kolonave peumlr arsye teuml
kompleksitetit qeuml paraqet veprimi i
forcave prereumlse dhe janeuml ende neuml studim
Qeuml prej 1992 shumeuml studime peumlrmes
eksperimenteve (Uji 1992 Chaallal
1998 2002 Triantafillou 1998 Khalifa
1999 Khalifa amp Nani 20002002
Deniaud amp Cheng 2001 2003
Pellegrino amp Modena 2002 Tjalsten
2003 Bousselham amp Chaallal 2006
Monti amp Liotta 2007 Dias amp Barros
2007 Leung 2007 Jayaprakash 2007
Altin 2009 Gamino 2010 etj)
evidencuan sjelljen ndaj prerjes teuml
trareumlve teuml betonit teuml peumlrforcuar me FRP
Rezultatet ccediluan neuml formula llogariteumlse
gjysmeuml-empirike dhe modele analitike
teuml ndryshme teuml cilat tentojneuml teuml
parashikojneuml kontributin e FRP afteumlsineuml
e ploteuml mbajteumlse teuml traut qeuml llogaritet
duke mbledhur kontributin e betonit
(Vc) teuml stafave (Vs) dhe FRP (Vfrp)
(1)
2 DISA STUDIME MBI
KONTRIBUTIN E FRP NEuml
RRITJEN E AFTEumlSISEuml
MBAJTEumlSE NGA FORCAT
PREREumlSE
Neuml keumlteuml studim do teuml merremi veteumlm
me eksperimentet e realizuar mbi trareumlt
e peumlrforcuar me CFRP neuml formeuml T
sepse ata paraqesin situateumln reale
pavareumlsisht se pjesa meuml e madhe e
testimeve beumlhet mbi trareumlt
kateumlrkeumlndoreuml Ekzistojneuml tre lloje
konfigurimesh peumlrsa i peumlrket
peumlrforcimeve teuml jashtme me CFRP
veshje aneumlsore mbeumlshtjellje neuml formeuml
U (me apo pa ankorim mekanik) apo
mbeumlshtjellje teuml ploteuml (pak e peumlrdorur neuml
praktikeuml) Disa metoda e konsiderojneuml
mbeumlshtjelljen U me ankorim si
mbeumlshrjellje teuml ploteuml (CNR-DT200
2004)
Fig 11 Mbeumlshtjellje aneumlsore neuml
formeuml U e thjeshteuml dhe e ankoruar
Fig 12 Mbeumlshtjellje neuml formeuml U neuml
formeuml rripash
Faqe 81 100
Fig 13 Mbeumlshtjellje e ploteuml
Fillimisht modelet teorike supozuan qe
materialet CFRP veprojneuml si stafa teuml
brendshme Studimet e meumlvonshme u
zhvilluan teori teuml reja teuml mbeumlshtura mbi
shpeumlrndarjen e deformimeve duke
futur konceptin e deformimit efektiv teuml
CFRP Taumlljsten (1998) dhe meuml voneuml
Triantafillou (1998) dhe Triantafillou amp
Antonopoulos (2000) demonstruan qeuml
kur elementi i betonit arrin rezistenceumln
kufitare neuml prerje CFRP e jashtme
zgjatet sipas drejtimit gjateumlsor teuml
fibrave deri ne nje nivel deformimi i
cili eumlshteuml zakonisht meuml i vogeumll se
deformimi kufitar i keumlputjes nga
teumlrheqja εfu Ky deformim peumlrkufizohet
si deformim efektiv εfe peumlr teuml treguar se
neumlse do teuml shumeumlzohej me modulin e
elasticitetit te FRP sipas drejtimit
gjateumlsor teuml fibrave Ef me sipeumlrfaqen e
seksionit teumlrthor teuml fibrave peumlrfitojmeuml
forceumln prereumlse totale qeuml mund teuml
peumlrballohet nga CFRP
(2)
Studimet kaneuml deumlshmuar qeuml keumlndi i
plasaritjeve teuml formuara influencohet
prej sasiseuml dhe trasheumlsiseuml seuml shtreseumls seuml
FRP keumlndit teuml orientimit sasiseuml seuml
stafave dhe armatureumls ekzistuese
gjateumlsore si dhe cileumlsiseuml seuml betonit
Testimet e fundit kaneuml treguar se
kontributi i FRP neuml prerje (pra dhe εfe)
ulet me rritjen e sasiseuml seuml armatureumls seuml
brendshme por marreumldheumlnia midis tyre
ende duhet studiuar
Khalifa (1998 2000) modifikoi
modelin e Triantafillou duke futur
konceptin e kufizimeve teuml
deformimeve peumlr shkak teuml madheumlsiseuml
seuml hapjes teuml plasaritjeve dhe humbja e
aderenceumls seuml agregateumlve Bazuar neuml
studimet e tyre Pellegrino dhe Modena
(2002) sugjeruan futjen e njeuml
koeficienti reduktimi peumlr raportin
midis deformimit efektiv dhe atij teuml
fundeumlm teuml FRP Pellegrino amp Modena
(2006) ndeumlrmoreumln studime meuml teuml thella
peumlrsa i peumlrket shkateumlrrimit dhe
shkeumlputjes seuml betonit neumln veprimin e
forcave prereumlse duke u mbeumlshtetur neuml
modelin ldquokapriateumlrdquo dhe duke treguar
kontributin e betonit ccedilelikut dhe FRP
neuml afteumlsineuml mbajteumlse teuml trareumlve
Chen dhe Teng (2003 2004) studiuan
shkateumlrrimin prej forcave prereumlse neuml
trareumlt e peumlrforcuar me FRP dhe arriteumln
neuml peumlrfundimin qeuml shpeumlrndarja e
sforcimeve neuml FRP peumlrgjateuml planit teuml
lindjes seuml plasaritjeve nuk eumlshteuml
uniform duke marreuml parasysh keumlputjen
e fibrave dhe shkeumlputjen e tyre nga
faqja e betonit Sforcimet kufitare
shprehen neumlpeumlrmjet koeficientit teuml
gjateumlsiseuml seuml kapjes seuml fibrave me
betonin dhe koeficienti i gjereumlsiseuml seuml
rripave teuml FRP
Duke peumlrdorur teorineuml e modifikuar teuml
fusheumls shtypeumlse (MCFT) fib Bulletin
14 (2001) zhvilloi njeuml model teorik peumlr
teuml parashikuar kontributin e shtresave
FRP neuml prerje tek trareumlt por me
kufizime serioze peumlr shkak teuml
vlefshmeumlriseuml vetem peumlr konfigurimin
me mbeumlshtjellje teuml ploteuml por pa qeumlneuml neuml
gjendje teuml parashikojeuml mekanizmin e
shkeumlputjes seuml fibrave prej betonit peumlr
konfigurimet e tjera neuml formeuml U apo
veteumlm aneumlsore
Monti dhe Liotta (2007) propozuan
njeuml model peumlr shkeumlputjen e fibrave i
cili peumlrdor njeuml ekuacion peumlr lidhjen mes
Faqe 82 100
FRP dhe betonit funksion i kushteve
kufitare bazuar neuml tipin e konfigurimit
dhe hapjen e teuml plasurave si dhe neuml
teorineuml e fusheumls seuml sforcimeve teuml
zbatuar neuml fibrat neuml zoneumln ku kaneuml
lindur plasaritjet Merren neuml
konsiderateuml dy raste rripshtreseuml e
drejteuml dhe rripshtreseuml rreth cepave apo
fundeve Ky model eumlshteuml neuml peumlrdorim
neuml kodin italian CNR-DT200 2004
3 METODAT LLOGARITEumlSE
TE CFRP SIPAS KODEVE
KRYESOEuml NEuml PEumlRDORIM
Neuml keumlteuml seksion tregohen bazat e
llogaritjes teuml afteumlsiseuml mbajteumlse teuml CFRP
ndaj forcave prereumlse bazuar neuml kodet
kryesore neuml peumlrdorim
ACI 4402R 2008
Instituti Amerikan I Betonit ACI
(2008) bazohet neuml studimet e beumlra nga
Khalifa (1998) Kontributi i FRP neuml
prerje jepet
(3)
Kufiri i deformimit efektiv bazohet neuml
kufizimin e hapjes seuml plasaritjeve peumlr
mbeumlshtjelljen e ploteuml dhe neuml
mekanizmin e lidhjes FRP-beton peumlr
mbeumlshtjelljen aneumlsore dhe neuml formeuml U
Peumlr mbeumlshtjellje teuml ploteuml
(4)
Peumlr mbeumlshtjellje aneumlsore dhe neuml formeuml
U
(5)
(6)
(7)
CANCSA-S6 2006
CSA-S6 ndryshon prej ACI sepse
peumlrdor modelin ldquokapriateumlrdquo neuml vend teuml
modelit me keumlnd 45deg teuml plasaritjeve si
dhe se peumlr mbeumlshtjellje aneumlsore ku df
le2Le qeuml tek ACI do teuml jepte vlera
negative peumlr k2 keumltu peumlrdoret i njeumljti
ekuacion si peumlr mbeumlshtjellje aneumlsore
dhe ateuml neuml formeuml U
(8)
(9)
fib - TG 93 2001
Tek fib - TG 93 2001 kontributi I FRP
jepet
(10)
Keumltu deformimi efektiv varet prej
konfigurimit dhe materialit teuml FRP dhe
eumlshteuml funksion i ngurteumlsiseuml gjateumlsore te
FRP (Ef ρf) neuml GPa dhe rezistences
cilindrike neuml shtypje teuml betonit neuml MPa
Peumlr mbeumlshtjellje teuml ploteuml
(11)
Peumlr mbeumlshtjellje aneumlsore dhe neuml formeuml
U
Faqe 83 100
(12)
Peumlr mbeumlshtjellje teuml ploteuml AFRP
(aramide)
(13)
CNR-DT200 2004
Neuml kodin italian CNR (2004)
kontributi i FRP peumlr secilin nga
konfigurimet jepet
Peumlr mbeumlshtjellje teuml ploteuml
f
f
ffed
Rd
fRdp
wtfV
)cot + (cot209d
1
(14)
(15)
hd09min
sinβl1
ffφ2
1
hd09min
sinβl
6
11ff
w
e
fddfdR
w
efddfed
(16)
(17)
Peumlr mbeumlshtjellje neuml formeuml U
w
efddfed
dh
lff
90min
sin
3
11
(18)
Peumlr mbeumlshtjellje aneumlsore
(19)
(20)
(21)
(22)
(22)
4 BAZA E TEuml DHEumlNAVE DHE
LLOGARITJET TEORIKE
Peumlr studim janeuml marreuml teuml dheumlnat e 70
eksperimenteve teuml trareumlve me seksion
T teuml peumlrforcuar me CFRP peumlr tu
krahasuar me llogaritjet teorike teuml
kontributit teuml CFRP bazuar neuml kodet e
ndryshme llogariteumlse Keumlto
eksperimente janeuml realizuar neuml
periudha dhe nga studiues teuml
ndrysheumlmm e metoda teuml ndryshme
aplikimi e konfigurimi teuml fibrave
kryesisht mbeshtjellje neuml formeuml U ku
gjysma e tyre dhe teuml ankoruara neuml
meumlnyreuml mekanike Veteumlm disa trareuml
janeuml teuml mbeumlshtjelleuml veteumlm neuml aneumlsore
Vendosja e fibrave eumlshteuml beumlreuml e
vazhduar ose neuml formeuml rripash me
hapeumlsira teuml ndryshme mes rripave
Afteumlsia mbajteumlse neuml prerje e betonit
nuk eumlshteuml marreuml neuml konsiderateuml pasi do
teuml merremi veteumlm me kontributin e
CFRP neuml rritjen e keumlsaj afteumlsie Neuml
pjeseumln eksperimentale ky kontribut ka
daleuml prej studiuesve duke i zbritur
vlerave teuml gjetura tek trareumlt e peumlrforuar
vlerat e nxjerra nga eksperimentet mi teuml
njeumljteumlt trareuml por teuml papeumlrforcuar Bazuar
neuml kode teuml ndryshme realizohen
llogaritjet teorike duke peumlrdorur
karakteristikat mekanike teuml materialit
si neuml rastin eksperimental peumlrkateumls
Faqe 84 100
Rezultatet e llogaritjeve teorike
vendosen neuml bazeumln e teuml dheumlnave
eksperimentale peumlr qeumlllime krahasimi
Me rezultatet e mbledhura dhe ato teuml
llogaritura nga ana teorike ndeumlrtohen
grafikeumlt e meumlsipeumlrm krahasues mes
vlerave eksperimentale dhe atyre
teorike si dhe raportet mes tyre
Fig 21 Rezultatet eksperimentale dhe
teorike sipas ACI 4402R 2008
Fig 22 Shpeumlrndarja e rezultateve
teorike neuml raport me vlerat optimale
Fig 31 Rezultatet eksperimentale dhe
teorike sipas CANCSA-S6-2006
Fig 32 Shpeumlrndarja e rezultateve
teorike neuml raport me vlerat optimale
Fig 41 Rezultatet eksperimentale dhe
teorike sipas fib-TG 93 2001
Faqe 85 100
Fig 42 Shpeumlrndarja e rezultateve
teorike neuml raport me vlerat optimale
Fig 51 Rezultatet eksperimentale dhe
teorike sipas CNR-2004
Fig 52 Shpeumlrndarja e rezultateve
teorike neuml raport me vlerat optimale
Siccedil duket nga keumlta grafikeuml metoda teuml
ndryshme japin rezultate teuml ndryshme
neuml raport me rezultatet eksperimentale
Kjo varet nga faktoreumlt ndikues neuml
sjelljen e CFRP e marreuml neuml konsiderateuml
nga secila metodeuml
Metoda
ACI
440-
2R
CSA-
S6
fib-TG
93
CNR-
DT
200
Aderenca + + +
Gjatesia
e
ankorimit
+ + +
Def
efektiv + + + +
wfsf +
Kendi i
plasaritje
s
+ + +
Armimi
terthor
Tab 1 Faktoret ndikues teuml marreuml neuml
konsiderateuml neuml metodat llogariteumlse
Sic shihet nga tabela ku paraqiten
faktoreumlt e marreuml neuml konsiderateuml nga
metodat llogariteumlse ka ende parametra
teuml tjereuml teuml reumlndeumlsisheumlm qeuml nuk janeuml
peumlrfillur apo nuk janeuml kuptuar
ploteumlsisht dhe keumlrkojneuml studime teuml
meumltejshme
5 ANALIZA EREZULTATEVE
Tek grafikeumlt e pareuml teuml ndeumlrtuar vijat e
pjerreumlta teuml kuqe paraqesin vlerat
teorike teuml llogaritjeve ndeumlrsa ato blu
rezultatet eksperimentale Siccedil shihet
njeuml pjeseuml e mireuml e keumltyre rezultateve
tek ACI 440-2R dhe CSA-S6 janeuml
neumln vijeumln qeuml paraqet vlerat teorike dhe
Faqe 86 100
veteumlm njeuml pjeseuml e vogeumll mbi vijeuml cka
do teuml thoteuml se metodat llogariteumlse janeuml
meuml konservatore dhe pretendojneuml
rezultate meuml teuml larta se ato realet e dala
nga eksperimentet Gjithashtu te
grafikeumlt e dyteuml teuml gjitha pikat e
ndodhura mbi mbi vijeumln horizontale
blu qeuml paraqet raportin optimal
konsiderohen si teuml ndodhura neuml ldquozoneumln
e siguriseumlrdquo dhe keumlto janeuml neuml sasi meuml teuml
vogeumll Megjithateuml shihet se teuml dy keumlto
metoda janeuml teuml besueshme pasi pjesa
meuml e madhe e rezultateve si neumln dhe
mbi vijeuml janeuml mjaft praneuml saj Kjo
ndodh sepse keumlto dy metoda mjaft teuml
ngjashme me njeumlra tjetreumln e
zeumlvendeumlsojneuml gjereumlsineuml reale teuml rripave
teuml CFRP me njeuml gjereumlsi efektive qeuml
merr parasysh probleme teuml ndryshme
si keumlndi sipas seuml cilit lind plasaritja i
cili merret 45deg lidhjen efektive mes
betonit dhe fibrave konfigurimin e
mbeumlshtjelljes seuml elementit me fibra
(ploteumlsisht neuml formeuml U apo aneumlsore)
Me metoda empirike gjateumlsia e zoneumls
seuml aderenceumls seuml betonit me fibrat eumlshteuml
propozuar 75 mm nga Miller (1999)
dhe aprovuar dhe nga Khalifa amp Nanni
(2000) Kodi kanadez ndryshon fare
pak nga amerikani veteumlm peumlr
mbeumlshtjelljet aneumlsore
Parashikimet e beumlra nga kodi italian
CNR-DT 200 japin rezultatet meuml teuml
keumlnaqshme pasi shihet se shumica e
pikave bien mbi vijeuml apo neuml ldquozoneumln e
siguriseumlrdquo Kjo sepse merr parasysh meuml
shume faktoreuml e parametra se metodat
e tjera Ky kod pranon qeuml plasaritjet
janeuml teuml shpeumlrndara njeumltrajteumlsisht
peumlrgjateuml aksit teuml traut me njeuml keumlnd θ qeuml
thelleumlsia e teuml plasurave eumlshteuml sa krahu i
momentit teuml brendsheumlm z=09d peumlr
gjendjen kufitare teuml fundme dhe
mekanizmi i veprimit teuml forcave
prereumlse peumlrdor analogjineuml me kapriateumln
peumlr mbeumlshtjelljen e ploteuml e neuml formeuml U
Monti dhe Liota (2007) ishin teuml pareumlt
qeuml futeumln njeuml koeficient reduktimi ΦR qeuml
merr parasysh rrezen e keumlndeve neuml
cepat e traut peumlr mbeumlshtjellje teuml ploteuml
apo U Figura 51 dhe 52 tregon qeuml kjo
metodeuml lejon vlereumlsim neuml favor teuml
siguriseuml por koeficienti i siguriseuml eumlshteuml
mjaft i larteuml dhe rritet me rritjen e
kontributit teuml llojit teuml konfigurimit teuml
CFRP neuml afteumlsineuml mbajteumlse teuml saj
Diferencat meuml teuml meumldha mes
rezultateve eksperimentale dhe atyre
teorike i paraqet kodi zviceran fib-
TG93 pasi teuml gjitheuml rezultatet bien
jashteuml ldquozoneumls seuml siguriseumlrdquo Parametri
kryesor eumlshteuml εFRP eumlshteuml marreuml prej teuml
dheumlnave eksperimentale nga testimet e
trareumlve gjeuml qeuml jep zgjidhje teuml
pamjaftueshme peumlrsa u pverket
problemeve neuml prerje Ky deformim
efektiv varet nga ngurteumlsia gjateumlsore e
fibrave dhe nga gjateumlsia efektive e
aderenceumls seuml fibrave me betonin dhe
pranohet midis deformimit maksimal
qeuml kontrollon madheumlsineuml e teuml
plasurave deformimit kufitar deri neuml
shkeumlputjen e fibrave prej betonit dhe
deformimit qeuml i peumlrket shkateumlrrimit nga
forcat prereumlse peumlr shkak teuml keumlputjes seuml
fibrave teuml CFRP Peumlr ccedilastin nuk ka
dallime teuml qarta neuml formulat llogariteumlse
mes konfigurimeve teuml ndryshme teuml
mbeshtjelljes dhe llojit teuml fibrave teuml
peumlrdorura Peumlr keumlteuml arsye ky model nuk
mund teuml formulojeuml sakteuml deformimin
efektiv teuml CFRP peumlr mbeumlshtjelljen
aneumlsore apo neuml formeuml U gjeuml qeuml eumlshteuml
njeuml mangeumlsi e madhe peumlr peumlrdorimin e
tij peumlrderisa konfigurimet neuml praktikeuml
janeuml teuml tilla
6 PERFUNDIME
Bazuar neuml krahsimet e beumlra mes
llogaritjeve teorike sipas kodeve
kryesore dhe rezultateve
Faqe 87 100
eksperimentale konkluzionet mund ti
peumlrmbledhim si meuml poshteuml
Kodi Italian CNR-DT 200 jep
parashikimet meuml teuml sakta peumlrsa i peumlrket
vlereumlsimit teuml kontributit teuml fibrave
CFRP neuml rritjen e afteumlsiseuml mbajteumlse teuml
trareumlve betonarme ndaj forcave
prereumlse
Kodi zviceran Fib-TG93 jep
parashikimet meuml teuml gabuara peumlr shkak
teuml mungesave teuml theksuara neuml sasineuml e
parametrave qeuml merr parasysh neuml
llogaritje dhe metodave empirike qeuml
peumlrdor
Parashikimet e kodit amerikan ACI
440-2R dhe kodit kanadez CSA-S6
janeuml mjaft teuml besueshme dhe peumlr meuml
tepeumlr janeuml meuml teuml peumlrdorurit peumlr shkak
teuml thjeshteumlsiseuml seuml tyre neuml peumlrdorim si
dhe peumlr arsye teuml rezultateve tashmeuml teuml
testuara neuml praktike prej dhjeteumlra
vitesh
Duke pareuml formulat llogaritjet teorike
teuml kryera dhe krahasimi tyre me
rezultatet eksperimentale shihet se
veteumlm faktoreumlt kryesoreuml janeuml marreuml neuml
konsiderateuml nga kodet ekzistues por ka
ende faktoreuml qeuml nuk janeuml peumlrfshireuml apo
nuk janeuml studiuar ploteumlsisht Disa prej
keumltyre faktoreumlve teuml rinj keumlrkojneuml
studime meuml teuml thelluara peumlr tu
peumlrfshireuml neuml llogaritje I tilleuml eumlshteuml
efekti i armatureumls teumlrthore sepse provat
eksperimentale kaneuml treguar se
peumlrforcimi me CFRP eumlshteuml meuml pak
efektiv neuml sa meuml i madh eumlshteuml armimi
teumlrthor i traut
Ndryshimet midis llogaritjeve teorike
dhe rezultateve eksperimentale nuk
varen veteumlm nga formulat llogariteumlse
por edhe nga veteuml provat laboratorike
pasi shpesh keumlto rezultate nuk janeuml teuml
arsyeshme dhe teuml cuditshme sic peumlr
shembull vlera shumeuml teuml vogla apo
negative neuml teuml njeumljteumlt trareuml e teuml
peumlrforcuar njeumlsoj me ato qeuml kaneuml dheumlneuml
rezultate teuml pranueshme Njeuml nga arsyet
kryesore eumlshteuml numri i vogeumll i
testimeve neuml trareuml neuml formeuml T teuml cileumlt
paraqesin pothuajse teuml gjitha rastet neuml
realitet ndeumlrkoheuml qeuml provat meuml teuml
shumta neuml laborator beumlhen neuml trareuml me
seksion kateumlrkeumlndor e teuml mbeshtjelleuml
ploteumlsisht me fibra karboni Kjo sjell qeuml
studimi teorik i trareumlve T trajtohet si njeuml
rast i vecanteuml i trareumlve kateumlrkeumlndoreuml ku
fibrat e mbeumlshtjellin pjeseumlrisht
seksionin e traut dhe shpesh janeuml
peumlrdorur rezultatet e keumltyre teuml fundit
Kjo ccedilon neuml gabime pasi keumlta dy tipe
trareumlsh kaneuml sjellje teuml ndryshme nga
njeumlri tjetri
Matjet e deformimeve teuml fibrave dhe
karakteristikat mekanike teuml materialeve
CFRP duhet teuml jeneuml teuml sakta dhe teuml
kontrollohen me kujdes
Si peumlrfundim mund teuml themi qeuml
llogaritjet teorike teuml kodit italian
amerikan dhe kanadez mund teuml
peumlrdoren neuml projektimin e strukturave
teuml jashtme peumlrforcuese me CFRP teuml
trareumlve teuml betonit teuml armuar por
gjithnjeuml duke leumlneuml nje perqindje sigurie
teuml mjaftueshme edhe pse kjo mund teuml
sjelleuml njeuml rritje fiktive teuml kostos
Sigurisht qeuml studimet e meumltejshme do
teuml ploteumlsojneuml mangeumlsiteuml dhe boshlleqet
neuml llogaritjen e kontributit teuml CFRP neuml
afteumlsineuml mbajteumlse ndaj forcave prereumlse
LITERATURE
[1] Guide for the Design and Construction
of Externally Bonded FRP Systems for
Strengthening Concrete Structurerdquo -
American Concrete Institute (ACI) (2008)
Report No440 2R-08 Farmington Hills
MI
[2] Guidelines for the dimensioning of
reinforced concrete elements strengthened
with CFRP (carbon fibre reinforced
Faqe 88 100
polymers) - TRIANTAFILLOU TC
1999
[3] Near surface mounted CFRP laminates
for shear strengthening of concrete beams
- Barros JAO and Dias SJE (2005)
Cement Concr Compos 28 pp 289ndash94
[4] Shear strengthening reinforced
concrete beams with fibre-reinforced
polymer assessment of influencing
parameters and required research -
Bousselham A and Chaallal O (2004)
ACI Struct J 101(2) pp 219ndash227
[5] Design and construction of building
components with fibre reinforced
polymer - CANCSA-S806-02 (2002)
Canadian Standards Association Rexdale
Canada
[6] Behaviour of FRP to concrete
interface theoretical models and
experimental results - BILOTA A
[7] Guidelines for Design Execution and
Control of Strengthening Interventions by
means of Fibre-Reinforced Composites -
CNR-DT200 (2004) National Research
Council
[8] Externally Bonded FRP Reinforcement
for RC Structures - fib-TG 93 (2001)
International Federation for Structural
Concrete Lausanne Switzerland
[9] Design models for shear strengthening
of reinforced concrete beams with
externally bonded FRP composites A
statistical versus reliability approach -
Lima JLT and Barros JAO (2007)
Proc 8th Int Symp on Fiber Reinforced
Polymer Reinforcement for Concrete
Structures Patras Greece
[10] Shear Strengthening of RC Beams
with Externally Bonded FRP Composites
Effect of Strip-Width to Strip-Spacing
Ratio - Mofidi A and Chaallal O
(2011-b) ASCE J of Composites for
Construction 15(5) pp 732-742
[11] Improving shear capacity of existing
RC T-section beams using CFRP
composites - Khalifa A and Nanni A
(2000-a) Cem Concr Compos 22 pp
165ndash174
[12] Shear capacity of FRP-strengthened
RC beams FRP debonding - Chen JF
and Teng JG (2003) Construction and
Building Materials 17(1) pp 27ndash41
Faqe 89 100
SHTOJCE 1
TE DHENAT EKSPERIMENTALE DHE TEORIKE
Referenca No Tipi bs bw h hs hw d hf fcm fck fctm Ef εfu σfu konf CD nfrp tfl tf wf Sf Eksperimental ACI fib- TG CAN CNR
Khalifa (2000) C-BT2 T 380 150 405 100 305 357 305 433 353 32 228000 00154 3790 U C 1 0165 0165 1 1 650 918 1920 688 517
Kh C-BT3 T 380 150 405 100 305 357 305 433 353 32 228000 00154 3790 U+ C 2 0165 033 1 1 675 1621 5463 1377 1207
Kh C-BT4 T 380 150 405 100 305 357 305 433 353 32 228000 00154 3790 U D 1 0165 0165 50 125 720 367 1296 275 226
Kh C-BT5 T 380 150 405 100 305 357 305 433 353 32 228000 00154 3790 S D 2 0165 033 50 125 315 565 1757 424 194
Kh C-BT6 T 380 150 405 100 305 357 305 433 353 32 228000 00154 3790 U+ C 1 0165 0165 1 1 1310 918 3363 688 744
KhalifaampNani (2000) BT2 T 380 150 405 100 305 361 305 35 27 27 228000 00166 3790 U C 1 0165 0165 1 1 650 918 1793 688 465
KhampNa1 BT3 T 380 150 405 100 305 361 305 35 27 27 228000 00166 3790 U+ C 1 0165 0165 1 1 675 918 3518 688 741
KhampNa1 BT4 T 380 150 405 100 305 361 305 35 27 27 228000 00166 3790 U D 1 0165 0165 50 125 720 367 1210 275 203
KhampNa1 BT5 T 380 150 405 100 305 361 305 35 27 27 228000 00166 3790 S D 1 0165 0165 50 125 315 313 1210 235 141
KhampNa1 BT6 T 380 150 405 100 305 361 305 35 27 27 228000 00166 3790 U+ C 2 0165 033 1 1 1310 1406 5715 1377 1196
DeniaudampCheng
(2001) T6NS-C45 T 400 140 600 150 450 540 450 441 361 328 230000 00148 3400 U D 1 011 011 50 100 1035 644 5902 825 1257
DenampCh T6NS-C90 T 400 140 600 150 450 540 450 441 361 328 230000 00148 3400 U D 1 011 011 50 100 853 455 2445 342 363
DenampCh T6NS2-C90 T 400 140 600 150 450 540 450 441 361 328 230000 00148 3400 U D 1 011 011 50 100 00 455 2445 342 363
Park (2001) 5 T 300 100 300 50 250 185 250 254 174 2 240000 00142 3400 U C 1 016 016 1 1 381 630 806 472 177
Park (2001 6 (glass) T 300 100 300 50 250 185 250 254 174 2 155000 00155 2400 U D 1 12 12 25 75 251 470 995 352 103
Chaallal (2002) G55_1L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 1 0145 0145 1 1 311 954 4041 715 688
Chaallal (2002) G55_2L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 2 0145 029 1 1 534 1666 6469 1249 1124
Chaallal (2002) G80_1L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 1 0145 0145 1 1 311 954 4041 715 688
Chaallal (2002) G80_2L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 2 0145 029 1 1 623 1666 6469 1249 1124
Chaallal (2002) G80_3L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 3 0145 0435 1 1 845 2024 8635 1517 1466
Chaallal (2002) G16_1L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 1 0145 0145 1 1 400 954 4041 715 688
Chaallal (2002) G16_2L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 2 0145 029 1 1 845 1666 6469 1249 1124
Chaallal (2002) G24_1L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 1 0145 0145 1 1 534 954 4041 715 688
Chaallal (2002) G24_2L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 2 0145 029 1 1 489 1666 6469 1249 1124
Chaallal (2002) G24_3L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 3 0145 0435 1 1 534 2024 8635 1517 1466
DenampCh (2003) T4NS-C45 T 400 140 400 150 250 340 250 374 294 286 230000 00148 3400 U D 1 011 011 50 100 178 358 1941 458 704
BoulsselhamampChaall
al (2006) DB-S0-1L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 1 0066 0066 1 1 154 201 639 150 191
BoampCh1 DB-S0-2L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 2 0066 0132 1 1 138 368 1039 276 295
BoampCh1 DB-S1-1L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 1 0066 0066 1 1 127 201 639 150 191
BoampCh1 DB-S1-2L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 2 0066 0132 1 1 170 368 1039 276 295
BoampCh1 SB-S0-1L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 1 0066 0066 1 1 232 201 639 150 191
BoampCh1 SB-S0-2L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 2 0066 0132 1 1 324 368 1039 276 295
BoampCh1 SB-S1-1L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 1 0066 0066 1 1 28 201 639 150 191
BoampCh1 SB-S2-2L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 2 0066 0132 1 1 122 368 1039 276 295
BoampCh2 DB-S0-05L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 05 011 0055 1 1 900 289 1212 216 269
BoampCh2 DB-S0-1L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 1 011 011 1 1 1073 577 1969 433 442
BoampCh2 DB-S0-2L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 2 011 022 1 1 1108 858 3198 643 714
BoampCh2 DB-S1-1L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 1 011 011 1 1 320 577 1969 433 442
BoampCh2 DB-S1-2L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 2 011 022 1 1 342 858 3198 643 714
BoampCh2 DB-S2-1L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 1 011 011 1 1 580 577 1969 433 442
BoampCh2 DB-S2-2L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 2 011 022 1 1 731 858 3198 643 714
BoampCh2 SB-S0-05L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 05 011 0055 1 1 212 289 1212 216 269
BoampCh2 SB-S0-1L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 1 011 011 1 1 388 577 1969 433 442
BoampCh2 SB-S0-2L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 2 011 022 1 1 405 858 3198 643 714
BoampCh2 SB-S1-05L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 05 011 0055 1 1 192 289 1212 216 269
BoampCh2 SB-S1-1L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 1 011 011 1 1 -78 577 1969 433 442
BoampCh2 SB-S1-2L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 2 011 022 1 1 44 858 3198 643 714
DiasampBarros (2006) 2S_4M(1) T 450 180 400 100 300 355 300 397 315 3 218400 00131 2862 U D 1 0176 0176 60 180 44 308 1078 231 181
DiampBa2 2S_7M(1) T 450 180 400 100 300 355 300 397 315 3 218400 00131 2862 U D 1 0176 0176 60 114 128 486 1261 364 277
DiampBa2 2S_7M(2) T 450 180 400 100 300 355 300 397 315 3 218400 00131 2862 U D 2 0176 0352 60 114 398 799 1748 599 376
DiampBa2 4S_4M(1) T 450 180 400 100 300 355 300 397 315 3 218400 00131 2862 U D 1 0176 0176 60 180 276 308 1078 231 181
DiampBa2 4S_7M(1) T 450 180 400 100 300 355 300 397 315 3 218400 00131 2862 U D 1 0176 0176 60 114 310 486 1261 364 277
Jayaprakash (2007) TT1-1 T 400 120 340 100 240 310 240 38 30 29 230000 00165 3800 U D 1 009 009 80 150 333 212 804 159 175
Ja TT1-11 T 400 120 340 100 240 310 240 38 30 29 230000 00165 3800 U D 1 009 009 80 150 532 212 804 159 175
Ja TT1-2 T 400 120 340 100 240 310 240 38 30 29 230000 00165 3800 U D 1 009 009 80 200 466 159 708 119 134
Ja TT1-1 T 400 120 340 100 240 310 240 38 30 29 230000 00165 3800 U D 1 009 009 80 150 266 212 804 159 175
Ja TT1-11 T 400 120 340 100 240 310 240 38 30 29 230000 00165 3800 U D 1 009 009 80 150 -67 212 804 159 175
Ja TT1-2 T 400 120 340 100 240 310 240 38 30 29 230000 00165 3800 U D 1 009 009 80 200 133 159 708 119 134
Altin (2009) 2 T 360 120 360 75 285 330 285 332 252 258 231000 0017 4100 U D 1 012 012 50 125 196 253 968 190 156
Alt 3 T 360 120 360 75 285 330 285 329 249 258 231000 0017 4100 U D 1 012 012 50 150 148 211 909 158 131
Alt 4 T 360 120 360 75 285 330 285 328 248 258 231000 0017 4100 U D 1 012 012 50 200 112 158 783 119 99
Alt 5 T 360 120 360 75 285 330 285 328 248 258 231000 0017 4100 U D 1 012 012 50 125 253 253 963 190 155
Faqe 90 100
Alt 6 T 360 120 360 75 285 330 285 33 247 258 231000 0017 4100 U D 1 012 012 50 150 239 211 966 158 130
Alt 7 T 360 120 360 75 285 330 285 329 249 258 231000 0017 4100 U D 1 012 012 50 200 238 158 784 119 99
Gamino (2010) VTC1 T 400 120 300 80 220 265 220 68 60 54 221000 00124 2728 U D 1 011 011 50 150 375 143 625 107 150
Ga VTC3 T 400 120 300 80 220 265 220 685 605 54 218900 00124 2730 U D 1 017 017 60 150 275 262 883 196 215
Ga VTC4 T 400 120 300 80 220 265 220 676 596 53 218900 00124 2730 U D 1 017 017 60 150 800 262 879 196 213
Ga VTC5 T 400 120 300 80 220 265 220 68 60 52 220850 0015 2915 U D 1 011 011 50 175 490 122 725 92 128
Ga VTC6 T 400 120 300 80 220 265 220 656 576 55 220850 00135 2915 U D 1 011 011 50 175 650 122 715 92 128
NDIKIMI I PARAMETRAVE TEuml PEumlRCAKTUAR KOMBEumlTAREuml NEuml
LLOGARITJEN E SOLETAVE NEuml SHPIM
Faqe 91 100
Esmerald FILAJ Erdit LEKA
esmeraldfilajfinedual erditlekafinedual Universiteti Politeknik i Tiraneumls Fakulteti i Inxhinieriseuml seuml Ndeumlrtimit Rruga ldquoMuhamet Gjolleshardquo 54
Tiraneuml - Albania
Abstract Eurocodes EN with the status of European Standards discipline the structural design practice within the EU
countries and beyond Due to the presence of local specifics of different nature related to the countries where
these standards are implemented certain parts of their content are accepted as interpretable These parts are known
as the National Determined Parameters (NDPs) and in total for each Eurocode constitute the National Annex
Their impact can be significant or not but it doesnrsquot affect the design philosophy of these standards This study
intends to verify this impact in principle based on a simple case referred to the punching shear design of
reinforced concrete solid slabs without beams At this aim a well defined geometrically and numerically situation
is considered - columnrsquos cross section (30x40)cm and solid slab with 30cm of thickness reinforced in both
directions with steel bars Φ2015 - which is discussed according to the official pubblicated version of Eurocode
2 and also according to the national publications of 7 other states where this specific standard is implemented
The results obtained show the presence of differences between the considered countries a consequence of the
NDPs despite their relatively small number directly related to the topic of the study Italy turns out to have the
highest compliance ratio with the official version of Eurocode 2 followed by other states
Peumlrmbledhje Eurokodet EN me statusin e Standardeve Europiane disiplinojneuml praktikeumln e projektimit teuml strukturave neuml vendet
e BE dhe meuml gjereuml Neuml funksion teuml prezenceumls seuml specifikave lokale teuml natyrave teuml ndryshme neuml shtetet ku keumlto
standarde implementohen eumlshteuml pranuar fakti qeuml pjeseuml teuml caktuara teuml peumlrmbajtjes teuml jeneuml teuml interpretueshme Keumlto
pjeseuml njihen si Parametrat e Peumlrcaktuar Kombeumltareuml (NDPs) dhe neuml teumlreumlsi peumlr ccedildo Eurokod peumlrbeumljneuml Aneksin
Kombeumltar Ndikimi i tyre mund teuml jeteuml i konsideruesheumlm ose jo por pa ceumlnuar frymeumln teknike teuml standardeve Ky
studim synon teuml verifikojeuml keumlteuml ndikim neuml parim me aneuml teuml njeuml rasti teuml thjeshteuml referuar llogaritjes neuml shpim teuml
soletave betonarmeacute pa trareuml Peumlr keumlteuml qeumlllim eumlshteuml ndeumlrtuar njeuml situateuml e konturuar gjeometrikisht dhe numerikisht
- koloneuml me seksion (30x40)cm soleteuml me trasheumlsi 30cm armuar me dopio zgareuml Φ2015 - e cila eumlshteuml diskutuar
neumln driteumln e botimit zyrtar konkretisht teuml Eurokodit 2 njeumlkoheumlsisht edhe teuml botimeve kombeumltare teuml 7 shteteve teuml
tjera ku ky standard eumlshteuml implementuar Rezultatet e peumlrfituara deumlshmojneuml se ka diferenca midis shteteve si pasojeuml
e ekistenceumls seuml NDPs pavareumlsisht numrit teuml tyre relativisht teuml vogeumll lidhur drejtpeumlrdrejt me tematikeumln e studiuar
Italia rezulton se ka peumlrputhshmeumlri meuml teuml larteuml me Eurokodin 2 zyrtar pasuar nga shtete teuml tjera
Fjaleuml kyccedile Eurokode EN Aneks Kombeumltar Parametra teuml Peumlrcaktuar Kombeumltareuml llogaritja neuml shpim
Faqe 92 100
1 HYRJE
Neuml vitin 1975 bazuar neuml Artikullin 95 teuml
Traktatit teuml Romeumls [1] mbajtur neuml 1957
Komisioni i Komunitetit Europian vendosi njeuml
program veprimi neuml fusheumln e ndeumlrtimit Qeumlllimi
i programit ishte eliminimi i pengesave teknike
neuml tregeumlti dhe harmonizimi i specifikimeve
teknike neuml funksion teuml zhvillimit teuml njeuml tregu teuml
peumlrbashkeumlt unifikuar me aneuml teuml rregullave
standardeve teuml cilat fillimisht do teuml sheumlrbenin si
njeuml alternativeuml kundrejt rregullave standardeve
kombeumltare neuml fuqi neuml Shtetet Aneumltare dhe meuml
pas do trsquoi zeumlvendeumlsonin keumlto teuml fundit Peumlr rreth
peseumlmbeumldhjeteuml vjet Komisioni investoi
konkretisht neuml zhvillimin e programit teuml
Eurokodeve Neuml vitin 1989 neumlpeumlrmjet njeuml
direktive [2] Komisioni dhe Shtetet Aneumltare
vendoseumln transferimin e peumlrgjegjeumlsiseuml referuar
peumlrgatitjes dhe botimit teuml Eurokodeve
Komitetit Europian teuml Standardizimit (CEN)
me qeumlllimin qeuml neuml teuml ardhmen teuml peumlrfitonin
statusin e Standardeve Europiane Rezultati i
keumlsaj iniciative teuml reumlndeumlsishme eumlshteuml publikimi
i njeuml serie teuml peumlrbeumlreuml nga dhjeteuml Eurokode teuml
cileumlt mbulojneuml pothuajse teuml gjitheuml materialet
dhe sistemet strukturore me peumlrmbajtje qeuml
periodikisht ndjek zhvillimet shkencore dhe
teknologjike Fillimisht Eurokodet u
peumlrpunuan neuml 62 pjeseuml paraprake (ENVs)
Shumica e tyre u botuan nga viti 1992 deri neuml
vitin 1998 dhe kalimi neuml trajteumln e Standarde
Europiane EN filloi meuml 1998
Komiteti Teknik i CEN (CENTC 250) ka
pranuar se disa pjeseuml teuml Eurokodeve duhet teuml
jeteuml teuml specifikuara peumlr secilin shtet ku
implementohen peumlr shkak teuml diferencave
referuar pozicionit gjeografik kushteve
klimatike dhe gjeologjike zhvillimit
teknologjik neuml fusheumln e ndeumlrtimit meumlnyreumls seuml
jeteseumls nivelit teuml ndrysheumlm teuml siguriseuml teuml
pranuar mbi baza ligjore etj Keumlto pjeseuml marrin
emeumlrtimin Parametra teuml Peumlrcaktuar Kombeumltareuml
(Nationally Determined Parameters NDP)
dhe peumlrbeumljneuml neuml teumlreumlsi ateuml qeuml njihet si Aneksi
Kombeumltar (National Annex NA) Hartimi i tij
peumlr ccedildo Eurokod neuml kuadeumlr teuml proccedilesit teuml
implementimit eumlshteuml detyreuml e peumlrbashkeumlt e teuml
gjitheuml autoriteteve shteteumlrore teuml cileumlt lidhin
veprimtarineuml e tyre me sektorin e ndeumlrtimit
ndeumlrsa korrespondenca teknike me CEN do teuml
realizohet nga autoriteti homolog i
standardizimit me lsquoteuml Peumlrtej sa meuml sipeumlr vlen
teuml theksohet se parimet bazeuml teuml Standardeve
Europiane teuml Projektimit janeuml imune lidhur me
specifikat lokale
Implementimi i Eurokodeve EN bazohet neuml
rekomandimet e Komisionit Europian [3-4]
teuml cileumlt ndeumlr teuml tjera neuml funksion teuml qeumlllimit
kryesor lidhur me harmonizimin e
standardeve teknike theksojneuml referuar
shteteve neuml proccediles rdquo[] Teuml peumlrdorin vlerat e
Parametrave teuml Peumlrcaktuar Kombeumltareuml teuml
rekomanduara nga Eurokodet - keumlto vlera
duhet teuml divergjojneuml nga rekomandimet veteumlm
neuml rast se peumlr kushtet gjeografike gjeologjike
dhe klimatike apo nivelet e siguriseuml
specifikisht teuml pranuar kjo paraqitet e
domosdoshme []rdquo Zbatueshmeumlria e keumltij
udheumlzimi eumlshteuml neuml vullnet specifik teuml ccedildo
shteti pra jo domosdoshmeumlrisht neuml maseuml
uniforme ndeumlr lsquota Si pasojeuml peumlr ccedileumlshtje teuml
njeumljta neuml lidhje me projektimin strukturor
mund teuml veumlrehen rezultate relativisht teuml
ndryshme neuml terma cileumlsore apo sasioreuml
2 PARAMETRAT E
PEumlRCAKTUAR KOMBEumlTAREuml
(NDP)
Eurokodet e botuara neuml faqet e para teuml tyre
peumlrmbajneuml njeuml paragraf me titull ldquoStandarded
Kombeumltare qeuml Implementojneuml Eurokodetrdquo
(National Standards Implementing
Eurocodes) neuml teuml cilin peumlrtej prezantimit
lidhur me botimin kombeumltar teuml Eurokodeve
theksohet se Anekset Kombeumltare peumlrmbajneuml
Parametrat e Peumlrcaktuar Kombeumltareuml (NDPs)
dhe se keumlta teuml fundit duhet teuml peumlrdoren gjateuml
projektimit teuml strukturave teuml ndeumlrtesave apo
veprave teuml tjera inxhinierike shoqeumlruar edhe
nga njeuml kategorizim i tyre Neuml jo pak raste
NDP nuk mund teuml peumlrfaqeumlsohen me njeuml vlereuml
numerike Mjaft prej tyre marrin formeumln e
tabelave grafikeumlve pranimit teuml procedurave
teuml rekomanduara zgjedhjes seuml njeuml qasjeje neuml
llogaritje - kur jepen alternativa - ose
prezantimit teuml njeuml procedure teuml re sigurimit
dhe paraqitjes seuml informacioneve teuml
meumltejshme meuml teuml detajuar etj Peumlr keumlteuml arsye
nga ana e JRC [5] eumlshteuml realizuar njeuml
kategorizim meuml i holleumlsisheumlm i NDP
paraqitur neuml tabeleumln e meumlposhtme Neuml Fig 1
paraqitet numri i NDP sipas kategorizimit teuml
beumlreuml peumlr teuml gjitheuml Paketeumln e Eurokodeve
Veumlrehet se NDP me vlera numerike peumlrbeumljneuml
veteumlm 39 teuml totalit (Tipi 1 2 5 6 dhe pjeseuml
nga 4 - numri total arrin neuml 579) Kjo analizeuml e
thjeshteuml eumlshteuml e reumlndeumlsishme sidomos neuml
Faqe 93 100
Fig 1 Numri i Parametrave teuml Peumlrcaktuar Kombeumltareuml (NDP) sipas kategorive
Fig 2 Numri i Parametrave teuml Peumlrcaktuar
Kombeumltareuml peumlr seicilin Eurokod EN
funksion teuml analizeumls krahasuese pasuese qeuml do
teuml kryhet midis shteteve qeuml implementojneuml
Eurokodet sipas rekomandimeve teuml
komentuara Kjo analizeuml do teuml mbarteuml
veumlshtireumlsiteuml e veta nisur nga fakti qeuml tanimeuml
nuk trajtohen veteumlm vlera numerike por
peumlrcaktime pranime zgjedhje apo forma teuml
tjera relativisht subjektive teuml NDP ccedilka mund
teuml shoqeumlrohen me divergjenca neuml njeuml maseuml teuml
caktuar
Tabela 1 Kategorizimi i Parametrave teuml Peumlrcaktuar Kombeumltareuml [5]
Tip i peumlrgjithsheumlm Tipi (neuml detaje)
Peumlrshkrimi Peumlrshkrimi
1 Vlereuml e njeuml ose meuml shumeuml parametrave 11 Parametra teuml paracaktuar (me vlera teuml rekomanduara)
12 Parametra teuml paracaktuar (pa vlera teuml rekomanduara)
13 Parametra jo teuml paracaktuar
2 Referenceuml neuml raport me njeuml set vlerash tabeleuml(a) 21 Tabela teuml fiksuara (mund teuml ndryshohen veteumlm vlerat)
22 Tabela fleksibeumll (mund teuml ndryshohen rreshtat kolonat)
3 Pranim i procedureumls seuml rekomanduar zgjedhje e
qasjes seuml llogaritjes - kur jepen alternativa - ose
prezantim i procedurave dhe qasjeve teuml reja
31 Pranim i procedurave qasjeve teuml rekomanduara ose prezantim i
teuml rejave
32 Procedura qasje shteteumlrore (lidhur me specifikat e njeuml shteti)
33 Zgjedhje alternative midis opsioneve teuml dheumlna (me vlera teuml
rekomanduara)
34 Zgjedhje alternative midis opsioneve teuml dheumlna (pa vlera teuml
rekomanduara)
35 Zgjedhje midis opsione teuml dheumlna (me vlera teuml rekomanduara)
36 Zgjedhje midis opsione teuml dheumlna (pa vlera teuml rekomanduara)
37 Pranim i procedurave qasjeve neuml formeuml tabelare teuml fiksuar ose
prezantim i teuml rejave
38 Pranim i procedurave qasjeve neuml formeuml tabelare fleksibeumll ose
prezantim i teuml rejave
4 Teuml dheumlna specifike (gjeografike klimatike etj) 4 Teuml dheumlna specifike neuml lidhje me njeuml shtet (gjeografike etj)
5 Grafik(euml) ose tabeleuml(a) kombeumltare parametri 5 Grafik(euml) ose tabeleuml(a ) kombeumltare referuar njeuml parametri
6 Diagrama 6 Diagrama
7 Referenca peumlr informacione 7 Referenca peumlr informacione jokontradiktore dhe komplementare
8 Vendime peumlr aplikimin e Anekseve Informative 8 Vendime neuml lidhje me aplikimin e Anekseve Informative
9 Sigurim i informacioneve teuml meumltejshme 9 Sigurim i informacioneve teuml meumltejshme meuml teuml detajuar
10 Referenceuml lidhur me njeuml informacion 101
Referenceuml lidhur me njeuml informacion i cili peumlrfshihet neuml njeuml aneks informativ
102 Referenceuml lidhur me njeuml informacion i cili peumlrfshihet neuml pjeseuml teuml tjera teuml tekstit teuml EN
Faqe 94 100
Fig 3 Modeli i verifikimit teuml afteumlsiseuml mbajteumlse teuml
soleteumls neuml shpim [6]
3 RASTI STUDIMOR
Studimi i ndikimit teuml Parametrave teuml
Peumlrcaktuar Kombeumltareuml nisur nga kategorizimi
i tyre mund teuml beumlhet neuml meumlnyra teuml ndryshme
Konkretisht neuml keumlteuml punim eumlshteuml menduar teuml
verifikohet ndikimi i NDP neuml llogaritjen neuml
shpim teuml soletave beton armeacute pa trareuml bazuar
neuml Eurokodin 2 [6] Janeuml marreuml neuml shqyrtim
peumlr teuml ndihmuar analizeumln pra dhe peumlr teuml arritur
konkluzione sa meuml teuml qeumlneumlsishme Anekset
Kombeumltare teuml disa shteteve teuml cilat kaneuml
implementuar Eurokodet Anglia (Britania e
Madhe) Franca Italia Gjermania Danimarka
Finlanda dhe Suedia [7-18] Kuptohet qeuml neuml
analizeuml nuk peumlrfshihen teuml gjitheuml parametrat e
Eurokodit neuml fjaleuml por veteuml disa prej tyre teuml
lidhur me karakteristikat e materialeve
strukturore dhe me reagimin neuml prerje teuml
elementeumlve betonarmeacute Peumlr qarteumlsi paragrafi
do teuml vijojeuml me procedureumln e llogaritjes sipas
EC 2 dhe meuml pas do teuml paraqiten sintetikisht neuml
trajteuml grafike dhe tabelare teuml dheumlnat
njeumlkoheumlsisht edhe peumlrfundimet e arritura Sipas
kodit kontrolli neuml shpim do teuml kryhet neuml dy
seksione teuml soleteumls teuml cileumlt i korrespondojneuml dy
perimetrave teuml kontrollit perimetri me i
ngushteuml eumlshteuml ai qeuml peumlr nyjet e brendshme
soleteuml - koloneuml teuml struktureumls (jo aneumlsore)
rezulton sa veteuml perimetri i koloneumls ndeumlrsa
perimetri i dyteuml eumlshteuml ai i qeuml njihet edhe si
ldquoperimetri kryesor bazik i kontrollitrdquo (Fig 3)
Parashtrimi i problemit
Neuml perimetrin e koloneumls ose teuml sipeumlrfaqes seuml
ngarkuar sforcimet prereumlse maksimale qeuml
shkaktojneuml shpimin e soleteumls duhet teuml
ploteumlsojneuml kushtin
Ed Rdmax (1)
Armatura e ccedilelikut referuar shpimit nuk eumlshteuml
e nevojshme neumlse sforcimet prereumlse
maksimale qeuml shkaktojneuml shpimin e soleteumls
janeuml meuml teuml vogla se afteumlsia mbajteumlse e betonit
pa armatureuml νRdc
Ed Rdc (2)
Neuml rast se armatura paraqitet e nevojshme
pozicionimi i saj duhet teuml beumlhet sipas
rregullave konstruktive teuml specifikuara
Kontrolli neuml perimetrin e koloneumls (u0)
Veprimet e listuara do teuml kryhen neuml peumlrputhje
me sistemin e njeumlsive SI peumlrmasat neuml (mm)
forcat e brendshme neuml (kN kNm) sforcimet
(Nmm2)
o 1 2u 2 c c (3)
y nom lbd h c d 2 (4)
y nom lbd h c 3d 2
(5)
y zd 05 d d (6)
1 o 1u u 2 (r 2d) (7)
2 21 1 1 2 2 1W 05c c c 4c d 16d 2 dc (8)
Ed Ed 1 11 k(M V )(u W ) (9)
Ed Ed o Rdmax cdV u d 05 f (10)
ck ck06 1 f 250 (f neuml MPa) (11)
MEd - vlera llogariteumlse e momentit peumlrkuleumls
VEd - vlera llogariteumlse e forceumls prereumlse (c1
c2) - peumlrmasat e seksionit teumlrthor teuml koloneumls -
figura e paraqitur eumlshteuml ilustruese
uo - perimetri i seksionit teumlrthor peumlr kolonat
drejtkeumlndore neuml brendeumlsi teuml struktureumls (aneuml)
(dy dz) - larteumlsia e dobishme e soleteumls sipas
dy drejtimeve ortogonale punuese neuml plan d
(deff) - larteumlsia e dobishme mesatare e
soleteumls bazuar mbi dy vlerat e meumlsipeumlrme u1
- perimetri kryesor i kontrollit teuml soleteumls -
distanceuml 2d nga ccedildo pikeuml e seksionit teumlrthor
A - seksioni kryesor i kontrollit
B - sipeumlrfaqja kryesore e kontrollit Acont
C - perimetri kryesor i kontrollit u1
D - sipeumlrfaqja e ngarkuar Aload
rcont - perimetri i meumltejsheumlm i kontrollit
θ = 266ordm - sipas teoriseuml seuml llogaritjes neuml prerje
Faqe 95 100
Fig 4 Shpeumlrndarja e sforcimeve prereumlse peumlr
veprim teuml njeuml momenti
teuml pa-balancuar neuml njeuml
nyje teuml brendshme
soleteuml - koloneuml [6]
Tabela 2 Vlerat e parametrit ldquokrdquo peumlr
sipeumlrfaqe teuml ngarkuara neuml formeuml
drejtkeumlndore [6]
W1 - funksion qeuml merr neuml konsiderateuml
shpeumlrndarjen e sforcimeve prereumlse neuml soleteuml
peumlr veprim edhe teuml momentit peumlrkuleumls
β - funksion qeuml merr neuml konsiderateuml faktin qeuml
neuml nyjen soleteuml - koloneuml ka edhe moment
k - koeficient i cili varet nga raporti i
peumlrmasave teuml seksionit teumlrthor teuml koloneumls νEd
- sforcimet prereumlse qeuml shkaktojneuml shpim
νRdmax - vlera maksimale e sforcimeve
prereumlse ose meuml thjeshteuml rezistenca neuml prerje
ν - faktor reduktues i rezistenceumls referuar
gjendjes seuml plasaritur teuml betonit neuml prerje
Kontrolli neuml perimetrin kryesor (u1)
Ed Ed 1 RdcV u d (12)
13Rdc Rdc l ck 1 cpC k(100 f ) k (13)
Rdc min 1 cp( k ) (14)
32 12min ck0035k f (15)
k 1 200 d (d neuml mm) (16)
l ly lz 002 (17)
cp Edy cy Edz cz05(N A N A ) (18)
νRdc - afteumlsia mbajteumlse e betonit pa armatureuml
CRdc - parameteumlr qeuml lidhet me afteumlsineuml
mbajteumlse teuml betonit CRdc= 018γc (γcasymp15) ρl
- peumlrqindja e konsideruar neuml llogaritje e
armatureumls gjateumlsore teuml teumlrhequr peumlrcaktuar
mbi bazeumln e peumlrqindjeve peumlr ccedildo drejtim
punues neuml plan referuar gjereumlsive teuml soleteumls
(2x3d + peumlrmaseuml kolone pingul me drejtimin)
cp - sforcimet normale neuml soleteuml (shtypeumlse
rarr pozitive) teuml shkaktuara nga veprime
perpendikulare me drejtimet y dhe z teuml saj (si
psh efektet e para pasnderjes)
Llogaritja e armatureumls punuese
Neuml rast se nevojitet armatureuml punuese peumlr teuml
peumlrballuar sforcimet qeuml shfaqen fizikisht me
shpimin e soleteumls sipeumlrfaqja punuese e njeuml
elementi (e njeuml keumlmbe dege pasi zakonisht
vendosen si shufra vertikale brenda larteumlsiseuml
seuml soleteumls) duhet teuml keumlnaqeuml kushtin vijues
swmin ck
r t yk
A (15sin cos ) f008
s s f
(19)
Aswmin - sipeumlrfaqja minimale e njeuml elementi teuml
veccedilanteuml punues (e njeuml keumlmbe dege)
(sr st) - peumlrkateumlsisht distanca meuml e madhe e
pranuar midis elementeumlve teuml veccedilanteuml punues
degeumlve sipas drejtimit radial dhe tangencial
(shiko Fig 5) - do teuml peumlrcaktohen 2 vlera
referuar perimetrit u1 (lexo vijimin) α - keumlndi
ndeumlrmjet armatureumls seuml teumlrhequr teuml soleteumls
sipas dy drejtimeve (planit teuml soleteumls) dhe
armatureumls punuese (α=90ordm)
Armatura punuese pozicionohet zakonisht
sipas njeuml forme teuml mbyllur duke krijuar njeuml
ose meuml shumeuml perimetra punues referuar
seksionit teumlrthor teuml koloneumls apo sipeumlrfaqes
direkt teuml ngarkuar (peumlrjashtim beumln rasti kur
armatura realizohet neuml formeumln e shufrave
gjateumlsore me segmente teuml inklinuar) distanca
radiale midis teuml cileumlve eumlshteuml po sr Afteumlsia
mbajteumlse e betonit teuml armuar e cila duhet teuml
jeteuml jo meuml e vogeumll se sforcimet prereumlse teuml
llogaritura meuml sipeumlr νEd eumlshteuml
sw ywdefRdcRdcs
r 1
A f sin3 3 d
4 2 s u d
(20)
ywdef ywdf 250 025d f (MPa) (21)
Asw - sipeumlrfaqja totale e njeuml perimetri punues
fywd - vlera projektuese e sforcimit teuml
rrjedhshmeumlriseuml seuml armatureumls punuese
fywdef - vlera efektive projektuese e sforcimit
teuml rrjedhshmeumlrise seuml armatureumls punuese
Perimetri meuml i largeumlt i kontrollit peumlr teuml cilin
nuk ka nevojeuml teuml pozicionohet armatureuml
punuese referuar shpimit jepet me shprehjen
c1c2 le05 10 20 ge20
k 045 060 070 080
Faqe 96 100
Fig 5 Pozicionimi i armatureumls punuese neuml
soleteuml [6]
oout Ed Rdcu V d (22)
Fig 5 Pozicionimi i armatures punuese
ne solete [6]
Parametri Njeumlsia RV BS NF UNI DIN DS SFS SS
Betoni Klasa C3037 C3240 C2530 C3037 C3037 C3545 C3037 C3037
Klekspoz ----- XD1 XD1 XD1 XD1 XD1 XD1 XD1 XD1
fck MPa 300 320 250 300 300 350 300 300
fcd MPa 200 181 167 170 170 241 170 200
c ----- 150 150 150 150 150 145 150 150
cc ----- 100 085 100 085 085 100 085 100
cmindur mm 35 30 35 35 30 30 30 25
cnom mm 45 40 45 45 40 40 40 35
Ccedileliku Klasa B500C B500C B500C B450C B500C B500C B500C B500C
fyk MPa 5000 5000 5000 4500 5000 5000 5000 5000
fyd MPa 4348 4348 4348 3913 4348 4167 4348 4348
fywd MPa 4348 4348 4348 3913 4348 4167 4348 4348
ud 675 675 675 675 250 021 100 675
s ----- 115 115 115 115 115 12 115 115
h mm 300 300 300 300 300 300 300 300
dy mm 245 250 245 245 250 250 250 255
dz mm 225 230 225 225 230 230 230 235
d mm 235 240 235 235 240 240 240 245
dlb (shufra gjat) mm 20 20 20 20 20 20 20 20
k ----- 0633 0633 0633 0633 0633 0633 0633 0633
u0 mm 1400 1400 1400 1400 1400 1400 1400 1400
u1 mm 4352 4414 4352 4352 4414 4414 4414 4477
r1 mm 4700 4800 4700 4700 4800 4800 4800 4900
W1 mm2 1955920 2012480 1955920 1955920 2012480 2012480 2012480 2069840
---- 1324 1319 1324 1324 1319 1319 1319 1315
Ed (u0) MPa 4024 3927 4024 4024 3927 3927 3927 3834
Rd max MPa 5280 4744 4500 5251 4488 6228 4488 5280
Ed (u1) MPa 1295 1245 1295 1295 1245 1245 1245 1199
CRdc ---- 0120 0120 0120 0120 0120 0124 0120 0120
k ---- 1923 1913 1923 1923 1913 1913 1913 1904
l ---- 00089 00087 00089 00089 00087 00087 00087 00085
Rd c MPa 0690 0696 0649 0690 0681 0742 0681 0673
min MPa 0511 0524 0466 0511 0507 0548 0507 0503
(Asw sr)nev mm2mm 730 686 759 730 697 654 697 665
A - perimetri meuml i largeumlt i kontrollit
d - larteumlsia e dobishme e soleteumls
Faqe 97 100
Fig 6 Pozicionimi i armatureumls punuese neuml
soleteuml [6]
Tabela 3 Tabela peumlrmbledheumlse e llogaritjeve teuml soleteumls neuml shpim neumln influenceumln e Anekseve Kombeumltare
u0out mm 81678 78951 86796 81678 80668 74073 80668 79689
r0out mm 10777 10343 11592 10777 10616 9566 10616 10460
a1 mm 705 70 705 70 70 72 72 70
srmax mm 1763 1800 1763 1763 1800 1800 1800 1838
stmax (brenda u1) mm 3525 360 3525 3525 360 360 360 3675
stmax (jashteuml u1) mm 470 480 470 470 480 480 480 490
k (termi kd) mm 15 15 15 15 15 2 15 15
rmax ---- 7252 6743 8067 7252 7016 4766 7016 6785
nperimeteumlrnev mm 5 5 6 5 5 4 5 5
sr pranuar ---- 1600 1500 1450 1600 1550 1350 1550 1500
Asw nev mm 11686 10297 11006 11686 10804 8826 10804 9978
Rd cs MPa 1295 1245 1295 1295 1245 1245 1245 1199
Asw min (brenda) mm2 337 328 277 375 332 306 331 327
Asw min (jashteuml) mm2 449 438 369 500 443 408 441 436
Parametri Njeumlsia RV BS NF UNI DIN DS SFS SS
dll (diam shufreumls) mm Φ8 Φ8 Φ8 Φ8 Φ8 Φ8 Φ8 Φ8
r1 (perimetri 1) mm 70 70 70 70 70 70 70 70
n1 (perimetri 1) 24 21 23 24 22 18 22 20
r2 (perimetri 2) mm 2300 2200 2150 2300 2250 2050 2250 2200
n2 (perimetri 2) 24 21 23 24 22 18 22 20
r3 (perimetri 3) mm 3900 3700 3600 3900 3800 3400 3800 3700
n3 (perimetri 3) 24 21 23 24 22 18 22 20
r4 (perimetri 4) mm 5500 5200 5050 5500 5350 4750 5350 5200
n4 (perimetri 4) 24 21 23 24 22 18 22 20
r5 (perimetri 5) mm 7100 6700 6500 7100 6900 --- 6900 6700
n5 (perimetri 5) 240 210 230 240 220 --- 220 200
r6 (perimetri 6) mm --- --- 7950 --- --- --- ---
n6 (perimetri 6) --- --- 230 --- --- --- ---
A - perimetri meuml i largeumlt i armatureumls punuese
B - perimetri meuml i largeumlt i kontrollit pa armatureuml uoout
Faqe 98 100
Rregullat e pozicionimit teuml armatureumls
Perimetri i pareuml i armatureumls duhet teuml vendoset neuml distanceuml ge 03d nga faqja e koloneumls apo perimetri i sipeumlrfaqes
seuml ngarkuar Perimetri meuml i largeumlt i armatureumls punuese nuk duhet teuml vendoset neuml distanceuml meuml teuml madhe se (k∙d)
brendashkruar perimetrit meuml teuml largeumlt uoout (rekomandohet vlera e kasymp15) Po keumlshtu hapi i perimetrave
brendashkruar sipas rrezes duhet teuml jeteuml sr max le 075d ndeumlrsa distanca tangenciale midis degeumlve brenda njeuml
perimetri duhet teuml jeteuml peumlrkateumlsisht kur ky ndodhet brenda ose jashteuml perimetrit kryesor teuml kontrollit u1 st max le
15d st max le 22d Armatura duhet teuml pozicionohet neuml jo meuml pak se dy perimetra
Rasti qeuml eumlshteuml diskutuar lidhet me njeuml soleteuml tip pllakeuml me trasheumlsi konstante prej 30cm armuar me shufra
gjateumlsore Φ2015 neuml teuml dy drejtimet mbeumlshtetur neuml njeuml koloneuml me seksion teumlrthor (30x40)cm - nyja soleteuml -
koloneuml eumlshteuml konsideruar e brendshme Klasa Strukturore (referuar jeteumlgjateumlsiseuml funksionale) eumlshteuml S4 (50 vjet)
ndeumlrsa Klasa e ekspozicionit teuml struktureumls eumlshteuml XD1 [6] Ngarkesa e peumlrqendruar e transmetuar neuml koloneuml eumlshteuml
pranuar NEd=1000kN ndeumlrsa momenti peumlrkuleumls sipas teuml dy drejtimeve MEd=250kNm Veprimet e kryera neuml
peumlrputhje me procedureumln e llogaritjes teuml diskutuar dhe rezultatet e peumlrfituara janeuml paraqitur neuml Tabeleumln 3 ku
krahas teuml tjerave fck - rezistenca karakteristike cilindrike neuml shtypje e betonit e matur neuml mosheuml 28 ditore fcd -
vlera projektuese e rezistenceumls neuml shtypje teuml betonit (fcd = ccfckγc)cc - koeficient qeuml konsideron efektet peumlr
njeuml koheuml teuml gjateuml dhe efektet e aplikimit teuml ngarkesave
(cmindur cnom) - peumlrkateumlsisht shtresa mbrojteumlse minimale e armatureumls lidhur me kushtet ambjentit dhe shtresa
mbrojteumlse ldquollogariteumlserdquo
dll - diametri i pranuar i shufrave degeumlve (ri ni) - rrezja e perimetrit ldquoirdquo teuml armatureumls seuml vendosur peumlr shpimin
dhe numri i degeumlve
fyk - rezistenca karakteristike e rrjedhshmeumlriseuml e armatureumls punuese (ccedilelikut) fyd - vlera projektuese e rezistenceumls
seuml rrjedhshmeumlriseuml seuml armatureumlsccedilelikut (fyd=fykγs)
(γc γs) - faktoreumlt pjesoreuml teuml siguriseuml peumlrkateumlsisht peumlr betonin dhe ccedilelikun
Parametrat e Peumlrcaktuar Kombeumltareuml (NDP) kryesoreuml janeuml theksuar me ngjyreuml neuml tabeleuml
Nga rezultatet e paraqitura veumlrehen diferenca teuml cilat peumlr shkak teuml veteuml kontureve teuml tematikeumls seuml trajtuar janeuml
relativisht teuml vogla numerikisht Ato lidhen kryesisht siccedil u theksua edhe neuml parantezeuml me trajtimet referuar
materialeve strukturore dhe mekanizmit teuml reagimit teuml elementeumlve betonarmeacute neuml prerje Grafikeumlt vijues tregojneuml
variacionin e madheumlsive kryesore
Fig 7 Variacioni neuml (MPa) i sforcimeve
prereumlse vEd(uo) amp afteumlsiseuml mbajteumlse vRdmax neuml
prerje referuar perimetrit uo
Fig 8 Variacioni neuml (MPa) i sforcimeve prereumlse
vEd(u1) amp afteumlsiseuml mbajteumlse vRdc neuml prerje referuar
perimetrit u1
Faqe 99 100
4 PERFUNDIME
Mbeumlshtetur neuml parashtrimin teorik dhe neuml rezultatet e peumlrfituara neuml rastin studimor arrihen konkluzionet e
listuara meuml poshteuml
Sforcimet prereumlse referuar perimetrit teuml koloneumls rezultojneuml pothuajse me teuml njeumljtat vlera peumlr teuml gjitha shtet et
duke qeneuml se parametri β dhe larteumlsia e dobishme variojneuml fare lehteuml (Fig 7) Afteumlsia mbajteumlse neuml
korrespondenceuml eumlshteuml funksion i drejtpeumlrdrejteuml i klaseumls seuml rezistenceumls seuml betonit pra veumlrehen vlera meuml teuml larta
pikeumlrisht peumlr shtete si Danimarka Suedia teuml cileumlt peumlrputhen me vlerat e rekomanduara nga veteuml Eurokodi 2 (EC
2)
Sforcimet prereumlse referuar perimetrit kryesor teuml kontrollit gjithashtu ndryshojneuml pak neuml vareumlsi teuml larteumlsiseuml seuml
dobishme apo shtreseumls mbrojteumlse teuml armatureumls (Fig 8) Afteumlsia mbajteumlse νRdc ndikohet nga njeuml numeumlr faktoreumlsh
(nuk synohet teuml vlereumlsohet veccedilaneumlrisht kontributi i tyre) - maksimumi arrihet peumlr Danimarkeumln (+7 mbi EC 2)
Perimetrat e kontrollit varen kryesisht nga larteumlsia e dobishme por jo veteumlm (sidomos perimetri meuml i largeumlt i
kontrollit i cili arrin vlereumln maksimale peumlr Franceumln +6 mbi rekomandimin e EC 2) (Fig 9)
Armatura e nevojshme eumlshteuml edhe elementi fundor njeumlkoheumlsisht meuml i reumlndeumlsisheumlm i llogaritjeve neuml fjaleuml edhe
neuml kuptimin ekonomik (Fig 10) Neuml vlereumln e saj ndikojneuml gjitheuml faktoreumlt e listuar (Ek 20) Gjykimi do teuml beumlhet
kryesisht mbi vlereuml absolute por duke konsideruar edhe numrin e perimetrave neuml teuml cileumlt shpeumlrndahet kjo
armatureuml Konkludohet se maksimumi arrihet nga Italia (me vlereuml sa EC 2) ndeumlrsa minimumi nga Danimarka
e cila ka edhe klaseumln meuml teuml larteuml teuml rezistenceumls seuml betonit por edhe faktorin pjesor teuml siguriseuml meuml teuml vogeumll se
shtetet e tjera
Neuml mbyllje theksohet se ndikimi i Parametrave teuml Peumlrcaktuar Kombeumltareuml pavareumlsisht se lidhur me cilin
material strukturor apo situateuml teknike qeuml implikon peumlrdorimin e tyre diskutohet duhet marreuml neuml konsiderateuml
Shembulli i trajtuar deumlshmon qarteuml keumlteuml (situata teuml tjera mund teuml paraqiten me ndryshime meuml teuml dukshme) Shteti
me rezultatet meuml teuml afeumlrta (bazuar neuml sasineuml e armatureumls nga sa u vu neuml dukje) me rekomandimet e EC 2 eumlshteuml
Italia
Fig 9 Variacioni neuml (mm) i shtrirjes seuml
perimetrit kryesor teuml kontrollit u1 amp perimetrit
meuml teuml largeumlt uoout
Fig 10 Variacioni neuml (mm2) i sipeumlrfaqes seuml nevojshme
teuml armatureumls neuml total Aswnev amp peumlr ccedildo perimeteumlr Aswnev
nper
Faqe 100 100
Fig11 Pozicionimi i armatures punuese ne solete
Literatura
[1] Treaty of Rome (1957) Treaty establishing
the European Economic Community (EEC)
23031957 Rome Italy
[2] European Commission (1988) Construction
Products Directive 89106EEC [hellip]
Brussels Belgium
[3] European Commission (2003) Guidance
Paper L concerning the Construction Products
Directives 89106EEC 2003 Application and
Use of the Eurocodes Brussels Belgium
[4] European Commission Joint Research Centre (2015) State of implementation of the
Eurocodes in the European Union Support to
the implementation harmonization and further
development of the Eurocodes Brussels Belgium
[5] European Commission Joint Research Centre
(2007) Eurocodes Database for Nationally
Determined Parameters Support to the
implementation harmonization and further
development of the Eurocodes Brussels
Belgium
[6] CEN (2006) EN 1992-1-1 Eurocode 2
Design of concrete structures Part 1-1
General rules and rules for buildings
Brussels Belgium
[7] BSI (2004a) BS EN 1992-1-12004
Eurocode 2 Design of concrete structures
General rules and rules for buildings London
the United Kingdom
[8] BSI (2004b) BS EN1992-1-1NA UK
National Annex to Eurocode 2 Design of
concrete structures General rules and rules
for buildings London the United Kingdom
[9] AFNOR (2005) NF EN 1992-1-1 Calcul des
structures en beacuteton armeacute ou preacutecontraint Paris France
[10] AFNOR (2007) NF EN 1992-1-1NA Paris
France
[11] DIN (2011a) DIN EN 1992-1-1 Eurocode 2
Bemessung und Konstruktion von Stahlbeton -
und Spannbetontragwerken - Teil 1-1
Allgemeine Bemessungsregeln und Regeln fuumlr
den Hochbau Berlin Germany
[12] DIN (2011b) Nationaler Anhang - National
festgelegte Parameter -Eurocode 2
Bemessung und Konstruktion von Stahlbeton -
und Spannbetontragwerken - Teil 1-1
Allgemeine Bemessungsregeln und Regeln fuumlr
den Hochbau Berlin Germany
[13] UNI (2005) UNI EN 1992-1-1 Eurocodice 2
- Progettazione delle strutture di calcestruzzo
- Parte 1-1 Regole generali e regole per gli
edifici Roma Italia
[14] UNI (2007) Appendice Nazionale della
Norma UNI EN 1992-1-1 Roma Italia
[15] DS (2005) Eurocode 2 Betonkonstruktioner
- Betonbroer - Dimensionerings - og
detaljeringsregler Charlottenlund Denmark
[16] DS (2007) EN 1992-1-1 DK NA2007
National Annex to Eurocode 2 Design of
concrete structures - Part 1-1 General rules
and rules for buildings Charlottenlund
Denmark
[17] SFS (2007) Eurokoodi 2 Betonirakenteiden
suunnittelu Osa 1-1 Yleiset saumlaumlnnoumlt ja
rakennuksia koskevat saumlaumlnnoumlt The Finnish
National Annex to the standard SFS EN 1992-
1-1 Malminkatu Finland
[18] SIS (2005) Eurokod 2 Dimensionering av
betongkonstruktioner - Del 1-1 Allmaumlnna
regler och regler foumlr byggnader Stockholm
Sweden
4
BULETINI I SHKENCAVE TEKNIKE
UNIVERSITETI POLITEKNIK I TIRANEumlS
Peumlrgatiti peumlr botim Universiteti Politeknik i Tiraneumls
2017 Nr1
ISSN 05 62 B 945
1 Buletin
5
PEumlRMBAJTJA
Faqe
Drakuli LUMI Domosdoshmeumlria e ngritjes seuml njeuml qendre kombeumltare peumlr
monitorimin dhe menaxhimin e trafikut neuml Shqipeumlri6
Edlira DHUKA Studim mbi metodat e trajtimit teuml mbetjeve urbane
Jorgaq KACcedilANI administrimi i tyre neuml kushtet e vendit toneuml16
Ylli SHEHU
Indrit VOZGA
Irida MARKJA Studimi i porozitetit neuml sistemet e ccedilimentove
Thomas BIER CAC dhe OPC29
Ylli SHEHU
Migen ZEQO Analiza e faktoreumlve kryesore teuml aksidenteve si bazeuml e
hartimit teuml njeuml ldquoPlani real kombeumltar teuml siguriseuml rrugorerdquo39
Megi RUSI Testet e shpueshmeumlriseuml seuml shkeumlmbit peumlr karakterizimin e
shkeumlmbinjve bllok neuml Matriks neuml Dobeumlrccedilan47
Olsi BARKO Vlereumlsimi i kufirit teuml sipeumlrm teuml intervalit teuml besimit me
Idlir LAMI metodeumln Monte Carlo55
Erion BUKACcedilI
Indrit VOZGA Parashikimi i koeficcedilientit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml peumlr
Rezarta QEMALLAJ materialet ranore Ekuacioni HANZEN67
Enio DENEKO Vlereumlsimi i metodave teuml ndryshme neuml llogaritjen e CFRP si
Leonard CcedilOMENI peumlrforcim i jashteumlm i trareumlve teuml betonit me seksionin T qeuml
Esmerald FILAJ punojneuml neuml prerje79
Esmerald FILAJ Ndikimi i parametrave teuml peumlrcaktuar kombeumltareuml neuml
Erdit LEKA llogaritjen e soletave neuml shpim 91
6
ldquoDOMOSDOSHMEumlRIA E NGRITJES SEuml NJEuml QENDRE KOMBEumlTARE
PEumlR MONITORIMIN DHE MENAXHIMIN E TRAFIKUT NEuml SHQIPEumlRIrdquo
Drakuli Lumi1
1 Departmenti i Mekanikeumls dhe Transportit Universiteti Aleksandeumlr Moisiu Durreumls Shqipeumlri
ABSTRACT
Duke ju peumlrgjigjur ritmeve teuml larta teuml zhvillimit ekonomiko-shoqeumlror edhe transporti ka evoluar
ndjesheumlm Ai para seuml gjithash sot keumlrkohet teuml jeteuml multimodal Bashkeumlveprimi i meumlnyrave
klasike teuml transportit rrugor detar hekurudhor dhe ajror mundeumlsohet veteumlm neuml sajeuml teuml arritjeve
teknologjike neuml fushat e monitorimit komunikimit dhe shkeumlmbimit teuml informacionit
Kjo ka sjelleuml njeuml peumlrhapje teuml shpejteuml teuml aplikimit teuml Sistemeve Inteligjente teuml Transportit si njeuml
qasje qeuml synon jo veteumlm rritjen e kapaciteteve teuml infrastrukturave teuml transportit por koordinimin
e veprimtarive teuml teuml gjitheuml aktoreumlve
Peumlr keumlteuml arsye Komisioni Europian ka hedhur bazat ligjore qeuml shtetet e Bashkimit Europian teuml
harmonizojneuml strategjiteuml e tyre kombeumltare me objektivin e krijimit teuml njeuml sistemi teuml transportit
europian qeuml do teuml rriste zhvillimin ekonomik e tregeumltar dhe njeumlkoheumlsisht do teuml peumlrmireumlsonte
sigurineuml dhe eko-qeumlndrueshmeumlrineuml
Neuml rrugeumltimin e Shqipeumlriseuml drejt keumltij Bashkimi njeuml hap modest do teuml ishte dhe krijimi i
struktureumls bashkeumlkohore qeuml do teuml menaxhonte flukset e trafikut teuml mallrave dhe pasagjereumlve
brenda dhe jashteuml vendit dhe e kundeumlrta
Fjaleuml kyccedile SIT PKT Librat e Bardheuml CCTV VMS Teknologji e Informacionit dhe
Komunikimit
7
1 HYRJE
Zhvillimi i vrullsheumlm i transportit
zhvendosja neuml njeuml territor gjithnjeuml e meuml teuml
gjereuml e impianteve teuml prodhimit shkalla e
peumlrhapjes seuml tregjeve dhe logjistikeumls kaneuml
ccediluar neuml njeuml ndryshim neuml struktureumln
hapeumlsinore dhe cileumlsore teuml keumlrkeseumls seuml
transportit Pasoja eumlshteuml njeuml rritje e
bllokimeve me ndikime negative neuml mjedis
neuml cileumlsineuml e jeteumls dhe sigurineuml shoqeumlruar me
kosto shumeuml teuml larta peumlr komunitetin
Sipas teuml dheumlnave teuml Organizateumls seuml Kombeve
teuml Bashkuara (UNECE)
sektori i transportit neuml teumlreumlsi prodhon
mbi 25 teuml emetimeve globale teuml CO2
dhe transporti rrugor neuml veccedilanti
prodhon 16 teuml emetimeve teuml CO2 neuml
shkalleuml globale
mbi 124 milion njereumlz vdesin ccedildo vit neuml
rrugeumlt e boteumls dhe 20 deri 50 milion
vuajneuml deumlmtime jo-fatale teuml shkaktuara
nga aksidentet rrugore Neuml shumiceumln e
rajoneve teuml boteumls plagosja- kjo
ldquoepidemirdquo e trafikut rrugor eumlshteuml ende
neuml rritje
Paafteumlsia e rrjeteve teuml transportit neuml
peumlrgjitheumlsi kushton rreth 1 - 2 trilion
dollareuml neuml vit
Eumlshteuml vlereumlsuar se humbjet nga
bllokimet e trafikut zeumlneuml rreth 1 teuml
PBB-seuml neuml vendet e zhvilluara dhe 2-
5 neuml ato neuml zhvillim
Keumlto teuml dheumlna nxjerrin neuml pah sfidat e
mobilitetit peumlr teuml peumlrballuar rritjen e pritshme
(veteumlm fluksi i trafikut teuml mallrave neuml
Shqipeumlri sipas PKT neuml vitin 2030
parashikohet teuml dyfishohet duke arritur neuml 35
milion tonvit) Kjo nuk mund teuml beumlhet veteumlm
duke rritur numrin e infrastrukturave por
duke zgjedhur njeuml qasje teuml ndryshme
strategjike teuml menduarit e transportit si njeuml
sistem teuml integruar ploteumlsisht neuml teuml cilin
informacioni menaxhimi dhe kontrolli
veprojneuml neuml sinergji
Sistemet Inteligjente teuml Transportit (SIT)
janeuml teuml njohur si njeuml mjet qeuml meuml shumeuml se teuml
tjereumlt mundeumlson menaxhimin e mobilitetit neuml
meumlnyreuml teuml zgjuar Qeumlllimi i tyre eumlshteuml
optimizimi i menaxhimit teuml infrastrukturave
dhe platformave logjistike duke riorganizuar
flukset e trafikut neuml meumlnyreuml qeuml teuml
promovojneuml riekuilibeumlr midis meumlnyrave teuml
ndryshme teuml transportit dhe teuml inkurajojneuml
peumlrdorimin meuml teuml madh teuml modeleve meuml teuml
qeumlndrueshme teuml transportit
Neuml keumlteuml kuadeumlr Komisioni Europian ka
theksuar si neuml Librin e Bardheuml teuml vitit 2001
Politika teuml transportit europian deri neuml vitin
2010 koha peumlr teuml vendosur edhe neuml ateuml teuml
2011 Udheumlrreumlfyesi drejt njeuml zone teuml vetme teuml
transportit europian - Peumlr njeuml politikeuml teuml
transporteve konkuruese dhe teuml
qeumlndrueshme rolin e SIT si njeuml mjet i
domosdosheumlm peumlr arritjen e qeumlllimit teuml njeuml
rrjeti teuml transportit ploteumlsisht teuml integruar
2 GJENDJA E SIT NEuml SHQIPEumlRI
21 SIT neuml Transportin Rrugor
Platforma e vetme e SIT neuml Shqipeumlri peumlr
transportin rrugor eumlshteuml Sistemi i
Menaxhimit teuml Kontrollit teuml Trafikut Urban
peumlr qytetin e Tiraneumls
Qeumlllimi kryesor i sistemit eumlshteuml teuml
implementojeuml njeuml arkitektureuml teuml avancuar teuml
SIT- ve teuml afteuml teuml menaxhojeuml kompleksitetin
e situateumls seuml trafikut neuml Tiraneuml duke zbatuar
kontroll optimal teuml semaforeumlve kryesoreuml teuml
qytetit teuml Tiraneumls duke siguruar njeuml
mbikqyrje teuml trafikut teuml rrugeumlve kryesore dhe
njeuml platformeuml infomobiliteti (neumlpeumlrmjet
paneleve teuml mesazheve variable Web SMS)
Sistemi i Menaxhimit teuml Kontrollit teuml Trafikut
Urban neuml qytetin e Tiraneumls synon
8
Menaxhimin e semaforeumlve neuml koheuml reale
Peumlrmireumlsimin e fluksit teuml trafikut neuml
qytet
Zbatimin e nje zgjidhje qeuml mund te
zhvillohet neuml teuml ardhmen e pritshme
Kufizon ndjesheumlm veprimtarineuml e
personelit teuml lidhur me strategjineuml e
trafikut
Ti japeuml peumlrpareumlsi autobuzeumlve neuml rrugeumlt
kryesore te qytetit
Sistemi i Menaxhimit teuml Kontrollit teuml Trafikut
Urban peumlr qytetin e Tiraneumls u zbatua sipas
specifikimeve qeuml kaneuml teuml beumljneuml me
projektimin furnizimin instalimin testimin
dhe komisionimin e neumlnsistemeve ploteumlsisht
teuml integruar qeuml janeuml
1 Kontrolli i Trafikut Urban (UTC) qeuml
mundeumlson koordinimin e semaforeumlve
neumlpeumlrmjet kontrolloreumlve teuml vendosur neuml
semaforeuml
2 Panelet e mesazheve Variable (VMS) teuml
cilat sigurojneuml informacionin neuml lidhje
me ngjarje teuml veccedilanta teuml trafikut urban
dhe mundeumlsojneuml informimin neuml koheuml
reale teuml drejtuesve teuml mjeteve dhe
pasagjereumlve lidhur me situateumln e trafikut
dhe rrugeumlt alternative
3 Sistemi i avancuar i kamerave
CCTV(diteumlnateuml) me afteumlsineuml e dallimit
teuml mjeteve identifikimin e tyre neumlpeumlrmjet
targave si dhe pamje teuml situatave teuml
trafikut neuml nyjet kryesore teuml zgjedhura
(figura 1)
4 Sistemi i telekomunikacionit (TN) qeuml
mundeumlson shkeumlmbimin e informacionit
neuml koheuml reale Ky sistem eumlshteuml i lidhur
me kabeumlll me fibra optike teuml Rrjetit
ekzistues teuml Telekomunikacionit
5 Qendra Operacionale e Kontrollit teuml
Tiraneumls (QOKT) peumlr menaxhimin e teuml
gjitha pajisjeve teuml neumlnstacioneve
Figura 1 Harta e instalimit teuml kamerave neuml
qytetin e Tiraneumls
Gjithashtu neuml peumlrputhje me standardet
ndeumlrkombeumltare teuml ndeumlrtimit teuml veprave teuml
infrastruktureumls rrugore egzistojneuml qendra e
monitorimit teuml tunelit Thirreuml-Kalimash (rruga
Durreumls-Kukeumls-Morineuml) dhe ajo e tunelit teuml
Krrabeumls (Tiraneuml-Elbasan)
22 SIT neuml Transportin Hekurudhor
Neuml vitin 1980 neuml rreth 30 teuml rrjetit
hekurudhor shqiptar u implementua sistemi i
sinjalizim - ndeumlrlidhjes dhe i kontrollit dhe
komandimit teuml leumlvizjes seuml trenave Aktualisht
ky sistem sot eumlshteuml komplet jashteuml peumlrdorimit
Si rrjedhim transporti hekurudhor
konsiderohet se nuk ka njeuml sistem qeumlndror teuml
menaxhimit teuml leumlvizjes si dhe nuk ka njeuml
kontroll fiks funksional dhe teuml sigurteuml
Komunikimi midis stacioneve beumlhet me
Radio dhe leumlvizja hekurudhore nuk ka asnjeuml
siguri teuml kontrolluar neuml sistem dhe rreziku i
ndodhjes seuml aksidenteve eumlshteuml potencial
23 SIT neuml Transportin Detar
Aktualisht neuml transportin detar janeuml beumlreuml
hapat e para neuml drejtim teuml futjes seuml SIT peumlr
mbikqyrjen e hapeumlsireumls detare Neuml keumlteuml
kuadeumlr njeuml rol teuml reumlndeumlsisheumlm ka patur krijimi
i QNOD - Qendra Ndeumlrinstitucionale
9
Operacionale Detare (VKM Nr954
dt30092009) dhe studimi i kryer prej
studios Louis Berger ldquoPreliminary
Assessment amp Feasibility Design for the
establishment of the VTMISrdquo 2011 peumlr
ngritjen e keumlsaj qeumlndre praneuml Drejtoriseuml seuml
Peumlrgjithshme Detare
Qendra Ndeumlrinstitucionale Operacionale
Detare neuml Durreumls eumlshteuml njeuml institucion
ndeumlrministror qeuml duhet teuml sigurojeuml
monitorimin e hapeumlsireumls detare shqiptare neuml
meumlnyreuml qeuml teuml realizojeuml organizimin
planifikimin koordinimin dhe drejtimin e
operacioneve neuml det neuml peumlrputhje me
legjislacionin kombeumltar e ndeumlrkombeumltar
Ajo mbulon mbikqyrjen e trafikut detar
neumlpeumlrmjet sensoreumlve teuml saj dhe tre zyrave
operacionale neuml Sheumlngjin Vloreuml dhe Sarandeuml
Zoteumlron njeuml seumlreuml pajisjesh si radareuml repetitoreuml
peumlr brigjet sisteme automatikeuml teuml
identifikimit (AIS)
Mbi bazeumln e rekomandimeve teuml KE Autoriteti
Portual i Durreumlsit ka peumlrgatitur projektin peumlr
ngritjen e njeuml Sistemi Informacioni teuml
Monitorimit teuml Trafikut teuml Anijeve VTMIS
(Vessel Traffic Monitoring Information
Systems) neuml vendin toneuml neuml meumlnyreuml qeuml teuml
beumlhemi pjeseuml e keumltij sistemi neuml Adriatik
Siccedil vihet re menaxhimi i trafikut detar neuml
Shqipeumlri eumlshteuml larg modeleve europiane por
fillimi eumlshteuml serioz e neuml peumlrputhje me
legjislacionin e BE
24 SIT neuml Transportin Ajror
Neuml Aeroportin Ndeumlrkombeumltar ldquoNeumlneuml Terezardquo
eumlshteuml shoqeumlria ALBCONTROL e cila
menaxhon dhe kontrollon hapeumlsireumln ajrore
Shqiptare (FIR) neuml peumlrputhje me Standardet
Ndeumlrkombeumltare teuml Lundrimit Ajror
SIT teuml aviacionit neuml Shqipeumlri bazuar edhe neuml
eksperienceumln boteumlrore do teuml duhej teuml ishin teuml
ndara neuml dy pjeseuml teuml veccedilanta
a) Pjesa e pareuml dhe meuml e reumlndeumlsishme
janeuml sistemet qeuml kaneuml teuml beumljneuml me
aspektin teknik me sigurineuml neuml
fluturim
Shqipeumlria eumlshteuml aneumltare e ICAO
(International Civil Aviation Organization) e
EASA (European Aviation Safety Agency)
dhe Eurocontrol Ajo eumlshteuml firmeumltare e teuml
gjitha konventave dhe marreumlveshjeve teuml
keumltyre organizatave peumlr kontrollin dhe
administrimin e trafikut ajror
Sistemet tradicionale CNSATM qeuml janeuml neuml
peumlrdorim sot nuk do teuml jeneuml neuml gjeumlndje teuml
ploteumlsojneuml keumlrkesat neuml rritje teuml trafikut ajror
dhe parrezikshmeumlrineuml ato do teuml duhet teuml
zeumlvendeumlsohen nga sistemet e gjeneratave teuml
reja (Sistemet Inteligjente teuml Transportit) teuml
cilat bazohen neuml rrjetin e shkeumlmbimit teuml teuml
dheumlnave qeuml merren nga sistemet satelitore
Nga ana e administrimit teknik dhe teuml siguriseuml
ajrore Shqipeumlria ploteumlson teuml gjitha kushtet e
nevojshme qeuml mundeumlsojneuml peumlrdorimin dhe
administrimin e Sistemeve Inteligjente teuml
Transportit Ajror
b) Ndeumlrsa peumlr pjeseumln tjeteumlr qeuml i peumlrket
administrimit sa meuml eficient teuml
transportit teuml pasagjereumlvemallrave
mund teuml themi se neuml Shqipeumlri mungon
njeuml infrastruktureuml inteligjente e
menaxhimit teuml transportit ajror
Orvajtje peumlr teuml ngritur njeuml organizim
inteligjent nuk kaneuml munguar por peumlr
areumlsye qeuml lidhen me mungeseumln e
experienceumls neuml keumlteuml drejtim ato nuk
kaneuml funksionuar dhe menaxhimi
inteligjent qeumlndron neuml fillesat e tij
Analiza e meumlsipeumlrme tregon peumlrse mendojmeuml
se krijimi i njeuml Qendre Kombeumltare teuml
Monitorimit dhe Menaxhimit teuml Trafikut
eumlshteuml tashmeuml njeuml domosdoshmeumlri Qendeumlr qeuml
eumlshteuml neuml peumlrputhje edhe me planin ambicioz
teuml shndeumlrrimit teuml Shqipeumlriseuml neuml njeuml HUB neuml
Europeumln Juglindore
10
Ajo do teuml sheumlrbejeuml peumlr koordinimin e
veprimtarive qeuml do teuml lidhen me peumlrpunimin e
njeuml pjese teuml flukseve teuml mallrave qeuml do teuml
qarkullojneuml neuml Adriatik
3 ARKITEKTURA E NDEumlRTIMIT TEuml
SIT PEumlR NJEuml MENAXHIM TEuml
TRAFIKUT NGA QKMMT
Komisioni Europian neumlpeumlrmjet Librave teuml
Bardheuml ka hedhur bazat ligjore qeuml shtetet e
Bashkimit Europian teuml harmonizojneuml
strategjiteuml e tyre kombeumltare me objektivin e
krijimit teuml njeuml sistemi teuml transportit europian
qeuml do teuml rriste zhvillimin ekonomik e tregeumltar
dhe njeumlkoheumlsisht do teuml peumlrmireumlsonte sigurineuml
dhe eko-qeumlndrueshmeumlrineuml
Lidhur me keumlteuml neuml Figureumln 2 jepet njeuml skemeuml
e arkitektureumls seuml SIT peumlr transportin
multimodal qeuml do teuml ishte e peumlrshtatshme peumlr
vendin toneuml Kjo pasi siccedil kemi theksuar
Shqipeumlria ofron mundeumlsineuml e kateumlr meumlnyrave
klasike teuml transportit-Rrugor Detar
Hekurudhor dhe Ajror
Figura 2 Skema e SIT peumlr transportin
multimodal
Qeuml teuml mund teuml flasim peumlr akitektureumln e SIT
dhe peumlr mundeumlsineuml e vendosjes seuml tyre neuml
Shqipeumlri do teuml duhej teuml jepnim seuml pari disa
koncepte bazeuml
Peumlr keumlteuml duhet ti referohemi Direktiveumls
201040EU - Peumlr vendosjen e Sistemeve
Inteligjente teuml Transportit neuml fusheumln e
transportit rrugor dhe neuml lidhjet me
meumlnyrat e tjera teuml transportit Me qeumlllim teuml
zbatimit teuml keumlsaj direktive do teuml duhej teuml
peumlrdoren keumlto peumlrkufizime
1) ldquoSisteme Inteligjente teuml Transportitrdquo
ose ldquoSITrdquo
2) ldquondeumlrveprimrdquo
3) aplikimi i SIT
4) sheumlrbim i SIT
5) ofrues teuml sheumlrbimit teuml SIT
6) peumlrdorues i SIT
7) peumlrdoruesit e dobeumlt teuml rrugeumls
8) pajisje nomaderdquo
9) platformeuml
10) arkitektureuml
11) ndeumlrfaqe
12) pajtueshmeumlri
13) vazhdimeumlsia e sheumlrbimeverdquo
14) ldquoteuml dheumlna rrugorerdquo
15) teuml dheumlna mbi trafikun
16) ldquoteuml dheumlna teuml udheumltimitrdquo
17) specifikeuml
31 Standardizimi i vendosjes dhe
operimit teuml Sistemeve Inteligjente teuml
Transportit
Peumlrhapja e shpejteuml e aplikimit teuml SIT ka sjelleuml
nevojeumln e bashkeumlveprimit midis teuml gjitheuml
aktoreumlve Vizioni i peumlrbashkeumlt i tyre
konkretizohet neuml Organizateumln Europiane jo
fitimprureumlse ldquoERTICO ITS Europerdquo e krijuar
me inisiativeumln e Komisionit Europian peumlr
zhvillimin e SIT neuml kontinent Sot organizata
neuml teuml cileumln doemos qeuml do teuml marrin pjeseuml edhe
operatoreumlt shqiptareuml teuml sektorit numeumlron rreth
100 aneumltareuml kryesisht nga
Industria
11
Administrata Publike
Operatoreumlt e infrastruktureumls
Peumlrdoruesit (kompaniteuml e transportit
dhomat e tregeumltiseuml etj)
Teuml tjereuml (federatat e turizmit institute
keumlrkimore etj)
Duke kuptuar reumlndeumlsineuml e procesit teuml
standardizimit neuml vendosjen dhe operimin e
SIT janeuml teuml shumteuml organizmat qeuml punojneuml
peumlr realizimin e tij Ndeumlr meuml kryesoret
peumlrmendim
Komisioni Europian ka financuar
projektin ldquoeSafetyrdquo mbeumlshtetur nga
ldquoCOMeSafetyrdquo me objektivin e
harmonizimit teuml vizioneve teuml
zhvilluara nga projektet kryesore
RampD (Research and Development) teuml
KE dhe paraqitjen e tyre organizatave
teuml standardeve
Neuml Europeuml ETSI bashkeumlpunon me
mandat me CEPT (European
Conference of Postal and
Telecommunications
Administrations) dhe KE peumlr teuml
siguruar spektrin e valeumlve radio teuml
keumltyre sistemeve Qeuml nga 2008 ETSI
ka krijuar ETSI TC ITS (Technical
Committee on Intelligent Transport
Systems) me objektivin e
standardizimit neuml nivel Europian neuml
keumlteuml fusheuml
CEN ka zhvilluar standardin DSRC
(Dedicated Short Range
Communication) qeuml peumlrdoret peumlr
telepagesat autostradale dhe qeuml eumlshteuml
pranuar nga ETSI TC ITS
Neuml kuadeumlr teuml ISO punon Technical
Committee TC 204 qeuml merret me
sheumlrbimet SIT Peumlr paisjet neuml mjetet
egziston dhe njeuml TC e dedikuar
(TC22)
IEEE po zhvillon specifikeumln IEEE
80211p (qeuml meuml shumeuml njihet si
WAVE- Wireless Access in a
Vehicular Enviroment) dhe ateuml
80216 (Wi-Max)
ITU-R po peumlrgatit specifikat e
peumlrdorimit teuml ICT (Information amp
Communication Technology) neuml
fusheumln e Sistemeve Inteligjente teuml
Transportit
IETF eumlshteuml peumlrqeumlndruar neuml problemet
e NEMO (Network Mobility)
UNECE (United Nations Economic
Commission for Europe) po punon peumlr
harmonizimin e problemeve tek
mjetet
Neuml nivel global procesi i standardizimit eumlshteuml
fokusuar neuml zhvillimin e teknologjive teuml reja
radio posaccedileumlrisht teuml dedikuara peumlr sheumlrbimet
SIT (psh banda 59 GHz) dhe neuml
harmonizimin e peumlrdorimit teuml sistemeve
egzistuese 3G dhe 4G
Peumlrsa i peumlrket bandeumls 59 GHz (neuml teuml cileumln
sipas vendimit teuml Parlamentit BE duhen
vendosur sheumlrbimet ITS safety critical) po
punojneuml njeumlkoheumlsisht tre organizata
1 Neuml Europeuml (ETSI)-ETSI TC ITS
mbeumlshtetur nga konsorciumi C2C
harmonizon rezultatet e projekteve
kryesore neuml fusheumln e SIT CVIS
SAFESPOT GeoNet etj
2 Neuml Amerikeuml (IEEE)-IEEE 80211p +
P1609 +SAE (WAVE)
3 Neuml Boteuml (ISO)-ISO TC204 WG16
(CALM)
Nga panorama e meumlsipeumlrme kuptohet se
peumlrhapja e SIT eumlshteuml njeuml proces i shpejteuml por i
fragmentuar Pra qeuml ofron garanci teuml vogla peumlr
harmonizimin e standardeve
12
32 Sistemet Inteligjente teuml Transportit
peumlr transportin rrugor
Qeumlllimit teuml krijimit teuml njeuml sistemi teuml transportit
europian qeuml do teuml rriste zhvillimin ekonomik
do ti sheumlrbente dhe njeuml transport rrugor meuml i
qeumlndruesheumlm (dmth i sigurteuml eficcedilent i
pasteumlr dhe i rrjedhsheumlm) Kjo do teuml arrihej
para seuml gjithash duke peumlrdorur teknologjiteuml
inovative teuml informacionit dhe komunikimit
pra duke beumlreuml realitet SIT Peumlrhapja e tyre neuml
transportin rrugor europian si neuml planin
kombeumltar rajonal dhe lokal eumlshteuml e pa
harmonizuar
Ndaj objektivi i BE eumlshteuml krijimi i njeuml kuadri
teuml peumlrbashkeumlt peumlr koordinimin e peumlrhapjes
dhe peumlrdorimit teuml SIT neuml transportin rrugor
Neuml figureumln 3 jepet njeuml skemeuml e arkitektureumls
seuml SIT peumlr transportin rrugor Kjo skemeuml
peumlrdoret nga vendet e BE dhe si e tilleuml do teuml
duhej teuml implementohej edhe neuml Shqipeumlri
Figura 3 Skema e SIT peumlr transportin
rrugor
Arkitektura mundeumlson marrjen e sheumlrbimeve
nga SIT dhe peumlrbeumlhet nga peseuml elementeuml
kryesoreuml
Infrastruktura e qendrave teuml
sheumlrbimit
Infrastruktura e TIK (Teknologji e
Informacionit dhe Komunikimit) e
vendosur neuml rrugeuml (sensoreumlt portalet-
gantries njeumlsiteuml e peumlrpunimit dhe
komunikimit)
Infrastruktura e TIK e vendosur neuml
mjetet (sensoreumlt njeumlsiteuml e peumlrpunimit
dhe komunikimit)
Paisje teuml komunikimit personal
(smartfone etj qeuml gjenden neuml mjet
ose qeuml ju peumlrkasin peumlrdoruesve teuml tjereuml
teuml rrugeumls si keumlmbeumlsoreuml biccediliklisteuml
motoccediliklisteuml)
Bashkeumlsia e rrjeteve teuml komunikimit
publike dhe private (wireless radio)
qeuml mundeumlsojneuml komunikimin midis
njeumlsive teuml platformeumls
Eumlshteuml e reumlndeumlsishme teuml theksohet se kjo
arkitektureuml parashikon komunikimin e
njeumlkohsheumlm teuml nyjeve qeuml e peumlrbeumljneuml si
neumlpeumlrmjet mekanizmave ad-hoc teuml njeuml
network-u dinamik ashtu edhe neumlpeumlrmjet
mekanizmave konvencionaleuml teuml hyrjes neuml
Internetin publik (fiks ose teuml leumlvizsheumlm)
Neuml kushtet e keumlrkesave dhe ndarjes
funksionale arkitektura e SIT mundeumlson
ndeumlrveprimin e ploteuml midis
Qendrave teuml Sheumlrbimit ku janeuml
instaluar pjeseumlt e back-end teuml
aplikimeve teuml SIT teuml cilat lidhen me
njeumlsiteuml e tjera me aneuml teuml internetit
Infrastruktura e vendosur neuml rrugeuml e
gjenerateumls seuml re qeuml mundeumlson lidhjen
me Qendrat e Sheumlrbimit dhe
komunikimin neuml rreze teuml mesme dhe
teuml shkurteumlr (10-500m) teuml tipit V2I
(mjet-infrastruktureuml)
Infrastruktura e vendosur neuml mjetet
neuml gjendje teuml komunikojeuml me paisjet e
mjeteve teuml tjera V2V (mjet-mjet) me
infrastruktureumln e vendosur neuml rrugeuml
V2I dhe me Qendrat e Sheumlrbimit Kjo
infrastruktureuml neuml mjet duhet teuml keteuml si
aparate radio me rreze teuml shkurteumlr
13
ashtu edhe lidhje wireless me rreze teuml
gjateuml
Paisjeve teuml komunikimit personal qeuml
peumlrdoren nga drejtuesi i mjetit
pasagjereumlt keumlmbeumlsoreumlt biccediliklisteumlt ose
motoccediliklisteumlt peumlr teuml komunikuar me
rrjetin SIT
33 Aplikime teuml Sistemeve Inteligjente
teuml Transportit
331 Projekti CVIS
CVIS (Cooperative Vehicle-Infrastructure
Systems) eumlshteuml projekti meuml i madh Europian
(7 shtete Franca Gjermania Holanda
Belgjka Zvicra Anglia dhe Italia 60
kompani dhe 40 milion euro buxhet) qeuml ka
peumlrcaktuar dhe zhvilluar teknologjiteuml dhe
elementeumlt e arkitektureumls seuml SIT Objektivi
kryesor i projektit ishte peumlrcaktimi i njeuml
arkitekture qeuml teuml garantonte mundeumlsineuml e
komunikimit efikas dhe ndeumlrveprimin midis
mjeteve qeuml kaneuml njeumlsi komunikimi (OBU-On
Bord Unit) infrastruktureumls seuml komunikimit
dhe peumlrpunimit teuml dedikuar qeuml eumlshteuml instaluar
neuml rrugeuml (RSU-Road Side Unit) dhe
Qendrave teuml Sheumlrbimit
332 Programi CAAC
Njeuml aplikim i SIT eumlshteuml dhe programi CAAC
(Critical Area Access Control) zhvilluar nga
bashkeumlpunimi i Telekom Italia me Volvo
Renault Truck dhe Centro Ricerche Fiat
Objektivi i tij eumlshteuml rregullimi dhe menaxhimi
i autorizimit peumlr hyrjen e mjeteve neuml zonat e
konsideruara ldquokritikerdquo
Neuml modelin aplikativ teuml zhvilluar topologjiteuml
e zoneumls kritike peumlrcaktohen nga aktoreumlt
publikeuml qeuml japin edhe kushteumlzimet qeuml i
karakterizojneuml (dimensionet e lejuara teuml
mjeteve mundeumlsia e transportit teuml mallrave teuml
rrezikshme autonomia e karburantit
kufizime teuml trafikut shkalla e lejuar e
emetimit teuml gazeve etj)
332 Programi RAPISCAN
Aplikim qeuml me aneuml teuml peumlrdorimit teuml
rrezatimeve me neutron rreze gama dhe rreze
x beumln teuml mundur psh skanimin neuml njeuml koheuml
shumeuml teuml shkurteumlr (meuml pak se 10 sek) teuml njeuml
konteineri mallrash Ky sistem peumlrdoret peumlr
inspektimin e pakove dhe bagazheve
kontrollin e mjeteve dhe ngarkesave
teuml tyre
skanim teuml bagazheve te stivosura
zbulim rrezatimesh teuml deumlmshme
peumlrcaktim gjurmeumlshetj
Njeuml sistem i tilleuml zbatohet peumlr kontrollet neuml
pikat e kalimit kufitar teuml Shqipeumlriseuml
[Sipas njoftimit teuml Agjensiseuml Telegrafike
Shqiptare neuml Neumlntor 2015 neuml portin e Barit u
kap njeuml sasi e madhe leumlnde narkotike
Kamioni u zbulua nga e njeumljta paisje
RAPISCAN qeuml neuml portin e Durreumlsit nuk e
bllokoi Edhe me aneuml teuml keumltij shembulli
kuptohet sa e reumlndeumlsishme eumlshteuml qeuml sisteme teuml
veccedilanta inteligjente teuml koordinohen duke
marreuml dhe deumlrguar informacion neuml disa
drejtime Neuml rastin neuml fjaleuml kjo do teuml
shmangte subjektivizmin e njeuml kontrollori teuml
veteumlm ashtu si fqinjeumlt taneuml e kaneuml aplikuar]
4 VENDOSJA E QKMMT
Neuml peumlrfundim teuml analizave teuml meumlsipeumlrme
gjykojmeuml se edhe hapat e Shqipeumlriseuml neuml
vendosjen e SIT qeuml janeuml justifikuesheumlm meuml teuml
vegjeumll e teuml vonuar se teuml shteteve teuml BE do teuml
duhet teuml jeneuml konformeuml standardeve
Europiane Fshati Industrial i Transportit teuml
Mallrave (FITM) qeuml do teuml ndeumlrtohet neuml
rajonin Tiraneuml-Durreumls duke qeneuml neuml vetvehte
njeuml platformeuml multimodale transporti do teuml
keteuml Qendreumln e vet teuml Monitorimit dhe
14
Menaxhimit teuml Flukseve teuml Mallrave
(QMMFM) Figura 4
Ajo do teuml marreuml informacion nga Qendrat e
koordinimit dhe menaxhimit teuml SIT
peumlrkateumlsisht teuml Transportit Detar
Hekurudhor Ajror dhe Autoritetit Rrugor
Shqiptar (ARRSH)
Qendra Kombeumltare e Monitorimit dhe
Menaxhimit teuml Trafikut (QKMMT) qeuml do teuml
keteuml si pjeseuml peumlrbeumlreumlse edhe ateuml teuml FITM-seuml
do teuml mbledheuml dhe peumlrpunojeuml informacione
edhe nga teuml njeumljtat burime Prandaj
propozojmeuml qeuml neuml funksion teuml vendimmarrjes
seuml strukturave peumlrkateumlse ato mund jeneuml edhe
neuml teuml njejtin vend
Figura 4 Lidhja e Qendrave teuml
menaxhimit teuml SIT
PERFUNDIME
Bazuar neuml Planin Kombeumltar teuml
Transportit deri neuml vitin 2030 flukset e
trafikut teuml pasagjereumlve dhe teuml mallrave do
teuml dyfishohen duke arritur respektivisht
740000 pasagjereumlditeuml dhe 35 milion
Tonvit referuar vitit 2015
Vendi yneuml mund dhe duhet teuml
shndeumlrrohet neuml njeuml HUB peumlr transportin e
flukseve teuml mallrave nga dhe peumlr neuml
Europeumln Juglindore
Edhe neuml Shqipeumlri veumlrehet tendenca
pozitive qeuml operatoreuml teuml meumlnyrave teuml
ndryshme teuml transportit teuml
implementojneuml aplikime teuml SIT
Aplikimet duhet teuml jeneuml sipas
standardeve teuml BE peumlr vendosjen dhe
operimin e SIT
Operatoreumlt shqiptareuml duhet teuml
aneumltareumlsohen neuml organizmat e krijuara
nga Komisioni Europian si psh
ERTICO SIT
Peumlr koordinimin e veprimtarive teuml teuml
gjitheuml operatoreumlve lind nevoja e krijimit
teuml njeuml Qendre Kombeumltare teuml Monitorimit
dhe Menaxhimit teuml Trafikut
5 LITERATURA
1 UNECE (Komisioni Ekonomik i
Kombeve teuml Bashkuara peumlr Europeumln)
Sistemet Inteligjente teuml transportit (SIT)
peumlr mobilitetin e qeumlndrueshem
Gjeneveuml shkurt 2012
2 Komisioni Europian Libri i Bardheuml
Politika teuml transportit europian deri neuml
vitin 2010 koha peumlr teuml vendosur 2001
3 Komisioni Europian Libri i Bardheuml
Udheumlrreumlfyesi drejt njeuml zone teuml vetme teuml
transportit europian - Peumlr njeuml politikeuml teuml
transporteve konkuruese dhe teuml
qeumlndrueshme 2011
FITM
QMMFM
QKMMT
Transporti
Detar
Transporti
Hekurudhor Transporti
Ajror
Transporti
Rrugor
15
4 Komisioni Europian Buletinin 886 dt16
Dhjetorit 2008 ldquoPlani i Veprimit peumlr
peumlrhapjen e Sistemeve Inteligjente teuml
Transportit neuml Europeumlrdquo (ITS Action
Plan)
5 Republika e Shqipeumlriseuml Keumlshilli i
Ministrave ldquoPlani Kombeumltar i
Transportitrdquo (ANTP) Tetor 2010
6 ITS Technical Note For Developing
Countries Toshiyuki Yokota Richard J
Weiland 2004
7 Transport Planning and Traffic
Engineering C A OrsquoFlaherty Netherlands
2008
16
STUDIM MBI METODAT E TRAJTIMIT TE MBETJEVE URBANE
ADMINSTRIMI I TYRE NE KUSHTET E VENDIT TONE
MScIngEdlira Dhuka Akademik Jorgaq Kaccedilani
ProfDrYlli Shehu DrIndrit Vozga
Universiteti Politeknik i Tiraneumls Fakulteti i Inxhinieriseuml Mekanike
ABSTRACT
STUDY ON URBAN WASTE TREATMENT METHODS AND ADMINISTRATION IN OUR COUNTRY
Urban waste is a real concern for the quality of the environment Waste management has been
globally one of the permanent problems in policy development in Western developed countries
This phenomenon is present in our country as well This problematic is most developed in large
urban centers which lack urban waste treatment systems Environmental management in
Albania is a hotspot and at the same time an appeal to the actual factual situation For this
reason it is very important to recognize the current situation the current waste treatment cycle
and the technological aspect of their treatmentThis publication will be presenting a general
information on urban waste management as well as most used management methods in Albania
and worldwide Environment management in Albania will be a hot challenging point trying to
make a strong appeal on the existing situation The existing situation indicates a real need for
introducing recycling in the Albanian practice the existing situation the waste treatment cycle
technological aspects etc This publication presents on basis of real values and findings the real
possibilities and the phenomena perspective embracing the contemporaneous practices and
needs A positive output on addressing this issue in Albania would be obtained by drafting a
strategy on abandoned industrial areas waste management where environmental and health
risks should be considered too drafting a strategy on sustainable urban waste treatment where
drafting new legal framework and relevant demonstration areas should be considered too
especially those arising Public Awareness On Urban Waste Management
Key words Urban waste recycling waste management
17
QЁLLIMI
Informacion i peumlrgjithsheumlm mbi menaxhimin e mbetjeve urbane si dhe paraqitja e metodave meuml
teuml shfrytezueshme teuml menaxhimit teuml keumltyre mbetjeve neuml Shqipeumlri dhe neuml boteuml do teuml prezantohen
neuml keumlteuml punim Menaxhimi i mjedisit neuml Shqipeumlri do teuml jeteuml njeuml pikeuml e nxehteuml dhe njeumlkoheumlsisht apel
ndaj gjendjes aktuale faktike Tregohet konkretisht nevoja peumlr riciklim neuml Shqipeumlri praktikat
vendase siatuata aktuale cikli aktual i trajtimit teuml mbetjeve aspekti teknologjik etj Mundeumlsiteuml
konkrete dhe prespektiva e keumltij fenomeni janeuml peumlrcjell mbi baza reale vlerash dhe gjendjesh duke
peumlrkrahur peumlrqasjen me praktikat dhe nevojat basheumlkohore Rezultat teuml preksheumlm peumlr Shqipeumlrineuml
mbi keumlteuml problem do teuml sjelleuml Hartimi i njeuml strategjie prespektive peumlr menaxhimin e zonave
industriale teuml braktisura ku teuml peumlrfshihet edhe vlereumlsimi i riskut neuml mjedis dhe neuml sheumlndet
eleminimin dhe monitorimin e ndotjes neuml zonat e kontaminuara Nevoja e programit peumlr mbylljen
e sigurt teuml dampave ekzistuese qeuml paraqesin rrezik peumlr sheumlndetin dhe mjedisin Hartimi i njeuml
strategjie peumlr menaxhimin e qeumlndruesheumlm teuml mbetjeve urbane ku peumlrfshihet ploteumlsimi i kuadrit
ligjor dhe projekte demonstrimi neuml keumlteuml fusheuml dhe mbi teuml gjitha ndeumlrgjegjeumlsimi i publikut lidhur me
mireumlmenaxhimin e mbetjeve urbane
18
HYRJE
Manaxhimi i mbetjeve peumlrfshin neuml problematikeumln e tij metoda teuml ndryshme dhe fusha specifike
peumlr secileumln prej tipeve ekzistuese teuml materialeve teuml ngurta teuml leumlngta dhe teuml gazta Gjithashtu
praktikat e menaxhimit dallohen ndeumlrmjet tyre dhe nga destinacione teuml tjera peumlrsa i peumlrket
ekonomiseuml dhe industriseuml seuml vendeve teuml tjera [7]
Riciklimi i mbeturinave urbane eumlshteuml njeuml ndeumlr metodat meuml efektive peumlr teuml mbrojtur mjedisin aq
teuml keumlrceumlnuar neuml dekadat e fundit dhe peumlr teuml kursyer energji aq teuml vlefshme neuml diteumlt e sotme
Mbetjet urbane janeuml njeuml shqeteumlsim dhe njeuml problem mjaft i veumlshtireuml peumlr trsquou zgjidhur peumlr veteuml
faktin se njereumlzit sillen neuml meumlnyreuml jo teuml drejteuml me mjedisin Prandaj eumlshteuml i reumlndeumlsisheumlm
sensibilizimi i vazhduesheumlm me teuml gjitha format e mundshme peumlr publikun e gjereuml
Teuml gjitheuml jemi ambientuar me konceptin ndotje apo mbetje teuml cileumlt krijojneuml efekte teuml
padeumlshirueshme mjedisore duke ndikuar negativisht neuml dobishmeumlrineuml e tij Administrimi i
mbetjeve boteumlrisht ka qeneuml njeuml nga problemet e peumlrhershme neuml hartmin e politikave teuml vendeve
teuml zhvilluara pereumlndimore E gjitheuml puna dhe peumlrpjekja e tyre ka qeneuml ndeumlrtimi i njeuml skemeuml teuml
qarteuml peumlr njohjen dhe mireumladministrimin e hallkave teuml krijimit teuml mbetejeve Duke besuar neuml
zvogeumllimin e resorseve dhe strategjineuml e minimizimit neuml burim peumlrpjekje kjo qeuml keumlrkonte
sensibilizim teuml vazhduesheumlm shteti dhe instancat e tij me teuml gjitha format e mundshme keumlrkon
nga publiku i gjereuml mbeumlshtetje dhe kontribut shoqeumlror si njeuml mundeumlsi e vetme peumlr teuml
konkretizuar keumlteuml strategji
Disa nga koncepetet qeuml peumlrbeumljneuml bazeumln e hierarkiseuml seuml mbetjeve janeuml
- Parandalimi ku termi ldquoparandalimi i ndotjeverdquo i referohet reduktimit neuml burim teuml keumltyre
mbetjeve [5]
- Minimizimi minimizimi neuml burim peumlrfshin peumlrpjekjet peumlr teuml reduktuar mbetjet e rrezikshme
dhe materialet e tjera duke modifikuar prodhimin industrial Metoda e reduktimit neuml burim
peumlrfshin ndryshime neuml teknologjineuml e prodhimit neuml hyrjet e leumlndeumls seuml pareuml dhe neuml formulimin
e produktit
- Ripeumlrdorimi koleksionimi i mbetjeve trajtimi i tyre dhe ripeumlrdorimi neuml teuml njeumljtin funksion
- Riciklimi teuml peumlrpunosh peumlr peumlrdorime teuml tjera njeuml material qeuml neuml rast teuml kundeumlrt do teuml
konsiderohej si mbetje
- Rikthim neuml energji trajtimi i materialeve teuml mbetura si burim shfryteumlzimi neuml vend qeuml ato teuml
hidhen Materialet mund teuml ekstraktohen dhe teuml riciklohen ose peumlrmbajtja kalorifike e
mbetjeve mund teuml konvertohet neuml elektricitet
- Hedhja praktika meuml tradicionale e sistemimit teuml mbetjeve neuml vend-groposje [5]
19
Veteuml koha peumlrdorimi dhe zhvillimi i teknologjiseuml seuml mbetjeve filloi teuml nxirrte neuml pah reumlndeumlsineuml e njeuml
koncepti neuml krahasim me teuml tjerat aspak duke zbehur reumlndeumlsineuml e tereumlsiseuml seuml tyre por duke kuptuar
ccedileleumlsin e suksesit teuml keumltij administrimi
Qeuml teuml riciklohen mbetjet duhet teuml kasfikohen dhe teuml ndahen neuml bazeuml teuml tipeve teuml materialeve dhe ky
klasifkim i mbetjeve realizohet ose nga konsumatoreumlt ose me pajisje peumlr peumlrpunimin e materialeve
Materiale teuml ndryshme mund teuml riciklohen por secili tip keumlkron njeuml teknikeuml specifike [1]
MATERIALE DHE METODA
curren Situata aktuale neuml fusheumln e mbetjeve neuml Shqipeumlri dhe administrimi i mbetjeve
Mbetjet urbane
Sipas teuml dheumlnave teuml studimeve teuml monitorimit peumlr mbetjet urbane teuml kryer nga Instituti i Sheumlndetit
Publik sasia totale e mbetjeve urbane teuml raportuara eumlshteuml rreth 520 000 ton neuml vit
Veteumlm 50 ndash 70 e mbetjeve urbane teuml gjeneruara shkon neuml vend depozitime teuml njohura pjesa tjeteumlr hidhet pa kriter duke formuar vend depozitime ilegale
Neuml krahasim me 5 vite meuml pareuml ka njeuml rritje prej 8 ndash 10 teuml mbetjeve urbane teuml prodhuara neuml sajeuml teuml fenomenit teuml migrimit teuml popullsiseuml peumlrveccedil problemeve mjedisore e sociale qeuml shkakton kjo rritje neuml parim shtohet mundeumlsia peumlr efikasitet ekonomik teuml impinateve teuml peumlrqeumlndruar teuml trajtimit teuml riciklimit teuml mbetjeve urbane
Prodhohet rreth 07 kg mbetje urbanebanor neuml diteuml[1]
Mbetjet rurale
Zonat rurale nuk mbulohen me asnjeuml lloj sheumlrbimi peumlr grumbullimin apo transportimin e mbetjeve
curren Fazat e procesit teuml administrimit teuml mbetjeve urbane neuml Shqipeumlri
Procesi i administrimit teuml mbetjeve peumlrfshin
krijimin grumbullimin
20
ruajtjen dhe sistemimin e tyre nga krijuesi doreumlzimin sistematik neuml kazan transportimin nga kazaneumlt peumlr neuml vend-depozitimin ndarjen riciklimin peumlrpunimin dhe asgjesimin peumlrfundimtar neuml vend-depozitim[4]
curren Cikli aktual i trajtimit teuml mbetjeve urbane neuml Shqipeumlri
Mbetjet e gjeneruara grumbullohen pa asnjeuml ndarje paraprake teuml tyre
Largimi i mbetjeve teuml gjeneruara beumlhet neumlpeumlr pikat e grumbullimit bashkiak apo komunal me hedhje teuml drejtpeumlrdrejteuml ose neumlpeumlrmjet qesesh plastike teuml posaccedilme ose jo por gjithsesi pa asnjeuml ndarje teuml mbetjeve sipas llojit apo peumlrbeumlrjes [4]
Transporti i mbetjeve neuml vendepozitimet e plehrave (fushat) nga pikat e grumbullimit teuml mbetjeve nuk ka frekuenceumln dhe cileumlsineuml e deumlshiruar peumlr pasojeuml koha e qeumlndrimit teuml mbetjeve neuml keumlto pika lejon fermentimin e tyre e peumlr rrjedhojeuml keqeumlsimin e cileumlsiseuml urbane dhe rritjen e rrezikut peumlr sheumlndetin e qytetareumlve Problemi peumlrkeqeumlsohet neuml periudheumln e vereumls [7]
Sa i takon peumlrzgjedhjes dhe caktimit zyrtar teuml vend-depozitimeve teuml mbetjeve urbane shumica e vend-depozitimeve nuk ploteumlsojneuml kriteret mjedisore qeuml synojneuml drejt kufizimit maksimal teuml mundsheumlm teuml shpeumlrhapjes seuml ndotjes dhe shkalleumls minimale teuml ekspozimit teuml popullateumls ndaj keumlsaj ndotjeje
Vend-depozitimi i Sharreumls neuml Tiraneuml peumlr shkak teuml ndotjes qeuml krijon eumlshteuml klasifikuar si njeuml prej zonave teuml nxehta mjedisore ku praktikisht shkojneuml teuml gjitha llojet e mbetjeve teuml ngurta teuml qytetit industriseuml sheumlrbimit sheumlndeteumlsor etj[1]
curren Klasifikimi i mbetjeve
Peumlrbeumlreumlsit meuml teuml reumlndeumlsisheumlm teuml mbetjeve neuml Shqipeumlri kaneuml rezultuar teuml jeneuml leumlnda organike
materialet inerte dhe mbetjet plastike
21
Grafiku 1 Peumlrbeumlreumlsit meuml teuml reumlndeumlsisheumlm teuml mbetjeve neuml Shqipeumlri[4]
curren Administrimi i mbetjeve
Manaxhimi i mbetjeve peumlrfshin neuml problematikeumln e tij metoda teuml ndryshme dhe fusha specifike peumlr
secileumln prej tipeve egzistuese teuml materialeve teuml ngurta teuml leumlngta dhe teuml gazta Gjithashtu praktikat e
menaxhimit dallohen ndeumlrmjet tyre dhe nga destinacione teuml tjera
- peumlr vende teuml zhvilluara
- peumlr ato qeuml po zhvillohen
- peumlr rajonin e qytetit
- peumlr fshatin
- peumlr banoreumlt
- peumlr industrineuml
- peumlr prodhuesit komercial [7]
E reumlndeumlsishme neuml dekadat e fundit ka qeneuml
- reduktimi i efekteve teuml materialeve teuml mbetura mbi boteumln dhe ambientin si edhe
- peumlrfitimi i burimeve prej tyre [9]
22
Figura 1 Skema e Administrimit teuml mbetjeve
curren Konceptet e administrimit teuml mbetjeve
Qeumlllimi i hierarkiseuml seuml mbetjeve eumlshteuml teuml nxjerreuml maksimumin e dobive teuml peumlrdorshme nga produktet
dhe teuml prodhojeuml minimumin e sasiseuml seuml mbetjeve [5]
Figura 2 Hierarkia e mbetjeve[5]
curren Teknikat e administrimit teuml mbetjeve neuml vendin toneuml
KOLEKSIONIM TRANSPORTI RICIKLIMI TRAJTIMI
ADMINISTRIMI I MBETJEVE
23
- Teknika me vend-groposje - Teknika me djegie - Teknika e kompostimit - Teknika e trajtmit mekaniko-biologjik
bull Teknika me vend-groposje bull Teknika me djegie
Figura 3 Pamje nga njeuml vendgroposje Fig 4 Impiantit qeuml punon me energjineuml e
peumlrfituar nga mbetjet [3]
bull Teknika e kompostimit bull Teknika e trajtmit mekaniko-biologjik
Figura 5 Grumbull aktiv i mbetjeve qeuml
kompostohen
Figura 6 Impiant klasifikues i mbetjeve mekaniko-
biologjike
24
curren Riciklimi mekanizmi i riciklimit
Riciklimi ka teuml beumljeuml me procedureumln e shndeumlrrimit teuml materialeve teuml vjetra neuml njeuml prodhim teuml ri
(material i ricikluar) ose filtrin e energjiseuml neumlpeumlrmjet djegies seuml mbeturinave (energji nga riciklimi)
Riciklimi eumlshteuml ccedileleumlsi i konceptit teuml menaxhimit modern teuml mbetjeve dhe eumlshteuml komponenti i treteuml i
hierarkiseuml seuml mbetjeve
REZULTATE DHE DISKUTIME
Neuml vijim janeuml paraqitur avantazhet dhe disavantazhet e secileumls prej teknikave teuml administrimit teuml
mbejetjeve dhe metodeumls seuml riciklimit
curren Teknikat e administrimit teuml mbetjeve
RIPEumlRDORIMI = Mbasi
mbeturinat grumbullohen teuml
veccediluara disa prej tyre mund teuml
peumlrdoren seumlrish
RICIKLIMI ka teuml beumljeuml me procedureumln e
shndeumlrrimit teuml materialeve teuml vjetra neuml njeuml
prodhim teuml ri (material i ricikluar) ose filtrin e
energjiseuml neumlpeumlrmjet djegies seuml mbeturinave
(energji nga riciklimi)
PEumlRDORIMI = Aty ku njerezit
jetojneuml dhe punojneuml gjithmoneuml
tepron diccedilka
MBETURINAT = Ato janeuml materiale
teuml cilat neuml dukje
nuk nevojiten meuml
PEumlRPUNIMI = natyra nuk njeh
asnjeuml mbeturineuml ccedildo gjeuml mund
teuml peumlrpunohet
bull Teknika me vendgroposje bull Teknika me djegie
AVANTAZHE
- peumlrftohet energji nga mbetjet
- praktike neuml sitemimin e mbetjeve teuml
rrezikshme
- nuk keumlrkon sipeumlrfaqe teuml madhe toke
AVANTAZHE
- minimizon problemet ambientale
- eumlshteuml higjenike
- relativisht jo e kushtueshme
Figura 7 Mekanizmi i riciklimit
25
curren Riciklimi
Avantazhet
- Reduktimi i leumlndeumlve teuml para qeuml nevojiten peumlr prodhimin e njeuml produkti teuml ri
- Ripeumlrdorimi i njeuml materiali peumlr teuml njeumljteumln qeumlllim
- Lehteumlsimi i vend-grumbullimeve teuml mbeturinave neumlpeumlrmjet pakeumlsimit teuml mbeturinave
- Peumlrdorimi i njeuml energjie teuml pakeumlt peumlr prodhimin e produkteve teuml ricikluara minimizon koston e industriseuml peumlrpunuese dhe konsumin e energjiseuml
- Mbrojtja e mjedisit neumlpeumlrmjet njeuml ndotje sa meuml teuml vogeumll teuml ajrit dhe ujit gjateuml prodhimit teuml produkteve teuml ricikluara [1]
Disavantazhet
- Egzistojneuml disa materiale teuml cilat nuk mund teuml riciklohen disa hereuml (pshproduktet e letreumls)
- Koleksionimi paraprak i mbetejeve peumlr riciklim eumlshteuml njeuml proces i ndeumlrlikuar peumlr
komunitetin
DISAVANTAZHE
- sipeumlrfaqet e meumldha teuml tokeumls
- ere teuml keqe nga mbetjet
- teumlrheqje teuml paraziteumlve
- ndotje rrjedhje neuml ujeumlrat neumlntokeumlsoreuml
- clirimi i gazrave neuml atmosfereuml[8]
DISAVANTAZHE
- peumlrfitohet sasi e vogeumll energjie nga vlera
kalorifike e leumlndeumlve djegeumlse
- prodhon sasi dometheumlneumlse teuml dioksineumls neuml atmosfereuml
- Krijon sasi teuml meumldha hiri [3]
bull Teknika e kompostimit bull Teknika e trajtmit mekaniko-biologjik
Kompostimi njeuml sistem tretjeje ku
kontrollohet procesi biologjik i dekompozimit
teuml materialeve organike dhe zhdukja e
patogjeneve Materiali perfundimtar organik
i stabilizuar riciklohet si pleh ose peumlrzierje peumlr
agrikultureumln[2]
Teknologji e karakterizuar nga kombinimi i
peumlrzgjedhjes mekanike e trajtimi biologjik i
mbetjeve organike urbane Largon elementeumlt e
ricikluesheumlm nga rrjedha e mbetjeve teuml
miksuara (si metalet etj)Proceson mbetjet peumlr
prodhimin e leumlndeumlve djegeumlse me fuqi kalorifike
teuml larteuml[8]
26
- Procesi i para pregatitjes seuml metaleve peumlr riciklim shoqeumlron keumlteuml proces me disavantazhe
teuml ambjentit ndotjeve ccedillirimin e toksinave etj
curren Krahasimi ndeumlrmjet riciklimit dhe prodhimit normal teuml materialeve
RICIKLIMI
PRODHIMI NORMAL
Alumini
Riciklimi njeuml kg alumini kursen 8 kg
baoksite
4 kg produkte kimike dhe 14 kworeuml
elektricitet
Nevojiten 20 hereuml meuml shumeuml energji peumlr teuml
marreuml aluminin nga baoksitet se sa prodhimi
i
aluminit te ricikluesheumlm
Qelqi
20 reduktim teuml emetimit nga furrat e
qelqit
dhe mbi 32 reduktim teuml perdorimit te
energjiseuml
Peumlr ccedildo ton qelq teuml ricikluar kursejmeuml rreth
315 kg dioksid karboni dhe 12 ton leumlndeuml teuml
pareuml
Leteumlr
Njeuml ton leteumlr e rickluar kursen rreth
7000 gallon ujeuml 17-31 pemeuml dhe 4000
kworeuml elektrictet
Bluarja e letreumls nga letra e ricikluar peumlrdor
20 meuml pak energji sesa peumlrdoret peumlr teuml
prodhuar letreumln nga drureumlt e freskeumlt teuml
letreumls
curren Procesi i administrimit teuml mbetjeve neuml Shqipeumlri synon qeuml
Teuml rezultojneuml sa meuml pak mbetje nga veprimtariteuml prodhuese Neuml mbetjet e krijuara ta zeumlneuml vendin kryesor mbeturinat e degradueshme teuml riciklueshme
e teuml peumlrpunueshme
Teuml peumlrdoren veteumlm teknikat dhe metodat meuml teuml mira teuml mundshme teuml bazuara neuml kritere mjedisore peumlr ndarjengrumbullimin transportimin ruajtjen peumlrpunimin dhe asgjeumlsimin e
mbetjeve
Teuml realizohet njeuml cikeumll sa meuml i shkurteumlr peumlr administrimin e mbetjeve me qeumlllim qeuml teuml zvogeumllohet koha e ekspozimit teuml tyre neuml mjedis
Mbetjet trsquoi neumlnshtrohen sa meuml shumeuml riciklimit dhe peumlrpunimit Teuml grumbullohen dhe teuml trajtohen teuml ndara mbetjet neuml teuml gjitha fazat e administrimit teuml tyre
Tabela 1 Krahasimi i avantazheve teuml procesit teuml riciklimit dhe prodhimit normal teuml
materialeve [2]
27
dhe teuml mos perzihen me mbetjet e rrezikshme
Teuml mos pengohet peumlrdorimi i metejsheumlm i mbetjeve nga trajtimi i tyre neuml njeuml fazeuml teuml meumlparshme
Teuml pakeumlsohet sa meuml shumeuml leumlvizja dhe transporti i mbetjeve dhe asgjesimi i tyre teuml kryhet neuml impiantin meuml teuml afeumlrt
Teuml parandalohet ndotja nga mbetjet dhe trsquoi kufizohet ndikimi kur ajo ndodh [5] Teuml ruhen sidomos burimet natyrore nga ndikimet e mbetjeve Teuml deumlmshpeumlrblehet dhe teuml rehabilitohet nga personat fizikeuml dhe juridikeuml ndotja dhe
deumlmtimi qeuml shkaktohet prej tyre nga keqadministrimi i mbetjeve
Teuml kryhet groposje e sigurteuml peumlr hedhurinat qeuml rezultojneuml pas peumlrpunimit teuml mbetjeve Teuml meumlnjanohet ccedildo deumlm a rrezik peumlr sheumlndetin mireumlqenien dhe sigurineuml e jeteumls seuml personit Teuml garantohen keumlrkesat higjeniko-sheumlndeteumlsore dhe teuml meumlnjanohet ccedildo rrezik peumlr ndotjen
e mjediseve urbane
Teuml ruhet fauna dhe flora mjedisi e peizazhi nga degradimi Teuml gjitha llojet e mbetjeve sipas peumlrcaktimit teuml beumlreuml neuml keumlteuml rregullore pas doreumlzimit teuml
tyre nga krijuesit janeuml proneuml shteteumlrore[9]
PЁRFUNDIME
curren Neuml fusheumln e administrimit teuml mbetjeve eumlshteuml e reumlndeumlsishme teuml realizohen keumlto objektiva
Hartimi i njeuml strategjie peumlr menaxhimin e zonave industriale teuml braktisura ku teuml peumlrfshihet edhe vleresimi i riskut neuml mjedis dhe neuml sheumlndet identifikimi i masave dhe prioriteteve peumlr
rehabilitimin e qeumlndruesheumlm teuml tyre dhe hartimi i njeuml plani peumlr kontrollin eleminimin dhe monitorimin
e ndotjes neuml zonat e kontaminuara
Hartimi i njeuml programi peumlr mbylljen e sigurteuml teuml dampave ekzistuese qeuml paraqesin rrezik per sheumlndetin dhe mjedisin [6]
Hartimi i njeuml strategjie peumlr menaxhimin e qeumlndruesheumlm teuml mbetjeve urbane ku peumlrfshihet ploteumlsimi i kuadrit ligjor dhe projekte demonstrimi neuml keumlteuml fusheuml [3]
Stabilizimi i administrimit urban qeuml do teuml peumlrfshijeuml gjithashtu edhe menaxhimin e mbetjeve urbane
Ndeumlrgjegjeumlsimi i publikut lidhur me mireumlmenaxhimin e mbetjeve urbane [9]
28
Jeteuml pa mbeturina nuk ka
LITERATURA
[1] ITAP - Instituti i Trajnimit teuml Administrateumls Publike ldquoMenaxhimi i Mjedisitrdquo 2004
[2] Ministria e Mjedisit Drejtoria e PNM ldquoLigji peumlr administrimin mjedisor teuml mbetjeve teuml ngurta
2002
[3] Ministria e Mjedisit ldquoLigji peumlr mbrojtjen e mjedisitrdquo (1993) dhe meuml pas Ligji i ri peumlr mbrojtjen e
mjedisitrdquo (Shtator 2002)
[4] Ministria e Mjedisit - Bashkia e Tiraneumls ldquoPlani Kombeumltar i Veprimit neuml Mjedis dhe Plani
Kombeumltar i Menaxhimit teuml Mbetjeverdquo (teuml aprovuar meuml 1998 dhe perfunduar Qershor 2006)
[5]Ligji nr 8934 dateuml 5092002 ldquoPeumlr Mbrojtjen e Mjedisitrdquo
[6]Ligji nr 8990 dateuml 23012003 ldquoPeumlr vlereumlsimin e ndikimit neuml mjedisrdquo peumlrafruar pjeseumlrisht me
Direktiveumln 85337EEC dhe me Direktiveumln 7911EEC
[7]VKM nr 103 ldquoPeumlr monotorimin e Mjedisit neuml Republikeumln e Shqipeumlriseumlrdquo dateuml 31032002
[8] Intermediate Technology Development Group ldquoRecycling of Organic Wasterdquo (2000 ndash 2006)
[9] Programi i Qeverisjes Vendore PNUD Tiraneuml ldquoStrategjia Lokale e Zhvillimit teuml Qeumlndruesheumlm peumlr
Bashkineuml e Tiraneumls Gjirokastreumls Lushnjeumlsrdquo 2004
Adresa Interneti
[1] httpwwwacrbedefaulthtm Association of Cities for Recycling (ACR) The aim of ACR (an
international non-profit organisation based in Brussels) is to exchange technical and educational
information on the subject of waste management
[2] httpwwwchiron-sdemoncoukccn Home page of the Community Composting Network
[3]httpgategtzdebiogasAT_biogashtmlGTZ Information and Advisory Service on Appropriate
Technology ndash Biogas Page
[4] httpwwwbiogasch web Site for the Swiss Biogas Forum Wacky waste facts
[5] httpenwikipediaorg Main article History of waste management Waste hierarchy
Riciklimi i dy shisheve
kursen energji teuml
mjaftueshme peumlr teuml zier
ujin peumlr peseuml filxhana caj
29
STUDIMI I POROZITETIT NE SISTEMET E CIMENTOVE
CAC DHE OPC
MSc Irida MARKJA1 Prof Dr Thomas BIER2 Prof Dr Ylli SHEHU1
1 P UT Department of Production Management Square Nene Tereza nr 4 Tirana ALBANIA
2 TUB Institute fuumlr Keramik Glas und Baustofftechnik Leipziger Str28 09599 Friburg
GERMANY
ABSTRACT
Different binders or chemical systems such as Calcium Silicate Hydrate (CSH) formation
Calcium Aluminate Hydrate (CAH) formation and ettringite formation are investigated with
respect to the developing pore structure Hardened mortars are porous materials their pore
structure being developed during hydration as a function of water binder ratio the binderrsquos
chemical reactions time temperature and pressure The water binder ration is kept constant
while the temperature - pressure conditions during hydration are varied The pores structure
and porosity is investigated by different method such as small angle x-ray scattering (SAXS)
mercury intrusion porosimetry (MIP) and secondary electron microscopy (SEM) The
presented results show differences in microstructure based on the individual hydrates This is
shown by SEM micrographs for those hydrates which can easily be identified by SEM MIP
results give a picture of the overall porosity in the respective accessible size range and are
compared to the visible porosity in SEM micrographs
Key words Pore structure MIP Small angle scattering Portland cement SEM
30
QEumlLLIMI
Sistemet e ndryshme kimike sic janeuml i hidratet
e silikatit teuml kalciumit (Calcium Silicate
Hydrate C-S-H) hidratet aluminate teuml
kalciumit (Calcium Aluminate Hydrate CAH)
dhe etringite ndash janeuml investiguar peumlr teuml pareuml
zhvillimin e porozitetit neuml struktureuml
Ccedilimentot e peumlrforcuara janeuml materiale
poroze ku struktura e tyre zhvillohet gjateuml
procesit teuml hidratimit neuml funksion teuml raportit
teuml ujit me lidhjet (wb) dhe reaksioneve
kimike teuml lidhjes Neuml sisteme teuml ndryshme teuml
lidhjeve reaksionet kimike janeuml ato teuml cilat
influencojneuml neuml porozitetin e struktureumls
Struktura poroze dhe poroziteti janeuml
investiguarstudiuar neumlpeumlrmjet disa
metodave teuml ndryshme Neuml keumlteuml punim do teuml
paraqes teuml dheumlnat teuml cilat janeuml marreuml
neumlpeumlrmjet metodave studimi me aneuml teuml
difraksionit me rreze - X me keumlnd teuml vogeumll
(Small Angle X-ray Scattering -SAXS) me
aneuml teuml porozimetriseuml me ndeumlrfutjen e meumlrkurit
(Mercury Intrusion Porosimetry ndash MIP) dhe
me aneuml teuml studimit visual teuml mikrografive teuml
marra neumlpeumlrmjet mikroskopiseuml elektronike
sekondare (Secondary Electron Microscopy -
SEM) Poroziteti eumlshteuml njeuml karakteristikeuml
shumeuml e reumlndeumlsishme mikrostrukturore e
strukturave teuml ngurta pasi ndikon neuml vetiteuml
fizike dhe mekanike si dhe kontrollon vetiteuml e
materialeve Vetiteuml e materialeve poroze
varen nga karakteristikat e poreve teuml sistemit
sic janeuml poroziteti shpeumlrndarja e poreve etj
Peumlr materialet me bazeuml ccedilimento
mikrostruktura zhvillohet gjateuml procesit teuml
hidratimit duke krijuarformuar njeuml struktureuml
neuml formeuml xheli peumlr teuml formuar hidratet Ndaj
morfologjia e hidrateve teuml secilit sistem seuml
bashku me sasineuml e ujit teuml peumlrdorur
influencon neuml struktureumln poroze [15]
Fjaleumlt Kyccedile Struktura poroze MIP SAXS Ccedilimento PortlandSEM
31
1 MATERIALET
Materialet e peumlrdorura neuml keumlteuml studim janeuml
ccedilimento Portland e zakonshme (OPC) dhe
ccedilimento calcium aluminate (CAC) Dy
grupet e cimentove janeuml pregatitur meuml
raportin ujeumlcimento peumlrsecilin sistem
Matjet e para janeuml realizuar me raportin e ujit
teuml peumlrcaktuar nga vikati manual ndash ku neuml
tabelen e meumlposhtme paraqitet sasia e ujit e
nevojshme peumlr secilin tip ccedilimentoje
Miksimet jane realizuar me mikesrin Toni
Technic sipas standardit gjerman DIN EN
1961 me standardin e nivelit teuml pareuml sipas
standardit gjerman ku materiali miksohet peumlr
90 sekonda meuml pas beumlhet homogjenizimi i
materialit me doreuml peumlr 30 sekonda dhe meuml
pas miksohet peumlrseumlri peumlr 90 sekonda pasi
miksohet materiali derdhet neuml formeumln
prizmatike me tri ndarje[10] Ekperimetet
janeuml realizuar peumlr 7 sistemet Cem I 425 R
Cem I 425 N Fondu Secar 51 Secar 71
CSA Calumex Cem III Blast (Tab 3)
Sistemi Sasia e ujit teuml
nevojsheumlm
Water demand
Cem I 425 R 033
Secar 71 032
Secar 51 025
Fondu 0288
CSA CAlumex 0266
CEM III Blast 034
Tab 3 Raporti ujeumlcimento peumlr sistemet e
peumlrdorura
2 METODAT KARAKTERIZUESE
21 Mikroskopia elektronike sekondare
(SEM)
Me aneuml teuml mikroskopiseuml elektronike me
skanim ndash skanohet njeuml tufeuml elektronesh teuml
fokusuara peumlrgjateuml kampionit dhe maten
sinjale teuml shumta teuml cilat rezultojneuml nga
bashkeumlveprimi i tufeumls seuml elektroneve me
kampionin Marrja e imazhit me aneuml teuml
elektroneve dyteumlsore praktikisht eumlshteuml e
nevojshme (peumlrdorshme) peumlr ekzaminimin e
mikrostruktureumls fillestare marrjen e imazhit
me cileumlsi teuml larteuml si dhe ekzaminimin e rritjes
seuml kristaleve teuml dyta
22 Studimi me aneuml teuml difraksionit me
rreze - X me keumlnd teuml vogeumll (SAXS)
32
Shpeumlrhapja me keumlnd teuml vogeumll e rrezeve
peumlrdoret peumlr teuml studiuar strukturat neuml
intervalin 10-1000Aring SAXS eumlshteuml njeuml ndeumlr
metodat meuml teuml reumlndeumlsishme peumlr
karakterizimin e strukturave mikroPeumlr
ccedilimentot dhe materialet poroze profili i
shpeumlrndarjes merret nga fluksi i rrezeve X neuml
funksion teuml vektorit teuml shpeumlrndarjes neuml
mikrostrukturat poroze Ndryshimet neuml
struktureumln e brendshme teuml ccedilimentove pasteuml teuml
sistemit OPC gjateuml procesit teuml hidratimit
studiohen neumlpeumlrmjet SAXSit Ku diferenca
ndeumlrmjet kurbave teuml shpeumlrndarjes
demostrohet nga pjerreumlsia e grafiqeve neuml
shkalleuml logaritmike Peumlr qeumlllime analitike
keumlndi i shpeumlrndarjes ϕ normalisht
zeumlvendeumlsohet me vektorin e shpeumlrndarjes q
si meuml poshteuml
)2sin(4
q Ek1
q ndash eumlshteuml vektori i shpeumlrndarjes
λ ndash eumlshteuml gjateumlsia e valeumls seuml rrezeve X
ϕ ndash eumlshteuml keumlndi i shpeumlrndarjes
Eksperimentet janeuml realizuar neumlpeumlrmjet
PANalitical MPD me metodeumln e
transmisionit
23 Porozimetria me ndeumlrfutjen e
meumlrkurit (MIP)
Porozimetria me ndeumlrfutjen e meumlrkurit MIP
(Fig1)eumlshteuml njeuml teknikeuml e peumlrdorur gjereumlsisht
peumlr teuml analizuar struktureumln poroze teuml cimentos
dhe teuml betonit Karakterizimi i struktureumls
poroze teuml ccedilimentos neumlpeumlrmjet porozimetriseuml
me ndeumlrfutje teuml meumlrkurit jep njeuml informacion
shumeuml teuml reumlndeumlsisheumlm peumlr teuml kuptuar mbi
vetiteuml mekanike dhe vetiteuml e transportit teuml
cimentos
Neuml peumlrgjitheumlsi informacioni qeuml merret peumlr
porozitetin mund teuml karakterizohen nga
porozimetria totale sipeumlrfaqja poroze dhe
diametri mesatar i poreve peumlrcaktohen
llogariten nga testimi i sasieuml seuml meumlrkurit teuml
ndeumlrfutur neuml pore
Me aneuml teuml metodeumls MIP poroziteti
peumlrcaktohet si rezultat i ndeumlrfutjes seuml
meumlrkurit neumln ndikimin e presionit teuml jashteumlm
neuml sistemin poroz Meuml pas sasia e meumlrkurit teuml
ndeumlrfutur ndeumlrtohet si funksion i presionit teuml
jashteumlm ose sipas ekuacionit Washburn ndash qeuml
jep rrezen ekuivalente teuml pores dhe si rezultat
merret njeuml imazh i shpeumlrndarjes seuml porozitetit
peumlr shembull shpeumlrndarja e totale e porozitetit
neuml vareumlsi teuml peumlrmasave teuml pores
33
Fig1 Porosimeteumlr PASCAL 140240
Analiza me aneuml teuml keumlsaj metode realizohet neuml
njeuml dhomeuml pa vakum neuml teuml cileumln shtohet
meumlrkuri dhe meuml pas aplikohet njeuml presion i
jashteumlm neuml meumlrkur ndash peumlr teuml beumlreuml teuml mundur
ndeumlrfutjen e tij neuml hapsirat poroze Si rezultat
i rritjes seuml presionit teuml jashteumlm meumlrkuri
ndeumlrfutet meuml shumeuml neuml brendeumlsi teuml poreve teuml
ccedilimentos teuml forcuar
Rezultatet teuml cilat janeuml marreuml nga MIP janeuml
kurbat kumulative veumlllimi specifik (ccg)
kundrejt rrezes teuml poreve (nm) sipeumlrfaqja
specike (m2g) kundrejt rrezes teuml poreve
(nm) [specific volume (ccg) vs pore radius
(nm) specsurface (m2g) vs pore radius
(nm)] Peumlr sistemet CEM I 28d CEM I 7d
CAC 28d CAC 7d CAC 1d
3 REZULTATET
Mikroskopia elektronike me Skanim
Mikrografiteuml peumlr investigimin
mikrostrukutror neumlpeumlrmjet SEM janeuml marreuml
me zmadhimet 5000x 3000x 1000x and
300 x Neuml figureumln 2 paraqiten mikrografi teuml
cimentove Portland OPC (CEM I 425 1d)
dhe kalicum aluminate cement (SECAR 51
1d) Fotot janeuml marreuml mbi kampion pas 24 h
peumlrforcim dhe vihet re neuml rastin e OPC faza
portladnite CH ettringite dhe paza CSH
ndeumlrsa tek CAC nuk shfaqen shumeuml fazat e
hidratuara
Fig 2 Mikrografiteuml e CEM 425 N 1d OPC dhe
SECAR 51 1d CAC
34
Porozimetria me ndeumlrfutjen e meumlrkurit
(MIP)
Shpeumlrndarjet e madheumlsiseuml seuml porozitetit e
matur nga MIP janeuml peumlrshkruar si
shpeumlrndarjet kumulative neuml figureumln 3
(veumlllimi specifik neuml funksion teuml rrezeve
poroze) dhe figura 4 (sipeumlrfaqen specifike neuml
funksion teuml rrezeve poroze) Me rritjen e
koheumls seuml hidratimin rezultatet e marra
tregojneuml se peumlr teuml dy cimentot zvogeumllohet
kufiri i rrezeve dhe veumlllimi i poreve
Cimento paste CAC pas 28 diteumlve hidratim
mikrostruktura karakterizohet nga njeuml
rrezeve peumlrreth 20 nm dhe veumlllimi i poreve
0008 ccg Sipeumlrfaqja specifike e cimentove
paste pas 28 diteumlsh hidratim ka njeuml tregues teuml
larteuml
0
002
004
006
008
01
012
014
1 10 100 1000 10000 100000
Pore radius (nm)
Sp
ec
ific
Vo
lum
e (
cc
g)
CEM I-28 days
CEM I- 7 days
CAC - 28 days
CAC - 7 days
CAC - 1 day
Fig 3 Shpeumlrndarja kumulative e poreve peumlr ccedilimento teuml
ndryshme dhe peumlr koheuml hidratimit teuml ndryshme
0
5
10
15
20
25
1 10 100 1000 10000 100000
pore radius (nm)
sp
ecif
ic s
urfa
ce (
msup2
g)
CEM I-28 days CEM I- 7 days
CAC - 28 days CAC - 7 days
CAC - 1 day
Fig 4 Sipeumlrfaqja specifike neuml funksion teuml rrezes
seuml pores peumlr ccedilimento teuml ndryshme
Zhvillimi i struktureumls poroze si njeuml funksion
i hidratimit tregohet neuml figurat 5 dhe 6 peumlr
respektivisht cimentot pasteuml CAC dhe OPC
Peumlr teuml dyja grupet e cimentove poroziteti
kapilar zvogeumllohet me rritjen e hidratimit
dhe pas 28 diteumlsh hidratim fillon teuml shfaqen
grumbujt e poreve 2 deri neuml 5 nm teuml cilat
krijojneuml mikro-poret Mikrografiteuml e marra
nga SEM nuk tregojneuml shumeuml qarteuml ose jo teuml
gjitha porozitetin e mikrostruktureumls
Poroziteti kapilar tregohet peumlr teuml dy grupet e
ccedilimentos neuml zoneumln 10 dhe 100 nm dhe peumlr
CAC dhe OPC njeuml varg breg shteseuml
ndeumlrmjet 100 dhe 1000 nm
35
Fig 5 Zhvillimi i struktureumls poroze peumlr sistemin CAC
Diferenca ndeumlrmjet shpeumlrndarjes seuml poreve
nga MIP dhe nga ekzaminimi vizual nga
SEM tregohet shumeuml qarteuml neuml diagramat neuml
figurat 6 dhe 7 Shpeumlrndarja e porozitetit nga
MIP tregon qeuml poroziteti eumlshteuml neumln 01 microm i
cili nuk mund teuml identifikohet me aneuml teuml
mikrografive teuml SEM
Kjo mund teuml jeteuml pjeseumlrisht peumlr shkak teuml faktit
se veumlzhgimi me aneuml teuml SEM neuml sipeumlrfaqet me
ndarje tregon karakteristika me hapsira teuml
meumldha
36
Fig 6 Diferenca neuml zhvillimin e poreve ndeumlrmejt SMIP dhe MIP peumlr OPC 7d
Small Angle X-ray Scattering
Rezultate e SAXSit janeuml ndeumlrtuar si logI vs
logq peumlr dy tipet e cimentove neuml koheuml teuml
ndryshme hidratimi (Fig7) Kurbat e
shpeumlrndarjes tregojneuml njeuml zhvillim me koheumln
duke treguar ndryshimet neuml mikrostruktureuml
Neuml meumlnyreuml qeuml teuml peumlrcaktohen ndryshimet e
diametrit mesatar teuml poreve gjithashtu edhe
vlerat specifike teuml veumlllimit sipeumlrfaqeumlsor
paraqitet tabela e meumlposhtme e cila eumlshteuml
llogaritur me aneuml teuml softit Shpeumlrndarja e
poreve tregohet sipas rendit 150 nm
Peumlrmasat e poreve janeuml peumlrafeumlrsisht 2 dei neuml
100 nm njeuml tregues qeuml mikroporoziteti nuk
mund teuml detektohet investigohet neumlpeumlrmjet
MIP ose SEM
37
CEM I 425 N 1d CEM I 425 N 7d CEM I 425 N 28d
Tipi i rrezes 52 Aring Tipi 1-2 9 Aring Tipi 4 No type
Raporti SV 00308 Aring-1 015 Aring-1
SECAR 51 1d SECAR 51 7d SECAR 51 28d
Tipi i rrezes 221 Aring Tipi 1-2 78 Aring Tipi 1-2 65 Aring Tipi 1-2
Raporti SV 00137Aring-1 002 Aring-1 00297 Aring-1
Tab1 Rrezja maksimale dhe raporti SV nga matjet e SAXS
CEM I 425 N
1
10
100
1000
10000
100000
1000000
0001 001 01 1
log (q)
log
(In
ten
sity
)
1 day
7 days
28 days
Secar 51
1
10
100
1000
10000
100000
1000000
0001 001 01 1
log (q)
log
(In
ten
sity
)
1 day
7 days
28 days
Fig 7 Zhvillimi i struktureumls poroze peumlr sistemin CAC dhe OPC teuml matura nga SAXS
4 PERFUNDIME
Rezultatet e paraqitura tregojneuml diferenceuml neuml
mikrostrukturat e ccedilimentove teuml bazuar neuml
hidratet teuml secilit grup neuml ccedilimentot pasteuml si
funksion i metodeumls karakterizuese teuml
aplikuar Kjo beumlhet e qarteuml neumlpeumlrmjet
investigimit me aneuml teuml SEM ku hidratet nga
CAC ose hidroksidi i kalciumit CH tregojneuml
qarteuml kristalet e formuara Prezenca e fazeumls
C-S-H eumlshteuml shumeuml e vogeumll dhe nuk eumlshteuml e
lehteuml identifkimi i tyre neumlpeumlrmjet SEM Neuml
mes ndodhen kristalet ettringite teuml cilat
mund teuml gjenden tek sistemi i cimentove
OPC
Rezultatet nga SAXS ose MIP tregojneuml
shpeumlrndarjet sasiore teuml madheumlsiseuml seuml poreve
apo madheumlsive mesatare teuml poreve
Ndeumlrfutja e meumlrkurit neuml ccedilimento jep
38
informacion mbi shpeumlrndarjen e madheumlsiseuml
seuml poreve neumlpeumlrmjet ndeumlrfutjes seuml meumlrkurit
dhe mbi veumlllimin total teuml poreve kapilare
Rezultatet e marra me aneuml teuml difraksionit me
rreze - X me keumlnd teuml vogeumll SAXS ploteumlsojneuml
rezultatet e marra neumlpeumlrmjet ndeumlrfutjes seuml
meumlrkurit MIP dhe jepin teuml dheumlna meuml teuml
besueshme neuml meso poret
5 LITERATURA
[1] Pore Structure of Cement-Based
Materials Testing Interpretation and
Requirements Kalliopi K Aligizaki (2006)
[2] Realistic pore structure of Portland
cement paste experimental study and
numerical simulation Hongyan Ma and
Zongjin Li (2012) Hong Kong China
[3] Fractal structure of Portland cement paste
during age hardening analyzed by small-
angle x-ray scattering M Kriechbaum G
Degovics J Tritthart P Laggner
GrazAustria
[4] Pore structure characterization of cement
pastes blended with high-volume fly-ash
Qiang Zeng Kefei Li Teddy Fen-chong
Patrick Dangla
[5] Comparison of pore structure of hardened
mortars based on various cementitious
binders and curing conditions Bier T A
(2013) First International Conference on the
Chemistry of Construction Materials GDCh
Monograph 47 pp 83-86
[6] Analysis of Pore Structure and their
relations with strength of hardened Cement
Paste Zhang Wensheng Li Beixing Wang
Hongxia Chen Yimin Journal of Wuhan
University of Technology Vol20 No1
[7] Characterization of Portland Cement
paste using MIP Nanoindentation and ESEM
techniques Richard JAquino Dessislava A
Koleva Eduard AB Koenders Klaas Van
Breugel Delft University of Technology
Netherlands
[8] The dynamics of capillary flows Edward
W Washburn (1921) Physical Review Vol
17 Nr3
[9] The Surface Area of Hardened Cement
Paste as Measured by Various Techniques
Jeffrey J Thomas Hamlin M Jennings and
Andrew J Allen (1999) Concrete Science
and Engineering 1 pp 45-64
[10] Handbook of Analytical Techniques in
Concrete Science and Technology Principles
Techniques and Applications V S
Ramachandran James J Beaudoin
[12] Leas Chemistry of Cement and
Concrete 4th Ed
39
ANALIZA E FAKTOREumlVE KRYESOREuml TEuml AKSIDENTEVE
SI BAZEuml E HARTIMIT TEuml NJEuml ldquoPLANI REAL KOMBEumlTAR
TEuml SIGURISEuml RRUGORErdquo
Ing Migen Zeqo
ABSTRAKTI
ANALYSIS OF ACCIDENTS MAIN FACTORS AS A BASIS FOR THE
DEVELOPMENT OF REAL NATIONAL PLAN FOR ROAD SAFETY
Road safety is the basic feature of prevention of accidents that in Albania unfortunately are
over 2 times higher than in developed European countries and is a growing trend that will
continued if no measure will take place In this article we have studied the statistics from
various official sources and from field measurements to analyze the causes of accidents from
quantitative point of view and in the highlight of the EC Directive Towards a European area
of road safety and approaching the more advanced experiences of countries with best results
in road safety we have suggested a series of measures to be included in the National Strategy
for Road Safety in Albania in order to achieve the main objective of this strategy downsizing
deaths from road accidents by 50 We have studied in more depth the main cause of accidents
in Albania which is the speed limit exceeds Drivers and riders who are travelling at
inappropriate speeds are more likely to crash and their higher speed means that the crash will
cause more severe injuries to themselves andor to other road users Inappropriate speed also
magnifies other driver errors such as driving too close or driving when tired or distracted
multiplying the chances of these types of driving causing an accident Taking the appropriate
measures against speed will downsize deaths from road accidents by 50
QELLIMI
Siguria rrugore eumlshteuml tipari themelor i parandalimit teuml aksidenteve qeuml neuml Shqipeumlri peumlr fat teuml
keq janeuml mbi 2 hereuml meuml teuml larta se sa neuml vendet e zhvilluara evropiane dhe mund teuml vazhdojeuml
teuml rritet si tendenceuml neuml qofteuml se nuk do teuml merret asnjeuml maseuml neuml keumlteuml drejtim Neuml keumlteuml artikull
duke studiuar statistikat nga burime teuml ndryshme zyrtare dhe nga matjet neuml terren kemi
analizuar shkaqet e aksidenteve nga pikeumlpamja sasiore dhe neuml driteumln e Direktiveumls seuml KE-seuml
Drejt njeuml zone evropiane teuml siguriseuml rrugore dhe duke ju referuar peumlrvojave teuml vendeve me
meuml teuml peumlrparuara me rezultatet meuml teuml mira neuml sigurineuml rrugore kemi sugjeruar njeuml seumlreuml masash
qeuml mund teuml peumlrfshihen neuml Strategjineuml Kombeumltare peumlr Sigurineuml Rrugore neuml Shqipeumlri me qeumlllim
teuml arritjes seuml objektivit kryesor teuml keumlsaj strategjie zvogeumllimit teuml vdekjeve nga aksidentet rrugore
me 50 Neuml keumlteuml studim jemi ndalur neuml veccedilanti tek shkaku kryesor i aksidenteve neuml Shqipeumlri i
cili eumlshteuml tejkalimi i kufirit teuml shpejteumlsiseuml seuml lejuar Shofereumlt teuml cileumlt udheumltojneuml me shpejteumlsi teuml
larteuml peumlrtej kufirit teuml lejuar teuml shpejteumlsiseuml kaneuml meuml shumeuml gjasa peumlr trsquou peumlrplasur dhe shpejteumlsia
e tyre meuml e larteuml do teuml thoteuml se peumlrplasja do teuml shkaktojeuml deumlmtime meuml teuml reumlnda peumlr veten e tyre
dheose peumlr peumlrdoruesit e tjereuml teuml rrugeumls Shpejteumlsia e papeumlrshtatshme zmadhon gabime teuml
tjera teuml shoferit teuml tilla si ngarje neuml afeumlrsi shumeuml madhe me mjete teuml tjera apo dheumlnie e makineumls
kur eumlshteuml i lodhur ose i hutuar duke shumeumlfishuar shanset peumlr teuml shkaktuar njeuml aksident Duke
marreuml masat e duhura kundeumlr shpejteumlsive peumlrtej limitit teuml lejuar do teuml pakeumlsohej numri i
vdekjeve nga aksidentet rrugore me 50
HYRJA
Shqipeumlria peumlrballet me njeuml sfideuml teuml madhe
peumlrsa i peumlrket garantimit teuml siguriseuml Kjo
sfideuml eumlshteuml veccedilaneumlrisht e veumlshtireuml neuml njeuml
mjedis me zhvillim teuml shpejteuml ekonomik i
cili do teuml ccedilojeuml neuml rritjen e transportit rrugor
Neuml meumlnyreuml qeuml shtimi i udheumltimeve teuml mos
ccedilojeuml neuml rritjen e numrit teuml aksidenteve
duhen marreuml masa efektive neuml lidhje me njeuml
seumlreuml aspektesh teuml siguriseuml rrugore siccedil janeuml
peumlrgatitjatestimi i drejtuesve teuml mjeteve
kontrolli i mjeteve peumlr drejtim teuml sigurteuml
sjellja e peumlrdoruesve teuml rrugeumls dhe siguria e
infrastruktureumls rrugore
Nga aksidentet automobilistike gjateuml 4
viteve teuml fundit kane vdekur 1342 persona
dhe 5108 teuml tjereuml janeuml plagosur Vendi yneuml
ka humbur miliona euro ccedildo vit neumlpeumlrmjet
deumlmeve teuml proneumls shpenzimeve mjekeumlsore
dhe produktivitetit teuml humbur Fatkeqeumlsisht
shumeuml nga viktimat e aksidenteve rrugore
janeuml teuml mosheumls 16 ndash 44 vjeccedil dhe janeuml
aneumltareumlt meuml produktiv dhe meuml aktiv teuml
popullateumls soneuml Neuml qofteuml se nuk do teuml keteuml
ndeumlrhyrje energjike me politika teuml
mireumlpeumlrcaktuara e mireumlstudiuara keumlto
humbje teuml tmerrshme njereumlzore dhe
ekonomike do teuml vazhdojneuml teuml rriten neuml vitet
e ardhshme Ky artikull analizon shkaqet
kryesore te ndodhjes se aksidenteve neuml
vendin toneuml dhe jep orientime te zbatuara ne
vendet europiane meuml teuml peumlrparuara neuml
fushen e siguriseuml rrugore qeuml kane numrin
meuml teuml uleumlt teuml aksidenteve si pasojeuml e
zbatimit teuml keumltyre masave
PERMBAJTJA
Siguria rrugore eumlshteuml njeuml problem shumeuml
disiplinor qe keumlrkon veprime nga teuml gjitheuml
sektoreumlt me njeuml efektivitet teuml koordinuar teuml
planit teuml veprimit teuml siguriseuml rrugore qeuml do
ti mundeumlsojeuml teuml gjitheuml aktoreumlt teuml ndeumlrmarrin
masa neuml fushat e tyre peumlrkateumlse duke ulur
faktoreumlt qeuml mundeumlsojneuml propabilitetin e
shfaqjes teuml aksidenteve rrugore
Plani i veprimit duhet teuml peumlrfshijeuml 15
sektoreuml Sektoreumlt peumlrmbajneuml shumeuml
disiplina teuml ndryshme dhe njeuml gameuml shumeuml
teuml gjeumlreuml teuml veprimtarive Ndeumlrkoheuml qeuml
vendet e zhvilluara peumlr njeuml periudhe prej meuml
shumeuml se 50 vjeccedilare (nga vitet 1950 deri neuml
vitet 2000) kaluan me rradheuml neuml fazat e
planeve teuml forcimit teuml SRr ne na duhet qeuml neuml
keumlteuml plan teuml planifikojme teuml gjitha fazat e
kaluara nga ata qeuml nga peumlrmisimi i
legjislacionit (duke filluar me Kodin
Rrugor) ndeumlrtimin e autostradave me
standardet europiane sigurineuml pasive
edukimin peumlr ndryshimin e sjelljes seuml
peumlrdoruesve teuml rrugeumls decentralizimin e
kompetencave teuml siguriseuml rrugore sigurineuml
e qeumlndrueshme dhe aplikimin e SIT
Fig1 Planet e Sektoreumlve dhe Sistemet 4 ldquoE ldquo
teuml Siguriseuml Rrugore
Fushat bazeuml ku duhet teuml mbeumlshteten masat
inxhinierike teuml Siguriseuml Rrugore neuml
Shqipeumlri duhet teuml lidhen me Auditimin e
Siguriseuml Rrugore dhe Rishikimin e Pikave
teuml Zeza
Nga analiza disa vjeccedilare e statistikave
vlereumlsojmeuml se faktoret kryesoreuml teuml
aksidenteve neuml vendin toneuml janeuml
Shpejteumlsia dhe sjellja agresive qeuml
shkaktojneuml 29 teuml vdekjeve dhe
32 teuml plagosjeve
Mjetet tregtare janeuml meuml pak se 11
e inventarit teuml peumlrgjithsheumlm por
janeuml peumlrgjegjeumls peumlr rreth 18 teuml
vdekjeve dhe 32 teuml plagosjeve
Keumlmbeumlsoreumlt llogariten teuml jeneuml 34
teuml teuml vrareumlve
Drejtuesit e rinj (18-24 vjeccedil) janeuml
peumlrgjegjeumls peumlr 17 teuml vdekjeve dhe
26 teuml plagosjeve
Drejtuesit e rinj pa eksperineceuml janeuml
peumlrgjegjeumls peumlr 385 teuml teuml gjitheuml
vdekjeve neuml dy vitet e fundit
Drejtimi neuml gjendje teuml dehur eumlshteuml
shkak i 67 teuml vdekjeve dhe 54
teuml plagosjeve neuml 2009
Peumlrdorimi i pakeumlt i rripit teuml sigurimit
peumlrpara dhe pas neumlnkupton qeuml
shumeuml pasagjereuml teuml palidhur vdesin
ose janeuml teuml paafteuml kur 40 e keumltyre
pasojave mund teuml ishin eleminuar
duke mbajtur rripin e sigurimit
Nga gjitheuml keumlta faktoreuml vlen teuml shqyrtojmeuml
shkakun e pareuml teuml listeumls seuml meumlsipeumlrme
shpejteumlsineuml dhe sjelljen agresive teuml cilat
shkaktojneuml rreth 13 e aksidenteve me
vdekje neuml vendin toneuml Nga matjet e
shpejtesiseuml teuml realizuara neuml 12 pika teuml
ndryshme teuml rrjetit kryesor rrugor neuml teuml
gjitha kategoriteuml e keumltyre rrugeumlve vihen re
tendenca unifikuese teuml cilat na sigurojneuml
mundeumlsineuml e marrjes teuml masave teuml shpejta
dhe praktike me rezultate shumeuml pozitive
Meuml poshteuml po japim grafikeumlt e matjeve te
realizuara teuml ndryshimit teuml shpejteumlsiseuml seuml
leumlvizjes teuml automjeteve neuml llojet kryesore teuml
rrugeumlve ekstra-urbane neuml Shqiperi gjateuml 24
oreumlve Nga grafikeumlt duket qarteuml se
ligjshmeumlria e ndryshimit teuml flukseve teuml
trafikut gjateuml 24 oreumlve eumlshteuml normale dhe i
peumlrgjigjet treguesve teuml keumltij ndryshimi neuml
peumlrputhje me treguesit normal teuml trafikut neuml
keumlto lloje teuml rrugeumlve neuml gjitheuml boteumln
Neuml keumlto matje pavareumlsisht nga flukset e
ndryshme teuml trafikut neuml llojet e ndryshme teuml
rrugeumlve ne kemi beumlreuml teuml mundur grupe
brenda fluksit neuml ccedildo oreuml teuml 24 oreumlshit qeuml
leumlvizin keumlto grupe shpejtesish peumlr teuml
vlereumlsuar se si ndryshon kjo shpeumlrndarje neuml
rregullsineuml e levizjes teuml rrymeumls seuml trafikut
gjateuml gjitheuml diteumls Grupimet e rrymave teuml
trafikut sipas shpejteumlsive janeuml 0 ndash 15 15 ndash
30 30 ndash 40 40 ndash 50 50 ndash 60 60 ndash 70 70 ndash
80 80 ndash 90 90 -100 100 -130 kmore Nga
teuml gjitheuml grafikeumlt veumlrehet se neuml ccedildo oreuml teuml 24
oreumlve teuml diteumls ne kemi teuml pranisheumlm teuml
gjitheuml llojet e drejtuesve teuml mjeteve qeuml
leumlvizin nga shpejtesiteuml meuml teuml ula deri tek ato
meuml teuml larta dhe peumlrqindjet e keumltyre
42
grupimeve neuml teuml gjitheuml llojet e rrugeumlve dhe
neuml teuml gjitheuml oreumlt e diteumls janeuml neuml raporte teuml
qendrueshme Kjo do teuml thoteuml se kudo ne
kemi njeuml trafik jo te mireumlorganizuar teuml pa
disiplinuar dhe teuml pa kontrolluar qeuml beumlhet
shkak peumlr rritjen e shfaqjes teuml agresivitetit teuml
drejtimit teuml automjeteve dhe rritje teuml numrit
teuml aksidenteve
Keumlshtu neumlse i referohemi matjeve neuml rrugeumln
Tiraneuml ndash Durreumls pothuaj gjateuml gjitheuml 24
oreshit peumlr ccedildo oreuml numi i mjeteve qeuml
tejkalon shpejtesineuml e lejuar teuml levizjes (90
kmore) me shpejteumlsi deri 130 kmore eumlshteuml
pothuajse 50 e teuml gjithe fluksit Duke ju
referuar numrit relativisht teuml larte teuml fluksit
qeuml neuml kohen e pikut ne oren 16 -17 arrin nje
nivel mbi 700 automjete njeumlsi neuml ore me njeuml
nivel sherbimi D ndash E beumlhet evidente
predispozita peumlr ccedilfaqjen e aksidenteve Po
keumlshtu neuml keumlteuml segment rrugor njeuml numer i
konsiderueshem automjetesh neuml teuml njejteumln
oreuml teuml pikut (rreth 25 e fluksit) levizin me
shpejtesi neumln 40kmoreuml qeuml eumlshteuml meuml pak se
50 e shpejteumlsiseuml maksimale teuml lejuar neuml
keumlteuml kategori (90 kmore) duke na krijuar
njeuml rryme trafiku heterogjene dhe teuml prirur
drejt aksidenteve Keto raporte neuml peumlrberje
teuml rrymeumls teuml trafikut neuml numeumlr teuml reduktuar
teuml fluksit i kemi dhe neuml oreumlt e vona teuml nateumls
2000 ndash 2400 ose neuml oreumlt e para teuml mengjesit
0200 ndash 0600 por neuml keumlto oreuml mungesa a
ndriccedilimit neuml rrugeumlt tona rrit mundeumlsineuml e
ccedilfaqjes teuml aksidenteve me njeuml shkalleuml teuml
ashpeumlrsiseuml teuml tyre edhe meuml teuml larteuml
Teuml njeumljtat fenomene janeuml lehteumlsisht teuml
analizueshme edhe neuml llojet e tjera teuml
rrugeumlve tonasi psh neuml segmentin rrugor
Laccedil ndash Lezheuml i cili eumlshteuml njeuml segment me
punime rikonstruksioni teuml zgjatura neuml disa
vite ku shfaqet po e njeumljta shperndarje e
grup-shpejtesive me ndryshimin e veteumlm se
volumi i fluksit teuml mjeteve qeuml tejkalojneuml
shpejtesineuml mbi 100 kmoreuml eumlshteuml neuml njeuml
maseuml meuml teuml vogeumll (deri neuml 15) por mos
harrojmeuml se kufiri i shpejtesiseuml maksimale
neuml keumlteuml rrugeuml neuml punime eumlshteuml meuml i ulet (60
kmore) dhe po ti referohemi ketij kufiri
numi i mjeteve qeuml e kalojneuml neuml raporte teuml
larta ne kufirin e lejuar teuml shpejtesiseuml
kalon 40 Peumlr keto lloj rrugeumlsh rreziku i
shfaqes teuml aksidenteve rritet fenomen qeuml
veumlrtetohet edhe neuml treguesit e aksidenteve
neuml keumlteuml segment i cili ka marreuml dhe emrin si
ldquoAutostrada e Vdekjesrdquo
Trendi i tejkalimit teuml shpejtesise se lejuar
lexohet qarteuml edhe neuml grafikeumlt e tjere te
paraqitur meuml poshteuml realizuar nga matjet neuml
segmentet e tjera rrugore neuml Shqiperi Nga
te dhenat del qarte domosdoshmeria e
hartimit te ldquoPlanit Kombeumltar teuml Siguriseuml
Rrugorerdquo neuml mbeshtetje teuml direktivave teuml
KS teuml OKB-se peumlr ldquoDekaden e OKB peumlr
Sigurineuml Rrugore 2010-2020rdquo dhe
Komisionit Europian te BE-se ldquoPeumlr njeuml
hapesire mbare Europine teuml Siguriseuml
Rrugore 2015 ndash 2025rdquo Sipas
rekomandimeve Evropiane problemet
kryesore qe duhen menaxhuar janeuml
- Problemet administrative
- Problemet inxhinierike
- Menaxhimi dhe koordinimi i
siguriseuml rrugore
Ccedilfareuml mund teuml beumljmeuml peumlr teuml ulur efektet
negative teuml tejkalimit teuml shpejteumlsiseuml neuml
rritjen e rrezikut peumlr aksidente
Shpejteumlsia eumlshteuml identifikuar si njeuml faktor
kyccedil i rrezikut neuml leumlndimet e trafikut rrugor
qeuml ndikon jo veteumlm neuml rrezikun e njeuml
peumlrplasje neuml rrugeuml por edhe neuml ashpeumlrsineuml e
plagosjeve qeuml rezultojneuml nga perplasjet
43
Grafiket e matjeve te realizuara teuml ndyshimit teuml shpejteumlsiseuml seuml leumlvizjes teuml automjeteve neuml llojet
kryesore teuml rrugeumlve ekstraurbane neuml Shqiperi gjateuml 24 oreve
44
ldquoShpejteumlsia e tepeumlrtrdquo eumlshteuml peumlrcaktuar si
tejkalim i shpejteumlsineuml limit ldquoShpejteumlsia e
papeumlrshtatshmerdquo eumlshteuml peumlrcaktuar si ngarje
me njeuml shpejteumlsi teuml papeumlrshtatshme peumlr
rrugeumln e dheumlneuml dhe kushtet e trafikut
Shpejteumlsia e tepeumlrt dhe e papeumlrshtatshme
eumlshteuml peumlrgjegjeumlse peumlr njeuml peumlrqindje teuml larteuml
teuml vdekshmeumlriseuml dhe leumlndimeve qeuml
rezultojneuml nga aksidentet rrugore Neuml
vendet me teuml ardhura teuml larta shpejteumlsia
kontribuon neuml rreth 30 teuml vdekjeve neuml
rrugeuml ndeumlrsa neuml veumlndet me teuml ardhura teuml
uleumlta dhe teuml mesme si vendi yneuml shpejteumlsia
eumlshteuml vlereumlsuar teuml jeteuml faktori kryesor
kontribues neuml rreth gjysmeumln e teuml gjitha
aksidenteve rrugore Kontrolli i shpejteumlsiseuml
seuml automjeteve mund teuml parandalojeuml
ndodhjen e perplasjeve dhe mund teuml
zvogeumllojeuml ndikimin kur ato ndodhin neuml
uljen e ashpeumlrsise teuml leumlndimeve teuml
viktimave
Sa meuml e larteuml teuml jeteuml shpejteumlsia e njeuml
automjeti aq meuml e shkurteumlr eumlshteuml koha qeuml ka
njeuml shofer peumlr teuml ndaluar dhe peumlr teuml
shmangur njeuml peumlrplasje Njeuml makineuml qeuml
udheumlton me 50km ore do keumlrkojeuml 13 metra
distanceuml peumlr teuml ndaluar ndeumlrsa njeuml makineuml
qeuml udheumlton me 40km ore do teuml ndalet mbas
85 metrash
o Njeuml rritje mbi shpejteumlsineuml e lejuar prej 1
km ore rezulton se shton njeuml rrezik 3
meuml teuml larteuml teuml peumlrplasjeve me peumlrfshirje
me leumlndime dhe me njeuml rritje prej 4-5
teuml rrezikut teuml shtuar peumlr peumlrplasje qeuml
rezultojneuml me viktima
o Shpejtesia gjithashtu kontribuon neuml
rritjen e shkalleumls teuml ashpeumlrsiseuml seuml njeuml
peumlrplasje Neuml njeuml peumlrplasje me njeuml
shpejteumlsi rreth 80 km oreuml mundeumlsia e
vdekjes teuml personave teuml peumlrfshireuml neuml
aksident eumlshteuml 20 hereuml meuml e larteuml se peumlr
rastin kur levizet me njeuml shpejteumlsi 30 km
oreuml
o Marreumldheumlnia ndeumlrmjet shpejteumlsiseuml dhe
ashpeumlrsiseuml teuml leumlndimit eumlshteuml veccedilaneumlrisht
e reumlndeumlsishme peumlr teuml pambrojtur
peumlrdoruesit vulnerabeumll teuml rrugeumls si
keumlmbeumlsoreumlt dhe ccediliklisteumlt
Peumlr shembull keumlmbeumlsoreumlt kaneuml shans peumlr teuml
mbijetuar deri neuml 90 kur goditen nga njeuml
makineuml qeuml udheumlton me 30 km ore ose meuml
pak por ky shans zbret neuml meuml pak se 50
peumlr teuml mbijetuar kur goditen nga njeuml makineuml
qeuml udheumlton me shpejteumlsi me 45 km oreuml
dhe se keumlmbeumlsoreumlt nuk kaneuml pothuajse
shans peumlr teuml mbijetuar kur peumlrplasen me njeuml
makineuml qeuml leumlviz me 80 km oreuml
Propabiliteti i humbjes se jetes
Shpejtesia e mjetit neuml kmoreuml
Fig Rreziku i fatalitetit teuml keumlmbeumlsoreumlve gjateuml
perplasjes me nje mjet neuml raport me shpejtesineuml
e leumlvizjes teuml mjetit Burimi Pasanen E 1991
Cileumlt janeuml faktoreumlt qeuml ndikojneuml neuml
shpejteumlsineuml e leumlvizjes
Zgjedhja e shpejteumlsiseuml teuml leumlvizjes ndikohet
nga njeuml numeumlr faktoreumlsh qeuml mund teuml jeneuml
Faktoreuml qeuml lidhen me shoferin (mosha
gjinia nivel i alkolit numri i njereumlzve
neuml makineuml)
Faktoreuml qeuml lidhen me rrugeumln dhe me
automjetin (shtrirja e rrugeumls cileumlsia e
sipeumlrfaqes fuqia e motorit teuml automjetit
shpejteumlsia maksimale qeuml mund teuml arrijeuml
automjeti)
Lidhjet me trafikun dhe mjedisin
(Deumlndeumlsia e trafikut dhe peumlrbeumlrja e tij
shpejteumlsia mbizoteumlruese e rrymeumls teuml
trafikut kushtet atmosferike etj)
45
Ccedilfareuml mund teuml beumljmeuml peumlr teuml menaxhuar
efektet negative teuml shpejteumlsiseuml
Eshteuml provuar se njeuml numeumlr ndeumlrhyrjesh
janeuml efektive neuml menaxhimin dhe kontrollin
e shpejteumlsiseuml seuml mjeteve
Vendosja dhe zbatimi i kufijve teuml
shpejteumlsive teuml lejuara peumlr cdo segment
rrugor sipas kategorive dhe kushteve
konkrete te tyre janeuml dy masat meuml
efektive neuml reduktimin e leumlndimeve teuml
trafikut
Studimet sugjerojneuml se njeuml ulje me 1
kmore e shpejteumlsiseuml teuml udheumltimit do teuml
siguronte njeuml zvogeumllim me 2-3 teuml
aksidenteve rrugore
Peumlrvoja e shumeuml vendeve ka treguar
se ndeumlrhyrja neuml kufizimin e
shpejteumlsiseuml do teuml keteuml njeuml efekt teuml
shkurteumlr jeteumlsor neuml uljen euml shpejteumlsiseuml
neumlse nuk shoqeumlrohet me masa teuml
qeumlndrueshme edhe teuml dukshme peumlr
zbatimin e keumltyre kufijve teuml vendosur
Kamerat e kontrollit teuml shpejtesiseuml
janeuml me shumeuml efektivitet neuml
reduktimin e aksidenteve rrugore
Neuml disa vende kufijteuml e shpejteumlsiseuml
janeuml vendosur qeuml teuml ndryshojneuml neuml
vareumlsi teuml motit kushteve teuml trafikut
dhe koheumls peumlrgjateuml diteumls Kjo siguron
qeuml kufijteuml e shpejteumlsiseuml teuml jeneuml teuml
peumlrshtatura peumlr kushtet lokale dhe
rrethanat e trafikut dhe peumlr keumlteuml arsye
kaneuml meuml shumeuml teuml ngjareuml qeuml teuml
zbatohen
Nivelet e shpejtesiseuml teuml leumlvizjes
ndikohen nga cileumlsiteuml e
infrastruktureumls Kjo mund teuml peumlrfshijeuml
modifikimin e mjedisit rrugor peumlr teuml
reduktuar rrjedhat e trafikut dhe
shpejteumlsiteuml e automjeteve duke
parashikuar mbrojtje nga perplasjet
dhe reduktimin e ashpeumlrsiseuml teuml
leumlndimeve Masa teuml tilla peumlrfshijneuml
pengimin neuml peumlrdorimin e shpejteumlsive
teuml larta dhe teuml ulta nga peumlrdoruesit e
rrugeumls ose dekurajimin peumlr hyrjen e
automjeteve neuml disa zona teuml caktuara
Masat trafik-qeteumlsuese janeuml gjereumlsisht
teuml peumlrdorura peumlr teuml reduktuar
frekuenceumln e peumlrplasjeve neuml veumlndet
me teuml ardhura shumeuml teuml larta Keumlto
peumlrfshijneuml instalimin fizik teuml
elementeumlve peumlr kufizimin e
shpejteumlsiseuml teuml tilla si rreth-rrotullime
ndryshime ne planin vertikale neuml
rrugeuml (peumlr shembull teuml ngritura per teuml
penguar leumlvizjen me shpejteumlsi) neuml
planin horizontal (teuml tilla si ngushtime
teuml rrugeumls ose shirita zhurmues)
Peumlrdorimi i masave teuml meumlsipeumlrme peumlr
qeteumlsimin e trafikut mund teuml jeneuml
veccedilaneumlrisht teuml dobishme kur zbatimi i
ligjeve teuml kontrollit teuml shpejteumlsiseuml
mund teuml jeteuml i paefektsheumlm sic eumlshteuml
shpesh neuml Shqipeumlri
Kalimi nga zonat me rrugeuml ku lejohet
leumlvizja me shpejteumlsi teuml larteuml neuml zonat
me rruge ku duhet teuml leumlvizet me
shpejteumlsi teuml uleumlt mund teuml krijojeuml zona
teuml rrezikut teuml larteuml peumlr aksidente - peumlr
shembull ku automjetet dalin nga
autostrada Sipas standardit duhet te
jepen karakteristikat e projektimit qeuml
duhen peumlrdorur peumlr teuml sheumlnuar neuml
meumlnyreuml teuml dallueshme ldquoZonat e
tranzititrdquo teuml daljes dhe hyrjes neuml rrugeumlt
peumlr neuml Qytetet fshatrat qeuml mund teuml
ndikojneuml neuml ndryshimin e shpejteumlsiseuml
seuml leumlvizjes nga drejtuesit e
automjeteve neuml keumlto zona Zonat me
shpejteumlsi teuml uleumlt dhe rreth-rrotullimet
janeuml shembuj teuml dobisheumlm peumlr
reduktimin e shpejteumlsis teuml mjeteve
Shpejteumlsiteuml e peumlrshtatshme mund teuml
imponohen mbi trafikun neumlpeumlrmjet
peumlrdorimit teuml elementeumlve
karakteristikeuml teuml projektimit teuml
infrastruktureumls qeuml kufizojneuml
shpejteumlsineuml e veteuml automjetit
Legjislacioni mund teuml peumlrdoret peumlr teuml
inkurajuar peumlrdorimin e
karakteristikave teuml tilla Kjo tendenceuml
tashmeuml eumlshteuml duke u peumlrdorur neuml
shumeuml vende peumlr automjetet e reumlnda teuml
mallrave autobuzave dhe vlereumlsohet
se siguron njeuml reduktim 2 neuml numri
i leumlndimeve nga aksidentet Veprime
analoge jane te nevojsheumlme teuml
peumlrdoren peumlr automjete teuml llojeve teuml
tjera
PERFUNDIME
Nga analizimi i matjeve dhe statistikave te tjera rezulton se
o kudo ne kemi njeuml trafik jo mireuml teuml organizuar teuml pa disiplinuar dhe teuml pa kontrolluar qe
beumlhet shkak peumlr rritjen e shfaqjes teuml agresivitetit teuml drejtimit teuml automjeteve dhe peumlr
pasojeuml rritje teuml numrit teuml aksidenteve
o Shpejtesia eumlshteuml shkaku kryesor i aksidenteve fatale neuml vendin toneuml
Njeuml numeumlr ndeumlrhyrjesh imediate janeuml efektive neuml menaxhimin dhe kontrollin e shpejteumlsiseuml seuml
mjeteve
o Vendosja dhe zbatimi i kufijve teuml shpejteumlsive teuml lejuara peumlr cdo segment rrugor sipas
kategorive dhe kushteve konkrete te tyre janeuml dy masat meuml efektive neuml reduktimin e
leumlndimeve teuml trafikut
o Vendosja e kamerave teuml kontrollit teuml shpejtesiseuml
o Projektimi dhe zbatimi i infrastruktureumls rrugore neuml bazeuml teuml parimit teuml ldquoVizionit 0rdquo ku
drejtuesi i mjetit gabon pashmangshmeumlrisht por projektimi dhe ndeumlrtimi i infrastruktureumls
rrugore duhet teuml jeteuml i tilleuml qeuml forcat qeuml shkaktojneuml peumlrplasje duhet teuml jeneuml gjithnjeuml meuml teuml
vogla se forcat qeuml shkaktojneuml humbjen e jeteumls apo deumlmtime serioze teuml saj
Literatura
1- Finch TRL Project Report 1994 ldquoSpeed Speed Limits and Accidentsrdquo
2- Taylor et al TRL Report 421 2002 4 ldquoThe Effects of Drivers Speed on the Frequency
of Road Accidentsrdquo
3- Stradling Road Safety Research Report 93 DfT 2008 7 ldquoUnderstanding Inappropriate
High Speed A Quantitative Analysisrdquo
4- RoSPA The Royal Society for the Prevention of Accidents Inappropriate Speed -
January 2011
5- UK Department for Transport September 2010 ldquoRelationship between Speed and Risk
of Fatal Injury Pedestrians and Car Occupantsrdquo
6- RoSPA ldquoThe Characteristics of Speed Related Collisionsrdquo Road Safety Research
Report 117 Department for Transport Sept 2010
47
TESTET E SHPUESHMEumlRISEuml SEuml SHKEumlMBIT PEumlR
KARAKTERIZIMIN E SHKEumlMBINJEVE BLLOK NEuml
MATRIKS NEuml DOBEumlRCcedilAN
Megi Rusi1
1Universiteti Metropolitan Tirana Fakulteti i Inxhinieriseuml seuml Ndeumlrtimit Rr Brigada e VIII
Vila Nr 3 Tiraneuml Albania megirusiyahoocom mrusiumtedual
ABSTRACT
ROCK DRILLABILITY TESTS FOR CHARACTERISING BLOCK IN MATRICK
ROCK MASES IN DOBEumlRCcedilAN
Devoll Hydropower Project is a hydropower scheme that is being developed in the region of
Gramsh Southern Albania It consists of a cascade of 3 power plants For the construction of
the upstream plant a tunnel system is planed from Mogliceuml dam to Graboveuml underground
powerhouse A detailed geological study is been carried out for the purpose of characterization
the different rock types encountered by the tunnel alignment One of the newly implemented
methods is the NTNUSINTEFF method which by developing specific tests and indexes for
rock drill ability helps predicting the advance rate of a tunnel thus giving important information
on timescales tool consume and costs Specific attention is paid to the implementation of this
method for the block and matrix rocks in order introduce this parameters to BiM rock mass
characterization
QEumlLLIMI
Qeumlllimi kryesor i keumltij punimi eumlshteuml prezantimi me testet e shpueshmeumlriseuml seuml shkeumlmbit dhe
indekset peumlrkateumlse peumlr karakterizimin e masivit shkeumlmbor peumlr qeumlllime inxhinierike Aplikimi i
keumltyre testeve dhe indekseve eumlshteuml shumeuml i reumlndeumlsisheumlm neuml parashikimin e shkalleumls seuml avancimit
teuml njeuml tuneli sepse ka njeuml influenceuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme neuml kohezjatje konsum dhe kosto si
dhe neuml zgjedhjen e metodeumls dhe pajisjes seuml hapjes seuml tunelit Neuml keumlteuml artikull veumlmendje e veccedilanteuml
i eumlshteuml kushtuar implementimt teuml metodeumls neuml shkeumlmbinjteuml heterogjen teuml zoneumls Dobeumlrcan neuml
Projektin Hidroenergjitik teuml Devollit
48
HYRJE
Nga tre shpimet e thella gjeologjike teuml kryera
neuml seksionin e shkeumlmbinjeumlve me blloqe
peumlrgjateuml tunelit me presion Mogliceuml Graboveuml
neuml Hidrocentralin e Devollit janeuml marreuml
kampione teuml cilat janeuml konsideruar si meuml
peumlrfaqeumlsuese teuml blloqeve dhe matriksit dhe
janeuml analizuar neuml laborator peumlr sa i peumlrket
karakteristikave dhe sjelljes mekanike Testet
laboratorike janeuml kryer neuml laboratore teuml
famshme gjeoteknike dhe teste janeuml teuml
reumlndeumlsishme sepse kaneuml gjeneruar teuml dheumlna
mbi karakteristikat e blloqeve ccedilka do teuml japeuml
njeuml informacion teuml besuesheumlm mbi shkalleumln e
konsumimit teuml prereumlsit progresin e shpimit
koston dhe koheumln qeuml lidhen me to
Metoda kryesore e peumlrdorur peumlr testimet
eumlshteuml NTNUSINTEF metodeuml e cila
fillimisht eumlshteuml njohur neuml vitet 1960 si metoda
NHT e zhvilluar neuml vitet 1958ndash1961 peumlr teuml
vlereumlsuar shpueshmeumlrineuml e shkeumlmbinjeumlve
Klasifikimi NTNUSINTEF peumlrfshin
indekset e shpueshmeumlriseuml DRItrade BW Itrade
and CLItrade Keumlto parametra janeuml zhvilluar neuml
1998 dhe peumlrftohen nga testet laboratorike
Neuml fusheumln e tuneleve shpueshmeumlria ka njeuml
influenceuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme neuml
koheumlzjatje konsum dhe kosto si dhe neuml
zgjedhjen e metodeumls dhe pajisjes seuml hapjes seuml
tunelit (1) Sipas keumlrkesave teuml peumlrcaktuara
nga metoda kampionet e deumlrguar neuml
laborator u peumlrzgjodheumln teuml patjeteumlrsuar dhe
pa ccedilarje teuml shkaktuara nga agjenteuml teuml jashteumlm
si shpeumlrthime etj
METODA NTNUSINTEFF
Tre indekset teuml cilat peumlrcaktohen me metodeumln
norvegjeze teuml sipeumlrpeumlrmendur janeuml Indeksi i
Shkalleumls seuml Shpueshmeumlriseuml (DRI) Indeksi i
Konsumimit teuml Koroneumlstrade (BWI) dhe
Indeksi i Jeteumlgjateumlsiseuml seuml Prereumlsit (CLI)
Indeksi i Shkalleumls seuml Shpueshmeumlriseuml (DRI)
peumlrcaktohen nga teuml dheumlnat e peumlrfuara nga dy
teste laboratorike nga testi i Vlereumls seuml
Brishteumlsiseuml (11987820) dhe testi i Vlereumls J teuml
Sieversit (SJ)
Vlera DRItrade mund teuml peumlrshkruhet si S20 e
shkeumlmbinjeve e peumlrcaktuar si afteumlsia peumlr tu
shkateumlrruar nga impakte teuml peumlrseumlritur e
korigjuar peumlr forteumlsineuml e sipeumlrfaqes e
peumlrcaktuar nga SJ
Indeksi i Konsumimit teuml Koroneumls trade (BWI)
i cili peumlrdoret peumlr teuml peumlrllogaritur shkalleumln e
konsumimit teuml koronave teuml shpimit
peumlrcaktohet mbi bazeumln e DRItrade dhe vlereumls seuml
abrazionit AVS e peumlrftuar nga testi abrazionit
teuml materialit
Indeksi i Jeteumlgjateumlsiseuml seuml Prereumlsit (CLI) jep
mundeumlsineuml peumlr teuml peumlrllogaritur jeteumlgjateumlsineuml e
prereumlsit neuml lidhje me geumlrmimin e shkeumlmbit
neumlpeumlrmjet makineriseuml TBM Vlera CLI
peumlrcaktohet mbi bazeumln e Vlereumls seuml Siever-sit
dhe Vlereumls seuml Abrazionit (AVS)
Tre testet qeuml janeuml kryer peumlr teuml peumlrftuar
parametrat e caktuar peumlr llogaritjen e
Indekseve teuml sipeumlrpeumlrmendur janeuml testi i
vlereumls seuml brishteumlsise testi i Vlereumls J teuml
Sieversit dhe testi i vlereumls seuml Abrazionit
(2)(3)
Testet e Shpueshmeumlriseuml
Testi i Vlereumls seuml brishteumlsiseuml
Testi fillestar i brishteumlsiseuml eumlshteuml krijuar neuml
1943 por qeuml atehereuml ka patur njeuml seumlreuml
modifikimesh ndeumlrkaq modifikimi i fundit
eumlshteuml ai i beumlreuml neuml 1950 Simbolikisht vlera e
brishteumlsiseuml sheumlnohet S20 dhe kjo vlereuml
peumlrfaqeson njeuml matje teuml brishteumlsiseuml seuml
shkeumlmbit apo teuml afteumlsiseuml seuml tij peumlr tu theumlrmuar
neumlpeumlrmjeteuml goditjeve teuml peumlrseumlritura
49
Figura 1 Testi i Vlereumls seuml Brishteumlsiseuml (2)
Vlera S20 peumlrkufizohet si peumlrqindja e njeuml
fraksioni teuml situr meuml pareuml qeuml kalon njeuml siteuml meuml
teuml imet pas 20 goditjeve Testi S20 performohet me tre ekstrakte teuml marra nga njeuml
kampion peumlrfaqeumlsues i homogjenizuar i
materialit shkeumlmbor teuml theumlrmuar dhe teuml situr
Pra S20 eumlshteuml vlereuml mesatare e 3 testeve
paralele (2)(3) Teteuml kampione janeuml
peumlrzgjedhur si peumlrfaqeumlsues teuml blloqeve neuml
masiv shkeumlmbor dhe janeuml testuar neuml laborator
peumlr peumlrcaktimin e vlereumls seuml brishteumlsiseuml
Testi i Vlereumls seuml Siever-sit
Testi i Sieversit sheumlrben peumlr teuml peumlrcaktuar
forteumlsineuml e sipeumlrfaqes seuml shkeumlmbit Ky test
bazohet neuml parimin e shpimit neuml miniature
eumlshteuml zhvilluar peumlr hereuml teuml pareuml neuml vitin 1950
nga Sieversi
Tabela 1 Rezultatet e testit teuml brishteumlsiseuml bazuar neuml klasifikimin e rezultateve teuml testeve teuml regjistruara neuml
databazeumln e laboratorit neuml sajeuml teuml karakteristikave teuml kampionit teuml derguar ka qeumlneuml e pamundur teuml
peumlrgatitet specimeni peumlr testim
Numri i Kampionit
i vene ne
laborator
12
Grupi 1
13
Grupi 1
57
Grupi 5
60
Grupi 5
61
Grupi 5
62
Grupi 5
63
Grupi 5 Kampioni Nr 8
Emri I kampionit i
vene ne terren Shemsit-1 Shemsit-2 DO2-1 DO2-5 DO2-8 DO2-9 DO2-12 M-HR-2 1024 - 110
Vlera e Brishtesise
(S20) []
575 775 525 453 546 631 566
Interpretimi E larte Ekstremisht e larte E larte Mesatare E larte Shume e Larte E larte
50
Vlera e peumlrftuar nga testi i Siversit simbolishk
sheumlnohet SJ dhe paraqet njeuml matje teuml forteumlsiseuml
seuml sipeumlrfaqes seuml shkeumlmbit apo reumlzistenceumls seuml
tij neuml dheumlmbeumlzim SJ llogaritet si vlera
mesatare e thelleumlsive teuml matura neuml 110mm teuml
vrimave teuml shpuara neuml sipeumlrfaqen e
parapeumlrgatitur teuml kampionit pas 200 cikleve
teuml koroneumls shpuese e cila ka njeuml diameter
85mm Neuml sipeumlrfaqen e kampionit shpohen 4
deri neuml 8 vrima teuml vogla neuml vareumlsi teuml tekstureumls
seuml shkeumlmbit
Sipeumlrfaqet e kampioneumlve duhet teuml priten
pingul me foliacionin e shkeumlmbit Si
rrjedhojeuml SJ matet paralel me foliacionin
Shkeumlmbinjteuml teuml cileumlt kaneuml njeuml peteumlzim shumeuml
teuml zhvilluar neuml shumiceumln e rasteve paraqesin
njeuml teksture ku dallohen qarteuml breza
mineralesh qeuml kaneuml forteumlsi teuml ndryshme ccedilka
do teuml rezultonte neuml njeuml variacion teuml thelleumlsiseuml
seuml penetrimit teuml koroneumls Prandaj gjateuml
kryerjes seuml testit duhet teuml beumlhet njeuml inspektim
viziv dhe duhet teuml synohet qeuml shpimet teuml
beumlhen neuml brezat e forteuml ose teuml buteuml dhe jo neuml
kontaktet e shtresave
Teteuml kampione janeuml peumlrzgjedhur si
peumlrfaqeumlsues teuml blloqeve neuml masiv shkeumlmbor
dhe janeuml testuar neuml laborator peumlr peumlrcaktimin
e vlereumls seuml Sieversit
Figura 2 Testi i shpimit neuml miniatureuml peumlr
peumlrcaktimin e vlereumls seuml Sieversit (2)
Testi i Vlereumls seuml Abrazionit teuml Prereumlses seuml
Celikut
Testi i vlereumls seuml Abrazionit teuml Prereumlses seuml
Celikut AVS eumlshteuml i lidhur ngushteuml me veteuml
testin e vlereumls seuml Abrazionit AV i cili eumlshteuml
zhvilluar relativisht voneuml rreth fillimit teuml
viteve 1960 neuml departamentin e gjeumlologjiseuml
NTH peumlr teuml matur afteumlsineuml abrazive teuml
pluhurit teuml shkeumlmbit teuml theumlrrmuar peumlr teuml
konsumuar karbitin e tungsenit Abraziviteti
i njeuml shkeumlmbi varet kryesisht nga peumlrbeumlrja
mineralogjike e tij si dhe nga meumlnyra e
ccedilimentimit teuml kokrrizave minerale
Figura 3 Pajisja e testimit dhe njeuml kampion
peumlrfaqeumlsues i testuar peumlr teuml peumlrftuar vlereumln
e Sieversit
Testi AVS bazohet neuml teuml njeumljteumln metodeuml dhe
teuml njeumljteumln pajisje laboratorike por ndeumlr teuml
tjera peumlrdor njeuml copeumlz ccedileliku testuese teuml marreuml
nga presa e njeuml makinerie TBM pra ky test
ndryshe nga i pari mat afteumlsineuml abrasive teuml
shkeumlmbit peumlr teuml konsumuar ccedilelikun e
prereumlses Pluhuri abraziv qeuml peumlrdoret peumlr teuml
dy testet peumlrgatitet nga fragmentet shkeumlmbore
peumlrfaqeumlsuese dhe teuml homogjenizuara teuml
mbetura nga testi i vlereumls seuml brishteumlsiseuml
51
Tabela 2 Rezultatet e testit te shpimit neuml miniature teuml Sieversit bazuar neuml klasifikimin e rezultateve teuml testeve teuml
regjistruara neuml databazeumln e laboratorit neuml sajeuml teuml karakteristikave teuml kampionit teuml derguar ka qeumlneuml e
pamundur teuml peumlrgatitet specimeni peumlr testim
Testi i vlereumls seuml abrazionit peumlrkufizohet si
humbja neuml pesheuml neuml miligram e copeumlzeumls qeuml
testohet pas njeuml intervali prej 5 minutash
testimi ndeumlrsa testi i vlereumls se Abrazionit teuml
Prereumlses seuml Celikut peumlrkufizohet si humbja neuml
pesheuml neuml miligram e copeumlzeumls qeuml testohet pas
njeuml intervali prej 1 minuteuml testimi
Peumlrgjitheumlsisht teuml dy testet duhet teuml kryhen neuml
2-4 copeumlza testimi Eksperienca ka treguar se
ndryshimet e vlerave neuml testet paralele janeuml
shumeuml teuml vogla dhe neumlse testi kryhet neuml
meumlnyreuml teuml sakteuml diferencat nuk janeuml meuml
shumeuml se 5 njeumlsi (miligram) Vlera e
raportuar e testeve eumlshteuml gjithmoneuml vlera
mesatare e dy- tre testeve paralele (2)
Teteuml kampione janeuml perzgjedhur si
peumlrfaqeumlsues teuml blloqeve neuml masiv shkeumlmbor
dhe janeuml testuar neuml laborator peumlr peumlrcaktimin
e vlereumls seuml Abrazionit
Peumlrllogaritja e Indekseve teuml
Shpueshmeumlriseuml
Parashikimi i performanceumls dhe vlereumlsimi i
kostove teuml modeleve peumlr metoda teuml ndryshme
geumlrmimi beumlhet neumlpeumlrmjet korelimit teuml testeve
teuml tilla laboratorike dhe indekseve peumlrkateumls si
dhe teuml dheumlnave gjeologjike in situ Tre
indekset teuml cilat peumlrcaktohen nga rezultatet e
testeve teuml sipeumlrpeumlrmendura janeuml Indeksi i
Shkalleumls seuml Shpueshmeumlriseuml (DRI) Indeksi i
Konsumimit teuml Koroneumls trade (BWI) dhe
Indeksi i Jeteumlgjateumlsiseuml seuml Prereumlsit (CLI)
Figura 4 Testi i Vlereumls seuml Abrazionit (AV) dhe Testi
i Vlereumls seuml Abrazionit teuml Preseumls
seuml Ccedilelikut (AVS) (2)
Numri i Kampionit i
vene ne laborator
12
Grupi 1
13
Grupi 1
57
Grupi 5
60
Grupi 5
Emri I kampionit i
vene ne terren Shemsit-1 Shemsit-2 DO2-1 DO2-5
Vlera e Sieversit
(SJ) [110 mm]
717 954 974
Interpretimi Shume e larte Ekstremisht e larte Ekstremisht e larte
Numri i Kampionit i
vene ne laborator
61
Grupi 5
62
Grupi 5
63
Grupi 5 Kampioni Nr 8
Emri I kampionit i
vene ne terren DO2-8 DO2-9 DO2-12 M-HR-2 1024 - 110
Vlera e Sieversit
(SJ) [110 mm]
998 863 834 795
Interpretimi Ekstremisht e larte Ekstremisht e larte Shume e larte Shume e larte
52
Tabela 3 Rezultatet e testit teuml Vlereumls seuml abrazionit teuml preseumls seuml ccedilelikut
Indeksi i Shkalleumls seuml Shpueshmeumlriseuml DRI
Indeksi i shkalleumls seuml shpueshmeumlriseuml DRI
llogaritet mbi bazeumln e vlereumls seuml brishteumlsiseuml teuml
peumlrftuar nga test i brishteumlsiseuml dhe vlereumls seuml
Sieversit teuml peumlrftuar nga test i shpimit neuml
miniatureuml Ky indeks mund teuml peumlrkufizohet
si vlera e brishteumlsiseuml seuml shkeumlmbit e korrigjuar
peumlr forteumlsineuml e sipeumlrfaqeumls seuml tij
Figura 5 Diagrama peumlr vlereumlsimin e Indeksit teuml Shkalleumls seuml Shpueshmeumlriseuml DRI (4)
Tabela 4 Rezultatet e llogaritura peumlr Indeksitet e shkalleumls seuml shpueshmeumlriseuml DRI
53
Indeksi i konsumimit teuml Koroneumls BWI
Indeksi i konsumimit teuml koroneumls peumlrcaktohet
duke u bazuar mbi vlereumln e Indeksit teuml
Shkalleumls seuml Shpueshmeumlriseuml seuml shkeumlmbit dhe
vlereumls seuml abrazionit teuml peumlrftuar nga test i
Vlereumls seuml Abrazionit AV Ky indeks eumlshteuml i
nevojsheumlm peumlr parashikimin e jeteumlgjateumlsiseuml seuml
koronave shpuese Ai shprehet si jeteumlgjeteumlsia
e koronave peumlr meter shpim apo veumlllim
shpimi sipas diagramit
Figura 6 Diagrama peumlr vlereumlsimin e Indeksit teuml
Konsumimit teuml Koroneumls BWI
Indeksi i Jeteumlgjateumlsiseuml seuml Prereumlsit CLI
Indeksi i jeteumlgjateumlsiseuml seuml Preresit peumlrllogaritet
neuml bazeuml teuml vlerave teuml peumlrftuara nga test i
Vlereumls seuml Siever-sit dhe testi i Vlereumls seuml
Abrazionit teuml prereumlses prej celiku pra nga
vlerat SJ dhe AVS
Ky indeks shpreh jeteumlgjateumlsineuml e disqeve
prereumlse prej ccedileliku teuml makinerive shpuese
TBM peumlr oreuml shpimi dhe llogaritet sipas
ekuacionit
CLI = 1384x (SJ
AVS)03847
PERFUNDIME DHE REKOMANDIME
Eumlshteuml arritur neuml peumlrfundimin se testet e
shpueshmeumlriseuml seuml shkeumlmbit japin rezultate teuml
keumlnaqshme peumlr blloqet por jo peumlr matriksin
Shpesh hereuml me material peumlrfaqeumlsues teuml
matriksit nuk eumlshteuml arritur teuml kryhen testet e
shpueshmeumlriseuml Neuml zoneumln e studiuar vihet re
njeuml diapason i gjeumlreuml i vlerave teuml indekseve teuml
shpueshmeriseuml Vlerat e indekseve teuml shkalleumls
seuml shpueshmeumlriseuml seuml blloqeve neuml masivin
shkeumlmbor ashtu si dhe ato teuml indeksit teuml
jeteumlgjateumlsiseuml seuml preresit variojneuml nga teuml larta
neuml jashteumlzakonisht shumeuml teuml larta Keumlto vlera
duhen analizuar bashkarisht me parametra teuml
tjereuml karakterizues teuml matriksit dhe duhen
gjykuar peumlr masivin shkeumlmboreuml neuml teumlreumlsi neuml
meumlnyreuml qeuml teuml parashikohet shpueshmeumlria e
masivit Gjitheumlsesi vlera teuml larta teuml keumltyre
indekseve deumlshmojneuml pranineuml e blloqeve
shumeuml kompetent ccedilka mund teuml shkaktojeuml
probleme neuml kontrast me matriksin i cili pritet
teuml jeteuml shumeuml meuml pak kompetent
Tabela 5 Rezultatet e llogaritura peumlr Indeksiteve teuml Jetegjateumlsiseuml seuml Prereumlsit CLI
54
LITERATURA
1 Amund Bruland Hard Rock Tunnel
Boring Drillability Test Methods
(1998)
2 Filip Dahl AmundBruland Drevland
Jakobsen Bjoslashrn Nilsen EivindGroslashv
Classifications of properties influencing
the drillability of rocks based on the
NTNUSINTEF test method Tunnelling
and Underground Space Technology 28
(2012)
3 Olgay Yarali and Eren Soyer The effect
of mechanical rock properties and
brittleness on drillability Scientific
Research and Essays Vol 6(5) pp
1077-1088 4 March (2011)
4 U Shafique and M Z Abu Bakar
Evaluation of Relationships between
Drilling Rate Index and Physical and
Strength Properties of Selected Rock
Units of Pakistan The Nucleus 52 No
2 wwwthenucleuspakorgpk (2015)
5 Wail Asim Mohammad Hussain M
Hanim Osman A Latif Saleh Izni
Shahrizal Ibrahim The Application of
Drillability Properties in Measuring the
Strength of Hardened Concrete
International Journal of Applied
Engineering Research ISSN 0973-4562
Volume 9 Number 11 (2014)
55
VLEREumlSIMI I KUFIRIT TE SIPEumlRM TEuml INTERVALIT TEuml BESIMIT
ME METODEumlN MONTE CARLO
Olsi BARKO1 Idlir LAMI1 Erion BUKACcedilI1
1Universiteti Politeknik i Tiraneumls Fakulteti i Inxhinieriseuml seuml Ndeumlrtimit Tiraneuml - Shqipeumlri
ABSTRAKTI
Peumlrcaktimi i prurjeve maksimale me peumlriudheuml peumlrseumlritje teuml ndryshme eumlshteuml njeuml nga fazat e reumlndeumlsishme
gjateuml projektimit teuml veprave hidroteknike Metoda meuml e mireuml e peumlrcaktimit teuml tyre eumlshteuml kur
shfryteumlzohet njeuml seri e matur e prurjeve maksimale vjetore e cila preferohet qeuml teuml jeteuml sa meuml gjateuml me
qeumlllim qeuml interpolimi probabilitar peumlr peumlriudha peumlrseumlritje teuml meumldha teuml jeteuml sa meuml i besuesheumlm dhe
gabimi sa meuml i vogel Mqns pasiguria e vlereumlsimit nuk mund teuml shmanget peumlr shkak teuml faktoreve teuml
ndryshem ateumlhereuml me metodeumln e gabimit standard merret njeuml interval besimi i cili peumlrcakton intervalin
ku vlera e prurjes me njeuml periudheuml peumlrseumlritje teuml caktuar do teuml ndodhet mesatarisht neuml 95 teuml rasteve
Njeuml metodeuml tjeteumlr e trajtimit teuml pasiguriseuml gjateuml interpolimit dhe peumlrcaktimit teuml prurjes maksimale me
metodeumln qeuml sapo foleumlm eumlshteuml duke mos pranuar shpeumlrndarjen e variablit normale por teuml gjendet
shpeumlrndarja e variablit duke gjeneruar seri sintetike peumlrcaktuar njeuml vlereuml teuml variablit peumlr cdo seri dhe
meuml pas me aneuml teuml kurbeumls kumulative teuml shpeumlrndarjes seuml keumltij variabli teuml gjenden kufinjteuml ku 95 e
vlerave do teuml jeneuml brenda keumltyre kufinjve
Vlereumlsimi i prurjeve maksimale duke peumlrdorur simulimin Monte Carlo eumlshteuml zbatuar peumlr rastin
studimor teuml lumit teuml Shkumbinit neuml vendmatjen Rrogozhineuml Neuml peumlrfundimet e paraqitura neuml keumlteuml
artikull do teuml krahasohen rezultatet neuml vlereumlsimin e prurjeve maksimale me metodeumln e gabimit
standard me metodeumln Monte Carlo
FJALEumlT KYCcedilE
Purja maksimale metoda stokastike seri sintetike metoda Monte Carlo
56
1 HYRJE
Vlereumlsimi i prurjeve maksimale me metodeumln e
prurjeve maksimale vjetore eumlshteuml metoda meuml e
mireuml e vlereumlsimit teuml tyre mqns kjo metodeuml
bazohet neuml njeuml seri reale teuml matur neuml seksionin
e lumit ku keumlrkohen keumlto prurje maksimale [1]
Pasiguria neuml vlereumlsimin e prurjeve me keteuml
metodeuml eumlshteuml e pashmangshme pavaresisht
seriseuml seuml matur neuml teumlrren sepse ekzistojneuml
gabime neuml matje apo gabime teuml tjera peumlr teuml cilat
nuk kemi informacion por qeuml ndodhen Brenda
informacionit qeuml peumlrmban seria e matur
Meumlnyra me e thjeshteuml e vlereumlsimit teuml keumlsaj
pasigurie eumlshteuml me aneumln e gabimit standard
sipas teuml cilit intervali me 95 siguri ku ndodhet
vlera e verteteuml eumlshteuml plusmn196SE ku me SE
neumlnkuptohet gabimi standard Njeuml metodeuml
tjeteumlr e vlereumlsimit teuml pasigurise eumlshteuml metoda
Monte Carlo Kjo metodeuml eumlshteuml e aplikueshme
neuml rastet kur seria e matur ploteumlson dy kushte
ateuml teuml pavaresiseuml seuml vlerave dhe ateuml teuml
stacionaritetit Neumlse seria e matur ploteumlson keumlto
kushte ateumlhereuml vlerat e keumlsaj serie janeuml ngjarje
stokastike teuml pakorreluara e cilat kaneuml
probabilitet ndodhje ccedilfaredo (random) nga zero
neuml njeuml ku shpeumlrndarja e densitetit teuml
probabilitetit i bindet njeuml ligji teuml caktuar Neumlse
do teuml beumlnim matje neuml vazhdim dhe nga veumlzhgimi
teuml formonim njeuml seri tjeteumlr po me teuml njeumljteumln
gjateumlsi do kishim njeuml seri me teuml tjera vlera por
me shpeumlrndarje probabiliteti teuml njeumljteuml me serineuml
e matur neuml fillim Pra duke u bazuar neuml keteuml
llogjike mund teuml gjenerojmeuml pafund seri
sintetike ku vlerat e seriseuml do teuml jeneuml teuml
ndryshme nga seria e matur por shpeumlrndarja do
teuml jeteuml e njeumljta Keteuml na e beumln teuml mundur metoda
Monte Carlo Pasi gjenerojmeuml njeuml seri sintetike
ku inputet janeuml parametrat e seriseuml seuml matur
dhe probabiteti random i vlerave teuml saj bazuar
neuml lakoren e probabilitetit kumulativ (cdf) jemi
neuml gjendje teuml peumlrcaktojme prurjen me peumlriudhe
peumlrseritje teuml caktuar QT ose probabilitet me
mosndodhje teuml caktuar Pra peumlr cdo seri teuml
gjeneruar ne kemi njeuml vlere teuml QT Neumlse
gjenerojmeuml 10000 seri teuml tilla ne marrim 10000
vlera teuml QT qeuml do perbeumlnte neuml vetveteuml njeuml seri
me njeuml shpeumlrndarje probabilitare teuml caktuar Kjo
shpeumlrndarje mund teuml peumlrcaktohet me aneuml teuml
softeve teuml ndryshme dhe me pas me aneuml teuml
invers funksionit peumlrcaktojme kufirin e sipeumlrm teuml
intervalit teuml besimit me 95 siguri Qeumlllimi
kryesor i ketij punimi eumlshteuml pikerisht teuml
krahasojme metodeumln e gabimit standard gjateuml
vlereumlsimit teuml kufirit teuml sipeumlrm teuml intervalit teuml
besimit me metodeumln Monte Carlo
2 METODAT E STUDIMIT
21 Kufiri i sipeumlrm i intervalit teuml besimit
me metodeumln e gabimit standard dhe
pasiguria neuml vlereumlsimin e prurjes
sipas keumlsaj metode [2]
Analiza statistikore e ccedildo ndryshoreje
hidrologjike ku peumlrfshihet edhe prurja eumlshteuml e
bazuar neuml serineuml e teuml dheumlnave teuml veumlzhguara
Keumlto kampioneuml teuml dheumlnash janeuml deri diku teuml
kufizuara neuml madheumlsi nga pikeumlpamja
statistikore Parametrat e shpeumlrndarjes seuml
probabiliteumlve teuml vlereumlsuara nga teuml dheumlnat e
seriseuml seuml veumlzhguar teuml prurjeve neuml njeuml vend teuml
caktuar mund teuml mos jeneuml parametrat e
veumlrteumlteuml teuml shpeumlrndarjes seuml popullsiseuml seuml
prurjeve neuml ateuml vend Prandaj gjithmoneuml
shtrohet pyetja se sa pasiguri ekziston neuml
vlereumlsimin e prurjeve qeuml peumlrcaktohen nga
analiza statistikore
Njeuml maseuml e peumlrdorur zakonisht peumlr pasigurineuml
gjateuml vlereumlsimit kuantil 119909119901 (prurje me
probabilitet teuml teumljkalimit teuml barabarteuml me p)
eumlshteuml gabimi i saj standard SE [119909119901] e cila eumlshteuml
e barabarteuml me rreumlnjeumln katrore e varianceumls seuml
vlereumlsimit kuantil var [119909119901]
Intervalet e besimit peumlr vlereumlsimet quantile xp
janeuml ndeumlrtuar duke peumlrdorur gabimin standard
SE [119909119901] Neuml peumlrgjitheumlsi kur seria eumlshteuml shume e
gjateuml vlereumlsimi kuantil 119909119901 ka shpeumlrndarje
normale Kufiri i poshteumlm dhe i sipeumlrm i
intervalit teuml besimit 100 minus (1 minus 120572) peumlr 119909119901 janeuml
llogaritur nga
57
- Kufiri i sipeumlrm
119909119901119880 = 119909119901 + 1199111minus1205722 ∙ 119878119864[119909119901]
(1)
- Kufiri i poshteumlm
119909119901119880 = 119909119901 minus 1199111minus1205722 ∙ 119878119864[119909119901]
(2)
Ku 1199111minus1205722 = minus1199111205722 eumlshteuml ndryshorja (variabli) e
standardizuar e shpeumlrndareuml normalisht peumlr
nivele korrespondues teuml njeuml intervali besimi
1 minus 120572
- Shpeumlrndarja Normale Gabimi standard i njeuml vlereumlsim kuantil eumlshteuml
119878119864[119909119901] =119878119909
radic119899radic1 +
1
21199111199012 (3)
ku 119911119901 eumlshteuml ndryshorja (variabli) e
standardizuar e shpeumlrndareuml normalisht qeuml
korrespondon me probabilitetin e mos
teumljkalimit p 119904119909 eumlshteuml devijimi standard i
variablit normal 119883 i teuml dheumlnave teuml veumlzhguara
dhe 119899 eumlshteuml gjateumlsia e seriseuml seuml veumlzhguar
Figura 1 Grafik tregues i intervalit teuml
besimit (E-Learning Platform for Inteumlgrateumld Flood
Management (IFM) Uncertainty in estimating floods
by frequency analysis Hamburg University of
Teumlchnology [2])
- Shpeumlrndarja Log-normale
Peumlr njeuml variabeumll 119883 me shpeumlrndarje log-
normale variabli Y = ln X (ose Y = log
X) ka njeuml shpeumlrndarje normale Si rezultat peumlr
shpeumlrndarje normale gabimi standard i njeuml
vlereumlsim kuantil normal 119910119901 eumlshteuml
119878119864[119910119901] =119878119910
radic119899radic1 +
1
21199111199012 (4)
Ku 119904119910 eumlshteuml devijimi standard i teuml dheumlnave teuml
logaritmuara dhe kufinjteuml e intervalit teuml besimit
neuml keteuml rast janeuml
119910119901 plusmn 1199111minus1205722 ∙ 119878119864[119910119901] (5)
Nga kjo nxjerrim kufinjteuml e intervalit teuml besimit
neuml menyre teuml peumlrafert peumlr variablin origjinal
119883 = 119890119884 qeuml janeuml
119890119910119901plusmn1199111minus1205722∙119878119864[119910119901] (6)
Ndersa neuml baze logaritmike 10 kufinjteuml e
intervalit teuml besimit peumlr variablin origjinal 119883 =
10119884 janeuml
10119910119901plusmn1199111minus1205722∙119878119864[119910119901] (7)
Ekzistojneuml gjithashtu formula peumlr peumlrcaktimin e
ketyre kufinjve edhe peumlr shpeumlrndarje teuml tjera si
Pearson 3 Log-Pearson 3 dhe Gumbel Nuk po
zgjateumlmi teumlk keumlto formula sepse neuml do
peumlrdorim shpeumlrndarjen Lognormale peumlr
vlereumlsimin variablave teuml seriseuml toneuml teuml vezhguar
si shpeumlrndarja meuml e mireumlteorike
22 Kufiri i sipeumlrm i intervalit teuml besimit
me metodeumln Monte Carlo Pasi kemi llogaritur njeuml vlereuml prurje qeuml i
korrespondon njeuml peumlriudhe teuml caktuar peumlrseritje hapi
tjeteumlr eumlshteuml teuml marrim neuml konsiderateuml pasigurineuml
Keumlto pasiguri vijneuml nga burime teuml ndryshme siccedil
mund teuml jeteuml
bull Ndryshueshmeumlri teuml vlerave teuml seriseuml peumlr shkak teuml
gjateumlsiseuml seuml kufizuar teuml saj
bull Gabime neuml lidhje me matjen veumlzhgimin vizuale
apo inteumlrpolimin
bull Zgjedhja e shpeumlrndarjes si njeuml peumlrfaqeumlsuese e
shpeumlrndarjes veumlrteumlteuml afatgjateuml teuml panjohur
bull Ndryshueshmeumlria e algoritmeve (zgjedhja e
pragut metodeumls seuml peumlrshtatjes etj)
bull Ndryshimet klimatologjike
58
Tabela 1 Shkaku i pasigurise sipas Liu and Frigaard
2001 [3]
Pasiguriteuml qeuml mund teuml merren neuml konsiderateuml
dhe teuml zvogelohen nga simulimi numerik janeuml
ato teuml shkaktuara prej matjes gabim
inteumlrpolimi dhe ato peumlr shkak teuml
ndryshueshmeumlriseuml seuml vlerave teuml seriseuml peumlr shkak
teuml gjateumlsiseuml seuml kufizuar teuml saj [Liu dhe Frigaard
Janar 2001 f 55]
Metoda e simulimi numerik qeuml eumlshteuml aplikuar keumltu
eumlshteuml Simulimi Monte Carlo me procedureumln e
meumlposhtme sipas Liu dhe Frigaard [Janar 2001] Njeuml
grup numrash teuml rastit neuml intervalin [0-1] llogariteumln
ose gjeneumlrohen madheumlsia e keumltij grup eumlshteuml i
barabarteuml me gjateumlsineuml e seriseuml neuml teuml cileumln eumlshteuml
llogaritur vlera e prurjes se projektimit Me
parametrat e llogaritura meuml pareuml teuml funksionit teuml
shpeumlrndarjes (Lognormal micro 120590) llogariteumlt funksion
invers i shpeumlrndarjes probabiliteti i akumuluar i seuml
cileumls janeuml vlerat e gjeneruara rastit
Figura 2 Grafik tregues i peumlrdorimit teuml
invers funksionit
Nga keumlto llogaritje krijohet njeuml seri e re e vlerave teuml
projektimit qeuml janeuml teuml shpeumlrndareuml sipas funksionit teuml
caktuar Meuml pas keumltij grupi i peumlrshtateumlt shpeumlrndarja
meuml i mire teorike duke llogaritur peumlrseumlri parametrat e
rinj (120572 120573 120574) neumlse eumlshteuml shpeumlrndarja Log-Pearson 3
Neuml fund me keumlteuml funksion teuml ri teuml shpeumlrndarjes
llogaritet vlera prurjes me periudheuml peumlrseritje teuml
caktuar Keumlto hapa peumlrseumlriteumln derisa teuml peumlrfitohet njeuml
gjateumlsi e peumlrshtatshme e keumltij grupi kjo do teuml thoteuml
psh 10000 ose 15000 vlera [2]
Vlera e variablit me peumlriudhe peumlrseritje teuml caktuar
zakonisht ndjek njeuml shpeumlrndarje normale [Liu dhe
Frigaard janar 2001p 56] por peumlr rastin e prurjeve
maksimale kjo mund teuml ndryshoje dhe mund teuml keteuml
njeuml shpeumlrndarje Gumbel Logpearson 3
Pearson 5 (3P) Johnson SU GenGamma (4P) etj
Meuml poshteuml paraqitet rasti kur histograma peumlrputhet
meuml mireuml me shpeumlrndarjen Johnson SU sesa me
shpeumlrndarjen Normale
Me keumlteuml metodeuml pasiguria qeuml lind peumlr shkak teuml
numrit teuml kufizuar teuml vlerave teuml seriseuml zvogelohet
mjaft mireumlKjo do teuml shihet meuml mire gjateuml njeuml
aplikimi qeuml kemi beumlreuml peumlr njeuml rast konkret
Aplikimi i keumlsaj metodeuml pra gjenerimi i serive
sintetike me metodeumln Monte Carlo keumlrkon qeuml seria e
veumlzhguar teuml ploteumlsojeuml dy kushte ateuml teuml pavaresiseuml seuml
vlerave kundrejt njeumlra-tjetreumls dhe ateuml teuml
stacionaritetit Keumlto kushte peumlrgjitheumlsisht ploteumlsohen
peumlr seriteuml e prurjeve maksimale vjetore sepse
fenomenet qeuml i shkaktojneuml ato pra shirat janeuml teuml
distancuar neuml koheuml dhe nuk kaneuml korrelacion me
njeumlra tjetreumln Edhe kushti i stacionaritetit peumlr keumlto
seri ploteumlsohet keumlshtu qeuml kemi teuml drejteumln e gjenerimit
teuml serive sintetike ku variablat kaneuml njeuml shpeumlrndarje
si seria e matur dhe probabiliteti i ndodhjes eumlshteuml njeuml
numer rasti (random)
Figura 3 Grafiku i shpeumlrndarjes meuml teuml mire
bull Ndryshueshmeumlri teuml vlerave teuml seriseuml peumlr shkak teuml
gjateumlsiseuml seuml kufizuar teuml saj
bull Gabime neuml lidhje me matjen veumlzhgimin vizuale
apo inteumlrpolimin
bull Zgjedhja e shpeumlrndarjes si njeuml peumlrfaqeumlsuese e
shpeumlrndarjes veumlrteumlteuml afatgjateuml teuml panjohur
bull Ndryshueshmeumlria e algoritmeve (zgjedhja e
pragut metodeumls seuml peumlrshtatjes etj)
bull Ndryshimet klimatologjike
Probability Density Function
Histogram Johnson SU Normal
x
24002200200018001600
f(x)
01
009
008
007
006
005
004
003
002
001
0
59
Vlera e prurjes seuml projektimit me kufi teuml sipeumlrm teuml
intervalit teuml besueshmeumlriseuml (psh 90) mund teuml merret
duke llogaritur invers funksionin e shpeumlrndarjes me
mesatare dhe devijimi standard teuml seriseuml se gjeneruar
nga Simulimin Carlo Monteuml gjithmoneuml neumlse
shpeumlrndarja meuml e mireuml del ajo normale neuml teuml kundert
me parametrat e shpeumlrndarjes meuml teuml mire
Figura 4 Peumlrcaktimi i kufirit teuml sipeumlrm me
aneumln e invers funksionit
3 REZULTATET PEumlR NJEuml RAST
STUDIMI
Neuml vazhdim po paraqesim neuml meumlnyre meuml teuml
qarteuml ndryshimin midis keumltyre dy metodave
duke e aplikuar konkretisht peumlr njeuml seri teuml matur
neuml lumin Shkumbin neuml vendmatjen Rrogozhineuml
Seria e matur ka informacion peumlr 43 viteuml teuml
njeumlpasnjeumlshme nga viti 1949 deri neuml vitin 1991
ku peumlrfshihen edhe vitet qeuml kaneuml shkaktuar
peumlrmbytje neuml ulteumlsiren e keumltij lumi
Nr Viti Prurja
Nr Viti Prurja
[m3s] [m3s]
1 49 320
23 71 1820
2 1950 489
24 72 468
3 51 700
25 73 476
4 52 1200
26 74 1480
5 53 909
27 75 430
6 54 287
28 76 987
7 55 668
29 77 604
8 56 897
30 78 1090
9 57 362
31 79 536
10 58 700
32 1980 897
11 59 645
33 81 1030
12 1960 684
34 82 831
13 61 780
35 83 520
14 62 1630
36 84 624
15 63 1160
37 85 1080
16 64 850
38 86 970
17 65 731
39 87 942
18 66 836
40 88 720
19 67 756
41 89 570
20 68 582
42 1990 431
21 69 752
43 91 590
22 1970 561
Tabela 2 Seria e matur
Arshiva e Institutit Hidrometereologjik [4]
Fillimisht po peumlrcaktojme kufirin e sipeumlrm teuml
intervalit teuml besueshmerise sipas metodeumls se
pareuml dhe meuml pas me metodeumln Monte Carlo
31 Metoda e Gabimit Standard
Neuml metodeumln e pareuml peumlr teuml peumlrcaktuar
shpeumlrndarjen probabilitare qeuml i peumlrshtateumlt meuml
mire seriseuml soneuml peumlrdoreumlm software-in EasyFit i
cili neuml arkiven e tij peumlrmban njeuml numer teuml madh
shpeumlrndarjesh teorike Ky software llogarit
probabilitetin empirik dhe me aneumln e testeve
Kolmogorov-Smirnov Anderson-Darling dhe χ -
Katror dhe beumln vlereumlsimin e peumlrputhjes midis
shpeumlrndarjes seuml probabiliteteumlve teorike dhe
empirike teuml seriseuml seuml matur
Cumulative Distribution Function
Sample Johnson SU
x
24002200200018001600
F(x
)
1
09
08
07
06
05
04
03
02
01
0
= 1 8
= 0
60
Nga vlereumlsimi i testeve kemi reumlnditjen e
meumlpshtme
Veumlmeuml re qeuml Kolmogorov-Smirnov vlereumlson si
shpeumlrndarjen meuml teuml mireuml Pearson 6 (4P)
Anderson-Darling vleumlreson Gen Logostic ndersa
χ2 vlereumlson shpeumlrndarjen Lognormal
Tabela 3 Vlereumlsimi i shpeumlrndarjes meuml teuml mire
Nisur nga ky vleresim zgjodhem si shpeumlrndarje
meuml peumlrfaqeumlsuese shpeumlrndarjen Lognormal teuml
testit χ2 mqns peumlrcaktimi i parametrave teuml seriseuml
eumlshteuml meuml i lehteuml Kjo do na duhet neuml vazhdim
gjateuml gjeneumlrimit teuml serive
Figura 5 Shpeumlrndarjet meuml teuml mira sipas
EasyFit
Gjithshtu u bindem peumlr teuml zgjedhur
shpeumlrndarjen lognormale pasi edhe Pearson
6(4P) e Kolmogorov-Smirnov eumlshteuml shumeuml e
ngjashme si edhe peumlr faktin qeuml neuml keteuml test
shpeumlrndarja Lognormale vlereumlsohet si e treta
meuml e mireuml
Peumlr teuml peumlrcaktuar neuml vazhdim prurjet maksimale
me periudhe peumlrseumlritje teuml ndryshme shfryteumlzuam
software-in Hyfran-Plus i cili thjeshton llogaritjet
dhe jep vlerat e prurjes si edhe kufinjteuml e
intervalit teuml besueshmerise peumlr shpeumlrndarje teuml
ndryshme Peumlr shpeumlrndarjen Lognormale kemi
keumlto vlera neuml forme grafike dhe tabelare
Figura 6 Prurja funksion i probabilitetit teuml mos
ndodhjes sipas shpeumlrndarjes Lognormale
SERIA E MATUR RROGOZHINEuml Number of
observations 43
Results of the fitting Lognormal
(Maximum Likelihood)
Parameteumlrs
mu 6579872
sigma 0407447
Quantiles
q = F(X) non-exceedance
probability
T = 1(1-q)
T q XT Standard
deviation
Confidence
inteumlrval (95)
10000 09999 3280 579 2360 3510
2000 09995 2750 438 2050 3010
1000 0999 2540 383 1920 2800
200 0995 2060 268 1610 2300
100 099 1860 224 1480 2090
50 098 1660 184 1340 1870
20 095 1410 135 1160 1590
10 09 1210 102 1020 1370
5 08 1020 736 874 1140
3 06667 859 558 752 967
2 05 720 448 638 813
14286 03 582 386 512 664
Probability Density Function
Histogram Lognormal Pearson 6 (4P)
x
15001000500
f(x)
016
014
012
01
008
006
004
002
0
Distribution
Kolmogorov Anderson Chi-Squared
Statistic Rank Statistic Rank Statistic Rank
1 Frechet (3P) 003828 6 008397 3 034749 9
2 Gen Extreme Value 003921 8 008886 5 034853 10
3 Gen Gamma (4P) 00444 11 013777 13 017205 6
4 Gen Logistic 00472 12 007771 1 014931 4
5 Gumbel Max 004311 10 011128 12 031036 8
6 Log-Gamma 00413 9 010638 11 038227 14
7 Log-Logistic (3P) 004787 13 008155 2 016217 5
8 Log-Pearson 3 003849 7 009717 10 006562 3
9 Logistic 011605 19 072767 17 14538 16
10 Lognormal 003563 3 009428 8 006444 1
11 Lognormal (3P) 003586 4 009539 9 035462 12
12 Pearson 5 (3P) 003703 5 008697 4 035341 11
13 Pearson 6 003542 2 008938 6 006557 2
14 Pearson 6 (4P) 003536 1 009257 7 03553 13
61
125 02 511 371 441 590
11111 01 427 36 347 505
10526 005 369 354 275 446
10204 002 312 345 200 388
10101 001 279 337 153 353
1005 0005 252 329 112 324
1001 0001 205 308 341 269
10005 00005 188 30 581 250
10001 00001 158 28 -513 211
Tabela 4 Vlereumlsimi kufinjve teuml intervalit teuml
besueshmerise me software Hyfran-Plus
Nga vlereumlsimi i bere me software-in Hyfran-Plus
shohim qeuml prurja maksimale peumlr periudha teuml
ndryshme peumlrseumlritje eumlshteuml si meuml poshteuml
Peumlr periudhe peumlrseritje T=20 vjet
Prurja maksimale eumlshteuml 1410 m3s dhe kufiri i
sipeumlrm i intervalit teuml besimit me 95 siguri
eumlshteuml 1590 m3s
Peumlr periudhe peumlrseritje T=50 vjet Prurja maksimale eumlshteuml 1660 m3s dhe kufiri i sipeumlrm i intervalit teuml besimit me 95 siguri eumlshteuml 1870 m3s Peumlr periudhe peumlrseritje T=100 vjet
Prurja maksimale eumlshteuml 1860 m3s dhe kufiri i
sipeumlrm i intervalit teuml besimit me 95 siguri
eumlshteuml 2090 m3s
Peumlr periudhe peumlrseritje T=1000 vjet
Prurja maksimale eumlshteuml 2540 m3s dhe kufiri i
sipeumlrm i intervalit teuml besimit me 95 siguri
eumlshteuml 2800 m3s
Peumlr periudhe peumlrseritje T=10000 vjet
Prurja maksimale eumlshteuml 3280 m3s dhe kufiri i
sipeumlrm i intervalit teuml besimit me 95 siguri
eumlshteuml 3510 m3s
32 Metoda Monte Carlo
Neuml metodeumln e dyteuml pasiguria eumlshteuml munduar teuml
zvogeumllohet duke gjeneruar seri sintetike me
metodeumln Monte Carlo e cila bazohet si meuml
poshteuml Neumlse prurjet maksimale janeuml ndryshore
rasti dhe kemi teuml beumljme me njeuml ngjarje
Tabela 5 Testi i pavaresiseuml (Wald-Wolfowitz)
Tabela 6 Testi i Stacionaritetit (Kendall)
Tabela 7 Parametrat e shpeumlrndarjes Lognormal
Hypotheses
H0 The observations are independent
H1 Observations are dependent (autocorrelation of order 1)
Results
Statistics value |U| = 0316
p-value p = 0752
Conclusion
We accept H0 at a significance level of 5
Hypotheses
H0 No trend is apparent in the
observations
H1 There is a trend in the
observations
Results
Statistics value |K| = 0230
p-value p = 0818
Conclusion
We accept H0 at a significance level of 5
Lognormal
Mean 7813
SD 3303
Parameteumlrs
My 657872503
Sigma 040548089
62
stokastike ateumlhere seria e matur eumlshteuml njeuml
kampion peumlrfaqeumlsues i seriseuml historike dhe ajo e
peumlrfaqeumlson keteuml seri me aneumln e shpeumlrndarjes se
densitetit teuml probabiliteteumlve
Kjo do teuml thoteuml qeuml neuml 43 50 100 apo 1000 vitet
e ardhshme ne do teuml kemi njeuml seri tjeteumlr me
vlera teuml tjera teuml ndryshme nga seria e matur por
shpeumlrndarja e probabilieteumlve teuml saj do teuml jeteuml e
njeumljteuml me serineuml toneuml me parametra teuml peumlrafert
me ato teuml seriseuml toneuml Kjo na jep teuml drejteumln e
gjenerimit teuml qindra serive me teuml njeumljteumln gjatesi
ku variablat e saj teuml keneuml njeuml shpeumlrndarje
Lognormale dhe probabilitetin njeuml numeumlr rasti
nga zero neuml njeuml
Aplikimi i keumlsaj metodeuml keumlrkon qeuml prurjet e
seriseuml seuml matur teuml geumlzojneuml vetineuml e pavaresiseuml
seuml teuml dheumlnave si edhe vetineuml e stacionaritetit
Peumlr keumlteuml qeumlllim beumlhet testi i pavaresiseuml sipas
Wald-Wolfovitz dhe testi i stacionaritetit sipas
Kendall me aneuml teuml software-it Hyfran-Plus Nga
vlereumlsimi i beumlreuml shohim se seria e matur i geumlzon
keumlto dy veti dhe mund teuml vazhdojmeuml me
gjeneumlrimin e keumltyre serive
Nga vlereumlsimi i seriseuml seuml matur gjeteumlm si
shpeumlrndarje meuml teuml mire shpeumlrndarjen
Lognormale me parametrat e meumlposhteumlm
Me procedureumln e shpjeguar tek pjesa teorike u
krijuan seri sintetike me metodeumln Monte Carlo
Me poshteuml po paraqesim vlerat e seriseuml seuml matur
dhe teuml njeuml serie teuml gjeneruar funksionin e
densitetit teuml probabilitetit (pdf) dhe funksionin
kumulativ teuml densitetit (cdf) teuml saj
Figura 7 Seria e matur dhe njeuml seri e gjeneruar
Figura 8 Shpeumlrndarja probabilitare lognormale (pdf) Figura 9 Probabiliteti kumulativ lognormal
(cdf)
7813
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45
Pru
rja
[m3
s]
Vitet
SERIA E PRURJEVE
SERIA E MATUR SERIA E GJENERUAR Linear (MESATARJA)
0
00002
00004
00006
00008
0001
00012
00014
00016
0 1000 2000 3000
Pro
bab
ilite
ti
Prurja [m3s]
SHPERNDARJA PROBABILITARE LOGNORMALE (pdf)
SERIA EMATUR
SERIA EGJENERUAR
0
01
02
03
04
05
06
07
08
09
1
0 1000 2000 3000
Pro
bab
ilite
ti
Prurja [m3s]
PROBABILITETI KUMULATIVLOGNORMAL (cdf)
SERIA EMATUR
SERIA EGJENERUAR
63
Peumlr cdo seri sintetike peumlrcaktojme prurjen me peumlriudhe peumlrseritje T=20vjet dhe pasi kemi gjeneruar
10000 seri teuml tilla kemi 10000 vlera teuml keumlsaj prurje e cila ka njeuml shpeumlrndarje teuml caktuar probabiliteti
Me poshteuml po paraqesim vlerat e prurjes Q20 peumlr cdo seri teuml gjeneruar funksionin e densitetit teuml
probabilitetit si edhe funksion probabilitetit kumulativ Log-Pearson 3 si njeuml shpeumlrndarje qeuml ka rezultuar
ndeumlr tre me teuml mirat
Figura 10 Prurja Q20 peumlr seriteuml e gjeneruara
Figura 11 Funksioni i densitetit teuml probabilitetit Figura 12 Probabiliteti kumulativ
Tabela 8 Vlereumlsimi i shpeumlrndarjeve sipas testeve
Distribution
Kolmogorov
Smirnov
Anderson
Darling Chi-Squared
Statistic Rank Statistic Rank Statistic Rank
1 Johnson SU 0005 1 0152 1 2536 1
2 Log-Pearson 3 0006 2 0329 2 3126 2
3 Pearson 5 (3P) 0006 3 0334 3 3305 3
13913
0
500
1000
1500
2000
2500
0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000 8000 9000 10000
Pru
rja
[m3
s]
Seria e gjeneruar
Prurja Q20
Vlera e prurjes Q20
0
00005
0001
00015
0002
00025
0003
00035
900 1400 1900 2400
Pro
bab
ilite
ti
Prurja [m3s]
Densiteti i probabilitetit Log-Pearson 3
0
02
04
06
08
1
12
900 1400 1900 2400
Pro
bab
ilite
ti
Prurja [m3s]
Probabiliteti kumulativ Log-Pearson 3
64
Tabela 10 Kufiri i sipeumlrm i intervalit teuml
besueshmeumlrise me 95 siguri peumlr T20
Tabela 9 Parametrat e shpeumlrndarjeve meuml teuml mira
Pasi gjeteumlm 10000 vlera teuml prurjes Q20 me periudhe peumlrseumlritje 1 here neuml 20 vjet peumlrdorim programin
Easyfit peumlr teuml peumlrcaktuar se cila shpeumlrndarje teorike peumlrfaqeumlson meuml mire shpeumlrndarjen e densitetit teuml
probabiliteteumlve peumlr keteuml seri Nga vlereumlsimi u gjet qeuml shpeumlrndarjet meuml teuml mira janeuml Johnson SU Log-
Pearson 3 Lognormal (3P) Pearson 5 (3P) dhe teuml kateumlr keumlto shpeumlrndarje janeuml shumeuml afeumlr njeumlra-tjetres
Figura 13 Funksioni i densitetit teuml probabilitetit peumlr serineuml Q20
Figura 14 Funksioni i probabilitetit kumulativ peumlr serineuml Q20
Tre shpeumlrndarjet meuml teuml mira janeuml paraqitur meuml poshteuml
Parametrat e shpeumlrndarjeve me teuml mira janeuml si me poshteuml
Vlera e kufirit teuml sipeumlrm teuml intervalit teuml besimit me 95 siguri mund teuml peumlrcaktohet duke llogaritur invers
funksionin e shpeumlrndarjes meuml teuml mire Nga llogaritjet kemi keumlto vlera peumlr tre shpeumlrndarjet meuml teuml mira
Veumlmeuml re qeuml kufiri i sipeumlrm i intervalit teuml besueshmeumlriseuml me 95 siguri peumlr prurjen me periudheuml
peumlrseritje njeuml here neuml 20 vjet eumlshteuml 185 meuml e madhe se kufiri i sipeumlrm i gjetur me metodeumln e pare
Kjo procedureuml u aplikua edhe peumlr prurjet me periudheuml peumlrseumlritje 50 100 1000 dhe 10000 vjet dhe
rezultatet janeuml paraqitur si meuml poshteuml
Distribution Parameteumlrs
1 Johnson SU =-45515 =47707
=44437 =88948
2 Log-Pearson 3 =16589 =000788
=59255
3 Pearson 5 (3P) =79307 =982410
=13709
Distribution Q 20 [m3s]
Johnson SU 1702
Log-Pearson 3 1701
Pearson 5 (3P) 1700
Probability Density Function
Histogram Johnson SU Lognormal (3P)
Pearson 5 (3P) Log-Pearson 3
x
200015001000
f(x)
014
012
01
008
006
004
002
0
Cumulative Distribution Function
Sample Johnson SU Lognormal (3P)
Pearson 5 (3P) Log-Pearson 3
x
200015001000
F(x
)
1
09
08
07
06
05
04
03
02
01
0
65
Figura 15 Prurja dhe Kufiri I sipeumlrm peumlr prurjen Q20 Figura 16 Prurja dhe Kufiri I sipeumlrm peumlr prurjen Q50
Figura 17 Prurja dhe Kufiri I sipeumlrm Figura 18 Prurja dhe Kufiri i sipeumlrm peumlr prurjen Q1000
peumlr prurjen Q100
Figura 19 Prurja dhe Kufiri i sipeumlrm peumlr prurjen Q10000 Tabela 10 Kufiri i sipeumlrm i intervalit teuml besueshmerise
me 95 siguri peumlr peumlriudhe peumlrseritje teuml ndryshme
Nga vlereumlsimi i kufirit teuml sipeumlrm teuml intervalit teuml
besimit me 95 siguri u vu re qeuml peumlr prurjet
janeuml meuml teuml meumldha se ky kufi i vleresuar me
metodeumln e gabimit standard Gjithashtu u vu re
qeuml kjo diference rritej me rritjen e periudheumls seuml
peumlrseumlritjes
Pra neumlse pasiguria me metodeumln e gabimit
standard merret parasysh duke zgjedhur vleren
e kufirit teuml sipeumlrm si vlere llogariteumlse neuml rastin
e metodeumls Monte Carlo ky kufi ka njeuml vlereuml
meuml teuml madhe qeuml varion sipas tabeleumls seuml
meumlposhtme
14101670 1701
0
500
1000
1500
2000
QT QT+196SE M C
Kufiri i siperm i intervalit te besimit me 95 siguri per prujen Q20
16602020 2091
0
500
1000
1500
2000
2500
QT QT+196SE MC
Kufiri i siperm i intervalit te besimit me 95 siguri per prujen Q50
1860
2300 2373
0
500
1000
1500
2000
2500
QT QT+196SE MC
Kufiri i siperm i intervalit te besimit me 95 siguri per prujen Q100
2540
3290 3461
0500
1000150020002500300035004000
QT QT+196SE MC
Kufiri i siperm i intervalit te besimit me 95 siguri per prujen Q1000
3280
4410 4764
0
1000
2000
3000
4000
5000
6000
MATUR HYFRAN SIMULIM
Kufiri i siperm i intervalit te besimit me 95 siguri per prujen Q10000
Metoda
Gabimit
Standard
Metoda
Monte
Carlo
Diferenca
T20 1670 1701 185
T50 2020 2091 351
T100 2300 2373 317
T1000 3290 3461 519
T10000 4410 4764 802
66
4 Konkluzione
Nga vlereumlsimi i kufirit i sipeumlrm teuml intervalit teuml
besimit me 95 siguri me metodeumln Monte
Carlo peumlr prurjet me periudheuml peumlrseumlritje teuml
ndryshme u vu re qeuml ky kufi eumlshteuml gjithmoneuml
meuml i madh se ai i vlereumlsuar me metodeumln e
Gabimit Standard Kjo rezultoi gjateuml aplikimit
peumlr njeuml rastin e marreuml neuml studim ku shpeumlrdarja
e probabiliteteve teuml seriseuml seuml matur rezultoi
shpeumlndartja Lognormale me dy parametra
Neumlse kufiri i vlereumlsuar me metodeumln Monte
Carlo eumlshteuml gjthmone meuml i madh pavareumlsisht se
cila eumlshteuml shpeumlrndarja qeuml peumlrfaqeson meuml mireuml
serineuml e matur kjo eumlshteuml per tu vlereumlsuar neuml
raste teuml tjereuml studimor
Mund teuml themi qeuml Metoda Monte Carlo ka keumlto
aspekte pozitiveuml lidhur me peumlrcaktimin e
pasiguriseuml peumlr prurjet maksimale
E para ka lidhje me faktin qeuml gjenerimi i disa
serive sintetike dhe peumlrcaktimi i prurjes
maksimale me njeuml periudhe peumlrseumlritje teuml
caktuar paraqet meuml mire natyren e
ndryshueshmerise se ketij variabli Kjo nxjerr
neuml pah sesi leumlviz ky varibeumll kundrejt mesatares
pra eumlshteuml njeuml shpeumlrndarje simetrike apo jo
kundrejt saj dhe peumlr meuml teumlpeumlr beumln teuml mundur
peumlrcaktimin e tipit teuml keumlsaj shpeumlrndarjeje peumlr teuml
vazhduar meuml teumlj me peumlrcaktimin e kufirit teuml
sipeumlrm teuml intervalit teuml besimit
E dyta meqeumlneumlse kur peumlrdorim simulimin
Monte Carlo nuk e kemi teuml nevojshme teuml
pranojmeuml njeuml shpeumlrndarje apriori (si rasti i
pranimit teuml shpeumlrndarjes Normale kur peumlrdoret
metoda e gabimit standard) themi se peumlrdorimi
i simulimit Monte Carlo ccedilon neuml njeuml qasje meuml teuml
sakteuml sesa peumlrdorimi i metodeumls seuml gabimit
standard
E treta ka lidhje me faktin qeuml mqns ky variabeumll
ka njeuml shpeumlrndarje josimetrike por me teuml sakteuml
se ajo e supozuar nga metoda e gabimit
standard kufiri i sipeumlrm peumlr teuml njeumljtin nivel
besimi mund teuml daleuml meuml i madh Teuml pakteumln kjo
rezultoi e verteteuml peumlr rastin toneuml studimor ku
seria e matur kishteuml si shpeumlrndarje meuml teuml mire
shpeumlrndarjen Lognormale me dy parametra
Sesi ndryshon kufiri i sipeumlrm i intervalit teuml
besimit peumlr raste ku seria ka njeuml shpeumlrndarje
tjeteumlr duhet studjuar rast pas rasti Fakti qeuml kjo
metodeuml na jep njeuml vlereuml meuml teuml madhe teuml prurjes
maksimale gjithashtu edhe njeuml vlere me teuml
sigurt peumlr shkak teuml informacionit qeuml gjeneron
lidhur me ndryshueshmerineuml e saj beumln keteuml
njeuml metodeuml teuml preferuar nga inxhinieret
projektues pasi zvogelohet pasiguria gjateuml
vlereumlsimit teuml parametrave projektues si peumlr
rastin toneuml qeuml ishteuml prurja maksimale peumlr
peumlriudhe peumlrseritje teuml caktuar
Si peumlrmbledhje mund teuml themi se Metoda
Monte Carlo peumlr marrjen neuml konsiderateuml teuml
pasigurise dhe peumlrcaktimit teuml kufirit teuml sipeumlrm
teuml intervalit teuml besimit eumlshteuml njeuml metodeuml meuml e
mireumlse ajo e Gabimit Standard
5 REFERENCA
[1] Hidrologjia Inxhinierike [Agim Selenica]
[2] E-Learning Platform for Integrated Flood
Management (IFM) Uncertainty in estimating
floods by frequency analysis [Hamburg University
of Technology]
[3] Generation and analysis of random waves
[Liu dhe Frigaard] 2001
[4] Arshiva e Institutit Hidrometereologjik
Faqe 67 100
PARASHIKIMI I KOEFICcedilENTIT TEuml PEumlRSHKUESHMEumlRISEuml PEumlR MATERIALET
RANORE- EKUACIONI HANZEN
Dr Ing Indrit Vozga Ing Rezarta Qemallaj
Abstract
Permeability of granular materials with particle sizes lt5 mm is a physical attribute that
represents a particular importance in the field of geotechnical studies Grain size distribution
of granular materials affects their permeability But before performed permeability test his
prediction may also be empirically using equation Hanzen which is based on two important
parameters calculated from the diagrams of granulometric size distribution Commonly used
indices include coefficient of uniformity Cu and Cc coefficient of curvature particle sizes D10
D30 and D60 where D10 D30 and D60 are particle sizes in mm of 10 30 and 60
by weight of material passing the respective sieve sizes Cu is an important shape factor that
represents the degree of sorting of a soil and indicates the slope of the grain size distribution
curve Larger Cu values indicate well-graded soils and smaller Cu values indicate uniformly-
graded materials Poorly-graded soils have higher porosity and permeability values than well-
graded soils in which smaller grains tend to fill the voids between larger grains Cc is another
important shape factor representing the grain size distribution that takes into account three
points on the grain size distribution curve reducing the possibility of considering a gap-graded
soil as well-graded Based on those characteristics in this investigation we have analyzed
sandy soils materials taken from Banja DAM project here in Albania The samples have
different grain size distribution and the coefficient of permeability is estimated with empirical
formulas (Hanzen equation) and permeability apparatus too
Peumlrmbledhja
Peumlrshkueshmeumlria e materialeve kokrrizore me madheumlsi grimce lt 5 mm eumlshteuml njeuml veti fizike e
cila parqet reumlndeumlsi teuml veccedilanteuml neuml fusheumln e studimeve gjeoteknike Por para se teuml kryhet kjo
proveuml parashikimi i saj mund teuml beumlhet edhe neuml meumlnyreuml empirike duke peumlrdorur ekucionin
Hanzen [KH = 10-2 (D10)2] i cili bazohet neuml dy parametra teuml reumlndeumlsisheumlm qeuml llogariten nga
diagramat e shpeumlrndarjes granulometrike teuml materialeve Beumlhet fjaleuml peumlr Cu[2]ndash i cili eumlshteuml
koeficcedilenti i faktorit teuml formeumls qeuml tregon shkalleumln e klasifikimit teuml materialit dhe njeumlkoheumlsisht neuml
grafik i referohet ndryshimit qeuml peumlson kurba granulometrike e njeuml materiali teuml caktuar Sa meuml
i larteuml teuml jeteuml ky koeficcedilent aq meuml uniform eumlshteuml materiali dhe sa meuml i uleumlt teuml jeteuml aq meuml struktureuml
teuml ccedilrregullt teuml formeumls do teuml keteuml materiali Me pak fjaleuml pritet qeuml materialet qeuml kaneuml formeuml teuml
ccedilrregullt teuml grimceumls teuml karakterizohen nga koeficcedilent permeabiliteti teuml larteuml ndeumlrsa grimcat me
forma teuml rregullta teuml karakterizohen nga koeficcedilent peumlrshkueshmeumlrie teuml uleumlt peumlr areumlsyen e vetme
se teuml parat tentojneuml teuml mbyllin hapeumlsirat boshe midis grimcave Ndeumlrsa faktori tjeteumlr i formeumls
jo meuml pak i reumlndeumlsisheumlm Cc[2] peumlrfaqeumlson shpeumlrndarjen e madheumlsiseuml seuml grimceumls e cila merr neuml
konsiderateuml tre pika neuml kurbeumln granulometrike duke marreuml si teuml mireumlqeneuml faktin se materiali
eumlshteuml ploteumlsisht me formeuml teuml rregullt Pra nisur nga faktoreumlt qeuml peumlrmendeumlm meuml sipeumlr neumlpeumlrmjet
formuleumls Hanzen jemi neuml gjendje teuml beumljmeuml njeuml parashikim paraprak neuml lidhje me koeficentin e
peumlrshkueshmeumlriseuml seuml materialeve ranore kampioneumlt e teuml cileumlve janeuml marreuml neuml projektin e digeumls
seuml hidroccedilentralit teuml Banjeumls Shqipeumlri
Faqe 68 100
1 Peumlrshkrimi i problemit
Peumlrcaktimi i koeficcedilentit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml[1] neuml gjeoteknikeuml eumlshteuml njeuml proveuml qeuml zgjat teuml pakteumln
dy diteuml dhe me kosto teuml konsiderueshme Eumlshteuml njeuml parameteumlr i cili neuml vareumlsi teuml madheumlsiseuml seuml
grimceumls mund teuml matet me aparatura dhe pajisje teuml ndryshme si psh aparati i peumlrshkueshmeumlriseuml
me presion hidraulik (falling head) ose me presion konstant (constant head) ose neuml rastin e
reumlrave argjilore kjo matje mund teuml kryhet edhe me pajisjen e odeometrit e cila e beumln edhe meuml
teuml kushtueshme si proveuml pasi proccediledura zgjat deri neuml 7 diteuml Peumlr teuml evituar efektin koheuml dhe
kosto neuml kryerjen e keumlsaj prove neumlpeumlrmjet keumltij studimi kemi veumlrtetuar qeuml peumlrdorimi i ekucionit
Hanzen [KH = 10-2 (D10)2 ] neuml materialet ranore eumlshteuml i vlefsheumlm dhe ul ndjesheumlm koheumln e marrjes
seuml rezultatit neuml afeumlrsisht 2 oreuml Ekuacioni Hanzen [KH = 10-2 (D10)2] [3] eumlshteuml i aplikuesheumlm veteumlm
neuml materialet me madheumlsi grimce gt 0075 mm dhe meuml lt se 5 mm dhe jep njeuml parashikim teuml
mundsheumlm teuml koeficcedilentit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml neuml materialet me keumlteuml madheumlsi grimce duke ulur
ndjesheumlm koston dhe koheumln e kryerjes seuml proveumls
Pra neuml keumlteuml studim do teuml vlereumlsohet
- Se neuml cilin diapazon teuml madheumlsiseuml seuml grimceumls mund teuml peumlrdoret ekuacioni Hanzen
- Sa janeuml pritshmeumlriteuml e rezultateve teuml marra nga llogaritjet neumlpeumlrmjet ekuacionit Hanzen
nga kurbat granulometrike krahasuar keumlto me rezultatet e provave teuml peumlrshkueshmeumlriseuml
seuml materialeve
2 Pjesa eksperimetale dhe rezultatet
Karakteristikat e materialeve teuml studiuara
Peumlrbeumlrjet e kampioneumlve
Kampioneumlt qeuml ne studiuam janeuml materiale ranore me madheumlsi grimce 0075 - 5 mm teuml marra
nga baseni i lumit teuml Devollit dhe teuml klasifikuara neuml tre madheumlsi grimcore teuml ndryshme
Karakteristikat dhe peumlrbeumlrjet e teuml cilave janeuml paraqitur neuml Tabeleumln 1 dhe 2
Figura 1 Pamje nga kampioneumlt e peumlrgatitur peumlr kryerjen e provave laboratorike
Faqe 69 100
Tabela 1 Karakteristikat fizike teuml materialeve ranore teuml peumlrzgjedhura peumlr realizimin e proveumls seuml
peumlrshkueshmeumlriseuml dhe granulometriseuml
Kampioneumlt
Vetiteuml fizike
Reumlreuml natyrore
[025 - 085 mm]
Reumlreuml natyrore
[1 - 236 mm]
Reumlreuml natyrore
[30 - 50 mm]
Densiteti specifik
[gcm3] 26851 26654 26524
Densiteti volumor
[gcm3] 15952 16452 16953
D max
[mm] 085 236 50
Absorbimi
[] 109 912 894
Tabela 2 Peumlrbeumlrja kimike e materialeve ranore teuml peumlrzgjedhura peumlr realizimin e proveumls seuml
peumlrshkueshmeumlriseuml dhe granulometriseuml
Kampioneumlt
Peumlrbeumlrja kimike []
Reumlreuml natyrore
[025 - 085 mm]
Reumlreuml natyrore
[1 - 236 mm]
Reumlreuml natyrore
[30 - 50 mm]
SiO2 5318 5468 5806
CaO 567 502 487
MgO 910 887 841
Al2O3 450 451 453
Fe2O3 567 569 567
SO3 011 012 012
Cl - 0028 0030 0031
Trajtimi i kampioneumlve
Proccediledura e marrjes seuml kampioneumlve teuml reumlreumls u realizua sipas standartit BS EN 933-2 provat peumlr
peumlrcaktimin e parametrave fizike u realizuan sipas standartit BS EN 1097-3 BS EN 1097-6
ndeumlrsa ato kimike BS EN 196-2 Proccediledura e peumlrgatitjes seuml kampioneumlve u realizua sipas
standarteve teuml larteumlpeumlrmendura ku peumlr secileumln proveuml teuml kryer kampioni eumlshteuml lareuml paraprakisht
dhe pastaj eumlshteuml trajtuar neuml temperatureuml 110 plusmn 5 0C
Peumlrshkrimi i provave teuml realizuara
Faqe 70 100
Kampioneumlt e reumlrave teuml peumlrgatitura irsquou neumlnshtruan proveumls teuml granulometriseuml sipas BS EN 933-1
peumlr peumlrcaktimin e shpeumlrndarjes seuml madheumlsiseuml seuml grimceumls dhe faktorit teuml formeumls dhe koeficcedilenteumlve
peumlrkateumls Prova konsiston neuml ndarjen me aneuml teuml njeuml serie sitash teuml materialit neuml disa klasa
Hapja e siteumls si dhe numri i sitave janeuml peumlrzgjedhur neuml bazeuml teuml natyreumls seuml kampionit dhe
sakteumlsiseuml seuml nevojshme Proccediledura e miratuar eumlshteuml ajo e larjes seuml kampionit paraprakisht i cili
thahet dhe meuml pas kuartohet neuml meumlnyreuml qeuml teuml marrim maseumln peumlrfaqeumlsuese peumlr kryerjen e proveumls
seuml granulometriseuml Masa e grimcave teuml shpeumlrndara neuml sita teuml ndryshme eumlshteuml afeumlrsisht e
barabarteuml me maseumln fillestare teuml materialit teuml marreuml neuml proveuml Peumlrqindja kumulative e kalimit
neuml ccedildo siteuml u regjistrua neuml formeuml numerike dhe u beuml paraqitja grafike e shpeumlrndarjes
granulometrike
Ndeumlrsa prova e peumlrshkueshmeumlriseuml u realizua sipas standartit BS 1377-5 peumlr peumlrcaktimin e
koeficcedilentit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml
Proccediledura e proveumls seuml granulometriseuml u realizua si meuml poshteuml
Kampioni u reduktua neuml peumlrputhje me standartin BS EN 932-2 peumlr teuml peumlrftuar maseumln
peumlrfaqeumlsuese qeuml irsquou neumlnshtrua proveumls teuml granulometriseuml Paraprakisht kampioni u lag lehteuml neuml
meumlnyreuml qeuml teuml evitohet largimi i grimcave teuml pluhurit gjateuml kryerjes seuml proveumls gjeuml qeuml e cila ccedilon
neuml uljen e segregimit teuml materialit Sasia e materialit qeuml u peumlrdor peumlr kryerjen e keumlsaj prove
ishte minimumi 02 kg referuar tabeleumls 3 neuml standartin BS EN 933-1
Tabela 3 E vlefshme peumlr materialet qeuml disponojneuml densitetet nga 2000 - 3000 Kgm3
Dmax i grimceumls [mm] Sasia e materialit [kg]
63 40
32 10
16 26
8 06
le 4 02
Fillimisht seria e sitave u tund tek shkundeumlsi magnetik dhe meuml pas u aplikua edhe shkundja me
doreuml duke kontrolluar futjen me doreuml por jo neuml meumlnyreuml teuml detyrueshme teuml grimcave teuml
materialeve Pjesa e pluhurit e mbajtur neuml fund teuml kokeumlrrizave neuml ccedildo siteuml (neuml gram) nuk kaloi
ku
A - eumlshteuml sipeumlrfaqja e siteumls neuml mm2
d - eumlshteuml dimensioni i hapjes seuml siteumls neuml mm
Neuml secileumln siteuml u mbajteumln sheumlnim mbetjet mbi siteuml peumlr teuml llogaritur vlera neuml peumlrqindje dhe ato
kumulative progresive neuml peumlrqindje
Ndeumlrsa proccediledura e proveumls seuml peumlrshkueshmeumlriseuml u realizua si vijon
Faqe 71 100
Kampioni i vendosur neuml cilindrin e aparatit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml u nivelua me ndihmeumln e njeuml
vizoreje metalike teuml mprehteuml duke prereuml buzeumlt neuml secilin skaj dhe meuml pas u vendos njeuml leteumlr
filtri neuml teuml dyja aneumlt e cilindrit Kampioni vendoset neuml dhomeumln e lageumlshtiseuml dhe kontenieri
mbushet me ujeuml deri mbi nivelin e daljes seuml ujit Gjateuml kryerjes seuml proveumls u siguruam qeuml
temeratura e ujit teuml jeteuml e barabarteuml me ateuml teuml dhomeumls Peumlrgjateuml periudheumls seuml ngopjes seuml
kampionit valvula e sipeumlrme e cilindrit u lidh me dhomeumln e vakumit derisa uji derdhej neuml pjeseumln
e tubit daleumls teuml konteinerit Para se teuml fiknim dhomeumln e vakumit u siguruam qeuml neuml tubin e
vakumit teuml mos kalonin meuml buleumlza ajri Gjateuml realizimit teuml proveumls mbajteumlm sheumlnim nivelin e
ujit dhe koheumln qeuml i duhej ujit teuml peumlrshkojeuml gypin manometrik[1] Sheumlnimet u mbajteumln peumlr
intervale teuml ndryshme kohe 1 2 4 8 15 30 min Pasi u moreumln njeuml numeumlr i caktuar vlerash dhe
peumlrshkueshmeumlria qeumlndronte konstante ndaluam proveumln
Figura meuml poshteuml paraqet skemeumln e kryerjes seuml proveumls seuml peumlrshkueshmeumlriseuml
Figura 2 Pamje nga aparati i peumlrshkueshmeumlriseuml
3 Interpretimi dhe diskutimi i rezultateve eksperimetale
Realizimi i proveumls seuml granulometriseuml beumlri teuml mundur peumlrcaktimin e koeficcedilenteumlve teuml madheumlsiseuml
seuml grimcave peumlr kampioneumlt e peumlrzgjedhur Peumlr secileumln shpeumlrndarje granulometrike u peumlrcaktua
koeficcedilenti i madheumlsis seuml grimceumls dhe ai i formeumls neuml meumlnyreuml qeuml teuml peumlrcaktoheshin koeficcedilenteumlt e
peumlrshkueshmeumlriseuml neuml meumlnyreuml emprike me ekuacionin Hanzen Grafikeumlt e shpeumlrndarjeve
granulometrike janeuml paraqitur meuml poshteuml
Tabela 4 Rezultatet e proveumls seuml granulometriseuml peumlr kampionin 025 - 085 mm
Faqe 72 100
Hapja e sites
[mm]
Mbetja mbi site
[g]
Mbetja progresive
[g]
Mbetja progresive
[]
Kalimi progresiv
[]
500 00 00 00 1000
475 00 00 00 1000
400 00 00 00 1000
300 00 00 00 1000
236 00 00 00 1000
250 00 00 00 1000
200 00 00 00 1000
100 00 00 00 1000
0850 281 281 127 873
0710 512 793 358 642
0300 1237 2030 916 84
0250 181 2211 997 03
0 06 2217 1000 00
Masa peumlrfundimtare 2217 2217 1000
Masa fillestare 2218
Grafiku 1Grafiku i shpeumlrndarjes seuml madheumlsiseuml seuml grimceumls peumlr kampionin 025 - 085 mm
Koeficcedilenti i uniformitetit Cu = =
D10 D30
D60
Faqe 73 100
Koeficcedilenti i kurbatureumls Cc = =
Tabela 5 Rezultatet e proveumls seuml granulometriseuml peumlr kampionin 10 - 236 mm
Hapja e sites
[mm]
Mbetja mbi
site
[g]
Mbetja
progresive
[g]
Mbetja
progresive
[]
Kalimi progresiv
[]
500 00 00 00 1000
475 00 00 00 1000
400 00 00 00 1000
300 00 00 00 1000
236 123 123 57 943
250 191 314 146 854
200 252 566 263 737
100 1582 2148 997 03
0850 00 2148 997 03
0710 00 2148 997 03
0300 00 2148 997 03
0250 00 2148 997 03
0 06 2154 1000 00
Masa peumlrfundimtare 2148 2154 1000
Masa fillestare 2150
Faqe 74 100
Grafiku 2Grafiku i shpeumlrndarjes seuml madheumlsiseuml seuml grimceumls peumlr kampionin 10 - 236 mm
Koeficcedilenti i uniformitetit Cu = =
Koeficcedilenti i kurbatureumls Cc = =
Tabela 6 Rezultatet e proveumls seuml granulometriseuml peumlr kampionin 30 - 50 mm
Hapja e sites
[mm]
Mbetja mbi site
[g]
Mbetja progresive
[g]
Mbetja progresive
[]
Kalimi progresiv
[]
500 101 45 21 979
475 135 180 83 896
400 563 743 342 658
300 1423 2166 997 03
236 00 2166 997 03
250 00 2166 997 03
200 00 2166 997 03
100 00 2166 997 03
0850 00 2166 997 03
0710 00 2166 997 03
0300 00 2166 997 03
Faqe 75 100
0250 00 2166 997 03
0 06 2172 1000 00
Masa peumlrfundimtare 2222 2172 1000
Masa fillestare 2230
Grafiku 3Grafiku i shpeumlrndarjes seuml madheumlsiseuml seuml grimceumls peumlr kampionin 30 - 50 mm
Koeficcedilenti i uniformitetit Cu = =
Koeficcedilenti i kurbatureumls Cc = =
Tabela 7 Rezultatet peumlrmbledheumlse teuml proveumls seuml granulometriseuml dhe limitet sipas specifikimeve teknike
Koeficcedilenteumlt
Limiti Reumlreuml Reumlreuml Reumlreuml
Reumlreuml 0-085 mm 10-236 mm 30-50 mm
Cu- Koeficcedilenti i
uniformitetit Cu gt 6 22 15 12
Cc- Koeficcedilenti i
shpeumlrndarjes seuml
madheumlsiseuml seuml grimceumls
1 le Cc le 3 10 09 10
D10
D30
D60
Faqe 76 100
Pasi peumlrcaktuam koeficcedilenteumlt nga prova e granulometriseuml llogariteumlm koeficcedilentin e
peumlrshkueshmeumlriseuml sipas ekuacionit Hanzen [KH] dhe meuml pas peumlr teuml njeumljtat materiale mateumlm
koeficcedilentin e peumlrshkueshmeumlriseuml [k] me aparatin e peumlrshkueshmeumlriseuml
Figura 3 Pamje teuml aparatit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml
Nga aparati i peumlrshkueshmeumlriseuml llogaritja e koeficcedilentit teuml keumltij aparati eumlshteuml
Ose
Ku
k - koeficcedilienti i peumlrshkueshmeumlriseuml
a - sipeumlrfaqja e tubit manometrik
L - gjateumlsia e kampionit
A - sipeumlrfaqja e kampionit teuml reumlreumls
H0 - larteumlsia fillestare e ujit
H1 - larteumlsia peumlrfundimtare e ujit (H0-ΔH)
T - koha qeuml duhet qeuml njeuml sasi e caktuar uji teuml peumlrshkojeuml larteumlsineuml ΔH
Gjateuml kryerjes seuml proveumls u beuml korrigjimi i temperatureumls me aneuml teuml formuleumls
C
CTCTC kk
20
20
1
0
01
log)( H
H
TTa
aLk
1
010
01
log32)( H
H
TTA
aLk
Faqe 77 100
Ku
kTordmC - peumlrshkueshmeumlria e matur me ujin me temperatureumln e laboratorit
k20ordmC - peumlrshkueshmeumlria neuml temperatureuml 20ordmC
Tabela 8 Faktori i korrektimit teuml temperatureumls seuml ujit
Temperatura e ujit
gjateuml proveumls T (ordmC) η TordmC η 20ordmC
Temperatura e ujit
gjateuml proveumls T (ordmC) η TordmC η 20ordmC
15 1135 22 0953
16 1106 23 0931
17 1077 24 0910
18 1051 25 0889
19 1025 26 0869
20 1000 27 0850
21 0976 28 0832
29 0814
Neuml tabeleumln 8 jepen rezultatet e vlerave mesatare teuml koeficcedilentit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml teuml marra
nga kryerja e proveumls seuml peumlrshkueshmeumlriseuml neuml kampioneumlt me madheumlsi grimce teuml ndryshme
peumlrkateumlsisht reumlreuml 025 - 085 mm reumlreuml 1 - 236 mm dhe reumlreuml 3 - 5 mm
Tabela 9 Rezultatet e koeficcedilentit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml teuml matur neuml meumlnyreuml empirike me
ekaucionin Hanzen dhe teuml matur realisht me aparatin e peumlrshkueshmeumlriseuml
Materiali D10
[mm]
Koeficcedilenti i
peumlrshkueshmeumlriseuml sipas
ekuacionit Hanzen [3]
KH = 10-2 (D10)2
Koeficcedilenti i peumlrshkueshmeumlriseuml i
matur me aparatin e
peumlrshkueshmeumlriseuml [1]
Limiti sipas
standartit BS
1377-5 k [4]
[cmsek]
Reumlreuml 0 - 085
mm 032 10210-5 11510-5
10-1 ndash 10-5 Reumlreuml 10 - 236
mm 119 14010-4 15110-4
Reumlreuml 30 - 50
mm 318 10110-3 10910-3
1
010
01
log32)( H
H
TTA
aLk
Faqe 78 100
4 Peumlrfundime
Gjetja e metodave efikase peumlr peumlrcaktimin e koeficcedilentit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml duke evituar
proccediledureumln standarde me aparatin e peumlrshkueshmeumlriseuml lehteumlson dhe njeumlkoheumlsisht siguron
rezultat konform standardit dhe kryerjen e proveumls peumlr njeuml koheuml shumeuml meuml teuml shkurteumlr dhe me
kosto shumeuml meuml teuml uleumlt
Gjithashtu gjateuml peumlrcaktimit teuml koeficcedilentit neumlpeumlrmjet ekuacionit Hanzen peumlrcaktojmeuml edhe
koeficcedilenteuml teuml tjereuml teuml reumlndeumlsisheumlm teuml cileumlt japin infomacion mbi karakteristikat fizike teuml
materialeve kokrrizore[8] Duke irsquou referuar rezultateve teuml provave teuml kryera materiali reumlreuml
10 - 236 mm karakterizohet nga njeuml koeficcedilent i shpeumlrndarjes seuml madheumlsiseuml seuml grimceumls Cc lt 1
gjeuml qeuml duket edhe nga grafiku i granulometriseuml neuml ndryshim nga dy materialet e tjera teuml cilat
kaneuml shpeumlrndarje meuml uniforme (Cc = 1) Ndeumlrsa peumlrsa i peumlrket koeficcedilentit teuml uniformitetit Cu
mund teuml themi qeuml teuml tre kampioneumlt peumlrbeumlhen nga grimca jouniforme pra me forma teuml ccedilrregullta
Kjo formuleuml vlen teuml aplikohet veteumlm neuml materialet ranore dhe dhegrave ranor me madheumlsi grimce
mbi 0075 mm
5 LITERATURE
[1] ISBN 0580180301 BS 1377-5 - Methods of test for soils for civil engineering purposes
Compressibility permeability and durability proveumls 1990
[2] Emine Mercan Onur ldquoPredicting the permeability of sandy soil from grain size
distributionrdquo pg 5-7 2014
[3] httpwwwgeotechdatainfoparameterpermeabilityhtml
[4] Alyamani M S and Sen Z 1993 Determination of hydraulic conductivity from grain
size distribution curves Ground Water Vol 31 pp 551-555
[5] Das BM 2008 Advanced soil mechanics
[6] Taylor amp Francis New York NY 567 p De Groot DJ Ostendorf DW and Judge AI
2012 In situ measurement of hydraulic conductivity of saturated soils Geotechnical
Engineering Journal of the SEAGS amp AGSSEA Vol 43 No 4 pp 63-72
[7] Hazan A 1892 Some physical properties of sands and gravels Mass State Board of
Health Ann Rept pp 539-556
[8] Kenney TC Lau D and Ofoegbu GI 1984 Permeability of compacted granular
materials Canadian Geotechnical Journal Vol 21 pp 726-729
[9] Holtz RD Kovacks W D and Sheahan T C 2011 An introduction to Geotechnical
Engineering Prentice-Hall Upper Saddle River NJ 853 p
Faqe 79 100
VLEREumlSIM I METODAVE TEuml NDRYSHME NEuml
LLOGARITJEN E CFRP SI PEumlRFORCIM I JASHTEumlM I
TRAREumlVE TEuml BETONIT ME SEKSION ldquoTrdquo QEuml PUNOJNEuml NEuml
PRERJE
Enio DENEKO Leonard COMENI Esmerald FILAJ
eniodenekohotmailcom lcomenilivecom e_filajyahoocom Universiteti Politeknik i Tiraneumls Fakulteti i Inxhinierise se Ndertimit Rruga ldquoMuhamet Gjolleshardquo 54
Tiraneuml - Albania
Peumlrmbledhje Gjateuml jeteumls seuml strukturave betonarme afteumlsia mbajteumlse neuml prerje e elementit nuk u peumlrgjigjet meuml keumlrkesave statike
dhe dinamike kjo e shkaktuar kryesisht nga degradimi i betonit dhe vecaneumlrisht nga plasaritjet ardhur nga
ndryshimi i qeumlllimit teuml peumlrdorimit teuml struktureumls dhe rritja e ngarkesave teuml jashtme Fibrat e peumlrforcuara polimere
te karbonit (CFRP) mund teuml peumlrdoren si peumlrforcim i jashteumlm peumlr rritjen e afteumlsiseuml mbajteumlse neuml prerje teuml elementeumlve
teuml betonit Neuml keumlteuml studim do teuml analizohet veteumlm peumlrforcimi me FRP i trareumlve prej betoni teuml armuar neuml formeuml ldquoTrdquo
Studime teuml shumta mbi peumlrdorimin e shtresave CFRPsi peumlrforcime teuml jashtme teuml trareumlve janeuml beumlreuml keumlto vitet e
fundit Peumlr keumlteuml studim janeuml mbledhur dhe analizuar rezultate te eksperimenteve teuml realizuara me peumlrforcime teuml
trareumlve T ndaj forcave prereumlse dhe jane vendosur ne nje database duke marre parasysh veteumlm kontributin e CFRP
neuml rritjen e afteumlsiseuml mbajteumlse ndaj prerjes dhe do teuml vlereumlsohet rritja e parashikuar teorikisht bazuar ne kode teuml
ndryshme llogaritjeje teuml peumlrforcimeve me FRP (si ACI 2008 CANCSA 2006 CNR-DT200 2004 fib 2001) duke
peumlrdorur formula llogariteumlse teuml ndryshme sipas meumlnyreumls seuml peumlrforcimit teuml ploteuml apo me rripa teuml drejteuml apo me
keumlnd 45deg konfigurim neuml formeuml U apo U teuml ankoruar apo veteumlm veshje aneumlsore Neuml fund do teuml beumlhen krahasimet
me rezultatet eksperimentale duke pareuml mospeumlrputhjet midis vlerave peumlr teuml treguar qeuml ende ka shumeuml puneuml peumlr teuml
beumlreuml neuml peumlrmireumlsimin e metodave llogariteumlse duke futur dhe faktoreuml teuml tjereuml qeuml ende nuk janeuml marreuml parasysh apo
nuk u eumlshteuml beumlreuml njeuml studim i ploteuml
Fjaleuml kyccedile Tra betoni peumlrforcim me CFRP forca prereumlse metoda llogariteumlse konfigurim i fibrave
80
1 HYRJE
Neuml dy dekadat e fundit janeuml kryer
keumlrkime teuml shumta teorike dhe
eksperimentale peumlr teuml kuptuar dhe
shpjeguar efektin e aplikimit teuml jashteumlm
teuml fibrave teuml peumlrforcuara polimere teuml
karbonit (CFRP) neuml formeumln e fleteumlve
apo rripave si peumlrforcim peumlr
peumlrmireumlsimin e afteumlsiseuml mbajteumlse teuml
elementit ndaj forcave prereumlse Njeuml
numeumlr i madh keumlrkuesish kaneuml studiuar
sjelljen ndaj prerjes teuml tareumlve me seksion
kateumlrkeumlndor apo T teuml peumlrforcuar me
CFRP dhe bazuar neuml rezultatet e
eksperimenteve personale zhvilluan
kode apo metoda llogaritjeje kryesisht
neuml formeumln e udhezimeve teuml cilat ende
nuk janeuml peumlrfundimtare sic janeuml ato peumlr
perforcimin e elementeumlve nga peumlrkulja
apo shtreumlngimin e kolonave peumlr arsye teuml
kompleksitetit qeuml paraqet veprimi i
forcave prereumlse dhe janeuml ende neuml studim
Qeuml prej 1992 shumeuml studime peumlrmes
eksperimenteve (Uji 1992 Chaallal
1998 2002 Triantafillou 1998 Khalifa
1999 Khalifa amp Nani 20002002
Deniaud amp Cheng 2001 2003
Pellegrino amp Modena 2002 Tjalsten
2003 Bousselham amp Chaallal 2006
Monti amp Liotta 2007 Dias amp Barros
2007 Leung 2007 Jayaprakash 2007
Altin 2009 Gamino 2010 etj)
evidencuan sjelljen ndaj prerjes teuml
trareumlve teuml betonit teuml peumlrforcuar me FRP
Rezultatet ccediluan neuml formula llogariteumlse
gjysmeuml-empirike dhe modele analitike
teuml ndryshme teuml cilat tentojneuml teuml
parashikojneuml kontributin e FRP afteumlsineuml
e ploteuml mbajteumlse teuml traut qeuml llogaritet
duke mbledhur kontributin e betonit
(Vc) teuml stafave (Vs) dhe FRP (Vfrp)
(1)
2 DISA STUDIME MBI
KONTRIBUTIN E FRP NEuml
RRITJEN E AFTEumlSISEuml
MBAJTEumlSE NGA FORCAT
PREREumlSE
Neuml keumlteuml studim do teuml merremi veteumlm
me eksperimentet e realizuar mbi trareumlt
e peumlrforcuar me CFRP neuml formeuml T
sepse ata paraqesin situateumln reale
pavareumlsisht se pjesa meuml e madhe e
testimeve beumlhet mbi trareumlt
kateumlrkeumlndoreuml Ekzistojneuml tre lloje
konfigurimesh peumlrsa i peumlrket
peumlrforcimeve teuml jashtme me CFRP
veshje aneumlsore mbeumlshtjellje neuml formeuml
U (me apo pa ankorim mekanik) apo
mbeumlshtjellje teuml ploteuml (pak e peumlrdorur neuml
praktikeuml) Disa metoda e konsiderojneuml
mbeumlshtjelljen U me ankorim si
mbeumlshrjellje teuml ploteuml (CNR-DT200
2004)
Fig 11 Mbeumlshtjellje aneumlsore neuml
formeuml U e thjeshteuml dhe e ankoruar
Fig 12 Mbeumlshtjellje neuml formeuml U neuml
formeuml rripash
Faqe 81 100
Fig 13 Mbeumlshtjellje e ploteuml
Fillimisht modelet teorike supozuan qe
materialet CFRP veprojneuml si stafa teuml
brendshme Studimet e meumlvonshme u
zhvilluan teori teuml reja teuml mbeumlshtura mbi
shpeumlrndarjen e deformimeve duke
futur konceptin e deformimit efektiv teuml
CFRP Taumlljsten (1998) dhe meuml voneuml
Triantafillou (1998) dhe Triantafillou amp
Antonopoulos (2000) demonstruan qeuml
kur elementi i betonit arrin rezistenceumln
kufitare neuml prerje CFRP e jashtme
zgjatet sipas drejtimit gjateumlsor teuml
fibrave deri ne nje nivel deformimi i
cili eumlshteuml zakonisht meuml i vogeumll se
deformimi kufitar i keumlputjes nga
teumlrheqja εfu Ky deformim peumlrkufizohet
si deformim efektiv εfe peumlr teuml treguar se
neumlse do teuml shumeumlzohej me modulin e
elasticitetit te FRP sipas drejtimit
gjateumlsor teuml fibrave Ef me sipeumlrfaqen e
seksionit teumlrthor teuml fibrave peumlrfitojmeuml
forceumln prereumlse totale qeuml mund teuml
peumlrballohet nga CFRP
(2)
Studimet kaneuml deumlshmuar qeuml keumlndi i
plasaritjeve teuml formuara influencohet
prej sasiseuml dhe trasheumlsiseuml seuml shtreseumls seuml
FRP keumlndit teuml orientimit sasiseuml seuml
stafave dhe armatureumls ekzistuese
gjateumlsore si dhe cileumlsiseuml seuml betonit
Testimet e fundit kaneuml treguar se
kontributi i FRP neuml prerje (pra dhe εfe)
ulet me rritjen e sasiseuml seuml armatureumls seuml
brendshme por marreumldheumlnia midis tyre
ende duhet studiuar
Khalifa (1998 2000) modifikoi
modelin e Triantafillou duke futur
konceptin e kufizimeve teuml
deformimeve peumlr shkak teuml madheumlsiseuml
seuml hapjes teuml plasaritjeve dhe humbja e
aderenceumls seuml agregateumlve Bazuar neuml
studimet e tyre Pellegrino dhe Modena
(2002) sugjeruan futjen e njeuml
koeficienti reduktimi peumlr raportin
midis deformimit efektiv dhe atij teuml
fundeumlm teuml FRP Pellegrino amp Modena
(2006) ndeumlrmoreumln studime meuml teuml thella
peumlrsa i peumlrket shkateumlrrimit dhe
shkeumlputjes seuml betonit neumln veprimin e
forcave prereumlse duke u mbeumlshtetur neuml
modelin ldquokapriateumlrdquo dhe duke treguar
kontributin e betonit ccedilelikut dhe FRP
neuml afteumlsineuml mbajteumlse teuml trareumlve
Chen dhe Teng (2003 2004) studiuan
shkateumlrrimin prej forcave prereumlse neuml
trareumlt e peumlrforcuar me FRP dhe arriteumln
neuml peumlrfundimin qeuml shpeumlrndarja e
sforcimeve neuml FRP peumlrgjateuml planit teuml
lindjes seuml plasaritjeve nuk eumlshteuml
uniform duke marreuml parasysh keumlputjen
e fibrave dhe shkeumlputjen e tyre nga
faqja e betonit Sforcimet kufitare
shprehen neumlpeumlrmjet koeficientit teuml
gjateumlsiseuml seuml kapjes seuml fibrave me
betonin dhe koeficienti i gjereumlsiseuml seuml
rripave teuml FRP
Duke peumlrdorur teorineuml e modifikuar teuml
fusheumls shtypeumlse (MCFT) fib Bulletin
14 (2001) zhvilloi njeuml model teorik peumlr
teuml parashikuar kontributin e shtresave
FRP neuml prerje tek trareumlt por me
kufizime serioze peumlr shkak teuml
vlefshmeumlriseuml vetem peumlr konfigurimin
me mbeumlshtjellje teuml ploteuml por pa qeumlneuml neuml
gjendje teuml parashikojeuml mekanizmin e
shkeumlputjes seuml fibrave prej betonit peumlr
konfigurimet e tjera neuml formeuml U apo
veteumlm aneumlsore
Monti dhe Liotta (2007) propozuan
njeuml model peumlr shkeumlputjen e fibrave i
cili peumlrdor njeuml ekuacion peumlr lidhjen mes
Faqe 82 100
FRP dhe betonit funksion i kushteve
kufitare bazuar neuml tipin e konfigurimit
dhe hapjen e teuml plasurave si dhe neuml
teorineuml e fusheumls seuml sforcimeve teuml
zbatuar neuml fibrat neuml zoneumln ku kaneuml
lindur plasaritjet Merren neuml
konsiderateuml dy raste rripshtreseuml e
drejteuml dhe rripshtreseuml rreth cepave apo
fundeve Ky model eumlshteuml neuml peumlrdorim
neuml kodin italian CNR-DT200 2004
3 METODAT LLOGARITEumlSE
TE CFRP SIPAS KODEVE
KRYESOEuml NEuml PEumlRDORIM
Neuml keumlteuml seksion tregohen bazat e
llogaritjes teuml afteumlsiseuml mbajteumlse teuml CFRP
ndaj forcave prereumlse bazuar neuml kodet
kryesore neuml peumlrdorim
ACI 4402R 2008
Instituti Amerikan I Betonit ACI
(2008) bazohet neuml studimet e beumlra nga
Khalifa (1998) Kontributi i FRP neuml
prerje jepet
(3)
Kufiri i deformimit efektiv bazohet neuml
kufizimin e hapjes seuml plasaritjeve peumlr
mbeumlshtjelljen e ploteuml dhe neuml
mekanizmin e lidhjes FRP-beton peumlr
mbeumlshtjelljen aneumlsore dhe neuml formeuml U
Peumlr mbeumlshtjellje teuml ploteuml
(4)
Peumlr mbeumlshtjellje aneumlsore dhe neuml formeuml
U
(5)
(6)
(7)
CANCSA-S6 2006
CSA-S6 ndryshon prej ACI sepse
peumlrdor modelin ldquokapriateumlrdquo neuml vend teuml
modelit me keumlnd 45deg teuml plasaritjeve si
dhe se peumlr mbeumlshtjellje aneumlsore ku df
le2Le qeuml tek ACI do teuml jepte vlera
negative peumlr k2 keumltu peumlrdoret i njeumljti
ekuacion si peumlr mbeumlshtjellje aneumlsore
dhe ateuml neuml formeuml U
(8)
(9)
fib - TG 93 2001
Tek fib - TG 93 2001 kontributi I FRP
jepet
(10)
Keumltu deformimi efektiv varet prej
konfigurimit dhe materialit teuml FRP dhe
eumlshteuml funksion i ngurteumlsiseuml gjateumlsore te
FRP (Ef ρf) neuml GPa dhe rezistences
cilindrike neuml shtypje teuml betonit neuml MPa
Peumlr mbeumlshtjellje teuml ploteuml
(11)
Peumlr mbeumlshtjellje aneumlsore dhe neuml formeuml
U
Faqe 83 100
(12)
Peumlr mbeumlshtjellje teuml ploteuml AFRP
(aramide)
(13)
CNR-DT200 2004
Neuml kodin italian CNR (2004)
kontributi i FRP peumlr secilin nga
konfigurimet jepet
Peumlr mbeumlshtjellje teuml ploteuml
f
f
ffed
Rd
fRdp
wtfV
)cot + (cot209d
1
(14)
(15)
hd09min
sinβl1
ffφ2
1
hd09min
sinβl
6
11ff
w
e
fddfdR
w
efddfed
(16)
(17)
Peumlr mbeumlshtjellje neuml formeuml U
w
efddfed
dh
lff
90min
sin
3
11
(18)
Peumlr mbeumlshtjellje aneumlsore
(19)
(20)
(21)
(22)
(22)
4 BAZA E TEuml DHEumlNAVE DHE
LLOGARITJET TEORIKE
Peumlr studim janeuml marreuml teuml dheumlnat e 70
eksperimenteve teuml trareumlve me seksion
T teuml peumlrforcuar me CFRP peumlr tu
krahasuar me llogaritjet teorike teuml
kontributit teuml CFRP bazuar neuml kodet e
ndryshme llogariteumlse Keumlto
eksperimente janeuml realizuar neuml
periudha dhe nga studiues teuml
ndrysheumlmm e metoda teuml ndryshme
aplikimi e konfigurimi teuml fibrave
kryesisht mbeshtjellje neuml formeuml U ku
gjysma e tyre dhe teuml ankoruara neuml
meumlnyreuml mekanike Veteumlm disa trareuml
janeuml teuml mbeumlshtjelleuml veteumlm neuml aneumlsore
Vendosja e fibrave eumlshteuml beumlreuml e
vazhduar ose neuml formeuml rripash me
hapeumlsira teuml ndryshme mes rripave
Afteumlsia mbajteumlse neuml prerje e betonit
nuk eumlshteuml marreuml neuml konsiderateuml pasi do
teuml merremi veteumlm me kontributin e
CFRP neuml rritjen e keumlsaj afteumlsie Neuml
pjeseumln eksperimentale ky kontribut ka
daleuml prej studiuesve duke i zbritur
vlerave teuml gjetura tek trareumlt e peumlrforuar
vlerat e nxjerra nga eksperimentet mi teuml
njeumljteumlt trareuml por teuml papeumlrforcuar Bazuar
neuml kode teuml ndryshme realizohen
llogaritjet teorike duke peumlrdorur
karakteristikat mekanike teuml materialit
si neuml rastin eksperimental peumlrkateumls
Faqe 84 100
Rezultatet e llogaritjeve teorike
vendosen neuml bazeumln e teuml dheumlnave
eksperimentale peumlr qeumlllime krahasimi
Me rezultatet e mbledhura dhe ato teuml
llogaritura nga ana teorike ndeumlrtohen
grafikeumlt e meumlsipeumlrm krahasues mes
vlerave eksperimentale dhe atyre
teorike si dhe raportet mes tyre
Fig 21 Rezultatet eksperimentale dhe
teorike sipas ACI 4402R 2008
Fig 22 Shpeumlrndarja e rezultateve
teorike neuml raport me vlerat optimale
Fig 31 Rezultatet eksperimentale dhe
teorike sipas CANCSA-S6-2006
Fig 32 Shpeumlrndarja e rezultateve
teorike neuml raport me vlerat optimale
Fig 41 Rezultatet eksperimentale dhe
teorike sipas fib-TG 93 2001
Faqe 85 100
Fig 42 Shpeumlrndarja e rezultateve
teorike neuml raport me vlerat optimale
Fig 51 Rezultatet eksperimentale dhe
teorike sipas CNR-2004
Fig 52 Shpeumlrndarja e rezultateve
teorike neuml raport me vlerat optimale
Siccedil duket nga keumlta grafikeuml metoda teuml
ndryshme japin rezultate teuml ndryshme
neuml raport me rezultatet eksperimentale
Kjo varet nga faktoreumlt ndikues neuml
sjelljen e CFRP e marreuml neuml konsiderateuml
nga secila metodeuml
Metoda
ACI
440-
2R
CSA-
S6
fib-TG
93
CNR-
DT
200
Aderenca + + +
Gjatesia
e
ankorimit
+ + +
Def
efektiv + + + +
wfsf +
Kendi i
plasaritje
s
+ + +
Armimi
terthor
Tab 1 Faktoret ndikues teuml marreuml neuml
konsiderateuml neuml metodat llogariteumlse
Sic shihet nga tabela ku paraqiten
faktoreumlt e marreuml neuml konsiderateuml nga
metodat llogariteumlse ka ende parametra
teuml tjereuml teuml reumlndeumlsisheumlm qeuml nuk janeuml
peumlrfillur apo nuk janeuml kuptuar
ploteumlsisht dhe keumlrkojneuml studime teuml
meumltejshme
5 ANALIZA EREZULTATEVE
Tek grafikeumlt e pareuml teuml ndeumlrtuar vijat e
pjerreumlta teuml kuqe paraqesin vlerat
teorike teuml llogaritjeve ndeumlrsa ato blu
rezultatet eksperimentale Siccedil shihet
njeuml pjeseuml e mireuml e keumltyre rezultateve
tek ACI 440-2R dhe CSA-S6 janeuml
neumln vijeumln qeuml paraqet vlerat teorike dhe
Faqe 86 100
veteumlm njeuml pjeseuml e vogeumll mbi vijeuml cka
do teuml thoteuml se metodat llogariteumlse janeuml
meuml konservatore dhe pretendojneuml
rezultate meuml teuml larta se ato realet e dala
nga eksperimentet Gjithashtu te
grafikeumlt e dyteuml teuml gjitha pikat e
ndodhura mbi mbi vijeumln horizontale
blu qeuml paraqet raportin optimal
konsiderohen si teuml ndodhura neuml ldquozoneumln
e siguriseumlrdquo dhe keumlto janeuml neuml sasi meuml teuml
vogeumll Megjithateuml shihet se teuml dy keumlto
metoda janeuml teuml besueshme pasi pjesa
meuml e madhe e rezultateve si neumln dhe
mbi vijeuml janeuml mjaft praneuml saj Kjo
ndodh sepse keumlto dy metoda mjaft teuml
ngjashme me njeumlra tjetreumln e
zeumlvendeumlsojneuml gjereumlsineuml reale teuml rripave
teuml CFRP me njeuml gjereumlsi efektive qeuml
merr parasysh probleme teuml ndryshme
si keumlndi sipas seuml cilit lind plasaritja i
cili merret 45deg lidhjen efektive mes
betonit dhe fibrave konfigurimin e
mbeumlshtjelljes seuml elementit me fibra
(ploteumlsisht neuml formeuml U apo aneumlsore)
Me metoda empirike gjateumlsia e zoneumls
seuml aderenceumls seuml betonit me fibrat eumlshteuml
propozuar 75 mm nga Miller (1999)
dhe aprovuar dhe nga Khalifa amp Nanni
(2000) Kodi kanadez ndryshon fare
pak nga amerikani veteumlm peumlr
mbeumlshtjelljet aneumlsore
Parashikimet e beumlra nga kodi italian
CNR-DT 200 japin rezultatet meuml teuml
keumlnaqshme pasi shihet se shumica e
pikave bien mbi vijeuml apo neuml ldquozoneumln e
siguriseumlrdquo Kjo sepse merr parasysh meuml
shume faktoreuml e parametra se metodat
e tjera Ky kod pranon qeuml plasaritjet
janeuml teuml shpeumlrndara njeumltrajteumlsisht
peumlrgjateuml aksit teuml traut me njeuml keumlnd θ qeuml
thelleumlsia e teuml plasurave eumlshteuml sa krahu i
momentit teuml brendsheumlm z=09d peumlr
gjendjen kufitare teuml fundme dhe
mekanizmi i veprimit teuml forcave
prereumlse peumlrdor analogjineuml me kapriateumln
peumlr mbeumlshtjelljen e ploteuml e neuml formeuml U
Monti dhe Liota (2007) ishin teuml pareumlt
qeuml futeumln njeuml koeficient reduktimi ΦR qeuml
merr parasysh rrezen e keumlndeve neuml
cepat e traut peumlr mbeumlshtjellje teuml ploteuml
apo U Figura 51 dhe 52 tregon qeuml kjo
metodeuml lejon vlereumlsim neuml favor teuml
siguriseuml por koeficienti i siguriseuml eumlshteuml
mjaft i larteuml dhe rritet me rritjen e
kontributit teuml llojit teuml konfigurimit teuml
CFRP neuml afteumlsineuml mbajteumlse teuml saj
Diferencat meuml teuml meumldha mes
rezultateve eksperimentale dhe atyre
teorike i paraqet kodi zviceran fib-
TG93 pasi teuml gjitheuml rezultatet bien
jashteuml ldquozoneumls seuml siguriseumlrdquo Parametri
kryesor eumlshteuml εFRP eumlshteuml marreuml prej teuml
dheumlnave eksperimentale nga testimet e
trareumlve gjeuml qeuml jep zgjidhje teuml
pamjaftueshme peumlrsa u pverket
problemeve neuml prerje Ky deformim
efektiv varet nga ngurteumlsia gjateumlsore e
fibrave dhe nga gjateumlsia efektive e
aderenceumls seuml fibrave me betonin dhe
pranohet midis deformimit maksimal
qeuml kontrollon madheumlsineuml e teuml
plasurave deformimit kufitar deri neuml
shkeumlputjen e fibrave prej betonit dhe
deformimit qeuml i peumlrket shkateumlrrimit nga
forcat prereumlse peumlr shkak teuml keumlputjes seuml
fibrave teuml CFRP Peumlr ccedilastin nuk ka
dallime teuml qarta neuml formulat llogariteumlse
mes konfigurimeve teuml ndryshme teuml
mbeshtjelljes dhe llojit teuml fibrave teuml
peumlrdorura Peumlr keumlteuml arsye ky model nuk
mund teuml formulojeuml sakteuml deformimin
efektiv teuml CFRP peumlr mbeumlshtjelljen
aneumlsore apo neuml formeuml U gjeuml qeuml eumlshteuml
njeuml mangeumlsi e madhe peumlr peumlrdorimin e
tij peumlrderisa konfigurimet neuml praktikeuml
janeuml teuml tilla
6 PERFUNDIME
Bazuar neuml krahsimet e beumlra mes
llogaritjeve teorike sipas kodeve
kryesore dhe rezultateve
Faqe 87 100
eksperimentale konkluzionet mund ti
peumlrmbledhim si meuml poshteuml
Kodi Italian CNR-DT 200 jep
parashikimet meuml teuml sakta peumlrsa i peumlrket
vlereumlsimit teuml kontributit teuml fibrave
CFRP neuml rritjen e afteumlsiseuml mbajteumlse teuml
trareumlve betonarme ndaj forcave
prereumlse
Kodi zviceran Fib-TG93 jep
parashikimet meuml teuml gabuara peumlr shkak
teuml mungesave teuml theksuara neuml sasineuml e
parametrave qeuml merr parasysh neuml
llogaritje dhe metodave empirike qeuml
peumlrdor
Parashikimet e kodit amerikan ACI
440-2R dhe kodit kanadez CSA-S6
janeuml mjaft teuml besueshme dhe peumlr meuml
tepeumlr janeuml meuml teuml peumlrdorurit peumlr shkak
teuml thjeshteumlsiseuml seuml tyre neuml peumlrdorim si
dhe peumlr arsye teuml rezultateve tashmeuml teuml
testuara neuml praktike prej dhjeteumlra
vitesh
Duke pareuml formulat llogaritjet teorike
teuml kryera dhe krahasimi tyre me
rezultatet eksperimentale shihet se
veteumlm faktoreumlt kryesoreuml janeuml marreuml neuml
konsiderateuml nga kodet ekzistues por ka
ende faktoreuml qeuml nuk janeuml peumlrfshireuml apo
nuk janeuml studiuar ploteumlsisht Disa prej
keumltyre faktoreumlve teuml rinj keumlrkojneuml
studime meuml teuml thelluara peumlr tu
peumlrfshireuml neuml llogaritje I tilleuml eumlshteuml
efekti i armatureumls teumlrthore sepse provat
eksperimentale kaneuml treguar se
peumlrforcimi me CFRP eumlshteuml meuml pak
efektiv neuml sa meuml i madh eumlshteuml armimi
teumlrthor i traut
Ndryshimet midis llogaritjeve teorike
dhe rezultateve eksperimentale nuk
varen veteumlm nga formulat llogariteumlse
por edhe nga veteuml provat laboratorike
pasi shpesh keumlto rezultate nuk janeuml teuml
arsyeshme dhe teuml cuditshme sic peumlr
shembull vlera shumeuml teuml vogla apo
negative neuml teuml njeumljteumlt trareuml e teuml
peumlrforcuar njeumlsoj me ato qeuml kaneuml dheumlneuml
rezultate teuml pranueshme Njeuml nga arsyet
kryesore eumlshteuml numri i vogeumll i
testimeve neuml trareuml neuml formeuml T teuml cileumlt
paraqesin pothuajse teuml gjitha rastet neuml
realitet ndeumlrkoheuml qeuml provat meuml teuml
shumta neuml laborator beumlhen neuml trareuml me
seksion kateumlrkeumlndor e teuml mbeshtjelleuml
ploteumlsisht me fibra karboni Kjo sjell qeuml
studimi teorik i trareumlve T trajtohet si njeuml
rast i vecanteuml i trareumlve kateumlrkeumlndoreuml ku
fibrat e mbeumlshtjellin pjeseumlrisht
seksionin e traut dhe shpesh janeuml
peumlrdorur rezultatet e keumltyre teuml fundit
Kjo ccedilon neuml gabime pasi keumlta dy tipe
trareumlsh kaneuml sjellje teuml ndryshme nga
njeumlri tjetri
Matjet e deformimeve teuml fibrave dhe
karakteristikat mekanike teuml materialeve
CFRP duhet teuml jeneuml teuml sakta dhe teuml
kontrollohen me kujdes
Si peumlrfundim mund teuml themi qeuml
llogaritjet teorike teuml kodit italian
amerikan dhe kanadez mund teuml
peumlrdoren neuml projektimin e strukturave
teuml jashtme peumlrforcuese me CFRP teuml
trareumlve teuml betonit teuml armuar por
gjithnjeuml duke leumlneuml nje perqindje sigurie
teuml mjaftueshme edhe pse kjo mund teuml
sjelleuml njeuml rritje fiktive teuml kostos
Sigurisht qeuml studimet e meumltejshme do
teuml ploteumlsojneuml mangeumlsiteuml dhe boshlleqet
neuml llogaritjen e kontributit teuml CFRP neuml
afteumlsineuml mbajteumlse ndaj forcave prereumlse
LITERATURE
[1] Guide for the Design and Construction
of Externally Bonded FRP Systems for
Strengthening Concrete Structurerdquo -
American Concrete Institute (ACI) (2008)
Report No440 2R-08 Farmington Hills
MI
[2] Guidelines for the dimensioning of
reinforced concrete elements strengthened
with CFRP (carbon fibre reinforced
Faqe 88 100
polymers) - TRIANTAFILLOU TC
1999
[3] Near surface mounted CFRP laminates
for shear strengthening of concrete beams
- Barros JAO and Dias SJE (2005)
Cement Concr Compos 28 pp 289ndash94
[4] Shear strengthening reinforced
concrete beams with fibre-reinforced
polymer assessment of influencing
parameters and required research -
Bousselham A and Chaallal O (2004)
ACI Struct J 101(2) pp 219ndash227
[5] Design and construction of building
components with fibre reinforced
polymer - CANCSA-S806-02 (2002)
Canadian Standards Association Rexdale
Canada
[6] Behaviour of FRP to concrete
interface theoretical models and
experimental results - BILOTA A
[7] Guidelines for Design Execution and
Control of Strengthening Interventions by
means of Fibre-Reinforced Composites -
CNR-DT200 (2004) National Research
Council
[8] Externally Bonded FRP Reinforcement
for RC Structures - fib-TG 93 (2001)
International Federation for Structural
Concrete Lausanne Switzerland
[9] Design models for shear strengthening
of reinforced concrete beams with
externally bonded FRP composites A
statistical versus reliability approach -
Lima JLT and Barros JAO (2007)
Proc 8th Int Symp on Fiber Reinforced
Polymer Reinforcement for Concrete
Structures Patras Greece
[10] Shear Strengthening of RC Beams
with Externally Bonded FRP Composites
Effect of Strip-Width to Strip-Spacing
Ratio - Mofidi A and Chaallal O
(2011-b) ASCE J of Composites for
Construction 15(5) pp 732-742
[11] Improving shear capacity of existing
RC T-section beams using CFRP
composites - Khalifa A and Nanni A
(2000-a) Cem Concr Compos 22 pp
165ndash174
[12] Shear capacity of FRP-strengthened
RC beams FRP debonding - Chen JF
and Teng JG (2003) Construction and
Building Materials 17(1) pp 27ndash41
Faqe 89 100
SHTOJCE 1
TE DHENAT EKSPERIMENTALE DHE TEORIKE
Referenca No Tipi bs bw h hs hw d hf fcm fck fctm Ef εfu σfu konf CD nfrp tfl tf wf Sf Eksperimental ACI fib- TG CAN CNR
Khalifa (2000) C-BT2 T 380 150 405 100 305 357 305 433 353 32 228000 00154 3790 U C 1 0165 0165 1 1 650 918 1920 688 517
Kh C-BT3 T 380 150 405 100 305 357 305 433 353 32 228000 00154 3790 U+ C 2 0165 033 1 1 675 1621 5463 1377 1207
Kh C-BT4 T 380 150 405 100 305 357 305 433 353 32 228000 00154 3790 U D 1 0165 0165 50 125 720 367 1296 275 226
Kh C-BT5 T 380 150 405 100 305 357 305 433 353 32 228000 00154 3790 S D 2 0165 033 50 125 315 565 1757 424 194
Kh C-BT6 T 380 150 405 100 305 357 305 433 353 32 228000 00154 3790 U+ C 1 0165 0165 1 1 1310 918 3363 688 744
KhalifaampNani (2000) BT2 T 380 150 405 100 305 361 305 35 27 27 228000 00166 3790 U C 1 0165 0165 1 1 650 918 1793 688 465
KhampNa1 BT3 T 380 150 405 100 305 361 305 35 27 27 228000 00166 3790 U+ C 1 0165 0165 1 1 675 918 3518 688 741
KhampNa1 BT4 T 380 150 405 100 305 361 305 35 27 27 228000 00166 3790 U D 1 0165 0165 50 125 720 367 1210 275 203
KhampNa1 BT5 T 380 150 405 100 305 361 305 35 27 27 228000 00166 3790 S D 1 0165 0165 50 125 315 313 1210 235 141
KhampNa1 BT6 T 380 150 405 100 305 361 305 35 27 27 228000 00166 3790 U+ C 2 0165 033 1 1 1310 1406 5715 1377 1196
DeniaudampCheng
(2001) T6NS-C45 T 400 140 600 150 450 540 450 441 361 328 230000 00148 3400 U D 1 011 011 50 100 1035 644 5902 825 1257
DenampCh T6NS-C90 T 400 140 600 150 450 540 450 441 361 328 230000 00148 3400 U D 1 011 011 50 100 853 455 2445 342 363
DenampCh T6NS2-C90 T 400 140 600 150 450 540 450 441 361 328 230000 00148 3400 U D 1 011 011 50 100 00 455 2445 342 363
Park (2001) 5 T 300 100 300 50 250 185 250 254 174 2 240000 00142 3400 U C 1 016 016 1 1 381 630 806 472 177
Park (2001 6 (glass) T 300 100 300 50 250 185 250 254 174 2 155000 00155 2400 U D 1 12 12 25 75 251 470 995 352 103
Chaallal (2002) G55_1L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 1 0145 0145 1 1 311 954 4041 715 688
Chaallal (2002) G55_2L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 2 0145 029 1 1 534 1666 6469 1249 1124
Chaallal (2002) G80_1L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 1 0145 0145 1 1 311 954 4041 715 688
Chaallal (2002) G80_2L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 2 0145 029 1 1 623 1666 6469 1249 1124
Chaallal (2002) G80_3L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 3 0145 0435 1 1 845 2024 8635 1517 1466
Chaallal (2002) G16_1L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 1 0145 0145 1 1 400 954 4041 715 688
Chaallal (2002) G16_2L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 2 0145 029 1 1 845 1666 6469 1249 1124
Chaallal (2002) G24_1L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 1 0145 0145 1 1 534 954 4041 715 688
Chaallal (2002) G24_2L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 2 0145 029 1 1 489 1666 6469 1249 1124
Chaallal (2002) G24_3L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 3 0145 0435 1 1 534 2024 8635 1517 1466
DenampCh (2003) T4NS-C45 T 400 140 400 150 250 340 250 374 294 286 230000 00148 3400 U D 1 011 011 50 100 178 358 1941 458 704
BoulsselhamampChaall
al (2006) DB-S0-1L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 1 0066 0066 1 1 154 201 639 150 191
BoampCh1 DB-S0-2L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 2 0066 0132 1 1 138 368 1039 276 295
BoampCh1 DB-S1-1L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 1 0066 0066 1 1 127 201 639 150 191
BoampCh1 DB-S1-2L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 2 0066 0132 1 1 170 368 1039 276 295
BoampCh1 SB-S0-1L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 1 0066 0066 1 1 232 201 639 150 191
BoampCh1 SB-S0-2L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 2 0066 0132 1 1 324 368 1039 276 295
BoampCh1 SB-S1-1L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 1 0066 0066 1 1 28 201 639 150 191
BoampCh1 SB-S2-2L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 2 0066 0132 1 1 122 368 1039 276 295
BoampCh2 DB-S0-05L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 05 011 0055 1 1 900 289 1212 216 269
BoampCh2 DB-S0-1L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 1 011 011 1 1 1073 577 1969 433 442
BoampCh2 DB-S0-2L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 2 011 022 1 1 1108 858 3198 643 714
BoampCh2 DB-S1-1L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 1 011 011 1 1 320 577 1969 433 442
BoampCh2 DB-S1-2L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 2 011 022 1 1 342 858 3198 643 714
BoampCh2 DB-S2-1L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 1 011 011 1 1 580 577 1969 433 442
BoampCh2 DB-S2-2L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 2 011 022 1 1 731 858 3198 643 714
BoampCh2 SB-S0-05L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 05 011 0055 1 1 212 289 1212 216 269
BoampCh2 SB-S0-1L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 1 011 011 1 1 388 577 1969 433 442
BoampCh2 SB-S0-2L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 2 011 022 1 1 405 858 3198 643 714
BoampCh2 SB-S1-05L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 05 011 0055 1 1 192 289 1212 216 269
BoampCh2 SB-S1-1L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 1 011 011 1 1 -78 577 1969 433 442
BoampCh2 SB-S1-2L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 2 011 022 1 1 44 858 3198 643 714
DiasampBarros (2006) 2S_4M(1) T 450 180 400 100 300 355 300 397 315 3 218400 00131 2862 U D 1 0176 0176 60 180 44 308 1078 231 181
DiampBa2 2S_7M(1) T 450 180 400 100 300 355 300 397 315 3 218400 00131 2862 U D 1 0176 0176 60 114 128 486 1261 364 277
DiampBa2 2S_7M(2) T 450 180 400 100 300 355 300 397 315 3 218400 00131 2862 U D 2 0176 0352 60 114 398 799 1748 599 376
DiampBa2 4S_4M(1) T 450 180 400 100 300 355 300 397 315 3 218400 00131 2862 U D 1 0176 0176 60 180 276 308 1078 231 181
DiampBa2 4S_7M(1) T 450 180 400 100 300 355 300 397 315 3 218400 00131 2862 U D 1 0176 0176 60 114 310 486 1261 364 277
Jayaprakash (2007) TT1-1 T 400 120 340 100 240 310 240 38 30 29 230000 00165 3800 U D 1 009 009 80 150 333 212 804 159 175
Ja TT1-11 T 400 120 340 100 240 310 240 38 30 29 230000 00165 3800 U D 1 009 009 80 150 532 212 804 159 175
Ja TT1-2 T 400 120 340 100 240 310 240 38 30 29 230000 00165 3800 U D 1 009 009 80 200 466 159 708 119 134
Ja TT1-1 T 400 120 340 100 240 310 240 38 30 29 230000 00165 3800 U D 1 009 009 80 150 266 212 804 159 175
Ja TT1-11 T 400 120 340 100 240 310 240 38 30 29 230000 00165 3800 U D 1 009 009 80 150 -67 212 804 159 175
Ja TT1-2 T 400 120 340 100 240 310 240 38 30 29 230000 00165 3800 U D 1 009 009 80 200 133 159 708 119 134
Altin (2009) 2 T 360 120 360 75 285 330 285 332 252 258 231000 0017 4100 U D 1 012 012 50 125 196 253 968 190 156
Alt 3 T 360 120 360 75 285 330 285 329 249 258 231000 0017 4100 U D 1 012 012 50 150 148 211 909 158 131
Alt 4 T 360 120 360 75 285 330 285 328 248 258 231000 0017 4100 U D 1 012 012 50 200 112 158 783 119 99
Alt 5 T 360 120 360 75 285 330 285 328 248 258 231000 0017 4100 U D 1 012 012 50 125 253 253 963 190 155
Faqe 90 100
Alt 6 T 360 120 360 75 285 330 285 33 247 258 231000 0017 4100 U D 1 012 012 50 150 239 211 966 158 130
Alt 7 T 360 120 360 75 285 330 285 329 249 258 231000 0017 4100 U D 1 012 012 50 200 238 158 784 119 99
Gamino (2010) VTC1 T 400 120 300 80 220 265 220 68 60 54 221000 00124 2728 U D 1 011 011 50 150 375 143 625 107 150
Ga VTC3 T 400 120 300 80 220 265 220 685 605 54 218900 00124 2730 U D 1 017 017 60 150 275 262 883 196 215
Ga VTC4 T 400 120 300 80 220 265 220 676 596 53 218900 00124 2730 U D 1 017 017 60 150 800 262 879 196 213
Ga VTC5 T 400 120 300 80 220 265 220 68 60 52 220850 0015 2915 U D 1 011 011 50 175 490 122 725 92 128
Ga VTC6 T 400 120 300 80 220 265 220 656 576 55 220850 00135 2915 U D 1 011 011 50 175 650 122 715 92 128
NDIKIMI I PARAMETRAVE TEuml PEumlRCAKTUAR KOMBEumlTAREuml NEuml
LLOGARITJEN E SOLETAVE NEuml SHPIM
Faqe 91 100
Esmerald FILAJ Erdit LEKA
esmeraldfilajfinedual erditlekafinedual Universiteti Politeknik i Tiraneumls Fakulteti i Inxhinieriseuml seuml Ndeumlrtimit Rruga ldquoMuhamet Gjolleshardquo 54
Tiraneuml - Albania
Abstract Eurocodes EN with the status of European Standards discipline the structural design practice within the EU
countries and beyond Due to the presence of local specifics of different nature related to the countries where
these standards are implemented certain parts of their content are accepted as interpretable These parts are known
as the National Determined Parameters (NDPs) and in total for each Eurocode constitute the National Annex
Their impact can be significant or not but it doesnrsquot affect the design philosophy of these standards This study
intends to verify this impact in principle based on a simple case referred to the punching shear design of
reinforced concrete solid slabs without beams At this aim a well defined geometrically and numerically situation
is considered - columnrsquos cross section (30x40)cm and solid slab with 30cm of thickness reinforced in both
directions with steel bars Φ2015 - which is discussed according to the official pubblicated version of Eurocode
2 and also according to the national publications of 7 other states where this specific standard is implemented
The results obtained show the presence of differences between the considered countries a consequence of the
NDPs despite their relatively small number directly related to the topic of the study Italy turns out to have the
highest compliance ratio with the official version of Eurocode 2 followed by other states
Peumlrmbledhje Eurokodet EN me statusin e Standardeve Europiane disiplinojneuml praktikeumln e projektimit teuml strukturave neuml vendet
e BE dhe meuml gjereuml Neuml funksion teuml prezenceumls seuml specifikave lokale teuml natyrave teuml ndryshme neuml shtetet ku keumlto
standarde implementohen eumlshteuml pranuar fakti qeuml pjeseuml teuml caktuara teuml peumlrmbajtjes teuml jeneuml teuml interpretueshme Keumlto
pjeseuml njihen si Parametrat e Peumlrcaktuar Kombeumltareuml (NDPs) dhe neuml teumlreumlsi peumlr ccedildo Eurokod peumlrbeumljneuml Aneksin
Kombeumltar Ndikimi i tyre mund teuml jeteuml i konsideruesheumlm ose jo por pa ceumlnuar frymeumln teknike teuml standardeve Ky
studim synon teuml verifikojeuml keumlteuml ndikim neuml parim me aneuml teuml njeuml rasti teuml thjeshteuml referuar llogaritjes neuml shpim teuml
soletave betonarmeacute pa trareuml Peumlr keumlteuml qeumlllim eumlshteuml ndeumlrtuar njeuml situateuml e konturuar gjeometrikisht dhe numerikisht
- koloneuml me seksion (30x40)cm soleteuml me trasheumlsi 30cm armuar me dopio zgareuml Φ2015 - e cila eumlshteuml diskutuar
neumln driteumln e botimit zyrtar konkretisht teuml Eurokodit 2 njeumlkoheumlsisht edhe teuml botimeve kombeumltare teuml 7 shteteve teuml
tjera ku ky standard eumlshteuml implementuar Rezultatet e peumlrfituara deumlshmojneuml se ka diferenca midis shteteve si pasojeuml
e ekistenceumls seuml NDPs pavareumlsisht numrit teuml tyre relativisht teuml vogeumll lidhur drejtpeumlrdrejt me tematikeumln e studiuar
Italia rezulton se ka peumlrputhshmeumlri meuml teuml larteuml me Eurokodin 2 zyrtar pasuar nga shtete teuml tjera
Fjaleuml kyccedile Eurokode EN Aneks Kombeumltar Parametra teuml Peumlrcaktuar Kombeumltareuml llogaritja neuml shpim
Faqe 92 100
1 HYRJE
Neuml vitin 1975 bazuar neuml Artikullin 95 teuml
Traktatit teuml Romeumls [1] mbajtur neuml 1957
Komisioni i Komunitetit Europian vendosi njeuml
program veprimi neuml fusheumln e ndeumlrtimit Qeumlllimi
i programit ishte eliminimi i pengesave teknike
neuml tregeumlti dhe harmonizimi i specifikimeve
teknike neuml funksion teuml zhvillimit teuml njeuml tregu teuml
peumlrbashkeumlt unifikuar me aneuml teuml rregullave
standardeve teuml cilat fillimisht do teuml sheumlrbenin si
njeuml alternativeuml kundrejt rregullave standardeve
kombeumltare neuml fuqi neuml Shtetet Aneumltare dhe meuml
pas do trsquoi zeumlvendeumlsonin keumlto teuml fundit Peumlr rreth
peseumlmbeumldhjeteuml vjet Komisioni investoi
konkretisht neuml zhvillimin e programit teuml
Eurokodeve Neuml vitin 1989 neumlpeumlrmjet njeuml
direktive [2] Komisioni dhe Shtetet Aneumltare
vendoseumln transferimin e peumlrgjegjeumlsiseuml referuar
peumlrgatitjes dhe botimit teuml Eurokodeve
Komitetit Europian teuml Standardizimit (CEN)
me qeumlllimin qeuml neuml teuml ardhmen teuml peumlrfitonin
statusin e Standardeve Europiane Rezultati i
keumlsaj iniciative teuml reumlndeumlsishme eumlshteuml publikimi
i njeuml serie teuml peumlrbeumlreuml nga dhjeteuml Eurokode teuml
cileumlt mbulojneuml pothuajse teuml gjitheuml materialet
dhe sistemet strukturore me peumlrmbajtje qeuml
periodikisht ndjek zhvillimet shkencore dhe
teknologjike Fillimisht Eurokodet u
peumlrpunuan neuml 62 pjeseuml paraprake (ENVs)
Shumica e tyre u botuan nga viti 1992 deri neuml
vitin 1998 dhe kalimi neuml trajteumln e Standarde
Europiane EN filloi meuml 1998
Komiteti Teknik i CEN (CENTC 250) ka
pranuar se disa pjeseuml teuml Eurokodeve duhet teuml
jeteuml teuml specifikuara peumlr secilin shtet ku
implementohen peumlr shkak teuml diferencave
referuar pozicionit gjeografik kushteve
klimatike dhe gjeologjike zhvillimit
teknologjik neuml fusheumln e ndeumlrtimit meumlnyreumls seuml
jeteseumls nivelit teuml ndrysheumlm teuml siguriseuml teuml
pranuar mbi baza ligjore etj Keumlto pjeseuml marrin
emeumlrtimin Parametra teuml Peumlrcaktuar Kombeumltareuml
(Nationally Determined Parameters NDP)
dhe peumlrbeumljneuml neuml teumlreumlsi ateuml qeuml njihet si Aneksi
Kombeumltar (National Annex NA) Hartimi i tij
peumlr ccedildo Eurokod neuml kuadeumlr teuml proccedilesit teuml
implementimit eumlshteuml detyreuml e peumlrbashkeumlt e teuml
gjitheuml autoriteteve shteteumlrore teuml cileumlt lidhin
veprimtarineuml e tyre me sektorin e ndeumlrtimit
ndeumlrsa korrespondenca teknike me CEN do teuml
realizohet nga autoriteti homolog i
standardizimit me lsquoteuml Peumlrtej sa meuml sipeumlr vlen
teuml theksohet se parimet bazeuml teuml Standardeve
Europiane teuml Projektimit janeuml imune lidhur me
specifikat lokale
Implementimi i Eurokodeve EN bazohet neuml
rekomandimet e Komisionit Europian [3-4]
teuml cileumlt ndeumlr teuml tjera neuml funksion teuml qeumlllimit
kryesor lidhur me harmonizimin e
standardeve teknike theksojneuml referuar
shteteve neuml proccediles rdquo[] Teuml peumlrdorin vlerat e
Parametrave teuml Peumlrcaktuar Kombeumltareuml teuml
rekomanduara nga Eurokodet - keumlto vlera
duhet teuml divergjojneuml nga rekomandimet veteumlm
neuml rast se peumlr kushtet gjeografike gjeologjike
dhe klimatike apo nivelet e siguriseuml
specifikisht teuml pranuar kjo paraqitet e
domosdoshme []rdquo Zbatueshmeumlria e keumltij
udheumlzimi eumlshteuml neuml vullnet specifik teuml ccedildo
shteti pra jo domosdoshmeumlrisht neuml maseuml
uniforme ndeumlr lsquota Si pasojeuml peumlr ccedileumlshtje teuml
njeumljta neuml lidhje me projektimin strukturor
mund teuml veumlrehen rezultate relativisht teuml
ndryshme neuml terma cileumlsore apo sasioreuml
2 PARAMETRAT E
PEumlRCAKTUAR KOMBEumlTAREuml
(NDP)
Eurokodet e botuara neuml faqet e para teuml tyre
peumlrmbajneuml njeuml paragraf me titull ldquoStandarded
Kombeumltare qeuml Implementojneuml Eurokodetrdquo
(National Standards Implementing
Eurocodes) neuml teuml cilin peumlrtej prezantimit
lidhur me botimin kombeumltar teuml Eurokodeve
theksohet se Anekset Kombeumltare peumlrmbajneuml
Parametrat e Peumlrcaktuar Kombeumltareuml (NDPs)
dhe se keumlta teuml fundit duhet teuml peumlrdoren gjateuml
projektimit teuml strukturave teuml ndeumlrtesave apo
veprave teuml tjera inxhinierike shoqeumlruar edhe
nga njeuml kategorizim i tyre Neuml jo pak raste
NDP nuk mund teuml peumlrfaqeumlsohen me njeuml vlereuml
numerike Mjaft prej tyre marrin formeumln e
tabelave grafikeumlve pranimit teuml procedurave
teuml rekomanduara zgjedhjes seuml njeuml qasjeje neuml
llogaritje - kur jepen alternativa - ose
prezantimit teuml njeuml procedure teuml re sigurimit
dhe paraqitjes seuml informacioneve teuml
meumltejshme meuml teuml detajuar etj Peumlr keumlteuml arsye
nga ana e JRC [5] eumlshteuml realizuar njeuml
kategorizim meuml i holleumlsisheumlm i NDP
paraqitur neuml tabeleumln e meumlposhtme Neuml Fig 1
paraqitet numri i NDP sipas kategorizimit teuml
beumlreuml peumlr teuml gjitheuml Paketeumln e Eurokodeve
Veumlrehet se NDP me vlera numerike peumlrbeumljneuml
veteumlm 39 teuml totalit (Tipi 1 2 5 6 dhe pjeseuml
nga 4 - numri total arrin neuml 579) Kjo analizeuml e
thjeshteuml eumlshteuml e reumlndeumlsishme sidomos neuml
Faqe 93 100
Fig 1 Numri i Parametrave teuml Peumlrcaktuar Kombeumltareuml (NDP) sipas kategorive
Fig 2 Numri i Parametrave teuml Peumlrcaktuar
Kombeumltareuml peumlr seicilin Eurokod EN
funksion teuml analizeumls krahasuese pasuese qeuml do
teuml kryhet midis shteteve qeuml implementojneuml
Eurokodet sipas rekomandimeve teuml
komentuara Kjo analizeuml do teuml mbarteuml
veumlshtireumlsiteuml e veta nisur nga fakti qeuml tanimeuml
nuk trajtohen veteumlm vlera numerike por
peumlrcaktime pranime zgjedhje apo forma teuml
tjera relativisht subjektive teuml NDP ccedilka mund
teuml shoqeumlrohen me divergjenca neuml njeuml maseuml teuml
caktuar
Tabela 1 Kategorizimi i Parametrave teuml Peumlrcaktuar Kombeumltareuml [5]
Tip i peumlrgjithsheumlm Tipi (neuml detaje)
Peumlrshkrimi Peumlrshkrimi
1 Vlereuml e njeuml ose meuml shumeuml parametrave 11 Parametra teuml paracaktuar (me vlera teuml rekomanduara)
12 Parametra teuml paracaktuar (pa vlera teuml rekomanduara)
13 Parametra jo teuml paracaktuar
2 Referenceuml neuml raport me njeuml set vlerash tabeleuml(a) 21 Tabela teuml fiksuara (mund teuml ndryshohen veteumlm vlerat)
22 Tabela fleksibeumll (mund teuml ndryshohen rreshtat kolonat)
3 Pranim i procedureumls seuml rekomanduar zgjedhje e
qasjes seuml llogaritjes - kur jepen alternativa - ose
prezantim i procedurave dhe qasjeve teuml reja
31 Pranim i procedurave qasjeve teuml rekomanduara ose prezantim i
teuml rejave
32 Procedura qasje shteteumlrore (lidhur me specifikat e njeuml shteti)
33 Zgjedhje alternative midis opsioneve teuml dheumlna (me vlera teuml
rekomanduara)
34 Zgjedhje alternative midis opsioneve teuml dheumlna (pa vlera teuml
rekomanduara)
35 Zgjedhje midis opsione teuml dheumlna (me vlera teuml rekomanduara)
36 Zgjedhje midis opsione teuml dheumlna (pa vlera teuml rekomanduara)
37 Pranim i procedurave qasjeve neuml formeuml tabelare teuml fiksuar ose
prezantim i teuml rejave
38 Pranim i procedurave qasjeve neuml formeuml tabelare fleksibeumll ose
prezantim i teuml rejave
4 Teuml dheumlna specifike (gjeografike klimatike etj) 4 Teuml dheumlna specifike neuml lidhje me njeuml shtet (gjeografike etj)
5 Grafik(euml) ose tabeleuml(a) kombeumltare parametri 5 Grafik(euml) ose tabeleuml(a ) kombeumltare referuar njeuml parametri
6 Diagrama 6 Diagrama
7 Referenca peumlr informacione 7 Referenca peumlr informacione jokontradiktore dhe komplementare
8 Vendime peumlr aplikimin e Anekseve Informative 8 Vendime neuml lidhje me aplikimin e Anekseve Informative
9 Sigurim i informacioneve teuml meumltejshme 9 Sigurim i informacioneve teuml meumltejshme meuml teuml detajuar
10 Referenceuml lidhur me njeuml informacion 101
Referenceuml lidhur me njeuml informacion i cili peumlrfshihet neuml njeuml aneks informativ
102 Referenceuml lidhur me njeuml informacion i cili peumlrfshihet neuml pjeseuml teuml tjera teuml tekstit teuml EN
Faqe 94 100
Fig 3 Modeli i verifikimit teuml afteumlsiseuml mbajteumlse teuml
soleteumls neuml shpim [6]
3 RASTI STUDIMOR
Studimi i ndikimit teuml Parametrave teuml
Peumlrcaktuar Kombeumltareuml nisur nga kategorizimi
i tyre mund teuml beumlhet neuml meumlnyra teuml ndryshme
Konkretisht neuml keumlteuml punim eumlshteuml menduar teuml
verifikohet ndikimi i NDP neuml llogaritjen neuml
shpim teuml soletave beton armeacute pa trareuml bazuar
neuml Eurokodin 2 [6] Janeuml marreuml neuml shqyrtim
peumlr teuml ndihmuar analizeumln pra dhe peumlr teuml arritur
konkluzione sa meuml teuml qeumlneumlsishme Anekset
Kombeumltare teuml disa shteteve teuml cilat kaneuml
implementuar Eurokodet Anglia (Britania e
Madhe) Franca Italia Gjermania Danimarka
Finlanda dhe Suedia [7-18] Kuptohet qeuml neuml
analizeuml nuk peumlrfshihen teuml gjitheuml parametrat e
Eurokodit neuml fjaleuml por veteuml disa prej tyre teuml
lidhur me karakteristikat e materialeve
strukturore dhe me reagimin neuml prerje teuml
elementeumlve betonarmeacute Peumlr qarteumlsi paragrafi
do teuml vijojeuml me procedureumln e llogaritjes sipas
EC 2 dhe meuml pas do teuml paraqiten sintetikisht neuml
trajteuml grafike dhe tabelare teuml dheumlnat
njeumlkoheumlsisht edhe peumlrfundimet e arritura Sipas
kodit kontrolli neuml shpim do teuml kryhet neuml dy
seksione teuml soleteumls teuml cileumlt i korrespondojneuml dy
perimetrave teuml kontrollit perimetri me i
ngushteuml eumlshteuml ai qeuml peumlr nyjet e brendshme
soleteuml - koloneuml teuml struktureumls (jo aneumlsore)
rezulton sa veteuml perimetri i koloneumls ndeumlrsa
perimetri i dyteuml eumlshteuml ai i qeuml njihet edhe si
ldquoperimetri kryesor bazik i kontrollitrdquo (Fig 3)
Parashtrimi i problemit
Neuml perimetrin e koloneumls ose teuml sipeumlrfaqes seuml
ngarkuar sforcimet prereumlse maksimale qeuml
shkaktojneuml shpimin e soleteumls duhet teuml
ploteumlsojneuml kushtin
Ed Rdmax (1)
Armatura e ccedilelikut referuar shpimit nuk eumlshteuml
e nevojshme neumlse sforcimet prereumlse
maksimale qeuml shkaktojneuml shpimin e soleteumls
janeuml meuml teuml vogla se afteumlsia mbajteumlse e betonit
pa armatureuml νRdc
Ed Rdc (2)
Neuml rast se armatura paraqitet e nevojshme
pozicionimi i saj duhet teuml beumlhet sipas
rregullave konstruktive teuml specifikuara
Kontrolli neuml perimetrin e koloneumls (u0)
Veprimet e listuara do teuml kryhen neuml peumlrputhje
me sistemin e njeumlsive SI peumlrmasat neuml (mm)
forcat e brendshme neuml (kN kNm) sforcimet
(Nmm2)
o 1 2u 2 c c (3)
y nom lbd h c d 2 (4)
y nom lbd h c 3d 2
(5)
y zd 05 d d (6)
1 o 1u u 2 (r 2d) (7)
2 21 1 1 2 2 1W 05c c c 4c d 16d 2 dc (8)
Ed Ed 1 11 k(M V )(u W ) (9)
Ed Ed o Rdmax cdV u d 05 f (10)
ck ck06 1 f 250 (f neuml MPa) (11)
MEd - vlera llogariteumlse e momentit peumlrkuleumls
VEd - vlera llogariteumlse e forceumls prereumlse (c1
c2) - peumlrmasat e seksionit teumlrthor teuml koloneumls -
figura e paraqitur eumlshteuml ilustruese
uo - perimetri i seksionit teumlrthor peumlr kolonat
drejtkeumlndore neuml brendeumlsi teuml struktureumls (aneuml)
(dy dz) - larteumlsia e dobishme e soleteumls sipas
dy drejtimeve ortogonale punuese neuml plan d
(deff) - larteumlsia e dobishme mesatare e
soleteumls bazuar mbi dy vlerat e meumlsipeumlrme u1
- perimetri kryesor i kontrollit teuml soleteumls -
distanceuml 2d nga ccedildo pikeuml e seksionit teumlrthor
A - seksioni kryesor i kontrollit
B - sipeumlrfaqja kryesore e kontrollit Acont
C - perimetri kryesor i kontrollit u1
D - sipeumlrfaqja e ngarkuar Aload
rcont - perimetri i meumltejsheumlm i kontrollit
θ = 266ordm - sipas teoriseuml seuml llogaritjes neuml prerje
Faqe 95 100
Fig 4 Shpeumlrndarja e sforcimeve prereumlse peumlr
veprim teuml njeuml momenti
teuml pa-balancuar neuml njeuml
nyje teuml brendshme
soleteuml - koloneuml [6]
Tabela 2 Vlerat e parametrit ldquokrdquo peumlr
sipeumlrfaqe teuml ngarkuara neuml formeuml
drejtkeumlndore [6]
W1 - funksion qeuml merr neuml konsiderateuml
shpeumlrndarjen e sforcimeve prereumlse neuml soleteuml
peumlr veprim edhe teuml momentit peumlrkuleumls
β - funksion qeuml merr neuml konsiderateuml faktin qeuml
neuml nyjen soleteuml - koloneuml ka edhe moment
k - koeficient i cili varet nga raporti i
peumlrmasave teuml seksionit teumlrthor teuml koloneumls νEd
- sforcimet prereumlse qeuml shkaktojneuml shpim
νRdmax - vlera maksimale e sforcimeve
prereumlse ose meuml thjeshteuml rezistenca neuml prerje
ν - faktor reduktues i rezistenceumls referuar
gjendjes seuml plasaritur teuml betonit neuml prerje
Kontrolli neuml perimetrin kryesor (u1)
Ed Ed 1 RdcV u d (12)
13Rdc Rdc l ck 1 cpC k(100 f ) k (13)
Rdc min 1 cp( k ) (14)
32 12min ck0035k f (15)
k 1 200 d (d neuml mm) (16)
l ly lz 002 (17)
cp Edy cy Edz cz05(N A N A ) (18)
νRdc - afteumlsia mbajteumlse e betonit pa armatureuml
CRdc - parameteumlr qeuml lidhet me afteumlsineuml
mbajteumlse teuml betonit CRdc= 018γc (γcasymp15) ρl
- peumlrqindja e konsideruar neuml llogaritje e
armatureumls gjateumlsore teuml teumlrhequr peumlrcaktuar
mbi bazeumln e peumlrqindjeve peumlr ccedildo drejtim
punues neuml plan referuar gjereumlsive teuml soleteumls
(2x3d + peumlrmaseuml kolone pingul me drejtimin)
cp - sforcimet normale neuml soleteuml (shtypeumlse
rarr pozitive) teuml shkaktuara nga veprime
perpendikulare me drejtimet y dhe z teuml saj (si
psh efektet e para pasnderjes)
Llogaritja e armatureumls punuese
Neuml rast se nevojitet armatureuml punuese peumlr teuml
peumlrballuar sforcimet qeuml shfaqen fizikisht me
shpimin e soleteumls sipeumlrfaqja punuese e njeuml
elementi (e njeuml keumlmbe dege pasi zakonisht
vendosen si shufra vertikale brenda larteumlsiseuml
seuml soleteumls) duhet teuml keumlnaqeuml kushtin vijues
swmin ck
r t yk
A (15sin cos ) f008
s s f
(19)
Aswmin - sipeumlrfaqja minimale e njeuml elementi teuml
veccedilanteuml punues (e njeuml keumlmbe dege)
(sr st) - peumlrkateumlsisht distanca meuml e madhe e
pranuar midis elementeumlve teuml veccedilanteuml punues
degeumlve sipas drejtimit radial dhe tangencial
(shiko Fig 5) - do teuml peumlrcaktohen 2 vlera
referuar perimetrit u1 (lexo vijimin) α - keumlndi
ndeumlrmjet armatureumls seuml teumlrhequr teuml soleteumls
sipas dy drejtimeve (planit teuml soleteumls) dhe
armatureumls punuese (α=90ordm)
Armatura punuese pozicionohet zakonisht
sipas njeuml forme teuml mbyllur duke krijuar njeuml
ose meuml shumeuml perimetra punues referuar
seksionit teumlrthor teuml koloneumls apo sipeumlrfaqes
direkt teuml ngarkuar (peumlrjashtim beumln rasti kur
armatura realizohet neuml formeumln e shufrave
gjateumlsore me segmente teuml inklinuar) distanca
radiale midis teuml cileumlve eumlshteuml po sr Afteumlsia
mbajteumlse e betonit teuml armuar e cila duhet teuml
jeteuml jo meuml e vogeumll se sforcimet prereumlse teuml
llogaritura meuml sipeumlr νEd eumlshteuml
sw ywdefRdcRdcs
r 1
A f sin3 3 d
4 2 s u d
(20)
ywdef ywdf 250 025d f (MPa) (21)
Asw - sipeumlrfaqja totale e njeuml perimetri punues
fywd - vlera projektuese e sforcimit teuml
rrjedhshmeumlriseuml seuml armatureumls punuese
fywdef - vlera efektive projektuese e sforcimit
teuml rrjedhshmeumlrise seuml armatureumls punuese
Perimetri meuml i largeumlt i kontrollit peumlr teuml cilin
nuk ka nevojeuml teuml pozicionohet armatureuml
punuese referuar shpimit jepet me shprehjen
c1c2 le05 10 20 ge20
k 045 060 070 080
Faqe 96 100
Fig 5 Pozicionimi i armatureumls punuese neuml
soleteuml [6]
oout Ed Rdcu V d (22)
Fig 5 Pozicionimi i armatures punuese
ne solete [6]
Parametri Njeumlsia RV BS NF UNI DIN DS SFS SS
Betoni Klasa C3037 C3240 C2530 C3037 C3037 C3545 C3037 C3037
Klekspoz ----- XD1 XD1 XD1 XD1 XD1 XD1 XD1 XD1
fck MPa 300 320 250 300 300 350 300 300
fcd MPa 200 181 167 170 170 241 170 200
c ----- 150 150 150 150 150 145 150 150
cc ----- 100 085 100 085 085 100 085 100
cmindur mm 35 30 35 35 30 30 30 25
cnom mm 45 40 45 45 40 40 40 35
Ccedileliku Klasa B500C B500C B500C B450C B500C B500C B500C B500C
fyk MPa 5000 5000 5000 4500 5000 5000 5000 5000
fyd MPa 4348 4348 4348 3913 4348 4167 4348 4348
fywd MPa 4348 4348 4348 3913 4348 4167 4348 4348
ud 675 675 675 675 250 021 100 675
s ----- 115 115 115 115 115 12 115 115
h mm 300 300 300 300 300 300 300 300
dy mm 245 250 245 245 250 250 250 255
dz mm 225 230 225 225 230 230 230 235
d mm 235 240 235 235 240 240 240 245
dlb (shufra gjat) mm 20 20 20 20 20 20 20 20
k ----- 0633 0633 0633 0633 0633 0633 0633 0633
u0 mm 1400 1400 1400 1400 1400 1400 1400 1400
u1 mm 4352 4414 4352 4352 4414 4414 4414 4477
r1 mm 4700 4800 4700 4700 4800 4800 4800 4900
W1 mm2 1955920 2012480 1955920 1955920 2012480 2012480 2012480 2069840
---- 1324 1319 1324 1324 1319 1319 1319 1315
Ed (u0) MPa 4024 3927 4024 4024 3927 3927 3927 3834
Rd max MPa 5280 4744 4500 5251 4488 6228 4488 5280
Ed (u1) MPa 1295 1245 1295 1295 1245 1245 1245 1199
CRdc ---- 0120 0120 0120 0120 0120 0124 0120 0120
k ---- 1923 1913 1923 1923 1913 1913 1913 1904
l ---- 00089 00087 00089 00089 00087 00087 00087 00085
Rd c MPa 0690 0696 0649 0690 0681 0742 0681 0673
min MPa 0511 0524 0466 0511 0507 0548 0507 0503
(Asw sr)nev mm2mm 730 686 759 730 697 654 697 665
A - perimetri meuml i largeumlt i kontrollit
d - larteumlsia e dobishme e soleteumls
Faqe 97 100
Fig 6 Pozicionimi i armatureumls punuese neuml
soleteuml [6]
Tabela 3 Tabela peumlrmbledheumlse e llogaritjeve teuml soleteumls neuml shpim neumln influenceumln e Anekseve Kombeumltare
u0out mm 81678 78951 86796 81678 80668 74073 80668 79689
r0out mm 10777 10343 11592 10777 10616 9566 10616 10460
a1 mm 705 70 705 70 70 72 72 70
srmax mm 1763 1800 1763 1763 1800 1800 1800 1838
stmax (brenda u1) mm 3525 360 3525 3525 360 360 360 3675
stmax (jashteuml u1) mm 470 480 470 470 480 480 480 490
k (termi kd) mm 15 15 15 15 15 2 15 15
rmax ---- 7252 6743 8067 7252 7016 4766 7016 6785
nperimeteumlrnev mm 5 5 6 5 5 4 5 5
sr pranuar ---- 1600 1500 1450 1600 1550 1350 1550 1500
Asw nev mm 11686 10297 11006 11686 10804 8826 10804 9978
Rd cs MPa 1295 1245 1295 1295 1245 1245 1245 1199
Asw min (brenda) mm2 337 328 277 375 332 306 331 327
Asw min (jashteuml) mm2 449 438 369 500 443 408 441 436
Parametri Njeumlsia RV BS NF UNI DIN DS SFS SS
dll (diam shufreumls) mm Φ8 Φ8 Φ8 Φ8 Φ8 Φ8 Φ8 Φ8
r1 (perimetri 1) mm 70 70 70 70 70 70 70 70
n1 (perimetri 1) 24 21 23 24 22 18 22 20
r2 (perimetri 2) mm 2300 2200 2150 2300 2250 2050 2250 2200
n2 (perimetri 2) 24 21 23 24 22 18 22 20
r3 (perimetri 3) mm 3900 3700 3600 3900 3800 3400 3800 3700
n3 (perimetri 3) 24 21 23 24 22 18 22 20
r4 (perimetri 4) mm 5500 5200 5050 5500 5350 4750 5350 5200
n4 (perimetri 4) 24 21 23 24 22 18 22 20
r5 (perimetri 5) mm 7100 6700 6500 7100 6900 --- 6900 6700
n5 (perimetri 5) 240 210 230 240 220 --- 220 200
r6 (perimetri 6) mm --- --- 7950 --- --- --- ---
n6 (perimetri 6) --- --- 230 --- --- --- ---
A - perimetri meuml i largeumlt i armatureumls punuese
B - perimetri meuml i largeumlt i kontrollit pa armatureuml uoout
Faqe 98 100
Rregullat e pozicionimit teuml armatureumls
Perimetri i pareuml i armatureumls duhet teuml vendoset neuml distanceuml ge 03d nga faqja e koloneumls apo perimetri i sipeumlrfaqes
seuml ngarkuar Perimetri meuml i largeumlt i armatureumls punuese nuk duhet teuml vendoset neuml distanceuml meuml teuml madhe se (k∙d)
brendashkruar perimetrit meuml teuml largeumlt uoout (rekomandohet vlera e kasymp15) Po keumlshtu hapi i perimetrave
brendashkruar sipas rrezes duhet teuml jeteuml sr max le 075d ndeumlrsa distanca tangenciale midis degeumlve brenda njeuml
perimetri duhet teuml jeteuml peumlrkateumlsisht kur ky ndodhet brenda ose jashteuml perimetrit kryesor teuml kontrollit u1 st max le
15d st max le 22d Armatura duhet teuml pozicionohet neuml jo meuml pak se dy perimetra
Rasti qeuml eumlshteuml diskutuar lidhet me njeuml soleteuml tip pllakeuml me trasheumlsi konstante prej 30cm armuar me shufra
gjateumlsore Φ2015 neuml teuml dy drejtimet mbeumlshtetur neuml njeuml koloneuml me seksion teumlrthor (30x40)cm - nyja soleteuml -
koloneuml eumlshteuml konsideruar e brendshme Klasa Strukturore (referuar jeteumlgjateumlsiseuml funksionale) eumlshteuml S4 (50 vjet)
ndeumlrsa Klasa e ekspozicionit teuml struktureumls eumlshteuml XD1 [6] Ngarkesa e peumlrqendruar e transmetuar neuml koloneuml eumlshteuml
pranuar NEd=1000kN ndeumlrsa momenti peumlrkuleumls sipas teuml dy drejtimeve MEd=250kNm Veprimet e kryera neuml
peumlrputhje me procedureumln e llogaritjes teuml diskutuar dhe rezultatet e peumlrfituara janeuml paraqitur neuml Tabeleumln 3 ku
krahas teuml tjerave fck - rezistenca karakteristike cilindrike neuml shtypje e betonit e matur neuml mosheuml 28 ditore fcd -
vlera projektuese e rezistenceumls neuml shtypje teuml betonit (fcd = ccfckγc)cc - koeficient qeuml konsideron efektet peumlr
njeuml koheuml teuml gjateuml dhe efektet e aplikimit teuml ngarkesave
(cmindur cnom) - peumlrkateumlsisht shtresa mbrojteumlse minimale e armatureumls lidhur me kushtet ambjentit dhe shtresa
mbrojteumlse ldquollogariteumlserdquo
dll - diametri i pranuar i shufrave degeumlve (ri ni) - rrezja e perimetrit ldquoirdquo teuml armatureumls seuml vendosur peumlr shpimin
dhe numri i degeumlve
fyk - rezistenca karakteristike e rrjedhshmeumlriseuml e armatureumls punuese (ccedilelikut) fyd - vlera projektuese e rezistenceumls
seuml rrjedhshmeumlriseuml seuml armatureumlsccedilelikut (fyd=fykγs)
(γc γs) - faktoreumlt pjesoreuml teuml siguriseuml peumlrkateumlsisht peumlr betonin dhe ccedilelikun
Parametrat e Peumlrcaktuar Kombeumltareuml (NDP) kryesoreuml janeuml theksuar me ngjyreuml neuml tabeleuml
Nga rezultatet e paraqitura veumlrehen diferenca teuml cilat peumlr shkak teuml veteuml kontureve teuml tematikeumls seuml trajtuar janeuml
relativisht teuml vogla numerikisht Ato lidhen kryesisht siccedil u theksua edhe neuml parantezeuml me trajtimet referuar
materialeve strukturore dhe mekanizmit teuml reagimit teuml elementeumlve betonarmeacute neuml prerje Grafikeumlt vijues tregojneuml
variacionin e madheumlsive kryesore
Fig 7 Variacioni neuml (MPa) i sforcimeve
prereumlse vEd(uo) amp afteumlsiseuml mbajteumlse vRdmax neuml
prerje referuar perimetrit uo
Fig 8 Variacioni neuml (MPa) i sforcimeve prereumlse
vEd(u1) amp afteumlsiseuml mbajteumlse vRdc neuml prerje referuar
perimetrit u1
Faqe 99 100
4 PERFUNDIME
Mbeumlshtetur neuml parashtrimin teorik dhe neuml rezultatet e peumlrfituara neuml rastin studimor arrihen konkluzionet e
listuara meuml poshteuml
Sforcimet prereumlse referuar perimetrit teuml koloneumls rezultojneuml pothuajse me teuml njeumljtat vlera peumlr teuml gjitha shtet et
duke qeneuml se parametri β dhe larteumlsia e dobishme variojneuml fare lehteuml (Fig 7) Afteumlsia mbajteumlse neuml
korrespondenceuml eumlshteuml funksion i drejtpeumlrdrejteuml i klaseumls seuml rezistenceumls seuml betonit pra veumlrehen vlera meuml teuml larta
pikeumlrisht peumlr shtete si Danimarka Suedia teuml cileumlt peumlrputhen me vlerat e rekomanduara nga veteuml Eurokodi 2 (EC
2)
Sforcimet prereumlse referuar perimetrit kryesor teuml kontrollit gjithashtu ndryshojneuml pak neuml vareumlsi teuml larteumlsiseuml seuml
dobishme apo shtreseumls mbrojteumlse teuml armatureumls (Fig 8) Afteumlsia mbajteumlse νRdc ndikohet nga njeuml numeumlr faktoreumlsh
(nuk synohet teuml vlereumlsohet veccedilaneumlrisht kontributi i tyre) - maksimumi arrihet peumlr Danimarkeumln (+7 mbi EC 2)
Perimetrat e kontrollit varen kryesisht nga larteumlsia e dobishme por jo veteumlm (sidomos perimetri meuml i largeumlt i
kontrollit i cili arrin vlereumln maksimale peumlr Franceumln +6 mbi rekomandimin e EC 2) (Fig 9)
Armatura e nevojshme eumlshteuml edhe elementi fundor njeumlkoheumlsisht meuml i reumlndeumlsisheumlm i llogaritjeve neuml fjaleuml edhe
neuml kuptimin ekonomik (Fig 10) Neuml vlereumln e saj ndikojneuml gjitheuml faktoreumlt e listuar (Ek 20) Gjykimi do teuml beumlhet
kryesisht mbi vlereuml absolute por duke konsideruar edhe numrin e perimetrave neuml teuml cileumlt shpeumlrndahet kjo
armatureuml Konkludohet se maksimumi arrihet nga Italia (me vlereuml sa EC 2) ndeumlrsa minimumi nga Danimarka
e cila ka edhe klaseumln meuml teuml larteuml teuml rezistenceumls seuml betonit por edhe faktorin pjesor teuml siguriseuml meuml teuml vogeumll se
shtetet e tjera
Neuml mbyllje theksohet se ndikimi i Parametrave teuml Peumlrcaktuar Kombeumltareuml pavareumlsisht se lidhur me cilin
material strukturor apo situateuml teknike qeuml implikon peumlrdorimin e tyre diskutohet duhet marreuml neuml konsiderateuml
Shembulli i trajtuar deumlshmon qarteuml keumlteuml (situata teuml tjera mund teuml paraqiten me ndryshime meuml teuml dukshme) Shteti
me rezultatet meuml teuml afeumlrta (bazuar neuml sasineuml e armatureumls nga sa u vu neuml dukje) me rekomandimet e EC 2 eumlshteuml
Italia
Fig 9 Variacioni neuml (mm) i shtrirjes seuml
perimetrit kryesor teuml kontrollit u1 amp perimetrit
meuml teuml largeumlt uoout
Fig 10 Variacioni neuml (mm2) i sipeumlrfaqes seuml nevojshme
teuml armatureumls neuml total Aswnev amp peumlr ccedildo perimeteumlr Aswnev
nper
Faqe 100 100
Fig11 Pozicionimi i armatures punuese ne solete
Literatura
[1] Treaty of Rome (1957) Treaty establishing
the European Economic Community (EEC)
23031957 Rome Italy
[2] European Commission (1988) Construction
Products Directive 89106EEC [hellip]
Brussels Belgium
[3] European Commission (2003) Guidance
Paper L concerning the Construction Products
Directives 89106EEC 2003 Application and
Use of the Eurocodes Brussels Belgium
[4] European Commission Joint Research Centre (2015) State of implementation of the
Eurocodes in the European Union Support to
the implementation harmonization and further
development of the Eurocodes Brussels Belgium
[5] European Commission Joint Research Centre
(2007) Eurocodes Database for Nationally
Determined Parameters Support to the
implementation harmonization and further
development of the Eurocodes Brussels
Belgium
[6] CEN (2006) EN 1992-1-1 Eurocode 2
Design of concrete structures Part 1-1
General rules and rules for buildings
Brussels Belgium
[7] BSI (2004a) BS EN 1992-1-12004
Eurocode 2 Design of concrete structures
General rules and rules for buildings London
the United Kingdom
[8] BSI (2004b) BS EN1992-1-1NA UK
National Annex to Eurocode 2 Design of
concrete structures General rules and rules
for buildings London the United Kingdom
[9] AFNOR (2005) NF EN 1992-1-1 Calcul des
structures en beacuteton armeacute ou preacutecontraint Paris France
[10] AFNOR (2007) NF EN 1992-1-1NA Paris
France
[11] DIN (2011a) DIN EN 1992-1-1 Eurocode 2
Bemessung und Konstruktion von Stahlbeton -
und Spannbetontragwerken - Teil 1-1
Allgemeine Bemessungsregeln und Regeln fuumlr
den Hochbau Berlin Germany
[12] DIN (2011b) Nationaler Anhang - National
festgelegte Parameter -Eurocode 2
Bemessung und Konstruktion von Stahlbeton -
und Spannbetontragwerken - Teil 1-1
Allgemeine Bemessungsregeln und Regeln fuumlr
den Hochbau Berlin Germany
[13] UNI (2005) UNI EN 1992-1-1 Eurocodice 2
- Progettazione delle strutture di calcestruzzo
- Parte 1-1 Regole generali e regole per gli
edifici Roma Italia
[14] UNI (2007) Appendice Nazionale della
Norma UNI EN 1992-1-1 Roma Italia
[15] DS (2005) Eurocode 2 Betonkonstruktioner
- Betonbroer - Dimensionerings - og
detaljeringsregler Charlottenlund Denmark
[16] DS (2007) EN 1992-1-1 DK NA2007
National Annex to Eurocode 2 Design of
concrete structures - Part 1-1 General rules
and rules for buildings Charlottenlund
Denmark
[17] SFS (2007) Eurokoodi 2 Betonirakenteiden
suunnittelu Osa 1-1 Yleiset saumlaumlnnoumlt ja
rakennuksia koskevat saumlaumlnnoumlt The Finnish
National Annex to the standard SFS EN 1992-
1-1 Malminkatu Finland
[18] SIS (2005) Eurokod 2 Dimensionering av
betongkonstruktioner - Del 1-1 Allmaumlnna
regler och regler foumlr byggnader Stockholm
Sweden
5
PEumlRMBAJTJA
Faqe
Drakuli LUMI Domosdoshmeumlria e ngritjes seuml njeuml qendre kombeumltare peumlr
monitorimin dhe menaxhimin e trafikut neuml Shqipeumlri6
Edlira DHUKA Studim mbi metodat e trajtimit teuml mbetjeve urbane
Jorgaq KACcedilANI administrimi i tyre neuml kushtet e vendit toneuml16
Ylli SHEHU
Indrit VOZGA
Irida MARKJA Studimi i porozitetit neuml sistemet e ccedilimentove
Thomas BIER CAC dhe OPC29
Ylli SHEHU
Migen ZEQO Analiza e faktoreumlve kryesore teuml aksidenteve si bazeuml e
hartimit teuml njeuml ldquoPlani real kombeumltar teuml siguriseuml rrugorerdquo39
Megi RUSI Testet e shpueshmeumlriseuml seuml shkeumlmbit peumlr karakterizimin e
shkeumlmbinjve bllok neuml Matriks neuml Dobeumlrccedilan47
Olsi BARKO Vlereumlsimi i kufirit teuml sipeumlrm teuml intervalit teuml besimit me
Idlir LAMI metodeumln Monte Carlo55
Erion BUKACcedilI
Indrit VOZGA Parashikimi i koeficcedilientit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml peumlr
Rezarta QEMALLAJ materialet ranore Ekuacioni HANZEN67
Enio DENEKO Vlereumlsimi i metodave teuml ndryshme neuml llogaritjen e CFRP si
Leonard CcedilOMENI peumlrforcim i jashteumlm i trareumlve teuml betonit me seksionin T qeuml
Esmerald FILAJ punojneuml neuml prerje79
Esmerald FILAJ Ndikimi i parametrave teuml peumlrcaktuar kombeumltareuml neuml
Erdit LEKA llogaritjen e soletave neuml shpim 91
6
ldquoDOMOSDOSHMEumlRIA E NGRITJES SEuml NJEuml QENDRE KOMBEumlTARE
PEumlR MONITORIMIN DHE MENAXHIMIN E TRAFIKUT NEuml SHQIPEumlRIrdquo
Drakuli Lumi1
1 Departmenti i Mekanikeumls dhe Transportit Universiteti Aleksandeumlr Moisiu Durreumls Shqipeumlri
ABSTRACT
Duke ju peumlrgjigjur ritmeve teuml larta teuml zhvillimit ekonomiko-shoqeumlror edhe transporti ka evoluar
ndjesheumlm Ai para seuml gjithash sot keumlrkohet teuml jeteuml multimodal Bashkeumlveprimi i meumlnyrave
klasike teuml transportit rrugor detar hekurudhor dhe ajror mundeumlsohet veteumlm neuml sajeuml teuml arritjeve
teknologjike neuml fushat e monitorimit komunikimit dhe shkeumlmbimit teuml informacionit
Kjo ka sjelleuml njeuml peumlrhapje teuml shpejteuml teuml aplikimit teuml Sistemeve Inteligjente teuml Transportit si njeuml
qasje qeuml synon jo veteumlm rritjen e kapaciteteve teuml infrastrukturave teuml transportit por koordinimin
e veprimtarive teuml teuml gjitheuml aktoreumlve
Peumlr keumlteuml arsye Komisioni Europian ka hedhur bazat ligjore qeuml shtetet e Bashkimit Europian teuml
harmonizojneuml strategjiteuml e tyre kombeumltare me objektivin e krijimit teuml njeuml sistemi teuml transportit
europian qeuml do teuml rriste zhvillimin ekonomik e tregeumltar dhe njeumlkoheumlsisht do teuml peumlrmireumlsonte
sigurineuml dhe eko-qeumlndrueshmeumlrineuml
Neuml rrugeumltimin e Shqipeumlriseuml drejt keumltij Bashkimi njeuml hap modest do teuml ishte dhe krijimi i
struktureumls bashkeumlkohore qeuml do teuml menaxhonte flukset e trafikut teuml mallrave dhe pasagjereumlve
brenda dhe jashteuml vendit dhe e kundeumlrta
Fjaleuml kyccedile SIT PKT Librat e Bardheuml CCTV VMS Teknologji e Informacionit dhe
Komunikimit
7
1 HYRJE
Zhvillimi i vrullsheumlm i transportit
zhvendosja neuml njeuml territor gjithnjeuml e meuml teuml
gjereuml e impianteve teuml prodhimit shkalla e
peumlrhapjes seuml tregjeve dhe logjistikeumls kaneuml
ccediluar neuml njeuml ndryshim neuml struktureumln
hapeumlsinore dhe cileumlsore teuml keumlrkeseumls seuml
transportit Pasoja eumlshteuml njeuml rritje e
bllokimeve me ndikime negative neuml mjedis
neuml cileumlsineuml e jeteumls dhe sigurineuml shoqeumlruar me
kosto shumeuml teuml larta peumlr komunitetin
Sipas teuml dheumlnave teuml Organizateumls seuml Kombeve
teuml Bashkuara (UNECE)
sektori i transportit neuml teumlreumlsi prodhon
mbi 25 teuml emetimeve globale teuml CO2
dhe transporti rrugor neuml veccedilanti
prodhon 16 teuml emetimeve teuml CO2 neuml
shkalleuml globale
mbi 124 milion njereumlz vdesin ccedildo vit neuml
rrugeumlt e boteumls dhe 20 deri 50 milion
vuajneuml deumlmtime jo-fatale teuml shkaktuara
nga aksidentet rrugore Neuml shumiceumln e
rajoneve teuml boteumls plagosja- kjo
ldquoepidemirdquo e trafikut rrugor eumlshteuml ende
neuml rritje
Paafteumlsia e rrjeteve teuml transportit neuml
peumlrgjitheumlsi kushton rreth 1 - 2 trilion
dollareuml neuml vit
Eumlshteuml vlereumlsuar se humbjet nga
bllokimet e trafikut zeumlneuml rreth 1 teuml
PBB-seuml neuml vendet e zhvilluara dhe 2-
5 neuml ato neuml zhvillim
Keumlto teuml dheumlna nxjerrin neuml pah sfidat e
mobilitetit peumlr teuml peumlrballuar rritjen e pritshme
(veteumlm fluksi i trafikut teuml mallrave neuml
Shqipeumlri sipas PKT neuml vitin 2030
parashikohet teuml dyfishohet duke arritur neuml 35
milion tonvit) Kjo nuk mund teuml beumlhet veteumlm
duke rritur numrin e infrastrukturave por
duke zgjedhur njeuml qasje teuml ndryshme
strategjike teuml menduarit e transportit si njeuml
sistem teuml integruar ploteumlsisht neuml teuml cilin
informacioni menaxhimi dhe kontrolli
veprojneuml neuml sinergji
Sistemet Inteligjente teuml Transportit (SIT)
janeuml teuml njohur si njeuml mjet qeuml meuml shumeuml se teuml
tjereumlt mundeumlson menaxhimin e mobilitetit neuml
meumlnyreuml teuml zgjuar Qeumlllimi i tyre eumlshteuml
optimizimi i menaxhimit teuml infrastrukturave
dhe platformave logjistike duke riorganizuar
flukset e trafikut neuml meumlnyreuml qeuml teuml
promovojneuml riekuilibeumlr midis meumlnyrave teuml
ndryshme teuml transportit dhe teuml inkurajojneuml
peumlrdorimin meuml teuml madh teuml modeleve meuml teuml
qeumlndrueshme teuml transportit
Neuml keumlteuml kuadeumlr Komisioni Europian ka
theksuar si neuml Librin e Bardheuml teuml vitit 2001
Politika teuml transportit europian deri neuml vitin
2010 koha peumlr teuml vendosur edhe neuml ateuml teuml
2011 Udheumlrreumlfyesi drejt njeuml zone teuml vetme teuml
transportit europian - Peumlr njeuml politikeuml teuml
transporteve konkuruese dhe teuml
qeumlndrueshme rolin e SIT si njeuml mjet i
domosdosheumlm peumlr arritjen e qeumlllimit teuml njeuml
rrjeti teuml transportit ploteumlsisht teuml integruar
2 GJENDJA E SIT NEuml SHQIPEumlRI
21 SIT neuml Transportin Rrugor
Platforma e vetme e SIT neuml Shqipeumlri peumlr
transportin rrugor eumlshteuml Sistemi i
Menaxhimit teuml Kontrollit teuml Trafikut Urban
peumlr qytetin e Tiraneumls
Qeumlllimi kryesor i sistemit eumlshteuml teuml
implementojeuml njeuml arkitektureuml teuml avancuar teuml
SIT- ve teuml afteuml teuml menaxhojeuml kompleksitetin
e situateumls seuml trafikut neuml Tiraneuml duke zbatuar
kontroll optimal teuml semaforeumlve kryesoreuml teuml
qytetit teuml Tiraneumls duke siguruar njeuml
mbikqyrje teuml trafikut teuml rrugeumlve kryesore dhe
njeuml platformeuml infomobiliteti (neumlpeumlrmjet
paneleve teuml mesazheve variable Web SMS)
Sistemi i Menaxhimit teuml Kontrollit teuml Trafikut
Urban neuml qytetin e Tiraneumls synon
8
Menaxhimin e semaforeumlve neuml koheuml reale
Peumlrmireumlsimin e fluksit teuml trafikut neuml
qytet
Zbatimin e nje zgjidhje qeuml mund te
zhvillohet neuml teuml ardhmen e pritshme
Kufizon ndjesheumlm veprimtarineuml e
personelit teuml lidhur me strategjineuml e
trafikut
Ti japeuml peumlrpareumlsi autobuzeumlve neuml rrugeumlt
kryesore te qytetit
Sistemi i Menaxhimit teuml Kontrollit teuml Trafikut
Urban peumlr qytetin e Tiraneumls u zbatua sipas
specifikimeve qeuml kaneuml teuml beumljneuml me
projektimin furnizimin instalimin testimin
dhe komisionimin e neumlnsistemeve ploteumlsisht
teuml integruar qeuml janeuml
1 Kontrolli i Trafikut Urban (UTC) qeuml
mundeumlson koordinimin e semaforeumlve
neumlpeumlrmjet kontrolloreumlve teuml vendosur neuml
semaforeuml
2 Panelet e mesazheve Variable (VMS) teuml
cilat sigurojneuml informacionin neuml lidhje
me ngjarje teuml veccedilanta teuml trafikut urban
dhe mundeumlsojneuml informimin neuml koheuml
reale teuml drejtuesve teuml mjeteve dhe
pasagjereumlve lidhur me situateumln e trafikut
dhe rrugeumlt alternative
3 Sistemi i avancuar i kamerave
CCTV(diteumlnateuml) me afteumlsineuml e dallimit
teuml mjeteve identifikimin e tyre neumlpeumlrmjet
targave si dhe pamje teuml situatave teuml
trafikut neuml nyjet kryesore teuml zgjedhura
(figura 1)
4 Sistemi i telekomunikacionit (TN) qeuml
mundeumlson shkeumlmbimin e informacionit
neuml koheuml reale Ky sistem eumlshteuml i lidhur
me kabeumlll me fibra optike teuml Rrjetit
ekzistues teuml Telekomunikacionit
5 Qendra Operacionale e Kontrollit teuml
Tiraneumls (QOKT) peumlr menaxhimin e teuml
gjitha pajisjeve teuml neumlnstacioneve
Figura 1 Harta e instalimit teuml kamerave neuml
qytetin e Tiraneumls
Gjithashtu neuml peumlrputhje me standardet
ndeumlrkombeumltare teuml ndeumlrtimit teuml veprave teuml
infrastruktureumls rrugore egzistojneuml qendra e
monitorimit teuml tunelit Thirreuml-Kalimash (rruga
Durreumls-Kukeumls-Morineuml) dhe ajo e tunelit teuml
Krrabeumls (Tiraneuml-Elbasan)
22 SIT neuml Transportin Hekurudhor
Neuml vitin 1980 neuml rreth 30 teuml rrjetit
hekurudhor shqiptar u implementua sistemi i
sinjalizim - ndeumlrlidhjes dhe i kontrollit dhe
komandimit teuml leumlvizjes seuml trenave Aktualisht
ky sistem sot eumlshteuml komplet jashteuml peumlrdorimit
Si rrjedhim transporti hekurudhor
konsiderohet se nuk ka njeuml sistem qeumlndror teuml
menaxhimit teuml leumlvizjes si dhe nuk ka njeuml
kontroll fiks funksional dhe teuml sigurteuml
Komunikimi midis stacioneve beumlhet me
Radio dhe leumlvizja hekurudhore nuk ka asnjeuml
siguri teuml kontrolluar neuml sistem dhe rreziku i
ndodhjes seuml aksidenteve eumlshteuml potencial
23 SIT neuml Transportin Detar
Aktualisht neuml transportin detar janeuml beumlreuml
hapat e para neuml drejtim teuml futjes seuml SIT peumlr
mbikqyrjen e hapeumlsireumls detare Neuml keumlteuml
kuadeumlr njeuml rol teuml reumlndeumlsisheumlm ka patur krijimi
i QNOD - Qendra Ndeumlrinstitucionale
9
Operacionale Detare (VKM Nr954
dt30092009) dhe studimi i kryer prej
studios Louis Berger ldquoPreliminary
Assessment amp Feasibility Design for the
establishment of the VTMISrdquo 2011 peumlr
ngritjen e keumlsaj qeumlndre praneuml Drejtoriseuml seuml
Peumlrgjithshme Detare
Qendra Ndeumlrinstitucionale Operacionale
Detare neuml Durreumls eumlshteuml njeuml institucion
ndeumlrministror qeuml duhet teuml sigurojeuml
monitorimin e hapeumlsireumls detare shqiptare neuml
meumlnyreuml qeuml teuml realizojeuml organizimin
planifikimin koordinimin dhe drejtimin e
operacioneve neuml det neuml peumlrputhje me
legjislacionin kombeumltar e ndeumlrkombeumltar
Ajo mbulon mbikqyrjen e trafikut detar
neumlpeumlrmjet sensoreumlve teuml saj dhe tre zyrave
operacionale neuml Sheumlngjin Vloreuml dhe Sarandeuml
Zoteumlron njeuml seumlreuml pajisjesh si radareuml repetitoreuml
peumlr brigjet sisteme automatikeuml teuml
identifikimit (AIS)
Mbi bazeumln e rekomandimeve teuml KE Autoriteti
Portual i Durreumlsit ka peumlrgatitur projektin peumlr
ngritjen e njeuml Sistemi Informacioni teuml
Monitorimit teuml Trafikut teuml Anijeve VTMIS
(Vessel Traffic Monitoring Information
Systems) neuml vendin toneuml neuml meumlnyreuml qeuml teuml
beumlhemi pjeseuml e keumltij sistemi neuml Adriatik
Siccedil vihet re menaxhimi i trafikut detar neuml
Shqipeumlri eumlshteuml larg modeleve europiane por
fillimi eumlshteuml serioz e neuml peumlrputhje me
legjislacionin e BE
24 SIT neuml Transportin Ajror
Neuml Aeroportin Ndeumlrkombeumltar ldquoNeumlneuml Terezardquo
eumlshteuml shoqeumlria ALBCONTROL e cila
menaxhon dhe kontrollon hapeumlsireumln ajrore
Shqiptare (FIR) neuml peumlrputhje me Standardet
Ndeumlrkombeumltare teuml Lundrimit Ajror
SIT teuml aviacionit neuml Shqipeumlri bazuar edhe neuml
eksperienceumln boteumlrore do teuml duhej teuml ishin teuml
ndara neuml dy pjeseuml teuml veccedilanta
a) Pjesa e pareuml dhe meuml e reumlndeumlsishme
janeuml sistemet qeuml kaneuml teuml beumljneuml me
aspektin teknik me sigurineuml neuml
fluturim
Shqipeumlria eumlshteuml aneumltare e ICAO
(International Civil Aviation Organization) e
EASA (European Aviation Safety Agency)
dhe Eurocontrol Ajo eumlshteuml firmeumltare e teuml
gjitha konventave dhe marreumlveshjeve teuml
keumltyre organizatave peumlr kontrollin dhe
administrimin e trafikut ajror
Sistemet tradicionale CNSATM qeuml janeuml neuml
peumlrdorim sot nuk do teuml jeneuml neuml gjeumlndje teuml
ploteumlsojneuml keumlrkesat neuml rritje teuml trafikut ajror
dhe parrezikshmeumlrineuml ato do teuml duhet teuml
zeumlvendeumlsohen nga sistemet e gjeneratave teuml
reja (Sistemet Inteligjente teuml Transportit) teuml
cilat bazohen neuml rrjetin e shkeumlmbimit teuml teuml
dheumlnave qeuml merren nga sistemet satelitore
Nga ana e administrimit teknik dhe teuml siguriseuml
ajrore Shqipeumlria ploteumlson teuml gjitha kushtet e
nevojshme qeuml mundeumlsojneuml peumlrdorimin dhe
administrimin e Sistemeve Inteligjente teuml
Transportit Ajror
b) Ndeumlrsa peumlr pjeseumln tjeteumlr qeuml i peumlrket
administrimit sa meuml eficient teuml
transportit teuml pasagjereumlvemallrave
mund teuml themi se neuml Shqipeumlri mungon
njeuml infrastruktureuml inteligjente e
menaxhimit teuml transportit ajror
Orvajtje peumlr teuml ngritur njeuml organizim
inteligjent nuk kaneuml munguar por peumlr
areumlsye qeuml lidhen me mungeseumln e
experienceumls neuml keumlteuml drejtim ato nuk
kaneuml funksionuar dhe menaxhimi
inteligjent qeumlndron neuml fillesat e tij
Analiza e meumlsipeumlrme tregon peumlrse mendojmeuml
se krijimi i njeuml Qendre Kombeumltare teuml
Monitorimit dhe Menaxhimit teuml Trafikut
eumlshteuml tashmeuml njeuml domosdoshmeumlri Qendeumlr qeuml
eumlshteuml neuml peumlrputhje edhe me planin ambicioz
teuml shndeumlrrimit teuml Shqipeumlriseuml neuml njeuml HUB neuml
Europeumln Juglindore
10
Ajo do teuml sheumlrbejeuml peumlr koordinimin e
veprimtarive qeuml do teuml lidhen me peumlrpunimin e
njeuml pjese teuml flukseve teuml mallrave qeuml do teuml
qarkullojneuml neuml Adriatik
3 ARKITEKTURA E NDEumlRTIMIT TEuml
SIT PEumlR NJEuml MENAXHIM TEuml
TRAFIKUT NGA QKMMT
Komisioni Europian neumlpeumlrmjet Librave teuml
Bardheuml ka hedhur bazat ligjore qeuml shtetet e
Bashkimit Europian teuml harmonizojneuml
strategjiteuml e tyre kombeumltare me objektivin e
krijimit teuml njeuml sistemi teuml transportit europian
qeuml do teuml rriste zhvillimin ekonomik e tregeumltar
dhe njeumlkoheumlsisht do teuml peumlrmireumlsonte sigurineuml
dhe eko-qeumlndrueshmeumlrineuml
Lidhur me keumlteuml neuml Figureumln 2 jepet njeuml skemeuml
e arkitektureumls seuml SIT peumlr transportin
multimodal qeuml do teuml ishte e peumlrshtatshme peumlr
vendin toneuml Kjo pasi siccedil kemi theksuar
Shqipeumlria ofron mundeumlsineuml e kateumlr meumlnyrave
klasike teuml transportit-Rrugor Detar
Hekurudhor dhe Ajror
Figura 2 Skema e SIT peumlr transportin
multimodal
Qeuml teuml mund teuml flasim peumlr akitektureumln e SIT
dhe peumlr mundeumlsineuml e vendosjes seuml tyre neuml
Shqipeumlri do teuml duhej teuml jepnim seuml pari disa
koncepte bazeuml
Peumlr keumlteuml duhet ti referohemi Direktiveumls
201040EU - Peumlr vendosjen e Sistemeve
Inteligjente teuml Transportit neuml fusheumln e
transportit rrugor dhe neuml lidhjet me
meumlnyrat e tjera teuml transportit Me qeumlllim teuml
zbatimit teuml keumlsaj direktive do teuml duhej teuml
peumlrdoren keumlto peumlrkufizime
1) ldquoSisteme Inteligjente teuml Transportitrdquo
ose ldquoSITrdquo
2) ldquondeumlrveprimrdquo
3) aplikimi i SIT
4) sheumlrbim i SIT
5) ofrues teuml sheumlrbimit teuml SIT
6) peumlrdorues i SIT
7) peumlrdoruesit e dobeumlt teuml rrugeumls
8) pajisje nomaderdquo
9) platformeuml
10) arkitektureuml
11) ndeumlrfaqe
12) pajtueshmeumlri
13) vazhdimeumlsia e sheumlrbimeverdquo
14) ldquoteuml dheumlna rrugorerdquo
15) teuml dheumlna mbi trafikun
16) ldquoteuml dheumlna teuml udheumltimitrdquo
17) specifikeuml
31 Standardizimi i vendosjes dhe
operimit teuml Sistemeve Inteligjente teuml
Transportit
Peumlrhapja e shpejteuml e aplikimit teuml SIT ka sjelleuml
nevojeumln e bashkeumlveprimit midis teuml gjitheuml
aktoreumlve Vizioni i peumlrbashkeumlt i tyre
konkretizohet neuml Organizateumln Europiane jo
fitimprureumlse ldquoERTICO ITS Europerdquo e krijuar
me inisiativeumln e Komisionit Europian peumlr
zhvillimin e SIT neuml kontinent Sot organizata
neuml teuml cileumln doemos qeuml do teuml marrin pjeseuml edhe
operatoreumlt shqiptareuml teuml sektorit numeumlron rreth
100 aneumltareuml kryesisht nga
Industria
11
Administrata Publike
Operatoreumlt e infrastruktureumls
Peumlrdoruesit (kompaniteuml e transportit
dhomat e tregeumltiseuml etj)
Teuml tjereuml (federatat e turizmit institute
keumlrkimore etj)
Duke kuptuar reumlndeumlsineuml e procesit teuml
standardizimit neuml vendosjen dhe operimin e
SIT janeuml teuml shumteuml organizmat qeuml punojneuml
peumlr realizimin e tij Ndeumlr meuml kryesoret
peumlrmendim
Komisioni Europian ka financuar
projektin ldquoeSafetyrdquo mbeumlshtetur nga
ldquoCOMeSafetyrdquo me objektivin e
harmonizimit teuml vizioneve teuml
zhvilluara nga projektet kryesore
RampD (Research and Development) teuml
KE dhe paraqitjen e tyre organizatave
teuml standardeve
Neuml Europeuml ETSI bashkeumlpunon me
mandat me CEPT (European
Conference of Postal and
Telecommunications
Administrations) dhe KE peumlr teuml
siguruar spektrin e valeumlve radio teuml
keumltyre sistemeve Qeuml nga 2008 ETSI
ka krijuar ETSI TC ITS (Technical
Committee on Intelligent Transport
Systems) me objektivin e
standardizimit neuml nivel Europian neuml
keumlteuml fusheuml
CEN ka zhvilluar standardin DSRC
(Dedicated Short Range
Communication) qeuml peumlrdoret peumlr
telepagesat autostradale dhe qeuml eumlshteuml
pranuar nga ETSI TC ITS
Neuml kuadeumlr teuml ISO punon Technical
Committee TC 204 qeuml merret me
sheumlrbimet SIT Peumlr paisjet neuml mjetet
egziston dhe njeuml TC e dedikuar
(TC22)
IEEE po zhvillon specifikeumln IEEE
80211p (qeuml meuml shumeuml njihet si
WAVE- Wireless Access in a
Vehicular Enviroment) dhe ateuml
80216 (Wi-Max)
ITU-R po peumlrgatit specifikat e
peumlrdorimit teuml ICT (Information amp
Communication Technology) neuml
fusheumln e Sistemeve Inteligjente teuml
Transportit
IETF eumlshteuml peumlrqeumlndruar neuml problemet
e NEMO (Network Mobility)
UNECE (United Nations Economic
Commission for Europe) po punon peumlr
harmonizimin e problemeve tek
mjetet
Neuml nivel global procesi i standardizimit eumlshteuml
fokusuar neuml zhvillimin e teknologjive teuml reja
radio posaccedileumlrisht teuml dedikuara peumlr sheumlrbimet
SIT (psh banda 59 GHz) dhe neuml
harmonizimin e peumlrdorimit teuml sistemeve
egzistuese 3G dhe 4G
Peumlrsa i peumlrket bandeumls 59 GHz (neuml teuml cileumln
sipas vendimit teuml Parlamentit BE duhen
vendosur sheumlrbimet ITS safety critical) po
punojneuml njeumlkoheumlsisht tre organizata
1 Neuml Europeuml (ETSI)-ETSI TC ITS
mbeumlshtetur nga konsorciumi C2C
harmonizon rezultatet e projekteve
kryesore neuml fusheumln e SIT CVIS
SAFESPOT GeoNet etj
2 Neuml Amerikeuml (IEEE)-IEEE 80211p +
P1609 +SAE (WAVE)
3 Neuml Boteuml (ISO)-ISO TC204 WG16
(CALM)
Nga panorama e meumlsipeumlrme kuptohet se
peumlrhapja e SIT eumlshteuml njeuml proces i shpejteuml por i
fragmentuar Pra qeuml ofron garanci teuml vogla peumlr
harmonizimin e standardeve
12
32 Sistemet Inteligjente teuml Transportit
peumlr transportin rrugor
Qeumlllimit teuml krijimit teuml njeuml sistemi teuml transportit
europian qeuml do teuml rriste zhvillimin ekonomik
do ti sheumlrbente dhe njeuml transport rrugor meuml i
qeumlndruesheumlm (dmth i sigurteuml eficcedilent i
pasteumlr dhe i rrjedhsheumlm) Kjo do teuml arrihej
para seuml gjithash duke peumlrdorur teknologjiteuml
inovative teuml informacionit dhe komunikimit
pra duke beumlreuml realitet SIT Peumlrhapja e tyre neuml
transportin rrugor europian si neuml planin
kombeumltar rajonal dhe lokal eumlshteuml e pa
harmonizuar
Ndaj objektivi i BE eumlshteuml krijimi i njeuml kuadri
teuml peumlrbashkeumlt peumlr koordinimin e peumlrhapjes
dhe peumlrdorimit teuml SIT neuml transportin rrugor
Neuml figureumln 3 jepet njeuml skemeuml e arkitektureumls
seuml SIT peumlr transportin rrugor Kjo skemeuml
peumlrdoret nga vendet e BE dhe si e tilleuml do teuml
duhej teuml implementohej edhe neuml Shqipeumlri
Figura 3 Skema e SIT peumlr transportin
rrugor
Arkitektura mundeumlson marrjen e sheumlrbimeve
nga SIT dhe peumlrbeumlhet nga peseuml elementeuml
kryesoreuml
Infrastruktura e qendrave teuml
sheumlrbimit
Infrastruktura e TIK (Teknologji e
Informacionit dhe Komunikimit) e
vendosur neuml rrugeuml (sensoreumlt portalet-
gantries njeumlsiteuml e peumlrpunimit dhe
komunikimit)
Infrastruktura e TIK e vendosur neuml
mjetet (sensoreumlt njeumlsiteuml e peumlrpunimit
dhe komunikimit)
Paisje teuml komunikimit personal
(smartfone etj qeuml gjenden neuml mjet
ose qeuml ju peumlrkasin peumlrdoruesve teuml tjereuml
teuml rrugeumls si keumlmbeumlsoreuml biccediliklisteuml
motoccediliklisteuml)
Bashkeumlsia e rrjeteve teuml komunikimit
publike dhe private (wireless radio)
qeuml mundeumlsojneuml komunikimin midis
njeumlsive teuml platformeumls
Eumlshteuml e reumlndeumlsishme teuml theksohet se kjo
arkitektureuml parashikon komunikimin e
njeumlkohsheumlm teuml nyjeve qeuml e peumlrbeumljneuml si
neumlpeumlrmjet mekanizmave ad-hoc teuml njeuml
network-u dinamik ashtu edhe neumlpeumlrmjet
mekanizmave konvencionaleuml teuml hyrjes neuml
Internetin publik (fiks ose teuml leumlvizsheumlm)
Neuml kushtet e keumlrkesave dhe ndarjes
funksionale arkitektura e SIT mundeumlson
ndeumlrveprimin e ploteuml midis
Qendrave teuml Sheumlrbimit ku janeuml
instaluar pjeseumlt e back-end teuml
aplikimeve teuml SIT teuml cilat lidhen me
njeumlsiteuml e tjera me aneuml teuml internetit
Infrastruktura e vendosur neuml rrugeuml e
gjenerateumls seuml re qeuml mundeumlson lidhjen
me Qendrat e Sheumlrbimit dhe
komunikimin neuml rreze teuml mesme dhe
teuml shkurteumlr (10-500m) teuml tipit V2I
(mjet-infrastruktureuml)
Infrastruktura e vendosur neuml mjetet
neuml gjendje teuml komunikojeuml me paisjet e
mjeteve teuml tjera V2V (mjet-mjet) me
infrastruktureumln e vendosur neuml rrugeuml
V2I dhe me Qendrat e Sheumlrbimit Kjo
infrastruktureuml neuml mjet duhet teuml keteuml si
aparate radio me rreze teuml shkurteumlr
13
ashtu edhe lidhje wireless me rreze teuml
gjateuml
Paisjeve teuml komunikimit personal qeuml
peumlrdoren nga drejtuesi i mjetit
pasagjereumlt keumlmbeumlsoreumlt biccediliklisteumlt ose
motoccediliklisteumlt peumlr teuml komunikuar me
rrjetin SIT
33 Aplikime teuml Sistemeve Inteligjente
teuml Transportit
331 Projekti CVIS
CVIS (Cooperative Vehicle-Infrastructure
Systems) eumlshteuml projekti meuml i madh Europian
(7 shtete Franca Gjermania Holanda
Belgjka Zvicra Anglia dhe Italia 60
kompani dhe 40 milion euro buxhet) qeuml ka
peumlrcaktuar dhe zhvilluar teknologjiteuml dhe
elementeumlt e arkitektureumls seuml SIT Objektivi
kryesor i projektit ishte peumlrcaktimi i njeuml
arkitekture qeuml teuml garantonte mundeumlsineuml e
komunikimit efikas dhe ndeumlrveprimin midis
mjeteve qeuml kaneuml njeumlsi komunikimi (OBU-On
Bord Unit) infrastruktureumls seuml komunikimit
dhe peumlrpunimit teuml dedikuar qeuml eumlshteuml instaluar
neuml rrugeuml (RSU-Road Side Unit) dhe
Qendrave teuml Sheumlrbimit
332 Programi CAAC
Njeuml aplikim i SIT eumlshteuml dhe programi CAAC
(Critical Area Access Control) zhvilluar nga
bashkeumlpunimi i Telekom Italia me Volvo
Renault Truck dhe Centro Ricerche Fiat
Objektivi i tij eumlshteuml rregullimi dhe menaxhimi
i autorizimit peumlr hyrjen e mjeteve neuml zonat e
konsideruara ldquokritikerdquo
Neuml modelin aplikativ teuml zhvilluar topologjiteuml
e zoneumls kritike peumlrcaktohen nga aktoreumlt
publikeuml qeuml japin edhe kushteumlzimet qeuml i
karakterizojneuml (dimensionet e lejuara teuml
mjeteve mundeumlsia e transportit teuml mallrave teuml
rrezikshme autonomia e karburantit
kufizime teuml trafikut shkalla e lejuar e
emetimit teuml gazeve etj)
332 Programi RAPISCAN
Aplikim qeuml me aneuml teuml peumlrdorimit teuml
rrezatimeve me neutron rreze gama dhe rreze
x beumln teuml mundur psh skanimin neuml njeuml koheuml
shumeuml teuml shkurteumlr (meuml pak se 10 sek) teuml njeuml
konteineri mallrash Ky sistem peumlrdoret peumlr
inspektimin e pakove dhe bagazheve
kontrollin e mjeteve dhe ngarkesave
teuml tyre
skanim teuml bagazheve te stivosura
zbulim rrezatimesh teuml deumlmshme
peumlrcaktim gjurmeumlshetj
Njeuml sistem i tilleuml zbatohet peumlr kontrollet neuml
pikat e kalimit kufitar teuml Shqipeumlriseuml
[Sipas njoftimit teuml Agjensiseuml Telegrafike
Shqiptare neuml Neumlntor 2015 neuml portin e Barit u
kap njeuml sasi e madhe leumlnde narkotike
Kamioni u zbulua nga e njeumljta paisje
RAPISCAN qeuml neuml portin e Durreumlsit nuk e
bllokoi Edhe me aneuml teuml keumltij shembulli
kuptohet sa e reumlndeumlsishme eumlshteuml qeuml sisteme teuml
veccedilanta inteligjente teuml koordinohen duke
marreuml dhe deumlrguar informacion neuml disa
drejtime Neuml rastin neuml fjaleuml kjo do teuml
shmangte subjektivizmin e njeuml kontrollori teuml
veteumlm ashtu si fqinjeumlt taneuml e kaneuml aplikuar]
4 VENDOSJA E QKMMT
Neuml peumlrfundim teuml analizave teuml meumlsipeumlrme
gjykojmeuml se edhe hapat e Shqipeumlriseuml neuml
vendosjen e SIT qeuml janeuml justifikuesheumlm meuml teuml
vegjeumll e teuml vonuar se teuml shteteve teuml BE do teuml
duhet teuml jeneuml konformeuml standardeve
Europiane Fshati Industrial i Transportit teuml
Mallrave (FITM) qeuml do teuml ndeumlrtohet neuml
rajonin Tiraneuml-Durreumls duke qeneuml neuml vetvehte
njeuml platformeuml multimodale transporti do teuml
keteuml Qendreumln e vet teuml Monitorimit dhe
14
Menaxhimit teuml Flukseve teuml Mallrave
(QMMFM) Figura 4
Ajo do teuml marreuml informacion nga Qendrat e
koordinimit dhe menaxhimit teuml SIT
peumlrkateumlsisht teuml Transportit Detar
Hekurudhor Ajror dhe Autoritetit Rrugor
Shqiptar (ARRSH)
Qendra Kombeumltare e Monitorimit dhe
Menaxhimit teuml Trafikut (QKMMT) qeuml do teuml
keteuml si pjeseuml peumlrbeumlreumlse edhe ateuml teuml FITM-seuml
do teuml mbledheuml dhe peumlrpunojeuml informacione
edhe nga teuml njeumljtat burime Prandaj
propozojmeuml qeuml neuml funksion teuml vendimmarrjes
seuml strukturave peumlrkateumlse ato mund jeneuml edhe
neuml teuml njejtin vend
Figura 4 Lidhja e Qendrave teuml
menaxhimit teuml SIT
PERFUNDIME
Bazuar neuml Planin Kombeumltar teuml
Transportit deri neuml vitin 2030 flukset e
trafikut teuml pasagjereumlve dhe teuml mallrave do
teuml dyfishohen duke arritur respektivisht
740000 pasagjereumlditeuml dhe 35 milion
Tonvit referuar vitit 2015
Vendi yneuml mund dhe duhet teuml
shndeumlrrohet neuml njeuml HUB peumlr transportin e
flukseve teuml mallrave nga dhe peumlr neuml
Europeumln Juglindore
Edhe neuml Shqipeumlri veumlrehet tendenca
pozitive qeuml operatoreuml teuml meumlnyrave teuml
ndryshme teuml transportit teuml
implementojneuml aplikime teuml SIT
Aplikimet duhet teuml jeneuml sipas
standardeve teuml BE peumlr vendosjen dhe
operimin e SIT
Operatoreumlt shqiptareuml duhet teuml
aneumltareumlsohen neuml organizmat e krijuara
nga Komisioni Europian si psh
ERTICO SIT
Peumlr koordinimin e veprimtarive teuml teuml
gjitheuml operatoreumlve lind nevoja e krijimit
teuml njeuml Qendre Kombeumltare teuml Monitorimit
dhe Menaxhimit teuml Trafikut
5 LITERATURA
1 UNECE (Komisioni Ekonomik i
Kombeve teuml Bashkuara peumlr Europeumln)
Sistemet Inteligjente teuml transportit (SIT)
peumlr mobilitetin e qeumlndrueshem
Gjeneveuml shkurt 2012
2 Komisioni Europian Libri i Bardheuml
Politika teuml transportit europian deri neuml
vitin 2010 koha peumlr teuml vendosur 2001
3 Komisioni Europian Libri i Bardheuml
Udheumlrreumlfyesi drejt njeuml zone teuml vetme teuml
transportit europian - Peumlr njeuml politikeuml teuml
transporteve konkuruese dhe teuml
qeumlndrueshme 2011
FITM
QMMFM
QKMMT
Transporti
Detar
Transporti
Hekurudhor Transporti
Ajror
Transporti
Rrugor
15
4 Komisioni Europian Buletinin 886 dt16
Dhjetorit 2008 ldquoPlani i Veprimit peumlr
peumlrhapjen e Sistemeve Inteligjente teuml
Transportit neuml Europeumlrdquo (ITS Action
Plan)
5 Republika e Shqipeumlriseuml Keumlshilli i
Ministrave ldquoPlani Kombeumltar i
Transportitrdquo (ANTP) Tetor 2010
6 ITS Technical Note For Developing
Countries Toshiyuki Yokota Richard J
Weiland 2004
7 Transport Planning and Traffic
Engineering C A OrsquoFlaherty Netherlands
2008
16
STUDIM MBI METODAT E TRAJTIMIT TE MBETJEVE URBANE
ADMINSTRIMI I TYRE NE KUSHTET E VENDIT TONE
MScIngEdlira Dhuka Akademik Jorgaq Kaccedilani
ProfDrYlli Shehu DrIndrit Vozga
Universiteti Politeknik i Tiraneumls Fakulteti i Inxhinieriseuml Mekanike
ABSTRACT
STUDY ON URBAN WASTE TREATMENT METHODS AND ADMINISTRATION IN OUR COUNTRY
Urban waste is a real concern for the quality of the environment Waste management has been
globally one of the permanent problems in policy development in Western developed countries
This phenomenon is present in our country as well This problematic is most developed in large
urban centers which lack urban waste treatment systems Environmental management in
Albania is a hotspot and at the same time an appeal to the actual factual situation For this
reason it is very important to recognize the current situation the current waste treatment cycle
and the technological aspect of their treatmentThis publication will be presenting a general
information on urban waste management as well as most used management methods in Albania
and worldwide Environment management in Albania will be a hot challenging point trying to
make a strong appeal on the existing situation The existing situation indicates a real need for
introducing recycling in the Albanian practice the existing situation the waste treatment cycle
technological aspects etc This publication presents on basis of real values and findings the real
possibilities and the phenomena perspective embracing the contemporaneous practices and
needs A positive output on addressing this issue in Albania would be obtained by drafting a
strategy on abandoned industrial areas waste management where environmental and health
risks should be considered too drafting a strategy on sustainable urban waste treatment where
drafting new legal framework and relevant demonstration areas should be considered too
especially those arising Public Awareness On Urban Waste Management
Key words Urban waste recycling waste management
17
QЁLLIMI
Informacion i peumlrgjithsheumlm mbi menaxhimin e mbetjeve urbane si dhe paraqitja e metodave meuml
teuml shfrytezueshme teuml menaxhimit teuml keumltyre mbetjeve neuml Shqipeumlri dhe neuml boteuml do teuml prezantohen
neuml keumlteuml punim Menaxhimi i mjedisit neuml Shqipeumlri do teuml jeteuml njeuml pikeuml e nxehteuml dhe njeumlkoheumlsisht apel
ndaj gjendjes aktuale faktike Tregohet konkretisht nevoja peumlr riciklim neuml Shqipeumlri praktikat
vendase siatuata aktuale cikli aktual i trajtimit teuml mbetjeve aspekti teknologjik etj Mundeumlsiteuml
konkrete dhe prespektiva e keumltij fenomeni janeuml peumlrcjell mbi baza reale vlerash dhe gjendjesh duke
peumlrkrahur peumlrqasjen me praktikat dhe nevojat basheumlkohore Rezultat teuml preksheumlm peumlr Shqipeumlrineuml
mbi keumlteuml problem do teuml sjelleuml Hartimi i njeuml strategjie prespektive peumlr menaxhimin e zonave
industriale teuml braktisura ku teuml peumlrfshihet edhe vlereumlsimi i riskut neuml mjedis dhe neuml sheumlndet
eleminimin dhe monitorimin e ndotjes neuml zonat e kontaminuara Nevoja e programit peumlr mbylljen
e sigurt teuml dampave ekzistuese qeuml paraqesin rrezik peumlr sheumlndetin dhe mjedisin Hartimi i njeuml
strategjie peumlr menaxhimin e qeumlndruesheumlm teuml mbetjeve urbane ku peumlrfshihet ploteumlsimi i kuadrit
ligjor dhe projekte demonstrimi neuml keumlteuml fusheuml dhe mbi teuml gjitha ndeumlrgjegjeumlsimi i publikut lidhur me
mireumlmenaxhimin e mbetjeve urbane
18
HYRJE
Manaxhimi i mbetjeve peumlrfshin neuml problematikeumln e tij metoda teuml ndryshme dhe fusha specifike
peumlr secileumln prej tipeve ekzistuese teuml materialeve teuml ngurta teuml leumlngta dhe teuml gazta Gjithashtu
praktikat e menaxhimit dallohen ndeumlrmjet tyre dhe nga destinacione teuml tjera peumlrsa i peumlrket
ekonomiseuml dhe industriseuml seuml vendeve teuml tjera [7]
Riciklimi i mbeturinave urbane eumlshteuml njeuml ndeumlr metodat meuml efektive peumlr teuml mbrojtur mjedisin aq
teuml keumlrceumlnuar neuml dekadat e fundit dhe peumlr teuml kursyer energji aq teuml vlefshme neuml diteumlt e sotme
Mbetjet urbane janeuml njeuml shqeteumlsim dhe njeuml problem mjaft i veumlshtireuml peumlr trsquou zgjidhur peumlr veteuml
faktin se njereumlzit sillen neuml meumlnyreuml jo teuml drejteuml me mjedisin Prandaj eumlshteuml i reumlndeumlsisheumlm
sensibilizimi i vazhduesheumlm me teuml gjitha format e mundshme peumlr publikun e gjereuml
Teuml gjitheuml jemi ambientuar me konceptin ndotje apo mbetje teuml cileumlt krijojneuml efekte teuml
padeumlshirueshme mjedisore duke ndikuar negativisht neuml dobishmeumlrineuml e tij Administrimi i
mbetjeve boteumlrisht ka qeneuml njeuml nga problemet e peumlrhershme neuml hartmin e politikave teuml vendeve
teuml zhvilluara pereumlndimore E gjitheuml puna dhe peumlrpjekja e tyre ka qeneuml ndeumlrtimi i njeuml skemeuml teuml
qarteuml peumlr njohjen dhe mireumladministrimin e hallkave teuml krijimit teuml mbetejeve Duke besuar neuml
zvogeumllimin e resorseve dhe strategjineuml e minimizimit neuml burim peumlrpjekje kjo qeuml keumlrkonte
sensibilizim teuml vazhduesheumlm shteti dhe instancat e tij me teuml gjitha format e mundshme keumlrkon
nga publiku i gjereuml mbeumlshtetje dhe kontribut shoqeumlror si njeuml mundeumlsi e vetme peumlr teuml
konkretizuar keumlteuml strategji
Disa nga koncepetet qeuml peumlrbeumljneuml bazeumln e hierarkiseuml seuml mbetjeve janeuml
- Parandalimi ku termi ldquoparandalimi i ndotjeverdquo i referohet reduktimit neuml burim teuml keumltyre
mbetjeve [5]
- Minimizimi minimizimi neuml burim peumlrfshin peumlrpjekjet peumlr teuml reduktuar mbetjet e rrezikshme
dhe materialet e tjera duke modifikuar prodhimin industrial Metoda e reduktimit neuml burim
peumlrfshin ndryshime neuml teknologjineuml e prodhimit neuml hyrjet e leumlndeumls seuml pareuml dhe neuml formulimin
e produktit
- Ripeumlrdorimi koleksionimi i mbetjeve trajtimi i tyre dhe ripeumlrdorimi neuml teuml njeumljtin funksion
- Riciklimi teuml peumlrpunosh peumlr peumlrdorime teuml tjera njeuml material qeuml neuml rast teuml kundeumlrt do teuml
konsiderohej si mbetje
- Rikthim neuml energji trajtimi i materialeve teuml mbetura si burim shfryteumlzimi neuml vend qeuml ato teuml
hidhen Materialet mund teuml ekstraktohen dhe teuml riciklohen ose peumlrmbajtja kalorifike e
mbetjeve mund teuml konvertohet neuml elektricitet
- Hedhja praktika meuml tradicionale e sistemimit teuml mbetjeve neuml vend-groposje [5]
19
Veteuml koha peumlrdorimi dhe zhvillimi i teknologjiseuml seuml mbetjeve filloi teuml nxirrte neuml pah reumlndeumlsineuml e njeuml
koncepti neuml krahasim me teuml tjerat aspak duke zbehur reumlndeumlsineuml e tereumlsiseuml seuml tyre por duke kuptuar
ccedileleumlsin e suksesit teuml keumltij administrimi
Qeuml teuml riciklohen mbetjet duhet teuml kasfikohen dhe teuml ndahen neuml bazeuml teuml tipeve teuml materialeve dhe ky
klasifkim i mbetjeve realizohet ose nga konsumatoreumlt ose me pajisje peumlr peumlrpunimin e materialeve
Materiale teuml ndryshme mund teuml riciklohen por secili tip keumlkron njeuml teknikeuml specifike [1]
MATERIALE DHE METODA
curren Situata aktuale neuml fusheumln e mbetjeve neuml Shqipeumlri dhe administrimi i mbetjeve
Mbetjet urbane
Sipas teuml dheumlnave teuml studimeve teuml monitorimit peumlr mbetjet urbane teuml kryer nga Instituti i Sheumlndetit
Publik sasia totale e mbetjeve urbane teuml raportuara eumlshteuml rreth 520 000 ton neuml vit
Veteumlm 50 ndash 70 e mbetjeve urbane teuml gjeneruara shkon neuml vend depozitime teuml njohura pjesa tjeteumlr hidhet pa kriter duke formuar vend depozitime ilegale
Neuml krahasim me 5 vite meuml pareuml ka njeuml rritje prej 8 ndash 10 teuml mbetjeve urbane teuml prodhuara neuml sajeuml teuml fenomenit teuml migrimit teuml popullsiseuml peumlrveccedil problemeve mjedisore e sociale qeuml shkakton kjo rritje neuml parim shtohet mundeumlsia peumlr efikasitet ekonomik teuml impinateve teuml peumlrqeumlndruar teuml trajtimit teuml riciklimit teuml mbetjeve urbane
Prodhohet rreth 07 kg mbetje urbanebanor neuml diteuml[1]
Mbetjet rurale
Zonat rurale nuk mbulohen me asnjeuml lloj sheumlrbimi peumlr grumbullimin apo transportimin e mbetjeve
curren Fazat e procesit teuml administrimit teuml mbetjeve urbane neuml Shqipeumlri
Procesi i administrimit teuml mbetjeve peumlrfshin
krijimin grumbullimin
20
ruajtjen dhe sistemimin e tyre nga krijuesi doreumlzimin sistematik neuml kazan transportimin nga kazaneumlt peumlr neuml vend-depozitimin ndarjen riciklimin peumlrpunimin dhe asgjesimin peumlrfundimtar neuml vend-depozitim[4]
curren Cikli aktual i trajtimit teuml mbetjeve urbane neuml Shqipeumlri
Mbetjet e gjeneruara grumbullohen pa asnjeuml ndarje paraprake teuml tyre
Largimi i mbetjeve teuml gjeneruara beumlhet neumlpeumlr pikat e grumbullimit bashkiak apo komunal me hedhje teuml drejtpeumlrdrejteuml ose neumlpeumlrmjet qesesh plastike teuml posaccedilme ose jo por gjithsesi pa asnjeuml ndarje teuml mbetjeve sipas llojit apo peumlrbeumlrjes [4]
Transporti i mbetjeve neuml vendepozitimet e plehrave (fushat) nga pikat e grumbullimit teuml mbetjeve nuk ka frekuenceumln dhe cileumlsineuml e deumlshiruar peumlr pasojeuml koha e qeumlndrimit teuml mbetjeve neuml keumlto pika lejon fermentimin e tyre e peumlr rrjedhojeuml keqeumlsimin e cileumlsiseuml urbane dhe rritjen e rrezikut peumlr sheumlndetin e qytetareumlve Problemi peumlrkeqeumlsohet neuml periudheumln e vereumls [7]
Sa i takon peumlrzgjedhjes dhe caktimit zyrtar teuml vend-depozitimeve teuml mbetjeve urbane shumica e vend-depozitimeve nuk ploteumlsojneuml kriteret mjedisore qeuml synojneuml drejt kufizimit maksimal teuml mundsheumlm teuml shpeumlrhapjes seuml ndotjes dhe shkalleumls minimale teuml ekspozimit teuml popullateumls ndaj keumlsaj ndotjeje
Vend-depozitimi i Sharreumls neuml Tiraneuml peumlr shkak teuml ndotjes qeuml krijon eumlshteuml klasifikuar si njeuml prej zonave teuml nxehta mjedisore ku praktikisht shkojneuml teuml gjitha llojet e mbetjeve teuml ngurta teuml qytetit industriseuml sheumlrbimit sheumlndeteumlsor etj[1]
curren Klasifikimi i mbetjeve
Peumlrbeumlreumlsit meuml teuml reumlndeumlsisheumlm teuml mbetjeve neuml Shqipeumlri kaneuml rezultuar teuml jeneuml leumlnda organike
materialet inerte dhe mbetjet plastike
21
Grafiku 1 Peumlrbeumlreumlsit meuml teuml reumlndeumlsisheumlm teuml mbetjeve neuml Shqipeumlri[4]
curren Administrimi i mbetjeve
Manaxhimi i mbetjeve peumlrfshin neuml problematikeumln e tij metoda teuml ndryshme dhe fusha specifike peumlr
secileumln prej tipeve egzistuese teuml materialeve teuml ngurta teuml leumlngta dhe teuml gazta Gjithashtu praktikat e
menaxhimit dallohen ndeumlrmjet tyre dhe nga destinacione teuml tjera
- peumlr vende teuml zhvilluara
- peumlr ato qeuml po zhvillohen
- peumlr rajonin e qytetit
- peumlr fshatin
- peumlr banoreumlt
- peumlr industrineuml
- peumlr prodhuesit komercial [7]
E reumlndeumlsishme neuml dekadat e fundit ka qeneuml
- reduktimi i efekteve teuml materialeve teuml mbetura mbi boteumln dhe ambientin si edhe
- peumlrfitimi i burimeve prej tyre [9]
22
Figura 1 Skema e Administrimit teuml mbetjeve
curren Konceptet e administrimit teuml mbetjeve
Qeumlllimi i hierarkiseuml seuml mbetjeve eumlshteuml teuml nxjerreuml maksimumin e dobive teuml peumlrdorshme nga produktet
dhe teuml prodhojeuml minimumin e sasiseuml seuml mbetjeve [5]
Figura 2 Hierarkia e mbetjeve[5]
curren Teknikat e administrimit teuml mbetjeve neuml vendin toneuml
KOLEKSIONIM TRANSPORTI RICIKLIMI TRAJTIMI
ADMINISTRIMI I MBETJEVE
23
- Teknika me vend-groposje - Teknika me djegie - Teknika e kompostimit - Teknika e trajtmit mekaniko-biologjik
bull Teknika me vend-groposje bull Teknika me djegie
Figura 3 Pamje nga njeuml vendgroposje Fig 4 Impiantit qeuml punon me energjineuml e
peumlrfituar nga mbetjet [3]
bull Teknika e kompostimit bull Teknika e trajtmit mekaniko-biologjik
Figura 5 Grumbull aktiv i mbetjeve qeuml
kompostohen
Figura 6 Impiant klasifikues i mbetjeve mekaniko-
biologjike
24
curren Riciklimi mekanizmi i riciklimit
Riciklimi ka teuml beumljeuml me procedureumln e shndeumlrrimit teuml materialeve teuml vjetra neuml njeuml prodhim teuml ri
(material i ricikluar) ose filtrin e energjiseuml neumlpeumlrmjet djegies seuml mbeturinave (energji nga riciklimi)
Riciklimi eumlshteuml ccedileleumlsi i konceptit teuml menaxhimit modern teuml mbetjeve dhe eumlshteuml komponenti i treteuml i
hierarkiseuml seuml mbetjeve
REZULTATE DHE DISKUTIME
Neuml vijim janeuml paraqitur avantazhet dhe disavantazhet e secileumls prej teknikave teuml administrimit teuml
mbejetjeve dhe metodeumls seuml riciklimit
curren Teknikat e administrimit teuml mbetjeve
RIPEumlRDORIMI = Mbasi
mbeturinat grumbullohen teuml
veccediluara disa prej tyre mund teuml
peumlrdoren seumlrish
RICIKLIMI ka teuml beumljeuml me procedureumln e
shndeumlrrimit teuml materialeve teuml vjetra neuml njeuml
prodhim teuml ri (material i ricikluar) ose filtrin e
energjiseuml neumlpeumlrmjet djegies seuml mbeturinave
(energji nga riciklimi)
PEumlRDORIMI = Aty ku njerezit
jetojneuml dhe punojneuml gjithmoneuml
tepron diccedilka
MBETURINAT = Ato janeuml materiale
teuml cilat neuml dukje
nuk nevojiten meuml
PEumlRPUNIMI = natyra nuk njeh
asnjeuml mbeturineuml ccedildo gjeuml mund
teuml peumlrpunohet
bull Teknika me vendgroposje bull Teknika me djegie
AVANTAZHE
- peumlrftohet energji nga mbetjet
- praktike neuml sitemimin e mbetjeve teuml
rrezikshme
- nuk keumlrkon sipeumlrfaqe teuml madhe toke
AVANTAZHE
- minimizon problemet ambientale
- eumlshteuml higjenike
- relativisht jo e kushtueshme
Figura 7 Mekanizmi i riciklimit
25
curren Riciklimi
Avantazhet
- Reduktimi i leumlndeumlve teuml para qeuml nevojiten peumlr prodhimin e njeuml produkti teuml ri
- Ripeumlrdorimi i njeuml materiali peumlr teuml njeumljteumln qeumlllim
- Lehteumlsimi i vend-grumbullimeve teuml mbeturinave neumlpeumlrmjet pakeumlsimit teuml mbeturinave
- Peumlrdorimi i njeuml energjie teuml pakeumlt peumlr prodhimin e produkteve teuml ricikluara minimizon koston e industriseuml peumlrpunuese dhe konsumin e energjiseuml
- Mbrojtja e mjedisit neumlpeumlrmjet njeuml ndotje sa meuml teuml vogeumll teuml ajrit dhe ujit gjateuml prodhimit teuml produkteve teuml ricikluara [1]
Disavantazhet
- Egzistojneuml disa materiale teuml cilat nuk mund teuml riciklohen disa hereuml (pshproduktet e letreumls)
- Koleksionimi paraprak i mbetejeve peumlr riciklim eumlshteuml njeuml proces i ndeumlrlikuar peumlr
komunitetin
DISAVANTAZHE
- sipeumlrfaqet e meumldha teuml tokeumls
- ere teuml keqe nga mbetjet
- teumlrheqje teuml paraziteumlve
- ndotje rrjedhje neuml ujeumlrat neumlntokeumlsoreuml
- clirimi i gazrave neuml atmosfereuml[8]
DISAVANTAZHE
- peumlrfitohet sasi e vogeumll energjie nga vlera
kalorifike e leumlndeumlve djegeumlse
- prodhon sasi dometheumlneumlse teuml dioksineumls neuml atmosfereuml
- Krijon sasi teuml meumldha hiri [3]
bull Teknika e kompostimit bull Teknika e trajtmit mekaniko-biologjik
Kompostimi njeuml sistem tretjeje ku
kontrollohet procesi biologjik i dekompozimit
teuml materialeve organike dhe zhdukja e
patogjeneve Materiali perfundimtar organik
i stabilizuar riciklohet si pleh ose peumlrzierje peumlr
agrikultureumln[2]
Teknologji e karakterizuar nga kombinimi i
peumlrzgjedhjes mekanike e trajtimi biologjik i
mbetjeve organike urbane Largon elementeumlt e
ricikluesheumlm nga rrjedha e mbetjeve teuml
miksuara (si metalet etj)Proceson mbetjet peumlr
prodhimin e leumlndeumlve djegeumlse me fuqi kalorifike
teuml larteuml[8]
26
- Procesi i para pregatitjes seuml metaleve peumlr riciklim shoqeumlron keumlteuml proces me disavantazhe
teuml ambjentit ndotjeve ccedillirimin e toksinave etj
curren Krahasimi ndeumlrmjet riciklimit dhe prodhimit normal teuml materialeve
RICIKLIMI
PRODHIMI NORMAL
Alumini
Riciklimi njeuml kg alumini kursen 8 kg
baoksite
4 kg produkte kimike dhe 14 kworeuml
elektricitet
Nevojiten 20 hereuml meuml shumeuml energji peumlr teuml
marreuml aluminin nga baoksitet se sa prodhimi
i
aluminit te ricikluesheumlm
Qelqi
20 reduktim teuml emetimit nga furrat e
qelqit
dhe mbi 32 reduktim teuml perdorimit te
energjiseuml
Peumlr ccedildo ton qelq teuml ricikluar kursejmeuml rreth
315 kg dioksid karboni dhe 12 ton leumlndeuml teuml
pareuml
Leteumlr
Njeuml ton leteumlr e rickluar kursen rreth
7000 gallon ujeuml 17-31 pemeuml dhe 4000
kworeuml elektrictet
Bluarja e letreumls nga letra e ricikluar peumlrdor
20 meuml pak energji sesa peumlrdoret peumlr teuml
prodhuar letreumln nga drureumlt e freskeumlt teuml
letreumls
curren Procesi i administrimit teuml mbetjeve neuml Shqipeumlri synon qeuml
Teuml rezultojneuml sa meuml pak mbetje nga veprimtariteuml prodhuese Neuml mbetjet e krijuara ta zeumlneuml vendin kryesor mbeturinat e degradueshme teuml riciklueshme
e teuml peumlrpunueshme
Teuml peumlrdoren veteumlm teknikat dhe metodat meuml teuml mira teuml mundshme teuml bazuara neuml kritere mjedisore peumlr ndarjengrumbullimin transportimin ruajtjen peumlrpunimin dhe asgjeumlsimin e
mbetjeve
Teuml realizohet njeuml cikeumll sa meuml i shkurteumlr peumlr administrimin e mbetjeve me qeumlllim qeuml teuml zvogeumllohet koha e ekspozimit teuml tyre neuml mjedis
Mbetjet trsquoi neumlnshtrohen sa meuml shumeuml riciklimit dhe peumlrpunimit Teuml grumbullohen dhe teuml trajtohen teuml ndara mbetjet neuml teuml gjitha fazat e administrimit teuml tyre
Tabela 1 Krahasimi i avantazheve teuml procesit teuml riciklimit dhe prodhimit normal teuml
materialeve [2]
27
dhe teuml mos perzihen me mbetjet e rrezikshme
Teuml mos pengohet peumlrdorimi i metejsheumlm i mbetjeve nga trajtimi i tyre neuml njeuml fazeuml teuml meumlparshme
Teuml pakeumlsohet sa meuml shumeuml leumlvizja dhe transporti i mbetjeve dhe asgjesimi i tyre teuml kryhet neuml impiantin meuml teuml afeumlrt
Teuml parandalohet ndotja nga mbetjet dhe trsquoi kufizohet ndikimi kur ajo ndodh [5] Teuml ruhen sidomos burimet natyrore nga ndikimet e mbetjeve Teuml deumlmshpeumlrblehet dhe teuml rehabilitohet nga personat fizikeuml dhe juridikeuml ndotja dhe
deumlmtimi qeuml shkaktohet prej tyre nga keqadministrimi i mbetjeve
Teuml kryhet groposje e sigurteuml peumlr hedhurinat qeuml rezultojneuml pas peumlrpunimit teuml mbetjeve Teuml meumlnjanohet ccedildo deumlm a rrezik peumlr sheumlndetin mireumlqenien dhe sigurineuml e jeteumls seuml personit Teuml garantohen keumlrkesat higjeniko-sheumlndeteumlsore dhe teuml meumlnjanohet ccedildo rrezik peumlr ndotjen
e mjediseve urbane
Teuml ruhet fauna dhe flora mjedisi e peizazhi nga degradimi Teuml gjitha llojet e mbetjeve sipas peumlrcaktimit teuml beumlreuml neuml keumlteuml rregullore pas doreumlzimit teuml
tyre nga krijuesit janeuml proneuml shteteumlrore[9]
PЁRFUNDIME
curren Neuml fusheumln e administrimit teuml mbetjeve eumlshteuml e reumlndeumlsishme teuml realizohen keumlto objektiva
Hartimi i njeuml strategjie peumlr menaxhimin e zonave industriale teuml braktisura ku teuml peumlrfshihet edhe vleresimi i riskut neuml mjedis dhe neuml sheumlndet identifikimi i masave dhe prioriteteve peumlr
rehabilitimin e qeumlndruesheumlm teuml tyre dhe hartimi i njeuml plani peumlr kontrollin eleminimin dhe monitorimin
e ndotjes neuml zonat e kontaminuara
Hartimi i njeuml programi peumlr mbylljen e sigurteuml teuml dampave ekzistuese qeuml paraqesin rrezik per sheumlndetin dhe mjedisin [6]
Hartimi i njeuml strategjie peumlr menaxhimin e qeumlndruesheumlm teuml mbetjeve urbane ku peumlrfshihet ploteumlsimi i kuadrit ligjor dhe projekte demonstrimi neuml keumlteuml fusheuml [3]
Stabilizimi i administrimit urban qeuml do teuml peumlrfshijeuml gjithashtu edhe menaxhimin e mbetjeve urbane
Ndeumlrgjegjeumlsimi i publikut lidhur me mireumlmenaxhimin e mbetjeve urbane [9]
28
Jeteuml pa mbeturina nuk ka
LITERATURA
[1] ITAP - Instituti i Trajnimit teuml Administrateumls Publike ldquoMenaxhimi i Mjedisitrdquo 2004
[2] Ministria e Mjedisit Drejtoria e PNM ldquoLigji peumlr administrimin mjedisor teuml mbetjeve teuml ngurta
2002
[3] Ministria e Mjedisit ldquoLigji peumlr mbrojtjen e mjedisitrdquo (1993) dhe meuml pas Ligji i ri peumlr mbrojtjen e
mjedisitrdquo (Shtator 2002)
[4] Ministria e Mjedisit - Bashkia e Tiraneumls ldquoPlani Kombeumltar i Veprimit neuml Mjedis dhe Plani
Kombeumltar i Menaxhimit teuml Mbetjeverdquo (teuml aprovuar meuml 1998 dhe perfunduar Qershor 2006)
[5]Ligji nr 8934 dateuml 5092002 ldquoPeumlr Mbrojtjen e Mjedisitrdquo
[6]Ligji nr 8990 dateuml 23012003 ldquoPeumlr vlereumlsimin e ndikimit neuml mjedisrdquo peumlrafruar pjeseumlrisht me
Direktiveumln 85337EEC dhe me Direktiveumln 7911EEC
[7]VKM nr 103 ldquoPeumlr monotorimin e Mjedisit neuml Republikeumln e Shqipeumlriseumlrdquo dateuml 31032002
[8] Intermediate Technology Development Group ldquoRecycling of Organic Wasterdquo (2000 ndash 2006)
[9] Programi i Qeverisjes Vendore PNUD Tiraneuml ldquoStrategjia Lokale e Zhvillimit teuml Qeumlndruesheumlm peumlr
Bashkineuml e Tiraneumls Gjirokastreumls Lushnjeumlsrdquo 2004
Adresa Interneti
[1] httpwwwacrbedefaulthtm Association of Cities for Recycling (ACR) The aim of ACR (an
international non-profit organisation based in Brussels) is to exchange technical and educational
information on the subject of waste management
[2] httpwwwchiron-sdemoncoukccn Home page of the Community Composting Network
[3]httpgategtzdebiogasAT_biogashtmlGTZ Information and Advisory Service on Appropriate
Technology ndash Biogas Page
[4] httpwwwbiogasch web Site for the Swiss Biogas Forum Wacky waste facts
[5] httpenwikipediaorg Main article History of waste management Waste hierarchy
Riciklimi i dy shisheve
kursen energji teuml
mjaftueshme peumlr teuml zier
ujin peumlr peseuml filxhana caj
29
STUDIMI I POROZITETIT NE SISTEMET E CIMENTOVE
CAC DHE OPC
MSc Irida MARKJA1 Prof Dr Thomas BIER2 Prof Dr Ylli SHEHU1
1 P UT Department of Production Management Square Nene Tereza nr 4 Tirana ALBANIA
2 TUB Institute fuumlr Keramik Glas und Baustofftechnik Leipziger Str28 09599 Friburg
GERMANY
ABSTRACT
Different binders or chemical systems such as Calcium Silicate Hydrate (CSH) formation
Calcium Aluminate Hydrate (CAH) formation and ettringite formation are investigated with
respect to the developing pore structure Hardened mortars are porous materials their pore
structure being developed during hydration as a function of water binder ratio the binderrsquos
chemical reactions time temperature and pressure The water binder ration is kept constant
while the temperature - pressure conditions during hydration are varied The pores structure
and porosity is investigated by different method such as small angle x-ray scattering (SAXS)
mercury intrusion porosimetry (MIP) and secondary electron microscopy (SEM) The
presented results show differences in microstructure based on the individual hydrates This is
shown by SEM micrographs for those hydrates which can easily be identified by SEM MIP
results give a picture of the overall porosity in the respective accessible size range and are
compared to the visible porosity in SEM micrographs
Key words Pore structure MIP Small angle scattering Portland cement SEM
30
QEumlLLIMI
Sistemet e ndryshme kimike sic janeuml i hidratet
e silikatit teuml kalciumit (Calcium Silicate
Hydrate C-S-H) hidratet aluminate teuml
kalciumit (Calcium Aluminate Hydrate CAH)
dhe etringite ndash janeuml investiguar peumlr teuml pareuml
zhvillimin e porozitetit neuml struktureuml
Ccedilimentot e peumlrforcuara janeuml materiale
poroze ku struktura e tyre zhvillohet gjateuml
procesit teuml hidratimit neuml funksion teuml raportit
teuml ujit me lidhjet (wb) dhe reaksioneve
kimike teuml lidhjes Neuml sisteme teuml ndryshme teuml
lidhjeve reaksionet kimike janeuml ato teuml cilat
influencojneuml neuml porozitetin e struktureumls
Struktura poroze dhe poroziteti janeuml
investiguarstudiuar neumlpeumlrmjet disa
metodave teuml ndryshme Neuml keumlteuml punim do teuml
paraqes teuml dheumlnat teuml cilat janeuml marreuml
neumlpeumlrmjet metodave studimi me aneuml teuml
difraksionit me rreze - X me keumlnd teuml vogeumll
(Small Angle X-ray Scattering -SAXS) me
aneuml teuml porozimetriseuml me ndeumlrfutjen e meumlrkurit
(Mercury Intrusion Porosimetry ndash MIP) dhe
me aneuml teuml studimit visual teuml mikrografive teuml
marra neumlpeumlrmjet mikroskopiseuml elektronike
sekondare (Secondary Electron Microscopy -
SEM) Poroziteti eumlshteuml njeuml karakteristikeuml
shumeuml e reumlndeumlsishme mikrostrukturore e
strukturave teuml ngurta pasi ndikon neuml vetiteuml
fizike dhe mekanike si dhe kontrollon vetiteuml e
materialeve Vetiteuml e materialeve poroze
varen nga karakteristikat e poreve teuml sistemit
sic janeuml poroziteti shpeumlrndarja e poreve etj
Peumlr materialet me bazeuml ccedilimento
mikrostruktura zhvillohet gjateuml procesit teuml
hidratimit duke krijuarformuar njeuml struktureuml
neuml formeuml xheli peumlr teuml formuar hidratet Ndaj
morfologjia e hidrateve teuml secilit sistem seuml
bashku me sasineuml e ujit teuml peumlrdorur
influencon neuml struktureumln poroze [15]
Fjaleumlt Kyccedile Struktura poroze MIP SAXS Ccedilimento PortlandSEM
31
1 MATERIALET
Materialet e peumlrdorura neuml keumlteuml studim janeuml
ccedilimento Portland e zakonshme (OPC) dhe
ccedilimento calcium aluminate (CAC) Dy
grupet e cimentove janeuml pregatitur meuml
raportin ujeumlcimento peumlrsecilin sistem
Matjet e para janeuml realizuar me raportin e ujit
teuml peumlrcaktuar nga vikati manual ndash ku neuml
tabelen e meumlposhtme paraqitet sasia e ujit e
nevojshme peumlr secilin tip ccedilimentoje
Miksimet jane realizuar me mikesrin Toni
Technic sipas standardit gjerman DIN EN
1961 me standardin e nivelit teuml pareuml sipas
standardit gjerman ku materiali miksohet peumlr
90 sekonda meuml pas beumlhet homogjenizimi i
materialit me doreuml peumlr 30 sekonda dhe meuml
pas miksohet peumlrseumlri peumlr 90 sekonda pasi
miksohet materiali derdhet neuml formeumln
prizmatike me tri ndarje[10] Ekperimetet
janeuml realizuar peumlr 7 sistemet Cem I 425 R
Cem I 425 N Fondu Secar 51 Secar 71
CSA Calumex Cem III Blast (Tab 3)
Sistemi Sasia e ujit teuml
nevojsheumlm
Water demand
Cem I 425 R 033
Secar 71 032
Secar 51 025
Fondu 0288
CSA CAlumex 0266
CEM III Blast 034
Tab 3 Raporti ujeumlcimento peumlr sistemet e
peumlrdorura
2 METODAT KARAKTERIZUESE
21 Mikroskopia elektronike sekondare
(SEM)
Me aneuml teuml mikroskopiseuml elektronike me
skanim ndash skanohet njeuml tufeuml elektronesh teuml
fokusuara peumlrgjateuml kampionit dhe maten
sinjale teuml shumta teuml cilat rezultojneuml nga
bashkeumlveprimi i tufeumls seuml elektroneve me
kampionin Marrja e imazhit me aneuml teuml
elektroneve dyteumlsore praktikisht eumlshteuml e
nevojshme (peumlrdorshme) peumlr ekzaminimin e
mikrostruktureumls fillestare marrjen e imazhit
me cileumlsi teuml larteuml si dhe ekzaminimin e rritjes
seuml kristaleve teuml dyta
22 Studimi me aneuml teuml difraksionit me
rreze - X me keumlnd teuml vogeumll (SAXS)
32
Shpeumlrhapja me keumlnd teuml vogeumll e rrezeve
peumlrdoret peumlr teuml studiuar strukturat neuml
intervalin 10-1000Aring SAXS eumlshteuml njeuml ndeumlr
metodat meuml teuml reumlndeumlsishme peumlr
karakterizimin e strukturave mikroPeumlr
ccedilimentot dhe materialet poroze profili i
shpeumlrndarjes merret nga fluksi i rrezeve X neuml
funksion teuml vektorit teuml shpeumlrndarjes neuml
mikrostrukturat poroze Ndryshimet neuml
struktureumln e brendshme teuml ccedilimentove pasteuml teuml
sistemit OPC gjateuml procesit teuml hidratimit
studiohen neumlpeumlrmjet SAXSit Ku diferenca
ndeumlrmjet kurbave teuml shpeumlrndarjes
demostrohet nga pjerreumlsia e grafiqeve neuml
shkalleuml logaritmike Peumlr qeumlllime analitike
keumlndi i shpeumlrndarjes ϕ normalisht
zeumlvendeumlsohet me vektorin e shpeumlrndarjes q
si meuml poshteuml
)2sin(4
q Ek1
q ndash eumlshteuml vektori i shpeumlrndarjes
λ ndash eumlshteuml gjateumlsia e valeumls seuml rrezeve X
ϕ ndash eumlshteuml keumlndi i shpeumlrndarjes
Eksperimentet janeuml realizuar neumlpeumlrmjet
PANalitical MPD me metodeumln e
transmisionit
23 Porozimetria me ndeumlrfutjen e
meumlrkurit (MIP)
Porozimetria me ndeumlrfutjen e meumlrkurit MIP
(Fig1)eumlshteuml njeuml teknikeuml e peumlrdorur gjereumlsisht
peumlr teuml analizuar struktureumln poroze teuml cimentos
dhe teuml betonit Karakterizimi i struktureumls
poroze teuml ccedilimentos neumlpeumlrmjet porozimetriseuml
me ndeumlrfutje teuml meumlrkurit jep njeuml informacion
shumeuml teuml reumlndeumlsisheumlm peumlr teuml kuptuar mbi
vetiteuml mekanike dhe vetiteuml e transportit teuml
cimentos
Neuml peumlrgjitheumlsi informacioni qeuml merret peumlr
porozitetin mund teuml karakterizohen nga
porozimetria totale sipeumlrfaqja poroze dhe
diametri mesatar i poreve peumlrcaktohen
llogariten nga testimi i sasieuml seuml meumlrkurit teuml
ndeumlrfutur neuml pore
Me aneuml teuml metodeumls MIP poroziteti
peumlrcaktohet si rezultat i ndeumlrfutjes seuml
meumlrkurit neumln ndikimin e presionit teuml jashteumlm
neuml sistemin poroz Meuml pas sasia e meumlrkurit teuml
ndeumlrfutur ndeumlrtohet si funksion i presionit teuml
jashteumlm ose sipas ekuacionit Washburn ndash qeuml
jep rrezen ekuivalente teuml pores dhe si rezultat
merret njeuml imazh i shpeumlrndarjes seuml porozitetit
peumlr shembull shpeumlrndarja e totale e porozitetit
neuml vareumlsi teuml peumlrmasave teuml pores
33
Fig1 Porosimeteumlr PASCAL 140240
Analiza me aneuml teuml keumlsaj metode realizohet neuml
njeuml dhomeuml pa vakum neuml teuml cileumln shtohet
meumlrkuri dhe meuml pas aplikohet njeuml presion i
jashteumlm neuml meumlrkur ndash peumlr teuml beumlreuml teuml mundur
ndeumlrfutjen e tij neuml hapsirat poroze Si rezultat
i rritjes seuml presionit teuml jashteumlm meumlrkuri
ndeumlrfutet meuml shumeuml neuml brendeumlsi teuml poreve teuml
ccedilimentos teuml forcuar
Rezultatet teuml cilat janeuml marreuml nga MIP janeuml
kurbat kumulative veumlllimi specifik (ccg)
kundrejt rrezes teuml poreve (nm) sipeumlrfaqja
specike (m2g) kundrejt rrezes teuml poreve
(nm) [specific volume (ccg) vs pore radius
(nm) specsurface (m2g) vs pore radius
(nm)] Peumlr sistemet CEM I 28d CEM I 7d
CAC 28d CAC 7d CAC 1d
3 REZULTATET
Mikroskopia elektronike me Skanim
Mikrografiteuml peumlr investigimin
mikrostrukutror neumlpeumlrmjet SEM janeuml marreuml
me zmadhimet 5000x 3000x 1000x and
300 x Neuml figureumln 2 paraqiten mikrografi teuml
cimentove Portland OPC (CEM I 425 1d)
dhe kalicum aluminate cement (SECAR 51
1d) Fotot janeuml marreuml mbi kampion pas 24 h
peumlrforcim dhe vihet re neuml rastin e OPC faza
portladnite CH ettringite dhe paza CSH
ndeumlrsa tek CAC nuk shfaqen shumeuml fazat e
hidratuara
Fig 2 Mikrografiteuml e CEM 425 N 1d OPC dhe
SECAR 51 1d CAC
34
Porozimetria me ndeumlrfutjen e meumlrkurit
(MIP)
Shpeumlrndarjet e madheumlsiseuml seuml porozitetit e
matur nga MIP janeuml peumlrshkruar si
shpeumlrndarjet kumulative neuml figureumln 3
(veumlllimi specifik neuml funksion teuml rrezeve
poroze) dhe figura 4 (sipeumlrfaqen specifike neuml
funksion teuml rrezeve poroze) Me rritjen e
koheumls seuml hidratimin rezultatet e marra
tregojneuml se peumlr teuml dy cimentot zvogeumllohet
kufiri i rrezeve dhe veumlllimi i poreve
Cimento paste CAC pas 28 diteumlve hidratim
mikrostruktura karakterizohet nga njeuml
rrezeve peumlrreth 20 nm dhe veumlllimi i poreve
0008 ccg Sipeumlrfaqja specifike e cimentove
paste pas 28 diteumlsh hidratim ka njeuml tregues teuml
larteuml
0
002
004
006
008
01
012
014
1 10 100 1000 10000 100000
Pore radius (nm)
Sp
ec
ific
Vo
lum
e (
cc
g)
CEM I-28 days
CEM I- 7 days
CAC - 28 days
CAC - 7 days
CAC - 1 day
Fig 3 Shpeumlrndarja kumulative e poreve peumlr ccedilimento teuml
ndryshme dhe peumlr koheuml hidratimit teuml ndryshme
0
5
10
15
20
25
1 10 100 1000 10000 100000
pore radius (nm)
sp
ecif
ic s
urfa
ce (
msup2
g)
CEM I-28 days CEM I- 7 days
CAC - 28 days CAC - 7 days
CAC - 1 day
Fig 4 Sipeumlrfaqja specifike neuml funksion teuml rrezes
seuml pores peumlr ccedilimento teuml ndryshme
Zhvillimi i struktureumls poroze si njeuml funksion
i hidratimit tregohet neuml figurat 5 dhe 6 peumlr
respektivisht cimentot pasteuml CAC dhe OPC
Peumlr teuml dyja grupet e cimentove poroziteti
kapilar zvogeumllohet me rritjen e hidratimit
dhe pas 28 diteumlsh hidratim fillon teuml shfaqen
grumbujt e poreve 2 deri neuml 5 nm teuml cilat
krijojneuml mikro-poret Mikrografiteuml e marra
nga SEM nuk tregojneuml shumeuml qarteuml ose jo teuml
gjitha porozitetin e mikrostruktureumls
Poroziteti kapilar tregohet peumlr teuml dy grupet e
ccedilimentos neuml zoneumln 10 dhe 100 nm dhe peumlr
CAC dhe OPC njeuml varg breg shteseuml
ndeumlrmjet 100 dhe 1000 nm
35
Fig 5 Zhvillimi i struktureumls poroze peumlr sistemin CAC
Diferenca ndeumlrmjet shpeumlrndarjes seuml poreve
nga MIP dhe nga ekzaminimi vizual nga
SEM tregohet shumeuml qarteuml neuml diagramat neuml
figurat 6 dhe 7 Shpeumlrndarja e porozitetit nga
MIP tregon qeuml poroziteti eumlshteuml neumln 01 microm i
cili nuk mund teuml identifikohet me aneuml teuml
mikrografive teuml SEM
Kjo mund teuml jeteuml pjeseumlrisht peumlr shkak teuml faktit
se veumlzhgimi me aneuml teuml SEM neuml sipeumlrfaqet me
ndarje tregon karakteristika me hapsira teuml
meumldha
36
Fig 6 Diferenca neuml zhvillimin e poreve ndeumlrmejt SMIP dhe MIP peumlr OPC 7d
Small Angle X-ray Scattering
Rezultate e SAXSit janeuml ndeumlrtuar si logI vs
logq peumlr dy tipet e cimentove neuml koheuml teuml
ndryshme hidratimi (Fig7) Kurbat e
shpeumlrndarjes tregojneuml njeuml zhvillim me koheumln
duke treguar ndryshimet neuml mikrostruktureuml
Neuml meumlnyreuml qeuml teuml peumlrcaktohen ndryshimet e
diametrit mesatar teuml poreve gjithashtu edhe
vlerat specifike teuml veumlllimit sipeumlrfaqeumlsor
paraqitet tabela e meumlposhtme e cila eumlshteuml
llogaritur me aneuml teuml softit Shpeumlrndarja e
poreve tregohet sipas rendit 150 nm
Peumlrmasat e poreve janeuml peumlrafeumlrsisht 2 dei neuml
100 nm njeuml tregues qeuml mikroporoziteti nuk
mund teuml detektohet investigohet neumlpeumlrmjet
MIP ose SEM
37
CEM I 425 N 1d CEM I 425 N 7d CEM I 425 N 28d
Tipi i rrezes 52 Aring Tipi 1-2 9 Aring Tipi 4 No type
Raporti SV 00308 Aring-1 015 Aring-1
SECAR 51 1d SECAR 51 7d SECAR 51 28d
Tipi i rrezes 221 Aring Tipi 1-2 78 Aring Tipi 1-2 65 Aring Tipi 1-2
Raporti SV 00137Aring-1 002 Aring-1 00297 Aring-1
Tab1 Rrezja maksimale dhe raporti SV nga matjet e SAXS
CEM I 425 N
1
10
100
1000
10000
100000
1000000
0001 001 01 1
log (q)
log
(In
ten
sity
)
1 day
7 days
28 days
Secar 51
1
10
100
1000
10000
100000
1000000
0001 001 01 1
log (q)
log
(In
ten
sity
)
1 day
7 days
28 days
Fig 7 Zhvillimi i struktureumls poroze peumlr sistemin CAC dhe OPC teuml matura nga SAXS
4 PERFUNDIME
Rezultatet e paraqitura tregojneuml diferenceuml neuml
mikrostrukturat e ccedilimentove teuml bazuar neuml
hidratet teuml secilit grup neuml ccedilimentot pasteuml si
funksion i metodeumls karakterizuese teuml
aplikuar Kjo beumlhet e qarteuml neumlpeumlrmjet
investigimit me aneuml teuml SEM ku hidratet nga
CAC ose hidroksidi i kalciumit CH tregojneuml
qarteuml kristalet e formuara Prezenca e fazeumls
C-S-H eumlshteuml shumeuml e vogeumll dhe nuk eumlshteuml e
lehteuml identifkimi i tyre neumlpeumlrmjet SEM Neuml
mes ndodhen kristalet ettringite teuml cilat
mund teuml gjenden tek sistemi i cimentove
OPC
Rezultatet nga SAXS ose MIP tregojneuml
shpeumlrndarjet sasiore teuml madheumlsiseuml seuml poreve
apo madheumlsive mesatare teuml poreve
Ndeumlrfutja e meumlrkurit neuml ccedilimento jep
38
informacion mbi shpeumlrndarjen e madheumlsiseuml
seuml poreve neumlpeumlrmjet ndeumlrfutjes seuml meumlrkurit
dhe mbi veumlllimin total teuml poreve kapilare
Rezultatet e marra me aneuml teuml difraksionit me
rreze - X me keumlnd teuml vogeumll SAXS ploteumlsojneuml
rezultatet e marra neumlpeumlrmjet ndeumlrfutjes seuml
meumlrkurit MIP dhe jepin teuml dheumlna meuml teuml
besueshme neuml meso poret
5 LITERATURA
[1] Pore Structure of Cement-Based
Materials Testing Interpretation and
Requirements Kalliopi K Aligizaki (2006)
[2] Realistic pore structure of Portland
cement paste experimental study and
numerical simulation Hongyan Ma and
Zongjin Li (2012) Hong Kong China
[3] Fractal structure of Portland cement paste
during age hardening analyzed by small-
angle x-ray scattering M Kriechbaum G
Degovics J Tritthart P Laggner
GrazAustria
[4] Pore structure characterization of cement
pastes blended with high-volume fly-ash
Qiang Zeng Kefei Li Teddy Fen-chong
Patrick Dangla
[5] Comparison of pore structure of hardened
mortars based on various cementitious
binders and curing conditions Bier T A
(2013) First International Conference on the
Chemistry of Construction Materials GDCh
Monograph 47 pp 83-86
[6] Analysis of Pore Structure and their
relations with strength of hardened Cement
Paste Zhang Wensheng Li Beixing Wang
Hongxia Chen Yimin Journal of Wuhan
University of Technology Vol20 No1
[7] Characterization of Portland Cement
paste using MIP Nanoindentation and ESEM
techniques Richard JAquino Dessislava A
Koleva Eduard AB Koenders Klaas Van
Breugel Delft University of Technology
Netherlands
[8] The dynamics of capillary flows Edward
W Washburn (1921) Physical Review Vol
17 Nr3
[9] The Surface Area of Hardened Cement
Paste as Measured by Various Techniques
Jeffrey J Thomas Hamlin M Jennings and
Andrew J Allen (1999) Concrete Science
and Engineering 1 pp 45-64
[10] Handbook of Analytical Techniques in
Concrete Science and Technology Principles
Techniques and Applications V S
Ramachandran James J Beaudoin
[12] Leas Chemistry of Cement and
Concrete 4th Ed
39
ANALIZA E FAKTOREumlVE KRYESOREuml TEuml AKSIDENTEVE
SI BAZEuml E HARTIMIT TEuml NJEuml ldquoPLANI REAL KOMBEumlTAR
TEuml SIGURISEuml RRUGORErdquo
Ing Migen Zeqo
ABSTRAKTI
ANALYSIS OF ACCIDENTS MAIN FACTORS AS A BASIS FOR THE
DEVELOPMENT OF REAL NATIONAL PLAN FOR ROAD SAFETY
Road safety is the basic feature of prevention of accidents that in Albania unfortunately are
over 2 times higher than in developed European countries and is a growing trend that will
continued if no measure will take place In this article we have studied the statistics from
various official sources and from field measurements to analyze the causes of accidents from
quantitative point of view and in the highlight of the EC Directive Towards a European area
of road safety and approaching the more advanced experiences of countries with best results
in road safety we have suggested a series of measures to be included in the National Strategy
for Road Safety in Albania in order to achieve the main objective of this strategy downsizing
deaths from road accidents by 50 We have studied in more depth the main cause of accidents
in Albania which is the speed limit exceeds Drivers and riders who are travelling at
inappropriate speeds are more likely to crash and their higher speed means that the crash will
cause more severe injuries to themselves andor to other road users Inappropriate speed also
magnifies other driver errors such as driving too close or driving when tired or distracted
multiplying the chances of these types of driving causing an accident Taking the appropriate
measures against speed will downsize deaths from road accidents by 50
QELLIMI
Siguria rrugore eumlshteuml tipari themelor i parandalimit teuml aksidenteve qeuml neuml Shqipeumlri peumlr fat teuml
keq janeuml mbi 2 hereuml meuml teuml larta se sa neuml vendet e zhvilluara evropiane dhe mund teuml vazhdojeuml
teuml rritet si tendenceuml neuml qofteuml se nuk do teuml merret asnjeuml maseuml neuml keumlteuml drejtim Neuml keumlteuml artikull
duke studiuar statistikat nga burime teuml ndryshme zyrtare dhe nga matjet neuml terren kemi
analizuar shkaqet e aksidenteve nga pikeumlpamja sasiore dhe neuml driteumln e Direktiveumls seuml KE-seuml
Drejt njeuml zone evropiane teuml siguriseuml rrugore dhe duke ju referuar peumlrvojave teuml vendeve me
meuml teuml peumlrparuara me rezultatet meuml teuml mira neuml sigurineuml rrugore kemi sugjeruar njeuml seumlreuml masash
qeuml mund teuml peumlrfshihen neuml Strategjineuml Kombeumltare peumlr Sigurineuml Rrugore neuml Shqipeumlri me qeumlllim
teuml arritjes seuml objektivit kryesor teuml keumlsaj strategjie zvogeumllimit teuml vdekjeve nga aksidentet rrugore
me 50 Neuml keumlteuml studim jemi ndalur neuml veccedilanti tek shkaku kryesor i aksidenteve neuml Shqipeumlri i
cili eumlshteuml tejkalimi i kufirit teuml shpejteumlsiseuml seuml lejuar Shofereumlt teuml cileumlt udheumltojneuml me shpejteumlsi teuml
larteuml peumlrtej kufirit teuml lejuar teuml shpejteumlsiseuml kaneuml meuml shumeuml gjasa peumlr trsquou peumlrplasur dhe shpejteumlsia
e tyre meuml e larteuml do teuml thoteuml se peumlrplasja do teuml shkaktojeuml deumlmtime meuml teuml reumlnda peumlr veten e tyre
dheose peumlr peumlrdoruesit e tjereuml teuml rrugeumls Shpejteumlsia e papeumlrshtatshme zmadhon gabime teuml
tjera teuml shoferit teuml tilla si ngarje neuml afeumlrsi shumeuml madhe me mjete teuml tjera apo dheumlnie e makineumls
kur eumlshteuml i lodhur ose i hutuar duke shumeumlfishuar shanset peumlr teuml shkaktuar njeuml aksident Duke
marreuml masat e duhura kundeumlr shpejteumlsive peumlrtej limitit teuml lejuar do teuml pakeumlsohej numri i
vdekjeve nga aksidentet rrugore me 50
HYRJA
Shqipeumlria peumlrballet me njeuml sfideuml teuml madhe
peumlrsa i peumlrket garantimit teuml siguriseuml Kjo
sfideuml eumlshteuml veccedilaneumlrisht e veumlshtireuml neuml njeuml
mjedis me zhvillim teuml shpejteuml ekonomik i
cili do teuml ccedilojeuml neuml rritjen e transportit rrugor
Neuml meumlnyreuml qeuml shtimi i udheumltimeve teuml mos
ccedilojeuml neuml rritjen e numrit teuml aksidenteve
duhen marreuml masa efektive neuml lidhje me njeuml
seumlreuml aspektesh teuml siguriseuml rrugore siccedil janeuml
peumlrgatitjatestimi i drejtuesve teuml mjeteve
kontrolli i mjeteve peumlr drejtim teuml sigurteuml
sjellja e peumlrdoruesve teuml rrugeumls dhe siguria e
infrastruktureumls rrugore
Nga aksidentet automobilistike gjateuml 4
viteve teuml fundit kane vdekur 1342 persona
dhe 5108 teuml tjereuml janeuml plagosur Vendi yneuml
ka humbur miliona euro ccedildo vit neumlpeumlrmjet
deumlmeve teuml proneumls shpenzimeve mjekeumlsore
dhe produktivitetit teuml humbur Fatkeqeumlsisht
shumeuml nga viktimat e aksidenteve rrugore
janeuml teuml mosheumls 16 ndash 44 vjeccedil dhe janeuml
aneumltareumlt meuml produktiv dhe meuml aktiv teuml
popullateumls soneuml Neuml qofteuml se nuk do teuml keteuml
ndeumlrhyrje energjike me politika teuml
mireumlpeumlrcaktuara e mireumlstudiuara keumlto
humbje teuml tmerrshme njereumlzore dhe
ekonomike do teuml vazhdojneuml teuml rriten neuml vitet
e ardhshme Ky artikull analizon shkaqet
kryesore te ndodhjes se aksidenteve neuml
vendin toneuml dhe jep orientime te zbatuara ne
vendet europiane meuml teuml peumlrparuara neuml
fushen e siguriseuml rrugore qeuml kane numrin
meuml teuml uleumlt teuml aksidenteve si pasojeuml e
zbatimit teuml keumltyre masave
PERMBAJTJA
Siguria rrugore eumlshteuml njeuml problem shumeuml
disiplinor qe keumlrkon veprime nga teuml gjitheuml
sektoreumlt me njeuml efektivitet teuml koordinuar teuml
planit teuml veprimit teuml siguriseuml rrugore qeuml do
ti mundeumlsojeuml teuml gjitheuml aktoreumlt teuml ndeumlrmarrin
masa neuml fushat e tyre peumlrkateumlse duke ulur
faktoreumlt qeuml mundeumlsojneuml propabilitetin e
shfaqjes teuml aksidenteve rrugore
Plani i veprimit duhet teuml peumlrfshijeuml 15
sektoreuml Sektoreumlt peumlrmbajneuml shumeuml
disiplina teuml ndryshme dhe njeuml gameuml shumeuml
teuml gjeumlreuml teuml veprimtarive Ndeumlrkoheuml qeuml
vendet e zhvilluara peumlr njeuml periudhe prej meuml
shumeuml se 50 vjeccedilare (nga vitet 1950 deri neuml
vitet 2000) kaluan me rradheuml neuml fazat e
planeve teuml forcimit teuml SRr ne na duhet qeuml neuml
keumlteuml plan teuml planifikojme teuml gjitha fazat e
kaluara nga ata qeuml nga peumlrmisimi i
legjislacionit (duke filluar me Kodin
Rrugor) ndeumlrtimin e autostradave me
standardet europiane sigurineuml pasive
edukimin peumlr ndryshimin e sjelljes seuml
peumlrdoruesve teuml rrugeumls decentralizimin e
kompetencave teuml siguriseuml rrugore sigurineuml
e qeumlndrueshme dhe aplikimin e SIT
Fig1 Planet e Sektoreumlve dhe Sistemet 4 ldquoE ldquo
teuml Siguriseuml Rrugore
Fushat bazeuml ku duhet teuml mbeumlshteten masat
inxhinierike teuml Siguriseuml Rrugore neuml
Shqipeumlri duhet teuml lidhen me Auditimin e
Siguriseuml Rrugore dhe Rishikimin e Pikave
teuml Zeza
Nga analiza disa vjeccedilare e statistikave
vlereumlsojmeuml se faktoret kryesoreuml teuml
aksidenteve neuml vendin toneuml janeuml
Shpejteumlsia dhe sjellja agresive qeuml
shkaktojneuml 29 teuml vdekjeve dhe
32 teuml plagosjeve
Mjetet tregtare janeuml meuml pak se 11
e inventarit teuml peumlrgjithsheumlm por
janeuml peumlrgjegjeumls peumlr rreth 18 teuml
vdekjeve dhe 32 teuml plagosjeve
Keumlmbeumlsoreumlt llogariten teuml jeneuml 34
teuml teuml vrareumlve
Drejtuesit e rinj (18-24 vjeccedil) janeuml
peumlrgjegjeumls peumlr 17 teuml vdekjeve dhe
26 teuml plagosjeve
Drejtuesit e rinj pa eksperineceuml janeuml
peumlrgjegjeumls peumlr 385 teuml teuml gjitheuml
vdekjeve neuml dy vitet e fundit
Drejtimi neuml gjendje teuml dehur eumlshteuml
shkak i 67 teuml vdekjeve dhe 54
teuml plagosjeve neuml 2009
Peumlrdorimi i pakeumlt i rripit teuml sigurimit
peumlrpara dhe pas neumlnkupton qeuml
shumeuml pasagjereuml teuml palidhur vdesin
ose janeuml teuml paafteuml kur 40 e keumltyre
pasojave mund teuml ishin eleminuar
duke mbajtur rripin e sigurimit
Nga gjitheuml keumlta faktoreuml vlen teuml shqyrtojmeuml
shkakun e pareuml teuml listeumls seuml meumlsipeumlrme
shpejteumlsineuml dhe sjelljen agresive teuml cilat
shkaktojneuml rreth 13 e aksidenteve me
vdekje neuml vendin toneuml Nga matjet e
shpejtesiseuml teuml realizuara neuml 12 pika teuml
ndryshme teuml rrjetit kryesor rrugor neuml teuml
gjitha kategoriteuml e keumltyre rrugeumlve vihen re
tendenca unifikuese teuml cilat na sigurojneuml
mundeumlsineuml e marrjes teuml masave teuml shpejta
dhe praktike me rezultate shumeuml pozitive
Meuml poshteuml po japim grafikeumlt e matjeve te
realizuara teuml ndryshimit teuml shpejteumlsiseuml seuml
leumlvizjes teuml automjeteve neuml llojet kryesore teuml
rrugeumlve ekstra-urbane neuml Shqiperi gjateuml 24
oreumlve Nga grafikeumlt duket qarteuml se
ligjshmeumlria e ndryshimit teuml flukseve teuml
trafikut gjateuml 24 oreumlve eumlshteuml normale dhe i
peumlrgjigjet treguesve teuml keumltij ndryshimi neuml
peumlrputhje me treguesit normal teuml trafikut neuml
keumlto lloje teuml rrugeumlve neuml gjitheuml boteumln
Neuml keumlto matje pavareumlsisht nga flukset e
ndryshme teuml trafikut neuml llojet e ndryshme teuml
rrugeumlve ne kemi beumlreuml teuml mundur grupe
brenda fluksit neuml ccedildo oreuml teuml 24 oreumlshit qeuml
leumlvizin keumlto grupe shpejtesish peumlr teuml
vlereumlsuar se si ndryshon kjo shpeumlrndarje neuml
rregullsineuml e levizjes teuml rrymeumls seuml trafikut
gjateuml gjitheuml diteumls Grupimet e rrymave teuml
trafikut sipas shpejteumlsive janeuml 0 ndash 15 15 ndash
30 30 ndash 40 40 ndash 50 50 ndash 60 60 ndash 70 70 ndash
80 80 ndash 90 90 -100 100 -130 kmore Nga
teuml gjitheuml grafikeumlt veumlrehet se neuml ccedildo oreuml teuml 24
oreumlve teuml diteumls ne kemi teuml pranisheumlm teuml
gjitheuml llojet e drejtuesve teuml mjeteve qeuml
leumlvizin nga shpejtesiteuml meuml teuml ula deri tek ato
meuml teuml larta dhe peumlrqindjet e keumltyre
42
grupimeve neuml teuml gjitheuml llojet e rrugeumlve dhe
neuml teuml gjitheuml oreumlt e diteumls janeuml neuml raporte teuml
qendrueshme Kjo do teuml thoteuml se kudo ne
kemi njeuml trafik jo te mireumlorganizuar teuml pa
disiplinuar dhe teuml pa kontrolluar qeuml beumlhet
shkak peumlr rritjen e shfaqjes teuml agresivitetit teuml
drejtimit teuml automjeteve dhe rritje teuml numrit
teuml aksidenteve
Keumlshtu neumlse i referohemi matjeve neuml rrugeumln
Tiraneuml ndash Durreumls pothuaj gjateuml gjitheuml 24
oreshit peumlr ccedildo oreuml numi i mjeteve qeuml
tejkalon shpejtesineuml e lejuar teuml levizjes (90
kmore) me shpejteumlsi deri 130 kmore eumlshteuml
pothuajse 50 e teuml gjithe fluksit Duke ju
referuar numrit relativisht teuml larte teuml fluksit
qeuml neuml kohen e pikut ne oren 16 -17 arrin nje
nivel mbi 700 automjete njeumlsi neuml ore me njeuml
nivel sherbimi D ndash E beumlhet evidente
predispozita peumlr ccedilfaqjen e aksidenteve Po
keumlshtu neuml keumlteuml segment rrugor njeuml numer i
konsiderueshem automjetesh neuml teuml njejteumln
oreuml teuml pikut (rreth 25 e fluksit) levizin me
shpejtesi neumln 40kmoreuml qeuml eumlshteuml meuml pak se
50 e shpejteumlsiseuml maksimale teuml lejuar neuml
keumlteuml kategori (90 kmore) duke na krijuar
njeuml rryme trafiku heterogjene dhe teuml prirur
drejt aksidenteve Keto raporte neuml peumlrberje
teuml rrymeumls teuml trafikut neuml numeumlr teuml reduktuar
teuml fluksit i kemi dhe neuml oreumlt e vona teuml nateumls
2000 ndash 2400 ose neuml oreumlt e para teuml mengjesit
0200 ndash 0600 por neuml keumlto oreuml mungesa a
ndriccedilimit neuml rrugeumlt tona rrit mundeumlsineuml e
ccedilfaqjes teuml aksidenteve me njeuml shkalleuml teuml
ashpeumlrsiseuml teuml tyre edhe meuml teuml larteuml
Teuml njeumljtat fenomene janeuml lehteumlsisht teuml
analizueshme edhe neuml llojet e tjera teuml
rrugeumlve tonasi psh neuml segmentin rrugor
Laccedil ndash Lezheuml i cili eumlshteuml njeuml segment me
punime rikonstruksioni teuml zgjatura neuml disa
vite ku shfaqet po e njeumljta shperndarje e
grup-shpejtesive me ndryshimin e veteumlm se
volumi i fluksit teuml mjeteve qeuml tejkalojneuml
shpejtesineuml mbi 100 kmoreuml eumlshteuml neuml njeuml
maseuml meuml teuml vogeumll (deri neuml 15) por mos
harrojmeuml se kufiri i shpejtesiseuml maksimale
neuml keumlteuml rrugeuml neuml punime eumlshteuml meuml i ulet (60
kmore) dhe po ti referohemi ketij kufiri
numi i mjeteve qeuml e kalojneuml neuml raporte teuml
larta ne kufirin e lejuar teuml shpejtesiseuml
kalon 40 Peumlr keto lloj rrugeumlsh rreziku i
shfaqes teuml aksidenteve rritet fenomen qeuml
veumlrtetohet edhe neuml treguesit e aksidenteve
neuml keumlteuml segment i cili ka marreuml dhe emrin si
ldquoAutostrada e Vdekjesrdquo
Trendi i tejkalimit teuml shpejtesise se lejuar
lexohet qarteuml edhe neuml grafikeumlt e tjere te
paraqitur meuml poshteuml realizuar nga matjet neuml
segmentet e tjera rrugore neuml Shqiperi Nga
te dhenat del qarte domosdoshmeria e
hartimit te ldquoPlanit Kombeumltar teuml Siguriseuml
Rrugorerdquo neuml mbeshtetje teuml direktivave teuml
KS teuml OKB-se peumlr ldquoDekaden e OKB peumlr
Sigurineuml Rrugore 2010-2020rdquo dhe
Komisionit Europian te BE-se ldquoPeumlr njeuml
hapesire mbare Europine teuml Siguriseuml
Rrugore 2015 ndash 2025rdquo Sipas
rekomandimeve Evropiane problemet
kryesore qe duhen menaxhuar janeuml
- Problemet administrative
- Problemet inxhinierike
- Menaxhimi dhe koordinimi i
siguriseuml rrugore
Ccedilfareuml mund teuml beumljmeuml peumlr teuml ulur efektet
negative teuml tejkalimit teuml shpejteumlsiseuml neuml
rritjen e rrezikut peumlr aksidente
Shpejteumlsia eumlshteuml identifikuar si njeuml faktor
kyccedil i rrezikut neuml leumlndimet e trafikut rrugor
qeuml ndikon jo veteumlm neuml rrezikun e njeuml
peumlrplasje neuml rrugeuml por edhe neuml ashpeumlrsineuml e
plagosjeve qeuml rezultojneuml nga perplasjet
43
Grafiket e matjeve te realizuara teuml ndyshimit teuml shpejteumlsiseuml seuml leumlvizjes teuml automjeteve neuml llojet
kryesore teuml rrugeumlve ekstraurbane neuml Shqiperi gjateuml 24 oreve
44
ldquoShpejteumlsia e tepeumlrtrdquo eumlshteuml peumlrcaktuar si
tejkalim i shpejteumlsineuml limit ldquoShpejteumlsia e
papeumlrshtatshmerdquo eumlshteuml peumlrcaktuar si ngarje
me njeuml shpejteumlsi teuml papeumlrshtatshme peumlr
rrugeumln e dheumlneuml dhe kushtet e trafikut
Shpejteumlsia e tepeumlrt dhe e papeumlrshtatshme
eumlshteuml peumlrgjegjeumlse peumlr njeuml peumlrqindje teuml larteuml
teuml vdekshmeumlriseuml dhe leumlndimeve qeuml
rezultojneuml nga aksidentet rrugore Neuml
vendet me teuml ardhura teuml larta shpejteumlsia
kontribuon neuml rreth 30 teuml vdekjeve neuml
rrugeuml ndeumlrsa neuml veumlndet me teuml ardhura teuml
uleumlta dhe teuml mesme si vendi yneuml shpejteumlsia
eumlshteuml vlereumlsuar teuml jeteuml faktori kryesor
kontribues neuml rreth gjysmeumln e teuml gjitha
aksidenteve rrugore Kontrolli i shpejteumlsiseuml
seuml automjeteve mund teuml parandalojeuml
ndodhjen e perplasjeve dhe mund teuml
zvogeumllojeuml ndikimin kur ato ndodhin neuml
uljen e ashpeumlrsise teuml leumlndimeve teuml
viktimave
Sa meuml e larteuml teuml jeteuml shpejteumlsia e njeuml
automjeti aq meuml e shkurteumlr eumlshteuml koha qeuml ka
njeuml shofer peumlr teuml ndaluar dhe peumlr teuml
shmangur njeuml peumlrplasje Njeuml makineuml qeuml
udheumlton me 50km ore do keumlrkojeuml 13 metra
distanceuml peumlr teuml ndaluar ndeumlrsa njeuml makineuml
qeuml udheumlton me 40km ore do teuml ndalet mbas
85 metrash
o Njeuml rritje mbi shpejteumlsineuml e lejuar prej 1
km ore rezulton se shton njeuml rrezik 3
meuml teuml larteuml teuml peumlrplasjeve me peumlrfshirje
me leumlndime dhe me njeuml rritje prej 4-5
teuml rrezikut teuml shtuar peumlr peumlrplasje qeuml
rezultojneuml me viktima
o Shpejtesia gjithashtu kontribuon neuml
rritjen e shkalleumls teuml ashpeumlrsiseuml seuml njeuml
peumlrplasje Neuml njeuml peumlrplasje me njeuml
shpejteumlsi rreth 80 km oreuml mundeumlsia e
vdekjes teuml personave teuml peumlrfshireuml neuml
aksident eumlshteuml 20 hereuml meuml e larteuml se peumlr
rastin kur levizet me njeuml shpejteumlsi 30 km
oreuml
o Marreumldheumlnia ndeumlrmjet shpejteumlsiseuml dhe
ashpeumlrsiseuml teuml leumlndimit eumlshteuml veccedilaneumlrisht
e reumlndeumlsishme peumlr teuml pambrojtur
peumlrdoruesit vulnerabeumll teuml rrugeumls si
keumlmbeumlsoreumlt dhe ccediliklisteumlt
Peumlr shembull keumlmbeumlsoreumlt kaneuml shans peumlr teuml
mbijetuar deri neuml 90 kur goditen nga njeuml
makineuml qeuml udheumlton me 30 km ore ose meuml
pak por ky shans zbret neuml meuml pak se 50
peumlr teuml mbijetuar kur goditen nga njeuml makineuml
qeuml udheumlton me shpejteumlsi me 45 km oreuml
dhe se keumlmbeumlsoreumlt nuk kaneuml pothuajse
shans peumlr teuml mbijetuar kur peumlrplasen me njeuml
makineuml qeuml leumlviz me 80 km oreuml
Propabiliteti i humbjes se jetes
Shpejtesia e mjetit neuml kmoreuml
Fig Rreziku i fatalitetit teuml keumlmbeumlsoreumlve gjateuml
perplasjes me nje mjet neuml raport me shpejtesineuml
e leumlvizjes teuml mjetit Burimi Pasanen E 1991
Cileumlt janeuml faktoreumlt qeuml ndikojneuml neuml
shpejteumlsineuml e leumlvizjes
Zgjedhja e shpejteumlsiseuml teuml leumlvizjes ndikohet
nga njeuml numeumlr faktoreumlsh qeuml mund teuml jeneuml
Faktoreuml qeuml lidhen me shoferin (mosha
gjinia nivel i alkolit numri i njereumlzve
neuml makineuml)
Faktoreuml qeuml lidhen me rrugeumln dhe me
automjetin (shtrirja e rrugeumls cileumlsia e
sipeumlrfaqes fuqia e motorit teuml automjetit
shpejteumlsia maksimale qeuml mund teuml arrijeuml
automjeti)
Lidhjet me trafikun dhe mjedisin
(Deumlndeumlsia e trafikut dhe peumlrbeumlrja e tij
shpejteumlsia mbizoteumlruese e rrymeumls teuml
trafikut kushtet atmosferike etj)
45
Ccedilfareuml mund teuml beumljmeuml peumlr teuml menaxhuar
efektet negative teuml shpejteumlsiseuml
Eshteuml provuar se njeuml numeumlr ndeumlrhyrjesh
janeuml efektive neuml menaxhimin dhe kontrollin
e shpejteumlsiseuml seuml mjeteve
Vendosja dhe zbatimi i kufijve teuml
shpejteumlsive teuml lejuara peumlr cdo segment
rrugor sipas kategorive dhe kushteve
konkrete te tyre janeuml dy masat meuml
efektive neuml reduktimin e leumlndimeve teuml
trafikut
Studimet sugjerojneuml se njeuml ulje me 1
kmore e shpejteumlsiseuml teuml udheumltimit do teuml
siguronte njeuml zvogeumllim me 2-3 teuml
aksidenteve rrugore
Peumlrvoja e shumeuml vendeve ka treguar
se ndeumlrhyrja neuml kufizimin e
shpejteumlsiseuml do teuml keteuml njeuml efekt teuml
shkurteumlr jeteumlsor neuml uljen euml shpejteumlsiseuml
neumlse nuk shoqeumlrohet me masa teuml
qeumlndrueshme edhe teuml dukshme peumlr
zbatimin e keumltyre kufijve teuml vendosur
Kamerat e kontrollit teuml shpejtesiseuml
janeuml me shumeuml efektivitet neuml
reduktimin e aksidenteve rrugore
Neuml disa vende kufijteuml e shpejteumlsiseuml
janeuml vendosur qeuml teuml ndryshojneuml neuml
vareumlsi teuml motit kushteve teuml trafikut
dhe koheumls peumlrgjateuml diteumls Kjo siguron
qeuml kufijteuml e shpejteumlsiseuml teuml jeneuml teuml
peumlrshtatura peumlr kushtet lokale dhe
rrethanat e trafikut dhe peumlr keumlteuml arsye
kaneuml meuml shumeuml teuml ngjareuml qeuml teuml
zbatohen
Nivelet e shpejtesiseuml teuml leumlvizjes
ndikohen nga cileumlsiteuml e
infrastruktureumls Kjo mund teuml peumlrfshijeuml
modifikimin e mjedisit rrugor peumlr teuml
reduktuar rrjedhat e trafikut dhe
shpejteumlsiteuml e automjeteve duke
parashikuar mbrojtje nga perplasjet
dhe reduktimin e ashpeumlrsiseuml teuml
leumlndimeve Masa teuml tilla peumlrfshijneuml
pengimin neuml peumlrdorimin e shpejteumlsive
teuml larta dhe teuml ulta nga peumlrdoruesit e
rrugeumls ose dekurajimin peumlr hyrjen e
automjeteve neuml disa zona teuml caktuara
Masat trafik-qeteumlsuese janeuml gjereumlsisht
teuml peumlrdorura peumlr teuml reduktuar
frekuenceumln e peumlrplasjeve neuml veumlndet
me teuml ardhura shumeuml teuml larta Keumlto
peumlrfshijneuml instalimin fizik teuml
elementeumlve peumlr kufizimin e
shpejteumlsiseuml teuml tilla si rreth-rrotullime
ndryshime ne planin vertikale neuml
rrugeuml (peumlr shembull teuml ngritura per teuml
penguar leumlvizjen me shpejteumlsi) neuml
planin horizontal (teuml tilla si ngushtime
teuml rrugeumls ose shirita zhurmues)
Peumlrdorimi i masave teuml meumlsipeumlrme peumlr
qeteumlsimin e trafikut mund teuml jeneuml
veccedilaneumlrisht teuml dobishme kur zbatimi i
ligjeve teuml kontrollit teuml shpejteumlsiseuml
mund teuml jeteuml i paefektsheumlm sic eumlshteuml
shpesh neuml Shqipeumlri
Kalimi nga zonat me rrugeuml ku lejohet
leumlvizja me shpejteumlsi teuml larteuml neuml zonat
me rruge ku duhet teuml leumlvizet me
shpejteumlsi teuml uleumlt mund teuml krijojeuml zona
teuml rrezikut teuml larteuml peumlr aksidente - peumlr
shembull ku automjetet dalin nga
autostrada Sipas standardit duhet te
jepen karakteristikat e projektimit qeuml
duhen peumlrdorur peumlr teuml sheumlnuar neuml
meumlnyreuml teuml dallueshme ldquoZonat e
tranzititrdquo teuml daljes dhe hyrjes neuml rrugeumlt
peumlr neuml Qytetet fshatrat qeuml mund teuml
ndikojneuml neuml ndryshimin e shpejteumlsiseuml
seuml leumlvizjes nga drejtuesit e
automjeteve neuml keumlto zona Zonat me
shpejteumlsi teuml uleumlt dhe rreth-rrotullimet
janeuml shembuj teuml dobisheumlm peumlr
reduktimin e shpejteumlsis teuml mjeteve
Shpejteumlsiteuml e peumlrshtatshme mund teuml
imponohen mbi trafikun neumlpeumlrmjet
peumlrdorimit teuml elementeumlve
karakteristikeuml teuml projektimit teuml
infrastruktureumls qeuml kufizojneuml
shpejteumlsineuml e veteuml automjetit
Legjislacioni mund teuml peumlrdoret peumlr teuml
inkurajuar peumlrdorimin e
karakteristikave teuml tilla Kjo tendenceuml
tashmeuml eumlshteuml duke u peumlrdorur neuml
shumeuml vende peumlr automjetet e reumlnda teuml
mallrave autobuzave dhe vlereumlsohet
se siguron njeuml reduktim 2 neuml numri
i leumlndimeve nga aksidentet Veprime
analoge jane te nevojsheumlme teuml
peumlrdoren peumlr automjete teuml llojeve teuml
tjera
PERFUNDIME
Nga analizimi i matjeve dhe statistikave te tjera rezulton se
o kudo ne kemi njeuml trafik jo mireuml teuml organizuar teuml pa disiplinuar dhe teuml pa kontrolluar qe
beumlhet shkak peumlr rritjen e shfaqjes teuml agresivitetit teuml drejtimit teuml automjeteve dhe peumlr
pasojeuml rritje teuml numrit teuml aksidenteve
o Shpejtesia eumlshteuml shkaku kryesor i aksidenteve fatale neuml vendin toneuml
Njeuml numeumlr ndeumlrhyrjesh imediate janeuml efektive neuml menaxhimin dhe kontrollin e shpejteumlsiseuml seuml
mjeteve
o Vendosja dhe zbatimi i kufijve teuml shpejteumlsive teuml lejuara peumlr cdo segment rrugor sipas
kategorive dhe kushteve konkrete te tyre janeuml dy masat meuml efektive neuml reduktimin e
leumlndimeve teuml trafikut
o Vendosja e kamerave teuml kontrollit teuml shpejtesiseuml
o Projektimi dhe zbatimi i infrastruktureumls rrugore neuml bazeuml teuml parimit teuml ldquoVizionit 0rdquo ku
drejtuesi i mjetit gabon pashmangshmeumlrisht por projektimi dhe ndeumlrtimi i infrastruktureumls
rrugore duhet teuml jeteuml i tilleuml qeuml forcat qeuml shkaktojneuml peumlrplasje duhet teuml jeneuml gjithnjeuml meuml teuml
vogla se forcat qeuml shkaktojneuml humbjen e jeteumls apo deumlmtime serioze teuml saj
Literatura
1- Finch TRL Project Report 1994 ldquoSpeed Speed Limits and Accidentsrdquo
2- Taylor et al TRL Report 421 2002 4 ldquoThe Effects of Drivers Speed on the Frequency
of Road Accidentsrdquo
3- Stradling Road Safety Research Report 93 DfT 2008 7 ldquoUnderstanding Inappropriate
High Speed A Quantitative Analysisrdquo
4- RoSPA The Royal Society for the Prevention of Accidents Inappropriate Speed -
January 2011
5- UK Department for Transport September 2010 ldquoRelationship between Speed and Risk
of Fatal Injury Pedestrians and Car Occupantsrdquo
6- RoSPA ldquoThe Characteristics of Speed Related Collisionsrdquo Road Safety Research
Report 117 Department for Transport Sept 2010
47
TESTET E SHPUESHMEumlRISEuml SEuml SHKEumlMBIT PEumlR
KARAKTERIZIMIN E SHKEumlMBINJEVE BLLOK NEuml
MATRIKS NEuml DOBEumlRCcedilAN
Megi Rusi1
1Universiteti Metropolitan Tirana Fakulteti i Inxhinieriseuml seuml Ndeumlrtimit Rr Brigada e VIII
Vila Nr 3 Tiraneuml Albania megirusiyahoocom mrusiumtedual
ABSTRACT
ROCK DRILLABILITY TESTS FOR CHARACTERISING BLOCK IN MATRICK
ROCK MASES IN DOBEumlRCcedilAN
Devoll Hydropower Project is a hydropower scheme that is being developed in the region of
Gramsh Southern Albania It consists of a cascade of 3 power plants For the construction of
the upstream plant a tunnel system is planed from Mogliceuml dam to Graboveuml underground
powerhouse A detailed geological study is been carried out for the purpose of characterization
the different rock types encountered by the tunnel alignment One of the newly implemented
methods is the NTNUSINTEFF method which by developing specific tests and indexes for
rock drill ability helps predicting the advance rate of a tunnel thus giving important information
on timescales tool consume and costs Specific attention is paid to the implementation of this
method for the block and matrix rocks in order introduce this parameters to BiM rock mass
characterization
QEumlLLIMI
Qeumlllimi kryesor i keumltij punimi eumlshteuml prezantimi me testet e shpueshmeumlriseuml seuml shkeumlmbit dhe
indekset peumlrkateumlse peumlr karakterizimin e masivit shkeumlmbor peumlr qeumlllime inxhinierike Aplikimi i
keumltyre testeve dhe indekseve eumlshteuml shumeuml i reumlndeumlsisheumlm neuml parashikimin e shkalleumls seuml avancimit
teuml njeuml tuneli sepse ka njeuml influenceuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme neuml kohezjatje konsum dhe kosto si
dhe neuml zgjedhjen e metodeumls dhe pajisjes seuml hapjes seuml tunelit Neuml keumlteuml artikull veumlmendje e veccedilanteuml
i eumlshteuml kushtuar implementimt teuml metodeumls neuml shkeumlmbinjteuml heterogjen teuml zoneumls Dobeumlrcan neuml
Projektin Hidroenergjitik teuml Devollit
48
HYRJE
Nga tre shpimet e thella gjeologjike teuml kryera
neuml seksionin e shkeumlmbinjeumlve me blloqe
peumlrgjateuml tunelit me presion Mogliceuml Graboveuml
neuml Hidrocentralin e Devollit janeuml marreuml
kampione teuml cilat janeuml konsideruar si meuml
peumlrfaqeumlsuese teuml blloqeve dhe matriksit dhe
janeuml analizuar neuml laborator peumlr sa i peumlrket
karakteristikave dhe sjelljes mekanike Testet
laboratorike janeuml kryer neuml laboratore teuml
famshme gjeoteknike dhe teste janeuml teuml
reumlndeumlsishme sepse kaneuml gjeneruar teuml dheumlna
mbi karakteristikat e blloqeve ccedilka do teuml japeuml
njeuml informacion teuml besuesheumlm mbi shkalleumln e
konsumimit teuml prereumlsit progresin e shpimit
koston dhe koheumln qeuml lidhen me to
Metoda kryesore e peumlrdorur peumlr testimet
eumlshteuml NTNUSINTEF metodeuml e cila
fillimisht eumlshteuml njohur neuml vitet 1960 si metoda
NHT e zhvilluar neuml vitet 1958ndash1961 peumlr teuml
vlereumlsuar shpueshmeumlrineuml e shkeumlmbinjeumlve
Klasifikimi NTNUSINTEF peumlrfshin
indekset e shpueshmeumlriseuml DRItrade BW Itrade
and CLItrade Keumlto parametra janeuml zhvilluar neuml
1998 dhe peumlrftohen nga testet laboratorike
Neuml fusheumln e tuneleve shpueshmeumlria ka njeuml
influenceuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme neuml
koheumlzjatje konsum dhe kosto si dhe neuml
zgjedhjen e metodeumls dhe pajisjes seuml hapjes seuml
tunelit (1) Sipas keumlrkesave teuml peumlrcaktuara
nga metoda kampionet e deumlrguar neuml
laborator u peumlrzgjodheumln teuml patjeteumlrsuar dhe
pa ccedilarje teuml shkaktuara nga agjenteuml teuml jashteumlm
si shpeumlrthime etj
METODA NTNUSINTEFF
Tre indekset teuml cilat peumlrcaktohen me metodeumln
norvegjeze teuml sipeumlrpeumlrmendur janeuml Indeksi i
Shkalleumls seuml Shpueshmeumlriseuml (DRI) Indeksi i
Konsumimit teuml Koroneumlstrade (BWI) dhe
Indeksi i Jeteumlgjateumlsiseuml seuml Prereumlsit (CLI)
Indeksi i Shkalleumls seuml Shpueshmeumlriseuml (DRI)
peumlrcaktohen nga teuml dheumlnat e peumlrfuara nga dy
teste laboratorike nga testi i Vlereumls seuml
Brishteumlsiseuml (11987820) dhe testi i Vlereumls J teuml
Sieversit (SJ)
Vlera DRItrade mund teuml peumlrshkruhet si S20 e
shkeumlmbinjeve e peumlrcaktuar si afteumlsia peumlr tu
shkateumlrruar nga impakte teuml peumlrseumlritur e
korigjuar peumlr forteumlsineuml e sipeumlrfaqes e
peumlrcaktuar nga SJ
Indeksi i Konsumimit teuml Koroneumls trade (BWI)
i cili peumlrdoret peumlr teuml peumlrllogaritur shkalleumln e
konsumimit teuml koronave teuml shpimit
peumlrcaktohet mbi bazeumln e DRItrade dhe vlereumls seuml
abrazionit AVS e peumlrftuar nga testi abrazionit
teuml materialit
Indeksi i Jeteumlgjateumlsiseuml seuml Prereumlsit (CLI) jep
mundeumlsineuml peumlr teuml peumlrllogaritur jeteumlgjateumlsineuml e
prereumlsit neuml lidhje me geumlrmimin e shkeumlmbit
neumlpeumlrmjet makineriseuml TBM Vlera CLI
peumlrcaktohet mbi bazeumln e Vlereumls seuml Siever-sit
dhe Vlereumls seuml Abrazionit (AVS)
Tre testet qeuml janeuml kryer peumlr teuml peumlrftuar
parametrat e caktuar peumlr llogaritjen e
Indekseve teuml sipeumlrpeumlrmendur janeuml testi i
vlereumls seuml brishteumlsise testi i Vlereumls J teuml
Sieversit dhe testi i vlereumls seuml Abrazionit
(2)(3)
Testet e Shpueshmeumlriseuml
Testi i Vlereumls seuml brishteumlsiseuml
Testi fillestar i brishteumlsiseuml eumlshteuml krijuar neuml
1943 por qeuml atehereuml ka patur njeuml seumlreuml
modifikimesh ndeumlrkaq modifikimi i fundit
eumlshteuml ai i beumlreuml neuml 1950 Simbolikisht vlera e
brishteumlsiseuml sheumlnohet S20 dhe kjo vlereuml
peumlrfaqeson njeuml matje teuml brishteumlsiseuml seuml
shkeumlmbit apo teuml afteumlsiseuml seuml tij peumlr tu theumlrmuar
neumlpeumlrmjeteuml goditjeve teuml peumlrseumlritura
49
Figura 1 Testi i Vlereumls seuml Brishteumlsiseuml (2)
Vlera S20 peumlrkufizohet si peumlrqindja e njeuml
fraksioni teuml situr meuml pareuml qeuml kalon njeuml siteuml meuml
teuml imet pas 20 goditjeve Testi S20 performohet me tre ekstrakte teuml marra nga njeuml
kampion peumlrfaqeumlsues i homogjenizuar i
materialit shkeumlmbor teuml theumlrmuar dhe teuml situr
Pra S20 eumlshteuml vlereuml mesatare e 3 testeve
paralele (2)(3) Teteuml kampione janeuml
peumlrzgjedhur si peumlrfaqeumlsues teuml blloqeve neuml
masiv shkeumlmbor dhe janeuml testuar neuml laborator
peumlr peumlrcaktimin e vlereumls seuml brishteumlsiseuml
Testi i Vlereumls seuml Siever-sit
Testi i Sieversit sheumlrben peumlr teuml peumlrcaktuar
forteumlsineuml e sipeumlrfaqes seuml shkeumlmbit Ky test
bazohet neuml parimin e shpimit neuml miniature
eumlshteuml zhvilluar peumlr hereuml teuml pareuml neuml vitin 1950
nga Sieversi
Tabela 1 Rezultatet e testit teuml brishteumlsiseuml bazuar neuml klasifikimin e rezultateve teuml testeve teuml regjistruara neuml
databazeumln e laboratorit neuml sajeuml teuml karakteristikave teuml kampionit teuml derguar ka qeumlneuml e pamundur teuml
peumlrgatitet specimeni peumlr testim
Numri i Kampionit
i vene ne
laborator
12
Grupi 1
13
Grupi 1
57
Grupi 5
60
Grupi 5
61
Grupi 5
62
Grupi 5
63
Grupi 5 Kampioni Nr 8
Emri I kampionit i
vene ne terren Shemsit-1 Shemsit-2 DO2-1 DO2-5 DO2-8 DO2-9 DO2-12 M-HR-2 1024 - 110
Vlera e Brishtesise
(S20) []
575 775 525 453 546 631 566
Interpretimi E larte Ekstremisht e larte E larte Mesatare E larte Shume e Larte E larte
50
Vlera e peumlrftuar nga testi i Siversit simbolishk
sheumlnohet SJ dhe paraqet njeuml matje teuml forteumlsiseuml
seuml sipeumlrfaqes seuml shkeumlmbit apo reumlzistenceumls seuml
tij neuml dheumlmbeumlzim SJ llogaritet si vlera
mesatare e thelleumlsive teuml matura neuml 110mm teuml
vrimave teuml shpuara neuml sipeumlrfaqen e
parapeumlrgatitur teuml kampionit pas 200 cikleve
teuml koroneumls shpuese e cila ka njeuml diameter
85mm Neuml sipeumlrfaqen e kampionit shpohen 4
deri neuml 8 vrima teuml vogla neuml vareumlsi teuml tekstureumls
seuml shkeumlmbit
Sipeumlrfaqet e kampioneumlve duhet teuml priten
pingul me foliacionin e shkeumlmbit Si
rrjedhojeuml SJ matet paralel me foliacionin
Shkeumlmbinjteuml teuml cileumlt kaneuml njeuml peteumlzim shumeuml
teuml zhvilluar neuml shumiceumln e rasteve paraqesin
njeuml teksture ku dallohen qarteuml breza
mineralesh qeuml kaneuml forteumlsi teuml ndryshme ccedilka
do teuml rezultonte neuml njeuml variacion teuml thelleumlsiseuml
seuml penetrimit teuml koroneumls Prandaj gjateuml
kryerjes seuml testit duhet teuml beumlhet njeuml inspektim
viziv dhe duhet teuml synohet qeuml shpimet teuml
beumlhen neuml brezat e forteuml ose teuml buteuml dhe jo neuml
kontaktet e shtresave
Teteuml kampione janeuml peumlrzgjedhur si
peumlrfaqeumlsues teuml blloqeve neuml masiv shkeumlmbor
dhe janeuml testuar neuml laborator peumlr peumlrcaktimin
e vlereumls seuml Sieversit
Figura 2 Testi i shpimit neuml miniatureuml peumlr
peumlrcaktimin e vlereumls seuml Sieversit (2)
Testi i Vlereumls seuml Abrazionit teuml Prereumlses seuml
Celikut
Testi i vlereumls seuml Abrazionit teuml Prereumlses seuml
Celikut AVS eumlshteuml i lidhur ngushteuml me veteuml
testin e vlereumls seuml Abrazionit AV i cili eumlshteuml
zhvilluar relativisht voneuml rreth fillimit teuml
viteve 1960 neuml departamentin e gjeumlologjiseuml
NTH peumlr teuml matur afteumlsineuml abrazive teuml
pluhurit teuml shkeumlmbit teuml theumlrrmuar peumlr teuml
konsumuar karbitin e tungsenit Abraziviteti
i njeuml shkeumlmbi varet kryesisht nga peumlrbeumlrja
mineralogjike e tij si dhe nga meumlnyra e
ccedilimentimit teuml kokrrizave minerale
Figura 3 Pajisja e testimit dhe njeuml kampion
peumlrfaqeumlsues i testuar peumlr teuml peumlrftuar vlereumln
e Sieversit
Testi AVS bazohet neuml teuml njeumljteumln metodeuml dhe
teuml njeumljteumln pajisje laboratorike por ndeumlr teuml
tjera peumlrdor njeuml copeumlz ccedileliku testuese teuml marreuml
nga presa e njeuml makinerie TBM pra ky test
ndryshe nga i pari mat afteumlsineuml abrasive teuml
shkeumlmbit peumlr teuml konsumuar ccedilelikun e
prereumlses Pluhuri abraziv qeuml peumlrdoret peumlr teuml
dy testet peumlrgatitet nga fragmentet shkeumlmbore
peumlrfaqeumlsuese dhe teuml homogjenizuara teuml
mbetura nga testi i vlereumls seuml brishteumlsiseuml
51
Tabela 2 Rezultatet e testit te shpimit neuml miniature teuml Sieversit bazuar neuml klasifikimin e rezultateve teuml testeve teuml
regjistruara neuml databazeumln e laboratorit neuml sajeuml teuml karakteristikave teuml kampionit teuml derguar ka qeumlneuml e
pamundur teuml peumlrgatitet specimeni peumlr testim
Testi i vlereumls seuml abrazionit peumlrkufizohet si
humbja neuml pesheuml neuml miligram e copeumlzeumls qeuml
testohet pas njeuml intervali prej 5 minutash
testimi ndeumlrsa testi i vlereumls se Abrazionit teuml
Prereumlses seuml Celikut peumlrkufizohet si humbja neuml
pesheuml neuml miligram e copeumlzeumls qeuml testohet pas
njeuml intervali prej 1 minuteuml testimi
Peumlrgjitheumlsisht teuml dy testet duhet teuml kryhen neuml
2-4 copeumlza testimi Eksperienca ka treguar se
ndryshimet e vlerave neuml testet paralele janeuml
shumeuml teuml vogla dhe neumlse testi kryhet neuml
meumlnyreuml teuml sakteuml diferencat nuk janeuml meuml
shumeuml se 5 njeumlsi (miligram) Vlera e
raportuar e testeve eumlshteuml gjithmoneuml vlera
mesatare e dy- tre testeve paralele (2)
Teteuml kampione janeuml perzgjedhur si
peumlrfaqeumlsues teuml blloqeve neuml masiv shkeumlmbor
dhe janeuml testuar neuml laborator peumlr peumlrcaktimin
e vlereumls seuml Abrazionit
Peumlrllogaritja e Indekseve teuml
Shpueshmeumlriseuml
Parashikimi i performanceumls dhe vlereumlsimi i
kostove teuml modeleve peumlr metoda teuml ndryshme
geumlrmimi beumlhet neumlpeumlrmjet korelimit teuml testeve
teuml tilla laboratorike dhe indekseve peumlrkateumls si
dhe teuml dheumlnave gjeologjike in situ Tre
indekset teuml cilat peumlrcaktohen nga rezultatet e
testeve teuml sipeumlrpeumlrmendura janeuml Indeksi i
Shkalleumls seuml Shpueshmeumlriseuml (DRI) Indeksi i
Konsumimit teuml Koroneumls trade (BWI) dhe
Indeksi i Jeteumlgjateumlsiseuml seuml Prereumlsit (CLI)
Figura 4 Testi i Vlereumls seuml Abrazionit (AV) dhe Testi
i Vlereumls seuml Abrazionit teuml Preseumls
seuml Ccedilelikut (AVS) (2)
Numri i Kampionit i
vene ne laborator
12
Grupi 1
13
Grupi 1
57
Grupi 5
60
Grupi 5
Emri I kampionit i
vene ne terren Shemsit-1 Shemsit-2 DO2-1 DO2-5
Vlera e Sieversit
(SJ) [110 mm]
717 954 974
Interpretimi Shume e larte Ekstremisht e larte Ekstremisht e larte
Numri i Kampionit i
vene ne laborator
61
Grupi 5
62
Grupi 5
63
Grupi 5 Kampioni Nr 8
Emri I kampionit i
vene ne terren DO2-8 DO2-9 DO2-12 M-HR-2 1024 - 110
Vlera e Sieversit
(SJ) [110 mm]
998 863 834 795
Interpretimi Ekstremisht e larte Ekstremisht e larte Shume e larte Shume e larte
52
Tabela 3 Rezultatet e testit teuml Vlereumls seuml abrazionit teuml preseumls seuml ccedilelikut
Indeksi i Shkalleumls seuml Shpueshmeumlriseuml DRI
Indeksi i shkalleumls seuml shpueshmeumlriseuml DRI
llogaritet mbi bazeumln e vlereumls seuml brishteumlsiseuml teuml
peumlrftuar nga test i brishteumlsiseuml dhe vlereumls seuml
Sieversit teuml peumlrftuar nga test i shpimit neuml
miniatureuml Ky indeks mund teuml peumlrkufizohet
si vlera e brishteumlsiseuml seuml shkeumlmbit e korrigjuar
peumlr forteumlsineuml e sipeumlrfaqeumls seuml tij
Figura 5 Diagrama peumlr vlereumlsimin e Indeksit teuml Shkalleumls seuml Shpueshmeumlriseuml DRI (4)
Tabela 4 Rezultatet e llogaritura peumlr Indeksitet e shkalleumls seuml shpueshmeumlriseuml DRI
53
Indeksi i konsumimit teuml Koroneumls BWI
Indeksi i konsumimit teuml koroneumls peumlrcaktohet
duke u bazuar mbi vlereumln e Indeksit teuml
Shkalleumls seuml Shpueshmeumlriseuml seuml shkeumlmbit dhe
vlereumls seuml abrazionit teuml peumlrftuar nga test i
Vlereumls seuml Abrazionit AV Ky indeks eumlshteuml i
nevojsheumlm peumlr parashikimin e jeteumlgjateumlsiseuml seuml
koronave shpuese Ai shprehet si jeteumlgjeteumlsia
e koronave peumlr meter shpim apo veumlllim
shpimi sipas diagramit
Figura 6 Diagrama peumlr vlereumlsimin e Indeksit teuml
Konsumimit teuml Koroneumls BWI
Indeksi i Jeteumlgjateumlsiseuml seuml Prereumlsit CLI
Indeksi i jeteumlgjateumlsiseuml seuml Preresit peumlrllogaritet
neuml bazeuml teuml vlerave teuml peumlrftuara nga test i
Vlereumls seuml Siever-sit dhe testi i Vlereumls seuml
Abrazionit teuml prereumlses prej celiku pra nga
vlerat SJ dhe AVS
Ky indeks shpreh jeteumlgjateumlsineuml e disqeve
prereumlse prej ccedileliku teuml makinerive shpuese
TBM peumlr oreuml shpimi dhe llogaritet sipas
ekuacionit
CLI = 1384x (SJ
AVS)03847
PERFUNDIME DHE REKOMANDIME
Eumlshteuml arritur neuml peumlrfundimin se testet e
shpueshmeumlriseuml seuml shkeumlmbit japin rezultate teuml
keumlnaqshme peumlr blloqet por jo peumlr matriksin
Shpesh hereuml me material peumlrfaqeumlsues teuml
matriksit nuk eumlshteuml arritur teuml kryhen testet e
shpueshmeumlriseuml Neuml zoneumln e studiuar vihet re
njeuml diapason i gjeumlreuml i vlerave teuml indekseve teuml
shpueshmeriseuml Vlerat e indekseve teuml shkalleumls
seuml shpueshmeumlriseuml seuml blloqeve neuml masivin
shkeumlmbor ashtu si dhe ato teuml indeksit teuml
jeteumlgjateumlsiseuml seuml preresit variojneuml nga teuml larta
neuml jashteumlzakonisht shumeuml teuml larta Keumlto vlera
duhen analizuar bashkarisht me parametra teuml
tjereuml karakterizues teuml matriksit dhe duhen
gjykuar peumlr masivin shkeumlmboreuml neuml teumlreumlsi neuml
meumlnyreuml qeuml teuml parashikohet shpueshmeumlria e
masivit Gjitheumlsesi vlera teuml larta teuml keumltyre
indekseve deumlshmojneuml pranineuml e blloqeve
shumeuml kompetent ccedilka mund teuml shkaktojeuml
probleme neuml kontrast me matriksin i cili pritet
teuml jeteuml shumeuml meuml pak kompetent
Tabela 5 Rezultatet e llogaritura peumlr Indeksiteve teuml Jetegjateumlsiseuml seuml Prereumlsit CLI
54
LITERATURA
1 Amund Bruland Hard Rock Tunnel
Boring Drillability Test Methods
(1998)
2 Filip Dahl AmundBruland Drevland
Jakobsen Bjoslashrn Nilsen EivindGroslashv
Classifications of properties influencing
the drillability of rocks based on the
NTNUSINTEF test method Tunnelling
and Underground Space Technology 28
(2012)
3 Olgay Yarali and Eren Soyer The effect
of mechanical rock properties and
brittleness on drillability Scientific
Research and Essays Vol 6(5) pp
1077-1088 4 March (2011)
4 U Shafique and M Z Abu Bakar
Evaluation of Relationships between
Drilling Rate Index and Physical and
Strength Properties of Selected Rock
Units of Pakistan The Nucleus 52 No
2 wwwthenucleuspakorgpk (2015)
5 Wail Asim Mohammad Hussain M
Hanim Osman A Latif Saleh Izni
Shahrizal Ibrahim The Application of
Drillability Properties in Measuring the
Strength of Hardened Concrete
International Journal of Applied
Engineering Research ISSN 0973-4562
Volume 9 Number 11 (2014)
55
VLEREumlSIMI I KUFIRIT TE SIPEumlRM TEuml INTERVALIT TEuml BESIMIT
ME METODEumlN MONTE CARLO
Olsi BARKO1 Idlir LAMI1 Erion BUKACcedilI1
1Universiteti Politeknik i Tiraneumls Fakulteti i Inxhinieriseuml seuml Ndeumlrtimit Tiraneuml - Shqipeumlri
ABSTRAKTI
Peumlrcaktimi i prurjeve maksimale me peumlriudheuml peumlrseumlritje teuml ndryshme eumlshteuml njeuml nga fazat e reumlndeumlsishme
gjateuml projektimit teuml veprave hidroteknike Metoda meuml e mireuml e peumlrcaktimit teuml tyre eumlshteuml kur
shfryteumlzohet njeuml seri e matur e prurjeve maksimale vjetore e cila preferohet qeuml teuml jeteuml sa meuml gjateuml me
qeumlllim qeuml interpolimi probabilitar peumlr peumlriudha peumlrseumlritje teuml meumldha teuml jeteuml sa meuml i besuesheumlm dhe
gabimi sa meuml i vogel Mqns pasiguria e vlereumlsimit nuk mund teuml shmanget peumlr shkak teuml faktoreve teuml
ndryshem ateumlhereuml me metodeumln e gabimit standard merret njeuml interval besimi i cili peumlrcakton intervalin
ku vlera e prurjes me njeuml periudheuml peumlrseumlritje teuml caktuar do teuml ndodhet mesatarisht neuml 95 teuml rasteve
Njeuml metodeuml tjeteumlr e trajtimit teuml pasiguriseuml gjateuml interpolimit dhe peumlrcaktimit teuml prurjes maksimale me
metodeumln qeuml sapo foleumlm eumlshteuml duke mos pranuar shpeumlrndarjen e variablit normale por teuml gjendet
shpeumlrndarja e variablit duke gjeneruar seri sintetike peumlrcaktuar njeuml vlereuml teuml variablit peumlr cdo seri dhe
meuml pas me aneuml teuml kurbeumls kumulative teuml shpeumlrndarjes seuml keumltij variabli teuml gjenden kufinjteuml ku 95 e
vlerave do teuml jeneuml brenda keumltyre kufinjve
Vlereumlsimi i prurjeve maksimale duke peumlrdorur simulimin Monte Carlo eumlshteuml zbatuar peumlr rastin
studimor teuml lumit teuml Shkumbinit neuml vendmatjen Rrogozhineuml Neuml peumlrfundimet e paraqitura neuml keumlteuml
artikull do teuml krahasohen rezultatet neuml vlereumlsimin e prurjeve maksimale me metodeumln e gabimit
standard me metodeumln Monte Carlo
FJALEumlT KYCcedilE
Purja maksimale metoda stokastike seri sintetike metoda Monte Carlo
56
1 HYRJE
Vlereumlsimi i prurjeve maksimale me metodeumln e
prurjeve maksimale vjetore eumlshteuml metoda meuml e
mireuml e vlereumlsimit teuml tyre mqns kjo metodeuml
bazohet neuml njeuml seri reale teuml matur neuml seksionin
e lumit ku keumlrkohen keumlto prurje maksimale [1]
Pasiguria neuml vlereumlsimin e prurjeve me keteuml
metodeuml eumlshteuml e pashmangshme pavaresisht
seriseuml seuml matur neuml teumlrren sepse ekzistojneuml
gabime neuml matje apo gabime teuml tjera peumlr teuml cilat
nuk kemi informacion por qeuml ndodhen Brenda
informacionit qeuml peumlrmban seria e matur
Meumlnyra me e thjeshteuml e vlereumlsimit teuml keumlsaj
pasigurie eumlshteuml me aneumln e gabimit standard
sipas teuml cilit intervali me 95 siguri ku ndodhet
vlera e verteteuml eumlshteuml plusmn196SE ku me SE
neumlnkuptohet gabimi standard Njeuml metodeuml
tjeteumlr e vlereumlsimit teuml pasigurise eumlshteuml metoda
Monte Carlo Kjo metodeuml eumlshteuml e aplikueshme
neuml rastet kur seria e matur ploteumlson dy kushte
ateuml teuml pavaresiseuml seuml vlerave dhe ateuml teuml
stacionaritetit Neumlse seria e matur ploteumlson keumlto
kushte ateumlhereuml vlerat e keumlsaj serie janeuml ngjarje
stokastike teuml pakorreluara e cilat kaneuml
probabilitet ndodhje ccedilfaredo (random) nga zero
neuml njeuml ku shpeumlrndarja e densitetit teuml
probabilitetit i bindet njeuml ligji teuml caktuar Neumlse
do teuml beumlnim matje neuml vazhdim dhe nga veumlzhgimi
teuml formonim njeuml seri tjeteumlr po me teuml njeumljteumln
gjateumlsi do kishim njeuml seri me teuml tjera vlera por
me shpeumlrndarje probabiliteti teuml njeumljteuml me serineuml
e matur neuml fillim Pra duke u bazuar neuml keteuml
llogjike mund teuml gjenerojmeuml pafund seri
sintetike ku vlerat e seriseuml do teuml jeneuml teuml
ndryshme nga seria e matur por shpeumlrndarja do
teuml jeteuml e njeumljta Keteuml na e beumln teuml mundur metoda
Monte Carlo Pasi gjenerojmeuml njeuml seri sintetike
ku inputet janeuml parametrat e seriseuml seuml matur
dhe probabiteti random i vlerave teuml saj bazuar
neuml lakoren e probabilitetit kumulativ (cdf) jemi
neuml gjendje teuml peumlrcaktojme prurjen me peumlriudhe
peumlrseritje teuml caktuar QT ose probabilitet me
mosndodhje teuml caktuar Pra peumlr cdo seri teuml
gjeneruar ne kemi njeuml vlere teuml QT Neumlse
gjenerojmeuml 10000 seri teuml tilla ne marrim 10000
vlera teuml QT qeuml do perbeumlnte neuml vetveteuml njeuml seri
me njeuml shpeumlrndarje probabilitare teuml caktuar Kjo
shpeumlrndarje mund teuml peumlrcaktohet me aneuml teuml
softeve teuml ndryshme dhe me pas me aneuml teuml
invers funksionit peumlrcaktojme kufirin e sipeumlrm teuml
intervalit teuml besimit me 95 siguri Qeumlllimi
kryesor i ketij punimi eumlshteuml pikerisht teuml
krahasojme metodeumln e gabimit standard gjateuml
vlereumlsimit teuml kufirit teuml sipeumlrm teuml intervalit teuml
besimit me metodeumln Monte Carlo
2 METODAT E STUDIMIT
21 Kufiri i sipeumlrm i intervalit teuml besimit
me metodeumln e gabimit standard dhe
pasiguria neuml vlereumlsimin e prurjes
sipas keumlsaj metode [2]
Analiza statistikore e ccedildo ndryshoreje
hidrologjike ku peumlrfshihet edhe prurja eumlshteuml e
bazuar neuml serineuml e teuml dheumlnave teuml veumlzhguara
Keumlto kampioneuml teuml dheumlnash janeuml deri diku teuml
kufizuara neuml madheumlsi nga pikeumlpamja
statistikore Parametrat e shpeumlrndarjes seuml
probabiliteumlve teuml vlereumlsuara nga teuml dheumlnat e
seriseuml seuml veumlzhguar teuml prurjeve neuml njeuml vend teuml
caktuar mund teuml mos jeneuml parametrat e
veumlrteumlteuml teuml shpeumlrndarjes seuml popullsiseuml seuml
prurjeve neuml ateuml vend Prandaj gjithmoneuml
shtrohet pyetja se sa pasiguri ekziston neuml
vlereumlsimin e prurjeve qeuml peumlrcaktohen nga
analiza statistikore
Njeuml maseuml e peumlrdorur zakonisht peumlr pasigurineuml
gjateuml vlereumlsimit kuantil 119909119901 (prurje me
probabilitet teuml teumljkalimit teuml barabarteuml me p)
eumlshteuml gabimi i saj standard SE [119909119901] e cila eumlshteuml
e barabarteuml me rreumlnjeumln katrore e varianceumls seuml
vlereumlsimit kuantil var [119909119901]
Intervalet e besimit peumlr vlereumlsimet quantile xp
janeuml ndeumlrtuar duke peumlrdorur gabimin standard
SE [119909119901] Neuml peumlrgjitheumlsi kur seria eumlshteuml shume e
gjateuml vlereumlsimi kuantil 119909119901 ka shpeumlrndarje
normale Kufiri i poshteumlm dhe i sipeumlrm i
intervalit teuml besimit 100 minus (1 minus 120572) peumlr 119909119901 janeuml
llogaritur nga
57
- Kufiri i sipeumlrm
119909119901119880 = 119909119901 + 1199111minus1205722 ∙ 119878119864[119909119901]
(1)
- Kufiri i poshteumlm
119909119901119880 = 119909119901 minus 1199111minus1205722 ∙ 119878119864[119909119901]
(2)
Ku 1199111minus1205722 = minus1199111205722 eumlshteuml ndryshorja (variabli) e
standardizuar e shpeumlrndareuml normalisht peumlr
nivele korrespondues teuml njeuml intervali besimi
1 minus 120572
- Shpeumlrndarja Normale Gabimi standard i njeuml vlereumlsim kuantil eumlshteuml
119878119864[119909119901] =119878119909
radic119899radic1 +
1
21199111199012 (3)
ku 119911119901 eumlshteuml ndryshorja (variabli) e
standardizuar e shpeumlrndareuml normalisht qeuml
korrespondon me probabilitetin e mos
teumljkalimit p 119904119909 eumlshteuml devijimi standard i
variablit normal 119883 i teuml dheumlnave teuml veumlzhguara
dhe 119899 eumlshteuml gjateumlsia e seriseuml seuml veumlzhguar
Figura 1 Grafik tregues i intervalit teuml
besimit (E-Learning Platform for Inteumlgrateumld Flood
Management (IFM) Uncertainty in estimating floods
by frequency analysis Hamburg University of
Teumlchnology [2])
- Shpeumlrndarja Log-normale
Peumlr njeuml variabeumll 119883 me shpeumlrndarje log-
normale variabli Y = ln X (ose Y = log
X) ka njeuml shpeumlrndarje normale Si rezultat peumlr
shpeumlrndarje normale gabimi standard i njeuml
vlereumlsim kuantil normal 119910119901 eumlshteuml
119878119864[119910119901] =119878119910
radic119899radic1 +
1
21199111199012 (4)
Ku 119904119910 eumlshteuml devijimi standard i teuml dheumlnave teuml
logaritmuara dhe kufinjteuml e intervalit teuml besimit
neuml keteuml rast janeuml
119910119901 plusmn 1199111minus1205722 ∙ 119878119864[119910119901] (5)
Nga kjo nxjerrim kufinjteuml e intervalit teuml besimit
neuml menyre teuml peumlrafert peumlr variablin origjinal
119883 = 119890119884 qeuml janeuml
119890119910119901plusmn1199111minus1205722∙119878119864[119910119901] (6)
Ndersa neuml baze logaritmike 10 kufinjteuml e
intervalit teuml besimit peumlr variablin origjinal 119883 =
10119884 janeuml
10119910119901plusmn1199111minus1205722∙119878119864[119910119901] (7)
Ekzistojneuml gjithashtu formula peumlr peumlrcaktimin e
ketyre kufinjve edhe peumlr shpeumlrndarje teuml tjera si
Pearson 3 Log-Pearson 3 dhe Gumbel Nuk po
zgjateumlmi teumlk keumlto formula sepse neuml do
peumlrdorim shpeumlrndarjen Lognormale peumlr
vlereumlsimin variablave teuml seriseuml toneuml teuml vezhguar
si shpeumlrndarja meuml e mireumlteorike
22 Kufiri i sipeumlrm i intervalit teuml besimit
me metodeumln Monte Carlo Pasi kemi llogaritur njeuml vlereuml prurje qeuml i
korrespondon njeuml peumlriudhe teuml caktuar peumlrseritje hapi
tjeteumlr eumlshteuml teuml marrim neuml konsiderateuml pasigurineuml
Keumlto pasiguri vijneuml nga burime teuml ndryshme siccedil
mund teuml jeteuml
bull Ndryshueshmeumlri teuml vlerave teuml seriseuml peumlr shkak teuml
gjateumlsiseuml seuml kufizuar teuml saj
bull Gabime neuml lidhje me matjen veumlzhgimin vizuale
apo inteumlrpolimin
bull Zgjedhja e shpeumlrndarjes si njeuml peumlrfaqeumlsuese e
shpeumlrndarjes veumlrteumlteuml afatgjateuml teuml panjohur
bull Ndryshueshmeumlria e algoritmeve (zgjedhja e
pragut metodeumls seuml peumlrshtatjes etj)
bull Ndryshimet klimatologjike
58
Tabela 1 Shkaku i pasigurise sipas Liu and Frigaard
2001 [3]
Pasiguriteuml qeuml mund teuml merren neuml konsiderateuml
dhe teuml zvogelohen nga simulimi numerik janeuml
ato teuml shkaktuara prej matjes gabim
inteumlrpolimi dhe ato peumlr shkak teuml
ndryshueshmeumlriseuml seuml vlerave teuml seriseuml peumlr shkak
teuml gjateumlsiseuml seuml kufizuar teuml saj [Liu dhe Frigaard
Janar 2001 f 55]
Metoda e simulimi numerik qeuml eumlshteuml aplikuar keumltu
eumlshteuml Simulimi Monte Carlo me procedureumln e
meumlposhtme sipas Liu dhe Frigaard [Janar 2001] Njeuml
grup numrash teuml rastit neuml intervalin [0-1] llogariteumln
ose gjeneumlrohen madheumlsia e keumltij grup eumlshteuml i
barabarteuml me gjateumlsineuml e seriseuml neuml teuml cileumln eumlshteuml
llogaritur vlera e prurjes se projektimit Me
parametrat e llogaritura meuml pareuml teuml funksionit teuml
shpeumlrndarjes (Lognormal micro 120590) llogariteumlt funksion
invers i shpeumlrndarjes probabiliteti i akumuluar i seuml
cileumls janeuml vlerat e gjeneruara rastit
Figura 2 Grafik tregues i peumlrdorimit teuml
invers funksionit
Nga keumlto llogaritje krijohet njeuml seri e re e vlerave teuml
projektimit qeuml janeuml teuml shpeumlrndareuml sipas funksionit teuml
caktuar Meuml pas keumltij grupi i peumlrshtateumlt shpeumlrndarja
meuml i mire teorike duke llogaritur peumlrseumlri parametrat e
rinj (120572 120573 120574) neumlse eumlshteuml shpeumlrndarja Log-Pearson 3
Neuml fund me keumlteuml funksion teuml ri teuml shpeumlrndarjes
llogaritet vlera prurjes me periudheuml peumlrseritje teuml
caktuar Keumlto hapa peumlrseumlriteumln derisa teuml peumlrfitohet njeuml
gjateumlsi e peumlrshtatshme e keumltij grupi kjo do teuml thoteuml
psh 10000 ose 15000 vlera [2]
Vlera e variablit me peumlriudhe peumlrseritje teuml caktuar
zakonisht ndjek njeuml shpeumlrndarje normale [Liu dhe
Frigaard janar 2001p 56] por peumlr rastin e prurjeve
maksimale kjo mund teuml ndryshoje dhe mund teuml keteuml
njeuml shpeumlrndarje Gumbel Logpearson 3
Pearson 5 (3P) Johnson SU GenGamma (4P) etj
Meuml poshteuml paraqitet rasti kur histograma peumlrputhet
meuml mireuml me shpeumlrndarjen Johnson SU sesa me
shpeumlrndarjen Normale
Me keumlteuml metodeuml pasiguria qeuml lind peumlr shkak teuml
numrit teuml kufizuar teuml vlerave teuml seriseuml zvogelohet
mjaft mireumlKjo do teuml shihet meuml mire gjateuml njeuml
aplikimi qeuml kemi beumlreuml peumlr njeuml rast konkret
Aplikimi i keumlsaj metodeuml pra gjenerimi i serive
sintetike me metodeumln Monte Carlo keumlrkon qeuml seria e
veumlzhguar teuml ploteumlsojeuml dy kushte ateuml teuml pavaresiseuml seuml
vlerave kundrejt njeumlra-tjetreumls dhe ateuml teuml
stacionaritetit Keumlto kushte peumlrgjitheumlsisht ploteumlsohen
peumlr seriteuml e prurjeve maksimale vjetore sepse
fenomenet qeuml i shkaktojneuml ato pra shirat janeuml teuml
distancuar neuml koheuml dhe nuk kaneuml korrelacion me
njeumlra tjetreumln Edhe kushti i stacionaritetit peumlr keumlto
seri ploteumlsohet keumlshtu qeuml kemi teuml drejteumln e gjenerimit
teuml serive sintetike ku variablat kaneuml njeuml shpeumlrndarje
si seria e matur dhe probabiliteti i ndodhjes eumlshteuml njeuml
numer rasti (random)
Figura 3 Grafiku i shpeumlrndarjes meuml teuml mire
bull Ndryshueshmeumlri teuml vlerave teuml seriseuml peumlr shkak teuml
gjateumlsiseuml seuml kufizuar teuml saj
bull Gabime neuml lidhje me matjen veumlzhgimin vizuale
apo inteumlrpolimin
bull Zgjedhja e shpeumlrndarjes si njeuml peumlrfaqeumlsuese e
shpeumlrndarjes veumlrteumlteuml afatgjateuml teuml panjohur
bull Ndryshueshmeumlria e algoritmeve (zgjedhja e
pragut metodeumls seuml peumlrshtatjes etj)
bull Ndryshimet klimatologjike
Probability Density Function
Histogram Johnson SU Normal
x
24002200200018001600
f(x)
01
009
008
007
006
005
004
003
002
001
0
59
Vlera e prurjes seuml projektimit me kufi teuml sipeumlrm teuml
intervalit teuml besueshmeumlriseuml (psh 90) mund teuml merret
duke llogaritur invers funksionin e shpeumlrndarjes me
mesatare dhe devijimi standard teuml seriseuml se gjeneruar
nga Simulimin Carlo Monteuml gjithmoneuml neumlse
shpeumlrndarja meuml e mireuml del ajo normale neuml teuml kundert
me parametrat e shpeumlrndarjes meuml teuml mire
Figura 4 Peumlrcaktimi i kufirit teuml sipeumlrm me
aneumln e invers funksionit
3 REZULTATET PEumlR NJEuml RAST
STUDIMI
Neuml vazhdim po paraqesim neuml meumlnyre meuml teuml
qarteuml ndryshimin midis keumltyre dy metodave
duke e aplikuar konkretisht peumlr njeuml seri teuml matur
neuml lumin Shkumbin neuml vendmatjen Rrogozhineuml
Seria e matur ka informacion peumlr 43 viteuml teuml
njeumlpasnjeumlshme nga viti 1949 deri neuml vitin 1991
ku peumlrfshihen edhe vitet qeuml kaneuml shkaktuar
peumlrmbytje neuml ulteumlsiren e keumltij lumi
Nr Viti Prurja
Nr Viti Prurja
[m3s] [m3s]
1 49 320
23 71 1820
2 1950 489
24 72 468
3 51 700
25 73 476
4 52 1200
26 74 1480
5 53 909
27 75 430
6 54 287
28 76 987
7 55 668
29 77 604
8 56 897
30 78 1090
9 57 362
31 79 536
10 58 700
32 1980 897
11 59 645
33 81 1030
12 1960 684
34 82 831
13 61 780
35 83 520
14 62 1630
36 84 624
15 63 1160
37 85 1080
16 64 850
38 86 970
17 65 731
39 87 942
18 66 836
40 88 720
19 67 756
41 89 570
20 68 582
42 1990 431
21 69 752
43 91 590
22 1970 561
Tabela 2 Seria e matur
Arshiva e Institutit Hidrometereologjik [4]
Fillimisht po peumlrcaktojme kufirin e sipeumlrm teuml
intervalit teuml besueshmerise sipas metodeumls se
pareuml dhe meuml pas me metodeumln Monte Carlo
31 Metoda e Gabimit Standard
Neuml metodeumln e pareuml peumlr teuml peumlrcaktuar
shpeumlrndarjen probabilitare qeuml i peumlrshtateumlt meuml
mire seriseuml soneuml peumlrdoreumlm software-in EasyFit i
cili neuml arkiven e tij peumlrmban njeuml numer teuml madh
shpeumlrndarjesh teorike Ky software llogarit
probabilitetin empirik dhe me aneumln e testeve
Kolmogorov-Smirnov Anderson-Darling dhe χ -
Katror dhe beumln vlereumlsimin e peumlrputhjes midis
shpeumlrndarjes seuml probabiliteteumlve teorike dhe
empirike teuml seriseuml seuml matur
Cumulative Distribution Function
Sample Johnson SU
x
24002200200018001600
F(x
)
1
09
08
07
06
05
04
03
02
01
0
= 1 8
= 0
60
Nga vlereumlsimi i testeve kemi reumlnditjen e
meumlpshtme
Veumlmeuml re qeuml Kolmogorov-Smirnov vlereumlson si
shpeumlrndarjen meuml teuml mireuml Pearson 6 (4P)
Anderson-Darling vleumlreson Gen Logostic ndersa
χ2 vlereumlson shpeumlrndarjen Lognormal
Tabela 3 Vlereumlsimi i shpeumlrndarjes meuml teuml mire
Nisur nga ky vleresim zgjodhem si shpeumlrndarje
meuml peumlrfaqeumlsuese shpeumlrndarjen Lognormal teuml
testit χ2 mqns peumlrcaktimi i parametrave teuml seriseuml
eumlshteuml meuml i lehteuml Kjo do na duhet neuml vazhdim
gjateuml gjeneumlrimit teuml serive
Figura 5 Shpeumlrndarjet meuml teuml mira sipas
EasyFit
Gjithshtu u bindem peumlr teuml zgjedhur
shpeumlrndarjen lognormale pasi edhe Pearson
6(4P) e Kolmogorov-Smirnov eumlshteuml shumeuml e
ngjashme si edhe peumlr faktin qeuml neuml keteuml test
shpeumlrndarja Lognormale vlereumlsohet si e treta
meuml e mireuml
Peumlr teuml peumlrcaktuar neuml vazhdim prurjet maksimale
me periudhe peumlrseumlritje teuml ndryshme shfryteumlzuam
software-in Hyfran-Plus i cili thjeshton llogaritjet
dhe jep vlerat e prurjes si edhe kufinjteuml e
intervalit teuml besueshmerise peumlr shpeumlrndarje teuml
ndryshme Peumlr shpeumlrndarjen Lognormale kemi
keumlto vlera neuml forme grafike dhe tabelare
Figura 6 Prurja funksion i probabilitetit teuml mos
ndodhjes sipas shpeumlrndarjes Lognormale
SERIA E MATUR RROGOZHINEuml Number of
observations 43
Results of the fitting Lognormal
(Maximum Likelihood)
Parameteumlrs
mu 6579872
sigma 0407447
Quantiles
q = F(X) non-exceedance
probability
T = 1(1-q)
T q XT Standard
deviation
Confidence
inteumlrval (95)
10000 09999 3280 579 2360 3510
2000 09995 2750 438 2050 3010
1000 0999 2540 383 1920 2800
200 0995 2060 268 1610 2300
100 099 1860 224 1480 2090
50 098 1660 184 1340 1870
20 095 1410 135 1160 1590
10 09 1210 102 1020 1370
5 08 1020 736 874 1140
3 06667 859 558 752 967
2 05 720 448 638 813
14286 03 582 386 512 664
Probability Density Function
Histogram Lognormal Pearson 6 (4P)
x
15001000500
f(x)
016
014
012
01
008
006
004
002
0
Distribution
Kolmogorov Anderson Chi-Squared
Statistic Rank Statistic Rank Statistic Rank
1 Frechet (3P) 003828 6 008397 3 034749 9
2 Gen Extreme Value 003921 8 008886 5 034853 10
3 Gen Gamma (4P) 00444 11 013777 13 017205 6
4 Gen Logistic 00472 12 007771 1 014931 4
5 Gumbel Max 004311 10 011128 12 031036 8
6 Log-Gamma 00413 9 010638 11 038227 14
7 Log-Logistic (3P) 004787 13 008155 2 016217 5
8 Log-Pearson 3 003849 7 009717 10 006562 3
9 Logistic 011605 19 072767 17 14538 16
10 Lognormal 003563 3 009428 8 006444 1
11 Lognormal (3P) 003586 4 009539 9 035462 12
12 Pearson 5 (3P) 003703 5 008697 4 035341 11
13 Pearson 6 003542 2 008938 6 006557 2
14 Pearson 6 (4P) 003536 1 009257 7 03553 13
61
125 02 511 371 441 590
11111 01 427 36 347 505
10526 005 369 354 275 446
10204 002 312 345 200 388
10101 001 279 337 153 353
1005 0005 252 329 112 324
1001 0001 205 308 341 269
10005 00005 188 30 581 250
10001 00001 158 28 -513 211
Tabela 4 Vlereumlsimi kufinjve teuml intervalit teuml
besueshmerise me software Hyfran-Plus
Nga vlereumlsimi i bere me software-in Hyfran-Plus
shohim qeuml prurja maksimale peumlr periudha teuml
ndryshme peumlrseumlritje eumlshteuml si meuml poshteuml
Peumlr periudhe peumlrseritje T=20 vjet
Prurja maksimale eumlshteuml 1410 m3s dhe kufiri i
sipeumlrm i intervalit teuml besimit me 95 siguri
eumlshteuml 1590 m3s
Peumlr periudhe peumlrseritje T=50 vjet Prurja maksimale eumlshteuml 1660 m3s dhe kufiri i sipeumlrm i intervalit teuml besimit me 95 siguri eumlshteuml 1870 m3s Peumlr periudhe peumlrseritje T=100 vjet
Prurja maksimale eumlshteuml 1860 m3s dhe kufiri i
sipeumlrm i intervalit teuml besimit me 95 siguri
eumlshteuml 2090 m3s
Peumlr periudhe peumlrseritje T=1000 vjet
Prurja maksimale eumlshteuml 2540 m3s dhe kufiri i
sipeumlrm i intervalit teuml besimit me 95 siguri
eumlshteuml 2800 m3s
Peumlr periudhe peumlrseritje T=10000 vjet
Prurja maksimale eumlshteuml 3280 m3s dhe kufiri i
sipeumlrm i intervalit teuml besimit me 95 siguri
eumlshteuml 3510 m3s
32 Metoda Monte Carlo
Neuml metodeumln e dyteuml pasiguria eumlshteuml munduar teuml
zvogeumllohet duke gjeneruar seri sintetike me
metodeumln Monte Carlo e cila bazohet si meuml
poshteuml Neumlse prurjet maksimale janeuml ndryshore
rasti dhe kemi teuml beumljme me njeuml ngjarje
Tabela 5 Testi i pavaresiseuml (Wald-Wolfowitz)
Tabela 6 Testi i Stacionaritetit (Kendall)
Tabela 7 Parametrat e shpeumlrndarjes Lognormal
Hypotheses
H0 The observations are independent
H1 Observations are dependent (autocorrelation of order 1)
Results
Statistics value |U| = 0316
p-value p = 0752
Conclusion
We accept H0 at a significance level of 5
Hypotheses
H0 No trend is apparent in the
observations
H1 There is a trend in the
observations
Results
Statistics value |K| = 0230
p-value p = 0818
Conclusion
We accept H0 at a significance level of 5
Lognormal
Mean 7813
SD 3303
Parameteumlrs
My 657872503
Sigma 040548089
62
stokastike ateumlhere seria e matur eumlshteuml njeuml
kampion peumlrfaqeumlsues i seriseuml historike dhe ajo e
peumlrfaqeumlson keteuml seri me aneumln e shpeumlrndarjes se
densitetit teuml probabiliteteumlve
Kjo do teuml thoteuml qeuml neuml 43 50 100 apo 1000 vitet
e ardhshme ne do teuml kemi njeuml seri tjeteumlr me
vlera teuml tjera teuml ndryshme nga seria e matur por
shpeumlrndarja e probabilieteumlve teuml saj do teuml jeteuml e
njeumljteuml me serineuml toneuml me parametra teuml peumlrafert
me ato teuml seriseuml toneuml Kjo na jep teuml drejteumln e
gjenerimit teuml qindra serive me teuml njeumljteumln gjatesi
ku variablat e saj teuml keneuml njeuml shpeumlrndarje
Lognormale dhe probabilitetin njeuml numeumlr rasti
nga zero neuml njeuml
Aplikimi i keumlsaj metodeuml keumlrkon qeuml prurjet e
seriseuml seuml matur teuml geumlzojneuml vetineuml e pavaresiseuml
seuml teuml dheumlnave si edhe vetineuml e stacionaritetit
Peumlr keumlteuml qeumlllim beumlhet testi i pavaresiseuml sipas
Wald-Wolfovitz dhe testi i stacionaritetit sipas
Kendall me aneuml teuml software-it Hyfran-Plus Nga
vlereumlsimi i beumlreuml shohim se seria e matur i geumlzon
keumlto dy veti dhe mund teuml vazhdojmeuml me
gjeneumlrimin e keumltyre serive
Nga vlereumlsimi i seriseuml seuml matur gjeteumlm si
shpeumlrndarje meuml teuml mire shpeumlrndarjen
Lognormale me parametrat e meumlposhteumlm
Me procedureumln e shpjeguar tek pjesa teorike u
krijuan seri sintetike me metodeumln Monte Carlo
Me poshteuml po paraqesim vlerat e seriseuml seuml matur
dhe teuml njeuml serie teuml gjeneruar funksionin e
densitetit teuml probabilitetit (pdf) dhe funksionin
kumulativ teuml densitetit (cdf) teuml saj
Figura 7 Seria e matur dhe njeuml seri e gjeneruar
Figura 8 Shpeumlrndarja probabilitare lognormale (pdf) Figura 9 Probabiliteti kumulativ lognormal
(cdf)
7813
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45
Pru
rja
[m3
s]
Vitet
SERIA E PRURJEVE
SERIA E MATUR SERIA E GJENERUAR Linear (MESATARJA)
0
00002
00004
00006
00008
0001
00012
00014
00016
0 1000 2000 3000
Pro
bab
ilite
ti
Prurja [m3s]
SHPERNDARJA PROBABILITARE LOGNORMALE (pdf)
SERIA EMATUR
SERIA EGJENERUAR
0
01
02
03
04
05
06
07
08
09
1
0 1000 2000 3000
Pro
bab
ilite
ti
Prurja [m3s]
PROBABILITETI KUMULATIVLOGNORMAL (cdf)
SERIA EMATUR
SERIA EGJENERUAR
63
Peumlr cdo seri sintetike peumlrcaktojme prurjen me peumlriudhe peumlrseritje T=20vjet dhe pasi kemi gjeneruar
10000 seri teuml tilla kemi 10000 vlera teuml keumlsaj prurje e cila ka njeuml shpeumlrndarje teuml caktuar probabiliteti
Me poshteuml po paraqesim vlerat e prurjes Q20 peumlr cdo seri teuml gjeneruar funksionin e densitetit teuml
probabilitetit si edhe funksion probabilitetit kumulativ Log-Pearson 3 si njeuml shpeumlrndarje qeuml ka rezultuar
ndeumlr tre me teuml mirat
Figura 10 Prurja Q20 peumlr seriteuml e gjeneruara
Figura 11 Funksioni i densitetit teuml probabilitetit Figura 12 Probabiliteti kumulativ
Tabela 8 Vlereumlsimi i shpeumlrndarjeve sipas testeve
Distribution
Kolmogorov
Smirnov
Anderson
Darling Chi-Squared
Statistic Rank Statistic Rank Statistic Rank
1 Johnson SU 0005 1 0152 1 2536 1
2 Log-Pearson 3 0006 2 0329 2 3126 2
3 Pearson 5 (3P) 0006 3 0334 3 3305 3
13913
0
500
1000
1500
2000
2500
0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000 8000 9000 10000
Pru
rja
[m3
s]
Seria e gjeneruar
Prurja Q20
Vlera e prurjes Q20
0
00005
0001
00015
0002
00025
0003
00035
900 1400 1900 2400
Pro
bab
ilite
ti
Prurja [m3s]
Densiteti i probabilitetit Log-Pearson 3
0
02
04
06
08
1
12
900 1400 1900 2400
Pro
bab
ilite
ti
Prurja [m3s]
Probabiliteti kumulativ Log-Pearson 3
64
Tabela 10 Kufiri i sipeumlrm i intervalit teuml
besueshmeumlrise me 95 siguri peumlr T20
Tabela 9 Parametrat e shpeumlrndarjeve meuml teuml mira
Pasi gjeteumlm 10000 vlera teuml prurjes Q20 me periudhe peumlrseumlritje 1 here neuml 20 vjet peumlrdorim programin
Easyfit peumlr teuml peumlrcaktuar se cila shpeumlrndarje teorike peumlrfaqeumlson meuml mire shpeumlrndarjen e densitetit teuml
probabiliteteumlve peumlr keteuml seri Nga vlereumlsimi u gjet qeuml shpeumlrndarjet meuml teuml mira janeuml Johnson SU Log-
Pearson 3 Lognormal (3P) Pearson 5 (3P) dhe teuml kateumlr keumlto shpeumlrndarje janeuml shumeuml afeumlr njeumlra-tjetres
Figura 13 Funksioni i densitetit teuml probabilitetit peumlr serineuml Q20
Figura 14 Funksioni i probabilitetit kumulativ peumlr serineuml Q20
Tre shpeumlrndarjet meuml teuml mira janeuml paraqitur meuml poshteuml
Parametrat e shpeumlrndarjeve me teuml mira janeuml si me poshteuml
Vlera e kufirit teuml sipeumlrm teuml intervalit teuml besimit me 95 siguri mund teuml peumlrcaktohet duke llogaritur invers
funksionin e shpeumlrndarjes meuml teuml mire Nga llogaritjet kemi keumlto vlera peumlr tre shpeumlrndarjet meuml teuml mira
Veumlmeuml re qeuml kufiri i sipeumlrm i intervalit teuml besueshmeumlriseuml me 95 siguri peumlr prurjen me periudheuml
peumlrseritje njeuml here neuml 20 vjet eumlshteuml 185 meuml e madhe se kufiri i sipeumlrm i gjetur me metodeumln e pare
Kjo procedureuml u aplikua edhe peumlr prurjet me periudheuml peumlrseumlritje 50 100 1000 dhe 10000 vjet dhe
rezultatet janeuml paraqitur si meuml poshteuml
Distribution Parameteumlrs
1 Johnson SU =-45515 =47707
=44437 =88948
2 Log-Pearson 3 =16589 =000788
=59255
3 Pearson 5 (3P) =79307 =982410
=13709
Distribution Q 20 [m3s]
Johnson SU 1702
Log-Pearson 3 1701
Pearson 5 (3P) 1700
Probability Density Function
Histogram Johnson SU Lognormal (3P)
Pearson 5 (3P) Log-Pearson 3
x
200015001000
f(x)
014
012
01
008
006
004
002
0
Cumulative Distribution Function
Sample Johnson SU Lognormal (3P)
Pearson 5 (3P) Log-Pearson 3
x
200015001000
F(x
)
1
09
08
07
06
05
04
03
02
01
0
65
Figura 15 Prurja dhe Kufiri I sipeumlrm peumlr prurjen Q20 Figura 16 Prurja dhe Kufiri I sipeumlrm peumlr prurjen Q50
Figura 17 Prurja dhe Kufiri I sipeumlrm Figura 18 Prurja dhe Kufiri i sipeumlrm peumlr prurjen Q1000
peumlr prurjen Q100
Figura 19 Prurja dhe Kufiri i sipeumlrm peumlr prurjen Q10000 Tabela 10 Kufiri i sipeumlrm i intervalit teuml besueshmerise
me 95 siguri peumlr peumlriudhe peumlrseritje teuml ndryshme
Nga vlereumlsimi i kufirit teuml sipeumlrm teuml intervalit teuml
besimit me 95 siguri u vu re qeuml peumlr prurjet
janeuml meuml teuml meumldha se ky kufi i vleresuar me
metodeumln e gabimit standard Gjithashtu u vu re
qeuml kjo diference rritej me rritjen e periudheumls seuml
peumlrseumlritjes
Pra neumlse pasiguria me metodeumln e gabimit
standard merret parasysh duke zgjedhur vleren
e kufirit teuml sipeumlrm si vlere llogariteumlse neuml rastin
e metodeumls Monte Carlo ky kufi ka njeuml vlereuml
meuml teuml madhe qeuml varion sipas tabeleumls seuml
meumlposhtme
14101670 1701
0
500
1000
1500
2000
QT QT+196SE M C
Kufiri i siperm i intervalit te besimit me 95 siguri per prujen Q20
16602020 2091
0
500
1000
1500
2000
2500
QT QT+196SE MC
Kufiri i siperm i intervalit te besimit me 95 siguri per prujen Q50
1860
2300 2373
0
500
1000
1500
2000
2500
QT QT+196SE MC
Kufiri i siperm i intervalit te besimit me 95 siguri per prujen Q100
2540
3290 3461
0500
1000150020002500300035004000
QT QT+196SE MC
Kufiri i siperm i intervalit te besimit me 95 siguri per prujen Q1000
3280
4410 4764
0
1000
2000
3000
4000
5000
6000
MATUR HYFRAN SIMULIM
Kufiri i siperm i intervalit te besimit me 95 siguri per prujen Q10000
Metoda
Gabimit
Standard
Metoda
Monte
Carlo
Diferenca
T20 1670 1701 185
T50 2020 2091 351
T100 2300 2373 317
T1000 3290 3461 519
T10000 4410 4764 802
66
4 Konkluzione
Nga vlereumlsimi i kufirit i sipeumlrm teuml intervalit teuml
besimit me 95 siguri me metodeumln Monte
Carlo peumlr prurjet me periudheuml peumlrseumlritje teuml
ndryshme u vu re qeuml ky kufi eumlshteuml gjithmoneuml
meuml i madh se ai i vlereumlsuar me metodeumln e
Gabimit Standard Kjo rezultoi gjateuml aplikimit
peumlr njeuml rastin e marreuml neuml studim ku shpeumlrdarja
e probabiliteteve teuml seriseuml seuml matur rezultoi
shpeumlndartja Lognormale me dy parametra
Neumlse kufiri i vlereumlsuar me metodeumln Monte
Carlo eumlshteuml gjthmone meuml i madh pavareumlsisht se
cila eumlshteuml shpeumlrndarja qeuml peumlrfaqeson meuml mireuml
serineuml e matur kjo eumlshteuml per tu vlereumlsuar neuml
raste teuml tjereuml studimor
Mund teuml themi qeuml Metoda Monte Carlo ka keumlto
aspekte pozitiveuml lidhur me peumlrcaktimin e
pasiguriseuml peumlr prurjet maksimale
E para ka lidhje me faktin qeuml gjenerimi i disa
serive sintetike dhe peumlrcaktimi i prurjes
maksimale me njeuml periudhe peumlrseumlritje teuml
caktuar paraqet meuml mire natyren e
ndryshueshmerise se ketij variabli Kjo nxjerr
neuml pah sesi leumlviz ky varibeumll kundrejt mesatares
pra eumlshteuml njeuml shpeumlrndarje simetrike apo jo
kundrejt saj dhe peumlr meuml teumlpeumlr beumln teuml mundur
peumlrcaktimin e tipit teuml keumlsaj shpeumlrndarjeje peumlr teuml
vazhduar meuml teumlj me peumlrcaktimin e kufirit teuml
sipeumlrm teuml intervalit teuml besimit
E dyta meqeumlneumlse kur peumlrdorim simulimin
Monte Carlo nuk e kemi teuml nevojshme teuml
pranojmeuml njeuml shpeumlrndarje apriori (si rasti i
pranimit teuml shpeumlrndarjes Normale kur peumlrdoret
metoda e gabimit standard) themi se peumlrdorimi
i simulimit Monte Carlo ccedilon neuml njeuml qasje meuml teuml
sakteuml sesa peumlrdorimi i metodeumls seuml gabimit
standard
E treta ka lidhje me faktin qeuml mqns ky variabeumll
ka njeuml shpeumlrndarje josimetrike por me teuml sakteuml
se ajo e supozuar nga metoda e gabimit
standard kufiri i sipeumlrm peumlr teuml njeumljtin nivel
besimi mund teuml daleuml meuml i madh Teuml pakteumln kjo
rezultoi e verteteuml peumlr rastin toneuml studimor ku
seria e matur kishteuml si shpeumlrndarje meuml teuml mire
shpeumlrndarjen Lognormale me dy parametra
Sesi ndryshon kufiri i sipeumlrm i intervalit teuml
besimit peumlr raste ku seria ka njeuml shpeumlrndarje
tjeteumlr duhet studjuar rast pas rasti Fakti qeuml kjo
metodeuml na jep njeuml vlereuml meuml teuml madhe teuml prurjes
maksimale gjithashtu edhe njeuml vlere me teuml
sigurt peumlr shkak teuml informacionit qeuml gjeneron
lidhur me ndryshueshmerineuml e saj beumln keteuml
njeuml metodeuml teuml preferuar nga inxhinieret
projektues pasi zvogelohet pasiguria gjateuml
vlereumlsimit teuml parametrave projektues si peumlr
rastin toneuml qeuml ishteuml prurja maksimale peumlr
peumlriudhe peumlrseritje teuml caktuar
Si peumlrmbledhje mund teuml themi se Metoda
Monte Carlo peumlr marrjen neuml konsiderateuml teuml
pasigurise dhe peumlrcaktimit teuml kufirit teuml sipeumlrm
teuml intervalit teuml besimit eumlshteuml njeuml metodeuml meuml e
mireumlse ajo e Gabimit Standard
5 REFERENCA
[1] Hidrologjia Inxhinierike [Agim Selenica]
[2] E-Learning Platform for Integrated Flood
Management (IFM) Uncertainty in estimating
floods by frequency analysis [Hamburg University
of Technology]
[3] Generation and analysis of random waves
[Liu dhe Frigaard] 2001
[4] Arshiva e Institutit Hidrometereologjik
Faqe 67 100
PARASHIKIMI I KOEFICcedilENTIT TEuml PEumlRSHKUESHMEumlRISEuml PEumlR MATERIALET
RANORE- EKUACIONI HANZEN
Dr Ing Indrit Vozga Ing Rezarta Qemallaj
Abstract
Permeability of granular materials with particle sizes lt5 mm is a physical attribute that
represents a particular importance in the field of geotechnical studies Grain size distribution
of granular materials affects their permeability But before performed permeability test his
prediction may also be empirically using equation Hanzen which is based on two important
parameters calculated from the diagrams of granulometric size distribution Commonly used
indices include coefficient of uniformity Cu and Cc coefficient of curvature particle sizes D10
D30 and D60 where D10 D30 and D60 are particle sizes in mm of 10 30 and 60
by weight of material passing the respective sieve sizes Cu is an important shape factor that
represents the degree of sorting of a soil and indicates the slope of the grain size distribution
curve Larger Cu values indicate well-graded soils and smaller Cu values indicate uniformly-
graded materials Poorly-graded soils have higher porosity and permeability values than well-
graded soils in which smaller grains tend to fill the voids between larger grains Cc is another
important shape factor representing the grain size distribution that takes into account three
points on the grain size distribution curve reducing the possibility of considering a gap-graded
soil as well-graded Based on those characteristics in this investigation we have analyzed
sandy soils materials taken from Banja DAM project here in Albania The samples have
different grain size distribution and the coefficient of permeability is estimated with empirical
formulas (Hanzen equation) and permeability apparatus too
Peumlrmbledhja
Peumlrshkueshmeumlria e materialeve kokrrizore me madheumlsi grimce lt 5 mm eumlshteuml njeuml veti fizike e
cila parqet reumlndeumlsi teuml veccedilanteuml neuml fusheumln e studimeve gjeoteknike Por para se teuml kryhet kjo
proveuml parashikimi i saj mund teuml beumlhet edhe neuml meumlnyreuml empirike duke peumlrdorur ekucionin
Hanzen [KH = 10-2 (D10)2] i cili bazohet neuml dy parametra teuml reumlndeumlsisheumlm qeuml llogariten nga
diagramat e shpeumlrndarjes granulometrike teuml materialeve Beumlhet fjaleuml peumlr Cu[2]ndash i cili eumlshteuml
koeficcedilenti i faktorit teuml formeumls qeuml tregon shkalleumln e klasifikimit teuml materialit dhe njeumlkoheumlsisht neuml
grafik i referohet ndryshimit qeuml peumlson kurba granulometrike e njeuml materiali teuml caktuar Sa meuml
i larteuml teuml jeteuml ky koeficcedilent aq meuml uniform eumlshteuml materiali dhe sa meuml i uleumlt teuml jeteuml aq meuml struktureuml
teuml ccedilrregullt teuml formeumls do teuml keteuml materiali Me pak fjaleuml pritet qeuml materialet qeuml kaneuml formeuml teuml
ccedilrregullt teuml grimceumls teuml karakterizohen nga koeficcedilent permeabiliteti teuml larteuml ndeumlrsa grimcat me
forma teuml rregullta teuml karakterizohen nga koeficcedilent peumlrshkueshmeumlrie teuml uleumlt peumlr areumlsyen e vetme
se teuml parat tentojneuml teuml mbyllin hapeumlsirat boshe midis grimcave Ndeumlrsa faktori tjeteumlr i formeumls
jo meuml pak i reumlndeumlsisheumlm Cc[2] peumlrfaqeumlson shpeumlrndarjen e madheumlsiseuml seuml grimceumls e cila merr neuml
konsiderateuml tre pika neuml kurbeumln granulometrike duke marreuml si teuml mireumlqeneuml faktin se materiali
eumlshteuml ploteumlsisht me formeuml teuml rregullt Pra nisur nga faktoreumlt qeuml peumlrmendeumlm meuml sipeumlr neumlpeumlrmjet
formuleumls Hanzen jemi neuml gjendje teuml beumljmeuml njeuml parashikim paraprak neuml lidhje me koeficentin e
peumlrshkueshmeumlriseuml seuml materialeve ranore kampioneumlt e teuml cileumlve janeuml marreuml neuml projektin e digeumls
seuml hidroccedilentralit teuml Banjeumls Shqipeumlri
Faqe 68 100
1 Peumlrshkrimi i problemit
Peumlrcaktimi i koeficcedilentit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml[1] neuml gjeoteknikeuml eumlshteuml njeuml proveuml qeuml zgjat teuml pakteumln
dy diteuml dhe me kosto teuml konsiderueshme Eumlshteuml njeuml parameteumlr i cili neuml vareumlsi teuml madheumlsiseuml seuml
grimceumls mund teuml matet me aparatura dhe pajisje teuml ndryshme si psh aparati i peumlrshkueshmeumlriseuml
me presion hidraulik (falling head) ose me presion konstant (constant head) ose neuml rastin e
reumlrave argjilore kjo matje mund teuml kryhet edhe me pajisjen e odeometrit e cila e beumln edhe meuml
teuml kushtueshme si proveuml pasi proccediledura zgjat deri neuml 7 diteuml Peumlr teuml evituar efektin koheuml dhe
kosto neuml kryerjen e keumlsaj prove neumlpeumlrmjet keumltij studimi kemi veumlrtetuar qeuml peumlrdorimi i ekucionit
Hanzen [KH = 10-2 (D10)2 ] neuml materialet ranore eumlshteuml i vlefsheumlm dhe ul ndjesheumlm koheumln e marrjes
seuml rezultatit neuml afeumlrsisht 2 oreuml Ekuacioni Hanzen [KH = 10-2 (D10)2] [3] eumlshteuml i aplikuesheumlm veteumlm
neuml materialet me madheumlsi grimce gt 0075 mm dhe meuml lt se 5 mm dhe jep njeuml parashikim teuml
mundsheumlm teuml koeficcedilentit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml neuml materialet me keumlteuml madheumlsi grimce duke ulur
ndjesheumlm koston dhe koheumln e kryerjes seuml proveumls
Pra neuml keumlteuml studim do teuml vlereumlsohet
- Se neuml cilin diapazon teuml madheumlsiseuml seuml grimceumls mund teuml peumlrdoret ekuacioni Hanzen
- Sa janeuml pritshmeumlriteuml e rezultateve teuml marra nga llogaritjet neumlpeumlrmjet ekuacionit Hanzen
nga kurbat granulometrike krahasuar keumlto me rezultatet e provave teuml peumlrshkueshmeumlriseuml
seuml materialeve
2 Pjesa eksperimetale dhe rezultatet
Karakteristikat e materialeve teuml studiuara
Peumlrbeumlrjet e kampioneumlve
Kampioneumlt qeuml ne studiuam janeuml materiale ranore me madheumlsi grimce 0075 - 5 mm teuml marra
nga baseni i lumit teuml Devollit dhe teuml klasifikuara neuml tre madheumlsi grimcore teuml ndryshme
Karakteristikat dhe peumlrbeumlrjet e teuml cilave janeuml paraqitur neuml Tabeleumln 1 dhe 2
Figura 1 Pamje nga kampioneumlt e peumlrgatitur peumlr kryerjen e provave laboratorike
Faqe 69 100
Tabela 1 Karakteristikat fizike teuml materialeve ranore teuml peumlrzgjedhura peumlr realizimin e proveumls seuml
peumlrshkueshmeumlriseuml dhe granulometriseuml
Kampioneumlt
Vetiteuml fizike
Reumlreuml natyrore
[025 - 085 mm]
Reumlreuml natyrore
[1 - 236 mm]
Reumlreuml natyrore
[30 - 50 mm]
Densiteti specifik
[gcm3] 26851 26654 26524
Densiteti volumor
[gcm3] 15952 16452 16953
D max
[mm] 085 236 50
Absorbimi
[] 109 912 894
Tabela 2 Peumlrbeumlrja kimike e materialeve ranore teuml peumlrzgjedhura peumlr realizimin e proveumls seuml
peumlrshkueshmeumlriseuml dhe granulometriseuml
Kampioneumlt
Peumlrbeumlrja kimike []
Reumlreuml natyrore
[025 - 085 mm]
Reumlreuml natyrore
[1 - 236 mm]
Reumlreuml natyrore
[30 - 50 mm]
SiO2 5318 5468 5806
CaO 567 502 487
MgO 910 887 841
Al2O3 450 451 453
Fe2O3 567 569 567
SO3 011 012 012
Cl - 0028 0030 0031
Trajtimi i kampioneumlve
Proccediledura e marrjes seuml kampioneumlve teuml reumlreumls u realizua sipas standartit BS EN 933-2 provat peumlr
peumlrcaktimin e parametrave fizike u realizuan sipas standartit BS EN 1097-3 BS EN 1097-6
ndeumlrsa ato kimike BS EN 196-2 Proccediledura e peumlrgatitjes seuml kampioneumlve u realizua sipas
standarteve teuml larteumlpeumlrmendura ku peumlr secileumln proveuml teuml kryer kampioni eumlshteuml lareuml paraprakisht
dhe pastaj eumlshteuml trajtuar neuml temperatureuml 110 plusmn 5 0C
Peumlrshkrimi i provave teuml realizuara
Faqe 70 100
Kampioneumlt e reumlrave teuml peumlrgatitura irsquou neumlnshtruan proveumls teuml granulometriseuml sipas BS EN 933-1
peumlr peumlrcaktimin e shpeumlrndarjes seuml madheumlsiseuml seuml grimceumls dhe faktorit teuml formeumls dhe koeficcedilenteumlve
peumlrkateumls Prova konsiston neuml ndarjen me aneuml teuml njeuml serie sitash teuml materialit neuml disa klasa
Hapja e siteumls si dhe numri i sitave janeuml peumlrzgjedhur neuml bazeuml teuml natyreumls seuml kampionit dhe
sakteumlsiseuml seuml nevojshme Proccediledura e miratuar eumlshteuml ajo e larjes seuml kampionit paraprakisht i cili
thahet dhe meuml pas kuartohet neuml meumlnyreuml qeuml teuml marrim maseumln peumlrfaqeumlsuese peumlr kryerjen e proveumls
seuml granulometriseuml Masa e grimcave teuml shpeumlrndara neuml sita teuml ndryshme eumlshteuml afeumlrsisht e
barabarteuml me maseumln fillestare teuml materialit teuml marreuml neuml proveuml Peumlrqindja kumulative e kalimit
neuml ccedildo siteuml u regjistrua neuml formeuml numerike dhe u beuml paraqitja grafike e shpeumlrndarjes
granulometrike
Ndeumlrsa prova e peumlrshkueshmeumlriseuml u realizua sipas standartit BS 1377-5 peumlr peumlrcaktimin e
koeficcedilentit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml
Proccediledura e proveumls seuml granulometriseuml u realizua si meuml poshteuml
Kampioni u reduktua neuml peumlrputhje me standartin BS EN 932-2 peumlr teuml peumlrftuar maseumln
peumlrfaqeumlsuese qeuml irsquou neumlnshtrua proveumls teuml granulometriseuml Paraprakisht kampioni u lag lehteuml neuml
meumlnyreuml qeuml teuml evitohet largimi i grimcave teuml pluhurit gjateuml kryerjes seuml proveumls gjeuml qeuml e cila ccedilon
neuml uljen e segregimit teuml materialit Sasia e materialit qeuml u peumlrdor peumlr kryerjen e keumlsaj prove
ishte minimumi 02 kg referuar tabeleumls 3 neuml standartin BS EN 933-1
Tabela 3 E vlefshme peumlr materialet qeuml disponojneuml densitetet nga 2000 - 3000 Kgm3
Dmax i grimceumls [mm] Sasia e materialit [kg]
63 40
32 10
16 26
8 06
le 4 02
Fillimisht seria e sitave u tund tek shkundeumlsi magnetik dhe meuml pas u aplikua edhe shkundja me
doreuml duke kontrolluar futjen me doreuml por jo neuml meumlnyreuml teuml detyrueshme teuml grimcave teuml
materialeve Pjesa e pluhurit e mbajtur neuml fund teuml kokeumlrrizave neuml ccedildo siteuml (neuml gram) nuk kaloi
ku
A - eumlshteuml sipeumlrfaqja e siteumls neuml mm2
d - eumlshteuml dimensioni i hapjes seuml siteumls neuml mm
Neuml secileumln siteuml u mbajteumln sheumlnim mbetjet mbi siteuml peumlr teuml llogaritur vlera neuml peumlrqindje dhe ato
kumulative progresive neuml peumlrqindje
Ndeumlrsa proccediledura e proveumls seuml peumlrshkueshmeumlriseuml u realizua si vijon
Faqe 71 100
Kampioni i vendosur neuml cilindrin e aparatit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml u nivelua me ndihmeumln e njeuml
vizoreje metalike teuml mprehteuml duke prereuml buzeumlt neuml secilin skaj dhe meuml pas u vendos njeuml leteumlr
filtri neuml teuml dyja aneumlt e cilindrit Kampioni vendoset neuml dhomeumln e lageumlshtiseuml dhe kontenieri
mbushet me ujeuml deri mbi nivelin e daljes seuml ujit Gjateuml kryerjes seuml proveumls u siguruam qeuml
temeratura e ujit teuml jeteuml e barabarteuml me ateuml teuml dhomeumls Peumlrgjateuml periudheumls seuml ngopjes seuml
kampionit valvula e sipeumlrme e cilindrit u lidh me dhomeumln e vakumit derisa uji derdhej neuml pjeseumln
e tubit daleumls teuml konteinerit Para se teuml fiknim dhomeumln e vakumit u siguruam qeuml neuml tubin e
vakumit teuml mos kalonin meuml buleumlza ajri Gjateuml realizimit teuml proveumls mbajteumlm sheumlnim nivelin e
ujit dhe koheumln qeuml i duhej ujit teuml peumlrshkojeuml gypin manometrik[1] Sheumlnimet u mbajteumln peumlr
intervale teuml ndryshme kohe 1 2 4 8 15 30 min Pasi u moreumln njeuml numeumlr i caktuar vlerash dhe
peumlrshkueshmeumlria qeumlndronte konstante ndaluam proveumln
Figura meuml poshteuml paraqet skemeumln e kryerjes seuml proveumls seuml peumlrshkueshmeumlriseuml
Figura 2 Pamje nga aparati i peumlrshkueshmeumlriseuml
3 Interpretimi dhe diskutimi i rezultateve eksperimetale
Realizimi i proveumls seuml granulometriseuml beumlri teuml mundur peumlrcaktimin e koeficcedilenteumlve teuml madheumlsiseuml
seuml grimcave peumlr kampioneumlt e peumlrzgjedhur Peumlr secileumln shpeumlrndarje granulometrike u peumlrcaktua
koeficcedilenti i madheumlsis seuml grimceumls dhe ai i formeumls neuml meumlnyreuml qeuml teuml peumlrcaktoheshin koeficcedilenteumlt e
peumlrshkueshmeumlriseuml neuml meumlnyreuml emprike me ekuacionin Hanzen Grafikeumlt e shpeumlrndarjeve
granulometrike janeuml paraqitur meuml poshteuml
Tabela 4 Rezultatet e proveumls seuml granulometriseuml peumlr kampionin 025 - 085 mm
Faqe 72 100
Hapja e sites
[mm]
Mbetja mbi site
[g]
Mbetja progresive
[g]
Mbetja progresive
[]
Kalimi progresiv
[]
500 00 00 00 1000
475 00 00 00 1000
400 00 00 00 1000
300 00 00 00 1000
236 00 00 00 1000
250 00 00 00 1000
200 00 00 00 1000
100 00 00 00 1000
0850 281 281 127 873
0710 512 793 358 642
0300 1237 2030 916 84
0250 181 2211 997 03
0 06 2217 1000 00
Masa peumlrfundimtare 2217 2217 1000
Masa fillestare 2218
Grafiku 1Grafiku i shpeumlrndarjes seuml madheumlsiseuml seuml grimceumls peumlr kampionin 025 - 085 mm
Koeficcedilenti i uniformitetit Cu = =
D10 D30
D60
Faqe 73 100
Koeficcedilenti i kurbatureumls Cc = =
Tabela 5 Rezultatet e proveumls seuml granulometriseuml peumlr kampionin 10 - 236 mm
Hapja e sites
[mm]
Mbetja mbi
site
[g]
Mbetja
progresive
[g]
Mbetja
progresive
[]
Kalimi progresiv
[]
500 00 00 00 1000
475 00 00 00 1000
400 00 00 00 1000
300 00 00 00 1000
236 123 123 57 943
250 191 314 146 854
200 252 566 263 737
100 1582 2148 997 03
0850 00 2148 997 03
0710 00 2148 997 03
0300 00 2148 997 03
0250 00 2148 997 03
0 06 2154 1000 00
Masa peumlrfundimtare 2148 2154 1000
Masa fillestare 2150
Faqe 74 100
Grafiku 2Grafiku i shpeumlrndarjes seuml madheumlsiseuml seuml grimceumls peumlr kampionin 10 - 236 mm
Koeficcedilenti i uniformitetit Cu = =
Koeficcedilenti i kurbatureumls Cc = =
Tabela 6 Rezultatet e proveumls seuml granulometriseuml peumlr kampionin 30 - 50 mm
Hapja e sites
[mm]
Mbetja mbi site
[g]
Mbetja progresive
[g]
Mbetja progresive
[]
Kalimi progresiv
[]
500 101 45 21 979
475 135 180 83 896
400 563 743 342 658
300 1423 2166 997 03
236 00 2166 997 03
250 00 2166 997 03
200 00 2166 997 03
100 00 2166 997 03
0850 00 2166 997 03
0710 00 2166 997 03
0300 00 2166 997 03
Faqe 75 100
0250 00 2166 997 03
0 06 2172 1000 00
Masa peumlrfundimtare 2222 2172 1000
Masa fillestare 2230
Grafiku 3Grafiku i shpeumlrndarjes seuml madheumlsiseuml seuml grimceumls peumlr kampionin 30 - 50 mm
Koeficcedilenti i uniformitetit Cu = =
Koeficcedilenti i kurbatureumls Cc = =
Tabela 7 Rezultatet peumlrmbledheumlse teuml proveumls seuml granulometriseuml dhe limitet sipas specifikimeve teknike
Koeficcedilenteumlt
Limiti Reumlreuml Reumlreuml Reumlreuml
Reumlreuml 0-085 mm 10-236 mm 30-50 mm
Cu- Koeficcedilenti i
uniformitetit Cu gt 6 22 15 12
Cc- Koeficcedilenti i
shpeumlrndarjes seuml
madheumlsiseuml seuml grimceumls
1 le Cc le 3 10 09 10
D10
D30
D60
Faqe 76 100
Pasi peumlrcaktuam koeficcedilenteumlt nga prova e granulometriseuml llogariteumlm koeficcedilentin e
peumlrshkueshmeumlriseuml sipas ekuacionit Hanzen [KH] dhe meuml pas peumlr teuml njeumljtat materiale mateumlm
koeficcedilentin e peumlrshkueshmeumlriseuml [k] me aparatin e peumlrshkueshmeumlriseuml
Figura 3 Pamje teuml aparatit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml
Nga aparati i peumlrshkueshmeumlriseuml llogaritja e koeficcedilentit teuml keumltij aparati eumlshteuml
Ose
Ku
k - koeficcedilienti i peumlrshkueshmeumlriseuml
a - sipeumlrfaqja e tubit manometrik
L - gjateumlsia e kampionit
A - sipeumlrfaqja e kampionit teuml reumlreumls
H0 - larteumlsia fillestare e ujit
H1 - larteumlsia peumlrfundimtare e ujit (H0-ΔH)
T - koha qeuml duhet qeuml njeuml sasi e caktuar uji teuml peumlrshkojeuml larteumlsineuml ΔH
Gjateuml kryerjes seuml proveumls u beuml korrigjimi i temperatureumls me aneuml teuml formuleumls
C
CTCTC kk
20
20
1
0
01
log)( H
H
TTa
aLk
1
010
01
log32)( H
H
TTA
aLk
Faqe 77 100
Ku
kTordmC - peumlrshkueshmeumlria e matur me ujin me temperatureumln e laboratorit
k20ordmC - peumlrshkueshmeumlria neuml temperatureuml 20ordmC
Tabela 8 Faktori i korrektimit teuml temperatureumls seuml ujit
Temperatura e ujit
gjateuml proveumls T (ordmC) η TordmC η 20ordmC
Temperatura e ujit
gjateuml proveumls T (ordmC) η TordmC η 20ordmC
15 1135 22 0953
16 1106 23 0931
17 1077 24 0910
18 1051 25 0889
19 1025 26 0869
20 1000 27 0850
21 0976 28 0832
29 0814
Neuml tabeleumln 8 jepen rezultatet e vlerave mesatare teuml koeficcedilentit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml teuml marra
nga kryerja e proveumls seuml peumlrshkueshmeumlriseuml neuml kampioneumlt me madheumlsi grimce teuml ndryshme
peumlrkateumlsisht reumlreuml 025 - 085 mm reumlreuml 1 - 236 mm dhe reumlreuml 3 - 5 mm
Tabela 9 Rezultatet e koeficcedilentit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml teuml matur neuml meumlnyreuml empirike me
ekaucionin Hanzen dhe teuml matur realisht me aparatin e peumlrshkueshmeumlriseuml
Materiali D10
[mm]
Koeficcedilenti i
peumlrshkueshmeumlriseuml sipas
ekuacionit Hanzen [3]
KH = 10-2 (D10)2
Koeficcedilenti i peumlrshkueshmeumlriseuml i
matur me aparatin e
peumlrshkueshmeumlriseuml [1]
Limiti sipas
standartit BS
1377-5 k [4]
[cmsek]
Reumlreuml 0 - 085
mm 032 10210-5 11510-5
10-1 ndash 10-5 Reumlreuml 10 - 236
mm 119 14010-4 15110-4
Reumlreuml 30 - 50
mm 318 10110-3 10910-3
1
010
01
log32)( H
H
TTA
aLk
Faqe 78 100
4 Peumlrfundime
Gjetja e metodave efikase peumlr peumlrcaktimin e koeficcedilentit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml duke evituar
proccediledureumln standarde me aparatin e peumlrshkueshmeumlriseuml lehteumlson dhe njeumlkoheumlsisht siguron
rezultat konform standardit dhe kryerjen e proveumls peumlr njeuml koheuml shumeuml meuml teuml shkurteumlr dhe me
kosto shumeuml meuml teuml uleumlt
Gjithashtu gjateuml peumlrcaktimit teuml koeficcedilentit neumlpeumlrmjet ekuacionit Hanzen peumlrcaktojmeuml edhe
koeficcedilenteuml teuml tjereuml teuml reumlndeumlsisheumlm teuml cileumlt japin infomacion mbi karakteristikat fizike teuml
materialeve kokrrizore[8] Duke irsquou referuar rezultateve teuml provave teuml kryera materiali reumlreuml
10 - 236 mm karakterizohet nga njeuml koeficcedilent i shpeumlrndarjes seuml madheumlsiseuml seuml grimceumls Cc lt 1
gjeuml qeuml duket edhe nga grafiku i granulometriseuml neuml ndryshim nga dy materialet e tjera teuml cilat
kaneuml shpeumlrndarje meuml uniforme (Cc = 1) Ndeumlrsa peumlrsa i peumlrket koeficcedilentit teuml uniformitetit Cu
mund teuml themi qeuml teuml tre kampioneumlt peumlrbeumlhen nga grimca jouniforme pra me forma teuml ccedilrregullta
Kjo formuleuml vlen teuml aplikohet veteumlm neuml materialet ranore dhe dhegrave ranor me madheumlsi grimce
mbi 0075 mm
5 LITERATURE
[1] ISBN 0580180301 BS 1377-5 - Methods of test for soils for civil engineering purposes
Compressibility permeability and durability proveumls 1990
[2] Emine Mercan Onur ldquoPredicting the permeability of sandy soil from grain size
distributionrdquo pg 5-7 2014
[3] httpwwwgeotechdatainfoparameterpermeabilityhtml
[4] Alyamani M S and Sen Z 1993 Determination of hydraulic conductivity from grain
size distribution curves Ground Water Vol 31 pp 551-555
[5] Das BM 2008 Advanced soil mechanics
[6] Taylor amp Francis New York NY 567 p De Groot DJ Ostendorf DW and Judge AI
2012 In situ measurement of hydraulic conductivity of saturated soils Geotechnical
Engineering Journal of the SEAGS amp AGSSEA Vol 43 No 4 pp 63-72
[7] Hazan A 1892 Some physical properties of sands and gravels Mass State Board of
Health Ann Rept pp 539-556
[8] Kenney TC Lau D and Ofoegbu GI 1984 Permeability of compacted granular
materials Canadian Geotechnical Journal Vol 21 pp 726-729
[9] Holtz RD Kovacks W D and Sheahan T C 2011 An introduction to Geotechnical
Engineering Prentice-Hall Upper Saddle River NJ 853 p
Faqe 79 100
VLEREumlSIM I METODAVE TEuml NDRYSHME NEuml
LLOGARITJEN E CFRP SI PEumlRFORCIM I JASHTEumlM I
TRAREumlVE TEuml BETONIT ME SEKSION ldquoTrdquo QEuml PUNOJNEuml NEuml
PRERJE
Enio DENEKO Leonard COMENI Esmerald FILAJ
eniodenekohotmailcom lcomenilivecom e_filajyahoocom Universiteti Politeknik i Tiraneumls Fakulteti i Inxhinierise se Ndertimit Rruga ldquoMuhamet Gjolleshardquo 54
Tiraneuml - Albania
Peumlrmbledhje Gjateuml jeteumls seuml strukturave betonarme afteumlsia mbajteumlse neuml prerje e elementit nuk u peumlrgjigjet meuml keumlrkesave statike
dhe dinamike kjo e shkaktuar kryesisht nga degradimi i betonit dhe vecaneumlrisht nga plasaritjet ardhur nga
ndryshimi i qeumlllimit teuml peumlrdorimit teuml struktureumls dhe rritja e ngarkesave teuml jashtme Fibrat e peumlrforcuara polimere
te karbonit (CFRP) mund teuml peumlrdoren si peumlrforcim i jashteumlm peumlr rritjen e afteumlsiseuml mbajteumlse neuml prerje teuml elementeumlve
teuml betonit Neuml keumlteuml studim do teuml analizohet veteumlm peumlrforcimi me FRP i trareumlve prej betoni teuml armuar neuml formeuml ldquoTrdquo
Studime teuml shumta mbi peumlrdorimin e shtresave CFRPsi peumlrforcime teuml jashtme teuml trareumlve janeuml beumlreuml keumlto vitet e
fundit Peumlr keumlteuml studim janeuml mbledhur dhe analizuar rezultate te eksperimenteve teuml realizuara me peumlrforcime teuml
trareumlve T ndaj forcave prereumlse dhe jane vendosur ne nje database duke marre parasysh veteumlm kontributin e CFRP
neuml rritjen e afteumlsiseuml mbajteumlse ndaj prerjes dhe do teuml vlereumlsohet rritja e parashikuar teorikisht bazuar ne kode teuml
ndryshme llogaritjeje teuml peumlrforcimeve me FRP (si ACI 2008 CANCSA 2006 CNR-DT200 2004 fib 2001) duke
peumlrdorur formula llogariteumlse teuml ndryshme sipas meumlnyreumls seuml peumlrforcimit teuml ploteuml apo me rripa teuml drejteuml apo me
keumlnd 45deg konfigurim neuml formeuml U apo U teuml ankoruar apo veteumlm veshje aneumlsore Neuml fund do teuml beumlhen krahasimet
me rezultatet eksperimentale duke pareuml mospeumlrputhjet midis vlerave peumlr teuml treguar qeuml ende ka shumeuml puneuml peumlr teuml
beumlreuml neuml peumlrmireumlsimin e metodave llogariteumlse duke futur dhe faktoreuml teuml tjereuml qeuml ende nuk janeuml marreuml parasysh apo
nuk u eumlshteuml beumlreuml njeuml studim i ploteuml
Fjaleuml kyccedile Tra betoni peumlrforcim me CFRP forca prereumlse metoda llogariteumlse konfigurim i fibrave
80
1 HYRJE
Neuml dy dekadat e fundit janeuml kryer
keumlrkime teuml shumta teorike dhe
eksperimentale peumlr teuml kuptuar dhe
shpjeguar efektin e aplikimit teuml jashteumlm
teuml fibrave teuml peumlrforcuara polimere teuml
karbonit (CFRP) neuml formeumln e fleteumlve
apo rripave si peumlrforcim peumlr
peumlrmireumlsimin e afteumlsiseuml mbajteumlse teuml
elementit ndaj forcave prereumlse Njeuml
numeumlr i madh keumlrkuesish kaneuml studiuar
sjelljen ndaj prerjes teuml tareumlve me seksion
kateumlrkeumlndor apo T teuml peumlrforcuar me
CFRP dhe bazuar neuml rezultatet e
eksperimenteve personale zhvilluan
kode apo metoda llogaritjeje kryesisht
neuml formeumln e udhezimeve teuml cilat ende
nuk janeuml peumlrfundimtare sic janeuml ato peumlr
perforcimin e elementeumlve nga peumlrkulja
apo shtreumlngimin e kolonave peumlr arsye teuml
kompleksitetit qeuml paraqet veprimi i
forcave prereumlse dhe janeuml ende neuml studim
Qeuml prej 1992 shumeuml studime peumlrmes
eksperimenteve (Uji 1992 Chaallal
1998 2002 Triantafillou 1998 Khalifa
1999 Khalifa amp Nani 20002002
Deniaud amp Cheng 2001 2003
Pellegrino amp Modena 2002 Tjalsten
2003 Bousselham amp Chaallal 2006
Monti amp Liotta 2007 Dias amp Barros
2007 Leung 2007 Jayaprakash 2007
Altin 2009 Gamino 2010 etj)
evidencuan sjelljen ndaj prerjes teuml
trareumlve teuml betonit teuml peumlrforcuar me FRP
Rezultatet ccediluan neuml formula llogariteumlse
gjysmeuml-empirike dhe modele analitike
teuml ndryshme teuml cilat tentojneuml teuml
parashikojneuml kontributin e FRP afteumlsineuml
e ploteuml mbajteumlse teuml traut qeuml llogaritet
duke mbledhur kontributin e betonit
(Vc) teuml stafave (Vs) dhe FRP (Vfrp)
(1)
2 DISA STUDIME MBI
KONTRIBUTIN E FRP NEuml
RRITJEN E AFTEumlSISEuml
MBAJTEumlSE NGA FORCAT
PREREumlSE
Neuml keumlteuml studim do teuml merremi veteumlm
me eksperimentet e realizuar mbi trareumlt
e peumlrforcuar me CFRP neuml formeuml T
sepse ata paraqesin situateumln reale
pavareumlsisht se pjesa meuml e madhe e
testimeve beumlhet mbi trareumlt
kateumlrkeumlndoreuml Ekzistojneuml tre lloje
konfigurimesh peumlrsa i peumlrket
peumlrforcimeve teuml jashtme me CFRP
veshje aneumlsore mbeumlshtjellje neuml formeuml
U (me apo pa ankorim mekanik) apo
mbeumlshtjellje teuml ploteuml (pak e peumlrdorur neuml
praktikeuml) Disa metoda e konsiderojneuml
mbeumlshtjelljen U me ankorim si
mbeumlshrjellje teuml ploteuml (CNR-DT200
2004)
Fig 11 Mbeumlshtjellje aneumlsore neuml
formeuml U e thjeshteuml dhe e ankoruar
Fig 12 Mbeumlshtjellje neuml formeuml U neuml
formeuml rripash
Faqe 81 100
Fig 13 Mbeumlshtjellje e ploteuml
Fillimisht modelet teorike supozuan qe
materialet CFRP veprojneuml si stafa teuml
brendshme Studimet e meumlvonshme u
zhvilluan teori teuml reja teuml mbeumlshtura mbi
shpeumlrndarjen e deformimeve duke
futur konceptin e deformimit efektiv teuml
CFRP Taumlljsten (1998) dhe meuml voneuml
Triantafillou (1998) dhe Triantafillou amp
Antonopoulos (2000) demonstruan qeuml
kur elementi i betonit arrin rezistenceumln
kufitare neuml prerje CFRP e jashtme
zgjatet sipas drejtimit gjateumlsor teuml
fibrave deri ne nje nivel deformimi i
cili eumlshteuml zakonisht meuml i vogeumll se
deformimi kufitar i keumlputjes nga
teumlrheqja εfu Ky deformim peumlrkufizohet
si deformim efektiv εfe peumlr teuml treguar se
neumlse do teuml shumeumlzohej me modulin e
elasticitetit te FRP sipas drejtimit
gjateumlsor teuml fibrave Ef me sipeumlrfaqen e
seksionit teumlrthor teuml fibrave peumlrfitojmeuml
forceumln prereumlse totale qeuml mund teuml
peumlrballohet nga CFRP
(2)
Studimet kaneuml deumlshmuar qeuml keumlndi i
plasaritjeve teuml formuara influencohet
prej sasiseuml dhe trasheumlsiseuml seuml shtreseumls seuml
FRP keumlndit teuml orientimit sasiseuml seuml
stafave dhe armatureumls ekzistuese
gjateumlsore si dhe cileumlsiseuml seuml betonit
Testimet e fundit kaneuml treguar se
kontributi i FRP neuml prerje (pra dhe εfe)
ulet me rritjen e sasiseuml seuml armatureumls seuml
brendshme por marreumldheumlnia midis tyre
ende duhet studiuar
Khalifa (1998 2000) modifikoi
modelin e Triantafillou duke futur
konceptin e kufizimeve teuml
deformimeve peumlr shkak teuml madheumlsiseuml
seuml hapjes teuml plasaritjeve dhe humbja e
aderenceumls seuml agregateumlve Bazuar neuml
studimet e tyre Pellegrino dhe Modena
(2002) sugjeruan futjen e njeuml
koeficienti reduktimi peumlr raportin
midis deformimit efektiv dhe atij teuml
fundeumlm teuml FRP Pellegrino amp Modena
(2006) ndeumlrmoreumln studime meuml teuml thella
peumlrsa i peumlrket shkateumlrrimit dhe
shkeumlputjes seuml betonit neumln veprimin e
forcave prereumlse duke u mbeumlshtetur neuml
modelin ldquokapriateumlrdquo dhe duke treguar
kontributin e betonit ccedilelikut dhe FRP
neuml afteumlsineuml mbajteumlse teuml trareumlve
Chen dhe Teng (2003 2004) studiuan
shkateumlrrimin prej forcave prereumlse neuml
trareumlt e peumlrforcuar me FRP dhe arriteumln
neuml peumlrfundimin qeuml shpeumlrndarja e
sforcimeve neuml FRP peumlrgjateuml planit teuml
lindjes seuml plasaritjeve nuk eumlshteuml
uniform duke marreuml parasysh keumlputjen
e fibrave dhe shkeumlputjen e tyre nga
faqja e betonit Sforcimet kufitare
shprehen neumlpeumlrmjet koeficientit teuml
gjateumlsiseuml seuml kapjes seuml fibrave me
betonin dhe koeficienti i gjereumlsiseuml seuml
rripave teuml FRP
Duke peumlrdorur teorineuml e modifikuar teuml
fusheumls shtypeumlse (MCFT) fib Bulletin
14 (2001) zhvilloi njeuml model teorik peumlr
teuml parashikuar kontributin e shtresave
FRP neuml prerje tek trareumlt por me
kufizime serioze peumlr shkak teuml
vlefshmeumlriseuml vetem peumlr konfigurimin
me mbeumlshtjellje teuml ploteuml por pa qeumlneuml neuml
gjendje teuml parashikojeuml mekanizmin e
shkeumlputjes seuml fibrave prej betonit peumlr
konfigurimet e tjera neuml formeuml U apo
veteumlm aneumlsore
Monti dhe Liotta (2007) propozuan
njeuml model peumlr shkeumlputjen e fibrave i
cili peumlrdor njeuml ekuacion peumlr lidhjen mes
Faqe 82 100
FRP dhe betonit funksion i kushteve
kufitare bazuar neuml tipin e konfigurimit
dhe hapjen e teuml plasurave si dhe neuml
teorineuml e fusheumls seuml sforcimeve teuml
zbatuar neuml fibrat neuml zoneumln ku kaneuml
lindur plasaritjet Merren neuml
konsiderateuml dy raste rripshtreseuml e
drejteuml dhe rripshtreseuml rreth cepave apo
fundeve Ky model eumlshteuml neuml peumlrdorim
neuml kodin italian CNR-DT200 2004
3 METODAT LLOGARITEumlSE
TE CFRP SIPAS KODEVE
KRYESOEuml NEuml PEumlRDORIM
Neuml keumlteuml seksion tregohen bazat e
llogaritjes teuml afteumlsiseuml mbajteumlse teuml CFRP
ndaj forcave prereumlse bazuar neuml kodet
kryesore neuml peumlrdorim
ACI 4402R 2008
Instituti Amerikan I Betonit ACI
(2008) bazohet neuml studimet e beumlra nga
Khalifa (1998) Kontributi i FRP neuml
prerje jepet
(3)
Kufiri i deformimit efektiv bazohet neuml
kufizimin e hapjes seuml plasaritjeve peumlr
mbeumlshtjelljen e ploteuml dhe neuml
mekanizmin e lidhjes FRP-beton peumlr
mbeumlshtjelljen aneumlsore dhe neuml formeuml U
Peumlr mbeumlshtjellje teuml ploteuml
(4)
Peumlr mbeumlshtjellje aneumlsore dhe neuml formeuml
U
(5)
(6)
(7)
CANCSA-S6 2006
CSA-S6 ndryshon prej ACI sepse
peumlrdor modelin ldquokapriateumlrdquo neuml vend teuml
modelit me keumlnd 45deg teuml plasaritjeve si
dhe se peumlr mbeumlshtjellje aneumlsore ku df
le2Le qeuml tek ACI do teuml jepte vlera
negative peumlr k2 keumltu peumlrdoret i njeumljti
ekuacion si peumlr mbeumlshtjellje aneumlsore
dhe ateuml neuml formeuml U
(8)
(9)
fib - TG 93 2001
Tek fib - TG 93 2001 kontributi I FRP
jepet
(10)
Keumltu deformimi efektiv varet prej
konfigurimit dhe materialit teuml FRP dhe
eumlshteuml funksion i ngurteumlsiseuml gjateumlsore te
FRP (Ef ρf) neuml GPa dhe rezistences
cilindrike neuml shtypje teuml betonit neuml MPa
Peumlr mbeumlshtjellje teuml ploteuml
(11)
Peumlr mbeumlshtjellje aneumlsore dhe neuml formeuml
U
Faqe 83 100
(12)
Peumlr mbeumlshtjellje teuml ploteuml AFRP
(aramide)
(13)
CNR-DT200 2004
Neuml kodin italian CNR (2004)
kontributi i FRP peumlr secilin nga
konfigurimet jepet
Peumlr mbeumlshtjellje teuml ploteuml
f
f
ffed
Rd
fRdp
wtfV
)cot + (cot209d
1
(14)
(15)
hd09min
sinβl1
ffφ2
1
hd09min
sinβl
6
11ff
w
e
fddfdR
w
efddfed
(16)
(17)
Peumlr mbeumlshtjellje neuml formeuml U
w
efddfed
dh
lff
90min
sin
3
11
(18)
Peumlr mbeumlshtjellje aneumlsore
(19)
(20)
(21)
(22)
(22)
4 BAZA E TEuml DHEumlNAVE DHE
LLOGARITJET TEORIKE
Peumlr studim janeuml marreuml teuml dheumlnat e 70
eksperimenteve teuml trareumlve me seksion
T teuml peumlrforcuar me CFRP peumlr tu
krahasuar me llogaritjet teorike teuml
kontributit teuml CFRP bazuar neuml kodet e
ndryshme llogariteumlse Keumlto
eksperimente janeuml realizuar neuml
periudha dhe nga studiues teuml
ndrysheumlmm e metoda teuml ndryshme
aplikimi e konfigurimi teuml fibrave
kryesisht mbeshtjellje neuml formeuml U ku
gjysma e tyre dhe teuml ankoruara neuml
meumlnyreuml mekanike Veteumlm disa trareuml
janeuml teuml mbeumlshtjelleuml veteumlm neuml aneumlsore
Vendosja e fibrave eumlshteuml beumlreuml e
vazhduar ose neuml formeuml rripash me
hapeumlsira teuml ndryshme mes rripave
Afteumlsia mbajteumlse neuml prerje e betonit
nuk eumlshteuml marreuml neuml konsiderateuml pasi do
teuml merremi veteumlm me kontributin e
CFRP neuml rritjen e keumlsaj afteumlsie Neuml
pjeseumln eksperimentale ky kontribut ka
daleuml prej studiuesve duke i zbritur
vlerave teuml gjetura tek trareumlt e peumlrforuar
vlerat e nxjerra nga eksperimentet mi teuml
njeumljteumlt trareuml por teuml papeumlrforcuar Bazuar
neuml kode teuml ndryshme realizohen
llogaritjet teorike duke peumlrdorur
karakteristikat mekanike teuml materialit
si neuml rastin eksperimental peumlrkateumls
Faqe 84 100
Rezultatet e llogaritjeve teorike
vendosen neuml bazeumln e teuml dheumlnave
eksperimentale peumlr qeumlllime krahasimi
Me rezultatet e mbledhura dhe ato teuml
llogaritura nga ana teorike ndeumlrtohen
grafikeumlt e meumlsipeumlrm krahasues mes
vlerave eksperimentale dhe atyre
teorike si dhe raportet mes tyre
Fig 21 Rezultatet eksperimentale dhe
teorike sipas ACI 4402R 2008
Fig 22 Shpeumlrndarja e rezultateve
teorike neuml raport me vlerat optimale
Fig 31 Rezultatet eksperimentale dhe
teorike sipas CANCSA-S6-2006
Fig 32 Shpeumlrndarja e rezultateve
teorike neuml raport me vlerat optimale
Fig 41 Rezultatet eksperimentale dhe
teorike sipas fib-TG 93 2001
Faqe 85 100
Fig 42 Shpeumlrndarja e rezultateve
teorike neuml raport me vlerat optimale
Fig 51 Rezultatet eksperimentale dhe
teorike sipas CNR-2004
Fig 52 Shpeumlrndarja e rezultateve
teorike neuml raport me vlerat optimale
Siccedil duket nga keumlta grafikeuml metoda teuml
ndryshme japin rezultate teuml ndryshme
neuml raport me rezultatet eksperimentale
Kjo varet nga faktoreumlt ndikues neuml
sjelljen e CFRP e marreuml neuml konsiderateuml
nga secila metodeuml
Metoda
ACI
440-
2R
CSA-
S6
fib-TG
93
CNR-
DT
200
Aderenca + + +
Gjatesia
e
ankorimit
+ + +
Def
efektiv + + + +
wfsf +
Kendi i
plasaritje
s
+ + +
Armimi
terthor
Tab 1 Faktoret ndikues teuml marreuml neuml
konsiderateuml neuml metodat llogariteumlse
Sic shihet nga tabela ku paraqiten
faktoreumlt e marreuml neuml konsiderateuml nga
metodat llogariteumlse ka ende parametra
teuml tjereuml teuml reumlndeumlsisheumlm qeuml nuk janeuml
peumlrfillur apo nuk janeuml kuptuar
ploteumlsisht dhe keumlrkojneuml studime teuml
meumltejshme
5 ANALIZA EREZULTATEVE
Tek grafikeumlt e pareuml teuml ndeumlrtuar vijat e
pjerreumlta teuml kuqe paraqesin vlerat
teorike teuml llogaritjeve ndeumlrsa ato blu
rezultatet eksperimentale Siccedil shihet
njeuml pjeseuml e mireuml e keumltyre rezultateve
tek ACI 440-2R dhe CSA-S6 janeuml
neumln vijeumln qeuml paraqet vlerat teorike dhe
Faqe 86 100
veteumlm njeuml pjeseuml e vogeumll mbi vijeuml cka
do teuml thoteuml se metodat llogariteumlse janeuml
meuml konservatore dhe pretendojneuml
rezultate meuml teuml larta se ato realet e dala
nga eksperimentet Gjithashtu te
grafikeumlt e dyteuml teuml gjitha pikat e
ndodhura mbi mbi vijeumln horizontale
blu qeuml paraqet raportin optimal
konsiderohen si teuml ndodhura neuml ldquozoneumln
e siguriseumlrdquo dhe keumlto janeuml neuml sasi meuml teuml
vogeumll Megjithateuml shihet se teuml dy keumlto
metoda janeuml teuml besueshme pasi pjesa
meuml e madhe e rezultateve si neumln dhe
mbi vijeuml janeuml mjaft praneuml saj Kjo
ndodh sepse keumlto dy metoda mjaft teuml
ngjashme me njeumlra tjetreumln e
zeumlvendeumlsojneuml gjereumlsineuml reale teuml rripave
teuml CFRP me njeuml gjereumlsi efektive qeuml
merr parasysh probleme teuml ndryshme
si keumlndi sipas seuml cilit lind plasaritja i
cili merret 45deg lidhjen efektive mes
betonit dhe fibrave konfigurimin e
mbeumlshtjelljes seuml elementit me fibra
(ploteumlsisht neuml formeuml U apo aneumlsore)
Me metoda empirike gjateumlsia e zoneumls
seuml aderenceumls seuml betonit me fibrat eumlshteuml
propozuar 75 mm nga Miller (1999)
dhe aprovuar dhe nga Khalifa amp Nanni
(2000) Kodi kanadez ndryshon fare
pak nga amerikani veteumlm peumlr
mbeumlshtjelljet aneumlsore
Parashikimet e beumlra nga kodi italian
CNR-DT 200 japin rezultatet meuml teuml
keumlnaqshme pasi shihet se shumica e
pikave bien mbi vijeuml apo neuml ldquozoneumln e
siguriseumlrdquo Kjo sepse merr parasysh meuml
shume faktoreuml e parametra se metodat
e tjera Ky kod pranon qeuml plasaritjet
janeuml teuml shpeumlrndara njeumltrajteumlsisht
peumlrgjateuml aksit teuml traut me njeuml keumlnd θ qeuml
thelleumlsia e teuml plasurave eumlshteuml sa krahu i
momentit teuml brendsheumlm z=09d peumlr
gjendjen kufitare teuml fundme dhe
mekanizmi i veprimit teuml forcave
prereumlse peumlrdor analogjineuml me kapriateumln
peumlr mbeumlshtjelljen e ploteuml e neuml formeuml U
Monti dhe Liota (2007) ishin teuml pareumlt
qeuml futeumln njeuml koeficient reduktimi ΦR qeuml
merr parasysh rrezen e keumlndeve neuml
cepat e traut peumlr mbeumlshtjellje teuml ploteuml
apo U Figura 51 dhe 52 tregon qeuml kjo
metodeuml lejon vlereumlsim neuml favor teuml
siguriseuml por koeficienti i siguriseuml eumlshteuml
mjaft i larteuml dhe rritet me rritjen e
kontributit teuml llojit teuml konfigurimit teuml
CFRP neuml afteumlsineuml mbajteumlse teuml saj
Diferencat meuml teuml meumldha mes
rezultateve eksperimentale dhe atyre
teorike i paraqet kodi zviceran fib-
TG93 pasi teuml gjitheuml rezultatet bien
jashteuml ldquozoneumls seuml siguriseumlrdquo Parametri
kryesor eumlshteuml εFRP eumlshteuml marreuml prej teuml
dheumlnave eksperimentale nga testimet e
trareumlve gjeuml qeuml jep zgjidhje teuml
pamjaftueshme peumlrsa u pverket
problemeve neuml prerje Ky deformim
efektiv varet nga ngurteumlsia gjateumlsore e
fibrave dhe nga gjateumlsia efektive e
aderenceumls seuml fibrave me betonin dhe
pranohet midis deformimit maksimal
qeuml kontrollon madheumlsineuml e teuml
plasurave deformimit kufitar deri neuml
shkeumlputjen e fibrave prej betonit dhe
deformimit qeuml i peumlrket shkateumlrrimit nga
forcat prereumlse peumlr shkak teuml keumlputjes seuml
fibrave teuml CFRP Peumlr ccedilastin nuk ka
dallime teuml qarta neuml formulat llogariteumlse
mes konfigurimeve teuml ndryshme teuml
mbeshtjelljes dhe llojit teuml fibrave teuml
peumlrdorura Peumlr keumlteuml arsye ky model nuk
mund teuml formulojeuml sakteuml deformimin
efektiv teuml CFRP peumlr mbeumlshtjelljen
aneumlsore apo neuml formeuml U gjeuml qeuml eumlshteuml
njeuml mangeumlsi e madhe peumlr peumlrdorimin e
tij peumlrderisa konfigurimet neuml praktikeuml
janeuml teuml tilla
6 PERFUNDIME
Bazuar neuml krahsimet e beumlra mes
llogaritjeve teorike sipas kodeve
kryesore dhe rezultateve
Faqe 87 100
eksperimentale konkluzionet mund ti
peumlrmbledhim si meuml poshteuml
Kodi Italian CNR-DT 200 jep
parashikimet meuml teuml sakta peumlrsa i peumlrket
vlereumlsimit teuml kontributit teuml fibrave
CFRP neuml rritjen e afteumlsiseuml mbajteumlse teuml
trareumlve betonarme ndaj forcave
prereumlse
Kodi zviceran Fib-TG93 jep
parashikimet meuml teuml gabuara peumlr shkak
teuml mungesave teuml theksuara neuml sasineuml e
parametrave qeuml merr parasysh neuml
llogaritje dhe metodave empirike qeuml
peumlrdor
Parashikimet e kodit amerikan ACI
440-2R dhe kodit kanadez CSA-S6
janeuml mjaft teuml besueshme dhe peumlr meuml
tepeumlr janeuml meuml teuml peumlrdorurit peumlr shkak
teuml thjeshteumlsiseuml seuml tyre neuml peumlrdorim si
dhe peumlr arsye teuml rezultateve tashmeuml teuml
testuara neuml praktike prej dhjeteumlra
vitesh
Duke pareuml formulat llogaritjet teorike
teuml kryera dhe krahasimi tyre me
rezultatet eksperimentale shihet se
veteumlm faktoreumlt kryesoreuml janeuml marreuml neuml
konsiderateuml nga kodet ekzistues por ka
ende faktoreuml qeuml nuk janeuml peumlrfshireuml apo
nuk janeuml studiuar ploteumlsisht Disa prej
keumltyre faktoreumlve teuml rinj keumlrkojneuml
studime meuml teuml thelluara peumlr tu
peumlrfshireuml neuml llogaritje I tilleuml eumlshteuml
efekti i armatureumls teumlrthore sepse provat
eksperimentale kaneuml treguar se
peumlrforcimi me CFRP eumlshteuml meuml pak
efektiv neuml sa meuml i madh eumlshteuml armimi
teumlrthor i traut
Ndryshimet midis llogaritjeve teorike
dhe rezultateve eksperimentale nuk
varen veteumlm nga formulat llogariteumlse
por edhe nga veteuml provat laboratorike
pasi shpesh keumlto rezultate nuk janeuml teuml
arsyeshme dhe teuml cuditshme sic peumlr
shembull vlera shumeuml teuml vogla apo
negative neuml teuml njeumljteumlt trareuml e teuml
peumlrforcuar njeumlsoj me ato qeuml kaneuml dheumlneuml
rezultate teuml pranueshme Njeuml nga arsyet
kryesore eumlshteuml numri i vogeumll i
testimeve neuml trareuml neuml formeuml T teuml cileumlt
paraqesin pothuajse teuml gjitha rastet neuml
realitet ndeumlrkoheuml qeuml provat meuml teuml
shumta neuml laborator beumlhen neuml trareuml me
seksion kateumlrkeumlndor e teuml mbeshtjelleuml
ploteumlsisht me fibra karboni Kjo sjell qeuml
studimi teorik i trareumlve T trajtohet si njeuml
rast i vecanteuml i trareumlve kateumlrkeumlndoreuml ku
fibrat e mbeumlshtjellin pjeseumlrisht
seksionin e traut dhe shpesh janeuml
peumlrdorur rezultatet e keumltyre teuml fundit
Kjo ccedilon neuml gabime pasi keumlta dy tipe
trareumlsh kaneuml sjellje teuml ndryshme nga
njeumlri tjetri
Matjet e deformimeve teuml fibrave dhe
karakteristikat mekanike teuml materialeve
CFRP duhet teuml jeneuml teuml sakta dhe teuml
kontrollohen me kujdes
Si peumlrfundim mund teuml themi qeuml
llogaritjet teorike teuml kodit italian
amerikan dhe kanadez mund teuml
peumlrdoren neuml projektimin e strukturave
teuml jashtme peumlrforcuese me CFRP teuml
trareumlve teuml betonit teuml armuar por
gjithnjeuml duke leumlneuml nje perqindje sigurie
teuml mjaftueshme edhe pse kjo mund teuml
sjelleuml njeuml rritje fiktive teuml kostos
Sigurisht qeuml studimet e meumltejshme do
teuml ploteumlsojneuml mangeumlsiteuml dhe boshlleqet
neuml llogaritjen e kontributit teuml CFRP neuml
afteumlsineuml mbajteumlse ndaj forcave prereumlse
LITERATURE
[1] Guide for the Design and Construction
of Externally Bonded FRP Systems for
Strengthening Concrete Structurerdquo -
American Concrete Institute (ACI) (2008)
Report No440 2R-08 Farmington Hills
MI
[2] Guidelines for the dimensioning of
reinforced concrete elements strengthened
with CFRP (carbon fibre reinforced
Faqe 88 100
polymers) - TRIANTAFILLOU TC
1999
[3] Near surface mounted CFRP laminates
for shear strengthening of concrete beams
- Barros JAO and Dias SJE (2005)
Cement Concr Compos 28 pp 289ndash94
[4] Shear strengthening reinforced
concrete beams with fibre-reinforced
polymer assessment of influencing
parameters and required research -
Bousselham A and Chaallal O (2004)
ACI Struct J 101(2) pp 219ndash227
[5] Design and construction of building
components with fibre reinforced
polymer - CANCSA-S806-02 (2002)
Canadian Standards Association Rexdale
Canada
[6] Behaviour of FRP to concrete
interface theoretical models and
experimental results - BILOTA A
[7] Guidelines for Design Execution and
Control of Strengthening Interventions by
means of Fibre-Reinforced Composites -
CNR-DT200 (2004) National Research
Council
[8] Externally Bonded FRP Reinforcement
for RC Structures - fib-TG 93 (2001)
International Federation for Structural
Concrete Lausanne Switzerland
[9] Design models for shear strengthening
of reinforced concrete beams with
externally bonded FRP composites A
statistical versus reliability approach -
Lima JLT and Barros JAO (2007)
Proc 8th Int Symp on Fiber Reinforced
Polymer Reinforcement for Concrete
Structures Patras Greece
[10] Shear Strengthening of RC Beams
with Externally Bonded FRP Composites
Effect of Strip-Width to Strip-Spacing
Ratio - Mofidi A and Chaallal O
(2011-b) ASCE J of Composites for
Construction 15(5) pp 732-742
[11] Improving shear capacity of existing
RC T-section beams using CFRP
composites - Khalifa A and Nanni A
(2000-a) Cem Concr Compos 22 pp
165ndash174
[12] Shear capacity of FRP-strengthened
RC beams FRP debonding - Chen JF
and Teng JG (2003) Construction and
Building Materials 17(1) pp 27ndash41
Faqe 89 100
SHTOJCE 1
TE DHENAT EKSPERIMENTALE DHE TEORIKE
Referenca No Tipi bs bw h hs hw d hf fcm fck fctm Ef εfu σfu konf CD nfrp tfl tf wf Sf Eksperimental ACI fib- TG CAN CNR
Khalifa (2000) C-BT2 T 380 150 405 100 305 357 305 433 353 32 228000 00154 3790 U C 1 0165 0165 1 1 650 918 1920 688 517
Kh C-BT3 T 380 150 405 100 305 357 305 433 353 32 228000 00154 3790 U+ C 2 0165 033 1 1 675 1621 5463 1377 1207
Kh C-BT4 T 380 150 405 100 305 357 305 433 353 32 228000 00154 3790 U D 1 0165 0165 50 125 720 367 1296 275 226
Kh C-BT5 T 380 150 405 100 305 357 305 433 353 32 228000 00154 3790 S D 2 0165 033 50 125 315 565 1757 424 194
Kh C-BT6 T 380 150 405 100 305 357 305 433 353 32 228000 00154 3790 U+ C 1 0165 0165 1 1 1310 918 3363 688 744
KhalifaampNani (2000) BT2 T 380 150 405 100 305 361 305 35 27 27 228000 00166 3790 U C 1 0165 0165 1 1 650 918 1793 688 465
KhampNa1 BT3 T 380 150 405 100 305 361 305 35 27 27 228000 00166 3790 U+ C 1 0165 0165 1 1 675 918 3518 688 741
KhampNa1 BT4 T 380 150 405 100 305 361 305 35 27 27 228000 00166 3790 U D 1 0165 0165 50 125 720 367 1210 275 203
KhampNa1 BT5 T 380 150 405 100 305 361 305 35 27 27 228000 00166 3790 S D 1 0165 0165 50 125 315 313 1210 235 141
KhampNa1 BT6 T 380 150 405 100 305 361 305 35 27 27 228000 00166 3790 U+ C 2 0165 033 1 1 1310 1406 5715 1377 1196
DeniaudampCheng
(2001) T6NS-C45 T 400 140 600 150 450 540 450 441 361 328 230000 00148 3400 U D 1 011 011 50 100 1035 644 5902 825 1257
DenampCh T6NS-C90 T 400 140 600 150 450 540 450 441 361 328 230000 00148 3400 U D 1 011 011 50 100 853 455 2445 342 363
DenampCh T6NS2-C90 T 400 140 600 150 450 540 450 441 361 328 230000 00148 3400 U D 1 011 011 50 100 00 455 2445 342 363
Park (2001) 5 T 300 100 300 50 250 185 250 254 174 2 240000 00142 3400 U C 1 016 016 1 1 381 630 806 472 177
Park (2001 6 (glass) T 300 100 300 50 250 185 250 254 174 2 155000 00155 2400 U D 1 12 12 25 75 251 470 995 352 103
Chaallal (2002) G55_1L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 1 0145 0145 1 1 311 954 4041 715 688
Chaallal (2002) G55_2L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 2 0145 029 1 1 534 1666 6469 1249 1124
Chaallal (2002) G80_1L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 1 0145 0145 1 1 311 954 4041 715 688
Chaallal (2002) G80_2L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 2 0145 029 1 1 623 1666 6469 1249 1124
Chaallal (2002) G80_3L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 3 0145 0435 1 1 845 2024 8635 1517 1466
Chaallal (2002) G16_1L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 1 0145 0145 1 1 400 954 4041 715 688
Chaallal (2002) G16_2L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 2 0145 029 1 1 845 1666 6469 1249 1124
Chaallal (2002) G24_1L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 1 0145 0145 1 1 534 954 4041 715 688
Chaallal (2002) G24_2L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 2 0145 029 1 1 489 1666 6469 1249 1124
Chaallal (2002) G24_3L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 3 0145 0435 1 1 534 2024 8635 1517 1466
DenampCh (2003) T4NS-C45 T 400 140 400 150 250 340 250 374 294 286 230000 00148 3400 U D 1 011 011 50 100 178 358 1941 458 704
BoulsselhamampChaall
al (2006) DB-S0-1L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 1 0066 0066 1 1 154 201 639 150 191
BoampCh1 DB-S0-2L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 2 0066 0132 1 1 138 368 1039 276 295
BoampCh1 DB-S1-1L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 1 0066 0066 1 1 127 201 639 150 191
BoampCh1 DB-S1-2L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 2 0066 0132 1 1 170 368 1039 276 295
BoampCh1 SB-S0-1L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 1 0066 0066 1 1 232 201 639 150 191
BoampCh1 SB-S0-2L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 2 0066 0132 1 1 324 368 1039 276 295
BoampCh1 SB-S1-1L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 1 0066 0066 1 1 28 201 639 150 191
BoampCh1 SB-S2-2L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 2 0066 0132 1 1 122 368 1039 276 295
BoampCh2 DB-S0-05L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 05 011 0055 1 1 900 289 1212 216 269
BoampCh2 DB-S0-1L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 1 011 011 1 1 1073 577 1969 433 442
BoampCh2 DB-S0-2L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 2 011 022 1 1 1108 858 3198 643 714
BoampCh2 DB-S1-1L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 1 011 011 1 1 320 577 1969 433 442
BoampCh2 DB-S1-2L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 2 011 022 1 1 342 858 3198 643 714
BoampCh2 DB-S2-1L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 1 011 011 1 1 580 577 1969 433 442
BoampCh2 DB-S2-2L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 2 011 022 1 1 731 858 3198 643 714
BoampCh2 SB-S0-05L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 05 011 0055 1 1 212 289 1212 216 269
BoampCh2 SB-S0-1L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 1 011 011 1 1 388 577 1969 433 442
BoampCh2 SB-S0-2L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 2 011 022 1 1 405 858 3198 643 714
BoampCh2 SB-S1-05L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 05 011 0055 1 1 192 289 1212 216 269
BoampCh2 SB-S1-1L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 1 011 011 1 1 -78 577 1969 433 442
BoampCh2 SB-S1-2L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 2 011 022 1 1 44 858 3198 643 714
DiasampBarros (2006) 2S_4M(1) T 450 180 400 100 300 355 300 397 315 3 218400 00131 2862 U D 1 0176 0176 60 180 44 308 1078 231 181
DiampBa2 2S_7M(1) T 450 180 400 100 300 355 300 397 315 3 218400 00131 2862 U D 1 0176 0176 60 114 128 486 1261 364 277
DiampBa2 2S_7M(2) T 450 180 400 100 300 355 300 397 315 3 218400 00131 2862 U D 2 0176 0352 60 114 398 799 1748 599 376
DiampBa2 4S_4M(1) T 450 180 400 100 300 355 300 397 315 3 218400 00131 2862 U D 1 0176 0176 60 180 276 308 1078 231 181
DiampBa2 4S_7M(1) T 450 180 400 100 300 355 300 397 315 3 218400 00131 2862 U D 1 0176 0176 60 114 310 486 1261 364 277
Jayaprakash (2007) TT1-1 T 400 120 340 100 240 310 240 38 30 29 230000 00165 3800 U D 1 009 009 80 150 333 212 804 159 175
Ja TT1-11 T 400 120 340 100 240 310 240 38 30 29 230000 00165 3800 U D 1 009 009 80 150 532 212 804 159 175
Ja TT1-2 T 400 120 340 100 240 310 240 38 30 29 230000 00165 3800 U D 1 009 009 80 200 466 159 708 119 134
Ja TT1-1 T 400 120 340 100 240 310 240 38 30 29 230000 00165 3800 U D 1 009 009 80 150 266 212 804 159 175
Ja TT1-11 T 400 120 340 100 240 310 240 38 30 29 230000 00165 3800 U D 1 009 009 80 150 -67 212 804 159 175
Ja TT1-2 T 400 120 340 100 240 310 240 38 30 29 230000 00165 3800 U D 1 009 009 80 200 133 159 708 119 134
Altin (2009) 2 T 360 120 360 75 285 330 285 332 252 258 231000 0017 4100 U D 1 012 012 50 125 196 253 968 190 156
Alt 3 T 360 120 360 75 285 330 285 329 249 258 231000 0017 4100 U D 1 012 012 50 150 148 211 909 158 131
Alt 4 T 360 120 360 75 285 330 285 328 248 258 231000 0017 4100 U D 1 012 012 50 200 112 158 783 119 99
Alt 5 T 360 120 360 75 285 330 285 328 248 258 231000 0017 4100 U D 1 012 012 50 125 253 253 963 190 155
Faqe 90 100
Alt 6 T 360 120 360 75 285 330 285 33 247 258 231000 0017 4100 U D 1 012 012 50 150 239 211 966 158 130
Alt 7 T 360 120 360 75 285 330 285 329 249 258 231000 0017 4100 U D 1 012 012 50 200 238 158 784 119 99
Gamino (2010) VTC1 T 400 120 300 80 220 265 220 68 60 54 221000 00124 2728 U D 1 011 011 50 150 375 143 625 107 150
Ga VTC3 T 400 120 300 80 220 265 220 685 605 54 218900 00124 2730 U D 1 017 017 60 150 275 262 883 196 215
Ga VTC4 T 400 120 300 80 220 265 220 676 596 53 218900 00124 2730 U D 1 017 017 60 150 800 262 879 196 213
Ga VTC5 T 400 120 300 80 220 265 220 68 60 52 220850 0015 2915 U D 1 011 011 50 175 490 122 725 92 128
Ga VTC6 T 400 120 300 80 220 265 220 656 576 55 220850 00135 2915 U D 1 011 011 50 175 650 122 715 92 128
NDIKIMI I PARAMETRAVE TEuml PEumlRCAKTUAR KOMBEumlTAREuml NEuml
LLOGARITJEN E SOLETAVE NEuml SHPIM
Faqe 91 100
Esmerald FILAJ Erdit LEKA
esmeraldfilajfinedual erditlekafinedual Universiteti Politeknik i Tiraneumls Fakulteti i Inxhinieriseuml seuml Ndeumlrtimit Rruga ldquoMuhamet Gjolleshardquo 54
Tiraneuml - Albania
Abstract Eurocodes EN with the status of European Standards discipline the structural design practice within the EU
countries and beyond Due to the presence of local specifics of different nature related to the countries where
these standards are implemented certain parts of their content are accepted as interpretable These parts are known
as the National Determined Parameters (NDPs) and in total for each Eurocode constitute the National Annex
Their impact can be significant or not but it doesnrsquot affect the design philosophy of these standards This study
intends to verify this impact in principle based on a simple case referred to the punching shear design of
reinforced concrete solid slabs without beams At this aim a well defined geometrically and numerically situation
is considered - columnrsquos cross section (30x40)cm and solid slab with 30cm of thickness reinforced in both
directions with steel bars Φ2015 - which is discussed according to the official pubblicated version of Eurocode
2 and also according to the national publications of 7 other states where this specific standard is implemented
The results obtained show the presence of differences between the considered countries a consequence of the
NDPs despite their relatively small number directly related to the topic of the study Italy turns out to have the
highest compliance ratio with the official version of Eurocode 2 followed by other states
Peumlrmbledhje Eurokodet EN me statusin e Standardeve Europiane disiplinojneuml praktikeumln e projektimit teuml strukturave neuml vendet
e BE dhe meuml gjereuml Neuml funksion teuml prezenceumls seuml specifikave lokale teuml natyrave teuml ndryshme neuml shtetet ku keumlto
standarde implementohen eumlshteuml pranuar fakti qeuml pjeseuml teuml caktuara teuml peumlrmbajtjes teuml jeneuml teuml interpretueshme Keumlto
pjeseuml njihen si Parametrat e Peumlrcaktuar Kombeumltareuml (NDPs) dhe neuml teumlreumlsi peumlr ccedildo Eurokod peumlrbeumljneuml Aneksin
Kombeumltar Ndikimi i tyre mund teuml jeteuml i konsideruesheumlm ose jo por pa ceumlnuar frymeumln teknike teuml standardeve Ky
studim synon teuml verifikojeuml keumlteuml ndikim neuml parim me aneuml teuml njeuml rasti teuml thjeshteuml referuar llogaritjes neuml shpim teuml
soletave betonarmeacute pa trareuml Peumlr keumlteuml qeumlllim eumlshteuml ndeumlrtuar njeuml situateuml e konturuar gjeometrikisht dhe numerikisht
- koloneuml me seksion (30x40)cm soleteuml me trasheumlsi 30cm armuar me dopio zgareuml Φ2015 - e cila eumlshteuml diskutuar
neumln driteumln e botimit zyrtar konkretisht teuml Eurokodit 2 njeumlkoheumlsisht edhe teuml botimeve kombeumltare teuml 7 shteteve teuml
tjera ku ky standard eumlshteuml implementuar Rezultatet e peumlrfituara deumlshmojneuml se ka diferenca midis shteteve si pasojeuml
e ekistenceumls seuml NDPs pavareumlsisht numrit teuml tyre relativisht teuml vogeumll lidhur drejtpeumlrdrejt me tematikeumln e studiuar
Italia rezulton se ka peumlrputhshmeumlri meuml teuml larteuml me Eurokodin 2 zyrtar pasuar nga shtete teuml tjera
Fjaleuml kyccedile Eurokode EN Aneks Kombeumltar Parametra teuml Peumlrcaktuar Kombeumltareuml llogaritja neuml shpim
Faqe 92 100
1 HYRJE
Neuml vitin 1975 bazuar neuml Artikullin 95 teuml
Traktatit teuml Romeumls [1] mbajtur neuml 1957
Komisioni i Komunitetit Europian vendosi njeuml
program veprimi neuml fusheumln e ndeumlrtimit Qeumlllimi
i programit ishte eliminimi i pengesave teknike
neuml tregeumlti dhe harmonizimi i specifikimeve
teknike neuml funksion teuml zhvillimit teuml njeuml tregu teuml
peumlrbashkeumlt unifikuar me aneuml teuml rregullave
standardeve teuml cilat fillimisht do teuml sheumlrbenin si
njeuml alternativeuml kundrejt rregullave standardeve
kombeumltare neuml fuqi neuml Shtetet Aneumltare dhe meuml
pas do trsquoi zeumlvendeumlsonin keumlto teuml fundit Peumlr rreth
peseumlmbeumldhjeteuml vjet Komisioni investoi
konkretisht neuml zhvillimin e programit teuml
Eurokodeve Neuml vitin 1989 neumlpeumlrmjet njeuml
direktive [2] Komisioni dhe Shtetet Aneumltare
vendoseumln transferimin e peumlrgjegjeumlsiseuml referuar
peumlrgatitjes dhe botimit teuml Eurokodeve
Komitetit Europian teuml Standardizimit (CEN)
me qeumlllimin qeuml neuml teuml ardhmen teuml peumlrfitonin
statusin e Standardeve Europiane Rezultati i
keumlsaj iniciative teuml reumlndeumlsishme eumlshteuml publikimi
i njeuml serie teuml peumlrbeumlreuml nga dhjeteuml Eurokode teuml
cileumlt mbulojneuml pothuajse teuml gjitheuml materialet
dhe sistemet strukturore me peumlrmbajtje qeuml
periodikisht ndjek zhvillimet shkencore dhe
teknologjike Fillimisht Eurokodet u
peumlrpunuan neuml 62 pjeseuml paraprake (ENVs)
Shumica e tyre u botuan nga viti 1992 deri neuml
vitin 1998 dhe kalimi neuml trajteumln e Standarde
Europiane EN filloi meuml 1998
Komiteti Teknik i CEN (CENTC 250) ka
pranuar se disa pjeseuml teuml Eurokodeve duhet teuml
jeteuml teuml specifikuara peumlr secilin shtet ku
implementohen peumlr shkak teuml diferencave
referuar pozicionit gjeografik kushteve
klimatike dhe gjeologjike zhvillimit
teknologjik neuml fusheumln e ndeumlrtimit meumlnyreumls seuml
jeteseumls nivelit teuml ndrysheumlm teuml siguriseuml teuml
pranuar mbi baza ligjore etj Keumlto pjeseuml marrin
emeumlrtimin Parametra teuml Peumlrcaktuar Kombeumltareuml
(Nationally Determined Parameters NDP)
dhe peumlrbeumljneuml neuml teumlreumlsi ateuml qeuml njihet si Aneksi
Kombeumltar (National Annex NA) Hartimi i tij
peumlr ccedildo Eurokod neuml kuadeumlr teuml proccedilesit teuml
implementimit eumlshteuml detyreuml e peumlrbashkeumlt e teuml
gjitheuml autoriteteve shteteumlrore teuml cileumlt lidhin
veprimtarineuml e tyre me sektorin e ndeumlrtimit
ndeumlrsa korrespondenca teknike me CEN do teuml
realizohet nga autoriteti homolog i
standardizimit me lsquoteuml Peumlrtej sa meuml sipeumlr vlen
teuml theksohet se parimet bazeuml teuml Standardeve
Europiane teuml Projektimit janeuml imune lidhur me
specifikat lokale
Implementimi i Eurokodeve EN bazohet neuml
rekomandimet e Komisionit Europian [3-4]
teuml cileumlt ndeumlr teuml tjera neuml funksion teuml qeumlllimit
kryesor lidhur me harmonizimin e
standardeve teknike theksojneuml referuar
shteteve neuml proccediles rdquo[] Teuml peumlrdorin vlerat e
Parametrave teuml Peumlrcaktuar Kombeumltareuml teuml
rekomanduara nga Eurokodet - keumlto vlera
duhet teuml divergjojneuml nga rekomandimet veteumlm
neuml rast se peumlr kushtet gjeografike gjeologjike
dhe klimatike apo nivelet e siguriseuml
specifikisht teuml pranuar kjo paraqitet e
domosdoshme []rdquo Zbatueshmeumlria e keumltij
udheumlzimi eumlshteuml neuml vullnet specifik teuml ccedildo
shteti pra jo domosdoshmeumlrisht neuml maseuml
uniforme ndeumlr lsquota Si pasojeuml peumlr ccedileumlshtje teuml
njeumljta neuml lidhje me projektimin strukturor
mund teuml veumlrehen rezultate relativisht teuml
ndryshme neuml terma cileumlsore apo sasioreuml
2 PARAMETRAT E
PEumlRCAKTUAR KOMBEumlTAREuml
(NDP)
Eurokodet e botuara neuml faqet e para teuml tyre
peumlrmbajneuml njeuml paragraf me titull ldquoStandarded
Kombeumltare qeuml Implementojneuml Eurokodetrdquo
(National Standards Implementing
Eurocodes) neuml teuml cilin peumlrtej prezantimit
lidhur me botimin kombeumltar teuml Eurokodeve
theksohet se Anekset Kombeumltare peumlrmbajneuml
Parametrat e Peumlrcaktuar Kombeumltareuml (NDPs)
dhe se keumlta teuml fundit duhet teuml peumlrdoren gjateuml
projektimit teuml strukturave teuml ndeumlrtesave apo
veprave teuml tjera inxhinierike shoqeumlruar edhe
nga njeuml kategorizim i tyre Neuml jo pak raste
NDP nuk mund teuml peumlrfaqeumlsohen me njeuml vlereuml
numerike Mjaft prej tyre marrin formeumln e
tabelave grafikeumlve pranimit teuml procedurave
teuml rekomanduara zgjedhjes seuml njeuml qasjeje neuml
llogaritje - kur jepen alternativa - ose
prezantimit teuml njeuml procedure teuml re sigurimit
dhe paraqitjes seuml informacioneve teuml
meumltejshme meuml teuml detajuar etj Peumlr keumlteuml arsye
nga ana e JRC [5] eumlshteuml realizuar njeuml
kategorizim meuml i holleumlsisheumlm i NDP
paraqitur neuml tabeleumln e meumlposhtme Neuml Fig 1
paraqitet numri i NDP sipas kategorizimit teuml
beumlreuml peumlr teuml gjitheuml Paketeumln e Eurokodeve
Veumlrehet se NDP me vlera numerike peumlrbeumljneuml
veteumlm 39 teuml totalit (Tipi 1 2 5 6 dhe pjeseuml
nga 4 - numri total arrin neuml 579) Kjo analizeuml e
thjeshteuml eumlshteuml e reumlndeumlsishme sidomos neuml
Faqe 93 100
Fig 1 Numri i Parametrave teuml Peumlrcaktuar Kombeumltareuml (NDP) sipas kategorive
Fig 2 Numri i Parametrave teuml Peumlrcaktuar
Kombeumltareuml peumlr seicilin Eurokod EN
funksion teuml analizeumls krahasuese pasuese qeuml do
teuml kryhet midis shteteve qeuml implementojneuml
Eurokodet sipas rekomandimeve teuml
komentuara Kjo analizeuml do teuml mbarteuml
veumlshtireumlsiteuml e veta nisur nga fakti qeuml tanimeuml
nuk trajtohen veteumlm vlera numerike por
peumlrcaktime pranime zgjedhje apo forma teuml
tjera relativisht subjektive teuml NDP ccedilka mund
teuml shoqeumlrohen me divergjenca neuml njeuml maseuml teuml
caktuar
Tabela 1 Kategorizimi i Parametrave teuml Peumlrcaktuar Kombeumltareuml [5]
Tip i peumlrgjithsheumlm Tipi (neuml detaje)
Peumlrshkrimi Peumlrshkrimi
1 Vlereuml e njeuml ose meuml shumeuml parametrave 11 Parametra teuml paracaktuar (me vlera teuml rekomanduara)
12 Parametra teuml paracaktuar (pa vlera teuml rekomanduara)
13 Parametra jo teuml paracaktuar
2 Referenceuml neuml raport me njeuml set vlerash tabeleuml(a) 21 Tabela teuml fiksuara (mund teuml ndryshohen veteumlm vlerat)
22 Tabela fleksibeumll (mund teuml ndryshohen rreshtat kolonat)
3 Pranim i procedureumls seuml rekomanduar zgjedhje e
qasjes seuml llogaritjes - kur jepen alternativa - ose
prezantim i procedurave dhe qasjeve teuml reja
31 Pranim i procedurave qasjeve teuml rekomanduara ose prezantim i
teuml rejave
32 Procedura qasje shteteumlrore (lidhur me specifikat e njeuml shteti)
33 Zgjedhje alternative midis opsioneve teuml dheumlna (me vlera teuml
rekomanduara)
34 Zgjedhje alternative midis opsioneve teuml dheumlna (pa vlera teuml
rekomanduara)
35 Zgjedhje midis opsione teuml dheumlna (me vlera teuml rekomanduara)
36 Zgjedhje midis opsione teuml dheumlna (pa vlera teuml rekomanduara)
37 Pranim i procedurave qasjeve neuml formeuml tabelare teuml fiksuar ose
prezantim i teuml rejave
38 Pranim i procedurave qasjeve neuml formeuml tabelare fleksibeumll ose
prezantim i teuml rejave
4 Teuml dheumlna specifike (gjeografike klimatike etj) 4 Teuml dheumlna specifike neuml lidhje me njeuml shtet (gjeografike etj)
5 Grafik(euml) ose tabeleuml(a) kombeumltare parametri 5 Grafik(euml) ose tabeleuml(a ) kombeumltare referuar njeuml parametri
6 Diagrama 6 Diagrama
7 Referenca peumlr informacione 7 Referenca peumlr informacione jokontradiktore dhe komplementare
8 Vendime peumlr aplikimin e Anekseve Informative 8 Vendime neuml lidhje me aplikimin e Anekseve Informative
9 Sigurim i informacioneve teuml meumltejshme 9 Sigurim i informacioneve teuml meumltejshme meuml teuml detajuar
10 Referenceuml lidhur me njeuml informacion 101
Referenceuml lidhur me njeuml informacion i cili peumlrfshihet neuml njeuml aneks informativ
102 Referenceuml lidhur me njeuml informacion i cili peumlrfshihet neuml pjeseuml teuml tjera teuml tekstit teuml EN
Faqe 94 100
Fig 3 Modeli i verifikimit teuml afteumlsiseuml mbajteumlse teuml
soleteumls neuml shpim [6]
3 RASTI STUDIMOR
Studimi i ndikimit teuml Parametrave teuml
Peumlrcaktuar Kombeumltareuml nisur nga kategorizimi
i tyre mund teuml beumlhet neuml meumlnyra teuml ndryshme
Konkretisht neuml keumlteuml punim eumlshteuml menduar teuml
verifikohet ndikimi i NDP neuml llogaritjen neuml
shpim teuml soletave beton armeacute pa trareuml bazuar
neuml Eurokodin 2 [6] Janeuml marreuml neuml shqyrtim
peumlr teuml ndihmuar analizeumln pra dhe peumlr teuml arritur
konkluzione sa meuml teuml qeumlneumlsishme Anekset
Kombeumltare teuml disa shteteve teuml cilat kaneuml
implementuar Eurokodet Anglia (Britania e
Madhe) Franca Italia Gjermania Danimarka
Finlanda dhe Suedia [7-18] Kuptohet qeuml neuml
analizeuml nuk peumlrfshihen teuml gjitheuml parametrat e
Eurokodit neuml fjaleuml por veteuml disa prej tyre teuml
lidhur me karakteristikat e materialeve
strukturore dhe me reagimin neuml prerje teuml
elementeumlve betonarmeacute Peumlr qarteumlsi paragrafi
do teuml vijojeuml me procedureumln e llogaritjes sipas
EC 2 dhe meuml pas do teuml paraqiten sintetikisht neuml
trajteuml grafike dhe tabelare teuml dheumlnat
njeumlkoheumlsisht edhe peumlrfundimet e arritura Sipas
kodit kontrolli neuml shpim do teuml kryhet neuml dy
seksione teuml soleteumls teuml cileumlt i korrespondojneuml dy
perimetrave teuml kontrollit perimetri me i
ngushteuml eumlshteuml ai qeuml peumlr nyjet e brendshme
soleteuml - koloneuml teuml struktureumls (jo aneumlsore)
rezulton sa veteuml perimetri i koloneumls ndeumlrsa
perimetri i dyteuml eumlshteuml ai i qeuml njihet edhe si
ldquoperimetri kryesor bazik i kontrollitrdquo (Fig 3)
Parashtrimi i problemit
Neuml perimetrin e koloneumls ose teuml sipeumlrfaqes seuml
ngarkuar sforcimet prereumlse maksimale qeuml
shkaktojneuml shpimin e soleteumls duhet teuml
ploteumlsojneuml kushtin
Ed Rdmax (1)
Armatura e ccedilelikut referuar shpimit nuk eumlshteuml
e nevojshme neumlse sforcimet prereumlse
maksimale qeuml shkaktojneuml shpimin e soleteumls
janeuml meuml teuml vogla se afteumlsia mbajteumlse e betonit
pa armatureuml νRdc
Ed Rdc (2)
Neuml rast se armatura paraqitet e nevojshme
pozicionimi i saj duhet teuml beumlhet sipas
rregullave konstruktive teuml specifikuara
Kontrolli neuml perimetrin e koloneumls (u0)
Veprimet e listuara do teuml kryhen neuml peumlrputhje
me sistemin e njeumlsive SI peumlrmasat neuml (mm)
forcat e brendshme neuml (kN kNm) sforcimet
(Nmm2)
o 1 2u 2 c c (3)
y nom lbd h c d 2 (4)
y nom lbd h c 3d 2
(5)
y zd 05 d d (6)
1 o 1u u 2 (r 2d) (7)
2 21 1 1 2 2 1W 05c c c 4c d 16d 2 dc (8)
Ed Ed 1 11 k(M V )(u W ) (9)
Ed Ed o Rdmax cdV u d 05 f (10)
ck ck06 1 f 250 (f neuml MPa) (11)
MEd - vlera llogariteumlse e momentit peumlrkuleumls
VEd - vlera llogariteumlse e forceumls prereumlse (c1
c2) - peumlrmasat e seksionit teumlrthor teuml koloneumls -
figura e paraqitur eumlshteuml ilustruese
uo - perimetri i seksionit teumlrthor peumlr kolonat
drejtkeumlndore neuml brendeumlsi teuml struktureumls (aneuml)
(dy dz) - larteumlsia e dobishme e soleteumls sipas
dy drejtimeve ortogonale punuese neuml plan d
(deff) - larteumlsia e dobishme mesatare e
soleteumls bazuar mbi dy vlerat e meumlsipeumlrme u1
- perimetri kryesor i kontrollit teuml soleteumls -
distanceuml 2d nga ccedildo pikeuml e seksionit teumlrthor
A - seksioni kryesor i kontrollit
B - sipeumlrfaqja kryesore e kontrollit Acont
C - perimetri kryesor i kontrollit u1
D - sipeumlrfaqja e ngarkuar Aload
rcont - perimetri i meumltejsheumlm i kontrollit
θ = 266ordm - sipas teoriseuml seuml llogaritjes neuml prerje
Faqe 95 100
Fig 4 Shpeumlrndarja e sforcimeve prereumlse peumlr
veprim teuml njeuml momenti
teuml pa-balancuar neuml njeuml
nyje teuml brendshme
soleteuml - koloneuml [6]
Tabela 2 Vlerat e parametrit ldquokrdquo peumlr
sipeumlrfaqe teuml ngarkuara neuml formeuml
drejtkeumlndore [6]
W1 - funksion qeuml merr neuml konsiderateuml
shpeumlrndarjen e sforcimeve prereumlse neuml soleteuml
peumlr veprim edhe teuml momentit peumlrkuleumls
β - funksion qeuml merr neuml konsiderateuml faktin qeuml
neuml nyjen soleteuml - koloneuml ka edhe moment
k - koeficient i cili varet nga raporti i
peumlrmasave teuml seksionit teumlrthor teuml koloneumls νEd
- sforcimet prereumlse qeuml shkaktojneuml shpim
νRdmax - vlera maksimale e sforcimeve
prereumlse ose meuml thjeshteuml rezistenca neuml prerje
ν - faktor reduktues i rezistenceumls referuar
gjendjes seuml plasaritur teuml betonit neuml prerje
Kontrolli neuml perimetrin kryesor (u1)
Ed Ed 1 RdcV u d (12)
13Rdc Rdc l ck 1 cpC k(100 f ) k (13)
Rdc min 1 cp( k ) (14)
32 12min ck0035k f (15)
k 1 200 d (d neuml mm) (16)
l ly lz 002 (17)
cp Edy cy Edz cz05(N A N A ) (18)
νRdc - afteumlsia mbajteumlse e betonit pa armatureuml
CRdc - parameteumlr qeuml lidhet me afteumlsineuml
mbajteumlse teuml betonit CRdc= 018γc (γcasymp15) ρl
- peumlrqindja e konsideruar neuml llogaritje e
armatureumls gjateumlsore teuml teumlrhequr peumlrcaktuar
mbi bazeumln e peumlrqindjeve peumlr ccedildo drejtim
punues neuml plan referuar gjereumlsive teuml soleteumls
(2x3d + peumlrmaseuml kolone pingul me drejtimin)
cp - sforcimet normale neuml soleteuml (shtypeumlse
rarr pozitive) teuml shkaktuara nga veprime
perpendikulare me drejtimet y dhe z teuml saj (si
psh efektet e para pasnderjes)
Llogaritja e armatureumls punuese
Neuml rast se nevojitet armatureuml punuese peumlr teuml
peumlrballuar sforcimet qeuml shfaqen fizikisht me
shpimin e soleteumls sipeumlrfaqja punuese e njeuml
elementi (e njeuml keumlmbe dege pasi zakonisht
vendosen si shufra vertikale brenda larteumlsiseuml
seuml soleteumls) duhet teuml keumlnaqeuml kushtin vijues
swmin ck
r t yk
A (15sin cos ) f008
s s f
(19)
Aswmin - sipeumlrfaqja minimale e njeuml elementi teuml
veccedilanteuml punues (e njeuml keumlmbe dege)
(sr st) - peumlrkateumlsisht distanca meuml e madhe e
pranuar midis elementeumlve teuml veccedilanteuml punues
degeumlve sipas drejtimit radial dhe tangencial
(shiko Fig 5) - do teuml peumlrcaktohen 2 vlera
referuar perimetrit u1 (lexo vijimin) α - keumlndi
ndeumlrmjet armatureumls seuml teumlrhequr teuml soleteumls
sipas dy drejtimeve (planit teuml soleteumls) dhe
armatureumls punuese (α=90ordm)
Armatura punuese pozicionohet zakonisht
sipas njeuml forme teuml mbyllur duke krijuar njeuml
ose meuml shumeuml perimetra punues referuar
seksionit teumlrthor teuml koloneumls apo sipeumlrfaqes
direkt teuml ngarkuar (peumlrjashtim beumln rasti kur
armatura realizohet neuml formeumln e shufrave
gjateumlsore me segmente teuml inklinuar) distanca
radiale midis teuml cileumlve eumlshteuml po sr Afteumlsia
mbajteumlse e betonit teuml armuar e cila duhet teuml
jeteuml jo meuml e vogeumll se sforcimet prereumlse teuml
llogaritura meuml sipeumlr νEd eumlshteuml
sw ywdefRdcRdcs
r 1
A f sin3 3 d
4 2 s u d
(20)
ywdef ywdf 250 025d f (MPa) (21)
Asw - sipeumlrfaqja totale e njeuml perimetri punues
fywd - vlera projektuese e sforcimit teuml
rrjedhshmeumlriseuml seuml armatureumls punuese
fywdef - vlera efektive projektuese e sforcimit
teuml rrjedhshmeumlrise seuml armatureumls punuese
Perimetri meuml i largeumlt i kontrollit peumlr teuml cilin
nuk ka nevojeuml teuml pozicionohet armatureuml
punuese referuar shpimit jepet me shprehjen
c1c2 le05 10 20 ge20
k 045 060 070 080
Faqe 96 100
Fig 5 Pozicionimi i armatureumls punuese neuml
soleteuml [6]
oout Ed Rdcu V d (22)
Fig 5 Pozicionimi i armatures punuese
ne solete [6]
Parametri Njeumlsia RV BS NF UNI DIN DS SFS SS
Betoni Klasa C3037 C3240 C2530 C3037 C3037 C3545 C3037 C3037
Klekspoz ----- XD1 XD1 XD1 XD1 XD1 XD1 XD1 XD1
fck MPa 300 320 250 300 300 350 300 300
fcd MPa 200 181 167 170 170 241 170 200
c ----- 150 150 150 150 150 145 150 150
cc ----- 100 085 100 085 085 100 085 100
cmindur mm 35 30 35 35 30 30 30 25
cnom mm 45 40 45 45 40 40 40 35
Ccedileliku Klasa B500C B500C B500C B450C B500C B500C B500C B500C
fyk MPa 5000 5000 5000 4500 5000 5000 5000 5000
fyd MPa 4348 4348 4348 3913 4348 4167 4348 4348
fywd MPa 4348 4348 4348 3913 4348 4167 4348 4348
ud 675 675 675 675 250 021 100 675
s ----- 115 115 115 115 115 12 115 115
h mm 300 300 300 300 300 300 300 300
dy mm 245 250 245 245 250 250 250 255
dz mm 225 230 225 225 230 230 230 235
d mm 235 240 235 235 240 240 240 245
dlb (shufra gjat) mm 20 20 20 20 20 20 20 20
k ----- 0633 0633 0633 0633 0633 0633 0633 0633
u0 mm 1400 1400 1400 1400 1400 1400 1400 1400
u1 mm 4352 4414 4352 4352 4414 4414 4414 4477
r1 mm 4700 4800 4700 4700 4800 4800 4800 4900
W1 mm2 1955920 2012480 1955920 1955920 2012480 2012480 2012480 2069840
---- 1324 1319 1324 1324 1319 1319 1319 1315
Ed (u0) MPa 4024 3927 4024 4024 3927 3927 3927 3834
Rd max MPa 5280 4744 4500 5251 4488 6228 4488 5280
Ed (u1) MPa 1295 1245 1295 1295 1245 1245 1245 1199
CRdc ---- 0120 0120 0120 0120 0120 0124 0120 0120
k ---- 1923 1913 1923 1923 1913 1913 1913 1904
l ---- 00089 00087 00089 00089 00087 00087 00087 00085
Rd c MPa 0690 0696 0649 0690 0681 0742 0681 0673
min MPa 0511 0524 0466 0511 0507 0548 0507 0503
(Asw sr)nev mm2mm 730 686 759 730 697 654 697 665
A - perimetri meuml i largeumlt i kontrollit
d - larteumlsia e dobishme e soleteumls
Faqe 97 100
Fig 6 Pozicionimi i armatureumls punuese neuml
soleteuml [6]
Tabela 3 Tabela peumlrmbledheumlse e llogaritjeve teuml soleteumls neuml shpim neumln influenceumln e Anekseve Kombeumltare
u0out mm 81678 78951 86796 81678 80668 74073 80668 79689
r0out mm 10777 10343 11592 10777 10616 9566 10616 10460
a1 mm 705 70 705 70 70 72 72 70
srmax mm 1763 1800 1763 1763 1800 1800 1800 1838
stmax (brenda u1) mm 3525 360 3525 3525 360 360 360 3675
stmax (jashteuml u1) mm 470 480 470 470 480 480 480 490
k (termi kd) mm 15 15 15 15 15 2 15 15
rmax ---- 7252 6743 8067 7252 7016 4766 7016 6785
nperimeteumlrnev mm 5 5 6 5 5 4 5 5
sr pranuar ---- 1600 1500 1450 1600 1550 1350 1550 1500
Asw nev mm 11686 10297 11006 11686 10804 8826 10804 9978
Rd cs MPa 1295 1245 1295 1295 1245 1245 1245 1199
Asw min (brenda) mm2 337 328 277 375 332 306 331 327
Asw min (jashteuml) mm2 449 438 369 500 443 408 441 436
Parametri Njeumlsia RV BS NF UNI DIN DS SFS SS
dll (diam shufreumls) mm Φ8 Φ8 Φ8 Φ8 Φ8 Φ8 Φ8 Φ8
r1 (perimetri 1) mm 70 70 70 70 70 70 70 70
n1 (perimetri 1) 24 21 23 24 22 18 22 20
r2 (perimetri 2) mm 2300 2200 2150 2300 2250 2050 2250 2200
n2 (perimetri 2) 24 21 23 24 22 18 22 20
r3 (perimetri 3) mm 3900 3700 3600 3900 3800 3400 3800 3700
n3 (perimetri 3) 24 21 23 24 22 18 22 20
r4 (perimetri 4) mm 5500 5200 5050 5500 5350 4750 5350 5200
n4 (perimetri 4) 24 21 23 24 22 18 22 20
r5 (perimetri 5) mm 7100 6700 6500 7100 6900 --- 6900 6700
n5 (perimetri 5) 240 210 230 240 220 --- 220 200
r6 (perimetri 6) mm --- --- 7950 --- --- --- ---
n6 (perimetri 6) --- --- 230 --- --- --- ---
A - perimetri meuml i largeumlt i armatureumls punuese
B - perimetri meuml i largeumlt i kontrollit pa armatureuml uoout
Faqe 98 100
Rregullat e pozicionimit teuml armatureumls
Perimetri i pareuml i armatureumls duhet teuml vendoset neuml distanceuml ge 03d nga faqja e koloneumls apo perimetri i sipeumlrfaqes
seuml ngarkuar Perimetri meuml i largeumlt i armatureumls punuese nuk duhet teuml vendoset neuml distanceuml meuml teuml madhe se (k∙d)
brendashkruar perimetrit meuml teuml largeumlt uoout (rekomandohet vlera e kasymp15) Po keumlshtu hapi i perimetrave
brendashkruar sipas rrezes duhet teuml jeteuml sr max le 075d ndeumlrsa distanca tangenciale midis degeumlve brenda njeuml
perimetri duhet teuml jeteuml peumlrkateumlsisht kur ky ndodhet brenda ose jashteuml perimetrit kryesor teuml kontrollit u1 st max le
15d st max le 22d Armatura duhet teuml pozicionohet neuml jo meuml pak se dy perimetra
Rasti qeuml eumlshteuml diskutuar lidhet me njeuml soleteuml tip pllakeuml me trasheumlsi konstante prej 30cm armuar me shufra
gjateumlsore Φ2015 neuml teuml dy drejtimet mbeumlshtetur neuml njeuml koloneuml me seksion teumlrthor (30x40)cm - nyja soleteuml -
koloneuml eumlshteuml konsideruar e brendshme Klasa Strukturore (referuar jeteumlgjateumlsiseuml funksionale) eumlshteuml S4 (50 vjet)
ndeumlrsa Klasa e ekspozicionit teuml struktureumls eumlshteuml XD1 [6] Ngarkesa e peumlrqendruar e transmetuar neuml koloneuml eumlshteuml
pranuar NEd=1000kN ndeumlrsa momenti peumlrkuleumls sipas teuml dy drejtimeve MEd=250kNm Veprimet e kryera neuml
peumlrputhje me procedureumln e llogaritjes teuml diskutuar dhe rezultatet e peumlrfituara janeuml paraqitur neuml Tabeleumln 3 ku
krahas teuml tjerave fck - rezistenca karakteristike cilindrike neuml shtypje e betonit e matur neuml mosheuml 28 ditore fcd -
vlera projektuese e rezistenceumls neuml shtypje teuml betonit (fcd = ccfckγc)cc - koeficient qeuml konsideron efektet peumlr
njeuml koheuml teuml gjateuml dhe efektet e aplikimit teuml ngarkesave
(cmindur cnom) - peumlrkateumlsisht shtresa mbrojteumlse minimale e armatureumls lidhur me kushtet ambjentit dhe shtresa
mbrojteumlse ldquollogariteumlserdquo
dll - diametri i pranuar i shufrave degeumlve (ri ni) - rrezja e perimetrit ldquoirdquo teuml armatureumls seuml vendosur peumlr shpimin
dhe numri i degeumlve
fyk - rezistenca karakteristike e rrjedhshmeumlriseuml e armatureumls punuese (ccedilelikut) fyd - vlera projektuese e rezistenceumls
seuml rrjedhshmeumlriseuml seuml armatureumlsccedilelikut (fyd=fykγs)
(γc γs) - faktoreumlt pjesoreuml teuml siguriseuml peumlrkateumlsisht peumlr betonin dhe ccedilelikun
Parametrat e Peumlrcaktuar Kombeumltareuml (NDP) kryesoreuml janeuml theksuar me ngjyreuml neuml tabeleuml
Nga rezultatet e paraqitura veumlrehen diferenca teuml cilat peumlr shkak teuml veteuml kontureve teuml tematikeumls seuml trajtuar janeuml
relativisht teuml vogla numerikisht Ato lidhen kryesisht siccedil u theksua edhe neuml parantezeuml me trajtimet referuar
materialeve strukturore dhe mekanizmit teuml reagimit teuml elementeumlve betonarmeacute neuml prerje Grafikeumlt vijues tregojneuml
variacionin e madheumlsive kryesore
Fig 7 Variacioni neuml (MPa) i sforcimeve
prereumlse vEd(uo) amp afteumlsiseuml mbajteumlse vRdmax neuml
prerje referuar perimetrit uo
Fig 8 Variacioni neuml (MPa) i sforcimeve prereumlse
vEd(u1) amp afteumlsiseuml mbajteumlse vRdc neuml prerje referuar
perimetrit u1
Faqe 99 100
4 PERFUNDIME
Mbeumlshtetur neuml parashtrimin teorik dhe neuml rezultatet e peumlrfituara neuml rastin studimor arrihen konkluzionet e
listuara meuml poshteuml
Sforcimet prereumlse referuar perimetrit teuml koloneumls rezultojneuml pothuajse me teuml njeumljtat vlera peumlr teuml gjitha shtet et
duke qeneuml se parametri β dhe larteumlsia e dobishme variojneuml fare lehteuml (Fig 7) Afteumlsia mbajteumlse neuml
korrespondenceuml eumlshteuml funksion i drejtpeumlrdrejteuml i klaseumls seuml rezistenceumls seuml betonit pra veumlrehen vlera meuml teuml larta
pikeumlrisht peumlr shtete si Danimarka Suedia teuml cileumlt peumlrputhen me vlerat e rekomanduara nga veteuml Eurokodi 2 (EC
2)
Sforcimet prereumlse referuar perimetrit kryesor teuml kontrollit gjithashtu ndryshojneuml pak neuml vareumlsi teuml larteumlsiseuml seuml
dobishme apo shtreseumls mbrojteumlse teuml armatureumls (Fig 8) Afteumlsia mbajteumlse νRdc ndikohet nga njeuml numeumlr faktoreumlsh
(nuk synohet teuml vlereumlsohet veccedilaneumlrisht kontributi i tyre) - maksimumi arrihet peumlr Danimarkeumln (+7 mbi EC 2)
Perimetrat e kontrollit varen kryesisht nga larteumlsia e dobishme por jo veteumlm (sidomos perimetri meuml i largeumlt i
kontrollit i cili arrin vlereumln maksimale peumlr Franceumln +6 mbi rekomandimin e EC 2) (Fig 9)
Armatura e nevojshme eumlshteuml edhe elementi fundor njeumlkoheumlsisht meuml i reumlndeumlsisheumlm i llogaritjeve neuml fjaleuml edhe
neuml kuptimin ekonomik (Fig 10) Neuml vlereumln e saj ndikojneuml gjitheuml faktoreumlt e listuar (Ek 20) Gjykimi do teuml beumlhet
kryesisht mbi vlereuml absolute por duke konsideruar edhe numrin e perimetrave neuml teuml cileumlt shpeumlrndahet kjo
armatureuml Konkludohet se maksimumi arrihet nga Italia (me vlereuml sa EC 2) ndeumlrsa minimumi nga Danimarka
e cila ka edhe klaseumln meuml teuml larteuml teuml rezistenceumls seuml betonit por edhe faktorin pjesor teuml siguriseuml meuml teuml vogeumll se
shtetet e tjera
Neuml mbyllje theksohet se ndikimi i Parametrave teuml Peumlrcaktuar Kombeumltareuml pavareumlsisht se lidhur me cilin
material strukturor apo situateuml teknike qeuml implikon peumlrdorimin e tyre diskutohet duhet marreuml neuml konsiderateuml
Shembulli i trajtuar deumlshmon qarteuml keumlteuml (situata teuml tjera mund teuml paraqiten me ndryshime meuml teuml dukshme) Shteti
me rezultatet meuml teuml afeumlrta (bazuar neuml sasineuml e armatureumls nga sa u vu neuml dukje) me rekomandimet e EC 2 eumlshteuml
Italia
Fig 9 Variacioni neuml (mm) i shtrirjes seuml
perimetrit kryesor teuml kontrollit u1 amp perimetrit
meuml teuml largeumlt uoout
Fig 10 Variacioni neuml (mm2) i sipeumlrfaqes seuml nevojshme
teuml armatureumls neuml total Aswnev amp peumlr ccedildo perimeteumlr Aswnev
nper
Faqe 100 100
Fig11 Pozicionimi i armatures punuese ne solete
Literatura
[1] Treaty of Rome (1957) Treaty establishing
the European Economic Community (EEC)
23031957 Rome Italy
[2] European Commission (1988) Construction
Products Directive 89106EEC [hellip]
Brussels Belgium
[3] European Commission (2003) Guidance
Paper L concerning the Construction Products
Directives 89106EEC 2003 Application and
Use of the Eurocodes Brussels Belgium
[4] European Commission Joint Research Centre (2015) State of implementation of the
Eurocodes in the European Union Support to
the implementation harmonization and further
development of the Eurocodes Brussels Belgium
[5] European Commission Joint Research Centre
(2007) Eurocodes Database for Nationally
Determined Parameters Support to the
implementation harmonization and further
development of the Eurocodes Brussels
Belgium
[6] CEN (2006) EN 1992-1-1 Eurocode 2
Design of concrete structures Part 1-1
General rules and rules for buildings
Brussels Belgium
[7] BSI (2004a) BS EN 1992-1-12004
Eurocode 2 Design of concrete structures
General rules and rules for buildings London
the United Kingdom
[8] BSI (2004b) BS EN1992-1-1NA UK
National Annex to Eurocode 2 Design of
concrete structures General rules and rules
for buildings London the United Kingdom
[9] AFNOR (2005) NF EN 1992-1-1 Calcul des
structures en beacuteton armeacute ou preacutecontraint Paris France
[10] AFNOR (2007) NF EN 1992-1-1NA Paris
France
[11] DIN (2011a) DIN EN 1992-1-1 Eurocode 2
Bemessung und Konstruktion von Stahlbeton -
und Spannbetontragwerken - Teil 1-1
Allgemeine Bemessungsregeln und Regeln fuumlr
den Hochbau Berlin Germany
[12] DIN (2011b) Nationaler Anhang - National
festgelegte Parameter -Eurocode 2
Bemessung und Konstruktion von Stahlbeton -
und Spannbetontragwerken - Teil 1-1
Allgemeine Bemessungsregeln und Regeln fuumlr
den Hochbau Berlin Germany
[13] UNI (2005) UNI EN 1992-1-1 Eurocodice 2
- Progettazione delle strutture di calcestruzzo
- Parte 1-1 Regole generali e regole per gli
edifici Roma Italia
[14] UNI (2007) Appendice Nazionale della
Norma UNI EN 1992-1-1 Roma Italia
[15] DS (2005) Eurocode 2 Betonkonstruktioner
- Betonbroer - Dimensionerings - og
detaljeringsregler Charlottenlund Denmark
[16] DS (2007) EN 1992-1-1 DK NA2007
National Annex to Eurocode 2 Design of
concrete structures - Part 1-1 General rules
and rules for buildings Charlottenlund
Denmark
[17] SFS (2007) Eurokoodi 2 Betonirakenteiden
suunnittelu Osa 1-1 Yleiset saumlaumlnnoumlt ja
rakennuksia koskevat saumlaumlnnoumlt The Finnish
National Annex to the standard SFS EN 1992-
1-1 Malminkatu Finland
[18] SIS (2005) Eurokod 2 Dimensionering av
betongkonstruktioner - Del 1-1 Allmaumlnna
regler och regler foumlr byggnader Stockholm
Sweden
6
ldquoDOMOSDOSHMEumlRIA E NGRITJES SEuml NJEuml QENDRE KOMBEumlTARE
PEumlR MONITORIMIN DHE MENAXHIMIN E TRAFIKUT NEuml SHQIPEumlRIrdquo
Drakuli Lumi1
1 Departmenti i Mekanikeumls dhe Transportit Universiteti Aleksandeumlr Moisiu Durreumls Shqipeumlri
ABSTRACT
Duke ju peumlrgjigjur ritmeve teuml larta teuml zhvillimit ekonomiko-shoqeumlror edhe transporti ka evoluar
ndjesheumlm Ai para seuml gjithash sot keumlrkohet teuml jeteuml multimodal Bashkeumlveprimi i meumlnyrave
klasike teuml transportit rrugor detar hekurudhor dhe ajror mundeumlsohet veteumlm neuml sajeuml teuml arritjeve
teknologjike neuml fushat e monitorimit komunikimit dhe shkeumlmbimit teuml informacionit
Kjo ka sjelleuml njeuml peumlrhapje teuml shpejteuml teuml aplikimit teuml Sistemeve Inteligjente teuml Transportit si njeuml
qasje qeuml synon jo veteumlm rritjen e kapaciteteve teuml infrastrukturave teuml transportit por koordinimin
e veprimtarive teuml teuml gjitheuml aktoreumlve
Peumlr keumlteuml arsye Komisioni Europian ka hedhur bazat ligjore qeuml shtetet e Bashkimit Europian teuml
harmonizojneuml strategjiteuml e tyre kombeumltare me objektivin e krijimit teuml njeuml sistemi teuml transportit
europian qeuml do teuml rriste zhvillimin ekonomik e tregeumltar dhe njeumlkoheumlsisht do teuml peumlrmireumlsonte
sigurineuml dhe eko-qeumlndrueshmeumlrineuml
Neuml rrugeumltimin e Shqipeumlriseuml drejt keumltij Bashkimi njeuml hap modest do teuml ishte dhe krijimi i
struktureumls bashkeumlkohore qeuml do teuml menaxhonte flukset e trafikut teuml mallrave dhe pasagjereumlve
brenda dhe jashteuml vendit dhe e kundeumlrta
Fjaleuml kyccedile SIT PKT Librat e Bardheuml CCTV VMS Teknologji e Informacionit dhe
Komunikimit
7
1 HYRJE
Zhvillimi i vrullsheumlm i transportit
zhvendosja neuml njeuml territor gjithnjeuml e meuml teuml
gjereuml e impianteve teuml prodhimit shkalla e
peumlrhapjes seuml tregjeve dhe logjistikeumls kaneuml
ccediluar neuml njeuml ndryshim neuml struktureumln
hapeumlsinore dhe cileumlsore teuml keumlrkeseumls seuml
transportit Pasoja eumlshteuml njeuml rritje e
bllokimeve me ndikime negative neuml mjedis
neuml cileumlsineuml e jeteumls dhe sigurineuml shoqeumlruar me
kosto shumeuml teuml larta peumlr komunitetin
Sipas teuml dheumlnave teuml Organizateumls seuml Kombeve
teuml Bashkuara (UNECE)
sektori i transportit neuml teumlreumlsi prodhon
mbi 25 teuml emetimeve globale teuml CO2
dhe transporti rrugor neuml veccedilanti
prodhon 16 teuml emetimeve teuml CO2 neuml
shkalleuml globale
mbi 124 milion njereumlz vdesin ccedildo vit neuml
rrugeumlt e boteumls dhe 20 deri 50 milion
vuajneuml deumlmtime jo-fatale teuml shkaktuara
nga aksidentet rrugore Neuml shumiceumln e
rajoneve teuml boteumls plagosja- kjo
ldquoepidemirdquo e trafikut rrugor eumlshteuml ende
neuml rritje
Paafteumlsia e rrjeteve teuml transportit neuml
peumlrgjitheumlsi kushton rreth 1 - 2 trilion
dollareuml neuml vit
Eumlshteuml vlereumlsuar se humbjet nga
bllokimet e trafikut zeumlneuml rreth 1 teuml
PBB-seuml neuml vendet e zhvilluara dhe 2-
5 neuml ato neuml zhvillim
Keumlto teuml dheumlna nxjerrin neuml pah sfidat e
mobilitetit peumlr teuml peumlrballuar rritjen e pritshme
(veteumlm fluksi i trafikut teuml mallrave neuml
Shqipeumlri sipas PKT neuml vitin 2030
parashikohet teuml dyfishohet duke arritur neuml 35
milion tonvit) Kjo nuk mund teuml beumlhet veteumlm
duke rritur numrin e infrastrukturave por
duke zgjedhur njeuml qasje teuml ndryshme
strategjike teuml menduarit e transportit si njeuml
sistem teuml integruar ploteumlsisht neuml teuml cilin
informacioni menaxhimi dhe kontrolli
veprojneuml neuml sinergji
Sistemet Inteligjente teuml Transportit (SIT)
janeuml teuml njohur si njeuml mjet qeuml meuml shumeuml se teuml
tjereumlt mundeumlson menaxhimin e mobilitetit neuml
meumlnyreuml teuml zgjuar Qeumlllimi i tyre eumlshteuml
optimizimi i menaxhimit teuml infrastrukturave
dhe platformave logjistike duke riorganizuar
flukset e trafikut neuml meumlnyreuml qeuml teuml
promovojneuml riekuilibeumlr midis meumlnyrave teuml
ndryshme teuml transportit dhe teuml inkurajojneuml
peumlrdorimin meuml teuml madh teuml modeleve meuml teuml
qeumlndrueshme teuml transportit
Neuml keumlteuml kuadeumlr Komisioni Europian ka
theksuar si neuml Librin e Bardheuml teuml vitit 2001
Politika teuml transportit europian deri neuml vitin
2010 koha peumlr teuml vendosur edhe neuml ateuml teuml
2011 Udheumlrreumlfyesi drejt njeuml zone teuml vetme teuml
transportit europian - Peumlr njeuml politikeuml teuml
transporteve konkuruese dhe teuml
qeumlndrueshme rolin e SIT si njeuml mjet i
domosdosheumlm peumlr arritjen e qeumlllimit teuml njeuml
rrjeti teuml transportit ploteumlsisht teuml integruar
2 GJENDJA E SIT NEuml SHQIPEumlRI
21 SIT neuml Transportin Rrugor
Platforma e vetme e SIT neuml Shqipeumlri peumlr
transportin rrugor eumlshteuml Sistemi i
Menaxhimit teuml Kontrollit teuml Trafikut Urban
peumlr qytetin e Tiraneumls
Qeumlllimi kryesor i sistemit eumlshteuml teuml
implementojeuml njeuml arkitektureuml teuml avancuar teuml
SIT- ve teuml afteuml teuml menaxhojeuml kompleksitetin
e situateumls seuml trafikut neuml Tiraneuml duke zbatuar
kontroll optimal teuml semaforeumlve kryesoreuml teuml
qytetit teuml Tiraneumls duke siguruar njeuml
mbikqyrje teuml trafikut teuml rrugeumlve kryesore dhe
njeuml platformeuml infomobiliteti (neumlpeumlrmjet
paneleve teuml mesazheve variable Web SMS)
Sistemi i Menaxhimit teuml Kontrollit teuml Trafikut
Urban neuml qytetin e Tiraneumls synon
8
Menaxhimin e semaforeumlve neuml koheuml reale
Peumlrmireumlsimin e fluksit teuml trafikut neuml
qytet
Zbatimin e nje zgjidhje qeuml mund te
zhvillohet neuml teuml ardhmen e pritshme
Kufizon ndjesheumlm veprimtarineuml e
personelit teuml lidhur me strategjineuml e
trafikut
Ti japeuml peumlrpareumlsi autobuzeumlve neuml rrugeumlt
kryesore te qytetit
Sistemi i Menaxhimit teuml Kontrollit teuml Trafikut
Urban peumlr qytetin e Tiraneumls u zbatua sipas
specifikimeve qeuml kaneuml teuml beumljneuml me
projektimin furnizimin instalimin testimin
dhe komisionimin e neumlnsistemeve ploteumlsisht
teuml integruar qeuml janeuml
1 Kontrolli i Trafikut Urban (UTC) qeuml
mundeumlson koordinimin e semaforeumlve
neumlpeumlrmjet kontrolloreumlve teuml vendosur neuml
semaforeuml
2 Panelet e mesazheve Variable (VMS) teuml
cilat sigurojneuml informacionin neuml lidhje
me ngjarje teuml veccedilanta teuml trafikut urban
dhe mundeumlsojneuml informimin neuml koheuml
reale teuml drejtuesve teuml mjeteve dhe
pasagjereumlve lidhur me situateumln e trafikut
dhe rrugeumlt alternative
3 Sistemi i avancuar i kamerave
CCTV(diteumlnateuml) me afteumlsineuml e dallimit
teuml mjeteve identifikimin e tyre neumlpeumlrmjet
targave si dhe pamje teuml situatave teuml
trafikut neuml nyjet kryesore teuml zgjedhura
(figura 1)
4 Sistemi i telekomunikacionit (TN) qeuml
mundeumlson shkeumlmbimin e informacionit
neuml koheuml reale Ky sistem eumlshteuml i lidhur
me kabeumlll me fibra optike teuml Rrjetit
ekzistues teuml Telekomunikacionit
5 Qendra Operacionale e Kontrollit teuml
Tiraneumls (QOKT) peumlr menaxhimin e teuml
gjitha pajisjeve teuml neumlnstacioneve
Figura 1 Harta e instalimit teuml kamerave neuml
qytetin e Tiraneumls
Gjithashtu neuml peumlrputhje me standardet
ndeumlrkombeumltare teuml ndeumlrtimit teuml veprave teuml
infrastruktureumls rrugore egzistojneuml qendra e
monitorimit teuml tunelit Thirreuml-Kalimash (rruga
Durreumls-Kukeumls-Morineuml) dhe ajo e tunelit teuml
Krrabeumls (Tiraneuml-Elbasan)
22 SIT neuml Transportin Hekurudhor
Neuml vitin 1980 neuml rreth 30 teuml rrjetit
hekurudhor shqiptar u implementua sistemi i
sinjalizim - ndeumlrlidhjes dhe i kontrollit dhe
komandimit teuml leumlvizjes seuml trenave Aktualisht
ky sistem sot eumlshteuml komplet jashteuml peumlrdorimit
Si rrjedhim transporti hekurudhor
konsiderohet se nuk ka njeuml sistem qeumlndror teuml
menaxhimit teuml leumlvizjes si dhe nuk ka njeuml
kontroll fiks funksional dhe teuml sigurteuml
Komunikimi midis stacioneve beumlhet me
Radio dhe leumlvizja hekurudhore nuk ka asnjeuml
siguri teuml kontrolluar neuml sistem dhe rreziku i
ndodhjes seuml aksidenteve eumlshteuml potencial
23 SIT neuml Transportin Detar
Aktualisht neuml transportin detar janeuml beumlreuml
hapat e para neuml drejtim teuml futjes seuml SIT peumlr
mbikqyrjen e hapeumlsireumls detare Neuml keumlteuml
kuadeumlr njeuml rol teuml reumlndeumlsisheumlm ka patur krijimi
i QNOD - Qendra Ndeumlrinstitucionale
9
Operacionale Detare (VKM Nr954
dt30092009) dhe studimi i kryer prej
studios Louis Berger ldquoPreliminary
Assessment amp Feasibility Design for the
establishment of the VTMISrdquo 2011 peumlr
ngritjen e keumlsaj qeumlndre praneuml Drejtoriseuml seuml
Peumlrgjithshme Detare
Qendra Ndeumlrinstitucionale Operacionale
Detare neuml Durreumls eumlshteuml njeuml institucion
ndeumlrministror qeuml duhet teuml sigurojeuml
monitorimin e hapeumlsireumls detare shqiptare neuml
meumlnyreuml qeuml teuml realizojeuml organizimin
planifikimin koordinimin dhe drejtimin e
operacioneve neuml det neuml peumlrputhje me
legjislacionin kombeumltar e ndeumlrkombeumltar
Ajo mbulon mbikqyrjen e trafikut detar
neumlpeumlrmjet sensoreumlve teuml saj dhe tre zyrave
operacionale neuml Sheumlngjin Vloreuml dhe Sarandeuml
Zoteumlron njeuml seumlreuml pajisjesh si radareuml repetitoreuml
peumlr brigjet sisteme automatikeuml teuml
identifikimit (AIS)
Mbi bazeumln e rekomandimeve teuml KE Autoriteti
Portual i Durreumlsit ka peumlrgatitur projektin peumlr
ngritjen e njeuml Sistemi Informacioni teuml
Monitorimit teuml Trafikut teuml Anijeve VTMIS
(Vessel Traffic Monitoring Information
Systems) neuml vendin toneuml neuml meumlnyreuml qeuml teuml
beumlhemi pjeseuml e keumltij sistemi neuml Adriatik
Siccedil vihet re menaxhimi i trafikut detar neuml
Shqipeumlri eumlshteuml larg modeleve europiane por
fillimi eumlshteuml serioz e neuml peumlrputhje me
legjislacionin e BE
24 SIT neuml Transportin Ajror
Neuml Aeroportin Ndeumlrkombeumltar ldquoNeumlneuml Terezardquo
eumlshteuml shoqeumlria ALBCONTROL e cila
menaxhon dhe kontrollon hapeumlsireumln ajrore
Shqiptare (FIR) neuml peumlrputhje me Standardet
Ndeumlrkombeumltare teuml Lundrimit Ajror
SIT teuml aviacionit neuml Shqipeumlri bazuar edhe neuml
eksperienceumln boteumlrore do teuml duhej teuml ishin teuml
ndara neuml dy pjeseuml teuml veccedilanta
a) Pjesa e pareuml dhe meuml e reumlndeumlsishme
janeuml sistemet qeuml kaneuml teuml beumljneuml me
aspektin teknik me sigurineuml neuml
fluturim
Shqipeumlria eumlshteuml aneumltare e ICAO
(International Civil Aviation Organization) e
EASA (European Aviation Safety Agency)
dhe Eurocontrol Ajo eumlshteuml firmeumltare e teuml
gjitha konventave dhe marreumlveshjeve teuml
keumltyre organizatave peumlr kontrollin dhe
administrimin e trafikut ajror
Sistemet tradicionale CNSATM qeuml janeuml neuml
peumlrdorim sot nuk do teuml jeneuml neuml gjeumlndje teuml
ploteumlsojneuml keumlrkesat neuml rritje teuml trafikut ajror
dhe parrezikshmeumlrineuml ato do teuml duhet teuml
zeumlvendeumlsohen nga sistemet e gjeneratave teuml
reja (Sistemet Inteligjente teuml Transportit) teuml
cilat bazohen neuml rrjetin e shkeumlmbimit teuml teuml
dheumlnave qeuml merren nga sistemet satelitore
Nga ana e administrimit teknik dhe teuml siguriseuml
ajrore Shqipeumlria ploteumlson teuml gjitha kushtet e
nevojshme qeuml mundeumlsojneuml peumlrdorimin dhe
administrimin e Sistemeve Inteligjente teuml
Transportit Ajror
b) Ndeumlrsa peumlr pjeseumln tjeteumlr qeuml i peumlrket
administrimit sa meuml eficient teuml
transportit teuml pasagjereumlvemallrave
mund teuml themi se neuml Shqipeumlri mungon
njeuml infrastruktureuml inteligjente e
menaxhimit teuml transportit ajror
Orvajtje peumlr teuml ngritur njeuml organizim
inteligjent nuk kaneuml munguar por peumlr
areumlsye qeuml lidhen me mungeseumln e
experienceumls neuml keumlteuml drejtim ato nuk
kaneuml funksionuar dhe menaxhimi
inteligjent qeumlndron neuml fillesat e tij
Analiza e meumlsipeumlrme tregon peumlrse mendojmeuml
se krijimi i njeuml Qendre Kombeumltare teuml
Monitorimit dhe Menaxhimit teuml Trafikut
eumlshteuml tashmeuml njeuml domosdoshmeumlri Qendeumlr qeuml
eumlshteuml neuml peumlrputhje edhe me planin ambicioz
teuml shndeumlrrimit teuml Shqipeumlriseuml neuml njeuml HUB neuml
Europeumln Juglindore
10
Ajo do teuml sheumlrbejeuml peumlr koordinimin e
veprimtarive qeuml do teuml lidhen me peumlrpunimin e
njeuml pjese teuml flukseve teuml mallrave qeuml do teuml
qarkullojneuml neuml Adriatik
3 ARKITEKTURA E NDEumlRTIMIT TEuml
SIT PEumlR NJEuml MENAXHIM TEuml
TRAFIKUT NGA QKMMT
Komisioni Europian neumlpeumlrmjet Librave teuml
Bardheuml ka hedhur bazat ligjore qeuml shtetet e
Bashkimit Europian teuml harmonizojneuml
strategjiteuml e tyre kombeumltare me objektivin e
krijimit teuml njeuml sistemi teuml transportit europian
qeuml do teuml rriste zhvillimin ekonomik e tregeumltar
dhe njeumlkoheumlsisht do teuml peumlrmireumlsonte sigurineuml
dhe eko-qeumlndrueshmeumlrineuml
Lidhur me keumlteuml neuml Figureumln 2 jepet njeuml skemeuml
e arkitektureumls seuml SIT peumlr transportin
multimodal qeuml do teuml ishte e peumlrshtatshme peumlr
vendin toneuml Kjo pasi siccedil kemi theksuar
Shqipeumlria ofron mundeumlsineuml e kateumlr meumlnyrave
klasike teuml transportit-Rrugor Detar
Hekurudhor dhe Ajror
Figura 2 Skema e SIT peumlr transportin
multimodal
Qeuml teuml mund teuml flasim peumlr akitektureumln e SIT
dhe peumlr mundeumlsineuml e vendosjes seuml tyre neuml
Shqipeumlri do teuml duhej teuml jepnim seuml pari disa
koncepte bazeuml
Peumlr keumlteuml duhet ti referohemi Direktiveumls
201040EU - Peumlr vendosjen e Sistemeve
Inteligjente teuml Transportit neuml fusheumln e
transportit rrugor dhe neuml lidhjet me
meumlnyrat e tjera teuml transportit Me qeumlllim teuml
zbatimit teuml keumlsaj direktive do teuml duhej teuml
peumlrdoren keumlto peumlrkufizime
1) ldquoSisteme Inteligjente teuml Transportitrdquo
ose ldquoSITrdquo
2) ldquondeumlrveprimrdquo
3) aplikimi i SIT
4) sheumlrbim i SIT
5) ofrues teuml sheumlrbimit teuml SIT
6) peumlrdorues i SIT
7) peumlrdoruesit e dobeumlt teuml rrugeumls
8) pajisje nomaderdquo
9) platformeuml
10) arkitektureuml
11) ndeumlrfaqe
12) pajtueshmeumlri
13) vazhdimeumlsia e sheumlrbimeverdquo
14) ldquoteuml dheumlna rrugorerdquo
15) teuml dheumlna mbi trafikun
16) ldquoteuml dheumlna teuml udheumltimitrdquo
17) specifikeuml
31 Standardizimi i vendosjes dhe
operimit teuml Sistemeve Inteligjente teuml
Transportit
Peumlrhapja e shpejteuml e aplikimit teuml SIT ka sjelleuml
nevojeumln e bashkeumlveprimit midis teuml gjitheuml
aktoreumlve Vizioni i peumlrbashkeumlt i tyre
konkretizohet neuml Organizateumln Europiane jo
fitimprureumlse ldquoERTICO ITS Europerdquo e krijuar
me inisiativeumln e Komisionit Europian peumlr
zhvillimin e SIT neuml kontinent Sot organizata
neuml teuml cileumln doemos qeuml do teuml marrin pjeseuml edhe
operatoreumlt shqiptareuml teuml sektorit numeumlron rreth
100 aneumltareuml kryesisht nga
Industria
11
Administrata Publike
Operatoreumlt e infrastruktureumls
Peumlrdoruesit (kompaniteuml e transportit
dhomat e tregeumltiseuml etj)
Teuml tjereuml (federatat e turizmit institute
keumlrkimore etj)
Duke kuptuar reumlndeumlsineuml e procesit teuml
standardizimit neuml vendosjen dhe operimin e
SIT janeuml teuml shumteuml organizmat qeuml punojneuml
peumlr realizimin e tij Ndeumlr meuml kryesoret
peumlrmendim
Komisioni Europian ka financuar
projektin ldquoeSafetyrdquo mbeumlshtetur nga
ldquoCOMeSafetyrdquo me objektivin e
harmonizimit teuml vizioneve teuml
zhvilluara nga projektet kryesore
RampD (Research and Development) teuml
KE dhe paraqitjen e tyre organizatave
teuml standardeve
Neuml Europeuml ETSI bashkeumlpunon me
mandat me CEPT (European
Conference of Postal and
Telecommunications
Administrations) dhe KE peumlr teuml
siguruar spektrin e valeumlve radio teuml
keumltyre sistemeve Qeuml nga 2008 ETSI
ka krijuar ETSI TC ITS (Technical
Committee on Intelligent Transport
Systems) me objektivin e
standardizimit neuml nivel Europian neuml
keumlteuml fusheuml
CEN ka zhvilluar standardin DSRC
(Dedicated Short Range
Communication) qeuml peumlrdoret peumlr
telepagesat autostradale dhe qeuml eumlshteuml
pranuar nga ETSI TC ITS
Neuml kuadeumlr teuml ISO punon Technical
Committee TC 204 qeuml merret me
sheumlrbimet SIT Peumlr paisjet neuml mjetet
egziston dhe njeuml TC e dedikuar
(TC22)
IEEE po zhvillon specifikeumln IEEE
80211p (qeuml meuml shumeuml njihet si
WAVE- Wireless Access in a
Vehicular Enviroment) dhe ateuml
80216 (Wi-Max)
ITU-R po peumlrgatit specifikat e
peumlrdorimit teuml ICT (Information amp
Communication Technology) neuml
fusheumln e Sistemeve Inteligjente teuml
Transportit
IETF eumlshteuml peumlrqeumlndruar neuml problemet
e NEMO (Network Mobility)
UNECE (United Nations Economic
Commission for Europe) po punon peumlr
harmonizimin e problemeve tek
mjetet
Neuml nivel global procesi i standardizimit eumlshteuml
fokusuar neuml zhvillimin e teknologjive teuml reja
radio posaccedileumlrisht teuml dedikuara peumlr sheumlrbimet
SIT (psh banda 59 GHz) dhe neuml
harmonizimin e peumlrdorimit teuml sistemeve
egzistuese 3G dhe 4G
Peumlrsa i peumlrket bandeumls 59 GHz (neuml teuml cileumln
sipas vendimit teuml Parlamentit BE duhen
vendosur sheumlrbimet ITS safety critical) po
punojneuml njeumlkoheumlsisht tre organizata
1 Neuml Europeuml (ETSI)-ETSI TC ITS
mbeumlshtetur nga konsorciumi C2C
harmonizon rezultatet e projekteve
kryesore neuml fusheumln e SIT CVIS
SAFESPOT GeoNet etj
2 Neuml Amerikeuml (IEEE)-IEEE 80211p +
P1609 +SAE (WAVE)
3 Neuml Boteuml (ISO)-ISO TC204 WG16
(CALM)
Nga panorama e meumlsipeumlrme kuptohet se
peumlrhapja e SIT eumlshteuml njeuml proces i shpejteuml por i
fragmentuar Pra qeuml ofron garanci teuml vogla peumlr
harmonizimin e standardeve
12
32 Sistemet Inteligjente teuml Transportit
peumlr transportin rrugor
Qeumlllimit teuml krijimit teuml njeuml sistemi teuml transportit
europian qeuml do teuml rriste zhvillimin ekonomik
do ti sheumlrbente dhe njeuml transport rrugor meuml i
qeumlndruesheumlm (dmth i sigurteuml eficcedilent i
pasteumlr dhe i rrjedhsheumlm) Kjo do teuml arrihej
para seuml gjithash duke peumlrdorur teknologjiteuml
inovative teuml informacionit dhe komunikimit
pra duke beumlreuml realitet SIT Peumlrhapja e tyre neuml
transportin rrugor europian si neuml planin
kombeumltar rajonal dhe lokal eumlshteuml e pa
harmonizuar
Ndaj objektivi i BE eumlshteuml krijimi i njeuml kuadri
teuml peumlrbashkeumlt peumlr koordinimin e peumlrhapjes
dhe peumlrdorimit teuml SIT neuml transportin rrugor
Neuml figureumln 3 jepet njeuml skemeuml e arkitektureumls
seuml SIT peumlr transportin rrugor Kjo skemeuml
peumlrdoret nga vendet e BE dhe si e tilleuml do teuml
duhej teuml implementohej edhe neuml Shqipeumlri
Figura 3 Skema e SIT peumlr transportin
rrugor
Arkitektura mundeumlson marrjen e sheumlrbimeve
nga SIT dhe peumlrbeumlhet nga peseuml elementeuml
kryesoreuml
Infrastruktura e qendrave teuml
sheumlrbimit
Infrastruktura e TIK (Teknologji e
Informacionit dhe Komunikimit) e
vendosur neuml rrugeuml (sensoreumlt portalet-
gantries njeumlsiteuml e peumlrpunimit dhe
komunikimit)
Infrastruktura e TIK e vendosur neuml
mjetet (sensoreumlt njeumlsiteuml e peumlrpunimit
dhe komunikimit)
Paisje teuml komunikimit personal
(smartfone etj qeuml gjenden neuml mjet
ose qeuml ju peumlrkasin peumlrdoruesve teuml tjereuml
teuml rrugeumls si keumlmbeumlsoreuml biccediliklisteuml
motoccediliklisteuml)
Bashkeumlsia e rrjeteve teuml komunikimit
publike dhe private (wireless radio)
qeuml mundeumlsojneuml komunikimin midis
njeumlsive teuml platformeumls
Eumlshteuml e reumlndeumlsishme teuml theksohet se kjo
arkitektureuml parashikon komunikimin e
njeumlkohsheumlm teuml nyjeve qeuml e peumlrbeumljneuml si
neumlpeumlrmjet mekanizmave ad-hoc teuml njeuml
network-u dinamik ashtu edhe neumlpeumlrmjet
mekanizmave konvencionaleuml teuml hyrjes neuml
Internetin publik (fiks ose teuml leumlvizsheumlm)
Neuml kushtet e keumlrkesave dhe ndarjes
funksionale arkitektura e SIT mundeumlson
ndeumlrveprimin e ploteuml midis
Qendrave teuml Sheumlrbimit ku janeuml
instaluar pjeseumlt e back-end teuml
aplikimeve teuml SIT teuml cilat lidhen me
njeumlsiteuml e tjera me aneuml teuml internetit
Infrastruktura e vendosur neuml rrugeuml e
gjenerateumls seuml re qeuml mundeumlson lidhjen
me Qendrat e Sheumlrbimit dhe
komunikimin neuml rreze teuml mesme dhe
teuml shkurteumlr (10-500m) teuml tipit V2I
(mjet-infrastruktureuml)
Infrastruktura e vendosur neuml mjetet
neuml gjendje teuml komunikojeuml me paisjet e
mjeteve teuml tjera V2V (mjet-mjet) me
infrastruktureumln e vendosur neuml rrugeuml
V2I dhe me Qendrat e Sheumlrbimit Kjo
infrastruktureuml neuml mjet duhet teuml keteuml si
aparate radio me rreze teuml shkurteumlr
13
ashtu edhe lidhje wireless me rreze teuml
gjateuml
Paisjeve teuml komunikimit personal qeuml
peumlrdoren nga drejtuesi i mjetit
pasagjereumlt keumlmbeumlsoreumlt biccediliklisteumlt ose
motoccediliklisteumlt peumlr teuml komunikuar me
rrjetin SIT
33 Aplikime teuml Sistemeve Inteligjente
teuml Transportit
331 Projekti CVIS
CVIS (Cooperative Vehicle-Infrastructure
Systems) eumlshteuml projekti meuml i madh Europian
(7 shtete Franca Gjermania Holanda
Belgjka Zvicra Anglia dhe Italia 60
kompani dhe 40 milion euro buxhet) qeuml ka
peumlrcaktuar dhe zhvilluar teknologjiteuml dhe
elementeumlt e arkitektureumls seuml SIT Objektivi
kryesor i projektit ishte peumlrcaktimi i njeuml
arkitekture qeuml teuml garantonte mundeumlsineuml e
komunikimit efikas dhe ndeumlrveprimin midis
mjeteve qeuml kaneuml njeumlsi komunikimi (OBU-On
Bord Unit) infrastruktureumls seuml komunikimit
dhe peumlrpunimit teuml dedikuar qeuml eumlshteuml instaluar
neuml rrugeuml (RSU-Road Side Unit) dhe
Qendrave teuml Sheumlrbimit
332 Programi CAAC
Njeuml aplikim i SIT eumlshteuml dhe programi CAAC
(Critical Area Access Control) zhvilluar nga
bashkeumlpunimi i Telekom Italia me Volvo
Renault Truck dhe Centro Ricerche Fiat
Objektivi i tij eumlshteuml rregullimi dhe menaxhimi
i autorizimit peumlr hyrjen e mjeteve neuml zonat e
konsideruara ldquokritikerdquo
Neuml modelin aplikativ teuml zhvilluar topologjiteuml
e zoneumls kritike peumlrcaktohen nga aktoreumlt
publikeuml qeuml japin edhe kushteumlzimet qeuml i
karakterizojneuml (dimensionet e lejuara teuml
mjeteve mundeumlsia e transportit teuml mallrave teuml
rrezikshme autonomia e karburantit
kufizime teuml trafikut shkalla e lejuar e
emetimit teuml gazeve etj)
332 Programi RAPISCAN
Aplikim qeuml me aneuml teuml peumlrdorimit teuml
rrezatimeve me neutron rreze gama dhe rreze
x beumln teuml mundur psh skanimin neuml njeuml koheuml
shumeuml teuml shkurteumlr (meuml pak se 10 sek) teuml njeuml
konteineri mallrash Ky sistem peumlrdoret peumlr
inspektimin e pakove dhe bagazheve
kontrollin e mjeteve dhe ngarkesave
teuml tyre
skanim teuml bagazheve te stivosura
zbulim rrezatimesh teuml deumlmshme
peumlrcaktim gjurmeumlshetj
Njeuml sistem i tilleuml zbatohet peumlr kontrollet neuml
pikat e kalimit kufitar teuml Shqipeumlriseuml
[Sipas njoftimit teuml Agjensiseuml Telegrafike
Shqiptare neuml Neumlntor 2015 neuml portin e Barit u
kap njeuml sasi e madhe leumlnde narkotike
Kamioni u zbulua nga e njeumljta paisje
RAPISCAN qeuml neuml portin e Durreumlsit nuk e
bllokoi Edhe me aneuml teuml keumltij shembulli
kuptohet sa e reumlndeumlsishme eumlshteuml qeuml sisteme teuml
veccedilanta inteligjente teuml koordinohen duke
marreuml dhe deumlrguar informacion neuml disa
drejtime Neuml rastin neuml fjaleuml kjo do teuml
shmangte subjektivizmin e njeuml kontrollori teuml
veteumlm ashtu si fqinjeumlt taneuml e kaneuml aplikuar]
4 VENDOSJA E QKMMT
Neuml peumlrfundim teuml analizave teuml meumlsipeumlrme
gjykojmeuml se edhe hapat e Shqipeumlriseuml neuml
vendosjen e SIT qeuml janeuml justifikuesheumlm meuml teuml
vegjeumll e teuml vonuar se teuml shteteve teuml BE do teuml
duhet teuml jeneuml konformeuml standardeve
Europiane Fshati Industrial i Transportit teuml
Mallrave (FITM) qeuml do teuml ndeumlrtohet neuml
rajonin Tiraneuml-Durreumls duke qeneuml neuml vetvehte
njeuml platformeuml multimodale transporti do teuml
keteuml Qendreumln e vet teuml Monitorimit dhe
14
Menaxhimit teuml Flukseve teuml Mallrave
(QMMFM) Figura 4
Ajo do teuml marreuml informacion nga Qendrat e
koordinimit dhe menaxhimit teuml SIT
peumlrkateumlsisht teuml Transportit Detar
Hekurudhor Ajror dhe Autoritetit Rrugor
Shqiptar (ARRSH)
Qendra Kombeumltare e Monitorimit dhe
Menaxhimit teuml Trafikut (QKMMT) qeuml do teuml
keteuml si pjeseuml peumlrbeumlreumlse edhe ateuml teuml FITM-seuml
do teuml mbledheuml dhe peumlrpunojeuml informacione
edhe nga teuml njeumljtat burime Prandaj
propozojmeuml qeuml neuml funksion teuml vendimmarrjes
seuml strukturave peumlrkateumlse ato mund jeneuml edhe
neuml teuml njejtin vend
Figura 4 Lidhja e Qendrave teuml
menaxhimit teuml SIT
PERFUNDIME
Bazuar neuml Planin Kombeumltar teuml
Transportit deri neuml vitin 2030 flukset e
trafikut teuml pasagjereumlve dhe teuml mallrave do
teuml dyfishohen duke arritur respektivisht
740000 pasagjereumlditeuml dhe 35 milion
Tonvit referuar vitit 2015
Vendi yneuml mund dhe duhet teuml
shndeumlrrohet neuml njeuml HUB peumlr transportin e
flukseve teuml mallrave nga dhe peumlr neuml
Europeumln Juglindore
Edhe neuml Shqipeumlri veumlrehet tendenca
pozitive qeuml operatoreuml teuml meumlnyrave teuml
ndryshme teuml transportit teuml
implementojneuml aplikime teuml SIT
Aplikimet duhet teuml jeneuml sipas
standardeve teuml BE peumlr vendosjen dhe
operimin e SIT
Operatoreumlt shqiptareuml duhet teuml
aneumltareumlsohen neuml organizmat e krijuara
nga Komisioni Europian si psh
ERTICO SIT
Peumlr koordinimin e veprimtarive teuml teuml
gjitheuml operatoreumlve lind nevoja e krijimit
teuml njeuml Qendre Kombeumltare teuml Monitorimit
dhe Menaxhimit teuml Trafikut
5 LITERATURA
1 UNECE (Komisioni Ekonomik i
Kombeve teuml Bashkuara peumlr Europeumln)
Sistemet Inteligjente teuml transportit (SIT)
peumlr mobilitetin e qeumlndrueshem
Gjeneveuml shkurt 2012
2 Komisioni Europian Libri i Bardheuml
Politika teuml transportit europian deri neuml
vitin 2010 koha peumlr teuml vendosur 2001
3 Komisioni Europian Libri i Bardheuml
Udheumlrreumlfyesi drejt njeuml zone teuml vetme teuml
transportit europian - Peumlr njeuml politikeuml teuml
transporteve konkuruese dhe teuml
qeumlndrueshme 2011
FITM
QMMFM
QKMMT
Transporti
Detar
Transporti
Hekurudhor Transporti
Ajror
Transporti
Rrugor
15
4 Komisioni Europian Buletinin 886 dt16
Dhjetorit 2008 ldquoPlani i Veprimit peumlr
peumlrhapjen e Sistemeve Inteligjente teuml
Transportit neuml Europeumlrdquo (ITS Action
Plan)
5 Republika e Shqipeumlriseuml Keumlshilli i
Ministrave ldquoPlani Kombeumltar i
Transportitrdquo (ANTP) Tetor 2010
6 ITS Technical Note For Developing
Countries Toshiyuki Yokota Richard J
Weiland 2004
7 Transport Planning and Traffic
Engineering C A OrsquoFlaherty Netherlands
2008
16
STUDIM MBI METODAT E TRAJTIMIT TE MBETJEVE URBANE
ADMINSTRIMI I TYRE NE KUSHTET E VENDIT TONE
MScIngEdlira Dhuka Akademik Jorgaq Kaccedilani
ProfDrYlli Shehu DrIndrit Vozga
Universiteti Politeknik i Tiraneumls Fakulteti i Inxhinieriseuml Mekanike
ABSTRACT
STUDY ON URBAN WASTE TREATMENT METHODS AND ADMINISTRATION IN OUR COUNTRY
Urban waste is a real concern for the quality of the environment Waste management has been
globally one of the permanent problems in policy development in Western developed countries
This phenomenon is present in our country as well This problematic is most developed in large
urban centers which lack urban waste treatment systems Environmental management in
Albania is a hotspot and at the same time an appeal to the actual factual situation For this
reason it is very important to recognize the current situation the current waste treatment cycle
and the technological aspect of their treatmentThis publication will be presenting a general
information on urban waste management as well as most used management methods in Albania
and worldwide Environment management in Albania will be a hot challenging point trying to
make a strong appeal on the existing situation The existing situation indicates a real need for
introducing recycling in the Albanian practice the existing situation the waste treatment cycle
technological aspects etc This publication presents on basis of real values and findings the real
possibilities and the phenomena perspective embracing the contemporaneous practices and
needs A positive output on addressing this issue in Albania would be obtained by drafting a
strategy on abandoned industrial areas waste management where environmental and health
risks should be considered too drafting a strategy on sustainable urban waste treatment where
drafting new legal framework and relevant demonstration areas should be considered too
especially those arising Public Awareness On Urban Waste Management
Key words Urban waste recycling waste management
17
QЁLLIMI
Informacion i peumlrgjithsheumlm mbi menaxhimin e mbetjeve urbane si dhe paraqitja e metodave meuml
teuml shfrytezueshme teuml menaxhimit teuml keumltyre mbetjeve neuml Shqipeumlri dhe neuml boteuml do teuml prezantohen
neuml keumlteuml punim Menaxhimi i mjedisit neuml Shqipeumlri do teuml jeteuml njeuml pikeuml e nxehteuml dhe njeumlkoheumlsisht apel
ndaj gjendjes aktuale faktike Tregohet konkretisht nevoja peumlr riciklim neuml Shqipeumlri praktikat
vendase siatuata aktuale cikli aktual i trajtimit teuml mbetjeve aspekti teknologjik etj Mundeumlsiteuml
konkrete dhe prespektiva e keumltij fenomeni janeuml peumlrcjell mbi baza reale vlerash dhe gjendjesh duke
peumlrkrahur peumlrqasjen me praktikat dhe nevojat basheumlkohore Rezultat teuml preksheumlm peumlr Shqipeumlrineuml
mbi keumlteuml problem do teuml sjelleuml Hartimi i njeuml strategjie prespektive peumlr menaxhimin e zonave
industriale teuml braktisura ku teuml peumlrfshihet edhe vlereumlsimi i riskut neuml mjedis dhe neuml sheumlndet
eleminimin dhe monitorimin e ndotjes neuml zonat e kontaminuara Nevoja e programit peumlr mbylljen
e sigurt teuml dampave ekzistuese qeuml paraqesin rrezik peumlr sheumlndetin dhe mjedisin Hartimi i njeuml
strategjie peumlr menaxhimin e qeumlndruesheumlm teuml mbetjeve urbane ku peumlrfshihet ploteumlsimi i kuadrit
ligjor dhe projekte demonstrimi neuml keumlteuml fusheuml dhe mbi teuml gjitha ndeumlrgjegjeumlsimi i publikut lidhur me
mireumlmenaxhimin e mbetjeve urbane
18
HYRJE
Manaxhimi i mbetjeve peumlrfshin neuml problematikeumln e tij metoda teuml ndryshme dhe fusha specifike
peumlr secileumln prej tipeve ekzistuese teuml materialeve teuml ngurta teuml leumlngta dhe teuml gazta Gjithashtu
praktikat e menaxhimit dallohen ndeumlrmjet tyre dhe nga destinacione teuml tjera peumlrsa i peumlrket
ekonomiseuml dhe industriseuml seuml vendeve teuml tjera [7]
Riciklimi i mbeturinave urbane eumlshteuml njeuml ndeumlr metodat meuml efektive peumlr teuml mbrojtur mjedisin aq
teuml keumlrceumlnuar neuml dekadat e fundit dhe peumlr teuml kursyer energji aq teuml vlefshme neuml diteumlt e sotme
Mbetjet urbane janeuml njeuml shqeteumlsim dhe njeuml problem mjaft i veumlshtireuml peumlr trsquou zgjidhur peumlr veteuml
faktin se njereumlzit sillen neuml meumlnyreuml jo teuml drejteuml me mjedisin Prandaj eumlshteuml i reumlndeumlsisheumlm
sensibilizimi i vazhduesheumlm me teuml gjitha format e mundshme peumlr publikun e gjereuml
Teuml gjitheuml jemi ambientuar me konceptin ndotje apo mbetje teuml cileumlt krijojneuml efekte teuml
padeumlshirueshme mjedisore duke ndikuar negativisht neuml dobishmeumlrineuml e tij Administrimi i
mbetjeve boteumlrisht ka qeneuml njeuml nga problemet e peumlrhershme neuml hartmin e politikave teuml vendeve
teuml zhvilluara pereumlndimore E gjitheuml puna dhe peumlrpjekja e tyre ka qeneuml ndeumlrtimi i njeuml skemeuml teuml
qarteuml peumlr njohjen dhe mireumladministrimin e hallkave teuml krijimit teuml mbetejeve Duke besuar neuml
zvogeumllimin e resorseve dhe strategjineuml e minimizimit neuml burim peumlrpjekje kjo qeuml keumlrkonte
sensibilizim teuml vazhduesheumlm shteti dhe instancat e tij me teuml gjitha format e mundshme keumlrkon
nga publiku i gjereuml mbeumlshtetje dhe kontribut shoqeumlror si njeuml mundeumlsi e vetme peumlr teuml
konkretizuar keumlteuml strategji
Disa nga koncepetet qeuml peumlrbeumljneuml bazeumln e hierarkiseuml seuml mbetjeve janeuml
- Parandalimi ku termi ldquoparandalimi i ndotjeverdquo i referohet reduktimit neuml burim teuml keumltyre
mbetjeve [5]
- Minimizimi minimizimi neuml burim peumlrfshin peumlrpjekjet peumlr teuml reduktuar mbetjet e rrezikshme
dhe materialet e tjera duke modifikuar prodhimin industrial Metoda e reduktimit neuml burim
peumlrfshin ndryshime neuml teknologjineuml e prodhimit neuml hyrjet e leumlndeumls seuml pareuml dhe neuml formulimin
e produktit
- Ripeumlrdorimi koleksionimi i mbetjeve trajtimi i tyre dhe ripeumlrdorimi neuml teuml njeumljtin funksion
- Riciklimi teuml peumlrpunosh peumlr peumlrdorime teuml tjera njeuml material qeuml neuml rast teuml kundeumlrt do teuml
konsiderohej si mbetje
- Rikthim neuml energji trajtimi i materialeve teuml mbetura si burim shfryteumlzimi neuml vend qeuml ato teuml
hidhen Materialet mund teuml ekstraktohen dhe teuml riciklohen ose peumlrmbajtja kalorifike e
mbetjeve mund teuml konvertohet neuml elektricitet
- Hedhja praktika meuml tradicionale e sistemimit teuml mbetjeve neuml vend-groposje [5]
19
Veteuml koha peumlrdorimi dhe zhvillimi i teknologjiseuml seuml mbetjeve filloi teuml nxirrte neuml pah reumlndeumlsineuml e njeuml
koncepti neuml krahasim me teuml tjerat aspak duke zbehur reumlndeumlsineuml e tereumlsiseuml seuml tyre por duke kuptuar
ccedileleumlsin e suksesit teuml keumltij administrimi
Qeuml teuml riciklohen mbetjet duhet teuml kasfikohen dhe teuml ndahen neuml bazeuml teuml tipeve teuml materialeve dhe ky
klasifkim i mbetjeve realizohet ose nga konsumatoreumlt ose me pajisje peumlr peumlrpunimin e materialeve
Materiale teuml ndryshme mund teuml riciklohen por secili tip keumlkron njeuml teknikeuml specifike [1]
MATERIALE DHE METODA
curren Situata aktuale neuml fusheumln e mbetjeve neuml Shqipeumlri dhe administrimi i mbetjeve
Mbetjet urbane
Sipas teuml dheumlnave teuml studimeve teuml monitorimit peumlr mbetjet urbane teuml kryer nga Instituti i Sheumlndetit
Publik sasia totale e mbetjeve urbane teuml raportuara eumlshteuml rreth 520 000 ton neuml vit
Veteumlm 50 ndash 70 e mbetjeve urbane teuml gjeneruara shkon neuml vend depozitime teuml njohura pjesa tjeteumlr hidhet pa kriter duke formuar vend depozitime ilegale
Neuml krahasim me 5 vite meuml pareuml ka njeuml rritje prej 8 ndash 10 teuml mbetjeve urbane teuml prodhuara neuml sajeuml teuml fenomenit teuml migrimit teuml popullsiseuml peumlrveccedil problemeve mjedisore e sociale qeuml shkakton kjo rritje neuml parim shtohet mundeumlsia peumlr efikasitet ekonomik teuml impinateve teuml peumlrqeumlndruar teuml trajtimit teuml riciklimit teuml mbetjeve urbane
Prodhohet rreth 07 kg mbetje urbanebanor neuml diteuml[1]
Mbetjet rurale
Zonat rurale nuk mbulohen me asnjeuml lloj sheumlrbimi peumlr grumbullimin apo transportimin e mbetjeve
curren Fazat e procesit teuml administrimit teuml mbetjeve urbane neuml Shqipeumlri
Procesi i administrimit teuml mbetjeve peumlrfshin
krijimin grumbullimin
20
ruajtjen dhe sistemimin e tyre nga krijuesi doreumlzimin sistematik neuml kazan transportimin nga kazaneumlt peumlr neuml vend-depozitimin ndarjen riciklimin peumlrpunimin dhe asgjesimin peumlrfundimtar neuml vend-depozitim[4]
curren Cikli aktual i trajtimit teuml mbetjeve urbane neuml Shqipeumlri
Mbetjet e gjeneruara grumbullohen pa asnjeuml ndarje paraprake teuml tyre
Largimi i mbetjeve teuml gjeneruara beumlhet neumlpeumlr pikat e grumbullimit bashkiak apo komunal me hedhje teuml drejtpeumlrdrejteuml ose neumlpeumlrmjet qesesh plastike teuml posaccedilme ose jo por gjithsesi pa asnjeuml ndarje teuml mbetjeve sipas llojit apo peumlrbeumlrjes [4]
Transporti i mbetjeve neuml vendepozitimet e plehrave (fushat) nga pikat e grumbullimit teuml mbetjeve nuk ka frekuenceumln dhe cileumlsineuml e deumlshiruar peumlr pasojeuml koha e qeumlndrimit teuml mbetjeve neuml keumlto pika lejon fermentimin e tyre e peumlr rrjedhojeuml keqeumlsimin e cileumlsiseuml urbane dhe rritjen e rrezikut peumlr sheumlndetin e qytetareumlve Problemi peumlrkeqeumlsohet neuml periudheumln e vereumls [7]
Sa i takon peumlrzgjedhjes dhe caktimit zyrtar teuml vend-depozitimeve teuml mbetjeve urbane shumica e vend-depozitimeve nuk ploteumlsojneuml kriteret mjedisore qeuml synojneuml drejt kufizimit maksimal teuml mundsheumlm teuml shpeumlrhapjes seuml ndotjes dhe shkalleumls minimale teuml ekspozimit teuml popullateumls ndaj keumlsaj ndotjeje
Vend-depozitimi i Sharreumls neuml Tiraneuml peumlr shkak teuml ndotjes qeuml krijon eumlshteuml klasifikuar si njeuml prej zonave teuml nxehta mjedisore ku praktikisht shkojneuml teuml gjitha llojet e mbetjeve teuml ngurta teuml qytetit industriseuml sheumlrbimit sheumlndeteumlsor etj[1]
curren Klasifikimi i mbetjeve
Peumlrbeumlreumlsit meuml teuml reumlndeumlsisheumlm teuml mbetjeve neuml Shqipeumlri kaneuml rezultuar teuml jeneuml leumlnda organike
materialet inerte dhe mbetjet plastike
21
Grafiku 1 Peumlrbeumlreumlsit meuml teuml reumlndeumlsisheumlm teuml mbetjeve neuml Shqipeumlri[4]
curren Administrimi i mbetjeve
Manaxhimi i mbetjeve peumlrfshin neuml problematikeumln e tij metoda teuml ndryshme dhe fusha specifike peumlr
secileumln prej tipeve egzistuese teuml materialeve teuml ngurta teuml leumlngta dhe teuml gazta Gjithashtu praktikat e
menaxhimit dallohen ndeumlrmjet tyre dhe nga destinacione teuml tjera
- peumlr vende teuml zhvilluara
- peumlr ato qeuml po zhvillohen
- peumlr rajonin e qytetit
- peumlr fshatin
- peumlr banoreumlt
- peumlr industrineuml
- peumlr prodhuesit komercial [7]
E reumlndeumlsishme neuml dekadat e fundit ka qeneuml
- reduktimi i efekteve teuml materialeve teuml mbetura mbi boteumln dhe ambientin si edhe
- peumlrfitimi i burimeve prej tyre [9]
22
Figura 1 Skema e Administrimit teuml mbetjeve
curren Konceptet e administrimit teuml mbetjeve
Qeumlllimi i hierarkiseuml seuml mbetjeve eumlshteuml teuml nxjerreuml maksimumin e dobive teuml peumlrdorshme nga produktet
dhe teuml prodhojeuml minimumin e sasiseuml seuml mbetjeve [5]
Figura 2 Hierarkia e mbetjeve[5]
curren Teknikat e administrimit teuml mbetjeve neuml vendin toneuml
KOLEKSIONIM TRANSPORTI RICIKLIMI TRAJTIMI
ADMINISTRIMI I MBETJEVE
23
- Teknika me vend-groposje - Teknika me djegie - Teknika e kompostimit - Teknika e trajtmit mekaniko-biologjik
bull Teknika me vend-groposje bull Teknika me djegie
Figura 3 Pamje nga njeuml vendgroposje Fig 4 Impiantit qeuml punon me energjineuml e
peumlrfituar nga mbetjet [3]
bull Teknika e kompostimit bull Teknika e trajtmit mekaniko-biologjik
Figura 5 Grumbull aktiv i mbetjeve qeuml
kompostohen
Figura 6 Impiant klasifikues i mbetjeve mekaniko-
biologjike
24
curren Riciklimi mekanizmi i riciklimit
Riciklimi ka teuml beumljeuml me procedureumln e shndeumlrrimit teuml materialeve teuml vjetra neuml njeuml prodhim teuml ri
(material i ricikluar) ose filtrin e energjiseuml neumlpeumlrmjet djegies seuml mbeturinave (energji nga riciklimi)
Riciklimi eumlshteuml ccedileleumlsi i konceptit teuml menaxhimit modern teuml mbetjeve dhe eumlshteuml komponenti i treteuml i
hierarkiseuml seuml mbetjeve
REZULTATE DHE DISKUTIME
Neuml vijim janeuml paraqitur avantazhet dhe disavantazhet e secileumls prej teknikave teuml administrimit teuml
mbejetjeve dhe metodeumls seuml riciklimit
curren Teknikat e administrimit teuml mbetjeve
RIPEumlRDORIMI = Mbasi
mbeturinat grumbullohen teuml
veccediluara disa prej tyre mund teuml
peumlrdoren seumlrish
RICIKLIMI ka teuml beumljeuml me procedureumln e
shndeumlrrimit teuml materialeve teuml vjetra neuml njeuml
prodhim teuml ri (material i ricikluar) ose filtrin e
energjiseuml neumlpeumlrmjet djegies seuml mbeturinave
(energji nga riciklimi)
PEumlRDORIMI = Aty ku njerezit
jetojneuml dhe punojneuml gjithmoneuml
tepron diccedilka
MBETURINAT = Ato janeuml materiale
teuml cilat neuml dukje
nuk nevojiten meuml
PEumlRPUNIMI = natyra nuk njeh
asnjeuml mbeturineuml ccedildo gjeuml mund
teuml peumlrpunohet
bull Teknika me vendgroposje bull Teknika me djegie
AVANTAZHE
- peumlrftohet energji nga mbetjet
- praktike neuml sitemimin e mbetjeve teuml
rrezikshme
- nuk keumlrkon sipeumlrfaqe teuml madhe toke
AVANTAZHE
- minimizon problemet ambientale
- eumlshteuml higjenike
- relativisht jo e kushtueshme
Figura 7 Mekanizmi i riciklimit
25
curren Riciklimi
Avantazhet
- Reduktimi i leumlndeumlve teuml para qeuml nevojiten peumlr prodhimin e njeuml produkti teuml ri
- Ripeumlrdorimi i njeuml materiali peumlr teuml njeumljteumln qeumlllim
- Lehteumlsimi i vend-grumbullimeve teuml mbeturinave neumlpeumlrmjet pakeumlsimit teuml mbeturinave
- Peumlrdorimi i njeuml energjie teuml pakeumlt peumlr prodhimin e produkteve teuml ricikluara minimizon koston e industriseuml peumlrpunuese dhe konsumin e energjiseuml
- Mbrojtja e mjedisit neumlpeumlrmjet njeuml ndotje sa meuml teuml vogeumll teuml ajrit dhe ujit gjateuml prodhimit teuml produkteve teuml ricikluara [1]
Disavantazhet
- Egzistojneuml disa materiale teuml cilat nuk mund teuml riciklohen disa hereuml (pshproduktet e letreumls)
- Koleksionimi paraprak i mbetejeve peumlr riciklim eumlshteuml njeuml proces i ndeumlrlikuar peumlr
komunitetin
DISAVANTAZHE
- sipeumlrfaqet e meumldha teuml tokeumls
- ere teuml keqe nga mbetjet
- teumlrheqje teuml paraziteumlve
- ndotje rrjedhje neuml ujeumlrat neumlntokeumlsoreuml
- clirimi i gazrave neuml atmosfereuml[8]
DISAVANTAZHE
- peumlrfitohet sasi e vogeumll energjie nga vlera
kalorifike e leumlndeumlve djegeumlse
- prodhon sasi dometheumlneumlse teuml dioksineumls neuml atmosfereuml
- Krijon sasi teuml meumldha hiri [3]
bull Teknika e kompostimit bull Teknika e trajtmit mekaniko-biologjik
Kompostimi njeuml sistem tretjeje ku
kontrollohet procesi biologjik i dekompozimit
teuml materialeve organike dhe zhdukja e
patogjeneve Materiali perfundimtar organik
i stabilizuar riciklohet si pleh ose peumlrzierje peumlr
agrikultureumln[2]
Teknologji e karakterizuar nga kombinimi i
peumlrzgjedhjes mekanike e trajtimi biologjik i
mbetjeve organike urbane Largon elementeumlt e
ricikluesheumlm nga rrjedha e mbetjeve teuml
miksuara (si metalet etj)Proceson mbetjet peumlr
prodhimin e leumlndeumlve djegeumlse me fuqi kalorifike
teuml larteuml[8]
26
- Procesi i para pregatitjes seuml metaleve peumlr riciklim shoqeumlron keumlteuml proces me disavantazhe
teuml ambjentit ndotjeve ccedillirimin e toksinave etj
curren Krahasimi ndeumlrmjet riciklimit dhe prodhimit normal teuml materialeve
RICIKLIMI
PRODHIMI NORMAL
Alumini
Riciklimi njeuml kg alumini kursen 8 kg
baoksite
4 kg produkte kimike dhe 14 kworeuml
elektricitet
Nevojiten 20 hereuml meuml shumeuml energji peumlr teuml
marreuml aluminin nga baoksitet se sa prodhimi
i
aluminit te ricikluesheumlm
Qelqi
20 reduktim teuml emetimit nga furrat e
qelqit
dhe mbi 32 reduktim teuml perdorimit te
energjiseuml
Peumlr ccedildo ton qelq teuml ricikluar kursejmeuml rreth
315 kg dioksid karboni dhe 12 ton leumlndeuml teuml
pareuml
Leteumlr
Njeuml ton leteumlr e rickluar kursen rreth
7000 gallon ujeuml 17-31 pemeuml dhe 4000
kworeuml elektrictet
Bluarja e letreumls nga letra e ricikluar peumlrdor
20 meuml pak energji sesa peumlrdoret peumlr teuml
prodhuar letreumln nga drureumlt e freskeumlt teuml
letreumls
curren Procesi i administrimit teuml mbetjeve neuml Shqipeumlri synon qeuml
Teuml rezultojneuml sa meuml pak mbetje nga veprimtariteuml prodhuese Neuml mbetjet e krijuara ta zeumlneuml vendin kryesor mbeturinat e degradueshme teuml riciklueshme
e teuml peumlrpunueshme
Teuml peumlrdoren veteumlm teknikat dhe metodat meuml teuml mira teuml mundshme teuml bazuara neuml kritere mjedisore peumlr ndarjengrumbullimin transportimin ruajtjen peumlrpunimin dhe asgjeumlsimin e
mbetjeve
Teuml realizohet njeuml cikeumll sa meuml i shkurteumlr peumlr administrimin e mbetjeve me qeumlllim qeuml teuml zvogeumllohet koha e ekspozimit teuml tyre neuml mjedis
Mbetjet trsquoi neumlnshtrohen sa meuml shumeuml riciklimit dhe peumlrpunimit Teuml grumbullohen dhe teuml trajtohen teuml ndara mbetjet neuml teuml gjitha fazat e administrimit teuml tyre
Tabela 1 Krahasimi i avantazheve teuml procesit teuml riciklimit dhe prodhimit normal teuml
materialeve [2]
27
dhe teuml mos perzihen me mbetjet e rrezikshme
Teuml mos pengohet peumlrdorimi i metejsheumlm i mbetjeve nga trajtimi i tyre neuml njeuml fazeuml teuml meumlparshme
Teuml pakeumlsohet sa meuml shumeuml leumlvizja dhe transporti i mbetjeve dhe asgjesimi i tyre teuml kryhet neuml impiantin meuml teuml afeumlrt
Teuml parandalohet ndotja nga mbetjet dhe trsquoi kufizohet ndikimi kur ajo ndodh [5] Teuml ruhen sidomos burimet natyrore nga ndikimet e mbetjeve Teuml deumlmshpeumlrblehet dhe teuml rehabilitohet nga personat fizikeuml dhe juridikeuml ndotja dhe
deumlmtimi qeuml shkaktohet prej tyre nga keqadministrimi i mbetjeve
Teuml kryhet groposje e sigurteuml peumlr hedhurinat qeuml rezultojneuml pas peumlrpunimit teuml mbetjeve Teuml meumlnjanohet ccedildo deumlm a rrezik peumlr sheumlndetin mireumlqenien dhe sigurineuml e jeteumls seuml personit Teuml garantohen keumlrkesat higjeniko-sheumlndeteumlsore dhe teuml meumlnjanohet ccedildo rrezik peumlr ndotjen
e mjediseve urbane
Teuml ruhet fauna dhe flora mjedisi e peizazhi nga degradimi Teuml gjitha llojet e mbetjeve sipas peumlrcaktimit teuml beumlreuml neuml keumlteuml rregullore pas doreumlzimit teuml
tyre nga krijuesit janeuml proneuml shteteumlrore[9]
PЁRFUNDIME
curren Neuml fusheumln e administrimit teuml mbetjeve eumlshteuml e reumlndeumlsishme teuml realizohen keumlto objektiva
Hartimi i njeuml strategjie peumlr menaxhimin e zonave industriale teuml braktisura ku teuml peumlrfshihet edhe vleresimi i riskut neuml mjedis dhe neuml sheumlndet identifikimi i masave dhe prioriteteve peumlr
rehabilitimin e qeumlndruesheumlm teuml tyre dhe hartimi i njeuml plani peumlr kontrollin eleminimin dhe monitorimin
e ndotjes neuml zonat e kontaminuara
Hartimi i njeuml programi peumlr mbylljen e sigurteuml teuml dampave ekzistuese qeuml paraqesin rrezik per sheumlndetin dhe mjedisin [6]
Hartimi i njeuml strategjie peumlr menaxhimin e qeumlndruesheumlm teuml mbetjeve urbane ku peumlrfshihet ploteumlsimi i kuadrit ligjor dhe projekte demonstrimi neuml keumlteuml fusheuml [3]
Stabilizimi i administrimit urban qeuml do teuml peumlrfshijeuml gjithashtu edhe menaxhimin e mbetjeve urbane
Ndeumlrgjegjeumlsimi i publikut lidhur me mireumlmenaxhimin e mbetjeve urbane [9]
28
Jeteuml pa mbeturina nuk ka
LITERATURA
[1] ITAP - Instituti i Trajnimit teuml Administrateumls Publike ldquoMenaxhimi i Mjedisitrdquo 2004
[2] Ministria e Mjedisit Drejtoria e PNM ldquoLigji peumlr administrimin mjedisor teuml mbetjeve teuml ngurta
2002
[3] Ministria e Mjedisit ldquoLigji peumlr mbrojtjen e mjedisitrdquo (1993) dhe meuml pas Ligji i ri peumlr mbrojtjen e
mjedisitrdquo (Shtator 2002)
[4] Ministria e Mjedisit - Bashkia e Tiraneumls ldquoPlani Kombeumltar i Veprimit neuml Mjedis dhe Plani
Kombeumltar i Menaxhimit teuml Mbetjeverdquo (teuml aprovuar meuml 1998 dhe perfunduar Qershor 2006)
[5]Ligji nr 8934 dateuml 5092002 ldquoPeumlr Mbrojtjen e Mjedisitrdquo
[6]Ligji nr 8990 dateuml 23012003 ldquoPeumlr vlereumlsimin e ndikimit neuml mjedisrdquo peumlrafruar pjeseumlrisht me
Direktiveumln 85337EEC dhe me Direktiveumln 7911EEC
[7]VKM nr 103 ldquoPeumlr monotorimin e Mjedisit neuml Republikeumln e Shqipeumlriseumlrdquo dateuml 31032002
[8] Intermediate Technology Development Group ldquoRecycling of Organic Wasterdquo (2000 ndash 2006)
[9] Programi i Qeverisjes Vendore PNUD Tiraneuml ldquoStrategjia Lokale e Zhvillimit teuml Qeumlndruesheumlm peumlr
Bashkineuml e Tiraneumls Gjirokastreumls Lushnjeumlsrdquo 2004
Adresa Interneti
[1] httpwwwacrbedefaulthtm Association of Cities for Recycling (ACR) The aim of ACR (an
international non-profit organisation based in Brussels) is to exchange technical and educational
information on the subject of waste management
[2] httpwwwchiron-sdemoncoukccn Home page of the Community Composting Network
[3]httpgategtzdebiogasAT_biogashtmlGTZ Information and Advisory Service on Appropriate
Technology ndash Biogas Page
[4] httpwwwbiogasch web Site for the Swiss Biogas Forum Wacky waste facts
[5] httpenwikipediaorg Main article History of waste management Waste hierarchy
Riciklimi i dy shisheve
kursen energji teuml
mjaftueshme peumlr teuml zier
ujin peumlr peseuml filxhana caj
29
STUDIMI I POROZITETIT NE SISTEMET E CIMENTOVE
CAC DHE OPC
MSc Irida MARKJA1 Prof Dr Thomas BIER2 Prof Dr Ylli SHEHU1
1 P UT Department of Production Management Square Nene Tereza nr 4 Tirana ALBANIA
2 TUB Institute fuumlr Keramik Glas und Baustofftechnik Leipziger Str28 09599 Friburg
GERMANY
ABSTRACT
Different binders or chemical systems such as Calcium Silicate Hydrate (CSH) formation
Calcium Aluminate Hydrate (CAH) formation and ettringite formation are investigated with
respect to the developing pore structure Hardened mortars are porous materials their pore
structure being developed during hydration as a function of water binder ratio the binderrsquos
chemical reactions time temperature and pressure The water binder ration is kept constant
while the temperature - pressure conditions during hydration are varied The pores structure
and porosity is investigated by different method such as small angle x-ray scattering (SAXS)
mercury intrusion porosimetry (MIP) and secondary electron microscopy (SEM) The
presented results show differences in microstructure based on the individual hydrates This is
shown by SEM micrographs for those hydrates which can easily be identified by SEM MIP
results give a picture of the overall porosity in the respective accessible size range and are
compared to the visible porosity in SEM micrographs
Key words Pore structure MIP Small angle scattering Portland cement SEM
30
QEumlLLIMI
Sistemet e ndryshme kimike sic janeuml i hidratet
e silikatit teuml kalciumit (Calcium Silicate
Hydrate C-S-H) hidratet aluminate teuml
kalciumit (Calcium Aluminate Hydrate CAH)
dhe etringite ndash janeuml investiguar peumlr teuml pareuml
zhvillimin e porozitetit neuml struktureuml
Ccedilimentot e peumlrforcuara janeuml materiale
poroze ku struktura e tyre zhvillohet gjateuml
procesit teuml hidratimit neuml funksion teuml raportit
teuml ujit me lidhjet (wb) dhe reaksioneve
kimike teuml lidhjes Neuml sisteme teuml ndryshme teuml
lidhjeve reaksionet kimike janeuml ato teuml cilat
influencojneuml neuml porozitetin e struktureumls
Struktura poroze dhe poroziteti janeuml
investiguarstudiuar neumlpeumlrmjet disa
metodave teuml ndryshme Neuml keumlteuml punim do teuml
paraqes teuml dheumlnat teuml cilat janeuml marreuml
neumlpeumlrmjet metodave studimi me aneuml teuml
difraksionit me rreze - X me keumlnd teuml vogeumll
(Small Angle X-ray Scattering -SAXS) me
aneuml teuml porozimetriseuml me ndeumlrfutjen e meumlrkurit
(Mercury Intrusion Porosimetry ndash MIP) dhe
me aneuml teuml studimit visual teuml mikrografive teuml
marra neumlpeumlrmjet mikroskopiseuml elektronike
sekondare (Secondary Electron Microscopy -
SEM) Poroziteti eumlshteuml njeuml karakteristikeuml
shumeuml e reumlndeumlsishme mikrostrukturore e
strukturave teuml ngurta pasi ndikon neuml vetiteuml
fizike dhe mekanike si dhe kontrollon vetiteuml e
materialeve Vetiteuml e materialeve poroze
varen nga karakteristikat e poreve teuml sistemit
sic janeuml poroziteti shpeumlrndarja e poreve etj
Peumlr materialet me bazeuml ccedilimento
mikrostruktura zhvillohet gjateuml procesit teuml
hidratimit duke krijuarformuar njeuml struktureuml
neuml formeuml xheli peumlr teuml formuar hidratet Ndaj
morfologjia e hidrateve teuml secilit sistem seuml
bashku me sasineuml e ujit teuml peumlrdorur
influencon neuml struktureumln poroze [15]
Fjaleumlt Kyccedile Struktura poroze MIP SAXS Ccedilimento PortlandSEM
31
1 MATERIALET
Materialet e peumlrdorura neuml keumlteuml studim janeuml
ccedilimento Portland e zakonshme (OPC) dhe
ccedilimento calcium aluminate (CAC) Dy
grupet e cimentove janeuml pregatitur meuml
raportin ujeumlcimento peumlrsecilin sistem
Matjet e para janeuml realizuar me raportin e ujit
teuml peumlrcaktuar nga vikati manual ndash ku neuml
tabelen e meumlposhtme paraqitet sasia e ujit e
nevojshme peumlr secilin tip ccedilimentoje
Miksimet jane realizuar me mikesrin Toni
Technic sipas standardit gjerman DIN EN
1961 me standardin e nivelit teuml pareuml sipas
standardit gjerman ku materiali miksohet peumlr
90 sekonda meuml pas beumlhet homogjenizimi i
materialit me doreuml peumlr 30 sekonda dhe meuml
pas miksohet peumlrseumlri peumlr 90 sekonda pasi
miksohet materiali derdhet neuml formeumln
prizmatike me tri ndarje[10] Ekperimetet
janeuml realizuar peumlr 7 sistemet Cem I 425 R
Cem I 425 N Fondu Secar 51 Secar 71
CSA Calumex Cem III Blast (Tab 3)
Sistemi Sasia e ujit teuml
nevojsheumlm
Water demand
Cem I 425 R 033
Secar 71 032
Secar 51 025
Fondu 0288
CSA CAlumex 0266
CEM III Blast 034
Tab 3 Raporti ujeumlcimento peumlr sistemet e
peumlrdorura
2 METODAT KARAKTERIZUESE
21 Mikroskopia elektronike sekondare
(SEM)
Me aneuml teuml mikroskopiseuml elektronike me
skanim ndash skanohet njeuml tufeuml elektronesh teuml
fokusuara peumlrgjateuml kampionit dhe maten
sinjale teuml shumta teuml cilat rezultojneuml nga
bashkeumlveprimi i tufeumls seuml elektroneve me
kampionin Marrja e imazhit me aneuml teuml
elektroneve dyteumlsore praktikisht eumlshteuml e
nevojshme (peumlrdorshme) peumlr ekzaminimin e
mikrostruktureumls fillestare marrjen e imazhit
me cileumlsi teuml larteuml si dhe ekzaminimin e rritjes
seuml kristaleve teuml dyta
22 Studimi me aneuml teuml difraksionit me
rreze - X me keumlnd teuml vogeumll (SAXS)
32
Shpeumlrhapja me keumlnd teuml vogeumll e rrezeve
peumlrdoret peumlr teuml studiuar strukturat neuml
intervalin 10-1000Aring SAXS eumlshteuml njeuml ndeumlr
metodat meuml teuml reumlndeumlsishme peumlr
karakterizimin e strukturave mikroPeumlr
ccedilimentot dhe materialet poroze profili i
shpeumlrndarjes merret nga fluksi i rrezeve X neuml
funksion teuml vektorit teuml shpeumlrndarjes neuml
mikrostrukturat poroze Ndryshimet neuml
struktureumln e brendshme teuml ccedilimentove pasteuml teuml
sistemit OPC gjateuml procesit teuml hidratimit
studiohen neumlpeumlrmjet SAXSit Ku diferenca
ndeumlrmjet kurbave teuml shpeumlrndarjes
demostrohet nga pjerreumlsia e grafiqeve neuml
shkalleuml logaritmike Peumlr qeumlllime analitike
keumlndi i shpeumlrndarjes ϕ normalisht
zeumlvendeumlsohet me vektorin e shpeumlrndarjes q
si meuml poshteuml
)2sin(4
q Ek1
q ndash eumlshteuml vektori i shpeumlrndarjes
λ ndash eumlshteuml gjateumlsia e valeumls seuml rrezeve X
ϕ ndash eumlshteuml keumlndi i shpeumlrndarjes
Eksperimentet janeuml realizuar neumlpeumlrmjet
PANalitical MPD me metodeumln e
transmisionit
23 Porozimetria me ndeumlrfutjen e
meumlrkurit (MIP)
Porozimetria me ndeumlrfutjen e meumlrkurit MIP
(Fig1)eumlshteuml njeuml teknikeuml e peumlrdorur gjereumlsisht
peumlr teuml analizuar struktureumln poroze teuml cimentos
dhe teuml betonit Karakterizimi i struktureumls
poroze teuml ccedilimentos neumlpeumlrmjet porozimetriseuml
me ndeumlrfutje teuml meumlrkurit jep njeuml informacion
shumeuml teuml reumlndeumlsisheumlm peumlr teuml kuptuar mbi
vetiteuml mekanike dhe vetiteuml e transportit teuml
cimentos
Neuml peumlrgjitheumlsi informacioni qeuml merret peumlr
porozitetin mund teuml karakterizohen nga
porozimetria totale sipeumlrfaqja poroze dhe
diametri mesatar i poreve peumlrcaktohen
llogariten nga testimi i sasieuml seuml meumlrkurit teuml
ndeumlrfutur neuml pore
Me aneuml teuml metodeumls MIP poroziteti
peumlrcaktohet si rezultat i ndeumlrfutjes seuml
meumlrkurit neumln ndikimin e presionit teuml jashteumlm
neuml sistemin poroz Meuml pas sasia e meumlrkurit teuml
ndeumlrfutur ndeumlrtohet si funksion i presionit teuml
jashteumlm ose sipas ekuacionit Washburn ndash qeuml
jep rrezen ekuivalente teuml pores dhe si rezultat
merret njeuml imazh i shpeumlrndarjes seuml porozitetit
peumlr shembull shpeumlrndarja e totale e porozitetit
neuml vareumlsi teuml peumlrmasave teuml pores
33
Fig1 Porosimeteumlr PASCAL 140240
Analiza me aneuml teuml keumlsaj metode realizohet neuml
njeuml dhomeuml pa vakum neuml teuml cileumln shtohet
meumlrkuri dhe meuml pas aplikohet njeuml presion i
jashteumlm neuml meumlrkur ndash peumlr teuml beumlreuml teuml mundur
ndeumlrfutjen e tij neuml hapsirat poroze Si rezultat
i rritjes seuml presionit teuml jashteumlm meumlrkuri
ndeumlrfutet meuml shumeuml neuml brendeumlsi teuml poreve teuml
ccedilimentos teuml forcuar
Rezultatet teuml cilat janeuml marreuml nga MIP janeuml
kurbat kumulative veumlllimi specifik (ccg)
kundrejt rrezes teuml poreve (nm) sipeumlrfaqja
specike (m2g) kundrejt rrezes teuml poreve
(nm) [specific volume (ccg) vs pore radius
(nm) specsurface (m2g) vs pore radius
(nm)] Peumlr sistemet CEM I 28d CEM I 7d
CAC 28d CAC 7d CAC 1d
3 REZULTATET
Mikroskopia elektronike me Skanim
Mikrografiteuml peumlr investigimin
mikrostrukutror neumlpeumlrmjet SEM janeuml marreuml
me zmadhimet 5000x 3000x 1000x and
300 x Neuml figureumln 2 paraqiten mikrografi teuml
cimentove Portland OPC (CEM I 425 1d)
dhe kalicum aluminate cement (SECAR 51
1d) Fotot janeuml marreuml mbi kampion pas 24 h
peumlrforcim dhe vihet re neuml rastin e OPC faza
portladnite CH ettringite dhe paza CSH
ndeumlrsa tek CAC nuk shfaqen shumeuml fazat e
hidratuara
Fig 2 Mikrografiteuml e CEM 425 N 1d OPC dhe
SECAR 51 1d CAC
34
Porozimetria me ndeumlrfutjen e meumlrkurit
(MIP)
Shpeumlrndarjet e madheumlsiseuml seuml porozitetit e
matur nga MIP janeuml peumlrshkruar si
shpeumlrndarjet kumulative neuml figureumln 3
(veumlllimi specifik neuml funksion teuml rrezeve
poroze) dhe figura 4 (sipeumlrfaqen specifike neuml
funksion teuml rrezeve poroze) Me rritjen e
koheumls seuml hidratimin rezultatet e marra
tregojneuml se peumlr teuml dy cimentot zvogeumllohet
kufiri i rrezeve dhe veumlllimi i poreve
Cimento paste CAC pas 28 diteumlve hidratim
mikrostruktura karakterizohet nga njeuml
rrezeve peumlrreth 20 nm dhe veumlllimi i poreve
0008 ccg Sipeumlrfaqja specifike e cimentove
paste pas 28 diteumlsh hidratim ka njeuml tregues teuml
larteuml
0
002
004
006
008
01
012
014
1 10 100 1000 10000 100000
Pore radius (nm)
Sp
ec
ific
Vo
lum
e (
cc
g)
CEM I-28 days
CEM I- 7 days
CAC - 28 days
CAC - 7 days
CAC - 1 day
Fig 3 Shpeumlrndarja kumulative e poreve peumlr ccedilimento teuml
ndryshme dhe peumlr koheuml hidratimit teuml ndryshme
0
5
10
15
20
25
1 10 100 1000 10000 100000
pore radius (nm)
sp
ecif
ic s
urfa
ce (
msup2
g)
CEM I-28 days CEM I- 7 days
CAC - 28 days CAC - 7 days
CAC - 1 day
Fig 4 Sipeumlrfaqja specifike neuml funksion teuml rrezes
seuml pores peumlr ccedilimento teuml ndryshme
Zhvillimi i struktureumls poroze si njeuml funksion
i hidratimit tregohet neuml figurat 5 dhe 6 peumlr
respektivisht cimentot pasteuml CAC dhe OPC
Peumlr teuml dyja grupet e cimentove poroziteti
kapilar zvogeumllohet me rritjen e hidratimit
dhe pas 28 diteumlsh hidratim fillon teuml shfaqen
grumbujt e poreve 2 deri neuml 5 nm teuml cilat
krijojneuml mikro-poret Mikrografiteuml e marra
nga SEM nuk tregojneuml shumeuml qarteuml ose jo teuml
gjitha porozitetin e mikrostruktureumls
Poroziteti kapilar tregohet peumlr teuml dy grupet e
ccedilimentos neuml zoneumln 10 dhe 100 nm dhe peumlr
CAC dhe OPC njeuml varg breg shteseuml
ndeumlrmjet 100 dhe 1000 nm
35
Fig 5 Zhvillimi i struktureumls poroze peumlr sistemin CAC
Diferenca ndeumlrmjet shpeumlrndarjes seuml poreve
nga MIP dhe nga ekzaminimi vizual nga
SEM tregohet shumeuml qarteuml neuml diagramat neuml
figurat 6 dhe 7 Shpeumlrndarja e porozitetit nga
MIP tregon qeuml poroziteti eumlshteuml neumln 01 microm i
cili nuk mund teuml identifikohet me aneuml teuml
mikrografive teuml SEM
Kjo mund teuml jeteuml pjeseumlrisht peumlr shkak teuml faktit
se veumlzhgimi me aneuml teuml SEM neuml sipeumlrfaqet me
ndarje tregon karakteristika me hapsira teuml
meumldha
36
Fig 6 Diferenca neuml zhvillimin e poreve ndeumlrmejt SMIP dhe MIP peumlr OPC 7d
Small Angle X-ray Scattering
Rezultate e SAXSit janeuml ndeumlrtuar si logI vs
logq peumlr dy tipet e cimentove neuml koheuml teuml
ndryshme hidratimi (Fig7) Kurbat e
shpeumlrndarjes tregojneuml njeuml zhvillim me koheumln
duke treguar ndryshimet neuml mikrostruktureuml
Neuml meumlnyreuml qeuml teuml peumlrcaktohen ndryshimet e
diametrit mesatar teuml poreve gjithashtu edhe
vlerat specifike teuml veumlllimit sipeumlrfaqeumlsor
paraqitet tabela e meumlposhtme e cila eumlshteuml
llogaritur me aneuml teuml softit Shpeumlrndarja e
poreve tregohet sipas rendit 150 nm
Peumlrmasat e poreve janeuml peumlrafeumlrsisht 2 dei neuml
100 nm njeuml tregues qeuml mikroporoziteti nuk
mund teuml detektohet investigohet neumlpeumlrmjet
MIP ose SEM
37
CEM I 425 N 1d CEM I 425 N 7d CEM I 425 N 28d
Tipi i rrezes 52 Aring Tipi 1-2 9 Aring Tipi 4 No type
Raporti SV 00308 Aring-1 015 Aring-1
SECAR 51 1d SECAR 51 7d SECAR 51 28d
Tipi i rrezes 221 Aring Tipi 1-2 78 Aring Tipi 1-2 65 Aring Tipi 1-2
Raporti SV 00137Aring-1 002 Aring-1 00297 Aring-1
Tab1 Rrezja maksimale dhe raporti SV nga matjet e SAXS
CEM I 425 N
1
10
100
1000
10000
100000
1000000
0001 001 01 1
log (q)
log
(In
ten
sity
)
1 day
7 days
28 days
Secar 51
1
10
100
1000
10000
100000
1000000
0001 001 01 1
log (q)
log
(In
ten
sity
)
1 day
7 days
28 days
Fig 7 Zhvillimi i struktureumls poroze peumlr sistemin CAC dhe OPC teuml matura nga SAXS
4 PERFUNDIME
Rezultatet e paraqitura tregojneuml diferenceuml neuml
mikrostrukturat e ccedilimentove teuml bazuar neuml
hidratet teuml secilit grup neuml ccedilimentot pasteuml si
funksion i metodeumls karakterizuese teuml
aplikuar Kjo beumlhet e qarteuml neumlpeumlrmjet
investigimit me aneuml teuml SEM ku hidratet nga
CAC ose hidroksidi i kalciumit CH tregojneuml
qarteuml kristalet e formuara Prezenca e fazeumls
C-S-H eumlshteuml shumeuml e vogeumll dhe nuk eumlshteuml e
lehteuml identifkimi i tyre neumlpeumlrmjet SEM Neuml
mes ndodhen kristalet ettringite teuml cilat
mund teuml gjenden tek sistemi i cimentove
OPC
Rezultatet nga SAXS ose MIP tregojneuml
shpeumlrndarjet sasiore teuml madheumlsiseuml seuml poreve
apo madheumlsive mesatare teuml poreve
Ndeumlrfutja e meumlrkurit neuml ccedilimento jep
38
informacion mbi shpeumlrndarjen e madheumlsiseuml
seuml poreve neumlpeumlrmjet ndeumlrfutjes seuml meumlrkurit
dhe mbi veumlllimin total teuml poreve kapilare
Rezultatet e marra me aneuml teuml difraksionit me
rreze - X me keumlnd teuml vogeumll SAXS ploteumlsojneuml
rezultatet e marra neumlpeumlrmjet ndeumlrfutjes seuml
meumlrkurit MIP dhe jepin teuml dheumlna meuml teuml
besueshme neuml meso poret
5 LITERATURA
[1] Pore Structure of Cement-Based
Materials Testing Interpretation and
Requirements Kalliopi K Aligizaki (2006)
[2] Realistic pore structure of Portland
cement paste experimental study and
numerical simulation Hongyan Ma and
Zongjin Li (2012) Hong Kong China
[3] Fractal structure of Portland cement paste
during age hardening analyzed by small-
angle x-ray scattering M Kriechbaum G
Degovics J Tritthart P Laggner
GrazAustria
[4] Pore structure characterization of cement
pastes blended with high-volume fly-ash
Qiang Zeng Kefei Li Teddy Fen-chong
Patrick Dangla
[5] Comparison of pore structure of hardened
mortars based on various cementitious
binders and curing conditions Bier T A
(2013) First International Conference on the
Chemistry of Construction Materials GDCh
Monograph 47 pp 83-86
[6] Analysis of Pore Structure and their
relations with strength of hardened Cement
Paste Zhang Wensheng Li Beixing Wang
Hongxia Chen Yimin Journal of Wuhan
University of Technology Vol20 No1
[7] Characterization of Portland Cement
paste using MIP Nanoindentation and ESEM
techniques Richard JAquino Dessislava A
Koleva Eduard AB Koenders Klaas Van
Breugel Delft University of Technology
Netherlands
[8] The dynamics of capillary flows Edward
W Washburn (1921) Physical Review Vol
17 Nr3
[9] The Surface Area of Hardened Cement
Paste as Measured by Various Techniques
Jeffrey J Thomas Hamlin M Jennings and
Andrew J Allen (1999) Concrete Science
and Engineering 1 pp 45-64
[10] Handbook of Analytical Techniques in
Concrete Science and Technology Principles
Techniques and Applications V S
Ramachandran James J Beaudoin
[12] Leas Chemistry of Cement and
Concrete 4th Ed
39
ANALIZA E FAKTOREumlVE KRYESOREuml TEuml AKSIDENTEVE
SI BAZEuml E HARTIMIT TEuml NJEuml ldquoPLANI REAL KOMBEumlTAR
TEuml SIGURISEuml RRUGORErdquo
Ing Migen Zeqo
ABSTRAKTI
ANALYSIS OF ACCIDENTS MAIN FACTORS AS A BASIS FOR THE
DEVELOPMENT OF REAL NATIONAL PLAN FOR ROAD SAFETY
Road safety is the basic feature of prevention of accidents that in Albania unfortunately are
over 2 times higher than in developed European countries and is a growing trend that will
continued if no measure will take place In this article we have studied the statistics from
various official sources and from field measurements to analyze the causes of accidents from
quantitative point of view and in the highlight of the EC Directive Towards a European area
of road safety and approaching the more advanced experiences of countries with best results
in road safety we have suggested a series of measures to be included in the National Strategy
for Road Safety in Albania in order to achieve the main objective of this strategy downsizing
deaths from road accidents by 50 We have studied in more depth the main cause of accidents
in Albania which is the speed limit exceeds Drivers and riders who are travelling at
inappropriate speeds are more likely to crash and their higher speed means that the crash will
cause more severe injuries to themselves andor to other road users Inappropriate speed also
magnifies other driver errors such as driving too close or driving when tired or distracted
multiplying the chances of these types of driving causing an accident Taking the appropriate
measures against speed will downsize deaths from road accidents by 50
QELLIMI
Siguria rrugore eumlshteuml tipari themelor i parandalimit teuml aksidenteve qeuml neuml Shqipeumlri peumlr fat teuml
keq janeuml mbi 2 hereuml meuml teuml larta se sa neuml vendet e zhvilluara evropiane dhe mund teuml vazhdojeuml
teuml rritet si tendenceuml neuml qofteuml se nuk do teuml merret asnjeuml maseuml neuml keumlteuml drejtim Neuml keumlteuml artikull
duke studiuar statistikat nga burime teuml ndryshme zyrtare dhe nga matjet neuml terren kemi
analizuar shkaqet e aksidenteve nga pikeumlpamja sasiore dhe neuml driteumln e Direktiveumls seuml KE-seuml
Drejt njeuml zone evropiane teuml siguriseuml rrugore dhe duke ju referuar peumlrvojave teuml vendeve me
meuml teuml peumlrparuara me rezultatet meuml teuml mira neuml sigurineuml rrugore kemi sugjeruar njeuml seumlreuml masash
qeuml mund teuml peumlrfshihen neuml Strategjineuml Kombeumltare peumlr Sigurineuml Rrugore neuml Shqipeumlri me qeumlllim
teuml arritjes seuml objektivit kryesor teuml keumlsaj strategjie zvogeumllimit teuml vdekjeve nga aksidentet rrugore
me 50 Neuml keumlteuml studim jemi ndalur neuml veccedilanti tek shkaku kryesor i aksidenteve neuml Shqipeumlri i
cili eumlshteuml tejkalimi i kufirit teuml shpejteumlsiseuml seuml lejuar Shofereumlt teuml cileumlt udheumltojneuml me shpejteumlsi teuml
larteuml peumlrtej kufirit teuml lejuar teuml shpejteumlsiseuml kaneuml meuml shumeuml gjasa peumlr trsquou peumlrplasur dhe shpejteumlsia
e tyre meuml e larteuml do teuml thoteuml se peumlrplasja do teuml shkaktojeuml deumlmtime meuml teuml reumlnda peumlr veten e tyre
dheose peumlr peumlrdoruesit e tjereuml teuml rrugeumls Shpejteumlsia e papeumlrshtatshme zmadhon gabime teuml
tjera teuml shoferit teuml tilla si ngarje neuml afeumlrsi shumeuml madhe me mjete teuml tjera apo dheumlnie e makineumls
kur eumlshteuml i lodhur ose i hutuar duke shumeumlfishuar shanset peumlr teuml shkaktuar njeuml aksident Duke
marreuml masat e duhura kundeumlr shpejteumlsive peumlrtej limitit teuml lejuar do teuml pakeumlsohej numri i
vdekjeve nga aksidentet rrugore me 50
HYRJA
Shqipeumlria peumlrballet me njeuml sfideuml teuml madhe
peumlrsa i peumlrket garantimit teuml siguriseuml Kjo
sfideuml eumlshteuml veccedilaneumlrisht e veumlshtireuml neuml njeuml
mjedis me zhvillim teuml shpejteuml ekonomik i
cili do teuml ccedilojeuml neuml rritjen e transportit rrugor
Neuml meumlnyreuml qeuml shtimi i udheumltimeve teuml mos
ccedilojeuml neuml rritjen e numrit teuml aksidenteve
duhen marreuml masa efektive neuml lidhje me njeuml
seumlreuml aspektesh teuml siguriseuml rrugore siccedil janeuml
peumlrgatitjatestimi i drejtuesve teuml mjeteve
kontrolli i mjeteve peumlr drejtim teuml sigurteuml
sjellja e peumlrdoruesve teuml rrugeumls dhe siguria e
infrastruktureumls rrugore
Nga aksidentet automobilistike gjateuml 4
viteve teuml fundit kane vdekur 1342 persona
dhe 5108 teuml tjereuml janeuml plagosur Vendi yneuml
ka humbur miliona euro ccedildo vit neumlpeumlrmjet
deumlmeve teuml proneumls shpenzimeve mjekeumlsore
dhe produktivitetit teuml humbur Fatkeqeumlsisht
shumeuml nga viktimat e aksidenteve rrugore
janeuml teuml mosheumls 16 ndash 44 vjeccedil dhe janeuml
aneumltareumlt meuml produktiv dhe meuml aktiv teuml
popullateumls soneuml Neuml qofteuml se nuk do teuml keteuml
ndeumlrhyrje energjike me politika teuml
mireumlpeumlrcaktuara e mireumlstudiuara keumlto
humbje teuml tmerrshme njereumlzore dhe
ekonomike do teuml vazhdojneuml teuml rriten neuml vitet
e ardhshme Ky artikull analizon shkaqet
kryesore te ndodhjes se aksidenteve neuml
vendin toneuml dhe jep orientime te zbatuara ne
vendet europiane meuml teuml peumlrparuara neuml
fushen e siguriseuml rrugore qeuml kane numrin
meuml teuml uleumlt teuml aksidenteve si pasojeuml e
zbatimit teuml keumltyre masave
PERMBAJTJA
Siguria rrugore eumlshteuml njeuml problem shumeuml
disiplinor qe keumlrkon veprime nga teuml gjitheuml
sektoreumlt me njeuml efektivitet teuml koordinuar teuml
planit teuml veprimit teuml siguriseuml rrugore qeuml do
ti mundeumlsojeuml teuml gjitheuml aktoreumlt teuml ndeumlrmarrin
masa neuml fushat e tyre peumlrkateumlse duke ulur
faktoreumlt qeuml mundeumlsojneuml propabilitetin e
shfaqjes teuml aksidenteve rrugore
Plani i veprimit duhet teuml peumlrfshijeuml 15
sektoreuml Sektoreumlt peumlrmbajneuml shumeuml
disiplina teuml ndryshme dhe njeuml gameuml shumeuml
teuml gjeumlreuml teuml veprimtarive Ndeumlrkoheuml qeuml
vendet e zhvilluara peumlr njeuml periudhe prej meuml
shumeuml se 50 vjeccedilare (nga vitet 1950 deri neuml
vitet 2000) kaluan me rradheuml neuml fazat e
planeve teuml forcimit teuml SRr ne na duhet qeuml neuml
keumlteuml plan teuml planifikojme teuml gjitha fazat e
kaluara nga ata qeuml nga peumlrmisimi i
legjislacionit (duke filluar me Kodin
Rrugor) ndeumlrtimin e autostradave me
standardet europiane sigurineuml pasive
edukimin peumlr ndryshimin e sjelljes seuml
peumlrdoruesve teuml rrugeumls decentralizimin e
kompetencave teuml siguriseuml rrugore sigurineuml
e qeumlndrueshme dhe aplikimin e SIT
Fig1 Planet e Sektoreumlve dhe Sistemet 4 ldquoE ldquo
teuml Siguriseuml Rrugore
Fushat bazeuml ku duhet teuml mbeumlshteten masat
inxhinierike teuml Siguriseuml Rrugore neuml
Shqipeumlri duhet teuml lidhen me Auditimin e
Siguriseuml Rrugore dhe Rishikimin e Pikave
teuml Zeza
Nga analiza disa vjeccedilare e statistikave
vlereumlsojmeuml se faktoret kryesoreuml teuml
aksidenteve neuml vendin toneuml janeuml
Shpejteumlsia dhe sjellja agresive qeuml
shkaktojneuml 29 teuml vdekjeve dhe
32 teuml plagosjeve
Mjetet tregtare janeuml meuml pak se 11
e inventarit teuml peumlrgjithsheumlm por
janeuml peumlrgjegjeumls peumlr rreth 18 teuml
vdekjeve dhe 32 teuml plagosjeve
Keumlmbeumlsoreumlt llogariten teuml jeneuml 34
teuml teuml vrareumlve
Drejtuesit e rinj (18-24 vjeccedil) janeuml
peumlrgjegjeumls peumlr 17 teuml vdekjeve dhe
26 teuml plagosjeve
Drejtuesit e rinj pa eksperineceuml janeuml
peumlrgjegjeumls peumlr 385 teuml teuml gjitheuml
vdekjeve neuml dy vitet e fundit
Drejtimi neuml gjendje teuml dehur eumlshteuml
shkak i 67 teuml vdekjeve dhe 54
teuml plagosjeve neuml 2009
Peumlrdorimi i pakeumlt i rripit teuml sigurimit
peumlrpara dhe pas neumlnkupton qeuml
shumeuml pasagjereuml teuml palidhur vdesin
ose janeuml teuml paafteuml kur 40 e keumltyre
pasojave mund teuml ishin eleminuar
duke mbajtur rripin e sigurimit
Nga gjitheuml keumlta faktoreuml vlen teuml shqyrtojmeuml
shkakun e pareuml teuml listeumls seuml meumlsipeumlrme
shpejteumlsineuml dhe sjelljen agresive teuml cilat
shkaktojneuml rreth 13 e aksidenteve me
vdekje neuml vendin toneuml Nga matjet e
shpejtesiseuml teuml realizuara neuml 12 pika teuml
ndryshme teuml rrjetit kryesor rrugor neuml teuml
gjitha kategoriteuml e keumltyre rrugeumlve vihen re
tendenca unifikuese teuml cilat na sigurojneuml
mundeumlsineuml e marrjes teuml masave teuml shpejta
dhe praktike me rezultate shumeuml pozitive
Meuml poshteuml po japim grafikeumlt e matjeve te
realizuara teuml ndryshimit teuml shpejteumlsiseuml seuml
leumlvizjes teuml automjeteve neuml llojet kryesore teuml
rrugeumlve ekstra-urbane neuml Shqiperi gjateuml 24
oreumlve Nga grafikeumlt duket qarteuml se
ligjshmeumlria e ndryshimit teuml flukseve teuml
trafikut gjateuml 24 oreumlve eumlshteuml normale dhe i
peumlrgjigjet treguesve teuml keumltij ndryshimi neuml
peumlrputhje me treguesit normal teuml trafikut neuml
keumlto lloje teuml rrugeumlve neuml gjitheuml boteumln
Neuml keumlto matje pavareumlsisht nga flukset e
ndryshme teuml trafikut neuml llojet e ndryshme teuml
rrugeumlve ne kemi beumlreuml teuml mundur grupe
brenda fluksit neuml ccedildo oreuml teuml 24 oreumlshit qeuml
leumlvizin keumlto grupe shpejtesish peumlr teuml
vlereumlsuar se si ndryshon kjo shpeumlrndarje neuml
rregullsineuml e levizjes teuml rrymeumls seuml trafikut
gjateuml gjitheuml diteumls Grupimet e rrymave teuml
trafikut sipas shpejteumlsive janeuml 0 ndash 15 15 ndash
30 30 ndash 40 40 ndash 50 50 ndash 60 60 ndash 70 70 ndash
80 80 ndash 90 90 -100 100 -130 kmore Nga
teuml gjitheuml grafikeumlt veumlrehet se neuml ccedildo oreuml teuml 24
oreumlve teuml diteumls ne kemi teuml pranisheumlm teuml
gjitheuml llojet e drejtuesve teuml mjeteve qeuml
leumlvizin nga shpejtesiteuml meuml teuml ula deri tek ato
meuml teuml larta dhe peumlrqindjet e keumltyre
42
grupimeve neuml teuml gjitheuml llojet e rrugeumlve dhe
neuml teuml gjitheuml oreumlt e diteumls janeuml neuml raporte teuml
qendrueshme Kjo do teuml thoteuml se kudo ne
kemi njeuml trafik jo te mireumlorganizuar teuml pa
disiplinuar dhe teuml pa kontrolluar qeuml beumlhet
shkak peumlr rritjen e shfaqjes teuml agresivitetit teuml
drejtimit teuml automjeteve dhe rritje teuml numrit
teuml aksidenteve
Keumlshtu neumlse i referohemi matjeve neuml rrugeumln
Tiraneuml ndash Durreumls pothuaj gjateuml gjitheuml 24
oreshit peumlr ccedildo oreuml numi i mjeteve qeuml
tejkalon shpejtesineuml e lejuar teuml levizjes (90
kmore) me shpejteumlsi deri 130 kmore eumlshteuml
pothuajse 50 e teuml gjithe fluksit Duke ju
referuar numrit relativisht teuml larte teuml fluksit
qeuml neuml kohen e pikut ne oren 16 -17 arrin nje
nivel mbi 700 automjete njeumlsi neuml ore me njeuml
nivel sherbimi D ndash E beumlhet evidente
predispozita peumlr ccedilfaqjen e aksidenteve Po
keumlshtu neuml keumlteuml segment rrugor njeuml numer i
konsiderueshem automjetesh neuml teuml njejteumln
oreuml teuml pikut (rreth 25 e fluksit) levizin me
shpejtesi neumln 40kmoreuml qeuml eumlshteuml meuml pak se
50 e shpejteumlsiseuml maksimale teuml lejuar neuml
keumlteuml kategori (90 kmore) duke na krijuar
njeuml rryme trafiku heterogjene dhe teuml prirur
drejt aksidenteve Keto raporte neuml peumlrberje
teuml rrymeumls teuml trafikut neuml numeumlr teuml reduktuar
teuml fluksit i kemi dhe neuml oreumlt e vona teuml nateumls
2000 ndash 2400 ose neuml oreumlt e para teuml mengjesit
0200 ndash 0600 por neuml keumlto oreuml mungesa a
ndriccedilimit neuml rrugeumlt tona rrit mundeumlsineuml e
ccedilfaqjes teuml aksidenteve me njeuml shkalleuml teuml
ashpeumlrsiseuml teuml tyre edhe meuml teuml larteuml
Teuml njeumljtat fenomene janeuml lehteumlsisht teuml
analizueshme edhe neuml llojet e tjera teuml
rrugeumlve tonasi psh neuml segmentin rrugor
Laccedil ndash Lezheuml i cili eumlshteuml njeuml segment me
punime rikonstruksioni teuml zgjatura neuml disa
vite ku shfaqet po e njeumljta shperndarje e
grup-shpejtesive me ndryshimin e veteumlm se
volumi i fluksit teuml mjeteve qeuml tejkalojneuml
shpejtesineuml mbi 100 kmoreuml eumlshteuml neuml njeuml
maseuml meuml teuml vogeumll (deri neuml 15) por mos
harrojmeuml se kufiri i shpejtesiseuml maksimale
neuml keumlteuml rrugeuml neuml punime eumlshteuml meuml i ulet (60
kmore) dhe po ti referohemi ketij kufiri
numi i mjeteve qeuml e kalojneuml neuml raporte teuml
larta ne kufirin e lejuar teuml shpejtesiseuml
kalon 40 Peumlr keto lloj rrugeumlsh rreziku i
shfaqes teuml aksidenteve rritet fenomen qeuml
veumlrtetohet edhe neuml treguesit e aksidenteve
neuml keumlteuml segment i cili ka marreuml dhe emrin si
ldquoAutostrada e Vdekjesrdquo
Trendi i tejkalimit teuml shpejtesise se lejuar
lexohet qarteuml edhe neuml grafikeumlt e tjere te
paraqitur meuml poshteuml realizuar nga matjet neuml
segmentet e tjera rrugore neuml Shqiperi Nga
te dhenat del qarte domosdoshmeria e
hartimit te ldquoPlanit Kombeumltar teuml Siguriseuml
Rrugorerdquo neuml mbeshtetje teuml direktivave teuml
KS teuml OKB-se peumlr ldquoDekaden e OKB peumlr
Sigurineuml Rrugore 2010-2020rdquo dhe
Komisionit Europian te BE-se ldquoPeumlr njeuml
hapesire mbare Europine teuml Siguriseuml
Rrugore 2015 ndash 2025rdquo Sipas
rekomandimeve Evropiane problemet
kryesore qe duhen menaxhuar janeuml
- Problemet administrative
- Problemet inxhinierike
- Menaxhimi dhe koordinimi i
siguriseuml rrugore
Ccedilfareuml mund teuml beumljmeuml peumlr teuml ulur efektet
negative teuml tejkalimit teuml shpejteumlsiseuml neuml
rritjen e rrezikut peumlr aksidente
Shpejteumlsia eumlshteuml identifikuar si njeuml faktor
kyccedil i rrezikut neuml leumlndimet e trafikut rrugor
qeuml ndikon jo veteumlm neuml rrezikun e njeuml
peumlrplasje neuml rrugeuml por edhe neuml ashpeumlrsineuml e
plagosjeve qeuml rezultojneuml nga perplasjet
43
Grafiket e matjeve te realizuara teuml ndyshimit teuml shpejteumlsiseuml seuml leumlvizjes teuml automjeteve neuml llojet
kryesore teuml rrugeumlve ekstraurbane neuml Shqiperi gjateuml 24 oreve
44
ldquoShpejteumlsia e tepeumlrtrdquo eumlshteuml peumlrcaktuar si
tejkalim i shpejteumlsineuml limit ldquoShpejteumlsia e
papeumlrshtatshmerdquo eumlshteuml peumlrcaktuar si ngarje
me njeuml shpejteumlsi teuml papeumlrshtatshme peumlr
rrugeumln e dheumlneuml dhe kushtet e trafikut
Shpejteumlsia e tepeumlrt dhe e papeumlrshtatshme
eumlshteuml peumlrgjegjeumlse peumlr njeuml peumlrqindje teuml larteuml
teuml vdekshmeumlriseuml dhe leumlndimeve qeuml
rezultojneuml nga aksidentet rrugore Neuml
vendet me teuml ardhura teuml larta shpejteumlsia
kontribuon neuml rreth 30 teuml vdekjeve neuml
rrugeuml ndeumlrsa neuml veumlndet me teuml ardhura teuml
uleumlta dhe teuml mesme si vendi yneuml shpejteumlsia
eumlshteuml vlereumlsuar teuml jeteuml faktori kryesor
kontribues neuml rreth gjysmeumln e teuml gjitha
aksidenteve rrugore Kontrolli i shpejteumlsiseuml
seuml automjeteve mund teuml parandalojeuml
ndodhjen e perplasjeve dhe mund teuml
zvogeumllojeuml ndikimin kur ato ndodhin neuml
uljen e ashpeumlrsise teuml leumlndimeve teuml
viktimave
Sa meuml e larteuml teuml jeteuml shpejteumlsia e njeuml
automjeti aq meuml e shkurteumlr eumlshteuml koha qeuml ka
njeuml shofer peumlr teuml ndaluar dhe peumlr teuml
shmangur njeuml peumlrplasje Njeuml makineuml qeuml
udheumlton me 50km ore do keumlrkojeuml 13 metra
distanceuml peumlr teuml ndaluar ndeumlrsa njeuml makineuml
qeuml udheumlton me 40km ore do teuml ndalet mbas
85 metrash
o Njeuml rritje mbi shpejteumlsineuml e lejuar prej 1
km ore rezulton se shton njeuml rrezik 3
meuml teuml larteuml teuml peumlrplasjeve me peumlrfshirje
me leumlndime dhe me njeuml rritje prej 4-5
teuml rrezikut teuml shtuar peumlr peumlrplasje qeuml
rezultojneuml me viktima
o Shpejtesia gjithashtu kontribuon neuml
rritjen e shkalleumls teuml ashpeumlrsiseuml seuml njeuml
peumlrplasje Neuml njeuml peumlrplasje me njeuml
shpejteumlsi rreth 80 km oreuml mundeumlsia e
vdekjes teuml personave teuml peumlrfshireuml neuml
aksident eumlshteuml 20 hereuml meuml e larteuml se peumlr
rastin kur levizet me njeuml shpejteumlsi 30 km
oreuml
o Marreumldheumlnia ndeumlrmjet shpejteumlsiseuml dhe
ashpeumlrsiseuml teuml leumlndimit eumlshteuml veccedilaneumlrisht
e reumlndeumlsishme peumlr teuml pambrojtur
peumlrdoruesit vulnerabeumll teuml rrugeumls si
keumlmbeumlsoreumlt dhe ccediliklisteumlt
Peumlr shembull keumlmbeumlsoreumlt kaneuml shans peumlr teuml
mbijetuar deri neuml 90 kur goditen nga njeuml
makineuml qeuml udheumlton me 30 km ore ose meuml
pak por ky shans zbret neuml meuml pak se 50
peumlr teuml mbijetuar kur goditen nga njeuml makineuml
qeuml udheumlton me shpejteumlsi me 45 km oreuml
dhe se keumlmbeumlsoreumlt nuk kaneuml pothuajse
shans peumlr teuml mbijetuar kur peumlrplasen me njeuml
makineuml qeuml leumlviz me 80 km oreuml
Propabiliteti i humbjes se jetes
Shpejtesia e mjetit neuml kmoreuml
Fig Rreziku i fatalitetit teuml keumlmbeumlsoreumlve gjateuml
perplasjes me nje mjet neuml raport me shpejtesineuml
e leumlvizjes teuml mjetit Burimi Pasanen E 1991
Cileumlt janeuml faktoreumlt qeuml ndikojneuml neuml
shpejteumlsineuml e leumlvizjes
Zgjedhja e shpejteumlsiseuml teuml leumlvizjes ndikohet
nga njeuml numeumlr faktoreumlsh qeuml mund teuml jeneuml
Faktoreuml qeuml lidhen me shoferin (mosha
gjinia nivel i alkolit numri i njereumlzve
neuml makineuml)
Faktoreuml qeuml lidhen me rrugeumln dhe me
automjetin (shtrirja e rrugeumls cileumlsia e
sipeumlrfaqes fuqia e motorit teuml automjetit
shpejteumlsia maksimale qeuml mund teuml arrijeuml
automjeti)
Lidhjet me trafikun dhe mjedisin
(Deumlndeumlsia e trafikut dhe peumlrbeumlrja e tij
shpejteumlsia mbizoteumlruese e rrymeumls teuml
trafikut kushtet atmosferike etj)
45
Ccedilfareuml mund teuml beumljmeuml peumlr teuml menaxhuar
efektet negative teuml shpejteumlsiseuml
Eshteuml provuar se njeuml numeumlr ndeumlrhyrjesh
janeuml efektive neuml menaxhimin dhe kontrollin
e shpejteumlsiseuml seuml mjeteve
Vendosja dhe zbatimi i kufijve teuml
shpejteumlsive teuml lejuara peumlr cdo segment
rrugor sipas kategorive dhe kushteve
konkrete te tyre janeuml dy masat meuml
efektive neuml reduktimin e leumlndimeve teuml
trafikut
Studimet sugjerojneuml se njeuml ulje me 1
kmore e shpejteumlsiseuml teuml udheumltimit do teuml
siguronte njeuml zvogeumllim me 2-3 teuml
aksidenteve rrugore
Peumlrvoja e shumeuml vendeve ka treguar
se ndeumlrhyrja neuml kufizimin e
shpejteumlsiseuml do teuml keteuml njeuml efekt teuml
shkurteumlr jeteumlsor neuml uljen euml shpejteumlsiseuml
neumlse nuk shoqeumlrohet me masa teuml
qeumlndrueshme edhe teuml dukshme peumlr
zbatimin e keumltyre kufijve teuml vendosur
Kamerat e kontrollit teuml shpejtesiseuml
janeuml me shumeuml efektivitet neuml
reduktimin e aksidenteve rrugore
Neuml disa vende kufijteuml e shpejteumlsiseuml
janeuml vendosur qeuml teuml ndryshojneuml neuml
vareumlsi teuml motit kushteve teuml trafikut
dhe koheumls peumlrgjateuml diteumls Kjo siguron
qeuml kufijteuml e shpejteumlsiseuml teuml jeneuml teuml
peumlrshtatura peumlr kushtet lokale dhe
rrethanat e trafikut dhe peumlr keumlteuml arsye
kaneuml meuml shumeuml teuml ngjareuml qeuml teuml
zbatohen
Nivelet e shpejtesiseuml teuml leumlvizjes
ndikohen nga cileumlsiteuml e
infrastruktureumls Kjo mund teuml peumlrfshijeuml
modifikimin e mjedisit rrugor peumlr teuml
reduktuar rrjedhat e trafikut dhe
shpejteumlsiteuml e automjeteve duke
parashikuar mbrojtje nga perplasjet
dhe reduktimin e ashpeumlrsiseuml teuml
leumlndimeve Masa teuml tilla peumlrfshijneuml
pengimin neuml peumlrdorimin e shpejteumlsive
teuml larta dhe teuml ulta nga peumlrdoruesit e
rrugeumls ose dekurajimin peumlr hyrjen e
automjeteve neuml disa zona teuml caktuara
Masat trafik-qeteumlsuese janeuml gjereumlsisht
teuml peumlrdorura peumlr teuml reduktuar
frekuenceumln e peumlrplasjeve neuml veumlndet
me teuml ardhura shumeuml teuml larta Keumlto
peumlrfshijneuml instalimin fizik teuml
elementeumlve peumlr kufizimin e
shpejteumlsiseuml teuml tilla si rreth-rrotullime
ndryshime ne planin vertikale neuml
rrugeuml (peumlr shembull teuml ngritura per teuml
penguar leumlvizjen me shpejteumlsi) neuml
planin horizontal (teuml tilla si ngushtime
teuml rrugeumls ose shirita zhurmues)
Peumlrdorimi i masave teuml meumlsipeumlrme peumlr
qeteumlsimin e trafikut mund teuml jeneuml
veccedilaneumlrisht teuml dobishme kur zbatimi i
ligjeve teuml kontrollit teuml shpejteumlsiseuml
mund teuml jeteuml i paefektsheumlm sic eumlshteuml
shpesh neuml Shqipeumlri
Kalimi nga zonat me rrugeuml ku lejohet
leumlvizja me shpejteumlsi teuml larteuml neuml zonat
me rruge ku duhet teuml leumlvizet me
shpejteumlsi teuml uleumlt mund teuml krijojeuml zona
teuml rrezikut teuml larteuml peumlr aksidente - peumlr
shembull ku automjetet dalin nga
autostrada Sipas standardit duhet te
jepen karakteristikat e projektimit qeuml
duhen peumlrdorur peumlr teuml sheumlnuar neuml
meumlnyreuml teuml dallueshme ldquoZonat e
tranzititrdquo teuml daljes dhe hyrjes neuml rrugeumlt
peumlr neuml Qytetet fshatrat qeuml mund teuml
ndikojneuml neuml ndryshimin e shpejteumlsiseuml
seuml leumlvizjes nga drejtuesit e
automjeteve neuml keumlto zona Zonat me
shpejteumlsi teuml uleumlt dhe rreth-rrotullimet
janeuml shembuj teuml dobisheumlm peumlr
reduktimin e shpejteumlsis teuml mjeteve
Shpejteumlsiteuml e peumlrshtatshme mund teuml
imponohen mbi trafikun neumlpeumlrmjet
peumlrdorimit teuml elementeumlve
karakteristikeuml teuml projektimit teuml
infrastruktureumls qeuml kufizojneuml
shpejteumlsineuml e veteuml automjetit
Legjislacioni mund teuml peumlrdoret peumlr teuml
inkurajuar peumlrdorimin e
karakteristikave teuml tilla Kjo tendenceuml
tashmeuml eumlshteuml duke u peumlrdorur neuml
shumeuml vende peumlr automjetet e reumlnda teuml
mallrave autobuzave dhe vlereumlsohet
se siguron njeuml reduktim 2 neuml numri
i leumlndimeve nga aksidentet Veprime
analoge jane te nevojsheumlme teuml
peumlrdoren peumlr automjete teuml llojeve teuml
tjera
PERFUNDIME
Nga analizimi i matjeve dhe statistikave te tjera rezulton se
o kudo ne kemi njeuml trafik jo mireuml teuml organizuar teuml pa disiplinuar dhe teuml pa kontrolluar qe
beumlhet shkak peumlr rritjen e shfaqjes teuml agresivitetit teuml drejtimit teuml automjeteve dhe peumlr
pasojeuml rritje teuml numrit teuml aksidenteve
o Shpejtesia eumlshteuml shkaku kryesor i aksidenteve fatale neuml vendin toneuml
Njeuml numeumlr ndeumlrhyrjesh imediate janeuml efektive neuml menaxhimin dhe kontrollin e shpejteumlsiseuml seuml
mjeteve
o Vendosja dhe zbatimi i kufijve teuml shpejteumlsive teuml lejuara peumlr cdo segment rrugor sipas
kategorive dhe kushteve konkrete te tyre janeuml dy masat meuml efektive neuml reduktimin e
leumlndimeve teuml trafikut
o Vendosja e kamerave teuml kontrollit teuml shpejtesiseuml
o Projektimi dhe zbatimi i infrastruktureumls rrugore neuml bazeuml teuml parimit teuml ldquoVizionit 0rdquo ku
drejtuesi i mjetit gabon pashmangshmeumlrisht por projektimi dhe ndeumlrtimi i infrastruktureumls
rrugore duhet teuml jeteuml i tilleuml qeuml forcat qeuml shkaktojneuml peumlrplasje duhet teuml jeneuml gjithnjeuml meuml teuml
vogla se forcat qeuml shkaktojneuml humbjen e jeteumls apo deumlmtime serioze teuml saj
Literatura
1- Finch TRL Project Report 1994 ldquoSpeed Speed Limits and Accidentsrdquo
2- Taylor et al TRL Report 421 2002 4 ldquoThe Effects of Drivers Speed on the Frequency
of Road Accidentsrdquo
3- Stradling Road Safety Research Report 93 DfT 2008 7 ldquoUnderstanding Inappropriate
High Speed A Quantitative Analysisrdquo
4- RoSPA The Royal Society for the Prevention of Accidents Inappropriate Speed -
January 2011
5- UK Department for Transport September 2010 ldquoRelationship between Speed and Risk
of Fatal Injury Pedestrians and Car Occupantsrdquo
6- RoSPA ldquoThe Characteristics of Speed Related Collisionsrdquo Road Safety Research
Report 117 Department for Transport Sept 2010
47
TESTET E SHPUESHMEumlRISEuml SEuml SHKEumlMBIT PEumlR
KARAKTERIZIMIN E SHKEumlMBINJEVE BLLOK NEuml
MATRIKS NEuml DOBEumlRCcedilAN
Megi Rusi1
1Universiteti Metropolitan Tirana Fakulteti i Inxhinieriseuml seuml Ndeumlrtimit Rr Brigada e VIII
Vila Nr 3 Tiraneuml Albania megirusiyahoocom mrusiumtedual
ABSTRACT
ROCK DRILLABILITY TESTS FOR CHARACTERISING BLOCK IN MATRICK
ROCK MASES IN DOBEumlRCcedilAN
Devoll Hydropower Project is a hydropower scheme that is being developed in the region of
Gramsh Southern Albania It consists of a cascade of 3 power plants For the construction of
the upstream plant a tunnel system is planed from Mogliceuml dam to Graboveuml underground
powerhouse A detailed geological study is been carried out for the purpose of characterization
the different rock types encountered by the tunnel alignment One of the newly implemented
methods is the NTNUSINTEFF method which by developing specific tests and indexes for
rock drill ability helps predicting the advance rate of a tunnel thus giving important information
on timescales tool consume and costs Specific attention is paid to the implementation of this
method for the block and matrix rocks in order introduce this parameters to BiM rock mass
characterization
QEumlLLIMI
Qeumlllimi kryesor i keumltij punimi eumlshteuml prezantimi me testet e shpueshmeumlriseuml seuml shkeumlmbit dhe
indekset peumlrkateumlse peumlr karakterizimin e masivit shkeumlmbor peumlr qeumlllime inxhinierike Aplikimi i
keumltyre testeve dhe indekseve eumlshteuml shumeuml i reumlndeumlsisheumlm neuml parashikimin e shkalleumls seuml avancimit
teuml njeuml tuneli sepse ka njeuml influenceuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme neuml kohezjatje konsum dhe kosto si
dhe neuml zgjedhjen e metodeumls dhe pajisjes seuml hapjes seuml tunelit Neuml keumlteuml artikull veumlmendje e veccedilanteuml
i eumlshteuml kushtuar implementimt teuml metodeumls neuml shkeumlmbinjteuml heterogjen teuml zoneumls Dobeumlrcan neuml
Projektin Hidroenergjitik teuml Devollit
48
HYRJE
Nga tre shpimet e thella gjeologjike teuml kryera
neuml seksionin e shkeumlmbinjeumlve me blloqe
peumlrgjateuml tunelit me presion Mogliceuml Graboveuml
neuml Hidrocentralin e Devollit janeuml marreuml
kampione teuml cilat janeuml konsideruar si meuml
peumlrfaqeumlsuese teuml blloqeve dhe matriksit dhe
janeuml analizuar neuml laborator peumlr sa i peumlrket
karakteristikave dhe sjelljes mekanike Testet
laboratorike janeuml kryer neuml laboratore teuml
famshme gjeoteknike dhe teste janeuml teuml
reumlndeumlsishme sepse kaneuml gjeneruar teuml dheumlna
mbi karakteristikat e blloqeve ccedilka do teuml japeuml
njeuml informacion teuml besuesheumlm mbi shkalleumln e
konsumimit teuml prereumlsit progresin e shpimit
koston dhe koheumln qeuml lidhen me to
Metoda kryesore e peumlrdorur peumlr testimet
eumlshteuml NTNUSINTEF metodeuml e cila
fillimisht eumlshteuml njohur neuml vitet 1960 si metoda
NHT e zhvilluar neuml vitet 1958ndash1961 peumlr teuml
vlereumlsuar shpueshmeumlrineuml e shkeumlmbinjeumlve
Klasifikimi NTNUSINTEF peumlrfshin
indekset e shpueshmeumlriseuml DRItrade BW Itrade
and CLItrade Keumlto parametra janeuml zhvilluar neuml
1998 dhe peumlrftohen nga testet laboratorike
Neuml fusheumln e tuneleve shpueshmeumlria ka njeuml
influenceuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme neuml
koheumlzjatje konsum dhe kosto si dhe neuml
zgjedhjen e metodeumls dhe pajisjes seuml hapjes seuml
tunelit (1) Sipas keumlrkesave teuml peumlrcaktuara
nga metoda kampionet e deumlrguar neuml
laborator u peumlrzgjodheumln teuml patjeteumlrsuar dhe
pa ccedilarje teuml shkaktuara nga agjenteuml teuml jashteumlm
si shpeumlrthime etj
METODA NTNUSINTEFF
Tre indekset teuml cilat peumlrcaktohen me metodeumln
norvegjeze teuml sipeumlrpeumlrmendur janeuml Indeksi i
Shkalleumls seuml Shpueshmeumlriseuml (DRI) Indeksi i
Konsumimit teuml Koroneumlstrade (BWI) dhe
Indeksi i Jeteumlgjateumlsiseuml seuml Prereumlsit (CLI)
Indeksi i Shkalleumls seuml Shpueshmeumlriseuml (DRI)
peumlrcaktohen nga teuml dheumlnat e peumlrfuara nga dy
teste laboratorike nga testi i Vlereumls seuml
Brishteumlsiseuml (11987820) dhe testi i Vlereumls J teuml
Sieversit (SJ)
Vlera DRItrade mund teuml peumlrshkruhet si S20 e
shkeumlmbinjeve e peumlrcaktuar si afteumlsia peumlr tu
shkateumlrruar nga impakte teuml peumlrseumlritur e
korigjuar peumlr forteumlsineuml e sipeumlrfaqes e
peumlrcaktuar nga SJ
Indeksi i Konsumimit teuml Koroneumls trade (BWI)
i cili peumlrdoret peumlr teuml peumlrllogaritur shkalleumln e
konsumimit teuml koronave teuml shpimit
peumlrcaktohet mbi bazeumln e DRItrade dhe vlereumls seuml
abrazionit AVS e peumlrftuar nga testi abrazionit
teuml materialit
Indeksi i Jeteumlgjateumlsiseuml seuml Prereumlsit (CLI) jep
mundeumlsineuml peumlr teuml peumlrllogaritur jeteumlgjateumlsineuml e
prereumlsit neuml lidhje me geumlrmimin e shkeumlmbit
neumlpeumlrmjet makineriseuml TBM Vlera CLI
peumlrcaktohet mbi bazeumln e Vlereumls seuml Siever-sit
dhe Vlereumls seuml Abrazionit (AVS)
Tre testet qeuml janeuml kryer peumlr teuml peumlrftuar
parametrat e caktuar peumlr llogaritjen e
Indekseve teuml sipeumlrpeumlrmendur janeuml testi i
vlereumls seuml brishteumlsise testi i Vlereumls J teuml
Sieversit dhe testi i vlereumls seuml Abrazionit
(2)(3)
Testet e Shpueshmeumlriseuml
Testi i Vlereumls seuml brishteumlsiseuml
Testi fillestar i brishteumlsiseuml eumlshteuml krijuar neuml
1943 por qeuml atehereuml ka patur njeuml seumlreuml
modifikimesh ndeumlrkaq modifikimi i fundit
eumlshteuml ai i beumlreuml neuml 1950 Simbolikisht vlera e
brishteumlsiseuml sheumlnohet S20 dhe kjo vlereuml
peumlrfaqeson njeuml matje teuml brishteumlsiseuml seuml
shkeumlmbit apo teuml afteumlsiseuml seuml tij peumlr tu theumlrmuar
neumlpeumlrmjeteuml goditjeve teuml peumlrseumlritura
49
Figura 1 Testi i Vlereumls seuml Brishteumlsiseuml (2)
Vlera S20 peumlrkufizohet si peumlrqindja e njeuml
fraksioni teuml situr meuml pareuml qeuml kalon njeuml siteuml meuml
teuml imet pas 20 goditjeve Testi S20 performohet me tre ekstrakte teuml marra nga njeuml
kampion peumlrfaqeumlsues i homogjenizuar i
materialit shkeumlmbor teuml theumlrmuar dhe teuml situr
Pra S20 eumlshteuml vlereuml mesatare e 3 testeve
paralele (2)(3) Teteuml kampione janeuml
peumlrzgjedhur si peumlrfaqeumlsues teuml blloqeve neuml
masiv shkeumlmbor dhe janeuml testuar neuml laborator
peumlr peumlrcaktimin e vlereumls seuml brishteumlsiseuml
Testi i Vlereumls seuml Siever-sit
Testi i Sieversit sheumlrben peumlr teuml peumlrcaktuar
forteumlsineuml e sipeumlrfaqes seuml shkeumlmbit Ky test
bazohet neuml parimin e shpimit neuml miniature
eumlshteuml zhvilluar peumlr hereuml teuml pareuml neuml vitin 1950
nga Sieversi
Tabela 1 Rezultatet e testit teuml brishteumlsiseuml bazuar neuml klasifikimin e rezultateve teuml testeve teuml regjistruara neuml
databazeumln e laboratorit neuml sajeuml teuml karakteristikave teuml kampionit teuml derguar ka qeumlneuml e pamundur teuml
peumlrgatitet specimeni peumlr testim
Numri i Kampionit
i vene ne
laborator
12
Grupi 1
13
Grupi 1
57
Grupi 5
60
Grupi 5
61
Grupi 5
62
Grupi 5
63
Grupi 5 Kampioni Nr 8
Emri I kampionit i
vene ne terren Shemsit-1 Shemsit-2 DO2-1 DO2-5 DO2-8 DO2-9 DO2-12 M-HR-2 1024 - 110
Vlera e Brishtesise
(S20) []
575 775 525 453 546 631 566
Interpretimi E larte Ekstremisht e larte E larte Mesatare E larte Shume e Larte E larte
50
Vlera e peumlrftuar nga testi i Siversit simbolishk
sheumlnohet SJ dhe paraqet njeuml matje teuml forteumlsiseuml
seuml sipeumlrfaqes seuml shkeumlmbit apo reumlzistenceumls seuml
tij neuml dheumlmbeumlzim SJ llogaritet si vlera
mesatare e thelleumlsive teuml matura neuml 110mm teuml
vrimave teuml shpuara neuml sipeumlrfaqen e
parapeumlrgatitur teuml kampionit pas 200 cikleve
teuml koroneumls shpuese e cila ka njeuml diameter
85mm Neuml sipeumlrfaqen e kampionit shpohen 4
deri neuml 8 vrima teuml vogla neuml vareumlsi teuml tekstureumls
seuml shkeumlmbit
Sipeumlrfaqet e kampioneumlve duhet teuml priten
pingul me foliacionin e shkeumlmbit Si
rrjedhojeuml SJ matet paralel me foliacionin
Shkeumlmbinjteuml teuml cileumlt kaneuml njeuml peteumlzim shumeuml
teuml zhvilluar neuml shumiceumln e rasteve paraqesin
njeuml teksture ku dallohen qarteuml breza
mineralesh qeuml kaneuml forteumlsi teuml ndryshme ccedilka
do teuml rezultonte neuml njeuml variacion teuml thelleumlsiseuml
seuml penetrimit teuml koroneumls Prandaj gjateuml
kryerjes seuml testit duhet teuml beumlhet njeuml inspektim
viziv dhe duhet teuml synohet qeuml shpimet teuml
beumlhen neuml brezat e forteuml ose teuml buteuml dhe jo neuml
kontaktet e shtresave
Teteuml kampione janeuml peumlrzgjedhur si
peumlrfaqeumlsues teuml blloqeve neuml masiv shkeumlmbor
dhe janeuml testuar neuml laborator peumlr peumlrcaktimin
e vlereumls seuml Sieversit
Figura 2 Testi i shpimit neuml miniatureuml peumlr
peumlrcaktimin e vlereumls seuml Sieversit (2)
Testi i Vlereumls seuml Abrazionit teuml Prereumlses seuml
Celikut
Testi i vlereumls seuml Abrazionit teuml Prereumlses seuml
Celikut AVS eumlshteuml i lidhur ngushteuml me veteuml
testin e vlereumls seuml Abrazionit AV i cili eumlshteuml
zhvilluar relativisht voneuml rreth fillimit teuml
viteve 1960 neuml departamentin e gjeumlologjiseuml
NTH peumlr teuml matur afteumlsineuml abrazive teuml
pluhurit teuml shkeumlmbit teuml theumlrrmuar peumlr teuml
konsumuar karbitin e tungsenit Abraziviteti
i njeuml shkeumlmbi varet kryesisht nga peumlrbeumlrja
mineralogjike e tij si dhe nga meumlnyra e
ccedilimentimit teuml kokrrizave minerale
Figura 3 Pajisja e testimit dhe njeuml kampion
peumlrfaqeumlsues i testuar peumlr teuml peumlrftuar vlereumln
e Sieversit
Testi AVS bazohet neuml teuml njeumljteumln metodeuml dhe
teuml njeumljteumln pajisje laboratorike por ndeumlr teuml
tjera peumlrdor njeuml copeumlz ccedileliku testuese teuml marreuml
nga presa e njeuml makinerie TBM pra ky test
ndryshe nga i pari mat afteumlsineuml abrasive teuml
shkeumlmbit peumlr teuml konsumuar ccedilelikun e
prereumlses Pluhuri abraziv qeuml peumlrdoret peumlr teuml
dy testet peumlrgatitet nga fragmentet shkeumlmbore
peumlrfaqeumlsuese dhe teuml homogjenizuara teuml
mbetura nga testi i vlereumls seuml brishteumlsiseuml
51
Tabela 2 Rezultatet e testit te shpimit neuml miniature teuml Sieversit bazuar neuml klasifikimin e rezultateve teuml testeve teuml
regjistruara neuml databazeumln e laboratorit neuml sajeuml teuml karakteristikave teuml kampionit teuml derguar ka qeumlneuml e
pamundur teuml peumlrgatitet specimeni peumlr testim
Testi i vlereumls seuml abrazionit peumlrkufizohet si
humbja neuml pesheuml neuml miligram e copeumlzeumls qeuml
testohet pas njeuml intervali prej 5 minutash
testimi ndeumlrsa testi i vlereumls se Abrazionit teuml
Prereumlses seuml Celikut peumlrkufizohet si humbja neuml
pesheuml neuml miligram e copeumlzeumls qeuml testohet pas
njeuml intervali prej 1 minuteuml testimi
Peumlrgjitheumlsisht teuml dy testet duhet teuml kryhen neuml
2-4 copeumlza testimi Eksperienca ka treguar se
ndryshimet e vlerave neuml testet paralele janeuml
shumeuml teuml vogla dhe neumlse testi kryhet neuml
meumlnyreuml teuml sakteuml diferencat nuk janeuml meuml
shumeuml se 5 njeumlsi (miligram) Vlera e
raportuar e testeve eumlshteuml gjithmoneuml vlera
mesatare e dy- tre testeve paralele (2)
Teteuml kampione janeuml perzgjedhur si
peumlrfaqeumlsues teuml blloqeve neuml masiv shkeumlmbor
dhe janeuml testuar neuml laborator peumlr peumlrcaktimin
e vlereumls seuml Abrazionit
Peumlrllogaritja e Indekseve teuml
Shpueshmeumlriseuml
Parashikimi i performanceumls dhe vlereumlsimi i
kostove teuml modeleve peumlr metoda teuml ndryshme
geumlrmimi beumlhet neumlpeumlrmjet korelimit teuml testeve
teuml tilla laboratorike dhe indekseve peumlrkateumls si
dhe teuml dheumlnave gjeologjike in situ Tre
indekset teuml cilat peumlrcaktohen nga rezultatet e
testeve teuml sipeumlrpeumlrmendura janeuml Indeksi i
Shkalleumls seuml Shpueshmeumlriseuml (DRI) Indeksi i
Konsumimit teuml Koroneumls trade (BWI) dhe
Indeksi i Jeteumlgjateumlsiseuml seuml Prereumlsit (CLI)
Figura 4 Testi i Vlereumls seuml Abrazionit (AV) dhe Testi
i Vlereumls seuml Abrazionit teuml Preseumls
seuml Ccedilelikut (AVS) (2)
Numri i Kampionit i
vene ne laborator
12
Grupi 1
13
Grupi 1
57
Grupi 5
60
Grupi 5
Emri I kampionit i
vene ne terren Shemsit-1 Shemsit-2 DO2-1 DO2-5
Vlera e Sieversit
(SJ) [110 mm]
717 954 974
Interpretimi Shume e larte Ekstremisht e larte Ekstremisht e larte
Numri i Kampionit i
vene ne laborator
61
Grupi 5
62
Grupi 5
63
Grupi 5 Kampioni Nr 8
Emri I kampionit i
vene ne terren DO2-8 DO2-9 DO2-12 M-HR-2 1024 - 110
Vlera e Sieversit
(SJ) [110 mm]
998 863 834 795
Interpretimi Ekstremisht e larte Ekstremisht e larte Shume e larte Shume e larte
52
Tabela 3 Rezultatet e testit teuml Vlereumls seuml abrazionit teuml preseumls seuml ccedilelikut
Indeksi i Shkalleumls seuml Shpueshmeumlriseuml DRI
Indeksi i shkalleumls seuml shpueshmeumlriseuml DRI
llogaritet mbi bazeumln e vlereumls seuml brishteumlsiseuml teuml
peumlrftuar nga test i brishteumlsiseuml dhe vlereumls seuml
Sieversit teuml peumlrftuar nga test i shpimit neuml
miniatureuml Ky indeks mund teuml peumlrkufizohet
si vlera e brishteumlsiseuml seuml shkeumlmbit e korrigjuar
peumlr forteumlsineuml e sipeumlrfaqeumls seuml tij
Figura 5 Diagrama peumlr vlereumlsimin e Indeksit teuml Shkalleumls seuml Shpueshmeumlriseuml DRI (4)
Tabela 4 Rezultatet e llogaritura peumlr Indeksitet e shkalleumls seuml shpueshmeumlriseuml DRI
53
Indeksi i konsumimit teuml Koroneumls BWI
Indeksi i konsumimit teuml koroneumls peumlrcaktohet
duke u bazuar mbi vlereumln e Indeksit teuml
Shkalleumls seuml Shpueshmeumlriseuml seuml shkeumlmbit dhe
vlereumls seuml abrazionit teuml peumlrftuar nga test i
Vlereumls seuml Abrazionit AV Ky indeks eumlshteuml i
nevojsheumlm peumlr parashikimin e jeteumlgjateumlsiseuml seuml
koronave shpuese Ai shprehet si jeteumlgjeteumlsia
e koronave peumlr meter shpim apo veumlllim
shpimi sipas diagramit
Figura 6 Diagrama peumlr vlereumlsimin e Indeksit teuml
Konsumimit teuml Koroneumls BWI
Indeksi i Jeteumlgjateumlsiseuml seuml Prereumlsit CLI
Indeksi i jeteumlgjateumlsiseuml seuml Preresit peumlrllogaritet
neuml bazeuml teuml vlerave teuml peumlrftuara nga test i
Vlereumls seuml Siever-sit dhe testi i Vlereumls seuml
Abrazionit teuml prereumlses prej celiku pra nga
vlerat SJ dhe AVS
Ky indeks shpreh jeteumlgjateumlsineuml e disqeve
prereumlse prej ccedileliku teuml makinerive shpuese
TBM peumlr oreuml shpimi dhe llogaritet sipas
ekuacionit
CLI = 1384x (SJ
AVS)03847
PERFUNDIME DHE REKOMANDIME
Eumlshteuml arritur neuml peumlrfundimin se testet e
shpueshmeumlriseuml seuml shkeumlmbit japin rezultate teuml
keumlnaqshme peumlr blloqet por jo peumlr matriksin
Shpesh hereuml me material peumlrfaqeumlsues teuml
matriksit nuk eumlshteuml arritur teuml kryhen testet e
shpueshmeumlriseuml Neuml zoneumln e studiuar vihet re
njeuml diapason i gjeumlreuml i vlerave teuml indekseve teuml
shpueshmeriseuml Vlerat e indekseve teuml shkalleumls
seuml shpueshmeumlriseuml seuml blloqeve neuml masivin
shkeumlmbor ashtu si dhe ato teuml indeksit teuml
jeteumlgjateumlsiseuml seuml preresit variojneuml nga teuml larta
neuml jashteumlzakonisht shumeuml teuml larta Keumlto vlera
duhen analizuar bashkarisht me parametra teuml
tjereuml karakterizues teuml matriksit dhe duhen
gjykuar peumlr masivin shkeumlmboreuml neuml teumlreumlsi neuml
meumlnyreuml qeuml teuml parashikohet shpueshmeumlria e
masivit Gjitheumlsesi vlera teuml larta teuml keumltyre
indekseve deumlshmojneuml pranineuml e blloqeve
shumeuml kompetent ccedilka mund teuml shkaktojeuml
probleme neuml kontrast me matriksin i cili pritet
teuml jeteuml shumeuml meuml pak kompetent
Tabela 5 Rezultatet e llogaritura peumlr Indeksiteve teuml Jetegjateumlsiseuml seuml Prereumlsit CLI
54
LITERATURA
1 Amund Bruland Hard Rock Tunnel
Boring Drillability Test Methods
(1998)
2 Filip Dahl AmundBruland Drevland
Jakobsen Bjoslashrn Nilsen EivindGroslashv
Classifications of properties influencing
the drillability of rocks based on the
NTNUSINTEF test method Tunnelling
and Underground Space Technology 28
(2012)
3 Olgay Yarali and Eren Soyer The effect
of mechanical rock properties and
brittleness on drillability Scientific
Research and Essays Vol 6(5) pp
1077-1088 4 March (2011)
4 U Shafique and M Z Abu Bakar
Evaluation of Relationships between
Drilling Rate Index and Physical and
Strength Properties of Selected Rock
Units of Pakistan The Nucleus 52 No
2 wwwthenucleuspakorgpk (2015)
5 Wail Asim Mohammad Hussain M
Hanim Osman A Latif Saleh Izni
Shahrizal Ibrahim The Application of
Drillability Properties in Measuring the
Strength of Hardened Concrete
International Journal of Applied
Engineering Research ISSN 0973-4562
Volume 9 Number 11 (2014)
55
VLEREumlSIMI I KUFIRIT TE SIPEumlRM TEuml INTERVALIT TEuml BESIMIT
ME METODEumlN MONTE CARLO
Olsi BARKO1 Idlir LAMI1 Erion BUKACcedilI1
1Universiteti Politeknik i Tiraneumls Fakulteti i Inxhinieriseuml seuml Ndeumlrtimit Tiraneuml - Shqipeumlri
ABSTRAKTI
Peumlrcaktimi i prurjeve maksimale me peumlriudheuml peumlrseumlritje teuml ndryshme eumlshteuml njeuml nga fazat e reumlndeumlsishme
gjateuml projektimit teuml veprave hidroteknike Metoda meuml e mireuml e peumlrcaktimit teuml tyre eumlshteuml kur
shfryteumlzohet njeuml seri e matur e prurjeve maksimale vjetore e cila preferohet qeuml teuml jeteuml sa meuml gjateuml me
qeumlllim qeuml interpolimi probabilitar peumlr peumlriudha peumlrseumlritje teuml meumldha teuml jeteuml sa meuml i besuesheumlm dhe
gabimi sa meuml i vogel Mqns pasiguria e vlereumlsimit nuk mund teuml shmanget peumlr shkak teuml faktoreve teuml
ndryshem ateumlhereuml me metodeumln e gabimit standard merret njeuml interval besimi i cili peumlrcakton intervalin
ku vlera e prurjes me njeuml periudheuml peumlrseumlritje teuml caktuar do teuml ndodhet mesatarisht neuml 95 teuml rasteve
Njeuml metodeuml tjeteumlr e trajtimit teuml pasiguriseuml gjateuml interpolimit dhe peumlrcaktimit teuml prurjes maksimale me
metodeumln qeuml sapo foleumlm eumlshteuml duke mos pranuar shpeumlrndarjen e variablit normale por teuml gjendet
shpeumlrndarja e variablit duke gjeneruar seri sintetike peumlrcaktuar njeuml vlereuml teuml variablit peumlr cdo seri dhe
meuml pas me aneuml teuml kurbeumls kumulative teuml shpeumlrndarjes seuml keumltij variabli teuml gjenden kufinjteuml ku 95 e
vlerave do teuml jeneuml brenda keumltyre kufinjve
Vlereumlsimi i prurjeve maksimale duke peumlrdorur simulimin Monte Carlo eumlshteuml zbatuar peumlr rastin
studimor teuml lumit teuml Shkumbinit neuml vendmatjen Rrogozhineuml Neuml peumlrfundimet e paraqitura neuml keumlteuml
artikull do teuml krahasohen rezultatet neuml vlereumlsimin e prurjeve maksimale me metodeumln e gabimit
standard me metodeumln Monte Carlo
FJALEumlT KYCcedilE
Purja maksimale metoda stokastike seri sintetike metoda Monte Carlo
56
1 HYRJE
Vlereumlsimi i prurjeve maksimale me metodeumln e
prurjeve maksimale vjetore eumlshteuml metoda meuml e
mireuml e vlereumlsimit teuml tyre mqns kjo metodeuml
bazohet neuml njeuml seri reale teuml matur neuml seksionin
e lumit ku keumlrkohen keumlto prurje maksimale [1]
Pasiguria neuml vlereumlsimin e prurjeve me keteuml
metodeuml eumlshteuml e pashmangshme pavaresisht
seriseuml seuml matur neuml teumlrren sepse ekzistojneuml
gabime neuml matje apo gabime teuml tjera peumlr teuml cilat
nuk kemi informacion por qeuml ndodhen Brenda
informacionit qeuml peumlrmban seria e matur
Meumlnyra me e thjeshteuml e vlereumlsimit teuml keumlsaj
pasigurie eumlshteuml me aneumln e gabimit standard
sipas teuml cilit intervali me 95 siguri ku ndodhet
vlera e verteteuml eumlshteuml plusmn196SE ku me SE
neumlnkuptohet gabimi standard Njeuml metodeuml
tjeteumlr e vlereumlsimit teuml pasigurise eumlshteuml metoda
Monte Carlo Kjo metodeuml eumlshteuml e aplikueshme
neuml rastet kur seria e matur ploteumlson dy kushte
ateuml teuml pavaresiseuml seuml vlerave dhe ateuml teuml
stacionaritetit Neumlse seria e matur ploteumlson keumlto
kushte ateumlhereuml vlerat e keumlsaj serie janeuml ngjarje
stokastike teuml pakorreluara e cilat kaneuml
probabilitet ndodhje ccedilfaredo (random) nga zero
neuml njeuml ku shpeumlrndarja e densitetit teuml
probabilitetit i bindet njeuml ligji teuml caktuar Neumlse
do teuml beumlnim matje neuml vazhdim dhe nga veumlzhgimi
teuml formonim njeuml seri tjeteumlr po me teuml njeumljteumln
gjateumlsi do kishim njeuml seri me teuml tjera vlera por
me shpeumlrndarje probabiliteti teuml njeumljteuml me serineuml
e matur neuml fillim Pra duke u bazuar neuml keteuml
llogjike mund teuml gjenerojmeuml pafund seri
sintetike ku vlerat e seriseuml do teuml jeneuml teuml
ndryshme nga seria e matur por shpeumlrndarja do
teuml jeteuml e njeumljta Keteuml na e beumln teuml mundur metoda
Monte Carlo Pasi gjenerojmeuml njeuml seri sintetike
ku inputet janeuml parametrat e seriseuml seuml matur
dhe probabiteti random i vlerave teuml saj bazuar
neuml lakoren e probabilitetit kumulativ (cdf) jemi
neuml gjendje teuml peumlrcaktojme prurjen me peumlriudhe
peumlrseritje teuml caktuar QT ose probabilitet me
mosndodhje teuml caktuar Pra peumlr cdo seri teuml
gjeneruar ne kemi njeuml vlere teuml QT Neumlse
gjenerojmeuml 10000 seri teuml tilla ne marrim 10000
vlera teuml QT qeuml do perbeumlnte neuml vetveteuml njeuml seri
me njeuml shpeumlrndarje probabilitare teuml caktuar Kjo
shpeumlrndarje mund teuml peumlrcaktohet me aneuml teuml
softeve teuml ndryshme dhe me pas me aneuml teuml
invers funksionit peumlrcaktojme kufirin e sipeumlrm teuml
intervalit teuml besimit me 95 siguri Qeumlllimi
kryesor i ketij punimi eumlshteuml pikerisht teuml
krahasojme metodeumln e gabimit standard gjateuml
vlereumlsimit teuml kufirit teuml sipeumlrm teuml intervalit teuml
besimit me metodeumln Monte Carlo
2 METODAT E STUDIMIT
21 Kufiri i sipeumlrm i intervalit teuml besimit
me metodeumln e gabimit standard dhe
pasiguria neuml vlereumlsimin e prurjes
sipas keumlsaj metode [2]
Analiza statistikore e ccedildo ndryshoreje
hidrologjike ku peumlrfshihet edhe prurja eumlshteuml e
bazuar neuml serineuml e teuml dheumlnave teuml veumlzhguara
Keumlto kampioneuml teuml dheumlnash janeuml deri diku teuml
kufizuara neuml madheumlsi nga pikeumlpamja
statistikore Parametrat e shpeumlrndarjes seuml
probabiliteumlve teuml vlereumlsuara nga teuml dheumlnat e
seriseuml seuml veumlzhguar teuml prurjeve neuml njeuml vend teuml
caktuar mund teuml mos jeneuml parametrat e
veumlrteumlteuml teuml shpeumlrndarjes seuml popullsiseuml seuml
prurjeve neuml ateuml vend Prandaj gjithmoneuml
shtrohet pyetja se sa pasiguri ekziston neuml
vlereumlsimin e prurjeve qeuml peumlrcaktohen nga
analiza statistikore
Njeuml maseuml e peumlrdorur zakonisht peumlr pasigurineuml
gjateuml vlereumlsimit kuantil 119909119901 (prurje me
probabilitet teuml teumljkalimit teuml barabarteuml me p)
eumlshteuml gabimi i saj standard SE [119909119901] e cila eumlshteuml
e barabarteuml me rreumlnjeumln katrore e varianceumls seuml
vlereumlsimit kuantil var [119909119901]
Intervalet e besimit peumlr vlereumlsimet quantile xp
janeuml ndeumlrtuar duke peumlrdorur gabimin standard
SE [119909119901] Neuml peumlrgjitheumlsi kur seria eumlshteuml shume e
gjateuml vlereumlsimi kuantil 119909119901 ka shpeumlrndarje
normale Kufiri i poshteumlm dhe i sipeumlrm i
intervalit teuml besimit 100 minus (1 minus 120572) peumlr 119909119901 janeuml
llogaritur nga
57
- Kufiri i sipeumlrm
119909119901119880 = 119909119901 + 1199111minus1205722 ∙ 119878119864[119909119901]
(1)
- Kufiri i poshteumlm
119909119901119880 = 119909119901 minus 1199111minus1205722 ∙ 119878119864[119909119901]
(2)
Ku 1199111minus1205722 = minus1199111205722 eumlshteuml ndryshorja (variabli) e
standardizuar e shpeumlrndareuml normalisht peumlr
nivele korrespondues teuml njeuml intervali besimi
1 minus 120572
- Shpeumlrndarja Normale Gabimi standard i njeuml vlereumlsim kuantil eumlshteuml
119878119864[119909119901] =119878119909
radic119899radic1 +
1
21199111199012 (3)
ku 119911119901 eumlshteuml ndryshorja (variabli) e
standardizuar e shpeumlrndareuml normalisht qeuml
korrespondon me probabilitetin e mos
teumljkalimit p 119904119909 eumlshteuml devijimi standard i
variablit normal 119883 i teuml dheumlnave teuml veumlzhguara
dhe 119899 eumlshteuml gjateumlsia e seriseuml seuml veumlzhguar
Figura 1 Grafik tregues i intervalit teuml
besimit (E-Learning Platform for Inteumlgrateumld Flood
Management (IFM) Uncertainty in estimating floods
by frequency analysis Hamburg University of
Teumlchnology [2])
- Shpeumlrndarja Log-normale
Peumlr njeuml variabeumll 119883 me shpeumlrndarje log-
normale variabli Y = ln X (ose Y = log
X) ka njeuml shpeumlrndarje normale Si rezultat peumlr
shpeumlrndarje normale gabimi standard i njeuml
vlereumlsim kuantil normal 119910119901 eumlshteuml
119878119864[119910119901] =119878119910
radic119899radic1 +
1
21199111199012 (4)
Ku 119904119910 eumlshteuml devijimi standard i teuml dheumlnave teuml
logaritmuara dhe kufinjteuml e intervalit teuml besimit
neuml keteuml rast janeuml
119910119901 plusmn 1199111minus1205722 ∙ 119878119864[119910119901] (5)
Nga kjo nxjerrim kufinjteuml e intervalit teuml besimit
neuml menyre teuml peumlrafert peumlr variablin origjinal
119883 = 119890119884 qeuml janeuml
119890119910119901plusmn1199111minus1205722∙119878119864[119910119901] (6)
Ndersa neuml baze logaritmike 10 kufinjteuml e
intervalit teuml besimit peumlr variablin origjinal 119883 =
10119884 janeuml
10119910119901plusmn1199111minus1205722∙119878119864[119910119901] (7)
Ekzistojneuml gjithashtu formula peumlr peumlrcaktimin e
ketyre kufinjve edhe peumlr shpeumlrndarje teuml tjera si
Pearson 3 Log-Pearson 3 dhe Gumbel Nuk po
zgjateumlmi teumlk keumlto formula sepse neuml do
peumlrdorim shpeumlrndarjen Lognormale peumlr
vlereumlsimin variablave teuml seriseuml toneuml teuml vezhguar
si shpeumlrndarja meuml e mireumlteorike
22 Kufiri i sipeumlrm i intervalit teuml besimit
me metodeumln Monte Carlo Pasi kemi llogaritur njeuml vlereuml prurje qeuml i
korrespondon njeuml peumlriudhe teuml caktuar peumlrseritje hapi
tjeteumlr eumlshteuml teuml marrim neuml konsiderateuml pasigurineuml
Keumlto pasiguri vijneuml nga burime teuml ndryshme siccedil
mund teuml jeteuml
bull Ndryshueshmeumlri teuml vlerave teuml seriseuml peumlr shkak teuml
gjateumlsiseuml seuml kufizuar teuml saj
bull Gabime neuml lidhje me matjen veumlzhgimin vizuale
apo inteumlrpolimin
bull Zgjedhja e shpeumlrndarjes si njeuml peumlrfaqeumlsuese e
shpeumlrndarjes veumlrteumlteuml afatgjateuml teuml panjohur
bull Ndryshueshmeumlria e algoritmeve (zgjedhja e
pragut metodeumls seuml peumlrshtatjes etj)
bull Ndryshimet klimatologjike
58
Tabela 1 Shkaku i pasigurise sipas Liu and Frigaard
2001 [3]
Pasiguriteuml qeuml mund teuml merren neuml konsiderateuml
dhe teuml zvogelohen nga simulimi numerik janeuml
ato teuml shkaktuara prej matjes gabim
inteumlrpolimi dhe ato peumlr shkak teuml
ndryshueshmeumlriseuml seuml vlerave teuml seriseuml peumlr shkak
teuml gjateumlsiseuml seuml kufizuar teuml saj [Liu dhe Frigaard
Janar 2001 f 55]
Metoda e simulimi numerik qeuml eumlshteuml aplikuar keumltu
eumlshteuml Simulimi Monte Carlo me procedureumln e
meumlposhtme sipas Liu dhe Frigaard [Janar 2001] Njeuml
grup numrash teuml rastit neuml intervalin [0-1] llogariteumln
ose gjeneumlrohen madheumlsia e keumltij grup eumlshteuml i
barabarteuml me gjateumlsineuml e seriseuml neuml teuml cileumln eumlshteuml
llogaritur vlera e prurjes se projektimit Me
parametrat e llogaritura meuml pareuml teuml funksionit teuml
shpeumlrndarjes (Lognormal micro 120590) llogariteumlt funksion
invers i shpeumlrndarjes probabiliteti i akumuluar i seuml
cileumls janeuml vlerat e gjeneruara rastit
Figura 2 Grafik tregues i peumlrdorimit teuml
invers funksionit
Nga keumlto llogaritje krijohet njeuml seri e re e vlerave teuml
projektimit qeuml janeuml teuml shpeumlrndareuml sipas funksionit teuml
caktuar Meuml pas keumltij grupi i peumlrshtateumlt shpeumlrndarja
meuml i mire teorike duke llogaritur peumlrseumlri parametrat e
rinj (120572 120573 120574) neumlse eumlshteuml shpeumlrndarja Log-Pearson 3
Neuml fund me keumlteuml funksion teuml ri teuml shpeumlrndarjes
llogaritet vlera prurjes me periudheuml peumlrseritje teuml
caktuar Keumlto hapa peumlrseumlriteumln derisa teuml peumlrfitohet njeuml
gjateumlsi e peumlrshtatshme e keumltij grupi kjo do teuml thoteuml
psh 10000 ose 15000 vlera [2]
Vlera e variablit me peumlriudhe peumlrseritje teuml caktuar
zakonisht ndjek njeuml shpeumlrndarje normale [Liu dhe
Frigaard janar 2001p 56] por peumlr rastin e prurjeve
maksimale kjo mund teuml ndryshoje dhe mund teuml keteuml
njeuml shpeumlrndarje Gumbel Logpearson 3
Pearson 5 (3P) Johnson SU GenGamma (4P) etj
Meuml poshteuml paraqitet rasti kur histograma peumlrputhet
meuml mireuml me shpeumlrndarjen Johnson SU sesa me
shpeumlrndarjen Normale
Me keumlteuml metodeuml pasiguria qeuml lind peumlr shkak teuml
numrit teuml kufizuar teuml vlerave teuml seriseuml zvogelohet
mjaft mireumlKjo do teuml shihet meuml mire gjateuml njeuml
aplikimi qeuml kemi beumlreuml peumlr njeuml rast konkret
Aplikimi i keumlsaj metodeuml pra gjenerimi i serive
sintetike me metodeumln Monte Carlo keumlrkon qeuml seria e
veumlzhguar teuml ploteumlsojeuml dy kushte ateuml teuml pavaresiseuml seuml
vlerave kundrejt njeumlra-tjetreumls dhe ateuml teuml
stacionaritetit Keumlto kushte peumlrgjitheumlsisht ploteumlsohen
peumlr seriteuml e prurjeve maksimale vjetore sepse
fenomenet qeuml i shkaktojneuml ato pra shirat janeuml teuml
distancuar neuml koheuml dhe nuk kaneuml korrelacion me
njeumlra tjetreumln Edhe kushti i stacionaritetit peumlr keumlto
seri ploteumlsohet keumlshtu qeuml kemi teuml drejteumln e gjenerimit
teuml serive sintetike ku variablat kaneuml njeuml shpeumlrndarje
si seria e matur dhe probabiliteti i ndodhjes eumlshteuml njeuml
numer rasti (random)
Figura 3 Grafiku i shpeumlrndarjes meuml teuml mire
bull Ndryshueshmeumlri teuml vlerave teuml seriseuml peumlr shkak teuml
gjateumlsiseuml seuml kufizuar teuml saj
bull Gabime neuml lidhje me matjen veumlzhgimin vizuale
apo inteumlrpolimin
bull Zgjedhja e shpeumlrndarjes si njeuml peumlrfaqeumlsuese e
shpeumlrndarjes veumlrteumlteuml afatgjateuml teuml panjohur
bull Ndryshueshmeumlria e algoritmeve (zgjedhja e
pragut metodeumls seuml peumlrshtatjes etj)
bull Ndryshimet klimatologjike
Probability Density Function
Histogram Johnson SU Normal
x
24002200200018001600
f(x)
01
009
008
007
006
005
004
003
002
001
0
59
Vlera e prurjes seuml projektimit me kufi teuml sipeumlrm teuml
intervalit teuml besueshmeumlriseuml (psh 90) mund teuml merret
duke llogaritur invers funksionin e shpeumlrndarjes me
mesatare dhe devijimi standard teuml seriseuml se gjeneruar
nga Simulimin Carlo Monteuml gjithmoneuml neumlse
shpeumlrndarja meuml e mireuml del ajo normale neuml teuml kundert
me parametrat e shpeumlrndarjes meuml teuml mire
Figura 4 Peumlrcaktimi i kufirit teuml sipeumlrm me
aneumln e invers funksionit
3 REZULTATET PEumlR NJEuml RAST
STUDIMI
Neuml vazhdim po paraqesim neuml meumlnyre meuml teuml
qarteuml ndryshimin midis keumltyre dy metodave
duke e aplikuar konkretisht peumlr njeuml seri teuml matur
neuml lumin Shkumbin neuml vendmatjen Rrogozhineuml
Seria e matur ka informacion peumlr 43 viteuml teuml
njeumlpasnjeumlshme nga viti 1949 deri neuml vitin 1991
ku peumlrfshihen edhe vitet qeuml kaneuml shkaktuar
peumlrmbytje neuml ulteumlsiren e keumltij lumi
Nr Viti Prurja
Nr Viti Prurja
[m3s] [m3s]
1 49 320
23 71 1820
2 1950 489
24 72 468
3 51 700
25 73 476
4 52 1200
26 74 1480
5 53 909
27 75 430
6 54 287
28 76 987
7 55 668
29 77 604
8 56 897
30 78 1090
9 57 362
31 79 536
10 58 700
32 1980 897
11 59 645
33 81 1030
12 1960 684
34 82 831
13 61 780
35 83 520
14 62 1630
36 84 624
15 63 1160
37 85 1080
16 64 850
38 86 970
17 65 731
39 87 942
18 66 836
40 88 720
19 67 756
41 89 570
20 68 582
42 1990 431
21 69 752
43 91 590
22 1970 561
Tabela 2 Seria e matur
Arshiva e Institutit Hidrometereologjik [4]
Fillimisht po peumlrcaktojme kufirin e sipeumlrm teuml
intervalit teuml besueshmerise sipas metodeumls se
pareuml dhe meuml pas me metodeumln Monte Carlo
31 Metoda e Gabimit Standard
Neuml metodeumln e pareuml peumlr teuml peumlrcaktuar
shpeumlrndarjen probabilitare qeuml i peumlrshtateumlt meuml
mire seriseuml soneuml peumlrdoreumlm software-in EasyFit i
cili neuml arkiven e tij peumlrmban njeuml numer teuml madh
shpeumlrndarjesh teorike Ky software llogarit
probabilitetin empirik dhe me aneumln e testeve
Kolmogorov-Smirnov Anderson-Darling dhe χ -
Katror dhe beumln vlereumlsimin e peumlrputhjes midis
shpeumlrndarjes seuml probabiliteteumlve teorike dhe
empirike teuml seriseuml seuml matur
Cumulative Distribution Function
Sample Johnson SU
x
24002200200018001600
F(x
)
1
09
08
07
06
05
04
03
02
01
0
= 1 8
= 0
60
Nga vlereumlsimi i testeve kemi reumlnditjen e
meumlpshtme
Veumlmeuml re qeuml Kolmogorov-Smirnov vlereumlson si
shpeumlrndarjen meuml teuml mireuml Pearson 6 (4P)
Anderson-Darling vleumlreson Gen Logostic ndersa
χ2 vlereumlson shpeumlrndarjen Lognormal
Tabela 3 Vlereumlsimi i shpeumlrndarjes meuml teuml mire
Nisur nga ky vleresim zgjodhem si shpeumlrndarje
meuml peumlrfaqeumlsuese shpeumlrndarjen Lognormal teuml
testit χ2 mqns peumlrcaktimi i parametrave teuml seriseuml
eumlshteuml meuml i lehteuml Kjo do na duhet neuml vazhdim
gjateuml gjeneumlrimit teuml serive
Figura 5 Shpeumlrndarjet meuml teuml mira sipas
EasyFit
Gjithshtu u bindem peumlr teuml zgjedhur
shpeumlrndarjen lognormale pasi edhe Pearson
6(4P) e Kolmogorov-Smirnov eumlshteuml shumeuml e
ngjashme si edhe peumlr faktin qeuml neuml keteuml test
shpeumlrndarja Lognormale vlereumlsohet si e treta
meuml e mireuml
Peumlr teuml peumlrcaktuar neuml vazhdim prurjet maksimale
me periudhe peumlrseumlritje teuml ndryshme shfryteumlzuam
software-in Hyfran-Plus i cili thjeshton llogaritjet
dhe jep vlerat e prurjes si edhe kufinjteuml e
intervalit teuml besueshmerise peumlr shpeumlrndarje teuml
ndryshme Peumlr shpeumlrndarjen Lognormale kemi
keumlto vlera neuml forme grafike dhe tabelare
Figura 6 Prurja funksion i probabilitetit teuml mos
ndodhjes sipas shpeumlrndarjes Lognormale
SERIA E MATUR RROGOZHINEuml Number of
observations 43
Results of the fitting Lognormal
(Maximum Likelihood)
Parameteumlrs
mu 6579872
sigma 0407447
Quantiles
q = F(X) non-exceedance
probability
T = 1(1-q)
T q XT Standard
deviation
Confidence
inteumlrval (95)
10000 09999 3280 579 2360 3510
2000 09995 2750 438 2050 3010
1000 0999 2540 383 1920 2800
200 0995 2060 268 1610 2300
100 099 1860 224 1480 2090
50 098 1660 184 1340 1870
20 095 1410 135 1160 1590
10 09 1210 102 1020 1370
5 08 1020 736 874 1140
3 06667 859 558 752 967
2 05 720 448 638 813
14286 03 582 386 512 664
Probability Density Function
Histogram Lognormal Pearson 6 (4P)
x
15001000500
f(x)
016
014
012
01
008
006
004
002
0
Distribution
Kolmogorov Anderson Chi-Squared
Statistic Rank Statistic Rank Statistic Rank
1 Frechet (3P) 003828 6 008397 3 034749 9
2 Gen Extreme Value 003921 8 008886 5 034853 10
3 Gen Gamma (4P) 00444 11 013777 13 017205 6
4 Gen Logistic 00472 12 007771 1 014931 4
5 Gumbel Max 004311 10 011128 12 031036 8
6 Log-Gamma 00413 9 010638 11 038227 14
7 Log-Logistic (3P) 004787 13 008155 2 016217 5
8 Log-Pearson 3 003849 7 009717 10 006562 3
9 Logistic 011605 19 072767 17 14538 16
10 Lognormal 003563 3 009428 8 006444 1
11 Lognormal (3P) 003586 4 009539 9 035462 12
12 Pearson 5 (3P) 003703 5 008697 4 035341 11
13 Pearson 6 003542 2 008938 6 006557 2
14 Pearson 6 (4P) 003536 1 009257 7 03553 13
61
125 02 511 371 441 590
11111 01 427 36 347 505
10526 005 369 354 275 446
10204 002 312 345 200 388
10101 001 279 337 153 353
1005 0005 252 329 112 324
1001 0001 205 308 341 269
10005 00005 188 30 581 250
10001 00001 158 28 -513 211
Tabela 4 Vlereumlsimi kufinjve teuml intervalit teuml
besueshmerise me software Hyfran-Plus
Nga vlereumlsimi i bere me software-in Hyfran-Plus
shohim qeuml prurja maksimale peumlr periudha teuml
ndryshme peumlrseumlritje eumlshteuml si meuml poshteuml
Peumlr periudhe peumlrseritje T=20 vjet
Prurja maksimale eumlshteuml 1410 m3s dhe kufiri i
sipeumlrm i intervalit teuml besimit me 95 siguri
eumlshteuml 1590 m3s
Peumlr periudhe peumlrseritje T=50 vjet Prurja maksimale eumlshteuml 1660 m3s dhe kufiri i sipeumlrm i intervalit teuml besimit me 95 siguri eumlshteuml 1870 m3s Peumlr periudhe peumlrseritje T=100 vjet
Prurja maksimale eumlshteuml 1860 m3s dhe kufiri i
sipeumlrm i intervalit teuml besimit me 95 siguri
eumlshteuml 2090 m3s
Peumlr periudhe peumlrseritje T=1000 vjet
Prurja maksimale eumlshteuml 2540 m3s dhe kufiri i
sipeumlrm i intervalit teuml besimit me 95 siguri
eumlshteuml 2800 m3s
Peumlr periudhe peumlrseritje T=10000 vjet
Prurja maksimale eumlshteuml 3280 m3s dhe kufiri i
sipeumlrm i intervalit teuml besimit me 95 siguri
eumlshteuml 3510 m3s
32 Metoda Monte Carlo
Neuml metodeumln e dyteuml pasiguria eumlshteuml munduar teuml
zvogeumllohet duke gjeneruar seri sintetike me
metodeumln Monte Carlo e cila bazohet si meuml
poshteuml Neumlse prurjet maksimale janeuml ndryshore
rasti dhe kemi teuml beumljme me njeuml ngjarje
Tabela 5 Testi i pavaresiseuml (Wald-Wolfowitz)
Tabela 6 Testi i Stacionaritetit (Kendall)
Tabela 7 Parametrat e shpeumlrndarjes Lognormal
Hypotheses
H0 The observations are independent
H1 Observations are dependent (autocorrelation of order 1)
Results
Statistics value |U| = 0316
p-value p = 0752
Conclusion
We accept H0 at a significance level of 5
Hypotheses
H0 No trend is apparent in the
observations
H1 There is a trend in the
observations
Results
Statistics value |K| = 0230
p-value p = 0818
Conclusion
We accept H0 at a significance level of 5
Lognormal
Mean 7813
SD 3303
Parameteumlrs
My 657872503
Sigma 040548089
62
stokastike ateumlhere seria e matur eumlshteuml njeuml
kampion peumlrfaqeumlsues i seriseuml historike dhe ajo e
peumlrfaqeumlson keteuml seri me aneumln e shpeumlrndarjes se
densitetit teuml probabiliteteumlve
Kjo do teuml thoteuml qeuml neuml 43 50 100 apo 1000 vitet
e ardhshme ne do teuml kemi njeuml seri tjeteumlr me
vlera teuml tjera teuml ndryshme nga seria e matur por
shpeumlrndarja e probabilieteumlve teuml saj do teuml jeteuml e
njeumljteuml me serineuml toneuml me parametra teuml peumlrafert
me ato teuml seriseuml toneuml Kjo na jep teuml drejteumln e
gjenerimit teuml qindra serive me teuml njeumljteumln gjatesi
ku variablat e saj teuml keneuml njeuml shpeumlrndarje
Lognormale dhe probabilitetin njeuml numeumlr rasti
nga zero neuml njeuml
Aplikimi i keumlsaj metodeuml keumlrkon qeuml prurjet e
seriseuml seuml matur teuml geumlzojneuml vetineuml e pavaresiseuml
seuml teuml dheumlnave si edhe vetineuml e stacionaritetit
Peumlr keumlteuml qeumlllim beumlhet testi i pavaresiseuml sipas
Wald-Wolfovitz dhe testi i stacionaritetit sipas
Kendall me aneuml teuml software-it Hyfran-Plus Nga
vlereumlsimi i beumlreuml shohim se seria e matur i geumlzon
keumlto dy veti dhe mund teuml vazhdojmeuml me
gjeneumlrimin e keumltyre serive
Nga vlereumlsimi i seriseuml seuml matur gjeteumlm si
shpeumlrndarje meuml teuml mire shpeumlrndarjen
Lognormale me parametrat e meumlposhteumlm
Me procedureumln e shpjeguar tek pjesa teorike u
krijuan seri sintetike me metodeumln Monte Carlo
Me poshteuml po paraqesim vlerat e seriseuml seuml matur
dhe teuml njeuml serie teuml gjeneruar funksionin e
densitetit teuml probabilitetit (pdf) dhe funksionin
kumulativ teuml densitetit (cdf) teuml saj
Figura 7 Seria e matur dhe njeuml seri e gjeneruar
Figura 8 Shpeumlrndarja probabilitare lognormale (pdf) Figura 9 Probabiliteti kumulativ lognormal
(cdf)
7813
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45
Pru
rja
[m3
s]
Vitet
SERIA E PRURJEVE
SERIA E MATUR SERIA E GJENERUAR Linear (MESATARJA)
0
00002
00004
00006
00008
0001
00012
00014
00016
0 1000 2000 3000
Pro
bab
ilite
ti
Prurja [m3s]
SHPERNDARJA PROBABILITARE LOGNORMALE (pdf)
SERIA EMATUR
SERIA EGJENERUAR
0
01
02
03
04
05
06
07
08
09
1
0 1000 2000 3000
Pro
bab
ilite
ti
Prurja [m3s]
PROBABILITETI KUMULATIVLOGNORMAL (cdf)
SERIA EMATUR
SERIA EGJENERUAR
63
Peumlr cdo seri sintetike peumlrcaktojme prurjen me peumlriudhe peumlrseritje T=20vjet dhe pasi kemi gjeneruar
10000 seri teuml tilla kemi 10000 vlera teuml keumlsaj prurje e cila ka njeuml shpeumlrndarje teuml caktuar probabiliteti
Me poshteuml po paraqesim vlerat e prurjes Q20 peumlr cdo seri teuml gjeneruar funksionin e densitetit teuml
probabilitetit si edhe funksion probabilitetit kumulativ Log-Pearson 3 si njeuml shpeumlrndarje qeuml ka rezultuar
ndeumlr tre me teuml mirat
Figura 10 Prurja Q20 peumlr seriteuml e gjeneruara
Figura 11 Funksioni i densitetit teuml probabilitetit Figura 12 Probabiliteti kumulativ
Tabela 8 Vlereumlsimi i shpeumlrndarjeve sipas testeve
Distribution
Kolmogorov
Smirnov
Anderson
Darling Chi-Squared
Statistic Rank Statistic Rank Statistic Rank
1 Johnson SU 0005 1 0152 1 2536 1
2 Log-Pearson 3 0006 2 0329 2 3126 2
3 Pearson 5 (3P) 0006 3 0334 3 3305 3
13913
0
500
1000
1500
2000
2500
0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000 8000 9000 10000
Pru
rja
[m3
s]
Seria e gjeneruar
Prurja Q20
Vlera e prurjes Q20
0
00005
0001
00015
0002
00025
0003
00035
900 1400 1900 2400
Pro
bab
ilite
ti
Prurja [m3s]
Densiteti i probabilitetit Log-Pearson 3
0
02
04
06
08
1
12
900 1400 1900 2400
Pro
bab
ilite
ti
Prurja [m3s]
Probabiliteti kumulativ Log-Pearson 3
64
Tabela 10 Kufiri i sipeumlrm i intervalit teuml
besueshmeumlrise me 95 siguri peumlr T20
Tabela 9 Parametrat e shpeumlrndarjeve meuml teuml mira
Pasi gjeteumlm 10000 vlera teuml prurjes Q20 me periudhe peumlrseumlritje 1 here neuml 20 vjet peumlrdorim programin
Easyfit peumlr teuml peumlrcaktuar se cila shpeumlrndarje teorike peumlrfaqeumlson meuml mire shpeumlrndarjen e densitetit teuml
probabiliteteumlve peumlr keteuml seri Nga vlereumlsimi u gjet qeuml shpeumlrndarjet meuml teuml mira janeuml Johnson SU Log-
Pearson 3 Lognormal (3P) Pearson 5 (3P) dhe teuml kateumlr keumlto shpeumlrndarje janeuml shumeuml afeumlr njeumlra-tjetres
Figura 13 Funksioni i densitetit teuml probabilitetit peumlr serineuml Q20
Figura 14 Funksioni i probabilitetit kumulativ peumlr serineuml Q20
Tre shpeumlrndarjet meuml teuml mira janeuml paraqitur meuml poshteuml
Parametrat e shpeumlrndarjeve me teuml mira janeuml si me poshteuml
Vlera e kufirit teuml sipeumlrm teuml intervalit teuml besimit me 95 siguri mund teuml peumlrcaktohet duke llogaritur invers
funksionin e shpeumlrndarjes meuml teuml mire Nga llogaritjet kemi keumlto vlera peumlr tre shpeumlrndarjet meuml teuml mira
Veumlmeuml re qeuml kufiri i sipeumlrm i intervalit teuml besueshmeumlriseuml me 95 siguri peumlr prurjen me periudheuml
peumlrseritje njeuml here neuml 20 vjet eumlshteuml 185 meuml e madhe se kufiri i sipeumlrm i gjetur me metodeumln e pare
Kjo procedureuml u aplikua edhe peumlr prurjet me periudheuml peumlrseumlritje 50 100 1000 dhe 10000 vjet dhe
rezultatet janeuml paraqitur si meuml poshteuml
Distribution Parameteumlrs
1 Johnson SU =-45515 =47707
=44437 =88948
2 Log-Pearson 3 =16589 =000788
=59255
3 Pearson 5 (3P) =79307 =982410
=13709
Distribution Q 20 [m3s]
Johnson SU 1702
Log-Pearson 3 1701
Pearson 5 (3P) 1700
Probability Density Function
Histogram Johnson SU Lognormal (3P)
Pearson 5 (3P) Log-Pearson 3
x
200015001000
f(x)
014
012
01
008
006
004
002
0
Cumulative Distribution Function
Sample Johnson SU Lognormal (3P)
Pearson 5 (3P) Log-Pearson 3
x
200015001000
F(x
)
1
09
08
07
06
05
04
03
02
01
0
65
Figura 15 Prurja dhe Kufiri I sipeumlrm peumlr prurjen Q20 Figura 16 Prurja dhe Kufiri I sipeumlrm peumlr prurjen Q50
Figura 17 Prurja dhe Kufiri I sipeumlrm Figura 18 Prurja dhe Kufiri i sipeumlrm peumlr prurjen Q1000
peumlr prurjen Q100
Figura 19 Prurja dhe Kufiri i sipeumlrm peumlr prurjen Q10000 Tabela 10 Kufiri i sipeumlrm i intervalit teuml besueshmerise
me 95 siguri peumlr peumlriudhe peumlrseritje teuml ndryshme
Nga vlereumlsimi i kufirit teuml sipeumlrm teuml intervalit teuml
besimit me 95 siguri u vu re qeuml peumlr prurjet
janeuml meuml teuml meumldha se ky kufi i vleresuar me
metodeumln e gabimit standard Gjithashtu u vu re
qeuml kjo diference rritej me rritjen e periudheumls seuml
peumlrseumlritjes
Pra neumlse pasiguria me metodeumln e gabimit
standard merret parasysh duke zgjedhur vleren
e kufirit teuml sipeumlrm si vlere llogariteumlse neuml rastin
e metodeumls Monte Carlo ky kufi ka njeuml vlereuml
meuml teuml madhe qeuml varion sipas tabeleumls seuml
meumlposhtme
14101670 1701
0
500
1000
1500
2000
QT QT+196SE M C
Kufiri i siperm i intervalit te besimit me 95 siguri per prujen Q20
16602020 2091
0
500
1000
1500
2000
2500
QT QT+196SE MC
Kufiri i siperm i intervalit te besimit me 95 siguri per prujen Q50
1860
2300 2373
0
500
1000
1500
2000
2500
QT QT+196SE MC
Kufiri i siperm i intervalit te besimit me 95 siguri per prujen Q100
2540
3290 3461
0500
1000150020002500300035004000
QT QT+196SE MC
Kufiri i siperm i intervalit te besimit me 95 siguri per prujen Q1000
3280
4410 4764
0
1000
2000
3000
4000
5000
6000
MATUR HYFRAN SIMULIM
Kufiri i siperm i intervalit te besimit me 95 siguri per prujen Q10000
Metoda
Gabimit
Standard
Metoda
Monte
Carlo
Diferenca
T20 1670 1701 185
T50 2020 2091 351
T100 2300 2373 317
T1000 3290 3461 519
T10000 4410 4764 802
66
4 Konkluzione
Nga vlereumlsimi i kufirit i sipeumlrm teuml intervalit teuml
besimit me 95 siguri me metodeumln Monte
Carlo peumlr prurjet me periudheuml peumlrseumlritje teuml
ndryshme u vu re qeuml ky kufi eumlshteuml gjithmoneuml
meuml i madh se ai i vlereumlsuar me metodeumln e
Gabimit Standard Kjo rezultoi gjateuml aplikimit
peumlr njeuml rastin e marreuml neuml studim ku shpeumlrdarja
e probabiliteteve teuml seriseuml seuml matur rezultoi
shpeumlndartja Lognormale me dy parametra
Neumlse kufiri i vlereumlsuar me metodeumln Monte
Carlo eumlshteuml gjthmone meuml i madh pavareumlsisht se
cila eumlshteuml shpeumlrndarja qeuml peumlrfaqeson meuml mireuml
serineuml e matur kjo eumlshteuml per tu vlereumlsuar neuml
raste teuml tjereuml studimor
Mund teuml themi qeuml Metoda Monte Carlo ka keumlto
aspekte pozitiveuml lidhur me peumlrcaktimin e
pasiguriseuml peumlr prurjet maksimale
E para ka lidhje me faktin qeuml gjenerimi i disa
serive sintetike dhe peumlrcaktimi i prurjes
maksimale me njeuml periudhe peumlrseumlritje teuml
caktuar paraqet meuml mire natyren e
ndryshueshmerise se ketij variabli Kjo nxjerr
neuml pah sesi leumlviz ky varibeumll kundrejt mesatares
pra eumlshteuml njeuml shpeumlrndarje simetrike apo jo
kundrejt saj dhe peumlr meuml teumlpeumlr beumln teuml mundur
peumlrcaktimin e tipit teuml keumlsaj shpeumlrndarjeje peumlr teuml
vazhduar meuml teumlj me peumlrcaktimin e kufirit teuml
sipeumlrm teuml intervalit teuml besimit
E dyta meqeumlneumlse kur peumlrdorim simulimin
Monte Carlo nuk e kemi teuml nevojshme teuml
pranojmeuml njeuml shpeumlrndarje apriori (si rasti i
pranimit teuml shpeumlrndarjes Normale kur peumlrdoret
metoda e gabimit standard) themi se peumlrdorimi
i simulimit Monte Carlo ccedilon neuml njeuml qasje meuml teuml
sakteuml sesa peumlrdorimi i metodeumls seuml gabimit
standard
E treta ka lidhje me faktin qeuml mqns ky variabeumll
ka njeuml shpeumlrndarje josimetrike por me teuml sakteuml
se ajo e supozuar nga metoda e gabimit
standard kufiri i sipeumlrm peumlr teuml njeumljtin nivel
besimi mund teuml daleuml meuml i madh Teuml pakteumln kjo
rezultoi e verteteuml peumlr rastin toneuml studimor ku
seria e matur kishteuml si shpeumlrndarje meuml teuml mire
shpeumlrndarjen Lognormale me dy parametra
Sesi ndryshon kufiri i sipeumlrm i intervalit teuml
besimit peumlr raste ku seria ka njeuml shpeumlrndarje
tjeteumlr duhet studjuar rast pas rasti Fakti qeuml kjo
metodeuml na jep njeuml vlereuml meuml teuml madhe teuml prurjes
maksimale gjithashtu edhe njeuml vlere me teuml
sigurt peumlr shkak teuml informacionit qeuml gjeneron
lidhur me ndryshueshmerineuml e saj beumln keteuml
njeuml metodeuml teuml preferuar nga inxhinieret
projektues pasi zvogelohet pasiguria gjateuml
vlereumlsimit teuml parametrave projektues si peumlr
rastin toneuml qeuml ishteuml prurja maksimale peumlr
peumlriudhe peumlrseritje teuml caktuar
Si peumlrmbledhje mund teuml themi se Metoda
Monte Carlo peumlr marrjen neuml konsiderateuml teuml
pasigurise dhe peumlrcaktimit teuml kufirit teuml sipeumlrm
teuml intervalit teuml besimit eumlshteuml njeuml metodeuml meuml e
mireumlse ajo e Gabimit Standard
5 REFERENCA
[1] Hidrologjia Inxhinierike [Agim Selenica]
[2] E-Learning Platform for Integrated Flood
Management (IFM) Uncertainty in estimating
floods by frequency analysis [Hamburg University
of Technology]
[3] Generation and analysis of random waves
[Liu dhe Frigaard] 2001
[4] Arshiva e Institutit Hidrometereologjik
Faqe 67 100
PARASHIKIMI I KOEFICcedilENTIT TEuml PEumlRSHKUESHMEumlRISEuml PEumlR MATERIALET
RANORE- EKUACIONI HANZEN
Dr Ing Indrit Vozga Ing Rezarta Qemallaj
Abstract
Permeability of granular materials with particle sizes lt5 mm is a physical attribute that
represents a particular importance in the field of geotechnical studies Grain size distribution
of granular materials affects their permeability But before performed permeability test his
prediction may also be empirically using equation Hanzen which is based on two important
parameters calculated from the diagrams of granulometric size distribution Commonly used
indices include coefficient of uniformity Cu and Cc coefficient of curvature particle sizes D10
D30 and D60 where D10 D30 and D60 are particle sizes in mm of 10 30 and 60
by weight of material passing the respective sieve sizes Cu is an important shape factor that
represents the degree of sorting of a soil and indicates the slope of the grain size distribution
curve Larger Cu values indicate well-graded soils and smaller Cu values indicate uniformly-
graded materials Poorly-graded soils have higher porosity and permeability values than well-
graded soils in which smaller grains tend to fill the voids between larger grains Cc is another
important shape factor representing the grain size distribution that takes into account three
points on the grain size distribution curve reducing the possibility of considering a gap-graded
soil as well-graded Based on those characteristics in this investigation we have analyzed
sandy soils materials taken from Banja DAM project here in Albania The samples have
different grain size distribution and the coefficient of permeability is estimated with empirical
formulas (Hanzen equation) and permeability apparatus too
Peumlrmbledhja
Peumlrshkueshmeumlria e materialeve kokrrizore me madheumlsi grimce lt 5 mm eumlshteuml njeuml veti fizike e
cila parqet reumlndeumlsi teuml veccedilanteuml neuml fusheumln e studimeve gjeoteknike Por para se teuml kryhet kjo
proveuml parashikimi i saj mund teuml beumlhet edhe neuml meumlnyreuml empirike duke peumlrdorur ekucionin
Hanzen [KH = 10-2 (D10)2] i cili bazohet neuml dy parametra teuml reumlndeumlsisheumlm qeuml llogariten nga
diagramat e shpeumlrndarjes granulometrike teuml materialeve Beumlhet fjaleuml peumlr Cu[2]ndash i cili eumlshteuml
koeficcedilenti i faktorit teuml formeumls qeuml tregon shkalleumln e klasifikimit teuml materialit dhe njeumlkoheumlsisht neuml
grafik i referohet ndryshimit qeuml peumlson kurba granulometrike e njeuml materiali teuml caktuar Sa meuml
i larteuml teuml jeteuml ky koeficcedilent aq meuml uniform eumlshteuml materiali dhe sa meuml i uleumlt teuml jeteuml aq meuml struktureuml
teuml ccedilrregullt teuml formeumls do teuml keteuml materiali Me pak fjaleuml pritet qeuml materialet qeuml kaneuml formeuml teuml
ccedilrregullt teuml grimceumls teuml karakterizohen nga koeficcedilent permeabiliteti teuml larteuml ndeumlrsa grimcat me
forma teuml rregullta teuml karakterizohen nga koeficcedilent peumlrshkueshmeumlrie teuml uleumlt peumlr areumlsyen e vetme
se teuml parat tentojneuml teuml mbyllin hapeumlsirat boshe midis grimcave Ndeumlrsa faktori tjeteumlr i formeumls
jo meuml pak i reumlndeumlsisheumlm Cc[2] peumlrfaqeumlson shpeumlrndarjen e madheumlsiseuml seuml grimceumls e cila merr neuml
konsiderateuml tre pika neuml kurbeumln granulometrike duke marreuml si teuml mireumlqeneuml faktin se materiali
eumlshteuml ploteumlsisht me formeuml teuml rregullt Pra nisur nga faktoreumlt qeuml peumlrmendeumlm meuml sipeumlr neumlpeumlrmjet
formuleumls Hanzen jemi neuml gjendje teuml beumljmeuml njeuml parashikim paraprak neuml lidhje me koeficentin e
peumlrshkueshmeumlriseuml seuml materialeve ranore kampioneumlt e teuml cileumlve janeuml marreuml neuml projektin e digeumls
seuml hidroccedilentralit teuml Banjeumls Shqipeumlri
Faqe 68 100
1 Peumlrshkrimi i problemit
Peumlrcaktimi i koeficcedilentit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml[1] neuml gjeoteknikeuml eumlshteuml njeuml proveuml qeuml zgjat teuml pakteumln
dy diteuml dhe me kosto teuml konsiderueshme Eumlshteuml njeuml parameteumlr i cili neuml vareumlsi teuml madheumlsiseuml seuml
grimceumls mund teuml matet me aparatura dhe pajisje teuml ndryshme si psh aparati i peumlrshkueshmeumlriseuml
me presion hidraulik (falling head) ose me presion konstant (constant head) ose neuml rastin e
reumlrave argjilore kjo matje mund teuml kryhet edhe me pajisjen e odeometrit e cila e beumln edhe meuml
teuml kushtueshme si proveuml pasi proccediledura zgjat deri neuml 7 diteuml Peumlr teuml evituar efektin koheuml dhe
kosto neuml kryerjen e keumlsaj prove neumlpeumlrmjet keumltij studimi kemi veumlrtetuar qeuml peumlrdorimi i ekucionit
Hanzen [KH = 10-2 (D10)2 ] neuml materialet ranore eumlshteuml i vlefsheumlm dhe ul ndjesheumlm koheumln e marrjes
seuml rezultatit neuml afeumlrsisht 2 oreuml Ekuacioni Hanzen [KH = 10-2 (D10)2] [3] eumlshteuml i aplikuesheumlm veteumlm
neuml materialet me madheumlsi grimce gt 0075 mm dhe meuml lt se 5 mm dhe jep njeuml parashikim teuml
mundsheumlm teuml koeficcedilentit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml neuml materialet me keumlteuml madheumlsi grimce duke ulur
ndjesheumlm koston dhe koheumln e kryerjes seuml proveumls
Pra neuml keumlteuml studim do teuml vlereumlsohet
- Se neuml cilin diapazon teuml madheumlsiseuml seuml grimceumls mund teuml peumlrdoret ekuacioni Hanzen
- Sa janeuml pritshmeumlriteuml e rezultateve teuml marra nga llogaritjet neumlpeumlrmjet ekuacionit Hanzen
nga kurbat granulometrike krahasuar keumlto me rezultatet e provave teuml peumlrshkueshmeumlriseuml
seuml materialeve
2 Pjesa eksperimetale dhe rezultatet
Karakteristikat e materialeve teuml studiuara
Peumlrbeumlrjet e kampioneumlve
Kampioneumlt qeuml ne studiuam janeuml materiale ranore me madheumlsi grimce 0075 - 5 mm teuml marra
nga baseni i lumit teuml Devollit dhe teuml klasifikuara neuml tre madheumlsi grimcore teuml ndryshme
Karakteristikat dhe peumlrbeumlrjet e teuml cilave janeuml paraqitur neuml Tabeleumln 1 dhe 2
Figura 1 Pamje nga kampioneumlt e peumlrgatitur peumlr kryerjen e provave laboratorike
Faqe 69 100
Tabela 1 Karakteristikat fizike teuml materialeve ranore teuml peumlrzgjedhura peumlr realizimin e proveumls seuml
peumlrshkueshmeumlriseuml dhe granulometriseuml
Kampioneumlt
Vetiteuml fizike
Reumlreuml natyrore
[025 - 085 mm]
Reumlreuml natyrore
[1 - 236 mm]
Reumlreuml natyrore
[30 - 50 mm]
Densiteti specifik
[gcm3] 26851 26654 26524
Densiteti volumor
[gcm3] 15952 16452 16953
D max
[mm] 085 236 50
Absorbimi
[] 109 912 894
Tabela 2 Peumlrbeumlrja kimike e materialeve ranore teuml peumlrzgjedhura peumlr realizimin e proveumls seuml
peumlrshkueshmeumlriseuml dhe granulometriseuml
Kampioneumlt
Peumlrbeumlrja kimike []
Reumlreuml natyrore
[025 - 085 mm]
Reumlreuml natyrore
[1 - 236 mm]
Reumlreuml natyrore
[30 - 50 mm]
SiO2 5318 5468 5806
CaO 567 502 487
MgO 910 887 841
Al2O3 450 451 453
Fe2O3 567 569 567
SO3 011 012 012
Cl - 0028 0030 0031
Trajtimi i kampioneumlve
Proccediledura e marrjes seuml kampioneumlve teuml reumlreumls u realizua sipas standartit BS EN 933-2 provat peumlr
peumlrcaktimin e parametrave fizike u realizuan sipas standartit BS EN 1097-3 BS EN 1097-6
ndeumlrsa ato kimike BS EN 196-2 Proccediledura e peumlrgatitjes seuml kampioneumlve u realizua sipas
standarteve teuml larteumlpeumlrmendura ku peumlr secileumln proveuml teuml kryer kampioni eumlshteuml lareuml paraprakisht
dhe pastaj eumlshteuml trajtuar neuml temperatureuml 110 plusmn 5 0C
Peumlrshkrimi i provave teuml realizuara
Faqe 70 100
Kampioneumlt e reumlrave teuml peumlrgatitura irsquou neumlnshtruan proveumls teuml granulometriseuml sipas BS EN 933-1
peumlr peumlrcaktimin e shpeumlrndarjes seuml madheumlsiseuml seuml grimceumls dhe faktorit teuml formeumls dhe koeficcedilenteumlve
peumlrkateumls Prova konsiston neuml ndarjen me aneuml teuml njeuml serie sitash teuml materialit neuml disa klasa
Hapja e siteumls si dhe numri i sitave janeuml peumlrzgjedhur neuml bazeuml teuml natyreumls seuml kampionit dhe
sakteumlsiseuml seuml nevojshme Proccediledura e miratuar eumlshteuml ajo e larjes seuml kampionit paraprakisht i cili
thahet dhe meuml pas kuartohet neuml meumlnyreuml qeuml teuml marrim maseumln peumlrfaqeumlsuese peumlr kryerjen e proveumls
seuml granulometriseuml Masa e grimcave teuml shpeumlrndara neuml sita teuml ndryshme eumlshteuml afeumlrsisht e
barabarteuml me maseumln fillestare teuml materialit teuml marreuml neuml proveuml Peumlrqindja kumulative e kalimit
neuml ccedildo siteuml u regjistrua neuml formeuml numerike dhe u beuml paraqitja grafike e shpeumlrndarjes
granulometrike
Ndeumlrsa prova e peumlrshkueshmeumlriseuml u realizua sipas standartit BS 1377-5 peumlr peumlrcaktimin e
koeficcedilentit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml
Proccediledura e proveumls seuml granulometriseuml u realizua si meuml poshteuml
Kampioni u reduktua neuml peumlrputhje me standartin BS EN 932-2 peumlr teuml peumlrftuar maseumln
peumlrfaqeumlsuese qeuml irsquou neumlnshtrua proveumls teuml granulometriseuml Paraprakisht kampioni u lag lehteuml neuml
meumlnyreuml qeuml teuml evitohet largimi i grimcave teuml pluhurit gjateuml kryerjes seuml proveumls gjeuml qeuml e cila ccedilon
neuml uljen e segregimit teuml materialit Sasia e materialit qeuml u peumlrdor peumlr kryerjen e keumlsaj prove
ishte minimumi 02 kg referuar tabeleumls 3 neuml standartin BS EN 933-1
Tabela 3 E vlefshme peumlr materialet qeuml disponojneuml densitetet nga 2000 - 3000 Kgm3
Dmax i grimceumls [mm] Sasia e materialit [kg]
63 40
32 10
16 26
8 06
le 4 02
Fillimisht seria e sitave u tund tek shkundeumlsi magnetik dhe meuml pas u aplikua edhe shkundja me
doreuml duke kontrolluar futjen me doreuml por jo neuml meumlnyreuml teuml detyrueshme teuml grimcave teuml
materialeve Pjesa e pluhurit e mbajtur neuml fund teuml kokeumlrrizave neuml ccedildo siteuml (neuml gram) nuk kaloi
ku
A - eumlshteuml sipeumlrfaqja e siteumls neuml mm2
d - eumlshteuml dimensioni i hapjes seuml siteumls neuml mm
Neuml secileumln siteuml u mbajteumln sheumlnim mbetjet mbi siteuml peumlr teuml llogaritur vlera neuml peumlrqindje dhe ato
kumulative progresive neuml peumlrqindje
Ndeumlrsa proccediledura e proveumls seuml peumlrshkueshmeumlriseuml u realizua si vijon
Faqe 71 100
Kampioni i vendosur neuml cilindrin e aparatit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml u nivelua me ndihmeumln e njeuml
vizoreje metalike teuml mprehteuml duke prereuml buzeumlt neuml secilin skaj dhe meuml pas u vendos njeuml leteumlr
filtri neuml teuml dyja aneumlt e cilindrit Kampioni vendoset neuml dhomeumln e lageumlshtiseuml dhe kontenieri
mbushet me ujeuml deri mbi nivelin e daljes seuml ujit Gjateuml kryerjes seuml proveumls u siguruam qeuml
temeratura e ujit teuml jeteuml e barabarteuml me ateuml teuml dhomeumls Peumlrgjateuml periudheumls seuml ngopjes seuml
kampionit valvula e sipeumlrme e cilindrit u lidh me dhomeumln e vakumit derisa uji derdhej neuml pjeseumln
e tubit daleumls teuml konteinerit Para se teuml fiknim dhomeumln e vakumit u siguruam qeuml neuml tubin e
vakumit teuml mos kalonin meuml buleumlza ajri Gjateuml realizimit teuml proveumls mbajteumlm sheumlnim nivelin e
ujit dhe koheumln qeuml i duhej ujit teuml peumlrshkojeuml gypin manometrik[1] Sheumlnimet u mbajteumln peumlr
intervale teuml ndryshme kohe 1 2 4 8 15 30 min Pasi u moreumln njeuml numeumlr i caktuar vlerash dhe
peumlrshkueshmeumlria qeumlndronte konstante ndaluam proveumln
Figura meuml poshteuml paraqet skemeumln e kryerjes seuml proveumls seuml peumlrshkueshmeumlriseuml
Figura 2 Pamje nga aparati i peumlrshkueshmeumlriseuml
3 Interpretimi dhe diskutimi i rezultateve eksperimetale
Realizimi i proveumls seuml granulometriseuml beumlri teuml mundur peumlrcaktimin e koeficcedilenteumlve teuml madheumlsiseuml
seuml grimcave peumlr kampioneumlt e peumlrzgjedhur Peumlr secileumln shpeumlrndarje granulometrike u peumlrcaktua
koeficcedilenti i madheumlsis seuml grimceumls dhe ai i formeumls neuml meumlnyreuml qeuml teuml peumlrcaktoheshin koeficcedilenteumlt e
peumlrshkueshmeumlriseuml neuml meumlnyreuml emprike me ekuacionin Hanzen Grafikeumlt e shpeumlrndarjeve
granulometrike janeuml paraqitur meuml poshteuml
Tabela 4 Rezultatet e proveumls seuml granulometriseuml peumlr kampionin 025 - 085 mm
Faqe 72 100
Hapja e sites
[mm]
Mbetja mbi site
[g]
Mbetja progresive
[g]
Mbetja progresive
[]
Kalimi progresiv
[]
500 00 00 00 1000
475 00 00 00 1000
400 00 00 00 1000
300 00 00 00 1000
236 00 00 00 1000
250 00 00 00 1000
200 00 00 00 1000
100 00 00 00 1000
0850 281 281 127 873
0710 512 793 358 642
0300 1237 2030 916 84
0250 181 2211 997 03
0 06 2217 1000 00
Masa peumlrfundimtare 2217 2217 1000
Masa fillestare 2218
Grafiku 1Grafiku i shpeumlrndarjes seuml madheumlsiseuml seuml grimceumls peumlr kampionin 025 - 085 mm
Koeficcedilenti i uniformitetit Cu = =
D10 D30
D60
Faqe 73 100
Koeficcedilenti i kurbatureumls Cc = =
Tabela 5 Rezultatet e proveumls seuml granulometriseuml peumlr kampionin 10 - 236 mm
Hapja e sites
[mm]
Mbetja mbi
site
[g]
Mbetja
progresive
[g]
Mbetja
progresive
[]
Kalimi progresiv
[]
500 00 00 00 1000
475 00 00 00 1000
400 00 00 00 1000
300 00 00 00 1000
236 123 123 57 943
250 191 314 146 854
200 252 566 263 737
100 1582 2148 997 03
0850 00 2148 997 03
0710 00 2148 997 03
0300 00 2148 997 03
0250 00 2148 997 03
0 06 2154 1000 00
Masa peumlrfundimtare 2148 2154 1000
Masa fillestare 2150
Faqe 74 100
Grafiku 2Grafiku i shpeumlrndarjes seuml madheumlsiseuml seuml grimceumls peumlr kampionin 10 - 236 mm
Koeficcedilenti i uniformitetit Cu = =
Koeficcedilenti i kurbatureumls Cc = =
Tabela 6 Rezultatet e proveumls seuml granulometriseuml peumlr kampionin 30 - 50 mm
Hapja e sites
[mm]
Mbetja mbi site
[g]
Mbetja progresive
[g]
Mbetja progresive
[]
Kalimi progresiv
[]
500 101 45 21 979
475 135 180 83 896
400 563 743 342 658
300 1423 2166 997 03
236 00 2166 997 03
250 00 2166 997 03
200 00 2166 997 03
100 00 2166 997 03
0850 00 2166 997 03
0710 00 2166 997 03
0300 00 2166 997 03
Faqe 75 100
0250 00 2166 997 03
0 06 2172 1000 00
Masa peumlrfundimtare 2222 2172 1000
Masa fillestare 2230
Grafiku 3Grafiku i shpeumlrndarjes seuml madheumlsiseuml seuml grimceumls peumlr kampionin 30 - 50 mm
Koeficcedilenti i uniformitetit Cu = =
Koeficcedilenti i kurbatureumls Cc = =
Tabela 7 Rezultatet peumlrmbledheumlse teuml proveumls seuml granulometriseuml dhe limitet sipas specifikimeve teknike
Koeficcedilenteumlt
Limiti Reumlreuml Reumlreuml Reumlreuml
Reumlreuml 0-085 mm 10-236 mm 30-50 mm
Cu- Koeficcedilenti i
uniformitetit Cu gt 6 22 15 12
Cc- Koeficcedilenti i
shpeumlrndarjes seuml
madheumlsiseuml seuml grimceumls
1 le Cc le 3 10 09 10
D10
D30
D60
Faqe 76 100
Pasi peumlrcaktuam koeficcedilenteumlt nga prova e granulometriseuml llogariteumlm koeficcedilentin e
peumlrshkueshmeumlriseuml sipas ekuacionit Hanzen [KH] dhe meuml pas peumlr teuml njeumljtat materiale mateumlm
koeficcedilentin e peumlrshkueshmeumlriseuml [k] me aparatin e peumlrshkueshmeumlriseuml
Figura 3 Pamje teuml aparatit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml
Nga aparati i peumlrshkueshmeumlriseuml llogaritja e koeficcedilentit teuml keumltij aparati eumlshteuml
Ose
Ku
k - koeficcedilienti i peumlrshkueshmeumlriseuml
a - sipeumlrfaqja e tubit manometrik
L - gjateumlsia e kampionit
A - sipeumlrfaqja e kampionit teuml reumlreumls
H0 - larteumlsia fillestare e ujit
H1 - larteumlsia peumlrfundimtare e ujit (H0-ΔH)
T - koha qeuml duhet qeuml njeuml sasi e caktuar uji teuml peumlrshkojeuml larteumlsineuml ΔH
Gjateuml kryerjes seuml proveumls u beuml korrigjimi i temperatureumls me aneuml teuml formuleumls
C
CTCTC kk
20
20
1
0
01
log)( H
H
TTa
aLk
1
010
01
log32)( H
H
TTA
aLk
Faqe 77 100
Ku
kTordmC - peumlrshkueshmeumlria e matur me ujin me temperatureumln e laboratorit
k20ordmC - peumlrshkueshmeumlria neuml temperatureuml 20ordmC
Tabela 8 Faktori i korrektimit teuml temperatureumls seuml ujit
Temperatura e ujit
gjateuml proveumls T (ordmC) η TordmC η 20ordmC
Temperatura e ujit
gjateuml proveumls T (ordmC) η TordmC η 20ordmC
15 1135 22 0953
16 1106 23 0931
17 1077 24 0910
18 1051 25 0889
19 1025 26 0869
20 1000 27 0850
21 0976 28 0832
29 0814
Neuml tabeleumln 8 jepen rezultatet e vlerave mesatare teuml koeficcedilentit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml teuml marra
nga kryerja e proveumls seuml peumlrshkueshmeumlriseuml neuml kampioneumlt me madheumlsi grimce teuml ndryshme
peumlrkateumlsisht reumlreuml 025 - 085 mm reumlreuml 1 - 236 mm dhe reumlreuml 3 - 5 mm
Tabela 9 Rezultatet e koeficcedilentit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml teuml matur neuml meumlnyreuml empirike me
ekaucionin Hanzen dhe teuml matur realisht me aparatin e peumlrshkueshmeumlriseuml
Materiali D10
[mm]
Koeficcedilenti i
peumlrshkueshmeumlriseuml sipas
ekuacionit Hanzen [3]
KH = 10-2 (D10)2
Koeficcedilenti i peumlrshkueshmeumlriseuml i
matur me aparatin e
peumlrshkueshmeumlriseuml [1]
Limiti sipas
standartit BS
1377-5 k [4]
[cmsek]
Reumlreuml 0 - 085
mm 032 10210-5 11510-5
10-1 ndash 10-5 Reumlreuml 10 - 236
mm 119 14010-4 15110-4
Reumlreuml 30 - 50
mm 318 10110-3 10910-3
1
010
01
log32)( H
H
TTA
aLk
Faqe 78 100
4 Peumlrfundime
Gjetja e metodave efikase peumlr peumlrcaktimin e koeficcedilentit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml duke evituar
proccediledureumln standarde me aparatin e peumlrshkueshmeumlriseuml lehteumlson dhe njeumlkoheumlsisht siguron
rezultat konform standardit dhe kryerjen e proveumls peumlr njeuml koheuml shumeuml meuml teuml shkurteumlr dhe me
kosto shumeuml meuml teuml uleumlt
Gjithashtu gjateuml peumlrcaktimit teuml koeficcedilentit neumlpeumlrmjet ekuacionit Hanzen peumlrcaktojmeuml edhe
koeficcedilenteuml teuml tjereuml teuml reumlndeumlsisheumlm teuml cileumlt japin infomacion mbi karakteristikat fizike teuml
materialeve kokrrizore[8] Duke irsquou referuar rezultateve teuml provave teuml kryera materiali reumlreuml
10 - 236 mm karakterizohet nga njeuml koeficcedilent i shpeumlrndarjes seuml madheumlsiseuml seuml grimceumls Cc lt 1
gjeuml qeuml duket edhe nga grafiku i granulometriseuml neuml ndryshim nga dy materialet e tjera teuml cilat
kaneuml shpeumlrndarje meuml uniforme (Cc = 1) Ndeumlrsa peumlrsa i peumlrket koeficcedilentit teuml uniformitetit Cu
mund teuml themi qeuml teuml tre kampioneumlt peumlrbeumlhen nga grimca jouniforme pra me forma teuml ccedilrregullta
Kjo formuleuml vlen teuml aplikohet veteumlm neuml materialet ranore dhe dhegrave ranor me madheumlsi grimce
mbi 0075 mm
5 LITERATURE
[1] ISBN 0580180301 BS 1377-5 - Methods of test for soils for civil engineering purposes
Compressibility permeability and durability proveumls 1990
[2] Emine Mercan Onur ldquoPredicting the permeability of sandy soil from grain size
distributionrdquo pg 5-7 2014
[3] httpwwwgeotechdatainfoparameterpermeabilityhtml
[4] Alyamani M S and Sen Z 1993 Determination of hydraulic conductivity from grain
size distribution curves Ground Water Vol 31 pp 551-555
[5] Das BM 2008 Advanced soil mechanics
[6] Taylor amp Francis New York NY 567 p De Groot DJ Ostendorf DW and Judge AI
2012 In situ measurement of hydraulic conductivity of saturated soils Geotechnical
Engineering Journal of the SEAGS amp AGSSEA Vol 43 No 4 pp 63-72
[7] Hazan A 1892 Some physical properties of sands and gravels Mass State Board of
Health Ann Rept pp 539-556
[8] Kenney TC Lau D and Ofoegbu GI 1984 Permeability of compacted granular
materials Canadian Geotechnical Journal Vol 21 pp 726-729
[9] Holtz RD Kovacks W D and Sheahan T C 2011 An introduction to Geotechnical
Engineering Prentice-Hall Upper Saddle River NJ 853 p
Faqe 79 100
VLEREumlSIM I METODAVE TEuml NDRYSHME NEuml
LLOGARITJEN E CFRP SI PEumlRFORCIM I JASHTEumlM I
TRAREumlVE TEuml BETONIT ME SEKSION ldquoTrdquo QEuml PUNOJNEuml NEuml
PRERJE
Enio DENEKO Leonard COMENI Esmerald FILAJ
eniodenekohotmailcom lcomenilivecom e_filajyahoocom Universiteti Politeknik i Tiraneumls Fakulteti i Inxhinierise se Ndertimit Rruga ldquoMuhamet Gjolleshardquo 54
Tiraneuml - Albania
Peumlrmbledhje Gjateuml jeteumls seuml strukturave betonarme afteumlsia mbajteumlse neuml prerje e elementit nuk u peumlrgjigjet meuml keumlrkesave statike
dhe dinamike kjo e shkaktuar kryesisht nga degradimi i betonit dhe vecaneumlrisht nga plasaritjet ardhur nga
ndryshimi i qeumlllimit teuml peumlrdorimit teuml struktureumls dhe rritja e ngarkesave teuml jashtme Fibrat e peumlrforcuara polimere
te karbonit (CFRP) mund teuml peumlrdoren si peumlrforcim i jashteumlm peumlr rritjen e afteumlsiseuml mbajteumlse neuml prerje teuml elementeumlve
teuml betonit Neuml keumlteuml studim do teuml analizohet veteumlm peumlrforcimi me FRP i trareumlve prej betoni teuml armuar neuml formeuml ldquoTrdquo
Studime teuml shumta mbi peumlrdorimin e shtresave CFRPsi peumlrforcime teuml jashtme teuml trareumlve janeuml beumlreuml keumlto vitet e
fundit Peumlr keumlteuml studim janeuml mbledhur dhe analizuar rezultate te eksperimenteve teuml realizuara me peumlrforcime teuml
trareumlve T ndaj forcave prereumlse dhe jane vendosur ne nje database duke marre parasysh veteumlm kontributin e CFRP
neuml rritjen e afteumlsiseuml mbajteumlse ndaj prerjes dhe do teuml vlereumlsohet rritja e parashikuar teorikisht bazuar ne kode teuml
ndryshme llogaritjeje teuml peumlrforcimeve me FRP (si ACI 2008 CANCSA 2006 CNR-DT200 2004 fib 2001) duke
peumlrdorur formula llogariteumlse teuml ndryshme sipas meumlnyreumls seuml peumlrforcimit teuml ploteuml apo me rripa teuml drejteuml apo me
keumlnd 45deg konfigurim neuml formeuml U apo U teuml ankoruar apo veteumlm veshje aneumlsore Neuml fund do teuml beumlhen krahasimet
me rezultatet eksperimentale duke pareuml mospeumlrputhjet midis vlerave peumlr teuml treguar qeuml ende ka shumeuml puneuml peumlr teuml
beumlreuml neuml peumlrmireumlsimin e metodave llogariteumlse duke futur dhe faktoreuml teuml tjereuml qeuml ende nuk janeuml marreuml parasysh apo
nuk u eumlshteuml beumlreuml njeuml studim i ploteuml
Fjaleuml kyccedile Tra betoni peumlrforcim me CFRP forca prereumlse metoda llogariteumlse konfigurim i fibrave
80
1 HYRJE
Neuml dy dekadat e fundit janeuml kryer
keumlrkime teuml shumta teorike dhe
eksperimentale peumlr teuml kuptuar dhe
shpjeguar efektin e aplikimit teuml jashteumlm
teuml fibrave teuml peumlrforcuara polimere teuml
karbonit (CFRP) neuml formeumln e fleteumlve
apo rripave si peumlrforcim peumlr
peumlrmireumlsimin e afteumlsiseuml mbajteumlse teuml
elementit ndaj forcave prereumlse Njeuml
numeumlr i madh keumlrkuesish kaneuml studiuar
sjelljen ndaj prerjes teuml tareumlve me seksion
kateumlrkeumlndor apo T teuml peumlrforcuar me
CFRP dhe bazuar neuml rezultatet e
eksperimenteve personale zhvilluan
kode apo metoda llogaritjeje kryesisht
neuml formeumln e udhezimeve teuml cilat ende
nuk janeuml peumlrfundimtare sic janeuml ato peumlr
perforcimin e elementeumlve nga peumlrkulja
apo shtreumlngimin e kolonave peumlr arsye teuml
kompleksitetit qeuml paraqet veprimi i
forcave prereumlse dhe janeuml ende neuml studim
Qeuml prej 1992 shumeuml studime peumlrmes
eksperimenteve (Uji 1992 Chaallal
1998 2002 Triantafillou 1998 Khalifa
1999 Khalifa amp Nani 20002002
Deniaud amp Cheng 2001 2003
Pellegrino amp Modena 2002 Tjalsten
2003 Bousselham amp Chaallal 2006
Monti amp Liotta 2007 Dias amp Barros
2007 Leung 2007 Jayaprakash 2007
Altin 2009 Gamino 2010 etj)
evidencuan sjelljen ndaj prerjes teuml
trareumlve teuml betonit teuml peumlrforcuar me FRP
Rezultatet ccediluan neuml formula llogariteumlse
gjysmeuml-empirike dhe modele analitike
teuml ndryshme teuml cilat tentojneuml teuml
parashikojneuml kontributin e FRP afteumlsineuml
e ploteuml mbajteumlse teuml traut qeuml llogaritet
duke mbledhur kontributin e betonit
(Vc) teuml stafave (Vs) dhe FRP (Vfrp)
(1)
2 DISA STUDIME MBI
KONTRIBUTIN E FRP NEuml
RRITJEN E AFTEumlSISEuml
MBAJTEumlSE NGA FORCAT
PREREumlSE
Neuml keumlteuml studim do teuml merremi veteumlm
me eksperimentet e realizuar mbi trareumlt
e peumlrforcuar me CFRP neuml formeuml T
sepse ata paraqesin situateumln reale
pavareumlsisht se pjesa meuml e madhe e
testimeve beumlhet mbi trareumlt
kateumlrkeumlndoreuml Ekzistojneuml tre lloje
konfigurimesh peumlrsa i peumlrket
peumlrforcimeve teuml jashtme me CFRP
veshje aneumlsore mbeumlshtjellje neuml formeuml
U (me apo pa ankorim mekanik) apo
mbeumlshtjellje teuml ploteuml (pak e peumlrdorur neuml
praktikeuml) Disa metoda e konsiderojneuml
mbeumlshtjelljen U me ankorim si
mbeumlshrjellje teuml ploteuml (CNR-DT200
2004)
Fig 11 Mbeumlshtjellje aneumlsore neuml
formeuml U e thjeshteuml dhe e ankoruar
Fig 12 Mbeumlshtjellje neuml formeuml U neuml
formeuml rripash
Faqe 81 100
Fig 13 Mbeumlshtjellje e ploteuml
Fillimisht modelet teorike supozuan qe
materialet CFRP veprojneuml si stafa teuml
brendshme Studimet e meumlvonshme u
zhvilluan teori teuml reja teuml mbeumlshtura mbi
shpeumlrndarjen e deformimeve duke
futur konceptin e deformimit efektiv teuml
CFRP Taumlljsten (1998) dhe meuml voneuml
Triantafillou (1998) dhe Triantafillou amp
Antonopoulos (2000) demonstruan qeuml
kur elementi i betonit arrin rezistenceumln
kufitare neuml prerje CFRP e jashtme
zgjatet sipas drejtimit gjateumlsor teuml
fibrave deri ne nje nivel deformimi i
cili eumlshteuml zakonisht meuml i vogeumll se
deformimi kufitar i keumlputjes nga
teumlrheqja εfu Ky deformim peumlrkufizohet
si deformim efektiv εfe peumlr teuml treguar se
neumlse do teuml shumeumlzohej me modulin e
elasticitetit te FRP sipas drejtimit
gjateumlsor teuml fibrave Ef me sipeumlrfaqen e
seksionit teumlrthor teuml fibrave peumlrfitojmeuml
forceumln prereumlse totale qeuml mund teuml
peumlrballohet nga CFRP
(2)
Studimet kaneuml deumlshmuar qeuml keumlndi i
plasaritjeve teuml formuara influencohet
prej sasiseuml dhe trasheumlsiseuml seuml shtreseumls seuml
FRP keumlndit teuml orientimit sasiseuml seuml
stafave dhe armatureumls ekzistuese
gjateumlsore si dhe cileumlsiseuml seuml betonit
Testimet e fundit kaneuml treguar se
kontributi i FRP neuml prerje (pra dhe εfe)
ulet me rritjen e sasiseuml seuml armatureumls seuml
brendshme por marreumldheumlnia midis tyre
ende duhet studiuar
Khalifa (1998 2000) modifikoi
modelin e Triantafillou duke futur
konceptin e kufizimeve teuml
deformimeve peumlr shkak teuml madheumlsiseuml
seuml hapjes teuml plasaritjeve dhe humbja e
aderenceumls seuml agregateumlve Bazuar neuml
studimet e tyre Pellegrino dhe Modena
(2002) sugjeruan futjen e njeuml
koeficienti reduktimi peumlr raportin
midis deformimit efektiv dhe atij teuml
fundeumlm teuml FRP Pellegrino amp Modena
(2006) ndeumlrmoreumln studime meuml teuml thella
peumlrsa i peumlrket shkateumlrrimit dhe
shkeumlputjes seuml betonit neumln veprimin e
forcave prereumlse duke u mbeumlshtetur neuml
modelin ldquokapriateumlrdquo dhe duke treguar
kontributin e betonit ccedilelikut dhe FRP
neuml afteumlsineuml mbajteumlse teuml trareumlve
Chen dhe Teng (2003 2004) studiuan
shkateumlrrimin prej forcave prereumlse neuml
trareumlt e peumlrforcuar me FRP dhe arriteumln
neuml peumlrfundimin qeuml shpeumlrndarja e
sforcimeve neuml FRP peumlrgjateuml planit teuml
lindjes seuml plasaritjeve nuk eumlshteuml
uniform duke marreuml parasysh keumlputjen
e fibrave dhe shkeumlputjen e tyre nga
faqja e betonit Sforcimet kufitare
shprehen neumlpeumlrmjet koeficientit teuml
gjateumlsiseuml seuml kapjes seuml fibrave me
betonin dhe koeficienti i gjereumlsiseuml seuml
rripave teuml FRP
Duke peumlrdorur teorineuml e modifikuar teuml
fusheumls shtypeumlse (MCFT) fib Bulletin
14 (2001) zhvilloi njeuml model teorik peumlr
teuml parashikuar kontributin e shtresave
FRP neuml prerje tek trareumlt por me
kufizime serioze peumlr shkak teuml
vlefshmeumlriseuml vetem peumlr konfigurimin
me mbeumlshtjellje teuml ploteuml por pa qeumlneuml neuml
gjendje teuml parashikojeuml mekanizmin e
shkeumlputjes seuml fibrave prej betonit peumlr
konfigurimet e tjera neuml formeuml U apo
veteumlm aneumlsore
Monti dhe Liotta (2007) propozuan
njeuml model peumlr shkeumlputjen e fibrave i
cili peumlrdor njeuml ekuacion peumlr lidhjen mes
Faqe 82 100
FRP dhe betonit funksion i kushteve
kufitare bazuar neuml tipin e konfigurimit
dhe hapjen e teuml plasurave si dhe neuml
teorineuml e fusheumls seuml sforcimeve teuml
zbatuar neuml fibrat neuml zoneumln ku kaneuml
lindur plasaritjet Merren neuml
konsiderateuml dy raste rripshtreseuml e
drejteuml dhe rripshtreseuml rreth cepave apo
fundeve Ky model eumlshteuml neuml peumlrdorim
neuml kodin italian CNR-DT200 2004
3 METODAT LLOGARITEumlSE
TE CFRP SIPAS KODEVE
KRYESOEuml NEuml PEumlRDORIM
Neuml keumlteuml seksion tregohen bazat e
llogaritjes teuml afteumlsiseuml mbajteumlse teuml CFRP
ndaj forcave prereumlse bazuar neuml kodet
kryesore neuml peumlrdorim
ACI 4402R 2008
Instituti Amerikan I Betonit ACI
(2008) bazohet neuml studimet e beumlra nga
Khalifa (1998) Kontributi i FRP neuml
prerje jepet
(3)
Kufiri i deformimit efektiv bazohet neuml
kufizimin e hapjes seuml plasaritjeve peumlr
mbeumlshtjelljen e ploteuml dhe neuml
mekanizmin e lidhjes FRP-beton peumlr
mbeumlshtjelljen aneumlsore dhe neuml formeuml U
Peumlr mbeumlshtjellje teuml ploteuml
(4)
Peumlr mbeumlshtjellje aneumlsore dhe neuml formeuml
U
(5)
(6)
(7)
CANCSA-S6 2006
CSA-S6 ndryshon prej ACI sepse
peumlrdor modelin ldquokapriateumlrdquo neuml vend teuml
modelit me keumlnd 45deg teuml plasaritjeve si
dhe se peumlr mbeumlshtjellje aneumlsore ku df
le2Le qeuml tek ACI do teuml jepte vlera
negative peumlr k2 keumltu peumlrdoret i njeumljti
ekuacion si peumlr mbeumlshtjellje aneumlsore
dhe ateuml neuml formeuml U
(8)
(9)
fib - TG 93 2001
Tek fib - TG 93 2001 kontributi I FRP
jepet
(10)
Keumltu deformimi efektiv varet prej
konfigurimit dhe materialit teuml FRP dhe
eumlshteuml funksion i ngurteumlsiseuml gjateumlsore te
FRP (Ef ρf) neuml GPa dhe rezistences
cilindrike neuml shtypje teuml betonit neuml MPa
Peumlr mbeumlshtjellje teuml ploteuml
(11)
Peumlr mbeumlshtjellje aneumlsore dhe neuml formeuml
U
Faqe 83 100
(12)
Peumlr mbeumlshtjellje teuml ploteuml AFRP
(aramide)
(13)
CNR-DT200 2004
Neuml kodin italian CNR (2004)
kontributi i FRP peumlr secilin nga
konfigurimet jepet
Peumlr mbeumlshtjellje teuml ploteuml
f
f
ffed
Rd
fRdp
wtfV
)cot + (cot209d
1
(14)
(15)
hd09min
sinβl1
ffφ2
1
hd09min
sinβl
6
11ff
w
e
fddfdR
w
efddfed
(16)
(17)
Peumlr mbeumlshtjellje neuml formeuml U
w
efddfed
dh
lff
90min
sin
3
11
(18)
Peumlr mbeumlshtjellje aneumlsore
(19)
(20)
(21)
(22)
(22)
4 BAZA E TEuml DHEumlNAVE DHE
LLOGARITJET TEORIKE
Peumlr studim janeuml marreuml teuml dheumlnat e 70
eksperimenteve teuml trareumlve me seksion
T teuml peumlrforcuar me CFRP peumlr tu
krahasuar me llogaritjet teorike teuml
kontributit teuml CFRP bazuar neuml kodet e
ndryshme llogariteumlse Keumlto
eksperimente janeuml realizuar neuml
periudha dhe nga studiues teuml
ndrysheumlmm e metoda teuml ndryshme
aplikimi e konfigurimi teuml fibrave
kryesisht mbeshtjellje neuml formeuml U ku
gjysma e tyre dhe teuml ankoruara neuml
meumlnyreuml mekanike Veteumlm disa trareuml
janeuml teuml mbeumlshtjelleuml veteumlm neuml aneumlsore
Vendosja e fibrave eumlshteuml beumlreuml e
vazhduar ose neuml formeuml rripash me
hapeumlsira teuml ndryshme mes rripave
Afteumlsia mbajteumlse neuml prerje e betonit
nuk eumlshteuml marreuml neuml konsiderateuml pasi do
teuml merremi veteumlm me kontributin e
CFRP neuml rritjen e keumlsaj afteumlsie Neuml
pjeseumln eksperimentale ky kontribut ka
daleuml prej studiuesve duke i zbritur
vlerave teuml gjetura tek trareumlt e peumlrforuar
vlerat e nxjerra nga eksperimentet mi teuml
njeumljteumlt trareuml por teuml papeumlrforcuar Bazuar
neuml kode teuml ndryshme realizohen
llogaritjet teorike duke peumlrdorur
karakteristikat mekanike teuml materialit
si neuml rastin eksperimental peumlrkateumls
Faqe 84 100
Rezultatet e llogaritjeve teorike
vendosen neuml bazeumln e teuml dheumlnave
eksperimentale peumlr qeumlllime krahasimi
Me rezultatet e mbledhura dhe ato teuml
llogaritura nga ana teorike ndeumlrtohen
grafikeumlt e meumlsipeumlrm krahasues mes
vlerave eksperimentale dhe atyre
teorike si dhe raportet mes tyre
Fig 21 Rezultatet eksperimentale dhe
teorike sipas ACI 4402R 2008
Fig 22 Shpeumlrndarja e rezultateve
teorike neuml raport me vlerat optimale
Fig 31 Rezultatet eksperimentale dhe
teorike sipas CANCSA-S6-2006
Fig 32 Shpeumlrndarja e rezultateve
teorike neuml raport me vlerat optimale
Fig 41 Rezultatet eksperimentale dhe
teorike sipas fib-TG 93 2001
Faqe 85 100
Fig 42 Shpeumlrndarja e rezultateve
teorike neuml raport me vlerat optimale
Fig 51 Rezultatet eksperimentale dhe
teorike sipas CNR-2004
Fig 52 Shpeumlrndarja e rezultateve
teorike neuml raport me vlerat optimale
Siccedil duket nga keumlta grafikeuml metoda teuml
ndryshme japin rezultate teuml ndryshme
neuml raport me rezultatet eksperimentale
Kjo varet nga faktoreumlt ndikues neuml
sjelljen e CFRP e marreuml neuml konsiderateuml
nga secila metodeuml
Metoda
ACI
440-
2R
CSA-
S6
fib-TG
93
CNR-
DT
200
Aderenca + + +
Gjatesia
e
ankorimit
+ + +
Def
efektiv + + + +
wfsf +
Kendi i
plasaritje
s
+ + +
Armimi
terthor
Tab 1 Faktoret ndikues teuml marreuml neuml
konsiderateuml neuml metodat llogariteumlse
Sic shihet nga tabela ku paraqiten
faktoreumlt e marreuml neuml konsiderateuml nga
metodat llogariteumlse ka ende parametra
teuml tjereuml teuml reumlndeumlsisheumlm qeuml nuk janeuml
peumlrfillur apo nuk janeuml kuptuar
ploteumlsisht dhe keumlrkojneuml studime teuml
meumltejshme
5 ANALIZA EREZULTATEVE
Tek grafikeumlt e pareuml teuml ndeumlrtuar vijat e
pjerreumlta teuml kuqe paraqesin vlerat
teorike teuml llogaritjeve ndeumlrsa ato blu
rezultatet eksperimentale Siccedil shihet
njeuml pjeseuml e mireuml e keumltyre rezultateve
tek ACI 440-2R dhe CSA-S6 janeuml
neumln vijeumln qeuml paraqet vlerat teorike dhe
Faqe 86 100
veteumlm njeuml pjeseuml e vogeumll mbi vijeuml cka
do teuml thoteuml se metodat llogariteumlse janeuml
meuml konservatore dhe pretendojneuml
rezultate meuml teuml larta se ato realet e dala
nga eksperimentet Gjithashtu te
grafikeumlt e dyteuml teuml gjitha pikat e
ndodhura mbi mbi vijeumln horizontale
blu qeuml paraqet raportin optimal
konsiderohen si teuml ndodhura neuml ldquozoneumln
e siguriseumlrdquo dhe keumlto janeuml neuml sasi meuml teuml
vogeumll Megjithateuml shihet se teuml dy keumlto
metoda janeuml teuml besueshme pasi pjesa
meuml e madhe e rezultateve si neumln dhe
mbi vijeuml janeuml mjaft praneuml saj Kjo
ndodh sepse keumlto dy metoda mjaft teuml
ngjashme me njeumlra tjetreumln e
zeumlvendeumlsojneuml gjereumlsineuml reale teuml rripave
teuml CFRP me njeuml gjereumlsi efektive qeuml
merr parasysh probleme teuml ndryshme
si keumlndi sipas seuml cilit lind plasaritja i
cili merret 45deg lidhjen efektive mes
betonit dhe fibrave konfigurimin e
mbeumlshtjelljes seuml elementit me fibra
(ploteumlsisht neuml formeuml U apo aneumlsore)
Me metoda empirike gjateumlsia e zoneumls
seuml aderenceumls seuml betonit me fibrat eumlshteuml
propozuar 75 mm nga Miller (1999)
dhe aprovuar dhe nga Khalifa amp Nanni
(2000) Kodi kanadez ndryshon fare
pak nga amerikani veteumlm peumlr
mbeumlshtjelljet aneumlsore
Parashikimet e beumlra nga kodi italian
CNR-DT 200 japin rezultatet meuml teuml
keumlnaqshme pasi shihet se shumica e
pikave bien mbi vijeuml apo neuml ldquozoneumln e
siguriseumlrdquo Kjo sepse merr parasysh meuml
shume faktoreuml e parametra se metodat
e tjera Ky kod pranon qeuml plasaritjet
janeuml teuml shpeumlrndara njeumltrajteumlsisht
peumlrgjateuml aksit teuml traut me njeuml keumlnd θ qeuml
thelleumlsia e teuml plasurave eumlshteuml sa krahu i
momentit teuml brendsheumlm z=09d peumlr
gjendjen kufitare teuml fundme dhe
mekanizmi i veprimit teuml forcave
prereumlse peumlrdor analogjineuml me kapriateumln
peumlr mbeumlshtjelljen e ploteuml e neuml formeuml U
Monti dhe Liota (2007) ishin teuml pareumlt
qeuml futeumln njeuml koeficient reduktimi ΦR qeuml
merr parasysh rrezen e keumlndeve neuml
cepat e traut peumlr mbeumlshtjellje teuml ploteuml
apo U Figura 51 dhe 52 tregon qeuml kjo
metodeuml lejon vlereumlsim neuml favor teuml
siguriseuml por koeficienti i siguriseuml eumlshteuml
mjaft i larteuml dhe rritet me rritjen e
kontributit teuml llojit teuml konfigurimit teuml
CFRP neuml afteumlsineuml mbajteumlse teuml saj
Diferencat meuml teuml meumldha mes
rezultateve eksperimentale dhe atyre
teorike i paraqet kodi zviceran fib-
TG93 pasi teuml gjitheuml rezultatet bien
jashteuml ldquozoneumls seuml siguriseumlrdquo Parametri
kryesor eumlshteuml εFRP eumlshteuml marreuml prej teuml
dheumlnave eksperimentale nga testimet e
trareumlve gjeuml qeuml jep zgjidhje teuml
pamjaftueshme peumlrsa u pverket
problemeve neuml prerje Ky deformim
efektiv varet nga ngurteumlsia gjateumlsore e
fibrave dhe nga gjateumlsia efektive e
aderenceumls seuml fibrave me betonin dhe
pranohet midis deformimit maksimal
qeuml kontrollon madheumlsineuml e teuml
plasurave deformimit kufitar deri neuml
shkeumlputjen e fibrave prej betonit dhe
deformimit qeuml i peumlrket shkateumlrrimit nga
forcat prereumlse peumlr shkak teuml keumlputjes seuml
fibrave teuml CFRP Peumlr ccedilastin nuk ka
dallime teuml qarta neuml formulat llogariteumlse
mes konfigurimeve teuml ndryshme teuml
mbeshtjelljes dhe llojit teuml fibrave teuml
peumlrdorura Peumlr keumlteuml arsye ky model nuk
mund teuml formulojeuml sakteuml deformimin
efektiv teuml CFRP peumlr mbeumlshtjelljen
aneumlsore apo neuml formeuml U gjeuml qeuml eumlshteuml
njeuml mangeumlsi e madhe peumlr peumlrdorimin e
tij peumlrderisa konfigurimet neuml praktikeuml
janeuml teuml tilla
6 PERFUNDIME
Bazuar neuml krahsimet e beumlra mes
llogaritjeve teorike sipas kodeve
kryesore dhe rezultateve
Faqe 87 100
eksperimentale konkluzionet mund ti
peumlrmbledhim si meuml poshteuml
Kodi Italian CNR-DT 200 jep
parashikimet meuml teuml sakta peumlrsa i peumlrket
vlereumlsimit teuml kontributit teuml fibrave
CFRP neuml rritjen e afteumlsiseuml mbajteumlse teuml
trareumlve betonarme ndaj forcave
prereumlse
Kodi zviceran Fib-TG93 jep
parashikimet meuml teuml gabuara peumlr shkak
teuml mungesave teuml theksuara neuml sasineuml e
parametrave qeuml merr parasysh neuml
llogaritje dhe metodave empirike qeuml
peumlrdor
Parashikimet e kodit amerikan ACI
440-2R dhe kodit kanadez CSA-S6
janeuml mjaft teuml besueshme dhe peumlr meuml
tepeumlr janeuml meuml teuml peumlrdorurit peumlr shkak
teuml thjeshteumlsiseuml seuml tyre neuml peumlrdorim si
dhe peumlr arsye teuml rezultateve tashmeuml teuml
testuara neuml praktike prej dhjeteumlra
vitesh
Duke pareuml formulat llogaritjet teorike
teuml kryera dhe krahasimi tyre me
rezultatet eksperimentale shihet se
veteumlm faktoreumlt kryesoreuml janeuml marreuml neuml
konsiderateuml nga kodet ekzistues por ka
ende faktoreuml qeuml nuk janeuml peumlrfshireuml apo
nuk janeuml studiuar ploteumlsisht Disa prej
keumltyre faktoreumlve teuml rinj keumlrkojneuml
studime meuml teuml thelluara peumlr tu
peumlrfshireuml neuml llogaritje I tilleuml eumlshteuml
efekti i armatureumls teumlrthore sepse provat
eksperimentale kaneuml treguar se
peumlrforcimi me CFRP eumlshteuml meuml pak
efektiv neuml sa meuml i madh eumlshteuml armimi
teumlrthor i traut
Ndryshimet midis llogaritjeve teorike
dhe rezultateve eksperimentale nuk
varen veteumlm nga formulat llogariteumlse
por edhe nga veteuml provat laboratorike
pasi shpesh keumlto rezultate nuk janeuml teuml
arsyeshme dhe teuml cuditshme sic peumlr
shembull vlera shumeuml teuml vogla apo
negative neuml teuml njeumljteumlt trareuml e teuml
peumlrforcuar njeumlsoj me ato qeuml kaneuml dheumlneuml
rezultate teuml pranueshme Njeuml nga arsyet
kryesore eumlshteuml numri i vogeumll i
testimeve neuml trareuml neuml formeuml T teuml cileumlt
paraqesin pothuajse teuml gjitha rastet neuml
realitet ndeumlrkoheuml qeuml provat meuml teuml
shumta neuml laborator beumlhen neuml trareuml me
seksion kateumlrkeumlndor e teuml mbeshtjelleuml
ploteumlsisht me fibra karboni Kjo sjell qeuml
studimi teorik i trareumlve T trajtohet si njeuml
rast i vecanteuml i trareumlve kateumlrkeumlndoreuml ku
fibrat e mbeumlshtjellin pjeseumlrisht
seksionin e traut dhe shpesh janeuml
peumlrdorur rezultatet e keumltyre teuml fundit
Kjo ccedilon neuml gabime pasi keumlta dy tipe
trareumlsh kaneuml sjellje teuml ndryshme nga
njeumlri tjetri
Matjet e deformimeve teuml fibrave dhe
karakteristikat mekanike teuml materialeve
CFRP duhet teuml jeneuml teuml sakta dhe teuml
kontrollohen me kujdes
Si peumlrfundim mund teuml themi qeuml
llogaritjet teorike teuml kodit italian
amerikan dhe kanadez mund teuml
peumlrdoren neuml projektimin e strukturave
teuml jashtme peumlrforcuese me CFRP teuml
trareumlve teuml betonit teuml armuar por
gjithnjeuml duke leumlneuml nje perqindje sigurie
teuml mjaftueshme edhe pse kjo mund teuml
sjelleuml njeuml rritje fiktive teuml kostos
Sigurisht qeuml studimet e meumltejshme do
teuml ploteumlsojneuml mangeumlsiteuml dhe boshlleqet
neuml llogaritjen e kontributit teuml CFRP neuml
afteumlsineuml mbajteumlse ndaj forcave prereumlse
LITERATURE
[1] Guide for the Design and Construction
of Externally Bonded FRP Systems for
Strengthening Concrete Structurerdquo -
American Concrete Institute (ACI) (2008)
Report No440 2R-08 Farmington Hills
MI
[2] Guidelines for the dimensioning of
reinforced concrete elements strengthened
with CFRP (carbon fibre reinforced
Faqe 88 100
polymers) - TRIANTAFILLOU TC
1999
[3] Near surface mounted CFRP laminates
for shear strengthening of concrete beams
- Barros JAO and Dias SJE (2005)
Cement Concr Compos 28 pp 289ndash94
[4] Shear strengthening reinforced
concrete beams with fibre-reinforced
polymer assessment of influencing
parameters and required research -
Bousselham A and Chaallal O (2004)
ACI Struct J 101(2) pp 219ndash227
[5] Design and construction of building
components with fibre reinforced
polymer - CANCSA-S806-02 (2002)
Canadian Standards Association Rexdale
Canada
[6] Behaviour of FRP to concrete
interface theoretical models and
experimental results - BILOTA A
[7] Guidelines for Design Execution and
Control of Strengthening Interventions by
means of Fibre-Reinforced Composites -
CNR-DT200 (2004) National Research
Council
[8] Externally Bonded FRP Reinforcement
for RC Structures - fib-TG 93 (2001)
International Federation for Structural
Concrete Lausanne Switzerland
[9] Design models for shear strengthening
of reinforced concrete beams with
externally bonded FRP composites A
statistical versus reliability approach -
Lima JLT and Barros JAO (2007)
Proc 8th Int Symp on Fiber Reinforced
Polymer Reinforcement for Concrete
Structures Patras Greece
[10] Shear Strengthening of RC Beams
with Externally Bonded FRP Composites
Effect of Strip-Width to Strip-Spacing
Ratio - Mofidi A and Chaallal O
(2011-b) ASCE J of Composites for
Construction 15(5) pp 732-742
[11] Improving shear capacity of existing
RC T-section beams using CFRP
composites - Khalifa A and Nanni A
(2000-a) Cem Concr Compos 22 pp
165ndash174
[12] Shear capacity of FRP-strengthened
RC beams FRP debonding - Chen JF
and Teng JG (2003) Construction and
Building Materials 17(1) pp 27ndash41
Faqe 89 100
SHTOJCE 1
TE DHENAT EKSPERIMENTALE DHE TEORIKE
Referenca No Tipi bs bw h hs hw d hf fcm fck fctm Ef εfu σfu konf CD nfrp tfl tf wf Sf Eksperimental ACI fib- TG CAN CNR
Khalifa (2000) C-BT2 T 380 150 405 100 305 357 305 433 353 32 228000 00154 3790 U C 1 0165 0165 1 1 650 918 1920 688 517
Kh C-BT3 T 380 150 405 100 305 357 305 433 353 32 228000 00154 3790 U+ C 2 0165 033 1 1 675 1621 5463 1377 1207
Kh C-BT4 T 380 150 405 100 305 357 305 433 353 32 228000 00154 3790 U D 1 0165 0165 50 125 720 367 1296 275 226
Kh C-BT5 T 380 150 405 100 305 357 305 433 353 32 228000 00154 3790 S D 2 0165 033 50 125 315 565 1757 424 194
Kh C-BT6 T 380 150 405 100 305 357 305 433 353 32 228000 00154 3790 U+ C 1 0165 0165 1 1 1310 918 3363 688 744
KhalifaampNani (2000) BT2 T 380 150 405 100 305 361 305 35 27 27 228000 00166 3790 U C 1 0165 0165 1 1 650 918 1793 688 465
KhampNa1 BT3 T 380 150 405 100 305 361 305 35 27 27 228000 00166 3790 U+ C 1 0165 0165 1 1 675 918 3518 688 741
KhampNa1 BT4 T 380 150 405 100 305 361 305 35 27 27 228000 00166 3790 U D 1 0165 0165 50 125 720 367 1210 275 203
KhampNa1 BT5 T 380 150 405 100 305 361 305 35 27 27 228000 00166 3790 S D 1 0165 0165 50 125 315 313 1210 235 141
KhampNa1 BT6 T 380 150 405 100 305 361 305 35 27 27 228000 00166 3790 U+ C 2 0165 033 1 1 1310 1406 5715 1377 1196
DeniaudampCheng
(2001) T6NS-C45 T 400 140 600 150 450 540 450 441 361 328 230000 00148 3400 U D 1 011 011 50 100 1035 644 5902 825 1257
DenampCh T6NS-C90 T 400 140 600 150 450 540 450 441 361 328 230000 00148 3400 U D 1 011 011 50 100 853 455 2445 342 363
DenampCh T6NS2-C90 T 400 140 600 150 450 540 450 441 361 328 230000 00148 3400 U D 1 011 011 50 100 00 455 2445 342 363
Park (2001) 5 T 300 100 300 50 250 185 250 254 174 2 240000 00142 3400 U C 1 016 016 1 1 381 630 806 472 177
Park (2001 6 (glass) T 300 100 300 50 250 185 250 254 174 2 155000 00155 2400 U D 1 12 12 25 75 251 470 995 352 103
Chaallal (2002) G55_1L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 1 0145 0145 1 1 311 954 4041 715 688
Chaallal (2002) G55_2L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 2 0145 029 1 1 534 1666 6469 1249 1124
Chaallal (2002) G80_1L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 1 0145 0145 1 1 311 954 4041 715 688
Chaallal (2002) G80_2L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 2 0145 029 1 1 623 1666 6469 1249 1124
Chaallal (2002) G80_3L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 3 0145 0435 1 1 845 2024 8635 1517 1466
Chaallal (2002) G16_1L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 1 0145 0145 1 1 400 954 4041 715 688
Chaallal (2002) G16_2L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 2 0145 029 1 1 845 1666 6469 1249 1124
Chaallal (2002) G24_1L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 1 0145 0145 1 1 534 954 4041 715 688
Chaallal (2002) G24_2L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 2 0145 029 1 1 489 1666 6469 1249 1124
Chaallal (2002) G24_3L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 3 0145 0435 1 1 534 2024 8635 1517 1466
DenampCh (2003) T4NS-C45 T 400 140 400 150 250 340 250 374 294 286 230000 00148 3400 U D 1 011 011 50 100 178 358 1941 458 704
BoulsselhamampChaall
al (2006) DB-S0-1L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 1 0066 0066 1 1 154 201 639 150 191
BoampCh1 DB-S0-2L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 2 0066 0132 1 1 138 368 1039 276 295
BoampCh1 DB-S1-1L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 1 0066 0066 1 1 127 201 639 150 191
BoampCh1 DB-S1-2L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 2 0066 0132 1 1 170 368 1039 276 295
BoampCh1 SB-S0-1L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 1 0066 0066 1 1 232 201 639 150 191
BoampCh1 SB-S0-2L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 2 0066 0132 1 1 324 368 1039 276 295
BoampCh1 SB-S1-1L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 1 0066 0066 1 1 28 201 639 150 191
BoampCh1 SB-S2-2L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 2 0066 0132 1 1 122 368 1039 276 295
BoampCh2 DB-S0-05L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 05 011 0055 1 1 900 289 1212 216 269
BoampCh2 DB-S0-1L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 1 011 011 1 1 1073 577 1969 433 442
BoampCh2 DB-S0-2L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 2 011 022 1 1 1108 858 3198 643 714
BoampCh2 DB-S1-1L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 1 011 011 1 1 320 577 1969 433 442
BoampCh2 DB-S1-2L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 2 011 022 1 1 342 858 3198 643 714
BoampCh2 DB-S2-1L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 1 011 011 1 1 580 577 1969 433 442
BoampCh2 DB-S2-2L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 2 011 022 1 1 731 858 3198 643 714
BoampCh2 SB-S0-05L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 05 011 0055 1 1 212 289 1212 216 269
BoampCh2 SB-S0-1L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 1 011 011 1 1 388 577 1969 433 442
BoampCh2 SB-S0-2L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 2 011 022 1 1 405 858 3198 643 714
BoampCh2 SB-S1-05L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 05 011 0055 1 1 192 289 1212 216 269
BoampCh2 SB-S1-1L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 1 011 011 1 1 -78 577 1969 433 442
BoampCh2 SB-S1-2L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 2 011 022 1 1 44 858 3198 643 714
DiasampBarros (2006) 2S_4M(1) T 450 180 400 100 300 355 300 397 315 3 218400 00131 2862 U D 1 0176 0176 60 180 44 308 1078 231 181
DiampBa2 2S_7M(1) T 450 180 400 100 300 355 300 397 315 3 218400 00131 2862 U D 1 0176 0176 60 114 128 486 1261 364 277
DiampBa2 2S_7M(2) T 450 180 400 100 300 355 300 397 315 3 218400 00131 2862 U D 2 0176 0352 60 114 398 799 1748 599 376
DiampBa2 4S_4M(1) T 450 180 400 100 300 355 300 397 315 3 218400 00131 2862 U D 1 0176 0176 60 180 276 308 1078 231 181
DiampBa2 4S_7M(1) T 450 180 400 100 300 355 300 397 315 3 218400 00131 2862 U D 1 0176 0176 60 114 310 486 1261 364 277
Jayaprakash (2007) TT1-1 T 400 120 340 100 240 310 240 38 30 29 230000 00165 3800 U D 1 009 009 80 150 333 212 804 159 175
Ja TT1-11 T 400 120 340 100 240 310 240 38 30 29 230000 00165 3800 U D 1 009 009 80 150 532 212 804 159 175
Ja TT1-2 T 400 120 340 100 240 310 240 38 30 29 230000 00165 3800 U D 1 009 009 80 200 466 159 708 119 134
Ja TT1-1 T 400 120 340 100 240 310 240 38 30 29 230000 00165 3800 U D 1 009 009 80 150 266 212 804 159 175
Ja TT1-11 T 400 120 340 100 240 310 240 38 30 29 230000 00165 3800 U D 1 009 009 80 150 -67 212 804 159 175
Ja TT1-2 T 400 120 340 100 240 310 240 38 30 29 230000 00165 3800 U D 1 009 009 80 200 133 159 708 119 134
Altin (2009) 2 T 360 120 360 75 285 330 285 332 252 258 231000 0017 4100 U D 1 012 012 50 125 196 253 968 190 156
Alt 3 T 360 120 360 75 285 330 285 329 249 258 231000 0017 4100 U D 1 012 012 50 150 148 211 909 158 131
Alt 4 T 360 120 360 75 285 330 285 328 248 258 231000 0017 4100 U D 1 012 012 50 200 112 158 783 119 99
Alt 5 T 360 120 360 75 285 330 285 328 248 258 231000 0017 4100 U D 1 012 012 50 125 253 253 963 190 155
Faqe 90 100
Alt 6 T 360 120 360 75 285 330 285 33 247 258 231000 0017 4100 U D 1 012 012 50 150 239 211 966 158 130
Alt 7 T 360 120 360 75 285 330 285 329 249 258 231000 0017 4100 U D 1 012 012 50 200 238 158 784 119 99
Gamino (2010) VTC1 T 400 120 300 80 220 265 220 68 60 54 221000 00124 2728 U D 1 011 011 50 150 375 143 625 107 150
Ga VTC3 T 400 120 300 80 220 265 220 685 605 54 218900 00124 2730 U D 1 017 017 60 150 275 262 883 196 215
Ga VTC4 T 400 120 300 80 220 265 220 676 596 53 218900 00124 2730 U D 1 017 017 60 150 800 262 879 196 213
Ga VTC5 T 400 120 300 80 220 265 220 68 60 52 220850 0015 2915 U D 1 011 011 50 175 490 122 725 92 128
Ga VTC6 T 400 120 300 80 220 265 220 656 576 55 220850 00135 2915 U D 1 011 011 50 175 650 122 715 92 128
NDIKIMI I PARAMETRAVE TEuml PEumlRCAKTUAR KOMBEumlTAREuml NEuml
LLOGARITJEN E SOLETAVE NEuml SHPIM
Faqe 91 100
Esmerald FILAJ Erdit LEKA
esmeraldfilajfinedual erditlekafinedual Universiteti Politeknik i Tiraneumls Fakulteti i Inxhinieriseuml seuml Ndeumlrtimit Rruga ldquoMuhamet Gjolleshardquo 54
Tiraneuml - Albania
Abstract Eurocodes EN with the status of European Standards discipline the structural design practice within the EU
countries and beyond Due to the presence of local specifics of different nature related to the countries where
these standards are implemented certain parts of their content are accepted as interpretable These parts are known
as the National Determined Parameters (NDPs) and in total for each Eurocode constitute the National Annex
Their impact can be significant or not but it doesnrsquot affect the design philosophy of these standards This study
intends to verify this impact in principle based on a simple case referred to the punching shear design of
reinforced concrete solid slabs without beams At this aim a well defined geometrically and numerically situation
is considered - columnrsquos cross section (30x40)cm and solid slab with 30cm of thickness reinforced in both
directions with steel bars Φ2015 - which is discussed according to the official pubblicated version of Eurocode
2 and also according to the national publications of 7 other states where this specific standard is implemented
The results obtained show the presence of differences between the considered countries a consequence of the
NDPs despite their relatively small number directly related to the topic of the study Italy turns out to have the
highest compliance ratio with the official version of Eurocode 2 followed by other states
Peumlrmbledhje Eurokodet EN me statusin e Standardeve Europiane disiplinojneuml praktikeumln e projektimit teuml strukturave neuml vendet
e BE dhe meuml gjereuml Neuml funksion teuml prezenceumls seuml specifikave lokale teuml natyrave teuml ndryshme neuml shtetet ku keumlto
standarde implementohen eumlshteuml pranuar fakti qeuml pjeseuml teuml caktuara teuml peumlrmbajtjes teuml jeneuml teuml interpretueshme Keumlto
pjeseuml njihen si Parametrat e Peumlrcaktuar Kombeumltareuml (NDPs) dhe neuml teumlreumlsi peumlr ccedildo Eurokod peumlrbeumljneuml Aneksin
Kombeumltar Ndikimi i tyre mund teuml jeteuml i konsideruesheumlm ose jo por pa ceumlnuar frymeumln teknike teuml standardeve Ky
studim synon teuml verifikojeuml keumlteuml ndikim neuml parim me aneuml teuml njeuml rasti teuml thjeshteuml referuar llogaritjes neuml shpim teuml
soletave betonarmeacute pa trareuml Peumlr keumlteuml qeumlllim eumlshteuml ndeumlrtuar njeuml situateuml e konturuar gjeometrikisht dhe numerikisht
- koloneuml me seksion (30x40)cm soleteuml me trasheumlsi 30cm armuar me dopio zgareuml Φ2015 - e cila eumlshteuml diskutuar
neumln driteumln e botimit zyrtar konkretisht teuml Eurokodit 2 njeumlkoheumlsisht edhe teuml botimeve kombeumltare teuml 7 shteteve teuml
tjera ku ky standard eumlshteuml implementuar Rezultatet e peumlrfituara deumlshmojneuml se ka diferenca midis shteteve si pasojeuml
e ekistenceumls seuml NDPs pavareumlsisht numrit teuml tyre relativisht teuml vogeumll lidhur drejtpeumlrdrejt me tematikeumln e studiuar
Italia rezulton se ka peumlrputhshmeumlri meuml teuml larteuml me Eurokodin 2 zyrtar pasuar nga shtete teuml tjera
Fjaleuml kyccedile Eurokode EN Aneks Kombeumltar Parametra teuml Peumlrcaktuar Kombeumltareuml llogaritja neuml shpim
Faqe 92 100
1 HYRJE
Neuml vitin 1975 bazuar neuml Artikullin 95 teuml
Traktatit teuml Romeumls [1] mbajtur neuml 1957
Komisioni i Komunitetit Europian vendosi njeuml
program veprimi neuml fusheumln e ndeumlrtimit Qeumlllimi
i programit ishte eliminimi i pengesave teknike
neuml tregeumlti dhe harmonizimi i specifikimeve
teknike neuml funksion teuml zhvillimit teuml njeuml tregu teuml
peumlrbashkeumlt unifikuar me aneuml teuml rregullave
standardeve teuml cilat fillimisht do teuml sheumlrbenin si
njeuml alternativeuml kundrejt rregullave standardeve
kombeumltare neuml fuqi neuml Shtetet Aneumltare dhe meuml
pas do trsquoi zeumlvendeumlsonin keumlto teuml fundit Peumlr rreth
peseumlmbeumldhjeteuml vjet Komisioni investoi
konkretisht neuml zhvillimin e programit teuml
Eurokodeve Neuml vitin 1989 neumlpeumlrmjet njeuml
direktive [2] Komisioni dhe Shtetet Aneumltare
vendoseumln transferimin e peumlrgjegjeumlsiseuml referuar
peumlrgatitjes dhe botimit teuml Eurokodeve
Komitetit Europian teuml Standardizimit (CEN)
me qeumlllimin qeuml neuml teuml ardhmen teuml peumlrfitonin
statusin e Standardeve Europiane Rezultati i
keumlsaj iniciative teuml reumlndeumlsishme eumlshteuml publikimi
i njeuml serie teuml peumlrbeumlreuml nga dhjeteuml Eurokode teuml
cileumlt mbulojneuml pothuajse teuml gjitheuml materialet
dhe sistemet strukturore me peumlrmbajtje qeuml
periodikisht ndjek zhvillimet shkencore dhe
teknologjike Fillimisht Eurokodet u
peumlrpunuan neuml 62 pjeseuml paraprake (ENVs)
Shumica e tyre u botuan nga viti 1992 deri neuml
vitin 1998 dhe kalimi neuml trajteumln e Standarde
Europiane EN filloi meuml 1998
Komiteti Teknik i CEN (CENTC 250) ka
pranuar se disa pjeseuml teuml Eurokodeve duhet teuml
jeteuml teuml specifikuara peumlr secilin shtet ku
implementohen peumlr shkak teuml diferencave
referuar pozicionit gjeografik kushteve
klimatike dhe gjeologjike zhvillimit
teknologjik neuml fusheumln e ndeumlrtimit meumlnyreumls seuml
jeteseumls nivelit teuml ndrysheumlm teuml siguriseuml teuml
pranuar mbi baza ligjore etj Keumlto pjeseuml marrin
emeumlrtimin Parametra teuml Peumlrcaktuar Kombeumltareuml
(Nationally Determined Parameters NDP)
dhe peumlrbeumljneuml neuml teumlreumlsi ateuml qeuml njihet si Aneksi
Kombeumltar (National Annex NA) Hartimi i tij
peumlr ccedildo Eurokod neuml kuadeumlr teuml proccedilesit teuml
implementimit eumlshteuml detyreuml e peumlrbashkeumlt e teuml
gjitheuml autoriteteve shteteumlrore teuml cileumlt lidhin
veprimtarineuml e tyre me sektorin e ndeumlrtimit
ndeumlrsa korrespondenca teknike me CEN do teuml
realizohet nga autoriteti homolog i
standardizimit me lsquoteuml Peumlrtej sa meuml sipeumlr vlen
teuml theksohet se parimet bazeuml teuml Standardeve
Europiane teuml Projektimit janeuml imune lidhur me
specifikat lokale
Implementimi i Eurokodeve EN bazohet neuml
rekomandimet e Komisionit Europian [3-4]
teuml cileumlt ndeumlr teuml tjera neuml funksion teuml qeumlllimit
kryesor lidhur me harmonizimin e
standardeve teknike theksojneuml referuar
shteteve neuml proccediles rdquo[] Teuml peumlrdorin vlerat e
Parametrave teuml Peumlrcaktuar Kombeumltareuml teuml
rekomanduara nga Eurokodet - keumlto vlera
duhet teuml divergjojneuml nga rekomandimet veteumlm
neuml rast se peumlr kushtet gjeografike gjeologjike
dhe klimatike apo nivelet e siguriseuml
specifikisht teuml pranuar kjo paraqitet e
domosdoshme []rdquo Zbatueshmeumlria e keumltij
udheumlzimi eumlshteuml neuml vullnet specifik teuml ccedildo
shteti pra jo domosdoshmeumlrisht neuml maseuml
uniforme ndeumlr lsquota Si pasojeuml peumlr ccedileumlshtje teuml
njeumljta neuml lidhje me projektimin strukturor
mund teuml veumlrehen rezultate relativisht teuml
ndryshme neuml terma cileumlsore apo sasioreuml
2 PARAMETRAT E
PEumlRCAKTUAR KOMBEumlTAREuml
(NDP)
Eurokodet e botuara neuml faqet e para teuml tyre
peumlrmbajneuml njeuml paragraf me titull ldquoStandarded
Kombeumltare qeuml Implementojneuml Eurokodetrdquo
(National Standards Implementing
Eurocodes) neuml teuml cilin peumlrtej prezantimit
lidhur me botimin kombeumltar teuml Eurokodeve
theksohet se Anekset Kombeumltare peumlrmbajneuml
Parametrat e Peumlrcaktuar Kombeumltareuml (NDPs)
dhe se keumlta teuml fundit duhet teuml peumlrdoren gjateuml
projektimit teuml strukturave teuml ndeumlrtesave apo
veprave teuml tjera inxhinierike shoqeumlruar edhe
nga njeuml kategorizim i tyre Neuml jo pak raste
NDP nuk mund teuml peumlrfaqeumlsohen me njeuml vlereuml
numerike Mjaft prej tyre marrin formeumln e
tabelave grafikeumlve pranimit teuml procedurave
teuml rekomanduara zgjedhjes seuml njeuml qasjeje neuml
llogaritje - kur jepen alternativa - ose
prezantimit teuml njeuml procedure teuml re sigurimit
dhe paraqitjes seuml informacioneve teuml
meumltejshme meuml teuml detajuar etj Peumlr keumlteuml arsye
nga ana e JRC [5] eumlshteuml realizuar njeuml
kategorizim meuml i holleumlsisheumlm i NDP
paraqitur neuml tabeleumln e meumlposhtme Neuml Fig 1
paraqitet numri i NDP sipas kategorizimit teuml
beumlreuml peumlr teuml gjitheuml Paketeumln e Eurokodeve
Veumlrehet se NDP me vlera numerike peumlrbeumljneuml
veteumlm 39 teuml totalit (Tipi 1 2 5 6 dhe pjeseuml
nga 4 - numri total arrin neuml 579) Kjo analizeuml e
thjeshteuml eumlshteuml e reumlndeumlsishme sidomos neuml
Faqe 93 100
Fig 1 Numri i Parametrave teuml Peumlrcaktuar Kombeumltareuml (NDP) sipas kategorive
Fig 2 Numri i Parametrave teuml Peumlrcaktuar
Kombeumltareuml peumlr seicilin Eurokod EN
funksion teuml analizeumls krahasuese pasuese qeuml do
teuml kryhet midis shteteve qeuml implementojneuml
Eurokodet sipas rekomandimeve teuml
komentuara Kjo analizeuml do teuml mbarteuml
veumlshtireumlsiteuml e veta nisur nga fakti qeuml tanimeuml
nuk trajtohen veteumlm vlera numerike por
peumlrcaktime pranime zgjedhje apo forma teuml
tjera relativisht subjektive teuml NDP ccedilka mund
teuml shoqeumlrohen me divergjenca neuml njeuml maseuml teuml
caktuar
Tabela 1 Kategorizimi i Parametrave teuml Peumlrcaktuar Kombeumltareuml [5]
Tip i peumlrgjithsheumlm Tipi (neuml detaje)
Peumlrshkrimi Peumlrshkrimi
1 Vlereuml e njeuml ose meuml shumeuml parametrave 11 Parametra teuml paracaktuar (me vlera teuml rekomanduara)
12 Parametra teuml paracaktuar (pa vlera teuml rekomanduara)
13 Parametra jo teuml paracaktuar
2 Referenceuml neuml raport me njeuml set vlerash tabeleuml(a) 21 Tabela teuml fiksuara (mund teuml ndryshohen veteumlm vlerat)
22 Tabela fleksibeumll (mund teuml ndryshohen rreshtat kolonat)
3 Pranim i procedureumls seuml rekomanduar zgjedhje e
qasjes seuml llogaritjes - kur jepen alternativa - ose
prezantim i procedurave dhe qasjeve teuml reja
31 Pranim i procedurave qasjeve teuml rekomanduara ose prezantim i
teuml rejave
32 Procedura qasje shteteumlrore (lidhur me specifikat e njeuml shteti)
33 Zgjedhje alternative midis opsioneve teuml dheumlna (me vlera teuml
rekomanduara)
34 Zgjedhje alternative midis opsioneve teuml dheumlna (pa vlera teuml
rekomanduara)
35 Zgjedhje midis opsione teuml dheumlna (me vlera teuml rekomanduara)
36 Zgjedhje midis opsione teuml dheumlna (pa vlera teuml rekomanduara)
37 Pranim i procedurave qasjeve neuml formeuml tabelare teuml fiksuar ose
prezantim i teuml rejave
38 Pranim i procedurave qasjeve neuml formeuml tabelare fleksibeumll ose
prezantim i teuml rejave
4 Teuml dheumlna specifike (gjeografike klimatike etj) 4 Teuml dheumlna specifike neuml lidhje me njeuml shtet (gjeografike etj)
5 Grafik(euml) ose tabeleuml(a) kombeumltare parametri 5 Grafik(euml) ose tabeleuml(a ) kombeumltare referuar njeuml parametri
6 Diagrama 6 Diagrama
7 Referenca peumlr informacione 7 Referenca peumlr informacione jokontradiktore dhe komplementare
8 Vendime peumlr aplikimin e Anekseve Informative 8 Vendime neuml lidhje me aplikimin e Anekseve Informative
9 Sigurim i informacioneve teuml meumltejshme 9 Sigurim i informacioneve teuml meumltejshme meuml teuml detajuar
10 Referenceuml lidhur me njeuml informacion 101
Referenceuml lidhur me njeuml informacion i cili peumlrfshihet neuml njeuml aneks informativ
102 Referenceuml lidhur me njeuml informacion i cili peumlrfshihet neuml pjeseuml teuml tjera teuml tekstit teuml EN
Faqe 94 100
Fig 3 Modeli i verifikimit teuml afteumlsiseuml mbajteumlse teuml
soleteumls neuml shpim [6]
3 RASTI STUDIMOR
Studimi i ndikimit teuml Parametrave teuml
Peumlrcaktuar Kombeumltareuml nisur nga kategorizimi
i tyre mund teuml beumlhet neuml meumlnyra teuml ndryshme
Konkretisht neuml keumlteuml punim eumlshteuml menduar teuml
verifikohet ndikimi i NDP neuml llogaritjen neuml
shpim teuml soletave beton armeacute pa trareuml bazuar
neuml Eurokodin 2 [6] Janeuml marreuml neuml shqyrtim
peumlr teuml ndihmuar analizeumln pra dhe peumlr teuml arritur
konkluzione sa meuml teuml qeumlneumlsishme Anekset
Kombeumltare teuml disa shteteve teuml cilat kaneuml
implementuar Eurokodet Anglia (Britania e
Madhe) Franca Italia Gjermania Danimarka
Finlanda dhe Suedia [7-18] Kuptohet qeuml neuml
analizeuml nuk peumlrfshihen teuml gjitheuml parametrat e
Eurokodit neuml fjaleuml por veteuml disa prej tyre teuml
lidhur me karakteristikat e materialeve
strukturore dhe me reagimin neuml prerje teuml
elementeumlve betonarmeacute Peumlr qarteumlsi paragrafi
do teuml vijojeuml me procedureumln e llogaritjes sipas
EC 2 dhe meuml pas do teuml paraqiten sintetikisht neuml
trajteuml grafike dhe tabelare teuml dheumlnat
njeumlkoheumlsisht edhe peumlrfundimet e arritura Sipas
kodit kontrolli neuml shpim do teuml kryhet neuml dy
seksione teuml soleteumls teuml cileumlt i korrespondojneuml dy
perimetrave teuml kontrollit perimetri me i
ngushteuml eumlshteuml ai qeuml peumlr nyjet e brendshme
soleteuml - koloneuml teuml struktureumls (jo aneumlsore)
rezulton sa veteuml perimetri i koloneumls ndeumlrsa
perimetri i dyteuml eumlshteuml ai i qeuml njihet edhe si
ldquoperimetri kryesor bazik i kontrollitrdquo (Fig 3)
Parashtrimi i problemit
Neuml perimetrin e koloneumls ose teuml sipeumlrfaqes seuml
ngarkuar sforcimet prereumlse maksimale qeuml
shkaktojneuml shpimin e soleteumls duhet teuml
ploteumlsojneuml kushtin
Ed Rdmax (1)
Armatura e ccedilelikut referuar shpimit nuk eumlshteuml
e nevojshme neumlse sforcimet prereumlse
maksimale qeuml shkaktojneuml shpimin e soleteumls
janeuml meuml teuml vogla se afteumlsia mbajteumlse e betonit
pa armatureuml νRdc
Ed Rdc (2)
Neuml rast se armatura paraqitet e nevojshme
pozicionimi i saj duhet teuml beumlhet sipas
rregullave konstruktive teuml specifikuara
Kontrolli neuml perimetrin e koloneumls (u0)
Veprimet e listuara do teuml kryhen neuml peumlrputhje
me sistemin e njeumlsive SI peumlrmasat neuml (mm)
forcat e brendshme neuml (kN kNm) sforcimet
(Nmm2)
o 1 2u 2 c c (3)
y nom lbd h c d 2 (4)
y nom lbd h c 3d 2
(5)
y zd 05 d d (6)
1 o 1u u 2 (r 2d) (7)
2 21 1 1 2 2 1W 05c c c 4c d 16d 2 dc (8)
Ed Ed 1 11 k(M V )(u W ) (9)
Ed Ed o Rdmax cdV u d 05 f (10)
ck ck06 1 f 250 (f neuml MPa) (11)
MEd - vlera llogariteumlse e momentit peumlrkuleumls
VEd - vlera llogariteumlse e forceumls prereumlse (c1
c2) - peumlrmasat e seksionit teumlrthor teuml koloneumls -
figura e paraqitur eumlshteuml ilustruese
uo - perimetri i seksionit teumlrthor peumlr kolonat
drejtkeumlndore neuml brendeumlsi teuml struktureumls (aneuml)
(dy dz) - larteumlsia e dobishme e soleteumls sipas
dy drejtimeve ortogonale punuese neuml plan d
(deff) - larteumlsia e dobishme mesatare e
soleteumls bazuar mbi dy vlerat e meumlsipeumlrme u1
- perimetri kryesor i kontrollit teuml soleteumls -
distanceuml 2d nga ccedildo pikeuml e seksionit teumlrthor
A - seksioni kryesor i kontrollit
B - sipeumlrfaqja kryesore e kontrollit Acont
C - perimetri kryesor i kontrollit u1
D - sipeumlrfaqja e ngarkuar Aload
rcont - perimetri i meumltejsheumlm i kontrollit
θ = 266ordm - sipas teoriseuml seuml llogaritjes neuml prerje
Faqe 95 100
Fig 4 Shpeumlrndarja e sforcimeve prereumlse peumlr
veprim teuml njeuml momenti
teuml pa-balancuar neuml njeuml
nyje teuml brendshme
soleteuml - koloneuml [6]
Tabela 2 Vlerat e parametrit ldquokrdquo peumlr
sipeumlrfaqe teuml ngarkuara neuml formeuml
drejtkeumlndore [6]
W1 - funksion qeuml merr neuml konsiderateuml
shpeumlrndarjen e sforcimeve prereumlse neuml soleteuml
peumlr veprim edhe teuml momentit peumlrkuleumls
β - funksion qeuml merr neuml konsiderateuml faktin qeuml
neuml nyjen soleteuml - koloneuml ka edhe moment
k - koeficient i cili varet nga raporti i
peumlrmasave teuml seksionit teumlrthor teuml koloneumls νEd
- sforcimet prereumlse qeuml shkaktojneuml shpim
νRdmax - vlera maksimale e sforcimeve
prereumlse ose meuml thjeshteuml rezistenca neuml prerje
ν - faktor reduktues i rezistenceumls referuar
gjendjes seuml plasaritur teuml betonit neuml prerje
Kontrolli neuml perimetrin kryesor (u1)
Ed Ed 1 RdcV u d (12)
13Rdc Rdc l ck 1 cpC k(100 f ) k (13)
Rdc min 1 cp( k ) (14)
32 12min ck0035k f (15)
k 1 200 d (d neuml mm) (16)
l ly lz 002 (17)
cp Edy cy Edz cz05(N A N A ) (18)
νRdc - afteumlsia mbajteumlse e betonit pa armatureuml
CRdc - parameteumlr qeuml lidhet me afteumlsineuml
mbajteumlse teuml betonit CRdc= 018γc (γcasymp15) ρl
- peumlrqindja e konsideruar neuml llogaritje e
armatureumls gjateumlsore teuml teumlrhequr peumlrcaktuar
mbi bazeumln e peumlrqindjeve peumlr ccedildo drejtim
punues neuml plan referuar gjereumlsive teuml soleteumls
(2x3d + peumlrmaseuml kolone pingul me drejtimin)
cp - sforcimet normale neuml soleteuml (shtypeumlse
rarr pozitive) teuml shkaktuara nga veprime
perpendikulare me drejtimet y dhe z teuml saj (si
psh efektet e para pasnderjes)
Llogaritja e armatureumls punuese
Neuml rast se nevojitet armatureuml punuese peumlr teuml
peumlrballuar sforcimet qeuml shfaqen fizikisht me
shpimin e soleteumls sipeumlrfaqja punuese e njeuml
elementi (e njeuml keumlmbe dege pasi zakonisht
vendosen si shufra vertikale brenda larteumlsiseuml
seuml soleteumls) duhet teuml keumlnaqeuml kushtin vijues
swmin ck
r t yk
A (15sin cos ) f008
s s f
(19)
Aswmin - sipeumlrfaqja minimale e njeuml elementi teuml
veccedilanteuml punues (e njeuml keumlmbe dege)
(sr st) - peumlrkateumlsisht distanca meuml e madhe e
pranuar midis elementeumlve teuml veccedilanteuml punues
degeumlve sipas drejtimit radial dhe tangencial
(shiko Fig 5) - do teuml peumlrcaktohen 2 vlera
referuar perimetrit u1 (lexo vijimin) α - keumlndi
ndeumlrmjet armatureumls seuml teumlrhequr teuml soleteumls
sipas dy drejtimeve (planit teuml soleteumls) dhe
armatureumls punuese (α=90ordm)
Armatura punuese pozicionohet zakonisht
sipas njeuml forme teuml mbyllur duke krijuar njeuml
ose meuml shumeuml perimetra punues referuar
seksionit teumlrthor teuml koloneumls apo sipeumlrfaqes
direkt teuml ngarkuar (peumlrjashtim beumln rasti kur
armatura realizohet neuml formeumln e shufrave
gjateumlsore me segmente teuml inklinuar) distanca
radiale midis teuml cileumlve eumlshteuml po sr Afteumlsia
mbajteumlse e betonit teuml armuar e cila duhet teuml
jeteuml jo meuml e vogeumll se sforcimet prereumlse teuml
llogaritura meuml sipeumlr νEd eumlshteuml
sw ywdefRdcRdcs
r 1
A f sin3 3 d
4 2 s u d
(20)
ywdef ywdf 250 025d f (MPa) (21)
Asw - sipeumlrfaqja totale e njeuml perimetri punues
fywd - vlera projektuese e sforcimit teuml
rrjedhshmeumlriseuml seuml armatureumls punuese
fywdef - vlera efektive projektuese e sforcimit
teuml rrjedhshmeumlrise seuml armatureumls punuese
Perimetri meuml i largeumlt i kontrollit peumlr teuml cilin
nuk ka nevojeuml teuml pozicionohet armatureuml
punuese referuar shpimit jepet me shprehjen
c1c2 le05 10 20 ge20
k 045 060 070 080
Faqe 96 100
Fig 5 Pozicionimi i armatureumls punuese neuml
soleteuml [6]
oout Ed Rdcu V d (22)
Fig 5 Pozicionimi i armatures punuese
ne solete [6]
Parametri Njeumlsia RV BS NF UNI DIN DS SFS SS
Betoni Klasa C3037 C3240 C2530 C3037 C3037 C3545 C3037 C3037
Klekspoz ----- XD1 XD1 XD1 XD1 XD1 XD1 XD1 XD1
fck MPa 300 320 250 300 300 350 300 300
fcd MPa 200 181 167 170 170 241 170 200
c ----- 150 150 150 150 150 145 150 150
cc ----- 100 085 100 085 085 100 085 100
cmindur mm 35 30 35 35 30 30 30 25
cnom mm 45 40 45 45 40 40 40 35
Ccedileliku Klasa B500C B500C B500C B450C B500C B500C B500C B500C
fyk MPa 5000 5000 5000 4500 5000 5000 5000 5000
fyd MPa 4348 4348 4348 3913 4348 4167 4348 4348
fywd MPa 4348 4348 4348 3913 4348 4167 4348 4348
ud 675 675 675 675 250 021 100 675
s ----- 115 115 115 115 115 12 115 115
h mm 300 300 300 300 300 300 300 300
dy mm 245 250 245 245 250 250 250 255
dz mm 225 230 225 225 230 230 230 235
d mm 235 240 235 235 240 240 240 245
dlb (shufra gjat) mm 20 20 20 20 20 20 20 20
k ----- 0633 0633 0633 0633 0633 0633 0633 0633
u0 mm 1400 1400 1400 1400 1400 1400 1400 1400
u1 mm 4352 4414 4352 4352 4414 4414 4414 4477
r1 mm 4700 4800 4700 4700 4800 4800 4800 4900
W1 mm2 1955920 2012480 1955920 1955920 2012480 2012480 2012480 2069840
---- 1324 1319 1324 1324 1319 1319 1319 1315
Ed (u0) MPa 4024 3927 4024 4024 3927 3927 3927 3834
Rd max MPa 5280 4744 4500 5251 4488 6228 4488 5280
Ed (u1) MPa 1295 1245 1295 1295 1245 1245 1245 1199
CRdc ---- 0120 0120 0120 0120 0120 0124 0120 0120
k ---- 1923 1913 1923 1923 1913 1913 1913 1904
l ---- 00089 00087 00089 00089 00087 00087 00087 00085
Rd c MPa 0690 0696 0649 0690 0681 0742 0681 0673
min MPa 0511 0524 0466 0511 0507 0548 0507 0503
(Asw sr)nev mm2mm 730 686 759 730 697 654 697 665
A - perimetri meuml i largeumlt i kontrollit
d - larteumlsia e dobishme e soleteumls
Faqe 97 100
Fig 6 Pozicionimi i armatureumls punuese neuml
soleteuml [6]
Tabela 3 Tabela peumlrmbledheumlse e llogaritjeve teuml soleteumls neuml shpim neumln influenceumln e Anekseve Kombeumltare
u0out mm 81678 78951 86796 81678 80668 74073 80668 79689
r0out mm 10777 10343 11592 10777 10616 9566 10616 10460
a1 mm 705 70 705 70 70 72 72 70
srmax mm 1763 1800 1763 1763 1800 1800 1800 1838
stmax (brenda u1) mm 3525 360 3525 3525 360 360 360 3675
stmax (jashteuml u1) mm 470 480 470 470 480 480 480 490
k (termi kd) mm 15 15 15 15 15 2 15 15
rmax ---- 7252 6743 8067 7252 7016 4766 7016 6785
nperimeteumlrnev mm 5 5 6 5 5 4 5 5
sr pranuar ---- 1600 1500 1450 1600 1550 1350 1550 1500
Asw nev mm 11686 10297 11006 11686 10804 8826 10804 9978
Rd cs MPa 1295 1245 1295 1295 1245 1245 1245 1199
Asw min (brenda) mm2 337 328 277 375 332 306 331 327
Asw min (jashteuml) mm2 449 438 369 500 443 408 441 436
Parametri Njeumlsia RV BS NF UNI DIN DS SFS SS
dll (diam shufreumls) mm Φ8 Φ8 Φ8 Φ8 Φ8 Φ8 Φ8 Φ8
r1 (perimetri 1) mm 70 70 70 70 70 70 70 70
n1 (perimetri 1) 24 21 23 24 22 18 22 20
r2 (perimetri 2) mm 2300 2200 2150 2300 2250 2050 2250 2200
n2 (perimetri 2) 24 21 23 24 22 18 22 20
r3 (perimetri 3) mm 3900 3700 3600 3900 3800 3400 3800 3700
n3 (perimetri 3) 24 21 23 24 22 18 22 20
r4 (perimetri 4) mm 5500 5200 5050 5500 5350 4750 5350 5200
n4 (perimetri 4) 24 21 23 24 22 18 22 20
r5 (perimetri 5) mm 7100 6700 6500 7100 6900 --- 6900 6700
n5 (perimetri 5) 240 210 230 240 220 --- 220 200
r6 (perimetri 6) mm --- --- 7950 --- --- --- ---
n6 (perimetri 6) --- --- 230 --- --- --- ---
A - perimetri meuml i largeumlt i armatureumls punuese
B - perimetri meuml i largeumlt i kontrollit pa armatureuml uoout
Faqe 98 100
Rregullat e pozicionimit teuml armatureumls
Perimetri i pareuml i armatureumls duhet teuml vendoset neuml distanceuml ge 03d nga faqja e koloneumls apo perimetri i sipeumlrfaqes
seuml ngarkuar Perimetri meuml i largeumlt i armatureumls punuese nuk duhet teuml vendoset neuml distanceuml meuml teuml madhe se (k∙d)
brendashkruar perimetrit meuml teuml largeumlt uoout (rekomandohet vlera e kasymp15) Po keumlshtu hapi i perimetrave
brendashkruar sipas rrezes duhet teuml jeteuml sr max le 075d ndeumlrsa distanca tangenciale midis degeumlve brenda njeuml
perimetri duhet teuml jeteuml peumlrkateumlsisht kur ky ndodhet brenda ose jashteuml perimetrit kryesor teuml kontrollit u1 st max le
15d st max le 22d Armatura duhet teuml pozicionohet neuml jo meuml pak se dy perimetra
Rasti qeuml eumlshteuml diskutuar lidhet me njeuml soleteuml tip pllakeuml me trasheumlsi konstante prej 30cm armuar me shufra
gjateumlsore Φ2015 neuml teuml dy drejtimet mbeumlshtetur neuml njeuml koloneuml me seksion teumlrthor (30x40)cm - nyja soleteuml -
koloneuml eumlshteuml konsideruar e brendshme Klasa Strukturore (referuar jeteumlgjateumlsiseuml funksionale) eumlshteuml S4 (50 vjet)
ndeumlrsa Klasa e ekspozicionit teuml struktureumls eumlshteuml XD1 [6] Ngarkesa e peumlrqendruar e transmetuar neuml koloneuml eumlshteuml
pranuar NEd=1000kN ndeumlrsa momenti peumlrkuleumls sipas teuml dy drejtimeve MEd=250kNm Veprimet e kryera neuml
peumlrputhje me procedureumln e llogaritjes teuml diskutuar dhe rezultatet e peumlrfituara janeuml paraqitur neuml Tabeleumln 3 ku
krahas teuml tjerave fck - rezistenca karakteristike cilindrike neuml shtypje e betonit e matur neuml mosheuml 28 ditore fcd -
vlera projektuese e rezistenceumls neuml shtypje teuml betonit (fcd = ccfckγc)cc - koeficient qeuml konsideron efektet peumlr
njeuml koheuml teuml gjateuml dhe efektet e aplikimit teuml ngarkesave
(cmindur cnom) - peumlrkateumlsisht shtresa mbrojteumlse minimale e armatureumls lidhur me kushtet ambjentit dhe shtresa
mbrojteumlse ldquollogariteumlserdquo
dll - diametri i pranuar i shufrave degeumlve (ri ni) - rrezja e perimetrit ldquoirdquo teuml armatureumls seuml vendosur peumlr shpimin
dhe numri i degeumlve
fyk - rezistenca karakteristike e rrjedhshmeumlriseuml e armatureumls punuese (ccedilelikut) fyd - vlera projektuese e rezistenceumls
seuml rrjedhshmeumlriseuml seuml armatureumlsccedilelikut (fyd=fykγs)
(γc γs) - faktoreumlt pjesoreuml teuml siguriseuml peumlrkateumlsisht peumlr betonin dhe ccedilelikun
Parametrat e Peumlrcaktuar Kombeumltareuml (NDP) kryesoreuml janeuml theksuar me ngjyreuml neuml tabeleuml
Nga rezultatet e paraqitura veumlrehen diferenca teuml cilat peumlr shkak teuml veteuml kontureve teuml tematikeumls seuml trajtuar janeuml
relativisht teuml vogla numerikisht Ato lidhen kryesisht siccedil u theksua edhe neuml parantezeuml me trajtimet referuar
materialeve strukturore dhe mekanizmit teuml reagimit teuml elementeumlve betonarmeacute neuml prerje Grafikeumlt vijues tregojneuml
variacionin e madheumlsive kryesore
Fig 7 Variacioni neuml (MPa) i sforcimeve
prereumlse vEd(uo) amp afteumlsiseuml mbajteumlse vRdmax neuml
prerje referuar perimetrit uo
Fig 8 Variacioni neuml (MPa) i sforcimeve prereumlse
vEd(u1) amp afteumlsiseuml mbajteumlse vRdc neuml prerje referuar
perimetrit u1
Faqe 99 100
4 PERFUNDIME
Mbeumlshtetur neuml parashtrimin teorik dhe neuml rezultatet e peumlrfituara neuml rastin studimor arrihen konkluzionet e
listuara meuml poshteuml
Sforcimet prereumlse referuar perimetrit teuml koloneumls rezultojneuml pothuajse me teuml njeumljtat vlera peumlr teuml gjitha shtet et
duke qeneuml se parametri β dhe larteumlsia e dobishme variojneuml fare lehteuml (Fig 7) Afteumlsia mbajteumlse neuml
korrespondenceuml eumlshteuml funksion i drejtpeumlrdrejteuml i klaseumls seuml rezistenceumls seuml betonit pra veumlrehen vlera meuml teuml larta
pikeumlrisht peumlr shtete si Danimarka Suedia teuml cileumlt peumlrputhen me vlerat e rekomanduara nga veteuml Eurokodi 2 (EC
2)
Sforcimet prereumlse referuar perimetrit kryesor teuml kontrollit gjithashtu ndryshojneuml pak neuml vareumlsi teuml larteumlsiseuml seuml
dobishme apo shtreseumls mbrojteumlse teuml armatureumls (Fig 8) Afteumlsia mbajteumlse νRdc ndikohet nga njeuml numeumlr faktoreumlsh
(nuk synohet teuml vlereumlsohet veccedilaneumlrisht kontributi i tyre) - maksimumi arrihet peumlr Danimarkeumln (+7 mbi EC 2)
Perimetrat e kontrollit varen kryesisht nga larteumlsia e dobishme por jo veteumlm (sidomos perimetri meuml i largeumlt i
kontrollit i cili arrin vlereumln maksimale peumlr Franceumln +6 mbi rekomandimin e EC 2) (Fig 9)
Armatura e nevojshme eumlshteuml edhe elementi fundor njeumlkoheumlsisht meuml i reumlndeumlsisheumlm i llogaritjeve neuml fjaleuml edhe
neuml kuptimin ekonomik (Fig 10) Neuml vlereumln e saj ndikojneuml gjitheuml faktoreumlt e listuar (Ek 20) Gjykimi do teuml beumlhet
kryesisht mbi vlereuml absolute por duke konsideruar edhe numrin e perimetrave neuml teuml cileumlt shpeumlrndahet kjo
armatureuml Konkludohet se maksimumi arrihet nga Italia (me vlereuml sa EC 2) ndeumlrsa minimumi nga Danimarka
e cila ka edhe klaseumln meuml teuml larteuml teuml rezistenceumls seuml betonit por edhe faktorin pjesor teuml siguriseuml meuml teuml vogeumll se
shtetet e tjera
Neuml mbyllje theksohet se ndikimi i Parametrave teuml Peumlrcaktuar Kombeumltareuml pavareumlsisht se lidhur me cilin
material strukturor apo situateuml teknike qeuml implikon peumlrdorimin e tyre diskutohet duhet marreuml neuml konsiderateuml
Shembulli i trajtuar deumlshmon qarteuml keumlteuml (situata teuml tjera mund teuml paraqiten me ndryshime meuml teuml dukshme) Shteti
me rezultatet meuml teuml afeumlrta (bazuar neuml sasineuml e armatureumls nga sa u vu neuml dukje) me rekomandimet e EC 2 eumlshteuml
Italia
Fig 9 Variacioni neuml (mm) i shtrirjes seuml
perimetrit kryesor teuml kontrollit u1 amp perimetrit
meuml teuml largeumlt uoout
Fig 10 Variacioni neuml (mm2) i sipeumlrfaqes seuml nevojshme
teuml armatureumls neuml total Aswnev amp peumlr ccedildo perimeteumlr Aswnev
nper
Faqe 100 100
Fig11 Pozicionimi i armatures punuese ne solete
Literatura
[1] Treaty of Rome (1957) Treaty establishing
the European Economic Community (EEC)
23031957 Rome Italy
[2] European Commission (1988) Construction
Products Directive 89106EEC [hellip]
Brussels Belgium
[3] European Commission (2003) Guidance
Paper L concerning the Construction Products
Directives 89106EEC 2003 Application and
Use of the Eurocodes Brussels Belgium
[4] European Commission Joint Research Centre (2015) State of implementation of the
Eurocodes in the European Union Support to
the implementation harmonization and further
development of the Eurocodes Brussels Belgium
[5] European Commission Joint Research Centre
(2007) Eurocodes Database for Nationally
Determined Parameters Support to the
implementation harmonization and further
development of the Eurocodes Brussels
Belgium
[6] CEN (2006) EN 1992-1-1 Eurocode 2
Design of concrete structures Part 1-1
General rules and rules for buildings
Brussels Belgium
[7] BSI (2004a) BS EN 1992-1-12004
Eurocode 2 Design of concrete structures
General rules and rules for buildings London
the United Kingdom
[8] BSI (2004b) BS EN1992-1-1NA UK
National Annex to Eurocode 2 Design of
concrete structures General rules and rules
for buildings London the United Kingdom
[9] AFNOR (2005) NF EN 1992-1-1 Calcul des
structures en beacuteton armeacute ou preacutecontraint Paris France
[10] AFNOR (2007) NF EN 1992-1-1NA Paris
France
[11] DIN (2011a) DIN EN 1992-1-1 Eurocode 2
Bemessung und Konstruktion von Stahlbeton -
und Spannbetontragwerken - Teil 1-1
Allgemeine Bemessungsregeln und Regeln fuumlr
den Hochbau Berlin Germany
[12] DIN (2011b) Nationaler Anhang - National
festgelegte Parameter -Eurocode 2
Bemessung und Konstruktion von Stahlbeton -
und Spannbetontragwerken - Teil 1-1
Allgemeine Bemessungsregeln und Regeln fuumlr
den Hochbau Berlin Germany
[13] UNI (2005) UNI EN 1992-1-1 Eurocodice 2
- Progettazione delle strutture di calcestruzzo
- Parte 1-1 Regole generali e regole per gli
edifici Roma Italia
[14] UNI (2007) Appendice Nazionale della
Norma UNI EN 1992-1-1 Roma Italia
[15] DS (2005) Eurocode 2 Betonkonstruktioner
- Betonbroer - Dimensionerings - og
detaljeringsregler Charlottenlund Denmark
[16] DS (2007) EN 1992-1-1 DK NA2007
National Annex to Eurocode 2 Design of
concrete structures - Part 1-1 General rules
and rules for buildings Charlottenlund
Denmark
[17] SFS (2007) Eurokoodi 2 Betonirakenteiden
suunnittelu Osa 1-1 Yleiset saumlaumlnnoumlt ja
rakennuksia koskevat saumlaumlnnoumlt The Finnish
National Annex to the standard SFS EN 1992-
1-1 Malminkatu Finland
[18] SIS (2005) Eurokod 2 Dimensionering av
betongkonstruktioner - Del 1-1 Allmaumlnna
regler och regler foumlr byggnader Stockholm
Sweden
7
1 HYRJE
Zhvillimi i vrullsheumlm i transportit
zhvendosja neuml njeuml territor gjithnjeuml e meuml teuml
gjereuml e impianteve teuml prodhimit shkalla e
peumlrhapjes seuml tregjeve dhe logjistikeumls kaneuml
ccediluar neuml njeuml ndryshim neuml struktureumln
hapeumlsinore dhe cileumlsore teuml keumlrkeseumls seuml
transportit Pasoja eumlshteuml njeuml rritje e
bllokimeve me ndikime negative neuml mjedis
neuml cileumlsineuml e jeteumls dhe sigurineuml shoqeumlruar me
kosto shumeuml teuml larta peumlr komunitetin
Sipas teuml dheumlnave teuml Organizateumls seuml Kombeve
teuml Bashkuara (UNECE)
sektori i transportit neuml teumlreumlsi prodhon
mbi 25 teuml emetimeve globale teuml CO2
dhe transporti rrugor neuml veccedilanti
prodhon 16 teuml emetimeve teuml CO2 neuml
shkalleuml globale
mbi 124 milion njereumlz vdesin ccedildo vit neuml
rrugeumlt e boteumls dhe 20 deri 50 milion
vuajneuml deumlmtime jo-fatale teuml shkaktuara
nga aksidentet rrugore Neuml shumiceumln e
rajoneve teuml boteumls plagosja- kjo
ldquoepidemirdquo e trafikut rrugor eumlshteuml ende
neuml rritje
Paafteumlsia e rrjeteve teuml transportit neuml
peumlrgjitheumlsi kushton rreth 1 - 2 trilion
dollareuml neuml vit
Eumlshteuml vlereumlsuar se humbjet nga
bllokimet e trafikut zeumlneuml rreth 1 teuml
PBB-seuml neuml vendet e zhvilluara dhe 2-
5 neuml ato neuml zhvillim
Keumlto teuml dheumlna nxjerrin neuml pah sfidat e
mobilitetit peumlr teuml peumlrballuar rritjen e pritshme
(veteumlm fluksi i trafikut teuml mallrave neuml
Shqipeumlri sipas PKT neuml vitin 2030
parashikohet teuml dyfishohet duke arritur neuml 35
milion tonvit) Kjo nuk mund teuml beumlhet veteumlm
duke rritur numrin e infrastrukturave por
duke zgjedhur njeuml qasje teuml ndryshme
strategjike teuml menduarit e transportit si njeuml
sistem teuml integruar ploteumlsisht neuml teuml cilin
informacioni menaxhimi dhe kontrolli
veprojneuml neuml sinergji
Sistemet Inteligjente teuml Transportit (SIT)
janeuml teuml njohur si njeuml mjet qeuml meuml shumeuml se teuml
tjereumlt mundeumlson menaxhimin e mobilitetit neuml
meumlnyreuml teuml zgjuar Qeumlllimi i tyre eumlshteuml
optimizimi i menaxhimit teuml infrastrukturave
dhe platformave logjistike duke riorganizuar
flukset e trafikut neuml meumlnyreuml qeuml teuml
promovojneuml riekuilibeumlr midis meumlnyrave teuml
ndryshme teuml transportit dhe teuml inkurajojneuml
peumlrdorimin meuml teuml madh teuml modeleve meuml teuml
qeumlndrueshme teuml transportit
Neuml keumlteuml kuadeumlr Komisioni Europian ka
theksuar si neuml Librin e Bardheuml teuml vitit 2001
Politika teuml transportit europian deri neuml vitin
2010 koha peumlr teuml vendosur edhe neuml ateuml teuml
2011 Udheumlrreumlfyesi drejt njeuml zone teuml vetme teuml
transportit europian - Peumlr njeuml politikeuml teuml
transporteve konkuruese dhe teuml
qeumlndrueshme rolin e SIT si njeuml mjet i
domosdosheumlm peumlr arritjen e qeumlllimit teuml njeuml
rrjeti teuml transportit ploteumlsisht teuml integruar
2 GJENDJA E SIT NEuml SHQIPEumlRI
21 SIT neuml Transportin Rrugor
Platforma e vetme e SIT neuml Shqipeumlri peumlr
transportin rrugor eumlshteuml Sistemi i
Menaxhimit teuml Kontrollit teuml Trafikut Urban
peumlr qytetin e Tiraneumls
Qeumlllimi kryesor i sistemit eumlshteuml teuml
implementojeuml njeuml arkitektureuml teuml avancuar teuml
SIT- ve teuml afteuml teuml menaxhojeuml kompleksitetin
e situateumls seuml trafikut neuml Tiraneuml duke zbatuar
kontroll optimal teuml semaforeumlve kryesoreuml teuml
qytetit teuml Tiraneumls duke siguruar njeuml
mbikqyrje teuml trafikut teuml rrugeumlve kryesore dhe
njeuml platformeuml infomobiliteti (neumlpeumlrmjet
paneleve teuml mesazheve variable Web SMS)
Sistemi i Menaxhimit teuml Kontrollit teuml Trafikut
Urban neuml qytetin e Tiraneumls synon
8
Menaxhimin e semaforeumlve neuml koheuml reale
Peumlrmireumlsimin e fluksit teuml trafikut neuml
qytet
Zbatimin e nje zgjidhje qeuml mund te
zhvillohet neuml teuml ardhmen e pritshme
Kufizon ndjesheumlm veprimtarineuml e
personelit teuml lidhur me strategjineuml e
trafikut
Ti japeuml peumlrpareumlsi autobuzeumlve neuml rrugeumlt
kryesore te qytetit
Sistemi i Menaxhimit teuml Kontrollit teuml Trafikut
Urban peumlr qytetin e Tiraneumls u zbatua sipas
specifikimeve qeuml kaneuml teuml beumljneuml me
projektimin furnizimin instalimin testimin
dhe komisionimin e neumlnsistemeve ploteumlsisht
teuml integruar qeuml janeuml
1 Kontrolli i Trafikut Urban (UTC) qeuml
mundeumlson koordinimin e semaforeumlve
neumlpeumlrmjet kontrolloreumlve teuml vendosur neuml
semaforeuml
2 Panelet e mesazheve Variable (VMS) teuml
cilat sigurojneuml informacionin neuml lidhje
me ngjarje teuml veccedilanta teuml trafikut urban
dhe mundeumlsojneuml informimin neuml koheuml
reale teuml drejtuesve teuml mjeteve dhe
pasagjereumlve lidhur me situateumln e trafikut
dhe rrugeumlt alternative
3 Sistemi i avancuar i kamerave
CCTV(diteumlnateuml) me afteumlsineuml e dallimit
teuml mjeteve identifikimin e tyre neumlpeumlrmjet
targave si dhe pamje teuml situatave teuml
trafikut neuml nyjet kryesore teuml zgjedhura
(figura 1)
4 Sistemi i telekomunikacionit (TN) qeuml
mundeumlson shkeumlmbimin e informacionit
neuml koheuml reale Ky sistem eumlshteuml i lidhur
me kabeumlll me fibra optike teuml Rrjetit
ekzistues teuml Telekomunikacionit
5 Qendra Operacionale e Kontrollit teuml
Tiraneumls (QOKT) peumlr menaxhimin e teuml
gjitha pajisjeve teuml neumlnstacioneve
Figura 1 Harta e instalimit teuml kamerave neuml
qytetin e Tiraneumls
Gjithashtu neuml peumlrputhje me standardet
ndeumlrkombeumltare teuml ndeumlrtimit teuml veprave teuml
infrastruktureumls rrugore egzistojneuml qendra e
monitorimit teuml tunelit Thirreuml-Kalimash (rruga
Durreumls-Kukeumls-Morineuml) dhe ajo e tunelit teuml
Krrabeumls (Tiraneuml-Elbasan)
22 SIT neuml Transportin Hekurudhor
Neuml vitin 1980 neuml rreth 30 teuml rrjetit
hekurudhor shqiptar u implementua sistemi i
sinjalizim - ndeumlrlidhjes dhe i kontrollit dhe
komandimit teuml leumlvizjes seuml trenave Aktualisht
ky sistem sot eumlshteuml komplet jashteuml peumlrdorimit
Si rrjedhim transporti hekurudhor
konsiderohet se nuk ka njeuml sistem qeumlndror teuml
menaxhimit teuml leumlvizjes si dhe nuk ka njeuml
kontroll fiks funksional dhe teuml sigurteuml
Komunikimi midis stacioneve beumlhet me
Radio dhe leumlvizja hekurudhore nuk ka asnjeuml
siguri teuml kontrolluar neuml sistem dhe rreziku i
ndodhjes seuml aksidenteve eumlshteuml potencial
23 SIT neuml Transportin Detar
Aktualisht neuml transportin detar janeuml beumlreuml
hapat e para neuml drejtim teuml futjes seuml SIT peumlr
mbikqyrjen e hapeumlsireumls detare Neuml keumlteuml
kuadeumlr njeuml rol teuml reumlndeumlsisheumlm ka patur krijimi
i QNOD - Qendra Ndeumlrinstitucionale
9
Operacionale Detare (VKM Nr954
dt30092009) dhe studimi i kryer prej
studios Louis Berger ldquoPreliminary
Assessment amp Feasibility Design for the
establishment of the VTMISrdquo 2011 peumlr
ngritjen e keumlsaj qeumlndre praneuml Drejtoriseuml seuml
Peumlrgjithshme Detare
Qendra Ndeumlrinstitucionale Operacionale
Detare neuml Durreumls eumlshteuml njeuml institucion
ndeumlrministror qeuml duhet teuml sigurojeuml
monitorimin e hapeumlsireumls detare shqiptare neuml
meumlnyreuml qeuml teuml realizojeuml organizimin
planifikimin koordinimin dhe drejtimin e
operacioneve neuml det neuml peumlrputhje me
legjislacionin kombeumltar e ndeumlrkombeumltar
Ajo mbulon mbikqyrjen e trafikut detar
neumlpeumlrmjet sensoreumlve teuml saj dhe tre zyrave
operacionale neuml Sheumlngjin Vloreuml dhe Sarandeuml
Zoteumlron njeuml seumlreuml pajisjesh si radareuml repetitoreuml
peumlr brigjet sisteme automatikeuml teuml
identifikimit (AIS)
Mbi bazeumln e rekomandimeve teuml KE Autoriteti
Portual i Durreumlsit ka peumlrgatitur projektin peumlr
ngritjen e njeuml Sistemi Informacioni teuml
Monitorimit teuml Trafikut teuml Anijeve VTMIS
(Vessel Traffic Monitoring Information
Systems) neuml vendin toneuml neuml meumlnyreuml qeuml teuml
beumlhemi pjeseuml e keumltij sistemi neuml Adriatik
Siccedil vihet re menaxhimi i trafikut detar neuml
Shqipeumlri eumlshteuml larg modeleve europiane por
fillimi eumlshteuml serioz e neuml peumlrputhje me
legjislacionin e BE
24 SIT neuml Transportin Ajror
Neuml Aeroportin Ndeumlrkombeumltar ldquoNeumlneuml Terezardquo
eumlshteuml shoqeumlria ALBCONTROL e cila
menaxhon dhe kontrollon hapeumlsireumln ajrore
Shqiptare (FIR) neuml peumlrputhje me Standardet
Ndeumlrkombeumltare teuml Lundrimit Ajror
SIT teuml aviacionit neuml Shqipeumlri bazuar edhe neuml
eksperienceumln boteumlrore do teuml duhej teuml ishin teuml
ndara neuml dy pjeseuml teuml veccedilanta
a) Pjesa e pareuml dhe meuml e reumlndeumlsishme
janeuml sistemet qeuml kaneuml teuml beumljneuml me
aspektin teknik me sigurineuml neuml
fluturim
Shqipeumlria eumlshteuml aneumltare e ICAO
(International Civil Aviation Organization) e
EASA (European Aviation Safety Agency)
dhe Eurocontrol Ajo eumlshteuml firmeumltare e teuml
gjitha konventave dhe marreumlveshjeve teuml
keumltyre organizatave peumlr kontrollin dhe
administrimin e trafikut ajror
Sistemet tradicionale CNSATM qeuml janeuml neuml
peumlrdorim sot nuk do teuml jeneuml neuml gjeumlndje teuml
ploteumlsojneuml keumlrkesat neuml rritje teuml trafikut ajror
dhe parrezikshmeumlrineuml ato do teuml duhet teuml
zeumlvendeumlsohen nga sistemet e gjeneratave teuml
reja (Sistemet Inteligjente teuml Transportit) teuml
cilat bazohen neuml rrjetin e shkeumlmbimit teuml teuml
dheumlnave qeuml merren nga sistemet satelitore
Nga ana e administrimit teknik dhe teuml siguriseuml
ajrore Shqipeumlria ploteumlson teuml gjitha kushtet e
nevojshme qeuml mundeumlsojneuml peumlrdorimin dhe
administrimin e Sistemeve Inteligjente teuml
Transportit Ajror
b) Ndeumlrsa peumlr pjeseumln tjeteumlr qeuml i peumlrket
administrimit sa meuml eficient teuml
transportit teuml pasagjereumlvemallrave
mund teuml themi se neuml Shqipeumlri mungon
njeuml infrastruktureuml inteligjente e
menaxhimit teuml transportit ajror
Orvajtje peumlr teuml ngritur njeuml organizim
inteligjent nuk kaneuml munguar por peumlr
areumlsye qeuml lidhen me mungeseumln e
experienceumls neuml keumlteuml drejtim ato nuk
kaneuml funksionuar dhe menaxhimi
inteligjent qeumlndron neuml fillesat e tij
Analiza e meumlsipeumlrme tregon peumlrse mendojmeuml
se krijimi i njeuml Qendre Kombeumltare teuml
Monitorimit dhe Menaxhimit teuml Trafikut
eumlshteuml tashmeuml njeuml domosdoshmeumlri Qendeumlr qeuml
eumlshteuml neuml peumlrputhje edhe me planin ambicioz
teuml shndeumlrrimit teuml Shqipeumlriseuml neuml njeuml HUB neuml
Europeumln Juglindore
10
Ajo do teuml sheumlrbejeuml peumlr koordinimin e
veprimtarive qeuml do teuml lidhen me peumlrpunimin e
njeuml pjese teuml flukseve teuml mallrave qeuml do teuml
qarkullojneuml neuml Adriatik
3 ARKITEKTURA E NDEumlRTIMIT TEuml
SIT PEumlR NJEuml MENAXHIM TEuml
TRAFIKUT NGA QKMMT
Komisioni Europian neumlpeumlrmjet Librave teuml
Bardheuml ka hedhur bazat ligjore qeuml shtetet e
Bashkimit Europian teuml harmonizojneuml
strategjiteuml e tyre kombeumltare me objektivin e
krijimit teuml njeuml sistemi teuml transportit europian
qeuml do teuml rriste zhvillimin ekonomik e tregeumltar
dhe njeumlkoheumlsisht do teuml peumlrmireumlsonte sigurineuml
dhe eko-qeumlndrueshmeumlrineuml
Lidhur me keumlteuml neuml Figureumln 2 jepet njeuml skemeuml
e arkitektureumls seuml SIT peumlr transportin
multimodal qeuml do teuml ishte e peumlrshtatshme peumlr
vendin toneuml Kjo pasi siccedil kemi theksuar
Shqipeumlria ofron mundeumlsineuml e kateumlr meumlnyrave
klasike teuml transportit-Rrugor Detar
Hekurudhor dhe Ajror
Figura 2 Skema e SIT peumlr transportin
multimodal
Qeuml teuml mund teuml flasim peumlr akitektureumln e SIT
dhe peumlr mundeumlsineuml e vendosjes seuml tyre neuml
Shqipeumlri do teuml duhej teuml jepnim seuml pari disa
koncepte bazeuml
Peumlr keumlteuml duhet ti referohemi Direktiveumls
201040EU - Peumlr vendosjen e Sistemeve
Inteligjente teuml Transportit neuml fusheumln e
transportit rrugor dhe neuml lidhjet me
meumlnyrat e tjera teuml transportit Me qeumlllim teuml
zbatimit teuml keumlsaj direktive do teuml duhej teuml
peumlrdoren keumlto peumlrkufizime
1) ldquoSisteme Inteligjente teuml Transportitrdquo
ose ldquoSITrdquo
2) ldquondeumlrveprimrdquo
3) aplikimi i SIT
4) sheumlrbim i SIT
5) ofrues teuml sheumlrbimit teuml SIT
6) peumlrdorues i SIT
7) peumlrdoruesit e dobeumlt teuml rrugeumls
8) pajisje nomaderdquo
9) platformeuml
10) arkitektureuml
11) ndeumlrfaqe
12) pajtueshmeumlri
13) vazhdimeumlsia e sheumlrbimeverdquo
14) ldquoteuml dheumlna rrugorerdquo
15) teuml dheumlna mbi trafikun
16) ldquoteuml dheumlna teuml udheumltimitrdquo
17) specifikeuml
31 Standardizimi i vendosjes dhe
operimit teuml Sistemeve Inteligjente teuml
Transportit
Peumlrhapja e shpejteuml e aplikimit teuml SIT ka sjelleuml
nevojeumln e bashkeumlveprimit midis teuml gjitheuml
aktoreumlve Vizioni i peumlrbashkeumlt i tyre
konkretizohet neuml Organizateumln Europiane jo
fitimprureumlse ldquoERTICO ITS Europerdquo e krijuar
me inisiativeumln e Komisionit Europian peumlr
zhvillimin e SIT neuml kontinent Sot organizata
neuml teuml cileumln doemos qeuml do teuml marrin pjeseuml edhe
operatoreumlt shqiptareuml teuml sektorit numeumlron rreth
100 aneumltareuml kryesisht nga
Industria
11
Administrata Publike
Operatoreumlt e infrastruktureumls
Peumlrdoruesit (kompaniteuml e transportit
dhomat e tregeumltiseuml etj)
Teuml tjereuml (federatat e turizmit institute
keumlrkimore etj)
Duke kuptuar reumlndeumlsineuml e procesit teuml
standardizimit neuml vendosjen dhe operimin e
SIT janeuml teuml shumteuml organizmat qeuml punojneuml
peumlr realizimin e tij Ndeumlr meuml kryesoret
peumlrmendim
Komisioni Europian ka financuar
projektin ldquoeSafetyrdquo mbeumlshtetur nga
ldquoCOMeSafetyrdquo me objektivin e
harmonizimit teuml vizioneve teuml
zhvilluara nga projektet kryesore
RampD (Research and Development) teuml
KE dhe paraqitjen e tyre organizatave
teuml standardeve
Neuml Europeuml ETSI bashkeumlpunon me
mandat me CEPT (European
Conference of Postal and
Telecommunications
Administrations) dhe KE peumlr teuml
siguruar spektrin e valeumlve radio teuml
keumltyre sistemeve Qeuml nga 2008 ETSI
ka krijuar ETSI TC ITS (Technical
Committee on Intelligent Transport
Systems) me objektivin e
standardizimit neuml nivel Europian neuml
keumlteuml fusheuml
CEN ka zhvilluar standardin DSRC
(Dedicated Short Range
Communication) qeuml peumlrdoret peumlr
telepagesat autostradale dhe qeuml eumlshteuml
pranuar nga ETSI TC ITS
Neuml kuadeumlr teuml ISO punon Technical
Committee TC 204 qeuml merret me
sheumlrbimet SIT Peumlr paisjet neuml mjetet
egziston dhe njeuml TC e dedikuar
(TC22)
IEEE po zhvillon specifikeumln IEEE
80211p (qeuml meuml shumeuml njihet si
WAVE- Wireless Access in a
Vehicular Enviroment) dhe ateuml
80216 (Wi-Max)
ITU-R po peumlrgatit specifikat e
peumlrdorimit teuml ICT (Information amp
Communication Technology) neuml
fusheumln e Sistemeve Inteligjente teuml
Transportit
IETF eumlshteuml peumlrqeumlndruar neuml problemet
e NEMO (Network Mobility)
UNECE (United Nations Economic
Commission for Europe) po punon peumlr
harmonizimin e problemeve tek
mjetet
Neuml nivel global procesi i standardizimit eumlshteuml
fokusuar neuml zhvillimin e teknologjive teuml reja
radio posaccedileumlrisht teuml dedikuara peumlr sheumlrbimet
SIT (psh banda 59 GHz) dhe neuml
harmonizimin e peumlrdorimit teuml sistemeve
egzistuese 3G dhe 4G
Peumlrsa i peumlrket bandeumls 59 GHz (neuml teuml cileumln
sipas vendimit teuml Parlamentit BE duhen
vendosur sheumlrbimet ITS safety critical) po
punojneuml njeumlkoheumlsisht tre organizata
1 Neuml Europeuml (ETSI)-ETSI TC ITS
mbeumlshtetur nga konsorciumi C2C
harmonizon rezultatet e projekteve
kryesore neuml fusheumln e SIT CVIS
SAFESPOT GeoNet etj
2 Neuml Amerikeuml (IEEE)-IEEE 80211p +
P1609 +SAE (WAVE)
3 Neuml Boteuml (ISO)-ISO TC204 WG16
(CALM)
Nga panorama e meumlsipeumlrme kuptohet se
peumlrhapja e SIT eumlshteuml njeuml proces i shpejteuml por i
fragmentuar Pra qeuml ofron garanci teuml vogla peumlr
harmonizimin e standardeve
12
32 Sistemet Inteligjente teuml Transportit
peumlr transportin rrugor
Qeumlllimit teuml krijimit teuml njeuml sistemi teuml transportit
europian qeuml do teuml rriste zhvillimin ekonomik
do ti sheumlrbente dhe njeuml transport rrugor meuml i
qeumlndruesheumlm (dmth i sigurteuml eficcedilent i
pasteumlr dhe i rrjedhsheumlm) Kjo do teuml arrihej
para seuml gjithash duke peumlrdorur teknologjiteuml
inovative teuml informacionit dhe komunikimit
pra duke beumlreuml realitet SIT Peumlrhapja e tyre neuml
transportin rrugor europian si neuml planin
kombeumltar rajonal dhe lokal eumlshteuml e pa
harmonizuar
Ndaj objektivi i BE eumlshteuml krijimi i njeuml kuadri
teuml peumlrbashkeumlt peumlr koordinimin e peumlrhapjes
dhe peumlrdorimit teuml SIT neuml transportin rrugor
Neuml figureumln 3 jepet njeuml skemeuml e arkitektureumls
seuml SIT peumlr transportin rrugor Kjo skemeuml
peumlrdoret nga vendet e BE dhe si e tilleuml do teuml
duhej teuml implementohej edhe neuml Shqipeumlri
Figura 3 Skema e SIT peumlr transportin
rrugor
Arkitektura mundeumlson marrjen e sheumlrbimeve
nga SIT dhe peumlrbeumlhet nga peseuml elementeuml
kryesoreuml
Infrastruktura e qendrave teuml
sheumlrbimit
Infrastruktura e TIK (Teknologji e
Informacionit dhe Komunikimit) e
vendosur neuml rrugeuml (sensoreumlt portalet-
gantries njeumlsiteuml e peumlrpunimit dhe
komunikimit)
Infrastruktura e TIK e vendosur neuml
mjetet (sensoreumlt njeumlsiteuml e peumlrpunimit
dhe komunikimit)
Paisje teuml komunikimit personal
(smartfone etj qeuml gjenden neuml mjet
ose qeuml ju peumlrkasin peumlrdoruesve teuml tjereuml
teuml rrugeumls si keumlmbeumlsoreuml biccediliklisteuml
motoccediliklisteuml)
Bashkeumlsia e rrjeteve teuml komunikimit
publike dhe private (wireless radio)
qeuml mundeumlsojneuml komunikimin midis
njeumlsive teuml platformeumls
Eumlshteuml e reumlndeumlsishme teuml theksohet se kjo
arkitektureuml parashikon komunikimin e
njeumlkohsheumlm teuml nyjeve qeuml e peumlrbeumljneuml si
neumlpeumlrmjet mekanizmave ad-hoc teuml njeuml
network-u dinamik ashtu edhe neumlpeumlrmjet
mekanizmave konvencionaleuml teuml hyrjes neuml
Internetin publik (fiks ose teuml leumlvizsheumlm)
Neuml kushtet e keumlrkesave dhe ndarjes
funksionale arkitektura e SIT mundeumlson
ndeumlrveprimin e ploteuml midis
Qendrave teuml Sheumlrbimit ku janeuml
instaluar pjeseumlt e back-end teuml
aplikimeve teuml SIT teuml cilat lidhen me
njeumlsiteuml e tjera me aneuml teuml internetit
Infrastruktura e vendosur neuml rrugeuml e
gjenerateumls seuml re qeuml mundeumlson lidhjen
me Qendrat e Sheumlrbimit dhe
komunikimin neuml rreze teuml mesme dhe
teuml shkurteumlr (10-500m) teuml tipit V2I
(mjet-infrastruktureuml)
Infrastruktura e vendosur neuml mjetet
neuml gjendje teuml komunikojeuml me paisjet e
mjeteve teuml tjera V2V (mjet-mjet) me
infrastruktureumln e vendosur neuml rrugeuml
V2I dhe me Qendrat e Sheumlrbimit Kjo
infrastruktureuml neuml mjet duhet teuml keteuml si
aparate radio me rreze teuml shkurteumlr
13
ashtu edhe lidhje wireless me rreze teuml
gjateuml
Paisjeve teuml komunikimit personal qeuml
peumlrdoren nga drejtuesi i mjetit
pasagjereumlt keumlmbeumlsoreumlt biccediliklisteumlt ose
motoccediliklisteumlt peumlr teuml komunikuar me
rrjetin SIT
33 Aplikime teuml Sistemeve Inteligjente
teuml Transportit
331 Projekti CVIS
CVIS (Cooperative Vehicle-Infrastructure
Systems) eumlshteuml projekti meuml i madh Europian
(7 shtete Franca Gjermania Holanda
Belgjka Zvicra Anglia dhe Italia 60
kompani dhe 40 milion euro buxhet) qeuml ka
peumlrcaktuar dhe zhvilluar teknologjiteuml dhe
elementeumlt e arkitektureumls seuml SIT Objektivi
kryesor i projektit ishte peumlrcaktimi i njeuml
arkitekture qeuml teuml garantonte mundeumlsineuml e
komunikimit efikas dhe ndeumlrveprimin midis
mjeteve qeuml kaneuml njeumlsi komunikimi (OBU-On
Bord Unit) infrastruktureumls seuml komunikimit
dhe peumlrpunimit teuml dedikuar qeuml eumlshteuml instaluar
neuml rrugeuml (RSU-Road Side Unit) dhe
Qendrave teuml Sheumlrbimit
332 Programi CAAC
Njeuml aplikim i SIT eumlshteuml dhe programi CAAC
(Critical Area Access Control) zhvilluar nga
bashkeumlpunimi i Telekom Italia me Volvo
Renault Truck dhe Centro Ricerche Fiat
Objektivi i tij eumlshteuml rregullimi dhe menaxhimi
i autorizimit peumlr hyrjen e mjeteve neuml zonat e
konsideruara ldquokritikerdquo
Neuml modelin aplikativ teuml zhvilluar topologjiteuml
e zoneumls kritike peumlrcaktohen nga aktoreumlt
publikeuml qeuml japin edhe kushteumlzimet qeuml i
karakterizojneuml (dimensionet e lejuara teuml
mjeteve mundeumlsia e transportit teuml mallrave teuml
rrezikshme autonomia e karburantit
kufizime teuml trafikut shkalla e lejuar e
emetimit teuml gazeve etj)
332 Programi RAPISCAN
Aplikim qeuml me aneuml teuml peumlrdorimit teuml
rrezatimeve me neutron rreze gama dhe rreze
x beumln teuml mundur psh skanimin neuml njeuml koheuml
shumeuml teuml shkurteumlr (meuml pak se 10 sek) teuml njeuml
konteineri mallrash Ky sistem peumlrdoret peumlr
inspektimin e pakove dhe bagazheve
kontrollin e mjeteve dhe ngarkesave
teuml tyre
skanim teuml bagazheve te stivosura
zbulim rrezatimesh teuml deumlmshme
peumlrcaktim gjurmeumlshetj
Njeuml sistem i tilleuml zbatohet peumlr kontrollet neuml
pikat e kalimit kufitar teuml Shqipeumlriseuml
[Sipas njoftimit teuml Agjensiseuml Telegrafike
Shqiptare neuml Neumlntor 2015 neuml portin e Barit u
kap njeuml sasi e madhe leumlnde narkotike
Kamioni u zbulua nga e njeumljta paisje
RAPISCAN qeuml neuml portin e Durreumlsit nuk e
bllokoi Edhe me aneuml teuml keumltij shembulli
kuptohet sa e reumlndeumlsishme eumlshteuml qeuml sisteme teuml
veccedilanta inteligjente teuml koordinohen duke
marreuml dhe deumlrguar informacion neuml disa
drejtime Neuml rastin neuml fjaleuml kjo do teuml
shmangte subjektivizmin e njeuml kontrollori teuml
veteumlm ashtu si fqinjeumlt taneuml e kaneuml aplikuar]
4 VENDOSJA E QKMMT
Neuml peumlrfundim teuml analizave teuml meumlsipeumlrme
gjykojmeuml se edhe hapat e Shqipeumlriseuml neuml
vendosjen e SIT qeuml janeuml justifikuesheumlm meuml teuml
vegjeumll e teuml vonuar se teuml shteteve teuml BE do teuml
duhet teuml jeneuml konformeuml standardeve
Europiane Fshati Industrial i Transportit teuml
Mallrave (FITM) qeuml do teuml ndeumlrtohet neuml
rajonin Tiraneuml-Durreumls duke qeneuml neuml vetvehte
njeuml platformeuml multimodale transporti do teuml
keteuml Qendreumln e vet teuml Monitorimit dhe
14
Menaxhimit teuml Flukseve teuml Mallrave
(QMMFM) Figura 4
Ajo do teuml marreuml informacion nga Qendrat e
koordinimit dhe menaxhimit teuml SIT
peumlrkateumlsisht teuml Transportit Detar
Hekurudhor Ajror dhe Autoritetit Rrugor
Shqiptar (ARRSH)
Qendra Kombeumltare e Monitorimit dhe
Menaxhimit teuml Trafikut (QKMMT) qeuml do teuml
keteuml si pjeseuml peumlrbeumlreumlse edhe ateuml teuml FITM-seuml
do teuml mbledheuml dhe peumlrpunojeuml informacione
edhe nga teuml njeumljtat burime Prandaj
propozojmeuml qeuml neuml funksion teuml vendimmarrjes
seuml strukturave peumlrkateumlse ato mund jeneuml edhe
neuml teuml njejtin vend
Figura 4 Lidhja e Qendrave teuml
menaxhimit teuml SIT
PERFUNDIME
Bazuar neuml Planin Kombeumltar teuml
Transportit deri neuml vitin 2030 flukset e
trafikut teuml pasagjereumlve dhe teuml mallrave do
teuml dyfishohen duke arritur respektivisht
740000 pasagjereumlditeuml dhe 35 milion
Tonvit referuar vitit 2015
Vendi yneuml mund dhe duhet teuml
shndeumlrrohet neuml njeuml HUB peumlr transportin e
flukseve teuml mallrave nga dhe peumlr neuml
Europeumln Juglindore
Edhe neuml Shqipeumlri veumlrehet tendenca
pozitive qeuml operatoreuml teuml meumlnyrave teuml
ndryshme teuml transportit teuml
implementojneuml aplikime teuml SIT
Aplikimet duhet teuml jeneuml sipas
standardeve teuml BE peumlr vendosjen dhe
operimin e SIT
Operatoreumlt shqiptareuml duhet teuml
aneumltareumlsohen neuml organizmat e krijuara
nga Komisioni Europian si psh
ERTICO SIT
Peumlr koordinimin e veprimtarive teuml teuml
gjitheuml operatoreumlve lind nevoja e krijimit
teuml njeuml Qendre Kombeumltare teuml Monitorimit
dhe Menaxhimit teuml Trafikut
5 LITERATURA
1 UNECE (Komisioni Ekonomik i
Kombeve teuml Bashkuara peumlr Europeumln)
Sistemet Inteligjente teuml transportit (SIT)
peumlr mobilitetin e qeumlndrueshem
Gjeneveuml shkurt 2012
2 Komisioni Europian Libri i Bardheuml
Politika teuml transportit europian deri neuml
vitin 2010 koha peumlr teuml vendosur 2001
3 Komisioni Europian Libri i Bardheuml
Udheumlrreumlfyesi drejt njeuml zone teuml vetme teuml
transportit europian - Peumlr njeuml politikeuml teuml
transporteve konkuruese dhe teuml
qeumlndrueshme 2011
FITM
QMMFM
QKMMT
Transporti
Detar
Transporti
Hekurudhor Transporti
Ajror
Transporti
Rrugor
15
4 Komisioni Europian Buletinin 886 dt16
Dhjetorit 2008 ldquoPlani i Veprimit peumlr
peumlrhapjen e Sistemeve Inteligjente teuml
Transportit neuml Europeumlrdquo (ITS Action
Plan)
5 Republika e Shqipeumlriseuml Keumlshilli i
Ministrave ldquoPlani Kombeumltar i
Transportitrdquo (ANTP) Tetor 2010
6 ITS Technical Note For Developing
Countries Toshiyuki Yokota Richard J
Weiland 2004
7 Transport Planning and Traffic
Engineering C A OrsquoFlaherty Netherlands
2008
16
STUDIM MBI METODAT E TRAJTIMIT TE MBETJEVE URBANE
ADMINSTRIMI I TYRE NE KUSHTET E VENDIT TONE
MScIngEdlira Dhuka Akademik Jorgaq Kaccedilani
ProfDrYlli Shehu DrIndrit Vozga
Universiteti Politeknik i Tiraneumls Fakulteti i Inxhinieriseuml Mekanike
ABSTRACT
STUDY ON URBAN WASTE TREATMENT METHODS AND ADMINISTRATION IN OUR COUNTRY
Urban waste is a real concern for the quality of the environment Waste management has been
globally one of the permanent problems in policy development in Western developed countries
This phenomenon is present in our country as well This problematic is most developed in large
urban centers which lack urban waste treatment systems Environmental management in
Albania is a hotspot and at the same time an appeal to the actual factual situation For this
reason it is very important to recognize the current situation the current waste treatment cycle
and the technological aspect of their treatmentThis publication will be presenting a general
information on urban waste management as well as most used management methods in Albania
and worldwide Environment management in Albania will be a hot challenging point trying to
make a strong appeal on the existing situation The existing situation indicates a real need for
introducing recycling in the Albanian practice the existing situation the waste treatment cycle
technological aspects etc This publication presents on basis of real values and findings the real
possibilities and the phenomena perspective embracing the contemporaneous practices and
needs A positive output on addressing this issue in Albania would be obtained by drafting a
strategy on abandoned industrial areas waste management where environmental and health
risks should be considered too drafting a strategy on sustainable urban waste treatment where
drafting new legal framework and relevant demonstration areas should be considered too
especially those arising Public Awareness On Urban Waste Management
Key words Urban waste recycling waste management
17
QЁLLIMI
Informacion i peumlrgjithsheumlm mbi menaxhimin e mbetjeve urbane si dhe paraqitja e metodave meuml
teuml shfrytezueshme teuml menaxhimit teuml keumltyre mbetjeve neuml Shqipeumlri dhe neuml boteuml do teuml prezantohen
neuml keumlteuml punim Menaxhimi i mjedisit neuml Shqipeumlri do teuml jeteuml njeuml pikeuml e nxehteuml dhe njeumlkoheumlsisht apel
ndaj gjendjes aktuale faktike Tregohet konkretisht nevoja peumlr riciklim neuml Shqipeumlri praktikat
vendase siatuata aktuale cikli aktual i trajtimit teuml mbetjeve aspekti teknologjik etj Mundeumlsiteuml
konkrete dhe prespektiva e keumltij fenomeni janeuml peumlrcjell mbi baza reale vlerash dhe gjendjesh duke
peumlrkrahur peumlrqasjen me praktikat dhe nevojat basheumlkohore Rezultat teuml preksheumlm peumlr Shqipeumlrineuml
mbi keumlteuml problem do teuml sjelleuml Hartimi i njeuml strategjie prespektive peumlr menaxhimin e zonave
industriale teuml braktisura ku teuml peumlrfshihet edhe vlereumlsimi i riskut neuml mjedis dhe neuml sheumlndet
eleminimin dhe monitorimin e ndotjes neuml zonat e kontaminuara Nevoja e programit peumlr mbylljen
e sigurt teuml dampave ekzistuese qeuml paraqesin rrezik peumlr sheumlndetin dhe mjedisin Hartimi i njeuml
strategjie peumlr menaxhimin e qeumlndruesheumlm teuml mbetjeve urbane ku peumlrfshihet ploteumlsimi i kuadrit
ligjor dhe projekte demonstrimi neuml keumlteuml fusheuml dhe mbi teuml gjitha ndeumlrgjegjeumlsimi i publikut lidhur me
mireumlmenaxhimin e mbetjeve urbane
18
HYRJE
Manaxhimi i mbetjeve peumlrfshin neuml problematikeumln e tij metoda teuml ndryshme dhe fusha specifike
peumlr secileumln prej tipeve ekzistuese teuml materialeve teuml ngurta teuml leumlngta dhe teuml gazta Gjithashtu
praktikat e menaxhimit dallohen ndeumlrmjet tyre dhe nga destinacione teuml tjera peumlrsa i peumlrket
ekonomiseuml dhe industriseuml seuml vendeve teuml tjera [7]
Riciklimi i mbeturinave urbane eumlshteuml njeuml ndeumlr metodat meuml efektive peumlr teuml mbrojtur mjedisin aq
teuml keumlrceumlnuar neuml dekadat e fundit dhe peumlr teuml kursyer energji aq teuml vlefshme neuml diteumlt e sotme
Mbetjet urbane janeuml njeuml shqeteumlsim dhe njeuml problem mjaft i veumlshtireuml peumlr trsquou zgjidhur peumlr veteuml
faktin se njereumlzit sillen neuml meumlnyreuml jo teuml drejteuml me mjedisin Prandaj eumlshteuml i reumlndeumlsisheumlm
sensibilizimi i vazhduesheumlm me teuml gjitha format e mundshme peumlr publikun e gjereuml
Teuml gjitheuml jemi ambientuar me konceptin ndotje apo mbetje teuml cileumlt krijojneuml efekte teuml
padeumlshirueshme mjedisore duke ndikuar negativisht neuml dobishmeumlrineuml e tij Administrimi i
mbetjeve boteumlrisht ka qeneuml njeuml nga problemet e peumlrhershme neuml hartmin e politikave teuml vendeve
teuml zhvilluara pereumlndimore E gjitheuml puna dhe peumlrpjekja e tyre ka qeneuml ndeumlrtimi i njeuml skemeuml teuml
qarteuml peumlr njohjen dhe mireumladministrimin e hallkave teuml krijimit teuml mbetejeve Duke besuar neuml
zvogeumllimin e resorseve dhe strategjineuml e minimizimit neuml burim peumlrpjekje kjo qeuml keumlrkonte
sensibilizim teuml vazhduesheumlm shteti dhe instancat e tij me teuml gjitha format e mundshme keumlrkon
nga publiku i gjereuml mbeumlshtetje dhe kontribut shoqeumlror si njeuml mundeumlsi e vetme peumlr teuml
konkretizuar keumlteuml strategji
Disa nga koncepetet qeuml peumlrbeumljneuml bazeumln e hierarkiseuml seuml mbetjeve janeuml
- Parandalimi ku termi ldquoparandalimi i ndotjeverdquo i referohet reduktimit neuml burim teuml keumltyre
mbetjeve [5]
- Minimizimi minimizimi neuml burim peumlrfshin peumlrpjekjet peumlr teuml reduktuar mbetjet e rrezikshme
dhe materialet e tjera duke modifikuar prodhimin industrial Metoda e reduktimit neuml burim
peumlrfshin ndryshime neuml teknologjineuml e prodhimit neuml hyrjet e leumlndeumls seuml pareuml dhe neuml formulimin
e produktit
- Ripeumlrdorimi koleksionimi i mbetjeve trajtimi i tyre dhe ripeumlrdorimi neuml teuml njeumljtin funksion
- Riciklimi teuml peumlrpunosh peumlr peumlrdorime teuml tjera njeuml material qeuml neuml rast teuml kundeumlrt do teuml
konsiderohej si mbetje
- Rikthim neuml energji trajtimi i materialeve teuml mbetura si burim shfryteumlzimi neuml vend qeuml ato teuml
hidhen Materialet mund teuml ekstraktohen dhe teuml riciklohen ose peumlrmbajtja kalorifike e
mbetjeve mund teuml konvertohet neuml elektricitet
- Hedhja praktika meuml tradicionale e sistemimit teuml mbetjeve neuml vend-groposje [5]
19
Veteuml koha peumlrdorimi dhe zhvillimi i teknologjiseuml seuml mbetjeve filloi teuml nxirrte neuml pah reumlndeumlsineuml e njeuml
koncepti neuml krahasim me teuml tjerat aspak duke zbehur reumlndeumlsineuml e tereumlsiseuml seuml tyre por duke kuptuar
ccedileleumlsin e suksesit teuml keumltij administrimi
Qeuml teuml riciklohen mbetjet duhet teuml kasfikohen dhe teuml ndahen neuml bazeuml teuml tipeve teuml materialeve dhe ky
klasifkim i mbetjeve realizohet ose nga konsumatoreumlt ose me pajisje peumlr peumlrpunimin e materialeve
Materiale teuml ndryshme mund teuml riciklohen por secili tip keumlkron njeuml teknikeuml specifike [1]
MATERIALE DHE METODA
curren Situata aktuale neuml fusheumln e mbetjeve neuml Shqipeumlri dhe administrimi i mbetjeve
Mbetjet urbane
Sipas teuml dheumlnave teuml studimeve teuml monitorimit peumlr mbetjet urbane teuml kryer nga Instituti i Sheumlndetit
Publik sasia totale e mbetjeve urbane teuml raportuara eumlshteuml rreth 520 000 ton neuml vit
Veteumlm 50 ndash 70 e mbetjeve urbane teuml gjeneruara shkon neuml vend depozitime teuml njohura pjesa tjeteumlr hidhet pa kriter duke formuar vend depozitime ilegale
Neuml krahasim me 5 vite meuml pareuml ka njeuml rritje prej 8 ndash 10 teuml mbetjeve urbane teuml prodhuara neuml sajeuml teuml fenomenit teuml migrimit teuml popullsiseuml peumlrveccedil problemeve mjedisore e sociale qeuml shkakton kjo rritje neuml parim shtohet mundeumlsia peumlr efikasitet ekonomik teuml impinateve teuml peumlrqeumlndruar teuml trajtimit teuml riciklimit teuml mbetjeve urbane
Prodhohet rreth 07 kg mbetje urbanebanor neuml diteuml[1]
Mbetjet rurale
Zonat rurale nuk mbulohen me asnjeuml lloj sheumlrbimi peumlr grumbullimin apo transportimin e mbetjeve
curren Fazat e procesit teuml administrimit teuml mbetjeve urbane neuml Shqipeumlri
Procesi i administrimit teuml mbetjeve peumlrfshin
krijimin grumbullimin
20
ruajtjen dhe sistemimin e tyre nga krijuesi doreumlzimin sistematik neuml kazan transportimin nga kazaneumlt peumlr neuml vend-depozitimin ndarjen riciklimin peumlrpunimin dhe asgjesimin peumlrfundimtar neuml vend-depozitim[4]
curren Cikli aktual i trajtimit teuml mbetjeve urbane neuml Shqipeumlri
Mbetjet e gjeneruara grumbullohen pa asnjeuml ndarje paraprake teuml tyre
Largimi i mbetjeve teuml gjeneruara beumlhet neumlpeumlr pikat e grumbullimit bashkiak apo komunal me hedhje teuml drejtpeumlrdrejteuml ose neumlpeumlrmjet qesesh plastike teuml posaccedilme ose jo por gjithsesi pa asnjeuml ndarje teuml mbetjeve sipas llojit apo peumlrbeumlrjes [4]
Transporti i mbetjeve neuml vendepozitimet e plehrave (fushat) nga pikat e grumbullimit teuml mbetjeve nuk ka frekuenceumln dhe cileumlsineuml e deumlshiruar peumlr pasojeuml koha e qeumlndrimit teuml mbetjeve neuml keumlto pika lejon fermentimin e tyre e peumlr rrjedhojeuml keqeumlsimin e cileumlsiseuml urbane dhe rritjen e rrezikut peumlr sheumlndetin e qytetareumlve Problemi peumlrkeqeumlsohet neuml periudheumln e vereumls [7]
Sa i takon peumlrzgjedhjes dhe caktimit zyrtar teuml vend-depozitimeve teuml mbetjeve urbane shumica e vend-depozitimeve nuk ploteumlsojneuml kriteret mjedisore qeuml synojneuml drejt kufizimit maksimal teuml mundsheumlm teuml shpeumlrhapjes seuml ndotjes dhe shkalleumls minimale teuml ekspozimit teuml popullateumls ndaj keumlsaj ndotjeje
Vend-depozitimi i Sharreumls neuml Tiraneuml peumlr shkak teuml ndotjes qeuml krijon eumlshteuml klasifikuar si njeuml prej zonave teuml nxehta mjedisore ku praktikisht shkojneuml teuml gjitha llojet e mbetjeve teuml ngurta teuml qytetit industriseuml sheumlrbimit sheumlndeteumlsor etj[1]
curren Klasifikimi i mbetjeve
Peumlrbeumlreumlsit meuml teuml reumlndeumlsisheumlm teuml mbetjeve neuml Shqipeumlri kaneuml rezultuar teuml jeneuml leumlnda organike
materialet inerte dhe mbetjet plastike
21
Grafiku 1 Peumlrbeumlreumlsit meuml teuml reumlndeumlsisheumlm teuml mbetjeve neuml Shqipeumlri[4]
curren Administrimi i mbetjeve
Manaxhimi i mbetjeve peumlrfshin neuml problematikeumln e tij metoda teuml ndryshme dhe fusha specifike peumlr
secileumln prej tipeve egzistuese teuml materialeve teuml ngurta teuml leumlngta dhe teuml gazta Gjithashtu praktikat e
menaxhimit dallohen ndeumlrmjet tyre dhe nga destinacione teuml tjera
- peumlr vende teuml zhvilluara
- peumlr ato qeuml po zhvillohen
- peumlr rajonin e qytetit
- peumlr fshatin
- peumlr banoreumlt
- peumlr industrineuml
- peumlr prodhuesit komercial [7]
E reumlndeumlsishme neuml dekadat e fundit ka qeneuml
- reduktimi i efekteve teuml materialeve teuml mbetura mbi boteumln dhe ambientin si edhe
- peumlrfitimi i burimeve prej tyre [9]
22
Figura 1 Skema e Administrimit teuml mbetjeve
curren Konceptet e administrimit teuml mbetjeve
Qeumlllimi i hierarkiseuml seuml mbetjeve eumlshteuml teuml nxjerreuml maksimumin e dobive teuml peumlrdorshme nga produktet
dhe teuml prodhojeuml minimumin e sasiseuml seuml mbetjeve [5]
Figura 2 Hierarkia e mbetjeve[5]
curren Teknikat e administrimit teuml mbetjeve neuml vendin toneuml
KOLEKSIONIM TRANSPORTI RICIKLIMI TRAJTIMI
ADMINISTRIMI I MBETJEVE
23
- Teknika me vend-groposje - Teknika me djegie - Teknika e kompostimit - Teknika e trajtmit mekaniko-biologjik
bull Teknika me vend-groposje bull Teknika me djegie
Figura 3 Pamje nga njeuml vendgroposje Fig 4 Impiantit qeuml punon me energjineuml e
peumlrfituar nga mbetjet [3]
bull Teknika e kompostimit bull Teknika e trajtmit mekaniko-biologjik
Figura 5 Grumbull aktiv i mbetjeve qeuml
kompostohen
Figura 6 Impiant klasifikues i mbetjeve mekaniko-
biologjike
24
curren Riciklimi mekanizmi i riciklimit
Riciklimi ka teuml beumljeuml me procedureumln e shndeumlrrimit teuml materialeve teuml vjetra neuml njeuml prodhim teuml ri
(material i ricikluar) ose filtrin e energjiseuml neumlpeumlrmjet djegies seuml mbeturinave (energji nga riciklimi)
Riciklimi eumlshteuml ccedileleumlsi i konceptit teuml menaxhimit modern teuml mbetjeve dhe eumlshteuml komponenti i treteuml i
hierarkiseuml seuml mbetjeve
REZULTATE DHE DISKUTIME
Neuml vijim janeuml paraqitur avantazhet dhe disavantazhet e secileumls prej teknikave teuml administrimit teuml
mbejetjeve dhe metodeumls seuml riciklimit
curren Teknikat e administrimit teuml mbetjeve
RIPEumlRDORIMI = Mbasi
mbeturinat grumbullohen teuml
veccediluara disa prej tyre mund teuml
peumlrdoren seumlrish
RICIKLIMI ka teuml beumljeuml me procedureumln e
shndeumlrrimit teuml materialeve teuml vjetra neuml njeuml
prodhim teuml ri (material i ricikluar) ose filtrin e
energjiseuml neumlpeumlrmjet djegies seuml mbeturinave
(energji nga riciklimi)
PEumlRDORIMI = Aty ku njerezit
jetojneuml dhe punojneuml gjithmoneuml
tepron diccedilka
MBETURINAT = Ato janeuml materiale
teuml cilat neuml dukje
nuk nevojiten meuml
PEumlRPUNIMI = natyra nuk njeh
asnjeuml mbeturineuml ccedildo gjeuml mund
teuml peumlrpunohet
bull Teknika me vendgroposje bull Teknika me djegie
AVANTAZHE
- peumlrftohet energji nga mbetjet
- praktike neuml sitemimin e mbetjeve teuml
rrezikshme
- nuk keumlrkon sipeumlrfaqe teuml madhe toke
AVANTAZHE
- minimizon problemet ambientale
- eumlshteuml higjenike
- relativisht jo e kushtueshme
Figura 7 Mekanizmi i riciklimit
25
curren Riciklimi
Avantazhet
- Reduktimi i leumlndeumlve teuml para qeuml nevojiten peumlr prodhimin e njeuml produkti teuml ri
- Ripeumlrdorimi i njeuml materiali peumlr teuml njeumljteumln qeumlllim
- Lehteumlsimi i vend-grumbullimeve teuml mbeturinave neumlpeumlrmjet pakeumlsimit teuml mbeturinave
- Peumlrdorimi i njeuml energjie teuml pakeumlt peumlr prodhimin e produkteve teuml ricikluara minimizon koston e industriseuml peumlrpunuese dhe konsumin e energjiseuml
- Mbrojtja e mjedisit neumlpeumlrmjet njeuml ndotje sa meuml teuml vogeumll teuml ajrit dhe ujit gjateuml prodhimit teuml produkteve teuml ricikluara [1]
Disavantazhet
- Egzistojneuml disa materiale teuml cilat nuk mund teuml riciklohen disa hereuml (pshproduktet e letreumls)
- Koleksionimi paraprak i mbetejeve peumlr riciklim eumlshteuml njeuml proces i ndeumlrlikuar peumlr
komunitetin
DISAVANTAZHE
- sipeumlrfaqet e meumldha teuml tokeumls
- ere teuml keqe nga mbetjet
- teumlrheqje teuml paraziteumlve
- ndotje rrjedhje neuml ujeumlrat neumlntokeumlsoreuml
- clirimi i gazrave neuml atmosfereuml[8]
DISAVANTAZHE
- peumlrfitohet sasi e vogeumll energjie nga vlera
kalorifike e leumlndeumlve djegeumlse
- prodhon sasi dometheumlneumlse teuml dioksineumls neuml atmosfereuml
- Krijon sasi teuml meumldha hiri [3]
bull Teknika e kompostimit bull Teknika e trajtmit mekaniko-biologjik
Kompostimi njeuml sistem tretjeje ku
kontrollohet procesi biologjik i dekompozimit
teuml materialeve organike dhe zhdukja e
patogjeneve Materiali perfundimtar organik
i stabilizuar riciklohet si pleh ose peumlrzierje peumlr
agrikultureumln[2]
Teknologji e karakterizuar nga kombinimi i
peumlrzgjedhjes mekanike e trajtimi biologjik i
mbetjeve organike urbane Largon elementeumlt e
ricikluesheumlm nga rrjedha e mbetjeve teuml
miksuara (si metalet etj)Proceson mbetjet peumlr
prodhimin e leumlndeumlve djegeumlse me fuqi kalorifike
teuml larteuml[8]
26
- Procesi i para pregatitjes seuml metaleve peumlr riciklim shoqeumlron keumlteuml proces me disavantazhe
teuml ambjentit ndotjeve ccedillirimin e toksinave etj
curren Krahasimi ndeumlrmjet riciklimit dhe prodhimit normal teuml materialeve
RICIKLIMI
PRODHIMI NORMAL
Alumini
Riciklimi njeuml kg alumini kursen 8 kg
baoksite
4 kg produkte kimike dhe 14 kworeuml
elektricitet
Nevojiten 20 hereuml meuml shumeuml energji peumlr teuml
marreuml aluminin nga baoksitet se sa prodhimi
i
aluminit te ricikluesheumlm
Qelqi
20 reduktim teuml emetimit nga furrat e
qelqit
dhe mbi 32 reduktim teuml perdorimit te
energjiseuml
Peumlr ccedildo ton qelq teuml ricikluar kursejmeuml rreth
315 kg dioksid karboni dhe 12 ton leumlndeuml teuml
pareuml
Leteumlr
Njeuml ton leteumlr e rickluar kursen rreth
7000 gallon ujeuml 17-31 pemeuml dhe 4000
kworeuml elektrictet
Bluarja e letreumls nga letra e ricikluar peumlrdor
20 meuml pak energji sesa peumlrdoret peumlr teuml
prodhuar letreumln nga drureumlt e freskeumlt teuml
letreumls
curren Procesi i administrimit teuml mbetjeve neuml Shqipeumlri synon qeuml
Teuml rezultojneuml sa meuml pak mbetje nga veprimtariteuml prodhuese Neuml mbetjet e krijuara ta zeumlneuml vendin kryesor mbeturinat e degradueshme teuml riciklueshme
e teuml peumlrpunueshme
Teuml peumlrdoren veteumlm teknikat dhe metodat meuml teuml mira teuml mundshme teuml bazuara neuml kritere mjedisore peumlr ndarjengrumbullimin transportimin ruajtjen peumlrpunimin dhe asgjeumlsimin e
mbetjeve
Teuml realizohet njeuml cikeumll sa meuml i shkurteumlr peumlr administrimin e mbetjeve me qeumlllim qeuml teuml zvogeumllohet koha e ekspozimit teuml tyre neuml mjedis
Mbetjet trsquoi neumlnshtrohen sa meuml shumeuml riciklimit dhe peumlrpunimit Teuml grumbullohen dhe teuml trajtohen teuml ndara mbetjet neuml teuml gjitha fazat e administrimit teuml tyre
Tabela 1 Krahasimi i avantazheve teuml procesit teuml riciklimit dhe prodhimit normal teuml
materialeve [2]
27
dhe teuml mos perzihen me mbetjet e rrezikshme
Teuml mos pengohet peumlrdorimi i metejsheumlm i mbetjeve nga trajtimi i tyre neuml njeuml fazeuml teuml meumlparshme
Teuml pakeumlsohet sa meuml shumeuml leumlvizja dhe transporti i mbetjeve dhe asgjesimi i tyre teuml kryhet neuml impiantin meuml teuml afeumlrt
Teuml parandalohet ndotja nga mbetjet dhe trsquoi kufizohet ndikimi kur ajo ndodh [5] Teuml ruhen sidomos burimet natyrore nga ndikimet e mbetjeve Teuml deumlmshpeumlrblehet dhe teuml rehabilitohet nga personat fizikeuml dhe juridikeuml ndotja dhe
deumlmtimi qeuml shkaktohet prej tyre nga keqadministrimi i mbetjeve
Teuml kryhet groposje e sigurteuml peumlr hedhurinat qeuml rezultojneuml pas peumlrpunimit teuml mbetjeve Teuml meumlnjanohet ccedildo deumlm a rrezik peumlr sheumlndetin mireumlqenien dhe sigurineuml e jeteumls seuml personit Teuml garantohen keumlrkesat higjeniko-sheumlndeteumlsore dhe teuml meumlnjanohet ccedildo rrezik peumlr ndotjen
e mjediseve urbane
Teuml ruhet fauna dhe flora mjedisi e peizazhi nga degradimi Teuml gjitha llojet e mbetjeve sipas peumlrcaktimit teuml beumlreuml neuml keumlteuml rregullore pas doreumlzimit teuml
tyre nga krijuesit janeuml proneuml shteteumlrore[9]
PЁRFUNDIME
curren Neuml fusheumln e administrimit teuml mbetjeve eumlshteuml e reumlndeumlsishme teuml realizohen keumlto objektiva
Hartimi i njeuml strategjie peumlr menaxhimin e zonave industriale teuml braktisura ku teuml peumlrfshihet edhe vleresimi i riskut neuml mjedis dhe neuml sheumlndet identifikimi i masave dhe prioriteteve peumlr
rehabilitimin e qeumlndruesheumlm teuml tyre dhe hartimi i njeuml plani peumlr kontrollin eleminimin dhe monitorimin
e ndotjes neuml zonat e kontaminuara
Hartimi i njeuml programi peumlr mbylljen e sigurteuml teuml dampave ekzistuese qeuml paraqesin rrezik per sheumlndetin dhe mjedisin [6]
Hartimi i njeuml strategjie peumlr menaxhimin e qeumlndruesheumlm teuml mbetjeve urbane ku peumlrfshihet ploteumlsimi i kuadrit ligjor dhe projekte demonstrimi neuml keumlteuml fusheuml [3]
Stabilizimi i administrimit urban qeuml do teuml peumlrfshijeuml gjithashtu edhe menaxhimin e mbetjeve urbane
Ndeumlrgjegjeumlsimi i publikut lidhur me mireumlmenaxhimin e mbetjeve urbane [9]
28
Jeteuml pa mbeturina nuk ka
LITERATURA
[1] ITAP - Instituti i Trajnimit teuml Administrateumls Publike ldquoMenaxhimi i Mjedisitrdquo 2004
[2] Ministria e Mjedisit Drejtoria e PNM ldquoLigji peumlr administrimin mjedisor teuml mbetjeve teuml ngurta
2002
[3] Ministria e Mjedisit ldquoLigji peumlr mbrojtjen e mjedisitrdquo (1993) dhe meuml pas Ligji i ri peumlr mbrojtjen e
mjedisitrdquo (Shtator 2002)
[4] Ministria e Mjedisit - Bashkia e Tiraneumls ldquoPlani Kombeumltar i Veprimit neuml Mjedis dhe Plani
Kombeumltar i Menaxhimit teuml Mbetjeverdquo (teuml aprovuar meuml 1998 dhe perfunduar Qershor 2006)
[5]Ligji nr 8934 dateuml 5092002 ldquoPeumlr Mbrojtjen e Mjedisitrdquo
[6]Ligji nr 8990 dateuml 23012003 ldquoPeumlr vlereumlsimin e ndikimit neuml mjedisrdquo peumlrafruar pjeseumlrisht me
Direktiveumln 85337EEC dhe me Direktiveumln 7911EEC
[7]VKM nr 103 ldquoPeumlr monotorimin e Mjedisit neuml Republikeumln e Shqipeumlriseumlrdquo dateuml 31032002
[8] Intermediate Technology Development Group ldquoRecycling of Organic Wasterdquo (2000 ndash 2006)
[9] Programi i Qeverisjes Vendore PNUD Tiraneuml ldquoStrategjia Lokale e Zhvillimit teuml Qeumlndruesheumlm peumlr
Bashkineuml e Tiraneumls Gjirokastreumls Lushnjeumlsrdquo 2004
Adresa Interneti
[1] httpwwwacrbedefaulthtm Association of Cities for Recycling (ACR) The aim of ACR (an
international non-profit organisation based in Brussels) is to exchange technical and educational
information on the subject of waste management
[2] httpwwwchiron-sdemoncoukccn Home page of the Community Composting Network
[3]httpgategtzdebiogasAT_biogashtmlGTZ Information and Advisory Service on Appropriate
Technology ndash Biogas Page
[4] httpwwwbiogasch web Site for the Swiss Biogas Forum Wacky waste facts
[5] httpenwikipediaorg Main article History of waste management Waste hierarchy
Riciklimi i dy shisheve
kursen energji teuml
mjaftueshme peumlr teuml zier
ujin peumlr peseuml filxhana caj
29
STUDIMI I POROZITETIT NE SISTEMET E CIMENTOVE
CAC DHE OPC
MSc Irida MARKJA1 Prof Dr Thomas BIER2 Prof Dr Ylli SHEHU1
1 P UT Department of Production Management Square Nene Tereza nr 4 Tirana ALBANIA
2 TUB Institute fuumlr Keramik Glas und Baustofftechnik Leipziger Str28 09599 Friburg
GERMANY
ABSTRACT
Different binders or chemical systems such as Calcium Silicate Hydrate (CSH) formation
Calcium Aluminate Hydrate (CAH) formation and ettringite formation are investigated with
respect to the developing pore structure Hardened mortars are porous materials their pore
structure being developed during hydration as a function of water binder ratio the binderrsquos
chemical reactions time temperature and pressure The water binder ration is kept constant
while the temperature - pressure conditions during hydration are varied The pores structure
and porosity is investigated by different method such as small angle x-ray scattering (SAXS)
mercury intrusion porosimetry (MIP) and secondary electron microscopy (SEM) The
presented results show differences in microstructure based on the individual hydrates This is
shown by SEM micrographs for those hydrates which can easily be identified by SEM MIP
results give a picture of the overall porosity in the respective accessible size range and are
compared to the visible porosity in SEM micrographs
Key words Pore structure MIP Small angle scattering Portland cement SEM
30
QEumlLLIMI
Sistemet e ndryshme kimike sic janeuml i hidratet
e silikatit teuml kalciumit (Calcium Silicate
Hydrate C-S-H) hidratet aluminate teuml
kalciumit (Calcium Aluminate Hydrate CAH)
dhe etringite ndash janeuml investiguar peumlr teuml pareuml
zhvillimin e porozitetit neuml struktureuml
Ccedilimentot e peumlrforcuara janeuml materiale
poroze ku struktura e tyre zhvillohet gjateuml
procesit teuml hidratimit neuml funksion teuml raportit
teuml ujit me lidhjet (wb) dhe reaksioneve
kimike teuml lidhjes Neuml sisteme teuml ndryshme teuml
lidhjeve reaksionet kimike janeuml ato teuml cilat
influencojneuml neuml porozitetin e struktureumls
Struktura poroze dhe poroziteti janeuml
investiguarstudiuar neumlpeumlrmjet disa
metodave teuml ndryshme Neuml keumlteuml punim do teuml
paraqes teuml dheumlnat teuml cilat janeuml marreuml
neumlpeumlrmjet metodave studimi me aneuml teuml
difraksionit me rreze - X me keumlnd teuml vogeumll
(Small Angle X-ray Scattering -SAXS) me
aneuml teuml porozimetriseuml me ndeumlrfutjen e meumlrkurit
(Mercury Intrusion Porosimetry ndash MIP) dhe
me aneuml teuml studimit visual teuml mikrografive teuml
marra neumlpeumlrmjet mikroskopiseuml elektronike
sekondare (Secondary Electron Microscopy -
SEM) Poroziteti eumlshteuml njeuml karakteristikeuml
shumeuml e reumlndeumlsishme mikrostrukturore e
strukturave teuml ngurta pasi ndikon neuml vetiteuml
fizike dhe mekanike si dhe kontrollon vetiteuml e
materialeve Vetiteuml e materialeve poroze
varen nga karakteristikat e poreve teuml sistemit
sic janeuml poroziteti shpeumlrndarja e poreve etj
Peumlr materialet me bazeuml ccedilimento
mikrostruktura zhvillohet gjateuml procesit teuml
hidratimit duke krijuarformuar njeuml struktureuml
neuml formeuml xheli peumlr teuml formuar hidratet Ndaj
morfologjia e hidrateve teuml secilit sistem seuml
bashku me sasineuml e ujit teuml peumlrdorur
influencon neuml struktureumln poroze [15]
Fjaleumlt Kyccedile Struktura poroze MIP SAXS Ccedilimento PortlandSEM
31
1 MATERIALET
Materialet e peumlrdorura neuml keumlteuml studim janeuml
ccedilimento Portland e zakonshme (OPC) dhe
ccedilimento calcium aluminate (CAC) Dy
grupet e cimentove janeuml pregatitur meuml
raportin ujeumlcimento peumlrsecilin sistem
Matjet e para janeuml realizuar me raportin e ujit
teuml peumlrcaktuar nga vikati manual ndash ku neuml
tabelen e meumlposhtme paraqitet sasia e ujit e
nevojshme peumlr secilin tip ccedilimentoje
Miksimet jane realizuar me mikesrin Toni
Technic sipas standardit gjerman DIN EN
1961 me standardin e nivelit teuml pareuml sipas
standardit gjerman ku materiali miksohet peumlr
90 sekonda meuml pas beumlhet homogjenizimi i
materialit me doreuml peumlr 30 sekonda dhe meuml
pas miksohet peumlrseumlri peumlr 90 sekonda pasi
miksohet materiali derdhet neuml formeumln
prizmatike me tri ndarje[10] Ekperimetet
janeuml realizuar peumlr 7 sistemet Cem I 425 R
Cem I 425 N Fondu Secar 51 Secar 71
CSA Calumex Cem III Blast (Tab 3)
Sistemi Sasia e ujit teuml
nevojsheumlm
Water demand
Cem I 425 R 033
Secar 71 032
Secar 51 025
Fondu 0288
CSA CAlumex 0266
CEM III Blast 034
Tab 3 Raporti ujeumlcimento peumlr sistemet e
peumlrdorura
2 METODAT KARAKTERIZUESE
21 Mikroskopia elektronike sekondare
(SEM)
Me aneuml teuml mikroskopiseuml elektronike me
skanim ndash skanohet njeuml tufeuml elektronesh teuml
fokusuara peumlrgjateuml kampionit dhe maten
sinjale teuml shumta teuml cilat rezultojneuml nga
bashkeumlveprimi i tufeumls seuml elektroneve me
kampionin Marrja e imazhit me aneuml teuml
elektroneve dyteumlsore praktikisht eumlshteuml e
nevojshme (peumlrdorshme) peumlr ekzaminimin e
mikrostruktureumls fillestare marrjen e imazhit
me cileumlsi teuml larteuml si dhe ekzaminimin e rritjes
seuml kristaleve teuml dyta
22 Studimi me aneuml teuml difraksionit me
rreze - X me keumlnd teuml vogeumll (SAXS)
32
Shpeumlrhapja me keumlnd teuml vogeumll e rrezeve
peumlrdoret peumlr teuml studiuar strukturat neuml
intervalin 10-1000Aring SAXS eumlshteuml njeuml ndeumlr
metodat meuml teuml reumlndeumlsishme peumlr
karakterizimin e strukturave mikroPeumlr
ccedilimentot dhe materialet poroze profili i
shpeumlrndarjes merret nga fluksi i rrezeve X neuml
funksion teuml vektorit teuml shpeumlrndarjes neuml
mikrostrukturat poroze Ndryshimet neuml
struktureumln e brendshme teuml ccedilimentove pasteuml teuml
sistemit OPC gjateuml procesit teuml hidratimit
studiohen neumlpeumlrmjet SAXSit Ku diferenca
ndeumlrmjet kurbave teuml shpeumlrndarjes
demostrohet nga pjerreumlsia e grafiqeve neuml
shkalleuml logaritmike Peumlr qeumlllime analitike
keumlndi i shpeumlrndarjes ϕ normalisht
zeumlvendeumlsohet me vektorin e shpeumlrndarjes q
si meuml poshteuml
)2sin(4
q Ek1
q ndash eumlshteuml vektori i shpeumlrndarjes
λ ndash eumlshteuml gjateumlsia e valeumls seuml rrezeve X
ϕ ndash eumlshteuml keumlndi i shpeumlrndarjes
Eksperimentet janeuml realizuar neumlpeumlrmjet
PANalitical MPD me metodeumln e
transmisionit
23 Porozimetria me ndeumlrfutjen e
meumlrkurit (MIP)
Porozimetria me ndeumlrfutjen e meumlrkurit MIP
(Fig1)eumlshteuml njeuml teknikeuml e peumlrdorur gjereumlsisht
peumlr teuml analizuar struktureumln poroze teuml cimentos
dhe teuml betonit Karakterizimi i struktureumls
poroze teuml ccedilimentos neumlpeumlrmjet porozimetriseuml
me ndeumlrfutje teuml meumlrkurit jep njeuml informacion
shumeuml teuml reumlndeumlsisheumlm peumlr teuml kuptuar mbi
vetiteuml mekanike dhe vetiteuml e transportit teuml
cimentos
Neuml peumlrgjitheumlsi informacioni qeuml merret peumlr
porozitetin mund teuml karakterizohen nga
porozimetria totale sipeumlrfaqja poroze dhe
diametri mesatar i poreve peumlrcaktohen
llogariten nga testimi i sasieuml seuml meumlrkurit teuml
ndeumlrfutur neuml pore
Me aneuml teuml metodeumls MIP poroziteti
peumlrcaktohet si rezultat i ndeumlrfutjes seuml
meumlrkurit neumln ndikimin e presionit teuml jashteumlm
neuml sistemin poroz Meuml pas sasia e meumlrkurit teuml
ndeumlrfutur ndeumlrtohet si funksion i presionit teuml
jashteumlm ose sipas ekuacionit Washburn ndash qeuml
jep rrezen ekuivalente teuml pores dhe si rezultat
merret njeuml imazh i shpeumlrndarjes seuml porozitetit
peumlr shembull shpeumlrndarja e totale e porozitetit
neuml vareumlsi teuml peumlrmasave teuml pores
33
Fig1 Porosimeteumlr PASCAL 140240
Analiza me aneuml teuml keumlsaj metode realizohet neuml
njeuml dhomeuml pa vakum neuml teuml cileumln shtohet
meumlrkuri dhe meuml pas aplikohet njeuml presion i
jashteumlm neuml meumlrkur ndash peumlr teuml beumlreuml teuml mundur
ndeumlrfutjen e tij neuml hapsirat poroze Si rezultat
i rritjes seuml presionit teuml jashteumlm meumlrkuri
ndeumlrfutet meuml shumeuml neuml brendeumlsi teuml poreve teuml
ccedilimentos teuml forcuar
Rezultatet teuml cilat janeuml marreuml nga MIP janeuml
kurbat kumulative veumlllimi specifik (ccg)
kundrejt rrezes teuml poreve (nm) sipeumlrfaqja
specike (m2g) kundrejt rrezes teuml poreve
(nm) [specific volume (ccg) vs pore radius
(nm) specsurface (m2g) vs pore radius
(nm)] Peumlr sistemet CEM I 28d CEM I 7d
CAC 28d CAC 7d CAC 1d
3 REZULTATET
Mikroskopia elektronike me Skanim
Mikrografiteuml peumlr investigimin
mikrostrukutror neumlpeumlrmjet SEM janeuml marreuml
me zmadhimet 5000x 3000x 1000x and
300 x Neuml figureumln 2 paraqiten mikrografi teuml
cimentove Portland OPC (CEM I 425 1d)
dhe kalicum aluminate cement (SECAR 51
1d) Fotot janeuml marreuml mbi kampion pas 24 h
peumlrforcim dhe vihet re neuml rastin e OPC faza
portladnite CH ettringite dhe paza CSH
ndeumlrsa tek CAC nuk shfaqen shumeuml fazat e
hidratuara
Fig 2 Mikrografiteuml e CEM 425 N 1d OPC dhe
SECAR 51 1d CAC
34
Porozimetria me ndeumlrfutjen e meumlrkurit
(MIP)
Shpeumlrndarjet e madheumlsiseuml seuml porozitetit e
matur nga MIP janeuml peumlrshkruar si
shpeumlrndarjet kumulative neuml figureumln 3
(veumlllimi specifik neuml funksion teuml rrezeve
poroze) dhe figura 4 (sipeumlrfaqen specifike neuml
funksion teuml rrezeve poroze) Me rritjen e
koheumls seuml hidratimin rezultatet e marra
tregojneuml se peumlr teuml dy cimentot zvogeumllohet
kufiri i rrezeve dhe veumlllimi i poreve
Cimento paste CAC pas 28 diteumlve hidratim
mikrostruktura karakterizohet nga njeuml
rrezeve peumlrreth 20 nm dhe veumlllimi i poreve
0008 ccg Sipeumlrfaqja specifike e cimentove
paste pas 28 diteumlsh hidratim ka njeuml tregues teuml
larteuml
0
002
004
006
008
01
012
014
1 10 100 1000 10000 100000
Pore radius (nm)
Sp
ec
ific
Vo
lum
e (
cc
g)
CEM I-28 days
CEM I- 7 days
CAC - 28 days
CAC - 7 days
CAC - 1 day
Fig 3 Shpeumlrndarja kumulative e poreve peumlr ccedilimento teuml
ndryshme dhe peumlr koheuml hidratimit teuml ndryshme
0
5
10
15
20
25
1 10 100 1000 10000 100000
pore radius (nm)
sp
ecif
ic s
urfa
ce (
msup2
g)
CEM I-28 days CEM I- 7 days
CAC - 28 days CAC - 7 days
CAC - 1 day
Fig 4 Sipeumlrfaqja specifike neuml funksion teuml rrezes
seuml pores peumlr ccedilimento teuml ndryshme
Zhvillimi i struktureumls poroze si njeuml funksion
i hidratimit tregohet neuml figurat 5 dhe 6 peumlr
respektivisht cimentot pasteuml CAC dhe OPC
Peumlr teuml dyja grupet e cimentove poroziteti
kapilar zvogeumllohet me rritjen e hidratimit
dhe pas 28 diteumlsh hidratim fillon teuml shfaqen
grumbujt e poreve 2 deri neuml 5 nm teuml cilat
krijojneuml mikro-poret Mikrografiteuml e marra
nga SEM nuk tregojneuml shumeuml qarteuml ose jo teuml
gjitha porozitetin e mikrostruktureumls
Poroziteti kapilar tregohet peumlr teuml dy grupet e
ccedilimentos neuml zoneumln 10 dhe 100 nm dhe peumlr
CAC dhe OPC njeuml varg breg shteseuml
ndeumlrmjet 100 dhe 1000 nm
35
Fig 5 Zhvillimi i struktureumls poroze peumlr sistemin CAC
Diferenca ndeumlrmjet shpeumlrndarjes seuml poreve
nga MIP dhe nga ekzaminimi vizual nga
SEM tregohet shumeuml qarteuml neuml diagramat neuml
figurat 6 dhe 7 Shpeumlrndarja e porozitetit nga
MIP tregon qeuml poroziteti eumlshteuml neumln 01 microm i
cili nuk mund teuml identifikohet me aneuml teuml
mikrografive teuml SEM
Kjo mund teuml jeteuml pjeseumlrisht peumlr shkak teuml faktit
se veumlzhgimi me aneuml teuml SEM neuml sipeumlrfaqet me
ndarje tregon karakteristika me hapsira teuml
meumldha
36
Fig 6 Diferenca neuml zhvillimin e poreve ndeumlrmejt SMIP dhe MIP peumlr OPC 7d
Small Angle X-ray Scattering
Rezultate e SAXSit janeuml ndeumlrtuar si logI vs
logq peumlr dy tipet e cimentove neuml koheuml teuml
ndryshme hidratimi (Fig7) Kurbat e
shpeumlrndarjes tregojneuml njeuml zhvillim me koheumln
duke treguar ndryshimet neuml mikrostruktureuml
Neuml meumlnyreuml qeuml teuml peumlrcaktohen ndryshimet e
diametrit mesatar teuml poreve gjithashtu edhe
vlerat specifike teuml veumlllimit sipeumlrfaqeumlsor
paraqitet tabela e meumlposhtme e cila eumlshteuml
llogaritur me aneuml teuml softit Shpeumlrndarja e
poreve tregohet sipas rendit 150 nm
Peumlrmasat e poreve janeuml peumlrafeumlrsisht 2 dei neuml
100 nm njeuml tregues qeuml mikroporoziteti nuk
mund teuml detektohet investigohet neumlpeumlrmjet
MIP ose SEM
37
CEM I 425 N 1d CEM I 425 N 7d CEM I 425 N 28d
Tipi i rrezes 52 Aring Tipi 1-2 9 Aring Tipi 4 No type
Raporti SV 00308 Aring-1 015 Aring-1
SECAR 51 1d SECAR 51 7d SECAR 51 28d
Tipi i rrezes 221 Aring Tipi 1-2 78 Aring Tipi 1-2 65 Aring Tipi 1-2
Raporti SV 00137Aring-1 002 Aring-1 00297 Aring-1
Tab1 Rrezja maksimale dhe raporti SV nga matjet e SAXS
CEM I 425 N
1
10
100
1000
10000
100000
1000000
0001 001 01 1
log (q)
log
(In
ten
sity
)
1 day
7 days
28 days
Secar 51
1
10
100
1000
10000
100000
1000000
0001 001 01 1
log (q)
log
(In
ten
sity
)
1 day
7 days
28 days
Fig 7 Zhvillimi i struktureumls poroze peumlr sistemin CAC dhe OPC teuml matura nga SAXS
4 PERFUNDIME
Rezultatet e paraqitura tregojneuml diferenceuml neuml
mikrostrukturat e ccedilimentove teuml bazuar neuml
hidratet teuml secilit grup neuml ccedilimentot pasteuml si
funksion i metodeumls karakterizuese teuml
aplikuar Kjo beumlhet e qarteuml neumlpeumlrmjet
investigimit me aneuml teuml SEM ku hidratet nga
CAC ose hidroksidi i kalciumit CH tregojneuml
qarteuml kristalet e formuara Prezenca e fazeumls
C-S-H eumlshteuml shumeuml e vogeumll dhe nuk eumlshteuml e
lehteuml identifkimi i tyre neumlpeumlrmjet SEM Neuml
mes ndodhen kristalet ettringite teuml cilat
mund teuml gjenden tek sistemi i cimentove
OPC
Rezultatet nga SAXS ose MIP tregojneuml
shpeumlrndarjet sasiore teuml madheumlsiseuml seuml poreve
apo madheumlsive mesatare teuml poreve
Ndeumlrfutja e meumlrkurit neuml ccedilimento jep
38
informacion mbi shpeumlrndarjen e madheumlsiseuml
seuml poreve neumlpeumlrmjet ndeumlrfutjes seuml meumlrkurit
dhe mbi veumlllimin total teuml poreve kapilare
Rezultatet e marra me aneuml teuml difraksionit me
rreze - X me keumlnd teuml vogeumll SAXS ploteumlsojneuml
rezultatet e marra neumlpeumlrmjet ndeumlrfutjes seuml
meumlrkurit MIP dhe jepin teuml dheumlna meuml teuml
besueshme neuml meso poret
5 LITERATURA
[1] Pore Structure of Cement-Based
Materials Testing Interpretation and
Requirements Kalliopi K Aligizaki (2006)
[2] Realistic pore structure of Portland
cement paste experimental study and
numerical simulation Hongyan Ma and
Zongjin Li (2012) Hong Kong China
[3] Fractal structure of Portland cement paste
during age hardening analyzed by small-
angle x-ray scattering M Kriechbaum G
Degovics J Tritthart P Laggner
GrazAustria
[4] Pore structure characterization of cement
pastes blended with high-volume fly-ash
Qiang Zeng Kefei Li Teddy Fen-chong
Patrick Dangla
[5] Comparison of pore structure of hardened
mortars based on various cementitious
binders and curing conditions Bier T A
(2013) First International Conference on the
Chemistry of Construction Materials GDCh
Monograph 47 pp 83-86
[6] Analysis of Pore Structure and their
relations with strength of hardened Cement
Paste Zhang Wensheng Li Beixing Wang
Hongxia Chen Yimin Journal of Wuhan
University of Technology Vol20 No1
[7] Characterization of Portland Cement
paste using MIP Nanoindentation and ESEM
techniques Richard JAquino Dessislava A
Koleva Eduard AB Koenders Klaas Van
Breugel Delft University of Technology
Netherlands
[8] The dynamics of capillary flows Edward
W Washburn (1921) Physical Review Vol
17 Nr3
[9] The Surface Area of Hardened Cement
Paste as Measured by Various Techniques
Jeffrey J Thomas Hamlin M Jennings and
Andrew J Allen (1999) Concrete Science
and Engineering 1 pp 45-64
[10] Handbook of Analytical Techniques in
Concrete Science and Technology Principles
Techniques and Applications V S
Ramachandran James J Beaudoin
[12] Leas Chemistry of Cement and
Concrete 4th Ed
39
ANALIZA E FAKTOREumlVE KRYESOREuml TEuml AKSIDENTEVE
SI BAZEuml E HARTIMIT TEuml NJEuml ldquoPLANI REAL KOMBEumlTAR
TEuml SIGURISEuml RRUGORErdquo
Ing Migen Zeqo
ABSTRAKTI
ANALYSIS OF ACCIDENTS MAIN FACTORS AS A BASIS FOR THE
DEVELOPMENT OF REAL NATIONAL PLAN FOR ROAD SAFETY
Road safety is the basic feature of prevention of accidents that in Albania unfortunately are
over 2 times higher than in developed European countries and is a growing trend that will
continued if no measure will take place In this article we have studied the statistics from
various official sources and from field measurements to analyze the causes of accidents from
quantitative point of view and in the highlight of the EC Directive Towards a European area
of road safety and approaching the more advanced experiences of countries with best results
in road safety we have suggested a series of measures to be included in the National Strategy
for Road Safety in Albania in order to achieve the main objective of this strategy downsizing
deaths from road accidents by 50 We have studied in more depth the main cause of accidents
in Albania which is the speed limit exceeds Drivers and riders who are travelling at
inappropriate speeds are more likely to crash and their higher speed means that the crash will
cause more severe injuries to themselves andor to other road users Inappropriate speed also
magnifies other driver errors such as driving too close or driving when tired or distracted
multiplying the chances of these types of driving causing an accident Taking the appropriate
measures against speed will downsize deaths from road accidents by 50
QELLIMI
Siguria rrugore eumlshteuml tipari themelor i parandalimit teuml aksidenteve qeuml neuml Shqipeumlri peumlr fat teuml
keq janeuml mbi 2 hereuml meuml teuml larta se sa neuml vendet e zhvilluara evropiane dhe mund teuml vazhdojeuml
teuml rritet si tendenceuml neuml qofteuml se nuk do teuml merret asnjeuml maseuml neuml keumlteuml drejtim Neuml keumlteuml artikull
duke studiuar statistikat nga burime teuml ndryshme zyrtare dhe nga matjet neuml terren kemi
analizuar shkaqet e aksidenteve nga pikeumlpamja sasiore dhe neuml driteumln e Direktiveumls seuml KE-seuml
Drejt njeuml zone evropiane teuml siguriseuml rrugore dhe duke ju referuar peumlrvojave teuml vendeve me
meuml teuml peumlrparuara me rezultatet meuml teuml mira neuml sigurineuml rrugore kemi sugjeruar njeuml seumlreuml masash
qeuml mund teuml peumlrfshihen neuml Strategjineuml Kombeumltare peumlr Sigurineuml Rrugore neuml Shqipeumlri me qeumlllim
teuml arritjes seuml objektivit kryesor teuml keumlsaj strategjie zvogeumllimit teuml vdekjeve nga aksidentet rrugore
me 50 Neuml keumlteuml studim jemi ndalur neuml veccedilanti tek shkaku kryesor i aksidenteve neuml Shqipeumlri i
cili eumlshteuml tejkalimi i kufirit teuml shpejteumlsiseuml seuml lejuar Shofereumlt teuml cileumlt udheumltojneuml me shpejteumlsi teuml
larteuml peumlrtej kufirit teuml lejuar teuml shpejteumlsiseuml kaneuml meuml shumeuml gjasa peumlr trsquou peumlrplasur dhe shpejteumlsia
e tyre meuml e larteuml do teuml thoteuml se peumlrplasja do teuml shkaktojeuml deumlmtime meuml teuml reumlnda peumlr veten e tyre
dheose peumlr peumlrdoruesit e tjereuml teuml rrugeumls Shpejteumlsia e papeumlrshtatshme zmadhon gabime teuml
tjera teuml shoferit teuml tilla si ngarje neuml afeumlrsi shumeuml madhe me mjete teuml tjera apo dheumlnie e makineumls
kur eumlshteuml i lodhur ose i hutuar duke shumeumlfishuar shanset peumlr teuml shkaktuar njeuml aksident Duke
marreuml masat e duhura kundeumlr shpejteumlsive peumlrtej limitit teuml lejuar do teuml pakeumlsohej numri i
vdekjeve nga aksidentet rrugore me 50
HYRJA
Shqipeumlria peumlrballet me njeuml sfideuml teuml madhe
peumlrsa i peumlrket garantimit teuml siguriseuml Kjo
sfideuml eumlshteuml veccedilaneumlrisht e veumlshtireuml neuml njeuml
mjedis me zhvillim teuml shpejteuml ekonomik i
cili do teuml ccedilojeuml neuml rritjen e transportit rrugor
Neuml meumlnyreuml qeuml shtimi i udheumltimeve teuml mos
ccedilojeuml neuml rritjen e numrit teuml aksidenteve
duhen marreuml masa efektive neuml lidhje me njeuml
seumlreuml aspektesh teuml siguriseuml rrugore siccedil janeuml
peumlrgatitjatestimi i drejtuesve teuml mjeteve
kontrolli i mjeteve peumlr drejtim teuml sigurteuml
sjellja e peumlrdoruesve teuml rrugeumls dhe siguria e
infrastruktureumls rrugore
Nga aksidentet automobilistike gjateuml 4
viteve teuml fundit kane vdekur 1342 persona
dhe 5108 teuml tjereuml janeuml plagosur Vendi yneuml
ka humbur miliona euro ccedildo vit neumlpeumlrmjet
deumlmeve teuml proneumls shpenzimeve mjekeumlsore
dhe produktivitetit teuml humbur Fatkeqeumlsisht
shumeuml nga viktimat e aksidenteve rrugore
janeuml teuml mosheumls 16 ndash 44 vjeccedil dhe janeuml
aneumltareumlt meuml produktiv dhe meuml aktiv teuml
popullateumls soneuml Neuml qofteuml se nuk do teuml keteuml
ndeumlrhyrje energjike me politika teuml
mireumlpeumlrcaktuara e mireumlstudiuara keumlto
humbje teuml tmerrshme njereumlzore dhe
ekonomike do teuml vazhdojneuml teuml rriten neuml vitet
e ardhshme Ky artikull analizon shkaqet
kryesore te ndodhjes se aksidenteve neuml
vendin toneuml dhe jep orientime te zbatuara ne
vendet europiane meuml teuml peumlrparuara neuml
fushen e siguriseuml rrugore qeuml kane numrin
meuml teuml uleumlt teuml aksidenteve si pasojeuml e
zbatimit teuml keumltyre masave
PERMBAJTJA
Siguria rrugore eumlshteuml njeuml problem shumeuml
disiplinor qe keumlrkon veprime nga teuml gjitheuml
sektoreumlt me njeuml efektivitet teuml koordinuar teuml
planit teuml veprimit teuml siguriseuml rrugore qeuml do
ti mundeumlsojeuml teuml gjitheuml aktoreumlt teuml ndeumlrmarrin
masa neuml fushat e tyre peumlrkateumlse duke ulur
faktoreumlt qeuml mundeumlsojneuml propabilitetin e
shfaqjes teuml aksidenteve rrugore
Plani i veprimit duhet teuml peumlrfshijeuml 15
sektoreuml Sektoreumlt peumlrmbajneuml shumeuml
disiplina teuml ndryshme dhe njeuml gameuml shumeuml
teuml gjeumlreuml teuml veprimtarive Ndeumlrkoheuml qeuml
vendet e zhvilluara peumlr njeuml periudhe prej meuml
shumeuml se 50 vjeccedilare (nga vitet 1950 deri neuml
vitet 2000) kaluan me rradheuml neuml fazat e
planeve teuml forcimit teuml SRr ne na duhet qeuml neuml
keumlteuml plan teuml planifikojme teuml gjitha fazat e
kaluara nga ata qeuml nga peumlrmisimi i
legjislacionit (duke filluar me Kodin
Rrugor) ndeumlrtimin e autostradave me
standardet europiane sigurineuml pasive
edukimin peumlr ndryshimin e sjelljes seuml
peumlrdoruesve teuml rrugeumls decentralizimin e
kompetencave teuml siguriseuml rrugore sigurineuml
e qeumlndrueshme dhe aplikimin e SIT
Fig1 Planet e Sektoreumlve dhe Sistemet 4 ldquoE ldquo
teuml Siguriseuml Rrugore
Fushat bazeuml ku duhet teuml mbeumlshteten masat
inxhinierike teuml Siguriseuml Rrugore neuml
Shqipeumlri duhet teuml lidhen me Auditimin e
Siguriseuml Rrugore dhe Rishikimin e Pikave
teuml Zeza
Nga analiza disa vjeccedilare e statistikave
vlereumlsojmeuml se faktoret kryesoreuml teuml
aksidenteve neuml vendin toneuml janeuml
Shpejteumlsia dhe sjellja agresive qeuml
shkaktojneuml 29 teuml vdekjeve dhe
32 teuml plagosjeve
Mjetet tregtare janeuml meuml pak se 11
e inventarit teuml peumlrgjithsheumlm por
janeuml peumlrgjegjeumls peumlr rreth 18 teuml
vdekjeve dhe 32 teuml plagosjeve
Keumlmbeumlsoreumlt llogariten teuml jeneuml 34
teuml teuml vrareumlve
Drejtuesit e rinj (18-24 vjeccedil) janeuml
peumlrgjegjeumls peumlr 17 teuml vdekjeve dhe
26 teuml plagosjeve
Drejtuesit e rinj pa eksperineceuml janeuml
peumlrgjegjeumls peumlr 385 teuml teuml gjitheuml
vdekjeve neuml dy vitet e fundit
Drejtimi neuml gjendje teuml dehur eumlshteuml
shkak i 67 teuml vdekjeve dhe 54
teuml plagosjeve neuml 2009
Peumlrdorimi i pakeumlt i rripit teuml sigurimit
peumlrpara dhe pas neumlnkupton qeuml
shumeuml pasagjereuml teuml palidhur vdesin
ose janeuml teuml paafteuml kur 40 e keumltyre
pasojave mund teuml ishin eleminuar
duke mbajtur rripin e sigurimit
Nga gjitheuml keumlta faktoreuml vlen teuml shqyrtojmeuml
shkakun e pareuml teuml listeumls seuml meumlsipeumlrme
shpejteumlsineuml dhe sjelljen agresive teuml cilat
shkaktojneuml rreth 13 e aksidenteve me
vdekje neuml vendin toneuml Nga matjet e
shpejtesiseuml teuml realizuara neuml 12 pika teuml
ndryshme teuml rrjetit kryesor rrugor neuml teuml
gjitha kategoriteuml e keumltyre rrugeumlve vihen re
tendenca unifikuese teuml cilat na sigurojneuml
mundeumlsineuml e marrjes teuml masave teuml shpejta
dhe praktike me rezultate shumeuml pozitive
Meuml poshteuml po japim grafikeumlt e matjeve te
realizuara teuml ndryshimit teuml shpejteumlsiseuml seuml
leumlvizjes teuml automjeteve neuml llojet kryesore teuml
rrugeumlve ekstra-urbane neuml Shqiperi gjateuml 24
oreumlve Nga grafikeumlt duket qarteuml se
ligjshmeumlria e ndryshimit teuml flukseve teuml
trafikut gjateuml 24 oreumlve eumlshteuml normale dhe i
peumlrgjigjet treguesve teuml keumltij ndryshimi neuml
peumlrputhje me treguesit normal teuml trafikut neuml
keumlto lloje teuml rrugeumlve neuml gjitheuml boteumln
Neuml keumlto matje pavareumlsisht nga flukset e
ndryshme teuml trafikut neuml llojet e ndryshme teuml
rrugeumlve ne kemi beumlreuml teuml mundur grupe
brenda fluksit neuml ccedildo oreuml teuml 24 oreumlshit qeuml
leumlvizin keumlto grupe shpejtesish peumlr teuml
vlereumlsuar se si ndryshon kjo shpeumlrndarje neuml
rregullsineuml e levizjes teuml rrymeumls seuml trafikut
gjateuml gjitheuml diteumls Grupimet e rrymave teuml
trafikut sipas shpejteumlsive janeuml 0 ndash 15 15 ndash
30 30 ndash 40 40 ndash 50 50 ndash 60 60 ndash 70 70 ndash
80 80 ndash 90 90 -100 100 -130 kmore Nga
teuml gjitheuml grafikeumlt veumlrehet se neuml ccedildo oreuml teuml 24
oreumlve teuml diteumls ne kemi teuml pranisheumlm teuml
gjitheuml llojet e drejtuesve teuml mjeteve qeuml
leumlvizin nga shpejtesiteuml meuml teuml ula deri tek ato
meuml teuml larta dhe peumlrqindjet e keumltyre
42
grupimeve neuml teuml gjitheuml llojet e rrugeumlve dhe
neuml teuml gjitheuml oreumlt e diteumls janeuml neuml raporte teuml
qendrueshme Kjo do teuml thoteuml se kudo ne
kemi njeuml trafik jo te mireumlorganizuar teuml pa
disiplinuar dhe teuml pa kontrolluar qeuml beumlhet
shkak peumlr rritjen e shfaqjes teuml agresivitetit teuml
drejtimit teuml automjeteve dhe rritje teuml numrit
teuml aksidenteve
Keumlshtu neumlse i referohemi matjeve neuml rrugeumln
Tiraneuml ndash Durreumls pothuaj gjateuml gjitheuml 24
oreshit peumlr ccedildo oreuml numi i mjeteve qeuml
tejkalon shpejtesineuml e lejuar teuml levizjes (90
kmore) me shpejteumlsi deri 130 kmore eumlshteuml
pothuajse 50 e teuml gjithe fluksit Duke ju
referuar numrit relativisht teuml larte teuml fluksit
qeuml neuml kohen e pikut ne oren 16 -17 arrin nje
nivel mbi 700 automjete njeumlsi neuml ore me njeuml
nivel sherbimi D ndash E beumlhet evidente
predispozita peumlr ccedilfaqjen e aksidenteve Po
keumlshtu neuml keumlteuml segment rrugor njeuml numer i
konsiderueshem automjetesh neuml teuml njejteumln
oreuml teuml pikut (rreth 25 e fluksit) levizin me
shpejtesi neumln 40kmoreuml qeuml eumlshteuml meuml pak se
50 e shpejteumlsiseuml maksimale teuml lejuar neuml
keumlteuml kategori (90 kmore) duke na krijuar
njeuml rryme trafiku heterogjene dhe teuml prirur
drejt aksidenteve Keto raporte neuml peumlrberje
teuml rrymeumls teuml trafikut neuml numeumlr teuml reduktuar
teuml fluksit i kemi dhe neuml oreumlt e vona teuml nateumls
2000 ndash 2400 ose neuml oreumlt e para teuml mengjesit
0200 ndash 0600 por neuml keumlto oreuml mungesa a
ndriccedilimit neuml rrugeumlt tona rrit mundeumlsineuml e
ccedilfaqjes teuml aksidenteve me njeuml shkalleuml teuml
ashpeumlrsiseuml teuml tyre edhe meuml teuml larteuml
Teuml njeumljtat fenomene janeuml lehteumlsisht teuml
analizueshme edhe neuml llojet e tjera teuml
rrugeumlve tonasi psh neuml segmentin rrugor
Laccedil ndash Lezheuml i cili eumlshteuml njeuml segment me
punime rikonstruksioni teuml zgjatura neuml disa
vite ku shfaqet po e njeumljta shperndarje e
grup-shpejtesive me ndryshimin e veteumlm se
volumi i fluksit teuml mjeteve qeuml tejkalojneuml
shpejtesineuml mbi 100 kmoreuml eumlshteuml neuml njeuml
maseuml meuml teuml vogeumll (deri neuml 15) por mos
harrojmeuml se kufiri i shpejtesiseuml maksimale
neuml keumlteuml rrugeuml neuml punime eumlshteuml meuml i ulet (60
kmore) dhe po ti referohemi ketij kufiri
numi i mjeteve qeuml e kalojneuml neuml raporte teuml
larta ne kufirin e lejuar teuml shpejtesiseuml
kalon 40 Peumlr keto lloj rrugeumlsh rreziku i
shfaqes teuml aksidenteve rritet fenomen qeuml
veumlrtetohet edhe neuml treguesit e aksidenteve
neuml keumlteuml segment i cili ka marreuml dhe emrin si
ldquoAutostrada e Vdekjesrdquo
Trendi i tejkalimit teuml shpejtesise se lejuar
lexohet qarteuml edhe neuml grafikeumlt e tjere te
paraqitur meuml poshteuml realizuar nga matjet neuml
segmentet e tjera rrugore neuml Shqiperi Nga
te dhenat del qarte domosdoshmeria e
hartimit te ldquoPlanit Kombeumltar teuml Siguriseuml
Rrugorerdquo neuml mbeshtetje teuml direktivave teuml
KS teuml OKB-se peumlr ldquoDekaden e OKB peumlr
Sigurineuml Rrugore 2010-2020rdquo dhe
Komisionit Europian te BE-se ldquoPeumlr njeuml
hapesire mbare Europine teuml Siguriseuml
Rrugore 2015 ndash 2025rdquo Sipas
rekomandimeve Evropiane problemet
kryesore qe duhen menaxhuar janeuml
- Problemet administrative
- Problemet inxhinierike
- Menaxhimi dhe koordinimi i
siguriseuml rrugore
Ccedilfareuml mund teuml beumljmeuml peumlr teuml ulur efektet
negative teuml tejkalimit teuml shpejteumlsiseuml neuml
rritjen e rrezikut peumlr aksidente
Shpejteumlsia eumlshteuml identifikuar si njeuml faktor
kyccedil i rrezikut neuml leumlndimet e trafikut rrugor
qeuml ndikon jo veteumlm neuml rrezikun e njeuml
peumlrplasje neuml rrugeuml por edhe neuml ashpeumlrsineuml e
plagosjeve qeuml rezultojneuml nga perplasjet
43
Grafiket e matjeve te realizuara teuml ndyshimit teuml shpejteumlsiseuml seuml leumlvizjes teuml automjeteve neuml llojet
kryesore teuml rrugeumlve ekstraurbane neuml Shqiperi gjateuml 24 oreve
44
ldquoShpejteumlsia e tepeumlrtrdquo eumlshteuml peumlrcaktuar si
tejkalim i shpejteumlsineuml limit ldquoShpejteumlsia e
papeumlrshtatshmerdquo eumlshteuml peumlrcaktuar si ngarje
me njeuml shpejteumlsi teuml papeumlrshtatshme peumlr
rrugeumln e dheumlneuml dhe kushtet e trafikut
Shpejteumlsia e tepeumlrt dhe e papeumlrshtatshme
eumlshteuml peumlrgjegjeumlse peumlr njeuml peumlrqindje teuml larteuml
teuml vdekshmeumlriseuml dhe leumlndimeve qeuml
rezultojneuml nga aksidentet rrugore Neuml
vendet me teuml ardhura teuml larta shpejteumlsia
kontribuon neuml rreth 30 teuml vdekjeve neuml
rrugeuml ndeumlrsa neuml veumlndet me teuml ardhura teuml
uleumlta dhe teuml mesme si vendi yneuml shpejteumlsia
eumlshteuml vlereumlsuar teuml jeteuml faktori kryesor
kontribues neuml rreth gjysmeumln e teuml gjitha
aksidenteve rrugore Kontrolli i shpejteumlsiseuml
seuml automjeteve mund teuml parandalojeuml
ndodhjen e perplasjeve dhe mund teuml
zvogeumllojeuml ndikimin kur ato ndodhin neuml
uljen e ashpeumlrsise teuml leumlndimeve teuml
viktimave
Sa meuml e larteuml teuml jeteuml shpejteumlsia e njeuml
automjeti aq meuml e shkurteumlr eumlshteuml koha qeuml ka
njeuml shofer peumlr teuml ndaluar dhe peumlr teuml
shmangur njeuml peumlrplasje Njeuml makineuml qeuml
udheumlton me 50km ore do keumlrkojeuml 13 metra
distanceuml peumlr teuml ndaluar ndeumlrsa njeuml makineuml
qeuml udheumlton me 40km ore do teuml ndalet mbas
85 metrash
o Njeuml rritje mbi shpejteumlsineuml e lejuar prej 1
km ore rezulton se shton njeuml rrezik 3
meuml teuml larteuml teuml peumlrplasjeve me peumlrfshirje
me leumlndime dhe me njeuml rritje prej 4-5
teuml rrezikut teuml shtuar peumlr peumlrplasje qeuml
rezultojneuml me viktima
o Shpejtesia gjithashtu kontribuon neuml
rritjen e shkalleumls teuml ashpeumlrsiseuml seuml njeuml
peumlrplasje Neuml njeuml peumlrplasje me njeuml
shpejteumlsi rreth 80 km oreuml mundeumlsia e
vdekjes teuml personave teuml peumlrfshireuml neuml
aksident eumlshteuml 20 hereuml meuml e larteuml se peumlr
rastin kur levizet me njeuml shpejteumlsi 30 km
oreuml
o Marreumldheumlnia ndeumlrmjet shpejteumlsiseuml dhe
ashpeumlrsiseuml teuml leumlndimit eumlshteuml veccedilaneumlrisht
e reumlndeumlsishme peumlr teuml pambrojtur
peumlrdoruesit vulnerabeumll teuml rrugeumls si
keumlmbeumlsoreumlt dhe ccediliklisteumlt
Peumlr shembull keumlmbeumlsoreumlt kaneuml shans peumlr teuml
mbijetuar deri neuml 90 kur goditen nga njeuml
makineuml qeuml udheumlton me 30 km ore ose meuml
pak por ky shans zbret neuml meuml pak se 50
peumlr teuml mbijetuar kur goditen nga njeuml makineuml
qeuml udheumlton me shpejteumlsi me 45 km oreuml
dhe se keumlmbeumlsoreumlt nuk kaneuml pothuajse
shans peumlr teuml mbijetuar kur peumlrplasen me njeuml
makineuml qeuml leumlviz me 80 km oreuml
Propabiliteti i humbjes se jetes
Shpejtesia e mjetit neuml kmoreuml
Fig Rreziku i fatalitetit teuml keumlmbeumlsoreumlve gjateuml
perplasjes me nje mjet neuml raport me shpejtesineuml
e leumlvizjes teuml mjetit Burimi Pasanen E 1991
Cileumlt janeuml faktoreumlt qeuml ndikojneuml neuml
shpejteumlsineuml e leumlvizjes
Zgjedhja e shpejteumlsiseuml teuml leumlvizjes ndikohet
nga njeuml numeumlr faktoreumlsh qeuml mund teuml jeneuml
Faktoreuml qeuml lidhen me shoferin (mosha
gjinia nivel i alkolit numri i njereumlzve
neuml makineuml)
Faktoreuml qeuml lidhen me rrugeumln dhe me
automjetin (shtrirja e rrugeumls cileumlsia e
sipeumlrfaqes fuqia e motorit teuml automjetit
shpejteumlsia maksimale qeuml mund teuml arrijeuml
automjeti)
Lidhjet me trafikun dhe mjedisin
(Deumlndeumlsia e trafikut dhe peumlrbeumlrja e tij
shpejteumlsia mbizoteumlruese e rrymeumls teuml
trafikut kushtet atmosferike etj)
45
Ccedilfareuml mund teuml beumljmeuml peumlr teuml menaxhuar
efektet negative teuml shpejteumlsiseuml
Eshteuml provuar se njeuml numeumlr ndeumlrhyrjesh
janeuml efektive neuml menaxhimin dhe kontrollin
e shpejteumlsiseuml seuml mjeteve
Vendosja dhe zbatimi i kufijve teuml
shpejteumlsive teuml lejuara peumlr cdo segment
rrugor sipas kategorive dhe kushteve
konkrete te tyre janeuml dy masat meuml
efektive neuml reduktimin e leumlndimeve teuml
trafikut
Studimet sugjerojneuml se njeuml ulje me 1
kmore e shpejteumlsiseuml teuml udheumltimit do teuml
siguronte njeuml zvogeumllim me 2-3 teuml
aksidenteve rrugore
Peumlrvoja e shumeuml vendeve ka treguar
se ndeumlrhyrja neuml kufizimin e
shpejteumlsiseuml do teuml keteuml njeuml efekt teuml
shkurteumlr jeteumlsor neuml uljen euml shpejteumlsiseuml
neumlse nuk shoqeumlrohet me masa teuml
qeumlndrueshme edhe teuml dukshme peumlr
zbatimin e keumltyre kufijve teuml vendosur
Kamerat e kontrollit teuml shpejtesiseuml
janeuml me shumeuml efektivitet neuml
reduktimin e aksidenteve rrugore
Neuml disa vende kufijteuml e shpejteumlsiseuml
janeuml vendosur qeuml teuml ndryshojneuml neuml
vareumlsi teuml motit kushteve teuml trafikut
dhe koheumls peumlrgjateuml diteumls Kjo siguron
qeuml kufijteuml e shpejteumlsiseuml teuml jeneuml teuml
peumlrshtatura peumlr kushtet lokale dhe
rrethanat e trafikut dhe peumlr keumlteuml arsye
kaneuml meuml shumeuml teuml ngjareuml qeuml teuml
zbatohen
Nivelet e shpejtesiseuml teuml leumlvizjes
ndikohen nga cileumlsiteuml e
infrastruktureumls Kjo mund teuml peumlrfshijeuml
modifikimin e mjedisit rrugor peumlr teuml
reduktuar rrjedhat e trafikut dhe
shpejteumlsiteuml e automjeteve duke
parashikuar mbrojtje nga perplasjet
dhe reduktimin e ashpeumlrsiseuml teuml
leumlndimeve Masa teuml tilla peumlrfshijneuml
pengimin neuml peumlrdorimin e shpejteumlsive
teuml larta dhe teuml ulta nga peumlrdoruesit e
rrugeumls ose dekurajimin peumlr hyrjen e
automjeteve neuml disa zona teuml caktuara
Masat trafik-qeteumlsuese janeuml gjereumlsisht
teuml peumlrdorura peumlr teuml reduktuar
frekuenceumln e peumlrplasjeve neuml veumlndet
me teuml ardhura shumeuml teuml larta Keumlto
peumlrfshijneuml instalimin fizik teuml
elementeumlve peumlr kufizimin e
shpejteumlsiseuml teuml tilla si rreth-rrotullime
ndryshime ne planin vertikale neuml
rrugeuml (peumlr shembull teuml ngritura per teuml
penguar leumlvizjen me shpejteumlsi) neuml
planin horizontal (teuml tilla si ngushtime
teuml rrugeumls ose shirita zhurmues)
Peumlrdorimi i masave teuml meumlsipeumlrme peumlr
qeteumlsimin e trafikut mund teuml jeneuml
veccedilaneumlrisht teuml dobishme kur zbatimi i
ligjeve teuml kontrollit teuml shpejteumlsiseuml
mund teuml jeteuml i paefektsheumlm sic eumlshteuml
shpesh neuml Shqipeumlri
Kalimi nga zonat me rrugeuml ku lejohet
leumlvizja me shpejteumlsi teuml larteuml neuml zonat
me rruge ku duhet teuml leumlvizet me
shpejteumlsi teuml uleumlt mund teuml krijojeuml zona
teuml rrezikut teuml larteuml peumlr aksidente - peumlr
shembull ku automjetet dalin nga
autostrada Sipas standardit duhet te
jepen karakteristikat e projektimit qeuml
duhen peumlrdorur peumlr teuml sheumlnuar neuml
meumlnyreuml teuml dallueshme ldquoZonat e
tranzititrdquo teuml daljes dhe hyrjes neuml rrugeumlt
peumlr neuml Qytetet fshatrat qeuml mund teuml
ndikojneuml neuml ndryshimin e shpejteumlsiseuml
seuml leumlvizjes nga drejtuesit e
automjeteve neuml keumlto zona Zonat me
shpejteumlsi teuml uleumlt dhe rreth-rrotullimet
janeuml shembuj teuml dobisheumlm peumlr
reduktimin e shpejteumlsis teuml mjeteve
Shpejteumlsiteuml e peumlrshtatshme mund teuml
imponohen mbi trafikun neumlpeumlrmjet
peumlrdorimit teuml elementeumlve
karakteristikeuml teuml projektimit teuml
infrastruktureumls qeuml kufizojneuml
shpejteumlsineuml e veteuml automjetit
Legjislacioni mund teuml peumlrdoret peumlr teuml
inkurajuar peumlrdorimin e
karakteristikave teuml tilla Kjo tendenceuml
tashmeuml eumlshteuml duke u peumlrdorur neuml
shumeuml vende peumlr automjetet e reumlnda teuml
mallrave autobuzave dhe vlereumlsohet
se siguron njeuml reduktim 2 neuml numri
i leumlndimeve nga aksidentet Veprime
analoge jane te nevojsheumlme teuml
peumlrdoren peumlr automjete teuml llojeve teuml
tjera
PERFUNDIME
Nga analizimi i matjeve dhe statistikave te tjera rezulton se
o kudo ne kemi njeuml trafik jo mireuml teuml organizuar teuml pa disiplinuar dhe teuml pa kontrolluar qe
beumlhet shkak peumlr rritjen e shfaqjes teuml agresivitetit teuml drejtimit teuml automjeteve dhe peumlr
pasojeuml rritje teuml numrit teuml aksidenteve
o Shpejtesia eumlshteuml shkaku kryesor i aksidenteve fatale neuml vendin toneuml
Njeuml numeumlr ndeumlrhyrjesh imediate janeuml efektive neuml menaxhimin dhe kontrollin e shpejteumlsiseuml seuml
mjeteve
o Vendosja dhe zbatimi i kufijve teuml shpejteumlsive teuml lejuara peumlr cdo segment rrugor sipas
kategorive dhe kushteve konkrete te tyre janeuml dy masat meuml efektive neuml reduktimin e
leumlndimeve teuml trafikut
o Vendosja e kamerave teuml kontrollit teuml shpejtesiseuml
o Projektimi dhe zbatimi i infrastruktureumls rrugore neuml bazeuml teuml parimit teuml ldquoVizionit 0rdquo ku
drejtuesi i mjetit gabon pashmangshmeumlrisht por projektimi dhe ndeumlrtimi i infrastruktureumls
rrugore duhet teuml jeteuml i tilleuml qeuml forcat qeuml shkaktojneuml peumlrplasje duhet teuml jeneuml gjithnjeuml meuml teuml
vogla se forcat qeuml shkaktojneuml humbjen e jeteumls apo deumlmtime serioze teuml saj
Literatura
1- Finch TRL Project Report 1994 ldquoSpeed Speed Limits and Accidentsrdquo
2- Taylor et al TRL Report 421 2002 4 ldquoThe Effects of Drivers Speed on the Frequency
of Road Accidentsrdquo
3- Stradling Road Safety Research Report 93 DfT 2008 7 ldquoUnderstanding Inappropriate
High Speed A Quantitative Analysisrdquo
4- RoSPA The Royal Society for the Prevention of Accidents Inappropriate Speed -
January 2011
5- UK Department for Transport September 2010 ldquoRelationship between Speed and Risk
of Fatal Injury Pedestrians and Car Occupantsrdquo
6- RoSPA ldquoThe Characteristics of Speed Related Collisionsrdquo Road Safety Research
Report 117 Department for Transport Sept 2010
47
TESTET E SHPUESHMEumlRISEuml SEuml SHKEumlMBIT PEumlR
KARAKTERIZIMIN E SHKEumlMBINJEVE BLLOK NEuml
MATRIKS NEuml DOBEumlRCcedilAN
Megi Rusi1
1Universiteti Metropolitan Tirana Fakulteti i Inxhinieriseuml seuml Ndeumlrtimit Rr Brigada e VIII
Vila Nr 3 Tiraneuml Albania megirusiyahoocom mrusiumtedual
ABSTRACT
ROCK DRILLABILITY TESTS FOR CHARACTERISING BLOCK IN MATRICK
ROCK MASES IN DOBEumlRCcedilAN
Devoll Hydropower Project is a hydropower scheme that is being developed in the region of
Gramsh Southern Albania It consists of a cascade of 3 power plants For the construction of
the upstream plant a tunnel system is planed from Mogliceuml dam to Graboveuml underground
powerhouse A detailed geological study is been carried out for the purpose of characterization
the different rock types encountered by the tunnel alignment One of the newly implemented
methods is the NTNUSINTEFF method which by developing specific tests and indexes for
rock drill ability helps predicting the advance rate of a tunnel thus giving important information
on timescales tool consume and costs Specific attention is paid to the implementation of this
method for the block and matrix rocks in order introduce this parameters to BiM rock mass
characterization
QEumlLLIMI
Qeumlllimi kryesor i keumltij punimi eumlshteuml prezantimi me testet e shpueshmeumlriseuml seuml shkeumlmbit dhe
indekset peumlrkateumlse peumlr karakterizimin e masivit shkeumlmbor peumlr qeumlllime inxhinierike Aplikimi i
keumltyre testeve dhe indekseve eumlshteuml shumeuml i reumlndeumlsisheumlm neuml parashikimin e shkalleumls seuml avancimit
teuml njeuml tuneli sepse ka njeuml influenceuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme neuml kohezjatje konsum dhe kosto si
dhe neuml zgjedhjen e metodeumls dhe pajisjes seuml hapjes seuml tunelit Neuml keumlteuml artikull veumlmendje e veccedilanteuml
i eumlshteuml kushtuar implementimt teuml metodeumls neuml shkeumlmbinjteuml heterogjen teuml zoneumls Dobeumlrcan neuml
Projektin Hidroenergjitik teuml Devollit
48
HYRJE
Nga tre shpimet e thella gjeologjike teuml kryera
neuml seksionin e shkeumlmbinjeumlve me blloqe
peumlrgjateuml tunelit me presion Mogliceuml Graboveuml
neuml Hidrocentralin e Devollit janeuml marreuml
kampione teuml cilat janeuml konsideruar si meuml
peumlrfaqeumlsuese teuml blloqeve dhe matriksit dhe
janeuml analizuar neuml laborator peumlr sa i peumlrket
karakteristikave dhe sjelljes mekanike Testet
laboratorike janeuml kryer neuml laboratore teuml
famshme gjeoteknike dhe teste janeuml teuml
reumlndeumlsishme sepse kaneuml gjeneruar teuml dheumlna
mbi karakteristikat e blloqeve ccedilka do teuml japeuml
njeuml informacion teuml besuesheumlm mbi shkalleumln e
konsumimit teuml prereumlsit progresin e shpimit
koston dhe koheumln qeuml lidhen me to
Metoda kryesore e peumlrdorur peumlr testimet
eumlshteuml NTNUSINTEF metodeuml e cila
fillimisht eumlshteuml njohur neuml vitet 1960 si metoda
NHT e zhvilluar neuml vitet 1958ndash1961 peumlr teuml
vlereumlsuar shpueshmeumlrineuml e shkeumlmbinjeumlve
Klasifikimi NTNUSINTEF peumlrfshin
indekset e shpueshmeumlriseuml DRItrade BW Itrade
and CLItrade Keumlto parametra janeuml zhvilluar neuml
1998 dhe peumlrftohen nga testet laboratorike
Neuml fusheumln e tuneleve shpueshmeumlria ka njeuml
influenceuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme neuml
koheumlzjatje konsum dhe kosto si dhe neuml
zgjedhjen e metodeumls dhe pajisjes seuml hapjes seuml
tunelit (1) Sipas keumlrkesave teuml peumlrcaktuara
nga metoda kampionet e deumlrguar neuml
laborator u peumlrzgjodheumln teuml patjeteumlrsuar dhe
pa ccedilarje teuml shkaktuara nga agjenteuml teuml jashteumlm
si shpeumlrthime etj
METODA NTNUSINTEFF
Tre indekset teuml cilat peumlrcaktohen me metodeumln
norvegjeze teuml sipeumlrpeumlrmendur janeuml Indeksi i
Shkalleumls seuml Shpueshmeumlriseuml (DRI) Indeksi i
Konsumimit teuml Koroneumlstrade (BWI) dhe
Indeksi i Jeteumlgjateumlsiseuml seuml Prereumlsit (CLI)
Indeksi i Shkalleumls seuml Shpueshmeumlriseuml (DRI)
peumlrcaktohen nga teuml dheumlnat e peumlrfuara nga dy
teste laboratorike nga testi i Vlereumls seuml
Brishteumlsiseuml (11987820) dhe testi i Vlereumls J teuml
Sieversit (SJ)
Vlera DRItrade mund teuml peumlrshkruhet si S20 e
shkeumlmbinjeve e peumlrcaktuar si afteumlsia peumlr tu
shkateumlrruar nga impakte teuml peumlrseumlritur e
korigjuar peumlr forteumlsineuml e sipeumlrfaqes e
peumlrcaktuar nga SJ
Indeksi i Konsumimit teuml Koroneumls trade (BWI)
i cili peumlrdoret peumlr teuml peumlrllogaritur shkalleumln e
konsumimit teuml koronave teuml shpimit
peumlrcaktohet mbi bazeumln e DRItrade dhe vlereumls seuml
abrazionit AVS e peumlrftuar nga testi abrazionit
teuml materialit
Indeksi i Jeteumlgjateumlsiseuml seuml Prereumlsit (CLI) jep
mundeumlsineuml peumlr teuml peumlrllogaritur jeteumlgjateumlsineuml e
prereumlsit neuml lidhje me geumlrmimin e shkeumlmbit
neumlpeumlrmjet makineriseuml TBM Vlera CLI
peumlrcaktohet mbi bazeumln e Vlereumls seuml Siever-sit
dhe Vlereumls seuml Abrazionit (AVS)
Tre testet qeuml janeuml kryer peumlr teuml peumlrftuar
parametrat e caktuar peumlr llogaritjen e
Indekseve teuml sipeumlrpeumlrmendur janeuml testi i
vlereumls seuml brishteumlsise testi i Vlereumls J teuml
Sieversit dhe testi i vlereumls seuml Abrazionit
(2)(3)
Testet e Shpueshmeumlriseuml
Testi i Vlereumls seuml brishteumlsiseuml
Testi fillestar i brishteumlsiseuml eumlshteuml krijuar neuml
1943 por qeuml atehereuml ka patur njeuml seumlreuml
modifikimesh ndeumlrkaq modifikimi i fundit
eumlshteuml ai i beumlreuml neuml 1950 Simbolikisht vlera e
brishteumlsiseuml sheumlnohet S20 dhe kjo vlereuml
peumlrfaqeson njeuml matje teuml brishteumlsiseuml seuml
shkeumlmbit apo teuml afteumlsiseuml seuml tij peumlr tu theumlrmuar
neumlpeumlrmjeteuml goditjeve teuml peumlrseumlritura
49
Figura 1 Testi i Vlereumls seuml Brishteumlsiseuml (2)
Vlera S20 peumlrkufizohet si peumlrqindja e njeuml
fraksioni teuml situr meuml pareuml qeuml kalon njeuml siteuml meuml
teuml imet pas 20 goditjeve Testi S20 performohet me tre ekstrakte teuml marra nga njeuml
kampion peumlrfaqeumlsues i homogjenizuar i
materialit shkeumlmbor teuml theumlrmuar dhe teuml situr
Pra S20 eumlshteuml vlereuml mesatare e 3 testeve
paralele (2)(3) Teteuml kampione janeuml
peumlrzgjedhur si peumlrfaqeumlsues teuml blloqeve neuml
masiv shkeumlmbor dhe janeuml testuar neuml laborator
peumlr peumlrcaktimin e vlereumls seuml brishteumlsiseuml
Testi i Vlereumls seuml Siever-sit
Testi i Sieversit sheumlrben peumlr teuml peumlrcaktuar
forteumlsineuml e sipeumlrfaqes seuml shkeumlmbit Ky test
bazohet neuml parimin e shpimit neuml miniature
eumlshteuml zhvilluar peumlr hereuml teuml pareuml neuml vitin 1950
nga Sieversi
Tabela 1 Rezultatet e testit teuml brishteumlsiseuml bazuar neuml klasifikimin e rezultateve teuml testeve teuml regjistruara neuml
databazeumln e laboratorit neuml sajeuml teuml karakteristikave teuml kampionit teuml derguar ka qeumlneuml e pamundur teuml
peumlrgatitet specimeni peumlr testim
Numri i Kampionit
i vene ne
laborator
12
Grupi 1
13
Grupi 1
57
Grupi 5
60
Grupi 5
61
Grupi 5
62
Grupi 5
63
Grupi 5 Kampioni Nr 8
Emri I kampionit i
vene ne terren Shemsit-1 Shemsit-2 DO2-1 DO2-5 DO2-8 DO2-9 DO2-12 M-HR-2 1024 - 110
Vlera e Brishtesise
(S20) []
575 775 525 453 546 631 566
Interpretimi E larte Ekstremisht e larte E larte Mesatare E larte Shume e Larte E larte
50
Vlera e peumlrftuar nga testi i Siversit simbolishk
sheumlnohet SJ dhe paraqet njeuml matje teuml forteumlsiseuml
seuml sipeumlrfaqes seuml shkeumlmbit apo reumlzistenceumls seuml
tij neuml dheumlmbeumlzim SJ llogaritet si vlera
mesatare e thelleumlsive teuml matura neuml 110mm teuml
vrimave teuml shpuara neuml sipeumlrfaqen e
parapeumlrgatitur teuml kampionit pas 200 cikleve
teuml koroneumls shpuese e cila ka njeuml diameter
85mm Neuml sipeumlrfaqen e kampionit shpohen 4
deri neuml 8 vrima teuml vogla neuml vareumlsi teuml tekstureumls
seuml shkeumlmbit
Sipeumlrfaqet e kampioneumlve duhet teuml priten
pingul me foliacionin e shkeumlmbit Si
rrjedhojeuml SJ matet paralel me foliacionin
Shkeumlmbinjteuml teuml cileumlt kaneuml njeuml peteumlzim shumeuml
teuml zhvilluar neuml shumiceumln e rasteve paraqesin
njeuml teksture ku dallohen qarteuml breza
mineralesh qeuml kaneuml forteumlsi teuml ndryshme ccedilka
do teuml rezultonte neuml njeuml variacion teuml thelleumlsiseuml
seuml penetrimit teuml koroneumls Prandaj gjateuml
kryerjes seuml testit duhet teuml beumlhet njeuml inspektim
viziv dhe duhet teuml synohet qeuml shpimet teuml
beumlhen neuml brezat e forteuml ose teuml buteuml dhe jo neuml
kontaktet e shtresave
Teteuml kampione janeuml peumlrzgjedhur si
peumlrfaqeumlsues teuml blloqeve neuml masiv shkeumlmbor
dhe janeuml testuar neuml laborator peumlr peumlrcaktimin
e vlereumls seuml Sieversit
Figura 2 Testi i shpimit neuml miniatureuml peumlr
peumlrcaktimin e vlereumls seuml Sieversit (2)
Testi i Vlereumls seuml Abrazionit teuml Prereumlses seuml
Celikut
Testi i vlereumls seuml Abrazionit teuml Prereumlses seuml
Celikut AVS eumlshteuml i lidhur ngushteuml me veteuml
testin e vlereumls seuml Abrazionit AV i cili eumlshteuml
zhvilluar relativisht voneuml rreth fillimit teuml
viteve 1960 neuml departamentin e gjeumlologjiseuml
NTH peumlr teuml matur afteumlsineuml abrazive teuml
pluhurit teuml shkeumlmbit teuml theumlrrmuar peumlr teuml
konsumuar karbitin e tungsenit Abraziviteti
i njeuml shkeumlmbi varet kryesisht nga peumlrbeumlrja
mineralogjike e tij si dhe nga meumlnyra e
ccedilimentimit teuml kokrrizave minerale
Figura 3 Pajisja e testimit dhe njeuml kampion
peumlrfaqeumlsues i testuar peumlr teuml peumlrftuar vlereumln
e Sieversit
Testi AVS bazohet neuml teuml njeumljteumln metodeuml dhe
teuml njeumljteumln pajisje laboratorike por ndeumlr teuml
tjera peumlrdor njeuml copeumlz ccedileliku testuese teuml marreuml
nga presa e njeuml makinerie TBM pra ky test
ndryshe nga i pari mat afteumlsineuml abrasive teuml
shkeumlmbit peumlr teuml konsumuar ccedilelikun e
prereumlses Pluhuri abraziv qeuml peumlrdoret peumlr teuml
dy testet peumlrgatitet nga fragmentet shkeumlmbore
peumlrfaqeumlsuese dhe teuml homogjenizuara teuml
mbetura nga testi i vlereumls seuml brishteumlsiseuml
51
Tabela 2 Rezultatet e testit te shpimit neuml miniature teuml Sieversit bazuar neuml klasifikimin e rezultateve teuml testeve teuml
regjistruara neuml databazeumln e laboratorit neuml sajeuml teuml karakteristikave teuml kampionit teuml derguar ka qeumlneuml e
pamundur teuml peumlrgatitet specimeni peumlr testim
Testi i vlereumls seuml abrazionit peumlrkufizohet si
humbja neuml pesheuml neuml miligram e copeumlzeumls qeuml
testohet pas njeuml intervali prej 5 minutash
testimi ndeumlrsa testi i vlereumls se Abrazionit teuml
Prereumlses seuml Celikut peumlrkufizohet si humbja neuml
pesheuml neuml miligram e copeumlzeumls qeuml testohet pas
njeuml intervali prej 1 minuteuml testimi
Peumlrgjitheumlsisht teuml dy testet duhet teuml kryhen neuml
2-4 copeumlza testimi Eksperienca ka treguar se
ndryshimet e vlerave neuml testet paralele janeuml
shumeuml teuml vogla dhe neumlse testi kryhet neuml
meumlnyreuml teuml sakteuml diferencat nuk janeuml meuml
shumeuml se 5 njeumlsi (miligram) Vlera e
raportuar e testeve eumlshteuml gjithmoneuml vlera
mesatare e dy- tre testeve paralele (2)
Teteuml kampione janeuml perzgjedhur si
peumlrfaqeumlsues teuml blloqeve neuml masiv shkeumlmbor
dhe janeuml testuar neuml laborator peumlr peumlrcaktimin
e vlereumls seuml Abrazionit
Peumlrllogaritja e Indekseve teuml
Shpueshmeumlriseuml
Parashikimi i performanceumls dhe vlereumlsimi i
kostove teuml modeleve peumlr metoda teuml ndryshme
geumlrmimi beumlhet neumlpeumlrmjet korelimit teuml testeve
teuml tilla laboratorike dhe indekseve peumlrkateumls si
dhe teuml dheumlnave gjeologjike in situ Tre
indekset teuml cilat peumlrcaktohen nga rezultatet e
testeve teuml sipeumlrpeumlrmendura janeuml Indeksi i
Shkalleumls seuml Shpueshmeumlriseuml (DRI) Indeksi i
Konsumimit teuml Koroneumls trade (BWI) dhe
Indeksi i Jeteumlgjateumlsiseuml seuml Prereumlsit (CLI)
Figura 4 Testi i Vlereumls seuml Abrazionit (AV) dhe Testi
i Vlereumls seuml Abrazionit teuml Preseumls
seuml Ccedilelikut (AVS) (2)
Numri i Kampionit i
vene ne laborator
12
Grupi 1
13
Grupi 1
57
Grupi 5
60
Grupi 5
Emri I kampionit i
vene ne terren Shemsit-1 Shemsit-2 DO2-1 DO2-5
Vlera e Sieversit
(SJ) [110 mm]
717 954 974
Interpretimi Shume e larte Ekstremisht e larte Ekstremisht e larte
Numri i Kampionit i
vene ne laborator
61
Grupi 5
62
Grupi 5
63
Grupi 5 Kampioni Nr 8
Emri I kampionit i
vene ne terren DO2-8 DO2-9 DO2-12 M-HR-2 1024 - 110
Vlera e Sieversit
(SJ) [110 mm]
998 863 834 795
Interpretimi Ekstremisht e larte Ekstremisht e larte Shume e larte Shume e larte
52
Tabela 3 Rezultatet e testit teuml Vlereumls seuml abrazionit teuml preseumls seuml ccedilelikut
Indeksi i Shkalleumls seuml Shpueshmeumlriseuml DRI
Indeksi i shkalleumls seuml shpueshmeumlriseuml DRI
llogaritet mbi bazeumln e vlereumls seuml brishteumlsiseuml teuml
peumlrftuar nga test i brishteumlsiseuml dhe vlereumls seuml
Sieversit teuml peumlrftuar nga test i shpimit neuml
miniatureuml Ky indeks mund teuml peumlrkufizohet
si vlera e brishteumlsiseuml seuml shkeumlmbit e korrigjuar
peumlr forteumlsineuml e sipeumlrfaqeumls seuml tij
Figura 5 Diagrama peumlr vlereumlsimin e Indeksit teuml Shkalleumls seuml Shpueshmeumlriseuml DRI (4)
Tabela 4 Rezultatet e llogaritura peumlr Indeksitet e shkalleumls seuml shpueshmeumlriseuml DRI
53
Indeksi i konsumimit teuml Koroneumls BWI
Indeksi i konsumimit teuml koroneumls peumlrcaktohet
duke u bazuar mbi vlereumln e Indeksit teuml
Shkalleumls seuml Shpueshmeumlriseuml seuml shkeumlmbit dhe
vlereumls seuml abrazionit teuml peumlrftuar nga test i
Vlereumls seuml Abrazionit AV Ky indeks eumlshteuml i
nevojsheumlm peumlr parashikimin e jeteumlgjateumlsiseuml seuml
koronave shpuese Ai shprehet si jeteumlgjeteumlsia
e koronave peumlr meter shpim apo veumlllim
shpimi sipas diagramit
Figura 6 Diagrama peumlr vlereumlsimin e Indeksit teuml
Konsumimit teuml Koroneumls BWI
Indeksi i Jeteumlgjateumlsiseuml seuml Prereumlsit CLI
Indeksi i jeteumlgjateumlsiseuml seuml Preresit peumlrllogaritet
neuml bazeuml teuml vlerave teuml peumlrftuara nga test i
Vlereumls seuml Siever-sit dhe testi i Vlereumls seuml
Abrazionit teuml prereumlses prej celiku pra nga
vlerat SJ dhe AVS
Ky indeks shpreh jeteumlgjateumlsineuml e disqeve
prereumlse prej ccedileliku teuml makinerive shpuese
TBM peumlr oreuml shpimi dhe llogaritet sipas
ekuacionit
CLI = 1384x (SJ
AVS)03847
PERFUNDIME DHE REKOMANDIME
Eumlshteuml arritur neuml peumlrfundimin se testet e
shpueshmeumlriseuml seuml shkeumlmbit japin rezultate teuml
keumlnaqshme peumlr blloqet por jo peumlr matriksin
Shpesh hereuml me material peumlrfaqeumlsues teuml
matriksit nuk eumlshteuml arritur teuml kryhen testet e
shpueshmeumlriseuml Neuml zoneumln e studiuar vihet re
njeuml diapason i gjeumlreuml i vlerave teuml indekseve teuml
shpueshmeriseuml Vlerat e indekseve teuml shkalleumls
seuml shpueshmeumlriseuml seuml blloqeve neuml masivin
shkeumlmbor ashtu si dhe ato teuml indeksit teuml
jeteumlgjateumlsiseuml seuml preresit variojneuml nga teuml larta
neuml jashteumlzakonisht shumeuml teuml larta Keumlto vlera
duhen analizuar bashkarisht me parametra teuml
tjereuml karakterizues teuml matriksit dhe duhen
gjykuar peumlr masivin shkeumlmboreuml neuml teumlreumlsi neuml
meumlnyreuml qeuml teuml parashikohet shpueshmeumlria e
masivit Gjitheumlsesi vlera teuml larta teuml keumltyre
indekseve deumlshmojneuml pranineuml e blloqeve
shumeuml kompetent ccedilka mund teuml shkaktojeuml
probleme neuml kontrast me matriksin i cili pritet
teuml jeteuml shumeuml meuml pak kompetent
Tabela 5 Rezultatet e llogaritura peumlr Indeksiteve teuml Jetegjateumlsiseuml seuml Prereumlsit CLI
54
LITERATURA
1 Amund Bruland Hard Rock Tunnel
Boring Drillability Test Methods
(1998)
2 Filip Dahl AmundBruland Drevland
Jakobsen Bjoslashrn Nilsen EivindGroslashv
Classifications of properties influencing
the drillability of rocks based on the
NTNUSINTEF test method Tunnelling
and Underground Space Technology 28
(2012)
3 Olgay Yarali and Eren Soyer The effect
of mechanical rock properties and
brittleness on drillability Scientific
Research and Essays Vol 6(5) pp
1077-1088 4 March (2011)
4 U Shafique and M Z Abu Bakar
Evaluation of Relationships between
Drilling Rate Index and Physical and
Strength Properties of Selected Rock
Units of Pakistan The Nucleus 52 No
2 wwwthenucleuspakorgpk (2015)
5 Wail Asim Mohammad Hussain M
Hanim Osman A Latif Saleh Izni
Shahrizal Ibrahim The Application of
Drillability Properties in Measuring the
Strength of Hardened Concrete
International Journal of Applied
Engineering Research ISSN 0973-4562
Volume 9 Number 11 (2014)
55
VLEREumlSIMI I KUFIRIT TE SIPEumlRM TEuml INTERVALIT TEuml BESIMIT
ME METODEumlN MONTE CARLO
Olsi BARKO1 Idlir LAMI1 Erion BUKACcedilI1
1Universiteti Politeknik i Tiraneumls Fakulteti i Inxhinieriseuml seuml Ndeumlrtimit Tiraneuml - Shqipeumlri
ABSTRAKTI
Peumlrcaktimi i prurjeve maksimale me peumlriudheuml peumlrseumlritje teuml ndryshme eumlshteuml njeuml nga fazat e reumlndeumlsishme
gjateuml projektimit teuml veprave hidroteknike Metoda meuml e mireuml e peumlrcaktimit teuml tyre eumlshteuml kur
shfryteumlzohet njeuml seri e matur e prurjeve maksimale vjetore e cila preferohet qeuml teuml jeteuml sa meuml gjateuml me
qeumlllim qeuml interpolimi probabilitar peumlr peumlriudha peumlrseumlritje teuml meumldha teuml jeteuml sa meuml i besuesheumlm dhe
gabimi sa meuml i vogel Mqns pasiguria e vlereumlsimit nuk mund teuml shmanget peumlr shkak teuml faktoreve teuml
ndryshem ateumlhereuml me metodeumln e gabimit standard merret njeuml interval besimi i cili peumlrcakton intervalin
ku vlera e prurjes me njeuml periudheuml peumlrseumlritje teuml caktuar do teuml ndodhet mesatarisht neuml 95 teuml rasteve
Njeuml metodeuml tjeteumlr e trajtimit teuml pasiguriseuml gjateuml interpolimit dhe peumlrcaktimit teuml prurjes maksimale me
metodeumln qeuml sapo foleumlm eumlshteuml duke mos pranuar shpeumlrndarjen e variablit normale por teuml gjendet
shpeumlrndarja e variablit duke gjeneruar seri sintetike peumlrcaktuar njeuml vlereuml teuml variablit peumlr cdo seri dhe
meuml pas me aneuml teuml kurbeumls kumulative teuml shpeumlrndarjes seuml keumltij variabli teuml gjenden kufinjteuml ku 95 e
vlerave do teuml jeneuml brenda keumltyre kufinjve
Vlereumlsimi i prurjeve maksimale duke peumlrdorur simulimin Monte Carlo eumlshteuml zbatuar peumlr rastin
studimor teuml lumit teuml Shkumbinit neuml vendmatjen Rrogozhineuml Neuml peumlrfundimet e paraqitura neuml keumlteuml
artikull do teuml krahasohen rezultatet neuml vlereumlsimin e prurjeve maksimale me metodeumln e gabimit
standard me metodeumln Monte Carlo
FJALEumlT KYCcedilE
Purja maksimale metoda stokastike seri sintetike metoda Monte Carlo
56
1 HYRJE
Vlereumlsimi i prurjeve maksimale me metodeumln e
prurjeve maksimale vjetore eumlshteuml metoda meuml e
mireuml e vlereumlsimit teuml tyre mqns kjo metodeuml
bazohet neuml njeuml seri reale teuml matur neuml seksionin
e lumit ku keumlrkohen keumlto prurje maksimale [1]
Pasiguria neuml vlereumlsimin e prurjeve me keteuml
metodeuml eumlshteuml e pashmangshme pavaresisht
seriseuml seuml matur neuml teumlrren sepse ekzistojneuml
gabime neuml matje apo gabime teuml tjera peumlr teuml cilat
nuk kemi informacion por qeuml ndodhen Brenda
informacionit qeuml peumlrmban seria e matur
Meumlnyra me e thjeshteuml e vlereumlsimit teuml keumlsaj
pasigurie eumlshteuml me aneumln e gabimit standard
sipas teuml cilit intervali me 95 siguri ku ndodhet
vlera e verteteuml eumlshteuml plusmn196SE ku me SE
neumlnkuptohet gabimi standard Njeuml metodeuml
tjeteumlr e vlereumlsimit teuml pasigurise eumlshteuml metoda
Monte Carlo Kjo metodeuml eumlshteuml e aplikueshme
neuml rastet kur seria e matur ploteumlson dy kushte
ateuml teuml pavaresiseuml seuml vlerave dhe ateuml teuml
stacionaritetit Neumlse seria e matur ploteumlson keumlto
kushte ateumlhereuml vlerat e keumlsaj serie janeuml ngjarje
stokastike teuml pakorreluara e cilat kaneuml
probabilitet ndodhje ccedilfaredo (random) nga zero
neuml njeuml ku shpeumlrndarja e densitetit teuml
probabilitetit i bindet njeuml ligji teuml caktuar Neumlse
do teuml beumlnim matje neuml vazhdim dhe nga veumlzhgimi
teuml formonim njeuml seri tjeteumlr po me teuml njeumljteumln
gjateumlsi do kishim njeuml seri me teuml tjera vlera por
me shpeumlrndarje probabiliteti teuml njeumljteuml me serineuml
e matur neuml fillim Pra duke u bazuar neuml keteuml
llogjike mund teuml gjenerojmeuml pafund seri
sintetike ku vlerat e seriseuml do teuml jeneuml teuml
ndryshme nga seria e matur por shpeumlrndarja do
teuml jeteuml e njeumljta Keteuml na e beumln teuml mundur metoda
Monte Carlo Pasi gjenerojmeuml njeuml seri sintetike
ku inputet janeuml parametrat e seriseuml seuml matur
dhe probabiteti random i vlerave teuml saj bazuar
neuml lakoren e probabilitetit kumulativ (cdf) jemi
neuml gjendje teuml peumlrcaktojme prurjen me peumlriudhe
peumlrseritje teuml caktuar QT ose probabilitet me
mosndodhje teuml caktuar Pra peumlr cdo seri teuml
gjeneruar ne kemi njeuml vlere teuml QT Neumlse
gjenerojmeuml 10000 seri teuml tilla ne marrim 10000
vlera teuml QT qeuml do perbeumlnte neuml vetveteuml njeuml seri
me njeuml shpeumlrndarje probabilitare teuml caktuar Kjo
shpeumlrndarje mund teuml peumlrcaktohet me aneuml teuml
softeve teuml ndryshme dhe me pas me aneuml teuml
invers funksionit peumlrcaktojme kufirin e sipeumlrm teuml
intervalit teuml besimit me 95 siguri Qeumlllimi
kryesor i ketij punimi eumlshteuml pikerisht teuml
krahasojme metodeumln e gabimit standard gjateuml
vlereumlsimit teuml kufirit teuml sipeumlrm teuml intervalit teuml
besimit me metodeumln Monte Carlo
2 METODAT E STUDIMIT
21 Kufiri i sipeumlrm i intervalit teuml besimit
me metodeumln e gabimit standard dhe
pasiguria neuml vlereumlsimin e prurjes
sipas keumlsaj metode [2]
Analiza statistikore e ccedildo ndryshoreje
hidrologjike ku peumlrfshihet edhe prurja eumlshteuml e
bazuar neuml serineuml e teuml dheumlnave teuml veumlzhguara
Keumlto kampioneuml teuml dheumlnash janeuml deri diku teuml
kufizuara neuml madheumlsi nga pikeumlpamja
statistikore Parametrat e shpeumlrndarjes seuml
probabiliteumlve teuml vlereumlsuara nga teuml dheumlnat e
seriseuml seuml veumlzhguar teuml prurjeve neuml njeuml vend teuml
caktuar mund teuml mos jeneuml parametrat e
veumlrteumlteuml teuml shpeumlrndarjes seuml popullsiseuml seuml
prurjeve neuml ateuml vend Prandaj gjithmoneuml
shtrohet pyetja se sa pasiguri ekziston neuml
vlereumlsimin e prurjeve qeuml peumlrcaktohen nga
analiza statistikore
Njeuml maseuml e peumlrdorur zakonisht peumlr pasigurineuml
gjateuml vlereumlsimit kuantil 119909119901 (prurje me
probabilitet teuml teumljkalimit teuml barabarteuml me p)
eumlshteuml gabimi i saj standard SE [119909119901] e cila eumlshteuml
e barabarteuml me rreumlnjeumln katrore e varianceumls seuml
vlereumlsimit kuantil var [119909119901]
Intervalet e besimit peumlr vlereumlsimet quantile xp
janeuml ndeumlrtuar duke peumlrdorur gabimin standard
SE [119909119901] Neuml peumlrgjitheumlsi kur seria eumlshteuml shume e
gjateuml vlereumlsimi kuantil 119909119901 ka shpeumlrndarje
normale Kufiri i poshteumlm dhe i sipeumlrm i
intervalit teuml besimit 100 minus (1 minus 120572) peumlr 119909119901 janeuml
llogaritur nga
57
- Kufiri i sipeumlrm
119909119901119880 = 119909119901 + 1199111minus1205722 ∙ 119878119864[119909119901]
(1)
- Kufiri i poshteumlm
119909119901119880 = 119909119901 minus 1199111minus1205722 ∙ 119878119864[119909119901]
(2)
Ku 1199111minus1205722 = minus1199111205722 eumlshteuml ndryshorja (variabli) e
standardizuar e shpeumlrndareuml normalisht peumlr
nivele korrespondues teuml njeuml intervali besimi
1 minus 120572
- Shpeumlrndarja Normale Gabimi standard i njeuml vlereumlsim kuantil eumlshteuml
119878119864[119909119901] =119878119909
radic119899radic1 +
1
21199111199012 (3)
ku 119911119901 eumlshteuml ndryshorja (variabli) e
standardizuar e shpeumlrndareuml normalisht qeuml
korrespondon me probabilitetin e mos
teumljkalimit p 119904119909 eumlshteuml devijimi standard i
variablit normal 119883 i teuml dheumlnave teuml veumlzhguara
dhe 119899 eumlshteuml gjateumlsia e seriseuml seuml veumlzhguar
Figura 1 Grafik tregues i intervalit teuml
besimit (E-Learning Platform for Inteumlgrateumld Flood
Management (IFM) Uncertainty in estimating floods
by frequency analysis Hamburg University of
Teumlchnology [2])
- Shpeumlrndarja Log-normale
Peumlr njeuml variabeumll 119883 me shpeumlrndarje log-
normale variabli Y = ln X (ose Y = log
X) ka njeuml shpeumlrndarje normale Si rezultat peumlr
shpeumlrndarje normale gabimi standard i njeuml
vlereumlsim kuantil normal 119910119901 eumlshteuml
119878119864[119910119901] =119878119910
radic119899radic1 +
1
21199111199012 (4)
Ku 119904119910 eumlshteuml devijimi standard i teuml dheumlnave teuml
logaritmuara dhe kufinjteuml e intervalit teuml besimit
neuml keteuml rast janeuml
119910119901 plusmn 1199111minus1205722 ∙ 119878119864[119910119901] (5)
Nga kjo nxjerrim kufinjteuml e intervalit teuml besimit
neuml menyre teuml peumlrafert peumlr variablin origjinal
119883 = 119890119884 qeuml janeuml
119890119910119901plusmn1199111minus1205722∙119878119864[119910119901] (6)
Ndersa neuml baze logaritmike 10 kufinjteuml e
intervalit teuml besimit peumlr variablin origjinal 119883 =
10119884 janeuml
10119910119901plusmn1199111minus1205722∙119878119864[119910119901] (7)
Ekzistojneuml gjithashtu formula peumlr peumlrcaktimin e
ketyre kufinjve edhe peumlr shpeumlrndarje teuml tjera si
Pearson 3 Log-Pearson 3 dhe Gumbel Nuk po
zgjateumlmi teumlk keumlto formula sepse neuml do
peumlrdorim shpeumlrndarjen Lognormale peumlr
vlereumlsimin variablave teuml seriseuml toneuml teuml vezhguar
si shpeumlrndarja meuml e mireumlteorike
22 Kufiri i sipeumlrm i intervalit teuml besimit
me metodeumln Monte Carlo Pasi kemi llogaritur njeuml vlereuml prurje qeuml i
korrespondon njeuml peumlriudhe teuml caktuar peumlrseritje hapi
tjeteumlr eumlshteuml teuml marrim neuml konsiderateuml pasigurineuml
Keumlto pasiguri vijneuml nga burime teuml ndryshme siccedil
mund teuml jeteuml
bull Ndryshueshmeumlri teuml vlerave teuml seriseuml peumlr shkak teuml
gjateumlsiseuml seuml kufizuar teuml saj
bull Gabime neuml lidhje me matjen veumlzhgimin vizuale
apo inteumlrpolimin
bull Zgjedhja e shpeumlrndarjes si njeuml peumlrfaqeumlsuese e
shpeumlrndarjes veumlrteumlteuml afatgjateuml teuml panjohur
bull Ndryshueshmeumlria e algoritmeve (zgjedhja e
pragut metodeumls seuml peumlrshtatjes etj)
bull Ndryshimet klimatologjike
58
Tabela 1 Shkaku i pasigurise sipas Liu and Frigaard
2001 [3]
Pasiguriteuml qeuml mund teuml merren neuml konsiderateuml
dhe teuml zvogelohen nga simulimi numerik janeuml
ato teuml shkaktuara prej matjes gabim
inteumlrpolimi dhe ato peumlr shkak teuml
ndryshueshmeumlriseuml seuml vlerave teuml seriseuml peumlr shkak
teuml gjateumlsiseuml seuml kufizuar teuml saj [Liu dhe Frigaard
Janar 2001 f 55]
Metoda e simulimi numerik qeuml eumlshteuml aplikuar keumltu
eumlshteuml Simulimi Monte Carlo me procedureumln e
meumlposhtme sipas Liu dhe Frigaard [Janar 2001] Njeuml
grup numrash teuml rastit neuml intervalin [0-1] llogariteumln
ose gjeneumlrohen madheumlsia e keumltij grup eumlshteuml i
barabarteuml me gjateumlsineuml e seriseuml neuml teuml cileumln eumlshteuml
llogaritur vlera e prurjes se projektimit Me
parametrat e llogaritura meuml pareuml teuml funksionit teuml
shpeumlrndarjes (Lognormal micro 120590) llogariteumlt funksion
invers i shpeumlrndarjes probabiliteti i akumuluar i seuml
cileumls janeuml vlerat e gjeneruara rastit
Figura 2 Grafik tregues i peumlrdorimit teuml
invers funksionit
Nga keumlto llogaritje krijohet njeuml seri e re e vlerave teuml
projektimit qeuml janeuml teuml shpeumlrndareuml sipas funksionit teuml
caktuar Meuml pas keumltij grupi i peumlrshtateumlt shpeumlrndarja
meuml i mire teorike duke llogaritur peumlrseumlri parametrat e
rinj (120572 120573 120574) neumlse eumlshteuml shpeumlrndarja Log-Pearson 3
Neuml fund me keumlteuml funksion teuml ri teuml shpeumlrndarjes
llogaritet vlera prurjes me periudheuml peumlrseritje teuml
caktuar Keumlto hapa peumlrseumlriteumln derisa teuml peumlrfitohet njeuml
gjateumlsi e peumlrshtatshme e keumltij grupi kjo do teuml thoteuml
psh 10000 ose 15000 vlera [2]
Vlera e variablit me peumlriudhe peumlrseritje teuml caktuar
zakonisht ndjek njeuml shpeumlrndarje normale [Liu dhe
Frigaard janar 2001p 56] por peumlr rastin e prurjeve
maksimale kjo mund teuml ndryshoje dhe mund teuml keteuml
njeuml shpeumlrndarje Gumbel Logpearson 3
Pearson 5 (3P) Johnson SU GenGamma (4P) etj
Meuml poshteuml paraqitet rasti kur histograma peumlrputhet
meuml mireuml me shpeumlrndarjen Johnson SU sesa me
shpeumlrndarjen Normale
Me keumlteuml metodeuml pasiguria qeuml lind peumlr shkak teuml
numrit teuml kufizuar teuml vlerave teuml seriseuml zvogelohet
mjaft mireumlKjo do teuml shihet meuml mire gjateuml njeuml
aplikimi qeuml kemi beumlreuml peumlr njeuml rast konkret
Aplikimi i keumlsaj metodeuml pra gjenerimi i serive
sintetike me metodeumln Monte Carlo keumlrkon qeuml seria e
veumlzhguar teuml ploteumlsojeuml dy kushte ateuml teuml pavaresiseuml seuml
vlerave kundrejt njeumlra-tjetreumls dhe ateuml teuml
stacionaritetit Keumlto kushte peumlrgjitheumlsisht ploteumlsohen
peumlr seriteuml e prurjeve maksimale vjetore sepse
fenomenet qeuml i shkaktojneuml ato pra shirat janeuml teuml
distancuar neuml koheuml dhe nuk kaneuml korrelacion me
njeumlra tjetreumln Edhe kushti i stacionaritetit peumlr keumlto
seri ploteumlsohet keumlshtu qeuml kemi teuml drejteumln e gjenerimit
teuml serive sintetike ku variablat kaneuml njeuml shpeumlrndarje
si seria e matur dhe probabiliteti i ndodhjes eumlshteuml njeuml
numer rasti (random)
Figura 3 Grafiku i shpeumlrndarjes meuml teuml mire
bull Ndryshueshmeumlri teuml vlerave teuml seriseuml peumlr shkak teuml
gjateumlsiseuml seuml kufizuar teuml saj
bull Gabime neuml lidhje me matjen veumlzhgimin vizuale
apo inteumlrpolimin
bull Zgjedhja e shpeumlrndarjes si njeuml peumlrfaqeumlsuese e
shpeumlrndarjes veumlrteumlteuml afatgjateuml teuml panjohur
bull Ndryshueshmeumlria e algoritmeve (zgjedhja e
pragut metodeumls seuml peumlrshtatjes etj)
bull Ndryshimet klimatologjike
Probability Density Function
Histogram Johnson SU Normal
x
24002200200018001600
f(x)
01
009
008
007
006
005
004
003
002
001
0
59
Vlera e prurjes seuml projektimit me kufi teuml sipeumlrm teuml
intervalit teuml besueshmeumlriseuml (psh 90) mund teuml merret
duke llogaritur invers funksionin e shpeumlrndarjes me
mesatare dhe devijimi standard teuml seriseuml se gjeneruar
nga Simulimin Carlo Monteuml gjithmoneuml neumlse
shpeumlrndarja meuml e mireuml del ajo normale neuml teuml kundert
me parametrat e shpeumlrndarjes meuml teuml mire
Figura 4 Peumlrcaktimi i kufirit teuml sipeumlrm me
aneumln e invers funksionit
3 REZULTATET PEumlR NJEuml RAST
STUDIMI
Neuml vazhdim po paraqesim neuml meumlnyre meuml teuml
qarteuml ndryshimin midis keumltyre dy metodave
duke e aplikuar konkretisht peumlr njeuml seri teuml matur
neuml lumin Shkumbin neuml vendmatjen Rrogozhineuml
Seria e matur ka informacion peumlr 43 viteuml teuml
njeumlpasnjeumlshme nga viti 1949 deri neuml vitin 1991
ku peumlrfshihen edhe vitet qeuml kaneuml shkaktuar
peumlrmbytje neuml ulteumlsiren e keumltij lumi
Nr Viti Prurja
Nr Viti Prurja
[m3s] [m3s]
1 49 320
23 71 1820
2 1950 489
24 72 468
3 51 700
25 73 476
4 52 1200
26 74 1480
5 53 909
27 75 430
6 54 287
28 76 987
7 55 668
29 77 604
8 56 897
30 78 1090
9 57 362
31 79 536
10 58 700
32 1980 897
11 59 645
33 81 1030
12 1960 684
34 82 831
13 61 780
35 83 520
14 62 1630
36 84 624
15 63 1160
37 85 1080
16 64 850
38 86 970
17 65 731
39 87 942
18 66 836
40 88 720
19 67 756
41 89 570
20 68 582
42 1990 431
21 69 752
43 91 590
22 1970 561
Tabela 2 Seria e matur
Arshiva e Institutit Hidrometereologjik [4]
Fillimisht po peumlrcaktojme kufirin e sipeumlrm teuml
intervalit teuml besueshmerise sipas metodeumls se
pareuml dhe meuml pas me metodeumln Monte Carlo
31 Metoda e Gabimit Standard
Neuml metodeumln e pareuml peumlr teuml peumlrcaktuar
shpeumlrndarjen probabilitare qeuml i peumlrshtateumlt meuml
mire seriseuml soneuml peumlrdoreumlm software-in EasyFit i
cili neuml arkiven e tij peumlrmban njeuml numer teuml madh
shpeumlrndarjesh teorike Ky software llogarit
probabilitetin empirik dhe me aneumln e testeve
Kolmogorov-Smirnov Anderson-Darling dhe χ -
Katror dhe beumln vlereumlsimin e peumlrputhjes midis
shpeumlrndarjes seuml probabiliteteumlve teorike dhe
empirike teuml seriseuml seuml matur
Cumulative Distribution Function
Sample Johnson SU
x
24002200200018001600
F(x
)
1
09
08
07
06
05
04
03
02
01
0
= 1 8
= 0
60
Nga vlereumlsimi i testeve kemi reumlnditjen e
meumlpshtme
Veumlmeuml re qeuml Kolmogorov-Smirnov vlereumlson si
shpeumlrndarjen meuml teuml mireuml Pearson 6 (4P)
Anderson-Darling vleumlreson Gen Logostic ndersa
χ2 vlereumlson shpeumlrndarjen Lognormal
Tabela 3 Vlereumlsimi i shpeumlrndarjes meuml teuml mire
Nisur nga ky vleresim zgjodhem si shpeumlrndarje
meuml peumlrfaqeumlsuese shpeumlrndarjen Lognormal teuml
testit χ2 mqns peumlrcaktimi i parametrave teuml seriseuml
eumlshteuml meuml i lehteuml Kjo do na duhet neuml vazhdim
gjateuml gjeneumlrimit teuml serive
Figura 5 Shpeumlrndarjet meuml teuml mira sipas
EasyFit
Gjithshtu u bindem peumlr teuml zgjedhur
shpeumlrndarjen lognormale pasi edhe Pearson
6(4P) e Kolmogorov-Smirnov eumlshteuml shumeuml e
ngjashme si edhe peumlr faktin qeuml neuml keteuml test
shpeumlrndarja Lognormale vlereumlsohet si e treta
meuml e mireuml
Peumlr teuml peumlrcaktuar neuml vazhdim prurjet maksimale
me periudhe peumlrseumlritje teuml ndryshme shfryteumlzuam
software-in Hyfran-Plus i cili thjeshton llogaritjet
dhe jep vlerat e prurjes si edhe kufinjteuml e
intervalit teuml besueshmerise peumlr shpeumlrndarje teuml
ndryshme Peumlr shpeumlrndarjen Lognormale kemi
keumlto vlera neuml forme grafike dhe tabelare
Figura 6 Prurja funksion i probabilitetit teuml mos
ndodhjes sipas shpeumlrndarjes Lognormale
SERIA E MATUR RROGOZHINEuml Number of
observations 43
Results of the fitting Lognormal
(Maximum Likelihood)
Parameteumlrs
mu 6579872
sigma 0407447
Quantiles
q = F(X) non-exceedance
probability
T = 1(1-q)
T q XT Standard
deviation
Confidence
inteumlrval (95)
10000 09999 3280 579 2360 3510
2000 09995 2750 438 2050 3010
1000 0999 2540 383 1920 2800
200 0995 2060 268 1610 2300
100 099 1860 224 1480 2090
50 098 1660 184 1340 1870
20 095 1410 135 1160 1590
10 09 1210 102 1020 1370
5 08 1020 736 874 1140
3 06667 859 558 752 967
2 05 720 448 638 813
14286 03 582 386 512 664
Probability Density Function
Histogram Lognormal Pearson 6 (4P)
x
15001000500
f(x)
016
014
012
01
008
006
004
002
0
Distribution
Kolmogorov Anderson Chi-Squared
Statistic Rank Statistic Rank Statistic Rank
1 Frechet (3P) 003828 6 008397 3 034749 9
2 Gen Extreme Value 003921 8 008886 5 034853 10
3 Gen Gamma (4P) 00444 11 013777 13 017205 6
4 Gen Logistic 00472 12 007771 1 014931 4
5 Gumbel Max 004311 10 011128 12 031036 8
6 Log-Gamma 00413 9 010638 11 038227 14
7 Log-Logistic (3P) 004787 13 008155 2 016217 5
8 Log-Pearson 3 003849 7 009717 10 006562 3
9 Logistic 011605 19 072767 17 14538 16
10 Lognormal 003563 3 009428 8 006444 1
11 Lognormal (3P) 003586 4 009539 9 035462 12
12 Pearson 5 (3P) 003703 5 008697 4 035341 11
13 Pearson 6 003542 2 008938 6 006557 2
14 Pearson 6 (4P) 003536 1 009257 7 03553 13
61
125 02 511 371 441 590
11111 01 427 36 347 505
10526 005 369 354 275 446
10204 002 312 345 200 388
10101 001 279 337 153 353
1005 0005 252 329 112 324
1001 0001 205 308 341 269
10005 00005 188 30 581 250
10001 00001 158 28 -513 211
Tabela 4 Vlereumlsimi kufinjve teuml intervalit teuml
besueshmerise me software Hyfran-Plus
Nga vlereumlsimi i bere me software-in Hyfran-Plus
shohim qeuml prurja maksimale peumlr periudha teuml
ndryshme peumlrseumlritje eumlshteuml si meuml poshteuml
Peumlr periudhe peumlrseritje T=20 vjet
Prurja maksimale eumlshteuml 1410 m3s dhe kufiri i
sipeumlrm i intervalit teuml besimit me 95 siguri
eumlshteuml 1590 m3s
Peumlr periudhe peumlrseritje T=50 vjet Prurja maksimale eumlshteuml 1660 m3s dhe kufiri i sipeumlrm i intervalit teuml besimit me 95 siguri eumlshteuml 1870 m3s Peumlr periudhe peumlrseritje T=100 vjet
Prurja maksimale eumlshteuml 1860 m3s dhe kufiri i
sipeumlrm i intervalit teuml besimit me 95 siguri
eumlshteuml 2090 m3s
Peumlr periudhe peumlrseritje T=1000 vjet
Prurja maksimale eumlshteuml 2540 m3s dhe kufiri i
sipeumlrm i intervalit teuml besimit me 95 siguri
eumlshteuml 2800 m3s
Peumlr periudhe peumlrseritje T=10000 vjet
Prurja maksimale eumlshteuml 3280 m3s dhe kufiri i
sipeumlrm i intervalit teuml besimit me 95 siguri
eumlshteuml 3510 m3s
32 Metoda Monte Carlo
Neuml metodeumln e dyteuml pasiguria eumlshteuml munduar teuml
zvogeumllohet duke gjeneruar seri sintetike me
metodeumln Monte Carlo e cila bazohet si meuml
poshteuml Neumlse prurjet maksimale janeuml ndryshore
rasti dhe kemi teuml beumljme me njeuml ngjarje
Tabela 5 Testi i pavaresiseuml (Wald-Wolfowitz)
Tabela 6 Testi i Stacionaritetit (Kendall)
Tabela 7 Parametrat e shpeumlrndarjes Lognormal
Hypotheses
H0 The observations are independent
H1 Observations are dependent (autocorrelation of order 1)
Results
Statistics value |U| = 0316
p-value p = 0752
Conclusion
We accept H0 at a significance level of 5
Hypotheses
H0 No trend is apparent in the
observations
H1 There is a trend in the
observations
Results
Statistics value |K| = 0230
p-value p = 0818
Conclusion
We accept H0 at a significance level of 5
Lognormal
Mean 7813
SD 3303
Parameteumlrs
My 657872503
Sigma 040548089
62
stokastike ateumlhere seria e matur eumlshteuml njeuml
kampion peumlrfaqeumlsues i seriseuml historike dhe ajo e
peumlrfaqeumlson keteuml seri me aneumln e shpeumlrndarjes se
densitetit teuml probabiliteteumlve
Kjo do teuml thoteuml qeuml neuml 43 50 100 apo 1000 vitet
e ardhshme ne do teuml kemi njeuml seri tjeteumlr me
vlera teuml tjera teuml ndryshme nga seria e matur por
shpeumlrndarja e probabilieteumlve teuml saj do teuml jeteuml e
njeumljteuml me serineuml toneuml me parametra teuml peumlrafert
me ato teuml seriseuml toneuml Kjo na jep teuml drejteumln e
gjenerimit teuml qindra serive me teuml njeumljteumln gjatesi
ku variablat e saj teuml keneuml njeuml shpeumlrndarje
Lognormale dhe probabilitetin njeuml numeumlr rasti
nga zero neuml njeuml
Aplikimi i keumlsaj metodeuml keumlrkon qeuml prurjet e
seriseuml seuml matur teuml geumlzojneuml vetineuml e pavaresiseuml
seuml teuml dheumlnave si edhe vetineuml e stacionaritetit
Peumlr keumlteuml qeumlllim beumlhet testi i pavaresiseuml sipas
Wald-Wolfovitz dhe testi i stacionaritetit sipas
Kendall me aneuml teuml software-it Hyfran-Plus Nga
vlereumlsimi i beumlreuml shohim se seria e matur i geumlzon
keumlto dy veti dhe mund teuml vazhdojmeuml me
gjeneumlrimin e keumltyre serive
Nga vlereumlsimi i seriseuml seuml matur gjeteumlm si
shpeumlrndarje meuml teuml mire shpeumlrndarjen
Lognormale me parametrat e meumlposhteumlm
Me procedureumln e shpjeguar tek pjesa teorike u
krijuan seri sintetike me metodeumln Monte Carlo
Me poshteuml po paraqesim vlerat e seriseuml seuml matur
dhe teuml njeuml serie teuml gjeneruar funksionin e
densitetit teuml probabilitetit (pdf) dhe funksionin
kumulativ teuml densitetit (cdf) teuml saj
Figura 7 Seria e matur dhe njeuml seri e gjeneruar
Figura 8 Shpeumlrndarja probabilitare lognormale (pdf) Figura 9 Probabiliteti kumulativ lognormal
(cdf)
7813
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45
Pru
rja
[m3
s]
Vitet
SERIA E PRURJEVE
SERIA E MATUR SERIA E GJENERUAR Linear (MESATARJA)
0
00002
00004
00006
00008
0001
00012
00014
00016
0 1000 2000 3000
Pro
bab
ilite
ti
Prurja [m3s]
SHPERNDARJA PROBABILITARE LOGNORMALE (pdf)
SERIA EMATUR
SERIA EGJENERUAR
0
01
02
03
04
05
06
07
08
09
1
0 1000 2000 3000
Pro
bab
ilite
ti
Prurja [m3s]
PROBABILITETI KUMULATIVLOGNORMAL (cdf)
SERIA EMATUR
SERIA EGJENERUAR
63
Peumlr cdo seri sintetike peumlrcaktojme prurjen me peumlriudhe peumlrseritje T=20vjet dhe pasi kemi gjeneruar
10000 seri teuml tilla kemi 10000 vlera teuml keumlsaj prurje e cila ka njeuml shpeumlrndarje teuml caktuar probabiliteti
Me poshteuml po paraqesim vlerat e prurjes Q20 peumlr cdo seri teuml gjeneruar funksionin e densitetit teuml
probabilitetit si edhe funksion probabilitetit kumulativ Log-Pearson 3 si njeuml shpeumlrndarje qeuml ka rezultuar
ndeumlr tre me teuml mirat
Figura 10 Prurja Q20 peumlr seriteuml e gjeneruara
Figura 11 Funksioni i densitetit teuml probabilitetit Figura 12 Probabiliteti kumulativ
Tabela 8 Vlereumlsimi i shpeumlrndarjeve sipas testeve
Distribution
Kolmogorov
Smirnov
Anderson
Darling Chi-Squared
Statistic Rank Statistic Rank Statistic Rank
1 Johnson SU 0005 1 0152 1 2536 1
2 Log-Pearson 3 0006 2 0329 2 3126 2
3 Pearson 5 (3P) 0006 3 0334 3 3305 3
13913
0
500
1000
1500
2000
2500
0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000 8000 9000 10000
Pru
rja
[m3
s]
Seria e gjeneruar
Prurja Q20
Vlera e prurjes Q20
0
00005
0001
00015
0002
00025
0003
00035
900 1400 1900 2400
Pro
bab
ilite
ti
Prurja [m3s]
Densiteti i probabilitetit Log-Pearson 3
0
02
04
06
08
1
12
900 1400 1900 2400
Pro
bab
ilite
ti
Prurja [m3s]
Probabiliteti kumulativ Log-Pearson 3
64
Tabela 10 Kufiri i sipeumlrm i intervalit teuml
besueshmeumlrise me 95 siguri peumlr T20
Tabela 9 Parametrat e shpeumlrndarjeve meuml teuml mira
Pasi gjeteumlm 10000 vlera teuml prurjes Q20 me periudhe peumlrseumlritje 1 here neuml 20 vjet peumlrdorim programin
Easyfit peumlr teuml peumlrcaktuar se cila shpeumlrndarje teorike peumlrfaqeumlson meuml mire shpeumlrndarjen e densitetit teuml
probabiliteteumlve peumlr keteuml seri Nga vlereumlsimi u gjet qeuml shpeumlrndarjet meuml teuml mira janeuml Johnson SU Log-
Pearson 3 Lognormal (3P) Pearson 5 (3P) dhe teuml kateumlr keumlto shpeumlrndarje janeuml shumeuml afeumlr njeumlra-tjetres
Figura 13 Funksioni i densitetit teuml probabilitetit peumlr serineuml Q20
Figura 14 Funksioni i probabilitetit kumulativ peumlr serineuml Q20
Tre shpeumlrndarjet meuml teuml mira janeuml paraqitur meuml poshteuml
Parametrat e shpeumlrndarjeve me teuml mira janeuml si me poshteuml
Vlera e kufirit teuml sipeumlrm teuml intervalit teuml besimit me 95 siguri mund teuml peumlrcaktohet duke llogaritur invers
funksionin e shpeumlrndarjes meuml teuml mire Nga llogaritjet kemi keumlto vlera peumlr tre shpeumlrndarjet meuml teuml mira
Veumlmeuml re qeuml kufiri i sipeumlrm i intervalit teuml besueshmeumlriseuml me 95 siguri peumlr prurjen me periudheuml
peumlrseritje njeuml here neuml 20 vjet eumlshteuml 185 meuml e madhe se kufiri i sipeumlrm i gjetur me metodeumln e pare
Kjo procedureuml u aplikua edhe peumlr prurjet me periudheuml peumlrseumlritje 50 100 1000 dhe 10000 vjet dhe
rezultatet janeuml paraqitur si meuml poshteuml
Distribution Parameteumlrs
1 Johnson SU =-45515 =47707
=44437 =88948
2 Log-Pearson 3 =16589 =000788
=59255
3 Pearson 5 (3P) =79307 =982410
=13709
Distribution Q 20 [m3s]
Johnson SU 1702
Log-Pearson 3 1701
Pearson 5 (3P) 1700
Probability Density Function
Histogram Johnson SU Lognormal (3P)
Pearson 5 (3P) Log-Pearson 3
x
200015001000
f(x)
014
012
01
008
006
004
002
0
Cumulative Distribution Function
Sample Johnson SU Lognormal (3P)
Pearson 5 (3P) Log-Pearson 3
x
200015001000
F(x
)
1
09
08
07
06
05
04
03
02
01
0
65
Figura 15 Prurja dhe Kufiri I sipeumlrm peumlr prurjen Q20 Figura 16 Prurja dhe Kufiri I sipeumlrm peumlr prurjen Q50
Figura 17 Prurja dhe Kufiri I sipeumlrm Figura 18 Prurja dhe Kufiri i sipeumlrm peumlr prurjen Q1000
peumlr prurjen Q100
Figura 19 Prurja dhe Kufiri i sipeumlrm peumlr prurjen Q10000 Tabela 10 Kufiri i sipeumlrm i intervalit teuml besueshmerise
me 95 siguri peumlr peumlriudhe peumlrseritje teuml ndryshme
Nga vlereumlsimi i kufirit teuml sipeumlrm teuml intervalit teuml
besimit me 95 siguri u vu re qeuml peumlr prurjet
janeuml meuml teuml meumldha se ky kufi i vleresuar me
metodeumln e gabimit standard Gjithashtu u vu re
qeuml kjo diference rritej me rritjen e periudheumls seuml
peumlrseumlritjes
Pra neumlse pasiguria me metodeumln e gabimit
standard merret parasysh duke zgjedhur vleren
e kufirit teuml sipeumlrm si vlere llogariteumlse neuml rastin
e metodeumls Monte Carlo ky kufi ka njeuml vlereuml
meuml teuml madhe qeuml varion sipas tabeleumls seuml
meumlposhtme
14101670 1701
0
500
1000
1500
2000
QT QT+196SE M C
Kufiri i siperm i intervalit te besimit me 95 siguri per prujen Q20
16602020 2091
0
500
1000
1500
2000
2500
QT QT+196SE MC
Kufiri i siperm i intervalit te besimit me 95 siguri per prujen Q50
1860
2300 2373
0
500
1000
1500
2000
2500
QT QT+196SE MC
Kufiri i siperm i intervalit te besimit me 95 siguri per prujen Q100
2540
3290 3461
0500
1000150020002500300035004000
QT QT+196SE MC
Kufiri i siperm i intervalit te besimit me 95 siguri per prujen Q1000
3280
4410 4764
0
1000
2000
3000
4000
5000
6000
MATUR HYFRAN SIMULIM
Kufiri i siperm i intervalit te besimit me 95 siguri per prujen Q10000
Metoda
Gabimit
Standard
Metoda
Monte
Carlo
Diferenca
T20 1670 1701 185
T50 2020 2091 351
T100 2300 2373 317
T1000 3290 3461 519
T10000 4410 4764 802
66
4 Konkluzione
Nga vlereumlsimi i kufirit i sipeumlrm teuml intervalit teuml
besimit me 95 siguri me metodeumln Monte
Carlo peumlr prurjet me periudheuml peumlrseumlritje teuml
ndryshme u vu re qeuml ky kufi eumlshteuml gjithmoneuml
meuml i madh se ai i vlereumlsuar me metodeumln e
Gabimit Standard Kjo rezultoi gjateuml aplikimit
peumlr njeuml rastin e marreuml neuml studim ku shpeumlrdarja
e probabiliteteve teuml seriseuml seuml matur rezultoi
shpeumlndartja Lognormale me dy parametra
Neumlse kufiri i vlereumlsuar me metodeumln Monte
Carlo eumlshteuml gjthmone meuml i madh pavareumlsisht se
cila eumlshteuml shpeumlrndarja qeuml peumlrfaqeson meuml mireuml
serineuml e matur kjo eumlshteuml per tu vlereumlsuar neuml
raste teuml tjereuml studimor
Mund teuml themi qeuml Metoda Monte Carlo ka keumlto
aspekte pozitiveuml lidhur me peumlrcaktimin e
pasiguriseuml peumlr prurjet maksimale
E para ka lidhje me faktin qeuml gjenerimi i disa
serive sintetike dhe peumlrcaktimi i prurjes
maksimale me njeuml periudhe peumlrseumlritje teuml
caktuar paraqet meuml mire natyren e
ndryshueshmerise se ketij variabli Kjo nxjerr
neuml pah sesi leumlviz ky varibeumll kundrejt mesatares
pra eumlshteuml njeuml shpeumlrndarje simetrike apo jo
kundrejt saj dhe peumlr meuml teumlpeumlr beumln teuml mundur
peumlrcaktimin e tipit teuml keumlsaj shpeumlrndarjeje peumlr teuml
vazhduar meuml teumlj me peumlrcaktimin e kufirit teuml
sipeumlrm teuml intervalit teuml besimit
E dyta meqeumlneumlse kur peumlrdorim simulimin
Monte Carlo nuk e kemi teuml nevojshme teuml
pranojmeuml njeuml shpeumlrndarje apriori (si rasti i
pranimit teuml shpeumlrndarjes Normale kur peumlrdoret
metoda e gabimit standard) themi se peumlrdorimi
i simulimit Monte Carlo ccedilon neuml njeuml qasje meuml teuml
sakteuml sesa peumlrdorimi i metodeumls seuml gabimit
standard
E treta ka lidhje me faktin qeuml mqns ky variabeumll
ka njeuml shpeumlrndarje josimetrike por me teuml sakteuml
se ajo e supozuar nga metoda e gabimit
standard kufiri i sipeumlrm peumlr teuml njeumljtin nivel
besimi mund teuml daleuml meuml i madh Teuml pakteumln kjo
rezultoi e verteteuml peumlr rastin toneuml studimor ku
seria e matur kishteuml si shpeumlrndarje meuml teuml mire
shpeumlrndarjen Lognormale me dy parametra
Sesi ndryshon kufiri i sipeumlrm i intervalit teuml
besimit peumlr raste ku seria ka njeuml shpeumlrndarje
tjeteumlr duhet studjuar rast pas rasti Fakti qeuml kjo
metodeuml na jep njeuml vlereuml meuml teuml madhe teuml prurjes
maksimale gjithashtu edhe njeuml vlere me teuml
sigurt peumlr shkak teuml informacionit qeuml gjeneron
lidhur me ndryshueshmerineuml e saj beumln keteuml
njeuml metodeuml teuml preferuar nga inxhinieret
projektues pasi zvogelohet pasiguria gjateuml
vlereumlsimit teuml parametrave projektues si peumlr
rastin toneuml qeuml ishteuml prurja maksimale peumlr
peumlriudhe peumlrseritje teuml caktuar
Si peumlrmbledhje mund teuml themi se Metoda
Monte Carlo peumlr marrjen neuml konsiderateuml teuml
pasigurise dhe peumlrcaktimit teuml kufirit teuml sipeumlrm
teuml intervalit teuml besimit eumlshteuml njeuml metodeuml meuml e
mireumlse ajo e Gabimit Standard
5 REFERENCA
[1] Hidrologjia Inxhinierike [Agim Selenica]
[2] E-Learning Platform for Integrated Flood
Management (IFM) Uncertainty in estimating
floods by frequency analysis [Hamburg University
of Technology]
[3] Generation and analysis of random waves
[Liu dhe Frigaard] 2001
[4] Arshiva e Institutit Hidrometereologjik
Faqe 67 100
PARASHIKIMI I KOEFICcedilENTIT TEuml PEumlRSHKUESHMEumlRISEuml PEumlR MATERIALET
RANORE- EKUACIONI HANZEN
Dr Ing Indrit Vozga Ing Rezarta Qemallaj
Abstract
Permeability of granular materials with particle sizes lt5 mm is a physical attribute that
represents a particular importance in the field of geotechnical studies Grain size distribution
of granular materials affects their permeability But before performed permeability test his
prediction may also be empirically using equation Hanzen which is based on two important
parameters calculated from the diagrams of granulometric size distribution Commonly used
indices include coefficient of uniformity Cu and Cc coefficient of curvature particle sizes D10
D30 and D60 where D10 D30 and D60 are particle sizes in mm of 10 30 and 60
by weight of material passing the respective sieve sizes Cu is an important shape factor that
represents the degree of sorting of a soil and indicates the slope of the grain size distribution
curve Larger Cu values indicate well-graded soils and smaller Cu values indicate uniformly-
graded materials Poorly-graded soils have higher porosity and permeability values than well-
graded soils in which smaller grains tend to fill the voids between larger grains Cc is another
important shape factor representing the grain size distribution that takes into account three
points on the grain size distribution curve reducing the possibility of considering a gap-graded
soil as well-graded Based on those characteristics in this investigation we have analyzed
sandy soils materials taken from Banja DAM project here in Albania The samples have
different grain size distribution and the coefficient of permeability is estimated with empirical
formulas (Hanzen equation) and permeability apparatus too
Peumlrmbledhja
Peumlrshkueshmeumlria e materialeve kokrrizore me madheumlsi grimce lt 5 mm eumlshteuml njeuml veti fizike e
cila parqet reumlndeumlsi teuml veccedilanteuml neuml fusheumln e studimeve gjeoteknike Por para se teuml kryhet kjo
proveuml parashikimi i saj mund teuml beumlhet edhe neuml meumlnyreuml empirike duke peumlrdorur ekucionin
Hanzen [KH = 10-2 (D10)2] i cili bazohet neuml dy parametra teuml reumlndeumlsisheumlm qeuml llogariten nga
diagramat e shpeumlrndarjes granulometrike teuml materialeve Beumlhet fjaleuml peumlr Cu[2]ndash i cili eumlshteuml
koeficcedilenti i faktorit teuml formeumls qeuml tregon shkalleumln e klasifikimit teuml materialit dhe njeumlkoheumlsisht neuml
grafik i referohet ndryshimit qeuml peumlson kurba granulometrike e njeuml materiali teuml caktuar Sa meuml
i larteuml teuml jeteuml ky koeficcedilent aq meuml uniform eumlshteuml materiali dhe sa meuml i uleumlt teuml jeteuml aq meuml struktureuml
teuml ccedilrregullt teuml formeumls do teuml keteuml materiali Me pak fjaleuml pritet qeuml materialet qeuml kaneuml formeuml teuml
ccedilrregullt teuml grimceumls teuml karakterizohen nga koeficcedilent permeabiliteti teuml larteuml ndeumlrsa grimcat me
forma teuml rregullta teuml karakterizohen nga koeficcedilent peumlrshkueshmeumlrie teuml uleumlt peumlr areumlsyen e vetme
se teuml parat tentojneuml teuml mbyllin hapeumlsirat boshe midis grimcave Ndeumlrsa faktori tjeteumlr i formeumls
jo meuml pak i reumlndeumlsisheumlm Cc[2] peumlrfaqeumlson shpeumlrndarjen e madheumlsiseuml seuml grimceumls e cila merr neuml
konsiderateuml tre pika neuml kurbeumln granulometrike duke marreuml si teuml mireumlqeneuml faktin se materiali
eumlshteuml ploteumlsisht me formeuml teuml rregullt Pra nisur nga faktoreumlt qeuml peumlrmendeumlm meuml sipeumlr neumlpeumlrmjet
formuleumls Hanzen jemi neuml gjendje teuml beumljmeuml njeuml parashikim paraprak neuml lidhje me koeficentin e
peumlrshkueshmeumlriseuml seuml materialeve ranore kampioneumlt e teuml cileumlve janeuml marreuml neuml projektin e digeumls
seuml hidroccedilentralit teuml Banjeumls Shqipeumlri
Faqe 68 100
1 Peumlrshkrimi i problemit
Peumlrcaktimi i koeficcedilentit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml[1] neuml gjeoteknikeuml eumlshteuml njeuml proveuml qeuml zgjat teuml pakteumln
dy diteuml dhe me kosto teuml konsiderueshme Eumlshteuml njeuml parameteumlr i cili neuml vareumlsi teuml madheumlsiseuml seuml
grimceumls mund teuml matet me aparatura dhe pajisje teuml ndryshme si psh aparati i peumlrshkueshmeumlriseuml
me presion hidraulik (falling head) ose me presion konstant (constant head) ose neuml rastin e
reumlrave argjilore kjo matje mund teuml kryhet edhe me pajisjen e odeometrit e cila e beumln edhe meuml
teuml kushtueshme si proveuml pasi proccediledura zgjat deri neuml 7 diteuml Peumlr teuml evituar efektin koheuml dhe
kosto neuml kryerjen e keumlsaj prove neumlpeumlrmjet keumltij studimi kemi veumlrtetuar qeuml peumlrdorimi i ekucionit
Hanzen [KH = 10-2 (D10)2 ] neuml materialet ranore eumlshteuml i vlefsheumlm dhe ul ndjesheumlm koheumln e marrjes
seuml rezultatit neuml afeumlrsisht 2 oreuml Ekuacioni Hanzen [KH = 10-2 (D10)2] [3] eumlshteuml i aplikuesheumlm veteumlm
neuml materialet me madheumlsi grimce gt 0075 mm dhe meuml lt se 5 mm dhe jep njeuml parashikim teuml
mundsheumlm teuml koeficcedilentit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml neuml materialet me keumlteuml madheumlsi grimce duke ulur
ndjesheumlm koston dhe koheumln e kryerjes seuml proveumls
Pra neuml keumlteuml studim do teuml vlereumlsohet
- Se neuml cilin diapazon teuml madheumlsiseuml seuml grimceumls mund teuml peumlrdoret ekuacioni Hanzen
- Sa janeuml pritshmeumlriteuml e rezultateve teuml marra nga llogaritjet neumlpeumlrmjet ekuacionit Hanzen
nga kurbat granulometrike krahasuar keumlto me rezultatet e provave teuml peumlrshkueshmeumlriseuml
seuml materialeve
2 Pjesa eksperimetale dhe rezultatet
Karakteristikat e materialeve teuml studiuara
Peumlrbeumlrjet e kampioneumlve
Kampioneumlt qeuml ne studiuam janeuml materiale ranore me madheumlsi grimce 0075 - 5 mm teuml marra
nga baseni i lumit teuml Devollit dhe teuml klasifikuara neuml tre madheumlsi grimcore teuml ndryshme
Karakteristikat dhe peumlrbeumlrjet e teuml cilave janeuml paraqitur neuml Tabeleumln 1 dhe 2
Figura 1 Pamje nga kampioneumlt e peumlrgatitur peumlr kryerjen e provave laboratorike
Faqe 69 100
Tabela 1 Karakteristikat fizike teuml materialeve ranore teuml peumlrzgjedhura peumlr realizimin e proveumls seuml
peumlrshkueshmeumlriseuml dhe granulometriseuml
Kampioneumlt
Vetiteuml fizike
Reumlreuml natyrore
[025 - 085 mm]
Reumlreuml natyrore
[1 - 236 mm]
Reumlreuml natyrore
[30 - 50 mm]
Densiteti specifik
[gcm3] 26851 26654 26524
Densiteti volumor
[gcm3] 15952 16452 16953
D max
[mm] 085 236 50
Absorbimi
[] 109 912 894
Tabela 2 Peumlrbeumlrja kimike e materialeve ranore teuml peumlrzgjedhura peumlr realizimin e proveumls seuml
peumlrshkueshmeumlriseuml dhe granulometriseuml
Kampioneumlt
Peumlrbeumlrja kimike []
Reumlreuml natyrore
[025 - 085 mm]
Reumlreuml natyrore
[1 - 236 mm]
Reumlreuml natyrore
[30 - 50 mm]
SiO2 5318 5468 5806
CaO 567 502 487
MgO 910 887 841
Al2O3 450 451 453
Fe2O3 567 569 567
SO3 011 012 012
Cl - 0028 0030 0031
Trajtimi i kampioneumlve
Proccediledura e marrjes seuml kampioneumlve teuml reumlreumls u realizua sipas standartit BS EN 933-2 provat peumlr
peumlrcaktimin e parametrave fizike u realizuan sipas standartit BS EN 1097-3 BS EN 1097-6
ndeumlrsa ato kimike BS EN 196-2 Proccediledura e peumlrgatitjes seuml kampioneumlve u realizua sipas
standarteve teuml larteumlpeumlrmendura ku peumlr secileumln proveuml teuml kryer kampioni eumlshteuml lareuml paraprakisht
dhe pastaj eumlshteuml trajtuar neuml temperatureuml 110 plusmn 5 0C
Peumlrshkrimi i provave teuml realizuara
Faqe 70 100
Kampioneumlt e reumlrave teuml peumlrgatitura irsquou neumlnshtruan proveumls teuml granulometriseuml sipas BS EN 933-1
peumlr peumlrcaktimin e shpeumlrndarjes seuml madheumlsiseuml seuml grimceumls dhe faktorit teuml formeumls dhe koeficcedilenteumlve
peumlrkateumls Prova konsiston neuml ndarjen me aneuml teuml njeuml serie sitash teuml materialit neuml disa klasa
Hapja e siteumls si dhe numri i sitave janeuml peumlrzgjedhur neuml bazeuml teuml natyreumls seuml kampionit dhe
sakteumlsiseuml seuml nevojshme Proccediledura e miratuar eumlshteuml ajo e larjes seuml kampionit paraprakisht i cili
thahet dhe meuml pas kuartohet neuml meumlnyreuml qeuml teuml marrim maseumln peumlrfaqeumlsuese peumlr kryerjen e proveumls
seuml granulometriseuml Masa e grimcave teuml shpeumlrndara neuml sita teuml ndryshme eumlshteuml afeumlrsisht e
barabarteuml me maseumln fillestare teuml materialit teuml marreuml neuml proveuml Peumlrqindja kumulative e kalimit
neuml ccedildo siteuml u regjistrua neuml formeuml numerike dhe u beuml paraqitja grafike e shpeumlrndarjes
granulometrike
Ndeumlrsa prova e peumlrshkueshmeumlriseuml u realizua sipas standartit BS 1377-5 peumlr peumlrcaktimin e
koeficcedilentit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml
Proccediledura e proveumls seuml granulometriseuml u realizua si meuml poshteuml
Kampioni u reduktua neuml peumlrputhje me standartin BS EN 932-2 peumlr teuml peumlrftuar maseumln
peumlrfaqeumlsuese qeuml irsquou neumlnshtrua proveumls teuml granulometriseuml Paraprakisht kampioni u lag lehteuml neuml
meumlnyreuml qeuml teuml evitohet largimi i grimcave teuml pluhurit gjateuml kryerjes seuml proveumls gjeuml qeuml e cila ccedilon
neuml uljen e segregimit teuml materialit Sasia e materialit qeuml u peumlrdor peumlr kryerjen e keumlsaj prove
ishte minimumi 02 kg referuar tabeleumls 3 neuml standartin BS EN 933-1
Tabela 3 E vlefshme peumlr materialet qeuml disponojneuml densitetet nga 2000 - 3000 Kgm3
Dmax i grimceumls [mm] Sasia e materialit [kg]
63 40
32 10
16 26
8 06
le 4 02
Fillimisht seria e sitave u tund tek shkundeumlsi magnetik dhe meuml pas u aplikua edhe shkundja me
doreuml duke kontrolluar futjen me doreuml por jo neuml meumlnyreuml teuml detyrueshme teuml grimcave teuml
materialeve Pjesa e pluhurit e mbajtur neuml fund teuml kokeumlrrizave neuml ccedildo siteuml (neuml gram) nuk kaloi
ku
A - eumlshteuml sipeumlrfaqja e siteumls neuml mm2
d - eumlshteuml dimensioni i hapjes seuml siteumls neuml mm
Neuml secileumln siteuml u mbajteumln sheumlnim mbetjet mbi siteuml peumlr teuml llogaritur vlera neuml peumlrqindje dhe ato
kumulative progresive neuml peumlrqindje
Ndeumlrsa proccediledura e proveumls seuml peumlrshkueshmeumlriseuml u realizua si vijon
Faqe 71 100
Kampioni i vendosur neuml cilindrin e aparatit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml u nivelua me ndihmeumln e njeuml
vizoreje metalike teuml mprehteuml duke prereuml buzeumlt neuml secilin skaj dhe meuml pas u vendos njeuml leteumlr
filtri neuml teuml dyja aneumlt e cilindrit Kampioni vendoset neuml dhomeumln e lageumlshtiseuml dhe kontenieri
mbushet me ujeuml deri mbi nivelin e daljes seuml ujit Gjateuml kryerjes seuml proveumls u siguruam qeuml
temeratura e ujit teuml jeteuml e barabarteuml me ateuml teuml dhomeumls Peumlrgjateuml periudheumls seuml ngopjes seuml
kampionit valvula e sipeumlrme e cilindrit u lidh me dhomeumln e vakumit derisa uji derdhej neuml pjeseumln
e tubit daleumls teuml konteinerit Para se teuml fiknim dhomeumln e vakumit u siguruam qeuml neuml tubin e
vakumit teuml mos kalonin meuml buleumlza ajri Gjateuml realizimit teuml proveumls mbajteumlm sheumlnim nivelin e
ujit dhe koheumln qeuml i duhej ujit teuml peumlrshkojeuml gypin manometrik[1] Sheumlnimet u mbajteumln peumlr
intervale teuml ndryshme kohe 1 2 4 8 15 30 min Pasi u moreumln njeuml numeumlr i caktuar vlerash dhe
peumlrshkueshmeumlria qeumlndronte konstante ndaluam proveumln
Figura meuml poshteuml paraqet skemeumln e kryerjes seuml proveumls seuml peumlrshkueshmeumlriseuml
Figura 2 Pamje nga aparati i peumlrshkueshmeumlriseuml
3 Interpretimi dhe diskutimi i rezultateve eksperimetale
Realizimi i proveumls seuml granulometriseuml beumlri teuml mundur peumlrcaktimin e koeficcedilenteumlve teuml madheumlsiseuml
seuml grimcave peumlr kampioneumlt e peumlrzgjedhur Peumlr secileumln shpeumlrndarje granulometrike u peumlrcaktua
koeficcedilenti i madheumlsis seuml grimceumls dhe ai i formeumls neuml meumlnyreuml qeuml teuml peumlrcaktoheshin koeficcedilenteumlt e
peumlrshkueshmeumlriseuml neuml meumlnyreuml emprike me ekuacionin Hanzen Grafikeumlt e shpeumlrndarjeve
granulometrike janeuml paraqitur meuml poshteuml
Tabela 4 Rezultatet e proveumls seuml granulometriseuml peumlr kampionin 025 - 085 mm
Faqe 72 100
Hapja e sites
[mm]
Mbetja mbi site
[g]
Mbetja progresive
[g]
Mbetja progresive
[]
Kalimi progresiv
[]
500 00 00 00 1000
475 00 00 00 1000
400 00 00 00 1000
300 00 00 00 1000
236 00 00 00 1000
250 00 00 00 1000
200 00 00 00 1000
100 00 00 00 1000
0850 281 281 127 873
0710 512 793 358 642
0300 1237 2030 916 84
0250 181 2211 997 03
0 06 2217 1000 00
Masa peumlrfundimtare 2217 2217 1000
Masa fillestare 2218
Grafiku 1Grafiku i shpeumlrndarjes seuml madheumlsiseuml seuml grimceumls peumlr kampionin 025 - 085 mm
Koeficcedilenti i uniformitetit Cu = =
D10 D30
D60
Faqe 73 100
Koeficcedilenti i kurbatureumls Cc = =
Tabela 5 Rezultatet e proveumls seuml granulometriseuml peumlr kampionin 10 - 236 mm
Hapja e sites
[mm]
Mbetja mbi
site
[g]
Mbetja
progresive
[g]
Mbetja
progresive
[]
Kalimi progresiv
[]
500 00 00 00 1000
475 00 00 00 1000
400 00 00 00 1000
300 00 00 00 1000
236 123 123 57 943
250 191 314 146 854
200 252 566 263 737
100 1582 2148 997 03
0850 00 2148 997 03
0710 00 2148 997 03
0300 00 2148 997 03
0250 00 2148 997 03
0 06 2154 1000 00
Masa peumlrfundimtare 2148 2154 1000
Masa fillestare 2150
Faqe 74 100
Grafiku 2Grafiku i shpeumlrndarjes seuml madheumlsiseuml seuml grimceumls peumlr kampionin 10 - 236 mm
Koeficcedilenti i uniformitetit Cu = =
Koeficcedilenti i kurbatureumls Cc = =
Tabela 6 Rezultatet e proveumls seuml granulometriseuml peumlr kampionin 30 - 50 mm
Hapja e sites
[mm]
Mbetja mbi site
[g]
Mbetja progresive
[g]
Mbetja progresive
[]
Kalimi progresiv
[]
500 101 45 21 979
475 135 180 83 896
400 563 743 342 658
300 1423 2166 997 03
236 00 2166 997 03
250 00 2166 997 03
200 00 2166 997 03
100 00 2166 997 03
0850 00 2166 997 03
0710 00 2166 997 03
0300 00 2166 997 03
Faqe 75 100
0250 00 2166 997 03
0 06 2172 1000 00
Masa peumlrfundimtare 2222 2172 1000
Masa fillestare 2230
Grafiku 3Grafiku i shpeumlrndarjes seuml madheumlsiseuml seuml grimceumls peumlr kampionin 30 - 50 mm
Koeficcedilenti i uniformitetit Cu = =
Koeficcedilenti i kurbatureumls Cc = =
Tabela 7 Rezultatet peumlrmbledheumlse teuml proveumls seuml granulometriseuml dhe limitet sipas specifikimeve teknike
Koeficcedilenteumlt
Limiti Reumlreuml Reumlreuml Reumlreuml
Reumlreuml 0-085 mm 10-236 mm 30-50 mm
Cu- Koeficcedilenti i
uniformitetit Cu gt 6 22 15 12
Cc- Koeficcedilenti i
shpeumlrndarjes seuml
madheumlsiseuml seuml grimceumls
1 le Cc le 3 10 09 10
D10
D30
D60
Faqe 76 100
Pasi peumlrcaktuam koeficcedilenteumlt nga prova e granulometriseuml llogariteumlm koeficcedilentin e
peumlrshkueshmeumlriseuml sipas ekuacionit Hanzen [KH] dhe meuml pas peumlr teuml njeumljtat materiale mateumlm
koeficcedilentin e peumlrshkueshmeumlriseuml [k] me aparatin e peumlrshkueshmeumlriseuml
Figura 3 Pamje teuml aparatit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml
Nga aparati i peumlrshkueshmeumlriseuml llogaritja e koeficcedilentit teuml keumltij aparati eumlshteuml
Ose
Ku
k - koeficcedilienti i peumlrshkueshmeumlriseuml
a - sipeumlrfaqja e tubit manometrik
L - gjateumlsia e kampionit
A - sipeumlrfaqja e kampionit teuml reumlreumls
H0 - larteumlsia fillestare e ujit
H1 - larteumlsia peumlrfundimtare e ujit (H0-ΔH)
T - koha qeuml duhet qeuml njeuml sasi e caktuar uji teuml peumlrshkojeuml larteumlsineuml ΔH
Gjateuml kryerjes seuml proveumls u beuml korrigjimi i temperatureumls me aneuml teuml formuleumls
C
CTCTC kk
20
20
1
0
01
log)( H
H
TTa
aLk
1
010
01
log32)( H
H
TTA
aLk
Faqe 77 100
Ku
kTordmC - peumlrshkueshmeumlria e matur me ujin me temperatureumln e laboratorit
k20ordmC - peumlrshkueshmeumlria neuml temperatureuml 20ordmC
Tabela 8 Faktori i korrektimit teuml temperatureumls seuml ujit
Temperatura e ujit
gjateuml proveumls T (ordmC) η TordmC η 20ordmC
Temperatura e ujit
gjateuml proveumls T (ordmC) η TordmC η 20ordmC
15 1135 22 0953
16 1106 23 0931
17 1077 24 0910
18 1051 25 0889
19 1025 26 0869
20 1000 27 0850
21 0976 28 0832
29 0814
Neuml tabeleumln 8 jepen rezultatet e vlerave mesatare teuml koeficcedilentit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml teuml marra
nga kryerja e proveumls seuml peumlrshkueshmeumlriseuml neuml kampioneumlt me madheumlsi grimce teuml ndryshme
peumlrkateumlsisht reumlreuml 025 - 085 mm reumlreuml 1 - 236 mm dhe reumlreuml 3 - 5 mm
Tabela 9 Rezultatet e koeficcedilentit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml teuml matur neuml meumlnyreuml empirike me
ekaucionin Hanzen dhe teuml matur realisht me aparatin e peumlrshkueshmeumlriseuml
Materiali D10
[mm]
Koeficcedilenti i
peumlrshkueshmeumlriseuml sipas
ekuacionit Hanzen [3]
KH = 10-2 (D10)2
Koeficcedilenti i peumlrshkueshmeumlriseuml i
matur me aparatin e
peumlrshkueshmeumlriseuml [1]
Limiti sipas
standartit BS
1377-5 k [4]
[cmsek]
Reumlreuml 0 - 085
mm 032 10210-5 11510-5
10-1 ndash 10-5 Reumlreuml 10 - 236
mm 119 14010-4 15110-4
Reumlreuml 30 - 50
mm 318 10110-3 10910-3
1
010
01
log32)( H
H
TTA
aLk
Faqe 78 100
4 Peumlrfundime
Gjetja e metodave efikase peumlr peumlrcaktimin e koeficcedilentit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml duke evituar
proccediledureumln standarde me aparatin e peumlrshkueshmeumlriseuml lehteumlson dhe njeumlkoheumlsisht siguron
rezultat konform standardit dhe kryerjen e proveumls peumlr njeuml koheuml shumeuml meuml teuml shkurteumlr dhe me
kosto shumeuml meuml teuml uleumlt
Gjithashtu gjateuml peumlrcaktimit teuml koeficcedilentit neumlpeumlrmjet ekuacionit Hanzen peumlrcaktojmeuml edhe
koeficcedilenteuml teuml tjereuml teuml reumlndeumlsisheumlm teuml cileumlt japin infomacion mbi karakteristikat fizike teuml
materialeve kokrrizore[8] Duke irsquou referuar rezultateve teuml provave teuml kryera materiali reumlreuml
10 - 236 mm karakterizohet nga njeuml koeficcedilent i shpeumlrndarjes seuml madheumlsiseuml seuml grimceumls Cc lt 1
gjeuml qeuml duket edhe nga grafiku i granulometriseuml neuml ndryshim nga dy materialet e tjera teuml cilat
kaneuml shpeumlrndarje meuml uniforme (Cc = 1) Ndeumlrsa peumlrsa i peumlrket koeficcedilentit teuml uniformitetit Cu
mund teuml themi qeuml teuml tre kampioneumlt peumlrbeumlhen nga grimca jouniforme pra me forma teuml ccedilrregullta
Kjo formuleuml vlen teuml aplikohet veteumlm neuml materialet ranore dhe dhegrave ranor me madheumlsi grimce
mbi 0075 mm
5 LITERATURE
[1] ISBN 0580180301 BS 1377-5 - Methods of test for soils for civil engineering purposes
Compressibility permeability and durability proveumls 1990
[2] Emine Mercan Onur ldquoPredicting the permeability of sandy soil from grain size
distributionrdquo pg 5-7 2014
[3] httpwwwgeotechdatainfoparameterpermeabilityhtml
[4] Alyamani M S and Sen Z 1993 Determination of hydraulic conductivity from grain
size distribution curves Ground Water Vol 31 pp 551-555
[5] Das BM 2008 Advanced soil mechanics
[6] Taylor amp Francis New York NY 567 p De Groot DJ Ostendorf DW and Judge AI
2012 In situ measurement of hydraulic conductivity of saturated soils Geotechnical
Engineering Journal of the SEAGS amp AGSSEA Vol 43 No 4 pp 63-72
[7] Hazan A 1892 Some physical properties of sands and gravels Mass State Board of
Health Ann Rept pp 539-556
[8] Kenney TC Lau D and Ofoegbu GI 1984 Permeability of compacted granular
materials Canadian Geotechnical Journal Vol 21 pp 726-729
[9] Holtz RD Kovacks W D and Sheahan T C 2011 An introduction to Geotechnical
Engineering Prentice-Hall Upper Saddle River NJ 853 p
Faqe 79 100
VLEREumlSIM I METODAVE TEuml NDRYSHME NEuml
LLOGARITJEN E CFRP SI PEumlRFORCIM I JASHTEumlM I
TRAREumlVE TEuml BETONIT ME SEKSION ldquoTrdquo QEuml PUNOJNEuml NEuml
PRERJE
Enio DENEKO Leonard COMENI Esmerald FILAJ
eniodenekohotmailcom lcomenilivecom e_filajyahoocom Universiteti Politeknik i Tiraneumls Fakulteti i Inxhinierise se Ndertimit Rruga ldquoMuhamet Gjolleshardquo 54
Tiraneuml - Albania
Peumlrmbledhje Gjateuml jeteumls seuml strukturave betonarme afteumlsia mbajteumlse neuml prerje e elementit nuk u peumlrgjigjet meuml keumlrkesave statike
dhe dinamike kjo e shkaktuar kryesisht nga degradimi i betonit dhe vecaneumlrisht nga plasaritjet ardhur nga
ndryshimi i qeumlllimit teuml peumlrdorimit teuml struktureumls dhe rritja e ngarkesave teuml jashtme Fibrat e peumlrforcuara polimere
te karbonit (CFRP) mund teuml peumlrdoren si peumlrforcim i jashteumlm peumlr rritjen e afteumlsiseuml mbajteumlse neuml prerje teuml elementeumlve
teuml betonit Neuml keumlteuml studim do teuml analizohet veteumlm peumlrforcimi me FRP i trareumlve prej betoni teuml armuar neuml formeuml ldquoTrdquo
Studime teuml shumta mbi peumlrdorimin e shtresave CFRPsi peumlrforcime teuml jashtme teuml trareumlve janeuml beumlreuml keumlto vitet e
fundit Peumlr keumlteuml studim janeuml mbledhur dhe analizuar rezultate te eksperimenteve teuml realizuara me peumlrforcime teuml
trareumlve T ndaj forcave prereumlse dhe jane vendosur ne nje database duke marre parasysh veteumlm kontributin e CFRP
neuml rritjen e afteumlsiseuml mbajteumlse ndaj prerjes dhe do teuml vlereumlsohet rritja e parashikuar teorikisht bazuar ne kode teuml
ndryshme llogaritjeje teuml peumlrforcimeve me FRP (si ACI 2008 CANCSA 2006 CNR-DT200 2004 fib 2001) duke
peumlrdorur formula llogariteumlse teuml ndryshme sipas meumlnyreumls seuml peumlrforcimit teuml ploteuml apo me rripa teuml drejteuml apo me
keumlnd 45deg konfigurim neuml formeuml U apo U teuml ankoruar apo veteumlm veshje aneumlsore Neuml fund do teuml beumlhen krahasimet
me rezultatet eksperimentale duke pareuml mospeumlrputhjet midis vlerave peumlr teuml treguar qeuml ende ka shumeuml puneuml peumlr teuml
beumlreuml neuml peumlrmireumlsimin e metodave llogariteumlse duke futur dhe faktoreuml teuml tjereuml qeuml ende nuk janeuml marreuml parasysh apo
nuk u eumlshteuml beumlreuml njeuml studim i ploteuml
Fjaleuml kyccedile Tra betoni peumlrforcim me CFRP forca prereumlse metoda llogariteumlse konfigurim i fibrave
80
1 HYRJE
Neuml dy dekadat e fundit janeuml kryer
keumlrkime teuml shumta teorike dhe
eksperimentale peumlr teuml kuptuar dhe
shpjeguar efektin e aplikimit teuml jashteumlm
teuml fibrave teuml peumlrforcuara polimere teuml
karbonit (CFRP) neuml formeumln e fleteumlve
apo rripave si peumlrforcim peumlr
peumlrmireumlsimin e afteumlsiseuml mbajteumlse teuml
elementit ndaj forcave prereumlse Njeuml
numeumlr i madh keumlrkuesish kaneuml studiuar
sjelljen ndaj prerjes teuml tareumlve me seksion
kateumlrkeumlndor apo T teuml peumlrforcuar me
CFRP dhe bazuar neuml rezultatet e
eksperimenteve personale zhvilluan
kode apo metoda llogaritjeje kryesisht
neuml formeumln e udhezimeve teuml cilat ende
nuk janeuml peumlrfundimtare sic janeuml ato peumlr
perforcimin e elementeumlve nga peumlrkulja
apo shtreumlngimin e kolonave peumlr arsye teuml
kompleksitetit qeuml paraqet veprimi i
forcave prereumlse dhe janeuml ende neuml studim
Qeuml prej 1992 shumeuml studime peumlrmes
eksperimenteve (Uji 1992 Chaallal
1998 2002 Triantafillou 1998 Khalifa
1999 Khalifa amp Nani 20002002
Deniaud amp Cheng 2001 2003
Pellegrino amp Modena 2002 Tjalsten
2003 Bousselham amp Chaallal 2006
Monti amp Liotta 2007 Dias amp Barros
2007 Leung 2007 Jayaprakash 2007
Altin 2009 Gamino 2010 etj)
evidencuan sjelljen ndaj prerjes teuml
trareumlve teuml betonit teuml peumlrforcuar me FRP
Rezultatet ccediluan neuml formula llogariteumlse
gjysmeuml-empirike dhe modele analitike
teuml ndryshme teuml cilat tentojneuml teuml
parashikojneuml kontributin e FRP afteumlsineuml
e ploteuml mbajteumlse teuml traut qeuml llogaritet
duke mbledhur kontributin e betonit
(Vc) teuml stafave (Vs) dhe FRP (Vfrp)
(1)
2 DISA STUDIME MBI
KONTRIBUTIN E FRP NEuml
RRITJEN E AFTEumlSISEuml
MBAJTEumlSE NGA FORCAT
PREREumlSE
Neuml keumlteuml studim do teuml merremi veteumlm
me eksperimentet e realizuar mbi trareumlt
e peumlrforcuar me CFRP neuml formeuml T
sepse ata paraqesin situateumln reale
pavareumlsisht se pjesa meuml e madhe e
testimeve beumlhet mbi trareumlt
kateumlrkeumlndoreuml Ekzistojneuml tre lloje
konfigurimesh peumlrsa i peumlrket
peumlrforcimeve teuml jashtme me CFRP
veshje aneumlsore mbeumlshtjellje neuml formeuml
U (me apo pa ankorim mekanik) apo
mbeumlshtjellje teuml ploteuml (pak e peumlrdorur neuml
praktikeuml) Disa metoda e konsiderojneuml
mbeumlshtjelljen U me ankorim si
mbeumlshrjellje teuml ploteuml (CNR-DT200
2004)
Fig 11 Mbeumlshtjellje aneumlsore neuml
formeuml U e thjeshteuml dhe e ankoruar
Fig 12 Mbeumlshtjellje neuml formeuml U neuml
formeuml rripash
Faqe 81 100
Fig 13 Mbeumlshtjellje e ploteuml
Fillimisht modelet teorike supozuan qe
materialet CFRP veprojneuml si stafa teuml
brendshme Studimet e meumlvonshme u
zhvilluan teori teuml reja teuml mbeumlshtura mbi
shpeumlrndarjen e deformimeve duke
futur konceptin e deformimit efektiv teuml
CFRP Taumlljsten (1998) dhe meuml voneuml
Triantafillou (1998) dhe Triantafillou amp
Antonopoulos (2000) demonstruan qeuml
kur elementi i betonit arrin rezistenceumln
kufitare neuml prerje CFRP e jashtme
zgjatet sipas drejtimit gjateumlsor teuml
fibrave deri ne nje nivel deformimi i
cili eumlshteuml zakonisht meuml i vogeumll se
deformimi kufitar i keumlputjes nga
teumlrheqja εfu Ky deformim peumlrkufizohet
si deformim efektiv εfe peumlr teuml treguar se
neumlse do teuml shumeumlzohej me modulin e
elasticitetit te FRP sipas drejtimit
gjateumlsor teuml fibrave Ef me sipeumlrfaqen e
seksionit teumlrthor teuml fibrave peumlrfitojmeuml
forceumln prereumlse totale qeuml mund teuml
peumlrballohet nga CFRP
(2)
Studimet kaneuml deumlshmuar qeuml keumlndi i
plasaritjeve teuml formuara influencohet
prej sasiseuml dhe trasheumlsiseuml seuml shtreseumls seuml
FRP keumlndit teuml orientimit sasiseuml seuml
stafave dhe armatureumls ekzistuese
gjateumlsore si dhe cileumlsiseuml seuml betonit
Testimet e fundit kaneuml treguar se
kontributi i FRP neuml prerje (pra dhe εfe)
ulet me rritjen e sasiseuml seuml armatureumls seuml
brendshme por marreumldheumlnia midis tyre
ende duhet studiuar
Khalifa (1998 2000) modifikoi
modelin e Triantafillou duke futur
konceptin e kufizimeve teuml
deformimeve peumlr shkak teuml madheumlsiseuml
seuml hapjes teuml plasaritjeve dhe humbja e
aderenceumls seuml agregateumlve Bazuar neuml
studimet e tyre Pellegrino dhe Modena
(2002) sugjeruan futjen e njeuml
koeficienti reduktimi peumlr raportin
midis deformimit efektiv dhe atij teuml
fundeumlm teuml FRP Pellegrino amp Modena
(2006) ndeumlrmoreumln studime meuml teuml thella
peumlrsa i peumlrket shkateumlrrimit dhe
shkeumlputjes seuml betonit neumln veprimin e
forcave prereumlse duke u mbeumlshtetur neuml
modelin ldquokapriateumlrdquo dhe duke treguar
kontributin e betonit ccedilelikut dhe FRP
neuml afteumlsineuml mbajteumlse teuml trareumlve
Chen dhe Teng (2003 2004) studiuan
shkateumlrrimin prej forcave prereumlse neuml
trareumlt e peumlrforcuar me FRP dhe arriteumln
neuml peumlrfundimin qeuml shpeumlrndarja e
sforcimeve neuml FRP peumlrgjateuml planit teuml
lindjes seuml plasaritjeve nuk eumlshteuml
uniform duke marreuml parasysh keumlputjen
e fibrave dhe shkeumlputjen e tyre nga
faqja e betonit Sforcimet kufitare
shprehen neumlpeumlrmjet koeficientit teuml
gjateumlsiseuml seuml kapjes seuml fibrave me
betonin dhe koeficienti i gjereumlsiseuml seuml
rripave teuml FRP
Duke peumlrdorur teorineuml e modifikuar teuml
fusheumls shtypeumlse (MCFT) fib Bulletin
14 (2001) zhvilloi njeuml model teorik peumlr
teuml parashikuar kontributin e shtresave
FRP neuml prerje tek trareumlt por me
kufizime serioze peumlr shkak teuml
vlefshmeumlriseuml vetem peumlr konfigurimin
me mbeumlshtjellje teuml ploteuml por pa qeumlneuml neuml
gjendje teuml parashikojeuml mekanizmin e
shkeumlputjes seuml fibrave prej betonit peumlr
konfigurimet e tjera neuml formeuml U apo
veteumlm aneumlsore
Monti dhe Liotta (2007) propozuan
njeuml model peumlr shkeumlputjen e fibrave i
cili peumlrdor njeuml ekuacion peumlr lidhjen mes
Faqe 82 100
FRP dhe betonit funksion i kushteve
kufitare bazuar neuml tipin e konfigurimit
dhe hapjen e teuml plasurave si dhe neuml
teorineuml e fusheumls seuml sforcimeve teuml
zbatuar neuml fibrat neuml zoneumln ku kaneuml
lindur plasaritjet Merren neuml
konsiderateuml dy raste rripshtreseuml e
drejteuml dhe rripshtreseuml rreth cepave apo
fundeve Ky model eumlshteuml neuml peumlrdorim
neuml kodin italian CNR-DT200 2004
3 METODAT LLOGARITEumlSE
TE CFRP SIPAS KODEVE
KRYESOEuml NEuml PEumlRDORIM
Neuml keumlteuml seksion tregohen bazat e
llogaritjes teuml afteumlsiseuml mbajteumlse teuml CFRP
ndaj forcave prereumlse bazuar neuml kodet
kryesore neuml peumlrdorim
ACI 4402R 2008
Instituti Amerikan I Betonit ACI
(2008) bazohet neuml studimet e beumlra nga
Khalifa (1998) Kontributi i FRP neuml
prerje jepet
(3)
Kufiri i deformimit efektiv bazohet neuml
kufizimin e hapjes seuml plasaritjeve peumlr
mbeumlshtjelljen e ploteuml dhe neuml
mekanizmin e lidhjes FRP-beton peumlr
mbeumlshtjelljen aneumlsore dhe neuml formeuml U
Peumlr mbeumlshtjellje teuml ploteuml
(4)
Peumlr mbeumlshtjellje aneumlsore dhe neuml formeuml
U
(5)
(6)
(7)
CANCSA-S6 2006
CSA-S6 ndryshon prej ACI sepse
peumlrdor modelin ldquokapriateumlrdquo neuml vend teuml
modelit me keumlnd 45deg teuml plasaritjeve si
dhe se peumlr mbeumlshtjellje aneumlsore ku df
le2Le qeuml tek ACI do teuml jepte vlera
negative peumlr k2 keumltu peumlrdoret i njeumljti
ekuacion si peumlr mbeumlshtjellje aneumlsore
dhe ateuml neuml formeuml U
(8)
(9)
fib - TG 93 2001
Tek fib - TG 93 2001 kontributi I FRP
jepet
(10)
Keumltu deformimi efektiv varet prej
konfigurimit dhe materialit teuml FRP dhe
eumlshteuml funksion i ngurteumlsiseuml gjateumlsore te
FRP (Ef ρf) neuml GPa dhe rezistences
cilindrike neuml shtypje teuml betonit neuml MPa
Peumlr mbeumlshtjellje teuml ploteuml
(11)
Peumlr mbeumlshtjellje aneumlsore dhe neuml formeuml
U
Faqe 83 100
(12)
Peumlr mbeumlshtjellje teuml ploteuml AFRP
(aramide)
(13)
CNR-DT200 2004
Neuml kodin italian CNR (2004)
kontributi i FRP peumlr secilin nga
konfigurimet jepet
Peumlr mbeumlshtjellje teuml ploteuml
f
f
ffed
Rd
fRdp
wtfV
)cot + (cot209d
1
(14)
(15)
hd09min
sinβl1
ffφ2
1
hd09min
sinβl
6
11ff
w
e
fddfdR
w
efddfed
(16)
(17)
Peumlr mbeumlshtjellje neuml formeuml U
w
efddfed
dh
lff
90min
sin
3
11
(18)
Peumlr mbeumlshtjellje aneumlsore
(19)
(20)
(21)
(22)
(22)
4 BAZA E TEuml DHEumlNAVE DHE
LLOGARITJET TEORIKE
Peumlr studim janeuml marreuml teuml dheumlnat e 70
eksperimenteve teuml trareumlve me seksion
T teuml peumlrforcuar me CFRP peumlr tu
krahasuar me llogaritjet teorike teuml
kontributit teuml CFRP bazuar neuml kodet e
ndryshme llogariteumlse Keumlto
eksperimente janeuml realizuar neuml
periudha dhe nga studiues teuml
ndrysheumlmm e metoda teuml ndryshme
aplikimi e konfigurimi teuml fibrave
kryesisht mbeshtjellje neuml formeuml U ku
gjysma e tyre dhe teuml ankoruara neuml
meumlnyreuml mekanike Veteumlm disa trareuml
janeuml teuml mbeumlshtjelleuml veteumlm neuml aneumlsore
Vendosja e fibrave eumlshteuml beumlreuml e
vazhduar ose neuml formeuml rripash me
hapeumlsira teuml ndryshme mes rripave
Afteumlsia mbajteumlse neuml prerje e betonit
nuk eumlshteuml marreuml neuml konsiderateuml pasi do
teuml merremi veteumlm me kontributin e
CFRP neuml rritjen e keumlsaj afteumlsie Neuml
pjeseumln eksperimentale ky kontribut ka
daleuml prej studiuesve duke i zbritur
vlerave teuml gjetura tek trareumlt e peumlrforuar
vlerat e nxjerra nga eksperimentet mi teuml
njeumljteumlt trareuml por teuml papeumlrforcuar Bazuar
neuml kode teuml ndryshme realizohen
llogaritjet teorike duke peumlrdorur
karakteristikat mekanike teuml materialit
si neuml rastin eksperimental peumlrkateumls
Faqe 84 100
Rezultatet e llogaritjeve teorike
vendosen neuml bazeumln e teuml dheumlnave
eksperimentale peumlr qeumlllime krahasimi
Me rezultatet e mbledhura dhe ato teuml
llogaritura nga ana teorike ndeumlrtohen
grafikeumlt e meumlsipeumlrm krahasues mes
vlerave eksperimentale dhe atyre
teorike si dhe raportet mes tyre
Fig 21 Rezultatet eksperimentale dhe
teorike sipas ACI 4402R 2008
Fig 22 Shpeumlrndarja e rezultateve
teorike neuml raport me vlerat optimale
Fig 31 Rezultatet eksperimentale dhe
teorike sipas CANCSA-S6-2006
Fig 32 Shpeumlrndarja e rezultateve
teorike neuml raport me vlerat optimale
Fig 41 Rezultatet eksperimentale dhe
teorike sipas fib-TG 93 2001
Faqe 85 100
Fig 42 Shpeumlrndarja e rezultateve
teorike neuml raport me vlerat optimale
Fig 51 Rezultatet eksperimentale dhe
teorike sipas CNR-2004
Fig 52 Shpeumlrndarja e rezultateve
teorike neuml raport me vlerat optimale
Siccedil duket nga keumlta grafikeuml metoda teuml
ndryshme japin rezultate teuml ndryshme
neuml raport me rezultatet eksperimentale
Kjo varet nga faktoreumlt ndikues neuml
sjelljen e CFRP e marreuml neuml konsiderateuml
nga secila metodeuml
Metoda
ACI
440-
2R
CSA-
S6
fib-TG
93
CNR-
DT
200
Aderenca + + +
Gjatesia
e
ankorimit
+ + +
Def
efektiv + + + +
wfsf +
Kendi i
plasaritje
s
+ + +
Armimi
terthor
Tab 1 Faktoret ndikues teuml marreuml neuml
konsiderateuml neuml metodat llogariteumlse
Sic shihet nga tabela ku paraqiten
faktoreumlt e marreuml neuml konsiderateuml nga
metodat llogariteumlse ka ende parametra
teuml tjereuml teuml reumlndeumlsisheumlm qeuml nuk janeuml
peumlrfillur apo nuk janeuml kuptuar
ploteumlsisht dhe keumlrkojneuml studime teuml
meumltejshme
5 ANALIZA EREZULTATEVE
Tek grafikeumlt e pareuml teuml ndeumlrtuar vijat e
pjerreumlta teuml kuqe paraqesin vlerat
teorike teuml llogaritjeve ndeumlrsa ato blu
rezultatet eksperimentale Siccedil shihet
njeuml pjeseuml e mireuml e keumltyre rezultateve
tek ACI 440-2R dhe CSA-S6 janeuml
neumln vijeumln qeuml paraqet vlerat teorike dhe
Faqe 86 100
veteumlm njeuml pjeseuml e vogeumll mbi vijeuml cka
do teuml thoteuml se metodat llogariteumlse janeuml
meuml konservatore dhe pretendojneuml
rezultate meuml teuml larta se ato realet e dala
nga eksperimentet Gjithashtu te
grafikeumlt e dyteuml teuml gjitha pikat e
ndodhura mbi mbi vijeumln horizontale
blu qeuml paraqet raportin optimal
konsiderohen si teuml ndodhura neuml ldquozoneumln
e siguriseumlrdquo dhe keumlto janeuml neuml sasi meuml teuml
vogeumll Megjithateuml shihet se teuml dy keumlto
metoda janeuml teuml besueshme pasi pjesa
meuml e madhe e rezultateve si neumln dhe
mbi vijeuml janeuml mjaft praneuml saj Kjo
ndodh sepse keumlto dy metoda mjaft teuml
ngjashme me njeumlra tjetreumln e
zeumlvendeumlsojneuml gjereumlsineuml reale teuml rripave
teuml CFRP me njeuml gjereumlsi efektive qeuml
merr parasysh probleme teuml ndryshme
si keumlndi sipas seuml cilit lind plasaritja i
cili merret 45deg lidhjen efektive mes
betonit dhe fibrave konfigurimin e
mbeumlshtjelljes seuml elementit me fibra
(ploteumlsisht neuml formeuml U apo aneumlsore)
Me metoda empirike gjateumlsia e zoneumls
seuml aderenceumls seuml betonit me fibrat eumlshteuml
propozuar 75 mm nga Miller (1999)
dhe aprovuar dhe nga Khalifa amp Nanni
(2000) Kodi kanadez ndryshon fare
pak nga amerikani veteumlm peumlr
mbeumlshtjelljet aneumlsore
Parashikimet e beumlra nga kodi italian
CNR-DT 200 japin rezultatet meuml teuml
keumlnaqshme pasi shihet se shumica e
pikave bien mbi vijeuml apo neuml ldquozoneumln e
siguriseumlrdquo Kjo sepse merr parasysh meuml
shume faktoreuml e parametra se metodat
e tjera Ky kod pranon qeuml plasaritjet
janeuml teuml shpeumlrndara njeumltrajteumlsisht
peumlrgjateuml aksit teuml traut me njeuml keumlnd θ qeuml
thelleumlsia e teuml plasurave eumlshteuml sa krahu i
momentit teuml brendsheumlm z=09d peumlr
gjendjen kufitare teuml fundme dhe
mekanizmi i veprimit teuml forcave
prereumlse peumlrdor analogjineuml me kapriateumln
peumlr mbeumlshtjelljen e ploteuml e neuml formeuml U
Monti dhe Liota (2007) ishin teuml pareumlt
qeuml futeumln njeuml koeficient reduktimi ΦR qeuml
merr parasysh rrezen e keumlndeve neuml
cepat e traut peumlr mbeumlshtjellje teuml ploteuml
apo U Figura 51 dhe 52 tregon qeuml kjo
metodeuml lejon vlereumlsim neuml favor teuml
siguriseuml por koeficienti i siguriseuml eumlshteuml
mjaft i larteuml dhe rritet me rritjen e
kontributit teuml llojit teuml konfigurimit teuml
CFRP neuml afteumlsineuml mbajteumlse teuml saj
Diferencat meuml teuml meumldha mes
rezultateve eksperimentale dhe atyre
teorike i paraqet kodi zviceran fib-
TG93 pasi teuml gjitheuml rezultatet bien
jashteuml ldquozoneumls seuml siguriseumlrdquo Parametri
kryesor eumlshteuml εFRP eumlshteuml marreuml prej teuml
dheumlnave eksperimentale nga testimet e
trareumlve gjeuml qeuml jep zgjidhje teuml
pamjaftueshme peumlrsa u pverket
problemeve neuml prerje Ky deformim
efektiv varet nga ngurteumlsia gjateumlsore e
fibrave dhe nga gjateumlsia efektive e
aderenceumls seuml fibrave me betonin dhe
pranohet midis deformimit maksimal
qeuml kontrollon madheumlsineuml e teuml
plasurave deformimit kufitar deri neuml
shkeumlputjen e fibrave prej betonit dhe
deformimit qeuml i peumlrket shkateumlrrimit nga
forcat prereumlse peumlr shkak teuml keumlputjes seuml
fibrave teuml CFRP Peumlr ccedilastin nuk ka
dallime teuml qarta neuml formulat llogariteumlse
mes konfigurimeve teuml ndryshme teuml
mbeshtjelljes dhe llojit teuml fibrave teuml
peumlrdorura Peumlr keumlteuml arsye ky model nuk
mund teuml formulojeuml sakteuml deformimin
efektiv teuml CFRP peumlr mbeumlshtjelljen
aneumlsore apo neuml formeuml U gjeuml qeuml eumlshteuml
njeuml mangeumlsi e madhe peumlr peumlrdorimin e
tij peumlrderisa konfigurimet neuml praktikeuml
janeuml teuml tilla
6 PERFUNDIME
Bazuar neuml krahsimet e beumlra mes
llogaritjeve teorike sipas kodeve
kryesore dhe rezultateve
Faqe 87 100
eksperimentale konkluzionet mund ti
peumlrmbledhim si meuml poshteuml
Kodi Italian CNR-DT 200 jep
parashikimet meuml teuml sakta peumlrsa i peumlrket
vlereumlsimit teuml kontributit teuml fibrave
CFRP neuml rritjen e afteumlsiseuml mbajteumlse teuml
trareumlve betonarme ndaj forcave
prereumlse
Kodi zviceran Fib-TG93 jep
parashikimet meuml teuml gabuara peumlr shkak
teuml mungesave teuml theksuara neuml sasineuml e
parametrave qeuml merr parasysh neuml
llogaritje dhe metodave empirike qeuml
peumlrdor
Parashikimet e kodit amerikan ACI
440-2R dhe kodit kanadez CSA-S6
janeuml mjaft teuml besueshme dhe peumlr meuml
tepeumlr janeuml meuml teuml peumlrdorurit peumlr shkak
teuml thjeshteumlsiseuml seuml tyre neuml peumlrdorim si
dhe peumlr arsye teuml rezultateve tashmeuml teuml
testuara neuml praktike prej dhjeteumlra
vitesh
Duke pareuml formulat llogaritjet teorike
teuml kryera dhe krahasimi tyre me
rezultatet eksperimentale shihet se
veteumlm faktoreumlt kryesoreuml janeuml marreuml neuml
konsiderateuml nga kodet ekzistues por ka
ende faktoreuml qeuml nuk janeuml peumlrfshireuml apo
nuk janeuml studiuar ploteumlsisht Disa prej
keumltyre faktoreumlve teuml rinj keumlrkojneuml
studime meuml teuml thelluara peumlr tu
peumlrfshireuml neuml llogaritje I tilleuml eumlshteuml
efekti i armatureumls teumlrthore sepse provat
eksperimentale kaneuml treguar se
peumlrforcimi me CFRP eumlshteuml meuml pak
efektiv neuml sa meuml i madh eumlshteuml armimi
teumlrthor i traut
Ndryshimet midis llogaritjeve teorike
dhe rezultateve eksperimentale nuk
varen veteumlm nga formulat llogariteumlse
por edhe nga veteuml provat laboratorike
pasi shpesh keumlto rezultate nuk janeuml teuml
arsyeshme dhe teuml cuditshme sic peumlr
shembull vlera shumeuml teuml vogla apo
negative neuml teuml njeumljteumlt trareuml e teuml
peumlrforcuar njeumlsoj me ato qeuml kaneuml dheumlneuml
rezultate teuml pranueshme Njeuml nga arsyet
kryesore eumlshteuml numri i vogeumll i
testimeve neuml trareuml neuml formeuml T teuml cileumlt
paraqesin pothuajse teuml gjitha rastet neuml
realitet ndeumlrkoheuml qeuml provat meuml teuml
shumta neuml laborator beumlhen neuml trareuml me
seksion kateumlrkeumlndor e teuml mbeshtjelleuml
ploteumlsisht me fibra karboni Kjo sjell qeuml
studimi teorik i trareumlve T trajtohet si njeuml
rast i vecanteuml i trareumlve kateumlrkeumlndoreuml ku
fibrat e mbeumlshtjellin pjeseumlrisht
seksionin e traut dhe shpesh janeuml
peumlrdorur rezultatet e keumltyre teuml fundit
Kjo ccedilon neuml gabime pasi keumlta dy tipe
trareumlsh kaneuml sjellje teuml ndryshme nga
njeumlri tjetri
Matjet e deformimeve teuml fibrave dhe
karakteristikat mekanike teuml materialeve
CFRP duhet teuml jeneuml teuml sakta dhe teuml
kontrollohen me kujdes
Si peumlrfundim mund teuml themi qeuml
llogaritjet teorike teuml kodit italian
amerikan dhe kanadez mund teuml
peumlrdoren neuml projektimin e strukturave
teuml jashtme peumlrforcuese me CFRP teuml
trareumlve teuml betonit teuml armuar por
gjithnjeuml duke leumlneuml nje perqindje sigurie
teuml mjaftueshme edhe pse kjo mund teuml
sjelleuml njeuml rritje fiktive teuml kostos
Sigurisht qeuml studimet e meumltejshme do
teuml ploteumlsojneuml mangeumlsiteuml dhe boshlleqet
neuml llogaritjen e kontributit teuml CFRP neuml
afteumlsineuml mbajteumlse ndaj forcave prereumlse
LITERATURE
[1] Guide for the Design and Construction
of Externally Bonded FRP Systems for
Strengthening Concrete Structurerdquo -
American Concrete Institute (ACI) (2008)
Report No440 2R-08 Farmington Hills
MI
[2] Guidelines for the dimensioning of
reinforced concrete elements strengthened
with CFRP (carbon fibre reinforced
Faqe 88 100
polymers) - TRIANTAFILLOU TC
1999
[3] Near surface mounted CFRP laminates
for shear strengthening of concrete beams
- Barros JAO and Dias SJE (2005)
Cement Concr Compos 28 pp 289ndash94
[4] Shear strengthening reinforced
concrete beams with fibre-reinforced
polymer assessment of influencing
parameters and required research -
Bousselham A and Chaallal O (2004)
ACI Struct J 101(2) pp 219ndash227
[5] Design and construction of building
components with fibre reinforced
polymer - CANCSA-S806-02 (2002)
Canadian Standards Association Rexdale
Canada
[6] Behaviour of FRP to concrete
interface theoretical models and
experimental results - BILOTA A
[7] Guidelines for Design Execution and
Control of Strengthening Interventions by
means of Fibre-Reinforced Composites -
CNR-DT200 (2004) National Research
Council
[8] Externally Bonded FRP Reinforcement
for RC Structures - fib-TG 93 (2001)
International Federation for Structural
Concrete Lausanne Switzerland
[9] Design models for shear strengthening
of reinforced concrete beams with
externally bonded FRP composites A
statistical versus reliability approach -
Lima JLT and Barros JAO (2007)
Proc 8th Int Symp on Fiber Reinforced
Polymer Reinforcement for Concrete
Structures Patras Greece
[10] Shear Strengthening of RC Beams
with Externally Bonded FRP Composites
Effect of Strip-Width to Strip-Spacing
Ratio - Mofidi A and Chaallal O
(2011-b) ASCE J of Composites for
Construction 15(5) pp 732-742
[11] Improving shear capacity of existing
RC T-section beams using CFRP
composites - Khalifa A and Nanni A
(2000-a) Cem Concr Compos 22 pp
165ndash174
[12] Shear capacity of FRP-strengthened
RC beams FRP debonding - Chen JF
and Teng JG (2003) Construction and
Building Materials 17(1) pp 27ndash41
Faqe 89 100
SHTOJCE 1
TE DHENAT EKSPERIMENTALE DHE TEORIKE
Referenca No Tipi bs bw h hs hw d hf fcm fck fctm Ef εfu σfu konf CD nfrp tfl tf wf Sf Eksperimental ACI fib- TG CAN CNR
Khalifa (2000) C-BT2 T 380 150 405 100 305 357 305 433 353 32 228000 00154 3790 U C 1 0165 0165 1 1 650 918 1920 688 517
Kh C-BT3 T 380 150 405 100 305 357 305 433 353 32 228000 00154 3790 U+ C 2 0165 033 1 1 675 1621 5463 1377 1207
Kh C-BT4 T 380 150 405 100 305 357 305 433 353 32 228000 00154 3790 U D 1 0165 0165 50 125 720 367 1296 275 226
Kh C-BT5 T 380 150 405 100 305 357 305 433 353 32 228000 00154 3790 S D 2 0165 033 50 125 315 565 1757 424 194
Kh C-BT6 T 380 150 405 100 305 357 305 433 353 32 228000 00154 3790 U+ C 1 0165 0165 1 1 1310 918 3363 688 744
KhalifaampNani (2000) BT2 T 380 150 405 100 305 361 305 35 27 27 228000 00166 3790 U C 1 0165 0165 1 1 650 918 1793 688 465
KhampNa1 BT3 T 380 150 405 100 305 361 305 35 27 27 228000 00166 3790 U+ C 1 0165 0165 1 1 675 918 3518 688 741
KhampNa1 BT4 T 380 150 405 100 305 361 305 35 27 27 228000 00166 3790 U D 1 0165 0165 50 125 720 367 1210 275 203
KhampNa1 BT5 T 380 150 405 100 305 361 305 35 27 27 228000 00166 3790 S D 1 0165 0165 50 125 315 313 1210 235 141
KhampNa1 BT6 T 380 150 405 100 305 361 305 35 27 27 228000 00166 3790 U+ C 2 0165 033 1 1 1310 1406 5715 1377 1196
DeniaudampCheng
(2001) T6NS-C45 T 400 140 600 150 450 540 450 441 361 328 230000 00148 3400 U D 1 011 011 50 100 1035 644 5902 825 1257
DenampCh T6NS-C90 T 400 140 600 150 450 540 450 441 361 328 230000 00148 3400 U D 1 011 011 50 100 853 455 2445 342 363
DenampCh T6NS2-C90 T 400 140 600 150 450 540 450 441 361 328 230000 00148 3400 U D 1 011 011 50 100 00 455 2445 342 363
Park (2001) 5 T 300 100 300 50 250 185 250 254 174 2 240000 00142 3400 U C 1 016 016 1 1 381 630 806 472 177
Park (2001 6 (glass) T 300 100 300 50 250 185 250 254 174 2 155000 00155 2400 U D 1 12 12 25 75 251 470 995 352 103
Chaallal (2002) G55_1L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 1 0145 0145 1 1 311 954 4041 715 688
Chaallal (2002) G55_2L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 2 0145 029 1 1 534 1666 6469 1249 1124
Chaallal (2002) G80_1L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 1 0145 0145 1 1 311 954 4041 715 688
Chaallal (2002) G80_2L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 2 0145 029 1 1 623 1666 6469 1249 1124
Chaallal (2002) G80_3L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 3 0145 0435 1 1 845 2024 8635 1517 1466
Chaallal (2002) G16_1L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 1 0145 0145 1 1 400 954 4041 715 688
Chaallal (2002) G16_2L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 2 0145 029 1 1 845 1666 6469 1249 1124
Chaallal (2002) G24_1L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 1 0145 0145 1 1 534 954 4041 715 688
Chaallal (2002) G24_2L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 2 0145 029 1 1 489 1666 6469 1249 1124
Chaallal (2002) G24_3L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 3 0145 0435 1 1 534 2024 8635 1517 1466
DenampCh (2003) T4NS-C45 T 400 140 400 150 250 340 250 374 294 286 230000 00148 3400 U D 1 011 011 50 100 178 358 1941 458 704
BoulsselhamampChaall
al (2006) DB-S0-1L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 1 0066 0066 1 1 154 201 639 150 191
BoampCh1 DB-S0-2L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 2 0066 0132 1 1 138 368 1039 276 295
BoampCh1 DB-S1-1L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 1 0066 0066 1 1 127 201 639 150 191
BoampCh1 DB-S1-2L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 2 0066 0132 1 1 170 368 1039 276 295
BoampCh1 SB-S0-1L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 1 0066 0066 1 1 232 201 639 150 191
BoampCh1 SB-S0-2L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 2 0066 0132 1 1 324 368 1039 276 295
BoampCh1 SB-S1-1L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 1 0066 0066 1 1 28 201 639 150 191
BoampCh1 SB-S2-2L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 2 0066 0132 1 1 122 368 1039 276 295
BoampCh2 DB-S0-05L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 05 011 0055 1 1 900 289 1212 216 269
BoampCh2 DB-S0-1L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 1 011 011 1 1 1073 577 1969 433 442
BoampCh2 DB-S0-2L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 2 011 022 1 1 1108 858 3198 643 714
BoampCh2 DB-S1-1L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 1 011 011 1 1 320 577 1969 433 442
BoampCh2 DB-S1-2L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 2 011 022 1 1 342 858 3198 643 714
BoampCh2 DB-S2-1L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 1 011 011 1 1 580 577 1969 433 442
BoampCh2 DB-S2-2L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 2 011 022 1 1 731 858 3198 643 714
BoampCh2 SB-S0-05L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 05 011 0055 1 1 212 289 1212 216 269
BoampCh2 SB-S0-1L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 1 011 011 1 1 388 577 1969 433 442
BoampCh2 SB-S0-2L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 2 011 022 1 1 405 858 3198 643 714
BoampCh2 SB-S1-05L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 05 011 0055 1 1 192 289 1212 216 269
BoampCh2 SB-S1-1L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 1 011 011 1 1 -78 577 1969 433 442
BoampCh2 SB-S1-2L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 2 011 022 1 1 44 858 3198 643 714
DiasampBarros (2006) 2S_4M(1) T 450 180 400 100 300 355 300 397 315 3 218400 00131 2862 U D 1 0176 0176 60 180 44 308 1078 231 181
DiampBa2 2S_7M(1) T 450 180 400 100 300 355 300 397 315 3 218400 00131 2862 U D 1 0176 0176 60 114 128 486 1261 364 277
DiampBa2 2S_7M(2) T 450 180 400 100 300 355 300 397 315 3 218400 00131 2862 U D 2 0176 0352 60 114 398 799 1748 599 376
DiampBa2 4S_4M(1) T 450 180 400 100 300 355 300 397 315 3 218400 00131 2862 U D 1 0176 0176 60 180 276 308 1078 231 181
DiampBa2 4S_7M(1) T 450 180 400 100 300 355 300 397 315 3 218400 00131 2862 U D 1 0176 0176 60 114 310 486 1261 364 277
Jayaprakash (2007) TT1-1 T 400 120 340 100 240 310 240 38 30 29 230000 00165 3800 U D 1 009 009 80 150 333 212 804 159 175
Ja TT1-11 T 400 120 340 100 240 310 240 38 30 29 230000 00165 3800 U D 1 009 009 80 150 532 212 804 159 175
Ja TT1-2 T 400 120 340 100 240 310 240 38 30 29 230000 00165 3800 U D 1 009 009 80 200 466 159 708 119 134
Ja TT1-1 T 400 120 340 100 240 310 240 38 30 29 230000 00165 3800 U D 1 009 009 80 150 266 212 804 159 175
Ja TT1-11 T 400 120 340 100 240 310 240 38 30 29 230000 00165 3800 U D 1 009 009 80 150 -67 212 804 159 175
Ja TT1-2 T 400 120 340 100 240 310 240 38 30 29 230000 00165 3800 U D 1 009 009 80 200 133 159 708 119 134
Altin (2009) 2 T 360 120 360 75 285 330 285 332 252 258 231000 0017 4100 U D 1 012 012 50 125 196 253 968 190 156
Alt 3 T 360 120 360 75 285 330 285 329 249 258 231000 0017 4100 U D 1 012 012 50 150 148 211 909 158 131
Alt 4 T 360 120 360 75 285 330 285 328 248 258 231000 0017 4100 U D 1 012 012 50 200 112 158 783 119 99
Alt 5 T 360 120 360 75 285 330 285 328 248 258 231000 0017 4100 U D 1 012 012 50 125 253 253 963 190 155
Faqe 90 100
Alt 6 T 360 120 360 75 285 330 285 33 247 258 231000 0017 4100 U D 1 012 012 50 150 239 211 966 158 130
Alt 7 T 360 120 360 75 285 330 285 329 249 258 231000 0017 4100 U D 1 012 012 50 200 238 158 784 119 99
Gamino (2010) VTC1 T 400 120 300 80 220 265 220 68 60 54 221000 00124 2728 U D 1 011 011 50 150 375 143 625 107 150
Ga VTC3 T 400 120 300 80 220 265 220 685 605 54 218900 00124 2730 U D 1 017 017 60 150 275 262 883 196 215
Ga VTC4 T 400 120 300 80 220 265 220 676 596 53 218900 00124 2730 U D 1 017 017 60 150 800 262 879 196 213
Ga VTC5 T 400 120 300 80 220 265 220 68 60 52 220850 0015 2915 U D 1 011 011 50 175 490 122 725 92 128
Ga VTC6 T 400 120 300 80 220 265 220 656 576 55 220850 00135 2915 U D 1 011 011 50 175 650 122 715 92 128
NDIKIMI I PARAMETRAVE TEuml PEumlRCAKTUAR KOMBEumlTAREuml NEuml
LLOGARITJEN E SOLETAVE NEuml SHPIM
Faqe 91 100
Esmerald FILAJ Erdit LEKA
esmeraldfilajfinedual erditlekafinedual Universiteti Politeknik i Tiraneumls Fakulteti i Inxhinieriseuml seuml Ndeumlrtimit Rruga ldquoMuhamet Gjolleshardquo 54
Tiraneuml - Albania
Abstract Eurocodes EN with the status of European Standards discipline the structural design practice within the EU
countries and beyond Due to the presence of local specifics of different nature related to the countries where
these standards are implemented certain parts of their content are accepted as interpretable These parts are known
as the National Determined Parameters (NDPs) and in total for each Eurocode constitute the National Annex
Their impact can be significant or not but it doesnrsquot affect the design philosophy of these standards This study
intends to verify this impact in principle based on a simple case referred to the punching shear design of
reinforced concrete solid slabs without beams At this aim a well defined geometrically and numerically situation
is considered - columnrsquos cross section (30x40)cm and solid slab with 30cm of thickness reinforced in both
directions with steel bars Φ2015 - which is discussed according to the official pubblicated version of Eurocode
2 and also according to the national publications of 7 other states where this specific standard is implemented
The results obtained show the presence of differences between the considered countries a consequence of the
NDPs despite their relatively small number directly related to the topic of the study Italy turns out to have the
highest compliance ratio with the official version of Eurocode 2 followed by other states
Peumlrmbledhje Eurokodet EN me statusin e Standardeve Europiane disiplinojneuml praktikeumln e projektimit teuml strukturave neuml vendet
e BE dhe meuml gjereuml Neuml funksion teuml prezenceumls seuml specifikave lokale teuml natyrave teuml ndryshme neuml shtetet ku keumlto
standarde implementohen eumlshteuml pranuar fakti qeuml pjeseuml teuml caktuara teuml peumlrmbajtjes teuml jeneuml teuml interpretueshme Keumlto
pjeseuml njihen si Parametrat e Peumlrcaktuar Kombeumltareuml (NDPs) dhe neuml teumlreumlsi peumlr ccedildo Eurokod peumlrbeumljneuml Aneksin
Kombeumltar Ndikimi i tyre mund teuml jeteuml i konsideruesheumlm ose jo por pa ceumlnuar frymeumln teknike teuml standardeve Ky
studim synon teuml verifikojeuml keumlteuml ndikim neuml parim me aneuml teuml njeuml rasti teuml thjeshteuml referuar llogaritjes neuml shpim teuml
soletave betonarmeacute pa trareuml Peumlr keumlteuml qeumlllim eumlshteuml ndeumlrtuar njeuml situateuml e konturuar gjeometrikisht dhe numerikisht
- koloneuml me seksion (30x40)cm soleteuml me trasheumlsi 30cm armuar me dopio zgareuml Φ2015 - e cila eumlshteuml diskutuar
neumln driteumln e botimit zyrtar konkretisht teuml Eurokodit 2 njeumlkoheumlsisht edhe teuml botimeve kombeumltare teuml 7 shteteve teuml
tjera ku ky standard eumlshteuml implementuar Rezultatet e peumlrfituara deumlshmojneuml se ka diferenca midis shteteve si pasojeuml
e ekistenceumls seuml NDPs pavareumlsisht numrit teuml tyre relativisht teuml vogeumll lidhur drejtpeumlrdrejt me tematikeumln e studiuar
Italia rezulton se ka peumlrputhshmeumlri meuml teuml larteuml me Eurokodin 2 zyrtar pasuar nga shtete teuml tjera
Fjaleuml kyccedile Eurokode EN Aneks Kombeumltar Parametra teuml Peumlrcaktuar Kombeumltareuml llogaritja neuml shpim
Faqe 92 100
1 HYRJE
Neuml vitin 1975 bazuar neuml Artikullin 95 teuml
Traktatit teuml Romeumls [1] mbajtur neuml 1957
Komisioni i Komunitetit Europian vendosi njeuml
program veprimi neuml fusheumln e ndeumlrtimit Qeumlllimi
i programit ishte eliminimi i pengesave teknike
neuml tregeumlti dhe harmonizimi i specifikimeve
teknike neuml funksion teuml zhvillimit teuml njeuml tregu teuml
peumlrbashkeumlt unifikuar me aneuml teuml rregullave
standardeve teuml cilat fillimisht do teuml sheumlrbenin si
njeuml alternativeuml kundrejt rregullave standardeve
kombeumltare neuml fuqi neuml Shtetet Aneumltare dhe meuml
pas do trsquoi zeumlvendeumlsonin keumlto teuml fundit Peumlr rreth
peseumlmbeumldhjeteuml vjet Komisioni investoi
konkretisht neuml zhvillimin e programit teuml
Eurokodeve Neuml vitin 1989 neumlpeumlrmjet njeuml
direktive [2] Komisioni dhe Shtetet Aneumltare
vendoseumln transferimin e peumlrgjegjeumlsiseuml referuar
peumlrgatitjes dhe botimit teuml Eurokodeve
Komitetit Europian teuml Standardizimit (CEN)
me qeumlllimin qeuml neuml teuml ardhmen teuml peumlrfitonin
statusin e Standardeve Europiane Rezultati i
keumlsaj iniciative teuml reumlndeumlsishme eumlshteuml publikimi
i njeuml serie teuml peumlrbeumlreuml nga dhjeteuml Eurokode teuml
cileumlt mbulojneuml pothuajse teuml gjitheuml materialet
dhe sistemet strukturore me peumlrmbajtje qeuml
periodikisht ndjek zhvillimet shkencore dhe
teknologjike Fillimisht Eurokodet u
peumlrpunuan neuml 62 pjeseuml paraprake (ENVs)
Shumica e tyre u botuan nga viti 1992 deri neuml
vitin 1998 dhe kalimi neuml trajteumln e Standarde
Europiane EN filloi meuml 1998
Komiteti Teknik i CEN (CENTC 250) ka
pranuar se disa pjeseuml teuml Eurokodeve duhet teuml
jeteuml teuml specifikuara peumlr secilin shtet ku
implementohen peumlr shkak teuml diferencave
referuar pozicionit gjeografik kushteve
klimatike dhe gjeologjike zhvillimit
teknologjik neuml fusheumln e ndeumlrtimit meumlnyreumls seuml
jeteseumls nivelit teuml ndrysheumlm teuml siguriseuml teuml
pranuar mbi baza ligjore etj Keumlto pjeseuml marrin
emeumlrtimin Parametra teuml Peumlrcaktuar Kombeumltareuml
(Nationally Determined Parameters NDP)
dhe peumlrbeumljneuml neuml teumlreumlsi ateuml qeuml njihet si Aneksi
Kombeumltar (National Annex NA) Hartimi i tij
peumlr ccedildo Eurokod neuml kuadeumlr teuml proccedilesit teuml
implementimit eumlshteuml detyreuml e peumlrbashkeumlt e teuml
gjitheuml autoriteteve shteteumlrore teuml cileumlt lidhin
veprimtarineuml e tyre me sektorin e ndeumlrtimit
ndeumlrsa korrespondenca teknike me CEN do teuml
realizohet nga autoriteti homolog i
standardizimit me lsquoteuml Peumlrtej sa meuml sipeumlr vlen
teuml theksohet se parimet bazeuml teuml Standardeve
Europiane teuml Projektimit janeuml imune lidhur me
specifikat lokale
Implementimi i Eurokodeve EN bazohet neuml
rekomandimet e Komisionit Europian [3-4]
teuml cileumlt ndeumlr teuml tjera neuml funksion teuml qeumlllimit
kryesor lidhur me harmonizimin e
standardeve teknike theksojneuml referuar
shteteve neuml proccediles rdquo[] Teuml peumlrdorin vlerat e
Parametrave teuml Peumlrcaktuar Kombeumltareuml teuml
rekomanduara nga Eurokodet - keumlto vlera
duhet teuml divergjojneuml nga rekomandimet veteumlm
neuml rast se peumlr kushtet gjeografike gjeologjike
dhe klimatike apo nivelet e siguriseuml
specifikisht teuml pranuar kjo paraqitet e
domosdoshme []rdquo Zbatueshmeumlria e keumltij
udheumlzimi eumlshteuml neuml vullnet specifik teuml ccedildo
shteti pra jo domosdoshmeumlrisht neuml maseuml
uniforme ndeumlr lsquota Si pasojeuml peumlr ccedileumlshtje teuml
njeumljta neuml lidhje me projektimin strukturor
mund teuml veumlrehen rezultate relativisht teuml
ndryshme neuml terma cileumlsore apo sasioreuml
2 PARAMETRAT E
PEumlRCAKTUAR KOMBEumlTAREuml
(NDP)
Eurokodet e botuara neuml faqet e para teuml tyre
peumlrmbajneuml njeuml paragraf me titull ldquoStandarded
Kombeumltare qeuml Implementojneuml Eurokodetrdquo
(National Standards Implementing
Eurocodes) neuml teuml cilin peumlrtej prezantimit
lidhur me botimin kombeumltar teuml Eurokodeve
theksohet se Anekset Kombeumltare peumlrmbajneuml
Parametrat e Peumlrcaktuar Kombeumltareuml (NDPs)
dhe se keumlta teuml fundit duhet teuml peumlrdoren gjateuml
projektimit teuml strukturave teuml ndeumlrtesave apo
veprave teuml tjera inxhinierike shoqeumlruar edhe
nga njeuml kategorizim i tyre Neuml jo pak raste
NDP nuk mund teuml peumlrfaqeumlsohen me njeuml vlereuml
numerike Mjaft prej tyre marrin formeumln e
tabelave grafikeumlve pranimit teuml procedurave
teuml rekomanduara zgjedhjes seuml njeuml qasjeje neuml
llogaritje - kur jepen alternativa - ose
prezantimit teuml njeuml procedure teuml re sigurimit
dhe paraqitjes seuml informacioneve teuml
meumltejshme meuml teuml detajuar etj Peumlr keumlteuml arsye
nga ana e JRC [5] eumlshteuml realizuar njeuml
kategorizim meuml i holleumlsisheumlm i NDP
paraqitur neuml tabeleumln e meumlposhtme Neuml Fig 1
paraqitet numri i NDP sipas kategorizimit teuml
beumlreuml peumlr teuml gjitheuml Paketeumln e Eurokodeve
Veumlrehet se NDP me vlera numerike peumlrbeumljneuml
veteumlm 39 teuml totalit (Tipi 1 2 5 6 dhe pjeseuml
nga 4 - numri total arrin neuml 579) Kjo analizeuml e
thjeshteuml eumlshteuml e reumlndeumlsishme sidomos neuml
Faqe 93 100
Fig 1 Numri i Parametrave teuml Peumlrcaktuar Kombeumltareuml (NDP) sipas kategorive
Fig 2 Numri i Parametrave teuml Peumlrcaktuar
Kombeumltareuml peumlr seicilin Eurokod EN
funksion teuml analizeumls krahasuese pasuese qeuml do
teuml kryhet midis shteteve qeuml implementojneuml
Eurokodet sipas rekomandimeve teuml
komentuara Kjo analizeuml do teuml mbarteuml
veumlshtireumlsiteuml e veta nisur nga fakti qeuml tanimeuml
nuk trajtohen veteumlm vlera numerike por
peumlrcaktime pranime zgjedhje apo forma teuml
tjera relativisht subjektive teuml NDP ccedilka mund
teuml shoqeumlrohen me divergjenca neuml njeuml maseuml teuml
caktuar
Tabela 1 Kategorizimi i Parametrave teuml Peumlrcaktuar Kombeumltareuml [5]
Tip i peumlrgjithsheumlm Tipi (neuml detaje)
Peumlrshkrimi Peumlrshkrimi
1 Vlereuml e njeuml ose meuml shumeuml parametrave 11 Parametra teuml paracaktuar (me vlera teuml rekomanduara)
12 Parametra teuml paracaktuar (pa vlera teuml rekomanduara)
13 Parametra jo teuml paracaktuar
2 Referenceuml neuml raport me njeuml set vlerash tabeleuml(a) 21 Tabela teuml fiksuara (mund teuml ndryshohen veteumlm vlerat)
22 Tabela fleksibeumll (mund teuml ndryshohen rreshtat kolonat)
3 Pranim i procedureumls seuml rekomanduar zgjedhje e
qasjes seuml llogaritjes - kur jepen alternativa - ose
prezantim i procedurave dhe qasjeve teuml reja
31 Pranim i procedurave qasjeve teuml rekomanduara ose prezantim i
teuml rejave
32 Procedura qasje shteteumlrore (lidhur me specifikat e njeuml shteti)
33 Zgjedhje alternative midis opsioneve teuml dheumlna (me vlera teuml
rekomanduara)
34 Zgjedhje alternative midis opsioneve teuml dheumlna (pa vlera teuml
rekomanduara)
35 Zgjedhje midis opsione teuml dheumlna (me vlera teuml rekomanduara)
36 Zgjedhje midis opsione teuml dheumlna (pa vlera teuml rekomanduara)
37 Pranim i procedurave qasjeve neuml formeuml tabelare teuml fiksuar ose
prezantim i teuml rejave
38 Pranim i procedurave qasjeve neuml formeuml tabelare fleksibeumll ose
prezantim i teuml rejave
4 Teuml dheumlna specifike (gjeografike klimatike etj) 4 Teuml dheumlna specifike neuml lidhje me njeuml shtet (gjeografike etj)
5 Grafik(euml) ose tabeleuml(a) kombeumltare parametri 5 Grafik(euml) ose tabeleuml(a ) kombeumltare referuar njeuml parametri
6 Diagrama 6 Diagrama
7 Referenca peumlr informacione 7 Referenca peumlr informacione jokontradiktore dhe komplementare
8 Vendime peumlr aplikimin e Anekseve Informative 8 Vendime neuml lidhje me aplikimin e Anekseve Informative
9 Sigurim i informacioneve teuml meumltejshme 9 Sigurim i informacioneve teuml meumltejshme meuml teuml detajuar
10 Referenceuml lidhur me njeuml informacion 101
Referenceuml lidhur me njeuml informacion i cili peumlrfshihet neuml njeuml aneks informativ
102 Referenceuml lidhur me njeuml informacion i cili peumlrfshihet neuml pjeseuml teuml tjera teuml tekstit teuml EN
Faqe 94 100
Fig 3 Modeli i verifikimit teuml afteumlsiseuml mbajteumlse teuml
soleteumls neuml shpim [6]
3 RASTI STUDIMOR
Studimi i ndikimit teuml Parametrave teuml
Peumlrcaktuar Kombeumltareuml nisur nga kategorizimi
i tyre mund teuml beumlhet neuml meumlnyra teuml ndryshme
Konkretisht neuml keumlteuml punim eumlshteuml menduar teuml
verifikohet ndikimi i NDP neuml llogaritjen neuml
shpim teuml soletave beton armeacute pa trareuml bazuar
neuml Eurokodin 2 [6] Janeuml marreuml neuml shqyrtim
peumlr teuml ndihmuar analizeumln pra dhe peumlr teuml arritur
konkluzione sa meuml teuml qeumlneumlsishme Anekset
Kombeumltare teuml disa shteteve teuml cilat kaneuml
implementuar Eurokodet Anglia (Britania e
Madhe) Franca Italia Gjermania Danimarka
Finlanda dhe Suedia [7-18] Kuptohet qeuml neuml
analizeuml nuk peumlrfshihen teuml gjitheuml parametrat e
Eurokodit neuml fjaleuml por veteuml disa prej tyre teuml
lidhur me karakteristikat e materialeve
strukturore dhe me reagimin neuml prerje teuml
elementeumlve betonarmeacute Peumlr qarteumlsi paragrafi
do teuml vijojeuml me procedureumln e llogaritjes sipas
EC 2 dhe meuml pas do teuml paraqiten sintetikisht neuml
trajteuml grafike dhe tabelare teuml dheumlnat
njeumlkoheumlsisht edhe peumlrfundimet e arritura Sipas
kodit kontrolli neuml shpim do teuml kryhet neuml dy
seksione teuml soleteumls teuml cileumlt i korrespondojneuml dy
perimetrave teuml kontrollit perimetri me i
ngushteuml eumlshteuml ai qeuml peumlr nyjet e brendshme
soleteuml - koloneuml teuml struktureumls (jo aneumlsore)
rezulton sa veteuml perimetri i koloneumls ndeumlrsa
perimetri i dyteuml eumlshteuml ai i qeuml njihet edhe si
ldquoperimetri kryesor bazik i kontrollitrdquo (Fig 3)
Parashtrimi i problemit
Neuml perimetrin e koloneumls ose teuml sipeumlrfaqes seuml
ngarkuar sforcimet prereumlse maksimale qeuml
shkaktojneuml shpimin e soleteumls duhet teuml
ploteumlsojneuml kushtin
Ed Rdmax (1)
Armatura e ccedilelikut referuar shpimit nuk eumlshteuml
e nevojshme neumlse sforcimet prereumlse
maksimale qeuml shkaktojneuml shpimin e soleteumls
janeuml meuml teuml vogla se afteumlsia mbajteumlse e betonit
pa armatureuml νRdc
Ed Rdc (2)
Neuml rast se armatura paraqitet e nevojshme
pozicionimi i saj duhet teuml beumlhet sipas
rregullave konstruktive teuml specifikuara
Kontrolli neuml perimetrin e koloneumls (u0)
Veprimet e listuara do teuml kryhen neuml peumlrputhje
me sistemin e njeumlsive SI peumlrmasat neuml (mm)
forcat e brendshme neuml (kN kNm) sforcimet
(Nmm2)
o 1 2u 2 c c (3)
y nom lbd h c d 2 (4)
y nom lbd h c 3d 2
(5)
y zd 05 d d (6)
1 o 1u u 2 (r 2d) (7)
2 21 1 1 2 2 1W 05c c c 4c d 16d 2 dc (8)
Ed Ed 1 11 k(M V )(u W ) (9)
Ed Ed o Rdmax cdV u d 05 f (10)
ck ck06 1 f 250 (f neuml MPa) (11)
MEd - vlera llogariteumlse e momentit peumlrkuleumls
VEd - vlera llogariteumlse e forceumls prereumlse (c1
c2) - peumlrmasat e seksionit teumlrthor teuml koloneumls -
figura e paraqitur eumlshteuml ilustruese
uo - perimetri i seksionit teumlrthor peumlr kolonat
drejtkeumlndore neuml brendeumlsi teuml struktureumls (aneuml)
(dy dz) - larteumlsia e dobishme e soleteumls sipas
dy drejtimeve ortogonale punuese neuml plan d
(deff) - larteumlsia e dobishme mesatare e
soleteumls bazuar mbi dy vlerat e meumlsipeumlrme u1
- perimetri kryesor i kontrollit teuml soleteumls -
distanceuml 2d nga ccedildo pikeuml e seksionit teumlrthor
A - seksioni kryesor i kontrollit
B - sipeumlrfaqja kryesore e kontrollit Acont
C - perimetri kryesor i kontrollit u1
D - sipeumlrfaqja e ngarkuar Aload
rcont - perimetri i meumltejsheumlm i kontrollit
θ = 266ordm - sipas teoriseuml seuml llogaritjes neuml prerje
Faqe 95 100
Fig 4 Shpeumlrndarja e sforcimeve prereumlse peumlr
veprim teuml njeuml momenti
teuml pa-balancuar neuml njeuml
nyje teuml brendshme
soleteuml - koloneuml [6]
Tabela 2 Vlerat e parametrit ldquokrdquo peumlr
sipeumlrfaqe teuml ngarkuara neuml formeuml
drejtkeumlndore [6]
W1 - funksion qeuml merr neuml konsiderateuml
shpeumlrndarjen e sforcimeve prereumlse neuml soleteuml
peumlr veprim edhe teuml momentit peumlrkuleumls
β - funksion qeuml merr neuml konsiderateuml faktin qeuml
neuml nyjen soleteuml - koloneuml ka edhe moment
k - koeficient i cili varet nga raporti i
peumlrmasave teuml seksionit teumlrthor teuml koloneumls νEd
- sforcimet prereumlse qeuml shkaktojneuml shpim
νRdmax - vlera maksimale e sforcimeve
prereumlse ose meuml thjeshteuml rezistenca neuml prerje
ν - faktor reduktues i rezistenceumls referuar
gjendjes seuml plasaritur teuml betonit neuml prerje
Kontrolli neuml perimetrin kryesor (u1)
Ed Ed 1 RdcV u d (12)
13Rdc Rdc l ck 1 cpC k(100 f ) k (13)
Rdc min 1 cp( k ) (14)
32 12min ck0035k f (15)
k 1 200 d (d neuml mm) (16)
l ly lz 002 (17)
cp Edy cy Edz cz05(N A N A ) (18)
νRdc - afteumlsia mbajteumlse e betonit pa armatureuml
CRdc - parameteumlr qeuml lidhet me afteumlsineuml
mbajteumlse teuml betonit CRdc= 018γc (γcasymp15) ρl
- peumlrqindja e konsideruar neuml llogaritje e
armatureumls gjateumlsore teuml teumlrhequr peumlrcaktuar
mbi bazeumln e peumlrqindjeve peumlr ccedildo drejtim
punues neuml plan referuar gjereumlsive teuml soleteumls
(2x3d + peumlrmaseuml kolone pingul me drejtimin)
cp - sforcimet normale neuml soleteuml (shtypeumlse
rarr pozitive) teuml shkaktuara nga veprime
perpendikulare me drejtimet y dhe z teuml saj (si
psh efektet e para pasnderjes)
Llogaritja e armatureumls punuese
Neuml rast se nevojitet armatureuml punuese peumlr teuml
peumlrballuar sforcimet qeuml shfaqen fizikisht me
shpimin e soleteumls sipeumlrfaqja punuese e njeuml
elementi (e njeuml keumlmbe dege pasi zakonisht
vendosen si shufra vertikale brenda larteumlsiseuml
seuml soleteumls) duhet teuml keumlnaqeuml kushtin vijues
swmin ck
r t yk
A (15sin cos ) f008
s s f
(19)
Aswmin - sipeumlrfaqja minimale e njeuml elementi teuml
veccedilanteuml punues (e njeuml keumlmbe dege)
(sr st) - peumlrkateumlsisht distanca meuml e madhe e
pranuar midis elementeumlve teuml veccedilanteuml punues
degeumlve sipas drejtimit radial dhe tangencial
(shiko Fig 5) - do teuml peumlrcaktohen 2 vlera
referuar perimetrit u1 (lexo vijimin) α - keumlndi
ndeumlrmjet armatureumls seuml teumlrhequr teuml soleteumls
sipas dy drejtimeve (planit teuml soleteumls) dhe
armatureumls punuese (α=90ordm)
Armatura punuese pozicionohet zakonisht
sipas njeuml forme teuml mbyllur duke krijuar njeuml
ose meuml shumeuml perimetra punues referuar
seksionit teumlrthor teuml koloneumls apo sipeumlrfaqes
direkt teuml ngarkuar (peumlrjashtim beumln rasti kur
armatura realizohet neuml formeumln e shufrave
gjateumlsore me segmente teuml inklinuar) distanca
radiale midis teuml cileumlve eumlshteuml po sr Afteumlsia
mbajteumlse e betonit teuml armuar e cila duhet teuml
jeteuml jo meuml e vogeumll se sforcimet prereumlse teuml
llogaritura meuml sipeumlr νEd eumlshteuml
sw ywdefRdcRdcs
r 1
A f sin3 3 d
4 2 s u d
(20)
ywdef ywdf 250 025d f (MPa) (21)
Asw - sipeumlrfaqja totale e njeuml perimetri punues
fywd - vlera projektuese e sforcimit teuml
rrjedhshmeumlriseuml seuml armatureumls punuese
fywdef - vlera efektive projektuese e sforcimit
teuml rrjedhshmeumlrise seuml armatureumls punuese
Perimetri meuml i largeumlt i kontrollit peumlr teuml cilin
nuk ka nevojeuml teuml pozicionohet armatureuml
punuese referuar shpimit jepet me shprehjen
c1c2 le05 10 20 ge20
k 045 060 070 080
Faqe 96 100
Fig 5 Pozicionimi i armatureumls punuese neuml
soleteuml [6]
oout Ed Rdcu V d (22)
Fig 5 Pozicionimi i armatures punuese
ne solete [6]
Parametri Njeumlsia RV BS NF UNI DIN DS SFS SS
Betoni Klasa C3037 C3240 C2530 C3037 C3037 C3545 C3037 C3037
Klekspoz ----- XD1 XD1 XD1 XD1 XD1 XD1 XD1 XD1
fck MPa 300 320 250 300 300 350 300 300
fcd MPa 200 181 167 170 170 241 170 200
c ----- 150 150 150 150 150 145 150 150
cc ----- 100 085 100 085 085 100 085 100
cmindur mm 35 30 35 35 30 30 30 25
cnom mm 45 40 45 45 40 40 40 35
Ccedileliku Klasa B500C B500C B500C B450C B500C B500C B500C B500C
fyk MPa 5000 5000 5000 4500 5000 5000 5000 5000
fyd MPa 4348 4348 4348 3913 4348 4167 4348 4348
fywd MPa 4348 4348 4348 3913 4348 4167 4348 4348
ud 675 675 675 675 250 021 100 675
s ----- 115 115 115 115 115 12 115 115
h mm 300 300 300 300 300 300 300 300
dy mm 245 250 245 245 250 250 250 255
dz mm 225 230 225 225 230 230 230 235
d mm 235 240 235 235 240 240 240 245
dlb (shufra gjat) mm 20 20 20 20 20 20 20 20
k ----- 0633 0633 0633 0633 0633 0633 0633 0633
u0 mm 1400 1400 1400 1400 1400 1400 1400 1400
u1 mm 4352 4414 4352 4352 4414 4414 4414 4477
r1 mm 4700 4800 4700 4700 4800 4800 4800 4900
W1 mm2 1955920 2012480 1955920 1955920 2012480 2012480 2012480 2069840
---- 1324 1319 1324 1324 1319 1319 1319 1315
Ed (u0) MPa 4024 3927 4024 4024 3927 3927 3927 3834
Rd max MPa 5280 4744 4500 5251 4488 6228 4488 5280
Ed (u1) MPa 1295 1245 1295 1295 1245 1245 1245 1199
CRdc ---- 0120 0120 0120 0120 0120 0124 0120 0120
k ---- 1923 1913 1923 1923 1913 1913 1913 1904
l ---- 00089 00087 00089 00089 00087 00087 00087 00085
Rd c MPa 0690 0696 0649 0690 0681 0742 0681 0673
min MPa 0511 0524 0466 0511 0507 0548 0507 0503
(Asw sr)nev mm2mm 730 686 759 730 697 654 697 665
A - perimetri meuml i largeumlt i kontrollit
d - larteumlsia e dobishme e soleteumls
Faqe 97 100
Fig 6 Pozicionimi i armatureumls punuese neuml
soleteuml [6]
Tabela 3 Tabela peumlrmbledheumlse e llogaritjeve teuml soleteumls neuml shpim neumln influenceumln e Anekseve Kombeumltare
u0out mm 81678 78951 86796 81678 80668 74073 80668 79689
r0out mm 10777 10343 11592 10777 10616 9566 10616 10460
a1 mm 705 70 705 70 70 72 72 70
srmax mm 1763 1800 1763 1763 1800 1800 1800 1838
stmax (brenda u1) mm 3525 360 3525 3525 360 360 360 3675
stmax (jashteuml u1) mm 470 480 470 470 480 480 480 490
k (termi kd) mm 15 15 15 15 15 2 15 15
rmax ---- 7252 6743 8067 7252 7016 4766 7016 6785
nperimeteumlrnev mm 5 5 6 5 5 4 5 5
sr pranuar ---- 1600 1500 1450 1600 1550 1350 1550 1500
Asw nev mm 11686 10297 11006 11686 10804 8826 10804 9978
Rd cs MPa 1295 1245 1295 1295 1245 1245 1245 1199
Asw min (brenda) mm2 337 328 277 375 332 306 331 327
Asw min (jashteuml) mm2 449 438 369 500 443 408 441 436
Parametri Njeumlsia RV BS NF UNI DIN DS SFS SS
dll (diam shufreumls) mm Φ8 Φ8 Φ8 Φ8 Φ8 Φ8 Φ8 Φ8
r1 (perimetri 1) mm 70 70 70 70 70 70 70 70
n1 (perimetri 1) 24 21 23 24 22 18 22 20
r2 (perimetri 2) mm 2300 2200 2150 2300 2250 2050 2250 2200
n2 (perimetri 2) 24 21 23 24 22 18 22 20
r3 (perimetri 3) mm 3900 3700 3600 3900 3800 3400 3800 3700
n3 (perimetri 3) 24 21 23 24 22 18 22 20
r4 (perimetri 4) mm 5500 5200 5050 5500 5350 4750 5350 5200
n4 (perimetri 4) 24 21 23 24 22 18 22 20
r5 (perimetri 5) mm 7100 6700 6500 7100 6900 --- 6900 6700
n5 (perimetri 5) 240 210 230 240 220 --- 220 200
r6 (perimetri 6) mm --- --- 7950 --- --- --- ---
n6 (perimetri 6) --- --- 230 --- --- --- ---
A - perimetri meuml i largeumlt i armatureumls punuese
B - perimetri meuml i largeumlt i kontrollit pa armatureuml uoout
Faqe 98 100
Rregullat e pozicionimit teuml armatureumls
Perimetri i pareuml i armatureumls duhet teuml vendoset neuml distanceuml ge 03d nga faqja e koloneumls apo perimetri i sipeumlrfaqes
seuml ngarkuar Perimetri meuml i largeumlt i armatureumls punuese nuk duhet teuml vendoset neuml distanceuml meuml teuml madhe se (k∙d)
brendashkruar perimetrit meuml teuml largeumlt uoout (rekomandohet vlera e kasymp15) Po keumlshtu hapi i perimetrave
brendashkruar sipas rrezes duhet teuml jeteuml sr max le 075d ndeumlrsa distanca tangenciale midis degeumlve brenda njeuml
perimetri duhet teuml jeteuml peumlrkateumlsisht kur ky ndodhet brenda ose jashteuml perimetrit kryesor teuml kontrollit u1 st max le
15d st max le 22d Armatura duhet teuml pozicionohet neuml jo meuml pak se dy perimetra
Rasti qeuml eumlshteuml diskutuar lidhet me njeuml soleteuml tip pllakeuml me trasheumlsi konstante prej 30cm armuar me shufra
gjateumlsore Φ2015 neuml teuml dy drejtimet mbeumlshtetur neuml njeuml koloneuml me seksion teumlrthor (30x40)cm - nyja soleteuml -
koloneuml eumlshteuml konsideruar e brendshme Klasa Strukturore (referuar jeteumlgjateumlsiseuml funksionale) eumlshteuml S4 (50 vjet)
ndeumlrsa Klasa e ekspozicionit teuml struktureumls eumlshteuml XD1 [6] Ngarkesa e peumlrqendruar e transmetuar neuml koloneuml eumlshteuml
pranuar NEd=1000kN ndeumlrsa momenti peumlrkuleumls sipas teuml dy drejtimeve MEd=250kNm Veprimet e kryera neuml
peumlrputhje me procedureumln e llogaritjes teuml diskutuar dhe rezultatet e peumlrfituara janeuml paraqitur neuml Tabeleumln 3 ku
krahas teuml tjerave fck - rezistenca karakteristike cilindrike neuml shtypje e betonit e matur neuml mosheuml 28 ditore fcd -
vlera projektuese e rezistenceumls neuml shtypje teuml betonit (fcd = ccfckγc)cc - koeficient qeuml konsideron efektet peumlr
njeuml koheuml teuml gjateuml dhe efektet e aplikimit teuml ngarkesave
(cmindur cnom) - peumlrkateumlsisht shtresa mbrojteumlse minimale e armatureumls lidhur me kushtet ambjentit dhe shtresa
mbrojteumlse ldquollogariteumlserdquo
dll - diametri i pranuar i shufrave degeumlve (ri ni) - rrezja e perimetrit ldquoirdquo teuml armatureumls seuml vendosur peumlr shpimin
dhe numri i degeumlve
fyk - rezistenca karakteristike e rrjedhshmeumlriseuml e armatureumls punuese (ccedilelikut) fyd - vlera projektuese e rezistenceumls
seuml rrjedhshmeumlriseuml seuml armatureumlsccedilelikut (fyd=fykγs)
(γc γs) - faktoreumlt pjesoreuml teuml siguriseuml peumlrkateumlsisht peumlr betonin dhe ccedilelikun
Parametrat e Peumlrcaktuar Kombeumltareuml (NDP) kryesoreuml janeuml theksuar me ngjyreuml neuml tabeleuml
Nga rezultatet e paraqitura veumlrehen diferenca teuml cilat peumlr shkak teuml veteuml kontureve teuml tematikeumls seuml trajtuar janeuml
relativisht teuml vogla numerikisht Ato lidhen kryesisht siccedil u theksua edhe neuml parantezeuml me trajtimet referuar
materialeve strukturore dhe mekanizmit teuml reagimit teuml elementeumlve betonarmeacute neuml prerje Grafikeumlt vijues tregojneuml
variacionin e madheumlsive kryesore
Fig 7 Variacioni neuml (MPa) i sforcimeve
prereumlse vEd(uo) amp afteumlsiseuml mbajteumlse vRdmax neuml
prerje referuar perimetrit uo
Fig 8 Variacioni neuml (MPa) i sforcimeve prereumlse
vEd(u1) amp afteumlsiseuml mbajteumlse vRdc neuml prerje referuar
perimetrit u1
Faqe 99 100
4 PERFUNDIME
Mbeumlshtetur neuml parashtrimin teorik dhe neuml rezultatet e peumlrfituara neuml rastin studimor arrihen konkluzionet e
listuara meuml poshteuml
Sforcimet prereumlse referuar perimetrit teuml koloneumls rezultojneuml pothuajse me teuml njeumljtat vlera peumlr teuml gjitha shtet et
duke qeneuml se parametri β dhe larteumlsia e dobishme variojneuml fare lehteuml (Fig 7) Afteumlsia mbajteumlse neuml
korrespondenceuml eumlshteuml funksion i drejtpeumlrdrejteuml i klaseumls seuml rezistenceumls seuml betonit pra veumlrehen vlera meuml teuml larta
pikeumlrisht peumlr shtete si Danimarka Suedia teuml cileumlt peumlrputhen me vlerat e rekomanduara nga veteuml Eurokodi 2 (EC
2)
Sforcimet prereumlse referuar perimetrit kryesor teuml kontrollit gjithashtu ndryshojneuml pak neuml vareumlsi teuml larteumlsiseuml seuml
dobishme apo shtreseumls mbrojteumlse teuml armatureumls (Fig 8) Afteumlsia mbajteumlse νRdc ndikohet nga njeuml numeumlr faktoreumlsh
(nuk synohet teuml vlereumlsohet veccedilaneumlrisht kontributi i tyre) - maksimumi arrihet peumlr Danimarkeumln (+7 mbi EC 2)
Perimetrat e kontrollit varen kryesisht nga larteumlsia e dobishme por jo veteumlm (sidomos perimetri meuml i largeumlt i
kontrollit i cili arrin vlereumln maksimale peumlr Franceumln +6 mbi rekomandimin e EC 2) (Fig 9)
Armatura e nevojshme eumlshteuml edhe elementi fundor njeumlkoheumlsisht meuml i reumlndeumlsisheumlm i llogaritjeve neuml fjaleuml edhe
neuml kuptimin ekonomik (Fig 10) Neuml vlereumln e saj ndikojneuml gjitheuml faktoreumlt e listuar (Ek 20) Gjykimi do teuml beumlhet
kryesisht mbi vlereuml absolute por duke konsideruar edhe numrin e perimetrave neuml teuml cileumlt shpeumlrndahet kjo
armatureuml Konkludohet se maksimumi arrihet nga Italia (me vlereuml sa EC 2) ndeumlrsa minimumi nga Danimarka
e cila ka edhe klaseumln meuml teuml larteuml teuml rezistenceumls seuml betonit por edhe faktorin pjesor teuml siguriseuml meuml teuml vogeumll se
shtetet e tjera
Neuml mbyllje theksohet se ndikimi i Parametrave teuml Peumlrcaktuar Kombeumltareuml pavareumlsisht se lidhur me cilin
material strukturor apo situateuml teknike qeuml implikon peumlrdorimin e tyre diskutohet duhet marreuml neuml konsiderateuml
Shembulli i trajtuar deumlshmon qarteuml keumlteuml (situata teuml tjera mund teuml paraqiten me ndryshime meuml teuml dukshme) Shteti
me rezultatet meuml teuml afeumlrta (bazuar neuml sasineuml e armatureumls nga sa u vu neuml dukje) me rekomandimet e EC 2 eumlshteuml
Italia
Fig 9 Variacioni neuml (mm) i shtrirjes seuml
perimetrit kryesor teuml kontrollit u1 amp perimetrit
meuml teuml largeumlt uoout
Fig 10 Variacioni neuml (mm2) i sipeumlrfaqes seuml nevojshme
teuml armatureumls neuml total Aswnev amp peumlr ccedildo perimeteumlr Aswnev
nper
Faqe 100 100
Fig11 Pozicionimi i armatures punuese ne solete
Literatura
[1] Treaty of Rome (1957) Treaty establishing
the European Economic Community (EEC)
23031957 Rome Italy
[2] European Commission (1988) Construction
Products Directive 89106EEC [hellip]
Brussels Belgium
[3] European Commission (2003) Guidance
Paper L concerning the Construction Products
Directives 89106EEC 2003 Application and
Use of the Eurocodes Brussels Belgium
[4] European Commission Joint Research Centre (2015) State of implementation of the
Eurocodes in the European Union Support to
the implementation harmonization and further
development of the Eurocodes Brussels Belgium
[5] European Commission Joint Research Centre
(2007) Eurocodes Database for Nationally
Determined Parameters Support to the
implementation harmonization and further
development of the Eurocodes Brussels
Belgium
[6] CEN (2006) EN 1992-1-1 Eurocode 2
Design of concrete structures Part 1-1
General rules and rules for buildings
Brussels Belgium
[7] BSI (2004a) BS EN 1992-1-12004
Eurocode 2 Design of concrete structures
General rules and rules for buildings London
the United Kingdom
[8] BSI (2004b) BS EN1992-1-1NA UK
National Annex to Eurocode 2 Design of
concrete structures General rules and rules
for buildings London the United Kingdom
[9] AFNOR (2005) NF EN 1992-1-1 Calcul des
structures en beacuteton armeacute ou preacutecontraint Paris France
[10] AFNOR (2007) NF EN 1992-1-1NA Paris
France
[11] DIN (2011a) DIN EN 1992-1-1 Eurocode 2
Bemessung und Konstruktion von Stahlbeton -
und Spannbetontragwerken - Teil 1-1
Allgemeine Bemessungsregeln und Regeln fuumlr
den Hochbau Berlin Germany
[12] DIN (2011b) Nationaler Anhang - National
festgelegte Parameter -Eurocode 2
Bemessung und Konstruktion von Stahlbeton -
und Spannbetontragwerken - Teil 1-1
Allgemeine Bemessungsregeln und Regeln fuumlr
den Hochbau Berlin Germany
[13] UNI (2005) UNI EN 1992-1-1 Eurocodice 2
- Progettazione delle strutture di calcestruzzo
- Parte 1-1 Regole generali e regole per gli
edifici Roma Italia
[14] UNI (2007) Appendice Nazionale della
Norma UNI EN 1992-1-1 Roma Italia
[15] DS (2005) Eurocode 2 Betonkonstruktioner
- Betonbroer - Dimensionerings - og
detaljeringsregler Charlottenlund Denmark
[16] DS (2007) EN 1992-1-1 DK NA2007
National Annex to Eurocode 2 Design of
concrete structures - Part 1-1 General rules
and rules for buildings Charlottenlund
Denmark
[17] SFS (2007) Eurokoodi 2 Betonirakenteiden
suunnittelu Osa 1-1 Yleiset saumlaumlnnoumlt ja
rakennuksia koskevat saumlaumlnnoumlt The Finnish
National Annex to the standard SFS EN 1992-
1-1 Malminkatu Finland
[18] SIS (2005) Eurokod 2 Dimensionering av
betongkonstruktioner - Del 1-1 Allmaumlnna
regler och regler foumlr byggnader Stockholm
Sweden
8
Menaxhimin e semaforeumlve neuml koheuml reale
Peumlrmireumlsimin e fluksit teuml trafikut neuml
qytet
Zbatimin e nje zgjidhje qeuml mund te
zhvillohet neuml teuml ardhmen e pritshme
Kufizon ndjesheumlm veprimtarineuml e
personelit teuml lidhur me strategjineuml e
trafikut
Ti japeuml peumlrpareumlsi autobuzeumlve neuml rrugeumlt
kryesore te qytetit
Sistemi i Menaxhimit teuml Kontrollit teuml Trafikut
Urban peumlr qytetin e Tiraneumls u zbatua sipas
specifikimeve qeuml kaneuml teuml beumljneuml me
projektimin furnizimin instalimin testimin
dhe komisionimin e neumlnsistemeve ploteumlsisht
teuml integruar qeuml janeuml
1 Kontrolli i Trafikut Urban (UTC) qeuml
mundeumlson koordinimin e semaforeumlve
neumlpeumlrmjet kontrolloreumlve teuml vendosur neuml
semaforeuml
2 Panelet e mesazheve Variable (VMS) teuml
cilat sigurojneuml informacionin neuml lidhje
me ngjarje teuml veccedilanta teuml trafikut urban
dhe mundeumlsojneuml informimin neuml koheuml
reale teuml drejtuesve teuml mjeteve dhe
pasagjereumlve lidhur me situateumln e trafikut
dhe rrugeumlt alternative
3 Sistemi i avancuar i kamerave
CCTV(diteumlnateuml) me afteumlsineuml e dallimit
teuml mjeteve identifikimin e tyre neumlpeumlrmjet
targave si dhe pamje teuml situatave teuml
trafikut neuml nyjet kryesore teuml zgjedhura
(figura 1)
4 Sistemi i telekomunikacionit (TN) qeuml
mundeumlson shkeumlmbimin e informacionit
neuml koheuml reale Ky sistem eumlshteuml i lidhur
me kabeumlll me fibra optike teuml Rrjetit
ekzistues teuml Telekomunikacionit
5 Qendra Operacionale e Kontrollit teuml
Tiraneumls (QOKT) peumlr menaxhimin e teuml
gjitha pajisjeve teuml neumlnstacioneve
Figura 1 Harta e instalimit teuml kamerave neuml
qytetin e Tiraneumls
Gjithashtu neuml peumlrputhje me standardet
ndeumlrkombeumltare teuml ndeumlrtimit teuml veprave teuml
infrastruktureumls rrugore egzistojneuml qendra e
monitorimit teuml tunelit Thirreuml-Kalimash (rruga
Durreumls-Kukeumls-Morineuml) dhe ajo e tunelit teuml
Krrabeumls (Tiraneuml-Elbasan)
22 SIT neuml Transportin Hekurudhor
Neuml vitin 1980 neuml rreth 30 teuml rrjetit
hekurudhor shqiptar u implementua sistemi i
sinjalizim - ndeumlrlidhjes dhe i kontrollit dhe
komandimit teuml leumlvizjes seuml trenave Aktualisht
ky sistem sot eumlshteuml komplet jashteuml peumlrdorimit
Si rrjedhim transporti hekurudhor
konsiderohet se nuk ka njeuml sistem qeumlndror teuml
menaxhimit teuml leumlvizjes si dhe nuk ka njeuml
kontroll fiks funksional dhe teuml sigurteuml
Komunikimi midis stacioneve beumlhet me
Radio dhe leumlvizja hekurudhore nuk ka asnjeuml
siguri teuml kontrolluar neuml sistem dhe rreziku i
ndodhjes seuml aksidenteve eumlshteuml potencial
23 SIT neuml Transportin Detar
Aktualisht neuml transportin detar janeuml beumlreuml
hapat e para neuml drejtim teuml futjes seuml SIT peumlr
mbikqyrjen e hapeumlsireumls detare Neuml keumlteuml
kuadeumlr njeuml rol teuml reumlndeumlsisheumlm ka patur krijimi
i QNOD - Qendra Ndeumlrinstitucionale
9
Operacionale Detare (VKM Nr954
dt30092009) dhe studimi i kryer prej
studios Louis Berger ldquoPreliminary
Assessment amp Feasibility Design for the
establishment of the VTMISrdquo 2011 peumlr
ngritjen e keumlsaj qeumlndre praneuml Drejtoriseuml seuml
Peumlrgjithshme Detare
Qendra Ndeumlrinstitucionale Operacionale
Detare neuml Durreumls eumlshteuml njeuml institucion
ndeumlrministror qeuml duhet teuml sigurojeuml
monitorimin e hapeumlsireumls detare shqiptare neuml
meumlnyreuml qeuml teuml realizojeuml organizimin
planifikimin koordinimin dhe drejtimin e
operacioneve neuml det neuml peumlrputhje me
legjislacionin kombeumltar e ndeumlrkombeumltar
Ajo mbulon mbikqyrjen e trafikut detar
neumlpeumlrmjet sensoreumlve teuml saj dhe tre zyrave
operacionale neuml Sheumlngjin Vloreuml dhe Sarandeuml
Zoteumlron njeuml seumlreuml pajisjesh si radareuml repetitoreuml
peumlr brigjet sisteme automatikeuml teuml
identifikimit (AIS)
Mbi bazeumln e rekomandimeve teuml KE Autoriteti
Portual i Durreumlsit ka peumlrgatitur projektin peumlr
ngritjen e njeuml Sistemi Informacioni teuml
Monitorimit teuml Trafikut teuml Anijeve VTMIS
(Vessel Traffic Monitoring Information
Systems) neuml vendin toneuml neuml meumlnyreuml qeuml teuml
beumlhemi pjeseuml e keumltij sistemi neuml Adriatik
Siccedil vihet re menaxhimi i trafikut detar neuml
Shqipeumlri eumlshteuml larg modeleve europiane por
fillimi eumlshteuml serioz e neuml peumlrputhje me
legjislacionin e BE
24 SIT neuml Transportin Ajror
Neuml Aeroportin Ndeumlrkombeumltar ldquoNeumlneuml Terezardquo
eumlshteuml shoqeumlria ALBCONTROL e cila
menaxhon dhe kontrollon hapeumlsireumln ajrore
Shqiptare (FIR) neuml peumlrputhje me Standardet
Ndeumlrkombeumltare teuml Lundrimit Ajror
SIT teuml aviacionit neuml Shqipeumlri bazuar edhe neuml
eksperienceumln boteumlrore do teuml duhej teuml ishin teuml
ndara neuml dy pjeseuml teuml veccedilanta
a) Pjesa e pareuml dhe meuml e reumlndeumlsishme
janeuml sistemet qeuml kaneuml teuml beumljneuml me
aspektin teknik me sigurineuml neuml
fluturim
Shqipeumlria eumlshteuml aneumltare e ICAO
(International Civil Aviation Organization) e
EASA (European Aviation Safety Agency)
dhe Eurocontrol Ajo eumlshteuml firmeumltare e teuml
gjitha konventave dhe marreumlveshjeve teuml
keumltyre organizatave peumlr kontrollin dhe
administrimin e trafikut ajror
Sistemet tradicionale CNSATM qeuml janeuml neuml
peumlrdorim sot nuk do teuml jeneuml neuml gjeumlndje teuml
ploteumlsojneuml keumlrkesat neuml rritje teuml trafikut ajror
dhe parrezikshmeumlrineuml ato do teuml duhet teuml
zeumlvendeumlsohen nga sistemet e gjeneratave teuml
reja (Sistemet Inteligjente teuml Transportit) teuml
cilat bazohen neuml rrjetin e shkeumlmbimit teuml teuml
dheumlnave qeuml merren nga sistemet satelitore
Nga ana e administrimit teknik dhe teuml siguriseuml
ajrore Shqipeumlria ploteumlson teuml gjitha kushtet e
nevojshme qeuml mundeumlsojneuml peumlrdorimin dhe
administrimin e Sistemeve Inteligjente teuml
Transportit Ajror
b) Ndeumlrsa peumlr pjeseumln tjeteumlr qeuml i peumlrket
administrimit sa meuml eficient teuml
transportit teuml pasagjereumlvemallrave
mund teuml themi se neuml Shqipeumlri mungon
njeuml infrastruktureuml inteligjente e
menaxhimit teuml transportit ajror
Orvajtje peumlr teuml ngritur njeuml organizim
inteligjent nuk kaneuml munguar por peumlr
areumlsye qeuml lidhen me mungeseumln e
experienceumls neuml keumlteuml drejtim ato nuk
kaneuml funksionuar dhe menaxhimi
inteligjent qeumlndron neuml fillesat e tij
Analiza e meumlsipeumlrme tregon peumlrse mendojmeuml
se krijimi i njeuml Qendre Kombeumltare teuml
Monitorimit dhe Menaxhimit teuml Trafikut
eumlshteuml tashmeuml njeuml domosdoshmeumlri Qendeumlr qeuml
eumlshteuml neuml peumlrputhje edhe me planin ambicioz
teuml shndeumlrrimit teuml Shqipeumlriseuml neuml njeuml HUB neuml
Europeumln Juglindore
10
Ajo do teuml sheumlrbejeuml peumlr koordinimin e
veprimtarive qeuml do teuml lidhen me peumlrpunimin e
njeuml pjese teuml flukseve teuml mallrave qeuml do teuml
qarkullojneuml neuml Adriatik
3 ARKITEKTURA E NDEumlRTIMIT TEuml
SIT PEumlR NJEuml MENAXHIM TEuml
TRAFIKUT NGA QKMMT
Komisioni Europian neumlpeumlrmjet Librave teuml
Bardheuml ka hedhur bazat ligjore qeuml shtetet e
Bashkimit Europian teuml harmonizojneuml
strategjiteuml e tyre kombeumltare me objektivin e
krijimit teuml njeuml sistemi teuml transportit europian
qeuml do teuml rriste zhvillimin ekonomik e tregeumltar
dhe njeumlkoheumlsisht do teuml peumlrmireumlsonte sigurineuml
dhe eko-qeumlndrueshmeumlrineuml
Lidhur me keumlteuml neuml Figureumln 2 jepet njeuml skemeuml
e arkitektureumls seuml SIT peumlr transportin
multimodal qeuml do teuml ishte e peumlrshtatshme peumlr
vendin toneuml Kjo pasi siccedil kemi theksuar
Shqipeumlria ofron mundeumlsineuml e kateumlr meumlnyrave
klasike teuml transportit-Rrugor Detar
Hekurudhor dhe Ajror
Figura 2 Skema e SIT peumlr transportin
multimodal
Qeuml teuml mund teuml flasim peumlr akitektureumln e SIT
dhe peumlr mundeumlsineuml e vendosjes seuml tyre neuml
Shqipeumlri do teuml duhej teuml jepnim seuml pari disa
koncepte bazeuml
Peumlr keumlteuml duhet ti referohemi Direktiveumls
201040EU - Peumlr vendosjen e Sistemeve
Inteligjente teuml Transportit neuml fusheumln e
transportit rrugor dhe neuml lidhjet me
meumlnyrat e tjera teuml transportit Me qeumlllim teuml
zbatimit teuml keumlsaj direktive do teuml duhej teuml
peumlrdoren keumlto peumlrkufizime
1) ldquoSisteme Inteligjente teuml Transportitrdquo
ose ldquoSITrdquo
2) ldquondeumlrveprimrdquo
3) aplikimi i SIT
4) sheumlrbim i SIT
5) ofrues teuml sheumlrbimit teuml SIT
6) peumlrdorues i SIT
7) peumlrdoruesit e dobeumlt teuml rrugeumls
8) pajisje nomaderdquo
9) platformeuml
10) arkitektureuml
11) ndeumlrfaqe
12) pajtueshmeumlri
13) vazhdimeumlsia e sheumlrbimeverdquo
14) ldquoteuml dheumlna rrugorerdquo
15) teuml dheumlna mbi trafikun
16) ldquoteuml dheumlna teuml udheumltimitrdquo
17) specifikeuml
31 Standardizimi i vendosjes dhe
operimit teuml Sistemeve Inteligjente teuml
Transportit
Peumlrhapja e shpejteuml e aplikimit teuml SIT ka sjelleuml
nevojeumln e bashkeumlveprimit midis teuml gjitheuml
aktoreumlve Vizioni i peumlrbashkeumlt i tyre
konkretizohet neuml Organizateumln Europiane jo
fitimprureumlse ldquoERTICO ITS Europerdquo e krijuar
me inisiativeumln e Komisionit Europian peumlr
zhvillimin e SIT neuml kontinent Sot organizata
neuml teuml cileumln doemos qeuml do teuml marrin pjeseuml edhe
operatoreumlt shqiptareuml teuml sektorit numeumlron rreth
100 aneumltareuml kryesisht nga
Industria
11
Administrata Publike
Operatoreumlt e infrastruktureumls
Peumlrdoruesit (kompaniteuml e transportit
dhomat e tregeumltiseuml etj)
Teuml tjereuml (federatat e turizmit institute
keumlrkimore etj)
Duke kuptuar reumlndeumlsineuml e procesit teuml
standardizimit neuml vendosjen dhe operimin e
SIT janeuml teuml shumteuml organizmat qeuml punojneuml
peumlr realizimin e tij Ndeumlr meuml kryesoret
peumlrmendim
Komisioni Europian ka financuar
projektin ldquoeSafetyrdquo mbeumlshtetur nga
ldquoCOMeSafetyrdquo me objektivin e
harmonizimit teuml vizioneve teuml
zhvilluara nga projektet kryesore
RampD (Research and Development) teuml
KE dhe paraqitjen e tyre organizatave
teuml standardeve
Neuml Europeuml ETSI bashkeumlpunon me
mandat me CEPT (European
Conference of Postal and
Telecommunications
Administrations) dhe KE peumlr teuml
siguruar spektrin e valeumlve radio teuml
keumltyre sistemeve Qeuml nga 2008 ETSI
ka krijuar ETSI TC ITS (Technical
Committee on Intelligent Transport
Systems) me objektivin e
standardizimit neuml nivel Europian neuml
keumlteuml fusheuml
CEN ka zhvilluar standardin DSRC
(Dedicated Short Range
Communication) qeuml peumlrdoret peumlr
telepagesat autostradale dhe qeuml eumlshteuml
pranuar nga ETSI TC ITS
Neuml kuadeumlr teuml ISO punon Technical
Committee TC 204 qeuml merret me
sheumlrbimet SIT Peumlr paisjet neuml mjetet
egziston dhe njeuml TC e dedikuar
(TC22)
IEEE po zhvillon specifikeumln IEEE
80211p (qeuml meuml shumeuml njihet si
WAVE- Wireless Access in a
Vehicular Enviroment) dhe ateuml
80216 (Wi-Max)
ITU-R po peumlrgatit specifikat e
peumlrdorimit teuml ICT (Information amp
Communication Technology) neuml
fusheumln e Sistemeve Inteligjente teuml
Transportit
IETF eumlshteuml peumlrqeumlndruar neuml problemet
e NEMO (Network Mobility)
UNECE (United Nations Economic
Commission for Europe) po punon peumlr
harmonizimin e problemeve tek
mjetet
Neuml nivel global procesi i standardizimit eumlshteuml
fokusuar neuml zhvillimin e teknologjive teuml reja
radio posaccedileumlrisht teuml dedikuara peumlr sheumlrbimet
SIT (psh banda 59 GHz) dhe neuml
harmonizimin e peumlrdorimit teuml sistemeve
egzistuese 3G dhe 4G
Peumlrsa i peumlrket bandeumls 59 GHz (neuml teuml cileumln
sipas vendimit teuml Parlamentit BE duhen
vendosur sheumlrbimet ITS safety critical) po
punojneuml njeumlkoheumlsisht tre organizata
1 Neuml Europeuml (ETSI)-ETSI TC ITS
mbeumlshtetur nga konsorciumi C2C
harmonizon rezultatet e projekteve
kryesore neuml fusheumln e SIT CVIS
SAFESPOT GeoNet etj
2 Neuml Amerikeuml (IEEE)-IEEE 80211p +
P1609 +SAE (WAVE)
3 Neuml Boteuml (ISO)-ISO TC204 WG16
(CALM)
Nga panorama e meumlsipeumlrme kuptohet se
peumlrhapja e SIT eumlshteuml njeuml proces i shpejteuml por i
fragmentuar Pra qeuml ofron garanci teuml vogla peumlr
harmonizimin e standardeve
12
32 Sistemet Inteligjente teuml Transportit
peumlr transportin rrugor
Qeumlllimit teuml krijimit teuml njeuml sistemi teuml transportit
europian qeuml do teuml rriste zhvillimin ekonomik
do ti sheumlrbente dhe njeuml transport rrugor meuml i
qeumlndruesheumlm (dmth i sigurteuml eficcedilent i
pasteumlr dhe i rrjedhsheumlm) Kjo do teuml arrihej
para seuml gjithash duke peumlrdorur teknologjiteuml
inovative teuml informacionit dhe komunikimit
pra duke beumlreuml realitet SIT Peumlrhapja e tyre neuml
transportin rrugor europian si neuml planin
kombeumltar rajonal dhe lokal eumlshteuml e pa
harmonizuar
Ndaj objektivi i BE eumlshteuml krijimi i njeuml kuadri
teuml peumlrbashkeumlt peumlr koordinimin e peumlrhapjes
dhe peumlrdorimit teuml SIT neuml transportin rrugor
Neuml figureumln 3 jepet njeuml skemeuml e arkitektureumls
seuml SIT peumlr transportin rrugor Kjo skemeuml
peumlrdoret nga vendet e BE dhe si e tilleuml do teuml
duhej teuml implementohej edhe neuml Shqipeumlri
Figura 3 Skema e SIT peumlr transportin
rrugor
Arkitektura mundeumlson marrjen e sheumlrbimeve
nga SIT dhe peumlrbeumlhet nga peseuml elementeuml
kryesoreuml
Infrastruktura e qendrave teuml
sheumlrbimit
Infrastruktura e TIK (Teknologji e
Informacionit dhe Komunikimit) e
vendosur neuml rrugeuml (sensoreumlt portalet-
gantries njeumlsiteuml e peumlrpunimit dhe
komunikimit)
Infrastruktura e TIK e vendosur neuml
mjetet (sensoreumlt njeumlsiteuml e peumlrpunimit
dhe komunikimit)
Paisje teuml komunikimit personal
(smartfone etj qeuml gjenden neuml mjet
ose qeuml ju peumlrkasin peumlrdoruesve teuml tjereuml
teuml rrugeumls si keumlmbeumlsoreuml biccediliklisteuml
motoccediliklisteuml)
Bashkeumlsia e rrjeteve teuml komunikimit
publike dhe private (wireless radio)
qeuml mundeumlsojneuml komunikimin midis
njeumlsive teuml platformeumls
Eumlshteuml e reumlndeumlsishme teuml theksohet se kjo
arkitektureuml parashikon komunikimin e
njeumlkohsheumlm teuml nyjeve qeuml e peumlrbeumljneuml si
neumlpeumlrmjet mekanizmave ad-hoc teuml njeuml
network-u dinamik ashtu edhe neumlpeumlrmjet
mekanizmave konvencionaleuml teuml hyrjes neuml
Internetin publik (fiks ose teuml leumlvizsheumlm)
Neuml kushtet e keumlrkesave dhe ndarjes
funksionale arkitektura e SIT mundeumlson
ndeumlrveprimin e ploteuml midis
Qendrave teuml Sheumlrbimit ku janeuml
instaluar pjeseumlt e back-end teuml
aplikimeve teuml SIT teuml cilat lidhen me
njeumlsiteuml e tjera me aneuml teuml internetit
Infrastruktura e vendosur neuml rrugeuml e
gjenerateumls seuml re qeuml mundeumlson lidhjen
me Qendrat e Sheumlrbimit dhe
komunikimin neuml rreze teuml mesme dhe
teuml shkurteumlr (10-500m) teuml tipit V2I
(mjet-infrastruktureuml)
Infrastruktura e vendosur neuml mjetet
neuml gjendje teuml komunikojeuml me paisjet e
mjeteve teuml tjera V2V (mjet-mjet) me
infrastruktureumln e vendosur neuml rrugeuml
V2I dhe me Qendrat e Sheumlrbimit Kjo
infrastruktureuml neuml mjet duhet teuml keteuml si
aparate radio me rreze teuml shkurteumlr
13
ashtu edhe lidhje wireless me rreze teuml
gjateuml
Paisjeve teuml komunikimit personal qeuml
peumlrdoren nga drejtuesi i mjetit
pasagjereumlt keumlmbeumlsoreumlt biccediliklisteumlt ose
motoccediliklisteumlt peumlr teuml komunikuar me
rrjetin SIT
33 Aplikime teuml Sistemeve Inteligjente
teuml Transportit
331 Projekti CVIS
CVIS (Cooperative Vehicle-Infrastructure
Systems) eumlshteuml projekti meuml i madh Europian
(7 shtete Franca Gjermania Holanda
Belgjka Zvicra Anglia dhe Italia 60
kompani dhe 40 milion euro buxhet) qeuml ka
peumlrcaktuar dhe zhvilluar teknologjiteuml dhe
elementeumlt e arkitektureumls seuml SIT Objektivi
kryesor i projektit ishte peumlrcaktimi i njeuml
arkitekture qeuml teuml garantonte mundeumlsineuml e
komunikimit efikas dhe ndeumlrveprimin midis
mjeteve qeuml kaneuml njeumlsi komunikimi (OBU-On
Bord Unit) infrastruktureumls seuml komunikimit
dhe peumlrpunimit teuml dedikuar qeuml eumlshteuml instaluar
neuml rrugeuml (RSU-Road Side Unit) dhe
Qendrave teuml Sheumlrbimit
332 Programi CAAC
Njeuml aplikim i SIT eumlshteuml dhe programi CAAC
(Critical Area Access Control) zhvilluar nga
bashkeumlpunimi i Telekom Italia me Volvo
Renault Truck dhe Centro Ricerche Fiat
Objektivi i tij eumlshteuml rregullimi dhe menaxhimi
i autorizimit peumlr hyrjen e mjeteve neuml zonat e
konsideruara ldquokritikerdquo
Neuml modelin aplikativ teuml zhvilluar topologjiteuml
e zoneumls kritike peumlrcaktohen nga aktoreumlt
publikeuml qeuml japin edhe kushteumlzimet qeuml i
karakterizojneuml (dimensionet e lejuara teuml
mjeteve mundeumlsia e transportit teuml mallrave teuml
rrezikshme autonomia e karburantit
kufizime teuml trafikut shkalla e lejuar e
emetimit teuml gazeve etj)
332 Programi RAPISCAN
Aplikim qeuml me aneuml teuml peumlrdorimit teuml
rrezatimeve me neutron rreze gama dhe rreze
x beumln teuml mundur psh skanimin neuml njeuml koheuml
shumeuml teuml shkurteumlr (meuml pak se 10 sek) teuml njeuml
konteineri mallrash Ky sistem peumlrdoret peumlr
inspektimin e pakove dhe bagazheve
kontrollin e mjeteve dhe ngarkesave
teuml tyre
skanim teuml bagazheve te stivosura
zbulim rrezatimesh teuml deumlmshme
peumlrcaktim gjurmeumlshetj
Njeuml sistem i tilleuml zbatohet peumlr kontrollet neuml
pikat e kalimit kufitar teuml Shqipeumlriseuml
[Sipas njoftimit teuml Agjensiseuml Telegrafike
Shqiptare neuml Neumlntor 2015 neuml portin e Barit u
kap njeuml sasi e madhe leumlnde narkotike
Kamioni u zbulua nga e njeumljta paisje
RAPISCAN qeuml neuml portin e Durreumlsit nuk e
bllokoi Edhe me aneuml teuml keumltij shembulli
kuptohet sa e reumlndeumlsishme eumlshteuml qeuml sisteme teuml
veccedilanta inteligjente teuml koordinohen duke
marreuml dhe deumlrguar informacion neuml disa
drejtime Neuml rastin neuml fjaleuml kjo do teuml
shmangte subjektivizmin e njeuml kontrollori teuml
veteumlm ashtu si fqinjeumlt taneuml e kaneuml aplikuar]
4 VENDOSJA E QKMMT
Neuml peumlrfundim teuml analizave teuml meumlsipeumlrme
gjykojmeuml se edhe hapat e Shqipeumlriseuml neuml
vendosjen e SIT qeuml janeuml justifikuesheumlm meuml teuml
vegjeumll e teuml vonuar se teuml shteteve teuml BE do teuml
duhet teuml jeneuml konformeuml standardeve
Europiane Fshati Industrial i Transportit teuml
Mallrave (FITM) qeuml do teuml ndeumlrtohet neuml
rajonin Tiraneuml-Durreumls duke qeneuml neuml vetvehte
njeuml platformeuml multimodale transporti do teuml
keteuml Qendreumln e vet teuml Monitorimit dhe
14
Menaxhimit teuml Flukseve teuml Mallrave
(QMMFM) Figura 4
Ajo do teuml marreuml informacion nga Qendrat e
koordinimit dhe menaxhimit teuml SIT
peumlrkateumlsisht teuml Transportit Detar
Hekurudhor Ajror dhe Autoritetit Rrugor
Shqiptar (ARRSH)
Qendra Kombeumltare e Monitorimit dhe
Menaxhimit teuml Trafikut (QKMMT) qeuml do teuml
keteuml si pjeseuml peumlrbeumlreumlse edhe ateuml teuml FITM-seuml
do teuml mbledheuml dhe peumlrpunojeuml informacione
edhe nga teuml njeumljtat burime Prandaj
propozojmeuml qeuml neuml funksion teuml vendimmarrjes
seuml strukturave peumlrkateumlse ato mund jeneuml edhe
neuml teuml njejtin vend
Figura 4 Lidhja e Qendrave teuml
menaxhimit teuml SIT
PERFUNDIME
Bazuar neuml Planin Kombeumltar teuml
Transportit deri neuml vitin 2030 flukset e
trafikut teuml pasagjereumlve dhe teuml mallrave do
teuml dyfishohen duke arritur respektivisht
740000 pasagjereumlditeuml dhe 35 milion
Tonvit referuar vitit 2015
Vendi yneuml mund dhe duhet teuml
shndeumlrrohet neuml njeuml HUB peumlr transportin e
flukseve teuml mallrave nga dhe peumlr neuml
Europeumln Juglindore
Edhe neuml Shqipeumlri veumlrehet tendenca
pozitive qeuml operatoreuml teuml meumlnyrave teuml
ndryshme teuml transportit teuml
implementojneuml aplikime teuml SIT
Aplikimet duhet teuml jeneuml sipas
standardeve teuml BE peumlr vendosjen dhe
operimin e SIT
Operatoreumlt shqiptareuml duhet teuml
aneumltareumlsohen neuml organizmat e krijuara
nga Komisioni Europian si psh
ERTICO SIT
Peumlr koordinimin e veprimtarive teuml teuml
gjitheuml operatoreumlve lind nevoja e krijimit
teuml njeuml Qendre Kombeumltare teuml Monitorimit
dhe Menaxhimit teuml Trafikut
5 LITERATURA
1 UNECE (Komisioni Ekonomik i
Kombeve teuml Bashkuara peumlr Europeumln)
Sistemet Inteligjente teuml transportit (SIT)
peumlr mobilitetin e qeumlndrueshem
Gjeneveuml shkurt 2012
2 Komisioni Europian Libri i Bardheuml
Politika teuml transportit europian deri neuml
vitin 2010 koha peumlr teuml vendosur 2001
3 Komisioni Europian Libri i Bardheuml
Udheumlrreumlfyesi drejt njeuml zone teuml vetme teuml
transportit europian - Peumlr njeuml politikeuml teuml
transporteve konkuruese dhe teuml
qeumlndrueshme 2011
FITM
QMMFM
QKMMT
Transporti
Detar
Transporti
Hekurudhor Transporti
Ajror
Transporti
Rrugor
15
4 Komisioni Europian Buletinin 886 dt16
Dhjetorit 2008 ldquoPlani i Veprimit peumlr
peumlrhapjen e Sistemeve Inteligjente teuml
Transportit neuml Europeumlrdquo (ITS Action
Plan)
5 Republika e Shqipeumlriseuml Keumlshilli i
Ministrave ldquoPlani Kombeumltar i
Transportitrdquo (ANTP) Tetor 2010
6 ITS Technical Note For Developing
Countries Toshiyuki Yokota Richard J
Weiland 2004
7 Transport Planning and Traffic
Engineering C A OrsquoFlaherty Netherlands
2008
16
STUDIM MBI METODAT E TRAJTIMIT TE MBETJEVE URBANE
ADMINSTRIMI I TYRE NE KUSHTET E VENDIT TONE
MScIngEdlira Dhuka Akademik Jorgaq Kaccedilani
ProfDrYlli Shehu DrIndrit Vozga
Universiteti Politeknik i Tiraneumls Fakulteti i Inxhinieriseuml Mekanike
ABSTRACT
STUDY ON URBAN WASTE TREATMENT METHODS AND ADMINISTRATION IN OUR COUNTRY
Urban waste is a real concern for the quality of the environment Waste management has been
globally one of the permanent problems in policy development in Western developed countries
This phenomenon is present in our country as well This problematic is most developed in large
urban centers which lack urban waste treatment systems Environmental management in
Albania is a hotspot and at the same time an appeal to the actual factual situation For this
reason it is very important to recognize the current situation the current waste treatment cycle
and the technological aspect of their treatmentThis publication will be presenting a general
information on urban waste management as well as most used management methods in Albania
and worldwide Environment management in Albania will be a hot challenging point trying to
make a strong appeal on the existing situation The existing situation indicates a real need for
introducing recycling in the Albanian practice the existing situation the waste treatment cycle
technological aspects etc This publication presents on basis of real values and findings the real
possibilities and the phenomena perspective embracing the contemporaneous practices and
needs A positive output on addressing this issue in Albania would be obtained by drafting a
strategy on abandoned industrial areas waste management where environmental and health
risks should be considered too drafting a strategy on sustainable urban waste treatment where
drafting new legal framework and relevant demonstration areas should be considered too
especially those arising Public Awareness On Urban Waste Management
Key words Urban waste recycling waste management
17
QЁLLIMI
Informacion i peumlrgjithsheumlm mbi menaxhimin e mbetjeve urbane si dhe paraqitja e metodave meuml
teuml shfrytezueshme teuml menaxhimit teuml keumltyre mbetjeve neuml Shqipeumlri dhe neuml boteuml do teuml prezantohen
neuml keumlteuml punim Menaxhimi i mjedisit neuml Shqipeumlri do teuml jeteuml njeuml pikeuml e nxehteuml dhe njeumlkoheumlsisht apel
ndaj gjendjes aktuale faktike Tregohet konkretisht nevoja peumlr riciklim neuml Shqipeumlri praktikat
vendase siatuata aktuale cikli aktual i trajtimit teuml mbetjeve aspekti teknologjik etj Mundeumlsiteuml
konkrete dhe prespektiva e keumltij fenomeni janeuml peumlrcjell mbi baza reale vlerash dhe gjendjesh duke
peumlrkrahur peumlrqasjen me praktikat dhe nevojat basheumlkohore Rezultat teuml preksheumlm peumlr Shqipeumlrineuml
mbi keumlteuml problem do teuml sjelleuml Hartimi i njeuml strategjie prespektive peumlr menaxhimin e zonave
industriale teuml braktisura ku teuml peumlrfshihet edhe vlereumlsimi i riskut neuml mjedis dhe neuml sheumlndet
eleminimin dhe monitorimin e ndotjes neuml zonat e kontaminuara Nevoja e programit peumlr mbylljen
e sigurt teuml dampave ekzistuese qeuml paraqesin rrezik peumlr sheumlndetin dhe mjedisin Hartimi i njeuml
strategjie peumlr menaxhimin e qeumlndruesheumlm teuml mbetjeve urbane ku peumlrfshihet ploteumlsimi i kuadrit
ligjor dhe projekte demonstrimi neuml keumlteuml fusheuml dhe mbi teuml gjitha ndeumlrgjegjeumlsimi i publikut lidhur me
mireumlmenaxhimin e mbetjeve urbane
18
HYRJE
Manaxhimi i mbetjeve peumlrfshin neuml problematikeumln e tij metoda teuml ndryshme dhe fusha specifike
peumlr secileumln prej tipeve ekzistuese teuml materialeve teuml ngurta teuml leumlngta dhe teuml gazta Gjithashtu
praktikat e menaxhimit dallohen ndeumlrmjet tyre dhe nga destinacione teuml tjera peumlrsa i peumlrket
ekonomiseuml dhe industriseuml seuml vendeve teuml tjera [7]
Riciklimi i mbeturinave urbane eumlshteuml njeuml ndeumlr metodat meuml efektive peumlr teuml mbrojtur mjedisin aq
teuml keumlrceumlnuar neuml dekadat e fundit dhe peumlr teuml kursyer energji aq teuml vlefshme neuml diteumlt e sotme
Mbetjet urbane janeuml njeuml shqeteumlsim dhe njeuml problem mjaft i veumlshtireuml peumlr trsquou zgjidhur peumlr veteuml
faktin se njereumlzit sillen neuml meumlnyreuml jo teuml drejteuml me mjedisin Prandaj eumlshteuml i reumlndeumlsisheumlm
sensibilizimi i vazhduesheumlm me teuml gjitha format e mundshme peumlr publikun e gjereuml
Teuml gjitheuml jemi ambientuar me konceptin ndotje apo mbetje teuml cileumlt krijojneuml efekte teuml
padeumlshirueshme mjedisore duke ndikuar negativisht neuml dobishmeumlrineuml e tij Administrimi i
mbetjeve boteumlrisht ka qeneuml njeuml nga problemet e peumlrhershme neuml hartmin e politikave teuml vendeve
teuml zhvilluara pereumlndimore E gjitheuml puna dhe peumlrpjekja e tyre ka qeneuml ndeumlrtimi i njeuml skemeuml teuml
qarteuml peumlr njohjen dhe mireumladministrimin e hallkave teuml krijimit teuml mbetejeve Duke besuar neuml
zvogeumllimin e resorseve dhe strategjineuml e minimizimit neuml burim peumlrpjekje kjo qeuml keumlrkonte
sensibilizim teuml vazhduesheumlm shteti dhe instancat e tij me teuml gjitha format e mundshme keumlrkon
nga publiku i gjereuml mbeumlshtetje dhe kontribut shoqeumlror si njeuml mundeumlsi e vetme peumlr teuml
konkretizuar keumlteuml strategji
Disa nga koncepetet qeuml peumlrbeumljneuml bazeumln e hierarkiseuml seuml mbetjeve janeuml
- Parandalimi ku termi ldquoparandalimi i ndotjeverdquo i referohet reduktimit neuml burim teuml keumltyre
mbetjeve [5]
- Minimizimi minimizimi neuml burim peumlrfshin peumlrpjekjet peumlr teuml reduktuar mbetjet e rrezikshme
dhe materialet e tjera duke modifikuar prodhimin industrial Metoda e reduktimit neuml burim
peumlrfshin ndryshime neuml teknologjineuml e prodhimit neuml hyrjet e leumlndeumls seuml pareuml dhe neuml formulimin
e produktit
- Ripeumlrdorimi koleksionimi i mbetjeve trajtimi i tyre dhe ripeumlrdorimi neuml teuml njeumljtin funksion
- Riciklimi teuml peumlrpunosh peumlr peumlrdorime teuml tjera njeuml material qeuml neuml rast teuml kundeumlrt do teuml
konsiderohej si mbetje
- Rikthim neuml energji trajtimi i materialeve teuml mbetura si burim shfryteumlzimi neuml vend qeuml ato teuml
hidhen Materialet mund teuml ekstraktohen dhe teuml riciklohen ose peumlrmbajtja kalorifike e
mbetjeve mund teuml konvertohet neuml elektricitet
- Hedhja praktika meuml tradicionale e sistemimit teuml mbetjeve neuml vend-groposje [5]
19
Veteuml koha peumlrdorimi dhe zhvillimi i teknologjiseuml seuml mbetjeve filloi teuml nxirrte neuml pah reumlndeumlsineuml e njeuml
koncepti neuml krahasim me teuml tjerat aspak duke zbehur reumlndeumlsineuml e tereumlsiseuml seuml tyre por duke kuptuar
ccedileleumlsin e suksesit teuml keumltij administrimi
Qeuml teuml riciklohen mbetjet duhet teuml kasfikohen dhe teuml ndahen neuml bazeuml teuml tipeve teuml materialeve dhe ky
klasifkim i mbetjeve realizohet ose nga konsumatoreumlt ose me pajisje peumlr peumlrpunimin e materialeve
Materiale teuml ndryshme mund teuml riciklohen por secili tip keumlkron njeuml teknikeuml specifike [1]
MATERIALE DHE METODA
curren Situata aktuale neuml fusheumln e mbetjeve neuml Shqipeumlri dhe administrimi i mbetjeve
Mbetjet urbane
Sipas teuml dheumlnave teuml studimeve teuml monitorimit peumlr mbetjet urbane teuml kryer nga Instituti i Sheumlndetit
Publik sasia totale e mbetjeve urbane teuml raportuara eumlshteuml rreth 520 000 ton neuml vit
Veteumlm 50 ndash 70 e mbetjeve urbane teuml gjeneruara shkon neuml vend depozitime teuml njohura pjesa tjeteumlr hidhet pa kriter duke formuar vend depozitime ilegale
Neuml krahasim me 5 vite meuml pareuml ka njeuml rritje prej 8 ndash 10 teuml mbetjeve urbane teuml prodhuara neuml sajeuml teuml fenomenit teuml migrimit teuml popullsiseuml peumlrveccedil problemeve mjedisore e sociale qeuml shkakton kjo rritje neuml parim shtohet mundeumlsia peumlr efikasitet ekonomik teuml impinateve teuml peumlrqeumlndruar teuml trajtimit teuml riciklimit teuml mbetjeve urbane
Prodhohet rreth 07 kg mbetje urbanebanor neuml diteuml[1]
Mbetjet rurale
Zonat rurale nuk mbulohen me asnjeuml lloj sheumlrbimi peumlr grumbullimin apo transportimin e mbetjeve
curren Fazat e procesit teuml administrimit teuml mbetjeve urbane neuml Shqipeumlri
Procesi i administrimit teuml mbetjeve peumlrfshin
krijimin grumbullimin
20
ruajtjen dhe sistemimin e tyre nga krijuesi doreumlzimin sistematik neuml kazan transportimin nga kazaneumlt peumlr neuml vend-depozitimin ndarjen riciklimin peumlrpunimin dhe asgjesimin peumlrfundimtar neuml vend-depozitim[4]
curren Cikli aktual i trajtimit teuml mbetjeve urbane neuml Shqipeumlri
Mbetjet e gjeneruara grumbullohen pa asnjeuml ndarje paraprake teuml tyre
Largimi i mbetjeve teuml gjeneruara beumlhet neumlpeumlr pikat e grumbullimit bashkiak apo komunal me hedhje teuml drejtpeumlrdrejteuml ose neumlpeumlrmjet qesesh plastike teuml posaccedilme ose jo por gjithsesi pa asnjeuml ndarje teuml mbetjeve sipas llojit apo peumlrbeumlrjes [4]
Transporti i mbetjeve neuml vendepozitimet e plehrave (fushat) nga pikat e grumbullimit teuml mbetjeve nuk ka frekuenceumln dhe cileumlsineuml e deumlshiruar peumlr pasojeuml koha e qeumlndrimit teuml mbetjeve neuml keumlto pika lejon fermentimin e tyre e peumlr rrjedhojeuml keqeumlsimin e cileumlsiseuml urbane dhe rritjen e rrezikut peumlr sheumlndetin e qytetareumlve Problemi peumlrkeqeumlsohet neuml periudheumln e vereumls [7]
Sa i takon peumlrzgjedhjes dhe caktimit zyrtar teuml vend-depozitimeve teuml mbetjeve urbane shumica e vend-depozitimeve nuk ploteumlsojneuml kriteret mjedisore qeuml synojneuml drejt kufizimit maksimal teuml mundsheumlm teuml shpeumlrhapjes seuml ndotjes dhe shkalleumls minimale teuml ekspozimit teuml popullateumls ndaj keumlsaj ndotjeje
Vend-depozitimi i Sharreumls neuml Tiraneuml peumlr shkak teuml ndotjes qeuml krijon eumlshteuml klasifikuar si njeuml prej zonave teuml nxehta mjedisore ku praktikisht shkojneuml teuml gjitha llojet e mbetjeve teuml ngurta teuml qytetit industriseuml sheumlrbimit sheumlndeteumlsor etj[1]
curren Klasifikimi i mbetjeve
Peumlrbeumlreumlsit meuml teuml reumlndeumlsisheumlm teuml mbetjeve neuml Shqipeumlri kaneuml rezultuar teuml jeneuml leumlnda organike
materialet inerte dhe mbetjet plastike
21
Grafiku 1 Peumlrbeumlreumlsit meuml teuml reumlndeumlsisheumlm teuml mbetjeve neuml Shqipeumlri[4]
curren Administrimi i mbetjeve
Manaxhimi i mbetjeve peumlrfshin neuml problematikeumln e tij metoda teuml ndryshme dhe fusha specifike peumlr
secileumln prej tipeve egzistuese teuml materialeve teuml ngurta teuml leumlngta dhe teuml gazta Gjithashtu praktikat e
menaxhimit dallohen ndeumlrmjet tyre dhe nga destinacione teuml tjera
- peumlr vende teuml zhvilluara
- peumlr ato qeuml po zhvillohen
- peumlr rajonin e qytetit
- peumlr fshatin
- peumlr banoreumlt
- peumlr industrineuml
- peumlr prodhuesit komercial [7]
E reumlndeumlsishme neuml dekadat e fundit ka qeneuml
- reduktimi i efekteve teuml materialeve teuml mbetura mbi boteumln dhe ambientin si edhe
- peumlrfitimi i burimeve prej tyre [9]
22
Figura 1 Skema e Administrimit teuml mbetjeve
curren Konceptet e administrimit teuml mbetjeve
Qeumlllimi i hierarkiseuml seuml mbetjeve eumlshteuml teuml nxjerreuml maksimumin e dobive teuml peumlrdorshme nga produktet
dhe teuml prodhojeuml minimumin e sasiseuml seuml mbetjeve [5]
Figura 2 Hierarkia e mbetjeve[5]
curren Teknikat e administrimit teuml mbetjeve neuml vendin toneuml
KOLEKSIONIM TRANSPORTI RICIKLIMI TRAJTIMI
ADMINISTRIMI I MBETJEVE
23
- Teknika me vend-groposje - Teknika me djegie - Teknika e kompostimit - Teknika e trajtmit mekaniko-biologjik
bull Teknika me vend-groposje bull Teknika me djegie
Figura 3 Pamje nga njeuml vendgroposje Fig 4 Impiantit qeuml punon me energjineuml e
peumlrfituar nga mbetjet [3]
bull Teknika e kompostimit bull Teknika e trajtmit mekaniko-biologjik
Figura 5 Grumbull aktiv i mbetjeve qeuml
kompostohen
Figura 6 Impiant klasifikues i mbetjeve mekaniko-
biologjike
24
curren Riciklimi mekanizmi i riciklimit
Riciklimi ka teuml beumljeuml me procedureumln e shndeumlrrimit teuml materialeve teuml vjetra neuml njeuml prodhim teuml ri
(material i ricikluar) ose filtrin e energjiseuml neumlpeumlrmjet djegies seuml mbeturinave (energji nga riciklimi)
Riciklimi eumlshteuml ccedileleumlsi i konceptit teuml menaxhimit modern teuml mbetjeve dhe eumlshteuml komponenti i treteuml i
hierarkiseuml seuml mbetjeve
REZULTATE DHE DISKUTIME
Neuml vijim janeuml paraqitur avantazhet dhe disavantazhet e secileumls prej teknikave teuml administrimit teuml
mbejetjeve dhe metodeumls seuml riciklimit
curren Teknikat e administrimit teuml mbetjeve
RIPEumlRDORIMI = Mbasi
mbeturinat grumbullohen teuml
veccediluara disa prej tyre mund teuml
peumlrdoren seumlrish
RICIKLIMI ka teuml beumljeuml me procedureumln e
shndeumlrrimit teuml materialeve teuml vjetra neuml njeuml
prodhim teuml ri (material i ricikluar) ose filtrin e
energjiseuml neumlpeumlrmjet djegies seuml mbeturinave
(energji nga riciklimi)
PEumlRDORIMI = Aty ku njerezit
jetojneuml dhe punojneuml gjithmoneuml
tepron diccedilka
MBETURINAT = Ato janeuml materiale
teuml cilat neuml dukje
nuk nevojiten meuml
PEumlRPUNIMI = natyra nuk njeh
asnjeuml mbeturineuml ccedildo gjeuml mund
teuml peumlrpunohet
bull Teknika me vendgroposje bull Teknika me djegie
AVANTAZHE
- peumlrftohet energji nga mbetjet
- praktike neuml sitemimin e mbetjeve teuml
rrezikshme
- nuk keumlrkon sipeumlrfaqe teuml madhe toke
AVANTAZHE
- minimizon problemet ambientale
- eumlshteuml higjenike
- relativisht jo e kushtueshme
Figura 7 Mekanizmi i riciklimit
25
curren Riciklimi
Avantazhet
- Reduktimi i leumlndeumlve teuml para qeuml nevojiten peumlr prodhimin e njeuml produkti teuml ri
- Ripeumlrdorimi i njeuml materiali peumlr teuml njeumljteumln qeumlllim
- Lehteumlsimi i vend-grumbullimeve teuml mbeturinave neumlpeumlrmjet pakeumlsimit teuml mbeturinave
- Peumlrdorimi i njeuml energjie teuml pakeumlt peumlr prodhimin e produkteve teuml ricikluara minimizon koston e industriseuml peumlrpunuese dhe konsumin e energjiseuml
- Mbrojtja e mjedisit neumlpeumlrmjet njeuml ndotje sa meuml teuml vogeumll teuml ajrit dhe ujit gjateuml prodhimit teuml produkteve teuml ricikluara [1]
Disavantazhet
- Egzistojneuml disa materiale teuml cilat nuk mund teuml riciklohen disa hereuml (pshproduktet e letreumls)
- Koleksionimi paraprak i mbetejeve peumlr riciklim eumlshteuml njeuml proces i ndeumlrlikuar peumlr
komunitetin
DISAVANTAZHE
- sipeumlrfaqet e meumldha teuml tokeumls
- ere teuml keqe nga mbetjet
- teumlrheqje teuml paraziteumlve
- ndotje rrjedhje neuml ujeumlrat neumlntokeumlsoreuml
- clirimi i gazrave neuml atmosfereuml[8]
DISAVANTAZHE
- peumlrfitohet sasi e vogeumll energjie nga vlera
kalorifike e leumlndeumlve djegeumlse
- prodhon sasi dometheumlneumlse teuml dioksineumls neuml atmosfereuml
- Krijon sasi teuml meumldha hiri [3]
bull Teknika e kompostimit bull Teknika e trajtmit mekaniko-biologjik
Kompostimi njeuml sistem tretjeje ku
kontrollohet procesi biologjik i dekompozimit
teuml materialeve organike dhe zhdukja e
patogjeneve Materiali perfundimtar organik
i stabilizuar riciklohet si pleh ose peumlrzierje peumlr
agrikultureumln[2]
Teknologji e karakterizuar nga kombinimi i
peumlrzgjedhjes mekanike e trajtimi biologjik i
mbetjeve organike urbane Largon elementeumlt e
ricikluesheumlm nga rrjedha e mbetjeve teuml
miksuara (si metalet etj)Proceson mbetjet peumlr
prodhimin e leumlndeumlve djegeumlse me fuqi kalorifike
teuml larteuml[8]
26
- Procesi i para pregatitjes seuml metaleve peumlr riciklim shoqeumlron keumlteuml proces me disavantazhe
teuml ambjentit ndotjeve ccedillirimin e toksinave etj
curren Krahasimi ndeumlrmjet riciklimit dhe prodhimit normal teuml materialeve
RICIKLIMI
PRODHIMI NORMAL
Alumini
Riciklimi njeuml kg alumini kursen 8 kg
baoksite
4 kg produkte kimike dhe 14 kworeuml
elektricitet
Nevojiten 20 hereuml meuml shumeuml energji peumlr teuml
marreuml aluminin nga baoksitet se sa prodhimi
i
aluminit te ricikluesheumlm
Qelqi
20 reduktim teuml emetimit nga furrat e
qelqit
dhe mbi 32 reduktim teuml perdorimit te
energjiseuml
Peumlr ccedildo ton qelq teuml ricikluar kursejmeuml rreth
315 kg dioksid karboni dhe 12 ton leumlndeuml teuml
pareuml
Leteumlr
Njeuml ton leteumlr e rickluar kursen rreth
7000 gallon ujeuml 17-31 pemeuml dhe 4000
kworeuml elektrictet
Bluarja e letreumls nga letra e ricikluar peumlrdor
20 meuml pak energji sesa peumlrdoret peumlr teuml
prodhuar letreumln nga drureumlt e freskeumlt teuml
letreumls
curren Procesi i administrimit teuml mbetjeve neuml Shqipeumlri synon qeuml
Teuml rezultojneuml sa meuml pak mbetje nga veprimtariteuml prodhuese Neuml mbetjet e krijuara ta zeumlneuml vendin kryesor mbeturinat e degradueshme teuml riciklueshme
e teuml peumlrpunueshme
Teuml peumlrdoren veteumlm teknikat dhe metodat meuml teuml mira teuml mundshme teuml bazuara neuml kritere mjedisore peumlr ndarjengrumbullimin transportimin ruajtjen peumlrpunimin dhe asgjeumlsimin e
mbetjeve
Teuml realizohet njeuml cikeumll sa meuml i shkurteumlr peumlr administrimin e mbetjeve me qeumlllim qeuml teuml zvogeumllohet koha e ekspozimit teuml tyre neuml mjedis
Mbetjet trsquoi neumlnshtrohen sa meuml shumeuml riciklimit dhe peumlrpunimit Teuml grumbullohen dhe teuml trajtohen teuml ndara mbetjet neuml teuml gjitha fazat e administrimit teuml tyre
Tabela 1 Krahasimi i avantazheve teuml procesit teuml riciklimit dhe prodhimit normal teuml
materialeve [2]
27
dhe teuml mos perzihen me mbetjet e rrezikshme
Teuml mos pengohet peumlrdorimi i metejsheumlm i mbetjeve nga trajtimi i tyre neuml njeuml fazeuml teuml meumlparshme
Teuml pakeumlsohet sa meuml shumeuml leumlvizja dhe transporti i mbetjeve dhe asgjesimi i tyre teuml kryhet neuml impiantin meuml teuml afeumlrt
Teuml parandalohet ndotja nga mbetjet dhe trsquoi kufizohet ndikimi kur ajo ndodh [5] Teuml ruhen sidomos burimet natyrore nga ndikimet e mbetjeve Teuml deumlmshpeumlrblehet dhe teuml rehabilitohet nga personat fizikeuml dhe juridikeuml ndotja dhe
deumlmtimi qeuml shkaktohet prej tyre nga keqadministrimi i mbetjeve
Teuml kryhet groposje e sigurteuml peumlr hedhurinat qeuml rezultojneuml pas peumlrpunimit teuml mbetjeve Teuml meumlnjanohet ccedildo deumlm a rrezik peumlr sheumlndetin mireumlqenien dhe sigurineuml e jeteumls seuml personit Teuml garantohen keumlrkesat higjeniko-sheumlndeteumlsore dhe teuml meumlnjanohet ccedildo rrezik peumlr ndotjen
e mjediseve urbane
Teuml ruhet fauna dhe flora mjedisi e peizazhi nga degradimi Teuml gjitha llojet e mbetjeve sipas peumlrcaktimit teuml beumlreuml neuml keumlteuml rregullore pas doreumlzimit teuml
tyre nga krijuesit janeuml proneuml shteteumlrore[9]
PЁRFUNDIME
curren Neuml fusheumln e administrimit teuml mbetjeve eumlshteuml e reumlndeumlsishme teuml realizohen keumlto objektiva
Hartimi i njeuml strategjie peumlr menaxhimin e zonave industriale teuml braktisura ku teuml peumlrfshihet edhe vleresimi i riskut neuml mjedis dhe neuml sheumlndet identifikimi i masave dhe prioriteteve peumlr
rehabilitimin e qeumlndruesheumlm teuml tyre dhe hartimi i njeuml plani peumlr kontrollin eleminimin dhe monitorimin
e ndotjes neuml zonat e kontaminuara
Hartimi i njeuml programi peumlr mbylljen e sigurteuml teuml dampave ekzistuese qeuml paraqesin rrezik per sheumlndetin dhe mjedisin [6]
Hartimi i njeuml strategjie peumlr menaxhimin e qeumlndruesheumlm teuml mbetjeve urbane ku peumlrfshihet ploteumlsimi i kuadrit ligjor dhe projekte demonstrimi neuml keumlteuml fusheuml [3]
Stabilizimi i administrimit urban qeuml do teuml peumlrfshijeuml gjithashtu edhe menaxhimin e mbetjeve urbane
Ndeumlrgjegjeumlsimi i publikut lidhur me mireumlmenaxhimin e mbetjeve urbane [9]
28
Jeteuml pa mbeturina nuk ka
LITERATURA
[1] ITAP - Instituti i Trajnimit teuml Administrateumls Publike ldquoMenaxhimi i Mjedisitrdquo 2004
[2] Ministria e Mjedisit Drejtoria e PNM ldquoLigji peumlr administrimin mjedisor teuml mbetjeve teuml ngurta
2002
[3] Ministria e Mjedisit ldquoLigji peumlr mbrojtjen e mjedisitrdquo (1993) dhe meuml pas Ligji i ri peumlr mbrojtjen e
mjedisitrdquo (Shtator 2002)
[4] Ministria e Mjedisit - Bashkia e Tiraneumls ldquoPlani Kombeumltar i Veprimit neuml Mjedis dhe Plani
Kombeumltar i Menaxhimit teuml Mbetjeverdquo (teuml aprovuar meuml 1998 dhe perfunduar Qershor 2006)
[5]Ligji nr 8934 dateuml 5092002 ldquoPeumlr Mbrojtjen e Mjedisitrdquo
[6]Ligji nr 8990 dateuml 23012003 ldquoPeumlr vlereumlsimin e ndikimit neuml mjedisrdquo peumlrafruar pjeseumlrisht me
Direktiveumln 85337EEC dhe me Direktiveumln 7911EEC
[7]VKM nr 103 ldquoPeumlr monotorimin e Mjedisit neuml Republikeumln e Shqipeumlriseumlrdquo dateuml 31032002
[8] Intermediate Technology Development Group ldquoRecycling of Organic Wasterdquo (2000 ndash 2006)
[9] Programi i Qeverisjes Vendore PNUD Tiraneuml ldquoStrategjia Lokale e Zhvillimit teuml Qeumlndruesheumlm peumlr
Bashkineuml e Tiraneumls Gjirokastreumls Lushnjeumlsrdquo 2004
Adresa Interneti
[1] httpwwwacrbedefaulthtm Association of Cities for Recycling (ACR) The aim of ACR (an
international non-profit organisation based in Brussels) is to exchange technical and educational
information on the subject of waste management
[2] httpwwwchiron-sdemoncoukccn Home page of the Community Composting Network
[3]httpgategtzdebiogasAT_biogashtmlGTZ Information and Advisory Service on Appropriate
Technology ndash Biogas Page
[4] httpwwwbiogasch web Site for the Swiss Biogas Forum Wacky waste facts
[5] httpenwikipediaorg Main article History of waste management Waste hierarchy
Riciklimi i dy shisheve
kursen energji teuml
mjaftueshme peumlr teuml zier
ujin peumlr peseuml filxhana caj
29
STUDIMI I POROZITETIT NE SISTEMET E CIMENTOVE
CAC DHE OPC
MSc Irida MARKJA1 Prof Dr Thomas BIER2 Prof Dr Ylli SHEHU1
1 P UT Department of Production Management Square Nene Tereza nr 4 Tirana ALBANIA
2 TUB Institute fuumlr Keramik Glas und Baustofftechnik Leipziger Str28 09599 Friburg
GERMANY
ABSTRACT
Different binders or chemical systems such as Calcium Silicate Hydrate (CSH) formation
Calcium Aluminate Hydrate (CAH) formation and ettringite formation are investigated with
respect to the developing pore structure Hardened mortars are porous materials their pore
structure being developed during hydration as a function of water binder ratio the binderrsquos
chemical reactions time temperature and pressure The water binder ration is kept constant
while the temperature - pressure conditions during hydration are varied The pores structure
and porosity is investigated by different method such as small angle x-ray scattering (SAXS)
mercury intrusion porosimetry (MIP) and secondary electron microscopy (SEM) The
presented results show differences in microstructure based on the individual hydrates This is
shown by SEM micrographs for those hydrates which can easily be identified by SEM MIP
results give a picture of the overall porosity in the respective accessible size range and are
compared to the visible porosity in SEM micrographs
Key words Pore structure MIP Small angle scattering Portland cement SEM
30
QEumlLLIMI
Sistemet e ndryshme kimike sic janeuml i hidratet
e silikatit teuml kalciumit (Calcium Silicate
Hydrate C-S-H) hidratet aluminate teuml
kalciumit (Calcium Aluminate Hydrate CAH)
dhe etringite ndash janeuml investiguar peumlr teuml pareuml
zhvillimin e porozitetit neuml struktureuml
Ccedilimentot e peumlrforcuara janeuml materiale
poroze ku struktura e tyre zhvillohet gjateuml
procesit teuml hidratimit neuml funksion teuml raportit
teuml ujit me lidhjet (wb) dhe reaksioneve
kimike teuml lidhjes Neuml sisteme teuml ndryshme teuml
lidhjeve reaksionet kimike janeuml ato teuml cilat
influencojneuml neuml porozitetin e struktureumls
Struktura poroze dhe poroziteti janeuml
investiguarstudiuar neumlpeumlrmjet disa
metodave teuml ndryshme Neuml keumlteuml punim do teuml
paraqes teuml dheumlnat teuml cilat janeuml marreuml
neumlpeumlrmjet metodave studimi me aneuml teuml
difraksionit me rreze - X me keumlnd teuml vogeumll
(Small Angle X-ray Scattering -SAXS) me
aneuml teuml porozimetriseuml me ndeumlrfutjen e meumlrkurit
(Mercury Intrusion Porosimetry ndash MIP) dhe
me aneuml teuml studimit visual teuml mikrografive teuml
marra neumlpeumlrmjet mikroskopiseuml elektronike
sekondare (Secondary Electron Microscopy -
SEM) Poroziteti eumlshteuml njeuml karakteristikeuml
shumeuml e reumlndeumlsishme mikrostrukturore e
strukturave teuml ngurta pasi ndikon neuml vetiteuml
fizike dhe mekanike si dhe kontrollon vetiteuml e
materialeve Vetiteuml e materialeve poroze
varen nga karakteristikat e poreve teuml sistemit
sic janeuml poroziteti shpeumlrndarja e poreve etj
Peumlr materialet me bazeuml ccedilimento
mikrostruktura zhvillohet gjateuml procesit teuml
hidratimit duke krijuarformuar njeuml struktureuml
neuml formeuml xheli peumlr teuml formuar hidratet Ndaj
morfologjia e hidrateve teuml secilit sistem seuml
bashku me sasineuml e ujit teuml peumlrdorur
influencon neuml struktureumln poroze [15]
Fjaleumlt Kyccedile Struktura poroze MIP SAXS Ccedilimento PortlandSEM
31
1 MATERIALET
Materialet e peumlrdorura neuml keumlteuml studim janeuml
ccedilimento Portland e zakonshme (OPC) dhe
ccedilimento calcium aluminate (CAC) Dy
grupet e cimentove janeuml pregatitur meuml
raportin ujeumlcimento peumlrsecilin sistem
Matjet e para janeuml realizuar me raportin e ujit
teuml peumlrcaktuar nga vikati manual ndash ku neuml
tabelen e meumlposhtme paraqitet sasia e ujit e
nevojshme peumlr secilin tip ccedilimentoje
Miksimet jane realizuar me mikesrin Toni
Technic sipas standardit gjerman DIN EN
1961 me standardin e nivelit teuml pareuml sipas
standardit gjerman ku materiali miksohet peumlr
90 sekonda meuml pas beumlhet homogjenizimi i
materialit me doreuml peumlr 30 sekonda dhe meuml
pas miksohet peumlrseumlri peumlr 90 sekonda pasi
miksohet materiali derdhet neuml formeumln
prizmatike me tri ndarje[10] Ekperimetet
janeuml realizuar peumlr 7 sistemet Cem I 425 R
Cem I 425 N Fondu Secar 51 Secar 71
CSA Calumex Cem III Blast (Tab 3)
Sistemi Sasia e ujit teuml
nevojsheumlm
Water demand
Cem I 425 R 033
Secar 71 032
Secar 51 025
Fondu 0288
CSA CAlumex 0266
CEM III Blast 034
Tab 3 Raporti ujeumlcimento peumlr sistemet e
peumlrdorura
2 METODAT KARAKTERIZUESE
21 Mikroskopia elektronike sekondare
(SEM)
Me aneuml teuml mikroskopiseuml elektronike me
skanim ndash skanohet njeuml tufeuml elektronesh teuml
fokusuara peumlrgjateuml kampionit dhe maten
sinjale teuml shumta teuml cilat rezultojneuml nga
bashkeumlveprimi i tufeumls seuml elektroneve me
kampionin Marrja e imazhit me aneuml teuml
elektroneve dyteumlsore praktikisht eumlshteuml e
nevojshme (peumlrdorshme) peumlr ekzaminimin e
mikrostruktureumls fillestare marrjen e imazhit
me cileumlsi teuml larteuml si dhe ekzaminimin e rritjes
seuml kristaleve teuml dyta
22 Studimi me aneuml teuml difraksionit me
rreze - X me keumlnd teuml vogeumll (SAXS)
32
Shpeumlrhapja me keumlnd teuml vogeumll e rrezeve
peumlrdoret peumlr teuml studiuar strukturat neuml
intervalin 10-1000Aring SAXS eumlshteuml njeuml ndeumlr
metodat meuml teuml reumlndeumlsishme peumlr
karakterizimin e strukturave mikroPeumlr
ccedilimentot dhe materialet poroze profili i
shpeumlrndarjes merret nga fluksi i rrezeve X neuml
funksion teuml vektorit teuml shpeumlrndarjes neuml
mikrostrukturat poroze Ndryshimet neuml
struktureumln e brendshme teuml ccedilimentove pasteuml teuml
sistemit OPC gjateuml procesit teuml hidratimit
studiohen neumlpeumlrmjet SAXSit Ku diferenca
ndeumlrmjet kurbave teuml shpeumlrndarjes
demostrohet nga pjerreumlsia e grafiqeve neuml
shkalleuml logaritmike Peumlr qeumlllime analitike
keumlndi i shpeumlrndarjes ϕ normalisht
zeumlvendeumlsohet me vektorin e shpeumlrndarjes q
si meuml poshteuml
)2sin(4
q Ek1
q ndash eumlshteuml vektori i shpeumlrndarjes
λ ndash eumlshteuml gjateumlsia e valeumls seuml rrezeve X
ϕ ndash eumlshteuml keumlndi i shpeumlrndarjes
Eksperimentet janeuml realizuar neumlpeumlrmjet
PANalitical MPD me metodeumln e
transmisionit
23 Porozimetria me ndeumlrfutjen e
meumlrkurit (MIP)
Porozimetria me ndeumlrfutjen e meumlrkurit MIP
(Fig1)eumlshteuml njeuml teknikeuml e peumlrdorur gjereumlsisht
peumlr teuml analizuar struktureumln poroze teuml cimentos
dhe teuml betonit Karakterizimi i struktureumls
poroze teuml ccedilimentos neumlpeumlrmjet porozimetriseuml
me ndeumlrfutje teuml meumlrkurit jep njeuml informacion
shumeuml teuml reumlndeumlsisheumlm peumlr teuml kuptuar mbi
vetiteuml mekanike dhe vetiteuml e transportit teuml
cimentos
Neuml peumlrgjitheumlsi informacioni qeuml merret peumlr
porozitetin mund teuml karakterizohen nga
porozimetria totale sipeumlrfaqja poroze dhe
diametri mesatar i poreve peumlrcaktohen
llogariten nga testimi i sasieuml seuml meumlrkurit teuml
ndeumlrfutur neuml pore
Me aneuml teuml metodeumls MIP poroziteti
peumlrcaktohet si rezultat i ndeumlrfutjes seuml
meumlrkurit neumln ndikimin e presionit teuml jashteumlm
neuml sistemin poroz Meuml pas sasia e meumlrkurit teuml
ndeumlrfutur ndeumlrtohet si funksion i presionit teuml
jashteumlm ose sipas ekuacionit Washburn ndash qeuml
jep rrezen ekuivalente teuml pores dhe si rezultat
merret njeuml imazh i shpeumlrndarjes seuml porozitetit
peumlr shembull shpeumlrndarja e totale e porozitetit
neuml vareumlsi teuml peumlrmasave teuml pores
33
Fig1 Porosimeteumlr PASCAL 140240
Analiza me aneuml teuml keumlsaj metode realizohet neuml
njeuml dhomeuml pa vakum neuml teuml cileumln shtohet
meumlrkuri dhe meuml pas aplikohet njeuml presion i
jashteumlm neuml meumlrkur ndash peumlr teuml beumlreuml teuml mundur
ndeumlrfutjen e tij neuml hapsirat poroze Si rezultat
i rritjes seuml presionit teuml jashteumlm meumlrkuri
ndeumlrfutet meuml shumeuml neuml brendeumlsi teuml poreve teuml
ccedilimentos teuml forcuar
Rezultatet teuml cilat janeuml marreuml nga MIP janeuml
kurbat kumulative veumlllimi specifik (ccg)
kundrejt rrezes teuml poreve (nm) sipeumlrfaqja
specike (m2g) kundrejt rrezes teuml poreve
(nm) [specific volume (ccg) vs pore radius
(nm) specsurface (m2g) vs pore radius
(nm)] Peumlr sistemet CEM I 28d CEM I 7d
CAC 28d CAC 7d CAC 1d
3 REZULTATET
Mikroskopia elektronike me Skanim
Mikrografiteuml peumlr investigimin
mikrostrukutror neumlpeumlrmjet SEM janeuml marreuml
me zmadhimet 5000x 3000x 1000x and
300 x Neuml figureumln 2 paraqiten mikrografi teuml
cimentove Portland OPC (CEM I 425 1d)
dhe kalicum aluminate cement (SECAR 51
1d) Fotot janeuml marreuml mbi kampion pas 24 h
peumlrforcim dhe vihet re neuml rastin e OPC faza
portladnite CH ettringite dhe paza CSH
ndeumlrsa tek CAC nuk shfaqen shumeuml fazat e
hidratuara
Fig 2 Mikrografiteuml e CEM 425 N 1d OPC dhe
SECAR 51 1d CAC
34
Porozimetria me ndeumlrfutjen e meumlrkurit
(MIP)
Shpeumlrndarjet e madheumlsiseuml seuml porozitetit e
matur nga MIP janeuml peumlrshkruar si
shpeumlrndarjet kumulative neuml figureumln 3
(veumlllimi specifik neuml funksion teuml rrezeve
poroze) dhe figura 4 (sipeumlrfaqen specifike neuml
funksion teuml rrezeve poroze) Me rritjen e
koheumls seuml hidratimin rezultatet e marra
tregojneuml se peumlr teuml dy cimentot zvogeumllohet
kufiri i rrezeve dhe veumlllimi i poreve
Cimento paste CAC pas 28 diteumlve hidratim
mikrostruktura karakterizohet nga njeuml
rrezeve peumlrreth 20 nm dhe veumlllimi i poreve
0008 ccg Sipeumlrfaqja specifike e cimentove
paste pas 28 diteumlsh hidratim ka njeuml tregues teuml
larteuml
0
002
004
006
008
01
012
014
1 10 100 1000 10000 100000
Pore radius (nm)
Sp
ec
ific
Vo
lum
e (
cc
g)
CEM I-28 days
CEM I- 7 days
CAC - 28 days
CAC - 7 days
CAC - 1 day
Fig 3 Shpeumlrndarja kumulative e poreve peumlr ccedilimento teuml
ndryshme dhe peumlr koheuml hidratimit teuml ndryshme
0
5
10
15
20
25
1 10 100 1000 10000 100000
pore radius (nm)
sp
ecif
ic s
urfa
ce (
msup2
g)
CEM I-28 days CEM I- 7 days
CAC - 28 days CAC - 7 days
CAC - 1 day
Fig 4 Sipeumlrfaqja specifike neuml funksion teuml rrezes
seuml pores peumlr ccedilimento teuml ndryshme
Zhvillimi i struktureumls poroze si njeuml funksion
i hidratimit tregohet neuml figurat 5 dhe 6 peumlr
respektivisht cimentot pasteuml CAC dhe OPC
Peumlr teuml dyja grupet e cimentove poroziteti
kapilar zvogeumllohet me rritjen e hidratimit
dhe pas 28 diteumlsh hidratim fillon teuml shfaqen
grumbujt e poreve 2 deri neuml 5 nm teuml cilat
krijojneuml mikro-poret Mikrografiteuml e marra
nga SEM nuk tregojneuml shumeuml qarteuml ose jo teuml
gjitha porozitetin e mikrostruktureumls
Poroziteti kapilar tregohet peumlr teuml dy grupet e
ccedilimentos neuml zoneumln 10 dhe 100 nm dhe peumlr
CAC dhe OPC njeuml varg breg shteseuml
ndeumlrmjet 100 dhe 1000 nm
35
Fig 5 Zhvillimi i struktureumls poroze peumlr sistemin CAC
Diferenca ndeumlrmjet shpeumlrndarjes seuml poreve
nga MIP dhe nga ekzaminimi vizual nga
SEM tregohet shumeuml qarteuml neuml diagramat neuml
figurat 6 dhe 7 Shpeumlrndarja e porozitetit nga
MIP tregon qeuml poroziteti eumlshteuml neumln 01 microm i
cili nuk mund teuml identifikohet me aneuml teuml
mikrografive teuml SEM
Kjo mund teuml jeteuml pjeseumlrisht peumlr shkak teuml faktit
se veumlzhgimi me aneuml teuml SEM neuml sipeumlrfaqet me
ndarje tregon karakteristika me hapsira teuml
meumldha
36
Fig 6 Diferenca neuml zhvillimin e poreve ndeumlrmejt SMIP dhe MIP peumlr OPC 7d
Small Angle X-ray Scattering
Rezultate e SAXSit janeuml ndeumlrtuar si logI vs
logq peumlr dy tipet e cimentove neuml koheuml teuml
ndryshme hidratimi (Fig7) Kurbat e
shpeumlrndarjes tregojneuml njeuml zhvillim me koheumln
duke treguar ndryshimet neuml mikrostruktureuml
Neuml meumlnyreuml qeuml teuml peumlrcaktohen ndryshimet e
diametrit mesatar teuml poreve gjithashtu edhe
vlerat specifike teuml veumlllimit sipeumlrfaqeumlsor
paraqitet tabela e meumlposhtme e cila eumlshteuml
llogaritur me aneuml teuml softit Shpeumlrndarja e
poreve tregohet sipas rendit 150 nm
Peumlrmasat e poreve janeuml peumlrafeumlrsisht 2 dei neuml
100 nm njeuml tregues qeuml mikroporoziteti nuk
mund teuml detektohet investigohet neumlpeumlrmjet
MIP ose SEM
37
CEM I 425 N 1d CEM I 425 N 7d CEM I 425 N 28d
Tipi i rrezes 52 Aring Tipi 1-2 9 Aring Tipi 4 No type
Raporti SV 00308 Aring-1 015 Aring-1
SECAR 51 1d SECAR 51 7d SECAR 51 28d
Tipi i rrezes 221 Aring Tipi 1-2 78 Aring Tipi 1-2 65 Aring Tipi 1-2
Raporti SV 00137Aring-1 002 Aring-1 00297 Aring-1
Tab1 Rrezja maksimale dhe raporti SV nga matjet e SAXS
CEM I 425 N
1
10
100
1000
10000
100000
1000000
0001 001 01 1
log (q)
log
(In
ten
sity
)
1 day
7 days
28 days
Secar 51
1
10
100
1000
10000
100000
1000000
0001 001 01 1
log (q)
log
(In
ten
sity
)
1 day
7 days
28 days
Fig 7 Zhvillimi i struktureumls poroze peumlr sistemin CAC dhe OPC teuml matura nga SAXS
4 PERFUNDIME
Rezultatet e paraqitura tregojneuml diferenceuml neuml
mikrostrukturat e ccedilimentove teuml bazuar neuml
hidratet teuml secilit grup neuml ccedilimentot pasteuml si
funksion i metodeumls karakterizuese teuml
aplikuar Kjo beumlhet e qarteuml neumlpeumlrmjet
investigimit me aneuml teuml SEM ku hidratet nga
CAC ose hidroksidi i kalciumit CH tregojneuml
qarteuml kristalet e formuara Prezenca e fazeumls
C-S-H eumlshteuml shumeuml e vogeumll dhe nuk eumlshteuml e
lehteuml identifkimi i tyre neumlpeumlrmjet SEM Neuml
mes ndodhen kristalet ettringite teuml cilat
mund teuml gjenden tek sistemi i cimentove
OPC
Rezultatet nga SAXS ose MIP tregojneuml
shpeumlrndarjet sasiore teuml madheumlsiseuml seuml poreve
apo madheumlsive mesatare teuml poreve
Ndeumlrfutja e meumlrkurit neuml ccedilimento jep
38
informacion mbi shpeumlrndarjen e madheumlsiseuml
seuml poreve neumlpeumlrmjet ndeumlrfutjes seuml meumlrkurit
dhe mbi veumlllimin total teuml poreve kapilare
Rezultatet e marra me aneuml teuml difraksionit me
rreze - X me keumlnd teuml vogeumll SAXS ploteumlsojneuml
rezultatet e marra neumlpeumlrmjet ndeumlrfutjes seuml
meumlrkurit MIP dhe jepin teuml dheumlna meuml teuml
besueshme neuml meso poret
5 LITERATURA
[1] Pore Structure of Cement-Based
Materials Testing Interpretation and
Requirements Kalliopi K Aligizaki (2006)
[2] Realistic pore structure of Portland
cement paste experimental study and
numerical simulation Hongyan Ma and
Zongjin Li (2012) Hong Kong China
[3] Fractal structure of Portland cement paste
during age hardening analyzed by small-
angle x-ray scattering M Kriechbaum G
Degovics J Tritthart P Laggner
GrazAustria
[4] Pore structure characterization of cement
pastes blended with high-volume fly-ash
Qiang Zeng Kefei Li Teddy Fen-chong
Patrick Dangla
[5] Comparison of pore structure of hardened
mortars based on various cementitious
binders and curing conditions Bier T A
(2013) First International Conference on the
Chemistry of Construction Materials GDCh
Monograph 47 pp 83-86
[6] Analysis of Pore Structure and their
relations with strength of hardened Cement
Paste Zhang Wensheng Li Beixing Wang
Hongxia Chen Yimin Journal of Wuhan
University of Technology Vol20 No1
[7] Characterization of Portland Cement
paste using MIP Nanoindentation and ESEM
techniques Richard JAquino Dessislava A
Koleva Eduard AB Koenders Klaas Van
Breugel Delft University of Technology
Netherlands
[8] The dynamics of capillary flows Edward
W Washburn (1921) Physical Review Vol
17 Nr3
[9] The Surface Area of Hardened Cement
Paste as Measured by Various Techniques
Jeffrey J Thomas Hamlin M Jennings and
Andrew J Allen (1999) Concrete Science
and Engineering 1 pp 45-64
[10] Handbook of Analytical Techniques in
Concrete Science and Technology Principles
Techniques and Applications V S
Ramachandran James J Beaudoin
[12] Leas Chemistry of Cement and
Concrete 4th Ed
39
ANALIZA E FAKTOREumlVE KRYESOREuml TEuml AKSIDENTEVE
SI BAZEuml E HARTIMIT TEuml NJEuml ldquoPLANI REAL KOMBEumlTAR
TEuml SIGURISEuml RRUGORErdquo
Ing Migen Zeqo
ABSTRAKTI
ANALYSIS OF ACCIDENTS MAIN FACTORS AS A BASIS FOR THE
DEVELOPMENT OF REAL NATIONAL PLAN FOR ROAD SAFETY
Road safety is the basic feature of prevention of accidents that in Albania unfortunately are
over 2 times higher than in developed European countries and is a growing trend that will
continued if no measure will take place In this article we have studied the statistics from
various official sources and from field measurements to analyze the causes of accidents from
quantitative point of view and in the highlight of the EC Directive Towards a European area
of road safety and approaching the more advanced experiences of countries with best results
in road safety we have suggested a series of measures to be included in the National Strategy
for Road Safety in Albania in order to achieve the main objective of this strategy downsizing
deaths from road accidents by 50 We have studied in more depth the main cause of accidents
in Albania which is the speed limit exceeds Drivers and riders who are travelling at
inappropriate speeds are more likely to crash and their higher speed means that the crash will
cause more severe injuries to themselves andor to other road users Inappropriate speed also
magnifies other driver errors such as driving too close or driving when tired or distracted
multiplying the chances of these types of driving causing an accident Taking the appropriate
measures against speed will downsize deaths from road accidents by 50
QELLIMI
Siguria rrugore eumlshteuml tipari themelor i parandalimit teuml aksidenteve qeuml neuml Shqipeumlri peumlr fat teuml
keq janeuml mbi 2 hereuml meuml teuml larta se sa neuml vendet e zhvilluara evropiane dhe mund teuml vazhdojeuml
teuml rritet si tendenceuml neuml qofteuml se nuk do teuml merret asnjeuml maseuml neuml keumlteuml drejtim Neuml keumlteuml artikull
duke studiuar statistikat nga burime teuml ndryshme zyrtare dhe nga matjet neuml terren kemi
analizuar shkaqet e aksidenteve nga pikeumlpamja sasiore dhe neuml driteumln e Direktiveumls seuml KE-seuml
Drejt njeuml zone evropiane teuml siguriseuml rrugore dhe duke ju referuar peumlrvojave teuml vendeve me
meuml teuml peumlrparuara me rezultatet meuml teuml mira neuml sigurineuml rrugore kemi sugjeruar njeuml seumlreuml masash
qeuml mund teuml peumlrfshihen neuml Strategjineuml Kombeumltare peumlr Sigurineuml Rrugore neuml Shqipeumlri me qeumlllim
teuml arritjes seuml objektivit kryesor teuml keumlsaj strategjie zvogeumllimit teuml vdekjeve nga aksidentet rrugore
me 50 Neuml keumlteuml studim jemi ndalur neuml veccedilanti tek shkaku kryesor i aksidenteve neuml Shqipeumlri i
cili eumlshteuml tejkalimi i kufirit teuml shpejteumlsiseuml seuml lejuar Shofereumlt teuml cileumlt udheumltojneuml me shpejteumlsi teuml
larteuml peumlrtej kufirit teuml lejuar teuml shpejteumlsiseuml kaneuml meuml shumeuml gjasa peumlr trsquou peumlrplasur dhe shpejteumlsia
e tyre meuml e larteuml do teuml thoteuml se peumlrplasja do teuml shkaktojeuml deumlmtime meuml teuml reumlnda peumlr veten e tyre
dheose peumlr peumlrdoruesit e tjereuml teuml rrugeumls Shpejteumlsia e papeumlrshtatshme zmadhon gabime teuml
tjera teuml shoferit teuml tilla si ngarje neuml afeumlrsi shumeuml madhe me mjete teuml tjera apo dheumlnie e makineumls
kur eumlshteuml i lodhur ose i hutuar duke shumeumlfishuar shanset peumlr teuml shkaktuar njeuml aksident Duke
marreuml masat e duhura kundeumlr shpejteumlsive peumlrtej limitit teuml lejuar do teuml pakeumlsohej numri i
vdekjeve nga aksidentet rrugore me 50
HYRJA
Shqipeumlria peumlrballet me njeuml sfideuml teuml madhe
peumlrsa i peumlrket garantimit teuml siguriseuml Kjo
sfideuml eumlshteuml veccedilaneumlrisht e veumlshtireuml neuml njeuml
mjedis me zhvillim teuml shpejteuml ekonomik i
cili do teuml ccedilojeuml neuml rritjen e transportit rrugor
Neuml meumlnyreuml qeuml shtimi i udheumltimeve teuml mos
ccedilojeuml neuml rritjen e numrit teuml aksidenteve
duhen marreuml masa efektive neuml lidhje me njeuml
seumlreuml aspektesh teuml siguriseuml rrugore siccedil janeuml
peumlrgatitjatestimi i drejtuesve teuml mjeteve
kontrolli i mjeteve peumlr drejtim teuml sigurteuml
sjellja e peumlrdoruesve teuml rrugeumls dhe siguria e
infrastruktureumls rrugore
Nga aksidentet automobilistike gjateuml 4
viteve teuml fundit kane vdekur 1342 persona
dhe 5108 teuml tjereuml janeuml plagosur Vendi yneuml
ka humbur miliona euro ccedildo vit neumlpeumlrmjet
deumlmeve teuml proneumls shpenzimeve mjekeumlsore
dhe produktivitetit teuml humbur Fatkeqeumlsisht
shumeuml nga viktimat e aksidenteve rrugore
janeuml teuml mosheumls 16 ndash 44 vjeccedil dhe janeuml
aneumltareumlt meuml produktiv dhe meuml aktiv teuml
popullateumls soneuml Neuml qofteuml se nuk do teuml keteuml
ndeumlrhyrje energjike me politika teuml
mireumlpeumlrcaktuara e mireumlstudiuara keumlto
humbje teuml tmerrshme njereumlzore dhe
ekonomike do teuml vazhdojneuml teuml rriten neuml vitet
e ardhshme Ky artikull analizon shkaqet
kryesore te ndodhjes se aksidenteve neuml
vendin toneuml dhe jep orientime te zbatuara ne
vendet europiane meuml teuml peumlrparuara neuml
fushen e siguriseuml rrugore qeuml kane numrin
meuml teuml uleumlt teuml aksidenteve si pasojeuml e
zbatimit teuml keumltyre masave
PERMBAJTJA
Siguria rrugore eumlshteuml njeuml problem shumeuml
disiplinor qe keumlrkon veprime nga teuml gjitheuml
sektoreumlt me njeuml efektivitet teuml koordinuar teuml
planit teuml veprimit teuml siguriseuml rrugore qeuml do
ti mundeumlsojeuml teuml gjitheuml aktoreumlt teuml ndeumlrmarrin
masa neuml fushat e tyre peumlrkateumlse duke ulur
faktoreumlt qeuml mundeumlsojneuml propabilitetin e
shfaqjes teuml aksidenteve rrugore
Plani i veprimit duhet teuml peumlrfshijeuml 15
sektoreuml Sektoreumlt peumlrmbajneuml shumeuml
disiplina teuml ndryshme dhe njeuml gameuml shumeuml
teuml gjeumlreuml teuml veprimtarive Ndeumlrkoheuml qeuml
vendet e zhvilluara peumlr njeuml periudhe prej meuml
shumeuml se 50 vjeccedilare (nga vitet 1950 deri neuml
vitet 2000) kaluan me rradheuml neuml fazat e
planeve teuml forcimit teuml SRr ne na duhet qeuml neuml
keumlteuml plan teuml planifikojme teuml gjitha fazat e
kaluara nga ata qeuml nga peumlrmisimi i
legjislacionit (duke filluar me Kodin
Rrugor) ndeumlrtimin e autostradave me
standardet europiane sigurineuml pasive
edukimin peumlr ndryshimin e sjelljes seuml
peumlrdoruesve teuml rrugeumls decentralizimin e
kompetencave teuml siguriseuml rrugore sigurineuml
e qeumlndrueshme dhe aplikimin e SIT
Fig1 Planet e Sektoreumlve dhe Sistemet 4 ldquoE ldquo
teuml Siguriseuml Rrugore
Fushat bazeuml ku duhet teuml mbeumlshteten masat
inxhinierike teuml Siguriseuml Rrugore neuml
Shqipeumlri duhet teuml lidhen me Auditimin e
Siguriseuml Rrugore dhe Rishikimin e Pikave
teuml Zeza
Nga analiza disa vjeccedilare e statistikave
vlereumlsojmeuml se faktoret kryesoreuml teuml
aksidenteve neuml vendin toneuml janeuml
Shpejteumlsia dhe sjellja agresive qeuml
shkaktojneuml 29 teuml vdekjeve dhe
32 teuml plagosjeve
Mjetet tregtare janeuml meuml pak se 11
e inventarit teuml peumlrgjithsheumlm por
janeuml peumlrgjegjeumls peumlr rreth 18 teuml
vdekjeve dhe 32 teuml plagosjeve
Keumlmbeumlsoreumlt llogariten teuml jeneuml 34
teuml teuml vrareumlve
Drejtuesit e rinj (18-24 vjeccedil) janeuml
peumlrgjegjeumls peumlr 17 teuml vdekjeve dhe
26 teuml plagosjeve
Drejtuesit e rinj pa eksperineceuml janeuml
peumlrgjegjeumls peumlr 385 teuml teuml gjitheuml
vdekjeve neuml dy vitet e fundit
Drejtimi neuml gjendje teuml dehur eumlshteuml
shkak i 67 teuml vdekjeve dhe 54
teuml plagosjeve neuml 2009
Peumlrdorimi i pakeumlt i rripit teuml sigurimit
peumlrpara dhe pas neumlnkupton qeuml
shumeuml pasagjereuml teuml palidhur vdesin
ose janeuml teuml paafteuml kur 40 e keumltyre
pasojave mund teuml ishin eleminuar
duke mbajtur rripin e sigurimit
Nga gjitheuml keumlta faktoreuml vlen teuml shqyrtojmeuml
shkakun e pareuml teuml listeumls seuml meumlsipeumlrme
shpejteumlsineuml dhe sjelljen agresive teuml cilat
shkaktojneuml rreth 13 e aksidenteve me
vdekje neuml vendin toneuml Nga matjet e
shpejtesiseuml teuml realizuara neuml 12 pika teuml
ndryshme teuml rrjetit kryesor rrugor neuml teuml
gjitha kategoriteuml e keumltyre rrugeumlve vihen re
tendenca unifikuese teuml cilat na sigurojneuml
mundeumlsineuml e marrjes teuml masave teuml shpejta
dhe praktike me rezultate shumeuml pozitive
Meuml poshteuml po japim grafikeumlt e matjeve te
realizuara teuml ndryshimit teuml shpejteumlsiseuml seuml
leumlvizjes teuml automjeteve neuml llojet kryesore teuml
rrugeumlve ekstra-urbane neuml Shqiperi gjateuml 24
oreumlve Nga grafikeumlt duket qarteuml se
ligjshmeumlria e ndryshimit teuml flukseve teuml
trafikut gjateuml 24 oreumlve eumlshteuml normale dhe i
peumlrgjigjet treguesve teuml keumltij ndryshimi neuml
peumlrputhje me treguesit normal teuml trafikut neuml
keumlto lloje teuml rrugeumlve neuml gjitheuml boteumln
Neuml keumlto matje pavareumlsisht nga flukset e
ndryshme teuml trafikut neuml llojet e ndryshme teuml
rrugeumlve ne kemi beumlreuml teuml mundur grupe
brenda fluksit neuml ccedildo oreuml teuml 24 oreumlshit qeuml
leumlvizin keumlto grupe shpejtesish peumlr teuml
vlereumlsuar se si ndryshon kjo shpeumlrndarje neuml
rregullsineuml e levizjes teuml rrymeumls seuml trafikut
gjateuml gjitheuml diteumls Grupimet e rrymave teuml
trafikut sipas shpejteumlsive janeuml 0 ndash 15 15 ndash
30 30 ndash 40 40 ndash 50 50 ndash 60 60 ndash 70 70 ndash
80 80 ndash 90 90 -100 100 -130 kmore Nga
teuml gjitheuml grafikeumlt veumlrehet se neuml ccedildo oreuml teuml 24
oreumlve teuml diteumls ne kemi teuml pranisheumlm teuml
gjitheuml llojet e drejtuesve teuml mjeteve qeuml
leumlvizin nga shpejtesiteuml meuml teuml ula deri tek ato
meuml teuml larta dhe peumlrqindjet e keumltyre
42
grupimeve neuml teuml gjitheuml llojet e rrugeumlve dhe
neuml teuml gjitheuml oreumlt e diteumls janeuml neuml raporte teuml
qendrueshme Kjo do teuml thoteuml se kudo ne
kemi njeuml trafik jo te mireumlorganizuar teuml pa
disiplinuar dhe teuml pa kontrolluar qeuml beumlhet
shkak peumlr rritjen e shfaqjes teuml agresivitetit teuml
drejtimit teuml automjeteve dhe rritje teuml numrit
teuml aksidenteve
Keumlshtu neumlse i referohemi matjeve neuml rrugeumln
Tiraneuml ndash Durreumls pothuaj gjateuml gjitheuml 24
oreshit peumlr ccedildo oreuml numi i mjeteve qeuml
tejkalon shpejtesineuml e lejuar teuml levizjes (90
kmore) me shpejteumlsi deri 130 kmore eumlshteuml
pothuajse 50 e teuml gjithe fluksit Duke ju
referuar numrit relativisht teuml larte teuml fluksit
qeuml neuml kohen e pikut ne oren 16 -17 arrin nje
nivel mbi 700 automjete njeumlsi neuml ore me njeuml
nivel sherbimi D ndash E beumlhet evidente
predispozita peumlr ccedilfaqjen e aksidenteve Po
keumlshtu neuml keumlteuml segment rrugor njeuml numer i
konsiderueshem automjetesh neuml teuml njejteumln
oreuml teuml pikut (rreth 25 e fluksit) levizin me
shpejtesi neumln 40kmoreuml qeuml eumlshteuml meuml pak se
50 e shpejteumlsiseuml maksimale teuml lejuar neuml
keumlteuml kategori (90 kmore) duke na krijuar
njeuml rryme trafiku heterogjene dhe teuml prirur
drejt aksidenteve Keto raporte neuml peumlrberje
teuml rrymeumls teuml trafikut neuml numeumlr teuml reduktuar
teuml fluksit i kemi dhe neuml oreumlt e vona teuml nateumls
2000 ndash 2400 ose neuml oreumlt e para teuml mengjesit
0200 ndash 0600 por neuml keumlto oreuml mungesa a
ndriccedilimit neuml rrugeumlt tona rrit mundeumlsineuml e
ccedilfaqjes teuml aksidenteve me njeuml shkalleuml teuml
ashpeumlrsiseuml teuml tyre edhe meuml teuml larteuml
Teuml njeumljtat fenomene janeuml lehteumlsisht teuml
analizueshme edhe neuml llojet e tjera teuml
rrugeumlve tonasi psh neuml segmentin rrugor
Laccedil ndash Lezheuml i cili eumlshteuml njeuml segment me
punime rikonstruksioni teuml zgjatura neuml disa
vite ku shfaqet po e njeumljta shperndarje e
grup-shpejtesive me ndryshimin e veteumlm se
volumi i fluksit teuml mjeteve qeuml tejkalojneuml
shpejtesineuml mbi 100 kmoreuml eumlshteuml neuml njeuml
maseuml meuml teuml vogeumll (deri neuml 15) por mos
harrojmeuml se kufiri i shpejtesiseuml maksimale
neuml keumlteuml rrugeuml neuml punime eumlshteuml meuml i ulet (60
kmore) dhe po ti referohemi ketij kufiri
numi i mjeteve qeuml e kalojneuml neuml raporte teuml
larta ne kufirin e lejuar teuml shpejtesiseuml
kalon 40 Peumlr keto lloj rrugeumlsh rreziku i
shfaqes teuml aksidenteve rritet fenomen qeuml
veumlrtetohet edhe neuml treguesit e aksidenteve
neuml keumlteuml segment i cili ka marreuml dhe emrin si
ldquoAutostrada e Vdekjesrdquo
Trendi i tejkalimit teuml shpejtesise se lejuar
lexohet qarteuml edhe neuml grafikeumlt e tjere te
paraqitur meuml poshteuml realizuar nga matjet neuml
segmentet e tjera rrugore neuml Shqiperi Nga
te dhenat del qarte domosdoshmeria e
hartimit te ldquoPlanit Kombeumltar teuml Siguriseuml
Rrugorerdquo neuml mbeshtetje teuml direktivave teuml
KS teuml OKB-se peumlr ldquoDekaden e OKB peumlr
Sigurineuml Rrugore 2010-2020rdquo dhe
Komisionit Europian te BE-se ldquoPeumlr njeuml
hapesire mbare Europine teuml Siguriseuml
Rrugore 2015 ndash 2025rdquo Sipas
rekomandimeve Evropiane problemet
kryesore qe duhen menaxhuar janeuml
- Problemet administrative
- Problemet inxhinierike
- Menaxhimi dhe koordinimi i
siguriseuml rrugore
Ccedilfareuml mund teuml beumljmeuml peumlr teuml ulur efektet
negative teuml tejkalimit teuml shpejteumlsiseuml neuml
rritjen e rrezikut peumlr aksidente
Shpejteumlsia eumlshteuml identifikuar si njeuml faktor
kyccedil i rrezikut neuml leumlndimet e trafikut rrugor
qeuml ndikon jo veteumlm neuml rrezikun e njeuml
peumlrplasje neuml rrugeuml por edhe neuml ashpeumlrsineuml e
plagosjeve qeuml rezultojneuml nga perplasjet
43
Grafiket e matjeve te realizuara teuml ndyshimit teuml shpejteumlsiseuml seuml leumlvizjes teuml automjeteve neuml llojet
kryesore teuml rrugeumlve ekstraurbane neuml Shqiperi gjateuml 24 oreve
44
ldquoShpejteumlsia e tepeumlrtrdquo eumlshteuml peumlrcaktuar si
tejkalim i shpejteumlsineuml limit ldquoShpejteumlsia e
papeumlrshtatshmerdquo eumlshteuml peumlrcaktuar si ngarje
me njeuml shpejteumlsi teuml papeumlrshtatshme peumlr
rrugeumln e dheumlneuml dhe kushtet e trafikut
Shpejteumlsia e tepeumlrt dhe e papeumlrshtatshme
eumlshteuml peumlrgjegjeumlse peumlr njeuml peumlrqindje teuml larteuml
teuml vdekshmeumlriseuml dhe leumlndimeve qeuml
rezultojneuml nga aksidentet rrugore Neuml
vendet me teuml ardhura teuml larta shpejteumlsia
kontribuon neuml rreth 30 teuml vdekjeve neuml
rrugeuml ndeumlrsa neuml veumlndet me teuml ardhura teuml
uleumlta dhe teuml mesme si vendi yneuml shpejteumlsia
eumlshteuml vlereumlsuar teuml jeteuml faktori kryesor
kontribues neuml rreth gjysmeumln e teuml gjitha
aksidenteve rrugore Kontrolli i shpejteumlsiseuml
seuml automjeteve mund teuml parandalojeuml
ndodhjen e perplasjeve dhe mund teuml
zvogeumllojeuml ndikimin kur ato ndodhin neuml
uljen e ashpeumlrsise teuml leumlndimeve teuml
viktimave
Sa meuml e larteuml teuml jeteuml shpejteumlsia e njeuml
automjeti aq meuml e shkurteumlr eumlshteuml koha qeuml ka
njeuml shofer peumlr teuml ndaluar dhe peumlr teuml
shmangur njeuml peumlrplasje Njeuml makineuml qeuml
udheumlton me 50km ore do keumlrkojeuml 13 metra
distanceuml peumlr teuml ndaluar ndeumlrsa njeuml makineuml
qeuml udheumlton me 40km ore do teuml ndalet mbas
85 metrash
o Njeuml rritje mbi shpejteumlsineuml e lejuar prej 1
km ore rezulton se shton njeuml rrezik 3
meuml teuml larteuml teuml peumlrplasjeve me peumlrfshirje
me leumlndime dhe me njeuml rritje prej 4-5
teuml rrezikut teuml shtuar peumlr peumlrplasje qeuml
rezultojneuml me viktima
o Shpejtesia gjithashtu kontribuon neuml
rritjen e shkalleumls teuml ashpeumlrsiseuml seuml njeuml
peumlrplasje Neuml njeuml peumlrplasje me njeuml
shpejteumlsi rreth 80 km oreuml mundeumlsia e
vdekjes teuml personave teuml peumlrfshireuml neuml
aksident eumlshteuml 20 hereuml meuml e larteuml se peumlr
rastin kur levizet me njeuml shpejteumlsi 30 km
oreuml
o Marreumldheumlnia ndeumlrmjet shpejteumlsiseuml dhe
ashpeumlrsiseuml teuml leumlndimit eumlshteuml veccedilaneumlrisht
e reumlndeumlsishme peumlr teuml pambrojtur
peumlrdoruesit vulnerabeumll teuml rrugeumls si
keumlmbeumlsoreumlt dhe ccediliklisteumlt
Peumlr shembull keumlmbeumlsoreumlt kaneuml shans peumlr teuml
mbijetuar deri neuml 90 kur goditen nga njeuml
makineuml qeuml udheumlton me 30 km ore ose meuml
pak por ky shans zbret neuml meuml pak se 50
peumlr teuml mbijetuar kur goditen nga njeuml makineuml
qeuml udheumlton me shpejteumlsi me 45 km oreuml
dhe se keumlmbeumlsoreumlt nuk kaneuml pothuajse
shans peumlr teuml mbijetuar kur peumlrplasen me njeuml
makineuml qeuml leumlviz me 80 km oreuml
Propabiliteti i humbjes se jetes
Shpejtesia e mjetit neuml kmoreuml
Fig Rreziku i fatalitetit teuml keumlmbeumlsoreumlve gjateuml
perplasjes me nje mjet neuml raport me shpejtesineuml
e leumlvizjes teuml mjetit Burimi Pasanen E 1991
Cileumlt janeuml faktoreumlt qeuml ndikojneuml neuml
shpejteumlsineuml e leumlvizjes
Zgjedhja e shpejteumlsiseuml teuml leumlvizjes ndikohet
nga njeuml numeumlr faktoreumlsh qeuml mund teuml jeneuml
Faktoreuml qeuml lidhen me shoferin (mosha
gjinia nivel i alkolit numri i njereumlzve
neuml makineuml)
Faktoreuml qeuml lidhen me rrugeumln dhe me
automjetin (shtrirja e rrugeumls cileumlsia e
sipeumlrfaqes fuqia e motorit teuml automjetit
shpejteumlsia maksimale qeuml mund teuml arrijeuml
automjeti)
Lidhjet me trafikun dhe mjedisin
(Deumlndeumlsia e trafikut dhe peumlrbeumlrja e tij
shpejteumlsia mbizoteumlruese e rrymeumls teuml
trafikut kushtet atmosferike etj)
45
Ccedilfareuml mund teuml beumljmeuml peumlr teuml menaxhuar
efektet negative teuml shpejteumlsiseuml
Eshteuml provuar se njeuml numeumlr ndeumlrhyrjesh
janeuml efektive neuml menaxhimin dhe kontrollin
e shpejteumlsiseuml seuml mjeteve
Vendosja dhe zbatimi i kufijve teuml
shpejteumlsive teuml lejuara peumlr cdo segment
rrugor sipas kategorive dhe kushteve
konkrete te tyre janeuml dy masat meuml
efektive neuml reduktimin e leumlndimeve teuml
trafikut
Studimet sugjerojneuml se njeuml ulje me 1
kmore e shpejteumlsiseuml teuml udheumltimit do teuml
siguronte njeuml zvogeumllim me 2-3 teuml
aksidenteve rrugore
Peumlrvoja e shumeuml vendeve ka treguar
se ndeumlrhyrja neuml kufizimin e
shpejteumlsiseuml do teuml keteuml njeuml efekt teuml
shkurteumlr jeteumlsor neuml uljen euml shpejteumlsiseuml
neumlse nuk shoqeumlrohet me masa teuml
qeumlndrueshme edhe teuml dukshme peumlr
zbatimin e keumltyre kufijve teuml vendosur
Kamerat e kontrollit teuml shpejtesiseuml
janeuml me shumeuml efektivitet neuml
reduktimin e aksidenteve rrugore
Neuml disa vende kufijteuml e shpejteumlsiseuml
janeuml vendosur qeuml teuml ndryshojneuml neuml
vareumlsi teuml motit kushteve teuml trafikut
dhe koheumls peumlrgjateuml diteumls Kjo siguron
qeuml kufijteuml e shpejteumlsiseuml teuml jeneuml teuml
peumlrshtatura peumlr kushtet lokale dhe
rrethanat e trafikut dhe peumlr keumlteuml arsye
kaneuml meuml shumeuml teuml ngjareuml qeuml teuml
zbatohen
Nivelet e shpejtesiseuml teuml leumlvizjes
ndikohen nga cileumlsiteuml e
infrastruktureumls Kjo mund teuml peumlrfshijeuml
modifikimin e mjedisit rrugor peumlr teuml
reduktuar rrjedhat e trafikut dhe
shpejteumlsiteuml e automjeteve duke
parashikuar mbrojtje nga perplasjet
dhe reduktimin e ashpeumlrsiseuml teuml
leumlndimeve Masa teuml tilla peumlrfshijneuml
pengimin neuml peumlrdorimin e shpejteumlsive
teuml larta dhe teuml ulta nga peumlrdoruesit e
rrugeumls ose dekurajimin peumlr hyrjen e
automjeteve neuml disa zona teuml caktuara
Masat trafik-qeteumlsuese janeuml gjereumlsisht
teuml peumlrdorura peumlr teuml reduktuar
frekuenceumln e peumlrplasjeve neuml veumlndet
me teuml ardhura shumeuml teuml larta Keumlto
peumlrfshijneuml instalimin fizik teuml
elementeumlve peumlr kufizimin e
shpejteumlsiseuml teuml tilla si rreth-rrotullime
ndryshime ne planin vertikale neuml
rrugeuml (peumlr shembull teuml ngritura per teuml
penguar leumlvizjen me shpejteumlsi) neuml
planin horizontal (teuml tilla si ngushtime
teuml rrugeumls ose shirita zhurmues)
Peumlrdorimi i masave teuml meumlsipeumlrme peumlr
qeteumlsimin e trafikut mund teuml jeneuml
veccedilaneumlrisht teuml dobishme kur zbatimi i
ligjeve teuml kontrollit teuml shpejteumlsiseuml
mund teuml jeteuml i paefektsheumlm sic eumlshteuml
shpesh neuml Shqipeumlri
Kalimi nga zonat me rrugeuml ku lejohet
leumlvizja me shpejteumlsi teuml larteuml neuml zonat
me rruge ku duhet teuml leumlvizet me
shpejteumlsi teuml uleumlt mund teuml krijojeuml zona
teuml rrezikut teuml larteuml peumlr aksidente - peumlr
shembull ku automjetet dalin nga
autostrada Sipas standardit duhet te
jepen karakteristikat e projektimit qeuml
duhen peumlrdorur peumlr teuml sheumlnuar neuml
meumlnyreuml teuml dallueshme ldquoZonat e
tranzititrdquo teuml daljes dhe hyrjes neuml rrugeumlt
peumlr neuml Qytetet fshatrat qeuml mund teuml
ndikojneuml neuml ndryshimin e shpejteumlsiseuml
seuml leumlvizjes nga drejtuesit e
automjeteve neuml keumlto zona Zonat me
shpejteumlsi teuml uleumlt dhe rreth-rrotullimet
janeuml shembuj teuml dobisheumlm peumlr
reduktimin e shpejteumlsis teuml mjeteve
Shpejteumlsiteuml e peumlrshtatshme mund teuml
imponohen mbi trafikun neumlpeumlrmjet
peumlrdorimit teuml elementeumlve
karakteristikeuml teuml projektimit teuml
infrastruktureumls qeuml kufizojneuml
shpejteumlsineuml e veteuml automjetit
Legjislacioni mund teuml peumlrdoret peumlr teuml
inkurajuar peumlrdorimin e
karakteristikave teuml tilla Kjo tendenceuml
tashmeuml eumlshteuml duke u peumlrdorur neuml
shumeuml vende peumlr automjetet e reumlnda teuml
mallrave autobuzave dhe vlereumlsohet
se siguron njeuml reduktim 2 neuml numri
i leumlndimeve nga aksidentet Veprime
analoge jane te nevojsheumlme teuml
peumlrdoren peumlr automjete teuml llojeve teuml
tjera
PERFUNDIME
Nga analizimi i matjeve dhe statistikave te tjera rezulton se
o kudo ne kemi njeuml trafik jo mireuml teuml organizuar teuml pa disiplinuar dhe teuml pa kontrolluar qe
beumlhet shkak peumlr rritjen e shfaqjes teuml agresivitetit teuml drejtimit teuml automjeteve dhe peumlr
pasojeuml rritje teuml numrit teuml aksidenteve
o Shpejtesia eumlshteuml shkaku kryesor i aksidenteve fatale neuml vendin toneuml
Njeuml numeumlr ndeumlrhyrjesh imediate janeuml efektive neuml menaxhimin dhe kontrollin e shpejteumlsiseuml seuml
mjeteve
o Vendosja dhe zbatimi i kufijve teuml shpejteumlsive teuml lejuara peumlr cdo segment rrugor sipas
kategorive dhe kushteve konkrete te tyre janeuml dy masat meuml efektive neuml reduktimin e
leumlndimeve teuml trafikut
o Vendosja e kamerave teuml kontrollit teuml shpejtesiseuml
o Projektimi dhe zbatimi i infrastruktureumls rrugore neuml bazeuml teuml parimit teuml ldquoVizionit 0rdquo ku
drejtuesi i mjetit gabon pashmangshmeumlrisht por projektimi dhe ndeumlrtimi i infrastruktureumls
rrugore duhet teuml jeteuml i tilleuml qeuml forcat qeuml shkaktojneuml peumlrplasje duhet teuml jeneuml gjithnjeuml meuml teuml
vogla se forcat qeuml shkaktojneuml humbjen e jeteumls apo deumlmtime serioze teuml saj
Literatura
1- Finch TRL Project Report 1994 ldquoSpeed Speed Limits and Accidentsrdquo
2- Taylor et al TRL Report 421 2002 4 ldquoThe Effects of Drivers Speed on the Frequency
of Road Accidentsrdquo
3- Stradling Road Safety Research Report 93 DfT 2008 7 ldquoUnderstanding Inappropriate
High Speed A Quantitative Analysisrdquo
4- RoSPA The Royal Society for the Prevention of Accidents Inappropriate Speed -
January 2011
5- UK Department for Transport September 2010 ldquoRelationship between Speed and Risk
of Fatal Injury Pedestrians and Car Occupantsrdquo
6- RoSPA ldquoThe Characteristics of Speed Related Collisionsrdquo Road Safety Research
Report 117 Department for Transport Sept 2010
47
TESTET E SHPUESHMEumlRISEuml SEuml SHKEumlMBIT PEumlR
KARAKTERIZIMIN E SHKEumlMBINJEVE BLLOK NEuml
MATRIKS NEuml DOBEumlRCcedilAN
Megi Rusi1
1Universiteti Metropolitan Tirana Fakulteti i Inxhinieriseuml seuml Ndeumlrtimit Rr Brigada e VIII
Vila Nr 3 Tiraneuml Albania megirusiyahoocom mrusiumtedual
ABSTRACT
ROCK DRILLABILITY TESTS FOR CHARACTERISING BLOCK IN MATRICK
ROCK MASES IN DOBEumlRCcedilAN
Devoll Hydropower Project is a hydropower scheme that is being developed in the region of
Gramsh Southern Albania It consists of a cascade of 3 power plants For the construction of
the upstream plant a tunnel system is planed from Mogliceuml dam to Graboveuml underground
powerhouse A detailed geological study is been carried out for the purpose of characterization
the different rock types encountered by the tunnel alignment One of the newly implemented
methods is the NTNUSINTEFF method which by developing specific tests and indexes for
rock drill ability helps predicting the advance rate of a tunnel thus giving important information
on timescales tool consume and costs Specific attention is paid to the implementation of this
method for the block and matrix rocks in order introduce this parameters to BiM rock mass
characterization
QEumlLLIMI
Qeumlllimi kryesor i keumltij punimi eumlshteuml prezantimi me testet e shpueshmeumlriseuml seuml shkeumlmbit dhe
indekset peumlrkateumlse peumlr karakterizimin e masivit shkeumlmbor peumlr qeumlllime inxhinierike Aplikimi i
keumltyre testeve dhe indekseve eumlshteuml shumeuml i reumlndeumlsisheumlm neuml parashikimin e shkalleumls seuml avancimit
teuml njeuml tuneli sepse ka njeuml influenceuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme neuml kohezjatje konsum dhe kosto si
dhe neuml zgjedhjen e metodeumls dhe pajisjes seuml hapjes seuml tunelit Neuml keumlteuml artikull veumlmendje e veccedilanteuml
i eumlshteuml kushtuar implementimt teuml metodeumls neuml shkeumlmbinjteuml heterogjen teuml zoneumls Dobeumlrcan neuml
Projektin Hidroenergjitik teuml Devollit
48
HYRJE
Nga tre shpimet e thella gjeologjike teuml kryera
neuml seksionin e shkeumlmbinjeumlve me blloqe
peumlrgjateuml tunelit me presion Mogliceuml Graboveuml
neuml Hidrocentralin e Devollit janeuml marreuml
kampione teuml cilat janeuml konsideruar si meuml
peumlrfaqeumlsuese teuml blloqeve dhe matriksit dhe
janeuml analizuar neuml laborator peumlr sa i peumlrket
karakteristikave dhe sjelljes mekanike Testet
laboratorike janeuml kryer neuml laboratore teuml
famshme gjeoteknike dhe teste janeuml teuml
reumlndeumlsishme sepse kaneuml gjeneruar teuml dheumlna
mbi karakteristikat e blloqeve ccedilka do teuml japeuml
njeuml informacion teuml besuesheumlm mbi shkalleumln e
konsumimit teuml prereumlsit progresin e shpimit
koston dhe koheumln qeuml lidhen me to
Metoda kryesore e peumlrdorur peumlr testimet
eumlshteuml NTNUSINTEF metodeuml e cila
fillimisht eumlshteuml njohur neuml vitet 1960 si metoda
NHT e zhvilluar neuml vitet 1958ndash1961 peumlr teuml
vlereumlsuar shpueshmeumlrineuml e shkeumlmbinjeumlve
Klasifikimi NTNUSINTEF peumlrfshin
indekset e shpueshmeumlriseuml DRItrade BW Itrade
and CLItrade Keumlto parametra janeuml zhvilluar neuml
1998 dhe peumlrftohen nga testet laboratorike
Neuml fusheumln e tuneleve shpueshmeumlria ka njeuml
influenceuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme neuml
koheumlzjatje konsum dhe kosto si dhe neuml
zgjedhjen e metodeumls dhe pajisjes seuml hapjes seuml
tunelit (1) Sipas keumlrkesave teuml peumlrcaktuara
nga metoda kampionet e deumlrguar neuml
laborator u peumlrzgjodheumln teuml patjeteumlrsuar dhe
pa ccedilarje teuml shkaktuara nga agjenteuml teuml jashteumlm
si shpeumlrthime etj
METODA NTNUSINTEFF
Tre indekset teuml cilat peumlrcaktohen me metodeumln
norvegjeze teuml sipeumlrpeumlrmendur janeuml Indeksi i
Shkalleumls seuml Shpueshmeumlriseuml (DRI) Indeksi i
Konsumimit teuml Koroneumlstrade (BWI) dhe
Indeksi i Jeteumlgjateumlsiseuml seuml Prereumlsit (CLI)
Indeksi i Shkalleumls seuml Shpueshmeumlriseuml (DRI)
peumlrcaktohen nga teuml dheumlnat e peumlrfuara nga dy
teste laboratorike nga testi i Vlereumls seuml
Brishteumlsiseuml (11987820) dhe testi i Vlereumls J teuml
Sieversit (SJ)
Vlera DRItrade mund teuml peumlrshkruhet si S20 e
shkeumlmbinjeve e peumlrcaktuar si afteumlsia peumlr tu
shkateumlrruar nga impakte teuml peumlrseumlritur e
korigjuar peumlr forteumlsineuml e sipeumlrfaqes e
peumlrcaktuar nga SJ
Indeksi i Konsumimit teuml Koroneumls trade (BWI)
i cili peumlrdoret peumlr teuml peumlrllogaritur shkalleumln e
konsumimit teuml koronave teuml shpimit
peumlrcaktohet mbi bazeumln e DRItrade dhe vlereumls seuml
abrazionit AVS e peumlrftuar nga testi abrazionit
teuml materialit
Indeksi i Jeteumlgjateumlsiseuml seuml Prereumlsit (CLI) jep
mundeumlsineuml peumlr teuml peumlrllogaritur jeteumlgjateumlsineuml e
prereumlsit neuml lidhje me geumlrmimin e shkeumlmbit
neumlpeumlrmjet makineriseuml TBM Vlera CLI
peumlrcaktohet mbi bazeumln e Vlereumls seuml Siever-sit
dhe Vlereumls seuml Abrazionit (AVS)
Tre testet qeuml janeuml kryer peumlr teuml peumlrftuar
parametrat e caktuar peumlr llogaritjen e
Indekseve teuml sipeumlrpeumlrmendur janeuml testi i
vlereumls seuml brishteumlsise testi i Vlereumls J teuml
Sieversit dhe testi i vlereumls seuml Abrazionit
(2)(3)
Testet e Shpueshmeumlriseuml
Testi i Vlereumls seuml brishteumlsiseuml
Testi fillestar i brishteumlsiseuml eumlshteuml krijuar neuml
1943 por qeuml atehereuml ka patur njeuml seumlreuml
modifikimesh ndeumlrkaq modifikimi i fundit
eumlshteuml ai i beumlreuml neuml 1950 Simbolikisht vlera e
brishteumlsiseuml sheumlnohet S20 dhe kjo vlereuml
peumlrfaqeson njeuml matje teuml brishteumlsiseuml seuml
shkeumlmbit apo teuml afteumlsiseuml seuml tij peumlr tu theumlrmuar
neumlpeumlrmjeteuml goditjeve teuml peumlrseumlritura
49
Figura 1 Testi i Vlereumls seuml Brishteumlsiseuml (2)
Vlera S20 peumlrkufizohet si peumlrqindja e njeuml
fraksioni teuml situr meuml pareuml qeuml kalon njeuml siteuml meuml
teuml imet pas 20 goditjeve Testi S20 performohet me tre ekstrakte teuml marra nga njeuml
kampion peumlrfaqeumlsues i homogjenizuar i
materialit shkeumlmbor teuml theumlrmuar dhe teuml situr
Pra S20 eumlshteuml vlereuml mesatare e 3 testeve
paralele (2)(3) Teteuml kampione janeuml
peumlrzgjedhur si peumlrfaqeumlsues teuml blloqeve neuml
masiv shkeumlmbor dhe janeuml testuar neuml laborator
peumlr peumlrcaktimin e vlereumls seuml brishteumlsiseuml
Testi i Vlereumls seuml Siever-sit
Testi i Sieversit sheumlrben peumlr teuml peumlrcaktuar
forteumlsineuml e sipeumlrfaqes seuml shkeumlmbit Ky test
bazohet neuml parimin e shpimit neuml miniature
eumlshteuml zhvilluar peumlr hereuml teuml pareuml neuml vitin 1950
nga Sieversi
Tabela 1 Rezultatet e testit teuml brishteumlsiseuml bazuar neuml klasifikimin e rezultateve teuml testeve teuml regjistruara neuml
databazeumln e laboratorit neuml sajeuml teuml karakteristikave teuml kampionit teuml derguar ka qeumlneuml e pamundur teuml
peumlrgatitet specimeni peumlr testim
Numri i Kampionit
i vene ne
laborator
12
Grupi 1
13
Grupi 1
57
Grupi 5
60
Grupi 5
61
Grupi 5
62
Grupi 5
63
Grupi 5 Kampioni Nr 8
Emri I kampionit i
vene ne terren Shemsit-1 Shemsit-2 DO2-1 DO2-5 DO2-8 DO2-9 DO2-12 M-HR-2 1024 - 110
Vlera e Brishtesise
(S20) []
575 775 525 453 546 631 566
Interpretimi E larte Ekstremisht e larte E larte Mesatare E larte Shume e Larte E larte
50
Vlera e peumlrftuar nga testi i Siversit simbolishk
sheumlnohet SJ dhe paraqet njeuml matje teuml forteumlsiseuml
seuml sipeumlrfaqes seuml shkeumlmbit apo reumlzistenceumls seuml
tij neuml dheumlmbeumlzim SJ llogaritet si vlera
mesatare e thelleumlsive teuml matura neuml 110mm teuml
vrimave teuml shpuara neuml sipeumlrfaqen e
parapeumlrgatitur teuml kampionit pas 200 cikleve
teuml koroneumls shpuese e cila ka njeuml diameter
85mm Neuml sipeumlrfaqen e kampionit shpohen 4
deri neuml 8 vrima teuml vogla neuml vareumlsi teuml tekstureumls
seuml shkeumlmbit
Sipeumlrfaqet e kampioneumlve duhet teuml priten
pingul me foliacionin e shkeumlmbit Si
rrjedhojeuml SJ matet paralel me foliacionin
Shkeumlmbinjteuml teuml cileumlt kaneuml njeuml peteumlzim shumeuml
teuml zhvilluar neuml shumiceumln e rasteve paraqesin
njeuml teksture ku dallohen qarteuml breza
mineralesh qeuml kaneuml forteumlsi teuml ndryshme ccedilka
do teuml rezultonte neuml njeuml variacion teuml thelleumlsiseuml
seuml penetrimit teuml koroneumls Prandaj gjateuml
kryerjes seuml testit duhet teuml beumlhet njeuml inspektim
viziv dhe duhet teuml synohet qeuml shpimet teuml
beumlhen neuml brezat e forteuml ose teuml buteuml dhe jo neuml
kontaktet e shtresave
Teteuml kampione janeuml peumlrzgjedhur si
peumlrfaqeumlsues teuml blloqeve neuml masiv shkeumlmbor
dhe janeuml testuar neuml laborator peumlr peumlrcaktimin
e vlereumls seuml Sieversit
Figura 2 Testi i shpimit neuml miniatureuml peumlr
peumlrcaktimin e vlereumls seuml Sieversit (2)
Testi i Vlereumls seuml Abrazionit teuml Prereumlses seuml
Celikut
Testi i vlereumls seuml Abrazionit teuml Prereumlses seuml
Celikut AVS eumlshteuml i lidhur ngushteuml me veteuml
testin e vlereumls seuml Abrazionit AV i cili eumlshteuml
zhvilluar relativisht voneuml rreth fillimit teuml
viteve 1960 neuml departamentin e gjeumlologjiseuml
NTH peumlr teuml matur afteumlsineuml abrazive teuml
pluhurit teuml shkeumlmbit teuml theumlrrmuar peumlr teuml
konsumuar karbitin e tungsenit Abraziviteti
i njeuml shkeumlmbi varet kryesisht nga peumlrbeumlrja
mineralogjike e tij si dhe nga meumlnyra e
ccedilimentimit teuml kokrrizave minerale
Figura 3 Pajisja e testimit dhe njeuml kampion
peumlrfaqeumlsues i testuar peumlr teuml peumlrftuar vlereumln
e Sieversit
Testi AVS bazohet neuml teuml njeumljteumln metodeuml dhe
teuml njeumljteumln pajisje laboratorike por ndeumlr teuml
tjera peumlrdor njeuml copeumlz ccedileliku testuese teuml marreuml
nga presa e njeuml makinerie TBM pra ky test
ndryshe nga i pari mat afteumlsineuml abrasive teuml
shkeumlmbit peumlr teuml konsumuar ccedilelikun e
prereumlses Pluhuri abraziv qeuml peumlrdoret peumlr teuml
dy testet peumlrgatitet nga fragmentet shkeumlmbore
peumlrfaqeumlsuese dhe teuml homogjenizuara teuml
mbetura nga testi i vlereumls seuml brishteumlsiseuml
51
Tabela 2 Rezultatet e testit te shpimit neuml miniature teuml Sieversit bazuar neuml klasifikimin e rezultateve teuml testeve teuml
regjistruara neuml databazeumln e laboratorit neuml sajeuml teuml karakteristikave teuml kampionit teuml derguar ka qeumlneuml e
pamundur teuml peumlrgatitet specimeni peumlr testim
Testi i vlereumls seuml abrazionit peumlrkufizohet si
humbja neuml pesheuml neuml miligram e copeumlzeumls qeuml
testohet pas njeuml intervali prej 5 minutash
testimi ndeumlrsa testi i vlereumls se Abrazionit teuml
Prereumlses seuml Celikut peumlrkufizohet si humbja neuml
pesheuml neuml miligram e copeumlzeumls qeuml testohet pas
njeuml intervali prej 1 minuteuml testimi
Peumlrgjitheumlsisht teuml dy testet duhet teuml kryhen neuml
2-4 copeumlza testimi Eksperienca ka treguar se
ndryshimet e vlerave neuml testet paralele janeuml
shumeuml teuml vogla dhe neumlse testi kryhet neuml
meumlnyreuml teuml sakteuml diferencat nuk janeuml meuml
shumeuml se 5 njeumlsi (miligram) Vlera e
raportuar e testeve eumlshteuml gjithmoneuml vlera
mesatare e dy- tre testeve paralele (2)
Teteuml kampione janeuml perzgjedhur si
peumlrfaqeumlsues teuml blloqeve neuml masiv shkeumlmbor
dhe janeuml testuar neuml laborator peumlr peumlrcaktimin
e vlereumls seuml Abrazionit
Peumlrllogaritja e Indekseve teuml
Shpueshmeumlriseuml
Parashikimi i performanceumls dhe vlereumlsimi i
kostove teuml modeleve peumlr metoda teuml ndryshme
geumlrmimi beumlhet neumlpeumlrmjet korelimit teuml testeve
teuml tilla laboratorike dhe indekseve peumlrkateumls si
dhe teuml dheumlnave gjeologjike in situ Tre
indekset teuml cilat peumlrcaktohen nga rezultatet e
testeve teuml sipeumlrpeumlrmendura janeuml Indeksi i
Shkalleumls seuml Shpueshmeumlriseuml (DRI) Indeksi i
Konsumimit teuml Koroneumls trade (BWI) dhe
Indeksi i Jeteumlgjateumlsiseuml seuml Prereumlsit (CLI)
Figura 4 Testi i Vlereumls seuml Abrazionit (AV) dhe Testi
i Vlereumls seuml Abrazionit teuml Preseumls
seuml Ccedilelikut (AVS) (2)
Numri i Kampionit i
vene ne laborator
12
Grupi 1
13
Grupi 1
57
Grupi 5
60
Grupi 5
Emri I kampionit i
vene ne terren Shemsit-1 Shemsit-2 DO2-1 DO2-5
Vlera e Sieversit
(SJ) [110 mm]
717 954 974
Interpretimi Shume e larte Ekstremisht e larte Ekstremisht e larte
Numri i Kampionit i
vene ne laborator
61
Grupi 5
62
Grupi 5
63
Grupi 5 Kampioni Nr 8
Emri I kampionit i
vene ne terren DO2-8 DO2-9 DO2-12 M-HR-2 1024 - 110
Vlera e Sieversit
(SJ) [110 mm]
998 863 834 795
Interpretimi Ekstremisht e larte Ekstremisht e larte Shume e larte Shume e larte
52
Tabela 3 Rezultatet e testit teuml Vlereumls seuml abrazionit teuml preseumls seuml ccedilelikut
Indeksi i Shkalleumls seuml Shpueshmeumlriseuml DRI
Indeksi i shkalleumls seuml shpueshmeumlriseuml DRI
llogaritet mbi bazeumln e vlereumls seuml brishteumlsiseuml teuml
peumlrftuar nga test i brishteumlsiseuml dhe vlereumls seuml
Sieversit teuml peumlrftuar nga test i shpimit neuml
miniatureuml Ky indeks mund teuml peumlrkufizohet
si vlera e brishteumlsiseuml seuml shkeumlmbit e korrigjuar
peumlr forteumlsineuml e sipeumlrfaqeumls seuml tij
Figura 5 Diagrama peumlr vlereumlsimin e Indeksit teuml Shkalleumls seuml Shpueshmeumlriseuml DRI (4)
Tabela 4 Rezultatet e llogaritura peumlr Indeksitet e shkalleumls seuml shpueshmeumlriseuml DRI
53
Indeksi i konsumimit teuml Koroneumls BWI
Indeksi i konsumimit teuml koroneumls peumlrcaktohet
duke u bazuar mbi vlereumln e Indeksit teuml
Shkalleumls seuml Shpueshmeumlriseuml seuml shkeumlmbit dhe
vlereumls seuml abrazionit teuml peumlrftuar nga test i
Vlereumls seuml Abrazionit AV Ky indeks eumlshteuml i
nevojsheumlm peumlr parashikimin e jeteumlgjateumlsiseuml seuml
koronave shpuese Ai shprehet si jeteumlgjeteumlsia
e koronave peumlr meter shpim apo veumlllim
shpimi sipas diagramit
Figura 6 Diagrama peumlr vlereumlsimin e Indeksit teuml
Konsumimit teuml Koroneumls BWI
Indeksi i Jeteumlgjateumlsiseuml seuml Prereumlsit CLI
Indeksi i jeteumlgjateumlsiseuml seuml Preresit peumlrllogaritet
neuml bazeuml teuml vlerave teuml peumlrftuara nga test i
Vlereumls seuml Siever-sit dhe testi i Vlereumls seuml
Abrazionit teuml prereumlses prej celiku pra nga
vlerat SJ dhe AVS
Ky indeks shpreh jeteumlgjateumlsineuml e disqeve
prereumlse prej ccedileliku teuml makinerive shpuese
TBM peumlr oreuml shpimi dhe llogaritet sipas
ekuacionit
CLI = 1384x (SJ
AVS)03847
PERFUNDIME DHE REKOMANDIME
Eumlshteuml arritur neuml peumlrfundimin se testet e
shpueshmeumlriseuml seuml shkeumlmbit japin rezultate teuml
keumlnaqshme peumlr blloqet por jo peumlr matriksin
Shpesh hereuml me material peumlrfaqeumlsues teuml
matriksit nuk eumlshteuml arritur teuml kryhen testet e
shpueshmeumlriseuml Neuml zoneumln e studiuar vihet re
njeuml diapason i gjeumlreuml i vlerave teuml indekseve teuml
shpueshmeriseuml Vlerat e indekseve teuml shkalleumls
seuml shpueshmeumlriseuml seuml blloqeve neuml masivin
shkeumlmbor ashtu si dhe ato teuml indeksit teuml
jeteumlgjateumlsiseuml seuml preresit variojneuml nga teuml larta
neuml jashteumlzakonisht shumeuml teuml larta Keumlto vlera
duhen analizuar bashkarisht me parametra teuml
tjereuml karakterizues teuml matriksit dhe duhen
gjykuar peumlr masivin shkeumlmboreuml neuml teumlreumlsi neuml
meumlnyreuml qeuml teuml parashikohet shpueshmeumlria e
masivit Gjitheumlsesi vlera teuml larta teuml keumltyre
indekseve deumlshmojneuml pranineuml e blloqeve
shumeuml kompetent ccedilka mund teuml shkaktojeuml
probleme neuml kontrast me matriksin i cili pritet
teuml jeteuml shumeuml meuml pak kompetent
Tabela 5 Rezultatet e llogaritura peumlr Indeksiteve teuml Jetegjateumlsiseuml seuml Prereumlsit CLI
54
LITERATURA
1 Amund Bruland Hard Rock Tunnel
Boring Drillability Test Methods
(1998)
2 Filip Dahl AmundBruland Drevland
Jakobsen Bjoslashrn Nilsen EivindGroslashv
Classifications of properties influencing
the drillability of rocks based on the
NTNUSINTEF test method Tunnelling
and Underground Space Technology 28
(2012)
3 Olgay Yarali and Eren Soyer The effect
of mechanical rock properties and
brittleness on drillability Scientific
Research and Essays Vol 6(5) pp
1077-1088 4 March (2011)
4 U Shafique and M Z Abu Bakar
Evaluation of Relationships between
Drilling Rate Index and Physical and
Strength Properties of Selected Rock
Units of Pakistan The Nucleus 52 No
2 wwwthenucleuspakorgpk (2015)
5 Wail Asim Mohammad Hussain M
Hanim Osman A Latif Saleh Izni
Shahrizal Ibrahim The Application of
Drillability Properties in Measuring the
Strength of Hardened Concrete
International Journal of Applied
Engineering Research ISSN 0973-4562
Volume 9 Number 11 (2014)
55
VLEREumlSIMI I KUFIRIT TE SIPEumlRM TEuml INTERVALIT TEuml BESIMIT
ME METODEumlN MONTE CARLO
Olsi BARKO1 Idlir LAMI1 Erion BUKACcedilI1
1Universiteti Politeknik i Tiraneumls Fakulteti i Inxhinieriseuml seuml Ndeumlrtimit Tiraneuml - Shqipeumlri
ABSTRAKTI
Peumlrcaktimi i prurjeve maksimale me peumlriudheuml peumlrseumlritje teuml ndryshme eumlshteuml njeuml nga fazat e reumlndeumlsishme
gjateuml projektimit teuml veprave hidroteknike Metoda meuml e mireuml e peumlrcaktimit teuml tyre eumlshteuml kur
shfryteumlzohet njeuml seri e matur e prurjeve maksimale vjetore e cila preferohet qeuml teuml jeteuml sa meuml gjateuml me
qeumlllim qeuml interpolimi probabilitar peumlr peumlriudha peumlrseumlritje teuml meumldha teuml jeteuml sa meuml i besuesheumlm dhe
gabimi sa meuml i vogel Mqns pasiguria e vlereumlsimit nuk mund teuml shmanget peumlr shkak teuml faktoreve teuml
ndryshem ateumlhereuml me metodeumln e gabimit standard merret njeuml interval besimi i cili peumlrcakton intervalin
ku vlera e prurjes me njeuml periudheuml peumlrseumlritje teuml caktuar do teuml ndodhet mesatarisht neuml 95 teuml rasteve
Njeuml metodeuml tjeteumlr e trajtimit teuml pasiguriseuml gjateuml interpolimit dhe peumlrcaktimit teuml prurjes maksimale me
metodeumln qeuml sapo foleumlm eumlshteuml duke mos pranuar shpeumlrndarjen e variablit normale por teuml gjendet
shpeumlrndarja e variablit duke gjeneruar seri sintetike peumlrcaktuar njeuml vlereuml teuml variablit peumlr cdo seri dhe
meuml pas me aneuml teuml kurbeumls kumulative teuml shpeumlrndarjes seuml keumltij variabli teuml gjenden kufinjteuml ku 95 e
vlerave do teuml jeneuml brenda keumltyre kufinjve
Vlereumlsimi i prurjeve maksimale duke peumlrdorur simulimin Monte Carlo eumlshteuml zbatuar peumlr rastin
studimor teuml lumit teuml Shkumbinit neuml vendmatjen Rrogozhineuml Neuml peumlrfundimet e paraqitura neuml keumlteuml
artikull do teuml krahasohen rezultatet neuml vlereumlsimin e prurjeve maksimale me metodeumln e gabimit
standard me metodeumln Monte Carlo
FJALEumlT KYCcedilE
Purja maksimale metoda stokastike seri sintetike metoda Monte Carlo
56
1 HYRJE
Vlereumlsimi i prurjeve maksimale me metodeumln e
prurjeve maksimale vjetore eumlshteuml metoda meuml e
mireuml e vlereumlsimit teuml tyre mqns kjo metodeuml
bazohet neuml njeuml seri reale teuml matur neuml seksionin
e lumit ku keumlrkohen keumlto prurje maksimale [1]
Pasiguria neuml vlereumlsimin e prurjeve me keteuml
metodeuml eumlshteuml e pashmangshme pavaresisht
seriseuml seuml matur neuml teumlrren sepse ekzistojneuml
gabime neuml matje apo gabime teuml tjera peumlr teuml cilat
nuk kemi informacion por qeuml ndodhen Brenda
informacionit qeuml peumlrmban seria e matur
Meumlnyra me e thjeshteuml e vlereumlsimit teuml keumlsaj
pasigurie eumlshteuml me aneumln e gabimit standard
sipas teuml cilit intervali me 95 siguri ku ndodhet
vlera e verteteuml eumlshteuml plusmn196SE ku me SE
neumlnkuptohet gabimi standard Njeuml metodeuml
tjeteumlr e vlereumlsimit teuml pasigurise eumlshteuml metoda
Monte Carlo Kjo metodeuml eumlshteuml e aplikueshme
neuml rastet kur seria e matur ploteumlson dy kushte
ateuml teuml pavaresiseuml seuml vlerave dhe ateuml teuml
stacionaritetit Neumlse seria e matur ploteumlson keumlto
kushte ateumlhereuml vlerat e keumlsaj serie janeuml ngjarje
stokastike teuml pakorreluara e cilat kaneuml
probabilitet ndodhje ccedilfaredo (random) nga zero
neuml njeuml ku shpeumlrndarja e densitetit teuml
probabilitetit i bindet njeuml ligji teuml caktuar Neumlse
do teuml beumlnim matje neuml vazhdim dhe nga veumlzhgimi
teuml formonim njeuml seri tjeteumlr po me teuml njeumljteumln
gjateumlsi do kishim njeuml seri me teuml tjera vlera por
me shpeumlrndarje probabiliteti teuml njeumljteuml me serineuml
e matur neuml fillim Pra duke u bazuar neuml keteuml
llogjike mund teuml gjenerojmeuml pafund seri
sintetike ku vlerat e seriseuml do teuml jeneuml teuml
ndryshme nga seria e matur por shpeumlrndarja do
teuml jeteuml e njeumljta Keteuml na e beumln teuml mundur metoda
Monte Carlo Pasi gjenerojmeuml njeuml seri sintetike
ku inputet janeuml parametrat e seriseuml seuml matur
dhe probabiteti random i vlerave teuml saj bazuar
neuml lakoren e probabilitetit kumulativ (cdf) jemi
neuml gjendje teuml peumlrcaktojme prurjen me peumlriudhe
peumlrseritje teuml caktuar QT ose probabilitet me
mosndodhje teuml caktuar Pra peumlr cdo seri teuml
gjeneruar ne kemi njeuml vlere teuml QT Neumlse
gjenerojmeuml 10000 seri teuml tilla ne marrim 10000
vlera teuml QT qeuml do perbeumlnte neuml vetveteuml njeuml seri
me njeuml shpeumlrndarje probabilitare teuml caktuar Kjo
shpeumlrndarje mund teuml peumlrcaktohet me aneuml teuml
softeve teuml ndryshme dhe me pas me aneuml teuml
invers funksionit peumlrcaktojme kufirin e sipeumlrm teuml
intervalit teuml besimit me 95 siguri Qeumlllimi
kryesor i ketij punimi eumlshteuml pikerisht teuml
krahasojme metodeumln e gabimit standard gjateuml
vlereumlsimit teuml kufirit teuml sipeumlrm teuml intervalit teuml
besimit me metodeumln Monte Carlo
2 METODAT E STUDIMIT
21 Kufiri i sipeumlrm i intervalit teuml besimit
me metodeumln e gabimit standard dhe
pasiguria neuml vlereumlsimin e prurjes
sipas keumlsaj metode [2]
Analiza statistikore e ccedildo ndryshoreje
hidrologjike ku peumlrfshihet edhe prurja eumlshteuml e
bazuar neuml serineuml e teuml dheumlnave teuml veumlzhguara
Keumlto kampioneuml teuml dheumlnash janeuml deri diku teuml
kufizuara neuml madheumlsi nga pikeumlpamja
statistikore Parametrat e shpeumlrndarjes seuml
probabiliteumlve teuml vlereumlsuara nga teuml dheumlnat e
seriseuml seuml veumlzhguar teuml prurjeve neuml njeuml vend teuml
caktuar mund teuml mos jeneuml parametrat e
veumlrteumlteuml teuml shpeumlrndarjes seuml popullsiseuml seuml
prurjeve neuml ateuml vend Prandaj gjithmoneuml
shtrohet pyetja se sa pasiguri ekziston neuml
vlereumlsimin e prurjeve qeuml peumlrcaktohen nga
analiza statistikore
Njeuml maseuml e peumlrdorur zakonisht peumlr pasigurineuml
gjateuml vlereumlsimit kuantil 119909119901 (prurje me
probabilitet teuml teumljkalimit teuml barabarteuml me p)
eumlshteuml gabimi i saj standard SE [119909119901] e cila eumlshteuml
e barabarteuml me rreumlnjeumln katrore e varianceumls seuml
vlereumlsimit kuantil var [119909119901]
Intervalet e besimit peumlr vlereumlsimet quantile xp
janeuml ndeumlrtuar duke peumlrdorur gabimin standard
SE [119909119901] Neuml peumlrgjitheumlsi kur seria eumlshteuml shume e
gjateuml vlereumlsimi kuantil 119909119901 ka shpeumlrndarje
normale Kufiri i poshteumlm dhe i sipeumlrm i
intervalit teuml besimit 100 minus (1 minus 120572) peumlr 119909119901 janeuml
llogaritur nga
57
- Kufiri i sipeumlrm
119909119901119880 = 119909119901 + 1199111minus1205722 ∙ 119878119864[119909119901]
(1)
- Kufiri i poshteumlm
119909119901119880 = 119909119901 minus 1199111minus1205722 ∙ 119878119864[119909119901]
(2)
Ku 1199111minus1205722 = minus1199111205722 eumlshteuml ndryshorja (variabli) e
standardizuar e shpeumlrndareuml normalisht peumlr
nivele korrespondues teuml njeuml intervali besimi
1 minus 120572
- Shpeumlrndarja Normale Gabimi standard i njeuml vlereumlsim kuantil eumlshteuml
119878119864[119909119901] =119878119909
radic119899radic1 +
1
21199111199012 (3)
ku 119911119901 eumlshteuml ndryshorja (variabli) e
standardizuar e shpeumlrndareuml normalisht qeuml
korrespondon me probabilitetin e mos
teumljkalimit p 119904119909 eumlshteuml devijimi standard i
variablit normal 119883 i teuml dheumlnave teuml veumlzhguara
dhe 119899 eumlshteuml gjateumlsia e seriseuml seuml veumlzhguar
Figura 1 Grafik tregues i intervalit teuml
besimit (E-Learning Platform for Inteumlgrateumld Flood
Management (IFM) Uncertainty in estimating floods
by frequency analysis Hamburg University of
Teumlchnology [2])
- Shpeumlrndarja Log-normale
Peumlr njeuml variabeumll 119883 me shpeumlrndarje log-
normale variabli Y = ln X (ose Y = log
X) ka njeuml shpeumlrndarje normale Si rezultat peumlr
shpeumlrndarje normale gabimi standard i njeuml
vlereumlsim kuantil normal 119910119901 eumlshteuml
119878119864[119910119901] =119878119910
radic119899radic1 +
1
21199111199012 (4)
Ku 119904119910 eumlshteuml devijimi standard i teuml dheumlnave teuml
logaritmuara dhe kufinjteuml e intervalit teuml besimit
neuml keteuml rast janeuml
119910119901 plusmn 1199111minus1205722 ∙ 119878119864[119910119901] (5)
Nga kjo nxjerrim kufinjteuml e intervalit teuml besimit
neuml menyre teuml peumlrafert peumlr variablin origjinal
119883 = 119890119884 qeuml janeuml
119890119910119901plusmn1199111minus1205722∙119878119864[119910119901] (6)
Ndersa neuml baze logaritmike 10 kufinjteuml e
intervalit teuml besimit peumlr variablin origjinal 119883 =
10119884 janeuml
10119910119901plusmn1199111minus1205722∙119878119864[119910119901] (7)
Ekzistojneuml gjithashtu formula peumlr peumlrcaktimin e
ketyre kufinjve edhe peumlr shpeumlrndarje teuml tjera si
Pearson 3 Log-Pearson 3 dhe Gumbel Nuk po
zgjateumlmi teumlk keumlto formula sepse neuml do
peumlrdorim shpeumlrndarjen Lognormale peumlr
vlereumlsimin variablave teuml seriseuml toneuml teuml vezhguar
si shpeumlrndarja meuml e mireumlteorike
22 Kufiri i sipeumlrm i intervalit teuml besimit
me metodeumln Monte Carlo Pasi kemi llogaritur njeuml vlereuml prurje qeuml i
korrespondon njeuml peumlriudhe teuml caktuar peumlrseritje hapi
tjeteumlr eumlshteuml teuml marrim neuml konsiderateuml pasigurineuml
Keumlto pasiguri vijneuml nga burime teuml ndryshme siccedil
mund teuml jeteuml
bull Ndryshueshmeumlri teuml vlerave teuml seriseuml peumlr shkak teuml
gjateumlsiseuml seuml kufizuar teuml saj
bull Gabime neuml lidhje me matjen veumlzhgimin vizuale
apo inteumlrpolimin
bull Zgjedhja e shpeumlrndarjes si njeuml peumlrfaqeumlsuese e
shpeumlrndarjes veumlrteumlteuml afatgjateuml teuml panjohur
bull Ndryshueshmeumlria e algoritmeve (zgjedhja e
pragut metodeumls seuml peumlrshtatjes etj)
bull Ndryshimet klimatologjike
58
Tabela 1 Shkaku i pasigurise sipas Liu and Frigaard
2001 [3]
Pasiguriteuml qeuml mund teuml merren neuml konsiderateuml
dhe teuml zvogelohen nga simulimi numerik janeuml
ato teuml shkaktuara prej matjes gabim
inteumlrpolimi dhe ato peumlr shkak teuml
ndryshueshmeumlriseuml seuml vlerave teuml seriseuml peumlr shkak
teuml gjateumlsiseuml seuml kufizuar teuml saj [Liu dhe Frigaard
Janar 2001 f 55]
Metoda e simulimi numerik qeuml eumlshteuml aplikuar keumltu
eumlshteuml Simulimi Monte Carlo me procedureumln e
meumlposhtme sipas Liu dhe Frigaard [Janar 2001] Njeuml
grup numrash teuml rastit neuml intervalin [0-1] llogariteumln
ose gjeneumlrohen madheumlsia e keumltij grup eumlshteuml i
barabarteuml me gjateumlsineuml e seriseuml neuml teuml cileumln eumlshteuml
llogaritur vlera e prurjes se projektimit Me
parametrat e llogaritura meuml pareuml teuml funksionit teuml
shpeumlrndarjes (Lognormal micro 120590) llogariteumlt funksion
invers i shpeumlrndarjes probabiliteti i akumuluar i seuml
cileumls janeuml vlerat e gjeneruara rastit
Figura 2 Grafik tregues i peumlrdorimit teuml
invers funksionit
Nga keumlto llogaritje krijohet njeuml seri e re e vlerave teuml
projektimit qeuml janeuml teuml shpeumlrndareuml sipas funksionit teuml
caktuar Meuml pas keumltij grupi i peumlrshtateumlt shpeumlrndarja
meuml i mire teorike duke llogaritur peumlrseumlri parametrat e
rinj (120572 120573 120574) neumlse eumlshteuml shpeumlrndarja Log-Pearson 3
Neuml fund me keumlteuml funksion teuml ri teuml shpeumlrndarjes
llogaritet vlera prurjes me periudheuml peumlrseritje teuml
caktuar Keumlto hapa peumlrseumlriteumln derisa teuml peumlrfitohet njeuml
gjateumlsi e peumlrshtatshme e keumltij grupi kjo do teuml thoteuml
psh 10000 ose 15000 vlera [2]
Vlera e variablit me peumlriudhe peumlrseritje teuml caktuar
zakonisht ndjek njeuml shpeumlrndarje normale [Liu dhe
Frigaard janar 2001p 56] por peumlr rastin e prurjeve
maksimale kjo mund teuml ndryshoje dhe mund teuml keteuml
njeuml shpeumlrndarje Gumbel Logpearson 3
Pearson 5 (3P) Johnson SU GenGamma (4P) etj
Meuml poshteuml paraqitet rasti kur histograma peumlrputhet
meuml mireuml me shpeumlrndarjen Johnson SU sesa me
shpeumlrndarjen Normale
Me keumlteuml metodeuml pasiguria qeuml lind peumlr shkak teuml
numrit teuml kufizuar teuml vlerave teuml seriseuml zvogelohet
mjaft mireumlKjo do teuml shihet meuml mire gjateuml njeuml
aplikimi qeuml kemi beumlreuml peumlr njeuml rast konkret
Aplikimi i keumlsaj metodeuml pra gjenerimi i serive
sintetike me metodeumln Monte Carlo keumlrkon qeuml seria e
veumlzhguar teuml ploteumlsojeuml dy kushte ateuml teuml pavaresiseuml seuml
vlerave kundrejt njeumlra-tjetreumls dhe ateuml teuml
stacionaritetit Keumlto kushte peumlrgjitheumlsisht ploteumlsohen
peumlr seriteuml e prurjeve maksimale vjetore sepse
fenomenet qeuml i shkaktojneuml ato pra shirat janeuml teuml
distancuar neuml koheuml dhe nuk kaneuml korrelacion me
njeumlra tjetreumln Edhe kushti i stacionaritetit peumlr keumlto
seri ploteumlsohet keumlshtu qeuml kemi teuml drejteumln e gjenerimit
teuml serive sintetike ku variablat kaneuml njeuml shpeumlrndarje
si seria e matur dhe probabiliteti i ndodhjes eumlshteuml njeuml
numer rasti (random)
Figura 3 Grafiku i shpeumlrndarjes meuml teuml mire
bull Ndryshueshmeumlri teuml vlerave teuml seriseuml peumlr shkak teuml
gjateumlsiseuml seuml kufizuar teuml saj
bull Gabime neuml lidhje me matjen veumlzhgimin vizuale
apo inteumlrpolimin
bull Zgjedhja e shpeumlrndarjes si njeuml peumlrfaqeumlsuese e
shpeumlrndarjes veumlrteumlteuml afatgjateuml teuml panjohur
bull Ndryshueshmeumlria e algoritmeve (zgjedhja e
pragut metodeumls seuml peumlrshtatjes etj)
bull Ndryshimet klimatologjike
Probability Density Function
Histogram Johnson SU Normal
x
24002200200018001600
f(x)
01
009
008
007
006
005
004
003
002
001
0
59
Vlera e prurjes seuml projektimit me kufi teuml sipeumlrm teuml
intervalit teuml besueshmeumlriseuml (psh 90) mund teuml merret
duke llogaritur invers funksionin e shpeumlrndarjes me
mesatare dhe devijimi standard teuml seriseuml se gjeneruar
nga Simulimin Carlo Monteuml gjithmoneuml neumlse
shpeumlrndarja meuml e mireuml del ajo normale neuml teuml kundert
me parametrat e shpeumlrndarjes meuml teuml mire
Figura 4 Peumlrcaktimi i kufirit teuml sipeumlrm me
aneumln e invers funksionit
3 REZULTATET PEumlR NJEuml RAST
STUDIMI
Neuml vazhdim po paraqesim neuml meumlnyre meuml teuml
qarteuml ndryshimin midis keumltyre dy metodave
duke e aplikuar konkretisht peumlr njeuml seri teuml matur
neuml lumin Shkumbin neuml vendmatjen Rrogozhineuml
Seria e matur ka informacion peumlr 43 viteuml teuml
njeumlpasnjeumlshme nga viti 1949 deri neuml vitin 1991
ku peumlrfshihen edhe vitet qeuml kaneuml shkaktuar
peumlrmbytje neuml ulteumlsiren e keumltij lumi
Nr Viti Prurja
Nr Viti Prurja
[m3s] [m3s]
1 49 320
23 71 1820
2 1950 489
24 72 468
3 51 700
25 73 476
4 52 1200
26 74 1480
5 53 909
27 75 430
6 54 287
28 76 987
7 55 668
29 77 604
8 56 897
30 78 1090
9 57 362
31 79 536
10 58 700
32 1980 897
11 59 645
33 81 1030
12 1960 684
34 82 831
13 61 780
35 83 520
14 62 1630
36 84 624
15 63 1160
37 85 1080
16 64 850
38 86 970
17 65 731
39 87 942
18 66 836
40 88 720
19 67 756
41 89 570
20 68 582
42 1990 431
21 69 752
43 91 590
22 1970 561
Tabela 2 Seria e matur
Arshiva e Institutit Hidrometereologjik [4]
Fillimisht po peumlrcaktojme kufirin e sipeumlrm teuml
intervalit teuml besueshmerise sipas metodeumls se
pareuml dhe meuml pas me metodeumln Monte Carlo
31 Metoda e Gabimit Standard
Neuml metodeumln e pareuml peumlr teuml peumlrcaktuar
shpeumlrndarjen probabilitare qeuml i peumlrshtateumlt meuml
mire seriseuml soneuml peumlrdoreumlm software-in EasyFit i
cili neuml arkiven e tij peumlrmban njeuml numer teuml madh
shpeumlrndarjesh teorike Ky software llogarit
probabilitetin empirik dhe me aneumln e testeve
Kolmogorov-Smirnov Anderson-Darling dhe χ -
Katror dhe beumln vlereumlsimin e peumlrputhjes midis
shpeumlrndarjes seuml probabiliteteumlve teorike dhe
empirike teuml seriseuml seuml matur
Cumulative Distribution Function
Sample Johnson SU
x
24002200200018001600
F(x
)
1
09
08
07
06
05
04
03
02
01
0
= 1 8
= 0
60
Nga vlereumlsimi i testeve kemi reumlnditjen e
meumlpshtme
Veumlmeuml re qeuml Kolmogorov-Smirnov vlereumlson si
shpeumlrndarjen meuml teuml mireuml Pearson 6 (4P)
Anderson-Darling vleumlreson Gen Logostic ndersa
χ2 vlereumlson shpeumlrndarjen Lognormal
Tabela 3 Vlereumlsimi i shpeumlrndarjes meuml teuml mire
Nisur nga ky vleresim zgjodhem si shpeumlrndarje
meuml peumlrfaqeumlsuese shpeumlrndarjen Lognormal teuml
testit χ2 mqns peumlrcaktimi i parametrave teuml seriseuml
eumlshteuml meuml i lehteuml Kjo do na duhet neuml vazhdim
gjateuml gjeneumlrimit teuml serive
Figura 5 Shpeumlrndarjet meuml teuml mira sipas
EasyFit
Gjithshtu u bindem peumlr teuml zgjedhur
shpeumlrndarjen lognormale pasi edhe Pearson
6(4P) e Kolmogorov-Smirnov eumlshteuml shumeuml e
ngjashme si edhe peumlr faktin qeuml neuml keteuml test
shpeumlrndarja Lognormale vlereumlsohet si e treta
meuml e mireuml
Peumlr teuml peumlrcaktuar neuml vazhdim prurjet maksimale
me periudhe peumlrseumlritje teuml ndryshme shfryteumlzuam
software-in Hyfran-Plus i cili thjeshton llogaritjet
dhe jep vlerat e prurjes si edhe kufinjteuml e
intervalit teuml besueshmerise peumlr shpeumlrndarje teuml
ndryshme Peumlr shpeumlrndarjen Lognormale kemi
keumlto vlera neuml forme grafike dhe tabelare
Figura 6 Prurja funksion i probabilitetit teuml mos
ndodhjes sipas shpeumlrndarjes Lognormale
SERIA E MATUR RROGOZHINEuml Number of
observations 43
Results of the fitting Lognormal
(Maximum Likelihood)
Parameteumlrs
mu 6579872
sigma 0407447
Quantiles
q = F(X) non-exceedance
probability
T = 1(1-q)
T q XT Standard
deviation
Confidence
inteumlrval (95)
10000 09999 3280 579 2360 3510
2000 09995 2750 438 2050 3010
1000 0999 2540 383 1920 2800
200 0995 2060 268 1610 2300
100 099 1860 224 1480 2090
50 098 1660 184 1340 1870
20 095 1410 135 1160 1590
10 09 1210 102 1020 1370
5 08 1020 736 874 1140
3 06667 859 558 752 967
2 05 720 448 638 813
14286 03 582 386 512 664
Probability Density Function
Histogram Lognormal Pearson 6 (4P)
x
15001000500
f(x)
016
014
012
01
008
006
004
002
0
Distribution
Kolmogorov Anderson Chi-Squared
Statistic Rank Statistic Rank Statistic Rank
1 Frechet (3P) 003828 6 008397 3 034749 9
2 Gen Extreme Value 003921 8 008886 5 034853 10
3 Gen Gamma (4P) 00444 11 013777 13 017205 6
4 Gen Logistic 00472 12 007771 1 014931 4
5 Gumbel Max 004311 10 011128 12 031036 8
6 Log-Gamma 00413 9 010638 11 038227 14
7 Log-Logistic (3P) 004787 13 008155 2 016217 5
8 Log-Pearson 3 003849 7 009717 10 006562 3
9 Logistic 011605 19 072767 17 14538 16
10 Lognormal 003563 3 009428 8 006444 1
11 Lognormal (3P) 003586 4 009539 9 035462 12
12 Pearson 5 (3P) 003703 5 008697 4 035341 11
13 Pearson 6 003542 2 008938 6 006557 2
14 Pearson 6 (4P) 003536 1 009257 7 03553 13
61
125 02 511 371 441 590
11111 01 427 36 347 505
10526 005 369 354 275 446
10204 002 312 345 200 388
10101 001 279 337 153 353
1005 0005 252 329 112 324
1001 0001 205 308 341 269
10005 00005 188 30 581 250
10001 00001 158 28 -513 211
Tabela 4 Vlereumlsimi kufinjve teuml intervalit teuml
besueshmerise me software Hyfran-Plus
Nga vlereumlsimi i bere me software-in Hyfran-Plus
shohim qeuml prurja maksimale peumlr periudha teuml
ndryshme peumlrseumlritje eumlshteuml si meuml poshteuml
Peumlr periudhe peumlrseritje T=20 vjet
Prurja maksimale eumlshteuml 1410 m3s dhe kufiri i
sipeumlrm i intervalit teuml besimit me 95 siguri
eumlshteuml 1590 m3s
Peumlr periudhe peumlrseritje T=50 vjet Prurja maksimale eumlshteuml 1660 m3s dhe kufiri i sipeumlrm i intervalit teuml besimit me 95 siguri eumlshteuml 1870 m3s Peumlr periudhe peumlrseritje T=100 vjet
Prurja maksimale eumlshteuml 1860 m3s dhe kufiri i
sipeumlrm i intervalit teuml besimit me 95 siguri
eumlshteuml 2090 m3s
Peumlr periudhe peumlrseritje T=1000 vjet
Prurja maksimale eumlshteuml 2540 m3s dhe kufiri i
sipeumlrm i intervalit teuml besimit me 95 siguri
eumlshteuml 2800 m3s
Peumlr periudhe peumlrseritje T=10000 vjet
Prurja maksimale eumlshteuml 3280 m3s dhe kufiri i
sipeumlrm i intervalit teuml besimit me 95 siguri
eumlshteuml 3510 m3s
32 Metoda Monte Carlo
Neuml metodeumln e dyteuml pasiguria eumlshteuml munduar teuml
zvogeumllohet duke gjeneruar seri sintetike me
metodeumln Monte Carlo e cila bazohet si meuml
poshteuml Neumlse prurjet maksimale janeuml ndryshore
rasti dhe kemi teuml beumljme me njeuml ngjarje
Tabela 5 Testi i pavaresiseuml (Wald-Wolfowitz)
Tabela 6 Testi i Stacionaritetit (Kendall)
Tabela 7 Parametrat e shpeumlrndarjes Lognormal
Hypotheses
H0 The observations are independent
H1 Observations are dependent (autocorrelation of order 1)
Results
Statistics value |U| = 0316
p-value p = 0752
Conclusion
We accept H0 at a significance level of 5
Hypotheses
H0 No trend is apparent in the
observations
H1 There is a trend in the
observations
Results
Statistics value |K| = 0230
p-value p = 0818
Conclusion
We accept H0 at a significance level of 5
Lognormal
Mean 7813
SD 3303
Parameteumlrs
My 657872503
Sigma 040548089
62
stokastike ateumlhere seria e matur eumlshteuml njeuml
kampion peumlrfaqeumlsues i seriseuml historike dhe ajo e
peumlrfaqeumlson keteuml seri me aneumln e shpeumlrndarjes se
densitetit teuml probabiliteteumlve
Kjo do teuml thoteuml qeuml neuml 43 50 100 apo 1000 vitet
e ardhshme ne do teuml kemi njeuml seri tjeteumlr me
vlera teuml tjera teuml ndryshme nga seria e matur por
shpeumlrndarja e probabilieteumlve teuml saj do teuml jeteuml e
njeumljteuml me serineuml toneuml me parametra teuml peumlrafert
me ato teuml seriseuml toneuml Kjo na jep teuml drejteumln e
gjenerimit teuml qindra serive me teuml njeumljteumln gjatesi
ku variablat e saj teuml keneuml njeuml shpeumlrndarje
Lognormale dhe probabilitetin njeuml numeumlr rasti
nga zero neuml njeuml
Aplikimi i keumlsaj metodeuml keumlrkon qeuml prurjet e
seriseuml seuml matur teuml geumlzojneuml vetineuml e pavaresiseuml
seuml teuml dheumlnave si edhe vetineuml e stacionaritetit
Peumlr keumlteuml qeumlllim beumlhet testi i pavaresiseuml sipas
Wald-Wolfovitz dhe testi i stacionaritetit sipas
Kendall me aneuml teuml software-it Hyfran-Plus Nga
vlereumlsimi i beumlreuml shohim se seria e matur i geumlzon
keumlto dy veti dhe mund teuml vazhdojmeuml me
gjeneumlrimin e keumltyre serive
Nga vlereumlsimi i seriseuml seuml matur gjeteumlm si
shpeumlrndarje meuml teuml mire shpeumlrndarjen
Lognormale me parametrat e meumlposhteumlm
Me procedureumln e shpjeguar tek pjesa teorike u
krijuan seri sintetike me metodeumln Monte Carlo
Me poshteuml po paraqesim vlerat e seriseuml seuml matur
dhe teuml njeuml serie teuml gjeneruar funksionin e
densitetit teuml probabilitetit (pdf) dhe funksionin
kumulativ teuml densitetit (cdf) teuml saj
Figura 7 Seria e matur dhe njeuml seri e gjeneruar
Figura 8 Shpeumlrndarja probabilitare lognormale (pdf) Figura 9 Probabiliteti kumulativ lognormal
(cdf)
7813
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45
Pru
rja
[m3
s]
Vitet
SERIA E PRURJEVE
SERIA E MATUR SERIA E GJENERUAR Linear (MESATARJA)
0
00002
00004
00006
00008
0001
00012
00014
00016
0 1000 2000 3000
Pro
bab
ilite
ti
Prurja [m3s]
SHPERNDARJA PROBABILITARE LOGNORMALE (pdf)
SERIA EMATUR
SERIA EGJENERUAR
0
01
02
03
04
05
06
07
08
09
1
0 1000 2000 3000
Pro
bab
ilite
ti
Prurja [m3s]
PROBABILITETI KUMULATIVLOGNORMAL (cdf)
SERIA EMATUR
SERIA EGJENERUAR
63
Peumlr cdo seri sintetike peumlrcaktojme prurjen me peumlriudhe peumlrseritje T=20vjet dhe pasi kemi gjeneruar
10000 seri teuml tilla kemi 10000 vlera teuml keumlsaj prurje e cila ka njeuml shpeumlrndarje teuml caktuar probabiliteti
Me poshteuml po paraqesim vlerat e prurjes Q20 peumlr cdo seri teuml gjeneruar funksionin e densitetit teuml
probabilitetit si edhe funksion probabilitetit kumulativ Log-Pearson 3 si njeuml shpeumlrndarje qeuml ka rezultuar
ndeumlr tre me teuml mirat
Figura 10 Prurja Q20 peumlr seriteuml e gjeneruara
Figura 11 Funksioni i densitetit teuml probabilitetit Figura 12 Probabiliteti kumulativ
Tabela 8 Vlereumlsimi i shpeumlrndarjeve sipas testeve
Distribution
Kolmogorov
Smirnov
Anderson
Darling Chi-Squared
Statistic Rank Statistic Rank Statistic Rank
1 Johnson SU 0005 1 0152 1 2536 1
2 Log-Pearson 3 0006 2 0329 2 3126 2
3 Pearson 5 (3P) 0006 3 0334 3 3305 3
13913
0
500
1000
1500
2000
2500
0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000 8000 9000 10000
Pru
rja
[m3
s]
Seria e gjeneruar
Prurja Q20
Vlera e prurjes Q20
0
00005
0001
00015
0002
00025
0003
00035
900 1400 1900 2400
Pro
bab
ilite
ti
Prurja [m3s]
Densiteti i probabilitetit Log-Pearson 3
0
02
04
06
08
1
12
900 1400 1900 2400
Pro
bab
ilite
ti
Prurja [m3s]
Probabiliteti kumulativ Log-Pearson 3
64
Tabela 10 Kufiri i sipeumlrm i intervalit teuml
besueshmeumlrise me 95 siguri peumlr T20
Tabela 9 Parametrat e shpeumlrndarjeve meuml teuml mira
Pasi gjeteumlm 10000 vlera teuml prurjes Q20 me periudhe peumlrseumlritje 1 here neuml 20 vjet peumlrdorim programin
Easyfit peumlr teuml peumlrcaktuar se cila shpeumlrndarje teorike peumlrfaqeumlson meuml mire shpeumlrndarjen e densitetit teuml
probabiliteteumlve peumlr keteuml seri Nga vlereumlsimi u gjet qeuml shpeumlrndarjet meuml teuml mira janeuml Johnson SU Log-
Pearson 3 Lognormal (3P) Pearson 5 (3P) dhe teuml kateumlr keumlto shpeumlrndarje janeuml shumeuml afeumlr njeumlra-tjetres
Figura 13 Funksioni i densitetit teuml probabilitetit peumlr serineuml Q20
Figura 14 Funksioni i probabilitetit kumulativ peumlr serineuml Q20
Tre shpeumlrndarjet meuml teuml mira janeuml paraqitur meuml poshteuml
Parametrat e shpeumlrndarjeve me teuml mira janeuml si me poshteuml
Vlera e kufirit teuml sipeumlrm teuml intervalit teuml besimit me 95 siguri mund teuml peumlrcaktohet duke llogaritur invers
funksionin e shpeumlrndarjes meuml teuml mire Nga llogaritjet kemi keumlto vlera peumlr tre shpeumlrndarjet meuml teuml mira
Veumlmeuml re qeuml kufiri i sipeumlrm i intervalit teuml besueshmeumlriseuml me 95 siguri peumlr prurjen me periudheuml
peumlrseritje njeuml here neuml 20 vjet eumlshteuml 185 meuml e madhe se kufiri i sipeumlrm i gjetur me metodeumln e pare
Kjo procedureuml u aplikua edhe peumlr prurjet me periudheuml peumlrseumlritje 50 100 1000 dhe 10000 vjet dhe
rezultatet janeuml paraqitur si meuml poshteuml
Distribution Parameteumlrs
1 Johnson SU =-45515 =47707
=44437 =88948
2 Log-Pearson 3 =16589 =000788
=59255
3 Pearson 5 (3P) =79307 =982410
=13709
Distribution Q 20 [m3s]
Johnson SU 1702
Log-Pearson 3 1701
Pearson 5 (3P) 1700
Probability Density Function
Histogram Johnson SU Lognormal (3P)
Pearson 5 (3P) Log-Pearson 3
x
200015001000
f(x)
014
012
01
008
006
004
002
0
Cumulative Distribution Function
Sample Johnson SU Lognormal (3P)
Pearson 5 (3P) Log-Pearson 3
x
200015001000
F(x
)
1
09
08
07
06
05
04
03
02
01
0
65
Figura 15 Prurja dhe Kufiri I sipeumlrm peumlr prurjen Q20 Figura 16 Prurja dhe Kufiri I sipeumlrm peumlr prurjen Q50
Figura 17 Prurja dhe Kufiri I sipeumlrm Figura 18 Prurja dhe Kufiri i sipeumlrm peumlr prurjen Q1000
peumlr prurjen Q100
Figura 19 Prurja dhe Kufiri i sipeumlrm peumlr prurjen Q10000 Tabela 10 Kufiri i sipeumlrm i intervalit teuml besueshmerise
me 95 siguri peumlr peumlriudhe peumlrseritje teuml ndryshme
Nga vlereumlsimi i kufirit teuml sipeumlrm teuml intervalit teuml
besimit me 95 siguri u vu re qeuml peumlr prurjet
janeuml meuml teuml meumldha se ky kufi i vleresuar me
metodeumln e gabimit standard Gjithashtu u vu re
qeuml kjo diference rritej me rritjen e periudheumls seuml
peumlrseumlritjes
Pra neumlse pasiguria me metodeumln e gabimit
standard merret parasysh duke zgjedhur vleren
e kufirit teuml sipeumlrm si vlere llogariteumlse neuml rastin
e metodeumls Monte Carlo ky kufi ka njeuml vlereuml
meuml teuml madhe qeuml varion sipas tabeleumls seuml
meumlposhtme
14101670 1701
0
500
1000
1500
2000
QT QT+196SE M C
Kufiri i siperm i intervalit te besimit me 95 siguri per prujen Q20
16602020 2091
0
500
1000
1500
2000
2500
QT QT+196SE MC
Kufiri i siperm i intervalit te besimit me 95 siguri per prujen Q50
1860
2300 2373
0
500
1000
1500
2000
2500
QT QT+196SE MC
Kufiri i siperm i intervalit te besimit me 95 siguri per prujen Q100
2540
3290 3461
0500
1000150020002500300035004000
QT QT+196SE MC
Kufiri i siperm i intervalit te besimit me 95 siguri per prujen Q1000
3280
4410 4764
0
1000
2000
3000
4000
5000
6000
MATUR HYFRAN SIMULIM
Kufiri i siperm i intervalit te besimit me 95 siguri per prujen Q10000
Metoda
Gabimit
Standard
Metoda
Monte
Carlo
Diferenca
T20 1670 1701 185
T50 2020 2091 351
T100 2300 2373 317
T1000 3290 3461 519
T10000 4410 4764 802
66
4 Konkluzione
Nga vlereumlsimi i kufirit i sipeumlrm teuml intervalit teuml
besimit me 95 siguri me metodeumln Monte
Carlo peumlr prurjet me periudheuml peumlrseumlritje teuml
ndryshme u vu re qeuml ky kufi eumlshteuml gjithmoneuml
meuml i madh se ai i vlereumlsuar me metodeumln e
Gabimit Standard Kjo rezultoi gjateuml aplikimit
peumlr njeuml rastin e marreuml neuml studim ku shpeumlrdarja
e probabiliteteve teuml seriseuml seuml matur rezultoi
shpeumlndartja Lognormale me dy parametra
Neumlse kufiri i vlereumlsuar me metodeumln Monte
Carlo eumlshteuml gjthmone meuml i madh pavareumlsisht se
cila eumlshteuml shpeumlrndarja qeuml peumlrfaqeson meuml mireuml
serineuml e matur kjo eumlshteuml per tu vlereumlsuar neuml
raste teuml tjereuml studimor
Mund teuml themi qeuml Metoda Monte Carlo ka keumlto
aspekte pozitiveuml lidhur me peumlrcaktimin e
pasiguriseuml peumlr prurjet maksimale
E para ka lidhje me faktin qeuml gjenerimi i disa
serive sintetike dhe peumlrcaktimi i prurjes
maksimale me njeuml periudhe peumlrseumlritje teuml
caktuar paraqet meuml mire natyren e
ndryshueshmerise se ketij variabli Kjo nxjerr
neuml pah sesi leumlviz ky varibeumll kundrejt mesatares
pra eumlshteuml njeuml shpeumlrndarje simetrike apo jo
kundrejt saj dhe peumlr meuml teumlpeumlr beumln teuml mundur
peumlrcaktimin e tipit teuml keumlsaj shpeumlrndarjeje peumlr teuml
vazhduar meuml teumlj me peumlrcaktimin e kufirit teuml
sipeumlrm teuml intervalit teuml besimit
E dyta meqeumlneumlse kur peumlrdorim simulimin
Monte Carlo nuk e kemi teuml nevojshme teuml
pranojmeuml njeuml shpeumlrndarje apriori (si rasti i
pranimit teuml shpeumlrndarjes Normale kur peumlrdoret
metoda e gabimit standard) themi se peumlrdorimi
i simulimit Monte Carlo ccedilon neuml njeuml qasje meuml teuml
sakteuml sesa peumlrdorimi i metodeumls seuml gabimit
standard
E treta ka lidhje me faktin qeuml mqns ky variabeumll
ka njeuml shpeumlrndarje josimetrike por me teuml sakteuml
se ajo e supozuar nga metoda e gabimit
standard kufiri i sipeumlrm peumlr teuml njeumljtin nivel
besimi mund teuml daleuml meuml i madh Teuml pakteumln kjo
rezultoi e verteteuml peumlr rastin toneuml studimor ku
seria e matur kishteuml si shpeumlrndarje meuml teuml mire
shpeumlrndarjen Lognormale me dy parametra
Sesi ndryshon kufiri i sipeumlrm i intervalit teuml
besimit peumlr raste ku seria ka njeuml shpeumlrndarje
tjeteumlr duhet studjuar rast pas rasti Fakti qeuml kjo
metodeuml na jep njeuml vlereuml meuml teuml madhe teuml prurjes
maksimale gjithashtu edhe njeuml vlere me teuml
sigurt peumlr shkak teuml informacionit qeuml gjeneron
lidhur me ndryshueshmerineuml e saj beumln keteuml
njeuml metodeuml teuml preferuar nga inxhinieret
projektues pasi zvogelohet pasiguria gjateuml
vlereumlsimit teuml parametrave projektues si peumlr
rastin toneuml qeuml ishteuml prurja maksimale peumlr
peumlriudhe peumlrseritje teuml caktuar
Si peumlrmbledhje mund teuml themi se Metoda
Monte Carlo peumlr marrjen neuml konsiderateuml teuml
pasigurise dhe peumlrcaktimit teuml kufirit teuml sipeumlrm
teuml intervalit teuml besimit eumlshteuml njeuml metodeuml meuml e
mireumlse ajo e Gabimit Standard
5 REFERENCA
[1] Hidrologjia Inxhinierike [Agim Selenica]
[2] E-Learning Platform for Integrated Flood
Management (IFM) Uncertainty in estimating
floods by frequency analysis [Hamburg University
of Technology]
[3] Generation and analysis of random waves
[Liu dhe Frigaard] 2001
[4] Arshiva e Institutit Hidrometereologjik
Faqe 67 100
PARASHIKIMI I KOEFICcedilENTIT TEuml PEumlRSHKUESHMEumlRISEuml PEumlR MATERIALET
RANORE- EKUACIONI HANZEN
Dr Ing Indrit Vozga Ing Rezarta Qemallaj
Abstract
Permeability of granular materials with particle sizes lt5 mm is a physical attribute that
represents a particular importance in the field of geotechnical studies Grain size distribution
of granular materials affects their permeability But before performed permeability test his
prediction may also be empirically using equation Hanzen which is based on two important
parameters calculated from the diagrams of granulometric size distribution Commonly used
indices include coefficient of uniformity Cu and Cc coefficient of curvature particle sizes D10
D30 and D60 where D10 D30 and D60 are particle sizes in mm of 10 30 and 60
by weight of material passing the respective sieve sizes Cu is an important shape factor that
represents the degree of sorting of a soil and indicates the slope of the grain size distribution
curve Larger Cu values indicate well-graded soils and smaller Cu values indicate uniformly-
graded materials Poorly-graded soils have higher porosity and permeability values than well-
graded soils in which smaller grains tend to fill the voids between larger grains Cc is another
important shape factor representing the grain size distribution that takes into account three
points on the grain size distribution curve reducing the possibility of considering a gap-graded
soil as well-graded Based on those characteristics in this investigation we have analyzed
sandy soils materials taken from Banja DAM project here in Albania The samples have
different grain size distribution and the coefficient of permeability is estimated with empirical
formulas (Hanzen equation) and permeability apparatus too
Peumlrmbledhja
Peumlrshkueshmeumlria e materialeve kokrrizore me madheumlsi grimce lt 5 mm eumlshteuml njeuml veti fizike e
cila parqet reumlndeumlsi teuml veccedilanteuml neuml fusheumln e studimeve gjeoteknike Por para se teuml kryhet kjo
proveuml parashikimi i saj mund teuml beumlhet edhe neuml meumlnyreuml empirike duke peumlrdorur ekucionin
Hanzen [KH = 10-2 (D10)2] i cili bazohet neuml dy parametra teuml reumlndeumlsisheumlm qeuml llogariten nga
diagramat e shpeumlrndarjes granulometrike teuml materialeve Beumlhet fjaleuml peumlr Cu[2]ndash i cili eumlshteuml
koeficcedilenti i faktorit teuml formeumls qeuml tregon shkalleumln e klasifikimit teuml materialit dhe njeumlkoheumlsisht neuml
grafik i referohet ndryshimit qeuml peumlson kurba granulometrike e njeuml materiali teuml caktuar Sa meuml
i larteuml teuml jeteuml ky koeficcedilent aq meuml uniform eumlshteuml materiali dhe sa meuml i uleumlt teuml jeteuml aq meuml struktureuml
teuml ccedilrregullt teuml formeumls do teuml keteuml materiali Me pak fjaleuml pritet qeuml materialet qeuml kaneuml formeuml teuml
ccedilrregullt teuml grimceumls teuml karakterizohen nga koeficcedilent permeabiliteti teuml larteuml ndeumlrsa grimcat me
forma teuml rregullta teuml karakterizohen nga koeficcedilent peumlrshkueshmeumlrie teuml uleumlt peumlr areumlsyen e vetme
se teuml parat tentojneuml teuml mbyllin hapeumlsirat boshe midis grimcave Ndeumlrsa faktori tjeteumlr i formeumls
jo meuml pak i reumlndeumlsisheumlm Cc[2] peumlrfaqeumlson shpeumlrndarjen e madheumlsiseuml seuml grimceumls e cila merr neuml
konsiderateuml tre pika neuml kurbeumln granulometrike duke marreuml si teuml mireumlqeneuml faktin se materiali
eumlshteuml ploteumlsisht me formeuml teuml rregullt Pra nisur nga faktoreumlt qeuml peumlrmendeumlm meuml sipeumlr neumlpeumlrmjet
formuleumls Hanzen jemi neuml gjendje teuml beumljmeuml njeuml parashikim paraprak neuml lidhje me koeficentin e
peumlrshkueshmeumlriseuml seuml materialeve ranore kampioneumlt e teuml cileumlve janeuml marreuml neuml projektin e digeumls
seuml hidroccedilentralit teuml Banjeumls Shqipeumlri
Faqe 68 100
1 Peumlrshkrimi i problemit
Peumlrcaktimi i koeficcedilentit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml[1] neuml gjeoteknikeuml eumlshteuml njeuml proveuml qeuml zgjat teuml pakteumln
dy diteuml dhe me kosto teuml konsiderueshme Eumlshteuml njeuml parameteumlr i cili neuml vareumlsi teuml madheumlsiseuml seuml
grimceumls mund teuml matet me aparatura dhe pajisje teuml ndryshme si psh aparati i peumlrshkueshmeumlriseuml
me presion hidraulik (falling head) ose me presion konstant (constant head) ose neuml rastin e
reumlrave argjilore kjo matje mund teuml kryhet edhe me pajisjen e odeometrit e cila e beumln edhe meuml
teuml kushtueshme si proveuml pasi proccediledura zgjat deri neuml 7 diteuml Peumlr teuml evituar efektin koheuml dhe
kosto neuml kryerjen e keumlsaj prove neumlpeumlrmjet keumltij studimi kemi veumlrtetuar qeuml peumlrdorimi i ekucionit
Hanzen [KH = 10-2 (D10)2 ] neuml materialet ranore eumlshteuml i vlefsheumlm dhe ul ndjesheumlm koheumln e marrjes
seuml rezultatit neuml afeumlrsisht 2 oreuml Ekuacioni Hanzen [KH = 10-2 (D10)2] [3] eumlshteuml i aplikuesheumlm veteumlm
neuml materialet me madheumlsi grimce gt 0075 mm dhe meuml lt se 5 mm dhe jep njeuml parashikim teuml
mundsheumlm teuml koeficcedilentit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml neuml materialet me keumlteuml madheumlsi grimce duke ulur
ndjesheumlm koston dhe koheumln e kryerjes seuml proveumls
Pra neuml keumlteuml studim do teuml vlereumlsohet
- Se neuml cilin diapazon teuml madheumlsiseuml seuml grimceumls mund teuml peumlrdoret ekuacioni Hanzen
- Sa janeuml pritshmeumlriteuml e rezultateve teuml marra nga llogaritjet neumlpeumlrmjet ekuacionit Hanzen
nga kurbat granulometrike krahasuar keumlto me rezultatet e provave teuml peumlrshkueshmeumlriseuml
seuml materialeve
2 Pjesa eksperimetale dhe rezultatet
Karakteristikat e materialeve teuml studiuara
Peumlrbeumlrjet e kampioneumlve
Kampioneumlt qeuml ne studiuam janeuml materiale ranore me madheumlsi grimce 0075 - 5 mm teuml marra
nga baseni i lumit teuml Devollit dhe teuml klasifikuara neuml tre madheumlsi grimcore teuml ndryshme
Karakteristikat dhe peumlrbeumlrjet e teuml cilave janeuml paraqitur neuml Tabeleumln 1 dhe 2
Figura 1 Pamje nga kampioneumlt e peumlrgatitur peumlr kryerjen e provave laboratorike
Faqe 69 100
Tabela 1 Karakteristikat fizike teuml materialeve ranore teuml peumlrzgjedhura peumlr realizimin e proveumls seuml
peumlrshkueshmeumlriseuml dhe granulometriseuml
Kampioneumlt
Vetiteuml fizike
Reumlreuml natyrore
[025 - 085 mm]
Reumlreuml natyrore
[1 - 236 mm]
Reumlreuml natyrore
[30 - 50 mm]
Densiteti specifik
[gcm3] 26851 26654 26524
Densiteti volumor
[gcm3] 15952 16452 16953
D max
[mm] 085 236 50
Absorbimi
[] 109 912 894
Tabela 2 Peumlrbeumlrja kimike e materialeve ranore teuml peumlrzgjedhura peumlr realizimin e proveumls seuml
peumlrshkueshmeumlriseuml dhe granulometriseuml
Kampioneumlt
Peumlrbeumlrja kimike []
Reumlreuml natyrore
[025 - 085 mm]
Reumlreuml natyrore
[1 - 236 mm]
Reumlreuml natyrore
[30 - 50 mm]
SiO2 5318 5468 5806
CaO 567 502 487
MgO 910 887 841
Al2O3 450 451 453
Fe2O3 567 569 567
SO3 011 012 012
Cl - 0028 0030 0031
Trajtimi i kampioneumlve
Proccediledura e marrjes seuml kampioneumlve teuml reumlreumls u realizua sipas standartit BS EN 933-2 provat peumlr
peumlrcaktimin e parametrave fizike u realizuan sipas standartit BS EN 1097-3 BS EN 1097-6
ndeumlrsa ato kimike BS EN 196-2 Proccediledura e peumlrgatitjes seuml kampioneumlve u realizua sipas
standarteve teuml larteumlpeumlrmendura ku peumlr secileumln proveuml teuml kryer kampioni eumlshteuml lareuml paraprakisht
dhe pastaj eumlshteuml trajtuar neuml temperatureuml 110 plusmn 5 0C
Peumlrshkrimi i provave teuml realizuara
Faqe 70 100
Kampioneumlt e reumlrave teuml peumlrgatitura irsquou neumlnshtruan proveumls teuml granulometriseuml sipas BS EN 933-1
peumlr peumlrcaktimin e shpeumlrndarjes seuml madheumlsiseuml seuml grimceumls dhe faktorit teuml formeumls dhe koeficcedilenteumlve
peumlrkateumls Prova konsiston neuml ndarjen me aneuml teuml njeuml serie sitash teuml materialit neuml disa klasa
Hapja e siteumls si dhe numri i sitave janeuml peumlrzgjedhur neuml bazeuml teuml natyreumls seuml kampionit dhe
sakteumlsiseuml seuml nevojshme Proccediledura e miratuar eumlshteuml ajo e larjes seuml kampionit paraprakisht i cili
thahet dhe meuml pas kuartohet neuml meumlnyreuml qeuml teuml marrim maseumln peumlrfaqeumlsuese peumlr kryerjen e proveumls
seuml granulometriseuml Masa e grimcave teuml shpeumlrndara neuml sita teuml ndryshme eumlshteuml afeumlrsisht e
barabarteuml me maseumln fillestare teuml materialit teuml marreuml neuml proveuml Peumlrqindja kumulative e kalimit
neuml ccedildo siteuml u regjistrua neuml formeuml numerike dhe u beuml paraqitja grafike e shpeumlrndarjes
granulometrike
Ndeumlrsa prova e peumlrshkueshmeumlriseuml u realizua sipas standartit BS 1377-5 peumlr peumlrcaktimin e
koeficcedilentit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml
Proccediledura e proveumls seuml granulometriseuml u realizua si meuml poshteuml
Kampioni u reduktua neuml peumlrputhje me standartin BS EN 932-2 peumlr teuml peumlrftuar maseumln
peumlrfaqeumlsuese qeuml irsquou neumlnshtrua proveumls teuml granulometriseuml Paraprakisht kampioni u lag lehteuml neuml
meumlnyreuml qeuml teuml evitohet largimi i grimcave teuml pluhurit gjateuml kryerjes seuml proveumls gjeuml qeuml e cila ccedilon
neuml uljen e segregimit teuml materialit Sasia e materialit qeuml u peumlrdor peumlr kryerjen e keumlsaj prove
ishte minimumi 02 kg referuar tabeleumls 3 neuml standartin BS EN 933-1
Tabela 3 E vlefshme peumlr materialet qeuml disponojneuml densitetet nga 2000 - 3000 Kgm3
Dmax i grimceumls [mm] Sasia e materialit [kg]
63 40
32 10
16 26
8 06
le 4 02
Fillimisht seria e sitave u tund tek shkundeumlsi magnetik dhe meuml pas u aplikua edhe shkundja me
doreuml duke kontrolluar futjen me doreuml por jo neuml meumlnyreuml teuml detyrueshme teuml grimcave teuml
materialeve Pjesa e pluhurit e mbajtur neuml fund teuml kokeumlrrizave neuml ccedildo siteuml (neuml gram) nuk kaloi
ku
A - eumlshteuml sipeumlrfaqja e siteumls neuml mm2
d - eumlshteuml dimensioni i hapjes seuml siteumls neuml mm
Neuml secileumln siteuml u mbajteumln sheumlnim mbetjet mbi siteuml peumlr teuml llogaritur vlera neuml peumlrqindje dhe ato
kumulative progresive neuml peumlrqindje
Ndeumlrsa proccediledura e proveumls seuml peumlrshkueshmeumlriseuml u realizua si vijon
Faqe 71 100
Kampioni i vendosur neuml cilindrin e aparatit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml u nivelua me ndihmeumln e njeuml
vizoreje metalike teuml mprehteuml duke prereuml buzeumlt neuml secilin skaj dhe meuml pas u vendos njeuml leteumlr
filtri neuml teuml dyja aneumlt e cilindrit Kampioni vendoset neuml dhomeumln e lageumlshtiseuml dhe kontenieri
mbushet me ujeuml deri mbi nivelin e daljes seuml ujit Gjateuml kryerjes seuml proveumls u siguruam qeuml
temeratura e ujit teuml jeteuml e barabarteuml me ateuml teuml dhomeumls Peumlrgjateuml periudheumls seuml ngopjes seuml
kampionit valvula e sipeumlrme e cilindrit u lidh me dhomeumln e vakumit derisa uji derdhej neuml pjeseumln
e tubit daleumls teuml konteinerit Para se teuml fiknim dhomeumln e vakumit u siguruam qeuml neuml tubin e
vakumit teuml mos kalonin meuml buleumlza ajri Gjateuml realizimit teuml proveumls mbajteumlm sheumlnim nivelin e
ujit dhe koheumln qeuml i duhej ujit teuml peumlrshkojeuml gypin manometrik[1] Sheumlnimet u mbajteumln peumlr
intervale teuml ndryshme kohe 1 2 4 8 15 30 min Pasi u moreumln njeuml numeumlr i caktuar vlerash dhe
peumlrshkueshmeumlria qeumlndronte konstante ndaluam proveumln
Figura meuml poshteuml paraqet skemeumln e kryerjes seuml proveumls seuml peumlrshkueshmeumlriseuml
Figura 2 Pamje nga aparati i peumlrshkueshmeumlriseuml
3 Interpretimi dhe diskutimi i rezultateve eksperimetale
Realizimi i proveumls seuml granulometriseuml beumlri teuml mundur peumlrcaktimin e koeficcedilenteumlve teuml madheumlsiseuml
seuml grimcave peumlr kampioneumlt e peumlrzgjedhur Peumlr secileumln shpeumlrndarje granulometrike u peumlrcaktua
koeficcedilenti i madheumlsis seuml grimceumls dhe ai i formeumls neuml meumlnyreuml qeuml teuml peumlrcaktoheshin koeficcedilenteumlt e
peumlrshkueshmeumlriseuml neuml meumlnyreuml emprike me ekuacionin Hanzen Grafikeumlt e shpeumlrndarjeve
granulometrike janeuml paraqitur meuml poshteuml
Tabela 4 Rezultatet e proveumls seuml granulometriseuml peumlr kampionin 025 - 085 mm
Faqe 72 100
Hapja e sites
[mm]
Mbetja mbi site
[g]
Mbetja progresive
[g]
Mbetja progresive
[]
Kalimi progresiv
[]
500 00 00 00 1000
475 00 00 00 1000
400 00 00 00 1000
300 00 00 00 1000
236 00 00 00 1000
250 00 00 00 1000
200 00 00 00 1000
100 00 00 00 1000
0850 281 281 127 873
0710 512 793 358 642
0300 1237 2030 916 84
0250 181 2211 997 03
0 06 2217 1000 00
Masa peumlrfundimtare 2217 2217 1000
Masa fillestare 2218
Grafiku 1Grafiku i shpeumlrndarjes seuml madheumlsiseuml seuml grimceumls peumlr kampionin 025 - 085 mm
Koeficcedilenti i uniformitetit Cu = =
D10 D30
D60
Faqe 73 100
Koeficcedilenti i kurbatureumls Cc = =
Tabela 5 Rezultatet e proveumls seuml granulometriseuml peumlr kampionin 10 - 236 mm
Hapja e sites
[mm]
Mbetja mbi
site
[g]
Mbetja
progresive
[g]
Mbetja
progresive
[]
Kalimi progresiv
[]
500 00 00 00 1000
475 00 00 00 1000
400 00 00 00 1000
300 00 00 00 1000
236 123 123 57 943
250 191 314 146 854
200 252 566 263 737
100 1582 2148 997 03
0850 00 2148 997 03
0710 00 2148 997 03
0300 00 2148 997 03
0250 00 2148 997 03
0 06 2154 1000 00
Masa peumlrfundimtare 2148 2154 1000
Masa fillestare 2150
Faqe 74 100
Grafiku 2Grafiku i shpeumlrndarjes seuml madheumlsiseuml seuml grimceumls peumlr kampionin 10 - 236 mm
Koeficcedilenti i uniformitetit Cu = =
Koeficcedilenti i kurbatureumls Cc = =
Tabela 6 Rezultatet e proveumls seuml granulometriseuml peumlr kampionin 30 - 50 mm
Hapja e sites
[mm]
Mbetja mbi site
[g]
Mbetja progresive
[g]
Mbetja progresive
[]
Kalimi progresiv
[]
500 101 45 21 979
475 135 180 83 896
400 563 743 342 658
300 1423 2166 997 03
236 00 2166 997 03
250 00 2166 997 03
200 00 2166 997 03
100 00 2166 997 03
0850 00 2166 997 03
0710 00 2166 997 03
0300 00 2166 997 03
Faqe 75 100
0250 00 2166 997 03
0 06 2172 1000 00
Masa peumlrfundimtare 2222 2172 1000
Masa fillestare 2230
Grafiku 3Grafiku i shpeumlrndarjes seuml madheumlsiseuml seuml grimceumls peumlr kampionin 30 - 50 mm
Koeficcedilenti i uniformitetit Cu = =
Koeficcedilenti i kurbatureumls Cc = =
Tabela 7 Rezultatet peumlrmbledheumlse teuml proveumls seuml granulometriseuml dhe limitet sipas specifikimeve teknike
Koeficcedilenteumlt
Limiti Reumlreuml Reumlreuml Reumlreuml
Reumlreuml 0-085 mm 10-236 mm 30-50 mm
Cu- Koeficcedilenti i
uniformitetit Cu gt 6 22 15 12
Cc- Koeficcedilenti i
shpeumlrndarjes seuml
madheumlsiseuml seuml grimceumls
1 le Cc le 3 10 09 10
D10
D30
D60
Faqe 76 100
Pasi peumlrcaktuam koeficcedilenteumlt nga prova e granulometriseuml llogariteumlm koeficcedilentin e
peumlrshkueshmeumlriseuml sipas ekuacionit Hanzen [KH] dhe meuml pas peumlr teuml njeumljtat materiale mateumlm
koeficcedilentin e peumlrshkueshmeumlriseuml [k] me aparatin e peumlrshkueshmeumlriseuml
Figura 3 Pamje teuml aparatit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml
Nga aparati i peumlrshkueshmeumlriseuml llogaritja e koeficcedilentit teuml keumltij aparati eumlshteuml
Ose
Ku
k - koeficcedilienti i peumlrshkueshmeumlriseuml
a - sipeumlrfaqja e tubit manometrik
L - gjateumlsia e kampionit
A - sipeumlrfaqja e kampionit teuml reumlreumls
H0 - larteumlsia fillestare e ujit
H1 - larteumlsia peumlrfundimtare e ujit (H0-ΔH)
T - koha qeuml duhet qeuml njeuml sasi e caktuar uji teuml peumlrshkojeuml larteumlsineuml ΔH
Gjateuml kryerjes seuml proveumls u beuml korrigjimi i temperatureumls me aneuml teuml formuleumls
C
CTCTC kk
20
20
1
0
01
log)( H
H
TTa
aLk
1
010
01
log32)( H
H
TTA
aLk
Faqe 77 100
Ku
kTordmC - peumlrshkueshmeumlria e matur me ujin me temperatureumln e laboratorit
k20ordmC - peumlrshkueshmeumlria neuml temperatureuml 20ordmC
Tabela 8 Faktori i korrektimit teuml temperatureumls seuml ujit
Temperatura e ujit
gjateuml proveumls T (ordmC) η TordmC η 20ordmC
Temperatura e ujit
gjateuml proveumls T (ordmC) η TordmC η 20ordmC
15 1135 22 0953
16 1106 23 0931
17 1077 24 0910
18 1051 25 0889
19 1025 26 0869
20 1000 27 0850
21 0976 28 0832
29 0814
Neuml tabeleumln 8 jepen rezultatet e vlerave mesatare teuml koeficcedilentit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml teuml marra
nga kryerja e proveumls seuml peumlrshkueshmeumlriseuml neuml kampioneumlt me madheumlsi grimce teuml ndryshme
peumlrkateumlsisht reumlreuml 025 - 085 mm reumlreuml 1 - 236 mm dhe reumlreuml 3 - 5 mm
Tabela 9 Rezultatet e koeficcedilentit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml teuml matur neuml meumlnyreuml empirike me
ekaucionin Hanzen dhe teuml matur realisht me aparatin e peumlrshkueshmeumlriseuml
Materiali D10
[mm]
Koeficcedilenti i
peumlrshkueshmeumlriseuml sipas
ekuacionit Hanzen [3]
KH = 10-2 (D10)2
Koeficcedilenti i peumlrshkueshmeumlriseuml i
matur me aparatin e
peumlrshkueshmeumlriseuml [1]
Limiti sipas
standartit BS
1377-5 k [4]
[cmsek]
Reumlreuml 0 - 085
mm 032 10210-5 11510-5
10-1 ndash 10-5 Reumlreuml 10 - 236
mm 119 14010-4 15110-4
Reumlreuml 30 - 50
mm 318 10110-3 10910-3
1
010
01
log32)( H
H
TTA
aLk
Faqe 78 100
4 Peumlrfundime
Gjetja e metodave efikase peumlr peumlrcaktimin e koeficcedilentit teuml peumlrshkueshmeumlriseuml duke evituar
proccediledureumln standarde me aparatin e peumlrshkueshmeumlriseuml lehteumlson dhe njeumlkoheumlsisht siguron
rezultat konform standardit dhe kryerjen e proveumls peumlr njeuml koheuml shumeuml meuml teuml shkurteumlr dhe me
kosto shumeuml meuml teuml uleumlt
Gjithashtu gjateuml peumlrcaktimit teuml koeficcedilentit neumlpeumlrmjet ekuacionit Hanzen peumlrcaktojmeuml edhe
koeficcedilenteuml teuml tjereuml teuml reumlndeumlsisheumlm teuml cileumlt japin infomacion mbi karakteristikat fizike teuml
materialeve kokrrizore[8] Duke irsquou referuar rezultateve teuml provave teuml kryera materiali reumlreuml
10 - 236 mm karakterizohet nga njeuml koeficcedilent i shpeumlrndarjes seuml madheumlsiseuml seuml grimceumls Cc lt 1
gjeuml qeuml duket edhe nga grafiku i granulometriseuml neuml ndryshim nga dy materialet e tjera teuml cilat
kaneuml shpeumlrndarje meuml uniforme (Cc = 1) Ndeumlrsa peumlrsa i peumlrket koeficcedilentit teuml uniformitetit Cu
mund teuml themi qeuml teuml tre kampioneumlt peumlrbeumlhen nga grimca jouniforme pra me forma teuml ccedilrregullta
Kjo formuleuml vlen teuml aplikohet veteumlm neuml materialet ranore dhe dhegrave ranor me madheumlsi grimce
mbi 0075 mm
5 LITERATURE
[1] ISBN 0580180301 BS 1377-5 - Methods of test for soils for civil engineering purposes
Compressibility permeability and durability proveumls 1990
[2] Emine Mercan Onur ldquoPredicting the permeability of sandy soil from grain size
distributionrdquo pg 5-7 2014
[3] httpwwwgeotechdatainfoparameterpermeabilityhtml
[4] Alyamani M S and Sen Z 1993 Determination of hydraulic conductivity from grain
size distribution curves Ground Water Vol 31 pp 551-555
[5] Das BM 2008 Advanced soil mechanics
[6] Taylor amp Francis New York NY 567 p De Groot DJ Ostendorf DW and Judge AI
2012 In situ measurement of hydraulic conductivity of saturated soils Geotechnical
Engineering Journal of the SEAGS amp AGSSEA Vol 43 No 4 pp 63-72
[7] Hazan A 1892 Some physical properties of sands and gravels Mass State Board of
Health Ann Rept pp 539-556
[8] Kenney TC Lau D and Ofoegbu GI 1984 Permeability of compacted granular
materials Canadian Geotechnical Journal Vol 21 pp 726-729
[9] Holtz RD Kovacks W D and Sheahan T C 2011 An introduction to Geotechnical
Engineering Prentice-Hall Upper Saddle River NJ 853 p
Faqe 79 100
VLEREumlSIM I METODAVE TEuml NDRYSHME NEuml
LLOGARITJEN E CFRP SI PEumlRFORCIM I JASHTEumlM I
TRAREumlVE TEuml BETONIT ME SEKSION ldquoTrdquo QEuml PUNOJNEuml NEuml
PRERJE
Enio DENEKO Leonard COMENI Esmerald FILAJ
eniodenekohotmailcom lcomenilivecom e_filajyahoocom Universiteti Politeknik i Tiraneumls Fakulteti i Inxhinierise se Ndertimit Rruga ldquoMuhamet Gjolleshardquo 54
Tiraneuml - Albania
Peumlrmbledhje Gjateuml jeteumls seuml strukturave betonarme afteumlsia mbajteumlse neuml prerje e elementit nuk u peumlrgjigjet meuml keumlrkesave statike
dhe dinamike kjo e shkaktuar kryesisht nga degradimi i betonit dhe vecaneumlrisht nga plasaritjet ardhur nga
ndryshimi i qeumlllimit teuml peumlrdorimit teuml struktureumls dhe rritja e ngarkesave teuml jashtme Fibrat e peumlrforcuara polimere
te karbonit (CFRP) mund teuml peumlrdoren si peumlrforcim i jashteumlm peumlr rritjen e afteumlsiseuml mbajteumlse neuml prerje teuml elementeumlve
teuml betonit Neuml keumlteuml studim do teuml analizohet veteumlm peumlrforcimi me FRP i trareumlve prej betoni teuml armuar neuml formeuml ldquoTrdquo
Studime teuml shumta mbi peumlrdorimin e shtresave CFRPsi peumlrforcime teuml jashtme teuml trareumlve janeuml beumlreuml keumlto vitet e
fundit Peumlr keumlteuml studim janeuml mbledhur dhe analizuar rezultate te eksperimenteve teuml realizuara me peumlrforcime teuml
trareumlve T ndaj forcave prereumlse dhe jane vendosur ne nje database duke marre parasysh veteumlm kontributin e CFRP
neuml rritjen e afteumlsiseuml mbajteumlse ndaj prerjes dhe do teuml vlereumlsohet rritja e parashikuar teorikisht bazuar ne kode teuml
ndryshme llogaritjeje teuml peumlrforcimeve me FRP (si ACI 2008 CANCSA 2006 CNR-DT200 2004 fib 2001) duke
peumlrdorur formula llogariteumlse teuml ndryshme sipas meumlnyreumls seuml peumlrforcimit teuml ploteuml apo me rripa teuml drejteuml apo me
keumlnd 45deg konfigurim neuml formeuml U apo U teuml ankoruar apo veteumlm veshje aneumlsore Neuml fund do teuml beumlhen krahasimet
me rezultatet eksperimentale duke pareuml mospeumlrputhjet midis vlerave peumlr teuml treguar qeuml ende ka shumeuml puneuml peumlr teuml
beumlreuml neuml peumlrmireumlsimin e metodave llogariteumlse duke futur dhe faktoreuml teuml tjereuml qeuml ende nuk janeuml marreuml parasysh apo
nuk u eumlshteuml beumlreuml njeuml studim i ploteuml
Fjaleuml kyccedile Tra betoni peumlrforcim me CFRP forca prereumlse metoda llogariteumlse konfigurim i fibrave
80
1 HYRJE
Neuml dy dekadat e fundit janeuml kryer
keumlrkime teuml shumta teorike dhe
eksperimentale peumlr teuml kuptuar dhe
shpjeguar efektin e aplikimit teuml jashteumlm
teuml fibrave teuml peumlrforcuara polimere teuml
karbonit (CFRP) neuml formeumln e fleteumlve
apo rripave si peumlrforcim peumlr
peumlrmireumlsimin e afteumlsiseuml mbajteumlse teuml
elementit ndaj forcave prereumlse Njeuml
numeumlr i madh keumlrkuesish kaneuml studiuar
sjelljen ndaj prerjes teuml tareumlve me seksion
kateumlrkeumlndor apo T teuml peumlrforcuar me
CFRP dhe bazuar neuml rezultatet e
eksperimenteve personale zhvilluan
kode apo metoda llogaritjeje kryesisht
neuml formeumln e udhezimeve teuml cilat ende
nuk janeuml peumlrfundimtare sic janeuml ato peumlr
perforcimin e elementeumlve nga peumlrkulja
apo shtreumlngimin e kolonave peumlr arsye teuml
kompleksitetit qeuml paraqet veprimi i
forcave prereumlse dhe janeuml ende neuml studim
Qeuml prej 1992 shumeuml studime peumlrmes
eksperimenteve (Uji 1992 Chaallal
1998 2002 Triantafillou 1998 Khalifa
1999 Khalifa amp Nani 20002002
Deniaud amp Cheng 2001 2003
Pellegrino amp Modena 2002 Tjalsten
2003 Bousselham amp Chaallal 2006
Monti amp Liotta 2007 Dias amp Barros
2007 Leung 2007 Jayaprakash 2007
Altin 2009 Gamino 2010 etj)
evidencuan sjelljen ndaj prerjes teuml
trareumlve teuml betonit teuml peumlrforcuar me FRP
Rezultatet ccediluan neuml formula llogariteumlse
gjysmeuml-empirike dhe modele analitike
teuml ndryshme teuml cilat tentojneuml teuml
parashikojneuml kontributin e FRP afteumlsineuml
e ploteuml mbajteumlse teuml traut qeuml llogaritet
duke mbledhur kontributin e betonit
(Vc) teuml stafave (Vs) dhe FRP (Vfrp)
(1)
2 DISA STUDIME MBI
KONTRIBUTIN E FRP NEuml
RRITJEN E AFTEumlSISEuml
MBAJTEumlSE NGA FORCAT
PREREumlSE
Neuml keumlteuml studim do teuml merremi veteumlm
me eksperimentet e realizuar mbi trareumlt
e peumlrforcuar me CFRP neuml formeuml T
sepse ata paraqesin situateumln reale
pavareumlsisht se pjesa meuml e madhe e
testimeve beumlhet mbi trareumlt
kateumlrkeumlndoreuml Ekzistojneuml tre lloje
konfigurimesh peumlrsa i peumlrket
peumlrforcimeve teuml jashtme me CFRP
veshje aneumlsore mbeumlshtjellje neuml formeuml
U (me apo pa ankorim mekanik) apo
mbeumlshtjellje teuml ploteuml (pak e peumlrdorur neuml
praktikeuml) Disa metoda e konsiderojneuml
mbeumlshtjelljen U me ankorim si
mbeumlshrjellje teuml ploteuml (CNR-DT200
2004)
Fig 11 Mbeumlshtjellje aneumlsore neuml
formeuml U e thjeshteuml dhe e ankoruar
Fig 12 Mbeumlshtjellje neuml formeuml U neuml
formeuml rripash
Faqe 81 100
Fig 13 Mbeumlshtjellje e ploteuml
Fillimisht modelet teorike supozuan qe
materialet CFRP veprojneuml si stafa teuml
brendshme Studimet e meumlvonshme u
zhvilluan teori teuml reja teuml mbeumlshtura mbi
shpeumlrndarjen e deformimeve duke
futur konceptin e deformimit efektiv teuml
CFRP Taumlljsten (1998) dhe meuml voneuml
Triantafillou (1998) dhe Triantafillou amp
Antonopoulos (2000) demonstruan qeuml
kur elementi i betonit arrin rezistenceumln
kufitare neuml prerje CFRP e jashtme
zgjatet sipas drejtimit gjateumlsor teuml
fibrave deri ne nje nivel deformimi i
cili eumlshteuml zakonisht meuml i vogeumll se
deformimi kufitar i keumlputjes nga
teumlrheqja εfu Ky deformim peumlrkufizohet
si deformim efektiv εfe peumlr teuml treguar se
neumlse do teuml shumeumlzohej me modulin e
elasticitetit te FRP sipas drejtimit
gjateumlsor teuml fibrave Ef me sipeumlrfaqen e
seksionit teumlrthor teuml fibrave peumlrfitojmeuml
forceumln prereumlse totale qeuml mund teuml
peumlrballohet nga CFRP
(2)
Studimet kaneuml deumlshmuar qeuml keumlndi i
plasaritjeve teuml formuara influencohet
prej sasiseuml dhe trasheumlsiseuml seuml shtreseumls seuml
FRP keumlndit teuml orientimit sasiseuml seuml
stafave dhe armatureumls ekzistuese
gjateumlsore si dhe cileumlsiseuml seuml betonit
Testimet e fundit kaneuml treguar se
kontributi i FRP neuml prerje (pra dhe εfe)
ulet me rritjen e sasiseuml seuml armatureumls seuml
brendshme por marreumldheumlnia midis tyre
ende duhet studiuar
Khalifa (1998 2000) modifikoi
modelin e Triantafillou duke futur
konceptin e kufizimeve teuml
deformimeve peumlr shkak teuml madheumlsiseuml
seuml hapjes teuml plasaritjeve dhe humbja e
aderenceumls seuml agregateumlve Bazuar neuml
studimet e tyre Pellegrino dhe Modena
(2002) sugjeruan futjen e njeuml
koeficienti reduktimi peumlr raportin
midis deformimit efektiv dhe atij teuml
fundeumlm teuml FRP Pellegrino amp Modena
(2006) ndeumlrmoreumln studime meuml teuml thella
peumlrsa i peumlrket shkateumlrrimit dhe
shkeumlputjes seuml betonit neumln veprimin e
forcave prereumlse duke u mbeumlshtetur neuml
modelin ldquokapriateumlrdquo dhe duke treguar
kontributin e betonit ccedilelikut dhe FRP
neuml afteumlsineuml mbajteumlse teuml trareumlve
Chen dhe Teng (2003 2004) studiuan
shkateumlrrimin prej forcave prereumlse neuml
trareumlt e peumlrforcuar me FRP dhe arriteumln
neuml peumlrfundimin qeuml shpeumlrndarja e
sforcimeve neuml FRP peumlrgjateuml planit teuml
lindjes seuml plasaritjeve nuk eumlshteuml
uniform duke marreuml parasysh keumlputjen
e fibrave dhe shkeumlputjen e tyre nga
faqja e betonit Sforcimet kufitare
shprehen neumlpeumlrmjet koeficientit teuml
gjateumlsiseuml seuml kapjes seuml fibrave me
betonin dhe koeficienti i gjereumlsiseuml seuml
rripave teuml FRP
Duke peumlrdorur teorineuml e modifikuar teuml
fusheumls shtypeumlse (MCFT) fib Bulletin
14 (2001) zhvilloi njeuml model teorik peumlr
teuml parashikuar kontributin e shtresave
FRP neuml prerje tek trareumlt por me
kufizime serioze peumlr shkak teuml
vlefshmeumlriseuml vetem peumlr konfigurimin
me mbeumlshtjellje teuml ploteuml por pa qeumlneuml neuml
gjendje teuml parashikojeuml mekanizmin e
shkeumlputjes seuml fibrave prej betonit peumlr
konfigurimet e tjera neuml formeuml U apo
veteumlm aneumlsore
Monti dhe Liotta (2007) propozuan
njeuml model peumlr shkeumlputjen e fibrave i
cili peumlrdor njeuml ekuacion peumlr lidhjen mes
Faqe 82 100
FRP dhe betonit funksion i kushteve
kufitare bazuar neuml tipin e konfigurimit
dhe hapjen e teuml plasurave si dhe neuml
teorineuml e fusheumls seuml sforcimeve teuml
zbatuar neuml fibrat neuml zoneumln ku kaneuml
lindur plasaritjet Merren neuml
konsiderateuml dy raste rripshtreseuml e
drejteuml dhe rripshtreseuml rreth cepave apo
fundeve Ky model eumlshteuml neuml peumlrdorim
neuml kodin italian CNR-DT200 2004
3 METODAT LLOGARITEumlSE
TE CFRP SIPAS KODEVE
KRYESOEuml NEuml PEumlRDORIM
Neuml keumlteuml seksion tregohen bazat e
llogaritjes teuml afteumlsiseuml mbajteumlse teuml CFRP
ndaj forcave prereumlse bazuar neuml kodet
kryesore neuml peumlrdorim
ACI 4402R 2008
Instituti Amerikan I Betonit ACI
(2008) bazohet neuml studimet e beumlra nga
Khalifa (1998) Kontributi i FRP neuml
prerje jepet
(3)
Kufiri i deformimit efektiv bazohet neuml
kufizimin e hapjes seuml plasaritjeve peumlr
mbeumlshtjelljen e ploteuml dhe neuml
mekanizmin e lidhjes FRP-beton peumlr
mbeumlshtjelljen aneumlsore dhe neuml formeuml U
Peumlr mbeumlshtjellje teuml ploteuml
(4)
Peumlr mbeumlshtjellje aneumlsore dhe neuml formeuml
U
(5)
(6)
(7)
CANCSA-S6 2006
CSA-S6 ndryshon prej ACI sepse
peumlrdor modelin ldquokapriateumlrdquo neuml vend teuml
modelit me keumlnd 45deg teuml plasaritjeve si
dhe se peumlr mbeumlshtjellje aneumlsore ku df
le2Le qeuml tek ACI do teuml jepte vlera
negative peumlr k2 keumltu peumlrdoret i njeumljti
ekuacion si peumlr mbeumlshtjellje aneumlsore
dhe ateuml neuml formeuml U
(8)
(9)
fib - TG 93 2001
Tek fib - TG 93 2001 kontributi I FRP
jepet
(10)
Keumltu deformimi efektiv varet prej
konfigurimit dhe materialit teuml FRP dhe
eumlshteuml funksion i ngurteumlsiseuml gjateumlsore te
FRP (Ef ρf) neuml GPa dhe rezistences
cilindrike neuml shtypje teuml betonit neuml MPa
Peumlr mbeumlshtjellje teuml ploteuml
(11)
Peumlr mbeumlshtjellje aneumlsore dhe neuml formeuml
U
Faqe 83 100
(12)
Peumlr mbeumlshtjellje teuml ploteuml AFRP
(aramide)
(13)
CNR-DT200 2004
Neuml kodin italian CNR (2004)
kontributi i FRP peumlr secilin nga
konfigurimet jepet
Peumlr mbeumlshtjellje teuml ploteuml
f
f
ffed
Rd
fRdp
wtfV
)cot + (cot209d
1
(14)
(15)
hd09min
sinβl1
ffφ2
1
hd09min
sinβl
6
11ff
w
e
fddfdR
w
efddfed
(16)
(17)
Peumlr mbeumlshtjellje neuml formeuml U
w
efddfed
dh
lff
90min
sin
3
11
(18)
Peumlr mbeumlshtjellje aneumlsore
(19)
(20)
(21)
(22)
(22)
4 BAZA E TEuml DHEumlNAVE DHE
LLOGARITJET TEORIKE
Peumlr studim janeuml marreuml teuml dheumlnat e 70
eksperimenteve teuml trareumlve me seksion
T teuml peumlrforcuar me CFRP peumlr tu
krahasuar me llogaritjet teorike teuml
kontributit teuml CFRP bazuar neuml kodet e
ndryshme llogariteumlse Keumlto
eksperimente janeuml realizuar neuml
periudha dhe nga studiues teuml
ndrysheumlmm e metoda teuml ndryshme
aplikimi e konfigurimi teuml fibrave
kryesisht mbeshtjellje neuml formeuml U ku
gjysma e tyre dhe teuml ankoruara neuml
meumlnyreuml mekanike Veteumlm disa trareuml
janeuml teuml mbeumlshtjelleuml veteumlm neuml aneumlsore
Vendosja e fibrave eumlshteuml beumlreuml e
vazhduar ose neuml formeuml rripash me
hapeumlsira teuml ndryshme mes rripave
Afteumlsia mbajteumlse neuml prerje e betonit
nuk eumlshteuml marreuml neuml konsiderateuml pasi do
teuml merremi veteumlm me kontributin e
CFRP neuml rritjen e keumlsaj afteumlsie Neuml
pjeseumln eksperimentale ky kontribut ka
daleuml prej studiuesve duke i zbritur
vlerave teuml gjetura tek trareumlt e peumlrforuar
vlerat e nxjerra nga eksperimentet mi teuml
njeumljteumlt trareuml por teuml papeumlrforcuar Bazuar
neuml kode teuml ndryshme realizohen
llogaritjet teorike duke peumlrdorur
karakteristikat mekanike teuml materialit
si neuml rastin eksperimental peumlrkateumls
Faqe 84 100
Rezultatet e llogaritjeve teorike
vendosen neuml bazeumln e teuml dheumlnave
eksperimentale peumlr qeumlllime krahasimi
Me rezultatet e mbledhura dhe ato teuml
llogaritura nga ana teorike ndeumlrtohen
grafikeumlt e meumlsipeumlrm krahasues mes
vlerave eksperimentale dhe atyre
teorike si dhe raportet mes tyre
Fig 21 Rezultatet eksperimentale dhe
teorike sipas ACI 4402R 2008
Fig 22 Shpeumlrndarja e rezultateve
teorike neuml raport me vlerat optimale
Fig 31 Rezultatet eksperimentale dhe
teorike sipas CANCSA-S6-2006
Fig 32 Shpeumlrndarja e rezultateve
teorike neuml raport me vlerat optimale
Fig 41 Rezultatet eksperimentale dhe
teorike sipas fib-TG 93 2001
Faqe 85 100
Fig 42 Shpeumlrndarja e rezultateve
teorike neuml raport me vlerat optimale
Fig 51 Rezultatet eksperimentale dhe
teorike sipas CNR-2004
Fig 52 Shpeumlrndarja e rezultateve
teorike neuml raport me vlerat optimale
Siccedil duket nga keumlta grafikeuml metoda teuml
ndryshme japin rezultate teuml ndryshme
neuml raport me rezultatet eksperimentale
Kjo varet nga faktoreumlt ndikues neuml
sjelljen e CFRP e marreuml neuml konsiderateuml
nga secila metodeuml
Metoda
ACI
440-
2R
CSA-
S6
fib-TG
93
CNR-
DT
200
Aderenca + + +
Gjatesia
e
ankorimit
+ + +
Def
efektiv + + + +
wfsf +
Kendi i
plasaritje
s
+ + +
Armimi
terthor
Tab 1 Faktoret ndikues teuml marreuml neuml
konsiderateuml neuml metodat llogariteumlse
Sic shihet nga tabela ku paraqiten
faktoreumlt e marreuml neuml konsiderateuml nga
metodat llogariteumlse ka ende parametra
teuml tjereuml teuml reumlndeumlsisheumlm qeuml nuk janeuml
peumlrfillur apo nuk janeuml kuptuar
ploteumlsisht dhe keumlrkojneuml studime teuml
meumltejshme
5 ANALIZA EREZULTATEVE
Tek grafikeumlt e pareuml teuml ndeumlrtuar vijat e
pjerreumlta teuml kuqe paraqesin vlerat
teorike teuml llogaritjeve ndeumlrsa ato blu
rezultatet eksperimentale Siccedil shihet
njeuml pjeseuml e mireuml e keumltyre rezultateve
tek ACI 440-2R dhe CSA-S6 janeuml
neumln vijeumln qeuml paraqet vlerat teorike dhe
Faqe 86 100
veteumlm njeuml pjeseuml e vogeumll mbi vijeuml cka
do teuml thoteuml se metodat llogariteumlse janeuml
meuml konservatore dhe pretendojneuml
rezultate meuml teuml larta se ato realet e dala
nga eksperimentet Gjithashtu te
grafikeumlt e dyteuml teuml gjitha pikat e
ndodhura mbi mbi vijeumln horizontale
blu qeuml paraqet raportin optimal
konsiderohen si teuml ndodhura neuml ldquozoneumln
e siguriseumlrdquo dhe keumlto janeuml neuml sasi meuml teuml
vogeumll Megjithateuml shihet se teuml dy keumlto
metoda janeuml teuml besueshme pasi pjesa
meuml e madhe e rezultateve si neumln dhe
mbi vijeuml janeuml mjaft praneuml saj Kjo
ndodh sepse keumlto dy metoda mjaft teuml
ngjashme me njeumlra tjetreumln e
zeumlvendeumlsojneuml gjereumlsineuml reale teuml rripave
teuml CFRP me njeuml gjereumlsi efektive qeuml
merr parasysh probleme teuml ndryshme
si keumlndi sipas seuml cilit lind plasaritja i
cili merret 45deg lidhjen efektive mes
betonit dhe fibrave konfigurimin e
mbeumlshtjelljes seuml elementit me fibra
(ploteumlsisht neuml formeuml U apo aneumlsore)
Me metoda empirike gjateumlsia e zoneumls
seuml aderenceumls seuml betonit me fibrat eumlshteuml
propozuar 75 mm nga Miller (1999)
dhe aprovuar dhe nga Khalifa amp Nanni
(2000) Kodi kanadez ndryshon fare
pak nga amerikani veteumlm peumlr
mbeumlshtjelljet aneumlsore
Parashikimet e beumlra nga kodi italian
CNR-DT 200 japin rezultatet meuml teuml
keumlnaqshme pasi shihet se shumica e
pikave bien mbi vijeuml apo neuml ldquozoneumln e
siguriseumlrdquo Kjo sepse merr parasysh meuml
shume faktoreuml e parametra se metodat
e tjera Ky kod pranon qeuml plasaritjet
janeuml teuml shpeumlrndara njeumltrajteumlsisht
peumlrgjateuml aksit teuml traut me njeuml keumlnd θ qeuml
thelleumlsia e teuml plasurave eumlshteuml sa krahu i
momentit teuml brendsheumlm z=09d peumlr
gjendjen kufitare teuml fundme dhe
mekanizmi i veprimit teuml forcave
prereumlse peumlrdor analogjineuml me kapriateumln
peumlr mbeumlshtjelljen e ploteuml e neuml formeuml U
Monti dhe Liota (2007) ishin teuml pareumlt
qeuml futeumln njeuml koeficient reduktimi ΦR qeuml
merr parasysh rrezen e keumlndeve neuml
cepat e traut peumlr mbeumlshtjellje teuml ploteuml
apo U Figura 51 dhe 52 tregon qeuml kjo
metodeuml lejon vlereumlsim neuml favor teuml
siguriseuml por koeficienti i siguriseuml eumlshteuml
mjaft i larteuml dhe rritet me rritjen e
kontributit teuml llojit teuml konfigurimit teuml
CFRP neuml afteumlsineuml mbajteumlse teuml saj
Diferencat meuml teuml meumldha mes
rezultateve eksperimentale dhe atyre
teorike i paraqet kodi zviceran fib-
TG93 pasi teuml gjitheuml rezultatet bien
jashteuml ldquozoneumls seuml siguriseumlrdquo Parametri
kryesor eumlshteuml εFRP eumlshteuml marreuml prej teuml
dheumlnave eksperimentale nga testimet e
trareumlve gjeuml qeuml jep zgjidhje teuml
pamjaftueshme peumlrsa u pverket
problemeve neuml prerje Ky deformim
efektiv varet nga ngurteumlsia gjateumlsore e
fibrave dhe nga gjateumlsia efektive e
aderenceumls seuml fibrave me betonin dhe
pranohet midis deformimit maksimal
qeuml kontrollon madheumlsineuml e teuml
plasurave deformimit kufitar deri neuml
shkeumlputjen e fibrave prej betonit dhe
deformimit qeuml i peumlrket shkateumlrrimit nga
forcat prereumlse peumlr shkak teuml keumlputjes seuml
fibrave teuml CFRP Peumlr ccedilastin nuk ka
dallime teuml qarta neuml formulat llogariteumlse
mes konfigurimeve teuml ndryshme teuml
mbeshtjelljes dhe llojit teuml fibrave teuml
peumlrdorura Peumlr keumlteuml arsye ky model nuk
mund teuml formulojeuml sakteuml deformimin
efektiv teuml CFRP peumlr mbeumlshtjelljen
aneumlsore apo neuml formeuml U gjeuml qeuml eumlshteuml
njeuml mangeumlsi e madhe peumlr peumlrdorimin e
tij peumlrderisa konfigurimet neuml praktikeuml
janeuml teuml tilla
6 PERFUNDIME
Bazuar neuml krahsimet e beumlra mes
llogaritjeve teorike sipas kodeve
kryesore dhe rezultateve
Faqe 87 100
eksperimentale konkluzionet mund ti
peumlrmbledhim si meuml poshteuml
Kodi Italian CNR-DT 200 jep
parashikimet meuml teuml sakta peumlrsa i peumlrket
vlereumlsimit teuml kontributit teuml fibrave
CFRP neuml rritjen e afteumlsiseuml mbajteumlse teuml
trareumlve betonarme ndaj forcave
prereumlse
Kodi zviceran Fib-TG93 jep
parashikimet meuml teuml gabuara peumlr shkak
teuml mungesave teuml theksuara neuml sasineuml e
parametrave qeuml merr parasysh neuml
llogaritje dhe metodave empirike qeuml
peumlrdor
Parashikimet e kodit amerikan ACI
440-2R dhe kodit kanadez CSA-S6
janeuml mjaft teuml besueshme dhe peumlr meuml
tepeumlr janeuml meuml teuml peumlrdorurit peumlr shkak
teuml thjeshteumlsiseuml seuml tyre neuml peumlrdorim si
dhe peumlr arsye teuml rezultateve tashmeuml teuml
testuara neuml praktike prej dhjeteumlra
vitesh
Duke pareuml formulat llogaritjet teorike
teuml kryera dhe krahasimi tyre me
rezultatet eksperimentale shihet se
veteumlm faktoreumlt kryesoreuml janeuml marreuml neuml
konsiderateuml nga kodet ekzistues por ka
ende faktoreuml qeuml nuk janeuml peumlrfshireuml apo
nuk janeuml studiuar ploteumlsisht Disa prej
keumltyre faktoreumlve teuml rinj keumlrkojneuml
studime meuml teuml thelluara peumlr tu
peumlrfshireuml neuml llogaritje I tilleuml eumlshteuml
efekti i armatureumls teumlrthore sepse provat
eksperimentale kaneuml treguar se
peumlrforcimi me CFRP eumlshteuml meuml pak
efektiv neuml sa meuml i madh eumlshteuml armimi
teumlrthor i traut
Ndryshimet midis llogaritjeve teorike
dhe rezultateve eksperimentale nuk
varen veteumlm nga formulat llogariteumlse
por edhe nga veteuml provat laboratorike
pasi shpesh keumlto rezultate nuk janeuml teuml
arsyeshme dhe teuml cuditshme sic peumlr
shembull vlera shumeuml teuml vogla apo
negative neuml teuml njeumljteumlt trareuml e teuml
peumlrforcuar njeumlsoj me ato qeuml kaneuml dheumlneuml
rezultate teuml pranueshme Njeuml nga arsyet
kryesore eumlshteuml numri i vogeumll i
testimeve neuml trareuml neuml formeuml T teuml cileumlt
paraqesin pothuajse teuml gjitha rastet neuml
realitet ndeumlrkoheuml qeuml provat meuml teuml
shumta neuml laborator beumlhen neuml trareuml me
seksion kateumlrkeumlndor e teuml mbeshtjelleuml
ploteumlsisht me fibra karboni Kjo sjell qeuml
studimi teorik i trareumlve T trajtohet si njeuml
rast i vecanteuml i trareumlve kateumlrkeumlndoreuml ku
fibrat e mbeumlshtjellin pjeseumlrisht
seksionin e traut dhe shpesh janeuml
peumlrdorur rezultatet e keumltyre teuml fundit
Kjo ccedilon neuml gabime pasi keumlta dy tipe
trareumlsh kaneuml sjellje teuml ndryshme nga
njeumlri tjetri
Matjet e deformimeve teuml fibrave dhe
karakteristikat mekanike teuml materialeve
CFRP duhet teuml jeneuml teuml sakta dhe teuml
kontrollohen me kujdes
Si peumlrfundim mund teuml themi qeuml
llogaritjet teorike teuml kodit italian
amerikan dhe kanadez mund teuml
peumlrdoren neuml projektimin e strukturave
teuml jashtme peumlrforcuese me CFRP teuml
trareumlve teuml betonit teuml armuar por
gjithnjeuml duke leumlneuml nje perqindje sigurie
teuml mjaftueshme edhe pse kjo mund teuml
sjelleuml njeuml rritje fiktive teuml kostos
Sigurisht qeuml studimet e meumltejshme do
teuml ploteumlsojneuml mangeumlsiteuml dhe boshlleqet
neuml llogaritjen e kontributit teuml CFRP neuml
afteumlsineuml mbajteumlse ndaj forcave prereumlse
LITERATURE
[1] Guide for the Design and Construction
of Externally Bonded FRP Systems for
Strengthening Concrete Structurerdquo -
American Concrete Institute (ACI) (2008)
Report No440 2R-08 Farmington Hills
MI
[2] Guidelines for the dimensioning of
reinforced concrete elements strengthened
with CFRP (carbon fibre reinforced
Faqe 88 100
polymers) - TRIANTAFILLOU TC
1999
[3] Near surface mounted CFRP laminates
for shear strengthening of concrete beams
- Barros JAO and Dias SJE (2005)
Cement Concr Compos 28 pp 289ndash94
[4] Shear strengthening reinforced
concrete beams with fibre-reinforced
polymer assessment of influencing
parameters and required research -
Bousselham A and Chaallal O (2004)
ACI Struct J 101(2) pp 219ndash227
[5] Design and construction of building
components with fibre reinforced
polymer - CANCSA-S806-02 (2002)
Canadian Standards Association Rexdale
Canada
[6] Behaviour of FRP to concrete
interface theoretical models and
experimental results - BILOTA A
[7] Guidelines for Design Execution and
Control of Strengthening Interventions by
means of Fibre-Reinforced Composites -
CNR-DT200 (2004) National Research
Council
[8] Externally Bonded FRP Reinforcement
for RC Structures - fib-TG 93 (2001)
International Federation for Structural
Concrete Lausanne Switzerland
[9] Design models for shear strengthening
of reinforced concrete beams with
externally bonded FRP composites A
statistical versus reliability approach -
Lima JLT and Barros JAO (2007)
Proc 8th Int Symp on Fiber Reinforced
Polymer Reinforcement for Concrete
Structures Patras Greece
[10] Shear Strengthening of RC Beams
with Externally Bonded FRP Composites
Effect of Strip-Width to Strip-Spacing
Ratio - Mofidi A and Chaallal O
(2011-b) ASCE J of Composites for
Construction 15(5) pp 732-742
[11] Improving shear capacity of existing
RC T-section beams using CFRP
composites - Khalifa A and Nanni A
(2000-a) Cem Concr Compos 22 pp
165ndash174
[12] Shear capacity of FRP-strengthened
RC beams FRP debonding - Chen JF
and Teng JG (2003) Construction and
Building Materials 17(1) pp 27ndash41
Faqe 89 100
SHTOJCE 1
TE DHENAT EKSPERIMENTALE DHE TEORIKE
Referenca No Tipi bs bw h hs hw d hf fcm fck fctm Ef εfu σfu konf CD nfrp tfl tf wf Sf Eksperimental ACI fib- TG CAN CNR
Khalifa (2000) C-BT2 T 380 150 405 100 305 357 305 433 353 32 228000 00154 3790 U C 1 0165 0165 1 1 650 918 1920 688 517
Kh C-BT3 T 380 150 405 100 305 357 305 433 353 32 228000 00154 3790 U+ C 2 0165 033 1 1 675 1621 5463 1377 1207
Kh C-BT4 T 380 150 405 100 305 357 305 433 353 32 228000 00154 3790 U D 1 0165 0165 50 125 720 367 1296 275 226
Kh C-BT5 T 380 150 405 100 305 357 305 433 353 32 228000 00154 3790 S D 2 0165 033 50 125 315 565 1757 424 194
Kh C-BT6 T 380 150 405 100 305 357 305 433 353 32 228000 00154 3790 U+ C 1 0165 0165 1 1 1310 918 3363 688 744
KhalifaampNani (2000) BT2 T 380 150 405 100 305 361 305 35 27 27 228000 00166 3790 U C 1 0165 0165 1 1 650 918 1793 688 465
KhampNa1 BT3 T 380 150 405 100 305 361 305 35 27 27 228000 00166 3790 U+ C 1 0165 0165 1 1 675 918 3518 688 741
KhampNa1 BT4 T 380 150 405 100 305 361 305 35 27 27 228000 00166 3790 U D 1 0165 0165 50 125 720 367 1210 275 203
KhampNa1 BT5 T 380 150 405 100 305 361 305 35 27 27 228000 00166 3790 S D 1 0165 0165 50 125 315 313 1210 235 141
KhampNa1 BT6 T 380 150 405 100 305 361 305 35 27 27 228000 00166 3790 U+ C 2 0165 033 1 1 1310 1406 5715 1377 1196
DeniaudampCheng
(2001) T6NS-C45 T 400 140 600 150 450 540 450 441 361 328 230000 00148 3400 U D 1 011 011 50 100 1035 644 5902 825 1257
DenampCh T6NS-C90 T 400 140 600 150 450 540 450 441 361 328 230000 00148 3400 U D 1 011 011 50 100 853 455 2445 342 363
DenampCh T6NS2-C90 T 400 140 600 150 450 540 450 441 361 328 230000 00148 3400 U D 1 011 011 50 100 00 455 2445 342 363
Park (2001) 5 T 300 100 300 50 250 185 250 254 174 2 240000 00142 3400 U C 1 016 016 1 1 381 630 806 472 177
Park (2001 6 (glass) T 300 100 300 50 250 185 250 254 174 2 155000 00155 2400 U D 1 12 12 25 75 251 470 995 352 103
Chaallal (2002) G55_1L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 1 0145 0145 1 1 311 954 4041 715 688
Chaallal (2002) G55_2L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 2 0145 029 1 1 534 1666 6469 1249 1124
Chaallal (2002) G80_1L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 1 0145 0145 1 1 311 954 4041 715 688
Chaallal (2002) G80_2L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 2 0145 029 1 1 623 1666 6469 1249 1124
Chaallal (2002) G80_3L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 3 0145 0435 1 1 845 2024 8635 1517 1466
Chaallal (2002) G16_1L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 1 0145 0145 1 1 400 954 4041 715 688
Chaallal (2002) G16_2L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 2 0145 029 1 1 845 1666 6469 1249 1124
Chaallal (2002) G24_1L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 1 0145 0145 1 1 534 954 4041 715 688
Chaallal (2002) G24_2L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 2 0145 029 1 1 489 1666 6469 1249 1124
Chaallal (2002) G24_3L T 584 122 445 889 356 343 356 379 299 289 231000 00158 3650 U+ C 3 0145 0435 1 1 534 2024 8635 1517 1466
DenampCh (2003) T4NS-C45 T 400 140 400 150 250 340 250 374 294 286 230000 00148 3400 U D 1 011 011 50 100 178 358 1941 458 704
BoulsselhamampChaall
al (2006) DB-S0-1L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 1 0066 0066 1 1 154 201 639 150 191
BoampCh1 DB-S0-2L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 2 0066 0132 1 1 138 368 1039 276 295
BoampCh1 DB-S1-1L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 1 0066 0066 1 1 127 201 639 150 191
BoampCh1 DB-S1-2L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 2 0066 0132 1 1 170 368 1039 276 295
BoampCh1 SB-S0-1L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 1 0066 0066 1 1 232 201 639 150 191
BoampCh1 SB-S0-2L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 2 0066 0132 1 1 324 368 1039 276 295
BoampCh1 SB-S1-1L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 1 0066 0066 1 1 28 201 639 150 191
BoampCh1 SB-S2-2L T 270 95 220 55 165 175 165 335 255 26 231000 00158 3650 U+ C 2 0066 0132 1 1 122 368 1039 276 295
BoampCh2 DB-S0-05L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 05 011 0055 1 1 900 289 1212 216 269
BoampCh2 DB-S0-1L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 1 011 011 1 1 1073 577 1969 433 442
BoampCh2 DB-S0-2L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 2 011 022 1 1 1108 858 3198 643 714
BoampCh2 DB-S1-1L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 1 011 011 1 1 320 577 1969 433 442
BoampCh2 DB-S1-2L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 2 011 022 1 1 342 858 3198 643 714
BoampCh2 DB-S2-1L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 1 011 011 1 1 580 577 1969 433 442
BoampCh2 DB-S2-2L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 2 011 022 1 1 731 858 3198 643 714
BoampCh2 SB-S0-05L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 05 011 0055 1 1 212 289 1212 216 269
BoampCh2 SB-S0-1L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 1 011 011 1 1 388 577 1969 433 442
BoampCh2 SB-S0-2L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 2 011 022 1 1 405 858 3198 643 714
BoampCh2 SB-S1-05L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 05 011 0055 1 1 192 289 1212 216 269
BoampCh2 SB-S1-1L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 1 011 011 1 1 -78 577 1969 433 442
BoampCh2 SB-S1-2L T 508 152 406 102 304 350 284 25 17 2 231000 0014 3650 U+ C 2 011 022 1 1 44 858 3198 643 714
DiasampBarros (2006) 2S_4M(1) T 450 180 400 100 300 355 300 397 315 3 218400 00131 2862 U D 1 0176 0176 60 180 44 308 1078 231 181
DiampBa2 2S_7M(1) T 450 180 400 100 300 355 300 397 315 3 218400 00131 2862 U D 1 0176 0176 60 114 128 486 1261 364 277
DiampBa2 2S_7M(2) T 450 180 400 100 300 355 300 397 315 3 218400 00131 2862 U D 2 0176 0352 60 114 398 799 1748 599 376
DiampBa2 4S_4M(1) T 450 180 400 100 300 355 300 397 315 3 218400 00131 2862 U D 1 0176 0176 60 180 276 308 1078 231 181
DiampBa2 4S_7M(1) T 450 180 400 100 300 355 300 397 315 3 218400 00131 2862 U D 1 0176 0176 60 114 310 486 1261 364 277
Jayaprakash (2007) TT1-1 T 400 120 340 100 240 310 240 38 30 29 230000 00165 3800 U D 1 009 009 80 150 333 212 804 159 175
Ja TT1-11 T 400 120 340 100 240 310 240 38 30 29 230000 00165 3800 U D 1 009 009 80 150 532 212 804 159 175
Ja TT1-2 T 400 120 340 100 240 310 240 38 30 29 230000 00165 3800 U D 1 009 009 80 200 466 159 708 119 134
Ja TT1-1 T 400 120 340 100 240 310 240 38 30 29 230000 00165 3800 U D 1 009 009 80 150 266 212 804 159 175
Ja TT1-11 T 400 120 340 100 240 310 240 38 30 29 230000 00165 3800 U D 1 009 009 80 150 -67 212 804 159 175
Ja TT1-2 T 400 120 340 100 240 310 240 38 30 29 230000 00165 3800 U D 1 009 009 80 200 133 159 708 119 134
Altin (2009) 2 T 360 120 360 75 285 330 285 332 252 258 231000 0017 4100 U D 1 012 012 50 125 196 253 968 190 156
Alt 3 T 360 120 360 75 285 330 285 329 249 258 231000 0017 4100 U D 1 012 012 50 150 148 211 909 158 131
Alt 4 T 360 120 360 75 285 330 285 328 248 258 231000 0017 4100 U D 1 012 012 50 200 112 158 783 119 99
Alt 5 T 360 120 360 75 285 330 285 328 248 258 231000 0017 4100 U D 1 012 012 50 125 253 253 963 190 155
Faqe 90 100
Alt 6 T 360 120 360 75 285 330 285 33 247 258 231000 0017 4100 U D 1 012 012 50 150 239 211 966 158 130
Alt 7 T 360 120 360 75 285 330 285 329 249 258 231000 0017 4100 U D 1 012 012 50 200 238 158 784 119 99
Gamino (2010) VTC1 T 400 120 300 80 220 265 220 68 60 54 221000 00124 2728 U D 1 011 011 50 150 375 143 625 107 150
Ga VTC3 T 400 120 300 80 220 265 220 685 605 54 218900 00124 2730 U D 1 017 017 60 150 275 262 883 196 215
Ga VTC4 T 400 120 300 80 220 265 220 676 596 53 218900 00124 2730 U D 1 017 017 60 150 800 262 879 196 213
Ga VTC5 T 400 120 300 80 220 265 220 68 60 52 220850 0015 2915 U D 1 011 011 50 175 490 122 725 92 128
Ga VTC6 T 400 120 300 80 220 265 220 656 576 55 220850 00135 2915 U D 1 011 011 50 175 650 122 715 92 128
NDIKIMI I PARAMETRAVE TEuml PEumlRCAKTUAR KOMBEumlTAREuml NEuml
LLOGARITJEN E SOLETAVE NEuml SHPIM
Faqe 91 100
Esmerald FILAJ Erdit LEKA
esmeraldfilajfinedual erditlekafinedual Universiteti Politeknik i Tiraneumls Fakulteti i Inxhinieriseuml seuml Ndeumlrtimit Rruga ldquoMuhamet Gjolleshardquo 54
Tiraneuml - Albania
Abstract Eurocodes EN with the status of European Standards discipline the structural design practice within the EU
countries and beyond Due to the presence of local specifics of different nature related to the countries where
these standards are implemented certain parts of their content are accepted as interpretable These parts are known
as the National Determined Parameters (NDPs) and in total for each Eurocode constitute the National Annex
Their impact can be significant or not but it doesnrsquot affect the design philosophy of these standards This study
intends to verify this impact in principle based on a simple case referred to the punching shear design of
reinforced concrete solid slabs without beams At this aim a well defined geometrically and numerically situation
is considered - columnrsquos cross section (30x40)cm and solid slab with 30cm of thickness reinforced in both
directions with steel bars Φ2015 - which is discussed according to the official pubblicated version of Eurocode
2 and also according to the national publications of 7 other states where this specific standard is implemented
The results obtained show the presence of differences between the considered countries a consequence of the
NDPs despite their relatively small number directly related to the topic of the study Italy turns out to have the
highest compliance ratio with the official version of Eurocode 2 followed by other states
Peumlrmbledhje Eurokodet EN me statusin e Standardeve Europiane disiplinojneuml praktikeumln e projektimit teuml strukturave neuml vendet
e BE dhe meuml gjereuml Neuml funksion teuml prezenceumls seuml specifikave lokale teuml natyrave teuml ndryshme neuml shtetet ku keumlto
standarde implementohen eumlshteuml pranuar fakti qeuml pjeseuml teuml caktuara teuml peumlrmbajtjes teuml jeneuml teuml interpretueshme Keumlto
pjeseuml njihen si Parametrat e Peumlrcaktuar Kombeumltareuml (NDPs) dhe neuml teumlreumlsi peumlr ccedildo Eurokod peumlrbeumljneuml Aneksin
Kombeumltar Ndikimi i tyre mund teuml jeteuml i konsideruesheumlm ose jo por pa ceumlnuar frymeumln teknike teuml standardeve Ky
studim synon teuml verifikojeuml keumlteuml ndikim neuml parim me aneuml teuml njeuml rasti teuml thjeshteuml referuar llogaritjes neuml shpim teuml
soletave betonarmeacute pa trareuml Peumlr keumlteuml qeumlllim eumlshteuml ndeumlrtuar njeuml situateuml e konturuar gjeometrikisht dhe numerikisht
- koloneuml me seksion (30x40)cm soleteuml me trasheumlsi 30cm armuar me dopio zgareuml Φ2015 - e cila eumlshteuml diskutuar
neumln driteumln e botimit zyrtar konkretisht teuml Eurokodit 2 njeumlkoheumlsisht edhe teuml botimeve kombeumltare teuml 7 shteteve teuml
tjera ku ky standard eumlshteuml implementuar Rezultatet e peumlrfituara deumlshmojneuml se ka diferenca midis shteteve si pasojeuml
e ekistenceumls seuml NDPs pavareumlsisht numrit teuml tyre relativisht teuml vogeumll lidhur drejtpeumlrdrejt me tematikeumln e studiuar
Italia rezulton se ka peumlrputhshmeumlri meuml teuml larteuml me Eurokodin 2 zyrtar pasuar nga shtete teuml tjera
Fjaleuml kyccedile Eurokode EN Aneks Kombeumltar Parametra teuml Peumlrcaktuar Kombeumltareuml llogaritja neuml shpim
Faqe 92 100
1 HYRJE
Neuml vitin 1975 bazuar neuml Artikullin 95 teuml
Traktatit teuml Romeumls [1] mbajtur neuml 1957
Komisioni i Komunitetit Europian vendosi njeuml
program veprimi neuml fusheumln e ndeumlrtimit Qeumlllimi
i programit ishte eliminimi i pengesave teknike
neuml tregeumlti dhe harmonizimi i specifikimeve
teknike neuml funksion teuml zhvillimit teuml njeuml tregu teuml
peumlrbashkeumlt unifikuar me aneuml teuml rregullave
standardeve teuml cilat fillimisht do teuml sheumlrbenin si
njeuml alternativeuml kundrejt rregullave standardeve
kombeumltare neuml fuqi neuml Shtetet Aneumltare dhe meuml
pas do trsquoi zeumlvendeumlsonin keumlto teuml fundit Peumlr rreth
peseumlmbeumldhjeteuml vjet Komisioni investoi
konkretisht neuml zhvillimin e programit teuml
Eurokodeve Neuml vitin 1989 neumlpeumlrmjet njeuml
direktive [2] Komisioni dhe Shtetet Aneumltare
vendoseumln transferimin e peumlrgjegjeumlsiseuml referuar
peumlrgatitjes dhe botimit teuml Eurokodeve
Komitetit Europian teuml Standardizimit (CEN)
me qeumlllimin qeuml neuml teuml ardhmen teuml peumlrfitonin
statusin e Standardeve Europiane Rezultati i
keumlsaj iniciative teuml reumlndeumlsishme eumlshteuml publikimi
i njeuml serie teuml peumlrbeumlreuml nga dhjeteuml Eurokode teuml
cileumlt mbulojneuml pothuajse teuml gjitheuml materialet
dhe sistemet strukturore me peumlrmbajtje qeuml
periodikisht ndjek zhvillimet shkencore dhe
teknologjike Fillimisht Eurokodet u
peumlrpunuan neuml 62 pjeseuml paraprake (ENVs)
Shumica e tyre u botuan nga viti 1992 deri neuml
vitin 1998 dhe kalimi neuml trajteumln e Standarde
Europiane EN filloi meuml 1998
Komiteti Teknik i CEN (CENTC 250) ka
pranuar se disa pjeseuml teuml Eurokodeve duhet teuml
jeteuml teuml specifikuara peumlr secilin shtet ku
implementohen peumlr shkak teuml diferencave
referuar pozicionit gjeografik kushteve
klimatike dhe gjeologjike zhvillimit
teknologjik neuml fusheumln e ndeumlrtimit meumlnyreumls seuml
jeteseumls nivelit teuml ndrysheumlm teuml siguriseuml teuml
pranuar mbi baza ligjore etj Keumlto pjeseuml marrin
emeumlrtimin Parametra teuml Peumlrcaktuar Kombeumltareuml
(Nationally Determined Parameters NDP)
dhe peumlrbeumljneuml neuml teumlreumlsi ateuml qeuml njihet si Aneksi
Kombeumltar (National Annex NA) Hartimi i tij
peumlr ccedildo Eurokod neuml kuadeumlr teuml proccedilesit teuml
implementimit eumlshteuml detyreuml e peumlrbashkeumlt e teuml
gjitheuml autoriteteve shteteumlrore teuml cileumlt lidhin
veprimtarineuml e tyre me sektorin e ndeumlrtimit
ndeumlrsa korrespondenca teknike me CEN do teuml
realizohet nga autoriteti homolog i
standardizimit me lsquoteuml Peumlrtej sa meuml sipeumlr vlen
teuml theksohet se parimet bazeuml teuml Standardeve
Europiane teuml Projektimit janeuml imune lidhur me
specifikat lokale
Implementimi i Eurokodeve EN bazohet neuml
rekomandimet e Komisionit Europian [3-4]
teuml cileumlt ndeumlr teuml tjera neuml funksion teuml qeumlllimit
kryesor lidhur me harmonizimin e
standardeve teknike theksojneuml referuar
shteteve neuml proccediles rdquo[] Teuml peumlrdorin vlerat e
Parametrave teuml Peumlrcaktuar Kombeumltareuml teuml
rekomanduara nga Eurokodet - keumlto vlera
duhet teuml divergjojneuml nga rekomandimet veteumlm
neuml rast se peumlr kushtet gjeografike gjeologjike
dhe klimatike apo nivelet e siguriseuml
specifikisht teuml pranuar kjo paraqitet e
domosdoshme []rdquo Zbatueshmeumlria e keumltij
udheumlzimi eumlshteuml neuml vullnet specifik teuml ccedildo
shteti pra jo domosdoshmeumlrisht neuml maseuml
uniforme ndeumlr lsquota Si pasojeuml peumlr ccedileumlshtje teuml
njeumljta neuml lidhje me projektimin strukturor
mund teuml veumlrehen rezultate relativisht teuml
ndryshme neuml terma cileumlsore apo sasioreuml
2 PARAMETRAT E
PEumlRCAKTUAR KOMBEumlTAREuml
(NDP)
Eurokodet e botuara neuml faqet e para teuml tyre
peumlrmbajneuml njeuml paragraf me titull ldquoStandarded
Kombeumltare qeuml Implementojneuml Eurokodetrdquo
(National Standards Implementing
Eurocodes) neuml teuml cilin peumlrtej prezantimit
lidhur me botimin kombeumltar teuml Eurokodeve
theksohet se Anekset Kombeumltare peumlrmbajneuml
Parametrat e Peumlrcaktuar Kombeumltareuml (NDPs)
dhe se keumlta teuml fundit duhet teuml peumlrdoren gjateuml
projektimit teuml strukturave teuml ndeumlrtesave apo
veprave teuml tjera inxhinierike shoqeumlruar edhe
nga njeuml kategorizim i tyre Neuml jo pak raste
NDP nuk mund teuml peumlrfaqeumlsohen me njeuml vlereuml
numerike Mjaft prej tyre marrin formeumln e
tabelave grafikeumlve pranimit teuml procedurave
teuml rekomanduara zgjedhjes seuml njeuml qasjeje neuml
llogaritje - kur jepen alternativa - ose
prezantimit teuml njeuml procedure teuml re sigurimit
dhe paraqitjes seuml informacioneve teuml
meumltejshme meuml teuml detajuar etj Peumlr keumlteuml arsye
nga ana e JRC [5] eumlshteuml realizuar njeuml
kategorizim meuml i holleumlsisheumlm i NDP
paraqitur neuml tabeleumln e meumlposhtme Neuml Fig 1
paraqitet numri i NDP sipas kategorizimit teuml
beumlreuml peumlr teuml gjitheuml Paketeumln e Eurokodeve
Veumlrehet se NDP me vlera numerike peumlrbeumljneuml
veteumlm 39 teuml totalit (Tipi 1 2 5 6 dhe pjeseuml
nga 4 - numri total arrin neuml 579) Kjo analizeuml e
thjeshteuml eumlshteuml e reumlndeumlsishme sidomos neuml
Faqe 93 100
Fig 1 Numri i Parametrave teuml Peumlrcaktuar Kombeumltareuml (NDP) sipas kategorive
Fig 2 Numri i Parametrave teuml Peumlrcaktuar
Kombeumltareuml peumlr seicilin Eurokod EN
funksion teuml analizeumls krahasuese pasuese qeuml do
teuml kryhet midis shteteve qeuml implementojneuml
Eurokodet sipas rekomandimeve teuml
komentuara Kjo analizeuml do teuml mbarteuml
veumlshtireumlsiteuml e veta nisur nga fakti qeuml tanimeuml
nuk trajtohen veteumlm vlera numerike por
peumlrcaktime pranime zgjedhje apo forma teuml
tjera relativisht subjektive teuml NDP ccedilka mund
teuml shoqeumlrohen me divergjenca neuml njeuml maseuml teuml
caktuar
Tabela 1 Kategorizimi i Parametrave teuml Peumlrcaktuar Kombeumltareuml [5]
Tip i peumlrgjithsheumlm Tipi (neuml detaje)
Peumlrshkrimi Peumlrshkrimi
1 Vlereuml e njeuml ose meuml shumeuml parametrave 11 Parametra teuml paracaktuar (me vlera teuml rekomanduara)
12 Parametra teuml paracaktuar (pa vlera teuml rekomanduara)
13 Parametra jo teuml paracaktuar
2 Referenceuml neuml raport me njeuml set vlerash tabeleuml(a) 21 Tabela teuml fiksuara (mund teuml ndryshohen veteumlm vlerat)
22 Tabela fleksibeumll (mund teuml ndryshohen rreshtat kolonat)
3 Pranim i procedureumls seuml rekomanduar zgjedhje e
qasjes seuml llogaritjes - kur jepen alternativa - ose
prezantim i procedurave dhe qasjeve teuml reja
31 Pranim i procedurave qasjeve teuml rekomanduara ose prezantim i
teuml rejave
32 Procedura qasje shteteumlrore (lidhur me specifikat e njeuml shteti)
33 Zgjedhje alternative midis opsioneve teuml dheumlna (me vlera teuml
rekomanduara)
34 Zgjedhje alternative midis opsioneve teuml dheumlna (pa vlera teuml
rekomanduara)
35 Zgjedhje midis opsione teuml dheumlna (me vlera teuml rekomanduara)
36 Zgjedhje midis opsione teuml dheumlna (pa vlera teuml rekomanduara)
37 Pranim i procedurave qasjeve neuml formeuml tabelare teuml fiksuar ose
prezantim i teuml rejave
38 Pranim i procedurave qasjeve neuml formeuml tabelare fleksibeumll ose
prezantim i teuml rejave
4 Teuml dheumlna specifike (gjeografike klimatike etj) 4 Teuml dheumlna specifike neuml lidhje me njeuml shtet (gjeografike etj)
5 Grafik(euml) ose tabeleuml(a) kombeumltare parametri 5 Grafik(euml) ose tabeleuml(a ) kombeumltare referuar njeuml parametri
6 Diagrama 6 Diagrama
7 Referenca peumlr informacione 7 Referenca peumlr informacione jokontradiktore dhe komplementare
8 Vendime peumlr aplikimin e Anekseve Informative 8 Vendime neuml lidhje me aplikimin e Anekseve Informative
9 Sigurim i informacioneve teuml meumltejshme 9 Sigurim i informacioneve teuml meumltejshme meuml teuml detajuar
10 Referenceuml lidhur me njeuml informacion 101
Referenceuml lidhur me njeuml informacion i cili peumlrfshihet neuml njeuml aneks informativ
102 Referenceuml lidhur me njeuml informacion i cili peumlrfshihet neuml pjeseuml teuml tjera teuml tekstit teuml EN
Faqe 94 100
Fig 3 Modeli i verifikimit teuml afteumlsiseuml mbajteumlse teuml
soleteumls neuml shpim [6]
3 RASTI STUDIMOR
Studimi i ndikimit teuml Parametrave teuml
Peumlrcaktuar Kombeumltareuml nisur nga kategorizimi
i tyre mund teuml beumlhet neuml meumlnyra teuml ndryshme
Konkretisht neuml keumlteuml punim eumlshteuml menduar teuml
verifikohet ndikimi i NDP neuml llogaritjen neuml
shpim teuml soletave beton armeacute pa trareuml bazuar
neuml Eurokodin 2 [6] Janeuml marreuml neuml shqyrtim
peumlr teuml ndihmuar analizeumln pra dhe peumlr teuml arritur
konkluzione sa meuml teuml qeumlneumlsishme Anekset
Kombeumltare teuml disa shteteve teuml cilat kaneuml
implementuar Eurokodet Anglia (Britania e
Madhe) Franca Italia Gjermania Danimarka
Finlanda dhe Suedia [7-18] Kuptohet qeuml neuml
analizeuml nuk peumlrfshihen teuml gjitheuml parametrat e
Eurokodit neuml fjaleuml por veteuml disa prej tyre teuml
lidhur me karakteristikat e materialeve
strukturore dhe me reagimin neuml prerje teuml
elementeumlve betonarmeacute Peumlr qarteumlsi paragrafi
do teuml vijojeuml me procedureumln e llogaritjes sipas
EC 2 dhe meuml pas do teuml paraqiten sintetikisht neuml
trajteuml grafike dhe tabelare teuml dheumlnat
njeumlkoheumlsisht edhe peumlrfundimet e arritura Sipas
kodit kontrolli neuml shpim do teuml kryhet neuml dy
seksione teuml soleteumls teuml cileumlt i korrespondojneuml dy
perimetrave teuml kontrollit perimetri me i
ngushteuml eumlshteuml ai qeuml peumlr nyjet e brendshme
soleteuml - koloneuml teuml struktureumls (jo aneumlsore)
rezulton sa veteuml perimetri i koloneumls ndeumlrsa
perimetri i dyteuml eumlshteuml ai i qeuml njihet edhe si
ldquoperimetri kryesor bazik i kontrollitrdquo (Fig 3)
Parashtrimi i problemit
Neuml perimetrin e koloneumls ose teuml sipeumlrfaqes seuml
ngarkuar sforcimet prereumlse maksimale qeuml
shkaktojneuml shpimin e soleteumls duhet teuml
ploteumlsojneuml kushtin
Ed Rdmax (1)
Armatura e ccedilelikut referuar shpimit nuk eumlshteuml
e nevojshme neumlse sforcimet prereumlse
maksimale qeuml shkaktojneuml shpimin e soleteumls
janeuml meuml teuml vogla se afteumlsia mbajteumlse e betonit
pa armatureuml νRdc
Ed Rdc (2)
Neuml rast se armatura paraqitet e nevojshme
pozicionimi i saj duhet teuml beumlhet sipas
rregullave konstruktive teuml specifikuara
Kontrolli neuml perimetrin e koloneumls (u0)
Veprimet e listuara do teuml kryhen neuml peumlrputhje
me sistemin e njeumlsive SI peumlrmasat neuml (mm)
forcat e brendshme neuml (kN kNm) sforcimet
(Nmm2)
o 1 2u 2 c c (3)
y nom lbd h c d 2 (4)
y nom lbd h c 3d 2
(5)
y zd 05 d d (6)
1 o 1u u 2 (r 2d) (7)
2 21 1 1 2 2 1W 05c c c 4c d 16d 2 dc (8)
Ed Ed 1 11 k(M V )(u W ) (9)
Ed Ed o Rdmax cdV u d 05 f (10)
ck ck06 1 f 250 (f neuml MPa) (11)
MEd - vlera llogariteumlse e momentit peumlrkuleumls
VEd - vlera llogariteumlse e forceumls prereumlse (c1
c2) - peumlrmasat e seksionit teumlrthor teuml koloneumls -
figura e paraqitur eumlshteuml ilustruese
uo - perimetri i seksionit teumlrthor peumlr kolonat
drejtkeumlndore neuml brendeumlsi teuml struktureumls (aneuml)
(dy dz) - larteumlsia e dobishme e soleteumls sipas
dy drejtimeve ortogonale punuese neuml plan d
(deff) - larteumlsia e dobishme mesatare e
soleteumls bazuar mbi dy vlerat e meumlsipeumlrme u1
- perimetri kryesor i kontrollit teuml soleteumls -
distanceuml 2d nga ccedildo pikeuml e seksionit teumlrthor
A - seksioni kryesor i kontrollit
B - sipeumlrfaqja kryesore e kontrollit Acont
C - perimetri kryesor i kontrollit u1
D - sipeumlrfaqja e ngarkuar Aload
rcont - perimetri i meumltejsheumlm i kontrollit
θ = 266ordm - sipas teoriseuml seuml llogaritjes neuml prerje
Faqe 95 100
Fig 4 Shpeumlrndarja e sforcimeve prereumlse peumlr
veprim teuml njeuml momenti
teuml pa-balancuar neuml njeuml
nyje teuml brendshme
soleteuml - koloneuml [6]
Tabela 2 Vlerat e parametrit ldquokrdquo peumlr
sipeumlrfaqe teuml ngarkuara neuml formeuml
drejtkeumlndore [6]
W1 - funksion qeuml merr neuml konsiderateuml
shpeumlrndarjen e sforcimeve prereumlse neuml soleteuml
peumlr veprim edhe teuml momentit peumlrkuleumls
β - funksion qeuml merr neuml konsiderateuml faktin qeuml
neuml nyjen soleteuml - koloneuml ka edhe moment
k - koeficient i cili varet nga raporti i
peumlrmasave teuml seksionit teumlrthor teuml koloneumls νEd
- sforcimet prereumlse qeuml shkaktojneuml shpim
νRdmax - vlera maksimale e sforcimeve
prereumlse ose meuml thjeshteuml rezistenca neuml prerje
ν - faktor reduktues i rezistenceumls referuar
gjendjes seuml plasaritur teuml betonit neuml prerje
Kontrolli neuml perimetrin kryesor (u1)
Ed Ed 1 RdcV u d (12)
13Rdc Rdc l ck 1 cpC k(100 f ) k (13)
Rdc min 1 cp( k ) (14)
32 12min ck0035k f (15)
k 1 200 d (d neuml mm) (16)
l ly lz 002 (17)
cp Edy cy Edz cz05(N A N A ) (18)
νRdc - afteumlsia mbajteumlse e betonit pa armatureuml
CRdc - parameteumlr qeuml lidhet me afteumlsineuml
mbajteumlse teuml betonit CRdc= 018γc (γcasymp15) ρl
- peumlrqindja e konsideruar neuml llogaritje e
armatureumls gjateumlsore teuml teumlrhequr peumlrcaktuar
mbi bazeumln e peumlrqindjeve peumlr ccedildo drejtim
punues neuml plan referuar gjereumlsive teuml soleteumls
(2x3d + peumlrmaseuml kolone pingul me drejtimin)
cp - sforcimet normale neuml soleteuml (shtypeumlse
rarr pozitive) teuml shkaktuara nga veprime
perpendikulare me drejtimet y dhe z teuml saj (si
psh efektet e para pasnderjes)
Llogaritja e armatureumls punuese
Neuml rast se nevojitet armatureuml punuese peumlr teuml
peumlrballuar sforcimet qeuml shfaqen fizikisht me
shpimin e soleteumls sipeumlrfaqja punuese e njeuml
elementi (e njeuml keumlmbe dege pasi zakonisht
vendosen si shufra vertikale brenda larteumlsiseuml
seuml soleteumls) duhet teuml keumlnaqeuml kushtin vijues
swmin ck
r t yk
A (15sin cos ) f008
s s f
(19)
Aswmin - sipeumlrfaqja minimale e njeuml elementi teuml
veccedilanteuml punues (e njeuml keumlmbe dege)
(sr st) - peumlrkateumlsisht distanca meuml e madhe e
pranuar midis elementeumlve teuml veccedilanteuml punues
degeumlve sipas drejtimit radial dhe tangencial
(shiko Fig 5) - do teuml peumlrcaktohen 2 vlera
referuar perimetrit u1 (lexo vijimin) α - keumlndi
ndeumlrmjet armatureumls seuml teumlrhequr teuml soleteumls
sipas dy drejtimeve (planit teuml soleteumls) dhe
armatureumls punuese (α=90ordm)
Armatura punuese pozicionohet zakonisht
sipas njeuml forme teuml mbyllur duke krijuar njeuml
ose meuml shumeuml perimetra punues referuar
seksionit teumlrthor teuml koloneumls apo sipeumlrfaqes
direkt teuml ngarkuar (peumlrjashtim beumln rasti kur
armatura realizohet neuml formeumln e shufrave
gjateumlsore me segmente teuml inklinuar) distanca
radiale midis teuml cileumlve eumlshteuml po sr Afteumlsia
mbajteumlse e betonit teuml armuar e cila duhet teuml
jeteuml jo meuml e vogeumll se sforcimet prereumlse teuml
llogaritura meuml sipeumlr νEd eumlshteuml
sw ywdefRdcRdcs
r 1
A f sin3 3 d
4 2 s u d
(20)
ywdef ywdf 250 025d f (MPa) (21)
Asw - sipeumlrfaqja totale e njeuml perimetri punues
fywd - vlera projektuese e sforcimit teuml
rrjedhshmeumlriseuml seuml armatureumls punuese
fywdef - vlera efektive projektuese e sforcimit
teuml rrjedhshmeumlrise seuml armatureumls punuese
Perimetri meuml i largeumlt i kontrollit peumlr teuml cilin
nuk ka nevojeuml teuml pozicionohet armatureuml
punuese referuar shpimit jepet me shprehjen
c1c2 le05 10 20 ge20
k 045 060 070 080
Faqe 96 100
Fig 5 Pozicionimi i armatureumls punuese neuml
soleteuml [6]
oout Ed Rdcu V d (22)
Fig 5 Pozicionimi i armatures punuese
ne solete [6]
Parametri Njeumlsia RV BS NF UNI DIN DS SFS SS
Betoni Klasa C3037 C3240 C2530 C3037 C3037 C3545 C3037 C3037
Klekspoz ----- XD1 XD1 XD1 XD1 XD1 XD1 XD1 XD1
fck MPa 300 320 250 300 300 350 300 300
fcd MPa 200 181 167 170 170 241 170 200
c ----- 150 150 150 150 150 145 150 150
cc ----- 100 085 100 085 085 100 085 100
cmindur mm 35 30 35 35 30 30 30 25
cnom mm 45 40 45 45 40 40 40 35
Ccedileliku Klasa B500C B500C B500C B450C B500C B500C B500C B500C
fyk MPa 5000 5000 5000 4500 5000 5000 5000 5000
fyd MPa 4348 4348 4348 3913 4348 4167 4348 4348
fywd MPa 4348 4348 4348 3913 4348 4167 4348 4348
ud 675 675 675 675 250 021 100 675
s ----- 115 115 115 115 115 12 115 115
h mm 300 300 300 300 300 300 300 300
dy mm 245 250 245 245 250 250 250 255
dz mm 225 230 225 225 230 230 230 235
d mm 235 240 235 235 240 240 240 245
dlb (shufra gjat) mm 20 20 20 20 20 20 20 20
k ----- 0633 0633 0633 0633 0633 0633 0633 0633
u0 mm 1400 1400 1400 1400 1400 1400 1400 1400
u1 mm 4352 4414 4352 4352 4414 4414 4414 4477
r1 mm 4700 4800 4700 4700 4800 4800 4800 4900
W1 mm2 1955920 2012480 1955920 1955920 2012480 2012480 2012480 2069840
---- 1324 1319 1324 1324 1319 1319 1319 1315
Ed (u0) MPa 4024 3927 4024 4024 3927 3927 3927 3834
Rd max MPa 5280 4744 4500 5251 4488 6228 4488 5280
Ed (u1) MPa 1295 1245 1295 1295 1245 1245 1245 1199
CRdc ---- 0120 0120 0120 0120 0120 0124 0120 0120
k ---- 1923 1913 1923 1923 1913 1913 1913 1904
l ---- 00089 00087 00089 00089 00087 00087 00087 00085
Rd c MPa 0690 0696 0649 0690 0681 0742 0681 0673
min MPa 0511 0524 0466 0511 0507 0548 0507 0503
(Asw sr)nev mm2mm 730 686 759 730 697 654 697 665
A - perimetri meuml i largeumlt i kontrollit
d - larteumlsia e dobishme e soleteumls
Faqe 97 100
Fig 6 Pozicionimi i armatureumls punuese neuml
soleteuml [6]
Tabela 3 Tabela peumlrmbledheumlse e llogaritjeve teuml soleteumls neuml shpim neumln influenceumln e Anekseve Kombeumltare
u0out mm 81678 78951 86796 81678 80668 74073 80668 79689
r0out mm 10777 10343 11592 10777 10616 9566 10616 10460
a1 mm 705 70 705 70 70 72 72 70
srmax mm 1763 1800 1763 1763 1800 1800 1800 1838
stmax (brenda u1) mm 3525 360 3525 3525 360 360 360 3675
stmax (jashteuml u1) mm 470 480 470 470 480 480 480 490
k (termi kd) mm 15 15 15 15 15 2 15 15
rmax ---- 7252 6743 8067 7252 7016 4766 7016 6785
nperimeteumlrnev mm 5 5 6 5 5 4 5 5
sr pranuar ---- 1600 1500 1450 1600 1550 1350 1550 1500
Asw nev mm 11686 10297 11006 11686 10804 8826 10804 9978
Rd cs MPa 1295 1245 1295 1295 1245 1245 1245 1199
Asw min (brenda) mm2 337 328 277 375 332 306 331 327
Asw min (jashteuml) mm2 449 438 369 500 443 408 441 436
Parametri Njeumlsia RV BS NF UNI DIN DS SFS SS
dll (diam shufreumls) mm Φ8 Φ8 Φ8 Φ8 Φ8 Φ8 Φ8 Φ8
r1 (perimetri 1) mm 70 70 70 70 70 70 70 70
n1 (perimetri 1) 24 21 23 24 22 18 22 20
r2 (perimetri 2) mm 2300 2200 2150 2300 2250 2050 2250 2200
n2 (perimetri 2) 24 21 23 24 22 18 22 20
r3 (perimetri 3) mm 3900 3700 3600 3900 3800 3400 3800 3700
n3 (perimetri 3) 24 21 23 24 22 18 22 20
r4 (perimetri 4) mm 5500 5200 5050 5500 5350 4750 5350 5200
n4 (perimetri 4) 24 21 23 24 22 18 22 20
r5 (perimetri 5) mm 7100 6700 6500 7100 6900 --- 6900 6700
n5 (perimetri 5) 240 210 230 240 220 --- 220 200
r6 (perimetri 6) mm --- --- 7950 --- --- --- ---
n6 (perimetri 6) --- --- 230 --- --- --- ---
A - perimetri meuml i largeumlt i armatureumls punuese
B - perimetri meuml i largeumlt i kontrollit pa armatureuml uoout
Faqe 98 100
Rregullat e pozicionimit teuml armatureumls
Perimetri i pareuml i armatureumls duhet teuml vendoset neuml distanceuml ge 03d nga faqja e koloneumls apo perimetri i sipeumlrfaqes
seuml ngarkuar Perimetri meuml i largeumlt i armatureumls punuese nuk duhet teuml vendoset neuml distanceuml meuml teuml madhe se (k∙d)
brendashkruar perimetrit meuml teuml largeumlt uoout (rekomandohet vlera e kasymp15) Po keumlshtu hapi i perimetrave
brendashkruar sipas rrezes duhet teuml jeteuml sr max le 075d ndeumlrsa distanca tangenciale midis degeumlve brenda njeuml
perimetri duhet teuml jeteuml peumlrkateumlsisht kur ky ndodhet brenda ose jashteuml perimetrit kryesor teuml kontrollit u1 st max le
15d st max le 22d Armatura duhet teuml pozicionohet neuml jo meuml pak se dy perimetra
Rasti qeuml eumlshteuml diskutuar lidhet me njeuml soleteuml tip pllakeuml me trasheumlsi konstante prej 30cm armuar me shufra
gjateumlsore Φ2015 neuml teuml dy drejtimet mbeumlshtetur neuml njeuml koloneuml me seksion teumlrthor (30x40)cm - nyja soleteuml -
koloneuml eumlshteuml konsideruar e brendshme Klasa Strukturore (referuar jeteumlgjateumlsiseuml funksionale) eumlshteuml S4 (50 vjet)
ndeumlrsa Klasa e ekspozicionit teuml struktureumls eumlshteuml XD1 [6] Ngarkesa e peumlrqendruar e transmetuar neuml koloneuml eumlshteuml
pranuar NEd=1000kN ndeumlrsa momenti peumlrkuleumls sipas teuml dy drejtimeve MEd=250kNm Veprimet e kryera neuml
peumlrputhje me procedureumln e llogaritjes teuml diskutuar dhe rezultatet e peumlrfituara janeuml paraqitur neuml Tabeleumln 3 ku
krahas teuml tjerave fck - rezistenca karakteristike cilindrike neuml shtypje e betonit e matur neuml mosheuml 28 ditore fcd -
vlera projektuese e rezistenceumls neuml shtypje teuml betonit (fcd = ccfckγc)cc - koeficient qeuml konsideron efektet peumlr
njeuml koheuml teuml gjateuml dhe efektet e aplikimit teuml ngarkesave
(cmindur cnom) - peumlrkateumlsisht shtresa mbrojteumlse minimale e armatureumls lidhur me kushtet ambjentit dhe shtresa
mbrojteumlse ldquollogariteumlserdquo
dll - diametri i pranuar i shufrave degeumlve (ri ni) - rrezja e perimetrit ldquoirdquo teuml armatureumls seuml vendosur peumlr shpimin
dhe numri i degeumlve
fyk - rezistenca karakteristike e rrjedhshmeumlriseuml e armatureumls punuese (ccedilelikut) fyd - vlera projektuese e rezistenceumls
seuml rrjedhshmeumlriseuml seuml armatureumlsccedilelikut (fyd=fykγs)
(γc γs) - faktoreumlt pjesoreuml teuml siguriseuml peumlrkateumlsisht peumlr betonin dhe ccedilelikun
Parametrat e Peumlrcaktuar Kombeumltareuml (NDP) kryesoreuml janeuml theksuar me ngjyreuml neuml tabeleuml
Nga rezultatet e paraqitura veumlrehen diferenca teuml cilat peumlr shkak teuml veteuml kontureve teuml tematikeumls seuml trajtuar janeuml
relativisht teuml vogla numerikisht Ato lidhen kryesisht siccedil u theksua edhe neuml parantezeuml me trajtimet referuar
materialeve strukturore dhe mekanizmit teuml reagimit teuml elementeumlve betonarmeacute neuml prerje Grafikeumlt vijues tregojneuml
variacionin e madheumlsive kryesore
Fig 7 Variacioni neuml (MPa) i sforcimeve
prereumlse vEd(uo) amp afteumlsiseuml mbajteumlse vRdmax neuml
prerje referuar perimetrit uo
Fig 8 Variacioni neuml (MPa) i sforcimeve prereumlse
vEd(u1) amp afteumlsiseuml mbajteumlse vRdc neuml prerje referuar
perimetrit u1
Faqe 99 100
4 PERFUNDIME
Mbeumlshtetur neuml parashtrimin teorik dhe neuml rezultatet e peumlrfituara neuml rastin studimor arrihen konkluzionet e
listuara meuml poshteuml
Sforcimet prereumlse referuar perimetrit teuml koloneumls rezultojneuml pothuajse me teuml njeumljtat vlera peumlr teuml gjitha shtet et
duke qeneuml se parametri β dhe larteumlsia e dobishme variojneuml fare lehteuml (Fig 7) Afteumlsia mbajteumlse neuml
korrespondenceuml eumlshteuml funksion i drejtpeumlrdrejteuml i klaseumls seuml rezistenceumls seuml betonit pra veumlrehen vlera meuml teuml larta
pikeumlrisht peumlr shtete si Danimarka Suedia teuml cileumlt peumlrputhen me vlerat e rekomanduara nga veteuml Eurokodi 2 (EC
2)
Sforcimet prereumlse referuar perimetrit kryesor teuml kontrollit gjithashtu ndryshojneuml pak neuml vareumlsi teuml larteumlsiseuml seuml
dobishme apo shtreseumls mbrojteumlse teuml armatureumls (Fig 8) Afteumlsia mbajteumlse νRdc ndikohet nga njeuml numeumlr faktoreumlsh
(nuk synohet teuml vlereumlsohet veccedilaneumlrisht kontributi i tyre) - maksimumi arrihet peumlr Danimarkeumln (+7 mbi EC 2)
Perimetrat e kontrollit varen kryesisht nga larteumlsia e dobishme por jo veteumlm (sidomos perimetri meuml i largeumlt i
kontrollit i cili arrin vlereumln maksimale peumlr Franceumln +6 mbi rekomandimin e EC 2) (Fig 9)
Armatura e nevojshme eumlshteuml edhe elementi fundor njeumlkoheumlsisht meuml i reumlndeumlsisheumlm i llogaritjeve neuml fjaleuml edhe
neuml kuptimin ekonomik (Fig 10) Neuml vlereumln e saj ndikojneuml gjitheuml faktoreumlt e listuar (Ek 20) Gjykimi do teuml beumlhet
kryesisht mbi vlereuml absolute por duke konsideruar edhe numrin e perimetrave neuml teuml cileumlt shpeumlrndahet kjo
armatureuml Konkludohet se maksimumi arrihet nga Italia (me vlereuml sa EC 2) ndeumlrsa minimumi nga Danimarka
e cila ka edhe klaseumln meuml teuml larteuml teuml rezistenceumls seuml betonit por edhe faktorin pjesor teuml siguriseuml meuml teuml vogeumll se
shtetet e tjera
Neuml mbyllje theksohet se ndikimi i Parametrave teuml Peumlrcaktuar Kombeumltareuml pavareumlsisht se lidhur me cilin
material strukturor apo situateuml teknike qeuml implikon peumlrdorimin e tyre diskutohet duhet marreuml neuml konsiderateuml
Shembulli i trajtuar deumlshmon qarteuml keumlteuml (situata teuml tjera mund teuml paraqiten me ndryshime meuml teuml dukshme) Shteti
me rezultatet meuml teuml afeumlrta (bazuar neuml sasineuml e armatureumls nga sa u vu neuml dukje) me rekomandimet e EC 2 eumlshteuml
Italia
Fig 9 Variacioni neuml (mm) i shtrirjes seuml
perimetrit kryesor teuml kontrollit u1 amp perimetrit
meuml teuml largeumlt uoout
Fig 10 Variacioni neuml (mm2) i sipeumlrfaqes seuml nevojshme
teuml armatureumls neuml total Aswnev amp peumlr ccedildo perimeteumlr Aswnev
nper
Faqe 100 100
Fig11 Pozicionimi i armatures punuese ne solete
Literatura
[1] Treaty of Rome (1957) Treaty establishing
the European Economic Community (EEC)
23031957 Rome Italy
[2] European Commission (1988) Construction
Products Directive 89106EEC [hellip]
Brussels Belgium
[3] European Commission (2003) Guidance
Paper L concerning the Construction Products
Directives 89106EEC 2003 Application and
Use of the Eurocodes Brussels Belgium
[4] European Commission Joint Research Centre (2015) State of implementation of the
Eurocodes in the European Union Support to
the implementation harmonization and further
development of the Eurocodes Brussels Belgium
[5] European Commission Joint Research Centre
(2007) Eurocodes Database for Nationally
Determined Parameters Support to the
implementation harmonization and further
development of the Eurocodes Brussels
Belgium
[6] CEN (2006) EN 1992-1-1 Eurocode 2
Design of concrete structures Part 1-1
General rules and rules for buildings
Brussels Belgium
[7] BSI (2004a) BS EN 1992-1-12004
Eurocode 2 Design of concrete structures
General rules and rules for buildings London
the United Kingdom
[8] BSI (2004b) BS EN1992-1-1NA UK
National Annex to Eurocode 2 Design of
concrete structures General rules and rules
for buildings London the United Kingdom
[9] AFNOR (2005) NF EN 1992-1-1 Calcul des
structures en beacuteton armeacute ou preacutecontraint Paris France
[10] AFNOR (2007) NF EN 1992-1-1NA Paris
France
[11] DIN (2011a) DIN EN 1992-1-1 Eurocode 2
Bemessung und Konstruktion von Stahlbeton -
und Spannbetontragwerken - Teil 1-1
Allgemeine Bemessungsregeln und Regeln fuumlr
den Hochbau Berlin Germany
[12] DIN (2011b) Nationaler Anhang - National
festgelegte Parameter -Eurocode 2
Bemessung und Konstruktion von Stahlbeton -
und Spannbetontragwerken - Teil 1-1
Allgemeine Bemessungsregeln und Regeln fuumlr
den Hochbau Berlin Germany
[13] UNI (2005) UNI EN 1992-1-1 Eurocodice 2
- Progettazione delle strutture di calcestruzzo
- Parte 1-1 Regole generali e regole per gli
edifici Roma Italia
[14] UNI (2007) Appendice Nazionale della
Norma UNI EN 1992-1-1 Roma Italia
[15] DS (2005) Eurocode 2 Betonkonstruktioner
- Betonbroer - Dimensionerings - og
detaljeringsregler Charlottenlund Denmark
[16] DS (2007) EN 1992-1-1 DK NA2007
National Annex to Eurocode 2 Design of
concrete structures - Part 1-1 General rules
and rules for buildings Charlottenlund
Denmark
[17] SFS (2007) Eurokoodi 2 Betonirakenteiden
suunnittelu Osa 1-1 Yleiset saumlaumlnnoumlt ja
rakennuksia koskevat saumlaumlnnoumlt The Finnish
National Annex to the standard SFS EN 1992-
1-1 Malminkatu Finland
[18] SIS (2005) Eurokod 2 Dimensionering av
betongkonstruktioner - Del 1-1 Allmaumlnna
regler och regler foumlr byggnader Stockholm
Sweden