Upload
others
View
3
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
1.
Các bài suy niệm CHÚA NHẬT 31 THƯỜNG NIÊN - C
Lời Chúa: Kn 11,22–12,2; 2Tx 1,11–2,2; Lc 19, 1-10
MỤC LỤC
1. Vòng tay tha thứ ................................................................... 2
2. Đổi đời ................................................................................... 4
3. Ánh mắt yêu thương ............................................................ 6
4. Có một cái nhìn như thế – Thiên Phúc .............................. 9
5. Hôm nay nhà này được giải thoát. ................................... 12
6. Hoán cải đích thực – Radio Veritas Asia ........................ 15
7. Giakêu, một con lừa chui qua lỗ kim – RC..................... 17
8. Chia sẻ – Lm Giuse Lê Minh Thông ............................... 19
9. Suy niệm của Lm. Phêrô Bùi Quang Tuấn ..................... 22
10. Nghệ thuật cảm hóa lòng người của Chúa Giêsu ......... 26
11. Đổi mới cuộc đời – Lm. Đaminh Trần Đình Nhi ......... 29
12. Tầm cao của Phúc Âm..................................................... 32
13. Con Người đến để tìm và cứu......................................... 34
14. Chúng ta thì giống như Giakêu ...................................... 37
15. Gặp gỡ Đức Kitô biến đổi cuộc đời mình ..................... 40
16. Tình yêu làm kinh ngạc - McCarthy .............................. 44
17. Từ khán giả đến người tiếp cận - McCarthy................. 46
18. Người tội lỗi - R. Gutzwiller .......................................... 48
19. Hôm nay nhà này được giải thoát. ................................. 50
20. Tiền bạc ............................................................................. 53
21. Đền tội ............................................................................... 56
22. Đổi đời ............................................................................... 59
23. Hoán cải ............................................................................. 63
24. Hoán cải ............................................................................. 68
25. Thiên Chúa yêu thương ................................................... 71
26. Gặp gỡ ơn cứu độ – Lm. FX Vũ Phan Long ................ 74
27. Chú giải của Noel Quesson............................................. 83
2.
1. Vòng tay tha thứ
Nhiều người trong chúng ta có một cái nhìn sai lạc về Thiên Chúa. Đối với họ Thiên Chúa thường là một ông cảnh
sát đầy quyền năng, luôn đứng bên lề cuộc đời để biên phạt
những hành động sai trái. Trong khi đó Đức Kitô đã tỏ lộ cho
chúng ta thấy Thiên Chúa là một người Cha nhân từ hằng
yêu thương chăm sóc chúng ta, và đặc biệt Ngài sẵn sàng tha
thứ những lầm lỗi của chúng ta. Ngài hằng mong ước cho
chúng ta, những người con của Ngài được hạnh phúc.
Sách Khôn Ngoan đã viết: Chúa thương xót mọi người và
Ngài nhắm mắt trước những tội lỗi của những kẻ thực lòng
sám hối. Lòng nhân từ và thương xót ấy ngày hôm nay được
biểu lộ một cách cụ thể qua câu chuyện về ông Giakêu. Ông
ta là một người thu thuế giàu có tại Giêricô. Dưới mắt những
người Do Thái, thì những kẻ làm nghề thu thuế bị đồng hoá
với phường tội lỗi, vì họ tiếp tay với đế quốc Lamã, bóc lột
đồng bào của mình, để nuôi sống kẻ thù và làm giàu cho bản thân. Chính vì thế mà họ bị loại trừ khỏi cộng đồng dân
Chúa.
Từ lâu Giakêu hẳn thường nghe nói nhiều về Chúa Giêsu
và ao ước được gặp gỡ với Người. Vì thế khi hay biết Người
sắp đi qua nơi đó, Giakêu đã trèo lên một cây sung vì ông là
một người thấp bé, và dân chúng thì lại đông đảo vây quanh
Người. Thế rồi, Chúa Giêsu đã nhận ra ông, Ngài nói: Hỡi
Giakêu hãy xuống mau vì hôm nay Ta muốn lưu lại tại nhà
ngươi.
Hẳn chúng ta sẽ ngạc nhiên trước một lời nói như thế.
Ngài đã dành cho ông một vinh dự quá to lớn, phải chăng
Ngài đã đảo lộn bậc thang giá trị? Phải chăng Ngài khích lệ
những kẻ bóc lột, gian tham và độc ác? Chính Giakêu cũng
ngạc nhiên không kém trước tình yêu Ngài dành cho ông.
3.
Trong khi mọi người thù ghét ông thì Ngài lại yêu thương
ông. Chính tình yêu này đã chuyển hướng cuộc đời ông, đưa ông vào một khúc quanh mới, thắp lên trong tâm hồn ông
một ngọn lửa nhiệt thành.
Từ thẳm sâu cõi lòng, ông cảm thấy chính mình cần phải
uốn nắn sửa đổi lại những sai lỗi khuyết điểm, đền bù những
thiệt hại trong dĩ vãng để xứng đáng với tình thương yêu ấy.
Lập tức ông đã quyết định: Thưa Thầy, con sẽ bố thí một nửa
phần sản nghiệp của con. Và nếu như con đã làm thiệt hại ai
thì con sẽ đền trả gấp bốn. Chúa Giêsu thấu suốt cõi lòng
ông, Ngài đã cảm động khi nói với ông: Ngày hôm nay nhà
này được ơn cứu độ vì cũng là con cháu Abraham. Chúa
Giêsu đã chống lại những thiên kiến của người đời, Ngài đã
xác quyết: Con Người đến để tìm kiếm và cứu vớt những gì
đã hư đi.
Dù cuộc đời chúng ta có chồng chất tội lỗi, chúng ta đừng
vội thất vọng, hãy ngước nhìn Chúa, hãy tìm gặp Ngài với lòng yêu mến chân thành, bởi vì lúc nào Ngài cũng mở rộng
vòng tay chờ đón để tha thứ cho chúng ta.
4.
2. Đổi đời
Trong cuộc sống, có nhiều người đã thoát xác, đã đổi đời một cách bất ngờ để trở nên tốt lành và thánh thiện.
Phanxicô Borgia đã từ bỏ chức vị tại triều đình khi đứng
trước thi thể rữa thối của hoàng hậu Isabella. Phanxicô
Xaviê đã trở nên một vị tông đồ Á châu chỉ vì lời Kinh Thánh
mà Ignatio không ngừng nhắc đến mỗi khi gặp gỡ: Được lời
lãi cả thế gian mà mất linh hồn thì có ích lợi chi. Magueritte
de Cortone đã xa lìa nếp sống tội lỗi và trở nên một vị thánh
trước cái chết của người tình. Và ngày hôm nay, ông Giakêu
cũng đã thực hiện một cuộc đổi đời, một cuộc thoát xác như
thế.
Thực vậy, khi trèo lên cây sung để nhìn xem Chúa Giêsu,
có lẽ ông chỉ muốn thoả mãn tính tò mò của mình cứ chẳng
có nghĩ ngợi xa xôi gì. Thế nhưng thật bất ngờ là sự việc
tưởng như vô nghĩa này đã đưa ông đi rất xa, đánh dấu một
khúc quanh, mở ra một huyết mới có tính cách quyết định toàn bộ cuộc đời của ông.
Từ đó chúng ta nhận thấy Chúa thường đến với chúng ta,
thường bước vào cuộc đời chúng ta một cách bất ngờ, bằng
những con đường đầy bí ẩn, hầu dẫn chúng ta tới những nơi
thật xa lạ. Ngài luôn chủ động, đưa ra sáng kiến và chọn lựa
chúng ta như lời Ngài đã phán: Không phải các con chọn
Thầy nhưng chính Thầy đã chọn các con.
Phần chúng ta là phải nắm lấy cơ hội một cách đúng lúc,
chấp nhận sáng kiến của Chúa và cùng bước đi với Ngài trên
nẻo đường Ngài đã mở ra. Điều quan trọng đó là đừng lỡ hẹn
với Ngài. Bởi vì cơ hội bỏ qua sẽ không bao giờ trở lại.
Nếu như ngày hôm nay, ông Giakêu không muốn xem
thấy Chúa hay không đón nhận Ngài đến thăm nhà ông, thì
5.
có lẽ đã chẳng xảy ra sự gì, để rồi ông mãi mãi vẫn là một
người thu thuế, mải mê làm giàu một cách bất chính. Thế nhưng ngày hôm nay, một con đường mới đã mở ra cho ông,
một cuộc sống mới đã bùng lên trong ông và một con người
mới được khai sinh nơi cõi lòng ông. Cuộc đổi đời của ông
đã diễn ra tức khắc và triệt để.
Tức khắc bởi vì ông không xin được gia hạn, được trì
hoãn, và bởi vì ông biết rằng nếu không thực hiện ngay hôm
nay, ngay lúc này thì cũng sẽ chẳng bao giờ thực hiện được.
Triệt để bởi vì ông sẵn sàng chấp nhận mọi hậu quả của
cuộc hoán cải: chia tài sản cho người nghèo túng, đền bù gấp
bốn cho những thiệt hại mình đã gây nên. Cuộc hoán cải nào
cũng có cái giá phải trả. Có sẵn lòng trả thì mới là hoán cải
thực sự.
Còn chúng ta thì sao? Chúng ta đã quyết tâm trở lại với
Chúa biết bao nhiêu lần, nhưng có lẽ chưa một lần chúng ta
đã trở lại thật sự với Ngài. Phải chăng, vì sợ phải trả cái giá đắt ấy mà chúng ta cứ còn trì hoãn, và thoái thác mãi.
6.
3. Ánh mắt yêu thương
(Suy niệm của ĐTGM. Giuse Ngô Quang Kiệt)
Mỗi khi đọc câu chuyện ông Giakêu, tôi ngỡ ngàng trước
ánh mắt của Chúa Giêsu khi Ngài nhìn lên ông Giakêu trên
cây sung. Ánh mắt ấy có sức mạnh kỳ lạ. Ánh mắt ấy chất
chứa bao tâm tình. Chỉ trong một ánh mắt cuộc đời Giakêu
hoàn toàn biến đổi.
Đó là ánh mắt quan tâm. Chúa Giêsu vào thành Giêricô.
Giêricô là một thành phố rộng lớn, người đông đúc, buôn bán
sầm uất. Một đám đông lớn đi theo Chúa Giêsu. Trong khi
đó ông Giakêu thật bé nhỏ. Nên ông phải leo lên cây sung để
nhìn Chúa. Thật lạ lùng. Giữa đám đông mênh mông ấy,
Chúa vẫn nhìn thấy ông Giakêu, dù ông thấp lùn. Giữa muôn
người, Chúa chỉ tìm Giakêu. Lại còn biết rõ tên ông. Điều đó
chứng tỏ Chúa quan tâm tới Giakêu, dù ông bé nhỏ trong
một đám đông hỗn độn. Giakêu chắc chắn cảm thấy ấm lòng
vì ánh mắt quan tâm của Chúa.
Đó là ánh mắt khiêm nhường. Hãy tưởng tượng cảnh
Chúa ngước lên nhìn Giakêu. Chúa nhìn lên. Giakêu nhìn
xuống. Thật là một cảnh tượng phi thường. Người có tầm
vóc cao lớn phải ngước nhìn lên mới gặp ánh mắt người thấp
bé. Thiên Chúa phải ngước mắt nhìn lên mới gặp được phàm
nhân. Đấng vô cùng thánh thiện phải ngước mắt nhìn lên mới
gặp kẻ tội lỗi tầy trời. Tạo hóa phải ngước mắt nhìn lên mới
gặp được thụ tạo. Đấng Cứu Độ phải ngước mắt nhìn lên mới
gặp được kẻ cần được cứu. Đấng tha tội phải ngước mắt nhìn
lên mới gặp được kẻ cần được thứ tha. Thật là một sự khiêm
nhường thẳm sâu. Giakêu chắc chắn phải choáng váng vì ánh
mắt khiêm nhường của Chúa.
7.
Đó là ánh mắt tha thứ. Nguyên một việc quan tâm tìm
kiếm cũng đã chứng tỏ Chúa tha thứ cho ông rồi. Huống hồ Chúa còn khiêm tốn ngước nhìn lên. Hơn thế nữa Chúa còn
ngỏ lời muốn đến thăm nhà ông. Giakêu chưa tìm Chúa thì
Chúa đã tìm Giakêu. Giakêu chưa gọi Chúa thì Chúa đã gọi
Giakêu. Giakêu chưa mời thì Chúa đã ngỏ ý đến nhà. Giakêu
chưa xin lỗi thì Chúa đã tha thứ. Ánh mắt tha thứ mới khoan
dung độ lượng và ấm áp làm sao. Giakêu chắc chắn tràn đầy
niềm hối cải khi nhìn vào ánh mắt tha thứ của Chúa.
Đó là ánh mắt tin tưởng. Chúa Giêsu nhìn Giakêu bằng
ánh mắt tin tưởng. Tin tưởng nên không nhìn về quá khứ mà
chỉ hướng về tương lai. Chúa quên hết tội lỗi của ông. Hơn
thế nữa Chúa tin rằng ông sẽ nên người tốt. Chúa tin rằng
ông sẽ làm lại cuộc đời. Chúa tin vào tương lai của ông. Nên
Chúa đã nhìn ông. Nên Chúa tha thứ cho ông. Nên Chúa kết
thân với ông. Trước ánh mắt tin tưởng của Chúa, chắc chắn
Giakêu sẽ cương quyết làm lại cuộc đời.
Đó là ánh mắt yêu thương. Tất cả sẽ không thể giải thích
được nếu không có tình yêu. Chúa quan tâm tới Giakêu vì
Chúa yêu thương ông, như người mục tử tốt lành đi tìm con
chiên lạc. Chúa khiêm nhường vì Chúa yêu thương ông, như
người cha cõng con trên vai. Chúa tha thứ vì Chúa yêu
thương ông, như người cha sẵn sàng chờ đón đứa con hoang
đàng. Chúa tin tưởng vì Chúa yêu thương ông, như người mẹ
không khi nào nói rằng con mình xấu, dù nó phạm tội trăm
lần. Chúa nhìn ông bằng ánh mắt yêu thương. Ngập tràn
trong yêu thương, trái tim Giakêu bừng lên ngọn lửa yêu
thương. Đời ông được đốt cháy trong yêu thương. Nên ông
đã đáp lại tình yêu thương của Chúa. Vì yêu mến Chúa mà
ông yêu thương đồng loại. Yêu thương nên đền bù thiệt hại.
Yêu thương nên chia sẻ chân thành.
8.
Lạy Chúa, Chúa luôn nhìn con bằng ánh mắt yêu thương.
Xin cho con biết nhìn vào mắt Chúa, nhận ra tình yêu thương của Chúa và biến đổi cuộc đời như ông Giakêu.
KIỂM ĐIỂM ĐỜI SỐNG
1) Chúa nhìn Giakêu bằng ánh mắt thế nào?
2) Giakêu đã đáp lại ánh mắt của Chúa ra sao?
3) Bạn có bao giờ nhìn thấy ánh mắt Chúa nhìn bạn chưa?
4) Bạn có muốn nhìn tha nhân bằng ánh mắt của Chúa
không?
9.
4. Có một cái nhìn như thế – Thiên Phúc
(Trích dẫn từ ‘Như Thầy Đã Yêu’)
Nhiều đệ tử đang theo học Thiền định dưới sự hướng dẫn
của thiền sư Sengai. Một người trong bọn họ thường hay
thức dậy ban đêm, vượt tường ra phố để dạo mát cho thỏa
thích.
Một đêm kia, Sengai đi giám thị phòng ngủ, thấy một đệ
tử vắng mặt và cũng khám phá ra được chiếc ghế đẩu cao
mà anh ta thường dùng để leo qua tường. Sengai dời chiếc
ghế đi chỗ khác và đứng thay vào chỗ đó. Khi anh chàng
rong chơi trở về, không biết rằng Sengai là chiếc ghế, anh ta
đặt chân lên đầu thầy và nhảy xuống đất. Lúc khám phá ra
việc mình đã làm, anh ta hoảng sợ, nhưng Sengai nhẹ nhàng
bảo:
- Sáng sớm hôm nay trời lạnh lắm. Con hãy cẩn thận kẻo
bị cảm đấy?
Từ đó, người đệ tử ấy không bao giờ bỏ ra ngoài ban đêm nữa. Anh chuyên tâm học tập và trở thành người đệ tử gương
mẫu của thầy Sengai.
Thiên Chúa không những tế nhị, dịu dàng, và nhân từ như
thầy Sengai mà Người còn khoan dung, tha thứ và yêu
thương những con người tội lỗi.
Ông Giakêu là một trưởng ty thuế vụ thành Giêricô, một
người giàu có vì lạm thu bất chính. Ông bị liệt vào số những
kẻ tội lỗi, bị khai trừ và khinh bỉ. Chúa Giêsu không nhìn
ông bằng con mắt ấy, Người ngước nhìn ông đang ngồi trên
cây sung; một cái nhìn nhân từ như không thấy tội gì trong
ông. Chính cái nhìn đầy chân tình và yêu thương ấy đã khiến
ông nhìn lại chính mình và quyết tâm đổi mới.
10.
Người nói với ông: “Này Giakêu, xuống mau đi, vì hôm
nay tôi phải ở lại nhà ông!”. Hạnh phúc quá bất ngờ: Người không chỉ biết ông đang ở trên cây mà còn biết cả tên ông.
Người không chỉ muốn đến thăm mà còn xin ở lại nhà ông.
Ông chỉ có một ao ước nhỏ nhoi là được nhìn thấy Người,
nhưng Người lại cho ông cả một ân huệ lớn lao vượt quá
lòng ông mong ước. Ông chỉ muốn thấy kẻ đã chữa cho anh
mù Báctimê là người thế nào, nhưng chính Đấng ấy lại chữa
lành đôi mắt tâm hồn ông.
Vâng, chính đôi mắt tâm hồn ông đã bừng sáng, để ông
không chỉ thấy một con người bình thường trước mặt, nhưng
còn thấy Người chính là Đấng ban ơn cứu độ, đầy lòng nhân
từ và xót thương; để ông không chỉ thấy tiền bạc là tất cả
nhưng còn thấy cần chia sẻ và trao ban. Ông đã quá vui
mừng hứa với Chúa: “Thưa Ngài, này đây phân nửa tài sản
của tôi, tôi cho người nghèo, và nếu tôi đã cưỡng đoạt của ai
cái gì, tôi xin đến gấp bốn”. Và Chúa chỉ chờ có thế, để nói với mọi người: “Ơn cứu độ đã đến cho nhà này, bởi người
này cũng là con cháu tổ phụ Abraham”. Thật vậy ở đâu có
Chúa hiện diện là có ơn cứu độ, ở đâu có ơn cứu độ là có sự
tha thứ. Ông Giakêu đã được thứ tha để được nhận lại làm
con cái Abraham, con cái của lòng tin, con cái của Thiên
Chúa.
Và chắc chắn, không ai có thể ngăn cản ông ngồi đồng
bàn với Chúa, trong bữa tiệc hân hoan ngay sau đó. Chắc
chắn, ông Giakêu không còn giàu có như trước nữa, nhưng
ông sẽ hạnh phúc hơn nhiều. Chắc chắn thân xác ông vẫn lùn
như xưa, nhưng tâm hồn ông đã cao thượng hơn gấp bội.
Những người được Chúa “tìm đến và cứu chữa” bao giờ
cũng trổi vượt trong nhân cách và kiên vững trong lòng tin.
11.
Lạy Chúa, có rất nhiều người cần chúng con nhìn họ với
cái nhìn của Chúa, có rất nhiều người mong chúng con ghé thăm.
Xin cho chúng con một tấm lòng khoan dung như Chúa,
và một tâm hồn quảng đại như Giakêu, để cả thế giới này trở
nên con cái Abraham, và được hưởng nhờ ơn cứu độ của
Chúa. Amen.
12.
5. Hôm nay nhà này được giải thoát.
(Trích dẫn từ ‘Hãy Ra Khơi’ – Veritas)
Bài Tin Mừng hôm nay cho chúng ta một hình ảnh sinh
động và thú vị về thái độ của một tay trùm thu thuế có tên là
Giakêu. Giakêu là một con người khá đặc biệt. Đặc biệt vì
ông ta có vóc dáng quá khiêm tốn, vừa nhỏ vừa lùn. Đặc biệt
vì ông ta là một người giàu có ai cũng biết, nhưng sự giàu có
của ông là do nghề nghiệp thu thuế, một nghề mà đối với
người Do thái bấy giờ là nghề tội lỗi. Tội lỗi với dân tộc vì
làm tay sai cho ngoại bang, cho đế quốc đàn áp và bóc lột
đồng bào. Tội lỗi với Gia vê Thiên Chúa và với lề luật, vì đã
tham nhũng và thủ lận tiền chung bỏ vào túi riêng.
Một người như ông mà lại tò mò đến nỗi phải leo lên cây
sung, vì ao ước chỉ được xem thấy Chúa Giêsu và cuối cùng
không những được xem thấy mà còn đối diện với Ngài, tiếp
đón Ngài vào nhà. Cuộc tiếp xúc này dẫn ông đến việc tự
nộp mình vào cuộc đánh tư sản mại bản của chính bản thân ông: “Này đây phân nửa tài sản của tôi, tôi sẽ phân phát cho
người nghèo và nếu tôi có gian lận của ai, tôi sẽ đền gấp
bốn”.
Thái độ của Giakêu không phải là thái độ rửa tiền hay
chạy tội của một kẻ quan chức tham ô thủ đoạn. Nhưng là
một thái độ chân thành hối cải, một thái độ của người nhận ra
lời mời gọi của Thiên Chúa và đón nhận ơn cứu độ của Ngài.
Một lần và chỉ một lần giữa Đức Giêsu và Giakêu đã làm
biến đổi cả cuộc đời. Nhưng dầu sao đi nữa, điều làm cho
chúng ta lưu ý chính là dung mạo đích thực của Đức Giêsu,
Đấng cứu chuộc đã đến và đang hiện diện giữa nhân loại.
Giakêu hôm nay tôi lưu lại nhà ông và hôm nay ơn được
cứu độ đã đến cho nhà này.Vì Con Người đến để tìm kiếm và
13.
cứu chữa những gì đã mất. Chúa Giêsu không những đã vượt
qua và còn phá đổ những giới hạn và những gía trị của tập tục Do thái và những quan niệm của những người biệt phái.
Ngài la cà tiếp xúc với những người tội lỗi, Ngài vào nhà và
ăn cơm với những người thu thuế. Ngài để cho người đàn bà
tội lỗi quấn quít rồi để cho bà lấy tóc lau chân Ngài. Ngài đã
cứu chữa những người bệnh tật trong ngày Sabbat.
Hình ảnh của Đức Giêsu cho thấy một Thiên Chúa giống
như bài đọc 1 sách Khôn Ngoan: “Thiên Chúa chẳng từ nan
để vượt qua những ranh giới ứng kỵ giữa thanh sạch và nhơ
uế, giữa thánh thiện và tội lỗi, giữa luật lệ và cứu sống. Ngài
đến để gặp gỡ những người mà Ngài yêu thương, Ngài tìm
kiếm và cứu độ họ”.
Thái độ của Chúa Giêsu cho thấy một nguồn mạch mới
của đời sống Kitô hữu chúng ta, điều cốt uếu của Tin Mừng
Đức Kitô chính là ơn cứu độ đến từ Thiên Chúa chứ không
phải do nỗ lực luân lý của con người. Chính thái độ đi bước
trước của Chúa Giêsu đã giúp ông Giakêu sám hối và tìm lại
được đời sống luân lý tốt đẹp hơn. Chính Thiên Chúa đã đi
tìm Giakêu, trước khi ông tìm kiếm Ngài. Ngài đã mời gọi
ông trước khi ông thấy gặp Ngài. Quả thực, đúng như điều
thánh Phaolô đã xác tín trong thơ Rôma như sau: “Đức Kitô
đã chết vì chúng ta, ngay khi chúng ta còn là tội nhân”. Đó là bằng chứng Thiên Chúa yêu thương chúng ta.
Thiên Chúa đã luôn luôn tìm kiếm chúng ta, mọi người và
từng người, chỉ có điều chúng ta có ao ước gặp Ngài hay
không? Chúng ta có dám vượt qua đám đông xô bồ đang bon
chen xô lấn cuộc đời để đến với Ngài hay không? Có dám
mạnh dạn để đáp trả lời mời gọi của Ngài và đón tiếp Ngài
hay không? Nếu chỉ một lần gặp gỡ Đức Giêsu mà Giakêu đã
đánh đổi tất cả thì chúng ta hằng ngày đến nhà thờ để hiệp
14.
dâng Thánh Lễ, chúng ta có sẵn sàng đón nhận Chúa Giêsu
Thánh Thể vào trong tâm hồn và có dám để Thiên Chúa biến đổi chúng ta hay không? Điều còn lại của chúng ta là biết
lắng nghe và sẵn sàng đáp trả, dám can đảm sám hối và canh
tân đời sống để được ơn cứu độ.
Xin Chúa cho mỗi người chúng ta vững mạnh trong đời
sống đức tin để nhận ra tình yêu và ơn cứu độ của Thiên
Chúa đang trao ban cho chúng ta. Xin cho chúng ta can đảm
để sẵn sàng đáp trả và đón nhận ơn cứu độ mà Thiên Chúa
đã trao ban cho chúng ta. Vậy chúng ta hãy cùng nhau tuyên
xưng đức tin của mình qua Kinh Tin Kính.
15.
6. Hoán cải đích thực – Radio Veritas Asia
(Trích dẫn từ ‘Mỗi Ngày Một Tin Vui’)
Gặp gỡ Chúa Giêsu là một biến cố hồng phúc cho con
người, nếu người đó không lo sợ hoặc tránh né cuộc gặp gỡ
này.
Tin Mừng hôm nay thuật lại cho chúng ta cuộc gặp gỡ
giữa Chúa Giêsu và ông Giakêu. Chúng ta có thể ghi nhận
hai thái độ trong cuộc gặp gỡ này.
Trước hết là thái độ của những kẻ tự cho mình là công
chính mà khinh dễ kẻ khác, không muốn cho kẻ khác đến
gặp Chúa và nhận lãnh ơn lành của Chúa. Đó là thái độ của
những kẻ lẩm bẩm trách Chúa đã niềm nở đón tiếp những
người tội lỗi và ăn uống với họ, bởi vì đối với Chúa không có
ai xấu xa tội lỗi đến độ không đáng được hưởng lòng nhân từ
tha thứ của Chúa. Liệu chúng ta có thái độ của những kẻ tự
cho mình là công chính và khinh dễ người khác không?
Thái độ thứ hai là thái độ của ông Giakêu, người thu thuế trưởng và giầu có. Đối với người Do thái, người thu
thuế là kẻ tội lỗi công khai: đó là tội phản bội quê hương
cộng tác với ngoại bang, và tội gian lận tiền thuế quá mức
qui định. Giakêu là người thu thuế trưởng và giầu có, sự giầu
có này theo lý luận của người Do thái, chứng tỏ ông có
những hành vi bất chính để làm giầu: thu nhiều, nộp ít, và
như vậy ông là một người tội lỗi. Đối với người đồng hương
với Giakêu, thì tội của ông không thể tha thứ được; nhưng
đối với Chúa Giêsu, Đấng đến tìm và cứu những gì đã hư
mất, thì đây là dịp để thể hiện tình thương nhân từ của Thiên
Chúa.
Nơi con người tội lỗi Giakêu vẫn còn một khát vọng
hướng về Chúa: ông muốn nhìn xem Chúa Giêsu đi qua, và
16.
đây là yếu tố căn bản để được Chúa thi ân. Từ một khát khao
gặp Chúa đến việc ăn năn trở lại không có khoảng cách không vượt qua được, vì Chúa Giêsu có thể vượt qua khoảng
cách này một khi con người đã có sẵn thái độ chờ mong Ngài
đến. Thái độ của Giakêu có thể khuyến khích chúng ta trở về
với Chúa. Ông đã thể hiện sự trở lại của mình bằng một hành
động cụ thể thiết thực: phân chia nửa phần tài sản cho người
nghèo và đền bù gấp bốn cho những thiệt hại ông đã gây ra
cho kẻ khác.
Ước gì Lời Chúa hôm nay giúp chúng ta thể hiện một
cách cụ thể sự hoán cải của mình. Xin cho chúng ta đừng
bao giờ đùa giỡn hay lạm dụng lòng nhân từ của Chúa,
nhưng luôn biết cộng tác với ơn Chúa và thành tâm trở về
với Chúa.
17.
7. Giakêu, một con lừa chui qua lỗ kim – RC.
Ông Giakêu thưa với Chúa rằng: “Thưa Ngài, này đây
phân nửa tài sản của tôi, tôi cho người nghèo”. “Vì Con
Người đến để tìm và cứu những gì đã mất” (Lc. 19, 8b-10)
Ông Giakêu thân hình thấp bé, đứng đầu những người
thâu thuế ở thành Giêricô, những đoàn người buôn bán từ Ả-
rập qua thành đều phải chịu thuế nhập thị. Như thế, ông là
người rất giàu, nhưng bị người Do thái khinh chê là hạng
người tội lỗi công khai và cộng tác với quân xâm lăng. Tuy
nhiên, chính ông là người được Thiên Chúa gửi Thánh Thần
đến lôi kéo ông về cùng Đức Giêsu.
Ông “Sếp” trở nên trẻ nhỏ
Các trẻ nhỏ sẵn lòng trèo lên cây cao quá tầm đám đông
để xem. Ông Giakêu, mặc dầu là “xếp”, địa vị cao và giàu
sang đã nên giống trẻ nhỏ. Ông không sợ thiên hạ nhạo cười
và hạ nhục. Được tiếng nội tâm thúc đẩy, ông tò mò trèo lên
cây nhìn xem Đức Giêsu bất kể ra sao thì sao.
Đức Giêsu vị ngôn sứ tuyệt vời, rất nhạy bén với hành
động của Thánh Thần nơi người khác. Người nhìn lên và
thấu suốt tận con tim của Giakêu. Người gọi tên ông, đó là
tiếng gọi của tình yêu. Người ra lệnh cho ông: “Hãy xuống
mau đi, vì hôm nay tôi ở lại nhà ông”. Sứ điệp của Đức
Giêsu đã kêu gọi ông. Người phải dắt đưa chiên lạc của nhà
Israel về.
Đoàn hành hương theo Đức Giêsu chẳng hiểu gì sứ điệp
của Người. Đức Giêsu vừa tỏ quyền phép của Thiên Chúa
chữa người mù được thấy và bây giờ tự mời mình vào ở nhà
một người tội lỗi. Vậy Người không thể là Đấng Thiên sai
Cứu thế. Người trong sạch không thể đồng cư với kẻ ô uế.
Như thế, Đức Giêsu đã nên cớ cho người ta vấp phạm trong
18.
suốt cuộc đời cứu thế của Người đúng như ông Si-mê-on nói
tiên tri: “Thiên Chúa đã đặt cháu bé này làm cớ cho nhiều người Israel vấp ngã hay được chỗi dậy” (Lc. 2, 34).
Và tự hủy mình đi
Niềm vui đáp lại lời mời gọi của Thiên Chúa để trở về
thật chứa chan, Giakêu đã vui mừng đón rước Đức Giêsu vào
nhà. Ông vui mừng chính thức công bố trở về và hứa bồi
thường đầy đủ gấp bốn lần luật buộc, cùng hiến nửa gia tài
làm việc bác ái giúp người nghèo. Ơn Chúa đầy tràn, ông đáp
lại bằng tấm lòng thiện chí đầy tràn.
Đức Giêsu quay lại phía đám đông giúp họ hiểu rằng
Giakêu đã tỏ ra xứng đáng là con cháu thật của tổ phụ Áp-ra-
ham, có lòng quảng đại đặc biệt, mặc dầu nghề nghiệp ông
thuộc lớp người tội lỗi. Đức Giêsu đem ơn cứu độ đến nơi
nào biết tiếp đón Người đến ở.
19.
8. Chia sẻ – Lm Giuse Lê Minh Thông
Câu chuyện Giakêu quá quen thuộc, nhưng lại là một bức tranh sống động, phong phú, tinh tế và là lời chất vấn và mời
gọi qua mọi thời đại. Trong hành trình lên Giê-ru-sa-lem,
Đức Giêsu đi ngang qua Giê-ri-khô và xảy ra câu chuyện ông
Giakêu với những nét tương phản hài hước và độc đáo. Nhân
vật chính được giới thiệu qua bốn chi tiết: (1) Tên gọi:
Giakêu, (2) Nghề nghiệp: Đứng đầu những người thu thuế,
(3) Địa vị xã hội: Người giàu có, (4) Ngoại hình: thấp bé,
ngôn ngữ bình dân gọi là lùn.
Trong câu chuyện, nhân vật Giakêu có những nét tương
phản vừa theo quan điểm người đời, vừa theo quan điểm tâm
linh. Theo người đời, Giakêu là người có địa vị, có quyền và
có tiền, ba yếu tố này làm nên sức mạnh và uy thế của một
con người. Ông ở cao hơn những người bình thường, nhưng
ông lại thua kém họ về chiều cao, nên tầm nhìn bị thu hẹp và
bị hạn chế. Ông muốn thấy Đức Giêsu, nhưng đám đông trở thành chướng ngại cho điều ông ước muốn. Tuy nhiên, con
người không hơn nhau ở chiều cao mà hơn nhau ở cái đầu;
Giakêu quyết định thực hiện ước muốn thấy Đức Giêsu bằng
cách trèo lên cây sung. Quyết định này tạo nên tương phản
giữa việc ông đạt được mục đích là thấy Đức Giêsu, nhưng
phải hy sinh thể diện. Một người có quyền hành và địa vị
như ông mà lại leo lên cây sung, mượn cây sung để cải thiện
chiều cao của mình, thì chẳng gì đề cao cái sự thấp bé của
ông trước mọi người.
Đáng chú ý hơn là tương phản theo quan điểm tâm linh.
Ông Giakêu là người quyền thế trong xã hội, nhưng đám
đông lại gọi ông là “người tội lỗi”, vì khi Đức Giêsu quyết
định ở lại nhà ông, mọi người xầm xì: “Nhà người tội lỗi mà
ông ấy cũng vào trọ!” Câu kết của Đức Giêsu: “Con Người
20.
đến để tìm và cứu những gì đã mất” đã xếp Giakêu vào loại
những người đã mất, nhưng được Đức Giêsu cứu.
Tương phản trên bình diện tâm linh và cách xử sự của
Giakêu để xem thấy Đức Giêsu đã được Người đánh giá cao.
Việc ông dám trở trên trò cười cho thiên hạ để tiếp cận được
Đức Giêsu cho thấy thiện chí của ông. Nhờ hành động này,
ông trở thành nhân vật chính của câu chuyện với những
chuyển biến tích cực và nhanh chóng. Khi Đức Giêsu nhìn
lên và nói với ông: “Này ông Giakêu, xuống mau đi, vì hôm
nay tôi phải ở lại nhà ông!” (19,5) Bản văn chơi chữ khi viết
Đức Giêsu nhìn lên và bảo ông xuống, nghĩa là trở về với
chiều cao đích thực của mình, trở về với con người thực của
mình, để không những thấy Đức Giêsu mà còn để đối thoại
với Người, để quyết định bán nửa tài sản cho người nghèo và
đền gấp bốn cho những ai mình đã làm họ bị thiệt.
Điều mới mẻ so với trình thuật người thu thuế Lê-vi ở chỗ
Lê-vi đã bỏ nghề thu thuế và đi theo Đức Giêsu, còn ông Giakêu có bỏ nghề đứng đầu những người thu thuế hay
không, bản văn không cho biết. Trình thuật chỉ nhấn mạnh
tấm lòng của ông đối với người nghèo và việc ông chú trọng
sự công bằng. Có thể hiểu Giakêu có thể tiếp tục đứng đầu
những người thu thuế mà vẫn được cứu. Điều quan trọng là
ước muốn gặp Đức Giêsu, thực hiện ước muốn này, và khi
gặp thì mừng rỡ đón tiếp Người.
Trình thuật nói đến sự gặp gỡ tốt đẹp giữa hai con người
với hai sự tìm kiếm. Giakêu tìm cách để thấy Đức Giêsu còn
Đức Giêsu đang tìm và cứu những gì đã mất. Chính sự gặp
gỡ giữa hai con người đang tìm kiếm này làm cho Giakêu trở
thành người được cứu và làm tỏ lộ sứ vụ của Đức Giêsu.
Điểm độc đáo của bản văn ở ngay trong trong cách
trình bày nhân vật Giakêu. Ông là người vừa thấp vừa cao.
21.
Cao về địa vị xã hội, nhưng thấp bé về chiều cao. Thấp bé
thể lý nhưng cao quý trong thiện chí tìm gặp Đức Giêsu. Ông có quyền hành và giàu có trong xã hội nhưng bị coi là người
tội lỗi, là người đã mất, cần được cứu. Nhân vật Giakêu trở
thành điển hình cho hành trình tìm kiếm và gặp gỡ Đức
Giêsu là Người mang lại ơn cứu độ cho ông.
Đầu câu chuyện, Giakêu được giới thiệu như là người có
mọi thứ: Chức vị, tiền bạc và quyền hành; nhưng ông đang
thiếu và đang đi tìm cái mà tiền bạc và chức quyền không
đem lại cho ông. Ông tìm cách để xem cho biết Đức Giêsu là
ai, mục đích trước tiên là xem cho biết con người mà ông
chưa biết.
Điểm độc đáo thứ hai là Đức Giêsu không dạy giáo lý
cho Giakêu, Người không bày tỏ tư cách Con Thiên Chúa
của Người. Ngược lại Người chỉ nói một câu tỏ bày sự thân
thiện và ưu ái của Người dành cho ông: “Này ông Giakêu,
xuống mau đi, vì hôm nay tôi phải ở lại nhà ông”.
Bài học cho chúng ta hôm nay là liệu sự ở lại của Đức
Giêsu có khả năng làm cho chúng ta hoán cải, có khả năng
làm cho chúng ta thuộc về Người, làm cho chúng ta biết chia
sẻ với người nghèo và tôn trọng sự công bằng hay không.
Câu chuyện Giakêu vẫn là lời chất vấn, lời mời gọi chúng ta
trong cách chúng ta tìm gặp và đón tiếp Đức Giêsu, trong
cách chúng ta sống niềm tin và thể hiện niềm tin của mình.
22.
9. Suy niệm của Lm. Phêrô Bùi Quang Tuấn
Cách đây không lâu, trên trang “Tuổi Biết Buồn”, tôi có đọc được đôi dòng tâm sự như sau: “Em năm nay 21 tuổi.
Sang Mỹ được 3 năm. Năm đầu sống rất vui vẻ hồn nhiên,
không buồn phiền gì về vấn đề tình cảm. Năm thứ hai thì con
tim bắt đầu lúc lắc. Năm thứ ba em bắt đầu yêu thật. Em đã
quen một anh tên A. Lúc đầu chỉ coi anh là anh trai, nhưng
tình cảm len lỏi vào tim lúc nào không biết. Anh lo cho em
từng li từng tí. Càng ngày em càng cảm thấy mến anh.
Nhưng có điều anh hơn em đến cả 18 tuổi. Lấy anh thì cũng
được, nhưng em lại sợ cái cảnh ‘cha già con mọn’. Thế rồi
em lại quen một anh khác tên B. Anh này thương em, cũng lo
lắng cho em. Hơn em chừng 7, 8 tuổi. Nhưng có điều cũng
khó nghĩ vì B lại thấp hơn em, lại không có đạo nữa. Không
trở lại, bố em không chấp nhận là cái chắc. Không lớn hơn
vài 'inches' nữa thì tương lai của em sẽ không biết giầy, guốc
cao gót là gì?”.
Đọc qua tâm sự đó, tôi chợt nhớ đến hình ảnh của một
người rất thấp trong Phúc âm: Giakêu, một ty trưởng quan
thuế tại thành phố Giêricô, nằm cách Giêrusalem 15 dặm về
hướng đông bắc.
Giakêu không những được mô tả như một người thiếu
thước tấc về thể xác, nhưng còn là kẻ quá thấp bé về tâm
hồn, dưới cái nhìn của người Do thái. Không “thấp” lắm sao
khi cấu kết với ngoại bang Rôma để vơ vét tài sản của dân
tộc, đất nước! Không “bé” lắm sao khi đi làm giàu trên bao
mồ hôi xương máu của những người lầm than khốn khổ!
Từ xưa đến nay, chẳng mấy ai ưa thích chuyện thuế má.
Người Do thái lại càng chán ghét chế độ sưu thuế do chính
sách đô hộ Rôma áp đặt. Số là tại các thuộc địa, để không
23.
phải trực tiếp bóc lột, chính quyền cai trị Rôma thường cho
đấu thầu việc thu thuế tại từng khu vực. Tất nhiên chỉ có kẻ giàu mới có khả năng và mới có cơ may trúng thầu. Khi
trúng, họ có quyền qui định mặt hàng cũng như giá thuế phải
đóng. Lắm khi người trúng thầu phải ra giá thật cao để gỡ
vốn. Và không ít khi cao thêm tí nữa để có lời. Thế nên, dân
Do thái tự động xem hạng thu thuế là phường bán rẻ lương
tâm, phá nước hại dân, làm giàu bất chính. Người ta tránh xa
như gặp phải những con vật dơ nhớp, nguy hiểm. Thậm chí
còn coi họ như quân ngoại đạo và tội lỗi.
Thành ra con người Giakêu hẳn là quá thấp bé trong tầm
nhìn luân lý của những kẻ “đang bị bóc lột”. Đã vậy vóc
dạng của ông cũng chẳng cao ráo sáng sủa gì. Lùn quá! Có
nhón gót cũng chẳng thấy Đức Giêsu đâu. Đám đông che
mất tầm nhìn của ông.
Mặt khác, danh xưng của ông còn khơi lên ý tưởng mỉa
mai châm biếm khi nó tương phản với công luận. Giakêu là phiên âm từ chữ “Zakkay”, trong tiếng Do thái có nghĩa là
“người công chính” hay “người thanh khiết”. Gọi một kẻ tội
lỗi, nhơ uế là “công chính” và “thanh khiết”, nếu không phải
là chế giễu và khinh bỉ thì là gì?
Nhưng dù thân xác và tinh thần có bị bao quanh bằng
những hàng rào của mặc cảm tự ti, hay sự khinh thường ghét
bỏ của dân chúng, lòng khát mong gặp Đức Giêsu đã như tác
động đầu tiên đưa đến biến đổi và thăng hoa con người.
Ước ao nhìn mặt Đức Giêsu, đó là sự tò mò tự nhiên hay
lời mời gọi của tình thương? Cứ tưởng tượng Giakêu xắn
chiếc áo rộng thùng thình của một bậc trưởng giả để leo lên
cây sung như một đứa con nít cũng đủ thấy đó là một khát
khao vượt tính tự nhiên rồi. Phải chăng khi bị mọi người
tránh xa, khi nghe đồn Đức Giêsu hay đến làm bạn với
24.
những kẻ không được thương yêu, trong ông đã hình thành
nỗi niềm đi tìm yêu thương vỗ về.
Lòng khát khao mãnh liệt làm cho lòng Giakêu “cao lên”
so với bao người chen chúc trong đám đông hiếu kỳ. Oâng
muốn nhìn Chúa, nhưng đúng hơn, Chúa lại muốn tìm ông.
Khi vừa đến chỗ cây sung có Giakêu đang trèo trên đó, Đức
Giêsu “nhìn lên và trông thấy ông”. Giả như không có ánh
mắt nhìn lên đó thì chuyện gì sẽ sảy ra? Có lẽ Giakêu cũng
tuột xuống ra về trong âm thầm. Cái nhìn của Chúa làm biến
đổi cuộc đời.
Nhìn và thấy diễn tả một sự chú ý kiếm tìm. Nhìn vào bao
con người chen chúc chung quanh, với đủ mọi thành phần,
trình độ, sang hèn, tuổi tác, nhưng Đức Giêsu lại chỉ thấy có
một tâm hồn mà Ngài đang muốn tìm về. Niềm vui rạng rỡ
đã bật thành lời: “Hỡi Giakêu hãy xuống mau, vì hôm nay Ta
phải lưu lại tại nhà ngươi” (Lc 19,5). Ngài đã tìm thấy “con
chiên lạc” đang vướng trên cành, và lòng Ngài ngập tràn hân hoan.
Một nhà chú giải suy niệm: “Ôi chao! Ngày hôm đó, chắc
là Đức Giêsu phải sung sướng hạnh phúc lắm! Còn vài cây
số nữa là đến Giêrusalem. Còn vài ngày nữa là cuộc khổ nạn
được dâng hiến để cứu chuộc con người. Mọi nỗi đơn độc
chơ vơ của thập giá, mọi hình khổ Ngài sẽ gánh chịu, mọi vết
thương xé nát bàn tay và đôi chân đẫm máu sẽ mang lại ơn
ích cho nhân loại. Ngài biết điều đó. Ngài đã cứu thế gian khi
tiến lên Giêrusalem. Và Giakêu là hoa trái đầu mùa”. (Noel
Quesson)
Con tim cháy lửa yêu thương đã tìm gặp được tâm hồn
khao khát thương yêu. Và thương yêu đã biến đổi phận
người! Đúng là “gặp gỡ Đức Kitô, biến đổi cuộc đời mình;
Gặp gỡ Đức Kitô, nảy sinh tình đệ huynh”. Tình huynh đệ
25.
nảy sinh khi Giakêu tự nguyện “bố thí nửa phần gia tài cho
người khổ đau”. Tình đệ huynh lại được hàn gắn khi Giakêu can đảm “đền trả gấp bốn cho người bị ông làm thiệt hại”.
Không gặp được Đức Kitô chẳng ai có đủ sức đền bù,
chia sẻ, hay trao ban. Không có tình thương sưởi ấm chắc
chắn chẳng ai có thể đổi đời. Nhưng khi có tình Chúa chiếu
soi, người ta sẽ “cao lên” trong tình người. Và như thế,
không ai có quyền kỳ thị hay gạt bỏ, vì họ cũng là “con cái
của Abraham”. Không ai được phép xem họ như người ngoại
hay kẻ lầm lạc, vì họ cũng là môn đệ của Tình Yêu Thiên
Chúa.
Trở lại với lời tâm sự ban đầu. Thiết tưởng cao to thân
xác mà thấp bé cõi lòng thì ăn thua gì. Mang danh có đạo mà
không bác ái hy sinh thì cũng thiếu xót lắm thay. Thế nên,
việc cần thiết nhất không phải là cao lùn, mập ốm, rửa tội
hay chưa, nhưng là có được tình yêu đúng nghĩa chiếm ngự
tâm hồn hay không.
Tình yêu đúng nghĩa chỉ có khi được Đức Giêsu lưu lại
trong đời. Và như Lệ Vũ, người phụ trách “Tuổi Biết Buồn”
xác quyết: “Tìm được tình yêu và yêu thật lòng, ba cái
chuyện cao gầy, lùn mập, miệng méo, mắt Sài gòn, mắt Chợ
Lớn, sẽ không thành vấn đề quan trọng”.
Xin tình yêu của Đức Kitô gặp gỡ đời con và đời người.
26.
10. Nghệ thuật cảm hóa lòng người của Chúa Giêsu
(Suy niệm của Lm. Ignatio Trần Ngà)
Đứng trước tội nhân hay những người sa ngã, hư hỏng, dư
luận xã hội thường lên án, khinh miệt, loại trừ… Đó là thái
độ vốn có của những người Do-thái có tiếng là đạo đức như
các thầy tư tế, các luật sĩ và biệt phái đối với những người tội
lỗi như Giakêu.
Ngay cả Chúa Giêsu, dù Người chỉ tiếp đón những người tội lỗi thôi thì cũng đã bị tai tiếng rồi. Khi “Các người thu
thuế và các người tội lỗi lui tới với Đức Giêsu để nghe
Người giảng. Những người Pha-ri-sêu và các kinh sư bèn
xầm xì với nhau: "Ông này đón tiếp phường tội lỗi và ăn
uống với chúng." (Lc 15, 1-2)
Chính thái độ khinh thị và loại trừ người tội lỗi như thế
lại càng xô đẩy người sa ngã lún sâu hơn trong tội lỗi của
mình. Cư xử như thế là dìm xuống chứ không phải là nâng
lên. Còn về phần Chúa Giêsu, Người có cách cư xử rất đẹp
đối với người tội lỗi và chính cách cư xử cao nhã nầy có một
sức cảm hoá thần diệu. Cung cách đối xử của Chúa Giêsu là
niềm nở tiếp đón và trân trọng họ, coi họ như bạn bè. Thế
nên dư luận hồi ấy đã xem Ngài “là tay ăn nhậu, bạn bè với
quân thu thuế và phường tội lỗi.” (Mt 11,19)
Chúa Giêsu thừa biết Giakêu là ai và thuộc hạng người nào, nhưng Chúa Giêsu không nhìn Giakêu bằng ánh mắt
khinh miệt của người Do-thái, nhưng đối xử với ông bằng
tấm lòng trân trọng và yêu thương.
Khi thấy Giakêu vắt vẻo trên cành cây chờ xem Chúa
Giêsu đi qua, Chúa vui vẻ thân mật vẫy chào ông trước:
"Này ông Giakêu…”
27.
Chúa Giêsu gọi đích danh ông như đã từng quen biết từ
lâu. Việc gọi tên thân mật nầy khiến ta nhớ lại lời Chúa Giêsu nói về quan hệ gắn bó giữa người chăn chiên tốt và
đoàn chiên của mình: “Chiên nghe tiếng của anh và anh gọi
tên từng con chiên” (Ga 10,3).
Rồi Chúa Giêsu tiếp: “Xuống mau đi!” Đây không hẳn là
lời thúc giục mà chỉ là lời thân mật giữa bạn bè. Rồi Chúa
Giêsu lại muốn thắt chặt mối tình bằng hữu qua việc cùng ăn
uống đồng bàn với Giakêu, và hơn thế nữa, đề nghị ở lại tại
nhà ông để rộng giờ hàn huyên tâm sự: “Hôm nay, tôi sẽ ở
lại nhà ông.”
Sáng kiến tình yêu của Chúa Giêsu lúc đó chắc hẳn phải
khiến cho Giakêu sửng sốt. Một bậc thầy khả kính và danh
tiếng như Đức Giêsu mà lại đến trọ tại nhà một người tội lỗi
như Giakêu ư? Chuyện thực mà tưởng như mơ! Thế là
Giakêu vô cùng sung sướng đón tiếp Đức Giêsu vào nhà
mình.
Thái độ yêu thương, trân trọng và quý mến của Đức
Giêsu đối với Giakêu đã làm cho ông đổi đời thật sự, một sự
thay đổi tận căn ít ai ngờ tới.
Bấy giờ Ông Giakêu đứng lên thưa với Chúa rằng : "Thưa
Ngài, đây phân nửa tài sản của tôi, tôi cho người nghèo; và
nếu tôi đã chiếm đoạt của ai cái gì, tôi xin đền gấp bốn."
Dám đem nửa phần gia sản lớn lao của mình trao ban cho
người nghèo khó, lại chấp nhận đền gấp bốn những thiệt hại
đã gây ra… quả là một quyết định anh hùng! Thế là từ một
người đáng khinh, Giakêu bỗng trở thành một người rất đáng
khâm phục!
Kho tàng văn học thiền có ghi lại câu chuyện sau đây.
Thiền sư Sengai có một anh đệ tử hư hỏng, đêm đêm thường
leo tường trốn ra ngoài chơi đêm. Vị thiền sư biết được điều
28.
đó nên vào đêm nọ, sau khi phát hiện người đệ tử vượt tường
bằng cách leo lên một chiếc ghế khá cao, vị thiền sư đi đến vị trí đặt ghế, nhắc chiếc ghế bỏ sang bên rồi đứng vào chỗ đó.
Trong đêm tối, người học trò leo tường trở vào, rồi theo
thói quen đặt chân lên ghế để nhảy xuống, không dè lại đặt
chân lên lưng thầy. Khi phát hiện thầy đứng ngay trước mặt,
anh học trò hoảng sợ chờ đợi những lời khiển trách nặng nề.
Thế nhưng cuối cùng vị thầy chỉ nói mấy lời yêu thương:
“Áo con ướt đẫm sương đêm rồi! Mau vào thay áo ngay kẻo
cảm lạnh!” Thế là từ đó, người học trò không bao giờ còn đi
chơi đêm nữa.
Những lời trách móc, lên án, những thái độ khinh bỉ hay
loại trừ chỉ tạo nên nguy cơ làm cho những con người tội lỗi
lún sâu vào con đường lầm lạc.
Nhưng chính thái độ tôn trọng và tấm lòng yêu thương sẽ
tạo nên sức cảm hoá diệu kỳ. Đó là nghệ thuật cảm hoá lòng
người rất khôn khéo mà Chúa Giêsu đã sử dụng để làm nên phép lạ nơi con người Giakêu, biến cải một con người tưởng
là ‘hết thuốc chữa’ trở thành một người mới rất đáng khâm
phục.
Lạy Chúa Giêsu, trước người lầm lỗi,
Xin cho chúng con thay thế những lời kết án bằng những
lời lẽ yêu thương;
Xin cho chúng con biết thay đổi cái nhìn khinh khi bằng
cái nhìn tôn trọng;
Xin cho chúng con biết thay thế thái độ xa lánh bằng thái
độ tiếp đón ân cần…
Nhờ đó, chúng con sẽ tạo cơ hội cho nhiều anh em lầm
lỗi có cơ may phục thiện và đổi mới cuộc đời.
29.
11. Đổi mới cuộc đời – Lm. Đaminh Trần Đình Nhi
Lắng nghe sứ điệp của bài Tin Mừng
Chúng ta đổi công việc, đổi nhà, thay xe…, nhưng nói
đến đổi mới cuộc đời thì ít ai muốn thực hiện. Có nhiều lý
do, nhưng có lẽ lý do đáng kể nhất đó là người ta không
muốn mạo hiểm và cố gắng. Câu chuyện Tin Mừng hôm nay
cho chúng ta thấy một cuộc đổi đời đầy mạo hiểm và nỗ lực
về phía ông Giakêu, nhưng quan trọng hơn chính là vai trò
và ảnh hưởng của Chúa Giêsu trong cuộc thay đổi này.
Câu chuyện xảy ra tại Giê-ri-khô, một thành phố nằm
phía đông Giê-ru-sa-lem và gần Biển Chết. Thành phố đông
dân cư, buôn bán phồn thịnh. Cho nên ông Giakêu đứng đầu
những người thu thuế ở đây thì nhất định phải là người giàu
có rồi. Dân chúng khinh dể ông, còn gọi nhà ông ở là “nhà
người tội lỗi”. Chúng ta không rõ lý do nào khiến ông “tìm
cách để xem cho biết Đức Giêsu là ai”. Rất có thể vì ông đã
nghe nói “các người thu thuế và các người tội lỗi đều lui tới với Đức Giêsu để nghe Người giảng” và Người còn “đón tiếp
phường tội lỗi và ăn uống với chúng” (Lu-ca 15:1-2). Tuy
nhiên lần này cộng thêm với việc ông tìm cách gặp Chúa, thì
chính Chúa lại chủ ý đi tìm ông. Ông nấp ở trên cây sung,
không ai nhìn thấy ông. Nhưng Chúa Giêsu không cần ai
mách bảo, Người chủ động nhìn lên và kêu ông xuống.
Trong cuộc đổi đời này, cả ông Giakêu lẫn Chúa Giêsu đều
đích thân tìm đến với nhau. Chúa Giêsu đã mở đầu diễn tiến
cho cuộc thay đổi khi Người đề nghị trước: “Hôm nay tôi
phải ở lại nhà ông!” Dường như Chúa muốn ngầm bảo ông:
Tôi đã tóm được ông rồi. Giả như ông có đuổi, tôi cũng
không đi! Hôm nay tôi ở lại với ông, để bắt đầu cho việc ở
lại vĩnh viễn suốt cuộc đời ông! Đúng vậy, chỉ có sự hiện
diện của Chúa mới giúp cho cuộc đổi đời thành công. Khi
30.
người ta có mối tương quan với Chúa, tương quan ấy sẽ có
sức mạnh biến đổi họ. Gần đèn thì rạng là thế. Đáp lại đề nghị của Chúa, ông Giakêu “vội vàng tụt xuống, và mừng rỡ
đón rước Người”.
Trong cảnh kế tiếp của câu chuyện, thánh Luca mô tả một
ông Giakêu mới. Chúa và ông Giakêu đứng đó trước mặt
mọi người. Mặc cho bao con mắt soi mói, ông chỉ biết có
Chúa Giêsu hiện diện mà thôi. Ông công khai “xưng tội” với
Chúa và trước mặt mọi người. “Tôi thú nhận cùng Thiên
Chúa toàn năng và cùng anh chị em”. Ông nhìn nhận mình
đã ăn cướp của người nghèo nên giờ đây ông lấy phân nửa
tài sản để trả lại cho người nghèo. Ông thú nhận đã chiếm
đoạt nhiều thứ của người khác nên ông tự nguyện xin đền
gấp bốn. Quả thực ông đã trở thành con người mới rồi, tất cả
là nhờ gặp gỡ Chúa Giêsu! Về phần Chúa Giêsu, Người
trang trọng nhìn nhận sự thay đổi của con người Giakêu.
Chúa Giêsu trước hết nói về cuộc biến đổi của cái nhà: “nhà
người tội lỗi” giờ trở thành “nhà tiếp nhận ơn cứu độ”. Rồi
Chúa nói đến sự biến đổi con người. Từ một “người tội lỗi”
và bị đồng bào loại trừ khỏi cộng đồng con cháu Áp-ra-ham,
bây giờ ông Giakêu được Chúa phục hồi quyền làm “con
cháu tổ phụ Áp-ra-ham”.
Sống sứ điệp Tin Mừng
Sau khi nhìn nhận cuộc đổi đời của ông Giakêu, Chúa
Giêsu đã khẳng định lại vai trò của Người: “Con Người đến
để tìm và cứu chữa những gì đã mất”. Lời này của Chúa làm
cho chúng ta vững tâm thay đổi cuộc sống. Chúng ta “đã
mất” trong nhiều phương diện, nhất là mất đi căn tính làm
con cái Chúa. Thường chúng ta không đổi đời một cách
nhanh chóng và ấn tượng như trường hợp ông Giakêu, nhưng
là cuộc biến đổi từ từ, liên tục và kéo dài cả một đời. Dù thế
31.
nào đi nữa, vai trò sự hiện diện của Chúa Giêsu và cố gắng
của chúng ta vẫn là những yếu tố chính để việc biến đổi được tiếp tục. Hơn lúc nào hết, hình ảnh “trở nên đồng hình đồng
dạng với Chúa Kitô” (Philípphê 4,10) mà thánh Phaolô nêu
lên luôn là hình ảnh sống động nhất diễn tả tiến trình thay
đổi. Có lẽ chúng ta sử dụng hình ảnh này mỗi ngày trong
cuộc xét mình buổi tối, nhìn lại một ngày sống để xem cuộc
đổi đời của chúng ta tiến triển như thế nào.
Chúa Giêsu lúc nào cũng muốn đến để tìm và cứu chữa
chúng ta. Cũng như ông Giakêu, chúng ta chỉ cần mở tâm
hồn đón Chúa. Chúa muốn ở lại với chúng ta, nên chúng ta
hãy để cho người tiếp tục ở lại và thực hiện cuộc tìm và cứu
chữa này.
32.
12. Tầm cao của Phúc Âm
(Suy niệm của Achille Degeest)
Giakêu là một người giàu có. Sự giàu có của ông có thể
khiến cho người ta có lý do chính đáng nghi ngờ ông tham
nhũng. Thật vậy, phụ trách thu thuế cho người La mã chiếm
đóng xứ sở mình, ông trích ra những khoản đáng kể làm của
riêng, lấy ở những số tiền thuế do ông quản lý. Vậy mà Đức
Giêsu đã không nề hà đến thăm, lưu lại nhà ông, đem đến
cho ông ơn cứu rỗi. Đoạn kết bài tường thuật nhấn vào ý
nghĩa sứ vụ của Chúa là đến cứu rỗi nhân loại. Vấn đề đặt ra
ở đây là gì? Ơn cứu rỗi đối với ông Giakêu phải chăng là bố
thí rộng rãi và hoàn trả gấp bội số tiền phù thu lạm bổ?
Chúng ta không nên tách riêng đoạn Phúc Âm hôm nay với
giáo huấn tổng quát của Đức Kitô về của cải thế gian. Mọi
của cải thế gian, mọi sự giàu có, bất lương hay lương thiện
cũng vậy, đều có xu thế chiếm đoạt tâm hồn, đều được chứa
đựng hiểm họa gây thiệt hại cho kẻ khác. Muốn được cứu rỗi thì phải cố lên tới tầm mức Nước Thiên Chúa, ở độ cao ấy
tâm hồn tự giải thoát khỏi sự chi phối của tiền bạc để có thể
thờ phụng Thiên Chúa và đối xử với đồng loại bằng một tình
huynh đệ thực tế và công bằng. Tình thương công bằng cho
đồng loại, ưu tiên tuyệt đối cho Thiên Chúa, đó là tầm cao ơn
cứu rỗi của Phúc Âm. Thế mới biết, những viễn ảnh muốn
nhìn Phúc Âm như một hệ thống bình đẳng đáng ngờ trong
hưởng thụ của cải đời này, quả là một lối nhìn thiển cận biết
chừng nào. Phúc âm trong thực tế chủ trương công bằng xã
hội, chính là vì Phúc Âm nhắm một mục tiêu vượt xa đời này
vô cùng. Ơn cứu rỗi của Phúc Âm ở tầm cao của đức tin và
trong trật tự đức tin. Do đó có hai câu hỏi:
1) Ai dám tự phụ hoàn toàn không mắc cái “tội” của
ông Giakêu?
33.
Kitô hữu nào thật sự giàu hoặc thèm muốn giàu mà không
cần lo giải thoát tâm hồn mình khỏi sức hấp dẫn của tiền bạc? Tới đây, chúng ta phải đề phòng kẻo rơi vào một ảo
tưởng. Sống trong hoàn cảnh đầy đủ, người ta có thể ngay
lòng xác nhận mình không bận tâm về của cải thế gian.
Nhưng trong hoàn cảnh may mắn ấy, người ta có đặt ưu tiên
cho việc thờ phụng Thiên Chúa không? Vì ở đây không chỉ
là giá trị của sự từ bỏ những điều giam hãm tâm hồn, ở đây
là giá trị của sự thờ phụng và kính mến Thiên Chúa hằng
sống.
2) Đức Giêsu có ghét bỏ Giakêu kẻ giàu có không?
Chúng ta biết rõ Đức Giêsu nghĩ gì về sự giàu có. Thế mà
Người đối thoại với những kẻ giàu. Chúa đứng về phía
những kẻ hèn mọn, nghèo khổ, Chúa bênh vực quyền lợi họ,
nhưng không lấy đó làm vũ khí chống kẻ giàu có. Chúa
không hô hào bần cùng hóa nhà giàu và tư hữu hóa kẻ nghèo.
Tất nhiên Đức Giêsu tiếp lời các ngôn sứ giảng dạy về sự Thiên Chúa đòi hỏi gắt gao phải đối xử công bằng. Nhưng
Đức Giêsu đi xa hơn nữa, Người nhắm vấn đề cơ bản.
‘Người này cũng là con cái Abraham’, Chúa nói như thế về
ông Giakêu ăn năn trở lại. Vậy thì, con cái Abraham, nghĩa
là gì? Là đặt niềm tin tuyệt đối vào Thiên Chúa và tin cậy sắt
đá vào Thiên Chúa. Dòng dõi thiêng liêng Abraham tập hợp
và liên kết chặt chẽ với nhau trong niềm tin vào Đức Kitô.
Kẻ nào thành thật sống niềm tin ấy thì tìm được thái độ thích
đáng là không gắn bó thiết tha với sự giàu có, giàu có thật sự
hoặc giàu có trong mơ ước thèm khát cũng vậy.
34.
13. Con Người đến để tìm và cứu
(Trích dẫn từ ‘Manna’)
Suy Niệm
Giakêu là một người thu thuế giàu có. Tuy không thiếu gì,
nhưng lòng ông vẫn khắc khoải không yên. Ông vẫn tìm
kiếm một Ai đó có thể nâng đỡ ông dậy. Hẳn ông đã nghe
người ta bàn tán về Đức Giêsu. Ngài chẳng sợ làm bạn với
những người bị khinh như ông. Giakêu mong có ngày thấy
Đức Giêsu.
Dịp may đã tới, ông đi với đám đông theo sau Ngài,
nhưng vẫn không sao thấy được Ngài, vì dân chúng thì đông,
còn ông lại thấp bé. Giakêu không thất vọng. Lòng khát
mong đích thực chẳng bao giờ chịu bó tay.
Ông chạy trước đám đông và leo lên một cây sung. Ông
hí hửng với sáng kiến khôn ngoan của mình, và tin chắc
mình sẽ toại nguyện. Giakêu núp ở trên cây, tưởng không ai
trông thấy. Nào ngờ Đức Giêsu ngừng lại, nhìn lên và gọi tên ông.
Ngài thấy ông trước khi ông thấy Ngài. Ánh mắt Ngài
làm ông luống cuống, nhưng lời của Ngài lại làm ông sung
sướng, ngỡ ngàng: Hôm nay tôi phải ở lại nhà ông. Niềm
hạnh phúc bất ngờ làm ông ngây ngất.
Đường từ gốc sung về nhà ông bao xa, ta không rõ, nhưng
chắc chắn đó là đường đầy ắp niềm vui.
Giakêu thấy mình mất đi những mặc cảm thấp kém. Ông
như lấy lại được danh dự trước đám đông, bởi lẽ Đức Giêsu
sắp đến thăm nhà ông, bất chấp những lời xầm xì phản đối.
35.
Ông chỉ ao ước thấy mặt Ngài, còn Ngài lại muốn bày tỏ
cả bề sâu của lòng mình: dịu dàng, tha thứ, yêu thương, tế nhị.
Hoán cải là kết quả của một cảm nhận về Tình Yêu.
Ánh mắt, lời nói, thái độ của Đức Giêsu đã thổi bùng lên
ngọn lửa leo lét nơi Giakêu, và khiến lòng ông tan chảy.
Bỗng chốc Giakêu thấy mình được tự do thanh thoát.
Những gì xưa nay trói buộc ông, làm ông say mê, bây giờ
trở nên vô vị. Một cách hồn nhiên, ông dâng nửa gia sản cho
người nghèo, và xin đền gấp bốn những gì đã lường gạt.
Giakêu sẽ trở nên nghèo hơn trước, nhưng ông hạnh phúc
hơn xưa nhiều, vì ông cũng là con cháu tổ phụ Apraham.
Ước gì chúng ta bao dung như Đức Giêsu và quảng đại
như Giakêu.
Gợi Ý Chia Sẻ
Giakêu muốn thấy Đức Giêsu và ông đã được quá lòng
mình mong ước. Theo ý bạn, để thấy Đức Giêsu trong đời mình, cần có thái độ nào? Mẫu gương của Giakêu có giúp gì
cho bạn không?
Xã hội hôm nay vẫn có nhiều Giakêu: những người bị coi
thường hay loại trừ, những thanh niên đã có tiền án, trẻ bụi
đời, gái điếm, những người nghiện ma túy... Họ cần những
người có trái tim của Đức Giêsu. Bạn nghĩ mình có thể giúp
gì để họ thay đổi cuộc sống không?
Cầu Nguyện
Lạy Chúa Giêsu, khi đến với chúng con Chúa thường đến
như một người hành khất.
Chúa cần chút nước của người phụ nữ Samari.
Chúa cần năm chiếc bánh và hai con cá,
36.
Chúa cần nhà ông Giakêu để nghỉ chân.
Chúa khiêm tốn cúi xuống xin chúng con, để rồi tuôn đổ trên chúng con nhiều gấp bội.
Xin dạy chúng con biết cách đến với mọi người, và khám
phá ra đốm lửa nhỏ của sự thiện vẫn cháy sáng nơi lòng
người tội lỗi.
Ước gì chúng con nhìn tha nhân bằng ánh mắt của Chúa,
dám hy vọng không ngơi vào lòng tốt của mỗi người, và can
đảm tin tưởng vào sự quảng đại của họ, nhờ đó thế giới của
chúng con trở nên nhân bản hơn và thần linh hơn.
37.
14. Chúng ta thì giống như Giakêu
(Trích dẫn từ ‘Mở Ra Những Kho Tàng’ - Charles E. Miller)
Một số người khiếp hãi về cách cư xử của Chúa Giêsu.
Bài Phúc Âm ngày hôm nay cho chúng ta thấy những người
bàng quan đã không bằng lòng với chú ý đặc biệt mà Chúa
Giêsu đã dành cho Giakêu. Bài Phúc Âm ngày hôm nay cho
chúng ta thấy những người bàng quan đã không bằng lòng
với chú ý đặc biệt mà Chúa Giêsu đã dành cho Giakêu, người
bị đóng nhãn như một người tội lỗi. Thật ra họ đã bị sốc và
họ phải xì xào bàn tán chống lại Chúa Giêsu.
Mặc dầu không được chuẩn nhận từ đám đông, Giakêu đã
làm một quyết định đúng. Ông nhận thấy rằng Chúa Giêsu,
Đấng có thể làm cho ông trở lại đường ngay chính bằng cuộc
sống của mình. Ông hiểu rằng, Chúa Giêsu có đầy đủ tình
yêu và lòng nhân từ. Giakêu cũng đã xác định được, ông ta
sẽ không đi đến với bất cứ ai hoặc bất cứ điều gì có thể ngăn cản ông gặp gỡ Chúa Giêsu, không phải sự bất bình của
những kẻ phán xét ông không có giá trị gì, và hình hài nhỏ bé
của ông cũng không thể ngăn cách ông thấy Chúa Giêsu từ
trên đầu của đám đông.
Tôi tưởng tượng ra Giakêu giống như một đứa trẻ khi cha
mẹ chúng đang đi ngang qua. Ông bị những người trưởng
thành che khuất tầm nhìn. Ông đã nhảy lên nhảy xuống
nhưng vẫn không thể thấy những gì đang xảy ra. Giakêu biết
rằng không một người nào giúp ông nhưng ông có một ý
tưởng để tự giúp mình. Ông đã chạy tới phía trước để trèo
lên một cây vả và ở đó ông có thể thấy Chúa Giêsu, khi ở
trên đám đông ông cố gắng nín thở để quan sát một cách cẩn
thận, nhưng sự kinh ngạc của ông thì không phải ông chỉ
38.
thấy có Chúa Giêsu nhưng ông đã thật sự nghe Ngài nói.
Chúa Giêsu đã gọi đích danh tên ông, Giakêu đã ngạc nhiên làm sao Chúa Giêsu biết ông là ai. Có phải Chúa Giêsu đã
nghe về những tội lỗi khủng khiếp của ông không? Một
người nào đó đã chỉ ông cho Chúa Giêsu phải không? Tiếp
đó, ông nhận ra những gì Chúa Giêsu đang nói: “Giakêu, hãy
xuống nhanh lên, Ta sẽ lưu lại nhà ngươi hôm nay”. Ông vội
vàng trèo xuống khi biết rằng ông đang ở trên cây và ông đã
hộ tống Chúa Giêsu đến nhà ông. Ông hứa sẽ thống hối, sẽ
thay đổi để theo những lời giáo huấn của Chúa Giêsu, đó là
một ngày hạnh phúc trong đời ông.
Những gì Chúa Giêsu đã làm cho Giakêu, nay Ngài cũng
làm cho chúng ta. Ngài đã bước vào trong thế giới của chúng
ta, thế giới mà sự thật là nhà của người tội lỗi. Chúng ta đã
được chúc phúc bằng cách cư xử bất ngờ của Con Thiên
Chúa. Cho dù những người khác có thấy đó là gương mù hay
không, chúng ta phải làm một quyết định đúng là tìm kiếm Chúa Giêsu, nâng tầm nhìn của chúng ta lên trên những
người loại bỏ Chúa Giêsu hoặc nhìn Giáo Hội một cách
khinh miệt. Với đôi mắt của đức tin, chúng ta tháy Chúa
Giêsu như là Đấng cứu độ của chúng ta, và với đôi tai đức tin
chúng ta nghe Ngài nói với chúng ta. Vào ngày chúng ta chịu
phép rửa Ngài đã gọi tên chúng ta, Ngài đã biết chúng ta là ai
bởi vì Cha Ngài là Đấng Sáng Tạo chúng ta, đã chỉ định
chúng ta cho Ngài. Chúng ta đã trở thành con cái của Thiên
Chúa.
Trở lại vấn đề, Chúa Giêsu đã không trở thành người
khách của chúng ta như Ngài đã là khách của Giakêu, nhưng
chúng ta đã trở thành khách của Người. Phép rửa đã mở ra
cho chúng ta cánh cửa vào nhà Người là Giáo Hội, nơi mà
Chúa Giêsu, chủ của chúng ta đang mời gọi chúng ta tới bàn
39.
tiệc thánh, là Thân Mình và Máu Người trong bí tích Thánh
Thể. Chúng ta có một đặc ân kỳ diệu vào mỗi ngày Chúa Nhật và mọi ngày nếu chúng ta muốn.
Chúa Giêsu trông đợi chúng ta sẽ thay đổi bất cứ những
gì phải xếp đặt lại để theo giáo huấn của Ngài, như Giakêu
đã làm. Vào lúc kết Thánh Lễ, chúng ta đã nghe nói: “Hãy đi
trong bình an, để yêu thương và phục vụ Thiên Chúa”. Đó là
lời hứa của chúng ta trung thành với ý muốn của Thiên Chúa.
Chúng ta không bị sốc bởi cách cư xử của Chúa Giêsu,
chúng ta phải sung sướng nghĩ rằng Ngài đã đến để tìm kiếm
chúng ta và cứu thoát những gì đã hư mất. Giống như Giakêu
chúng ta phải là những kẻ được chúc phúc bởi tình yêu Thiên
Chúa và lòng nhân từ của Người.
40.
15. Gặp gỡ Đức Kitô biến đổi cuộc đời mình
(Trích dẫn từ ‘Niềm Vui Chia Sẻ’)
Tại Boston ở Hoa Kỳ có một đại hội đặc biệt. Đó là đại
hội người lùn. 400 người trong 3000 hội viên đã đến tham dự
đại hội người lùn của nước Mỹ. Người cao nhất của hội chỉ
có 4 feet (=1m40) và người lùn nhất chỉ có 2 feet (=0m70).
Đây là đại hội thứ 25, có mục đích để người lùn gặp gỡ vui
chơi với nhau và để cho mọi người bớt thiên kiến với thế giới
người lùn.
Tin Mừng hôm nay nói đến một người lùn, một người lùn
nổi tiếng trong thành Giêricô có tên là Giakêu. Con người
lùn tịt ấy đã đi vào lịch sử vì đã được gặp Đức Giêsu. Giakêu
là trưởng phòng thuế vụ của thành phố và là một người giàu
có, do chức vụ, do việc làm của mình và cũng có thể do đã
ăn của đút lót, đã bớt xén của công… Ông là người có tiếng
tăm vừa được nể sợ, vừa bị chê ghét trong dân chúng. Có thể
chỉ vì tò mò muốn biết Đức Giêsu là người thế nào, có thể trong lòng ông có sẵn một tâm tình ngưỡng mộ, yêu mến.
Điều đáng ngạc nhiên là ông tìm bằng được mọi cách để có
thể ngó mặt Đức Giêsu khi Ngài đi qua đường phố. Vì lùn, bị
đám đông vây kín, Chúa khuất tầm nhìn, ông phải chui ra
khỏi đám đông, chạy lên phía trước, leo lên một cây sung để
xem thấy Đức Giêsu.
Kìa Giakêu đang ngồi trêng chạng hai của cây sung, ẩn
mình trong cành lá. Trăm ngàn người đi theo Chúa Giêsu nào
có ai để ý? Và nếu có bị để ý thì ông cứ để mặc. Nhưng Chúa
Giêsu thì khác: Đến nơi gốc cây, chân Ngài dừng lại như thể
đã hẹn hò; mắt Ngài ngước lên như âu yếm chào; miệng
Ngài khẽ kêu đúng tên như người thân đã từng quen biết:
“Ông Giakêu ơi! Hãy xuống mau, vì hôm nay Ta phải lưu lại
41.
tại nhà ông”. Hạnh phúc của Giakêu thật tràn đầy vượt quá
lòng mong ước. “Ông vội vàng tụt xuống và mừng rỡ đón rước Chúa Giêsu”.
Giakêu đã ngỡ ngàng, nhưng phải nói là dân chúng thành
Giêricô còn bị bất ngờ hơn nữa. Mọi người xầm xì với nhau:
“Nhà người tội lỗi mà ông ấy cũng vào trọ!”. Thật quá sức,
thật không thể chấp nhận được. Họ cùng trao đổi với nhau
như người Pharisêu đã mời Chúa dùng bữa tại nhà ông: “Nếu
quả thật ônt nầy là Ngôn sứ, thì ông phải biết người kia là
hạng người nào chứ: Hắn là hạng người tội lỗi” (Lc 7,39).
Gặp Đức Giêsu, Giakêu thấy mỉnh phải thay đổi cách
sống, phải chuộc lại những lỗi lầm, phải đền bù những bất
công đã gây ra trong quá khứ. “Tôi xin lấy phân nửa tài sản
của tôi mà cho người nghèo; và nếu tôi đã lường gạt ai cái gì,
tôi xin đền gấp bốn”. Dân chúng càng bàng hoàng kinh ngạc
khi Chúa Giêsu chẳng những đến nhà Giakêu trú ngụ ở đó ít
ngày, mà lại còn tuyên bố minh bạch: “Hôm nay nhà nầy đã được ơn cứu độ, bởi vì người nầy cũng là con cháu tổ phụ
Abraham. Vì Con Người đến để tìm và cứu những gì đã hư
mất”. Chỉ có một cái dừng chân do tình thương và lòng nhân
hậu thúc đẩy, Chúa Giêsu đã biến đổi một con người tội lỗi
trở thành người công chính. Từ giây phút gặp gỡ ấy, cuộc
sống của Giakêu đã hoàn toàn đổi mới: từ một người bị cộng
đoàn khinh chê ruồng bỏ, ông được Chúa Giêsu cho hội nhập
vào cộng đoàn con cháu tổ phụ Abraham.
Thưa anh chị em,
Lời Chúa hôm nay khẳng định với chúng ta về tình yêu
thương của Thiên Chúa. Tình yêu thương đó là tinh yêu
thương không giới hạn, không phân biệt tình trạng của đối
tượng. Tình yêu thương ấy dường như ngả về người tội lỗi,
42.
nghiêng về những người sống bên lề xã hội, bên ngoài tôn
giáo.
Qua đời sống trần thế của Chúa Giêsu, chúng ta thấy rõ
Chúa Giêsu dành tấm lòng yêu thương, ưu ái cho những
hạng người mà xã hội tôn giáo Do Thái lúc bấy giờ gạt ra
ngoài lề. Đó là những dân ngoại, những người nghèo, những
cô gái điếm, những phụ nữ, trẻ em, những người bênh phong
cùi, bỉ quỷ ám, những người thu thuế cộng tác và phục vụ
ngoại bang… như Matthêu, như Giakêu hôm nay. Chính
những hạng người đó lại là đối tượng của Thiên Chúa tình
yêu. Vì, như Chúa Giêsu đã nói: “Không phải người khỏe
mạnh cần thầy thuốc, nhưng là những người đau bênh”. Và
họ cần Chúa là thấy thuốc vạn năng, chữa bá bệnh, có thể
làm hồi sinh người đã chết, có thể chữa lành mọi vết thương
thân xác cũng như tâm hồn. Chính vì những người tội lỗi,
những người yếu đuối, những người bệnh tật mà Chúa Giêsu
đã đến.
Giakêu là một thí dụ, Madalenna là một thí dụ khác.
Người phụ nữ ngoại tình, người trộm lành lại là một thí dụ
khác nữa. Trong bốn sách Tin Mừng, chúng ta gặp được
nhiều khuôn mặt méo mó đã được trả lại vẻ đẹp, chúng ta
thấy nhiều tâm hồn tan nát đã được ban đầy sức sống mới.
Công trình cứu độ là như thế. Tình yêu thương của Thiên
Chúa không bị chi phối bở sự trong sáng hay vẫn đục trong
lý lịch con người. Trái lại, ai có một lý lịch càng nhiều vết
đen, càng phức tạp thì tâm hồn lại càng được yêu thương cứu
chữa. Điều cần thiết trước nhất là chúng ta dám mạnh dạn tin
tưởng và tiến lại gần tình yêu thân linh vô vị lợi của Thiên
Chúa. Và chúng ta hãy cảnh giác, bao lâu chúng ta tưởng
mình đã là người khỏe mạnh, đã là người đạo đức thánh
43.
thiện… thì lúc đó coi chừng, chúng ta khước từ tình yêu của
Thiên Chúa đang nâng đỡ chúng ta từng giây từng phút.
Chúng ta cho rằng mình chẳng có tội gì ư? Có thể nhiều
người nghĩ như thế, vì trong cuộc đời nhiều người không hề
giết người, không hề gian dâm, không hề trộm cắp. Thế
nhưng chãy coi chừng! Tội vì làm những điều ác thì có lẽ
phần đông chúng ta không có, nhưng tội vì không làm những
điều tốt mà Thiên Chúa truyền dạy thì chẳng ai cò thể vỗ
ngực là mình không sai phạm. Vậy thì chúng ta cũng trở
thành đối tượng của lòng yêu thương vô bờ của Thiên Chúa.
Anh chị em thân mến,
Gặp được Chúa Giêsu là cuộc đời chúng ta được biến đổi.
Chúng ta phải biết tìm đến gặp cho bằng được Chúa Giêsu.
Nếu thực sự chúng ta gặp Chúa như Giakêu, thì thế nào đời
sống chúng ta cũng sẽ được đổi mới, tội lỗi chúng ta sẽ được
xóa sạch và tâm hồn chúng ta sẽ trở nên trong sáng hơn.
Càng gặp gỡ Chúa trong thâm sâu của cõi lòng, chúng ta càng được biến đổi. Nếu chung quanh chúng ta có bao người
vẫn mang một nếp sống cũ rích, sói mòn, càng ngày càng
nghèo nàn hơn về mặt chất lượng, thì đó là dấu chứng họ
chưa thực sự gặp được Đức Kitô Giêsu. Nếu cuộc sống của
chúng ta chưa thể hiện được một thay đổi quyết liệt, thì đó là
dấu chứng chúng ta chưa gặp Đức Kitô thực sự. Bởi vì bất kỳ
một cuộc gặp gỡ nào với Đức Kitô thì đều phát sinh một hiệu
quả là thay đổi cuộc sống.
Nơi Chúa Giêsu, Thiên Chúa đã thực sự ở giữa loài người
chúng ta và Ngài mong ước mỗi người chúng ta gắt chước
Giakêu mở rộng cõi lòng ra để đón nhận ngài. Khi gặp gỡ
Chúa cách chân thành như thế thì chính Chúa sẽ ban ơn hoán
cải cho ta và biến đổi ta thành những con người mới: trong
sạch, liêm chính theo thánh ý Ngài.
44.
16. Tình yêu làm kinh ngạc - McCarthy
Khi sửa chữa người khác, cách tiếp cận mà chúng ta chọn rất quan trọng. Nếu chúng ta tiếp cận họ chỉ để chất vấn
những lỗi lầm của họ thì có nhiều khả năng, chúng ta không
làm được gì. Thật vậy, chúng ta hầu như làm cho vấn đề trở
nên tồi tệ. Họ sẽ khép kín, trở nên oán hận và chai cứng tâm
hồn.
Một người quản lý nhà tù nói rằng cách duy nhất để thay
đổi người ta phải thông qua một tương quan với người ấy.
Bạn không thể cải thiện người khác bằng cách tránh xa hoặc
bỏ rơi họ. Một bầu khí lạnh lùng không khích lệ sự trưởng
thành.
Nếu bạn làm bẽ mặt một người, bạn chỉ làm cho tâm hồn
người ấy chai cứng. Bạn chỉ tìm cách nào để tâm hồn người
ấy cảm động. Mọi người, kể cả người có máu lạnh nhất đều
có cái cốt lõi của sự lễ nghĩa, và có khả năng thay đổi, nếu
tâm hồn họ cảm động.
Chúng ta phải tiếp cận những người khác cách nào để họ
thấy rằng chúng ta tin tưởng và tín nhiệm họ. Kết quả là họ
sẽ dẹp bỏ sự thủ thế, dè chừng và cởi mở lòng họ. Một khi họ
cởi mở thì một điều gì đó có thể xảy ra. Chúng ta thấy điều
đó trong trường hợp của Giakêu.
Đức Giêsu nhìn thấy Giakêu trên cây. Lúc đó cách sống
của Giakêu hoàn toàn trái ngược với những điều mà Đức
Giêsu bảo vệ. Chắc chắn đám đông chờ đợi và hy vọng Đức
Giêsu sẽ quở trách và cấm ông ta không được làm bậy. Làm
như thế, Người sẽ làm cho dân chúng trong thành thêm yêu
thích Người.
Nhưng Đức Giêsu từ chối quở trách Giakêu. Trái lại,
Người đã làm một điều khiến dân chúng lập tức không còn
45.
yêu thích Người. Người nói với Giakêu Người muốn dùng
cơm tối ở nhà ông và với sự kinh ngạc. Giakêu vui mừng đón tiếp Người. Dân chúng than phiền: “Ông ấy đến ở lại nhà
người tội lỗi”. Họ ghét Giakêu. Họ không muốn nhìn thấy
ông được cứu. Họ muốn nhìn thấy ông bị lên án và trừng
phạt.
Nhưng Đức Giêsu đã không nghĩ như thế, Người thấy
rằng điều mà Giakêu cần không phải là sự lên án mà là sự
cứu chuộc. Vấn đề không phải là ông ta có xứng đáng với sự
cứu chuộc hay không. Ông ta cần có – đối với Đức Giêsu,
như thế đã đủ. Với việc đi đến nhà ông, đối đầu với sự bất
mãn và giận dữ của dân chúng trong thành, Đức Giêsu cho
Giakêu thấy rằng Người quan tâm đến ông. Nếu Người tránh
xa ông hoặc lên án ông, phép lạ hẳn không bao giờ xảy ra.
Giakêu đã cảm nghiệm tình yêu thương của Đức Giêsu.
Điều này đã là một kinh nghiệm kỳ diệu đối với một người
mà cho tới nay chỉ có kinh nghiệm về sự oán ghét. Được một người tín nhiệm chúng ta, người ấy không phán xét hoặc lên
án chúng ta nhưng yêu thương chúng ta, đó là một cảm giác
tuyệt vời. Tâm hồn Giakêu nở bung ra với sự sống như một
sa mạc sau trận mưa to.
Được người ta yêu thương vì mình tốt lành không có gì là
to lớn, khác thường. Cũng như khi mình xứng đáng. Nhưng
được yêu thương khi mình xấu xa – như trường hợp của
Giakêu quả là kỳ diệu. Giakêu đã cảm nghiệm sự kinh ngạc
ấy vì được yêu. Điều này khiến cho những điều tốt đẹp nhất
trong ông được triển nở. Sự hoán cải của ông là một sự hoán
cải hướng đến điều thiện hảo. Với mức độ nhiều hơn hoặc ít
hơn, tất cả chúng ta cần có sự hoán cải ấy.
46.
17. Từ khán giả đến người tiếp cận - McCarthy
Truyền hình đang đe dọa biến tất cả chúng ta thành những khán giả, kẻ bàng quan, người ngoài cuộc. Giả sử bạn là một
người yêu thích thiên nhiên. Giờ đây, bạn không cần phải để
cho giày mình bị bẩn, hoặc bạn phải đội mưa. Bạn cũng
không cần phải ra khỏi phòng khách hoặc đi xa lò sưởi.
Truyền hình đem lại cho bạn lễ hội với quang cảnh và âm
thanh. Không nguy hiểm, không mệt nhọc, không rắc rối.
Tuy nhiên, đó là một sự thay thế quá nghèo nàn so với cảnh
vật.
Có những người tuyên bố rằng mình yêu thiên nhiên
nhưng hiếm khi hoặc không bao giờ họ đi dạo trong rừng,
băng qua các cánh đồng hoặc đi dọc theo bờ biển. Nói cách
khác, họ chỉ là những khán giả. Họ không thật sự bị lôi kéo
để tham gia. Tham gia là góp phần mình vào việc đó. Nhưng
bạn sẽ thu hoạch nhiều hơn điều bạn cho đi.
Tuy nhiên, khi làm khán giả, ít nhất, người ta cũng có sự quan tâm. Và nơi nào có sự quan tâm, ở đó có khả năng
người ta sẽ thật sự tham gia.
Trường hợp của Giakêu là như thế. Lúc bắt đầu câu
chuyện ông chỉ là một khán giả. Ông có thể nhìn thấy mà
không bị nhìn thấy, ông chỉ là một người đi xem. Ông cảm
thấy thuận tiện khi bị quan sát. Tất cả chúng ta chẳng như thế
sao?
Ông không hòa nhập vào đám đông. Ông trèo lên cây
sung giữa những cành cây. Và bằng cách đó, ông chơ vơ,
không có chỗ để bám. Ông đứng bên lề, không phải vì nghèo
nàn mà vì giàu có. Sự giàu sang đã cô lập ông với những
đồng bào ông trong thành mà phần lớn đều nghèo khó.
47.
Là một người đi xem, ông chỉ tham dự một cách thụ
động. Ông ở đó trong những giới hạn của mình. Hẳn ông phải có một sự quan tâm nào đó, nhưng không liều lĩnh,
không dấn thân. Khi mọi việc qua đi, ông có thể trở về nhà,
và nếu ông muốn, ông sẽ quên hết mọi chuyện.
Nhưng điều gì đã xảy ra? Đức Giêsu đã nhìn thấy ông và
mời gọi ông trở thành một người tham dự. Thình lình Giakêu
bị lôi từ đường biên vào thẳng trung tâm của hành động. Ông
giống như một khán giả đi xem bóng đá và thình lình giám
đốc đội banh phát hiện anh ta, thẩy cho anh ta một bộ đồ cầu
thủ và nói: “Anh ra sân đi?” Và anh thấy mình đang chơi
banh.
Điều làm ngạc nhiên là không những Giakêu đáp lại một
cách tích cực mà còn hân hoan làm như thế ngay lập tức. Có
niềm vui khi đi xem nhưng niềm vui còn lớn hơn khi tham
dự. Kết quả đối với ông thật là to lớn, nó biến đổi cuộc đời
ông. Đời sống hoạt động theo ơn gọi Kitô hữu của chúng ta sẽ thay đổi đời sống của chúng ta.
Giakêu đã cảm nghiệm một ơn hoán cải – hoán cải hướng
về sự thiện hảo. Với mức độ lớn hơn hoặc nhỏ hơn, tất cả
chúng ta cần có loại hoán cải ấy.
48.
18. Người tội lỗi - R. Gutzwiller
Đức Giêsu vừa chữa lành người mù, bây giờ Ngài lại gặp một người tội lỗi, một người vị vọng ở Giêricô. Ở thị trấn
gần biên giới này, thu thuế là nghề rất phát tài. Giakêu thi
hành công việc này nhiều nơi nên ông đã thu tích được một
gia sản đáng kể, tuy phải dùng đến những phương sách mà
người Do thái coi là bất chính. Thực thế, vì nghề nghiệp, ông
luôn phải giao tiếp với lương dân và còn phải chi li từng
đồng với bọn thuộc hạ, rồi với dân chúng qua những người
trung gian. Thế cho nên người Do thái cứ yên trí rằng bọn
thu thuế khỏi cần nói cũng là người tội lỗi. Tội lỗi đã nên
như đặc điểm nơi ông Giakêu.
Tuy nhiên đó chỉ là dáng vẻ cuộc đời ‘dân sự’ bình
thường của Giakêu, nhưng bên trong ông có cả một chiều
sâu. Ông muốn gặp gỡ Đức Giêsu. Không phải ông là người
hiếu kỳ, vì cứ theo lời ông người ta sẽ nhận ra nỗi lòng hối
tiếc trong tâm tư con người dư dật đó. Ông sẵn sàng dành phân nửa tài sản để bố thí cho người nghèo và nếu có lỡ gian
lận của ai thì bồi thường gấp bốn. Giakêu không thoả mãn
vơí chính mình, với đời sống, địa vị và thành công của mình.
Tự đáy lòng ông cảm nghiệm được sự trống vắng. Tiền của
có thể dư giả, nhưng không bù lấp được tâm tư. Uy thế có thể
củng cố địa vị xã hội của ông, nhưng không cứu vãn được
linh hồn ông trước mặt Thiên Chúa. Với tuổi đời như
Giakêu, con người không còn ảo tưởng nữa và sự vĩnh cửu
bắt đầu là một cái gì có ý nghĩa. Trên đời vẫn còn có nhiều
người xử sự như Giakêu.
Cái nhìn và lời nói của Chúa đến với ông thật đúng lúc.
Đức Kitô không bị ràng buộc với phán đoán của con người.
người thường mai mỉa những ai ra vẻ đạo đức, rồi Người
luôn kêu gọi người tội lỗi trở lại đường lành. Người không
49.
hề mị dân. Trong trình thuật này, Người đã chọn Giakêu-một
con người dị dạng giữa đám dân chúng. Người không chỉ trao đổi hay gặp gỡ qua loa nhưng còn đem lại niềm vui và
cho ông vinh dự đón tiếp Người tại nhà cho đến ngày hôm
sau. Người biết rõ, theo quan niệm đạo đức thông thường,
vào nhà một người tội lỗi là làm một cái gương xấu. Nhưng
Đức Giêsu đến ‘để tìm và cứu chữa những gì đã hư mất’.
Suốt cuộc hành trình cuối cùng đi lên Giêrusalem, Người đã
nghĩ đến những kẻ lầm đường lạc lối; vì tha nhân quên mình,
bất chấp quan niệm thường tình, Người đến với Giakêu vì
Người đáp ứng được niềm ông mong đợi, đưa ông trở về với
Thiên Chúa khoả lấp tâm hồn ông bằng sự sung mãn tinh
thần, ban ân sủng, thức tỉnh và hướng dẫn tâm hồn con người
để họ lắng nghe lời Ngài. Kẻ tội lỗi sẵn sàng hoàn lương ấy
chính là điều Đức Giêsu lấy làm mãn nguyện.
50.
19. Hôm nay nhà này được giải thoát.
Đoạn Tin Mừng hôm nay được đặt vào đoạn cuối của lần sau cùng khi Chúa Giêsu vào thành Giêrusalem, nơi đây
Người sẽ chịu khổ nạn và sẽ bị giết bởi tay người Do thái, rồi
ngày thứ ba Ngài sẽ sống lại. Câu chuyện ông Giakêu được
đặt kế tiếp sau phép lạ Chúa Giêsu chữa lành người mù thành
Giêricô. Người mù được Thiên Chúa chữa lành, vì tin vào
Chúa Giêsu mà ông ta được sáng mắt. Phép lạ của người mù
chuẩn bị cho thính giả hiểu được sâu xa cuộc cách mạng tinh
thần của ông Giakêu, một cuộc cách mạng tận gốc rễ, đổi
mới hoàn toàn. Từ bóng tối của cảnh mù lòa bước vào ánh
sáng của người được chữa lành. Từ bóng tối của tội lỗi bước
sang con đường sáng của cuộc đời mới, của cuộc sống thánh
thiện. Từ cuộc gian tham khéo léo bước sang con đường
ngay chính chân thật và quảng đại. Từ cuộc sống xa Chúa
được xích lại gần Chúa hơn, được kết hợp với Chúa Giêsu và
hòa giải với tha nhân.
Do đó, trọng tâm bài Tin Mừng hôm nay nêu bật một khía
cạnh sâu xa nhất của tình yêu, đó là sự tha thứ, một sự tha
thứ được gói gọn trong tình yêu khoan dung. Vì tình yêu này
không đóng khung kẻ mình yêu trong những ngụ ý của lỗi
lầm, của tha thứ. Tình yêu này cũng không giới hạn kẻ mình
yêu trong hiện tại đen tối của người ấy, nhưng còn phóng
tầm mắt nhìn về những điều họ có thể trở nên tương lai.
Trong cách hành sử của Chúa Giêsu, Ngài luôn sẵn sàng tha
thứ. Để biểu lộ một tình yêu chân thành trên, Chúa Giêsu đã
tiếp xúc với người thu thuế, làm bạn với những người bị xã
hội bấy giờ gán cho là những kẻ tội lỗi. Ngài không cấm họ
không được lui tới nghe Ngài giảng dạy, hơn nữa Ngài cùng
ăn uống và đồng bàn với họ.
51.
Vì thế, những cuộc gặp gỡ và giao tiếp này minh chứng
rằng, Chúa Giêsu nhìn những kẻ thu thuế và những người tội lỗi trong hai trạng thái: Trạng thái hiện tại của họ và những
trạng thái họ có thể trở nên tốt trong tương lai. Trong hiện
tại, mặc dầu họ đang sống trong tình trạng tội lỗi, nhưng họ
biết lắng nghe lời Chúa để khởi sự tiến những bước đầu tiên
trên con đường hoán cải. Và những điều họ có thể trở nên tốt
được minh chứng qua những hành động cụ thể, ví dụ như
hành động dứt khoát với quá khứ tội lỗi để đi theo Chúa
Giêsu như trường hợp của Ông Gia kêu. Ông là một người
thu thuế nhưng khi nghe Chúa Giêsu gọi, ông liền bỏ bàn thu
thuế đứng dậy và theo làm môn đệ của một người tự nhiên
tả: “Con cáo có hang, con chồn có tổ nhưng Con Người
không có chỗ dựa đầu”.
Do đó, sự cải tạo xã hội tận căn phải bắt đầu bằng ý thức
về tội lỗi và sám hối, và đây có thể là ý tưởng mà Tin Mừng
hôm nay gợi lên cho chúng ta. Vào thời Chúa Giêsu, nghề thu thuế được hiểu như là cấu kết với ngoại bang để hà hiếp
và bóc lột người đồng hương, nên cũng đồng nghĩa với tham
lam bất chính. Một cách nào đó, phường thu thuế là một ung
nhọt của xã hội, trong khi xa lánh là biện pháp thanh trừng
đối với nhà lãnh đạo Do thái dành cho những người thu thuế
thì trái lại Chúa Giêsu đến với họ, ngồi đồng bàn với họ.
Chúa Giêsu không làm như thế để biện minh cho hành động
tham lam bất chính đối với những người thu thuế cũng như
đối với các cô gái điếm. Ngài đến gần họ, trước hết là để cảm
thông với thân phận bị đẩy ra bên lề xã hội của họ, đồng thời
Ngài mời gọi họ ý thức về hành động tội lỗi của họ.
Cuộc gặp gỡ giữa Chúa Giêsu và viên chức giàu có tên là
Giakêu tại thành phố Giêricô cho thấy cuộc cách mạng ấy bắt
đầu bằng việc sám hối và cải thiện cuộc sống. Thật ra, sám
52.
hối đích thật luôn đi liền với cải thiện. Ánh mắt của Chúa
Giêsu đã đi xuyên suốt tâm hồn ông, khiến ông nhận ra được những lỗi lầm của mình. Ánh mắt ấy lại từ nhân và mời gọi,
đến nỗi đã làm cho ông cảm thấy thôi thúc và cải thiện đời
sống. Vì thế, ơn cứu độ đã thực sự đến nhà ông và cuộc tái
sinh đã khởi đầu: Này đây phân nửa tài sản của tôi, tôi cho
người nghèo, mà nếu tôi đã cưỡng đoạt của ai điều gì, tôi xin
đền gấp bốn lần”. Ông Giakêu không chỉ sám hối và cải thiện
cuộc sống bản thân, nhưng ông còn góp phần vào việc cải tạo
xã hội, đúng hơn nữa sự hoán cải cá nhân của ông ảnh hưởng
sâu đậm đến cuộc sống xã hội. Lời Chúa hôm nay cho chúng
ta thấy được chiều kích xã hội của lòng sám hối. Vì thế,
không những người tín hữu Kitô đóng góp tài trí của mình
cho công cuộc cải tạo xã hội, nhưng niềm tin của họ được thể
hiện bằng lòng sám hối và cải thiện cuộc sống làm trọng tâm
và cũng là linh hồn của bất cứ một cuộc cách mạng và cải tạo
xã hội nào.
53.
20. Tiền bạc
Qua thái độ đền bù rộng rãi của ông Giakêu tôi muốn chia sẻ một vài ý tưởng nhỏ mọn về vấn đề tiền bạc.
Người xưa đã nói: của đồng lần thiên hạ tiêu chung. Thực
ra tiền bạc có mục đích là để phục vụ con người. Nó được
dùng để nuôi sống và thăng tiến con người toàn diện. Vì thế
của cải phải được phân chia công bằng, và mọi người phải
chung tay đóng góp vào đó. Kẻ giàu phải biết mở rộng con
tim và bàn tay cứu giúp người nghèo túng. Còn người nghèo,
không có gì phải mặc cảm khi nhận lãnh sự giúp đỡ của họ,
dù giá nào mình vẫn sống khiêm hạ và công chính. Nào có ai
giàu ba họ khó ba đời đâu mà lo!.
Trên thực tế, chúng ta thấy có điều đáng buồn, đó là số
người nghèo quá đông, chiếm tới 3/4 nhân loại. Còn kẻ giàu
lại làm giàu trên sự túng cực của người nghèo. Kẻ giàu thì
như chuột sa chĩnh gạo, còn người nghèo thì lại bị chó cắn áo
rách. Giàu nghèo mãi mãi trở thành hai phe chống đối nhau, gieo tai họa cho nhau.
Kinh Thánh đã lên án những kẻ giàu bất công và ích kỷ.
Đồng thời tục ngữ Việt Nam cũng xác quyết:
- Của thiên trả địa.
- Của phù vân thì vần xuống biển.
Của cải dành cho một số người có nghĩa là nó sẽ loại trừ
hạnh phúc của một số đông. Của cải sẽ làm cho chúng ta xa
lìa Thiên Chúa là Đấng ban phát cho chúng ta. Một xứ đầy
vàng bạc sẽ chóng biến thành ngẫu tượng. Vì khi đã mãn
nguyện rồi, họ sẽ kiêu căng mà lãng quên Thiên Chúa. Và
chính Chúa Giêsu cũng đã cảnh cáo: Không ai có thể làm tôi
hai chủ, hoặc yêu chủ này mà ghét chủ kia, cũng vậy không
54.
ai có thể làm tôi Thiên Chúa và vừa làm tôi tiền bạc. Con lạc
đà chui qua lỗ kim còn dễ hơn người giàu có vào Nước Trời.
Bởi đó, vấn đề là phải biết san sẻ cho nhau, bởi vì không
ai có thể tự sống tự lập một mình, không cần nhờ cậy ai.
Ngay như kẻ giàu có, cũng phải nhờ vào người nghèo túng
mà trở nên khấm khá. Cho nên chia sẻ là điều hợp tình và
hợp ý.
Trước hết là cùng nhau chia sẻ những gì mình có.
Chẳng hạn cùng là người Việt Nam, chúng ta hãy chia sẻ gia
tài quí giá cũng như phúc lộc do tổ tiên để lại về luân lý và
văn hóa. Cùng là con cái Thiên Chúa, chúng ta hãy chia sẻ
với nhau trong Giáo Hội những việc lành thánh và ơn cứu
rỗi. Còn về của cải, chúng ta thấy các tín hữu đầu tiên ở
Giêrusalem đã chia sẻ cơm áo cho nhau không để của mình
là của riêng.
Tiếp đến là chia sẻ cái mình hơn cho người kém, cái
mình có mà người khác không có và ngược lại người khác cũng làm như thế. Đó là lá lành đùm lá rách, có đi có lại, chị
ngã em nâng.
Thật ra chúng ta luôn luôn có những cái để chia sớt và
luôn có những người để lãnh nhận, vì chính chúng ta cũng
đang ở trong tình trạng như thế. Cùng là chi thể của một thân
thể, chúng ta có trách nhiệm lẫn nhau như câu nói: ‘Môi hở
răng lạnh, một con ngựa đau cả tàu không ăn cỏ’.
Và sau cùng, chúng ta phải sống thế nào để đem lại
hạnh phúc cho người khác, nhất là những người túng
thiếu hơn mình. Chúng ta phải coi hạnh phúc của người
khác là hạnh phúc của mình. Khóc cùng kẻ khóc, vui cùng kẻ
vui.
Sự chia sẻ cho người khác hàm ý cho đi mà không đòi lại,
cho đi thì có phúc hơn là nhận lãnh. Hãy coi sự cho đi của tre
55.
già cho măng mọc, của cha mẹ cho con cái được phát triển.
Chúng ta hãy nối rộng vòng tay tình thương đến những ai đang cần tới chúng ta để họ thuộc về gia đình của Chúa sớm
hơn.
Hãy coi Chúa Giêsu, Đấng giàu có đã trở nên nghèo khó
để nhờ Ngài mà chúng ta được trở nên giàu có, thì đến lượt
chúng ta, chúng ta không có quyền sống ích kỷ hưởng thụ
cho riêng mình. Tất nhiên cho đi là tiếc xót và thiệt hại,
nhưng khi chúng ta đã chọn Chúa làm gia nghiệp thì Ngài sẽ
là tất cả cho chúng ta.
56.
21. Đền tội
Sau khi được Chúa tha thứ, ông Giakêu đã thưa lên cho mọi người được biết:
- Tôi sẽ lấy nửa gia tài để làm phúc bố thí cho người
nghèo và nếu đã làm thiệt hại ai, tôi xin đền bù gấp bốn.
Lời nói này biểu lộ thái độ sẵn sàng đền bù và sửa lại
những sai lỗi của mình. Đã có một chuyển biến, đã có một
đổi thay nơi con người Giakêu. Vì thế, chúng ta cùng nhau
chia sẻ một vai ý nghĩ đơn sơ về sự đền bù.
Có một người bỏ xưng tội lâu năm, tìm gặp vị ẩn tu trong
sau mạc để xưng tội. Vị ẩn tu ra việc đền tội là một kinh Lạy
Cha, khiến người ấy hết sức ngạc nhiên. Vị ẩn tu trả lời:
- Chỉ có vậy mà thôi, nhưng con phải đọc cho thật sốt
sắng.
Người tội lỗi quì gối giữa vùng sa mạc cát nóng, đôi tay
giang rộng, mắt ngước nhìn lên trời và bắt đầu đọc chậm
chậm kinh Lạy Cha với tất cả sự trang nghiêm của mình. Và khi đọc tới những chữ cuối cùng, người ấy cảm thấy mệt mỏi
rã rời, hơi thở đứt đoạn, rồi ngã gục xuống và nhẹ nhàng từ
bỏ cuộc sống. Vị ẩn tu nhìn thấy linh hồn người ấy bay lên
trời như một cánh chim bồ câu trắng.
Nhờ việc xưng thú, tội lỗi chúng ta đã được tha thứ,
nhưng nhờ việc đền bù, những hình phạt do tội lỗi gây ra
cũng được xóa bỏ. Chính vì thế, linh hồn có thể không phải
qua luyện ngục, mà tiến thẳng đến cùng Chúa. Do đó, chúng
ta hiểu được tại sao vị linh mục bao giờ cũng ra việc đền tội
cho chúng ta sau mỗi làng xưng thú. Ngài muốn hoàn tất trọn
vẹn công việc của ngài: xóa bỏ tội lỗi cũng như những hình
phát bởi tội mà ra. Ngài muốn cho chúng ta thoát khỏi những
57.
tháng ngày đày đọa nơi luyện ngục. Bởi đó, hãy chu toàn
việc đền tội của mình.
Tuy nhiên, những người thiện chí như muốn nói:
- Xin cha hãy ra việc đền tội nặng hơn một chút.
Tốt lắm! Chúng ta cứ việc hoàn tất việc đền tội linh mục
đã chỉ định, rồi sau đó tự ý làm thêm những việc khác, chẳng
hạn như lần chuỗi hay đi chặng đàng Thánh giá…
Sau khi xưng tội, đừng vội vã rời bỏ nhà thờ, nhưng hãy ở
lại ít phút để cầu nguyện với Chúa bằng tất cả tâm hồn trong
sạch của mình. Chúa sẽ lắng nhge lời chúng ta trong những
phút giây ấy.
Tuy nhiên, việc đền tội không nhất thiết phải là đọc kinh
nọ, kinh kia, nhưng có thể là những hy sinh và hãm mình.
Hãy sống tinh thần sám hối trong chính cuộc sống hằng ngày
của chúng ta.
Thánh Louis đã kể lại rằng: trong suốt cuộc sống mình
chỉ phạm có hai tội nhẹ mà thôi. Tội thứ nhất, đó là hồi còn bé ngài đã ăn cắp mấy xu của một người lính. Tội thứ hai, đó
là ngài đã nói lời tục tĩu một lần. Ngài đã làm nhiều việc
hãm nình để đền bù hai sai lỗi nhỏ bé ấy. Là hoàng tử,
nhưng ngài luôn vui vẻ giúp đỡ người khác. Mỗi khi cầu
nguyện, ngài đều quì trên đất cứng, thay vì quì trên nhung
lụa. Mỗi tuần, ngài ăn chay hai ngày. Ban đêm, thay vì ngủ
trên chăm ấm nệm êm, thì ngài lại nằm trên một tấm ván.
Sau này, ngài đã rời bỏ cung điện để vào tu trong một
nhà dòng. Tại đây, ngài vui mừng vì được làm những công
việc tầm thường như quét nhà, rửa bát… Khi cơn dịch bộc
phát, ngài đã hăng say đi giúp đỡ các bệnh nhân và sau
cùng, ngài cũng đã mắc phải bệnh dịch.
58.
Mặc dù đớn đau, ngài không bao giờ than van oán trách.
Ngài chấp nhận tất cả để đền bù tội lỗi. Tại sao thế? Vì ngài biết Thiên Chúa là Đấng công bằng vô cùng và sẽ trừng phạt
cả những sai lỗi nhỏ bé nhất. Ngài muốn bị trừng phạt ở đời
này, còn hơn là bị trừng phạt ở đời sau.
Tuy nhiên, có một cách đền tội thật tốt đẹp, đó là hãy uốn
nắn những sai lỗi, sửa đổi những khuyết điểm, để thăng tiến
bản thân, mỗi ngày một trở nên tốt lành và thánh thiện hơn.
Chúng ta hãy noi gương thánh Phêrô, ông đã chối Chúa
ba lần, nhưng sau đó, ông đã ăn năn sám hối, đã làm lại cuộc
đời và đã trở nên một vị thánh.
Trước khi xưng thú, chúng ta là những kẻ tội lỗi. Còn sau
khi xưng thú, chúng ta phải trở nên những vị thánh.
59.
22. Đổi đời
Câu chuyện trong bài Tin Mừng do thánh Luca kể lại. Ngài được mệnh danh là “Thư ký của lòng thương xót”, vì
trong Tin Mừng của ngài đã kể lại nhiều giáo huấn và công
việc Chúa Giêsu làm để bày tỏ lòng Chúa xót thương loài
người tội lỗi. Bài Tin Mừng hôm nay là một bằng chứng điển
hình rõ ràng. Trên đường lên Giêrusalem, khi đi ngang qua
thành Giêricô, Chúa Giêsu đã gặp một người tội lỗi, nhưng
đầy thiện chí, là ông Giakêu. Chúa đã ghé vào trọ nhà ông và
ban ơn cứu độ cho cả gia đình ông, bất chấp mọi lời dị nghị,
gièm pha.
Ông Giakêu không những là một người thu thuế, mà còn
là thủ lãnh những người thu thuế, tức là một chủ thầu thuế
má, nên ông cũng là một người rất giàu có. Dân Do thái rất
ghét những người thu thuế, coi họ là những người tội lỗi,
không thể ăn năn hối cải, không thể tha thứ, làm tay sai cho
ngoại bang: thu thế cho nhà nước bảo hộ, tức đế quốc Rôma. Trong nghề đó, người ta có thể bày rất nhiều trò ma giáo để
ăn hối lộ những kẻ muốn trốn thuế, hay muốn giảm thuế phải
đóng. Bởi đó, người Do thái ghê tởm những người thu thuế.
Ông Giakêu là người như thế. Không những ông bị thiên hạ
khinh dể mà còn có thân hình thấp lùn.
Ông muốn tìm cách để xem Chúa Giêsu là người như thế
nào. Nhưng dân chúng chen chúc chung quanh Chúa đông
quá. Ông quyết không bỏ lỡ cơ hội. Một người chủ thầu phải
có nhiều sáng kiến. Ông chạy tới trước và leo lên một cây
sung bên đường. Ông yên tâm chờ đợi, vì Chúa Giêsu sắp đi
ngang qua đó. Lòng ước muốn của ông thật là mãnh liệt, vì
ông không sợ đám đông chế diễu. Ông chỉ còn biết một điều
là làm sao thấy được mặt Chúa Giêsu. Quả thực, ông đã có
60.
thiện chí. Bấy nhiêu đã đủ để Chúa trọng thưởng tấm lòng
chân thành của ông.
Chúa Giêsu đi tới, Ngài nhìn lên và gọi đích danh ông.
Điều quan trọng là Chúa không chỉ đi ngang qua cho ông
Giakêu nhìn Chúa, chính Chúa nhìn lên và gọi ông đúng như
có lần Chúa đã nói: “Ai tìm thì thấy, ai gõ cửa thì sẽ mở
cho”. Ông Giakêu đi tìm và ông đã thấy, ông đã gõ cửa và
Chúa đã mở cho ông, bằng cách xin ông mở cửa nhà ông cho
Ngài vào. Chúa muốn đến với ông và đến tận nhà ông.
Được đáp ứng quá sự trông mong. Ông muốn thấy Chúa
thì Chúa đến tận nhà để ông nhìn cho đã. Chúa quảng đại vô
cùng. Ông vội vàng tụt xuống và mừng rỡ đón rước Ngài.
Nhưng đám đông lại sầm xì với nhau. Họ khó chịu với Chúa
Giêsu, vì Chúa vào trọ nhà một người tội lỗi. Ông Giakêu đã
tìm ra giải pháp để vượt qua cái giới hạn của tấm thân lùn.
Liệu ông có tìm được giải pháp cho thân phận tội lỗi của ông
để thắng được lời xì sầm kia không? Ông không sợ đám đông chế diễu khi leo lên cây sung để nhìn mặt Chúa, thì
Chúa đã đáp lại, Ngài không sợ đám đông sầm xì khi yêu cầu
ông đón Ngài về ở nhà ông.
Đứng trước tình thương của Chúa, ông đã mở rộng tâm
hồn. Ông sẵn sàng chuộc lại tội lỗi, ông thưa với Chúa là
đem nửa gia tài phân phát cho người nghèo. Không những
thế, ông thấy mình còn phải thực hiện sự công bình nữa: làm
thiệt ai ông sẽ đền gấp bốn. Lòng quảng đại của ông sánh với
lòng quảng đại của người đàn bà tội lỗi: ông yêu mến nhiều
vì đã được tha nhiều. Lòng yêu mến của ông đối với Chúa
Giêsu diễn tả thành lòng yêu mến người nghèo và những
người đã bị ông bóc lột.
Sau khi ông Giakêu tuyên bố quyết định của ông, thì
Chúa Giêsu nói: “Hôm nay nhà này được cứu độ, bởi người
61.
này cũng là con cháu tổ phụ Abraham”. Ông Giakêu trở
thành kiểu mẫu đón nhận ơn cứu độ và là cơ hội để Chúa Giêsu khẳng định sứ mạng của Ngài: “Con Người đến để tìm
và cứu những gì đã hư mất”. Ông Giakêu đã bị đám đông
loại trừ, vì thân ông lùn và phận ông tội lỗi. Nhưng Chúa đã
rời đám đông kiêu hãnh kia để đi tìm ông và đem ơn cứu độ
cho ông. Chúa đã nhìn ông và cứu ông. Cái nhìn của Chúa,
cái nhìn chinh phục, cái nhìn của tình thương muốn cứu vớt.
Ông Giakêu đã tìm cách nhìn thấy Chúa, nhưng ông cũng đã
để cho Chúa nhìn ông và chinh phục ông. Ông được cứu độ.
Qua những điều trên, chúng ta hãy ghi nhớ hai điều sau
đây: Thứ nhất, những tội bất công hay tham nhũng mà ông
Giakêu phạm, đã làm cho ông mất tước hiệu là con cái
Abraham. Nhưng với sự ăn năn sám hối, muốn làm lại cuộc
đời, sửa lại những lỗi lầm, ông Giakêu đã được chính Chúa
Giêsu tha tội và trả lại cho ông tước vị đó. Tước vị con cái
Abraham là một vinh dự của người Do thái. Nhưng người Công giáo, ngoài tước vị đó ra, chúng ta còn là con cái Thiên
Chúa. Người Do thái rất hãnh diện về tước vị đó. Còn chúng
ta, chúng ta có hãnh diện về tước vị làm con Thiên Chúa
không? Nếu làm mất danh hiệu con cái Thiên Chúa, chúng ta
cũng cần bắt chước Giakêu mà sửa lại những lỗi lầm gây nên
sự mất mát kia, để Chúa cũng trả lại danh hiệu nghĩa tử
Thiên Chúa cho chúng ta và tuyên bố về chúng ta rằng:
“Người này cũng là con cái Thiên Chúa”.
Thứ hai , nhiều người Công giáo quên mất rằng: Đạo
Chúa là đạo cứu thế chứ không phải đạo phán xét. Do đó,
người Công giáo cũng phải có tinh thần cứu thế, không phán
xét, khinh dể những người tội lỗi… Chúa Giêsu đã không
hùa theo người Do thái mà khinh dể, loại trừ ông Giakêu.
Trái lại, đã đến với ông để cứu ông và cả gia đình ông, làm
62.
cho họ trở thành con cái thực thụ của Abraham. Thế thì
người Công giáo cũng vậy, phải yêu thương tội nhân, đến với họ, mang ơn cứu độ cho họ và làm cho họ lấy lại tước vị
“con cái Abraham” trong đức tin và “con cái Thiên Chúa”
trong tình yêu thương bác ái.
63.
23. Hoán cải
Đời sống con người gắn liền với những cuộc gặp gỡ. Có những cuộc gặp gỡ mà người ta háo hức như gặp người yêu,
gặp một nhân vật nổi tiếng, gặp một người thân xa cách đã
lâu… Tuy nhiên, gặp kẻ khó ưa, gặp tên trấn lột, tên lường
gạt… thì chẳng ai mong muốn. Ngoài ra lại có những cuộc
gặp gỡ đầy ý nghĩa, có sức hoán cải, làm thay đổi cả con
người. Cuộc gặp gỡ như thế không chỉ dừng lại ở gặp mặt,
gặp gỡ xã giao, nhưng là cuộc gặp gỡ thâm sâu, gặp gỡ giữa
hai tâm hồn.
Trang Tin Mừng hôm nay kể lại cho chúng ta cuộc gặp
gỡ hết sức thú vị giữa Đức Giêsu và Giakêu. Đức Giêsu,
Đấng Thánh của Thiên Chúa, lại muốn kết thân với Giakêu,
kẻ tội lỗi bị mọi người xa lánh. Thế nhưng trong cuộc kết
giao này. Đức Giêsu chẳng mất mát gì, trái lại Ngài đã cứu
được một tội nhân khỏi vòng tội lụy; còn Giakêu, dù là chia
nửa gia tài của mình cho người nghèo, nhưng lại được mối lợi thật to. Ông và cả gia đình đón nhận được hồng ân cứu
độ. Quả là một cuộc gặp gỡ diệu kỳ đưa đến hoán cải tận
căn.
Phải chăng là sự hài hước, chế giễu hoặc là một nghịch
lý? Danh xưng “Giakêu” trong tiếng Do thái có nghĩa là
“người thanh khiết, người công chính”. Con người tội lỗi
công khai ấy lại có tên “thanh khiết, trong sạch” làm chúng
ta nghĩ tới một kẻ lừa bịp ác tâm mà người ta đặt cho là
“người vô tội”.
Bạn của Giakêu là “tiền”, còn phương châm sống là “bất
chấp dư luận”. Thế nên, dù có vóc dáng nhỏ thó với chiều
cao khiêm tốn, ông cũng leo lên được nấc thang xã hội, đã
đạt được vị trí ước mong, đã thu tích được một gia tài. Có
64.
được gia tài này, một phần là nhờ trí tuệ, sự miệt mài làm
việc, một phần cũng là nhờ bòn mót và kiếm chác của người khác. Bởi lẽ ông đứng đầu những người thu thuế. Ông coi
những người khác là bần cùng, khố rách áo ôm. Còn người ta
lại khinh bỉ ông là kẻ tội lỗi. Giakêu, một con người bị tránh
xa như bệnh dịch, kẻ tội lỗi hoàn toàn hư mất. Cấm không
được giao du với hạng người hư hỏng đó. Người ta nhổ
xuống đất và quay mặt đi khi đi ngang qua con người ấy.
Ông đã sống để kiếm tiền và khuấy động thành phố. Nhân
danh pháp luật, ông bức bách người ta. Nhưng khi nghe nói
Đức Giêsu đi qua đó, và Người là bạn của những kẻ không
được ai yêu thương, ông đã leo lên một cây sung bên đường
để xem cho biết mặt Đấng ấy. Khi tới chỗ ấy, Đức Giêsu
dừng lại và đưa mắt nhìn lên. Chẳng biết Người muốn nói gì
nơi ông?
Chúng ta có thể gọi chỗ này là “nơi hai ánh mắt gặp
nhau”. Bề ngoài, cái nhìn đầu tiên là của Giakêu, đang cháy bỏng ước muốn xem Đức Giêsu. Nhưng sẽ không có gì xảy
ra nếu như Đức Giêsu đã không ngước mắt nhìn lên kẻ ở trọ
lạ lùng – trên cây sung. Người “nhìn lên” Giakêu. Người
không xem thường ông, nhưng nhận ra nơi ông một con
người sẵn sàng hoán cải. Anh mắt, thái độ và lời nói của
Người không ngừng biểu lộ sáng kiến lòng thương xót của
Thiên Chúa đối với tội nhân.
Giakêu muốn gặp mặt Đức Giêsu, không kèn, không
trống, không kẻ hầu người hạ. Ông đi một mình trơ trụi, bị
đẩy lại sau những kẻ tò mò, và điều hạ nhục ông là ông phải
làm một chuyện kỳ dị đối với một viên chức cao cấp. Có thể
nói ông đã làm một bước nhảy vọt, vượt trên mọi dư luận,
mọi thành kiến. Ông làm tất cả những điều đó cốt để tận mắt
thấy Đức Giêsu. Quả là đáng khâm phục! Thế nhưng, Đức
65.
Giêsu lại làm một cử chỉ đáng kinh ngạc hơn. Trong lúc
được đám đông dân chúng vây quanh và hết lòng ngưỡng mộ, Người lại tách mình ra khỏi đám đông hỗn độn ấy để
đến với một kẻ tội lỗi. Vì lòng thương xót đối với tội nhân,
Người chẳng màng đến những lời xì sầm, bàn tán hay dị
nghị. Đấng Thánh của Thiên Chúa hạ mình xuống làm bạn
với một người tội lỗi.
Tình yêu vượt lên mọi thành kiến, mọi trở ngại, mọi rào
cản.
Hiển nhiên, đám đông chờ đợi và hy vọng Đức Giêsu sẽ
cho Giakêu một bài học đích đáng. Và nếu Người làm như
vậy, Người sẽ được dân chúng tán dương. Nhưng Đức Giêsu
từ chối đối xử với ông như vậy. Thay vào đó, Người lại
muốn trọ tại nhà ông. Dân chúng lập tức đâm ra ghét Người;
còn Giakêu thì vô cùng bỡ ngỡ, ông vui vẻ đón tiếp Người.
Người ta ghét Giakêu. Họ không muốn thấy ông được
cứu độ. Họ chỉ muốn ông bị kết án và bị trừng phạt. Nhưng Đức Giêsu không nghĩ như vậy. Người thấy rằng điều
Giakêu cần không phải là bị kết án nhưng là ơn cứu độ.
Giakêu có xứng đáng hay không xứng đáng lãnh ơn cứu độ –
điều đó không quan trọng – Giakêu cần ơn cứu độ, như thế là
đủ đối với Đức Giêsu. Nếu Người cũng như đám đông dân
chúng kết án, hạ nhục hay tránh né ông, thì chắc chắn phép lạ
hoán cải đã chẳng xảy ra.
Nghịch lý trong tên gọi của Giakêu lúc đầu giờ đây lại
hoàn toàn hữu lý. Chúng ta thấy rằng niềm vui của cuộc gặp
gỡ làm nảy sinh nơi người tội lỗi ước vọng thiết tha được
khởi đầu một cuộc sống mới: “Thưa Ngài, này đây là phân
nửa tài sản của tôi, tôi cho người nghèo; và nếu tôi đã cưỡng
đoạt của ai cái gì, tôi xin đền gấp bốn”.
66.
Ban đầu, Giakêu chỉ muốn xem cho biết Đức Giêsu là
người thế nào. Thay vì chỉ thoáng thấy Chúa đi ngang, ông được diễm phúc diện đối diện, và còn hơn thế nữa tâm hồn
ông gặp được tấm lòng bao dung của Thiên Chúa. Tâm hồn
Giakêu giờ đây giống như vùng đất sa mạc được tưới mát
sau cơn mưa lớn.
Cuộc hoán cải của Giakêu đã xảy ra tức khắc, tỏ tường và
chúng ta có thể chắc chắn về điều đó. Tuy nhiên, đây không
phải chỉ là cuộc hoán cải thuộc lãnh vực trí tuệ. Ông đã thay
đổi cõi lòng. Trên quan điểm của Tin Mừng, đây là cuộc
hoán cải có tầm quan trọng nhất và cũng để lại những dấu ấn
sâu đậm nhất. Sợ hãi chẳng thể nào làm nảy sinh được cuộc
hoán cải nội tâm. Chỉ có tình thương và lòng bao dung mới
có thể làm được điều đó. Một sự tiếp cận cứng cỏi sẽ đưa tới
một con tim khép kín và chai đá. Một sự tiếp xúc dịu hiền,
như Đức Giêsu đã cư xử với Giakêu, sẽ dẫn đến một con tim
mềm mại và cởi mở.
Lời tuyên bố của Đức Giêsu cho thấy phép lạ thật sự đã
xảy ra ngay trong cuộc gặp gỡ giữa Người và Giakêu: “Hôm
nay, ơn cứu độ đã đến cho nhà này, bởi người này cũng là
con cháu tổ phụ Abraham”. Giờ đây, Giakêu không còn
mang danh hiệu kẻ tội lỗi nữa, nhưng ông có thể mang tên
thật của mình là “người thanh khiết”.
Đức Giêsu không chỉ muốn gặp gỡ Giakêu nhưng Người
cũng muốn gặp gỡ mỗi người chúng ta. Trước mặt Thiên
Chúa chúng ta cũng là những kẻ tội lỗi đáng thương như
Giakêu, cũng cần đến sự hoán cải và ơn tha thứ.
Thiên Chúa không chờ ta quyết định đến với Người.
Người luôn đi bước trước. Bao giờ cũng chính Người đến
với ta, và Người vẫn còn đến mãi bao lâu chưa tiếp xúc được
với chúng ta.
67.
Thế nên chúng ta phải hành động để tìm gặp Thiên Chúa.
Người không đòi ta phải leo lên cây sung như Giakêu, nhưng quan trọng là phải đi gặp Người bằng chính hành động của
mình. Cũng như Giakêu, Thiên Chúa không đòi ta phải bỏ
nhiệm vụ của mình mà lánh vào sa mạc. Người giúp Giakêu
khám phá ra rằng ông phải chu toàn nhiệm vụ của mình một
cách công bằng và đền bù những lạm dụng. Do đó, chúng ta
cũng nên xét lại những bổn phận và cách cư xử của mình có
hợp với lẽ công bằng hay chưa. Có thể chúng ta chẳng lấy
cắp hay chiếm cứ tài sản của ai cách công khai, nhưng chúng
ta lại thỏa hiệp với việc lấy cắp của công, tham ô, hối lộ, bớt
xén thời gian làm việc, đầu cơ trục lợi hoặc cho vay nặng lãi.
Bên cạnh đó, có bao giờ chúng ta đã để tâm sống đức công
bằng qua việc tôn trọng danh dự, phẩm giá người khác; hay
chúng ta coi việc gièm pha, vu khống, hỗn láo, nói xấu người
khác… là chuyện bình thường?
Sự hoán cải của Giakêu là một cuộc hoàn lương. Tất cả chúng ta cũng cần một cuộc hoán cải như vậy. Mỗi người
đều có khả năng mà Giakêu đã có, cho dẫu nó có thể bị che
khuất hay chưa được tỏ lộ. Thế nên, chúng ta cũng cần hoán
cải hằng ngày để từ một quả tim khép kín trở nên rộng mở,
từ một quả tim chai đá, bất công trở thành thịt mềm, ngời
sáng đức công bằng.
68.
24. Hoán cải
Chắc hẳn Giakêu đã nghe người ta nói nhiều điều tốt về Chúa Giêsu. Nhưng ông muốn chính mình gặp Ngài, lý do
thứ nhất là để xem tướng mạo Ngài ra sao, và lý do thứ hai
quan trọng hơn là để biết con người của Ngài thế nào.
Hôm đó cũng có rất đông người muốn nhìn thấy Chúa
Giêsu. Họ ở cạnh Ngài, họ bao quanh Ngài. Còn Giakêu thì
không đến gần được, ông phải trèo lên một cây sung. Thế mà
Chúa Giêsu lại đặc biệt để ý tới ông. Thật sung sướng khi
được người khác để ý tới.
Tuy nhiên, để ý tới ai không hẳn chỉ là để chăm sóc hay
khen ngợi người đó. Nếu người đó là kẻ xấu thì có thể người
ta để ý tới để mà dò xét hay khiển trách. Giakêu là người
xấu, nhưng Chúa Giêsu để ý tới ông không phải là để khiển
trách. Ngài dừng lại và nhìn lên ông. Giakêu hiểu là Chúa
Giêsu quan tâm đến ông. Được để ý tới là sung sướng, được
quan tâm lại càng sung sướng hơn.
Chúa Giêsu còn nói với Giakêu nữa. Đặc biệt là Ngài
không nói một lời nào về những tội lỗi của ông. Thay vào đó
Ngài gọi đích danh ông “Này ông Giakêu”. Rồi Ngài gọi ông
xuống “Xuống mau đi”. Ngài còn ngỏ ý muốn đến trọ nhà
ông “Hôm nay tôi phải ở lại nhà ông”. Điều này không ai
ngờ. Giakêu không ngờ, mà tất cả mọi người có mặt ở đó
cũng không thể ngờ một người đạo đức như thế mà lại đến
trọ nhà một người tội lỗi công khai. Giakêu sung sướng quá.
“Ông vội vàng trèo xuống và mừng rỡ đón tiếp ngài”. Ban
đầu ông chỉ mong nhìn được Chúa Giêsu một cái thôi. Bây
giờ ông được nhìn Ngài mặt đối mặt và sắp được ở chung với
Ngài ngay trong nhà của ông nữa.
69.
Giakêu đã biết chẳng những tướng mạo mà cả con người
của Chúa Giêsu. Ông còn biết được tâm hồn dạt dào yêu thương của Ngài nữa.
Và khi nhìn thấy tâm hồn Chúa Giêsu rồi, Giakêu cũng
nhìn lại tâm hồn của ông: một tâm hồn đầy tội lỗi. Ông thấy
đời mình bấy lâu nay như một sa mạc khô cằn, thế mà hôm
nay Chúa Giêsu lại đến, như một cơn mưa rào.
Thế là Giakêu hoán cải. Cuộc hoán cải thể hiện bằng
những hành động cụ thể: đền bồi tất cả những thiệt hại đã
gây ra cho người khác, và phân chia tài sản mình cho những
người nghèo. Đây không phải là hoán cải chỉ bằng ý muốn
mà bằng cả con tim. Giakêu đã biết xót xa cho những người
bị ông làm thiệt hại, và biết yêu thương những người nghèo
khổ. Đây chính là sự hoán cải thật, vì con tim có hoán cải thì
cuộc đời mới hoán cải thật.
Con tim của Giakêu hoán cải nhờ Chúa Giêsu đã để ý tới
ông, quan tâm ông, đối xử nhẹ nhàng với ông. Goethe đã viết: “Hãy đối xử với một người như người ấy là, và người
ấy sẽ xấu hơn. Hãy đối xử với người ấy như người ấy phải là,
hoặc như người ấy muốn là, và người ấy sẽ tốt hơn. Bởi vì
những ước muốn trong chúng ta chính là phần tốt nhất của
con người chúng ta”.
Chúa Giêsu hiểu rằng những việc làm xấu của Giakêu
không phải là toàn phần con người của ông; Ngài hiểu trong
ông còn có phần tốt, phần muốn làm điều tốt và có khả năng
làm những điều tốt ấy. Ngài đã khơi lên chính cái phần tốt
ấy.
Cuộc hoán cải của Giakêu là hoán cải con tim, là hướng
con tim về điều tốt.
Cũng giống như Giakêu, trong con người chúng ta cũng
có phần tốt mặc dù có thể phần tốt ấy xưa nay bị những việc
70.
xấu chèn ép và chưa phát huy ra. Hãy hoán cải con tim bằng
cách để Chúa để ý đến ta, quan tâm ta, nói với ta, trọ trong tim ta và đánh động con tim ta.
71.
25. Thiên Chúa yêu thương
Thiên Chúa là tình yêu. Ngài yêu thương con người, và luôn đi tìm tội nhân để dẫn đưa họ về với Ngài.
Thiên Chúa luôn đi bước trước
Thiên Chúa đã đánh động Giakêu, để ông có lòng khao
khát gặp Đức Giêsu. Thiên Chúa đã thúc đẩy để Giakêu,
người trưởng của những người thu thuế, nhiều tiền, dám trèo
lên cây để nhìn ngắm Đức Giêsu. Đây là thái độ của người
khiêm nhường, không tự phụ vì tiền bạc mình có, không kiêu
căng vì chức vụ trưởng thu thuế của mình, nhưng can đảm
làm điều như một em bé, trèo lên cây để nhìn Đức Giêsu.
Thái độ này đã đánh động Đức Giêsu. Đức Giêsu đã dừng
lại, ngó lên, và gọi Giakêu, đề nghị được ở lại nhà ông.
Giakêu đã trèo xuống, vui vẻ chấp nhận đề nghị của Đức
Giêsu. Và không chỉ vậy, ông hứa sẽ bố thí cho người nghèo
nửa gia tài của ông, và bồi thường gấp bốn những gì ông đã
làm hại người khác.
Giakêu đã làm điều vượt khỏi quan niệm “thế gian
thường tình”. Ông đã trở lại với Chúa và với con người, với
những anh em cụ thể sống xung quanh ông. Và với điều này,
cả trời đất vui mừng. Con người vui và Thiên Chúa cũng vui.
Thiên Chúa yêu thương mọi loài hiện hữu
Thiên Chúa, Đấng đánh động Giakêu, là Thiên Chúa hay
thương xót và yêu thương. Thiên Chúa vẫn yêu thương tất cả
mọi loài, cho dù trước nhan Thiên Chúa, toàn thể vũ trụ chỉ
như hạt cát dính bàn cân, như giọt sương mai rơi trên đất.
Tương tự như cha mẹ yêu thương con cái vì con cái do
cha mẹ sinh ra, Thiên Chúa cũng yêu thương tất cả mọi loài
vì tất cả mọi loài đều được Thiên Chúa tạo dựng. Thiên Chúa
tạo dựng con người qua cha mẹ mỗi người. Thiên Chúa là
72.
Cha của tất cả. Thiên Chúa là Cha của tất cả mọi người, Ngài
là Cha của người con trưởng lẫn người con thứ trong dụ ngôn người cha nhân từ. Thiên Chúa là Cha của người công chính
cũng như của người tội lỗi.
Chính vì yêu thương, mà Thiên Chúa đã tạo dựng mỗi
người. Nếu không yêu thương, Ngài đâu tạo dựng họ. Hiện
hữu là một hồng ân vô cùng lớn, mà chỉ những người cảm
nhận tình yêu mới nhận ra.
Thiên Chúa yêu thương cả những tội nhân
Thiên Chúa vẫn yêu thương, cả những người tội lỗi. Ngài
yêu thương qua việc Ngài kiên nhẫn và không trừng phạt tội
nhân ngay khi họ phạm tội.
Hình ảnh Đức Giêsu chết trên thập giá và những người
chủ mưu giết Ngài, những người hành hình Ngài, giúp con
người thấy Thiên Chúa yêu thương con người đến độ nào!
Tại sao Thiên Chúa Cha không hủy diệt những người âm
mưu giết Con Ngài, tại sao Thiên Chúa không làm cánh tay của những kẻ đóng đinh Đức Giêsu phải tê liệt, tại sao Ngài
không làm những người đánh Người Con yêu của Ngài phải
chết! Vì Ngài nhân từ yêu thương, Ngài yêu thương cả
những kẻ giết Con Ngài. Ngài nhân từ để chờ họ nhận biết
chân lý và trở lại với Ngài.
Ai cũng phạm tội, và có lẽ mỗi người đều cảm nghiệm
tình yêu thương nhân từ và kiên nhẫn của Thiên Chúa. Ngài
luôn mời gọi con người trở lại với Ngài, để Ngài tha thứ và
để con người được chia sẻ sự sống với Ngài.
Câu hỏi gợi ý chia sẻ:
1. Trong cách hành xử của Giakêu, có điều gì hay mà bạn
thiếu?
73.
2. Bạn thường nhìn người tội lỗi thế nào? Bạn có “phân
biệt đối xử” hông? Bạn có thái độ (như người con) của Thiên Chúa không?
3. Thiên Chúa là ai đối với bạn?
74.
26. Gặp gỡ ơn cứu độ – Lm. FX Vũ Phan Long
1.- Ngữ cảnh
Phần thứ tư (phần cuối của hành trình lên Giêrusalem)
được tác giả Luca trình bày trong phân đoạn 18,15–19,28:
phần này tương ứng với bài tường thuật về hành trình của
các Tin Mừng Nhất Lãm. Nhưng trong khối chất liệu này,
ngài thêm vào câu truyện cuộc gặp gỡ của Đức Giêsu với
ông Dakêu, thủ lãnh người thu thế ở Giêrikhô. Ngài thấy
khối người bị đẩy ra bên lề xã hội Paléttina này cũng là “cái
đã mất” mà Đức Giêsu đến để cứu.
2.- Bố cục
Bản văn có thể chia thành năm đơn vị:
1) Ghi chú về chuyến đi của Đức Giêsu (19,1);
2) Giới thiệu Dakêu trong quan hệ với Đức Giêsu
(19,2-4);
3) Đức Giêsu chủ động gặp Dakêu (19,5-7):
- Đề nghị của Đức Giêsu (cc. 5-6),
- Phản ứng của dân chúng (phản đối Đức Giêsu) ( c.
7);
4) Dakêu chủ động hoán cải (19,8-9):
- Đề nghị của Dakêu (c. 8),
- Phản ứng của Đức Giêsu (trả lời cho dân chúng) (c.
9);
5) Ghi chú về sứ mạng của Đức Giêsu (việc Ngài
“đến”) (19,10).
3.- Vài điểm chú giải
- Giêrikhô (1): Giêrikhô là chặng cuối trước khi “lên”
Giêrusalem. Thành này nằm kề ranh giới miền Pêrê, dọc theo
75.
một tuyến đường giao thông quan trọng, là một điểm chiến
lược mà đế quốc Rôma quan tâm trong việc cai trị Giuđê. Tại đây người ta dễ gặp các nhân viên của đế quốc hoăc các sĩ
quan, binh lính Rôma.
- Dakêu (2): Tiếng Híp-ri là zakkai, có nghĩa là “trong
sạch và vô tội” (x. Er 2,9; Nkm 7,14).
- người thu thuế (2): x. 3,12. Tên gọi này dịch từ tiếng
Hy Lạp telônês (do từ telos có nghĩa là “thuế”); La-tinh:
publicanus (Ngày xưa, các cố Tây dịch là “người púp-li-ca-
nô” do lấy từ chữ La-tinh publicanus (do chữ publicus có
nghĩa là “tiền của công”); Pháp: collecteur d’impôts, Anh:
tax collector. Nền hành chánh Rôma qui định nhiều loại thuế:
thuế thổ trạch, thuế động sản, thuế gián thu, đặc biệt đánh
trên việc nhập cảng muối. Những “người thu thuế” thường
được giao cho nhiệm vụ thu khoản thuế cuối cùng này. Vì
thế họ thường có mặt tại các trạm quan thuế (Caphácnaum:
Mc 2,14; Giêrikhô: Lc 19,2). Vì do nghề nghiệp, họ phải tiếp xúc thường xuyên với mọi hạng người, kể cả người ngoại
giáo, nên họ bị coi là những người ô uế. Quy định mức thuế
là quyền của chính quyền, nhưng thường được người thu
thuế áp dụng cách võ đoán, nên họ bị dân chúng khinh bỉ, và
danh từ “người thu thuế” tương đương với “hạng tội lỗi”
công khai (x. Mt 9,10-11; Mc 2,16; Lc 5,30; 7,34; 15,1; 19,2-
7), hạng ngoại đạo (x. Mt 18,17; 21,31), và hạng trộm cướp
(x. Lc 3,2t). Một người Do Thái đạo đức tuân giữ lề luật thì
chẳng có gì phải giao dịch với người thu thuế. Dakêu “đứng
đầu những người thu thuế” (architelônês), tức là ông phụ
trách cả vùng. Như thế, Dakêu càng ở bên lề cộng đồng Do
Thái hơn nữa.
- tìm cách để xem cho biết... (3): Dakêu là người giàu có
và có địa vị cao, nhưng trong lòng ông vẫn không cảm thấy
76.
thỏa mãn. Hai động từ “tìm” (HL: zêtein) và “xem” (HL:
idein) cho dù không có tầm mức quan trọng như trong TM Gioan, vẫn cho thấy là Dakêu không chỉ tò mò muốn “xem
cho biết” (như kiểu nói của chúng ta). Đây là một “cuộc điều
tra mang tính Kitô học” của một người tội lỗi công khai đối
lại với thái độ lãnh đạm và thù nghịch của giới lãnh đạo dân
Chúa.
- cây sung (4), tiếng Hy Lạp là sykomorea. Đây là loại
cây có thân thấp, các cành ngang cứng chắc.
- phải ở lại (5): Câu này dịch sát là “hôm nay điều cần
thiết đối với tôi là ở lại nhà ông”. Động từ Hy Lạp dei diễn tả
một điều nằm trong chương trình, ý muốn của Thiên Chúa,
nằm trong sứ mạng của Đức Giêsu (x. 2,49; 4,43; 12 ,12;
13,33; 15,32; 22,37; 24,44).
- mừng rỡ (6): do động từ Hy Lạp chairein. Lc là Tin
Mừng về niềm vui (Dacaria: 1,14; Đức Maria: 1,28; bà con
Gioan Tẩy Giả: 1,58; Đức Giêsu chào đời: 2,10; Đức Giêsu: 10,20; đám đông: 13,17...). Đây là niềm vui do Đấng Mêsia
mang đến.
- nhà người tội lỗi (7): Luật luân lý cấm vào nhà kẻ tội
lỗi.
- phân nửa tài sản của tôi (8): Mức bồi thường này vượt
qua mức Luật đòi hỏi (x. Xh 21,37; Ds 5,5-7; Lv 5,21-24: trả
lại món tài sản đã lấy cộng với 1/5 giá trị món đó).
- Đức Giêsu nói về ông (9), có nghĩa là Đức Giêsu nói
với những người khác. Tập tục Đông phương cho phép người
ta tự do ra vào nhà một người và vây quanh bàn ăn của
những khách được mời (x. 7,37).
- Hôm nay (9, cả c. 5; HL: sêmeron, x. 2,11; 4,21;
13,32.33; 23,43): Đây là từ ngữ quan trọng của TM Lc, có
77.
nghĩa là: Sau một thời gian dài chờ đợi và hy vọng, lịch sử
cứu độ đã tới đỉnh cao hoàn tất. Tất cả những gì các ngôn sứ nói đã thành sự trong các hành động và các lời nói của Đức
Giêsu (x. 4,18.19; 5,26).
4.- Ý nghĩa của bản văn
* Ghi chú về chuyến đi của Đức Giêsu (1)
Đến Giêrikhô, chuyến đi của Đức Giêsu lên Giêrusalem
đã đến chặng cuối cùng. Tại đây người ta bắt đầu chuyến đi
lên: từ thung lũng sông Giođan, người ta băng qua sa mạc
Giuđa để đến Giêrusalem. Toàn thể cuộc hành trình của Đức
Giêsu sau này được Phêrô mô tả: “Đi tới đâu là Người thi ân
giáng phúc tới đó” (Cv 10,38). Điều này đặc biệt đúng cho
những điểm cuối cùng: mỗi chặng lại trở thành mộtchặng để
trợ giúp và cứu chữa. Gặp anh mù ngồi bên vệ đường tin
tưởng kêu cầu: “Lạy ông Giêsu, Con vua Đavít, xin thương
xót tôi!”, Đức Giêsu đã cho anh xem thấy, ban khả năng ca
tụng Thiên Chúa và đi theo Người (18,38). Gặp Dakêu ngồi trên một cây sung bên lề đường để nhìn xem Người, Đức
Giêsu cho ông cơ hội tiếp đón Người về nhà và hoán cải, tức
nhận được ơn cứu độ. Dù hoàn cảnh hai người rất khác nhau,
cả hai đã được Thiên Chúa trợ giúp nhờ trung gian Đức
Giêsu.
* Giới thiệu Dakêu trong quan hệ vớiĐức Giêsu (2-4)
Dakêu là mộtngười giàu có. Nhưng trong tư cách là thủ
lãnh của những người thu thuế, ông thuộc về hạng người bị
xã hội Do Thái khinh bỉ. Do nghề nghiệp, vì họ phải thường
xuyên liên hệ với mọi hạng người, kể cả ngoại giáo, họ bị
nhiễm uế. Và bởi vì xã hội thường gán cho người thu thuế
tính tham lam và những lối cư xử không công bình (x. 3,12t),
Dakêu bị ghét bỏ và khinh bỉ. Một người Do Thái tuân giữ
Lề Luật nghiêm túc thì không có gì phải liên hệ với người
78.
thu thuế cả. Do đó, Dakêu đứng ở bên lề cộng đồng. Ông là
người giàu có và có địa vị cao, nhưng ông không được những người có thế giá trong xã hội trân trọng.
Ông hết sức ao ước được gặp Đức Giêsu. Ước muốn này
có thể phần lớn được nhen lên do tính tò mò. Dù sao ước
muốn này đã thúc đẩy ông tìm mọi cách để thấy được Đức
Giêsu. Tuy nhiên, dân chúng đi theo Đức Giêsu thì quá đông
mà vóc người ông thì thấp bé. Nhưng Dakêu có óc sáng tạo:
ông chạy đi trước và leo lên mộtcây sung. Chạy và trèo lên
cây là những chuyện chỉ hợp với các trẻ em, chứ không phù
hợp với tư cách mộtngười giàu có; nhưng Dakêu chấp nhận
trở thành lố bịch để được thấy Đức Giêsu, điều này cho thấy
ông ao ước thấy Người đến đâu!
* Đức Giêsu chủ động gặp Dakêu (5-7)
Trong khi mọi người khác không màng tới Dakêu đang ở
trong thế rất khôi hài, Đức Giêsu đã bày tỏ sự quan tâm đến ông bằng những cử chỉ và thái độ rất đơn giản, rất “người”:
“đi tới chỗ ấy”, “nhìn lên”, “nói với ông”. Người còn cho
hiểu đấy không chỉ là một cuộc thăm viếng xã giao, mà là
một cuộc gặp gỡ nằm trong ý muốn của Thiên Chúa (“hôm
nay tôi phải ở lại nhà ông”), nằm trong sứ mạng của Người.
Cái “ngày hôm nay” mà Đức Giêsu nhắc tới không chỉ là
một chi tiết chỉ thời gian, mà là một chặng trong hành trình
ban ơn cứu độ mà Người đã khai mạc tại Nadarét (x. 4,18-
22). Trong cuộc hành trình này, Người quan tâm ưu tiên tới
những người nghèo, và cả những người tội lỗi.
Nỗi băn khoăn, căng thẳng của Dakêu biến thành niềm
vui: không chỉ là sự thỏa mãn, sự thoải mái về thể lý, mà là
việc tham dự vào hạnh phúc do Đấng Cứu thế mang đến.
Nhờ gặp gỡ Đức Giêsu, ông được giải thoát khỏi các lầm lỗi,
79.
hoang mang, và lòng được chan hòa bình an và niềm vui. Đi
ngược lại mọi chỉ trích, và một cách rõ ràng, Đức Giêsu cho mọi người thấy rằng không ai bị loại khỏi ơn cứu độ Người
ban. Người cũng cho thấy Người từ chối mọi kiểu đánh giá
tổng quát về một hạng người.
* Dakêu chủ động hoán cải (8-9)
Bữa tiệc tại nhà Dakêu là một cử hành thống hối, đưa tới
một sự hiệp thông huynh đệ. Qua bữa tiệc, Dakêu hiểu là ông
được kêu gọi đi vào hiệp thông với Thiên Chúa. Bởi vì Đức
Giêsu đã chấp nhận con người thật của ông, bởi vì ông được
mời gọi sống như thế, Dakêu chẳng phải tránh né gì nữa, trái
lại ông vui mừng đón tiếp Người về nhà và bày tỏ quyết định
đổi mới cuộc đời. Ông đã trả lời thắc mắc: “Thế thì ai có thể
được cứu?” (18,26) khi Đức Giêsu nhận định: “Những người
có của thì khó vào Nước Thiên Chúa biết bao” (18,24).
Dakêu giàu có đã nhận được ơn cứu độ nhờ trung gian Đức
Giêsu (19,9), bởi vì ông không chỉ bằng lòng với việc trông thấy Đức Giêsu, mà còn hành động theo ý muốn của Người
nữa. Trong ngày hôm ấy, Dakêu đã cảm nghiệm một sự biến
đổi lạ thường. Đó chính là điều được Đức Giêsu diễn tả trong
câu tuyên bố: “Hôm nay, ơn cứu độ đã đến cho nhà này, bởi
người này cũng là con cháu ông Abraham”. Khi tuyên bố
như thế, Đức Giêsu đã bác bỏ nhận định của mọi người:
“Nhà người tội lỗi mà ông ấy cũng vào trọ!”. Phán đoán của
đám đông là một phê phán quá cứng rắn. Qua lối cư xử của
Người, Đức Giêsu loại bỏ sự cứng rắn đó và cho thấy rằng
thái độ của Thiên Chúa hoàn toàn khác với thái độ của đám
đông.
* Ghi chú về sứ mạng của Đức Giêsu (việc Ngài “đến”)
(10)
80.
Những lời Đức Giêsu kết luận (c. 10) có thể khuyến khích
mỗi người bởi vì “Con Người đến để tìm và cứu những gì đã mất”. Người không đến để kết án hoặc loại trừ. Lại chính
những kẻ bị lạc, những kẻ sai lầm mà Người đã muốn tìm và
cứu chữa; chính là những kẻ đang đi vào ngõ cụt mà Người
muốn dẫn ra.
+ Kết luận
Bản văn với câu kết luận (c. 10) không những tóm tắt giai
thoại về Dakêu, mà còn làm nổi rõ hơn nữa cứu-độ-học của
toàn thể cuộc hành trình của Đức Giêsu lên Giêrusalem cũng
như của TM Lc: trong tư cách là Con Người, Đức Giêsu đã
đến để tìm và cứu những gì đã mất, và như thế là gợi ý tới
câu Ed 34,16 trong đó Đức Chúa tự mô tả mình như là Người
mục tử: “Con nào bị mất, Ta sẽ đi tìm; con nào đi lạc, Ta sẽ
đưa về; con nào bị thương, Ta sẽ băng bó; con nào bệnh tật,
Ta sẽ làm cho mạnh; con nào béo mập, con nào khoẻ mạnh,
Ta sẽ canh chừng. Ta sẽ theo lẽ chính trực mà chăn dắt chúng”.
Khi đọc bản văn này, ta cũng nhận ra những ý nhắc lại
các đoạn khác trong TM III: những yếu tố thuộc lời rao giảng
của Gioan Tẩy Giả (3,10-14); dụ ngôn người Pharisêu và
người thu thuế (18,9-14); người thủ lãnh giàu có (18,18-23);
anh mù (18,35-43). Dakêu được giới thiệu như là mộtngười
giàu gương mẫu đã hiểu sứ điệp cũng như mối quan tâm của
Đức Giêsu đối với người nghèo, nên đã biết lấy những quyết
định tương xứng. Bản văn cũng cho thấy có những điểm gặp
gỡ với giai thoại anh mù: Dakêu đã thực hiện những bước
không thông thường để nhìn thấy Đức Giêsu khi Người đi
ngang qua. Hai bản văn cuối cùng này trực tiếp đưa độc giả
đi theo Đức Giêsu vào Giêrusalem trong tư cách là “Con vua
Đavít” để thực hiện chương trình cứu lấy những gì đã mất.
81.
5.- Gợi ý suy niệm
1. Dakêu đã bị xã hội đẩy ra bên lề và khép lại với chính ông. Nhưng ông đã không chịu ở lại trong vòng tròn khép
kín mà xã hội đã nhốt ông vào, đó là thế giới của tiền bạc và
những quan hệ không lương thiện; ông tìm cách “thấy” Đức
Giêsu, và thế là ông được cứu. Khép kín vào chính mình, con
người không bao giờ thoát khỏi tội lỗi của mình; muốn được
cứu, ta cần phải mở ra với Đức Giêsu. Trong đời sống thiêng
liêng, chúng ta hiểu: Đức Giêsu chờ đợi chúng ta đến với
Người, nhưng Người cũng chờ đợi chúng ta sẵn sàng đón
tiếp Người vào nhà.
2. Trong bất cứ cộng đoàn nào, bao giờ cũng có những
người sợ đến gần những “người thu thuế”, những “kẻ tội
lỗi”, những người không có danh thơm tiếng tốt... Bạn thử
hình dung xem mình đang nghĩ về người khác thế nào? Đức
Giêsu không làm như thế. Người đã nắm lấy bàn tay Dakêu
đang rụt rè đưa ra về phía Người. Người lấy sáng kiến và đặt Dakêu trên mộtnẻo đường mới.
3. Tất cả những thái độ và lời nói rất “người” (sự quan
tâm, cử chỉ thân ái, lời nói dịu dàng...) có thể đưa người khác
đến những biến đổi rất “thánh”. Môn đệ Đức Giêsu phải sống
thế nào để bằng sự hiện diện và lối sống của mình, ngày
“hôm nay” của Thiên Chúa xuất hiện cho anh chị em mình.
Hôm nay Đức Giêsu vẫn đang ban ơn cứu độ qua Lời Người,
các bí tích, qua Giáo Hội. Nếu bạn là thừa tác viên Lời Chúa
hoặc bí tích, bạn đã có ý thức về cung cách cử hành thế nào
để Đức Giêsu đến được với anh chị em của bạn?
4. Tấm gương của người môn đệ chính là thầy Giêsu:
Người đã không ngại bị đánh giá tiêu cực để khỏi phản bội
sứ mạng cứu thế. Người môn đệ của Đức Giêsu sẽ có những
lúc phải chọn lựa như thế. Tuy nhiên, ngay trong đời thường,
82.
qua các sinh hoạt nghề nghiệp, thăm viếng, có khi nào bạn
nghĩ là bạn sinh hoạt, thăm viếng theo ý muốn của Thiên Chúa?
83.
27. Chú giải của Noel Quesson
Sau khi vào Giê-ri-khô, Đức Giêsu đi ngang qua thành
phố ấy.
Giê-ri-khô, một địa danh bất thường trong môn địa lý của
hành tinh này: thành phố thấp nhất của trái đất; thấp hơn mặt
nước biển 250 mét! Khi những người sống ở mức thấp đó;
ngay khi họ quyết định đi từ nới họ ở, họ chỉ có thể đi lên
cao; Giakêu sẽ khởi hành ở chỗ rất là thấp.
Giê-ri-khô, một biểu tượng cho nhân loại già nua: nó là
một trong những thành phố cổ nhất trái đất; có những di tích
mà số tuổi lên đến tám ngàn năm trước Đức Giêsu Kitô. Khi
Abraham dẫn đàn súc vật đi ngang qua thì nơi đó đã là một
thành phố có số tuổi hơn sáu ngàn năm; Giakêu sẽ rất giống
với nhân loại từ muôn thuở.
Giêrikhô thành phố cuối cùng trong cuộc hành trình của
những người hành hương lên Giêrusalem. Đối với Đức Giêsu
ngày hôm đó là một ngày leo dốc mệt nhọc! Đồi cái Sọ (tiếng Do Thái là Golgotha) ở đàng kia, gần cổng Épraim,
cách đó hai mươi kilô mét, ở đầu một con dốc dài bất tận và
ở đó cao hơn một ngàn mét so với ốc đảo Giêrikhô.
“Đức Giêsu đi ngang qua thành phố ấy” Giai đoạn cuối
cùng của cuộc hành trình cuối cùng.
Đức Giêsu hoàn toàn sáng suốt về điều đang chờ đợi
Người trên kia, ở Giêrusalem. Hôm qua có lẽ hoặc hôm kia,
Người đã gọi riêng các bạn hữu. Người đã loan báo cho họ
điều sắp xảy đến: “Này chúng ta lên Giêrusalem, và tất cả
những gì các ngôn sứ đã viết về Con Người sẽ được hoàn tất.
Quả vậy, Người sẽ bị nộp cho dân ngoại, sẽ bị nhạo báng,
nhục mạ, khạc nhổ. Sau khi đánh đòn, họ sẽ giết Người và
ngày thứ ba Người sẽ sống lại” (Lc 18, 31.34). Nhưng thánh
84.
Luca nói với chúng ta, mười hai Tông Đồ của Đức Giêsu
không hiểu gì cả. Chỉ mình Đức Giêsu sáng suốt, lòng tràn ngập những mối suy tư.
Ở đó có một người tên là Giakêu
Phải chăng là sự hài hước? hoặc là sự chế giễu? Cái tên
“Zakkay” này trong tiếng Do Thái có nghĩa “Người Thanh
Khiết, Người Công Chính”. Con người tội lỗi công khai ấy
lại có tên “thanh khiết, trong sạch” làm chúng ta nghĩ tới một
kẻ lừa bịp ác tâm mà người ta đặt cho biệt danh là “người vô
tội, dịu dàng”!
Nhưng chúng ta hãy chờ cho câu chuyện chấm dứt.
Ai mà biết được ông ta sẽ không mang tên thật của
mình… vào lúc cuối.
Ông đứng đầu những người thu thuế, và là người giàu
có.
Giakêu, người tội lỗi bởi nghề nghiệp, trong lúc này đúng
ra đáng có cái tên “kẻ bị tuyệt thông”. Một con người ghê tởm, bị mọi người ghét bỏ. Phục vụ cho đoàn quân chiếm
đóng La Mã. Thỏa hiệp với ngẫu tượng, Hoàng Đế Bóc Lột!
Kẻ bóc lột những người nghèo! Một Thủ trưởng vô liêm sỉ
của những người thu thuế, đã thu những món lại to lớn khi
bỏ đói dân nghèo và phô trương sự giàu sang, xa hoa trong
ngôi biệt thự sang trọng nhất thành phố. Cách đó ít lâu Đức
Giêsu đã nói về điều đó: “Con lạc đà chui qua lỗ kim còn dễ
hơn người giàu vào Nước Thiên Chúa” (Lc 18,25).
Giakêu, một con người bị tránh xa như bệnh dịch. Kẻ tội
lỗi hoàn toàn bị hư mất. Đồ thối tha. Cấm không được giao
du với hạng người hư hỏng ấy. Người ta nhổ xuống đất và
quay mặt đi khi đi ngang qua con người ấy.
85.
Ông ta tìm cách để xem cho biết Đức Giêsu là ai, nhưng
không được, vì dân chúng thì đông, mà ông ta lại lùn. Ông
liền chạy tới phía trước, leo lên một cây sung để xem Đức
Giêsu, vì Người sắp đi qua đó.
Một chuỗi những “biểu tượng: A! ông ta lùn quá lùn nên
không nhìn thấy Đức Kitô; đám đông thù nghịch; cả một dư
luận phải vượt qua, để xem Đức Kitô; leo lên một cây (cây
nào lạ lùng bằng cây thập giá!) để xem Đức Giêsu. Những sự
giải thích tượng trưng không làm mất đi sử tính của các chi
tiết cụ thể: người ta phải nhớ lại ở Giêrikhô, vào thời của
Luca đã xảy ra một biến cố khó tin là sự hoán cải của ‘kẻ
đứng đầu những Người thu thuế’. Vả lại mọi chi tiết hoàn
toàn tự nhiên. Lúc mới vào thành phố, Đức Giêsu đã chữa
lành một người mù (Lc 18, 35.42). Tiếng vang của việc chữa
lành này lan ra nhanh chóng như vệt thuốc súng. Người ta
biết rằng Giakêu đã có ước muốn “xem” Đức Giêsu đó, leo
lên một cây sung dưới ánh mắt châm biếm của đám đông; mà không còn quan tâm đến phẩm giá của một thủ trưởng nhân
sự Tổng Kho Bạc của Đế quốc!
Tôi thử tưởng tượng điều gì có thể thúc đẩy Giakêu, bất
chấp sự chế giễu đã xắn chiếc áo thụng của một ông trưởng
giả Do Thái và có lẽ cái áo choàng La Mã để leo lên cây
sung như một thằng nhóc tầm thường? Vì tính tò mò chăng?
Vì sự lôi cuốn mầu nhiệm chăng? Vì nỗi khắc khoải mơ hồ
và chán chường cuộc sống của mình chăng? ông ta đã sống
để đếm tiền và khuấy động thành phố của ông. Mọi người
tránh xa ông; ông biết rõ tại sao: nhân danh pháp luật, ông
bức bách họ. Nhưng rồi khi người ta nói Đức 'Giêsu đi qua
đó và Người là bạn của những người không được ai yêu
thương. Lúc đó, ông giữ cửa kho bạc đã leo lên một cây đang
trổ hoa để xem Đức Chúa.
86.
Khi Đức Giêsu tới chỗ ấy, thì Người nhìn lên và nói với
ông
Người ta có thể gọi chỗ ấy là “nơi hai ánh mắt gặp nhau”.
Bề ngoài, cái nhìn đầu tiên là của Giakêu, đang cháy bỏng
ước muốn xem Đức Giêsu. Nhưng sẽ không có gì xảy ra nếu
như Đức Chúa đã không ngước mắt nhìn lên người ở trọ lạ
lùng, trên cây sung. Tôi ở yên một lúc để tưởng tượng, để
chiêm niệm hai ánh mắt gặp nhau đó. Đức Giêsu và ông
Giakêu đang nhìn nhau!
Chúng ta tiếng rằng chúng ta tìm kiếm Thiên Chúa, trong
khi mà chính Người “tìm kiếm” chúng ta trước, tự muôn đời!
ôi chào! Ngày hôm đó, Đức Giêsu đã phải sung sướng hạnh
phúc! Còn vài cây số nữa là đến Giêrusalem, còn vài ngày
nữa là cuộc khổ nạn được hiến dâng để cứu chuộc nhân loại.
Công cuộc cứu chuộc cao đẹp nhất của Người sẽ thành công?
Mọi nỗi chơi vơi cô quạnh của thập giá mọi hình phạt mà
Người sẽ gánh trên lưng, mọi vết thương xé ra ở tay chân đẫm máu của người. Người biết, biết chắc chắn là điều đó có
ích. Người đã cứu thế gian, khi tiến lên ‘Giêrusalem’. Giakêu
là hoa trái đầu mùa. Hỡi hạn, là người tội lỗi, bạn đã được
Thiên Chúa tạo dựng chỉ để ‘xem’ khuôn mặt của Người.
Hỡi bạn, là người tội lỗi, hay nhận ra mình được tha thứ khi
ánh mắt bạn gặp ánh mắt của Đấng yêu thương bạn.
“Này ông Giakêu, xuống mau đi, vì hôm nay tôi phải ở
lại nhà ông!”
Qua những lời ấy, chúng ta đoán ra rang chính Đức Giêsu
đã tìm kiếm Giakêu. Mọi sụ diễn ra như thể Đức Giêsu đã dự
kiến hành động của Người: Đức Giêsu được mời đến nhà
ông và ông được ưu tiên chọn lựa đối với mọi người khác ở
Giêrikhô. Người đã chọn lựa kẻ thấp hèn nhất, kẻ bị khinh bỉ
nhất.
87.
Đó là cách mà Đức Giêsu dùng để yêu cầu một người nào
đó phục vụ Người để rồi Người ban cho họ một ân sủng của bậc đế vướng: hoàng tử trở thành người ăn xin để ban cho
mà không làm thương tổn.
Đức Giêsu dường như chỉ là một người giảng thuyết lưu
động tìm một bữa ăn và một 'cái giường để nghỉ qua đêm. Và
thân mật biết bao trong sự vội vàng ấy! “Này ông Giakêu
xuống mau đi!” như thể Đức Giêsu muốn nói: Này ông
Giakêu, tôi rất đói, mau lên nào! Cũng thế, Đức Giêsu đã xin
nước uống của một phụ nữ Samari bị bỏ rơi, bên bờ giảng.
Cũng thế Người đã chấp nhận việc xức dầu thơm của người
đàn bà tội lỗi nhân ông Simon, một người Pharisêu.
Ông vội vàng tụt xuống, và mừng rỡ đón rước Người.
Sự vội vàng khi ông từ cây nhào bổ xuống tương ứng với
sự vội vàng của Đức Giêsu.
Niềm vui là dấu chỉ sự gặp gỡ với Đức Giêsu. Một
khoảnh khắc vui mừng và hân hoan ngắn ngủ, kể từ Bài ca Ngợi khen (Magnificat) của Đức Maria qua niềm vui của hai
môn đệ trở về Emmau.
Còn bạn, là người tội lỗi, bạn có những lúc vui mừng
không?
Thấy vậy, mọi người xầm xì với nhau: “Nhà người tội
lỗi mà ông ấy cũng vào trọ!”
Đức Giêsu đã từng đòi hỏi không được gây ra những cớ
làm cho người ta vấp ngã (Lc 17,1.3) nhưng chính Người đôi
lúc không ngần ngại gây ra bởi những thái độ không phù hớp
với dư luận của thời đại Người; đặc biệt vì lòng nhân từ khác
thường của Người đối với những tội lỗi! Đức Giêsu là “Cứu
Chúa” đến độ làm người ta vì thế mà khó chịu. Người tha thứ
đến độ gây cớ vấp ngã cho những người công chính.
88.
Ông Giakêu đứng đó thưa với Chúa rằng: “Thưa Ngài,
đây phân nửa tài sản của tôi, tôi cho người nghèo; và nếu
tôi đã chiếm đoạt của ai cái gì, tôi xin đền gấp bốn.”
Thánh Ambrosiô trong bài thuyết giảng của ngài ở Milan
đã nói “Không có lỗi khi mình giàu, nhưng khi mình không
biết sử dụng tài sản của mình... “ Và toàn bộ Tin Mừng của
Thánh Luca dường như muốn nói rằng cách duy nhất sử
dụng hợp lý tài sản của thế gian này là chi dùng nó, đem cho
nó đi! “Hãy bán của cải mình đi mà bố thí” (Lc 12,33). “Hãy
dùng tiền của bất chính mà tạo lấy bạn hữu (Lc 16,9).
Giakêu đã bị đảo lộn bởi lòng quảng đại của Đức Giêsu
đối với ông. Ông muốn đem lại cũng niềm vui ấy cho những
Người khác.
Giakêu khốn khổ với tất cả vàng bạc của mình.
Giakêu hoàn toàn sung sướng khi chia sẻ niềm vui.
Đức Giêsu mới nói về ông ta rằng: “Hôm nay, ơn cứu
độ đã đến cho nhà này, bởi người này cũng là con cháu tổ
phụ Abraham. Vì Con Người đến để tìm và cứu những gì
đã mất.”
Đức Giêsu đã qua những giờ nói chuyện trực diện với
Giakêu. Họ đã nói với nhau điều gì? Họ đã ăn uống cùng
bàn... mặt giáp mặt. Trong mọi tôn giáo kể cả tôn giáo ở
Israel, Thiên Chúa là Đấng đáng sợ mà Đền thờ khuyến
khích sự kính sợ linh thiêng đó.
Trong Đức Giêsu, chính Thiên Chúa di chuyển và đến ở
nhà kẻ tội lỗi; vậy từ ngày đó, các nhà thờ, kể cả những đại
thánh đường chỉ là ngôi nhà khiêm tốn của Giakêu; nơi mà
những lũ tội nhân và các thánh tìm gặp nhau với Thiên Chúa
trong tình huynh đệ. Giáo Hội chuộc “những gì đã mất”.
89.
Giờ đây, Giakêu có thể mang tên thật của mình: “Người
thanh khiết”, người được thanh khiết hóa.