CERRAHİ TARİHİ

Dr. Sdullah GİRGİN

Kheirurgia: El ile yapılan iş (Eski Yunanca)Latince ……. Chirurgia Arapça………..Amelbi’l yed yada amel ül yedZamanla …….ameliyatCerh: Yaralanma, çürütme, kabul etmeme (Arapça)Cerrah: Ameliyat yapanCerrahi: Ameliyat uygulamalarını kapsayan bilim

dalı

• Elde kanıt olan ilk cerrahi tedavi kraniyel dekompresyondur. Kafatasının bir kısmının çıkartılması kafa travması, epilepsi tedavisi için oldukça sık uygulanan bir tedavi biçimiydi. Bu yüzyılın başına kadar bazı ilkel kabilelerde bu yöntem halen kullanılmaktaydı.

“Susruta Samhita” bilinen ilk cerrahi kitap

(pek çok hastalığın cerrahi tedavisi ve kullanılan aletler tanımlanmıştır.)

Yazarı: Eski Hindistanda (MÖ.600) Ganj nehri kıyısında (Benares) yaşayan Susruta

“Cerrahi bir kanadı bilim, bir kanadı sanat olan bir kuşa

benzer. Bir kanadı olmadan uçamaz”

Susruta

Eski Yunan ve Roma’ da cerrahlar var.En tanınmışları Hipokrat ve GalenHipokratın yazdığı Cerrahi üzerine

(MÖ-400) başlıklı kitabında bir cerrahın bilmesi gerekenler, tedavi yöntemleri, kırık, çıkık ve sargı yöntemleri tanımlanmıştır. Primum nil nocere - Hipokrat

HIPOKRAT (KOS, 460-377 MÖ)

“HASTAYI TEDAVİ ET HASTALIĞI DEĞİL”

“HERŞEYDEN ÖNEMLİSİ ZARAR VERME!!!!”

‘’GÖZLEM FİZİK MUYANENİN İLK BASAMAĞIDIR’’

Operatif cerrahinin ayrıntılarılarıyla inceleyen ilk cerrah:Ebu El Kasım Halefi bin Abbas El Zehravi (936-1013) (Avrupa kaynaklarında Albucasis, Alzahravi)

Koter kullanımının ilk tanımlayanEl tasrif (30 cilt), son 3 cildinde

cerrahi(kitab ül cerrahiye)

11.yüzyılın sonunda cerrahlar kendi loncalarını kurmaya başladılar.

Ancak bunlarla birlikte daha da az eğitim görmüş cerrahlar yani berberler ortaya çıktı.1

1745 de berberler ve cerrahlar ayrılarakcerrahi bir meslek dalı olarak kabul edildi.

Rönesans- güzel sanatlarMikelanjelo, Donatella, Leonarda Da

Vinci, Rembrant insan vücudu anatomisine ve anatomik diseksiyonlara ilgi

Barutun bulunması ile savaş yaralanmalarının artması

cerrahiye ilgi

Paracelsus ve Harvey-anatomi

Padua Üniversitesinde Cerrahi ve Anatomi Profesörü olan AndreasVesalius 1543 yılında ilk anatomi kitabını (Fabrica) yazdı.

XVI. yy en tanınmış cerrahı, dört krala hizmet eden, savaş cerrahisi üzerine 20 kitap yazan Ambroise Pare (1510-1590).

Napolyon döneminin ünlü cerrahı ise, ilk kez kalça amputasyonu ameliyatını yapan Domique Larrey

Ephraim Mc Dowell ise (1809 yılında Kentucky ormanları yakınındaki küçük bir kasabada Noel öncesi, genç bir kadının karnındaki boğulmuş over kistini çıkartan) ilk laparatomi yapan cerrah

(Ağrı kesici ve anestezinin bulunmasından 40 yıl, enfeksiyona karşı koruyucu önlemlerin alınması ve sterilizasyondan 60 yıl önce)

Modern cerrahi

• Anestezi• Antisepsi• Asepsi• Hemostaz• Antibiyotikler

• Joseph Pristley 1772- nitröz oksit• Humprey Davy kendi üzerinde denemiş -1799, ancak

bulgularını 1849 da yayınlamış• Horace Wells nitröz oksidi diş çekiminde kullanmış

sonra eteri denemiş -1844• Eter genel cerrahi de kullanılmış-1846• Godeckle erytroxylon cocayı bulmuş- 1855• Niamano saf alkaloidi izole etmiş -1860

• Karl Koller kokain %2’ lik sol. ile tavşan gözünde tam anestezi yapmış -1884

• W.S. Halsted kokain enjeksiyonunun sinir trunkusunda iletimi kestiğini göstermiş – 1885

• Epinefrin eklenmiş-1903• Prokain keşfedilmiş-1905

• İgnacz Philipp Semmelweis (1818-1865)El yıkama

• Joseph Lister (1827-1912)Antisepsi- karbolik asit-1860-65

• Robert Koch (1843-1910) Hastalık etkeni olan bakterileri tespit eder.

1876 da vücut dışında ürettiği patojen mikroorganizmalarla hayvanlarda hastalık yapar

Buhar ve sıcak havanın dezenfektan etkisini bulur arkadaşları ile-1885

• Anton von Eiselberg (1860-1939)- çeşitli salgı ve ortamlardan mikroorganizma izolasyonu

• Mickulicz- antisepsiden asepsiye geçiş, yara örtüleri ve dezenfektanların yara iyileşmesini kötü etkilediği

• Halsted cerrahide (!)eldiven kullanıyor- 1890• Hunter Robb jinekolojide-1894• C. Bloogood genel cerrahide eldiven kullanıyor• C. Fluegse- damlacıklar-bakteri-ağız• Mickulicz- ağız bağı-1899• Maske kullanımı 1930 dan sonra yaygınlaşmış

• İlk penset M.Ö. 3000 yılında Sümer şehri Ur kalıntılarında saptanmış

• Kanamanın penslerle durdurulması –El Zahravi• Bugünkü pens ve klemplerin ilk şekillerini

Alsaceli Eugene Koeberk (1828-1915) kullanmış• Pens kullanımının yaygınlaşması Jules Pean • Sir Thomas Spencer Wells- kilitli• Hawskley- 30 derece açılı• Halsted- çok sayıda• Cushing- masquito

• Von Bergmann- Beyaz önlükler, beyaz..• De Mortel –mavi..• Berkely George Andrew Moynihan- yeşil…

• El Zahravi ilk dikiş materyali- katgüt• Halsted- krome katgüt-1913

• İlk mide rezeksiyonu-1881 Billroth(Tip 1), 1885 de tip 2

• İlk total gastrektomi- Carl Schlatter- 1897• İlk başarılı barsak anastomozları Salerno Tıp

okulunda(Adale-Arap, Elinus-Yahudi, Pontus-Rum, Solernus- Latin)-9-13.yy

• 1824 Jobert, 1826 Lembert anastomoz teknikleri• Carl Johann August Langenbuch-1882- ilk başarılı

kolesistektomi

• Eduardo Bassini- Modern fıtık ameliyatları-(1844-1924)

• Gertrude Herzfed: İndirek inguinal herni-processus vaginalis- 1925 !!!!!!!

• Patalog Regionald Heber Fitz a.appandisiti tanımlamış-1886

• Cladius Amyand a.appandisit perfore olmadan appendektomi uygulamış

• Mc Burney kesisi ilk kez Dr Lewis Mc Arthur tarafından uygulanmış

• Deneysel tıbbın kurucusu Fransız cerrahı Claude Bernard –sonra fizyolojiye geçiyor

• Alexander Flemming cerrahiden sonra mikrobiyolojiye geçiyor-1919-antiseptikler yara iyileşmesine (-) etkili, 1926 –penisilin

• Cerrah Carl Tierche kanserin epitel dokudan kaynaklandığını saptıyor

• İlk böbrek nakli Joseph Murray-1954• İlk Karaciğer nakli Thomas Starzl-1963

Nobel ödülleri ve cerrahlar• Emil Theodore Kocher- 1909

Troidektomi-hormon replasmanı• Alexis Carrell- 1912

Modern vasküler cerrahi• Frederick G. Banting-1923

Tıp öğrencisi Charles Herbert Best ve Kanadalı fizyolog Macleod ile birlikte insulinin keşfi

Nobel ödülleri ve cerrahlar• Antonio Egan Moritz- 1949

Prefrontal leukotominin etkileri• Charles Huggins- 1966

Kanser gelişliminde endokrin organların etkisiProstat kanseri tedavisinde adrenalektomi

• Joseph Murray-1990Böbrek transplantasyonu ve immünolojisi

Mitoloji

• ASKLEPIOS (Aesculapios)Asklepios, sağlık tanrısı özelliği de olan Apollon'un oğludur. Sağlık ve hekimlik tanrısıdır. Yunan mitolojisinde olduğu kadar Roma tarafından da çok benimsenmiştir.

• Asklepios'un yılanlarla sarılmış asası bugün de hekimliğin simgesidir.

ideal cerrah

John Bell

“Apollo beyinliAslan yürekli

Hanım elli”

SURGERY

THE SURGEON GIVES LIFE FROM HIS OWN