Çevre ve Orman BakanlığıÇYGM-Su ve Toprak Yönetimi

Veysel ASLANDaire Başkanı

ATIKSU YÖNETİMİ

Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü

İÇİNDEKİLER

ULUSAL ÇEVRE POLİTİKASININ TEMEL İLKELERİULUSAL ÇEVRE POLİTİKASININ TEMEL İLKELERİ TÜRKİYENİN ÇEVRESEL VİZYONU VE TEMEL TÜRKİYENİN ÇEVRESEL VİZYONU VE TEMEL

AMACIAMACI ATIKSU MEVZUATIATIKSU MEVZUATI OSB MEVCUT DURUMUOSB MEVCUT DURUMU AB UYUM ÇALIŞMALARI VE YATIRIM İHTİYAÇLARIAB UYUM ÇALIŞMALARI VE YATIRIM İHTİYAÇLARI ATIKSU YÖNETİM POLİTİKAMIZATIKSU YÖNETİM POLİTİKAMIZ SONUÇLARSONUÇLAR

Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü

ULUSAL ÇEVRE POLİTİKASININ TEMEL İLKELERİ

Sağlıklı ve Dengeli bir Çevrede Yaşama HakkıSağlıklı ve Dengeli bir Çevrede Yaşama Hakkı Sektörler Arası EntegrasyonSektörler Arası Entegrasyon Kullanan-Kirleten Öder Kullanan-Kirleten Öder Kirliliği Önleyici Tedbirlerin AlınmasıKirliliği Önleyici Tedbirlerin Alınması Doğal Kaynakların KorunmasıDoğal Kaynakların Korunması Sürdürülebilir Kalkınma Sürdürülebilir Kalkınma Kamu-Özel Sektör İşbirliği Kamu-Özel Sektör İşbirliği Kamuoyunda Çevre Bilincinin Artırılması ve Halkın Kamuoyunda Çevre Bilincinin Artırılması ve Halkın

KatılımıKatılımı

Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü

TÜRKİYENİN ÇEVRESEL VİZYONU VE TEMEL AMACI

Vizyon: Vizyon: Ulusal Çevre Stratejisinin gerçekleştirilmesi ile Ulusal Çevre Stratejisinin gerçekleştirilmesi ile Türkiye “Bugünkü ve gelecek kuşakların temel Türkiye “Bugünkü ve gelecek kuşakların temel gereksinimlerinin sürdürülebilir kalkınma yaklaşımıyla gereksinimlerinin sürdürülebilir kalkınma yaklaşımıyla sağlandığı, yaşam kalitesinin artırıldığı, sağlıklı ve sağlandığı, yaşam kalitesinin artırıldığı, sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkını gözeten bir ülke dengeli bir çevrede yaşama hakkını gözeten bir ülke olacaktır”.olacaktır”.

Temel Amaç: Temel Amaç: Ülkemizde ekonomik ve sosyal şartları Ülkemizde ekonomik ve sosyal şartları dikkate alarak ulusal çevre mevzuatımızın AB çevre dikkate alarak ulusal çevre mevzuatımızın AB çevre müktesebatı ile uyumlaştırılarak uygulanması ile müktesebatı ile uyumlaştırılarak uygulanması ile uygulamanın izlenmesi ve denetlenmesini sağlamaktır.uygulamanın izlenmesi ve denetlenmesini sağlamaktır.

Alt Amaçlar:Alt Amaçlar: Mevzuat UyumuMevzuat Uyumu UygulamaUygulama YatırımYatırım

Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü

ÇEVRE KANUNU(2872-1983)(5491-2006)

ÇEVRE KANUNU(2872-1983)(5491-2006)

Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği

(2004)

Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği

(2004)

TÜRKİYE’DE ATIKSU MEVZUATITÜRKİYE’DE ATIKSU MEVZUATI

Tebliğler

Numune Alma veAnaliz Metotları

Teknik Usuller Tebliğ

İdari Usuller Tebliğ

Tebliğler

Numune Alma veAnaliz Metotları

Teknik Usuller Tebliğ

İdari Usuller Tebliğ

Kentsel Atıksu Arıtımı Yönetmeliği

(2006)

Kentsel Atıksu Arıtımı Yönetmeliği

(2006)

Tehlikeli Maddelerin Su ve Çevresinde Neden Olduğu Kirliliğin Kontrolü Yönetmeliği (2005)

İçme ve Kullanma Suyu Elde Edilen ve Edilmesi Planlanan Yüzeysel Suların Kalitesine Dair Yönetmelik (2005)

Toprak Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği (2005)

Tehlikeli Maddelerin Su ve Çevresinde Neden Olduğu Kirliliğin Kontrolü Yönetmeliği (2005)

İçme ve Kullanma Suyu Elde Edilen ve Edilmesi Planlanan Yüzeysel Suların Kalitesine Dair Yönetmelik (2005)

Toprak Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği (2005)

Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü

ÇEVRE KANUNU

Çevre Kanunu AB uyumu ve ülkemizin ihtiyaçları Çevre Kanunu AB uyumu ve ülkemizin ihtiyaçları doğrultusunda 2007 yılı içersinde revize edilmiştir.doğrultusunda 2007 yılı içersinde revize edilmiştir.

Bu Kanunun amacı, bütün canlıların ortak varlığı olan Bu Kanunun amacı, bütün canlıların ortak varlığı olan çevrenin, sürdürülebilir çevre ve sürdürülebilir kalkınma çevrenin, sürdürülebilir çevre ve sürdürülebilir kalkınma ilkeleriilkeleri doğrultusunda korunmasını sağlamaktır. doğrultusunda korunmasını sağlamaktır.

Çevre Kanunu’nun 8. maddesi gereği;Çevre Kanunu’nun 8. maddesi gereği; “ “her türlü atık ve artığı, her türlü atık ve artığı, çevreye zarar verecek şekildeçevreye zarar verecek şekilde, , ilgili Yönetmeliklere aykırı ilgili Yönetmeliklere aykırı olarak alıcı ortama vermek olarak alıcı ortama vermek YASAKTIR.YASAKTIR.

Kirlenme ihtimalinin bulunduğu durumlardaKirlenme ihtimalinin bulunduğu durumlarda ilgililer kirlenmeyi ilgililer kirlenmeyi önlemekle;önlemekle; kirlenmenin meydana geldiği hallerdekirlenmenin meydana geldiği hallerde kirleten, kirleten, kirlenmeyi kirlenmeyi berteraf etmekberteraf etmek için gerekliiçin gerekli TEDBİRLERİ ALMAKLA TEDBİRLERİ ALMAKLA yükümlüdürler. “yükümlüdürler. “

Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü

ÇEVRE KANUNU

Atıksu altyapı sistemlerini kullanan ve/veya kullanacaklar her türlü yatırım ve işletme giderlerine katılmak zorundadırlar.

Yönetmeliklerde belirtilen yükümlülükleri yerine getiren kuruluşların arıtma tesislerinde kullandıkları elektrik enerji tarifesinde indirime gidilmesi kanunda yer almıştır.

Faaliyetleri sonucu çevre kirliliğine neden olacak veya çevreye zarar verecek kurum, kuruluş ve işletmeler çevre yönetim birimi kurmak, çevre görevlisi istihdam etmekle yükümlüdürler.

Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü

ÇEVRE KANUNU

Atıksu arıtma tesisini kurmamış Atıksu arıtma tesisini kurmamış OSB’lerOSB’ler, arıtma , arıtma tesisleri ile katı atık bertaraf tesislerinin kurulmasına tesisleri ile katı atık bertaraf tesislerinin kurulmasına ilişkin iş termin plânlarını bu Kanunun yürürlüğe girdiği ilişkin iş termin plânlarını bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde Bakanlığa sunmak ve tarihten itibaren bir yıl içinde Bakanlığa sunmak ve kanunda kanunda belirtilen sürelerde işletmeye almak belirtilen sürelerde işletmeye almak zorundadır.zorundadır.

Kanun maddesine uygun 2006/15 sayılı İş Termin Kanun maddesine uygun 2006/15 sayılı İş Termin Planı Genelgesi yayımlanmıştır.Planı Genelgesi yayımlanmıştır.

Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü

25%

75%

OSB'LERDEN KAYNAKLANAN ATIKSULAR VE ARITILMA ORANLARI

Arıtılan Atıksu Miktarı72.967.000 m³/yıl

Arıtılmayan Atıksu Miktarı24.320.000 m³/yıl

Ülkemizde 4562 sayılı OSB Kanununa göre kurularak hükmü şahsiyet kazanmış 242 adet OSB mevcuttur. 107 OSB faaliyete geçmiştir.(OSB Üst Kurulu 2007) Doluluk oranı ortalama %67 olan 65 adet OSB nin AAT durumu aşağıda verilmiştirr.

-Arıtma tesisi mevcut olan 31 adet,-Arıtma tesisi mevcut olan 31 adet,

-İnşaat ve ihale aşamasında 6 adet,-İnşaat ve ihale aşamasında 6 adet,

-Belediye kanalizasyonuna deşar eden 9 adet,-Belediye kanalizasyonuna deşar eden 9 adet,

-Arıtma tesisi bulunmayan 19 adet,-Arıtma tesisi bulunmayan 19 adet,

Söz konusu OSB’lerden yıllık 97.287.000 m3 atıksu oluşmaktadır. Bu atıksuların Söz konusu OSB’lerden yıllık 97.287.000 m3 atıksu oluşmaktadır. Bu atıksuların %75’i arıtılmaktadır ( TUİK-2004).%75’i arıtılmaktadır ( TUİK-2004).

Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü

Sanayi

Ülkemizde 3217 imalat sanayiinden yaklaşık olarak yıllık 638 milyon m³ endüstri kaynaklı atıksu oluşmaktadır. Bu atıksuların % 36'sı arıtılarak, % 64'ü ise arıtılmadan alıcı ortamlara deşarj edilmiştir. 410 m3 atıksu yeniden kullanılmaktadır.

Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü

İmalat Sanayi Atıksu Arıtımı, 2004

arıtılmayan64%

arıtılan36%

Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü

AB UYUM ÇALIŞMALARI VE YATIRIM İHTİYAÇLARIAB UYUM ÇALIŞMALARI VE YATIRIM İHTİYAÇLARIAB AB Çevre Direktiflerini Uygulamak için Gereken Yatırım İhtiyaçlarıÇevre Direktiflerini Uygulamak için Gereken Yatırım İhtiyaçları

Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü

Su Sektörü 33.969 €

58%

EKK 14.878 €

25%

Katı atık 9.560 €

16%

Hava kirliliği 428 €

1%

Çevre Yatırımları Toplam Finansman İhtiyacı (2007-2023)

(Milyon €)

TOPLAM : 59.000 €

Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü

1.59

1

1.86

7 2.45

7

2.67

2

2.78

4

2.93

6

3.05

9

3.26

4

3.52

3

3.60

1 4.09

5

4.21

4

4.39

9

4.51

7

4.48

9

4.72

0

4.83

0

0

1.000

2.000

3.000

4.000

5.000

6.000

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

Su Sektörü Katı atık EKK Çevre yatırımları finansman ihtiyacı

(Milyon €)

TOPLAM : 59.000 €

Çevre Yatırımları Finansman İhtiyacının Yıllara Göre Dağılımı

Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü

ATIKSU YÖNETİM POLİTİKAMIZ

Üretici Sorumluluğu

Su Kullanımının Azaltılması

Suyun Yeniden Kullanımı

Atıksu Geri Kazanımında Yeni Teknolojilerin GeliştirilmesiAtıksu Geri Kazanımında Yeni Teknolojilerin Geliştirilmesi

Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü

Üretici Sorumluluğu

-Kanalizasyon şebekesinin inşası veya iyileştirilmesi

-Atıksu arıtma tesisinin inşaası

-Atıksu altyapı sisteminin mevzuata uygun işletilmesi

-Arıtma çamurunun çevre mevzuatına uygun bertarafı

-Altyapı sistemini kullananlardan yatırım ve işletme giderlerinin tahsili

Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü

Su Kullanımının Azaltılması

-Su kaçaklarının azaltılması

-Temiz üretim teknolojilerinin uygulanması

-Atıksuyun minimizasyonu

Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü

Suyun Yeniden Kullanımı

-Sulama suyu olarak-Sulama suyu olarak-Sanayi suyu (soğutma ve proses suyu olarak) -Sanayi suyu (soğutma ve proses suyu olarak) -Yeraltı sularının suni beslenmesi -Yeraltı sularının suni beslenmesi -Meskun bölge içerisinde tekrar kullanım (Çift -Meskun bölge içerisinde tekrar kullanım (Çift dağıtım sistemleri)dağıtım sistemleri)-Rekreasyon alanlarının oluşturulması -Rekreasyon alanlarının oluşturulması -Diğer kullanımlar (İnşaat, tuzlu su girişiminin -Diğer kullanımlar (İnşaat, tuzlu su girişiminin önlenmesi, içme suyu gibi)önlenmesi, içme suyu gibi)

Türkiye’de ise arıtılmış atıksular, Sulama ve Sanayi Türkiye’de ise arıtılmış atıksular, Sulama ve Sanayi suyunda, Rekreasyon alanlarının oluşturulmasında suyunda, Rekreasyon alanlarının oluşturulmasında kullanılmaktadır.kullanılmaktadır.

Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü

Sanayi Suyu Olarak Tekrar Kullanım

Ülkemizde sanayi atıksularının tekrar kullanımı daha ziyade atıksuların geri kazanılarak tesis içinde geri devrettirilmesi şeklinde uygulanmaktadır. Bilhassa İstanbul civarındaki sanayi tesisleri için yüksek su maliyetleri sebebiyle atıksuların geri kazanılması ekonomik yönden de oldukça cazip olmaktadır.

Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü

Atıksu Geri Kazanımında Yeni Atıksu Geri Kazanımında Yeni Teknolojilerin GeliştirilmesiTeknolojilerin Geliştirilmesi

Yeni teknolojilerin geliştirilmesinde hedeflerYeni teknolojilerin geliştirilmesinde hedefler

Su kullanımının azaltılması Su kullanımının azaltılması Alıcı ortam su kalitesinin yükseltilmesi Alıcı ortam su kalitesinin yükseltilmesi Kalitesi uygun olmayan su kullanımı sebebiyle oluşan Kalitesi uygun olmayan su kullanımı sebebiyle oluşan

sağlık ve sosyal problemlerin çözümüsağlık ve sosyal problemlerin çözümü

Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü

SONUÇLAR

Su kaynaklarının etkin ve sürdürülebilir korunması ve kullanılması için gerekli olan güncel yaklaşım ve politikaları belirlemek,

“Bütüncül yönetim”, “kirleten öder” ve diğer etkin prensip ve sistemlerin uygulanmasını gerçekleştirmek üzere gerekli mevzuat çalışmalarını yapmak,

Atıksu arıtma tesislerinin işletilmesi aşamasındaki kullanılan elektrikte teşvik amacıyla indirime gidilmesi,

Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü

SONUÇLAR

Su kirliliğinin önlenmesi için uygun teknoloji ve sistem seçiminde Bakanlığımızın belirleyici ve yönlendirici olmasını sağlamak ,

Ülkemizde toprak kirliliğinin kaynakları, mertebesi ve önlenmesine yönelik strateji geliştirmek,

Ulusal ve uluslararası uygun fon ve kaynaklarının ülkemizde su kirliliğinin önlenmesi açısından öncelik taşıyan projelere yönlendirilmesini sağlamak,

Avrupa Birliği Mevzuat Uyum çalışmalarını ülkemiz öncelik, ihtiyaç ve alt yapısını dikkate alarak gerçekleştirmek,

Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü

SONUÇLARSONUÇLAR

Altyapı yatırımlarının zamanında yapılması ve işletilmesi,

Kullanan-kirleten öder, Su ve atıksu ücretleri yatırım ve işletme için

minimum gelir akışını sağlamalı, Çevre yönetim birimi kurmak veya görevlisi

istihdam edilmesi, Atıksuyun geri kazanılması, Arıtma çamurunun uygun bertarafının

sağlanması,

Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü

SONUÇLAR

AAT uygun yer seçimi , Ham su analiz sonuçlarına göre tasarım yapılması, Kanalizasyon sistemine bağlantı yapan endüstrilerden

gerekli tedbirlerin aldırılması, Arıtma çamuru berterafının önceden planlanması, Ülkede üretilen Elektro-mekanik aksamın kullanılması, Bilhassa teknik altyapısı yeterli olmayanların kompleks

olmayan sistemleri seçmeleri,(Basit, işletmesinin kolay, işletme masraflarının az olması),

AAT lerinin kademeli, Modüler (genişletilebilir) yapılması.

Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü