1

چالشهای حسابرسی مالیاتی

غالمحسین دوانیعضو شورای عالی جامعه حسابداران

رسمی ایران

Challenges in Tax AuditingBy: Gh. Davani

2

اندیشه نظارت مردم بر منابع و مصارف دولت زائیده مشروطیت بود که منجر به تشکیل دیوان محاسبات

و رسیدگی به حسابهای دولتی شد.

از اختیارات مالی قوه مقننه نظارت بر اجرای درست بودجه بود. حق تصویب منابع و مخارج و نظارت بر بودجه

در فرانسه در دوران حکومت ناپلئون 1807دولت در سال بناپارت بود که منجر به تشکیل دیوان محاسبات در فرانسه

و سپس در سایر کشورها شد.

Generalدر امریکا دفتر محاسبات عمومی Accounting Office (GAO) که رئیس آن توسط رئیس

سال انتخاب 15جمهور با موافقت سنا برای مدت شود. می

، 101در ایران دیوان محاسبات عمومی باستناد مواد 1386 متمم قانون اساسی مصوب 103، 102

تشکیل شده است.

3

سیر تطور قانون گذاری در ایران

اندیشه نظارت مردم بر منافع و مصرف دولت

متمم قانون 103 و 102، 101مواد 1286اساسی مصوب

تصویب اولین قانون محاسبات عمومی 1290 ماده141در

قانون 1311تجارت

قانون دیوان محاسبات عمومی قانون 1312مالیات بر عایدات

تصویبنامه مجازات متخلفین از نظامنامه 1315مالیات بر درآمد

مالیات بر 1319درآمد

تجدیدنظر در قانون 1324مالیات بر درآمد

تصویبنامه مالیاتهای 1325مستقیم

مالیات بر درآمد 1325مقاطعه کاران

قانون مالیاتهای 1345مستقیم

اصالح قانون 3/12/1366مالیاتهای مستقیم

اصالح قانون 7/2/1371مالیاتهای مستقیم

1347اصالحیه قانون تجارت

اصالح قانون مالیاتهای 27/11/1380مستقیم

4

1290 اولین قانون محاسبات عمومی

ماده141در 1313

قانون دیوان محاسبات عمومی1352

اصالحیه قانون دیوان محاسبات عمومی

1358 اصالحیه قانون دیوان

محاسبات

1359 قانون تجدید نظر در قانون

دیوان محاسبات عمومی

1361 قانون دیوان محاسبات

عمومی1362

اصالحیه قانون دیوان محاسبات

1363 اصالحیه قانون دیوان

محاسبات1370

اصالحیه قانون دیوان 1370محاسبات

1372قانون آئین نامه مالی،

محاسباتی و معامالتی دیوان محاسبات کشور

سیر تحول قانون دیوان محاسبات

5

نقش نظارتی دولت

وزارتخانه ها و موسسات دولتی

وزارت امور اقتصادی و دارایی معاون کل

بنگاههای اقتصادی دولتی

و موسسات دولتی

وزارت امور اقتصادی و دارایی

معاونت هزینه

سازمان مدیریت و

برنامه ریزی

بنگاههای اقتصادی خصوصی

شرکاء و صاحبان بنگاه

بانک مرکزی حسابهای

ملی

وزارت امور اقتصادی و دارایی

معاونت شرکتهای دولتی

وزارت امور اقتصادی و دارایی

رئیس سازمان مالیاتی کشور

بازار سرمایه)شرکتهای پذیرفته

شده(

بنگاهها و موسسات عمومی

غیردولتی

بانکها و موسسات مالی

اعتباری غیرمجاز

6

نوع موسسه

سازمان کنترل کننده

وزارت امور اقتصادی و دارایی ذیحسابی

نظارت بر اعتبارات و اجرای

مقررات مالی وزارتخانه ها و موسسات

دولتی

دیوان محاسبات

کنترل بودجه ای و انحراف از

مقررات

بازرسی کل کشور

کنترلهای موردی تخلفات

بنگاههای اقتصادی دولتی و عمومی

غیردولتی

سازمان حسابرسی

حسابرسی عملیاتی

بنگاههای اقتصادی خصوصی

اعضای جامعه حسابداران رسمی

ایران

حسابرسی عملیاتی

صاحبان و شرکای بنگاه

کنترل مدیریت

حسابرسی مفید راهبر

حسابرسی ویژه نهادهای اقتصادی عمومی غیردولتی

سازمان حسابرسیجامعه حسابداران

رسمی ایران

حسابرسی عملیاتی

شهرداریها

نهادهای نظارتی و کنترلی در نظام مالی ایران

نوع نظارت یا کنترل

7

قوانین اثرگذار حاکم بر شرکتهای دولتی

قانون اساسی

قانون دیوان

محاسبات

سازمان حمایت از مصرف

کنندگان و تولیدکنندگا

ن

قوانین بودجه

قانون گمرکی

مقررات پولی و بانکی

قانون تجارت

قانون تامین اجتماع

ی

قانون مالیاتها

قانون و اساسنامه سازمان حسابرسی

قانون بورس اوراق بهادار

سازمان بازرسی

کل کشور

سازمان تعزیرات

قوانین برنامه توسعه

(1،2،3،4)

جامعه حسابدار

ان رسمی

ایران

8

سیر پیدایش حسابرسی

قانون تجارت )ماده 131161)

»انتخاب یک یا چند بازرس مفتش«

(30 )ماده 1328قانون مالیات بر درآمد

»انجمن محاسبین قسم خورده« قانون مالیات 1335

(33)ماده »انجمن محاسبین قسم

خورده« اساسنامه انجمن محاسبین 1342قسم خورده

قانون مالیاتهای 1345مستقیم

)کانون حسابداران رسمی(

قانون تجارت 1347(242( ماده )1تبصره )

آیین نامه نحوه انتخاب 1346حسابداران رسمی

تشکیل شرکت سهامی 1350حسابرسی

لغو عنوان حسابدار رسمی1359اصالح پاره ای از مواد قانون

مالیاتها

اساسنامه کانون 1351حسابداران رسمی

تغییر عنوان 1359 اصالحیه سال 161ماده حسابدار رسمی به ”حسابدار مورد قبول

وزارت امور اقتصادی و دارائی“

9

1357 بهمن 22

تشکیل موسسات حسابرسیبنیاد مستضعفان، سازمان برنامه و بودجه،

بنیاد شهید

قانون تشکیل سازمان حسابرسی از ادغام 1362چهار شرکت و موسسه فوق

تاسیس سازمان 1366حسابرسی

تصویب ماده واحده استفاده از 1372خدمات تخصصی

اساسنامه جامعه 1378حسابداران رسمی

تولد جامعه 1380شهریور حسابداران رسمی

جامعه حسابداران رسمی ایران

IACPA

انجمن حسابداران خبره ایرانIICA

انجمن حسابداری ایرانIAA

10

رویدادهای تاریخی حرفه حسابداری در ایرانرویداد تاریخ

و حسpابها بpه رسpیدگی بpرای )مفتش( بpازرس انتخpاب اسناد مدارک شرکت

)تصویب قانون تجارت( 1310

امpور از خpدمات حسpابداران حرفpه ای در اجpازه اسpتفاده مالیاتی

)اصالحیه قانون 1326مالیاتها(

پذیرفتن نتیجpه رسpیدگی محاسpبین قسpم خpورده در مpورد تشpخیص بpرای شpرکتها یpا بازرگpان ترازنامpه یpا حسpاب

مالیات

تصویب قانون )1335 و 1328مالیات بر درآمد(

تصویب آیین نامه تشکیل انجمن محاسبین قسم خورده 1340

تشکیل نخستین جامعه حسابداران قسم خورده 1341

تصویب اساسنامه انجمن قانونی محاسبین قسم خورده 1342

تاسیس انجمن حسابداران ایران 1343

اجازه تشکیل کانون حسابداران رسمی )تصویب قانون 1345مالیاتهای مستقیم(

تصویب آیین نامه نحوه انتخاب حسابداران رسمی 1346

الزام به استفاده از گزارش حسابداران رسمی )اصالحیه قانون 1347تجارت(

بpرای مجpاز اشpخاص تعpیین اجpرایی نامpه آیین تصpویب بازرسی شرکتهای سهامی عام

1349

تشکیل شرکت سهامی حسابرسی 1350

الpزام بpه اسpتفاده از گpراش حسpابداران رسpمی / تصpویب انجمن تاسpیس – رسpمی حسpابداران کpانون اساسpنامه

حسابداران خبره ایران

1351

تشpکیل موسسpه حسابرسpی سpازمان صpنایع ملی ایpران و سازمان برنامه و بودجه

1359

تصویب قانون تشکیل سازمان حسابرسی 1362

تصویب اساسنامه قانونی سازمان حسابرسی 1366

از خpدمات تخصصpی و حرفpه ای تصpویب قpانون اسpتفاده حسابداران رسمی

1372

تصویب آیین نامه تعیین صالحیت حسابدارن رسمی 1374

تصویب اساسنامه جامعه حسابداران رسمی ایران 1378

و خppدمات از اسppتفاده چگppونگی نامppه آیین تصppویب گزارشهای حسابداران رسمی

1379

شpورای انتخابpات برگpزاری نحpوه دسpتورالعمل تصpویب عالی جامعه حسابداران رسمی

1379

برگpزاری و رسpمی حسpابداران گpروه اولین معpرفی نخستین مجمع عمومی جامعه حسابداران رسمی ایران

1380

11

قانون مالیاتها

مالیاتهای مستقیم

مالیاتهای غیرمستقیم

12

انواع مالیاتهای مستقیم

مالیات بر دارائی

مالیات بر درآمد

مالیات ساالنه امالک

مالیات مستغالت خالی

مالیات بر اراضی بایر

مالیات بر ارث

مالیات بر حق تمبر

مالیات بر درآمد امالک

(52-81)مواد مالیات بر درآمد

کشاورزی

(81)ماده مالیات بر درآمد

حقوق

(82-92)مواد

مالیات بر درآمد مشاغل

(93-104)مواد

مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی

(105-118)مواد

ه حی

الص

ارد

27/1

1/1

38

0

تس

اهدش

ف حذ

مالیات بر درآمد اتفاقی

(119-128)مواد

مالیات بر جمع درآمد ناشی از منابع مختلف

(129-131)مواد

13

مالیاتهای غیرمستقیم

)قانون تجمیع عوارض(

مالیات بر واردات

مالیات بر مصرف و فروش

حقوق گمرکی

سود بازرگانی

اتومبیل 30%های وارداتی

حق ثبت15%

مالیات بر فرآورده های نفتی

مالیات تولید الکل طبی و صنعتی

مالیات نوشابه های غیرالکلی

مالیات بر فروش سیگار

مالیات اتومبیل

ند ا

هشد

م غا

ادض

اروعع

میج

تن

وان

قر

د

مالیات حق اشتراک تلفن

مالیات نوار ضبط صوت و تصویر

مالیات فروش خاویار

14

مختصات قانون مالیاتهای مستقیم

پنج باب

اشpخاص مشpمول باب اولمالیات

1 فصpل کpه فصpول 5) مالیpات بpر دارایی باب دوم حذف شده است(3تا

مالیpات بpر باب سpومدرآمد

چهpارم مقpررات باب مختلفه

پنجم سpازمان باب تشخیص

15

باب اول100

اشخاص مشمول مالیات

باب دوم 204

مالیات بر دارائی

( از باب 3 ، 2، 1فصل )دوم در اصالحیه

حذف شده 27/11/1380است.

مالیpات 204بر ارث

حpق 205تمبر

16

باب سوم – مالیات بر درآمد

305

مالیات بر درآمد امالک )اجاره و 301فصل نقل و انتقال امالک(

مالیات بر 302فصل درآمد کشاورزی

مالیpات بpر 303فصpل درآمد حقوق

دولpتی مالیpات بpر 304فصpل غیردولتی

درآمد مشاغل

مpاده مالیpات بpر درآمpد اشpخاص 305فصpل 131

حقوقی

– 105 مpاده درصد25نرخ ثابت

مالیpات بpر درآمpد 306فصpل اتفاقی

اشpخاص حقیقی و حقوقی

مشpمول نpرخ مالیpات بpر مجمpوع 307فصpل 131ماده

درآمد

ناشpی از منpابع مختلف

حpذف 129 مpاده )شده است(

17

باب چهارم: مقررات مختلفه

409 401فصpل

معافیتها

هزینpه هpای قابpل قبpول 402فصpل و استهالکات

قرائن و ضرایب مالیاتی 403فصل )خریpد،فpروش،درآمpد نpاویژه، مpیزان تولیpد،ارزش واگpذاری حpق کسpب،

جمع وجوه حق التحریر، سایر عوامل(

404فصppل مقررات عمومی

405فصppل وظایف مودیان

وظpایف 406فصpل اشخاص ثالث

تشpریفات و 407فصpل جرائم مالیاتی

408فصpل

ابالغ

409فصpل

وصول مالیات

18

باب پنجم

506

و 501فصpل مالیpات تشpخیص مراجpع وظایف و اختیارات آنها

ترتیب رسیدگی 502فصل

مرجpع حpل 503فصpل اختالف مالیاتی

شpورای 504فصpل عالی مالیاتی

هیpأت 505فصpل عالی انتظامی

دادسpتانی 506فصpل انتظامی

19

مستخرجه از قانون مالیاتهای مستقیم 1345مصوبه

فصل هفتم – حسابداران رسمی و وظایف آنها

حسابرس��ی -275ماده نت��ایج از اس��تفاده بمنظ��ور حس�ابداران متخص�ص در ام�ور رس�یدگی ب�دفاتر و حس�اب درآم�د مش�مول تش�خیص ب�رای ترازنام�ه و زی�ان و س�ود ب�ر عن�وان حس�ابدار رس�می ب�ه ای ع�ده مودی�ان مالی�ات

طبق مقررات این فصل تعیین می شوند.

از ط�رف -276ماده ک�انون کس�انی هس�تند ک�ه اعض�اء شورا به عنوان حسابدار رسمی انتخاب می شوند.

رس�یدگی ب�ه دف�اتر و حس�اب س�ود و زی�ان و -1تبصpره ترازنام�ه ب�رای تش�خیص درآم�د مش�مول مالی�ات در ص�ورتی موض�وع حسابرس�ی موسس�ات ب�ه ی�ا ک�انون اعض�اء ب�ه

م�ادۀ@ واج�د ش�رایط 277تبص�ره ک�ه خواه�د ش�د واگ�ذار خاص مقرر در آیین نامه مربوط باشند.

کارشناس�ان رس�می حس�ابداری دادگس�تری در -2تبصpره مق�ررات س�ایر رع�ایت ب�ا ک�انون اعض�اء بین از ته�ران در و ش�د خواهن�د انتخ�اب کارشناس�ی ام�ور ب�ه مرب�وط تک�افوی ک�انون اعض�اء از متقاض�یان تع�داد ک�ه ص�ورتی از میت��وان نکن��د را دادگس��تری وزارت احتیاج��ات

حسابرسان آزاد استفاده نمود.

20

گزارش حسابدار رسمی باید طبق نمونه مخصوص حاوی -279ماده

نکات زیر تنظیم و به ممیز مالیاتی تسلیم گردد:

الpف – اظهpارنظر نسpبت بpه قpانونی بpودن دفpاتر مpودی طبpق مقpررات قpانون

و اسpناد و دفpاتpر بpودن کpافی و قpانوpن ایpن و pسpایر مقpررات تجpارت

تعpیpین درآpمpد واقعیp و انطبpاق بpرایp امpر حسpابرسpی pو مpدارک مpودی

منpدرجات بpا در pآنهpا pذکورpم pاقالم و زیpان و وp حسpاب سpود ترpازنامpه

و pیدگیpی رسpکلp ورpه طpب همpچpنیpن pو pطpوpمرب اسpنpاد pو قpانونpی دpفpاتر

اظpهpارنpظر pنpسpبت بpه pمpنpدرجpات pدفpاتر وp اpظpهارنpامpه هpای pسpایر pمودیpانی

نگاهpppppppppppppppداری کpppppppppppppppه pppppppppppppppدpفpppppppppppppppاتر

مpی کننpد وp ذکpر pاینکpه تمpام اpطالعpات و توضpیحات الزم کpه حسpابرس

اینکpه دpاده pشpده و همpچpنین اظهpارنظر راجpع pبpه او بpه خواسpتهp اسpت

ترpازنامpه و pحسpاب pسpودp و زیpان و سpایر صورتpحسpابها و دفpاتر و اسpناد

منطpبق با وضعp واpقعی میp باشد.

ب- تعpیین مpیزان درآمpد مشpمول مالیpات مpودی بpر اسpاس قpوانین و مقpررات

مالیاتی.

تبصpره- ممpیز مالیpاتی گpزارش حسpابدار رسpمی را در مpورد بنpد الpف بpدون

رسpیدگpی قبpولp و در مpورد بنpد بp در صpوpرتی کpه اpیpرادی pداشpته باشpد

بpه گpزpارش حسpابداpر رسpمی اظهpار و نظpر خpود راp ذکpر دpالئpلp نسpبت

دpرآمد مشpمول مالیpات را pطبق نظر خpود تpشخیص خواpهد داد.

21

1351 اصالحی 279تبصره ماده

گزارش حسpابدار رسpمی در مpورد بنpد الpف بpدون

قبpول قpابpل ماpلیpاتی ممpیز طpرف رpسpیدگی pاز

اسpتp و pدpر صpورpتی کpه ممpیز pمالpیpاتpیp نسpبت pبpه

یpاp ب الpف pدpبنp زpا pاعم گpزpارpش حسpابpدار pرسpمpی

میتوانpد pدpهpاpبخو و pاطالعpات pاpضpاpفی توpضpیحpات

p زارشpگ pلیمpتس pزpه پس اpاpه مpسp دتpم pر، درpثpداکpح

مطpالpبpه pمیpسpر pرpبداpاpسpح pازp ا�pکتبp pدpورpم ذpکpر pاpی

نمpاpیpدp وp حسpابpدار pرسpمیp مکpلpف اسpت حpداpکpثرp در

p pدتpات 15مpالعpو اطp تpیحاpضpتوp الغpبpخ اpاریpاز ت pزpوpر

p رpگpمp اردpدp pالpسpارp یزpمpمp تpجه pاpرp دهpش خpوpاpسpتpه

خواسpتpهp pشpدpه pتpحاpیpضpتو pو pتpاpع pالpاط آنکpهp pتهpیpه

اpحتpیpاجp بpهp وpقpتp اpضpافیp دpاpشpتpه بpاشpد pکpه pدpر pاpین

ماpلیpاتpی pنpاpمpز مpرpور pتpدpمp هpبp هpوجpت pاpبp pتpورpص

مهpلتp pمتpنpاpسpبی pبpه pحpسpابpدpارp pرسpمpی pدpاpدpهp pخوpاهpد

شpدp .pدpر pصpوpرpتpی pکpهp pمpمpیزp pماpلpیpاتیp بpهp اpطpالعpاpتp و

باpشpد pتهpاشpی دpادpرpیpا pمیpرسp pابدارpسpحات حpیpضpتو

اقدام خواهد شد.280طبق مادۀ�

22

سpرممیز 280ماده تشpخیص بpه هرگpاه – مpورد در رسpمی گpزارش حسpابدار مالیpاتی

مpاده الpف بpا 279بنpد باشpد واقpع بpرخالف اظهpارنظر صpریح سpرممیز مالیpاتی و بpا ذکpر مpورد و مpیزان زیpان وارده بpه دولت از طpرف دادسpتان انتظpامی مالیpاتی بpه هیpأت رسpیدگی

اعالم 278حسpابداران رسpمی موضpوع مpاده بpه مpوجب و تقاضpای رسpیدگی میشpود. اگpر رای صpادره ادعpای سpرممیز مالیpاتی رد شpود بpه اقpدام اسpت مکلpف انتظpامی دادسpتان عpالی هpیئت در مالیpاتی سpرممیز تعقیب انتظpامی نمایpد و در صpورتی کpه هpیئت ادعpای بpه توجpه بpا دهpد تشpخیص وارد را سpرممیز مpورد حسpب تقصpیر و قصpور درجpه و نpوع حسpابدار رسpمی را بpه مجpازات انتظpامی کpه رسpمی حسpابدار عنpوان سpلب آن حpداقل

مpاه اسpت و پpرداخت جریمpه و 3بpرای مpدت دولت بpه وارده زیpان بpا متناسpب خسpارتی مpورد در هیpأت رای کpرد. خواهpد محکpوم لحpاظ از و کلی بpه طpور انتظpامی مجpازات جریمpه و خسpارت تpا مبلpغ دویسpت هpزار ریpال

10باشpد. حسpابدار رسpمی حpق دارد ظpرف روز از تpاریخ ابالغ رای هpیئت فقpط نسpبت بpه جریمpه و خسpارت از دادگpاه شهرسpتان حpوزه کنpد. تجدیpدنظر تقاضpای مربpوط سpرممیز دادگpاه شهرسpتان خpارج از نpوبت بpه شpکایت رسpیدگی و رای مقتضpی صpادر خواهpد کpرد.

در مزبppppppور دادگppppppاه رای این باره قطعی و الزم االجرا است.

تبصpره – آراء قطعی هpیئت رسpیدگی و احکpام دادگpاه شهرسpتان در مpورد جریمpه و خسpارت طبpق مقpررات اجpرائی مالیاتهpا اجpراء خواهpد

شد.

23

- هرگpاه ممpیز مالیpاتی بpه گpزارش 280ماده نظpر باشpد داشpته ایpرادی رسpمی حسpابدار گpزارش سpرممیز بpه دالئpل ذکpر بpا را خpود مpورد مpراتب کpه صpورتی در و داد خواهpد بpر مالیpاتی گpیرد ممpیز قpرار او کتpبی تأییpد اسpاس مقpررات این قpانون و حسpب مpورد بpا

تبصpرۀ� مpادۀ� 1رعpایت مشpمول 81 درآمpد مالیpات را تشpخیص خواهpد داد. در صpورتی کpه رد گpزارش حسpابدار رسpمی در مpورد بنpد الpف

قطعی 279مpادۀ� رای مpوجب بpه و باشpد از یکی حضpور بpا کpه تشpخیص کمیسpیون ادعpای تشpکل می شpود حسpابداران رسpمی نشppود قبppول مالیppاتی ممppیز و سppرممیز اسpت مکلpف مالیpاتی انتظpامی دادسpتان در هیpأت عpالی نامبردگpان تعقیب بpه اقpدام انتظpامی نمایpد و درغpیر اینصpورت حسpابدار پpرداخت متضpامنا� مسpئول مpودی بpا رسpمی مابpه التفpاوت مالیpات و جpرائم و زیpان دیرگpرد متعلpق بpوده و نسpبت بpه لغpو کpارت شناسpائی آیین مقpررات اسpاس بpر رسpمی حسpابدار

اقpدام و 276نامpه موضpوع تبصpرۀ� یpک مpادۀ� کppانون بppه نppامبرده تعقیب بppرای مppراتب

حسابداران رسمی اعالم خواهد شد.

جلسppه در رسppمی حسppابدار حضppور عدم کمیسpیون تشpخیص در صpورتی کpه قبال� دعpوت رای صpدور و رسpیدگی مpانع باشpد شpده

نخواهد بود.

و تخلفpات نظpر از کpانون اعضpاء – تبصpره مجازاتهpا و نحpوه رسpیدگی بpه تخلفpات آنpان باسpتثناء تخلفpات انتظpامی کpه در اساسpنامه تpابع مقpررات بیpنی خواهpد شpد کpانون پیش

مربوط به کارشناسان رسمی خواهند بود.

24

حق الزحمه حسابرسی 1345

آیین نامpه انتخpاب حسpابداران رسpمی موضpوع -9ماده قانون مالیاتهای مستقیم277ماده

- حسpابدار رسpمی 1 ریال در ساعت1200

ریال در ساعت500- کمک حسابدار2

ریال در ساعت250- سایر کارکنان حسابرسی 3

1345 بpه سpال 1385ضریب تبpدیل دالر سpال 5/153 = 60 ÷ 9210

حداقل نpرخ سpاعتی مpورد انتظpار حسpابدار رسpمی 184.200 = 1200 × 5/153

حداقل نpرخ مpورد انتظpار کمpک حسpابدار 76.750 = 500 × 5/153

حداقل نpرخ مpورد انتظpار سpایر کارکنpان 38.375 = 250 × 5/153

25

رسیدگی به تخلفات- تخلفات مالیاتی1

اعالم تخلف توسط مراجع مالیاتی به دادستان انتظامی مالیاتی•

ارجpاع تخلpف بpه هیpأت سpه نفpره متشpکل از یکی از اعضpای هیpأت مpدیره •کpانون حسpابداران رسpمی، یpک نفpر حسpابدار متخصpص عضpو شpورای عpالی حسpابداران کpانون شpورای رئیس انتخpاب بpه رسpمی حسpابداران کpانون

رسمی رئیس شورای عالی مالیاتی

- تخلفات غیرمالیاتی2

رسیدگی در کانون حسابداران رسمی مطابق آیین نامه ای که به تصویب •شورای کانون خواهد رسید.

تخلفات انتظامی حسابداران رسمی

- تخلفات مالیاتی1

- تخلفات حسابرسی2

تخلفات مالیاتی حسابداران رسمی- اظهpارنظر خالف واقpع در مpورد تحریpر و تنظیم دفpاتر قpانونی مpودی در 1

مpاده یpک تبصpره نامpه آیین و عpرف 58حpدود مالیاتهpای مسpتقیم قpانون حسابرسی.

- عpدم تنظیم کامpل گpزارش رسpیدگی بpه دفpاتر مودیpان طبpق نمونpه هpای 2تهیpه شpده از طpرف وزارت دارایی و عpدم رفpع نقpائص بpا وجpود تpذکر کتpبی

ماموران تشخیص.

- اسpتفاده از عنpوان حسpابدار رسpمی توسpط کسpانی کpه بیش از یکسpال از 3شغل حسابدار رسمی محروم میشوند.

- تسلیم گزارش که مندرجات آن خالف واقع باشد.4

- رسpیدگی بpه حسpاب مالیpاتی مودیpانی کpه حسpابدار رسpمی در سpرمایه و 5یpا منpافع آنpان شpریک یpا سpهیم بpوده و یpا معpامالت بازرگpانی بpا آنpان دارنpد یpا

در اداره موسسه مربوط دخالت دارند.

26

مpواد 12ماده و 237- 227- الی 275 281 قpانون مالیاتهpای مسpتقیم و اصpالحیه هpای بعpدی

مpواد و لغpو و 149- 116- 61آن اصpالح173 می گردد.

الیحه قانون مربوط به اصالح پاره ای از مواد 3/3/1359قانون مالیاتهای مستقیم مورخ

شورای انقالب

مورخ 10299/16/4/1359روزنامه رسمی 8/4/1359

تبصpره 1 تبpدیل موسسpات حسابرسpی موضpوع - بpه موسسpات حسابرسpی مpورد قبpول 277مpاده

وزارت امور اقتصادی و دارایی

حسppابدار 2 بppه رسppمی« »حسppابدار تبppدیل -متخصص

27

اصالحیه مورخ 272ماده 27/10/1381

تنظیم کنندگان گزارش حسابرسی مالیاتی:

سازمان حسابرسی

حسابداران رسمی

جامعppه عضppو حسابرسppی موسسppات حسابداران رسمی

(272مفاد گزارش حسابرسی موضوع ماده )

و اسpناد کفpایت بpه نسpبت اظهpارنظر – الpف مpدارک حسpابداری بpرای امpر حسابرسpی طبpق مفpاد این قpانون و مقpررات مربpوط بpا رعpایت

اصول و ضوابط و استانداردهای حسابداری.

اسpاس بpر مالیpات درآمpد مشpمول تعpیین – ب مفاد این قانون ومقررات مربوط.

ج- اظهpارنظر نسpبت بpه مالیاتهpای تکلیفی کpه و کسpر بpه مکلpف قpانون مpوجب بpه مpودی بpوده مالیpاتی امpور سpازمان بpه آن پpرداخت

است.

گppزارش نمونppۀ� در کppه مppواردی د-سppایر امpور نظpر سpازمان مpورد مالیpاتی حسابرسpی

مالیاتی کشور تعیین خواهد شد.

28

( قانون 272ضمانت اجرائی ماده )مالیاتهای مستقیم

272 ماده 1تبصره

ادارۀ� امpور مالیpاتی گpزارش حسابرسpی مالیpاتی

مقpررات مطpابق و قبpول رسpیدگی بpدون را

قبpول کنpد، می صpادر مالیpات تشpخیص بpرگ

آن بpه موکpول مالیpاتی حسابرسpی گزارشpات

مpالی حسابرسpی گpزارش مpودی کpه اسpت

طبppق کppه مppالی صppورتهای بppه نسppبت

همppان توسppط حسابرسppی اسppتانداردهای

حسpابدار رسpمی یpا موسسpه حسابرسpی تنظیم

حسابرسpی گpزارش ضpمیمۀ� را باشpد شpده

مالیpاتی همpراه بpا اظهارنامpۀ� مالیpاتی یpا حpداکثر

ظpرف سpه مpاه از تpاریخ انقضpای مهلت تسpلیم

اظهارنامpه، تسpلیم ادارۀ� امpور مالیpاتی مربpوط

نموده باشد.

29

دستورالعمل حسابرسی مالیاتی»نمونه گزارش حسابرسی مالیاتی«

(272موضوع ماده )قpانون 1 مالیpات، مشpمول درآمpد تعpیین مبنpای -

مالیاتهpای مسpتقیم و مقpررات مربpوط بpه آن اسpت کpه عنداالقتضpاء، بpا در نظpر گpرفتن سpایر قpوانین موضpوعه از جملpه قpانون تجpارت، قpانون محاسpبات اساسpنامه و سpنواتی بودجpه قpوانین عمpومی، اسppتانداردهای و دولppتی شppرکتهای قppانونی حسpابداری )تpا آن حpد کpه مغpایرت آشpکار بpا قpانون

مالیاتهای مستقیم نداشته باشد( اعمال میشود.چنانچppه 2 مالیppات، درآمدمشppمول تعppیین در -

صpراحتی مسpتقیم مالیاتهpای قpانون درمpواردی قpوانین سpایر ولی نداشpته موضpوع بpه نسpبت باشpند، مpورد آن در معین دارای حکم موضpوعه حکم مزبpور مالک عمpل قpرار خواهpد گpرفت، بpا این توضpیح کpه در مpوارد سpکوت و ابهpام بpه تpرتیب آراء ابالغ شpده شpورای عpالی مالیpاتی و نpیز بخشpنامه مالیpاتی امpور سpازمان دسpتورالعملهای و هpا عمppل مالک حسppابداری اسppتانداردهای کشppور،

خواهد بود.و 3 شpرایط مالیpات، مشpمول درآمpد تعpیین در -

احکpام هزینpه هpای قابpل قبpول و اسpتهالک موضpوع )مpواد چهpارم بpاب از دوم تpا 147فصpل 151 )

هیpأت مصpوبات و مسpتقیم مالیاتهpای قpانون دارائی حسpب و اقتصpادی امpور وزیpر و وزیpران مpورد دربpاره هزینpه هpای قابpل قبpول مالک عمpل

خواهد بود.

30

الpف 4 بنpد اجpرای در مالیpاتی - هرگpاه حسpابرس مpوارد 272مpاده بpه مسpتقیم مالیاتهpای قpانون

خللی دفpاتر اعتبpار بpه کpه نمایpد برخpورد ایpرادی وارد ننمایpد و تعpیین درآمpد واقعی مشpمول مالیpات امکانپpذیر باشpد ضpمن درج مpوارد ایpراد در گpزارش خpود، درآمpد مشpمول مالیpات را تعpیین خواهpد کpرد و مزبpور مpدارک و اسpناد و دفpاتر کpه صpورتی در بنظppر مالیppات مشppمول درآمppد محاسppبه بppرای حسpابرس مالیpاتی بpه علت عpدم رعpایت مpوازین و آیین نامpه مربpوط بpه روش نگهpداری دفpاتر و اسpناد چگpونگی و مpالی وقpایع ثبت نحpوه و مpدارک و قبpول واقpع نهpایی مpورد مpالی تنظیم صpورتهای نشpود بایpد دالیpل رد دفpاتر را حpداکثر ظpرف یpک مpاه پس از انقضpای مهلت تسpلیم اظهارنامpه بpه اداره امpور مالیpاتی ذیربpط و مpودی کتبpا� اعالم نمایpد تpا

مpاده 3اداره امpور مالیpاتی نظpر هیpأت موضpوع بنpد قpانون مpذکور را اخpذ نمایpد. چنانچpه نظpر هیpأت 97

قpانون فpوق الpذکر مبpنی بpر 97 مpاده 3موضpوع بنpد بایpد بوسpیله اعتبpار دفpاتر باشpد نظpر هیpأت تاییpد

( روز بعpد از 5اداره امpور مالیpاتی حpداکثر ظpرف )( روز قبpل از 20صpدور رای و یpا حpداکثر تpا بیسpت )

انقضpای مهلت رسpیدگی مpذکور درتبصpره یpک مpاده جهت ادامpه رسpیدگی و تعpیین درآمpد مشpمول 272

میشpود. ابالغ مالیpاتی حسpابرس بpه در مالیpات صpورتی کpه نظpر هیpأت مبpنی بpر رد دفpاتر باشpد در این حpالت اداره امpور مالیpاتی ضpمن اعالم مpراتب اخیرالpذکر مهلت ظpرف مالیpاتی حسpابرس بpه مطpابق مقpررات موضpوعه نسpبت بpه تعpیین درآمpد

مشمول مالیات اقدام خواهد نمود.

31

- چنانچpه تpا موعpد مقpرر ترازنامpه و حسpاب سpود 5و زیpان یpا حسpاب درآمpد و هزینpه و حسpب سpود و مالیpاتی امpور اداره تسpلیم مpورد حسpب زیpان درآمpد تعpیین و رسpیدگی باشpد نشpده ذیربpط مالیpاتی امpور اداره عهpده بpه مالیpات مشpمول

بpرگ 6خواهد بود. از صpدور بعpد یpا و قبpل کpه در صpورتی -تشpخیص مالیpات، اطالعpات و مpدارک بدسpت آمpده حpاکی از فعالیتهpای مکتpوم و ثبت نشpده باشpد و باشpد مpدارک و اسpناد و دفpاتر بررسpی بpه نیpاز اداره امpور مالیpاتی )ممpیز کpل( موضpوع را کتبpا� از حسpابرس مالیpاتی یpا مpودی حس بمpورد اسpتعالم بpا مpودی مکلpف مالیpاتی نمpود. حسpابرس خواهpد اسpت ظpرف یpک مpاه از تpاریخ دریpافت اسpتعالم در امpور اداره بpه را خpود نظpر موضpوع خصpوص موضpوع احpراز صpورت در نمایpد. اعالم مالیpاتی درآمpد مشpمول مالیpات این بخش از فعpالیت مpودی توسpط اداره امpور مالیpاتی مربpوط مطpابق قpوانین

و مقررات مالیاتی تعیین خواهد شد.

تشpخیص 7 بpرگ صpدور از قبpل کpه صpورتی در -در مالیpاتی گpزارش حسpابرس بpه نسpبت مالیpات

( مpاده ج و ب بنpدهای قpانون 272خصpوص )مالیاتهpای مسpتقیم بpه توضpیحات تکمیلی نیpاز باشpد اداره امpور مالیpاتی )ممpیز کpل( موضpوع را کتبpا� از

حسابرس مالیاتی استعالم خواهد نمود.

32

- حسpابرس مالیpاتی بایpد ظpرف مpدت یpک مpاه از 8بpه را تکمیلی اطالعpات اسpتعالم دریpافت تpاریخ اداره امpور مالیpاتی مربpوط اعالم نمایpد و چنانچpه حسpابرس مالیpاتی در مهلت مقpرر پاسpخ اسpتعالم این تکلیفی مالیاتهpای مشpمول درآمpد ندهpد را بخش از فعpالیت مpودی توسpط اداره امpور مالیpاتی ذیربpط مطpابق قpوانین و مقpررات مربوطpه تعpیین شppppppppppppppppppد. خواهppppppppppppppppppد

در آمpده بعمpل اسpتعالم کpه مpواردی در تبصpره: قppانون در مقppرر معافیتهppای اعمppال خصppوص مالیاتهpای مسpتقیم و سpایر قpوانین ذیربpط باشpد حسppابرس طppرف از مقppرر مهلت در چنانچppه ارائpه شpده پاسpخ یpا و داده نشpود پاسpخ مالیpاتی توسpط حسpابرس مالیpاتی مpورد قبpول اداره امpور این صpورت در نگpیرد. قpرار کpل( )ممpیز مالیpاتی تعpیین و رسpیدگی قبpول بpا مالیpاتی امpور اداره معpافیت کسpر از قبpل مالیpات مشpمول درآمpد چگpونگی بpه نسpبت مالیpاتی حسpابرس توسpط اعمpال معافیتهpا و تعpیین مالیpات مطpابق قpوانین و مقpررات مالیاتهpای مسpتقیم و بخشpنامه هpا و آرای شpورای عpالی مالیpاتی و دسpتورالعملهای سpازمان

امور مالیاتی کشور اقدام خواهد نمود.

توسpط 9 ابpرازی شpناخته شpده درآمpدهای کلیpه -حسpابرس مالیpاتی از جملpه درآمpد حاصpل از تسpعیر دارائیهpا و بpدهیهای ارزش مشpمول مالیpات اسpت، مگpر آنکpه دالیpل قpانونی مبpنی بpر معpافیت تمpام یpا بpرخی اقالم اقامpه شpود و یpا بpه لحpاظ تعلpق مالیpات بpه طpرق خpاص )مpواردی کpه طبpق مقpررات قpانون مالیاتهpای مسpتقیم دارای نpرخ جداگانpه ای هسpتند ماننpد نقpل و انتقpال قطعی امالک، حpق واگpذاری محpل، درآمpد اجpاره، انتقpال سpهام، سpود حاصpل از سpرمایه گpذاری و ...(، از شpمول مالیpات بpر درآمpد

مpاده موضpوع حقpوقی اصpالحی 105اشpخاص قانون مالیاتهای مستقیم مستثنی شده باشد.

33

- در مpورد تعpدیالت بایسpتی کلیpه اقالم بسpتانکار 10حسpاب تعpدیالت سpنواتی بpه درآمpد مشpمول مالیpات درآمpد در طpریقی بpه آنکpه مگpر شpود. افpزوده مشpمول مالیpات سpنوات قبpل منظpور شpده و یpا از بpه طpرف یpا و باشpد برخpوردار مالیpاتی معpافیت مpاموران بوسpیله کpه بpوده هزینهpای آن حسpاب مالیpاتی غیرقابpل قبpول تلقی و از حسpاب هزینpه حسppاب بppدهکار اقالم و باشppد شppده برگشppت تعpدیالت سpنواتی نpیز، چنانجpه مpاهیت هزینpه قابpل بpه حسpاب هزینpه منظpور قبال� و داشpته را قبpول قبpول قابpل هpای هزینpه جpز بایpد باشpد. نشpده

محسوب شود.

- فعالیتهpایی کpه درآمpد آن بpه مpوجب قpوانین و 11یpا مشpمول پpرداخت مالیpات معpاف و از مقpررات نpرخ جداگانpه ای بpوده، زیpان مربpوط بpه آن فعالیتهpا قابpل کسpر از درآمpدها نبpوده، و هزینpه هpای مرتبpط نpیز جpزء هزینpه هpای قابpل قبpول منظpور آنهpا بpا نخواهpد شpد. توجpه شpود کpه در صpورت منفpک نبpودن هزینpه، قدرالسpهم مربpوط بpه فعالیتهpای معpاف و غیرمعpاف بایسpتی بpا روشpهای مناسpب محاسpبه و

منظور گردد.

34

- چpون بررسpیهائی کpه در حسابرسpی مالیpاتی 12عمpومی حسابرسpی در عمpدتا� میشpود، انجpام صpورتهای مpالی نpیز اجpرا می شpود )بجpز مpواردی یpا و بیشpتر بpه بررسpی نیpاز مالیpاتی از حیث کpه توصpیه رو این از باشpد( می خpاص رسpیدگیهای میشpود کpه بpه منظpور حسابرسpی هpر چpه جpامعتر و صpورتهای حسابرسpی کpاری، دوبpاره از پرهpیز مpالی را طpوری برنامpه ریpزی و اجpرا کننpد کpه ضpمن آن قpادر بpه حسابرسpی مالیpاتی و در پی آن تهیpه

مpواردی کpه گpزارش حسابرسpی مالیpاتی نpیز باشpند.ذکpر مالیpاتی گpزارش حسابرسpی نمونpه فpرم در حسابرسppی کاربرگهppای بppا ابتppدا بایppد شppده، صpورتهای مpالی مطpابقت داده شpود و بpا عنpایت بpه بیشpتر بررسpی نیازمنpد کpه مpورد هpر آن، نتpایج و ردیppابی آن بppه راجppع و مشppخص میباشppد رسpیدگیهای الزم صpورت پpذیرد. ضpمنا� کاربرگهpای حسابرسpی مالیpاتی بایpد در پرونpده جداگانpه ای بpه از ای خالصpه و بایگpانی مالیpاتی پرونpده نpام پرونpده در تpرتیب بpه سpال هpر مالیpاتی وضpعیت مربppوط قسppمتهای در دائمی و جppاری هppای

نگهداری شود.

- آنچpه حسpابرس مالیpاتی در رسpیدگیهای خpود 13آنهpا ضpمن تشpریح کpه نمایpد برخpورد مpواردی بpه نیسpت، میسpر فpرم در شpده منظpور قسpمتهای فpرم ضpمیمه جداگانpه یادداشpتهای طی بایسpتی

گزارش، توضیحات الزم را بدهد.طبpق 14 تنظیمی مالیpاتی حسابرسpی گpزارش -

نمونpه فpوق االشpعار همpراه بpا مسpتندات مربpوط بpه بpه مpودی بایpد انضpمام گpزارش حسابرسpی مpالی امpور اداره اختیpار در مpودی طریpق از و تسpلیم

مالیاتی قرار گیرد.

35

مالیpاتی 15 حسابرسpی امpر بpرای کpه آنجpا از -و زیpان و و حسpاب سpود ترازنامpه بpه دسترسpی سpوابق و اطالعpات و مpدارک و اسpناد سpایر مالیpاتی ضpروری اسpت، ادارات امpور مالیpاتی ذی مالیppاتی، حسppابرس مراجعppه صppورت در ربppط و مالیpاتی پرونpده و معمpول را همکاریهpای الزم قpرار آنهpا اختیpار در را مربpوط مpدارک و اسpناد خواهنpد داد و ضpمنا� در صpورت بpروز اشpکال در این اداری و اجpرائی خصpوص و هpر مpورد حقpوقی و دیگpر، حسpابداران مpذکور می تواننpد حسpب مpورد بpه جهت کشpور مالیpاتی امpور سpازمان معاونتهpای

رفع اشکال مراجعه نمایند.

36

( آئین نامه اجرائی 6 و 5اصالحیه مواد )( قانون استفاده از خدمات 4تبصره )

به عنوان تخصصی حسابداران ذیصالححسابدار رسمی

5ماده

یpا حسابرسpی موسسpات و رسpمی حسpابداران سpازمان حسابرسpی )حسpابدار رسpمی( کpه عهpده

دار انجpام وظpایف حسابرسpی و بازرسpی قpانونی ( مpاده اشpخاص مشpمول یpا حسابرسpی این 2و )

آیین نامpه میباشpند در صpورت درخواسpت اشpخاص ( 4مزبpور مکلفنpد عالوه بpر گpزارش موضpوع مpاده )

فpوق، گpزارش حسابرسpی مالیpاتی جداگانpه طبpق مالیpاتی امpور سpازمان طpرف از کpه نمونهp ای کشpور تهیpه و در دسpترس قpرار میگpیرد تنظیم کننpد و جهت تسpلیم بpه اداره امpور مالیpاتی مربpوط در اختیpار مpودی قpرار دهنpد. گpزارش اخیرالpذکر بایpد

شامل موارد زیر باشد:

الpف- اظهpارنظر نسpبت بpه کفpایت دفpاتر و اسpناد و طبpق حسابرسpی امpر بpرای حسpابداری مpدارک مفpاد قpانون مالیاتهpای مسpتقیم و مقpررات مربpوط اسpتانداردهای و ضpوابط و اصpول رعpایت بpا

حسابداری.

ب- تعpیین درآمpد مشpمول مالیpات بpر اسpاس قpوانین و مقpررات مالیpاتی بpه ویpژه مقpررات فصpل هزینpه

های قابل قبول، استهالکات.

ج- اظهpارنظر نسpبت بpه مالیاتهpایی کpه مpودی بpه بpه آن پpرداخت و کسpر بpه مکلpف قpانون مpوجب اسppت. بppوده کشppور مالیppاتی امppور سppازمان

)مالیاتهای تکلیفی و حقوق(

د- سpایر مpواردی کpه در نمونpه گpزارش حسابرسpی مالیpاتی مpورد نظpر سpازمان امpور مالیpاتی کشpور

تعیین خواهد شد.

37

در 1تبصpره رسpمی حسpابدار هرگpاه -اجpرای بنpد الpف این مpاده بpه مpوارد ایpرادی اعتبpار بpه او نظpر بpه کpه نمایpد برخpورد درآمpد تعpیین و ننمایpد وارد خللی دفpاتر واقعی مشpمول مالیpات امکpان پpذیر باشpد گpزارش خpود، در ایpراد مpوارد درج ضpمن خواهpد تعpیین را مالیpات مشpمول درآمpد و اسpناد و دفpاتر کpه صpورتی در کpرد. درآمppد محاسppبه بppرای مزبppور مppدارک رسppیدگی غیرقابppل مالیppات مشppمول تشpخیص داده شpود یpا بpه علت عpدم رعpایت بpه مربpوط آیین نامpه و قpانونی مpوازین روش نگهpداری دفpاتر و اسpناد و مpدارک، نحpوه ثبت وقpایع مpالی و چگpونگی تنظیم صpورتهای مpالی نهpایی مpورد قبpول واقpع نشpود، حسpابدار رسpمی بایpد پس از ارائpه عpدم حpاوی مالیpاتی حسابرسpی گpزارش و اسpناد کفpایت بpه نسpبت اظهpارنظر حسابرسpی امpر بpرای دفpاتر و مpدارک مالیpاتی، موضpوع را بpه طpور کتpبی بpا ذکpر دالیpل بpه اداره امpور مالیpاتی ذی ربpط اعالم نمایpد. در این صpورت اداره امpور مالیpاتی موضpوعه مقpررات مطpابق اسpت مکلpف درآمppد تعppیین و رسppیدگی بppه نسppبت

مشمول مالیات اقدام نماید.

38

مالیpات، 2تبصpره بpرگ تشpخیص از صpدور بعpد یpا قبpل چنانچpه -اطالعpات و مpداpرکی درp مpورد فعالpیتهpای مpالی pبدسpت آیpد کpه در نpتیجpه نیpاز بpه بpررسpی دفpاتpر و pاسpناpد و مpدpارک pمpودی ذی ربpط و pتpوضpیحاتp تکمیلpی pحسpابدارp pرسpمی بpاشpد، رئیس اداره pامpور از حpسpابدار رسpمی کتpبpا ذکpر مصpداق بpا pرا موpضpوع ماpلیpاتی

استpعالم خوpاهد pنمودp که به pترتیب زpیر عمل خpواهد شد:

الpف- حسpابدار رسpمی مکلpف اسpت ظpرف مpدت یpک مpاه از تpاریخ م، دفpاتر و اسpنpاد و مpداpرک مربوpطpه را بررسpی pتعالpفت اسpاpدریبpاشpد، ثبت pنشpده دpر pدفpاتر مpزبpور کpه pفعpالیت pورتیpصp pدر و مpوضpوعp عpدم pثبت فpعpالیت pمpالیp رpا هpمpراهp بpاp نظpر خpوpد در pمpورد ع رئیسp اداره pه اطالpا� بpت کتبpاpالیpل مpموpشpد مpمpدرآ pرpن بpأثیر آpتامpورp مالpیpاتpی برسpاند. دpر pایpن صpورت اداpره امpورp مالیpاتی pبpر موpضpوpعه مقpرراpت قpانون pو مطpابق p،هpلpواص pخpپاس اسpاpس

اقداpم خواpهد نpمود.

ب – در صpورتی کpه فعpالیت مpالی مزبpور در دفpاتر ثبت شpده باشpد، حpسpابدارp رسpمیp ظpرف مpدتp یpک pمpاه pاز تpاریpخ دریpافت اسpتعالم ضpمن رpا دفpاتر pمpودی در اسpتعالم مpورد فعالیpتهpای ثpبت بpا بpا pذکpر شpمpارۀ� سpند حسpابدpاری pهمpراه تکpمیلی توضpیحpات تpصpویر اpسpناد pحسpابداری pو مpداpرک ضpمیمه بpه آن، کتبpا� بpه اطالع

p.می رساندp لیاتیpمور ماpیس اداره اpرئ

و اسpناد بpه توجpه بpا پاسpخ حسpابدار رسpمی کpه در صpورتی ج- مpدpاpرک ارسpالیp و توpضpیحات تکمpیلی pداده pشpده،p بpه نظpر رئیس اpدpاره pامpوpرp مالpیpاتpی بpا قpانpوpن و مقpررpات pمرpبpوط تطpبیقp ننمایpد، pذیرشpدم پpع pداللpتpاسp رحpشp اpا بpر pعpوpتی موضpاpمالی pرpوpاره امpاد

( pرهpبصpتp »د »بpبن pرهpنف pهpت سpأpهیp pهp1ب(p ادهpم )د 6pواهpاع خpارجp )نمود.

د- چنانچpه حسpابدار رسpمی ظpرف مpدت یpک مpاه از تpاریخ دریpافت امpور رئیس pاداره پاسpخ pالزم pبpه pهpرائpا بpه نpسpبت اسpتpعالم p اpیp و اسpتpعpالم مpالیpاpتی pبpا اpمpور نpکننpد، pاداره ماpلیpاتی pاقpدام اقpدام موpضpوعه pرراتpمقp و pنونpاpق طبpق pودیpم بpه مpراجعpه

خواهد نمود.

39

انجppام 3تبصppره کppه اشخاصppی -بpppه را مالیpppاتی حسابرسpppی ،pدpینpع می نماpاpمی ارجpن رسpابداراpحس pاردادpرppق اpز نسppخpه pکppی مکpلفنppد را pمیppرس pرpابداppحسpp pاppب فpیpمppابین pهpب اpظهارpنpامpه pمالیpاتی pاpب همpراه تسpلیم مالpیpاتی pمربpوط امpور اداره

نمایند.

پرونpده 4تبصpره کpه مpواردی در -جلسpه در مpذکوpر، مودpیpان مالیpاتی

( بنpد نفpری pموضpوpع سpه ( 3هpیpأت p( ماpلیpاتهpppای 97مpppاpده قpppانpون )

از pیکیpp ،دppباش مpطppرح pتقیمppمساعpضpای هیpأpت مpزبpوpر توسpط سpازماpن pینpب pاز کpشppوpر مالpیppاتی اpمppوpر اpنتخppاب ppمpی رسppمی pرانpابداppسpح

شود.

40

6ماده

اداره امpور مالیpاتی گpزارش حسابرسpی مالیpاتی را بpدون تشpخیص مpقpررات pبpرگ و pمطpابق رpسpیدگی pقبpول حpسابرسpی گpزاpرش قبpوpل میp نمایpد. صpادpر ماpلیpات موکpول pبpه آنp اسpتp کpه مpودpی گpزارpش حسابرسpی مpالی بpا همpراه گpزاpرش pحسابرسpی pمالیpاتpی ضpمیمه رpا اظهارنpامpه ماpلیpاتی pیpا حpدpاکثر ظpرف سpه مpاه از تpاریخ امppور ادpاره بppه اpظهارpنامppه مهpلت ppتسppلیم انقضppای

مالیpاتی مربوط pتسلیم نموده pباشpد.

مالیpات 1تبصpره تشpخیص بpرگ از صpدور قبpل چنانچpه -نسpبتp بpه اpرائpهp گpزارشp حسpابرسpی مالیpاpتی در خصpوص و )هpزینه pهpای قابpل قبpول، اسpتهالکات( بنpدهpای »ب«

مpاده حقpوق( و تکلیفی )ماpلیاتهpاpی p»آیین 5»ج این تpوضpیحات تکمیلی بpه نیpاز نامpه و معافpیتهpایp مالیpاتی مالیpاتی اpداره pامpور رئpیس بpاشpد رسpمی pابدارpحسرسpمی از pحسpابدار کتبpا� ذکpر pمصpداق بpا را موpضpوع

استعpالم خواpه نمود pکه بpه ترpتیب زیرp عمل خواهد شد:

الpف- حسpابدار رسpمی مکلpف اسpت ظpرف مpدت یpک مpاه از تpاریخ درpیpافت اسpتpعالم، pتوضpیحات تکpمیلی را بpه رئیس اداره امpور pمالیpاتی ارائpه نpمایpد. دpر غpیر ایpن صpورت و یpا اعالم عpدم دpسترسpی بpهp دفpاتر pو اسpناد وp مpدارک مpودی از سpوpی حpسpابدpار رسpمی،p اداره pامpور مpالیpاتی مطpابق تشpخیص pدرآمpد pو رسpیدگی موضpوعه pجهت pرراتpقpماقpدام مpودی تpکلیفی مpالیاتهpای و ماpلیpات مشpمول

.pاهد نمودpخو

41

ب- در صpورتی کpه پاسpخ حسpابدار رسpمی از لحpاظ انطبpاق بpا قpانون و مقpرراتp ماpلیpاتی حسpبp نظpر رئیسp ادارهp امpوpر مالیpاتی کpافی از pکلpمتش نفpرpه سpه هpیpات بpه pوعpموض نباشpد مقصpود بpه امpور مالpیpاتی کشpور وp جامعpه حسpابداران نماpینpدگpان سpازماpن رpسpمی ایpراpن )نمایpنpده سpاpزمان حسابpرسpی pدر مpورد گزارشpهای از pحسpابداران نpفpر یpک و سpاpزمان( آpن مالیpاتی pیpابرسpحسکشpور، مالیpاتی امpور pازمانpس کpل انتخpاب pرئیس رسpمی pبpه ارpجpاع میگpردد. هیpات pبpا حpضpور کلpیpه اعضpاء pرسpمیت یافتpه و رای اpکpثریت اعpضpای هیpاpت مpذکوpر، مpوردp قبpول pسpازمان pامpورp مالیpاتی کشpور و جpامعpه pحسpابدpاران رسpمpی و سpازمانp حسابرسpی بpوده

و مpبنای pحل وp فصل پرpونده ذpی ربpط قرار خpواهد گرفت.

بpا نفpره فpوق حسpب مpورد شpامل مpذاکره بررسpیهای هیpأت سpه حpسpابدار pرسpمیp گpزارش دpهنpدهp، مشpاهدهp و بررpسpی اسpناد و مpدارک pحسابpرسpی مالpیpاتی در رابpطpه بpا pموضpوع یpا موضpوعات انجppام درخواسppت pو مالpیppاتی امppور اداpره pتعالمppاس pوردppمرسpیدگیهایp تکمیلی توسpطp حسpابpدار رpسpمی و اعالم نتیجpه بpه

p.اهد بودpت خوpهیأ

- نحpوه اداره و تشpکیل جلسpات هیpأت موضpوع بنpد »ب« 2تبصpره ( بpود کpه 1تبpصpره بpه مpوجب دpسpتوpرالعملی خواهpد اpین مpاده )

توpسpط هیpأت مزبpور pتهیpه و pبpه تصpویب pرئیس کpل سpازمان امpور مالpیاتی pکشورp می رسد.

- روسpای ادارات امpور مالیpاتی و حسpابداران رسpمی بایpد 3تبصpره م pو ارpسpال پاسpخ در مهلت هpای pتعالpاس pاpد تpار برنpرا بک pداتیpهیpتمتعpیpین شpدهp انجpام شpود.p در غpیر ایpن صpورتp مسpئpولیت خسpارات مسpئولیت بpه pوطpمرب عمpومی pدpقواع طpبpق بpه pدولت وpارده امpوpر ادpاره مpدpنیp، متpوجpه pآنpاpن خpوpاهpد pبpود.p مکاتبpاpت فیمpابین ماpلیpاتی pو pحسpابدpاpر pرسpمی و pبpاpلعpکس pبpایpد pحسpب مpورد pبpا ابpالغ

کتبیp یا از طpریق پست pسفارشیp انجام گیpرد.

42

بنpد »ب« 4تبصpره - چنانچpه هیpات موضpوع ( آراء 1تبصppره اتفppاق بppه مppاده این )

حسpابدار رpسpمی pرا بpه لحpاpظ عpدم pرعpایت دسpتوpر الpعمpل pحسابpرسpی مالیpاpتی و سpایر pارشpزppگ درpp pتنظیم مالیppاتی مقppررpات حسابpرسpیp مالpیpاتیp مقpصpر pتشpخpیpص دهpد، سpازpمpان pامpوpر مpالpیpاpتیp کشpور pنظpر هpیpأت را جامعpه هpیأتpهpای pاpنتظpاpمی pدر جهت pطpرح انضpباطی pهpمیتpک pاpی رسpمی حpسpابداpران سpاpزمانp حسابpرpسpی اpرسpال خpواهpد pنمpوpد. و ایppرpاpن رpسppمی حسppابداpرpان جpاpمعppه سpاpزمانp حساpبرسpیp مpکلفنpد یpکp نسpخهp از p باطیpانض pهpیتpکمp pاpمی یpاpظpانتp ایpیأتهpه pرای

pالpر ارسpوpی کشpاتpمالی pرpوpمان امpازpه سpب pاpرنمایند.

آئین نامpه فpوق االشpاره عبpارت 7- در مpاده 2امpور »اpداره عبpارpت بpه ماpلیpاتی« »حpوزه

مالیاتی« اصالح می شود.

43

سیر گردش تشخیص مالیات

تسلیم اظهارنامه در موعد مقرر

صدور برگ تشخیص مالیات یکسال پس از انقضای 138/×31/4مهلت قانونی

ابالغ برگ تشخیص تا سه ماه پس از صدور برگ 138/×30/7تشخیص

قبولی برگ تشخیص و ختم پرونده

اعتراض به برگ تشخیص ظرف مدت سی روز از 238تاریخ ابالغ ماده

رسیدگی ممیز کل به اعتراض مودی ظرف مدت سی روز از تاریخ مراجعه

توافق با ممیز کل و ختم پرونده

ادامه اعتراض و انعکاس به هیأت حل اختالف

شورای عالی مالیاتی

60 روز

دیوان عدالت اداری

هیأت موضوع ماده مکرر251

44

147مشخصه ماده هزینه های قابل قبول

در حدود متعارف متکی به مدرک باشد.

منحصرا� برای تحصیل درآمد موسسه در دورۀ� مالی با رعایت نصاب مقرر انجام شده باشد.

هزینه هایی که به موجب سایر قوانین جامعه به هیأت وزیران انجام شده ولی بیش از نصاب های مقرر و یا در قانون

مالیاتها پیش بینی نشده باشد مثل هزینه های مسافرت خارج کشور مدیران دولتی

45

مبانی حسابرسی مالیاتی

قانون مالیاتهای مستقیم مصوب 27/11/1380

سایر قوانین مطروحه

قانون

تجارت

قانون

کار

قانون محاسبا

ت عمومی

قانون برنامه و

بودجه

استانداردهای

حسابداری

در موارد عدم صراحت قانون مالیاتها

حکم معین در سایر قوانین مالک عمل است.

در موارد سکوت و ابهام در قانون مالیاتهای مستقیم

آرای شورایعالی مالیاتی

بخشنامه ها و دستورالعملهای سازمان امور مالیاتی

استانداردهای حسابداری

46

درآمد مشمول مالیات

)سهم هزینه های متعلق به درآمدهای معاف + برگشت هزینه های غیرقابل قبول مالیاتی( + سود حسابداری

)خالص اقالم بدهکار و بستانکار حساب تعدیالت سنواتی موثر بر درآمد

+مشمول مالیات

–)درآمدهای با مالیات مقطوع + درآمدهای معاف از مالیات(

+(( 105( ماده )5)استهالک زیان احراز شده سنوات قبل + موارد تبصره )

=درآمد مشمول مالیات )زیان تایید شده(

47

استاندارد حسابداری

قانون مالیاتهای مستقیم شرح

سود حسابداری سود مالیاتی سود حسابداری، سود مالیاتی

روش مورد تصویب هیأت

16 بند مدیره11استاندارد

جدول استهالکات استهالکات

45بند 11استاندارد

زیان قابل قبول

زیان غیرقابل قبول تجدید ارزیابی )زیان حاصل غیرقابل قبول(

استاندارد قابل 15شمارۀ�

قبولغیرقابل قبول کاهش ارزش سرمایه گذاریها

تنفیذ و مربوط به شرکت قابل

قبولقابل قبول طبق مواد

148 و 147 هزینه های قابل قبول

قابل قبول مشروط ذخیره مطالبات مشکوک الوصول

( 15بند )استاندارد

3شمارۀ� بعضا معارضزمان تحقق درآمد استاندارد

قابل قبول غیرقابل قبول هزینه های شرکتهای سرمایه گذاری

قابل قبول حق السهم هزینه ها هزینه های مربوط درآمدهای معاف و غیرمعاف

قابل قبول 141ماده صادرات کاال و خدمات و عدم پذیرش هزینه های صادرات کاال و خدمات

--- با قید شرط و بخشنامه های متعارض معافیت ها

---نقد و سود انباشته

قابل قبول( قانون 4معافیت افزایش سرمایه ناشی از ماده )

نوسازی و بازسازی صنایع

--- ابهام دارد %10( 85مالیات حقوق ماده )

--- ---درآمد اتفاقی )کمکهای بالعوض( نرخ یکسان برای

اشخاص حقیقی و حقوقی

چالش های قانون مالیاتها ی مستقیم مصوب چالش های قانون مالیاتها ی مستقیم مصوب 27/11/138027/11/1380

از دیدگاه حسابداریاز دیدگاه حسابداری

((11))

48

استاندارد حسابداری

قانون مالیاتهای مستقیم

شرح

16استاندارد مشروط قابل قبول

تسعیر دارائی و بدهی ارزی )زیان حاصل از تسعیر در صورت اتخاد روش یکنواخت و اعمال استانداردهای حسابداری قابل قبول(

11استاندارد برخی

معاوضه ها مشمول سود

نمی باشد

مشمول مالیاتمعاوضه دارائی با دارائی )چنانچه دارائی مستغالت و ساختمان

باشد به مأخذ ارزش معامالتی و در غیر اینصورت هر دو دارائی بر اساس برآورد اداره امور مالیاتی ارزیابی و مشمول مالیات

میشوند.

24بند (9استاندارد ) غیرقابل قبول زیان برآوردی قراردادهای بلندمدت

34 و 33بند 15استاندارد

احتساب ذخیره

غیرقابل قبول ذخیره کاهش ارزش سرمایه گذاریهای جاری – کاهش دائمی در ارزش سرمایه گذاریهای بلندمدت

هزینه است غیرقابل قبول هزینه تامین مالی پرداختی به بانکها و موسسات مالی و اعتباری مجاز قابل قبول و در مورد تسهیالت یا فاینانس خارجی

قابل قبول غیرقابل قبول ضایعات غیرعادی

زیان طبق استاندارد

)قابل قبول 31بند

(61استاندارد

غیرقابل قبول تغییر در برآوردها اگر منجر به افزایش هزینه ها گردد غیرقابل قبول و اگر منجر به افزایش درآمد شود مشمول مالیات است

قابل قبول غیرقابل قبول زیان حاصل از دوره توقف عملیات

قابل قبول غیرقابل قبول زیان کاهش ارزش داراییهای نامشهود در زمان فروش یا واگذاری قابل شناسائی

قابل قبول غیرقابل قبول زیان ناشی از کاهش ارزشی که با رعایت قاعده اقل بهای تمام شده با قیمت بازار حاصل می شود

قابل قبول غیرقابل قبول زیان ناشی از کنارگذاری داراییهای غیرقابل استفاده یا اسقاط فاقد ارزش

قابل قبول غیرقابل قبول سود کارمزد پرداختی به اشخاص حقیقی یا حقوقی خارجی مربوط به فعالیت شرکت

قابل قبول 75صرفا تا

صدم باالی نرخ Labor

سود کارمزد پرداختی به بانکهای خارجی مستند و مربوط به فعالیت شرکت

قابل قبول غیرقابل قبولسود کارمزد پرداختی به اشخاص حقیقی یا حقوقی ایرانی )به غیر

از بانکها و موسسات مالی و اعتباری مجاز( مستند و مربوط به فعالیت شرکت

چالش های قانون مالیاتها ی مستقیم مصوب چالش های قانون مالیاتها ی مستقیم مصوب 27/11/138027/11/1380

از دیدگاه حسابداریاز دیدگاه حسابداری

((22))