رۆژنامه‌یه‌کی‌گشتی‌هه‌فتانه‌یه‌،‌کۆمپانیای‌چه‌تر‌ده‌ریده‌کات

به‌‌جیاوازییه‌کانه‌وه‌‌له‌ژێر‌چه‌تردا‌کۆده‌بینه‌وه‌

نرخ:‌‌750دینار)5ی گواڵنی 2711( دووشه ممه 2011/4/25 ژماره 52 ساڵی دووه م WWW.Chatrpress.com

چه‌تر‌ڕووه‌‌تاریکه‌کانىکـه‌نــاڵ‌‌‌4ئاشکراده‌کات

هه‌ڕه‌شه‌ى‌کوشتن‌له‌‌خوێندکارانى‌زانکۆى‌سلێمانى‌ده‌کرێت

‌یه‌کێـتى‌و‌پارتى‌رێگه‌ى‌سه‌رکوتکردنیان‌به‌کارهێناوه‌

سه‌رهه‌ڵدانه‌کان‌)AKP(ى‌پاشگه‌ز‌کرده‌وه‌

)چەتر(‌ناوی‌ئه‌و‌بەرپرسانەی‌یه‌کێتی‌باڵو‌دەکاتەوە‌کە‌به‌‌ره‌وشی‌ئێستا‌ناڕازین

ناو گۆڕه پانی زانکۆی سلێمانی )2011/4/19(

فۆتۆ:‌ئه‌حمه‌د‌قادر

شێرکۆ‌بێکه‌س‌بۆ‌چه‌تر:ئه‌م‌دۆخه‌‌سه‌رده‌می‌داگیرکه‌ریمان‌بیردێنێته‌وه‌ هه ستێکى گه لێک ناخۆشه که ئه مه ده بینرێ ، ئه مه سه رده مى داگیرکردنیان بیردێنێته وه نه ک پێشمه رگه ى واڵته که ى خۆیان. ل10

هه‌ردی‌فاروق

ده‌یه‌مین‌شه‌هید

ه لێک ناخۆشهبه هۆی ته قه ی چه کدارانیهێزه ئه منیه کانه وه له رۆژی

)2011/4/23( شه هید کرا.

»بۆکلتوری‌بێگانه‌« رووداوه‌کانی‌پاش‌)17(ی‌شوبات باکووری‌کوردستانهیومان‌رایتز‌وۆچ

10 9 2

»ئه‌فسه‌رى‌عه‌ره‌بمان‌هه‌یه‌«‌و‌له‌پێناو‌پارتیدا‌نه‌هاتوینوه‌زیرى‌پێشمه‌رگه‌:‌بۆ‌رووبه‌ڕووبونه‌وه‌کان‌لیواى‌بیستیش‌ده‌هێنین

»رێکه‌وتننامه‌ى‌ستراتیژى‌زیانى‌زۆرى‌له‌‌پارتى‌داوه‌«شێخ‌ئه‌دهه‌م‌بارزانى:‌حکومه‌ت‌‌هه‌ر‌شوێنێکی‌بێت،‌پارتى‌ده‌یداته‌وه‌

سلێمانى‌به‌ره‌و‌مانگرتنى‌سه‌رتاسه‌رى‌‌ده‌چێت

ئه‌و‌هێزانه‌ی‌توندوتیژی‌ده‌که‌ن‌رووبه‌ڕوی‌یاسا‌ده‌کرێنه‌وه‌

] تایبه ت به چه تر [

وه زیرى پێشمه رگه ئه وه ده خاته ڕوو، که لیوایه کى زۆریان

هێناوه بۆ سلێمانى و »ئه گه ر پێویست بکات لیواى )10(ش ده هێنین بۆ پاراستنى خه ڵکى سلێمانى و ئه و

ده ستکه وتانه ى هه مانه » ده شڵێت: »بۆ ئه و روبه ڕوبونه وانه لیواى

بیستیش ده هێنین«. مسته فا( ش��ێ��خ ج��ه ع��ف��ه ر )ش��ێ��خ

وه زیرى پێشمه رگه ى حکومه تى ه��ه رێ��م��ى ک��وردس��ت��ان له

چ��اوپ��ێ��ک��ه وت��ن��ێ��ک��ى ت��ای��ب��ه ت��ى )چ���ه ت���ر(دا له ب��اره ى ئ��ه و هێزه ى سلێمانى، هێنراوه ته له »جیاواز ده ڵێت: یه کێتى چ��ه ک��دارى ح���زب���ى پ�����ارت�����ى و لیواى تێدایه ، تریشى

)1،2،3،4،5،6،7،8( ئه گه ر پێویست بکات لیواى )10(ش ده هێنین بۆ سلێمانى بۆ پاراستنى خه ڵکى سلێمانى و ئه و ده ستکه وتانه ى هه مانه و نه هێشتنى ئه و توندوتیژییه ى له م ناوچانه هه یه ، له به رئه وه هه رکه س له سه ر هێز قسه و سه رنجى هه یه ئێمه زۆر لێى بێباکین و بۆ ئه و

رووبه ڕووبونه وانه لیواى بیستیش ده هێنین«.له باره ى هێنانى چه کدارى عه ره بیشه وه ده ڵێت: عه ره ب پێشمه رگه دا له ناو ره نگه و درۆی��ه هه بێت و )تورکمان، مه سیحی و، ئاشورى( ئه فسه رى پێشمه رگه دا له ناو ب��ه اڵم تێدایه ، عه ره بمان هه یه و تێیدایه ، نه مانوتوه پ��ێ��ش��م��ه رگ��ه ى ک����ورد، به ڵکو پێشمه رگه ى کوردستان که تێدایه / که سانه شى ئ��ه و هه موو که س بۆى هه یه بێت و ببێته پێشمه رگه و ب��ه رگ��رى ل��ه خاکى

کوردستان بکات.ل��ه س��ه ر ئ��ه م ره وش���ه ى ئ��ێ��س��ت��اش ده ڵ����ێ����ت: له شوباته وه )17(ى دواى سه ر چ��ون��ه خه ڵکانێک شه قامه کان و به بێ مۆڵه ت ش���ه ق���ام���ه ک���ان���ی���ان

شاره دا له م کاروکاسبیان هه روه ها گرتبوو، نه هێشتبوو، له پاشان توندوتیژییه کى زۆریان پۆلیس س��ه د س��ێ ل��ه زی��ات��ر و ئه نجامدا برینداربوون، که دیاره چه ند الیه نێکی سیاسی پشتیوانیان له و توندوتیژیانه کردووه و چه ندین منداڵى خوار ته مه نى )18( ساڵیان ده هێنایه ب��ۆ ک���ارى توندوتیژى، س��ه ر ش��ه ق��ام��ه ک��ان له به رئه وه ئێمه ناچاربووین ئه و هێزانه ره وانه ى

سلێمانی بکه ین.ئ���ه وه ش ده خ��ات��ه ڕوو: وه زی���رى پێشمه رگه ئه وانه ى ده ڵێن یه کێتی له پێناو پارتیدا هێزی ب��ه رد، ل��ه داى س��ه ری��ان سلێمانی هێناوه ته خه ڵکانێک ماوه ى دوو مانگه له به ر ده رکى سه را هه رچى موقه ده سات هه یه خستویه تیه ژێر قۆنه ره کانیه وه ، بۆیه له گه ڵ حکومه ت ئه و ناده ین رێگه په یوه ندیداره کان الیه نه و پشێوییه ى هه یه له ش��ه ڕه ب��ه رد و نائارامى شارى ئاسایشى ناهێڵین بکێشێت، درێ���ژه سلێمانى زیاتر بشێوێت و هه ر حزب و الیه نێک هه رچیه کى هه یه ده رگاى گفتوگۆ کراوه یه و با بچێت له گه ڵ یه کێتى و پارتى و په رله مان و سه رۆکى حکومه ت و سه رۆکى هه رێمدا

دانیشتن بکات.درێ��ژه‌ى‌چاوپێکه‌وتنه‌که‌‌ له‌‌الپ��ه‌ڕه‌‌)5(‌

هه‌یه‌

] تایبه ت به چه تر [

دواى هێرشکردنه سه ر خۆپیشانده رانى سه راى ئازادى و

چۆڵکردنى سه راکه له خۆپیشانده ران له رێگه ى به کارهێنانى هێزى

چه کداره وه ، هه روه ها باڵوکردنه وه ى چه کدارێکى زۆر له سلێمانى و

ده وروبه رى، به و هۆیه وه خوێندکاران

و مامۆستایانى سنورى سلێمانى ده ستیان داوه ته مانگرتن.

به رهه ڵستکار مامۆستایانى ئ��ه وه ى دواى )ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن( و س��ه رب��ه خ��ۆ، م���اوه ى )48( ک��ات��ژم��ێ��ری��ان ب���ۆ ک���ش���ان���ه وه ى ئ����ه و ه��ێ��زه ده وروبه رى و سلێمانى له که دانا چه کدارانه باڵوکراونه ته وه بۆ رێگریکردن له خۆپیشاندانى نه کرا، جێبه جێ داواکه یان به اڵم جه ماوه رى، له زۆر به شێکى یه کشه ممه دوێنێ هه ربۆیه

سلێمانى سنورى خوێندکارانى و مامۆستایان مانیانگرت و نه چوونه هۆڵه کانى خوێندنه وه .

له و چوارچێوه یه شدا به شێک له مامۆستایان و خوێندکارانى زانکۆى سلێمانى و خوێندنگه کۆیه ، چه مچه ماڵ، ک��ه الر، بنه ڕه تیه کانى تر، ن��اوچ��ه ى چه ندین و شه هید هه ڵه بجه ى ناچنه و ک�����ردووه م��ان��گ��رت��ن ب��ه ده س��ت��ی��ان خۆیان وه ک ئه مه ش خوێندنه وه ، پۆله کانى ده ڵێن تا ئه و کاته ى هێزه چه کداره کان نه چنه وه

شوێنى خۆیان.ئه نجومه نی دوێ��ن��ێ ه��ه ر ب��اس��ه جێگه ی پێنج راگه یاندنێکی ل��ه سلێمانی زان��ک��ۆی خاڵیاندا ئاماژه یان به ره دکردنه وه ی شکاندنی پۆلیسه وه هێزه کانی له الیه ن زانکۆ حه ره می ئه مه ش زان��ک��ۆدا، ده وام���ی ئاساییبوونی و خوێندکارانی ناڕه زایی ده ربڕینی هۆی بووه

زانکۆ.

] تایبه ت به چه تر [

ئه ندامێکى سه رکردایه تى پارتى باس له وه ده کات، به هۆى

رێکه وتنامه ى ستراتیژیه وه پارتى زیانێکى زۆرى به رکه وتووه ،

ئه وه ش ده ڵێت »هه رکاتێک حکومه ت پێویستى به هه ر شوێنێک بێت پارتى

ئاماده یه راده ستى بکاته وه و سڵى لێناکاته وه «.

)ش��ێ��خ ئ���ه ده���ه م ب����ارزان����ی( ئ��ه ن��دام��ی سه رکردایه تی پارتی دیموکراتی کوردستان له ب��ارزان��ی��ی��ه ک��ان نێو دی���اری و که سێتی

)چه تر( رۆژن��ام��ه ى چاوپێکه وتنێکى ئ��ام��اده ی ده ڵ��ێ��ت: »پ��ارت��ی )%100(

راده ستکردنه وه ی موڵکی گشتییه پێشترش سه رۆکى هه رێم باسى شتى وای کردبوو، پارتى زۆر ش��ت��ى راده س����ت����ى ح��ک��وم��ه ت کردۆته وه له مه ودواش ده ست به پ��رۆژه ى تایبه تى خۆى ده کات ب��ۆ راده س��ت��ک��ردن��ه وه ى موڵکى

ده سه اڵت ته نها به اڵم حکومى، موڵکى گشتى النیه ئۆپۆزسیۆنیش

موڵکى حکومه تى الیه ، هه ر کاتێک

حکومه ت پێویستى به هه ر شوێنێک بێت سڵى و بکاته وه راده س��ت��ى ئاماده یه پارتى

لێناکاته وه «.له باره ى خۆپیشاندانه کان و ره وشى ئێستاى هه رێمیشه وه ، ئه وه ده خاته ڕوو: ئه وه ى له سلێمانى ده بینرێت خۆپیشاندانێکى جه ماوه رى نه بوو زیاتر له نیوه ى سه ر به الیه نى سیاسى ئۆپۆزسیۆن بوون، گۆڕان و یه کگرتوو و کۆمه ڵ له پشتى

ب��وون خۆپیشاندانانه ئ��ه و و به ن��اوى ج��ه م��اوه ره وه ق���س���ه ی���ان ده ک������رد، هۆکارى سه رهه ڵدانى ئ��ه و ب��ارودۆخ��ه ش بۆ که ده گه ڕێته وه ئه وه

هه ڵبژاردنه کانى له پ�����ێ�����ش�����وو

و ده س���ه اڵت بگه نه نه یانتوانى ئۆپۆزسیۆن ویستیان له و رێگه یه وه به نا یاسایى بگه نه

کورسى ده سه اڵت.نێوان ستراتیژى رێکه وتنامه ى ب��اره ى له یه کیه تى و پارتیشه وه ، ده ڵێت: هه موو خاله کانى رێککه وتننامه ى ستراتیژیم ال قبوڵ نیه ، ئه و به شدارى بۆ رێگر ببێته نابێت رێککه وتنه له رێککه وتنه ، له و تر الیه نه کانى کردنى زۆر شوێندا پارتى به هۆى رێککه وتننامه ى

ستراتیژى زیانى زۆرى به رکه وتوه .

له‌‌الپه‌ڕه‌‌)5(‌درێژه‌ى‌چاوپێکه‌وتنه‌که‌‌هه‌یه‌

به ڕێوه به رى گشتى ئاسایشى سلێمانى ئاماژه بۆ ئه وه ده کات، تا ئێستا توندوتیژى

به کار نه هاتووه و به کار نایات، ئه وه ش ده خاته ڕوو، ئه گه ر هێزه کانیش توندوتیژى

به کار بهێنن رووبه ڕووى یاسا ده بنه وه .)حاکم قادر( به ڕێوه به رى ئاسایشى گشتى سلێمانى ده ڵێت: هێزه کان هێزی له چاوپێکه وتنێکى )چه تر(دا ئه و گه له ن و خه مخۆر و دڵسۆزی خه ڵکی خۆیانن، ته نها بۆ ئارامی سه پاندن هاتوون، ئه وانه ی که توندوو تیژی ده که ن رووبه رووی کاری یاسایی ده که نه وه نه ک که خه مخۆر، خۆپیشانده ری و خۆشه ویست خه ڵکی پیرۆزتر به شته کانیتر هه موو له شاره که یان ئارامی

داده نێن.توندوتیژی هێزه کان له »ئه وانه ی ده ڵێت: ئ��ه وه ش ده که ن رووبه رووی یاساش ده کرێنه وه و جیاوازییان کردووه و ده شیکه ن که ئه وان بۆ خزمه تی خه ڵک و ئارامی

هاتوون«.له باره ى هێرشکردنه سه ر زانکۆى سلێمانیش، ده ڵێت:

ببه زێنێت، زانکۆ حه ره می ئێمه هێزی »نه مبیستووه به اڵم به داخه وه چه ند که سێکی له رێ الده ر به به رد و دار و له به رده م زانکۆوه هێرشیان کردبووه سه ر هێزه ئارامی پارێزه ره کان، که خوێندکارانی هه راسان کردبوو هه ر بۆیه له ده ره وه ی حه ره می زانکۆ دوور خراونه ته وه ، چونکه زانکۆ شوێنی به رده فڕکێ نییه و خوێندکاران و مامۆستایانی زانکۆ ئه و دۆخه یان پێ خۆش نییه ، به پیرۆزی زانکۆ و دادگ��ا و نه خۆشخانه کان ده بێت ته واوه تی بپارێزرێن، له که س قبوڵناکرێت ئه و پیرۆزیه

پێشێل بکات«. به کار توندوتیژی ئێستا ده خ��ات��ه ڕوو: »تا ئ��ه وه ش ئێستا ده کرێت رێگه ئ��ه وه ی به کارنایه ت، و نه هاتووه نه دانه به توندوتیژی و رێگه نه دانه به کاری نایاسایی«.

هێزه کانی ب��ۆ ده ک��ه ی��ن پێشنیاز ده ڵ��ێ��ت: ئ���ه وه ش ئۆپۆزسیۆن که ئه وه تا هه موو ئه گه ره کانیان تاقیکرده وه ، با ئه گه ری گفتوگۆش تاقیبکه نه وه له گه ڵ یه کێتی و پارتی، که ئاماده ن بۆ گفتوگۆ و تیایدا نه مه رج قبوڵ ده که ن لێیان و نه هیچ مه رجێکیشیان به سه ردا ده سه پێنن.

له‌‌الپه‌ڕه‌‌)14(‌درێژه‌ى‌چاوپێکه‌وتن‌هه‌یه‌

»‌‌تا‌ئێستا‌توندوتیژى‌به‌کار‌نه‌هاتووه‌‌و‌به‌کار‌نایه‌ت‌«

›

تایبه‌ت‌به‌‌چه‌تر

6

3

ساڵی دووه م ژماره 53

دووشه ممه 2011/4/25 - 2711/2/5

2

هەواڵ

بۆچــوونرێکخراوی چاودێری مافه کانی

مرۆڤ )Human Rights Wach( له ماڵپه ڕى سه ره کى خۆیدا راپۆرتێکى

درێژى له سه ر پێشێلکارییه کانى مافه کانى مرۆڤ له عێراق و

هه رێمى کوردستان باڵوکردۆته وه و رایگه یاندووه ، هێزه کانى یه کێـتى و پارتى رێگه ى سه رکوتکردنیان

به کارهێناوه .مانگه ئ��ه م )21(ى که رێکخراوه که http://www.( ل���ه راپ���ۆرت���ه ک���ه ى hrw.org/en/middle-eastn-ک����ردۆت����ه وه ، ب����او )africa/iraqده سه اڵتدارانی »پێویسته رایگه یاندوه : به رفراوانه ی هه ڵمه ته به و کورد کۆتایی سه ر ده کرێته که بهێنن سه رکوتکردن ده س��ه اڵت��داران پێویسته خۆپیشاندانه کان، بکه نه وه دادگ��ا رووب��ه ڕووی ئه و که سانه خۆپیشانده ران سه ر کردوه ته هێرشیان که

و رۆژنامه نووسان له هه ولێر و سلێمانی له رۆژی )17ی نیسانی 2011( له نێو ئه و و خۆپیشانده ران له ته قه کردن کرده وانه دا

لێدانیان به شێوه یه کی توند«.نیوه ڕۆی پ��اش راگ��ه ی��ان��دووه : ئه وه شى ه��ه ول��ێ��ری ل��ه ن��ی��س��ان( )18ی رۆژی ده ی��ان ک��وردس��ت��ان، هه رێمی پایته ختی که سی چه کدار به جلوبه رگی مه ده نییه وه ه���ێ���رش���ی���ان ک������رده س�����ه ر ژم����اره ی����ه ک که سه اڵحه دین، زانکۆی خوێندکاری بوون، خۆپیشانداندا سازدانی هه وڵی له وۆچ( رادس )هیومان به شایه تحاڵه کان هێرشیشیان هێرشبه ره کان که وت��ووه ، یان ک��رده س��ه ر رۆژن��ام��ه ن��ووس��ان و به الیه نی په رله مانیشیان ئ��ه ن��دام ی��ه ک ک��ه م��ه وه

بریندارکرد.خ��وێ��ن��دک��ارێ��ک��ی ق��ۆن��اغ��ی س��ێ��ی��ه م له راتس هیومان به سه اڵحه دین زان��ک��ۆی زۆری کۆمه ڵێکی که وت��ووه ، وۆچ ی ه��ێ��رش��ب��ه ری رێ��ک��خ��راو ب��ه ج��ل��وب��ه رگ��ی توندوتیژ هێزی زه ب���ری ب��ه م��ه ده ن��ی��ی��ه وه »ئێمه خۆپیشانده ره کانیاندا، په الماری هاوارمان ده ک��رد: ئ��ازادی، ئ��ازادی. له و

ئه منییه کان هێزه ک��ات��ه دا ب��ه ه���ات���ن و ک���ۆت���ای���ی���ان خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان��ه ک��ه ه��ێ��ن��ا، ده س��ت��ی��ان��ک��رد ب���ه ل��ێ��دان��ی خه ڵک به چه قۆ و دار... خ��ۆپ��ی��ش��ان��ده ری��ان 23 و

ده ستگیرکرد«.رێ��ک��خ��راوه ک��ه ئ��ه وه ش��ى خ����س����ت����ۆت����ه ڕوو: »ه���ێ���زه حکومه تی ئه منییه کانی ه���ه رێ���م���ی ک���وردس���ت���ان و ده س��ه اڵت��داره ک��ه ، حزبه دوو پ�����ارت�����ی دی����م����وک����رات����ی ی��ه ک��ێ��ت��ی و ک���وردس���ت���ان له ک��وردس��ت��ان، نیشتمانی س����ه ره ت����ای س��ه ره��ه ڵ��دان��ی له خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان��ه ک��ان��ه وه ش�������وب�������ات(دا، )17ی

به کارهێناوه سه رکوتکارانه یان رێوشوێنی میترۆ سه نته ری رۆژنامه نووسان، دژی ب��ۆ داک��ۆک��ی��ک��ردن ل��ه رۆژن��ام��ه ن��ووس��ان، ک��ه رێ��ک��خ��راوێ��ک��ی ن��اوخ��ۆی��ی ئ���ازادی رۆژنامه گه رییه ، زیاتر له )150( حاڵه تی

دژی ه��ه راس��ان��ک��ردن��ی و ه��ێ��رش��ک��ردن رۆژنامه نووسان تۆمار کردووه «.

نێوده وڵه تی رێکخراوی تره وه له الیه کى په یامنێرانی بێ سنور له دوا راپۆرتی خۆیدا پێشێلکاریه کانی به رده وامی به ئاماژه ی

ده س����ه اڵت ل��ه ب��ه رام��ب��ه ر رۆژن��ام��ه ن��وس��ان له ده رب��ڕی��وه خ��ۆی نیگه رانی و ک���ردوه ئاست به رده وامی ده ستدرێژیه کان بۆ سه ر

رۆژنامه نوسانی هه رێم.

به ناوی ئاسایشه وه، نوسینگه ى رۆژنامه ی )چه تر( ده پشکنرێت

پارتى له )25(ى شوبات و یه کێتى له )21(ى نیسان

چه مچه ماڵیان خوێناوى کرد

»کوێت نایه ڵێت ئه و گۆڕانه هه ڵبدرێنه وه که ته رمى هاواڵتیانى کوردى تێدایه «

یادى بۆردومانه که ى قه اڵدزێ نه کرایه وه

تا ئێستا رێژه ى بارانبارین له هه رێمى کوردستان نه گه یشتۆته ئاستى ساڵى رابردوو

دوو که س به ناوی ئاسایشه وه دێنه سه ر نوسینگه ى سه ره کى

رۆژنامه ی )چه تر( له شارى سلێمانى و ته واوی ژووره کانی

ده پشکنن و پرسیارى ئه وه ده که ن »رۆژنامه ى چه تر خه ریکى چیه و

چى ده کات و سه ر به کێیه ؟!«.رۆژى ن��ی��وه ڕۆی دوا دووی کاتژمێر جلی ب���ه ک���ه س دوو )2011/4/21(جامتاریکیان ئۆتۆمبێلی که مه ده نییه وه و )چه تر( رۆژنامه ی سه ر دێنه پێده بێت، ده که ن، رۆژنامه که له سه ر زانیارى داواى رۆژنامه وان غه ریب( )هاوژین باره یه وه له و له رۆژنامه ی )چه تر( به )چه تر پرێس(ی نوسینگه بۆ راگه یاند: »دوو که س هاتن و هه واڵی ئه وه یان ده پرسی که ئێوه کێن و

سه ر به کێن و چیده که ن؟ منیش پێموتن: وتیان ئه وانیش کێن؟ ئێوه بزانم ده ک��رێ پاشان رزگارین، ئاسایشی مفه وه زی ئێمه چه ند پرسیارێکی تایبه تیان کرد و پێناسی مۆڵه ته کانی و لێوه رگرتم شه خسیه که یان کۆمپانیا و رۆژنامه ی چه تریشیان به کۆپی وه رگرت، پاشان وتیان ئێمه ده بێ بزانین ئێوه

چیده که ن و کێ لێره یه ؟!«.ه���اوژی���ن وت��ی��ش��ى: »پ��ێ��م راگ��ه ی��ان��دون له به رئه وه ی ئێستا نه خاوه نی کۆمپانیا و نه سه رنوسه ری رۆژنامه که شی لێ نییه ، بۆیه ده کرێ ئه و پرسیارانه له وان بکه ن، هه روه ها وت���ی: پ��اش��ان ب��ه ن��او ت���ه واوی ژووره ک��ان��ی ئ��ه وه ی مۆڵه تی بێ گ��ه ڕان ئۆفیسه که دا ه��ه روه ه��ا پێبێت، پشکنینیان و گ����ه ڕان داوای ئ��ه وه ی��ان ک��رد ک��ه ن���اوی ت���ه واوی کارمه نده کانى چه تریان به لیست بۆ به رینه

بنکه ی ئاسایشی رزگاری«.ه���ه ر ل���ه و ب���اره ی���ه وه )ک������اروان س���االر( سه رنوسه ری رۆژنامه ی )چه تر( رایگه یاند:

گ���ه ڕان و پشکنینی ب��ێ م��ۆڵ��ه ت ب��ه ناو پێشێلکاری به رۆژن��ام��ه ی��ه ک��دا ئۆفیسی ئاسایش نییه ح���ه ق و ده زان���ی���ن ئ��اش��ک��را ره فتاری له و شێوه یه ئه نجامبدات، جێگه ی رۆژن��ام��ه ی زی��ات��ره ساڵێک سه رنجیشه له دۆخێکی ده رده چ��ێ��ت، که چی )چه تر( دێت رزگ���اری ئاسایشی ئ��ه م��ڕۆدا وه ک له ئ��ه و پرسیار و ره ف��ت��اره ده ک���ات، ئه مه رۆژنامه ی و چه تر کۆمپانیای کاتێکدا الیه نه له هه یه فه رمی مۆڵه تی )چه تر( ئه وه لیاتێکی ه��ه م��وو و پ��ه ی��وه ن��دی��داره ک��ان سلێمانی گشتی ئاسایشی له یاسایشی

هه یه .دۆخێکی له رووداوه ئه م باسه جێگه ی رووده دات ه���ه رێ���م���دا ئ��ێ��س��ت��ای وه ک ک��ه رۆژن���ام���ه ی )چ���ه ت���ر( و م��اڵ��پ��ه ڕی )چه ترپرێس( چاالکانه خۆپیشاندانه کان و به رامبه ر ده گوازنه وه که پێشێلکاریانه ئه و

هاواڵتیان ده کرێت.

دواى خۆپیشاندانه که ى )25(ى شوبات له چه مچه ماڵ که له الیه ن

چه کداره کانى لقى )19(ى پارتى دیموکراتى کوردستانه وه ته قه له خۆپیشانده ران کرا و بووه هۆى

شه هیدبوونى گه رمیانى ته مه ن )11( ساڵ، رۆژى )21(ى نیسان یه کێـتى به فیشه ک چه ند که سێکى بریندار

کرد.خ��ۆپ��ی��ش��ان��ده ران��ى رووداوه ئ���ه م دواى چه مچه ماڵ سوربوون له سه ر داواکارییه کانیان له ریشه یی »گۆڕینى ل��ه به ریتییه ک��ه ئه و بۆ هه رێمدا« حوکمڕانى سیسته مى مه به سته ش رۆژانه هاواڵتیان ده ڕژانه مه یدانى شه هید گه رمیانه وه ، دواى ئه وه ى ده سه اڵت له رێگه ى چه ندین سیناریۆوه نه یتوانى کۆتایی ئێستادا ل��ه بهێنێ خۆپیشاندانه کان ب��ه گه وره سه ربازگایه کى بووه ته چه مچه ماڵ و هێزێکى بێشومارى تێدا رژاوه ، که رۆژانه و خۆپیشانده ران ده ستگیرکردنى ده ک��ه ون��ه

رۆژنامه نووسان.له )21(ى نیساندا )ئاسۆ محه مه د شوانى( په یامنێرى رۆژنامه ى هاواڵتى و )سواره بیالل( کامێرامانى که ناڵى ئاسمانى سپێده له الیه ن ده ستگیر ئ��اس��ای��ش��ه وه و پۆلیس هێزێکى ده کرێن، هه ر هه مان رۆژ له گۆڕه پانى شه هید

گه رمیان هێزه کانى ئاسایش و پۆلیس ته قه له خۆپیشانده ران ده که ن و سێ که س بریندار ده که ن که دوانیان به گولله ى ئه و هێزه بریندار

بووه .)ئاسۆ محه مه د شوانى( له لێدوانێکیدا بۆ )چه تر( وتى »دواى ئه وه ى له الیه ن ئاسایشى ئیهانه یه کى کرام ده ستگیر چه مچه ماڵه وه زۆرم پێکراو کامێراکه یان لێسه ندم ته نانه ت عه ینه که که ى چاویشان شکاندم و پێیان ده وتم تۆ له پشت خۆپیشاندانه کانه وه ى، به اڵم پێیانم ئیشى من )هاواڵتی(م په یامنێرى وت من گواستنه وه ى رووداوه کانه ، به اڵم ئه وان هیچ باوه ڕێکیان به قسه کانم نه کرد و به رده وام بوون

له ئیهانه پێکردنم«.له نیگه رانن چه مچه ماڵ هاواڵتیانى ب��اوه پ��ێ��ک��ردن��ى ئ��ه و ه��ێ��زه ب��ێ��ش��وم��اره ى که سه رکوتکردنى ب��ۆ ت��ه ن��ی��وه ش��اره ک��ه ی��ان��ى سه رنووسه ر مه دحه د( )شوان خۆپیشانده ران پێى چه مچه ماڵ له )داهێنان( رۆژنامه ى وایه »ئه و هێزه ى له م شاره دا باوه ى پێکراوه خزمه ت به که س ناکات، چونکه ئه و هێزه بوو له )21(ى نیساندا ته قه ى له خه ڵک کرد و خه ڵکى بریندار کرد و ئارامى شاریان تێکدا، هه ر ئه و هێزه ش بوو دوکانى به دووکانداره کان

داخست«.سه رنووسه ره که ى داهێنان ئه وه ى نه شارده وه ، که ئه و هێزه بوونه ته هۆی دروستبوونى کێشه له شاره که دا، چونکه رۆژانه خۆپیشاندان ده کرا و هیچ توندوتیژییه کى لێ نه ده که وته وه ، به اڵم

به هاتنى ئه م هێزه بارى ئارامى شار تێکدرا.

ماوه ى سێ ساڵه )60( گۆڕى به کۆمه ڵى شه هیدانى ئه نفال که

زینده به چاڵ کراوان له چیاى )حه مرین( دۆزراونه ته وه ، به اڵم

تا ئێستا واڵتى )کوێت( رێگه ى به حکومه تى عیراقى نه داوه ئه و گۆڕه

به کۆمه اڵنه هه ڵده نه وه ، چونکه ده وڵه تى کوێت ئه و گۆڕانه به

هاواڵتى کوێتى ده زانێت.)کامه ران محه مه د( به ڕێوبه رى ده زگاى

ش��ه ه��ی��دان و ک���اروب���ارى ئ��ه ن��ف��ال��ک��راوان��ى دوزخ��ورم��ات��و ب��ه )چ��ه ت��ر(ى راگ��ه ی��ان��د: ماوه ى سێ ساڵه )60( گۆڕى به کۆمه ڵى حه مرین چیاى له زینده به چاڵ و ئه نفال عێراقى، حکومه تى ب��ه اڵم دۆزراوه ت����ه وه ، کوێتدا ل��ه گ��ه ڵ کێشه ى ئ���ه وه ى ب��ه ه��ۆى ه��ه ی��ه ک��ۆس��پ ل��ه س��ه ر ه��ه ڵ��دان��ه وه ى ئه و

گۆڕانه دروست ده کات.به ده کرێت ده س��ت )5/1( له وتیشى: که تا به کۆمه ڵه ى گۆڕه ئه و هه ڵدانه وه ى ، م���اوه ت���ه وه ح��ه م��ری��ن ل��ه چ��ی��اى ئێستا سنورى له که به کۆمه اڵنه ى گ��ۆڕه ئه و گۆڕه )60( نزیکه ى ه��ه ن، حه مرینیش ته رمى )100 بۆ 80( گۆڕێکى هه ر و

تێدایه .ب����ه ڕێ����وه ب����ه رى ده زگ�������اى ش��ه ه��ی��دان��ى دوزخ���ورم���ات���وو ئ��ه وه ش��ى خ��س��ت��ه ڕوو: تا گۆڕانه ئ��ه و داواى کوێت واڵت��ى ئێستا ته رمى گۆڕانه ئه و وای��ه پێى و ده ک��ات سه رده مى له که تێدایه ، کوێتیانه ى ئه و

رژێمى پێشوو زینده به چاڵ کراون.ئ���ه وه ش���ى ئ��اش��ک��را ک���رد: ب���ه اڵم ئێمه که هه ڵداوه ته وه ، گۆڕانه مان ئه و پێشتر و کوردن پیاوى و ژن ته رمى ته رمه کان سه رجه میان خه ڵکى سنورى )قادر که ره م(

رژێمى الی��ه ن له )1988( ساڵى له و ن به عسه وه زینده به چاڵ کراون.

به هۆى ئه گه رى روودانى توندوتیژى و پێکدادان، دوێنێ یادى )4/24( رۆژى بۆردومانى

)قه اڵدزێ( نه کرایه وه ، ئه مه جگه له وه ى ئاماده کاریشى بۆ کرابوو

له الیه ن حکومه ته وه .هێزێکى باوکردنه وه ى چوارچێوه ى له

و سلێمانى ش��ارى له ناو چه کدارى زۆرى قه الدزێش شارى ده وروب��ه رى، ناوچه کانى ب��اوک��راوه ت��ه وه ، لێ زۆرى چه کدارێکى ئ���ه م���ه ش ب���ۆ رێ��گ��رت��ن ل���ه ه����ه ر ج���ۆره ناڕه زایه تییه کى جه ماوه رى، خۆپیشاندان و ی��ادن��ه ک��ردن��ه وه ى ب���ی���ره وه رى ب��ۆردوم��ان��ى قه اڵدزێش هه ر په یوه ندى به م دۆخه وه هه یه .

قه اڵدزێ له )1974/4/24( بۆ رژێمی به عس به فڕۆکه جه نگیه کانی بۆردومان بریندار که سی )360( له زیاتر و کرد کرد، شه هید که سیشی )150( ک��رد و

له هه مان )1982( س��اڵ��ی ل��ه ه��ه روه ه��ا زان��ک��ۆی خ��وێ��ن��دک��اران��ى ک��ات��ێ رۆژدا سلێمانی و خه ڵکی شاره که ده ستیان کرد هه ر به عس، رژێمى دژى خۆپیشاندان به به عس جه نگیه کانی فڕۆکه رۆژه دا له و دووباره که وته وه بۆردومانکردنی ئه و شاره خوێندکار گه نج و منداڵ و چه ندین و قوتابخانه چه ندین هه روه ها بوون، شه هید و خانو و زانکۆى سلێمانى که ئه وکاته له

قه اڵدزێ بوو خاپورکران.

هه رچه نده له ماوه ى رابردوو رێژه یه کى زۆرى بارانبارین

ناوچه کانى هه رێمى کوردستانى گرته وه و به هۆیه وه چه ندین شوێن به تایبه تى له هه ولێر توشى الفاو هات، به اڵم به وته ى شاره زایانى

که شناسى هه رێم، تا ئێستا ئاستى باران بارینى ئه مساڵ به به راورد

له گه ڵ ساڵى رابردوو که متره .)ح��ه س��ه ن وه ه���اب ج���ه الل( ب��ه ڕێ��وه ب��ه رى هه رێمى بومه له رزه ى و که شناسى گشتى بارانبارینى رێژه ى به کوردستان، سه باره ت ب��ه راورد له گه ڵ ساڵى راب��ردوو ئه مساڵ و کۆى راگه یاند: )چه تر(ى رۆژن��ام��ه ى به هه ولێر گه یشته له ئه مساڵ بارینى ب��اران راب��ردوو له ساڵى )334(م��ل��م، ئه و رێژه یه گه یشتبوه )345.8(ملم، به مه ش )11.5(

ملم باران له ساڵى رابردوو که متره ، هه روه ها له شارى دهۆک کۆى بارانبارینى ئه مساڵ گه یشتۆته )354(ملم، به اڵم پارساڵ رێژه که )548(ملم بوو، به مه ش )194(ملم که متر باریوه ، سه باره ت به پارێزگای سلێمانى کۆى )417.8( ئه مساڵ گه یشته بارینى ب��اران

رێژه که پ��ارس��اڵ له کاتێکدا ئه مه ملم، گه یشته )708.8(ملم، به مه ش )291(ملم

که متره .که الر له به دیاریکراوى و گه رمیان له ک��ۆى ب����اران ب��اری��ن��ى ئ��ه م��س��اڵ ت��ا ئێستا پارساڵ به اڵم ملم، )209.7( گه یشتۆته )336.4( ملم بوو، به مه ش )126.7( ملم باران له گه رمیان له پارساڵ که متر باریووه .هه رێم که شناسى گشتى ب��ه ڕێ��وه ب��ه رى ئاماژه ى به وه شکرد، که پێشبینى ده که ین له باران ترى شه پۆلێکى داهاتو رۆژى چه ند نازانرێ بارین روو له هه رێم بکات، به اڵم

ئاسته که ى چۆن ده بێت.

رێکخراوی چاودێری مافه کانی مرۆڤ: هێزه کانى یه کێـتى و پارتى رێگه ى سه رکوتکردنیان به کارهێناوه

u هاوژین غه ریب u

له رۆژ ش��ه ش و م��ان��گ دوو دوای سلێمانی هه ر خۆپیشاندان به رده وامه ، ئه وه پێهاتبێت، کۆتایی خۆپیشاندان نه بێت ناوه اڵ جاران هاواڵتیان له کاتژمێر دووی بۆ ماوه ی ده هاتنه سه را و نیوه ڕۆ پاش داخوازیه کانیان ل��ه وێ��دا کاتژمێر س��ێ ده خسته ڕوو و دروشمیان ده کێشا، ئه وه ی به ب��وو، ل��ه وێ ئاساییدا کاتی له که ب���اوه ڕی من ه��ه ر دوو ه��ه زار که سێک به رده وامیان مانگ دوو م��اوه ی ده ب��وو، ب��ه اڵم رێک به ته وقیت له کۆتا ک��رد، رۆژی ئه و دوو مانگه دا ده س��ه اڵت هێزه حسابی به هێنا خ��ۆی سه ربازیه کانی خۆپیشاندانه کان ب��ه ک��ۆت��ای��ی خ���ۆی هێناوه بێ ئاگا له وه ی که ئێستاش هه ر

به رده وامه . ب���ه رده وام���ه ؟ چ���ۆن بپرسین ده ک��رێ��ت نه بوو ئ��ه وه ه��ه ر خه ڵک خۆپیشاندانی ده هاتنه سه ر شه قام و دروشمیان ده کێشا و ده سه اڵتیش وه اڵم��ی ن��ه ده دان��ه وه و ئه و که سابه ت و ک��ار ل��ه خ��ۆی خه ڵکه ش ده ک����رد و ه��ه ن��دێ��ک ج���ار رووب�����ه ڕوی ئه و هه ر ئێستا به اڵم بووه ته وه ، لێدانیش خۆپیشاندانه به رده وامه و که سیش خۆی لێدانیش و نه کردووه که سابه ت له کارو بۆ م���وچ���ه ش ئێستا ب��ه ڵ��ک��و ن���اخ���ۆن، هه ر و ده کرێت حساب خۆپیشانده ره کان له گه ڵ خۆپیشانده ره کان بێزار بوون ده توانن ب��ده ن و داخ��ی دڵی له چه ند که سێک خۆیان بڕێژن، جاران نه مانده زانی هه موو ئه و خه ڵکه ی له سه ران خۆپیشانده رن یان چونکه ده زانین، ئێستا به اڵم سه یرکه ر، یه کپۆشن و ج��ی��اک��راوه ت��ه وه جله کانیان شوێنێکه وه له هه ریه که شیان ئه گه ر و ج��ی��اوازی ک��ه م هه ندێکی بۆیه هاتبن ده توانین هه بێت یه کپۆشیه که یاندا له غوده کانی و ده ستیان کوته که کانی به

سه ریاندا بیانناسینه وه . ئه گه ر خۆپیشاندانه هه ر خۆپیشاندان م��اوه ی دوو یان که سێکیتر، بیکه م من و ک��ردی��ان خه ڵک له به شێک مانگ له ناو ده زگا ئه منیه کانی به شێکیتر که ده س���ه اڵت���دا ب���وون ن��ه ی��ان ده ت���وان���ی بێنه ئێستا ب���ه اڵم خۆپیشاندانه کانه وه ، ن��او ئ���ه و ب��ه ش��ه ی ک���ه ج���اران ن��ه ی��ان��ده ت��وان��ی خۆپیشاندان بکه ن ئه وان چونه ته شوێنی خۆپیشاندانیان ک���ه ج���اران ب��راک��ان��ی��ان هێزه سه ربازیانه هه ر ئه م ئه مه ی ده کرد ناوه که ی ده س��ه اڵت به اڵم خۆپیشاندانه ، خۆپیشاندان، ل��ه رێگرتن ب��ۆ گ��ۆڕی��وه که بێت ئ���ه وه ب��ۆ خۆپیشاندان ئ��ه گ��ه ر هاوار بکه ن و به خه ڵکی بڵێن ئێمه ئه م داواکاریه مان هه یه بۆمان جێبه جێ بکه ن، خه ڵکێک خۆپیشانده ران ده بینێت ده پرسێت یان ده ک��ه ن؟ بۆچی خۆپیشاندان ئه مانه وێنه ی و بێت راگ��ه ی��ان��دن که ناڵێکی خۆپیشاندانه که بگرێت و بۆ که ناڵه که ی خۆی بگوێزێته وه و به رای گشتی بڵێت

ئه وه لێره ناڕه زایی ده ربڕینێک هه یه . به هه مانشێوه پۆلیس له شوێنی جارانه که ناڵی راگه یاندن وێنه ده گرێت خه ڵکێک ئه گه ر بیبینێت ده پرسێت ئه م هێزانه بۆچی لێره ن؟ ئه وکاته بێگومان وه اڵم ئه وه یه بۆ لێره ک��ه وات��ه خۆپیشاندان؟ ل��ه رێگرتن ده گه ینه ئه و باوه ڕه ی که هێزی ده سه اڵت هیچیان نه کرد ته نها دانیشتنی شه وانه ی رۆژنامه و سه ر م��ااڵن ناو و به ردوکان گه رمکرد راگه یاندنی که ناڵه کانی و بێزار بوو خه ریک خه ڵکه ش که ئه و و ده بوو ئارای پێدان و پێی وتن تکایه توڕه مه بن ئه وه ئێمه موچه ش بۆ خۆپیشانده ران ده بڕینه وه ، به اڵم به ناوی پۆلیسه وه و ئه و و دوک��ان و راگه یاندن له ساردبوونه ی مااڵن و شوێنه کانی قسه هه یه نایهێڵین و

گه رمی ده که ین. به ناوی ده س��ه اڵت هێزه ی ئ��ه وه دڵنیام هێناویه تی خۆپیشاندانه وه له رێگرتن له گه ڵ زۆری��ن��ه ی��ان ب����اوه ڕه وه ب��ه ئێستا خ��ۆپ��ی��ش��ان��ده ران��ی پ��ێ��ش��وودان ب��ۆی��ه زۆر خۆشحاڵن به واجبه که یان، چونکه ده زانن هه مان س��پ��ێ��ردراوه پێیان ئ��ه رک��ه ی ئ��ه و

داخوازی پێشووه .

ئێستا پۆلیس خۆپیشاندان ده کات

چه‌تر

سلێمانی‌‌

چه‌ترچه‌مچه‌ماڵ

قه‌اڵدزێ

هه‌ولێر‌‌

هه‌ڵمه‌ت‌ئیبراهیم

چه‌تر

زانیار‌داقوقىسه‌نگه‌ر‌بیالل

چه‌تر

ره‌هێل‌مامه‌ش

n چه ند چه کدارێک له خوێندکارێکی زانکۆی سلێمانی ده ده ن )2011/4/19( فۆتۆ: ئه حمه د قادر

ساڵی دووه م ژماره 53

دووشه ممه 2011/4/25 - 2711/2/5

3

راپۆرت

به گوێره ی هه ندێک زانیاری تایبه ت به )چه تر( یه کێتی و پارتی

پێش ئاڵۆزییه کانی ئه م دواییه رازی بوون له سه ر ئه وه ی شه ش وه زاره ت بده نه ئۆپۆزسیۆن به اڵم

ئۆپۆزسیۆن داوای هه شت وه زاره تی کردووه که دووانیان سیادی بن، به اڵم یه کێتی و پارتی ئه وه یان

قبوڵ نه کردووه . چاودێرێکی سیاسیش پێیوایه »چه مکى شۆڕش

له باشورى کوردستان بریتیه له چه مکى پشت په رده و ده مامک«. ب��ه گ���وێ���ره ی ه��ه ن��دێ��ک زان���ی���اری له س��ه رچ��اوه ی��ه ک��ی ب���اوه ڕ پ��ێ��ک��راوه وه ده س��ت ئه مریکیه کان کاتێک که وتووه ، )چه تر( ئارام کوردستان هه رێمی ره وشی ویستیان که بێت گرژیه ب��ه و کۆتایی و بکه نه وه هه رێمی کوردستانی گرتووه ته وه ، پێشنیاریان ت��ا چه ند پ��ارت��ی ب��ۆ یه کێتی و ک���ردووه ئۆپۆزسیۆنه کان هێزه به بده ن وه زاره تێک و پێشنیاره که یان به ب��وون رازی ئه وانیش به اڵم ئۆپۆزسیۆن، به وه زاره تیانداوه شه ش له گه ڵ ئه مریکیه کان ک��ۆب��ون��ه وه ی ل��ه هێزه کانی ئۆپۆزسیۆن ئه مریکیه کان پێیان وتون که یه کێتی و پارتی ئاماده ن شه ش ره وش��ه ب��ه م کۆتایی و بده نێ وه زاره ت��ت��ان داوای��ان ک��ردووه ب��ه اڵم ئۆپۆزسیۆن بهێنن،

که جگه له و شه ش وه زاره ته دوو وه زاره تی سیادیشیان بده نێ که هه ریه که له دارایی و پێشمه رگه بووه ، به اڵم سه رجه م ئه م قسانه وته بێژى ره حیم، تۆفیق محه مه د له الیه ن بزووتنه وه ى گۆڕان، ره ت ده کرێنه وه و پێیوایه »ئه سڵ و ئه ساسى«نیه و راشیده گه یه نێت هه مووالیه ک له گه ڵ ئه مه ریکیه کان که

دانیشتوون.هه ر سه باره ت به و زانیاریانه ئه ندامێکی مه کته بی سیاسی یه کگرتووی ئیسالمی ده ڵێت دووره له راستیه وه ، سه اڵحه دین بابه کر

یه کگرتوو سیاسی مه کته بی ئه ندامی وت��ی: ل��ه ب��اره ی ژم���اره ی وه زاره ت��ه ک��ان��ه وه باسانه ل��ه و شتێ هیچ کۆبونه وانه ل��ه و نه کراوه . به اڵم به رپرسی لقی )21( پارتی هه رسین، ئ��اری کوردستان، دیموکراتی به بۆچونى بێت راست ئه مه ئه گه ر ده ڵێت به هیچ ئۆپۆزسیۆن پێداگیریه ى ئ��ه و من ن��اوب��راو نیه . رێکه وتنى ن��ی��ازى ج��ۆرێ��ک راگه یاند: )چ��ه ت��ر(ی به لێدوانێکیدا له خه ڵکى هه بێت به وه پێویستمان بڕواناکه م ده ره کى په یامى یه کتریمان پێ بگه یه نێت ئه و

زانیاریانه ش که الی ئێوه یه من نه مبیستووه . ئه ندامێکی سه رکردایه تی هه مان حزب باس له وه ده کات قه ناعه تم وایه داوایان لێکرابێت، سه رکردایه تی ئه ندامی کانی، ئه حمه د پارتی دیموکراتی کوردستان، له لێدوانێکیدا ب����ۆ )چ����ه ت����ر( وت�����ی »م�����ن ئ���ه ن���دام���ى کۆبونه وه کان نه بووم نازانم داوایان لێکرابێ ، لێکرابێ « به اڵم قه ناعه تموایه که داوایان ناوبراو راشیگه یاند هیچ زانیاریه کی له سه ر به اڵم نیه، شتانه و وه زاره ت ئه و ژم��اره ى وه ک و مه بده ئی »پارتى و یه کێتى ده زانم

ن���ه ک ه���ه ر ئ��ه م��ڕۆ ه��ه ر دروستکردنى ل��ه س��ه ره ت��اى خۆشبوو پێمان حکومه ت رێژه یان که حزبانه ش ئه و به شدارى له په رله مان هه یه

بکه ن«.م�����ح�����ه م�����ه د ب����ه ک����ر، پێیوایه سیاسى، چاودێرى ئه گه ر له ئێستاشدا شتێکى ئه م ده رئه نجام نه بێ وه ه��ا ه��ێ��زان��ه چ ده س�����ه اڵت چ ئ���ۆپ���ۆزس���ی���ۆن ب��ێ��گ��وم��ان دێ��ن��ه وه الى ی��ه ک و به م شه رت و مه رجه وه یه کترى پێشیوایه و ده ک��ه ن قبوڵ ئه وه ى یه که م »به ده ره جه ى لێره دا زه ره ر ده کات ده نگ و داخوازییه کانى خه ڵکه « به اڵم به رپرسێکی یه کێتی س��ه ع��دى ئ��ه ح��م��ه د پ��ی��ره ، ئه و قسانه ره تده کاته وه و ده ڵێت »ئێوه ئه و مه علوماتانه له چ باخیره یه که وه ده هێنن«. سه رچاوه که ی زانیاریانه ی ئه و به گوێره ی )چه تر( که نه یویست ناوی باڵوبکرێته وه ، کاتێک داوای دوو وه زاره ته سیادیه که به تاڵه بانی و بارزانی ده گاته وه ئیتر وا تێده گه ن نیه رێکه وتنی ئامانجی ئۆپۆزسیۆن که خۆپیشاندانانه ئه و که ده ده ن بڕیار بۆیه نه هێڵدرێت له سلێمانی و شه وی دووشه ممه ه��ێ��ز ده ه��ێ��ن��درێ��ت��ه ئ���ه و ش���اره و رێ��گ��ا له خۆپیشاندانه کان ده گیرێت، ئه وکاته داوای

هه ر ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن. ل��ه ده ک���ه ن گفتوگۆ که ریم، تۆفیق زانیاریانه ب��ه و س��ه ب��اره ت س��ی��اس��ى کۆمه ڵى م��ه ک��ت��ه ب��ى ئ��ه ن��دام��ى هیچ زان��ی��اری��ان��ه ئ��ه و پێیوایه ئیسالمى، دانیشتنمان وتی: نیه ، راستى بنه مایه کى ئه ویش ئه مه ریکیه کاندا له گه ڵ ک��ردووه ب��ه اڵم به جیا، ئۆپۆزسیۆن هه رالیه نێکى ته فاسیالته وه ئه و ناو نه چوینه ته به راستى شه ش باسى نه ئه وان شێوه یه ک به هیچ و نه ئێمه ش باسى هه شت وه زاره تیان کردوه و وه زاره ت��م��ان ک���ردووه . چ��اودێ��ره سیاسیه که ل��ه ب����اره ی ش���اردن���ه وه ی ئ���ه م زان��ی��اری��ان��ه وت��ی »م��س��ۆگ��ه ر ده ش��ارێ��ت��ه وه ، هه رچى ه��ه وڵ��دان��ێ��ک��ى ده س�����ه اڵت و ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن سیناریۆکانیان و ه��ه وڵ��دان هه موو هه بێ به رامبه ر ک��ه تا کتیکانه ى ئ��ه و ه��ه م��وو به یه کترى به کارى ده هێنن هێنده ى ئه وه ى که سیاسه تێکى تاوانه وسیاسه تێکى به رژه وه ندى تر شتێکى ده سه اڵته قۆرخکردنى خ��وازى نیه « محه مه د به کر، له قسه کانیدا وتیشی »شاردنه وه کلتورى ئه م هێزانه یه ، هێزێک خاوه نى ن��ه ب��وو سیاسى ئ��ی��راده ى هه میشه پاشکۆ دایمه نه بوو خۆى سیاسى بڕیارى بوو په ناده باته به ر شاردنه وه ى شته کان، ئێستا به ده سه اڵت و ئۆپۆزسیۆنیشه وه کلتورێکى بریتیه مێژووه که یان که فێربوون سیاسى زۆر هێزه یان که خۆى ش��اردن��ه وه ، کام له به چاکسازیخواز و ئابڕوخواز ده زانێ ، فێرى کلتورى چپه چپ بووه ده ستبه رداریشى نابێ کوردستان ب��اش��ورى له ش��ۆڕش چه مکى بریتیه له چه مکى پشت په رده و ده مامک«.

سلێمانى عه سکه ریکردنى ب��ه درێژه ى هه یه و چه ندین به رپرسى له ئێستا دۆخ��ه ى به و یه کێتیش و ناڕازین کراوه دروست سلێمانى سه رکردایه تى له گه ڵ بۆچوونیان هه رچه نده جیاوازه ، حزبه که یان یه کێتى راگ��ه ی��ان��دن��ه ک��ان��ى ل��ه بۆچوونى که له وه ده کرێت باس جێگرى عه لى، ره س��وڵ کۆسره ت نیشتمانى یه کێتى سکرتێرى مام باڵى هاوشێوه ى کوردستان، جه الله ، به اڵم به پێى زانیاریه کانى ره س��وڵ ک��ۆس��ره ت باڵى )چ��ه ت��ر( بۆچونیان مام جه الل باڵى له گه ڵ جیاوازه . بارودۆخه ئه و له سه ر ره س��وڵ ک��ۆس��ره ت ب��اڵ��ى به رپرسێکى عه لى، له نێو یه کێتى نیشتمانى به )چه تر(

ى وت: زۆربه ى به رپرسانى یه کێتى نزیک کاک کۆسره ت نیگه رانن له و بارودۆخه ى یه کێتى داواشیانکردووه و ب��ووه دروس��ت دیموکراسى قاڵبى وان��ه ک��ات کارێکى له سه ر خۆى الببات و بێته ریزى پارتیه وه .

ب��ه رپ��رس��ه ک��ه ک���ه ن��ه ی��وی��س��ت ن���اوی ئ��اش��ک��را ب��ک��رێ��ت ده ڵ��ێ��ت: دروس��ت��ب��وون��ى له ده سه اڵتى سلێمانى توندوتیژیانه ى ئه و کۆسره ت ره سوڵ نه ماوه و فشارى خراوه ته س��ه ر ب��ۆ ئ���ه وه ى ل��ه س��ه ر ئ��ه م ب��ارودۆخ��ه

قسه نه کات.س��ه ب��اره ت ب��ه ک��ۆب��وون��ه وه ى ک��ۆس��ره ت ره س���وڵ���ی���ش ل���ه گ���ه ڵ الی���ه ن���ى ئ��ه م��ن��ى سلێمانى دێ��ری��ن��ه ک��ان��ى پ��ێ��ش��م��ه رگ��ه و کۆبوونه وه ى وتى، )چه تر( سه رچاوه که ى له گه ڵ ئه و الیه نانه به ناوى خۆیه وه نه بووه ، به ڵکو جه الل تاڵه بانى رایسپاردووه بۆئه وه ى و بکات ئه والیه نانه له گه ڵ کۆبوونه وه

ده ست خۆشیشیان لێبکات.ک��ۆس��ره ت ب��اڵ��ى نزیکه که ى ب��ه رپ��رس��ه ره س������وڵ ئ����ام����اژه ب���ۆ ئ���ه وه ش���ده ک���ات، نێوان به رێکه وتنى سلێمانى توندوتیژى ده مێکه چونکه ب��ووه ، یه کێتى و پارتى »پارتى داواى له یه کێتى کردووه سلێمانى

وه ک هه ولێر لێبکات«.به پێى زانیاریه کانى )چه تر( بڕگه یه کى

ئێستا که ستراتیژى رێککه وتننامه ى و »یه کێتى ه��ات��ووه تێیدا ئ��اش��ک��راب��ووه ده که ن یه کتر هاوکارى هێزدا له پارتى

ئه گه ر هه ر مه ترسیه کیان له سه ربوو«.ب��ه رام��ب��ه ر ب���ه و ب��ڕگ��ه ی��ه ل��ه ئ��ێ��س��ت��ادا ک��ردووه پارتى له هێزى داواى یه کێتى یه کێتى گشتى س��ک��رت��ێ��رى ج��ێ��گ��رى و تاڵه بانى نیه و فشارى جه الل رازى به مه سه رچاوه یه ک ت��ره وه له الیه کى له سه ره . ئه وه ده خاته روو، یه کێتى له سه رکردایه تى جه الل قسه ى له ناتوانێت ک��ه س ئێستا پێمانوایه چونکه ده رب��چ��ێ��ت، تاڵه بانى ده ب��ێ��ت ره چ����اوى ب���ارودۆخ���ى م��ام ج��ه الل

بکرێت.ره س��وڵ ک��ۆس��ره ت هه ڵوێستى ل��ه ب��اره ى ع��ه ل��ى س���ه رچ���اوه ک���ه ى س��ه رک��ردای��ه ت��ى جیاوازى هه ڵوێستى ناوبراو وتى، یه کێتى یه کێتی ریزه کانی یه کێتی له به ر هه یه ،

خۆی راگرتووه .ئاماده نه بوو، )چ��ه ت��ر( س��ه رچ��اوه ک��ه ى ره س���وڵ، ک��ۆس��ره ت راگ��رت��ن��ى چۆنێتى که درک��ان��د ئ��ه وه ى ته نها ئاشکرابکات ب��ارودۆخ��ه ئ��ه م ب��ۆ ن��اوب��راو هه ڵوێستى

جیاوازه .له نێو سه رچاوه یه ک ت��ره وه له الیه کى پ��ارت��ى دی��م��وک��رات ئ����ه وه ى خ��س��ت��ه روو، یه کێتى ناتوانێت به بێ پارتى هه نگاوبنێت تاڵه بانى، ج���ه الل ب��ه ب��ڕی��ارى ئ��ه م��ه ش و سکرتێرى گشتى یه کێتى، بووه له وکاته ى کۆبوونه وه ى مه سعود »ک��اک له گه ڵ

ئه نجامداوه «.)چه تر( بۆ پارتى نێو سه رچاوه که ى فشارى پارتى پێشتر ب��ه وه ش��دا، ئاماژه ى بۆئه وه ى کۆتایى یه کێتى خسته بووه سه ر

به و کێشانه ى سلێمانى بهێنێت.به پێى زانیاریه کانى )چه تر( باڵى جه الل تاڵه بانى به باڵى کۆسره ت ره سوڵیان وتووه ، نادات دیموکراسى باجى چیتر یه کێتى له چ��ۆن وه ک خۆپیشاندانه کان ده بێت هه ولێر نیه له سلێمانیش کۆتاى پێبهێنرێت.)چ��ه ت��ر( یه کێتى ب��ه رپ��رس��ان��ى ل��ه ن��ێ��و کۆسره ت ته واوى له باڵى جگه زانیویه تى و عه بدواڵ )ئارێز له هه ریه که ڕه س��وڵ که ئه سه سه د( فه رید و ئه ڵمانى ئاسۆ ئه ندامى سه رکرایه تى ئه و حزبه ن به توندى خوڵقاندویه تى یه کێتى ب��ارودۆخ��ه ى ئ��ه و

ره تیده که نه وه .

هاوکات له نێو په رله مانتارانى یه کێتیش بۆچوونى جیا له سه ر ئه و بارودۆخه هه یه . )چه تر( هه وڵیدا ناوى ئه و په رله مانتارانه ى

یه کێتى وه ربگرێت که به م دۆخه ى یه کێتى )خه لیل ن���اوى ته نها ب���ه اڵم ن��ی��ن، رازى عوسمان و د.دانا سه عید سۆفى و سه ید

شۆڕش و تارا عه بدولره زاق و د.سه روه ر مه حمود( ئیسماعیل عه بدولره حمان،

ته واوى له باره ى ده ستکه وت. ی ئه و زانیاریانه ى )چه تر( سه عدى ئه حمه د پیره ، ئه ندامى مه کته بى س��ی��اس��ى ی��ه ک��ێ��ت��ى، ئ���ام���اژه ى له سلێمانیه هێزه ى ئه و به وه کرد، پێویست و ن��ی��ه ب��ه پ��ارت��ى س���ه ر ناکات پارتى هێزى خۆى بهێنێت

و سلێمانى پێویستى به هێز نیه .ل���ه ب���اره ى پ��رس��ی��اره ک��ان��ى ت��رى )چ��ه ت��ر( ن���اوب���راو ئ��ام��اده ن��ه ب��وو بدرکێنێت. زانیارییه ک هیچ چاودێری سیاسی و رۆژنامه نوس، م��ه س��ع��ود ع��ه ب��دول��خ��ال��ق وت���ى: تائێستا ڕه س��وڵ کۆسره ت باڵى خۆیان هه ڵوێستى له سه ر س��ورن و ی��ه ک��ێ��ت��ى ه���ه ر ه��ه ن��گ��اوێ��ک ب��ن��ێ��ت ق��ه ی��ران��ى ن��ێ��وخ��ۆی��ى لێ وتیشی ناوبراو ده بێته وه . قوڵتر »جه الل تاڵه بانى که زاڵه به سه ر و دژه تیرۆر و هێزى عه سکه ری زانیارى توانى حاڵه تى توندوتیژى و دادگا حه ره مى و بچه سپێنێت زانکۆ بشکێنێت و بگه ڕێته وه بۆ جێگه ى ک��ه )1994( س��ااڵن��ى جیهان واڵتانى هه موو سه رنجى

بوو«.مه سعود سه رسوڕمانى خۆیشى له وه نیشاندا که د.به رهه م ئه مه ى ل��ه م��ام ج���ه الل ق��ب��وڵ ک����ردووه ،

گورزێکى ئه مه قبوڵکردنى به چونکه ئ��ه و چ��اودێ��ره سیاسیه ل��ه خ��ۆی��دا. ت��رى ره س��وڵ ک��ۆس��ره ت ئاشکراکرد، ئ��ه وه ش��ى له گه ڵ باڵى خۆیدا کۆبوه ته وه و پێده چێت تایبه تى هه ڵوێستێکى داهاتوو له رۆژانى بۆخۆى خه ڵک ئێستاشدا له و بنوێنێت

ئاراسته ده کات.مه سعود عه بدولخالق ئه وه شى خسته روو، پیالنى مه سعود بارزانى و جه الل تاڵه بانى نه بوون سه رکه وتوو هێز له به کارهێنانى ناشرین کوردستانیان دیمه نى ته نها و هه فته یه ئه م دواى پێده چێت بۆیه کرد،

خۆپیشاندان ده ست پێبکاته وه .ئ�����ه و چ�����اودێ�����ره س���ی���اس���ی���ه ه��ێ��م��اى ب���ۆ ئ���ه وه ش���ک���رد، ب��ه پ��ێ��ى زان��ی��اری��ه ک��ان داهاتوو رۆژى له چه ند ره سوڵ کۆسره ت خۆپیشاندانى پشگیرى رای��ده گ��ه ی��ه ن��ێ��ت باڵى تائێستا چونکه ده ک��ات، سه ربه خۆ ناوبراو داهاتووى روون نیه له نێو یه کێتى.

ئه ندامى ع��وس��م��ان خەلیل ه��اوک��ات له نزیک به که کوردستان په رله مانی بۆ هێماى ناسراوه ره سوڵ باڵى کۆسره ت تائێستا کۆبوونه وه یه ک هیچ ئه وه کرد، به اڵم نه کراوه ، ره سوڵ کۆسره ت له گه ڵ نیه . ئ��ه و رێ��ن��م��اى ب��ه ئێمه ک��اره ک��ان��ى هه ڵوێستى جار هه ندێک ره نگه وتیشى، ج��ی��ام��ان ه��ه ب��ێ��ت ل��ه گ��ه ڵ ب���راده ران���ى تر به تایبه تى له م بارودۆخه ى ئێستادا. ناوبراو ئ��ام��اده ن��ه ب��وو زان��ی��ارى ت��ر ل��ه ب��اره ى باڵى

کۆسره ت ره سوڵ ئاشکرا بکات.

)چەتر( ناوی ئه و بەرپرسانەی یه کێتی باڵو دەکاتەوە کە به ره وشی ئێستای سلێمانی ناڕازین

»بەم نزیکانە کۆسره ت ره سوڵ رایده گه یه نێت پشگیرى خۆپیشاندانى سه ربه خۆ ده کات«

شه ش وه زاره ت دراوه به ئۆپۆزسیۆن، به اڵم داوای هه شتیان کردووه »چه مکى شۆڕش له باشورى کوردستان بریتییه له چه مکى پشت په رده «

n ئایا خۆپیشاندانه کان به رێکه وتنی سیاسی کۆتاییان پێدێت/ فۆتۆ: ئه حمه د قادر

»مه‌سعود‌بارزانى‌و‌جه‌الل‌تاڵه‌بانى‌له‌‌به‌کارهێنانى‌هێز

‌سه‌رکه‌وتوو‌نه‌بوون‌و‌ته‌نها‌دیمه‌نى‌کوردستانیان‌ناشرین‌کرد«

له‌‌رۆژی‌)17/شوبات(‌یه‌که‌مین‌خۆپیشاندان‌ده‌ستپێکرد‌و‌که‌سێک‌ ‌•کوژرا‌و)50(‌که‌سیش‌بریندار‌بوون.

له‌‌رۆژی‌)19/شوبات(‌که‌ناڵی‌نالیا‌سوتێندرا. ‌•ژماره‌ی‌برینداره‌کان‌له‌‌رۆژی‌)20/شوبات(‌گه‌یشته‌‌)150(‌بریندار‌و‌ ‌•

دوو‌کوژراو.‌ده‌ستگیرکردنی‌ بڕیاری‌ که‌‌ راگه‌یه‌ندرا‌ شوبات(‌ ‌/24( رۆژی‌ له‌‌ ‌•

تاوانبارانی‌رووداوه‌که‌ی‌)17ی‌شوبات(‌ده‌رچووه‌.رۆژی‌)25/شوبات(‌خۆپیشاندان‌سه‌رجه‌م‌شارو‌شارۆچکه‌کانی‌ له‌‌ ‌•له‌‌ رێگرتن‌ بۆ‌ به‌ر‌ گیرایه‌‌ توند‌ ئه‌منی‌ ره‌وشێکی‌ هه‌ولێریش‌ له‌‌ و‌ گرته‌وه‌‌

خۆپیشاندان‌و‌چه‌ند‌که‌سێکیش‌ده‌ستگیر‌کران.له‌‌رۆژی‌)27/شوبات(‌ژماره‌ی‌کوژراوه‌کان‌گه‌یشته‌‌هه‌شت‌که‌س. ‌•

شه‌وی‌)6/مارس(‌چادره‌کانی‌مانگرتوانی‌خۆپیشانده‌رانی‌سلێمانی‌ ‌•سوتێندرا.‌

و‌ کرد‌ ئاساییان‌ دانیشتنی‌ بایکۆتی‌ ئۆپۆزسیۆن‌ په‌رله‌مانتارانی‌ ‌•رایانگه‌یاند‌تا‌ئه‌و‌کاته‌ی‌په‌رله‌مان‌له‌‌سه‌ر‌داخوازی‌و‌کێشه‌کانی‌هه‌رێمی‌

کوردستان‌قسه‌نه‌کات‌ناچینه‌‌هۆڵی‌په‌رله‌مانه‌وه‌.الیه‌نی‌ هه‌رسێ‌ هاوبه‌شدا‌ راگه‌یه‌ندراوێکی‌ له‌‌ )3/مارس(‌ رۆژی‌ له‌‌ ‌•

ئۆپۆزسیۆن‌پڕۆژه‌یه‌کی‌)22(‌خاڵیان‌باڵوکرده‌وه‌.بایکۆتی‌ ئۆپۆزسیۆن‌ الیه‌نی‌ هه‌رسێ‌ نیسان‌ مانگی‌ سه‌ره‌تای‌ له‌‌ ‌•

دانیشتنه‌‌ئاساییه‌کانی‌په‌رله‌مانیان‌کرد.‌له‌‌رۆی‌)18/نیسان(‌که‌‌ماوه‌ی‌دوو‌مانگ‌به‌سه‌ر‌خۆپیشاندانه‌کاندا‌ ‌•تێپه‌ڕی‌ئاڵۆزی‌له‌نێوان‌خۆپیشانده‌ران‌و‌هێزه‌‌ئه‌منیه‌کان‌روویدا‌و‌له‌‌ئه‌نجامدا‌

)99(که‌س‌بریندار‌بوون.کۆی‌گشتی‌برینداره‌کان‌له‌ماوه‌ی‌ئه‌و‌دوو‌مانگه‌دا‌گه‌یشته‌‌)450(‌ ‌•

بریندار.رۆژی‌شه‌ممه‌‌دواین‌گه‌نج‌له‌‌نه‌خۆشخانه‌‌گیانی‌سپارد‌و‌کۆی‌گشتی‌ ‌•

کوژراوه‌کان‌گه‌یشته‌‌)10(‌که‌س.•‌‌‌‌لە‌ماوەی‌ئەو‌دوو‌مانگەدا‌بە‌سەدان‌کەس‌دەستگیر‌کران.

له‌‌)17(ی‌شوباته‌وه‌

ئاماده‌کار

ئاماده‌کار

هانا‌ئازاد

زانکۆ‌سه‌ردار

دووشه‌ممه‌ 2010/11/8 ساڵی دووه م ژماره 53

دووشه ممه 2011/4/25 - 2711/2/5

4

راپۆرته‌‌هه‌واڵ

دوای خۆپیشاندانه کانى مانگى شوبات، به سه ربازگه کردنى شار

و شارۆچکه کان و بێده نگکردنى گه نجان و هاواڵتیانى ناڕازى،

زۆربه ی ناوچه کانی هه رێمی گرته وه به تایبه تی له گه رمیان، په رله مانتارێکیش رایده گه یه نێت: »گه رمیان یه کێک له و ده ڤه رانه یه که به رپرسێک به ئاره زوى خۆى ته حه کومى تێدا ده کات له رێگه ى

به رکارهێنانى هێزه وه «.)ب��ه خ��ت��ی��ار ره ش��ی��د( ئ��ه ن��دام��ى گروپی )چه تر( به له مباره یه وه شوبات( )25ى

سه ربازگه کردنى به راگه یاند »دۆخى ى

که الر به رده وامه و ده سه اڵت به درێژه دان ده کات، ستراتیژى هه ڵه یه کى دۆخه به و چ��ون��ک��ه ئ����ه و دۆخ�����ه ل����ه الی����ه ن واڵت���ه هیچ و ک��راوه ئه زمون دیکتاتۆره کانه وه

سودێکیشى نه بووه «.وتیشى، هاواڵتیان بۆ هه میشه بێده نگ ده سه اڵتیش و داخوازییه کانیان له نابن ئه وده سه اڵته ى ده یسه لمێنێ ک��اره ی ب��ه م ل��ه ه��ه رێ��م��دا ه��ه ی��ه ه��ى خ��ه ڵ��ک ن��ی��ه و ده سه اڵت هه یه به ودۆخه ى »درێژه دانیش

له مه رگى خۆى نزیک ده کاته وه «. ه���ه ر ل���ه م���ب���اره ی���ه وه )ئ�����ارام ج��ه م��ال( چ��االک��وان��ى ک��ۆم��ه ڵ��گ��ه ى م���ه ده ن���ى به کۆمه ڵێک ک��ه الردا »له وت )چه تر(ى گه نجى چ��االک ه��ه ن، ده س��ه اڵت��ی��ش له رێ��گ��ه ى ک��اره ک��ت��ه ره س��ه رب��ازی��ه ک��ان��ی��ه وه ده ی����ه وێ س��ن��وره ک��ه ک��ۆن��ت��رۆڵ ب��ک��ات و بگرێ، مه ده نیه کان چاالکیه له رێگه به پاڵ نابێ و باشی داهاتویه کى ئه وه ش

بڕۆن ئاراسته یه کدا به ده ن��ێ گه نجانه وه که خۆشیان نه یانه وێ«.

کاته ى ئه و »تا پێیوایه جه مال، ئارام م��رۆڤ��ه گ��وێ��ڕای��ه ڵ��ه ک��ان��ى ح��زب واز له و هه یه ک��ه ئ��ه ودۆخ��ه ى ده هێنن ده س��ه اڵت��ه له وه بیر باشه پێى ده بێت و ب��ه رده وام��ى خه ڵک زۆرت���رى ژم��اره ی��ه ک��ى بکرێته وه به ب��ۆئ��ه وه ى شه قامه کان س��ه ر بهێنرێنه هه وڵى هه موو الیه ک گۆڕانکارى دروست

بێت«.ئه ندامى عه بدواڵ( )نه ریمان هاوکات ئه نجومه نى و ن��اوخ��ۆ ئاسایش و لیژنه ى خۆجێییه کانى په رله مانى کوردستان له سه ر راگه یاند )چ��ه ت��ر(ى ب��ه گ���ۆڕان لیستى »جواڵندنى هێز به تایبه ت پێشمه رگه ده بێت هه رێمى سنوره کانى پاراستنى بۆ ته نها کوردستان بێت، نه ک بۆ سه رکوتکردنى خۆپیشانده ران و به سه ربازگه کردنى شار و ئێمه ده سه اڵتدارانى به اڵم شارۆچکه کان،

هێشتا فێرى ئه وه نه بوون و هه ر به ئاره زوى خۆیان ده جوڵێنه وه و گه رمیانیش یه کێک له و ده ڤه رانه یه که به رپرسێک به ئاره زوى

خۆى ته حه کومى تێدا ده کات«.به بڕواى ئه و په رله مانتاره کۆتاییهێنان ب���ه و دۆخ����ه ى ه��ه ی��ه ئ��ه رک��ى س��ه رش��ان��ى

سه رۆکى حکومه ت و سه رۆکایه تى هه رێم ئه و بۆ سنورێک ده بێت و په رله مانه و

مامه ڵه یه دابنێت.ش��وب��ات��ى )25(ى ب���اس���ه ج��ێ��گ��ه ی راب�������ردوو ژم����اره ی����ه ک ل���ه گ��ه ن��ج��ان��ى رێکخست و خۆپیشاندانێکیان ک���ه الر

ده سه اڵتیش له رێگه ى جواڵندنى هێزێکى س��ه رب��ازی��ه وه ت��ه ق��ه ی ل��ه ه��اواڵت��ی��ان کرد که سی )30( و شه هید ک��ه س دوو و له وه ى جگه ئه مه برینداربوون، دیکه ش به تایبه تى و گه رمیان به سه ربازگه کردنى

که الر تا هه نوکه به رده وامه .

گه نجانى که سوکار ئه نفالکراو باس له وه ده که ن، به هۆى ئه وه ى هه موو ساڵێک بیره وه رى ئه نفال

به حزبى کراوه ، ئیتر رێگه ناده ن ئه و سیاسه ته به رده وام بێت، بۆ

ئه وه ش ئه مساڵ له گه رمیان و زۆربه ى ناوچه کانى تر له ده ره وه ى

حزبه که کانى ده سه اڵت یادى مه رگه ساتى ئه نفالیان کرده وه .

)ئه نوه ر حه مه الو( که دایک و باوک و چوار خوشک و دوو براى ئه نفالکراون به )چه تر(ى راگه یاند »به ڵێنه بێ کرداره کانى جاش گه یاندنى به دادگایی له حکومه ت و م��وس��ت��ه ش��اره ک��ان و ه��ێ��ن��ان��ه وه ى روف��ات��ى به ی��اده ک��ه کردنى ئه نفالکراوه کانمان و یادێکى حزبی، واى لێکردوین ئیتر نه هێڵین

ئه و یاده به حزبیى بکرێت«.وتیشى »له یاده کانى ئه نفالدا جارێکیتر جیاوازیه حزبیه کان ره نگ ده داته وه و گوڵى زه رد و سه وز ده خرێته سه ر مه زارى شه هیدان پاشماوه ى که سوکارى هه میشه وه ک و ب��ه رپ��رس��ه دواوه ى ل��ه ئ��ه ن��ف��ال��ک��راوه ک��ان

حزبیه کان داده نرێن«.ل���ه الی���ه ک���ى ت�����ره وه وش���ی���ار ک����ه الرى، ئه ندامى ده سته ى کاتى مه یدانى ئاشتى و خوێندکارى دکتۆرا له به ریتانیا به )چه تر(

ده مانزانى ئه مساڵ »ئێمه راگ��ه ی��ان��د ى ده بێت، حزبی یادێکى ده س��ه اڵت یاده که ى بۆیه پێشتر پالنمان دانابو بۆئه وه ى دوور له ده ستى حزب و ده سه اڵت ئه و یاده بکه ینه وه ، چونکه که سوکاره که ى ئێمه له به ر کوردبون ئه نفالکراون نه ک له به ر ئینتیما بۆ پارتى ب��ه اڵم س��ی��اس��ی، الیه نێکى یه کێتى و و به داخه وه له الیه ن ده سه اڵته وه به شێوازێکى له ژماره یه ک لێکراو رێگریمان ناشیرین ئاسایشه وه له الیه ن ده سته که مان ئه ندامانى

ده ستگیرکران«.بازرگانى نامانه وێ »ئێمه راشیگه یاند به خوێنى که سوکارمانه وه بکرێ، داوامان نه کردوه موچه مان زیادبکرێ و خانومان بۆ له کاتێکدا مافى خۆمانه ، دروستبکرێ، ته نها داوامانکردوه ئه و که سانه ى ده ستیان هه رێمى ل��ه و هه یه ئه نفالدا ت��اوان��ى ل��ه

کوردستاندان راپێچی دادگا بکرێن«.وش���ی���ار ک���ه ب�����اوک و م��ام��ه ی��ه ک��ى سیاسیه کانى »پ��ارت��ه وت��ى ئه نفالکراوه

ک���وردس���ت���ان س��ی��اس��ه ت��ى ب��ه ع��س کوردستانیان ده ک��ه ن و جێبه جێ داب���ه ش���ک���ردوه ب��ه س��ه ر ب��ادی��ن��ى و هه ولێرى و سلێمانى و سۆرانى و ئه وانه هه موو ئێمه الى دهۆکى، کوردستانه و نابێت جیاوازیان تیا

بکرێ، ده مانه وێ ئازاد بژین«.)ش����ۆڕش م��ح��ه م��ه د ئ��ه م��ی��ن( چاالکوانى کۆمه ڵگه ى مه ده نى به )چه تر(ى وت »ئه وه ى له رابردودا بۆ بانگه شه ى ده س��ه اڵت هه میشه ئینتیمایی گه نجان له بێ ده کرد بۆ نیشتمان و بۆنه نه ته وه ییه کان، هیچى وانه بو به ڵکو به پێچه وانه وه روداوه ک�������ان�������ى ئ�����ه م دوای����ی����ه ى کوردستان سه لماندى که گه نجان ته نگ به زیاتر به رپرسه کان له

نیشتمانه که یانه وه دێن«.ئ��ه و هه نگاوه ى ن��اوب��راو ب��ڕواى به بۆنه ده رهێنانى له ناویانه گه نجان نه ته وه ییه کان له ده ستى حزب ئومێد به خشه

و سه رکه وتنى مسۆگه ره .»رێگریه کانى به وه شدا ئاماژه ى ئه مین ناحزبیه کانى ی��ادک��ردن��ه وه ل��ه ده س����ه اڵت ده گه ڕێته وه ده س��ه اڵت ترسی بۆ گه نجان ئیراده ى ده رهێنانى گه نجان، شۆڕشى له م��ی��ل��ل��ه ت ل��ه ده س��ت��ى ح��زب��ه ک��ان ئ���ه وه ش مه رگى ئه و حزبانه ده گه یه نێ بۆیه رێگرى

لێده که ن«.

پاش ئه وه ى وه زیرى ناوخۆى حکومه تى هه رێم له رووى ئه منییه وه

الرى هه بوو له کردنه وه ى ته له فزیۆنێک به زمانى هه ورامى، رۆژى )4/10(

به ڕێوه به رى ناحیه ى بیاره نامه یه کى پشتگیرى بۆ کردنه وه ى ته له فزیۆنه که

ئاراسته ى ئاسایشى سلێمانى کرد، هاواڵتیانى هه ورامانیش هه ڕه شه ى

خۆپیشاندان ده که ن ئه گه ر رێگرى بکرێ له کردنه وه ى تیڤییه که .

رۆژى)2009/7/9(ک�������ۆم�������ه ڵ�������ێ�������ک له زیاتر ب��ه ش��دارى به ه��ه ورام��ان رۆشنبیرى ناوچه که رۆشنبیرى و که سایه تى )600(کۆنفرانسێکیان له ژێر ناونیشانى )وه رزێک بۆ نوێبونه وه ، روانینێک بۆ ئاینده ( به ست و له رێى دابه شکردنى فۆرمى راپرسییه وه به سه ر به شداربواندا به وه ى، تا چه ند که ناڵێکى ده نگى

ده توانێت ه��ه ورام��ى ش��ێ��وه زارى به ره نگى و خزمه ت به بواره جۆر به جۆره کانى رۆشنبیرى کۆمه اڵیه تى خه ڵکى هه ورامان بکات، پاش ئه وه و له به روارى )2009/8/11( راپرسییه که

)90%(ى ده نگیان به کردنه وه ى که ناڵه که دا.رۆشنبیره کۆمه ڵه ئ��ه م ئ����ه وه وه ل����ه دواى سه باره ت به کردنه وه ى تیڤیه ک به ناوى )ژیوا( ل��ه ب��ه روارى نوسراوێکیان سلێمانى ش��ارى له به رێوه به رایه تى ئاراسته ى )2010/1/18(گشتى راگه یاندن کرد، ئه ویش له هه مان رۆژدا به ژماره )م/115( داوای له وه زاره تى رۆشنبیرى و الوان کرد، هه مان نوسراویش له هه مان به روار و به ژم��اره )8/2/595( ئاراسته ى وه زاره ت��ى ناوخۆ کرا، دواجار و له به روارى )2010/6/13( به ژماره )14209( وه زاره ت��ى ناوخۆ وه اڵمى وه زاره تى رۆشنبیرى و الوان ده داته وه که »له به س��ه ب��اره ت هه یه الری��ی��ان ئه منییه وه روى ناوى به ته له فزیۆنى پێدانى که ناڵى مۆڵه ت

.»)TV ژیوا()ئ��ه م��ی��ن ح��اج��ى زه ڵ���م���ى( س��ه رن��وس��ه رى

رۆژنامه ى )ژیوا( و یه کێ له و رۆشنبیرانه ى ته له فزیۆنه ئه و بۆ کردنه وه ى له هه وڵدان که به )چه تر(ى راگه یاند، ئه وان چه ند ساڵێکه به اڵم تیڤییه ن، ئه و کردنه وه ى هاتوچۆى له ئاسانکارییان بۆ ناکرێت و بیانوى جۆراوجۆریان ل��ه الی��ه ن ده س���ه اڵت���ه وه ب��ۆ ده ه��ێ��ن��رێ��ت��ه وه ، ئه و وت��ی��ش��ى«)2011/4/10( به ژم��اره تایبه ت مه به سته ئ��ه و بۆ بیاره ناحیه ى به ڕێوه به رى نوسراوێکى پشتگیرى بۆ حاکم قادر به ڕێوه به رى گشتى ئاسایشى سلێمانى کرد، که خۆم بردم و دواتر ئه ویش نوسراوه که ى ئاراسته ى به شى کردنه وه ى بۆ نوسى له سه رى کردو رامیارى

تیڤییه کى کلتورى و رۆشنبیرى«.پێشتر پشتگیرى رون��ک��رده وه که ، ئه وه شى چه ند که سایه تییه کى حکومى و حزبى ناوچه ى هه ورامانیان وه ک )دکتۆر تاهیر هه ورامى( وه زیرى ته ندروستى و )حه مه ى حه مه سه عید( به رپرسى مه ڵبه ندى نۆى ش��اره زوور ب��ردووه بۆ پشتگیرییه که یدا له که سلێمانى ئاسایشى بۆ ئاسایش حه مه ى حه مه سه عید نوسیویه تى

»واب��زان��ن ئ��ه و تیڤییه بۆ منى ده ک��ه ن��ه وه و به هه موو شێوه یه ک زه مانى ده که م«. ئه مین حاجى ئه وه شى بیر هێنایه وه که ، ساڵى رابردو بۆ ئه و مه به سته وه زیرى ناوخۆیان بینیوه و پێى وتون: ئه گه ر ئاسایشى سلێمانى رازى بێت به تیڤییه ، ئه وا ئه ویش ره زامه ند کردنه وه ى ئه و ده ب��ێ ، هه ر بۆیه ئ��ه وان له وه اڵم��ى وه زاره ت��ى رۆشنبیرى و الوان وتویانه له روى ئه منییه وه

الرییان هه یه «. ئه مین حاجى ئه وه شى نه شارده وه »ئه گه ر بێت و تا )5/1( ئاسایشى سلێمانى به ئه رێنى خۆپیشاندانێکى ئ���ه وا ن���ه دات���ه وه وه اڵم��م��ان و چى ده که ین هه ورامان ساز له جه ماوه رى به ڵگه نامه مان له الیه هه موویان باڵو ده که ینه وه ، چونکه ئێمه به ڵێنمان به هاواڵتیانى ناوچه که

داوه که ئه و تیڤییه ده که ینه وه «.چ��ه ت��ر ه��ه وڵ��ی��دا ب��ۆ وه رگ��رت��ن��ى لێدوانى رامیارى به شى و بیاره ناحیه ى به ڕێوه به رى وه اڵمیان ب��ه اڵم سلێمانى، گشتى ئاسایشى

نه بوو.

هاواڵتیانى شارۆچکه ى عه ربه ت ده ستیان به کۆکردنه وه ى واژو کردووه ، بۆ البردنى سه رۆکى

شاره وانى، ئه مه ش به هۆکارى ئه وه ى »نه یتوانیوه خزمه تى

ناحیه که یان بکات« و سه رۆکى شاره وانیش ده ڵێت: ئه وانه ى واژو کۆده که نه وه خۆیان زیاده ڕه ویان

کردووه .به له وانه ى یه کێکه عومه ر( )که مال تایبه ت هه ستاوه واژوه ک���ان کۆکردنه وه ى به )چه تر( وتى: »ئێمه وه ک دانیشتوانى عه ربه ت هه ستاین به کۆکردنه وه ى واژو بۆ له الیه ن بۆیه شاره وانى، سه رۆکى البردنى شاره وانیه وه سه رۆکى هاوڕێیه کى چه ند ته کلیفێکى زۆرمان لێکرا و هه ندێکمانیان زۆرمان به شێکى به اڵم ک��رده وه ، په شیمان ک��ۆک��ردن��ه وه ى ل��ه ب��ه رده وام��ی��ن ئێستاش واژوکان ژماره یه کى زۆرمان کۆکردۆته وه و هاواڵتیانیش ده ست خۆشیمان لێده که ن بۆ

ئه م کاره و پشتیوانیان بۆ ده ربڕیوین«.

واژوک��ان ئ��ه وه دای��ن هه وڵى له وتیشى: بده ینه ده ست سه رۆکى حکومه ت، سه رۆکى ش���اره وان���ى ک��ه م��ت��ه رخ��ه م��ه ل��ه چ��اودێ��رى جێبه جێکردنى پرۆژه کان و نه یتوانیوه وه ک سه رۆکى شاره وانى به کارى خۆى هه ستێت،

بۆیه داواى البردنى ده که ین.محه مه د( )ه��ێ��رش ل��ه ب��ه رام��ب��ه ری��ش��دا سه رۆکى شاره وانى عه ربه ت له لێدوانێکدا تایبه ت به )چه تر(ی راگه یاند: »ئه وانه ى به کۆکردنه وه ى واژوک��ان بۆ البردنى من هه ستاون، به رژه وه ندى تایبه تی خۆیان هه یه له م ک��اره دا و هیچ ئامانجێکى رونیشیان ده بێت شارۆچکه که ، خزمه تى ب��ۆ نییه کاتێک تۆ واژو کۆده که یته وه بۆ البردنى به اڵم شتانه یه ، ئه م له به ر بڵێى که سێک

ئه وان هیچیان دیار نییه .ده ڵ��ێ��ت: قسه کانیشیدا درێ�����ژه ى ل��ه »ئ���ه وان���ه ی ب��ه ک��ۆک��ردن��ه وه ى واژوک����ان هه ستاون خه ڵکى تیایه زیاده ڕه وى )ته جاوز(ی کردووه ، ئێستا سکااڵى دادگاى له سه ره ، ئ���ه وان چه ندیان ک��ۆک��ردۆت��ه وه ب��ۆ ئ��ه وه ى بۆ ئه وه نده چ��وار ئه توانم الببه ن، من من

پشتیوانى خۆم کۆبکه مه وه «.

ئه ندامێکى مه کته بى سیاسى یه کگرتووى ئیسالمى

کوردستان ئاماژه بۆ ئه وه ده کات، ئه گه ر ده سه اڵت

نه توانێت ئاسایشى هاواڵتیان بپارێزێت، ئه وا خۆى باجه که ى

ده دات و له که دار ده بێـت، له باره ى ئه و هێرشانه شى

که ده کرێته سه ریان، ده ڵێت: ده ستدرێژییه کان ئیدانه ده که ین.

)هیوا میرزا سابیر( ئه ندامى مه کته بى له باره ى ئیسالمى، یه کگرتووى سیاسى ئه و هێرشانه ى ماوه یه که ده کرێته سه ریان »پاراستنى راگ��ه ی��ان��د: )چ��ه ت��ر(ى ب��ه ئه رکى باره گاکانمان و راگ��ه ی��ان��دک��ار پاراستنى ئه رکى ده س��ه اڵت ده س��ه اڵت��ه ، بیانپارێزێت، پێویسته و ه��اواڵت��ی��ان��ه ئه گه ر ده سه اڵت نه توانێت ڕێ له م شتانه بگرێت خۆى باجه که ى ده دات و عه یبدار

ده بێت«.م��ه ده ن��ی��ی��ن ه��ێ��زێ��ک��ى ئێمه وت��ی��ش��ى: نییه ، ت��ون��دوت��ی��ژى ب��ه ق��ه ن��اع��ه ت��م��ان و هاواڵتیان به رانبه ر توندوتیژى هه رکه س خۆى بێنێت به کار مه ده نیه کان هێزه و هاواڵتیانى هه موو ئێمه ده ک��ات، زی��ان

وای��ه الم��ان، ی��ه ک وه ک هه رێمه ئ��ه م که سێک هه ر سه ر بکرێته ده ستدرێژى

ئیدانه ى ده که ین.تۆمه تبار که س ئێمه راشیگه یاند: ناکه ین، به اڵم پێویسته ده سه اڵت و الیه نه

په یوه ندیداره کان ئه رکى خۆیان ببینن.س���ه ب���اره ت ب��ه ب���ه دواداچ���ون���ى الی��ه ن��ه ئاسایش و پۆلیسیش له په یوه ندیداره کان الیه نى بێت هه رشتێک »ئێمه ده ڵێت: ده که ینه وه ، ئ��اگ��ادار لێ په یوه ندیدارى ب����ه اڵم ب���ه داخ������ه وه ت���ا ئ��ێ��س��ت��ا الی��ه ن��ه په یوه ندیداره کان زۆر له و شتانه ناپرسنه وه

و به دوایدا ناڕۆن«.ئ��ه گ��ه ر پرسیارێکیشدا وه اڵم���ى ل��ه س���ه ر ده س���ت���درێ���ژی���ک���ردن���ه رووداوى ده که ن، چى بسه نێت په ره باره گاکانتان به رده وام ده بین له سه ر رایگه یاند: »ئێمه هه ڵوێستى مه ده نى خۆمان، کارکردن بۆ سه روه رى یاسا و کارکردن بۆ دادپه روه رى و هه وڵدان بۆ چه سپاندنى مافى هاواڵتى

به شێوه ى هێمنانه و شارستانیانه «.له ته قه ماوه یه که بوترێ پێویسته ئیسالمى ی��ه ک��گ��رت��ووى ب��اره گ��اک��ان��ى ده ستگیر رۆژنامه وانه کانیان و ده کرێت ده کرێن، خوشکانى یه کگرتووش ئه وه یان خستۆته ڕوو شه وى )4/22( له هێرشێکدا زیاتر له )16( فیشه ک به ر باره گاکه یان

که وتووه .

»به سه ربازگه کردنى که الر به رده وامه «

نه ریمان عه بدواڵ: گه رمیان یه کێک له و ده ڤه رانه یه به رپرسێک به ئاره زوى خۆى ته حه کومى تێدا ده کات

یاده نه ته وه ییه کان له ده ستى حزب ده رده هێنرێنگه نجانى که سوکاری ئه نفالکراو ئیتر رێگه ناده ن بیره وه رى

ئه نفال بکرێـته یادێکى حزبی

هه ورامان هه ڕه شه ى خۆپیشاندان ده کات، ئه گه ر ئاسایش رێگر بێت له کردنه وه ى ته له فزیۆنێک به شێوه زارى هه ورامى

خه ڵکى عه ربه ت واژو بۆ البردنى سه رۆکى شاره وانى کۆده که نه وه

یه کگرتوو: ده سه اڵت رێ له توندوتیژى نه گرێت خۆى باجه که ى ده دات

‌nهێزێکی‌چه‌کدار‌له‌‌که‌الر‌بۆ‌روبه‌ڕوبونه‌وه‌ی‌خۆپیشانده‌ران‌/‌فۆتۆ:‌دلێر‌عه‌بدولڕه‌حمان

‌nهاواری‌دایکێکی‌که‌سوکار‌ئه‌نفالکراو‌/‌فۆتۆ:‌دلێر‌عه‌بدولڕه‌حمان

که‌الرپه‌یمان‌ئه‌مین

چه‌تر

عه‌ربه‌ت

چه‌تر

چه‌تر

دلێر‌عه‌بدولڕه‌حمان

فه‌رهاد‌ئه‌حمه‌د

فه‌رهاد‌ئه‌حمه‌د

ساالر‌بیاره‌یى

ساڵی دووه م ژماره 53

دووشه ممه 2011/4/25 - 2711/2/5

5

دیدار

وه زیری پێشمه رگه ی حکومه تی هه رێم شێخ جه عفه ر شێخ مسته فا

له م دیداره یدا له گه ڵ )چه تر( باس له وه ده کات ئه و هێزانه ی هێنراونه ته سلێمانی به فه رمانی

فه رمی جوڵێنراون و بۆ پاراستنی سنوره که و کۆتایهێنان به

خۆپیشاندان وتوندوتیژیه کان هێنراون، ئاشکراشیده کات ئه گه ر

پێویست بکات جگه له و ژماره زۆره ی هێز که له سلێمانی

جێگیرکراوون هێزی دیکه ش ده هێنن، ره تیشیده کاته وه هیچ مه ترسیه ک

بۆ سه ر که ناڵه کانی ئۆپۆزسیۆن له ئارادابێت.

چه تر: له باره ى ئه م دۆخه ى له سلێمانیدایه وه ک وه زیرى

پێشمه رگه ده ته وێت بڵێیت چى؟ل��ه دواى )17(ى شوباته وه خه ڵکانێک -مۆڵه ت به بێ و، سه رشه قامه کان چونه شه قامه کانیان گرتبوو هه روه ها کاروکاسپیان له م شاره دا نه هێشتبوو، له پاشان توندوتیژییه کى زۆریان ئه نجام داو زیاتر له سێ سه د پۆلیس برینداربوون که دیاره چه ند الیه نێکی سیاسی پشتیوانیان له و توندوتیژیانه کردووه و چه ندین منداڵى خوار ته مه نى )18( ساڵیان ده هێنایه سه ر شه قامه کان بۆ کارى توندوتیژى، له به ر ڕه وان��ه ى هێزانه ئه و ناچاربووین ئێمه ئ��ه وه

سلێمانی بکه ین. چه تر: باس له وه ده که یت منداڵ و خه ڵکیان هێناوه ته سه رشه قامه کان، هه وڵى ده ستگیرکردنى ئه و که سانه

ده ده ن؟- ئێمه ده بێت خۆپیشاندان جیابکه ینه وه

له توندوتیژى، له به ر ئه وه ى یاسایه کمان هه یه بۆ خۆپیشاندان و ده بێت ئه و الیه نه ی خۆپیشاندان ده کات پێویسته کات و شوێن دیارى بکات و پێشکه شى الیه نى ده سه اڵتى

بکه یت، به اڵم له میدیاکانه وه بینیمان له ڕابردوو چى ڕوویداو چۆن له فتواکاندا

سه روه ت و سامان وخوێنى خه ڵکى بۆخۆیان حه اڵڵ ده که ن، دیاربوو هه موو ئه مانه ش

له به رده رکى سه را له گه ڵ نوێژکردنه کانیاندا هه موو بۆ کارى توندوتیژى بوو، الیه نى سیاسى له پشتیانه وه بوون ئێمه به هیچ

شێوه یه ک ڕێگه به و کاره توندوتیژیانه ناده ین و ئه و که سانه ى توندوتیژیان

ئه نجامداوه ده بێت به پێى یاسا مامه ڵه یان له گه ڵ دابکرێت.

چه تر: به اڵم ئه ى ئه و که سانه ى ده ستیان هه یه له کوشتن و

بریندارکردنی هاواڵتییان چی ئیجرائاتێکی یاسایتان کردووه

به رانبه ریان؟- ئه وه دووالیه نه یه دیاره بۆ ئه وه ش هه وڵدراوه ، به اڵم ئه و که سه ى له میدیاکانیانه وه و له سه ر داوه خه ڵکى ناردنى هه وڵى شه قامه کانه وه کردوه ته قه یان ئه وانه شى و بۆخۆپیشاندان هه موو ده بێت و تۆمه تبارن ه��ه ردوک��ی��ان الیه ک بچنه به رده م دادگا، له دواى ئه نجامى ئه و لێکۆڵینه وه یه ى ئه و لیژنه یه ى پێکهێنراوه

ده بێت ئه و که سانه ڕاده ستى دادگابکرێن. چه تر: تاچه ند له گه ڵ ئه وه دایت

بکوژه کانى )17(ى شوبات بدرێنه دادگا؟ یاخود پێت وایه پارتى

ئاماده بێت ئه و که سانه ى ته قه یان کردوه ڕاده ستى دادگایان بکات؟

- پێموایه هه ر که س دادگا داواى بکات ده بێت بچێته دادگا ئیتر ئه مڕۆ بێت یان سبه ى، من ناتوانم بڵێم کێ ئاماده یه یان ئاماده نیه بۆ ڕاده ستکردنى ئه و که سانه ، بۆیه ده بێت پارتی و یه کێتى والیه نه کانى

ئۆپۆزسیۆن و هه موو ئه وانه ى ده ستیان هه یه له توندوتیژیه کان ده بێت ئاماده بن بچنه

به رده م دادگا.چه تر: پارتى دواى ڕووداوه کانى 17ى شوبات به شێکى تاوانه که یان خسته ئه ستۆى هێزه کانى سلێمانى

واته ناوچه ى سه وز ڕاى تۆچیه ؟ن���ه م���اوه زه رد و س�����ه وز ن����اوچ����ه ى -له کوردستاندا، به دڵنیایه وه حاڵه تێکى ناخۆش بوو هێزه کانى ناوخۆ له سلێمانى قه د چاوه رێى واها کارێکى شێوه یه به و نه ده کرد ئه وه یان ڕووبدات، به اڵم به داخه وه پاش ئه وه ى مۆڵه تى له دوایدا وه رگ��ی��راب��وو، کاتژمێرێک چه ند خۆپیشاندانه که یان و گۆڕان ئیسالمیه کان به ره و ئه و کاره ساته بردو لقى چواریان کرده

ئامانج.چه تر: ئه وکه سانه ى باسى ده که یت کام له ناو زیاتر هانداوه خه ڵکیان هه ر یان گۆڕان ئۆپۆزسیۆنه هێزى

سێ الیان؟- به ڵێ له ناو هه رسێ الیه نى ئۆپۆزسیۆنه و ل��ه ن��او م��ی��دی��اک��ان و ن��وێ��ژه ک��ان��ى س���ه راو وتاره کانیاندا ئ��ه وه به روون��ی دی��اره ، یاخود به ناوى ڕۆژنامه نوس و ڕۆشنبیر خۆى ده دات له قه ڵه م، که چى ده بینى ده ستى کردوه به )الله خه ڵکى و ده دات جیهاد فتواى یان اکبر( )چیتان ده ڵێت یه که مه به رپرسى که تر له ده ست دێت قسورى(مه که ن، ئه مانه هه موو

به تۆمارکراوى هه یه وه ک به ڵگه یه . چه تر: پێتوایه ڕایه کانى گۆڕان

جیاواز بێت له وه ى له میدیاکانه وه باسى لێوه ده که ن؟

_ ج���ارێ ئ��ه گ��ه ر گ���وێ ب��گ��ری��ت له )knn( بۆنى خوێنى لێدێت، له پاڵ ئه وه ى باسه که یان هه ر کوشتن و تێهه ڵدان و ئه مانه یه ، یان کاتێک فراکسیۆنه که یان ده چنه سه راو زانکۆى سلێمانیه وه وتار ده ده ن، ده ماره کانى ملیان به قه د کلکه خاکه نازێک هه ڵده ستێت، به و خه ڵکه یان ده گوت خوێنى ئێمه له گه ڵ خوێنى ئێوه دایه ، یاخود په رله مانتارانی گۆڕان شه هیدیان هه ڵه بجه ى س��ه ردان��ى ئه وکاته ى کرد، بووه هۆى کوشتن و برینداربوونى چه ند پۆلیسێک، یان چه قۆ وه شێنه کانیان له سه راو وپارتى یه کێتى له میدیاکانى گرتن ڕێگه بزانه له و ماوه یه دا چۆن بووه ، ئه مانه کارى

ئه و هێزه بووه .چه تر: ئه و هێزانه ى ڕۆژى هه ینى

ره وانه ى ناوچه کانى هه ڵه بجه ى شه هید کرا به چ ئامانجێکه ؟

- ل��ه ب��ه ر ئ���ه وه ى ل��ه م��اوه ى ڕاب���ردو چه ند به ئامانجى بریندابوون، شه هیدو پۆلیسێک ئه و وناوچه که خه ڵک ئارامى پاراستنى

هێزانه ره وانه ی هه ڵه بجه کراوون.چه تر: به اڵم هه ندێک چه کى

قورسى سه ربازى وه ک ده بابه و ناقیله ..هتد له گه ڵ ئه و هێزانه دایه ،

ره وشى هه ڵه بجه هێنده مه ترسیداره ؟

هه ر بۆ ده چێت کاتێک پێشمه رگه -شوێنێک ئه و چه کانه ى له گه ڵدایه .

چه تر:ده گوترێت ئه م کارانه ى یه کێتى له رێگه ى هێزه وه ئه نجامیان

ده دات له سلێمانى و ده وروبه رى، شه ڕێکه له پێناو پارتیدایه ؟

_ ئه وانه ى ده ڵێن یه کێتی له پێناو پارتیدا

هێزی هێناوه ته سلێمانی سه ریان داى له به رد، خه ڵکانێک ماوه ى دوو مانگه له به ر ده رکى سه را هه رچى موقه ده سات هه یه خستویه تیه ژێر قۆنه ره کانیه وه ، بۆیه له گه ڵ حکومه ت ئه و ناده ین ڕێگه په یوه ندیداره کان الیه نه و نائارامى ب���ه ردو ل��ه ش��ه ڕه هه یه پشێوییه ى شارى ئاسایشى ناهێڵین بکێشێت، درێ��ژه سلێمانى زیاتر بشێوێت، هه ر حزب و الیه نێک هه رچیه کى هه یه ده رگاى گفتوگۆ کراوه یه و بابچێت له گه ڵ یه کێتى و پارتى و په رله مان و سه رۆکى حکومه ت و سه رۆکى هه رێمدا

دانیشتن بکات.چه تر: باس له وه ده کرێت لیواى یه ک و دووى وه زاره تى پێشمه رگه

هێزى هاوبه شى یه کێتى وپارتى هێناوه ته سلێمانى و هه ڵه بجه ؟

- جیاواز له یه کێتى وپارتى حزبى تریشى تێدایه ، لیواى )8،7،6،5،4،3،2،1( و ئه گه ر پێویست بکات لیواى )10(ش ده هێنین بۆ و سلێمانى خه ڵکى پاراستنى بۆ سلێمانى ئه و ده ست که وتانه ى هه مانه ، نه هێشتنى ئه و توندوتیژییه ى له م ناوچانه هه یه ، له به ر ئه وه هه رکه س له سه ر هێز قسه و ته علیقى هه یه ئێمه زۆر لێى بێباکین، بۆ ئه و ڕووبه ڕووبونه وانه

لیواى بیستیش ده هێنین.چه تر: ده وترێت مه ترسی هه یه

له سه ر که ناڵه کانى ئۆپۆزسۆن؟- نیه تی په الماردانى هیچ جێگه یه کمان ده ستى ئێمه میلله تى بێت، ناشمان نیه و سوتاوه به شه ڕى ناوخۆو هه زاران قوڕبه سه رى، و له میلله ته که مان بکه ینه وه بیر پێویسته خه ریکى شه ڕوکێشه ى ناوخۆمان نه بین بۆیه دوای هه موو شه ڕکردنه کان دواتر چاره سه ر دانیشتنه ، گوێ نه گرین بۆ ئه مالو ئه والو له شوێنى تره وه جوڵه مان پێنه کرێت، پێموایه

ئه وانه ى له پشتى مه الیه که وه به له شى پیسه وه نوێژ ده که ن ئه وانه خه ڵکی ره سه نی ئه م واڵته

نین.چه تر: باس له وه ده کرێت هێزى

عه ره ب له سلێمانیدایه ؟پێشمه رگه دا ل��ه ن��او ڕه ن��گ��ه درۆی����ه و -ع��ه ره ب هه بێت و )تورکمان، مه سیحی و، پێشمه رگه دا له ناو ب��ه اڵم تێدایه ، ئاشورى( ئه فسه رى عه ره بمان هه یه و تێیدایه ، نه مان وتوه پێشمه رگه ى کورد به ڵکو پێشمه رگه ى کوردستان که ئه و که سانه شى تێدایه ، هه موو پێشمه رگه و ببێته و بێت بۆى هه یه که س

به رگرى له خاکى کوردستان بکات.چه تر: ئه و ئابلۆقه یه ى که ناڵى په یام باسى ده کات به بڕیارى کێ ئه و هێزه له و شوێنانه و هۆکارى

چیه جێگیر کراون؟که ناڵه ئ��ه و ل��ه ڕاس��ت��ی��ه وه دوره ئه مه -ئابڵوقه بته ویێت ئه گه ر ن���ه دراوه ، ئابڵوقه ى بده یت ده بێت ئاو و کاره باو ته له فۆن وهاتووچۆ ئابڵوقه که ى، بێت که خاوه نى به بڕیارى تۆ له وناوچه یه دا هه یه شوێنێک ئ��ه وه له به ر ک��ه گ��رن��گ��ه ب��ۆ ب��ه رگ��ری��ک��ردن ل��ه ک��ارى توندوتیژى، له به ر ئه وه چه ندێک ئه و هێزه ى که هه یه ت��ۆوه به ڕۆژنامه که ى په یوه ندى ئابڵوقه ماندابێت، هێنده ش به که ناڵى په یامه وه .

چه تر: ئه و نامه یه ى دکتۆر به رهه م بۆ سکرتێرى گشتى یه کێتى ناردبو له ماوه ى ڕابردو، که تێیدا داواى گۆڕینى به رپرسى مه ڵبه ندو

دامه زراندنه وه ى مه کته بێکى سیاسى نوێ ده کات تاچه ند له گه ڵ ئه م

بۆچونه دایت؟- نوسراوه که م نه خوێندۆته وه و هیچ زانیارییه کم له باره یه وه نیه ، ناشتوانم هیچ بڵێم له باره یه وه .

له دیدارێکیدا له گه ڵ )چه تر( شێخ ئه دهه م بارزانی ئه ندامی سه رکردایه تی و کوردستان دیموکراتی پارتی بارزانییه کان نێو دی��اری که سێتی ئه مدواییه ی ب��ارودۆخ��ی له ب��اس خۆپیشاندان و کوردستان هه رێمی جه ماوه رییه کانی ن��اڕه زای��ی��ه و سنوری سلێمانی ده کات و پێشیوایه له پشتی ئۆپۆزسیۆن الیه نه کانی خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان��ه ک��ان��ه وه ب���وون و

خه ڵکیان بۆهانداوه .

چه تر: خوێندنه وه ت بۆ ئه م بارودۆخه ى ئیستاى هه رێمى کوردستان چۆنه ، پێت وایه

ئاراسته که ى به ره و کوێ ئه روات؟له ب��ه ت��ای��ب��ه ت ل��ه ک��وردس��ت��ان ئێستا -هاتۆته ب��ارودۆخ��ێ��ک سلێمانى پارێزگاى ئ���اراوه ، که ئ��ه وه ى هه یه ل��ه وش��اره جێگه ى خۆشحاڵم م��ن ل��ه س��ه رک��ردن��ه ، هه ڵوه سته میلله ت گه یشتبێته ئه و ئاسته ى داواى مافى خۆیان بکه ن یان په نجه بخه نه سه ر هه ڵه کان، ئه وه ى له سلێمانى ده بینرێت خۆپیشاندانێکى جه ماوه رى نه بو زیاتر له نیوه ى سه ر به الیه نى سیاسى ئۆپۆزسیۆن بوون گۆران و یه کگرتوو خۆپیشاندانانه ئ��ه و له پشتى ک��ۆم��ه ڵ و ده کرد، قسه یان جه ماوه ره وه به ناوى و بوون هۆکارى سه رهه ڵدانى ئه و بارودۆخه بۆ ئه وه پێشوو له هه ڵبژاردنه کانى که ده گه رێته وه ئۆپۆزسیۆن نه یان توانى بگه نه ده سه اڵت و ویستیان له و ڕێگه یه وه به نا یاسایى بگه نه

کورسى ده سه اڵت.چه تر: پارتى به پاڵه وانى

یه که مى سه رهه ڵدانى ئه م بارودۆخه ده زانرێت و توندیش به

هه ڵوێسته کانیه وه دیاره ؟- له کوێ هه ڵوێسته کانى پارتى توندوتیژى پ��ێ��وه دی��اره ، جگه ل��ه ه��ه وڵ��دان��ى پ��ارت��ى بۆ هێورکردنه وه ى

له هه یه نائارامیه یى ئ��ه و ب��اروۆخ��ه ک��ه ؟ ناوچه یه ک نیه له ژێر ده ستى پارتى دابێت، هه یه دوناوچه کردندا جێبه جێ ب��وارى له ده ستى له ژێر که ناوچه یه یه ئه و سلێمانى له سلێمانى ئه وکاتى چ��وار لقى یه کێتیه ، دانرا به شه رمه وه کاروخه باتى خۆى ده کرد ته نانه ت شوێنى باره گاکه ى به ته وافق دانراوه له نێوان پارتى و یه کێتى، ئه و توندوتیژیه ى له )17ى شوبات( روویدا به هۆى گۆرینى سلێمانى بووه ، خۆپیشاندانه که وه ئاراسته ى پارێزگار و مه ڵبه ند و بیناى یه کێتى لێیه به اڵم بۆچى به رد له باره گاى پارتى گیرا که هیچ ده سه اڵتێکى نیه ، ئه وان به ئێمه ده ڵێن بیان کوژن و سه ریان پان بکه نه وه بیان روخێنن، بۆیه به رگرى له خۆکردن مه بده ئێکى ره وایه

له هه موو ئاین و مه زهه بێکدا.چه تر: باسى ئه وه تکرد لقى چوار

له سلیمانى وه ک میوان بووه ئایا مه به ستت ئه وه یه ئه و میوانه رێزى

لێنه گیراوه ؟- ئه گه ر له چوارچێوه یه کى ئه خاڵقیانه وه اڵم��ت ب��ده م��ه وه ده ڵێم رێ��ز ل��ه و میوانه ى سلیمانى نه گیرا، چونکه که سێک میوانت

بێت ده بێت پارێزگاریشى لێبکه یت.چه تر: ده وترێت پارتى

به هه ڵوه شاندنه وه ى کابینه ى شه شه می حکومه ت رازییه ؟

که هاتووه له شوێنێک قسه یه ئ��ه م -دیمانه کانیان له پارتى به رپرسێکى چه ند ئ��ام��اژه ی��ان ب��ۆ ک����ردووه ، ب��ۆی��ه له هه موو شوێنێک ده کرێت حکومه ت هه ڵبوه شێته وه ، حکومه ت شتێک نیه تا ده ستکارى نه کرێت چونکه ده ستوریش رێگه ده دات گۆڕانکارى ئیستا حکومه تى بکرێت، حکومه ت له حکومه تى پارتى و یه کێتیشه ، ئیستا کاتى ئه وه یه قسه له سه ر ئه و خااڵنه بکرێت که که په سه ندکراوه کوردستان له په رله مانى ئه وخااڵنه ته نها پارتى و یه کێتى په سه ندى به اڵم تێدابوه ، ئۆپۆزسیۆنیشى ن��ه ک��ردووه کاتێک نه درا به جێبه جێ کردنى ته واوى ئه و له حکومه تى کابینه ى پارتى بۆیه خااڵنه ، رازییه ، خ��ۆى له به شه که ى ته نها شه شه م هه رچه نده به شێک له کادیرانى پارتى گلله ى

زۆریان له حکومه ت هه یه .

چه تر: ئیستا حکومه ت داواى موڵکه کانى ده کاته وه ، ده وترێت

سه رى ره شیش مولکى گشتیه ئاماده ن راده ستى بکه نه وه ؟

- پارتی 100% ئاماده ی راده ستکردنه وه ی موڵکی گشتییه پێشترش سه رۆکى هه رێم زۆرشتى پ��ارت��ى وای��ک��ردب��وو، شتى باسى له مه ودواش کردۆته وه حکومه ت راده ستى ده س��ت به پ���رۆژه ى تایبه تى خ��ۆى ده ک��ات حکومى، موڵکى راده س��ت��ک��ردن��ه وه ى ب��ۆ ب���ه اڵم ت��ه ن��ه��ا ده س�����ه اڵت م��ول��ک��ى گشتى حکومه تى موڵکى ئۆپۆزسیۆنیش النیه پێویستى حکومه ت هه رکاتێک الی���ه ، به هه رشوێنێک بێت پارتى ئاماده یه راده ستى

بکاته وه و سڵى لێناکاته وه .چه تر: پارتى بۆ داڵده ى

تاوانبارانى داوه ، مه به ستم ئه وانه ى ته قه یانکردوه له خۆپیشانده ران؟

له دروستکرد فیتنه یان ئه وانه ى ئایا -کوێ خۆیان داڵده داوه ئه گه ر پارتى تاوانباران له فیتنه چیه کان ئه وه داڵده بدات له هه ولێر نزیک خۆپیشانده ران داڵده دراون، ئاماده ین هه رکاتێک سه رانى فیتنه که له به رده م دادگا ئاماده بوون تاوانبارانیش له به رانبه ریان ده وه ستن

له دادگا.چه تر: زۆر جه خت له سه ر سه رانى

فیتنه ده که یته وه پێتوایه ئه وانه کێن؟

- رۆژ که دیار بێت پێویستى به وتن نیه .چه تر: وترا نابێت خوێنى رۆله ى

کورد به ده ستى کورد بڕژێته وه ، خوێندنه وه ت بۆ ئه مه چیه ؟

چینى هه موو رژا خوێنیان ئ��ه وان��ه ى -هه ژار بوون، به اڵم کێبوو که ئه م هه ژارانه ی بۆ بڕژێت، خوێنیان تا سه رشه قام هێنایه ئاراسته ى خۆپیشاندان ده گۆردرێت، یه که مین که س که به خۆپیشانده رانى وت گێره شێوێن گ��ۆڕان ب��وو، ب��ی��روب��اوه رى ج��ی��اواز یه کێکه ئازادیمان ئێمه کۆمه ڵگا، له جوانیه کانى له گه ڵ کێشه مان تائێستا ب���ه اڵم ه��ه ی��ه ، تائیستا هه رێم و عێراق ت��رى الیه نه کانى شۆڤینیه کان دژایه تیمان ده که ن، ئه و نیمچه

ئێستا مه ترسیدایه ، له هه مانه ئازادییه ى ناتوانین دانیشتن بووه نزم ئاستمان ئه وه نده ئه نجام بده ین، ئێمه پێشتر پێکه وه ده گریاین تێکدانى هه وڵى ئیستا که چى هه رێم بۆ

بارودۆخه که ده ده ین.چه تر: رێکه وتننامه ى ستراتیژیت

ال قبوڵه ؟بۆ نامه یه رێککه وتن ئ��ه م به ستنى -راگرتنى رژانى خوێنى رۆڵه کانمان بووه له هه موو بڵێیت ئه گه ر به اڵم ناوخۆ، شه ڕى هه موو نه خێر قبوڵه ال رێ��ک��ه وت��ن��ه ک��ه ت ستراتیژیم نامه ى رێککه وتن خاله کانى ال قبوڵ نیه ، ئه و رێککه وتنه نابێت ببێته رێگر بۆ به شدارى کردنى الیه نه کانى تر له و

به هۆى پارتى شوێندا ل��ه زۆر ریککه وتنه ، زۆرى زیانى ستراتیژى نامه ى رێککه وتن

به رکه وتوه .چه تر: پێشتر وتوته ئه وانه ى

جه مانه ى سوریان سوتاندوه لێیان خۆشنابین، ئیستاش سورى له سه ر

ئه مه ؟شێوه یه به م بابه ته ئه م نه ده کرد - حه زم

وت��ووم��ه ب���وت���رێ���ت، که ل��ێ��ى ئ������ێ������م������ه خۆشنابین ئ����ێ����م����ه ه ک وپ��ارت��ى نا

وه ک خه ڵکى نه قشبه ندى، پارتى پارتێکى دانیشتنى دوژمنیش ل��ه گ��ه ڵ و سیاسیه کردووه و گه مه ى سیاسى کردووه ، جه مانه ى سور ته نها چاکه تێک نیه له به رى بکه یت بیروباوره ى خه ڵکى بارزانه ، هه ر له جه مانه ى سور خوێنمان داوه و جه مانه ى سور بووه به کفنى چه ندان شه هید سه رده مێک له تورکیا ئه گه ر جه مانه ى سورگیرابا وه ک ئه وه بووه که به ده یان کیلۆ ته قه مه نى گیرابێت، له چ گه مه ره وای���ه دیموکراسیه تدا شوێنێکى بکرێت، سور جه مانى نیشتمانى به ڕه مزى هێرش خۆشنابێت ل���ه وه که سێک هیچ بکرێته سه ر موقه ده ساتى، کوشتنى هه شت هه زار بارزانى له پێناو نیشتمان بوه ده توانرێت

له بکوژانى خۆشبین، خۆشبوون له دوژمن ئاساییه ، به اڵم له گاڵته کردن به موقه ده سات ئه وه نده سلێمانى گه نجه کانى نیه ، ئاسایى ئاستیان نزم نیه تا جه مانه ى سور بسوتێنن ئه و نه درابێت، نیشان پێ رێگه یان ئه گه ر گه نجه ى ئه و جه مانه ى سوتاند له گیرفانى

ده رى هێنا و له سه رى نه بوو.چه تر: د.فاروق ره فیق ده ڵێت،

رێزمان بۆ خه باتتان ئیتر کورسیه که جێبهێڵن؟

- ده ڵێن که سێک هه یه به ناوى فاروق که فه یله سوفه ، بۆچى که پاره یان له و خه باته وه رده گ��رت بۆچى قسه ى نه ده کرد، بۆ چى

به کاک نێچیرى وت ئه گه ر تۆ له کوردستان بیت من خزمه ت ده ک��ه م، ئێستا قسه کانى

قیمه تى نیه .چه تر: ئۆپۆزسیۆن له )7( خاڵه که یدا باسى حکومه تى

ته کنۆکرات ده کات پێتوایه ئه مه له کوردستان جێبه جێ ده کرێت؟

ته قنۆقورات ل��ه وش��ه ى بێجگه ئ���ه وان -الیه ن بێ ته کنۆکراتى حکومه تى باسی ده که ن، ئه وکه سه ى به یاننامه که ى گۆڕانى له الی��ه ن بێ که سى )7( بابێت نوسیوه هه رێم بدۆزێته وه بزانێت چۆن ئه و حکومه ت

پێکده هێنێت.

شێخ ئه دهه م بارزانى بۆ )چه تر(:

ئه گه ر پارتى تاوانباران له هه ولێر داڵده بدات ئه وه فیتنه چیه کان له نزیک خۆپیشانده ران داڵده دراون

شێخ جه عفه ر شێخ مسته فا: ئه وانه ى ده ڵێن یه کێتی

له پێناو پارتیدا هێزی هێناوه ته سلێمانی سه ریان داى له به رد

* ده کرێت حکومه ت هه ڵبوه شێته وه

* به شێک له کادیرانى پارتى گله یى زۆریان له حکومه ت هه یه

››

دیداری

دیداری

هانا ئازاد

ئاراس عوسمان

دووشه‌ممه‌ 2010/11/8 ساڵی دووه م ژماره 53

دووشه ممه 2011/4/25 - 2711/2/5

7

کوردستانی

ئاراسته ى سڵڵاوى لێدوانێکدا له )KCK(به رخۆدانى خاوه نداریه تى گه ل له کاندیده کانى لیستی »ره نج، ئازادى و دیموکراسى« کرد و بانگه وازى له گه ل کرد خاوه ندارێتى له شه هیدى دۆزى دیموکراسى )ئیبراهیم ئۆرووچ( بکه ن هه موو و گه له که مان پێویسته ده ڵڵڵێڵڵت: و خاوه نداریته ى تورکیا دیموکراته کانى هێزه ئڵڵورووچ ئیبراهیم ئێمه شه هیدى یڵڵادى له تێکۆشان ئاستى به رزکردنه وه ى به و بکه ن بهێڵنه وه . زیندوویى به هه میشه بۆ یڵڵادى و )150( فیدراسیۆن نۆ به )کۆن-کورد( کۆمه ڵه ى گرێدراوى خۆیه وه ، بانگى له هه موو دیموکراته کانى و ئڵڵه وروپڵڵا کوردستانیانى تورکیا و دۆستانى کورد له ئه وروپا کرد له به رامبه ر ناحه قییه کانى دژ به گه لى کورد، پێشووى هاوسه رۆکى جمووجۆڵه وه . بکه ونه )BDP( سه الحه دین ده میرتاش، بڕیاره که ى وه کو پیالنگێڕى و ئۆپه راسیۆنێکى سیاسى ده وڵه ت و ڕاگه یاندنى شه ڕێکى نوێ نرخاند و وتڵڵی:»دژى ئێمه پیالنگێڕییه کى سیاسى و ئۆپه راسیۆنێکى سه رسوڕهێنه ر له ئارادایه .

ئه مه بڕیارى شه ڕێکى نوێیه له تورکیا«. عڵڵه بڵڵدواڵگڵڵولڵڵى بانگهێشتى ده مڵڵیڵڵرتڵڵاش ره تکرده وه و سه ردانى )بیسمیل(ى کرد که پۆلیسه وه هێزه کانى الیڵڵه ن لڵڵه گه نجیک بانگى میزۆپۆتامیا باوه ڕمه ندانى کڵڵوژرا. سه رهه ڵدانیان دژى )AKP( کرد و له هه موو شار و شارۆچکه کانى کوردستان و ئه وروپا تورک ده وڵڵڵه تڵڵى هه ڵوێسته کانى به رامبه ر خوێندکارانى یه کێتى ده ربڵڵڵڕا نڵڵاڕه زایڵڵه تڵڵى کورد)YXK( له ئه ڵمانیا به به رفراونى که وتنه چاالکییه وه . رۆژنامه ى )ئازادیا وه اڵت( به بۆنه ى ئه م شه ڕ و ناعه داله تییه ى که به رامبه ر کوردان ده کرێ و به رده وامى ئۆپراسیۆنه کان و کوشتنى سێ گه ریالى )HPG( له )113(مین ساڵیادى رۆژنامه گه رى ئه م یاده ى پیرۆز و ده دات شڵڵه ڕ به درێڵڵژه )AKP( نه کرد. بڵڵه رده وام خه ڵک ده ستگیر ده کڵڵات ته نانه ت پۆلیس چاالکوانه کورده کان بۆ باره گاکانى )AKP( ده گوازێته وه و راسته وخۆ ده رده که وێت که )AKP( پێشه نگایه تى ئه م شه ڕه ده کات. نووسینه کان رێگه ی له ئۆجه الن عه بدواڵ

هه ڵوێستى هڵڵڵڵڵه رده م نڵڵه خڵڵشڵڵه رێڵڵگڵڵاکڵڵه ى و به کێشه کان چڵڵاره سڵڵه رى بۆ ئاشتیخوازانه هه ڵوێسته و ده دات نیشان دیموکراسیانه وایکرد ئۆجه الن عه بدواڵ ئاشتیخوازه کانى که )ئه سا موسا( پارێزه رى نیلسۆن ماندێال خه اڵتى ئاشتى ببه خشێته عه بدواڵ ئۆجه الن و بۆ ئه و مه به سته سه ردانى ئامه د ده کات، به اڵم تورکیا به به هانه ى جیاواز جیاواز دیدارى هه فتانه ى ئۆجه النى ئاسته نگ کرد. پێداگرى و پاراستنى ره واى گه لى کورد له باکوورى کوردستان و خاوه ندارى ده یان هه زار که سى له ته رمى )ئیبراهیم ئورووچ( که به شه هیدی دیموکراسى به ناو کراوه که له راگه یاندنه کان ده نگى دایڵڵه وه و له م چوارچێوه یه دا ته نانه ت رادیۆ )فه ردا( که ده نگى ئه مریکایه باسى له مه یدانه کان و ئیراده ى کڵڵورد لێوه کڵڵرا، به شدارى مه ده نیانه ى نوێژى هه ینى له مه یدانه ده سڵڵڵه اڵت، مه الکانى لڵڵه دوور ئڵڵازاده کڵڵان بڵڵڕیڵڵارى و )AKP( دڵڵڵڵى خسته تڵڵرسڵڵی کڵڵرده وه پاشگه ز کاندیده کانی ڤیتۆکردنى لیستی سه ربه خۆى په رله مانتارى شڵڵه ش و

»ره نڵڵڵڵج، ئڵڵڵڵازادى و دیڵڵمڵڵوکڵڵراسڵڵى« بڕیارى ڤیتۆکردنیان له سه ر البرا، کۆمیسیۆنى بااڵى هه ڵبژاردنه کان ئه م ڤیتۆکردن و گه ڕاندنه وه ى )AKP( قه ڵه مدا. له ئاسایى به کارێکى سڵڵڵووره له سڵڵه ر شڵڵه ڕ، ئاشکرا بڵڵوو که له ویسله ند(ی )ئاگوستوا کۆمپانیاى نێوان ئیتالى و کۆمپانیاى )سکورسکى( والیه ته یه کگرتووه کانى ئه مریکا پێشبڕکێ هه یه ،

پیشتر که تورکیا له ئیتالیا هه لیکۆپته رى قازانجێکى کۆمپانیایه ئڵڵڵه م و ده کڵڵڵڵڕى بڵڵه رچڵڵاوى لڵڵه و بڵڵڵواره دا کڵڵردبڵڵوو، بڵڵه اڵم دواتڵڵر تورکیا کۆمپانیاى سکۆرسکى ئه مریکى بۆ کڕینى هه لیکۆپته ر هه ڵبژارد به و خه یاڵه که به ڕێوه به رانى )PKK( سه رمایه یان له والیه ته یه کگرتووه کانى ئه مریکا هه یه و ئه مریکا ده توانێ سه رمایه کانیان بلۆک بکات. له م

چوارچێوه یه دا وه زاره تى خه زێنه دارى ئه مریکا )20ى نیسان( رایگه یاند که سه رمایه کانى دوران کڵڵارتڵڵاڵ، ره مڵڵڵڵزى بڵڵایڵڵک، جه میل کالکان، سه برى ئۆک، ئڵڵاده م ئڵڵۆزۆن پێنج بڵڵه ڕێڵڵوه بڵڵه رى )PKK(یڵڵڵڵان بلۆک کڵڵڵردووه ، سه رۆکى کۆنسه ى به رێوه به رى )KCK( ئه م راگه یاندنه ى وه زاره تى خه زێنه دارى ئه مریکاى پوچ نرخاند و وتى با که مێک جیدى بن. جێى ئاماژه یه له چوارچێوه ى بێ ده نگکردنى کورد، تورکیا له گه ڵ دانیمارک رێککه وتبوو که گه ر )Roj tv( دابخه ن پۆستى سکرێتێرى ناتۆ ده به خشرێته )ئه ندرێس فۆغ راسمۆسێن( به م کردارانه هیچ چاره سه رییه ک له ئارادا ده ربڵڵڵازى )PKK(ی گه ریالکانى و نییه

قۆناغێکى نوێ بوون.

”Ji Polîsên Erdogan, Têrora ”bi Kontrol

یاساى‌بنچینه‌یى‌له‌‌شه‌قامدا‌دروست‌ده‌بێت

Serhildana Ehwazê hat serkûtkirinهێنانى‌هێز‌بۆ‌لێدانى‌کۆمه‌ڵ‌و‌یه‌کگرتوو‌بووه‌‌ئێران‌رێگر‌بووه‌‌و‌یه‌کێتى‌له‌‌

هێرشکردن‌ئاگادار‌کردۆته‌وه‌

با‌‌AKPحیساب‌بدات!

بانکه‌کانى‌هه‌ولێر‌پاره‌یان‌تێدا‌نه‌ماوه‌‌

ئه‌مڕۆ‌خۆپیشاندانێکی‌گه‌وره‌‌به‌ڕێوه‌یه‌

ئه‌گه‌رى‌هه‌ڵوه‌شانه‌وه‌ى‌حکومه‌تى‌مالکى‌به‌‌دوور‌نازانرێت

ده‌سه‌اڵت‌له‌‌توندوتیژیه‌کان‌به‌رده‌وامه ئه‌حمه‌د‌تورک‌و‌عومه‌ر‌شێخ‌مووس‌هه‌وڵى‌میانگیرى‌نێوان‌ده‌سه‌اڵت‌

و‌ئۆپۆزسیۆن‌ده‌ده‌ند.‌به‌رهه‌م‌پشتیوانى‌له‌‌هه‌موو‌هه‌وڵێک‌ده‌که‌ین‌بۆ‌هێورکردنه‌وه‌ى‌

بارودۆخه‌که‌ده‌سه‌اڵت‌ئه‌گه‌ر‌مل‌نه‌دات،‌کوردستان‌وه‌کو‌سوریا‌و‌یه‌مه‌نى‌لێدێت

ئازادیا واڵتئۆزگور گونده م

ئاگریهاواڵتی

یه نى ئۆزگور پۆلۆتیک

ئاوێنه رۆژنامه چاودێرکۆمه ڵرووبه رئاسۆ

گۆڤاری لڤین

هه وڵه کانى عه بدواڵ ئۆجه الن بۆ چاره سه رى پرسى ئاستى له دیموکراتى و ئاشتى رێگاى به کڵڵورد تێکۆشانى چاالکوانانى دایڵڵه وه . ده نگى جیهاندا، کۆمه ڵه ى ئافریقاى باشور که له به رامبه ر نایه کسانى هه ڵویسته و نه خشه رێگا له به ر ده کڵڵه ن تێکۆشان ئاشتیخوازانه کانى ئۆجه الن، خه اڵتى ئاشتی ده به خشنه عه بدواڵ ئۆجه الن. )ئه سا موسا( ئه ندامى کۆمه ڵه که و پارێزه رى رێبه رى ئافریقاى باشوور، نیلسۆن ماندێال و دادوه رى دادگاى بااڵى ئافریقاى باشوور وتی: »بۆ ئه وه ى ئه و خه اڵته ى که له ساڵى )2010(دا دابوومان به ئۆجه الن راده ستى بکه ین ده چین بۆ ئیمراڵی«. مڵڵوسڵڵا رایڵڵگڵڵه یڵڵانڵڵد ئڵڵه گڵڵه ر رێڵڵگڵڵایڵڵان پڵڵێ نڵڵڵه درێ، پارێزه ره کانى ده نێرن بۆ ئه وان خه اڵته که به رێگاى ئۆجه الن. موسا ده ستنیشانى کرد که ئه گه ر ده رفه تى چاوپێکه وتن له گه ڵ ئۆجه الن نه بێ، ئه و کات ئه وان چاوه ڕ ێى ئازادبوونى ئۆجه الن ده بن و له واڵته که ى

خۆیان خه اڵته که پێشکه ش به ئۆجه الن ده که ن.

له درێژه ى سیاسه تى گوشارى سه ر گیراوانى کورد ئێرانه وه ، ئیسالمی کۆمارى کاربه ده ستانى له الیه ن گیراوێکى کورد به هۆى پێڕانه گه یشتن له گرتووخانه ژیانى له ده ستدا. حه سه ن ناهید، له ساڵی )2005(ه وه له الیه ن دادگاى شۆڕشه وه ، رووبه ڕووى سزاى سێ ساڵ زیندان و سزاى مادى بڕى )63( هه زار یۆرۆ بووه وه ، به اڵم دواى کۆتایى هاتنى سزاى سێ ساڵ زیندان به هۆی نه دانی ئه و بڕه پاره یه ، رووبڵڵه ڕووى سزاى سێ ساڵیتر زیندان بۆوه ته وه . ئه و گیراوه کورده که تووشى نه خۆشی شێرپه نجه ببوو به هۆى ده ستپێڕانه گه یشتن به ده رمانی پێویست له به ندی )350(ی گرتووخانه ی ئه وینى تاران ژیانى له ده ست داوه . هه روه ها که سێکیتر به ناوی )کامیل ئه یوه ری( خه ڵکى گوندی )ئه شناک( له شارى سه ڵماس رێکه وتى )28/ى نه ورۆز(ى ئه مساڵ دواى ده ستبه سه ر کردن راگوێزى شوێنێکى نادیار کراوه و تا ئێستا هۆکارى ده ستبه سه ر کردنى ئه و کورده

رانه گه یه ندراوه .

له کۆى گشتى )13( پارتى سیاسى رۆژئاوا نۆ پارتى سیاسى له ژێر ناوى )مه جلیسى سیاسى( بۆ چاره سه رى کێشه ى کورد له سوریا یه کده گرن. له م به شاندێک نیسان( )21ى رۆژى چوارچێوه یه دا نوێنه رایه تى )مه جلیسى سیاسى( سه ردانى قه ندیل ده که ن و له گه ڵ سه رۆکى کۆنسه ى به ڕێوه به رایه تى )KCK( موراد قه ره یالن کۆده بنه وه . له کۆبوونه وه که دا باس له یه کێتى کوردان له رۆژئاوا و پێشکه وتنه کانى ناوه ڕاست و خه باتى یه کده نگى کوردان رۆژهه اڵتى کرا. موراد قه ره یالن له کۆبوونه وه که دا رایگه یاند ده بێت داواکارییه سیاسى و کلتورییه کانى گه لى کورد له چواچێوه ى یاسادا مسۆگه ر بکرێن و بانگه وازى له پارته کانى تریش که ده ست ناکۆکییه کانى رابردوو به رده ن و به یه کده نگى خه بات بکه ن و بڕیاره ئه م شانده له گه ڵ پارتى قه ده غه کراو پارتى یه کێتى دیموکراتیک )PYD(که له سه ر ئایدۆلۆژیاى عه بدوڵا ئۆجه الن

دامه زراوه کۆببنه وه .

مانشێتی رۆژنامه کانی کوردستانگیراوێکى کورد له زیندان ژیانى له ده ستداپارێزه رى نیلسۆن ماندێال خه اڵتى ئاشتى ده به خشێته سه ردانى پارته کانى رۆژئاوا بۆ قه ندیلبه ڕێوه به رى زانکۆى )په یام نور( رێگره له چاالکى

هـــه واڵــی کوردستانی

)رۆسڵڵتڵڵه م جڵڵڵودى( ئڵڵه نڵڵدامڵڵى کۆنسه ى به ڕێوه به رى )KCK( له چاوپێکه وتنێک پێشکه وتنى )DIHA( ئاژانسى له گه ڵ باشورى رۆژئڵڵاواى و له سوریا دواییه ئه م سوریا له ده ڵێت: و ده نرخێنێ کوردستان ئڵڵازادى و مڵڵاف وه ده ستخستنى پڵڵێڵڵواژۆى ده ستى پێکردووه و هێزى رژێم ئه وه ناکات که ره وشه که به ره و دواوه بگێڕێته وه ، ئێدى له باسى هه روه ها نییه . دواوه بۆ گه ڕانه یه کێتى کوردان ده کات و ده ڵێت: یه کێتى له باسى هڵڵه روه هڵڵا و شێوازێکه کڵڵڵوردان ده ستێوه ردانى تورکیاى له سوریا کرد وتى به ده ستێوه ردان رژێمى سوریا الواز ده بى و شه پۆله ئڵڵه و و ده ترسێ خڵڵۆى له تورکیا گرتۆته وه سڵڵوریڵڵاشڵڵى کڵڵه سڵڵه رهڵڵه ڵڵڵدانڵڵانڵڵه و ده وڵڵڵه ت هڵڵه وڵ ده دات کڵڵورد له ده ره وه ى پێواژۆى گۆڕانکارییه کان بهێڵێته وه ، به اڵم

گه لى کورد ده نگى خۆى به رز ده کات.هه روه ها سه باره ت به کورد له رۆژئاواى کڵڵوردسڵڵتڵڵان ده ڵڵڵێڵڵت: ئڵڵه مڵڵڕۆ لڵڵه رۆژئڵڵڵاوا کڵڵڵارى هڵڵڵه ره سڵڵه ره کڵڵى تڵڵه ڤڵڵگڵڵه رى ئڵڵڵازادى رێکخستنى گشت و ئڵڵامڵڵاده کڵڵردن کڵڵورد ده ره وه ى لڵڵه کڵڵه س پێویسته کۆمه ڵگایه که که سێک و نه هێڵدرێته وه رێخستن ئه م و داوه قڵڵوربڵڵانڵڵى تێکۆشینانه دا لڵڵه م تێپه ڕ ئڵڵاراوه هاتوونه که که موکۆڕیانه ى

بڵڵکڵڵرێڵڵت و بڵڵه زووتڵڵڵریڵڵڵن کڵڵڵات لڵڵه رووى ته ڤگه ره ئه م به شدارى مه عنه وى و مادى ببن ئه وه هێزى شه هیدانه . له به ر ئه وه ده بى ته ڤگه رى کورد به نزیکایه تییه کى به ڕێزانه له خه مى و تێکۆشان به رپرسیارێتى به و

نرخه کانى تێکۆشاندا بێت. هڵڵڵڵه روه هڵڵڵڵا سڵڵڵڵه بڵڵڵڵاره ت بڵڵڵه خڵڵێڵڵمڵڵه کڵڵانڵڵى چڵڵاره سڵڵه ریڵڵش ده ڵڵڵێڵڵت: خێمه ى چڵڵاره سڵڵه رى ده بێ ببن به جێگاى دامه زراندنى کۆمیته ى رێکخستن و ئابوورى و پاراستن. ته ڤگه رى زیاتر کاتێک هه موو له پێویسته کڵڵورد به رامبه ر ره وشێکى له له گشت کاته کان نائاسایى که بێته ئاراوه هۆشیار بێت. ئێمه ئێستا له ره وشێکى به م جۆره داین و ئه وه ى رادیکاڵه گڵڵۆڕانڵڵکڵڵارى گرنگه زۆر کڵڵه هه نگاو ده ره وه ى لڵڵه سڵڵوریڵڵا. رژێڵڵمڵڵى لڵڵه کورد ته ڤگه رى داهڵڵاتڵڵوو بۆ هاویشتنیش هه روه ها نابێت. رازى تر به هیچ شتێکى ئاپۆ رێڵڵبڵڵه ر هه ڵسه نگاندنه کانى ده ڵڵڵێڵڵت: له باره ى دیموکراتیزه کردنى سوریا و خۆسه رى دیڵڵمڵڵوکڵڵراسڵڵی بڵڵۆ هڵڵه ر که سێک دیڵڵڵار و ئاشکرایه تا به یه که وه ژیانى دیموکراسیانه ى دیموکراسیانه دا چوارچێوه یه کى له گه الن هه میشه ئێمه ئڵڵڵه وه ش بڵڵۆ بکه وێت پێش

ئاماده ین. له باره ى هاوکارییه کانى ده وڵه تى ئێران بۆ سوریا وه ها ده ڵێت: ئێران له ره وشێکى ئاڵۆزدا ده ژى، به اڵم ئاڵۆزى ئێران وه ک سوریا نییه تڵڵه واوى رژێمه کان و سیستمى رۆژهه اڵتى

ناوه ڕاست له ناو ئاڵۆزی دان له به ر ئه وه ى سیستمى رۆژهه اڵتى ناوین مه شروعییه تى خۆى له ده ست داوه . ئێران هه موو کاتێک له تێکۆشانى خۆیدا سوریاى به رامبه ر له به رامبه ر ویالیه ته یه کگرتوه کانى ئه مریکا هێڵى له ئیسرائیل و ئڵڵه وروپڵڵا یه کێتى و مه زهه بى و هه رێمى خۆیدا به کارهێناوه و له م چوارچێوه یه دا هاوپه یمانییه ک له نێوان ئێران و سوریا هه یه که بۆ ئێران زۆر گرنگه . هه موو کاتێک سوریا هاوکارى سه ره کى ئێران بووه ، ئێران به رده وام له رێگاى سوریاوه

حزبوڵالدا و حه ماس له گه ڵ په یوه ندى به ستووه و پاڵپشتى ئه م حه ره که تانه ى کردووه و هه ناسه یه کى

هه ڵمژیوه . هه ر بۆیه سوریا بۆ به رژه وه ندى هه رێمى ئێران گرنگه و نایه وێت بگۆڕێت، به ڵکو ده یه وێت وه ک خۆى بمێنێته وه . هه وڵ و دامرکێنێته وه ناڕه زایه تییه کان ده دات کوردان بێده نگ بکات. له سه ر ئه م بنه مایه ئێران له ئاماده باشی دایه بۆ رزگارکردنى رژێمى سوریا تا هاوکارى ستراتیژى خۆى

له ده ست نه دات.

ده میـــرتـاش: پیالنگێــڕیه کى سیاسـى و ئۆپــه راسیۆنێـــــــــــکى سـه رسـوڕهێنه ر له ئارادایه

سه رۆکى پێشووى بزوتنه وه ی دوانزه ى ئازار:

کورد بۆ هاتنه کایه ى ره وشێکى نوێ، ده بێ گورزى خۆى له ره وشـــــه کـه بـــدات )KCK( ئه ندامى کۆنسه ى به ڕێوه به رى )رۆسته م جودى(

ئێران له ئاماده باشیدایه بۆ رزگارکردنى سوریا تا هاوکارى ستراتیژى له ده ست نه دات

خێمه کانى چاره سه رى ده بێ ببن به جێگاى دامه زراندنى کۆمیته ى

رێکخستن و ئابوورى و پاراستن

››

BDP سه الحه دین ده میرتاش سه رۆکی پێشووی n

له سه رده مى حوکمى عوسمانى دا والیه ت هڵڵه بڵڵووه ، پێنج والیڵڵه ت هڵڵه بڵڵووه ، بۆیه پاش له فه ڕه نسیه کان و ئینگلیز گرتنى پاش په یمانى )سایکس پیکۆ( ئه و واڵتانه ده وڵه تدا یڵڵه ک له ناو و تێکدرا هه مووى سوریادا گه النى له نێوان بۆیه کۆکرانه وه ، تێگه یشتنێک هه یه ، ئه گه ر تۆ به راوردێک ده وڵه تانى هه ندێک و عێراق به بکه یت به رهه ڵسکار تڵڵونڵڵسڵڵدا و میسر لڵڵه تڵڵر، هڵڵه بڵڵووه ، بڵڵه اڵم له سڵڵوریڵڵادا له بڵڵه ر ئڵڵه وه ى به کڵڵات به عسیه هیچ رژێمێکى کڵڵه وا چونکه نڵڵه بڵڵووه ، به رهه ڵسکار بڵڵه رده وامڵڵى ناو لڵڵه یڵڵان بڵڵڵڵه رده وام به رهه ڵستکاره کان زینداندا بوون یان ته سفیه کراون و قه تلوعام کراون یان له ده ره وه ى واڵتدا دانیشتوون، له ئێستادا هیچ سیاسییه ک ناتوانێ بڕیارێکى ره ها به سه ر سوریادا بدات، چونکه هه مووى چاوه ڕوانکراوه له سوریادا بۆى هه یه که وا گڵڵۆڕان دروسڵڵت بێت بۆى هه یه نه بێت به م شێوه یه ى میسر و تونس بۆیه هه موو شتێک

چاوه ڕوان نه کراوه له سوریادا. چه‌تر:‌کورد‌له‌‌ناو‌رژێمى‌سوریا‌به‌‌چ‌دروشمێک‌هاتنه‌‌مه‌یدانه‌کانى‌

خۆپیشاندانه‌کانه‌وه‌؟‌ڵ ئه وه ى ئه م دواییه جه ماوه ر به دروشمى ئه وه ى که پشتگیرى خه ڵکى ده رعا ده که ین، ده ستى پێکرد به بڕواى من ئه م دروشمه ش هه ڵه بوو، چونکه کورد له سوریادا ده بوو وا ده ستى پێکردبا، که ئێمه وه کو کورد له سوریادا داواکانى ئێمه ئه وه یه ، ئه وه ش من ده یگه ڕێنمه وه بۆ حه ره که ى سیاسى کورد له سیاسى حه ره کاتى ئه گه ر چونکه سوریا، و هه بووبا داواى خۆپیشاندانه ى له م کورد

ره وشڵڵه ئڵڵه م ئێمه یه داواى ئڵڵه وه بیانوتبایه دروست نه ده بوو که هه یه .

چه‌تر:‌حه‌ره‌که‌ته‌کانى‌تر‌به‌‌گشتى‌چۆن‌ده‌توانن‌پشتگیرى‌له‌‌

گه‌لى‌کورد‌له‌‌رۆژئاواى‌کوردستان‌بکه‌ن؟‌

ده تڵڵوانڵڵن ته نها ئێستادا لڵڵه به ڕاستى ڵ کڵڵورد گه لى بڵڵۆ راگڵڵه یڵڵانڵڵدنڵڵى پشتگیرى له سوریاشدا له سوریا، گه لى کورد بکه ن لڵڵه ئڵڵێڵڵسڵڵتڵڵادا ئڵڵه گڵڵه ر لڵڵڵه و ره وشڵڵڵڵه ى کڵڵه وا ئه مڕۆ هاتۆته کایه وه که وا له رۆژهه اڵتى و گریمان پڵڵێڵڵکڵڵردووه ، ده ستى نڵڵاوه ڕاسڵڵتڵڵدا ئه گه رى گۆڕانى نه خشه ى سیاسى هه یه ، له رۆژهه اڵتى ناوه ڕاست ئه گه ر کورد نه توانێ جاران وه کڵڵو پێموایه بگرێت خۆى ده ستى دیسان ده رده کڵڵه وێڵڵت و دووبڵڵاره ده که وێته وه ئێستادا له بۆیه پێش، ساڵى سه د هه مان ره وشێکى هاتنه کایه ى بڵڵۆ کڵڵورد ده بڵڵێڵڵت نڵڵڵوێ، ده بڵڵڵێ گڵڵڵورزى خڵڵۆى لڵڵه ره وشڵڵه کڵڵه بدات، چونکه له ئێستادا ده وڵه تى تورک لڵڵه هڵڵه وڵڵڵى ئڵڵه وه دایڵڵه ده سڵڵڵتڵڵڵوه ردان بکات ده بێت سوریا، له کڵڵوردان هه رێمى ناو له حه ره کاتى سیاسى کورد به هه ر شێوازێک سوریا کڵڵوردانڵڵى هڵڵاوکڵڵارى ده توانرێت که بکات، بۆ ئه وه ى که وا ئێمه ش وه کو کورد ره وشه دا زه مینه یه ک بۆ مه رامه کانى له و بۆ نه گه ڕێینه وه و بکه ین دروست خۆمان دۆخى سه د ساڵى رابڵڵردوو، که به نکۆڵى سیاسى نه خشه ى کڵڵورد ره شڵڵکڵڵردنڵڵه وه ى و دارێژرا، بۆیه له ئێستادا به هه ر هه وڵێک یارمه تیدان بۆ کوردان له سوریا پێویسته له ئێستاشدا هه وڵ بدرێت له رێگاى راگه یاندن

هاوکارى بکرێن.

ئاژانسی فوراتو. شاهۆ گه رمیانی

دووشه‌ممه‌ 2010/11/8 ساڵی دووه م ژماره 53

دووشه ممه 2011/4/25 - 2711/2/5

6

کوردستانی

له‌‌کاتێکدا‌که‌‌واڵتى‌تورکیا‌له‌‌رووى‌نه‌ته‌وه‌‌و‌زمان‌و‌ناسنامه‌‌جیاوازه‌کان‌تورکیا‌ ده‌سه‌اڵتدارانى‌ به‌اڵم‌ فره‌ڕه‌نگه‌،‌پارتى‌ ئه‌مڕۆ‌ هه‌موویانه‌وه‌‌ سه‌روى‌ له‌‌ده‌سه‌اڵتدار)AKP(‌دروشمى‌»تاک‌زمان‌و‌تاک‌ئااڵیى‌و‌تاک‌کۆمارى«‌به‌رز‌ده‌کاته‌وه‌‌یه‌کگرتووه‌کانى‌ والیه‌ته‌‌ رێگاى‌ له‌‌ و‌سوریا‌‌ و‌ ئێران‌ و‌ ئه‌وروپا‌ و‌ ئه‌مریکا‌به‌‌هه‌موو‌شێوازێک‌په‌ره‌‌به‌‌سیاسه‌تى‌به‌‌مه‌به‌ستى‌سه‌رکوتکردن‌ شه‌ڕخوازانه‌‌و‌توانه‌وه‌ى‌کورد‌ده‌دات.‌به‌اڵم‌ته‌ڤگه‌رى‌ئ���ازادى‌ک��ورد‌ئ��ه‌م‌ت��وان��ه‌وه‌‌په‌سه‌ند‌

ناکات‌و‌له‌‌سه‌ر‌ئایدۆلۆژیاى‌عه‌بدواڵ‌دایه‌. تێکۆشان‌ له‌‌ ب��ه‌رده‌وام‌ ئۆجه‌الن‌هه ڵبژاردنى رۆژى حڵڵوزه یڵڵران( )12ى

کاندیده کانه بۆ په رله مان و له م چوارچێوه یه دا بۆ وه ک کاتى کۆتایی )15ى حوزه یران(

هه نگاوى چاره سه رى ده ستنیشان کراوه .

هه ڵبژاردنى په رله مان که )12ى حوزه یران( ئه نجام ده درێڵڵڵت کڵڵورد له لیستی »ره نڵڵج، ئازادى و دیموکراسى« که له )19( پارت پێکهاتووه سیاسى و مه ده نى رێکخراوى و بڵڵه شڵڵدارى هڵڵه ڵڵڵبڵڵژاردن ده کڵڵڵه ن، لڵڵه سڵڵه رووى دیموکراسى و ئاشتى پارتى هه موویانه وه )BDP( و کۆنگره ى کۆمه ڵگاى مه ده نى، و ماف پارتى دیموکراتى، به شدارى پارتى ئڵڵازادى و پارتى چه پى تورکیا. ئه م به ره یه له م چواچێوه یه شدا به نیازبوون )32( کاندید ره وانه ى په رله مانى تورکیا بکه ن، به اڵم )12(

بڵڵه ره ى »ره نڵڵج، ئازادى پاڵێوراوى سه ربه خۆى و دیموکراسی« له ناویاندا سیاسه تمه داری په رله مانتارانى زانڵڵا و هه روه ها له یال کڵڵورد ئه م خوله ى په رله مانیش له پاڵێوراوان گوڵته ن ده وڵه تى تونجه ل، سه باحه ت و کشاناک بڵڵااڵى کۆمیسیۆنى رێڵڵگڵڵه ى لڵڵه تڵڵڵورک نیسان( )18ى رۆژى له هه ڵبژاردنه کانه وه که رۆژێکى مابوو بۆ ته واوبوونى مۆڵه تى )12( سیاسى، بڕیارێکى بڵڵه خڵڵۆپڵڵااڵوتڵڵن کاندیدى ئه م به ره یه ى ره تکرده وه . تورکیا له رێگه ى کۆمیسیۆنى بااڵى هه ڵبژاردنه کانه وه

کوردى کێشه ى چاره سه رنه کردنى په یامى گه یاند و ئه م بڕیاره کاردانه وه ى له ناوخۆی تورکیا و ده ره وه ى لێکه وته وه و له راگه یاندنه

جیهانییه کاندا ده نگى دایه وه .چه پى پارتى سه رۆکى ئۆلى( )الرش سوید و )12( په رله مانتار و )83( ئاکادیمی، رۆژنامه وانان، سیاسه تمه دارانى شاره وانیه کانى سوید، نووسه ر و مامۆستایان، به لێدوانێک ئه و بڕیاره یان شه رمه زار کرد و رایانگه یاند: »ئێمه بڕیارى ڤێتۆى ئه و که سانه وه کو بڕیارێکى سیاسى ده بینن. ئه و بڕیاره به ته واوه ی دژى پالتفۆڕمى »ئڵڵازادى و دیموکراسی«پارتى

ئاشتى و دیموکراسییه« . ئڵڵڵڵه م بڵڵڵڵڕیڵڵڵڵاره ى کڵڵۆمڵڵیڵڵسڵڵیڵڵۆنڵڵى بڵڵڵااڵى هڵڵه ڵڵڵبڵڵژاردنڵڵه کڵڵان لڵڵه شڵڵاره کڵڵانڵڵى بڵڵاکڵڵوورى و لێکه وته وه توندى ناڕه زایه تى کوردستان چه ندین باره گاى )AKP( که وتنه به ر هێرشى گه ل و سه رهه ڵدانه جه ماوه ریه کان گه یشتنه لوتکه و که سێک به ناوى )ئیبراهیم ئورووچ ( له بیسمیل به سێ گولله ى پۆلیس گیان به ڕێوه به رایه تى کۆنسه ى ده دات. ده سڵڵت له

)ئڵڵازادى رۆژنڵڵامڵڵه ى که بانگه وازییه کدا له سڵڵاڵڵڵیڵڵادى )113(مڵڵڵڵیڵڵڵڵن بڵڵڵۆنڵڵڵه ى بڵڵڵه واڵت( رۆژنامه گه رى کوردى باوبۆته وه ده ڵێت: »ئێمه له واڵت( )ئڵڵڵڵازادی وه ک بڵڵوو خڵڵۆش پێمان پیرۆزبایى )2011(دا نیسان(ى )22/ى رۆژى له )113(مین ساڵیادى رۆژنامه گه رى کوردیدا بکه ین، به اڵم وه ک گه لى ئێمه ش ده زانێ له به ر رابڵڵردوو له دوو رۆژى وان رووداوانڵڵڵه ى که ئه و کوشتنى و )بیسمیل( رووداوى تایبه ت به و ئڵڵڵوروچ(ى )ئیبراهیم نڵڵڵاوى بڵڵه هڵڵاواڵتڵڵیڵڵیڵڵه ک )پارارچیخ( ناوچه ى له هه روه ها و ساڵ )17(ئه نجامى لڵڵه تێیایدا کڵڵه )گڵڵورگڵڵوم( بڵڵه سڵڵه ر ژیانیان )HPG( ئه ندامى سێ ئۆپراسیۆنێک سه ر له ده وڵڵڵڵه ت تڵڵیڵڵرۆرى هڵڵه روه هڵڵا و له ده ستدا گه لى کورد ئێمه ئه م یاده پیرۆز ناکه ین و ئه م

یاده به تاڵ ده که ینه وه «.

)AKP( ئامانجى چڵڵڵڵڵاره سڵڵڵڵڵه رى کڵڵێڵڵشڵڵه ى کورد و دیموکراتیکردنى دروستکردنى و تورکیا کڵڵۆمڵڵه ڵڵڵگڵڵا و ژیڵڵڵڵڵڵڵان کڵڵه سڵڵایڵڵه تڵڵیڵڵیڵڵه کڵڵى و له و نییه دیڵڵمڵڵوکڵڵرات وه هڵڵا بڵڵه رنڵڵامڵڵه یڵڵدا شتى )AKP( .به دى ناکرێتبڵڵڵه رێڵڵڵگڵڵڵاى خڵڵافڵڵانڵڵدن هڵڵه لڵڵه کڵڵه ده یڵڵڵڵه وێڵڵڵڵت و کڵڵڵات و بڵڵڵقڵڵڵۆزێڵڵڵتڵڵڵه وه قازانج بکات و هه ر که سێک به یارییه کانى خۆى بخافڵێنێ و به رده وام له ده سه اڵتداریدا بمێنێته وه ، نابێت

کورد هیواى به سیسته م هه بێت.تا ئێمه ئه م سیاسه ته ستراتیژییه ى )AKP( و ته ڤگه ره که ى له کوردستاندا پوچه ڵ نه که ینه وه ، هیچ نابێت و گفتوگۆ له کات پرسى کڵڵورد چاره سه ر سه ر بنه ماى دیموکراسى ناکه ین، به اڵم مه به ستى

)AKP( چاره سه رى پرسى کورد نییه . بۆ ئه و سیاسه ته له باشورى کوردستان ده وڵه تى هه موو ده یانهه وێت ده که ن دروست کورد نه ته وه یى کوردان ناچار بکه ن و ئه م ده وڵه ته ش بۆ کورد ببێته هیوایه ک و به ته واوى هه موو کورد به و ده وڵه ته وه گرێ بده ن و هه موو به شه کانى کوردستان و باشوورى

ئه م بێنن. به کار خۆیان به رژه وه ندى بۆ کوردستان سیاسه ته ى که به ڕێوه ى ده به ن له سه ر ئه م بنه مایه یه و له به ر ئه مه ش مه جبور بوون له باشوورى کوردستان

درێژه ى به سیاسه تێکى وه ها بده ن.کوردستان باشورى له سڵڵه ره تڵڵادا له ده یانه وێت فڵڵیڵڵدراڵ دروسڵڵت بکه ن و دواجڵڵڵاردا حکومه تێکى ده وڵڵڵه تڵڵێڵڵکڵڵى بڵڵچڵڵوکڵڵى کڵڵڵڵورد لڵڵه سڵڵڵه ر ئه ساسى نه ته وه په ره ستى دروست بکه ن، ئه و کات له رێگه ى ئه مه وه رێگرى له ته ڤگه رى ئڵڵازادى کورد بگرن و هه ر هه ر سێ به شه که ى ترى کوردستان به باشوورى کوردستانه وه گرێ بده ن و به م شێوه یه یه هه موو کورد

بخه نه ژێر خزمه تى به رژه وه ندییه کانى خۆیانه وه .گه ر ئێستا که له سوریا، ئێران و تورکیا کێشه ى باندۆڕى بۆ هۆکاره که ى نابێت چڵڵاره سڵڵه ر کڵڵورد سیسته مى مۆدێرنیته ى کاپیتالیستى ده گه ڕێته وه که رێگه نادات کێشه ى کورد له پارچه کانى تر چاره سه ر بێت. گه ر ده وڵه ته داگیرکاره کان وه ک ئێران، تورکیا و سوریا هێرش ده که نه سه ر کڵڵوردان و کێشه کان په ره له ناوبردن و سیاسه تى نابه ن بڵڵه ره و چاره سه رى پێبده ن هۆکارى ئه م کرده وانه بۆ زاڵبوونى کاریگه رى سیستمى مۆدێڕنیته ى کاپیتالیستییه ده گه ڕێته وه . پێویسته به م سیاسه ته هه بێت، نابێت کورد هیواى کورد باوه یان به خۆیان هه بێت و له سه ر پێى خۆیان رابوه ستن و به پێى توانا و ده رفڵڵه ت تێکۆشان په ره پێبده ن و هه موو کێشه کان بۆ خۆیان چاره سه ر بکه ن

و رێگاى تێکۆشانیش ئه مه یه .

پێش و سانسۆر سیاسه ته کانى بڵڵه رده وامڵڵى له گرتن له ئازادى چاپه مه نى له ئێران، کار به ده ستانى کۆمارى ئیسالمی، پێشیان له چاپى گۆڤارێکى کوردى گرت. له کاتێکدا رۆژنامه گه رى کوردى پیرۆز خڵڵۆى رۆژنڵڵامڵڵه گڵڵه رى ساڵیادى )113(ى ده کڵڵات، گۆڤاری )رۆژه ڤ( دوای مڵڵاوه ى چوار پێش تارانه وه ، زانکۆى الیه ن له تێکۆشان، ساڵ بڵڵڵاوبڵڵڵوونڵڵڵه وه ى گڵڵیڵڵرا. گڵڵۆڤڵڵارى رۆژه ڤ له لڵڵه کۆمه ڵێک الیڵڵه ن لڵڵه هه تاویى )1385( ساڵى به ئێران زانکۆکانى کورده کانى خوێندکاره له شرۆڤه کوردستانى ره وشڵڵى زانستیانه شێوازێکى ده کرد و تا پێش راگیرانى، )13( ژماره ى لێ باو

کرایه وه . ئڵڵاقڵڵایڵڵی، سه باح حڵڵاج )ئڵڵڵازاد باسه کڵڵه جێى مۆفیدى و قاسم ئه حمه د(، به شێوه یه کى هاوبه ش،

سه رنوسه رى گۆڤارى رۆژه ڤ بوون.

به ڕێوه به رى زانکۆى )په یام نور(ى مه ریوان )سه مین زیاتر خوێندکاران سه ر بۆ گوشاره کانى عه باسی( کڵڵردووه . به ڕێوه به رى زانکۆى )په یام نور(ى مه ریوان )سه مین عه باسی( گوشارى خستۆته سه ر خوێندکاران و هڵڵه ڕه شڵڵه یڵڵان لێده کات که رووبڵڵڵڵه ڕووى دادگڵڵایڵڵان که رێوڕه سمێک هه ر به ڕێوه بردنى له و ده کڵڵاتڵڵه وه تایبه ت به گه لى کورد و کۆمه ڵکوژیه کانى بێت خۆ دوور بخه نه وه . سه مین عه باسى بۆ ئه وه ى پله و پایه ى خۆى له ده ست نه دات، هه ڕه شه له خوێندکاران ده کات ئه نجام ئه گه ر هه ر چه شنه چاالکییه ک ده ڵێت و بده ن، راسته وخۆ ئیتالعات بانگهێشت ده کات. هه روه ها هه ر کارێک، ئه نجامدانى بۆ ده کاته وه ئاگاداریان پێویسته به سیجى زانکۆ ئاماده بێت. دوابڵڵه دواى ئه م قسانه ى به ڕێوه به رى زانکۆ، رۆژانه هه ندێک که س به به رگى مه ده نى شه خسى ده چنه ناو زانکۆکه و جموجۆڵى خوێندکاران کۆنتڕۆل ده که ن که له الیه ن که سێک به پاشناوى )نه قدی( سه رپه رستى ده کرێن.

ئازادى واڵت ساڵیادى رۆژنامه گه رى پیرۆز ناکاتنابێت کورد هیواى به م سیاسه ته هه بێت

له گۆشه نیگای جه میل بایک دا:

‹‹‹ سه رهه ڵدانه کان )AKP(ى پاشگه ز کرده وه

که سایه تی هه فته به ڕێوه به رى زانکۆى )په یام نور( رێگره له چاالکى داخستنى گۆڤارى رۆژه ڤ له تاران

هـــه واڵــی کوردستانی

جه میل بایک ئه ندامى کۆنسه ى

)KCK( به ڕێوه به رى

‌)د.عه‌بدولباقى‌کولو(‌سیاسه‌تمه‌دارێکى‌سه‌ربه‌خۆ‌و‌سه‌رۆکى‌پێشووى‌حه‌ره‌که‌ى‌

دوانزه‌ى‌ئازارى‌نیشتمانى‌کوردى‌سوری،‌له‌‌دیدارێکى‌رۆژنامه‌ى‌

)چه‌تر(دا‌باس‌له‌‌شه‌پۆلى‌سه‌رهه‌ڵدانه‌کانى‌جه‌ماوه‌رى‌سوریا‌

و‌هه‌روه‌ها‌ره‌وشى‌حزبه‌کان‌و‌کێشه‌‌و‌گرفته‌کانى‌کورد‌له‌‌رۆژئاواى‌کوردستان‌ده‌کات.‌

چه‌تر:‌بۆچى‌هه‌ندێک‌له‌‌ئه‌حزابى‌کوردى‌له‌‌رۆژئاواى‌

کوردستان‌پشتگیرى‌خۆپیشاندان‌ناکه‌ن؟‌

_ به بڕواى من هۆکاره که ى بۆ بوونى ئه م به ڵێنه ى حکومه تى سوریا ده گه ڕێنمه وه له دابنیشێت، له گه ڵیان داوه بڕیارى که ئێستادا ده سه اڵتى سوریا له گه ڵ هه رکه س نیشانیدا رابڵڵڵردوو له چونکه داده نیشێت، له گه ڵ سڵڵوریڵڵا حکومه تى ئڵڵه گڵڵه ر کڵڵه وا له گه ڵ دابنیشى عه شیره ته کان سڵڵه رۆک ئه حزابه کوردییه کانیش داده نیشێت، ده بێت حه ره که تى کوردى ئه وه بزانن که سه رۆک کۆمارى سوریا ئاماده یه له گه ڵ هه رکه س دابنیشێت، له به ر ئه وه ى له سوریا له ئێستادا پێموایه بۆیه هه یه ، تایبه ت بارودۆخێکى هه تا ئێستا ئه حزابه سیاسییه کوردییه کان له کوردستان و سوریا وه کو کورد پرۆژه ى

تایبه تیان نیه له ئێستادا بۆیه پێویسته که که ئه حزابى سیاسى باوه ڕى به وه هه بێت

ده بڵڵێڵڵت لڵڵه ئڵڵێڵڵسڵڵتڵڵادا هڵڵه مڵڵوویڵڵان دابنیشن و پرۆژه یه کى هاوبه ش کوردى هه رێمى بۆ ده ربخه ن له سوریادا، بۆ ئه وه ى ئێمه ى کورد داواکاریه کانمان روون بێت که داواى چى ده که ین

له سوریا، چه‌تر:‌شه‌قامى‌

کوردى‌له‌‌رۆژئاواى‌کوردستان‌داواى‌

چى‌ده‌کات؟‌جڵڵڵیڵڵڵاوازى ڵ

هڵڵڵڵه یڵڵڵڵه لڵڵه نڵڵڵڵڵێڵڵڵڵڵوان

ئه حزابى و کڵڵڵوردى شه قامى داواکڵڵانڵڵى سڵڵڵیڵڵڵاسڵڵڵى کڵڵڵڵڵڵڵورد، شڵڵڵه قڵڵڵامڵڵڵى کڵڵڵڵڵوردى هڵڵه نڵڵگڵڵاوه کڵڵان و داواکڵڵاریڵڵیڵڵه کڵڵانڵڵیڵڵان له کڵڵورده ، سیاسیه کانى ئه حزابه پێشه وه ى ده ڵێن کڵڵورد ئه حزابى سیاسى ئه گه ر واتڵڵا ئه و واڵت هى دوو نه ته وه یه و داوا ده که ن کڵڵه لڵڵه ده سڵڵڵتڵڵڵوردا بڵڵنڵڵوسڵڵرێڵڵت، شه قامى کوردى ئه گه ر خوێندنه وه یه کى بۆ بکه یت ناوێت، ده بێنى که ئه م شێوازه داواکاریه ى واتڵڵا بڵڵکڵڵات، سه ربه خۆیش داواى به ڵکو

سیاسیه کان ئه حزابه ئه داى له جیاوازیک شه قامى بۆیه هه یه ، کڵڵوردى شه قامى و

کوردى به تێڕوانینه کانى من له ئێستادا نێوان له که هه یه واى بیرکردنه وه یه کى ده وڵه ته کانى عه ربیدا ده وڵه تیش به مافێکى ره واى خۆى ببینی، بۆیه بۆ من به ڕاستى سڵڵه یڵڵره کڵڵه شه قامى کڵڵڵوردى داواکڵڵانڵڵیڵڵان

زۆرتره له ئه حزابى سیاسى کورد. چه‌تر:‌باشه‌‌له‌م‌ئه‌دا‌جیاوازه‌ى‌نێوان‌شه‌قامى‌کوردى‌و‌ئه‌حزابى‌

سیاسى‌کامه‌یان‌به‌رپرسن‌له‌‌روون‌نه‌بوونى‌داوکانیان؟‌

ئه حزابى ئێستادا لڵڵه مڵڵن بڵڵڵڕواى بڵڵه ڵ کوردى به رپرسه له و ره وشه ى کورد له سوریا له ئاستى داواکاندا، چونکه ده بێت ئه حزابى کوردى خوێندنه وه بۆ شه قامى کوردى بکات له سوریا، له ئاستى داواکاندا رێژه وه رگرێ تا بزانێت که داواى چ ده که ن له ئێستادا و له چوارچێوه ى ئه و داوایانه دا به رنامه یه کى داواى به بیکات و بکات روون خۆى بۆ خڵڵڵۆى، ئڵڵه وکڵڵات وه کڵڵڵو ئڵڵه حڵڵزابڵڵى سیاسى

ئێمه و ئێمه داواى ئڵڵه وه بیانوتبا کڵڵورد ئه وه مان ده وێت، ئه وکات بۆ حوکمى زاتى یان یان سه ربه خۆیى ئیداره ى مه حه لى یان هه ر داوایه کى تر، ده بێت پرۆژه ت هه بێت و داواکاریه کانت دیار بێت نه ک ئه وه ى ئێستا که هیچ داوایه ک نیه ، بۆیه هه ندێک له زاتى داواى حوکمى ئه حزابه سیاسییه کان

ده که ن. چه‌تر:‌کێشه‌ى‌حزبه‌‌

سیاسییه‌کان‌بۆچى‌ده‌گه‌ڕێته‌وه‌؟

ڵ کێشه ى ئێمه ئه حزابى سیاسى به ڕاستى ئه وه یه که حزبى به عس له سوریا به رده وام و سه ریش که وتووه ، دابڵڵووه ئڵڵه وه له هه وڵى ئه وه یه که به رده وام ئه حزابى سیاسى پارچه پارچه یان بکات، بۆیه له ئێستادا حه ره کاتى حه ره که و حڵڵزب ته نانه ت کڵڵورد سیاسى ئۆپۆزسیۆنه کانیش پارچه پارچه بوون، بۆیه تاکو ئێستا پرۆژه یه ک و هیچ خوێندنه وه ک نییه بۆ ئه و شه پۆله ناڕه زایه تییانه ى که له

تونس ده ستى پێکردوه هه تا ئه وه ى ئێستاى سوریا، به داخه وه تاکو ئێستا که په یوه ندیم به هه موو الیه که وه کڵڵردووه ، هه ر الیه ک داوایه کى جیاوازى هه یه ، بۆیه به بڕواى من بۆ گونجاندنى داوایه کى له بار، ئه و ره وشه و بکرێت دروسڵڵت کۆنگره یه ک پێویسته هه موو الیه ک بێنه الی یه کتر و داواکانیان

بکه نه یه ک و به رزى بکه نه وه . چه‌تر:‌ئایا‌به‌‌خۆپیشاندانه‌کانى‌

سوریا‌گه‌شبینیت؟‌

ڵ گه شبینم به و سه رهه ڵدان و خوپیشاندانانه کڵڵه لڵڵه کڵڵوردسڵڵتڵڵان و سڵڵوریڵڵادا ده ستیان به عس، رژێمى به رامبه ر له پێکردووه به بڵڵڕواى من ئڵڵه م ترسه له الى خه ڵک له ناترسێت. رژێڵڵمڵڵه ئڵڵه م لڵڵه ئیتر نڵڵه مڵڵا ئه نجامدا باوه ڕێک هه یه که گۆڕانکارى ئه گه ر بڵڵڕواى من به بۆیه بێت، دروسڵڵت ئڵڵه م سڵڵه رهڵڵه ڵڵڵدانڵڵه ى دوایڵڵڵى لڵڵه کوردستان ئه گه رچى اڵوازیش بووه ، به اڵم له ئێستادا قه ناعه ته ى ئه و گه یشتۆته سوریا رژێمى باوه ڕم که وا ده بێت گڵڵۆڕان دروسڵڵت ببێت. وایه له داهاتوودا ئه و گه نجه ى که به نه وه ى الوازیه ئه م بتوانێت ناسراوه ، فۆیسبووک ده رباز بکه ن و به هێزه وه بکه ونه مه یدانه کان، به هێزى به ئێمه ده بێت ئێستادا له بۆیه بکه وینه ناو بازاڕ و شه قامه کانى له شاره کوردییه کان و ئه وانى تر، چونکه ئێمه ئه وه له بیر نه که ین که وا ئه و ده سه اڵته فه تره یه کى زۆره له کورسى دایه . نمونه وه کو قه زافى لیبیا، که تاکو ئێستا ده ڵێت: »من نازانم که وا ئه وه خه ونه یان راستیه »، که وا ئه مڕۆ خه ڵکى لیبیا ده ڵێن بڕۆ، بۆیه باوه ڕ ناکه ن پاش )40( ساڵ واز له کورسى ده سه اڵت

ده بێت بێنن. چه‌تر:‌سوریا‌چ‌جیاوازییه‌ى‌له‌گه‌ڵ‌میسر‌و‌تونس‌هه‌یه‌؟‌

ڵ جیاوازى له نێوان میسر و تونس و سوریا ناوه وه یان له ده وڵه تانه ئه و هه یه ، چونکه هه مووى عه ره بن له میسر مه سیحى هه یه له تونس هه مووى عه ره ب و سونه ن، به اڵم نڵڵه تڵڵه وه ى تر هه یه وه کڵڵو کڵڵورد، له سوریا جیاوازى هه یه به ڕاستى زۆر جیاوازى هه یه ، له هه مانکاتدا سوریا له مێژوودا کاتێک

ده میـــرتـاش: پیالنگێــڕیه کى سیاسـى و ئۆپــه راسیۆنێـــــــــــکى سـه رسـوڕهێنه ر له ئارادایه

سه رۆکى پێشووى بزوتنه وه ی دوانزه ى ئازار:

کورد بۆ هاتنه کایه ى ره وشێکى نوێ، ده بێ گورزى خۆى له ره وشـــــه کـه بـــدات

پێویسته کۆنگره یه ک دروست بکرێت و هه موو الیه ک بێنه الی یه کتر و داوکانیان بکه نه یه ک و به رزى بکه نه وه

ده بێت حه ره کاتى سیاسى کورد به هه ر شێوازێک که ده توانرێت هاوکارى کوردانى سوریا بکه ن

ئه و کاندیدانه ی که مافی خۆپااڵوتنیان ره ت کرایه وه

››

دیدار

ئاماده کار

رێکان سه باح

سه الح مه حمود

دووشه‌ممه‌ 2010/11/8 ساڵی دووەم ژماره 53

دووشه ممه 2011/4/25 - 2711/2/5

8

ژنان

زیندووله م دیمانه یه په روین فیشاڵ

)نیشتمان( ئه ندامى ده ست له کارکێشاوه له بزوتنه وه ى

سه وز و ئه ندامى پارتى رزگارى کوردستان، تیشک ده خاته سه ر

که موکورتیه کانى بزوتنه وه ى سه وز و هۆکارى وازهێنانى و نه بونى رۆڵى ژنان و الوان و هۆکارى

الوازیان و رۆڵى پارته کوردییه کان له ئاست پێشخستنى توێژه کان و ئه و کێشانه ى ژنان و گه نجان له رۆژهه اڵتى کوردستاندا هه یانه .

چه تر/ وه ک کچ و گه نجێکی کوردی به شداربوو له ناو

بزوتنه وه ی سه وز له ئێراندا، بنه ما و هۆکاره کانی به شداریکردنت

و فاکته ره کانی وازهێنانت له بزووتنه وه که چی بوون؟

- منیش وه ک زۆربه ی ئه و خه ڵکانه ی که دژی ده سه اڵت و خوازیاری ئاڵوگۆڕی بون و بۆ دژایه تی کردنیش له هه موو که ره سته یه ک به سناریۆی کاتێک وه رده گ����رت، که ڵکیان لێکه وته وه شڵه ژاوی و ئاڵۆزی هه ڵبژاردن ناو ئ��ه وه ی��ان ک��رده به هانه و رژان��ه ناو و خه ڵکی ش��ه ق��ام��ه ک��ان. منیش ئ��ه و ه��ه ل��ه م ق��ۆزت��ه وه و تێکه ڵی ریزه کانی جواڵنه وه ی خه ڵکی ناڕازی

بوم که به بزوتنه وه ی سه وز ناوی ده رکرد. به کاتێک ب��وو ئ��ه وه وازهێنانیشم ه��ۆی رێبه رانیمدا، و بزوتنه وه که سه رنجی وردی به خۆیان که سانه ی ئ��ه و ی��ه ک��ه م: که بینیم پاکتر رابردویه کی ده زانن بزوتنه وه که ڕێبه ری له و که سانه یان نه بوو که له ده سه اڵتدا بون، له ئه وان له گه ڵ جه نایه ته کاندا و کار زۆرب��ه ی

به شدار و ده ستیان به خوێنی خه ڵک سوربوو. دووه م: هیچ به رنامه و پرۆتۆکۆڵێکی دیار و شه فافیان نه بوو بۆ داهاتوو، ئه وه نده ی هه شیان بوو جیاوازییه کی به رچاوی له گه ڵ ئه وه ی ناو ده سه اڵت نه بوو، ئه مانه و پابه ندبونی رێبه رانی به فه قیه ، ویالیه تی ئه سڵی به بزوتنه وه که ته واوی منی له مانه وه له ناو ئه و بزوتنه وه یه دا سارد کرده وه . ئاخر که سێک یان نیزامێک که بێت، چاوه ڕوانی چ ویالیه تی فه قی پابه ندی

ئاڵوگۆڕیه کی لێده کرێت. چه تر/ پێتوایه به شداریکردنی

کورد له ریزی بزوتنه وه ی سه وزدا، به قازانج و به رژه وه ندی تاک و

کۆمه ڵگه ی کورد ده شکێته وه یاخود زیانی بۆ پێشخستنی خواسته کانی

کورد ده بێت؟ سود هیچ گه یشتوم ب��ڕوای��ه ب��ه و ئێستا -به پێچه وانه به ڵکو نیه ، و قازانجی بۆ کورد زی��ان��ی��ش��ی ده ب���ێ���ت. چ��ون��ک��ه ه�����ه روه ک وت��م که متریان ده ستێکی بزوتنه وه که ده مڕاستانی نیه ، ده س���ه اڵت ن��او ل��ه وان��ه ی خه راپکاریدا له پرۆتۆکۆڵێکی و به رنامه هیچ بزوتنه وه که ش دیار و رونی نیه به تایبه تی بۆ خه ڵکی کورد. ڕێ��ک وه ک س��ه ره ت��اک��ان��ی ش��ۆڕش��ی ساڵی بنده ستم نه ته وه کانی و ئێران خه ڵکانی )57(دێته به رچاو که سه رجه م له نه ته وه جیاجیاکان تێکڕا و وێکرا ده ستیان دایه ده ستی یه کتر بۆ و بزوتنه وه به اڵم چونکه ده س��ه اڵت. گۆڕێنی شۆڕشه که هه ر وه ک ئه وه ی ئێستا هیچ به رنامه

بۆ نه بو و کۆنکرێتی ڕون پڕۆتۆکۆڵێکی و نه ته وه یی که مایه تیه بۆ تایبه تی به داهاتو، و ئایینیه کان، بینیمان که سه ره نجام به کوێ چه وساوه خه ڵکانی نیسبه تی به و گه ییشت لێ باشی گۆڕانکاریه کی و ده ره ن��ج��ام هیچ

نه که وته وه . چه تر/ ئاستی هۆشیاری و هه ست

به به رپرسیارێتی گه نجی کورد به گشتی و توێژی ژنان به تایبه تی، به رامبه ر به پرسی سه ربه خۆیی کورد له رۆژهه اڵت چۆن ده بینی؟

ب��ه راوردک��ردن له گه ڵ سااڵنی ڕاب��ردو - به هه ستوبیری نه ته وه یی له گه شه سه ندنێکی خێراو ده بێ که نیه ئه وه هێشتاش به رچاودایه .به اڵم

ببێ، و پێویسته کاری زیاتری بۆ بکرێت. چه تر/دیارده ی دزێوو مه ترسیداره

کۆمه اڵیه تی و کلتووریه کانی ناوخۆی کۆمه ڵگه ی کوردی

له ڕۆژهه اڵت کامانه ن، ئه رکی پارته کوردییه کانی ئۆپوزسیۆنی

ئێران له هه مبه ر ئه و دیاردانه ده بێت چی بێت؟

زۆرب������ه ی وه ک ه�����ه ر داخ��������ه وه ب����ه -کۆمه ڵگای جیهان، دیکه ی کۆمه ڵگاکانی ئێمه ش هه ندێک دیارده ی دزێو و مه ترسیداری تێدایه له وانه :دیارده ی به زۆر به شودانی کچ، شێوه یه کی به کچان، خه ته نه ی ژن، به ژن گشتی توندوتیژی به رامبه ر ژنان، په ره سه ندنی

گیرۆده بون به مادده هۆشبه ره کان.

که ئ��ه وه ی��ه الیه نه کانیش و پ��ارت ئه رکی توانا و هێزی خۆیان بخه نه گه ڕ بۆ ت��ه واوی باڵو کردنه وه و به رزکردنه وه ی ئاستی زانیاری و رۆشنبیری له ناو خه ڵکدا. چونکه به بڕوای من هه بونی زۆرێک له و دیارده و کلتوره دزێوانه ، زان��ی��اری و ئاستی بونی ن��زم یاخود نه بون له

رۆشنبیری سه رچاوه ده گرێت.چه تر/ پارت و الیه نه

کوردییه کانی چۆن ده توانن که ڵک له هێز و توانای ژنان بۆالی

به شداری و بایه خدانی کارا به پرسی نه ته وه یی رابکێشن؟

- ب��ه خ��ۆش��ی��ی��ه وه ئ��ه و ج��ی��اوازی��ی��ان��ه ی که بیستوومه له شوێنانی دیکه باسیان لێوه ده که ن له نێۆ پارتی سه ربه ستیی کوردستاندا نییه . زۆر هانی من دراوه بۆ کارکردن و به رپرسارێتی وه

ئه ستۆگرتن.ب��ه داخ��ه وه کلتوری ده یبینین ئ��ه وه ی ب��ه اڵم نه گریسی جیاوازی نێوان ژن و پیاو، هه روه ک چۆن له ناو الیه ن و ده سه اڵته کانی زۆر واڵتی

به زه قی له ئاواش ناڤیندا هه یه ، ڕۆژهه اڵتی پیاو و هه یه کوردیه کاندا الیه نه و هێز ن��او وایان ده بینرێت. ناویاندا له ته واو ساالرییه کی له ژنی کورد کردوه که باوه ڕی به خۆی نه بێ و هه ست به وه بکات که وه ک پێویست توانای ڕاپه ڕاندنی کاروچاالکی نیه . مافی یه کسان بۆ ژن و پیاو له ناویاندا ته نیا له چوارچێوه ی دروشمداخۆی ده بینێته وه . جا کاتێک ده توانرێت که ڵک له هێز و توانای ژنی کورد وه ربگیردرێت که ئه و کلتوره قێزه ونه به ته واوی بسڕێته وه و زبڵدانی مێژوو. ناو بدرێته بۆ هه میشه فڕی هه وڵی کارا بدرێت بۆ بنه بڕکردنی تۆوی باوه ڕ به خۆ نه بون که مێژوویه کی دور و درێژه له ناو ژنی کورددا ده چێنرێت. ئه و بڕوایه الی ژنی کورد دروست بکرێت که ئه وانیش ده توانن شان به شانی پیاوان له هه موو کار و چاالکیه کدا به شدار ببن و وه ک ئه وان رایپه ڕێنن. پێویسته ژنانی کوردیش هه ندێک به خۆیاندا بچنه وه ، به شێک له و هۆکارانه ی که ده خرێنه ئه ستۆی پیاوان ژنانیش لێی تاوانبارن. پێویسته که سایه تی بۆ خۆیان ببینه وه و له مه یدانی کاری سیاسی و فه رهه نگی خۆیان دوور نه گرن و زیاتر بێنه

پێشه وه و توانای خۆیان زیاتر پیشانبده ن.چه تر/ دوا وته ت به رامبه ر به

الوان و ژنانی کورد و خوێنه ران ئه م دیمانه یه چییه ؟

- دیاره قسه م زۆره بۆ الوان و ژنانی کورد، به اڵم لێره دا له چه ند قسه یه دا کورتی ده که مه وه . یه که م: هه ر وه ک هه مو الیه ک ده یزانین الوان کچ بن یان کوڕ، هیوای دوا ڕۆژی گه ل و واڵتن. بۆیه تا بۆیان ده کرێ ده بێ هه وڵ بده ن بۆ به رز کردنه وه ی ئاستی زانیاری و ڕۆشنبیری زانست له ب��ون دور و نه خوێنده واری خۆیان. چه کێکی کوشنده یه که داگیرکه ران و زۆرداران

هه میشه له دژی ئێمه به کاریان هێناوه . دووه م: ده بێ زۆر هۆشیاربن له به رامبه ر ئه و بۆ خستوه وه گ���ه ڕی رژێ��م که جینۆسایده ی تواندنه وه و له خشته بردنی خه ڵکی ئێمه ، که ئه ویش موعتاد و ئالوده کردنی تاکی کورده به

مادده هۆشبه ره کانسێیه م: داوا له ژنی کورد ده که م که چیتر هه ست به که می نه کات و ئه وه باش بزانێ که له هیچ بوارێکدا هیچی له پیاو که متر نیه و وه ک ئه وان ده توانن له پێش خستنی کۆمه ڵگا و

کاروچاالکی ڕۆژانه دا به شدار بن.چواره م: به گشتی داوام له گه لی کورده که چیتر توانا و هێزی خۆیان به فیڕۆ نه ده ن. هه ر ئایدۆلۆژیا و بیروبۆچونێک که هه یانه با بیان ناسنامه ی به با ده یکه ن هه رچی به اڵم بێت،

کوردستانیه وه بیکه ن.

بێریڤان ته نیا )15( به هار ته مه نیه تى رووبه روى چه ند

کێشه یه ک ده بێته وه که هه رگیز له ئاست ته مه ن و خواست و

ئاره زوه کانى نیه ، ئه و به هۆى هه ژارى خێزانه که ى له جیاتى

به شودان دایک و باوکى ده یفرۆشن، له کاتى به شوودانی بێریڤان جگه

له کڕینى هه ندێک زێر له الیه ن هاوسه ره که یه وه ، هیچ پاره یه کى بۆ

خه رج ناکه ن و له کاتى رووبه روى کێشه کانیش خۆیان به خاوه نى

نازانن.چۆنێتى کچه ل��ه و نزیک که سێکى به سه رهاته که ى بۆ گێراینه وه و وتى: بێریڤان خۆى باوکى و دای��ک له گه ڵ ته نیا به ده ژی��ا، کاتێک خوازبێنى هات شووبکات ئه و ره تیکرده وه ، چونکه له الیه ک ته مه نى که سه ى ئ��ه و ت���ره وه له الیه کى و بچوک ب��ه اڵم خوازبێنى، هاتۆته ک��ه ن��ه ده ن��اس��ى دایک و باوکى بێریڤان سوور بوون له سه ر ئه وه ى کچه که یان شوبکات و به وته ى خۆیان بچێته رێگاى خۆى، به اڵم بێریڤان له وه بێ ئاگابوو که دایک و باوکیان جگه له پاره بۆى هیچ مه به ستێک و خه مخۆریه کیان هاته ئه وکه سه ى بێریڤان بێبه ختى له نیه ، خوازبێنى ئه ویش به فێڵ و مه به ستێکى ترى نه خۆش دایکى کوڕه که چونکه هه بوو، بوو پێویستى به یه کێک هه بوو که خزمه تى دای��ک��ه ک��ه ى ب��ک��ات، ن���ه وه ک وه ک ژنى

ئه وه بوو بکات، له گه ڵدا مامه له ى خ��ۆى ئه وان هاتنه خوازبێنى و به ماوه یه کى کورت

بێریڤان ماره کرا و گوازرایه وه .هه ر ئه و که سه نزیکه ى بێریڤان به رده وام باسى به سه رهاته که ى و له گێڕانه وه ى بوو قۆناغى ژیانى دواى شوکردنه کى بۆ کردین و وتى: دواى شوکردنى ئه و کچه بۆ مان ده رک��ه وت که زاوا به هیچ شێوه یه ک لێى نزیک نه بۆته وه و ده ستى لێنه داوه ، به و بیانوه ى که ئه و بێریڤانى به دڵى خۆى نه هێناوه و دڵى خزمه تکردنى له ئه و ب��ه اڵم ، ناچێ بۆى

خه سوى به رده وام ده بێت و ئه وه ى بیه وێ بۆی جێبه جێ ده کات، له و ماوه یه شدا بوکى تازه بێ ده نگى له و کێشه یه ده کات و جگه له ژیانه ى به و تر که سى نزیکه کانى که سه بێریڤان بێده نگه ى ئ��ه و ب��ه اڵم ن��ازان��ن، ئ��ه و کاره ساتى ترى لێده که وێته وه که نه ته مه نى پێیان ئاواته کانى و نه خواست و بێریڤان سێکسیه ده ستدرێژى ئه ویش قبوڵناکرێت، له الیه ن خه زووى، چونکه خه زوره که ى به وه ده زانێ که کوڕه که ى ده ستی لێنه داوه و دڵى له سه ر نیه ، بۆیه له فرسه تێکدا ده ستدرێژى

سێکسى ده کاته سه رى و ئه و زێره ى له کاتى پاش لێیوه رده گرێت، کرابوو بۆى بوکێنى ماوه یه ک له و رووداوه بێریڤان له ترسى خۆى ناتوانێ له الى که س باس له و رووداوه بکات، به اڵم پیاوه که ى داواى زێره کان له بێریڤان ده کات بۆ ئه وه ى بیفرۆشێ، ئه وکاته ناتوانێ ده ڵێ پێى بۆیه بێت بێده نگ تر هیچى باوکت زێره که ى لێ سه ندوم و ده ستدرژێى

کردۆته سه رم.روبه روى بێریڤان له و دوو کێشه یه جگه زیندانى ئه ویش ده بێته وه تر کێشه یه کى

کردنى و پشت لێکردنى دایک و باوکێتى، ده ب��ێ��ت که ئاشکرا ئ���ه وه ى دواى ئ��ه م��ه ش بێریڤان له الیه ن خه زورى ده ستدرێژى کراوه ته س���ه رى، پ��ی��اوه ک��ه ى ئ��ه وه ره ت��ده ک��ات��ه وه که باوکى ئه وکاره ى له گه ڵ ژنه که ى کردبێ، تر یه کێکى پێده کات که بوختانى به ڵکو له دادگا پیاوه که ى ئه وه بوو لێکردوه ، واى به د به بیانوى ده ک��ات بێریڤان له شکات ره وشتى و زڕاندنى ناوبانگى باوکى، پاشان بێریڤان به بڕیارى دادگا ده ستگیر ده کرێت، ل��ه ب��ه رام��ب��ه ردا دای���ک و ب��اوک��ى به هیچ خاوه ن به کچه یان له و خۆیان شێوه یه ک ناکه ن و له برى پشتگرتن پێى ده ڵێن ئه گه ر کچێکى به شه رف باى خۆت نه ده دایه ده ست

خه زورت.بۆ که زیندان له بێریڤان وته کانى دوا که سێکى نزیکى خۆى کردبووى ده ڵێ: من رۆژم چى دوا نازانم ژیان له ئومێدم بێ ده بێت، چونکه هیچ نه ما له ده ستى نه ده م، ئێستاش نازانم له دواى ده رچوونم له زیندان له الیه ک چونکه ب��ک��ه م، ک��وێ ل��ه روو مێردم ماڵى تر له الیه کى و باوکم ماڵى پێشه له رێگام دوو بۆیه چ��وو، له ده ست شێت یان خۆسوتاندن یان ده رچوونم دوای نوسینى تا به اڵم به چۆڵ که وتن. و بوون ئه و به سه رهاته دۆسیه که یه کال نه کراوه ته وه و نازاندرێت ئایا له به رژه وه ندى بێریڤان ده بێت

یان له به رژه وه ندى پیاوه که ى و خه زورى.

تێبینى/ به هۆى هه ستیارى کێشه که ئه و که سه ى به سه رهاته که ى

بۆ گێڕاینه وه رازى نه بوو ناوى بهێنین، ناوی بێریڤانیش خوازره وه .

ئه ندامى پێشووی بزوتنه وه ی سه وز

»پێویسته ژنانى کورد له مه یدانی کاری سیاسی و فه رهه نگی خۆیان دوور نه گرن«

بێریڤان له الیه ن خه زوورى ده ستدرێژى سێکسى ده کرێته سه ر و ئێستا له زیندانه

‌nبه‌کااڵ‌سه‌یرکردنی‌ژنان‌هێشتا‌به‌رده‌وامه‌‌/‌فۆتۆ:‌ئینته‌رنێت

‌nپه‌روین‌فیشاڵ‌)نیشتمان(‌

u مه‌ستوره‌‌مه‌حمود‌ u

*ل��ه ه��ه م��وو واڵت��ان��ى دون��ی��ادا ئه و چین و توێژانه ى که هه ن سه ندیکاى تایبه ت به خۆیان هه یه بۆ پارێزگارى به رگریکردن مافه کانیان و له ک��ردن و ب��ه دواداچ��وون له سه ر ئه و بێمافیانه ى به رامبه ریان ده کرێت، به تایبه ت له واڵته پێشکه وتوه کان و ئه و واڵتانه ى باوه ڕیان به دیموکراسى و مافى مرۆڤ هه یه ئه و سه ندیکایانه ته واو سه ربه خۆن تاکو نه چنه ژێر کاریگه رى هیچ الیه نێکه وه و بێ جیاوازى ئه و توێژه سه ندیکاکه بزانێت، خۆى به رگریکارى شوێنى به دونیاش واڵتانى هه موو له بێگومان توێژێک هه ن به ناوى توێژى کرێکاره وه له ره وڕه وه ى ژیان که به شێکى قورس به سه ر شانى ئه وانه وه یه ، چونکه به هێزى مێشک و بازوو بژێوى ژیان په یدا ده که ن ت��ه رازوى ژیانکردن و به بێ ئه وانیش قورس و گران ده بێت، به اڵم ئه وه ى که زۆر مافى ده خورێت ئه وانن و زۆربه ى ل��ه وان��ه وه دون��ی��ادا ل��ه سه رهه ڵدانه کان ده ستى پێکردوه و په ره ى بۆ توێژه کانى تر سه ندوه ، هه رێمى کوردستانیش به شێکى به ئه مه ش هه یه ، کرێکار له زۆرى سیاسى باردۆخى حوکمى کۆمه ڵک که زۆرێک له گه نجه کان نه یانتوانیوه بخوێنن و ئێستاش کرێکارى ده که ن، یان زۆرێک له و ژنانه ى که به هۆى ئه و میلله ته که ماندا به سه ر ناهه مواریانه ى کارى به ژنانمان له هه ندێک هاتوه کرێکارى جۆراو جۆره وه خه ریک بوون و به شێک بوون له کرێکاره کان و به ئێستاشه وه کرێکارى ژن هه ن که شان به شانى پ��ی��اوان ک��ار ده ک���ه ن، ه��ه ر له الدێکانه وه کشتوکاڵیه کان و کێڵگه

تاکو کارگه و کاره ئازاده کان. به اڵم ئه وه ى لێره دا پێچه وانه یه ئه وه یه که ئێمه سه ندیکاکانمان وه ک سه ندیکاى و نیه خۆیان سه ربه خۆیى تر واڵتانى کرێکار مافه کانى داواى بێجیاوازى هه موو وه ک پێچه وانه وه ب��ه ب��ک��ه ن، حزبه کانن سێبه رى تر سه ندیکاکانى ئه مه ش ناتوانێت به شێوه یه کى یه کسان ئه مه ش بکات، کرێکار مافى داواى دروس��ت ش��ێ��وازى له گه ڵ پێچه وانه یه سه ندیکا چونکه سه ندیکادا، بوونى ئ��ه و توێژه بێت که له پ��ارێ��زه رى ده بێت ناوه که یدا هه ڵیگرتوه ، ژنانى کرێکاریش له م واڵته دا وه ک کرێکارى پیاو مافیان نیه و که سێک نیه بێالیانه نانه داواى مافه کانیان بکات، یاخود تا ئێستا ئه و کۆمه اڵیه تى ده سته به رى له ب��ڕی��اره ى کارى شوێنه ى ئ��ه و ده بێت که دراوه موچه که ى له به شێک ده ک��ات تێدا خۆى و پاره ى شوێنه که مانگانه وه ک )دڵنیایه کى ژیان( دابنرێت که دوا رۆژ یان کاتى کار توشى شتێک بوون یان کاره ساتێک بوون ئه وه ببێته هاوکاریان، ب��ه اڵم تا ئێستاش هه ندێک شوێن به جدى پیاده ى ئه وه ناکه ن و شوێنێکیش نیه ب��ه رگ��رى ل���ه وه ب��ک��ات ب��ه نمونه سه ندیکا له وێدا مافى کرێکار پێشێل ده کرێت، یان تا ئێستا که س له گرفتى ئه و ژنه کرێکارانه ى نه پرسیوه ته وه که ره نگه ک��ارده ک��ه ن، که شوێنه کان له زۆرکات ژنان له کاتى کارکردندا یان له شوێنه که ى روب��ه ڕوى توندتیژیه ک الیه ن بێ شوێنێکى ب��ه اڵم بووبێته وه ، نه بووه به رگری لێبکات، بۆیه پێویسته پیرۆزکردنى ئایاردا )1(ى رۆژى له توێژى کرێکار به خزمه تى رۆژه ئه و یاد بکرێته وه ، نه ک ته نها ناو، چونکه کرێکار توێژێکى گرنگن له بونیادى ک��ۆم��ه ڵ��گ��ادا ل��ه ن��اوی��ش��ی��ان��دا ده ب��ێ��ت بۆ ب��ه دواداچ��ون کرێکاران سه ندیکاى بکات و ژنه کرێکاره کان داواک����ارى لێپێچینه وه بکات له هه ر شوێنێک که

بێڕێزیان به رامبه ر ده کرێت.

مافى ژنانى کرێکار له هه رێمى کوردستان

پارته سیاسیه کورده کان وایان له

ژنی کورد کردوه که باوه ڕی به خۆی نه بێ و هه ست به وه بکات

که وه ک پێویست توانای راپه ڕاندنی کار و

چاالکی نیه

››

دیدار

هه ولێر

نزار که ریمی

ئااڵ به رزنجى

ساڵی دووه م ژماره 53

دووشه ممه 2011/4/25 - 2711/2/5

9

گه‌نجان

کاراخوێندکارانى زانکۆى

سلێمانى ئاماژه بۆ ئه وه ده که ن له الیه ن هێزه ئه منیه کانه وه

ئه شکه نجه دراون و حه ره مى زانکۆ به نایاسایى شکێندراوه و به زۆر

بۆ گوندێکى ده ره وه ى سلێمانى براوه ن، مامۆستایه کى زانکۆش رایده گه ێنێت له روى یاساییه وه

سه رۆکى زانکۆ که که سى یه که مى زانکۆیه ده توانێت داواى یاسایى

له سه ر ئه و الیه نه تۆمار بکه ن که هاتوونه ته سه ر زانکۆ.

زانکۆى خوێندکارى ئیحسان، هونه ر ئ���ه وه ده ک���ات که ب��ۆ ئ��ام��اژه سلێمانى، ئاسایشى سلێمانى به بێ گوێدانه حه ره مى زانکۆ هێرشیان ده کاته سه ر، جه ختیکرده وه : پ���اش ئ����ه وه ى ک��ۆم��ه ڵ��ێ��ک خ��وێ��ن��دک��ارى زانکۆى سلێمانى له الیه ن هێزه کانى پۆلیس خوێندکارانى گ��ی��راب��وون، ئ��اس��ای��ش��ه وه و ب��ه رده م له مانگرتنێک ویستمان زانکۆ له الیه ن بده ین، ئه نجام سلێمانى زانکۆى ئه و هێزانه وه ى که هاتبوون ئاگادارکراینه وه شوێنه تان ئه و چ��واره وه کاتژمێر دواى له وتى: هونه ر، ه��ه روه ه��ا ده ک��ه ی��ن. پێچۆڵ پێیان وتین هاوڕێکانتان ئازاد کراون، به اڵم ئێمه باوه ڕمان پێنه کردن دواى ئه وه نزیکه ى )10( ئۆتۆمبێلی هێزى دژه تیرۆر هاتبوون و به دار گرتبوو زانکۆیان ده رگاى به رده م له خوێندکاره کوڕ و کچه کانیان کێبڵ ده دا دواتر به گازى فرمێسک رێژ باڵوه یان کردنه هێرش که کرد، خۆپیشانده ران به ناشرینه ک��رده وه ی��ه ک��ى زۆر زان��ک��ۆ س��ه ر

ده سه اڵت به کارى ده هێنێت.ئ��ه ح��م��ه د ع���ه ب���دواڵ، خ��وێ��ن��دک��ارێ��ک��ى که وای���ه پێى سلێمانیه ، زان��ک��ۆى ت��رى به اڵم سه رخۆن، له و هێمن خوێندکاران ب��ه رام��ب��ه ری��ان. توندوتیژن ه��ه ر ه��ێ��زه ک��ان شێوه یه کى به ئێمه ئه وه کرد: بۆ ئاماژه ى دادگ��اى ب��ه رده م بۆ به رێکه وتین هێمنانه که ئاسایش هێزه کانى ب��ه اڵم سلێمانى، ب��ه ح��س��اب رێ��ن��وێ��ن��ى ئ��ێ��م��ه ی��ان ده ک����ردو

ئه منیه تى ئێمه یان ده پاراست ئێمه یان برد قوله ره وه یسی بۆ تابردیانین و به الڕێدا و سلێمانى ده ره وه ى ل��ه گوندێکه ک��ه درێ��ژه ى ئه حمه د، کردین. ده ستگیریان به یه ک ی��ه ک وت��ى: و قسه کانیدا به له پاسه کان سه ر ده که وتن و ته سویریان ده ک���رد و ب��اج��ه ک��ان��ی��ان ل��ێ��وه رگ��رت��ی��ن و پرسیارى شوێنى نیشته جێبوونیان ده کرد، سه رجه م زانیاریه کانیان وه رگرت، هه روه ها پرسیارى ئه وه یان ده کرد که ئێمه سه ر به چ الیه نێکى ئۆپۆزسیۆنین زۆر ئیهانه یان ناوبراو پ��ێ��ده دای��ن. جنێویان و ده ک��ردی��ن

ئ��ه وه ش��ى وت: ه��ه ڕه ش��ه ى ئ��ه وه ی��ان ده ک��رد ده مانکوژن، گ��رن بمان تر جارێکى که ژماره یه کى زۆر خوێندکار و مامۆستایان گرت و لێیان دان دواى ئه وه ئێمه یان گواسته وه بۆ ناو زانکۆ تازه که و تا ماوه یه ک رایان گرتین و نه یانهێشت جامى ئۆتۆمبێله کان له زۆر ژماره یه کى به وهۆیه وه بکه ینه وه هه ناسه سواریانه وه ب��ه ه��ۆى خ��وێ��ن��دک��اران خێرا گوازرانه وه بۆ نه خۆشخانه . ئه حمه د، ئه وه شى ده گێڕێته وه که تا کاتژمێر چوارى ئ��ێ��واره ئ��ه وان��ی��ان ل��ه و ده ش��ت و چۆڵیه دا

هێشتۆته وه و خواردن و ئاویان نه داونه تێ . ج��ه خ��ت��ی��ک��رده وه : »ه��ه ن��اس��ه ش ب��ه ده ستى ته نها ب��وو چۆڵه وانیه ک نه بوو، خۆمان هێزێکى عه سکه رتارى که تا ئێواره به بێ جۆرێکبوو ئه مه کردین، دیلیان نان ئاو له ئه نفال که به چاوى خۆمان بینیمان«. و برده وه ئێمه یان دواییدا له ئه وه شى وت: یه ک یه ک و دوو دوو ئازادیان ده کردین ب��ه اڵم جارێکى بۆ ئ��ه وه ى پ��ه رت��ه وازه ب��ی��ن، و هاتن بۆمان دوب��اره هه ر کۆبوینه وه تر

ته قه یان لێکردین.جیهانگیر ئه حمه د، خوێندکارى زانکۆى

ن��اوب��راو، هێما ب��ۆ ئ��ه وه ده ک��ات که س��ه ر ک��رای��ه ه��ێ��رش ئ����ه وه ى دواى زانکۆ ل��ه ب��ه رده م خوێندکارانه ئ��ه و خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان��ی��ان ک����رد، ه��ێ��زه ک��ان گه مارۆى ده وروبه رى به شى ناوخۆیى هه ڵیان هێزه کان وت��ى: ئیسکانیدا. ناوخۆییه کان ب��ه ش��ه س��ه ر کوتایه که به هیچ شێوه یه ک نابێت به بێ بڕیارێکى یاسایى حه ره مى زانکۆ و جیهانگیر، ببه زێنن. ناوخۆى به شى ئاماژه ى بۆ ئه وه شکرد: که هاتنه ناو به شه ناو خۆییه که و به شێوه یه کى و ده ستگیرکرد خوێندکارانیان ره شبگیر له زۆر ژماره یه کى ژوره ک��ان سه ر هاتنه له ده رگ��اى ژوره کانیان شکاند و زۆری��ان

خوێندکاران داو سوکایه تیان پێکردین.م��ی��دی��ا ع���ه ب���دواڵ، چ���اودێ���رى م��اف��ى م������رۆڤ، ب���ه )چ���ه ت���ر(ى راگ���ه ی���ان���د: باسى نازانین کراوه کارى پێشێل ئه وه نده چیبکه ین، هه ر له چونه ناو حه ره مى زانکۆ یان ناوخۆ هێزه کانى خوێندکار لێدانى و پۆلیس و هه رشتێکى تر بێت تۆ به رپرسیت له پاراستنى ژیانى هاواڵتیان تۆ بۆ ئه وه

دانه مه زراوى که له هاواڵتى خۆت بده یت، پارێزگارى له به ڵکو بۆ ئه وه دانراوى که سه ر و ماڵى هاواڵتى بکه ى، میدیا، ئه وه شى به رامبه ر که وت: ئه گه ر هات و که سى هێنایى بۆ هێرشى ئه گه ر خۆپیشانده ره تۆ حاڵه تێکه که ئه وه فڕێداى بۆ به ردى ده توانى پارێزگارى له خۆت بکه یت، به اڵم به شێوازى ده ستگیرکردن بۆ ئه وه ى سه یته ره به سه ر حاڵه ته که دا بکه ى نه ک به ندکردن یان ڕه شبگیرکردن، پێویسته به شێوازێکى

هێمنانه مامه ڵه یان له گه ڵ بکرێت.مافى مرۆڤ چ��اودێ��ره ک��ه ى ه��ه روه ه��ا ئاماژه بۆ ئه وه شده کات: هه موو مرۆڤێک ئ������ازاده ک���ه ڕاى خ����ۆى ده رب���ب���ڕێ���ت و هه ندیک ب��ه اڵم ده رببڕێت، ناڕه زاییه کان شوێن هه یه ناتوانیت به بێ بڕیارى یاسایى هه رهێزێک ئه گه ر بیپشکنى، و بچیت بێت به بێ بڕیارى سه رۆکى زانکۆ چوبنه تره وه له الیه کى نیه، گونجاو ئه وا ئه وێ به کاربهێنن هه ڵسوکه وتێک جۆره نابێت

که زیان به خوێندکاران بگه یه نێتزانسته م��ام��ۆس��ت��اى ک��ه ری��م، رێ��ب��وار قسه سلێمانى، زان��ک��ۆى سیاسیه کانى ل���ه وه ده ک���ات ل��ه ه��ه م��وو دن��ی��ادا زان��ک��ۆ ئه و ده کرێت و هه یه خ��ۆى تایبه تمه ندى ئێستاش ت��ا ب��پ��ارێ��زرێ��ت، تایبه تمه ندیه هیچ که رون��ب��وه ت��ه وه وا دنیا هه موو له ده سه اڵتێکى سیاسى ناتوانێت به توندوتیژى بیباته وه . ئاماژه ى بۆ ئه وه شکرد: له به ر ئه وه به کارهێنانى توندوتیژى کارێکى باش نیه ، له هه مانکاتدا و خۆپیشانده راندا له گه ڵ خوێندکارانى یان زانکۆ هێرشکردنه سه ر زان���ک���ۆش ک��ارێ��ک��ى ب����اش ن��ی��ه ، هیچ ئه نجامێکى نیه ته نها زه ره ر کردن نه بێت. یاسایشه وه ل��ه روى جه ختیکرده وه : رێبوار، س��ه رۆک��ى زان��ک��ۆ ک��ه ک��ه س��ى یه که مى داواى ده ت��وان��ن جێگره کانى ی��ان زانکۆیه بکه ن تۆمار الیه نه ئ��ه و له سه ر یاسایى که حه ره مى زانکۆیان شکاندووه ، ئه مه ش شکاندنى یه که م ده دات نیشان دوشتمان ح��ه ره م��ى زان��ک��ۆ چ��ۆن ب���ووه . دووه م��ی��ش به و بووه ئه و شکاندنه چى پاڵنه ره کانى هه رچه نده ژوره وه ، چونه ته ک��ێ پرسى ئه مه یه که مجارنیه که پێشتریش خێمه کان

سوتێنرا.

به شێک له گه نجانى هه رێمى کوردستان ئاماژه بۆ ئه وه

ده که ن ئه و رێکخراوانه ى به ناوى گه نجانه وه له هه رێمى کوردستاندا

هه یه گوزارشت له گه نج ناکات، سه رۆکى رێکخراوه ناحکومیه کانیش

رایده گه یه نێت، له هه رێمى کوردستان هیچ رێکخراوێکى تایبه ت

به گه نجان نییه . زریان عه بدوڵاڵ، گه نجێکى شارى هه ولێره و ئاماژه بۆ ئه وه ده کات، رێکخراوه کانى له هه رێمى کوردستان هه ن گه نجان که ئه وه نده ى ئاراسته ى حزبى بونیان وه رگرتووه ئاراسته یه کى ب���ه ره و گه نجیان ئ��ه وه ن��ده رۆشنبیرانه و بوێرانه و نوێخوازانه نه بردوه . هیچ تائێستا که پێشیوایه ن��اوب��راو، گه نجێک له هه رێمى کوردستان سودى له رێکخراوێکى گه نجان نه بینیوه له کاتێکدا رێکخراوى ن��اوه له خۆیان »ناویان ئ��ه وان

گه نجان«. هێمن ف��ه ری��د، چ���االک���وان ل��ه ب���وارى هه ولێر، له مه ده نی و کۆمه ڵى گه نجان ل����ه وه ده دوێ������ت ک���ه گ��ه ن��ج ت��وێ��ژێ��ک��ى کاریگه رى کۆمه ڵگایه و زۆرجار هه موو به ربه ستى و چاولێکه رى نه ریته کانى سیاسى تێکده شکێنێت، پێشوایه له هه رێمى کوردستان رێژه ى ده نگدان له »)%55 -- 60%(«ى گه نجان پێکى ده هێنن له گه ڵ )ngo( رێکخراوى ئه وه ى »)1300(« مۆڵه تى کارکردنیان هه یه و وه ک سێبه ر

کار ده که ن. رێکخراوه کانى زۆرب��ه ى وت: ئه وه شى گ��ه ن��ج��ان ل��ه الی����ه ن ی��ه ک��ێ��ت��ى و پ��ارت��ى ئاراسته ده کرێت، گه نج ئێستا له هه موو

دون��ی��ا س���ه رى رم��ى ش��ۆڕش��ن و گه نجان هه رێمى له ب��ه اڵم ده ک��ه ن، ده ستپێشخه رى گه وره یه زیندانێکى له گه نج کوردستان ناتوانن ک��راون حزب به رمه جه ى کۆپى و

خاوه نى بیڕوباوه ڕى خۆیان بن. ئ��ام��اژه بۆ ئ��ه و چ��االک��وان��ه ى گه نجان ئ���ه وه ش���ده ک���ات، ئ��ه گ��ه ر رێ��ک��خ��راوه ک��ان��ى کۆمه ڵى مه ده نى و گه نجان واز له گه نج بهێنن خۆیان خۆیان ئاراسته ده که ن، نابێت دامه زراوه گه نج ئاراسته بکات، به تایبه تى

حزبییه کان. باوى ئێستا وت��ى: پێداو درێ��ژه ى هێمن، کۆببێته وه ، لێى گه نج نه ماوه دام���ه زراوه و ف��ه ی��س��ب��وک ش��ۆڕش��ى ئێستا ب��ه ڵ��ک��و شه قامه ، له هه رێمى کوردستان »)13(«

رێکخراوى سه ربه خۆ له هه رێمى کوردستان هه یه که ناتوانن کاریگه ریان له سه ر هیچ

الیه نێکى هه رێمى کوردستان هه بێت. هه روه ها عدنان ئه نوه ر، سه رۆکى رێکخراوه به ک��وردس��ت��ان هه رێمى ناحکومیه کانى کۆمه ڵى رێکخراوى راگه یاند: )چه تر(ى به اڵم زۆره ، بوارێکدا هه موو له مه ده نى لێبنرێت ناوى رێکخراوێک هیچ ناکرێت رێکخراوى تایبه ت به گه نجان، له به ر ئه وه ى رێکخراوێکى تایبه ت به گه نج له هه رێمى

کوردستان نابینرێت. وت��ی��ش��ى: ئ��ه و رێ��ک��خ��راوه ى ن���اوى ن��راوه رێکخراوى گه نجان نه یانتوانیوه رۆڵى خۆیان رێکخراوى که سانه ى ئه و زۆرب��ه ى ببینن، رۆشنبیرییان ئاستى به ڕێوه ده به ن گه نجان ب��ه ڕێ��وه ب��ردن��ى ئ���ه وه ى ل��ه ب��ه ر الوازه ، به پێویستى گه نجان رێکخراوێکى

ئه زمون و رۆشنبیرییه وه هه یه . س���������ه رۆک���������ى رێ������ک������خ������راوه هیواشى ه��ه رێ��م ناحکومییه کانى

خواست ئه و رێکخراوانه بتوانن به ئه رکى خۆیان هه ڵبستن،

ئ�����ام�����اژه ى ب��ۆ

ئ��ه وه ش��ک��رد ک��ه رێ��ک��خ��راوه ک��ان��ى گه نجان نه یانتوانیوه رۆڵى خۆیان بگێڕن.

رابه ر ته ڵعه ت، چاالکوانێکى ترى بوارى گه نجان، هێما بۆ ئه وه ده کات، کۆمه ڵێک له گه نجانیان ئاراسته ى که هه یه الی��ه ن هه رێمى کوردستان گرتوه ته ده ست که نابێت وابێت، له به ر ئه وه ى گه نج له نێو تۆڕێک

ده ژیت دوره له زۆر شت. ه��ه رێ��م سه نته ره کانى ل��ه وت��ى: ن��اوب��راو که به شدا دوو به سه ر دابه شبوون گه نجان هاتونه ته سیاسى ک��ارى ب��ۆ هه ندێکیان چوارچێوه ى ل��ه کاره کانیان ک��ه پێشه وه به خزمه ت و دیاریکراوه ئایدۆلۆژیایه کى له بریتین تریش به شه که ى ده ک��ه ن، حزب رێکخراوه )ngo(ک��ان کار له سه ر پرسى گه نج ده که ن که زۆربه یان چاالکى گرنگن

بۆ گه نجان. راب����ه ر ت��ه ڵ��ع��ه ت، ئ��ه وه ش��ى خ��س��ت��ه ڕوو:

هۆشیار گ��ه ن��ج��ان پێویسته ب����ن����ه وه و

گه نجان ئێستا له ده ره وه ى ئه م رێکخراوانه ملمالنێى و لێده کرێت زیاتریان چاوه ڕوانى نه وه ى نوێ ده که ن و سودى بۆ ئه زمونه که

هه یه . ساڵ، )20( ته مه ن ک���وردى، په یوه ند هه ولێره ش��ارى گه نجى رۆژنامه نوسێکى زۆرب��ه ى هه رێمى کوردستان وت��ى: »له و رێکخراوه کان سه ر به حزبن، رێکخراوه کانى به و ده ک��ه ن چ��ه واش��ه گه نجان گه نجان،

ئه رکى خۆیان هه ڵنه ستاون«. ئ��ام��اژه ب��ۆ ئ��ه وه ش��ده ک��ات ک��ه زۆر له به خ��ۆی��ان رێ��ک��خ��راوه ک��ان��ى گه نجان ک��ه سه ربه خۆ ناوده به ن، به اڵم له بنه ڕه تدا سێبه رى حزبن، نابێت گه نج په لکێشى ناو کاره کانى

خۆیان و ناو حزبه کانیان بکه ن. )چه تر(، په یوه ندى به چه ند به رپرسێکى به اڵم ک��رد، گه نجانه وه رێکخراوانه ى ئه و

ه����ی����چ ل���ێ���دوان���ێ���ک ئ��ام��اده ن��ه ب��وون له مباره یه وه بده ن.

هه ڕه شه ی کوشتن له خوێندکارانی سلێمانی ده کرێت

»رێکخراوه کانى گه نجان، گه نج چه واشه ده که ن«

u ئارام که رکوکی uزۆر ده مێک بوو سه رم له وه سوڕمابوو، که له زۆر کاره ساتی دڵته زێن زانکۆ بێ ده ن��گ ب��وو، له خۆم ده پرسی بۆ؟ ده م��گ��وت ده بێت وه ک ج��اری ج��اران ده نگیان ب��ێ وئ��ت��الع��ات جه یشعه بی بکات؟ به خۆمم ئه وت نا ره نگه ئاستی توانای مامۆستاکان له و ئاسته دا نه بێت. راده ی��ه ی��ی ئ��ه و بێ گومان گه یشتمه وه ک هه موو پایه کانی تر ده ستێوه ردان ه��ه ی��ه و ئ���ه و ده س��ت��ێ��وه ردان��ه ح��زب��ه و خوێندکاران رێکخراوی ل��ه ژێ��رن��اوی وقوتابیان گورز ده وشێنێت له جموجوڵی ئ����ازادی راده رب���ڕی���ن، ه��ه وڵ��دان��ی��ش بۆ موماره سه کردنی ده سه اڵت و وه رگرتنی وبه رزکردنه وی له ناوحکومه ت پێگه دروس��ت و الوان ه��ۆش��ی��اری ئاستی کردنی نه وه یه کی ته ندروست بۆ به رز راگرتنی پایه کانی حکومه ت لێره شدا هاتنه پێشه وه یی که سانی ئه کادیمیا و شاره زاو لێهاتو هاوشێوه ی واڵتانی تر که گه نجانی زانکۆ یه ئاماده یه . ئه مه ش چاالکی و زیندو که سانی پێویسته سه رده م بێت و له ناو زانکۆوه له دایک ببن له بیرو هۆشیاری تازه گه ری بنه ماکانی داخه ئه وه جێگه ی ب��ن. شارستانیه ت له گه ڵ کرانه وه ی ئاستی به رزبونه وه ی ه���ۆش���ی���اری و ه��ات��ن��ی س��ی��ت��ه م��ی دیموکراسی و یاسا و دادپ���ه روه ری و حکومه ت ئازادبونی بۆ نان هه نگاو و ن��اش��اره زا له ده ستی حزب وکه سانی خستنی په راوێز مه ترسیدارتر ل��ه وه ش خوێندکاران و که سانی شاره زاو لێهاتووه . که سانێک هێشتنه وی ئێستاشدا له له گه ڵ چه کداری ئه زموونی له که سه رده می کۆن و دیکتاتۆریدا پێداگری ده ک��ه ن، له گه ڵ ئ��ه وه ى که میدیای نیشتیمانی و خاوه ن هه ڵوێست وه رگرتن له ناو ئه و دوو مۆدیله ی ئۆپۆسیۆنه ی م��ی��دی��ا و ئ��ۆپ��ۆس��ی��ۆن��ی ح��ک��وم��ه ت ئیراده ی گ��ه ڵ سه خت ملمالنێیه کی گ��ه ل ده ک��رێ��ت، زانکۆ ی��ان گه نجانی هه ستیارانه زۆر زی��ن��دووه ن���ه وه ئ��ه م به رێبه رایه تی رۆشنبیران و ئامرازه کانی په یوه ندى و به پشت به ستن به ته کنه لۆژیا به ره نگاری تۆى گه نج ده بێته وه ، ئه مه ش بۆخۆى دوباره کردنه وه ی سیناریۆیکانی به عس و سه رده می عه سکه رتارێتی یه ، کاتێک داوا ده که ین گوێمان لێبگرن بێوه اڵمن و نا ئومێدمان ده که ن گوێمان بۆ ناگرن په نا ده به ین بۆ خۆپیشاندان که چى رێگرى ده که ن و توندو تیژیمان ب��ه وه ش��ه وه ناوه ستن ده ک��ه ن، له به رانبه ر ده ستده که ن به زیندانی کردن سه رباری س��ه روه ت��ی ل��ه مافه کانمان خ��واردن��ی

گه لول هه لی کارو دامه زراندن.ده سه اڵت، کاتێک ئازادیم لێ زه وت ده که ى، کاتێک شوێنى نیشته جێبوونم له والشه وه گه نجان و نابینى ره وا پى نیشتیمانه که م خ��وێ��ن��دک��اران��ى و و کێبل ب��ه ش��ه ق و ئ��ی��ه��ان��ه ده ک��ه ى ده که ویته ئازاردانى گه نجانى زانکۆ، تۆ وابزانه شه ق له مێژوو هه ڵده ده یت و مێژوو ده که یته زیندانه وه ئه و گه نجه ى ئه مڕۆ ئه و زینادانه ى ئێوه ده شکێنێت نه وه یه کی نه ییه ، قه بوڵ پێ ت��ۆی و هه ڵده وه شێتێنێته وه مێژوت ت��وره ی��ه و ده گ���رێ سیاسه ته کانت له ره خنه تو به به رنامه کانی ی��اری به به رنامه

ده کات و له وێوه تۆ راماڵێ .aramkarkuki@hotmailcom

شه ق هه ڵدان له نه وه ی داهاتوو شه قدانه له

مێژوو!!

n ئه وکاته ی حه ره می زانکۆ له الیه ن هێزه چه کداره کان ده شکێنرێت )2011/4/19( / فۆتۆ: ئه حمه د

ئاماده‌کار

ئاماده‌کار

کارزان‌تاریق

هانا‌ئازاد

)1300(‌رێکخراوى‌گه‌نجان‌هه‌یه‌‌و‌)13(‌

له‌وانه‌‌خۆیان‌به‌‌سه‌ربه‌خۆ‌ناوبردووه‌‌

»ئه‌مه‌‌جۆرێکبوو‌له‌‌ئه‌نفال‌که‌‌به‌‌چاوى‌خۆمان‌بینیمان،‌هه‌ناسه‌شمان‌به‌‌ده‌ستى‌خۆمان‌نه‌بوو«

››

››

دووشه‌ممه‌ 2010/11/8 ساڵی دووه م ژماره 53

دووشه ممه 2011/4/25 - 2711/2/5

11

هونه‌ر‌و‌وێژه‌

گۆرانیبێژ ه��ون��ه رم��ه ن��دى م��ح��ه م��ه د ه���ه رێ���م گۆرانییه کى نوێی به ناوی )تاوان( تۆمارکرد.

و س��ه ب��اح سامی تێکستی ل��ه گۆرانییه ئ��ه م کاری خۆیه تى، هونه رمه ند دابه شکردنی و ئ��اواز تۆمارکردنی ئه م گۆرانییه له ستۆدیۆی هونه ر ئه نجام دراوه و کۆمه ڵێک هونه رمه ند هاوکارییان کردووه ، له وانه میوزیک ژه نان )محه مه د یاسین، هه ڵوێست، مه هدی، ئاری(. کاری میکسیش له الیه ن )تارق خانه قینی(یه وه ئه نجامدراوه ، هه رێم له لێدوانێکى بۆ نوچه نێت ڕایگه یاند له ماوه یه کی کورتدا ئه وکارانه له الیه ن ئه و هونه رمه ندانه وه بۆى به ئه نجام گه یاندراوه و ئه وه شى خستۆته ڕوو گۆرانییه که به زووترین کات تا ب��ه اڵم باڵوده کرێته وه ، ڤیدیۆ کلیپ به شێوه ی ئێستا به هۆی نه بوونی سپۆنسه رێکی باش ئه م کاره به ئه نجام نه گه یه نراوه و چاوه رێ ده کات تا که رتی

تایبه ت هاوکاری بکات.

ئه مڕۆ دواین ڕۆژى میهره جانى )ڕۆژى به ڵگه هونه رى چاندو ناوه ه ندى له که ئامه د(ه فیلمى

جگه ر خوێن له ئامه د به ڕێوه چوو.میهره جانى )ڕۆژى به ڵگه فیلمى ئامه د(ه که له ناوه ندى چاندو هونه رى جگه ر خوێن له ئامه د که چ��وو، به ڕێوه نیسان )25 � 18( ڕۆژى له ش��اره دارى ی��اری��ده ده رى چاپه مه نى کۆبونه وه ى له کرد لێوه باسى چ��ى( ئ��اڤ )ئیحسان پ��ه ی��اس سانسۆریان که فیلمانه ى ئه و میهره جانه دا له و پێشتر ڕێگه ى ق��ه ده غ��ه ک��راب��وون ب��وو و ل��ه س��ه ر نمایشکردنیان لێگیرابوو، نمایش ده کران، هه روه ها ژنان کێشه ى له ب��اس که فیلمانه ى ئ��ه و وت��ى: ده که ن و ژنان ئاماده یان کردوه و سه ره نج ڕاکێشن به فیلمانه به ڵگه ئه و هه موو ده کرێنه وه . باڵو نوسراوى کوردى نمایش ده کرێن. له م میهره جانه دا پێشتر که به شداربن توانیویانه فیلمانه ش ئ��ه و

خه اڵت کراون.بۆ ئه وه ى له پارێزگاریکردنى ژیان به رده وام بین، گه رچى سته مى گه وره ش هه بێت و قوربانی گه وره ش بده ین پێویست ده کات به رده وام بین و ده ستى لێبه رنه ده ین...

فۆتۆی‌هه‌ڵبژارده‌میهره‌جانى‌)ڕۆژى‌به‌ڵگه‌‌فیلمى‌ئامه‌د(‌به‌ڕێوه‌‌هه‌رێم‌‌گۆرانی‌)تاوان(ى‌به‌رهه‌مهێنا

ده‌چێت

هه‌واڵی‌هونه‌ری

ڕێبین‌ئه‌حمه‌د‌خدر‌

گه ڕانه وه بۆ سروشت و باوه شدان له باڵنده و ژیان له نزیک ژینگه ى سروشتىدا له ناو ڕه وت و ڕاى فیکریدا مێژوویه کى کۆنى هه یه ، ده توانین ئاماژه به بۆچوونه کانى )جان جاک ڕۆسۆ( بکه ین بۆ ئاوێته بوونه وه ى مرۆڤ به سروشت، که زیاتر وه ک په رچه کردارێک بوون له به رامبه ر عه قڵى ڕه قى مۆدێرنه دا. سه ره ڕاى ڕۆمانسییه کان ستایشکردنى و پیاهه ڵدان له نێو شیعر و ئه ده بیات دا زیاتر سروشت ببووه یان شاعیران ئ��ه وه ى بۆ ئ��ارام په ناگه یه کى مرۆڤ بتوانێت له ڕێى خه یاڵه کانییه وه په ناى بۆ ببات و بۆ چرکه ساتێک دووریخاته وه له ماڵوێرانییه کانى جه نگ و قات و قڕى نامۆبوونى بێکارى و شار و سه رگه ردان له ئێستاى جیهانیشدا ل��ه ب��ه خ���ۆى. م���رۆڤ دووباره و به رده وام گرفتى ونبوونى سروشت و په رتبوونى مرۆڤ به ده ست سیسته مى شار و تێکچوونى بارودۆخى زینده وه ران و ژینگه به هۆى سه رکێشییه کانى ته کنه لۆژیاوه دێته وه به رباس و شایه نى ئه وه یه له هه موو الیه که وه

ئاوڕى لێ بدرێته وه .کرد( کۆچیان )باڵنده کانیش ڕۆم��ان��ى

و ملمالنێ به س��ه ب��اره ت که مال یه شار ى و س��روش��ت ئ����ازادى ب����ه رده م به ربه سته کانى باڵنده کان زه مینه یه کى جوان دروست ده کات. ونبوونى گرفتى خوێنه ر ڕۆم��ان��ه ک��ه دا ل��ه

ج��ێ��گ��رت��ن��ه وه ى و س���روش���ت بیناى و ته کنه لۆژیا له الیه ن ژی��ن��گ��ه ى و ک��ۆن��ک��رێ��ت��ى داماڵراو له پێکهاته ى سروشت ده بینێت. چیڕۆکى ڕۆمانه که ده دات ئ���ه وه م���ان ی��ارم��ه ت��ى سێ تێبگه ین. له مه باشتر

سیسته مه که دا نێو له س��ه رگ��ه ردان منداڵى له ڕێى تۆڕه کانیانه وه به رده وام له هه وڵداندان بۆ ڕاوکردنى باڵنده کان- به ئومێدى ئه وه ى له ئه و مرۆڤانه ى بیانفرۆشنه وه له شاردا دواییدا که له خه مى ئازادکردنى باڵنده کان دا هه رکه باڵنده کان ده کڕن، ڕاسته وخۆ ئازادییان ده که ن. له ڕۆمانه که له ڕێى که سایه تى مه حموود که پیره پیاوێکه له گه ڵ گێڕه ره وه ئه وه نیشان ده درێت که له کۆندا ئه م ڕاوکردنى باڵندانه بژێوییه کى باشى بۆ ڕاوکه ران به ده ستده هێنا و خه ڵکى ئه و سه رده مه که باڵنده یان له قه فه س ده بینى ده یانکڕییه وه و ئازادییان ده کرد. به اڵم فراوانبوونى و ش��ار س��ه رده م��ى ئێستاى ل��ه باڵه خانه زیاترى به رزبوونه وه ى و ده زگ��اک��ان کۆنکرێتى و داخراوه کان ئه وه ى ده بێته گرفت له به رده م منداڵه کان ئه وه یه ، که که س له خه مى ئازادکردنى باڵنده کاندا نه ماوه و ئه وانیش به ڕاوکردنى باڵنده کان ته نها ڕه نج و وزه ى خۆیان

به باده ده ن. ئه و پرسیار و گومانانه ى که ڕۆمانه که ده یانخوڵقێنێ لێره وه ن: بۆچى له کۆندا کاتێ بوو نزیکتر سروشتى ژینگه ى له م��رۆڤ

زیاتر له خه مى باڵنده یه کدا بوو، که ده یبینى له سروشتى خۆى دوورخراوه ته وه و خراوه ته ناو قه فه سێک؟ ئه ى بۆچى له ئێستادا دیلکردنى سروشت له الیه ن مرۆڤه وه نه ک هه ر ته نها له خه میدانییه ؟ ناجوڵێنێ و باڵنده مرۆڤ ئایا مرۆڤى تواوه له ناو سیسته مى شاردا چى

به سه ردێت؟ یان بۆ واى به سه ردێت؟ده ت��وان��ی��ن ب��ۆ چ��وون ب���ه ره و وه اڵم���ى ئه م پرسیارانه ، وێنه یه ک له ڕۆمانه که وه رگرین )له شوێن ئه م دڕکه ژه نگاوییانه دا، ئه پارتمانى بۆرى چڵکنى چیمه نتو دروست ده بێ و ڤێالى په یداکردن پ��اره بۆ هه ر ده بێته وه ، ب��ه رز لێ ده ژی��ن..ال89( یان ) له وانه یه باڵنده کان ئه و کاته به »غه ریزه « هه ست به مه ده که ن و له م ناوه ده تارێن..دێنه ئاسمانى ئاست دارچناره کان، ده وه س��ت��ن، چ��او ده گ��ێ��ڕن، ب����ه دواى شتێکدا ده گه ڕێن، هه ندێک شتیان وه بیر ده که وێته وه ، تاسه ى شتێک به دڵیانا گوزه رده کات، پۆل پۆل به سه ر ماڵه چیمه نتۆیه کاندا دێن و ده چن، جێگایه ک نابیننه وه تیایدا بنیشنه وه ، جا له داخا سه رى خۆیان هه ڵده گرن و ده ڕۆن.ال 89(. ده بینین کۆچکردنى باڵنده کان وه ک ڕه مزێک له ڕۆمانه که دا زۆر شت له خۆیدا هه ڵده گرێت،

کاتێک باڵنده کان هه ست به نه مانى سروشت ده که ن له شاردا و شارنشینانیش ته نها به دواى قازانجه وه ن، له مه وه خه یاڵى ئازادى الى مرۆڤ فه رامۆش ده کرێت. ده بێت ئه وه بزانین کاتێک مرۆڤ له سروشت دوورکه وته وه و به ره و شار هات به تایبه تى سیسته مى شارى ئێستا به یاریده ى ماشێنه کانى ته کنه لۆژیا و بازاڕى به ناو هاوچه رخ و پاڵپشت بۆ سه رمایه دارى هه ست و ئیراده ى خۆى بۆ ژیانێکى ئ��ازاد له خۆیدا نه هێشت، چونکه بازاڕه کان هاوشێوه ى چه رخ

ده سه اڵتى و سێبه ر له ژێر فه له ک و س��ه رم��ای��ه دارى ده س��وڕێ��ن��ه وه و شاریان کردووه به مه ڵبه ندى قازانج و زه ره ر. به م پێیه که سى به خته وه ر له شاردا که سێکه زۆرت��ری��ن ق��ازان��ج ده ک���ات، کاتێکیش مرۆڤ شه یداى سوود و قازانج ده بێت ئیتر هه موو شته کانى تر بۆ به رژه وه ندى خۆى وه ک ئامرازێک به کارده هێنێت. ئه مه له ڕۆمانه که دا باش ده رده ک��ه وێ��ت کاتێک به بفرۆشنه وه باڵنده کان ناتوانن منداڵه کان ئه وه ب��ه ره و خوێنه ر ڕاسته وخۆ شارنشینان، خه مى له م��رۆڤ بۆچى بپرسێت: ده چێت ئازادبوونى باڵنده یه کى ناو قه فه سدا نییه ؟ هه ر ب��ه ره و ئه و وه اڵمه مان ده بات: پرسیاره ش ئه و چونکه پاره ى له ئازادکردنى باڵنده که ده ست ناکه وێت. ئه مه ڕیشه ى خه یاڵى مرۆڤێکه که به توندى به ستراوه ته وه به هاوکێشه ى قازانج و

پاره بردنه وه .له بۆمان ده رده که وێت مرۆڤ ئه وکاته ى سروشت دوورکه وته وه پێ به پێ له ئازادیش دوورکه وته وه و چووه ناو سیسته مى قازانج و زیانکردن-به مه ش به هه شت و دۆزه خێکى نوێى خوڵقاندن و جگه له ڕێوڕه سم و سروتى تایبه تى به م به هه شت و دۆزه خه له خه مى هیچى تردا نییه . کاتێک کۆمه ڵگاش له هه موو الیه که وه به خۆى مرۆڤه ئه م ده بێت، گرفت تووشى به رپرسیار نازانێت له به رامبه ر هیچ گرفتێکدا، واته مرۆڤێک دروست ده بێت که ته نها ڕووى له قازانجه و بۆ ئه وه ى زیانیش نه کات خۆى

به پ��ه ی��وه س��ت گرفتێکى هیچ ن��او ناخاته کۆمه ڵگاو هاوشارانى. به م پێیه ش هه روه ک له رۆمانه که ده رده که وێت ویژدانى شارنشینان ویژدانێکه جگه له پاره و شه یدابوون به قازانج ئه وه یه به هۆى ئه مه ش نابینێت، تر شتێکى که سیسته مى دوور له سروشت و ئازادى له ئه نجامى که ڵه که بوونى خه یاڵى ده سه اڵتدارانه و سه رمایه دار کۆمه ڵگایه ک بنیات ده نێت ته نها ده خاته وه ، دوور له یه کترى مرۆڤه کان ئه و کاته له یه کترى نزیکن که به رژه وه ندییان له گه ڵ یه کدا هه یه . هه ڵه ناکه ین گه ر بڵێین مرۆڤێکه ب��ازاڕدۆس��ت و شارنشین مرۆڤى نییه - ته نها هیچکاتیش و ته نها هه میشه ته نهایه ، چونکه ئه وانه ى لێیه وه نزیکن و لێیان به رژه وه ندیخوازانه یه . په یوه ندییه که یان نزیکه

ته نهاش نییه ، چونکه شه یداى سیسته مه که یه و هه میشه له گه ڵ ئه وانه ى به رژه وه ندین بۆى له په یوه ندیدایه ..که واته مرۆڤێکه ته واو که وتۆته ژێر ماشێنه گه وره که ى سه رمایه دارى و دژه ژینگه ..یان رونتر بڵێین دژه ئازادى و.. خۆى

بوونى نییه .له کۆتاییدا له ڕێى ئه م کتێبه وه بۆمان ڕون ده بێته وه کاتێک باڵنده کان کۆچ ده که ن و سروشت ون ده بێت، ئازادیش کۆچ ده کات و

مرۆڤ جێ ده هێڵێت.سه رچاوه :1.باڵنده کانیش کۆچیان کرد.

ڕۆمان.یه شار که مال.وه رگێڕانى:ئه حمه د محه مه د ئیسماعیل.چاپخانه ى مناره .چاپى

دووه م.)2007(.ده زگاى وه رگێڕان.

ئه و درامایانه ى که ناڵ چوار له و دوره زۆر زۆر کاریگه رى بۆیه نامۆن و شاز شتانه نه گه تیڤ و خراپى ده بێت ئه وانه وایان کردوه

کێشه کۆمه اڵیه تیه کان زۆر بوون.له مباره وه ئه و پسپۆره ى ڕاگه یاندن ده ڵێت: له ماوه ی نین، که ئاسایی ئه مانه شتێکى گۆرانیبێژێک ک��ه ن��اڵ��ه وه ل���ه و راب������ردودا تایبه تی ژی��ان��ی ب��اس��ی ب��ه ئ��اش��ک��را زۆر گۆرانیبێژێکی تری کرد، که له به رنامه ی که ناڵه که یش م��ه گ��ه زی��ن(داب��وو )س��ۆپ��ه ر چه ندینجار په خشیکرده وه ، له کاتێکدا ئه مه ئێتیکی دی��اری پره نسیپێکی پێشێلکردنی کاری راگه یاندن بوو. چه ندین نمونه ی تریش

هه ن له مباره وه ، که واته زۆربه ى به رنامه کانى ئه و کاناڵه پێشێلکردنی پره نسیپێکی دیاری

ئێتیکی کاری ڕاگه یاندنه .n »کاره‌کانیان‌وه‌رگیراوه‌‌و‌به‌خه‌ڵکى‌

ده‌فرۆشنه‌وه‌«ئه وکارانه ى که له وکه ناڵه وه په خشده کرێت ت���ره وه به زۆرب���ه ى وه رگ��ی��راوى که ناڵه کانى پاره یه کى زۆر ده یکڕنه وه ، به پێى زانیاریه کانى )چه تر( زۆرب��ه ى ئه وبه رنامه یه ک��ڕدراون له ه��ه روه ک ب��ه اڵم بیانیه کان، ڕاگه یاندنکاره ئه و پسپۆره ى ڕاگه یاندن ئاماژه ى بۆ ده کات

)که نال4( به هى خۆیانى ناوده بات.ره س��وڵ هێرش لێدوانه که یدا درێ���ژه ى له ئ���ام���اژه ب����ه وه ده ک����ات زۆرب����ه ی و وه رگ��ی��راون که نال4 کاره کانى بفرۆشنه وه به خه ڵکى ده ی��ان��ه وێ��ت ک��ه چ��ى ب��ه ب��ی��رۆک��ه ى خ��ۆی��ان��ى ن���اوده ب���ه ن، ئ��ه م��ه ش پ��ێ��چ��ه وان��ه ى

ئه خالقى رۆژنامه گه ریه .n »ئه‌ڤین‌ئاسۆ‌و‌ئارامۆ‌

ده‌بنه‌‌ئیمپراتۆر«ئ��ه ڤ��ی��ن ئ��اس��ۆ و ئ���ارام���ۆ که خ���اوه ن���ى ک��ۆم��پ��ان��ی��اى ئ����ارت و )که نال4( و کۆره ک تى ڤین به پێى زانیاریه کانى )چه تر( له نێو که ناڵه که یان ئه وه نده ى به شێوه یه کى ئه ونده مامه ڵه ده که ن ئیمپراتۆرى مامه ڵه ڕاگه یاندنکارانه به شێوه ى ناکه ن، هه رئه مه یش وایکردووه که

به بڕیارێکى )ئه ڤین و ئارامۆ( چوونه ژووره وه بۆ ڕاگه یاندنه کانى ئه وان قه ده غه کراوه .

ڕاگه یاندنیش پسپۆره که ى بۆچوونى به ک��ه ئ���ه وه ن���ده ی ک��ه ئ��ه وک��ه ن��اڵ��ه خه ریکی نزیکی که سێکی چه ند به پاڵه وانکردنی که ناڵه که یه ، ئه وه نده سه رقاڵی کاری میدیایی ڕاگه یاندنکارى که سایه تى ئه مه یش نیه ، ده به خشێت کاتى ماوه یه کى و ناگه یه نێت

به وان.له میانى پرسیارێکى )چه تر( که ده وترێت کار کوردستان ڕاگه یاندنى به شێوه ى ئه وان ن��اک��ه ن؟ هێرش ره س��وڵ ده ڵ��ێ��ت: )ک��ه ن��ال4(ده ره وه کاربکات، دژی به ئه جێندای ئه گه ر

ستراتیژیی میدیایه کی کوردستانیه .n »پاره‌ى‌سه‌رفکراوى‌که‌ناڵه‌که‌‌

به‌پێى‌کاره‌کانى‌نیه«له باره ى پاره ى )که نال4( که هیچ کات په یوه ندى )چه تر( نیه ، روون سه رچاوه که ى کرد به سکرتێرى رۆژنامه وانى )ئه ڤین ئاسۆ(

هیچ که ڕایده گه یه نێت ناوبراو ب��ه اڵم ه وه ، لێدوانێک له مباره وه ناده ن.

ڕاگه یاندنیش زان��ک��ۆى مامۆستاکه ى به هۆى نارۆشنى له پاره ى ئه و که ناڵه پرسیار ده خاته ڕوو ده ڵێت: پێده چێت ئیمیتیازاتێکى )که نال4( ئایا بکرێت، س��ه رف تێدا زۆرى که گه وره یه دایه ئیمکانیه ته ئه و ئاست له بۆی خراوه ته وه ؟، بۆیه پێده چێت ئه وپاره یه ی ئاستى ل��ه ته رخانکرابێت ئ��ه وک��ه ن��اڵ��ه ب��ۆ له بێت که زیاتر ئ��ه وان له کاره کانى زۆر

ستۆدیۆکانیان ده رده که وێت.

n »که‌ناڵ‌4کاناڵێکى‌ئیسرائیلیه‌«ماڵپه ڕى تابناک که ماڵپه رێکى ره سمى موحسین ره زایى فه رمانده ى سوپاى پاسدارانى که ناڵه ب��ه و تایبه تى راپۆرتێکى له ئێرانه چه ندین زانیارى ئاشکرا ده کات و )که نال4(

به که ناڵێکى ئیسرائیلى ناوده بات.م��اڵ��پ��ه ره ک��ه ل��ه درێ�����ژه ى ڕاپ��ۆرت��ه ک��ه ى ل��ه درێ��ژه ى جیهانى سه هیۆنه تى ده نوسێت: هه وڵه کانى بۆ شێواندنى فه رهه نگى واڵتانى موسڵمان هه ستاوه به دانانى که ناڵێکى نوێى عێراق، کوردستانى له ناوچه ى ته له فزیۆنى په یامنێرى سایتى تابناک که له کوردستان ئه وه ى ئاماژه ى ئاماده کردووه راپۆرته ى ئه و ده رخ��س��ت��ووه ک��ه ک��ه ن��اڵ��ى ن��اوب��راو ل��ه الی��ه ن ک��ه س��ێ��ک��ى ڕوس���ی���ه وه ب��ه ڕێ��وه ده چ��ێ��ت که به مه به ستى سیاسى سوودیان و )ئارامۆیه ( ئاماژیه وه رگ��رت��ووه که له ناوى )ک��ه ن��ال4(

بۆ هه رچوار پارچه ى کوردستان که ئێران و سوریا و تورکیا و عێراقه .

ئه و پ���اره ى س��ارچ��اوه ى تابناک سایتى ئه وه ى له گه ڵ ناوده بات نارۆشن به که ناڵه ئاشکرایکردووه که ئیمکانیاتێکى زۆرباشیان له به رده ستدایه ، تابناک نوسیویه تى: به هۆى ده کرێت که ناڵه وه ل��ه و به دره وشتیانه ى ئ��ه و زۆربه ى خانه واده کانى کوردستان ئه وکه ناڵه یان ئه وفیلمانه ى و س��ڕی��وه ت��ه وه سه ته الیه ت له وه رى ئیسرائیله وه له ده ک��ات په خشیشیان ک��ارده ک��ات، ئ���ه وێ به نه ریتى و ده گ��رێ��ت چونکه نه ریتى ئیسرائیلیان پێباشتره له نه ریتى

کوردستان.n )‌که‌ناڵ‌‌4ئه‌وه‌نده‌ى‌زیانى‌زۆرتره‌‌

سودى‌نیه(‌ت��وێ��ژه رى کۆمه اڵیه تى ف���ارس ف��ه رم��ان کۆمه ڵگایه یى ئه و شیکرده وه ، بۆ)چه تر(ى

له دوات��ر و ده هێنرێت به رهه م تێیدا فیلمی ب��ه وه رگ��ێ��ڕراوى ده ک��رێ��ت په خش کوردستان هه موو ئه خاڵق و نه ریتێکیان له کوردستان ک���ورده وارى کۆمه ڵگاى چونکه ج��ی��اوازه ، له گه ڵ جیایه هه یه نه ریتى کۆمه ڵێک

هه موو کۆمه ڵگاکانى تر.وتیشى ئه و درامایانه گه وره ترین کاریگه رى هه یه ، ک��وردى کۆمه ڵگاى له سه ر نه رێنى که ناڵ 4 ئه وه نده ى زیانى زۆرتره سودى نیه ، سه ر خستۆته ڕه ش��ى کاریگه ریه کى بۆیه

کۆمه ڵگاى کوردى.فه رمان فارس ئه وه ش ده خاته ڕوو، ڕه نگه ئه خاڵقى بیه وێت که ناڵه ئه و ئه نقه ست به

کۆمه ڵگاى کوردى تێکبدات.ئه ڤین ئاسۆ کاره کانیان به خزمه ت ده زانێت

ه��ه ر ل��ه ه��ه وڵ��دان��ى ڕۆژن��ام��ه ک��ه م��ان بۆ له باره ى ئاسۆ(وه )ئه ڤین به کرد په یوه ندى ئه و زانیاریانه ى له و ڕاپۆرته باڵوکراونه ته وه ، ناوبراو ڕۆژنامه وانیه که ى سکرتێره ب��ه اڵم نایانه وێت ئارامۆ( و )ئه ڤین ڕایده گه یه نێت ته نها ئێوه بده نه وه پرسیارانه ى ئ��ه و وه اڵم��ى )ئه ڤین( ئه وه ى ڕایده گه یاند ئه وکارانه ى ئێمه ده یکه ین خزمه ته به کوردستان و راگه یاندنى

کوردى ده کات.

ئازادى له گه ڵ باڵنده کان دا کۆچ ده کا خوێندنه وه یه ک بۆ کتێبى )باڵنده کانیش کۆچیان کرد(ى یه شار که مال

»ئه و که ناڵه خزمه ت به هونه رى بێگانه ده کات«

ئه و ده ستانه ی ژیان ده پارێزن

n وێنه‌ی‌ئه‌و‌دراما‌بیانیانه‌ی‌له‌‌که‌ناڵ‌‌4باڵوده‌کرێته‌وه‌

دووشه‌ممه‌ 2010/11/8 ساڵی دووه م ژماره 53

دووشه ممه 2011/4/25 - 2711/2/5

10

هونه‌ر‌و‌وێژه‌

ئا/ هێڤار قه ره داغىبڕیاربوو )23(ی ئه م مانگه شاعیرى گه وره ى کورد )شێرکۆ بێکه س( کۆڕێکى شیعرى له شارى سلێمانى به ڕێوه ببات، به اڵم ڕێگه ى پێنه درا

و پێده چێت کۆڕه شیعریه که ى بباته که ناڵى نالیا.له شیعرى کۆڕێکى بێکه س شێرکۆ مانگه ئه م )23(ى بڕیاربوو ته الرى هونه رى بگێڕێت، به اڵم به هۆى بارودۆخى ئه منى رێگه ى لێگیرا له کاتێکدا وه ک خۆى ده ڵێت ئه و هۆڵه مان گرتبوو و نوسراوى خۆشیان

ناردوه ، به اڵم هیچ وه اڵمێکیان له ئێمه نه گوێڕدراوه ته وه .بێکه س له لێدوانێکدا بۆ )چه تر( ئه وه شى خسته ڕوو که له ڕێگه ى لیژنه ى ره زامه ندى ئه گه ر که پێتانوتراوه هونه ره وه ته الرى به ڕێوه به رى

له کاتێکدا ئه و بده نێ ، ناتوانن هۆڵه که مان نه به ین ئه وان ئه منیان بۆ بووه ، پێشکه ش کردنى کۆڕه که بوه و شه ممه ش ڕۆژى ڕۆژه هه ینى

وتیشى: ڕه نگه له گه ڵ که ناڵى نالیا ڕێبکه وم و له وێ تۆمارى بکه م.ئه و شاعیره باسى له وه شکرد که هه ستێکى گه لێک ناخۆشه که ئه مه پێشمه رگه ى نه ک بیردێته وه داگیرکردنیان سه رده مى ئه مه ده بینرێ ، واڵته که ى خۆیان. بینینى ئه و سه ربازانه خه ڵک نائومێد ده کات، ئه مه به بڕواى ئه و ده توانرا به شێوه یه کى تر چاره سه ری بۆ بدۆزرێته وه نه ک

به مشیبوه یه ى ئێسته که ده یبینین.

له ژماره ى ئاینده ى ڕۆژنامه ى )چه تر( ده قى چاوپێکه وتنه که ى )شێرکۆ بێکه س( بخوێنه ره وه

کابان( )که ریم ک��ورد ڕه سه نى هونه رمه ندی له چه ند ته ندروستی، ب��اری خ��راپ��ى س���ه ره ڕاى به گۆرانییه کانی له یه کێک راب��ردوو ڕۆژی

ناوی )ئه ی یار( کلیپ کرد.له په یوه ندییه کدا له کابان که ریم مامۆستا ڕۆژی چه ند له ڕاگه یاند گه ڵ)کوردمیلۆدى( ن��اوی ب��ه گۆرانییه کانم ل��ه یه کێک ڕاب����ردوو له شاری سلێمانی کلیپ کرد که یار( )ئه ی دوو گه نجی ئه و شاره وه ک ئه کته ر ڕۆلی تێدا

ده بینن.ئه و هونه رمه نده وتى: هه رچه ند باری ته ندروستیم ئه م ماوه یه جێگیر نییه ، به اڵم حه زم کرد کارێکی نوێ پێشکێش به جه ماوه ره که م بکه م، ئه و کلیپه ش چه ند له ک��راوه ، بۆ نوێی و مۆدێرن کارێکی ڕۆژی داهاتوودا سه رجه م کاره کان کۆتایى دێت

و باڵوده کرێته وه .

ده ستبه سه ر کردن و سه پاندنی سزای گوشارو زیندان له رۆژهه اڵتی کوردستان له الیه ن ده وڵه تى ئێرانه وه به رده وامه و هونه رمه ندى کورد )شۆڕش

سه عید زاده ( ده ستگیر کرا.)موکریان مالپه ڕی ڕاگه یاندنی گوێره ی به نیوز( هونه رمه ندی کورد )شۆڕش سه عید زاده ( له الی��ه ن هێزه کانی م��ه ری��وان، خه ڵکی ش��اری دووای خ��ۆی م��اڵ��ه ک��ه ی ل��ه ڕژی���م ئاسایشی نادیار شوێنێکی ڕاگ��وێ��زی ک��ردن ده ستبه سه ر

کراوه .تا ئێستا له هۆکاری ده ستبه سه ر کردنی ئه و

گیراوه کورده هیچ زانیاریه ک ڕانه گه یه ندراوه .زاده ( سه عید )ش���ۆڕش ک��ورد ه��ون��ه رم��ه ن��دى ئه نجومه نی ب��ه ڕێ��وه ب��ه ری ده س��ت��ه ی ئ��ه ن��دام��ی

موسیقی شاری مه ریوانه .

پێده چێت بێکه س کۆڕه که ى به رێته نالیا که‌سایه‌تی‌هه‌فته‌ده‌سبه‌سه‌ر‌کردنی‌هونه‌رمه‌ندێکی‌کورد‌له‌‌ئێرانهونه‌مه‌ند‌که‌ریم‌کابان‌کلیپێک‌ده‌رده‌کات

هه‌واڵی‌هونه‌ری

پاش ئه وه ى ڕۆژى سێشه مه )2011/4/19 (چه ند هونه رمه ندێک

به مه به ستى ئاڵۆزنه بوونى ڕه وشه که و خۆپیشاندانه کانى

شارى سلێمانى، به تایبه ت ئه و ڕۆژه ى به رده م زانکۆى سلێمانى

به شداریان کردبوو، به اڵم ئه وانیش ڕووبه ڕووى لێدان و ده ستگیرکردن

بوونه وه و،به مشێوه یه له م ڕاپۆرته تایبه ته ى )چه تر(دا ده دوێن.

ب��وارى شانۆ هۆرێن غه ریب هونه رمه ندى سه باره ت به و هێرشانه ى ڕۆژانى ڕابردو کرایه سه ریان ئاماژه ى به وه کرد »ئه و ڕۆژه شار هه موو پڕ له چه کداربوو دواى ده ستگیرکردنى زانکۆ، خوێنکارى مامۆستاو له زۆرێ��ک زانکۆى ل��ه ب��ه رده م خۆپیشاندان ب��ڕی��ارواب��وو سلێمانى ئه نجام بدرێت، ئێمه ش بۆ به شدارى کردن رۆشتینه ئه و شوێنه و ئه و گروپه ى له وێ

بووین بیرمان له وه کردوه هه وڵى ئه وه بده ین ئه و هێزانه به توندوتیژى په المارى ئه و خوێنکارانه نه ده ن، هۆرێن غه ریب وتى: له الیه کى تره وه ده ک��رد ته ندروستمان مامه ڵه یه کى داواى ده رچوو، هه روا دواتریش و خوێنکارانه له و به اڵم به داخه وه له و شه قامه له الیه ن ئاسایش هێزه کانیتریش و پ��ه الم��اردرای��ن پشته وه له په الماریانداین خۆپیشاندانه که وه له پێشه وه ى گازى له ڕێگه ى دڕندانه ، زۆر به شێوه یه کى سوکایه تى و ک��اره ب��ا و ڕێ��ژ فرمێسک چوینه ئێمه کاته دا له و به خوێندکاره کان، پێشه وه و داوام��ان کرد ئه مانه بێ چه کن و نابێت مامه ڵه تان به م شێوه بێت، هه ندێک به پێچه وانه وه ، هه ندێکى و ده گ��رت گوێیان بۆخۆم زیاتر وه ک خۆپیشانده رو هاواڵتیه ک به شداریم کردبوو بێالیه ن نه بووم، به اڵم هه وڵى ئێمه چوینه ڕوون��ه داو توندوتیژى ئه وه ماندا پێشه وه و دواتر هێرشى ناڕه واو ناشایسته کرایه

سه رئێمه ش.ئاشتى( )په رژینى بۆچى ئه وه ى له باره ى هونه رمه ندان به رده وام له کاتێکدا ئه وان وتیان ده که ینه وه دروستى پێویستبکات هه رکات

هێماى به وه کرد »له و په رژینه ى هونه رمه ندان به اڵم تێدابوو، دڵسۆزى خه ڵکى دروستکرا شوێنه داو، له و ده بینى حزبیم وج��ودى زیاتر ئه مه بووبێت ڕاس��ت پ��ڕۆژه ی��ه ئ��ه و ئه گه ر ڕۆژى خۆیه تى وپێویست بوو له ئێستادا ئه گه ر

ئیراده یه کى ڕاسته قینه هه بووبێت.«به و ب��ه زه ی��م زۆر وت��ى: هونه رمه نده ئ��ه و پۆلیس و ئاسایشانه دا دێته وه که ئه وانه کارى ئه ونیه ، به ڵکو کێشه و گرفتى تر هه یه بۆ چاره سه رکردن له م واڵته دا، هۆرێن هونه رمه ند هیچکات ڕووداوان����ه ئ��ه م له وه شکرد باسى ئ��ه وه ى له به ر ن��اک��ات، سه رسوڕمانم توشى ئومێدێکم ل���ه ڕۆژان هیچ هیواو ڕۆژێ��ک ب��ه ده س��ه اڵت��ى ک���وردى ن��ه ب��ووه ، له به ر ئ��ه وه ى نابێته وه ، جێگه ى له ناوحزبدا ئ��ازاد مرۆڤى ئه وه ى ئه مڕۆ ڕووده دات سااڵنى پێشوو له ناو بۆکردوه و، ئاماژه م هونه رییه کانماندا کاره پێشیان وتووین ئه وانه بێویژدانیه ، به اڵم ده بینین

هه موویان به چاوى خۆمان بینیمانه وه .ئه و ه��ون��ه رم��ه ن��دان��ه ى ل��ه و ت��ر یه کێکى هێرشه ى کرایه س��ه ر )ک��اوه حه سه ن(ه که به ڕێوه به رى سینه ماى ده زگاى سه رده م پێوایه »

له هه موو دنیادا په رژینی ئاشتى هه یه ، ئه و رۆژه ى ب��ه رده م زانکۆ پێمان باش بوو وه ک ئه و پێنج هونه رمه نده بچینه ئه وێ نه هێڵین خوێندکارانى خۆپیشانده ر و هێزه چه کداره کان تێکه ڵببن و توندوتیژى لێبکه وێته وه ، له پێشدا ئۆتۆمبێله که ئه و گازه ى کرد به سه رمانداو دواتر هێزى دژه تیرۆرو ئاسایش ده وریان داین زۆر ڕووی��ان��دا، توندوتیژیه کان و شڵه ژان و ئ��ه و هه موو ب��ووم له وکاته ى توشى ش��ۆک لێدان و سوکایه تیه ى بینیمان کرا به مامۆستا و خوێنکارانى زانکۆ، له پاشان سوکایه تى ئه و هونه رمه ندێک، وه ک خ��ۆم ولێدانى هه موو قسانه پێیان ده گوتم که تۆ له ده زگاى سه رده میت و مانگانه بڕى یه ک ملیۆن دینار وه رده گریت، له پاى چى وه ها کارێک ده که یت و به رد فڕێ ده ده یت و ئه مه کفره ، منیش پێم ڕاگه یاندن که چوارسه دو په نجا هه زار دینار ب��ه دواداچ��ون بکه ن، بۆیه وه رده گ���رم ده توانن له ئێستادا وه ک هه ڵوێستێک له به رامبه ر ئه م حاڵه تانه دا بڕیارم دا ده ستله کار بکێشمه وه .«

هونه رمه ندان نه بوونى ب���ه رده وام ل��ه ب��اره ى له په رژینى ئاشتى رایگه یاند بۆیه درێژه مان

نه دا به و گروپه له به ر ئه وه ى ده سه اڵت واهه ستى ، خۆپیشانده رانداین ل��ه گ��ه ڵ ئێمه ده ک���رد واهه ستیان شێوه به هه مان خۆپیشانده رانیش

ده کرد.« کاوه پێوایه ئه و هه موو باسکردنه ى هه یه جلوبه رگێک له سه ر ئه گه ر له دیموکراسى، یان قوتویه ک بوایه ، به م شێوه حوکومڕانیه ئه م ده بێت بۆیه به سه رچووبوو، ئێستا ی به مانا بهێنرێت، ته قلیدیه کۆتاى پێ شته پشت به یاسا ببه سرێت، ئه گه ر حکومه ت و ده سه اڵت ده یانه وێن له م قه یرانه ڕزگاریان ببێت

ده بێت به مانا پیشت به یاسا ببه ستن.ل���ه الی���ه ک���ى ت������ره وه )ش����ی����روان ف��ات��ح( هونه رمه ندى شێوه کار که یه کێکى تربوو له و هونه رمه ندانه ى به رده م زانکۆى سلێمانى که هه ر ده ڵێت: بوویه وه توندوتیژى ڕووب��ه ڕووى جیاکردۆته وه ئاشتیم په رژینى له سه ره تاوه ئێمه به شداربوون، ماوه یه ک له وکه سانه و ه��ون��ه رم��ه ن��ده ده ن��گ��م��ان له گه ڵ ئ��ه و چه ند خۆپیشانده راندابووه ، ئه وه ى مایه ى نیگه رانى بوو ئه و رۆژه ى ئه و هه موو بێحورمه تیه ى به رامبه ر ئێمه ش زانکۆو مامۆستایانى خوێندکارو

ئه نجام درا، که به دارو کێبڵ و ده ومانچه ى زۆر به جنێودانێکى کاره با که وتنه گیانمان به تایبه ت، کچه کان خوێندکاره به رامبه ر بۆیه ده مه وێت لێره وه ناوى پۆلیسى چاالکیه مه ده نیه کان بگۆڕم بۆ ده زگاى سه رکوتکردنى ئازادى، ده توانم بڵێم ئه و رۆژه له به رده م زانکۆى

سلێمانیدا به عسم بینیه وه .هونه رمه ندى به وه شکرد ئاماژه ى شیروان له گه ڵ ب���ه رده وام ده بێت ئه وه یه ڕاسته قینه خ��ه ڵ��ک��ى داب��ێ��ت و وت���ى ب��ۆخ��ۆم ب�����ه رده وام ئ���ازادى ل��ه گ��ه ڵ خه ڵکى و ل��ه ن��اوخ��ه ڵ��ک هێنده خه ریکى هێزانه ى ئه و واڵت���ه دام، ئه م نه بوونه ته هێنده خه ڵکین سه رکوتکردنى هێزێکى به رگرى له م واڵته دا، بۆیه داوا له و هێزانه ش ده که م هه ڵوێست وه ربگرن و به وته ى

ئاغاکانیان نه جوڵێنه وه .

)که ناڵ4( شته کانى زۆربه ى وه رگیراوه و به خه ڵکى ده فرۆشێته وه

و به بیرۆکه ى خۆیانى ناوده به ن، ئه مه وته ى مامۆستایه کى زانکۆ

و پسپۆر له بواره ی ئێتیکى ڕاگه یاندنه ، له راپۆتێکى »چه تر«دا

گشت ڕووه تاریکه کانى )که ناڵ4( ئاشکرا ده کرێت هه ر له و راپۆرته دا

مامۆستایانى ئاینى ئه و که ناڵه به که ناڵێکى تێکده ر ناوده به ن له گه ڵ

ئه وه ى چه ندین جار له هه ولێر وتارى هه ینى له باره ى پێشکه ش

کاره کانى ئه و که ناڵه وه دراوه به تایبه ت که زۆربه ى جار )ئه ڤین ئاسۆ( یان وه ک تێکده رى کۆمه ڵگا

ناوبردووه «.

n »که‌ناڵێکى‌زانستى‌نیه‌‌له‌‌رووى‌راگه‌یاندنه‌وه‌«

له الیه ن که )که نال4( ئاسمانى که ناڵى

)ئارمۆ( و )ئه ڤین ئاسۆ(وه به رێوه ده چێت و زۆربه ى به رنامه کانیان هونه رى و ته رفیهین راگه یاندنى له به شێکن ئ��ه وان بۆچووى به ک��وردى، ئه گه رچى ماوه یه ک به رله ئێستا به که ناڵێکى ئ��ێ��ران��ى راگ��ه ی��ان��دک��ارێ��ک��ى که ناڵێکى ن��ه ک ن��اوی��ب��ردب��وو ئیسرائیلى

کوردى.پسپۆرێکى ئێتیکى راگه یاند پێى وایه ئه م که ناڵه که ناڵێکى زانستى نیه له رووى کارى تایبه تمه ندهه ی زیاتر راگه یاندنه وه ، چونکه ده دات. ته رفیهی بابه تی هونه ر و به بواری هێرش ره سوڵ پسپۆرێکى ئێتیکى راگه یاندن وت��ی: )چ��ه ت��ر( ب��ۆ تایبه ت لێدوانێکى ل��ه کردنه وه ی هه ر که ناڵێکی میدیایی ئه گه ر به پالنی گونجاوی زانستی بێت هه نگاوێکی به جێیه ، )که نال4(که خۆى ناساندووه له بواری تا ئه وه نده ی ب��ه اڵم تایبه تمه ندایه ، میدیای زانستی ل��ه روی به داخه وه بینیومانه ئێستا ڕاگه یاندنه وه نه یتوانیوه هه نگاوه کان جێبه جێ

بکات، وتیشى »له گه ڵ هه موو ئه مانه شدا ک���وردی���دا، ل��ه م��ی��دی��ای پ��ی��ش��ه ى ئێتیکی

غیابێکی زۆرى هه یه .n »له‌‌ڕویى‌نه‌ته‌وه‌یى‌ڕۆڵى‌خراپ‌

ده‌گێڕێت«زۆرترین ماوه ى کارکردنى )که نال4( له درام��اى بیانى و تورکى وه رگ��ێ��ڕاوه ت��ه سه ر زمانى کوردیه له که ناڵه که یه وه دایبه زاندوه ، ئه و گونجاندنى ئاستى گ��وێ��دان��ه ب��ه ب��ێ ک���وردى، کۆمه ڵگاى ل��ه گ��ه ڵ درام��ای��ان��ه هه روه ها ته نانه ت به بێ ئه وه ى گوێبداته ئه وه ى زۆر جار دژایه تى نه ته وه ى کورد ده کات نمونه وه ک درام��اى تورکی )بێریڤان، نارین ..( دژایه تى نه ته وه ی کوردیان ده کرد، هه رچه نده ناڕه زایه تى له به رامبه ر په خشکردنیان ده ربڕا،

به اڵم دراماکه یان نه وه سان. کۆمه اڵیه تى توێژه رى ئیسماعیل ڕه ی��ان ئه وه ده خاته ڕوو له ڕووى نه ته وه یى )که نال4(

ڕۆڵێکى زۆر خراپ ده گێڕێت، ئه و که ناڵه ش له برى ئه وه ى خزمه تى نه ته وه ى کورد بکات، به پێچه وانه وه کۆمه ڵێک ئێشى کرد که نا هۆشیاربون نا ئاماده بونى عه قڵى ڕاگه یاندنى ئێمه ده رده خات که ده بوو هه ڵوێستى گه وره و جدى له ڕاگه یاندکاران و چاودێرانى سیاسى و کۆمه اڵیه تى مێژوویى بگردرێته به ر پێشتر له ده ره وه ئێش بۆ له ناوبردنمان کراوه ، ئێسته له خۆمانه وه کار بۆ ئه وه ده کرێت. ئه و کارانه ده ستى به ره گ���ه زى پاکتاوى له جۆرێکه

خۆمان. هونه رمه ند عوسمانى وایه رمه ن وتى:

ئه و که ناڵه به بۆچونى من خزمه تى هونه رى ده کات، به اڵم خزمه تى هونه رى کوردى ناکات، به ڵکو به پێچه وانه وه

خزمه ت به هونه رى بێگانه ده کات . n »به‌رنامه‌کانی‌ئه‌و‌که‌ناڵه‌‌ناڕه‌زایى‌

لێده‌که‌وێته‌وه«

زۆرێ���ک ل��ه ب��ه رن��ام��ه ک��ان��ى ئ��ه و که ناڵه له گه ڵ ئه وه ى زۆرجار له الیه ن ڕاگه یاندنکاران لێده که وێته وه ، زۆرى گله یى هونه رمه ندان و به رنامه کان ئاینیش مامۆستایانى له الیى به شێوه ى تێکدانى کۆمه ڵگا زۆربه ى جار له خوتبه ى ڕۆژان��ى هه ینى له مزگه وته کانه وه

وه سفیده که ن.له م��اوه ى ڕاب���ردوو که چه ندین به رنامه له و که ناڵه وه پێشکه شکراوه له به رنامه یه کى تایبه تى ئه و کاناڵه ئه وه نده ى بوه ته هۆى درز پێخستنى نێوان هونه رمه ندان ئه وه نده خزمه تى

به هونه رمه ندان نه کردووه .له و یه کێک له نزیک سه رچاوه یه کى

ه���ون���ه رم���ه ن���دان���ه ى ب���ه ش���دارى ئ��ه وب��ه رن��ام��ه ی��ه ب���ۆ )چ��ه ت��ر(ئ��اش��ک��راک��رد: ک��ه ئه گه ر ی ه���ون���ه رم���ه ن���ده ک���ه ب��ی��زان��ی��ای��ه به رنامه که به وشێوه یه یه به شدارى

ئه و به رنامه ى نه ده کرد.له یه کێک له به رنامه کانى )سۆپه ر مه گه زین( که پێشتر که پێشکه شده کرا کاناڵه له و تایبه ت کرابوو به دوو هونه رمه ند نهێنى ئ��ه وه ن��ده ى به شێوه یه ک یه کتریان هه ڵدایه وه ئه وه نده باسى ه��ون��ه رى ک��وردی��ان ن��ه ک��ردووه ، ئه مه یش وایکردووه کێشه و درز بخرێته نێوان ئه و دوو هونه رمه نده توێژه ڕى کۆمه اڵیه تى )ڕه یان ئیسماعیل(پێوایه که ناڵ چوار

ئه گه ر فه رهه نگ سازیش بکات، بۆ ئه وه ى شێوه یه ی ب��ه و ک��وردى دۆخ��ى کۆمه ڵگاى ئه وان ده یانه وێت تێپه ڕ ببێت کێشه یه کى زۆر واقیعى له ڕاکردنه ئه وه گه وره یه ، چونکه ئێمه ئ���ه وه ى ک��ه ن��ال چ���وار و ک���ۆڕه ک و فیلمى و وێنه ده یکه ن گۆڤار کۆمه ڵێک که نااڵنه ئ��ه م نیشانده ده ن ڕاکێش س��ه ره ن��ج یه کسه ر مامه ڵه کردن بۆ ن��اده ن هۆشیارى کاریگه رى ئ���ه وه ش ده گ��وازی��ت��ه وه وێنه که ده خاته سه رى و نه وه ى نوێ کۆمه ڵگا تێک ئ��ه وه ى له م واقیعه ى خۆمان ده شکێنیت، بۆ الده ن و واقعێکى تر دروستکه ن ئه وه ش زۆر زۆر کێشه ده نێته وه . نه ریتى کۆمه ڵگاى ئێمه

ئه و سێ هونه رمه نده ى له به رده م زانکۆ لێیاندرا بۆ چه تر ده دوێن

»ئه گه ر ئیراده ى راسته قینه بۆ په رژینى ئاشتى هه بوبێت ئێستا کاتێتى«

»ئه و که ناڵه خزمه ت به هونه رى بێگانه ده کات« چه تر ڕووه تاریکه کانى کـه نــاڵ 4 ئاشکراده کات

ئاماده‌کار

ئاماده‌کار

هێما‌کۆیى

ئاراس‌عوسمان

دووشه‌ممه‌ 2010/11/8 ساڵی دووه م ژماره 53

دووشه ممه 2011/4/25 - 2711/2/5

12

دۆسیه‌

که رکوک یه کێکه له و دۆسیانه ى که تائێستا به هه ڵواسراوى

ماوته وه ، چاودێران ئاماژه بۆ ئه وه ده که ن هۆکارى نه گه ڕانه وه ى که رکوک بۆ دۆخى ئاسایى خۆى په یوه نده ى به کۆمه ڵێک هۆکارى ناوه کى و ده ره کییه وه هه یه که تا

ئێستا ماوه ته وه ، چاودێرانى سیاسى ئه وه ش راده گه یه نن

که ده سه اڵتدارانى هه رێمى کوردستان نه ک هه ر کاریان بۆ

گه ڕاندنه وه ی که رکوک نه کردووه به ڵکو سازشیشى له باره وه

کراوه ، به شێک له به ڵگه کان ئه م پشتڕاست ده که نه وه .

مێژو‌و‌ناوى‌که‌رکوکد.ئ��ی��س��م��اع��ی��ل ش��وک��ر، ل��ه پ��ه رت��وک��ى )ک����������ه رک����������وک1939-1945(ک����������ه ل��ێ��ک��ۆڵ��ی��ن��ه وه ی��ه ک��ى م��ێ��ژووی��ی��ه ل����ه رووى رامیارى و بیرى ده ڵێ: شارى که رکوک نێوان ده که وێته که ناوچانه ى له و بریتیه و ب��چ��وک زێ��ى و زاگ����رۆس چیاکانى سیروان، زێى و حه مرین چیاى و دیجله کۆنه کانى شاره له به یه کێ که رکوک جیهان ده ژمێردرێ، واش به دیار ده که وێت ب��ێ��ت. م��ێ��ژووى ل��ه ش��ارى ه��ه ول��ێ��ر کۆنتر مێژوویی زان��ی��ارى کۆنترین ن��اوه ک��ه ى، که له ئه وه یه که رکوک ش��ارى ده رب���اره ى 2530( ئه که دى سه ربه خۆیی سه رده مى یان ئه ربخ به واڵتى زاین پێش )2473 -ماوه ته وه ن��اوه ش به و هه ر هاتووه ، ئه ربخا سه رچاوه کانى ئه سکه نده ر، سه رده مى تا م��ێ��ژوو ج��ه خ��ت ده ک���ه ن���ه وه : ک��ه رک��وک دوو له بریتیه که که رکینى وش��ه ى له )ینى( و ماڵ به واتاى )ک��ه رک( بڕگه ن��اوى ب��ه ک��ورت��ى ب��ه وات��اى خۆیه تى دێ��ت، ل���ه الى س��ۆم��ه رى و بابلى و ک��ه رک��وک ئاشوریه کان به )ئه رابخا و که رک(هاتووه و )کرخ به ئه رمه نه کانیش سه ر چاوه له به ناوى ئیسالمیش له سه رده مى و سلوخ( بۆ هێمان ئه مانه ش هه موو )که رخینى(،

سه لماندنى ناوى ئێستاى که رکوک. ئامارى‌شاره‌که‌‌و‌نه‌ته‌وه‌‌و‌ئاینه‌کان:

س���ه رچ���اوه م��ێ��ژوی��ه ک��ان ئ���ه وه م���ان بۆ ده رده خه ن که که رکوک شارێکى کوردیه له دوای فتوحاته کانی ئیسالمه وه عه ره ب، که رکوک ل��ه بێت، به که میش ئ��ه گ��ه ر ه��ه روه ه��ا نیشته جێبووه . ده وروب���ه ری���دا و ئیمراتۆرییه تی بااڵده ستبوونی له ئاکامی ع��وس��م��ان��ی��دا ت��ورک��م��ان��ی��ش ل���ه م ش����اره و ده وروبه ریدا نیشته جێبوون. له کۆنه وه شوێنى کوردان بووه ، به اڵم ئه وه واتاى ئه وه نیه که به ڵکو نه بووه ، جێ لێنیشته ترى نه ته وه ى نه ته وه کانى ترى وه ک تورکمان و عه ره ب و ئه رمه ن و کلد و ئاشورى و یه هودى تێدا شوانى، عه بدوڵاڵ فاتیح هه روه ها ژی��اوه . که رکوک«دا »پارێزگاى په رتوکى له ئ��ام��اژه ب��ۆ ئ��ه وه ده ک���ات : ل��ه قاموسى

ساڵى له هاتووه عوسمانیدا ئیعالمى دانیشتوانى س��ه رج��ه م��ى )1879( )2800( بووه ، که س )30,000(و ک��ل��دان��ى )400( و م��وس��ڵ��م��ان

ج��ول��ه ک��ه ب����������ووه ، )1600(

)22,500( کورد و )7,500( که س له عه ره ب و تورکمان و یه هودى و ئاسورى و کلدانى بوون، به اڵم له سه رژمێری ساڵێ )1957(ى شاره که به م شێوه یه بووه : کورد عه ره ب ،)48000( )178000(تورکمان )43000(، کلدانی و ئاسورى )10000(.حکومه ته که ى س���ه رده م���ى ل��ه ئ��ی��دى عه بدولکه ریم قاسم، شااڵوه کانى راگواستن و به عه ربکردنى که رکوک ده ستى پێکرد و چه ندین ناوچه له که رکوک دابڕێندرا، له سااڵنى هه شتاکانى سه ده ى شااڵوه که رابردوودا له سه رده مى فه رمانڕه واى رژێمى شارو چه ندین لوتکه و گه یشته به عسدا ش��ارۆچ��ک��ه ل��ه ک��ه رک��وک داب��ڕێ��ن��دراو یان عێراق خ��واروى بۆ دانیشتوانه که شى و راگ��وێ��زرا ت��ر کوردییه کانى ش��اره ب��ۆ ترى له شاره کانى عه ره ب ترى هاواڵتیانى

عێراقه وه بۆ هێندراو نیشته جێ کرا.

مادده‌ى‌)140(‌و‌رێگرییه‌کانىله دواى هاتنى هێزه کانى هاوپه یمانان له ساڵى )2003( له ده ستورى کاتى عێراقدا که رکوک کێشه ى چاره سه رکردنى بۆ م��ادده ى )58( دان��را و ل��ه دوای��دا ماده که گۆردرا به ماده ى )140(، به پێی ده ستوری هه میشه یی عێراق و ته نانه ت به پێی بڕگه ی )22( له کارنامه ی حکومه ته که ی نوری عێراق، وه زی��ران��ی س��ه رۆک ئه لمالیکی ل��ه سێ ده ب��وای��ه م����ادده ی )140( ک��ه قۆناغ پێکهاتووه )ئاسایی کردنه وه ، ئامار، خۆیدا، دیاریکراوی کاتى له ریفراندۆم(

که )2007/12/31(بوو جێبه جێ کرابا.پێشوى ج��ێ��گ��ری ن��ه رم��ی��ن ع��وس��م��ان، جێبه جێکردنی بااڵی لیژنه ی سه رۆکی دی���دارێ���ک���ى ل���ه ل���ه )140( م������اده ی ئێمه که رایگه یاندبوو رۆژنامه نوسیدا قۆناغی جێبه جێکردنی س���ه ره ت���ای ل��ه ی��ه ک��ه م��ی ئ��ه و م���ادده ده س��ت��ووری��ه دای��ن، ئێستا تا قه ره بووکردنه وه یه ، ئه ویش که بۆ ته نیا عێراقیمان دیناری )972(ملیار ناوچه کوردنشینه کانمان به چه ک خه رج کردووه . چاودێرانى ساسى ئاماژه بۆ ئه وه ده که ن که که له ترسی ئێران و تورکیا هه ندێک الیه ن ناتوانن هه ڵوێستی خۆیان ئاشکربکه ن. )140( مادده ی له به رانبه ر ه����ه روه ه����ا چ���اودێ���ران���ى س��اس��ى ج��ه خ��ت که ده ره ک��ی فشاری که له وه شده که نه وه خ��ۆی ل��ه ده س��ت��ێ��وه ردان��ه ک��ان��ی تورکیا و هه ڵوێستی ته نانه ت و دراوسێکان واڵت��ه کۆمکاری عه ره بی، راپۆرته کانی قه یرانی هامیلتۆن، بیکه ر راپۆرتی نێوده وڵه تی، ئه مریکا )خه لیل به رپرسانی لێدوانه کانی )نیگرۆپۆنتی( دواج��ار و )UN( له زاد جێبه جێنه بوونی ت���ری ب��ه ه��ۆک��ارێ��ک��ی

مادده که له قه ڵه م بدرێت. سه رچاوه کان ئاماژه بۆ ئه وه ش ده که ن که زیاتر له )3300( که سی عه ره ب که زه وی کورد و تورکمانیان داگیر کردووه ، بۆ قه ره بووکردنه وه ئه مه ش)15(ملیار دیناری عێراقى پێویسته .دواخستن‌و‌سازشکردن

ب���ه پ���ى ده س����ت����ورى عێراق، هه میشه ى ده ب�����وو م����ادده ى ت��ا )140(ساڵى )2007( ج���ێ���ب���ه ج���ێ���ب ک������راب������ای������ه ،

نه کرا م��ێ��ژوه جێبه جێ ئ��ه و ت��ا گ��ه رچ��ى به ڵکو دواخرا بۆ ساڵى )2012( چاودێران ئاماژه بۆ ئه وه ده که ن که ده سه اڵتى سیاسى کاتى له نه یانتوانى کوردستان هه رێمى گه ڕ بخه نه هه وڵه کانیان ک��راودا دی��ارى ته نانه ته و مادده یه ئه و جێگیرکردنى بۆ سازش که ده ک��ه ن��ه وه جه خت به ڵگه کان ل��ه س��ه ر گ��ه ڕان��ه وه ى ئ��ه و ش��اره ک���راوه بۆ سه رهه رێمى کوردستان، له ساڵى رابردوودا، مه سعود سازشی ویکیلیکس ماڵپه ڕى کوردستان هه رێمى س��ه رۆک��ى ب��ارزان��ی، یه ک ده کا، ئاشکرا که رکوک له باره ى له و به ڵگه نامه نه ی باڵیۆزخانه ی ئه مه ریکا له ب��ه غ��داد، ئاماژه بۆ ئ��ه وه ده ک��ات که هه رێمی س��ه رۆک��ی ب���ارزان���ی م��ه س��ع��ود ک��وردس��ت��ان و س��ه رۆک��ی پ��ارت��ی، یه که م جار رازی بووه که رکوک وه کو شارێکی

کوردستانی نه ناسرێت.که روو ئ��ه وش��ده خ��ات��ه به ڵگه نامه که ب����ارزان����ی ل����ه دی����داری ل���ه گ���ه ڵ م����وراد ئۆزچه لیک، باڵیۆزی تورکیا له عێراق پێى په سه ند بووه که شاری که رکوک وه کو نه ناسرێت و کوردستانی ت��ه واو شارێکی به پێشنیاری دروستکردنی کۆمیسیۆنێکی هاوبه ش له گه ڵ تورکمانه کان رازی بووه .

بۆ ن��ێ��ردراوه ل��ه ب��ه غ��داوه به ڵگه نامه که واشنتۆن ئه وه ش ده خاته روو که کورده کان بۆ یه که م جار ده ستبه ردارى که رکوک بوون . به شیر ئه ته الی، وه زیری ناوخۆی تورکیا له گه ڵ که ریم ئ��ام��اده ب��ووه دی���داره دا ل��ه و س����ن����ج����اری

بۆ ه��ه رێ��م ن��اوخ��ۆی حکومه تی وه زی���ری ک��ردووه قبوڵیان ک��ورده ک��ان ج��ار یه که م ده ست نه که وێته که رکوک ت��ه واوی که

کورده کان.له وه کراوه ته وه جه خت له به ڵگه نامه که دا نه بێته وه ، په شیمان له بڕیاره که ی بارزانی موراد ئۆزچه لیک پێشنیاری کردووه که

تورکیا هاوکاری بارزانی بکات.

پرۆژه‌ى‌تر‌بۆ‌که‌رکوکپارتی چاره سه ری دیموکراتی کوردستان له )2008/9/26( »پرۆژه ی پێشنیارکراو ب��ۆ چ��اره س��ه ری کێشه ی ک��ه رک��وک و الیه نه ب��ه پێشکه ش ت��ر«، ناوچه کانی پرۆژه که دا له ده ک��ات داره ک��ان په یوه ندى کێشه ی که رکوک ئه وه کراوه بۆ ئاماژه هه موو کێشه ی هاوشێوه کانی، ناوچه و گه لی کوردستانه ، به کورد و تورکمان و ئاشووری، کلدانی، سریانی و عه ره بیشه وه . بۆیه ئه گه ر کێشه ی که رکوک به کێشه ی ته واوی گه لی کوردستان ناوزه د بکرێ و راسته . هه ره تێڕوانینێکی بڕوانرێت لێی که ن��اک��ات راستییه ل��ه و نکوڵی ئه مه گه لی کورد له که رکوک و ناوچه کانی هاوشێوه یدا، به درێژایی سه د ساڵی رابردوو، ئامانجی سه ره کی و یه که می سیاسه تی ته عریب ته رحیل بووه و به رده وام رووبه ڕووی کۆمه ڵکوژی کولتووری و کۆمه ڵکوژی

جه سته یی )سوور( بۆته وه .ده ک��ات��ه وه : »له م ن��اوب��راو جه خت حزبى )2004( س��اڵ��ی ل��ه ئێمه روان���گ���ه ی���ه وه

»ئه نجوومه نی ب��ه ن��اوی پ��رۆژه ی��ه ک��م��ان ب��رای��ه ت��ی و دی��ال��ۆگ��ی دی��م��وک��رات��ی« پ��ێ��ش��ک��ه ش ک����رد و ل���ه گ���ه ڵ زۆرب�����ه ی گفتوگۆ، بابه تی کردمانه الیه نه کاندا پرۆژه ی یشدا )2006( له ساڵی هه روه ها »ئ���ه ن���ج���ووم���ه ن���ی ج����ه م����اوه ری ش���اری گفتوگۆ بابه تی ک��رده که رکوک«مان و م����اوه ی����ه ک ک�����اری ل���ه س���ه ر ک����را و له پشتیوانی بۆ ب��وو پ��رۆژه ی��ه ک وه ک��و جێبه جێکردنی مادده ی )140(«. ئاماژه بۆ ئه وه ش ده کات که ئه م پرۆژانه ش به هۆی ده ستێوه ردانی هێزه هه رێمی و جیهانییه کان و سیاسه تی قۆرخکردن و خۆناوه نددیتنی پراکتیزه کوردییه کانه وه ده سه اڵتداره هێزه ب��ه ه��ه م��وو ش��ێ��وه ی��ه ک رێگری ن��ه ک��را و کێشه که تائێستاش ئاکامدا له لێکرا.

چاره سه ر نه بووه ، بگره قووڵتریش بۆته وه .پ��ارت��ى چ���اره س���ه ری ل��ه پ��رۆژه ک��ه ی��دا بنه ما و پره نسیپ ئ��ه و ک��ه رک��وک، بۆ چ��اره س��ه ری ب��ۆ پێویستن گشتییانه ی روو ده یخاته خاڵێکدا چه ند له کێشه که خااڵنه ب��ه م ئ��ام��اژه به کورتى ل��ێ��ره دا که

کراوه :ناوچه کانی و که رکوک کێشه ی 1ـ‌یان کاتیی، و رواڵ��ه ت��ی کێشه یه کی تر هه ر ته نیا سیاسی و ئابووری نییه ، به ڵکو خاوه ن راستینه یه کی مێژوویی، جوگرافی، پێویسته ک��ه ئ��ی��داری��ی��ه ، و دی��م��وگ��راف��ی

ره هه نده جۆراوجۆره کانی بزانرێت.کێشه یه ئه م شتێک له هه موو به ر 2ـ کێشه یه کی ناوخۆیی باشووری کوردستان و عێراقه و ته نیا گه النی ئه و شار و ناوچانه ده توانن به یه که وه بڕیار له سه ر چاره نووسی ب��ۆی��ه پێویسته ب���ده ن. ه��اوب��ه ش��ی خ��ۆی��ان به رژه وه ندیپه رست، به سیاسه تی کۆتایی بێچاره هێشتنه وه ، ب����ه ده ره وه ، وابه سته یی جیهانی هێزه ده س��ت��ێ��وه ردان��ی شێوه ه��ه ر به تایبه تیش بهێنرێت، هه رێمییه کان و خاوه نی ئێران، سوریا که خۆیان تورکیا، و ل��ه گ��ه ڵ گه لی ک��ورد ه��ه م��ان کێشه ن

پێکهاته کانی تردا. زیهنییه تی ل��ه ده س��ت��ب��ه رداری��ک��ردن �3شۆڤێنیستی، چه مکه و نه ته وه ده وڵ��ه ت ناوه ندگه رێتی پاوانخوازی، ده مارگیری، ن��اک��ۆک��ی��ی��ه ک��ان ق����ووڵ����ک����ردن����ه وه ی و پێویستییه کی ژیانییه بۆ چاره سه رییه کی هه میشه یی و دادپه روه ر و دیموکراتیانه .

میکانیزمی چاره سه ریدا و له شێواز �4چه مکانه ل��ه و ده س��ت��ب��ه رداری پێویسته و زۆری��ن��ه ل��ه س��ه ر پێداگری ک��ه بکرێت گه وره یی الوازی، و به هێزی که مینه ، یه کتر به رامبه ر پێکهاته کان بچووکی و

ده کات.خه ڵکانه ی ئ��ه و ه��ه م��وو پێویسته �5له چوارچێوه ی سیاسه تی ته عریب ته رحیل و ک��ۆم��ه ڵ��ک��وژی ک��ول��ت��ووری و ب���ه دوور ناوچانه له و خۆیان ئیراده ی و له خواست ناوچانه ئه و یان هاورده ی کۆچبه رکراون له شوێنی ئه وانه ش که ک��راون، هه روه ها ک���اری خ��ۆی��ان ده رک�����راون ی��ان ن��اچ��اری کراون خۆیان ک��اری له ده ستبه رداربوون کاری س��ه ر و ووار زێ��د بگه ڕێندرینه وه مه عنه وی و م����اددی ل����ه رووی خ��ۆی��ان

قه ره بوو بکرێنه وه . بنچینه یی پ��ره ن��س��ی��پ��ێ��ک��ی وه ک 6کێشه ی چ��اره س��ه ری ب��ۆ دیموکراتیانه و گ��ه ل ب��ڕی��اردان��ی مافی ناوچانه ، ئ��ه و و چ��اره ن��ووس ب��ه س��ه ب��اره ت پێکهاته کان شێوه ی ژیانی هاوبه شی خۆی میکانیزمی »ری���ف���ران���دۆم« و ش���ێ���وازه ک���ان���ی ت��ری

بنچینه ب��ه راس��ت��ه وخ��ۆ دیموکراتییه تی وه ربگیردرێت.

7� له ئاستی عێراقدا »عێراقی بوون« و له ئاستی کوردستاندا »کوردستانی بوون« ه���اوب���ه ش و ب����ااڵ ن���اس���ن���ام���ه ی وه ک ناسنامه ب��ه م��ه رج��ێ��ک ب��ک��رێ��ت. په سند ناسنامه له نکۆڵی هاوبه شه کان ب��ااڵو سڕینه وه یان هه وڵی و نه کات تایبه ته کان

نه درێت. 8� له سه ر بنه مای پره نسیپه کانی »هه موو هاوبه شی و یه کسان خاوه نی هاواڵتیان س��ه رج��ه م داه��ات��ی واڵت���ن« و »خۆتێری اک��ت��ف��ا و ال��ض��ات��ی« و »پ��ێ��داوی��س��ت��ی« به شێوه یه کی دادپه روه ر داهاته کانی واڵت

و یه کسان دابه شبکرێت.دیمورکراتى چاره سه رى پارتى هه روه ها پ��رۆژه ک��ه ی��دا بۆ ل��ه کۆتایى ک��وردس��ت��ان میکانیزمێک چه ند چه ند ک��ه رک��وک که روو ده خاته کێشه که چاره سه ری بۆ نه ته وه کانى کلتورى له چوارچێوه ى خۆى له ه��ه رێ��م��ى رێکخستنێکى ش���اره ک���ه و چوارچێوه ى ده ستورى هه رێمى کوردستان.

بێ‌خاوه‌نى‌پێوه‌‌دیاره‌که سایه تى ن��وس��ه رو ف��ات��ی��ح، ل��ه ت��ی��ف راگه یاند: به چه ترى ک��ه رک��وک، ش��ارى نیه قورساییه یى ئ��ه و ک��ورد ب��ه غ��داد ل��ه بهێنێت به کار ڤیتۆ مافى بتوانێت که ب��ه اڵم بهێنێت، ب��ه ک��ارى ده ش��ی��ت��وان��ى و به کارى نه هێناوه ، له به ر ئه وه ى جۆرێک له بێخاوه نى پێوه دیاره ، هۆکاره که شى ئه وه یه عێراق فۆڕمێکى عه ره بى هه یه ، واسه یرى به شێکى ک��ورد ک��ه ده ک���ات مه سه له که ه��ۆک��ارى وت���ى: جه سته یه . ل��ه و نامۆیه پشتگوێ خستى دۆزى که رکوک ئه وه یه که ئه مڕۆ نا سبه ى هه ر دواى ده خه ن به ماده ى )140(، چاره سه ر ئه وه یه ده بێت له ئه و و بگه ڕێته وه ئامار بۆ ک��ه رک��وک مه سه له یه کۆتایى پێبێت، له به ر ئه وه ى ئه و ده کات بێزار کورد هه م دواخستنه جۆره ده ک���ات. زی���اد سته مکاریه که ه��ه م وه سته مکارى ئه و ده سه اڵته ش نیشان ده دات، مافى هه موو سته مکاریه ئه و که دواجار ب���وون و ق��س��ه ک��ردن و ه��اواڵت��ى ب���وون له ش���اره دا. ل��ه و ده سه نێته وه هاواڵتیه کانى کوردى ده سه اڵتى کرد: ب��ه وه ش ئاماژه ى ئه وه نده خه مى بودجه و نه وت و شته کانى پشتگوێ که رکوک مه سه له ى تریه تى خراوه و له پێش مه سه له کانى تره وه ، نه بوه بووه مه سه له کانیتره وه ل���ه دواى هه میشه به هێز لۆبیه کى ده بێت وایه پێم من بۆیه دروست بکه ین و ده بێت ئه م لۆبیه له هه موو جیاوازیه هه موو و تیابێت ره کانى ره نگو ئایدۆلۆژیه کانى تێدابێت. ئه م لۆبیه شه ڕى

راسته قینه بکات له سه ر ئه و مه سه له یه . ئۆفیسى لێپرسراوى ره ش سدیق، کاکه که رکوک بۆ جێبه جێکردنى ماده ى )140( وتى: له حکومه تى بااڵده ستدا کۆمه ڵێک خه ڵک هه ن که حه ز ناکه ن ئه و مادده یه ه��ه وڵ��ی��ان��داوه هه میشه بکرێت جێبه جێ ئیدارى رێگرى بکه ن، چ دروست رێگرى

یاسایى و قانونى بێت سه باره ت ب��ێ��ت ی��ان به جێبه جێکردنى ئه و مادده یه ، هه رجاره و دواخستنى بۆ ده دۆزن���ه وه بیانویه ک بڕو ته نها به اڵم کاره نى رۆشتووه ئه و ماده یه ، ماوه ته وه سه ر ئه وه ى که ئیحصا و ئیستیبتا زۆر م��ه س��ه ل��ه ى دوو ئ��ه م��ه ک��ه بکرێت گرنگن، که بڕیاربوو ئیحساى عام بکرێت که م��ادده ى)140( یش له و ئیحسا عامه

سودبه خش ده بوو.

که رکوک دۆسیه په راوێزخراوه که

هه ڵدانه وه ی چه ند بابه تێکی گرنگی ئه م شاره

»کێشه‌ی‌که‌رکوک‌و‌ناوچه‌‌هاوشێوه‌کانی،‌کێشه‌ی‌هه‌موو‌گه‌لی‌

کوردستانه‌،‌به‌کورد‌و‌تورکمان‌و‌ئاشووری،‌کلدانی،‌سریانی‌و‌

عه‌ره‌بیشه‌وه‌«

››

که‌رکوک‌له‌‌Googleه‌وه‌

ئاماده‌کارکارزان‌و‌ره‌هێڵ

ساڵی دووه م ژماره 53

دووشه ممه 2011/4/25 - 2711/2/5

13

به‌دواداچوون

ده رباره ى سیستمى حوکمڕانى هه رێمى کوردستان، رۆشنبیران

پێیانوایه ئه م سیستمه حزب ساالریه و سرف خێڵه کیه ، هه ندێک

له به رپرسانى حزبیش پێیانوایه دیموکراسیه و ئه حزابى زۆر هه یه و هاواڵتیانیش به ئازادانه ده چنه

سه ر سندوقه کانى هه ڵبژاردن و کاندیدى خۆیان دیارى ده که ن و

ئۆپۆزسیۆنیش ئه وه ره تده کاته وه . له رۆشنبیر و ن��وس��ه ر ه����ه ردى رێبین لێدوانێکى بۆ )چه تر( پێیوایه ئه م سیستمه ، دوو که ب��ه وه ى ساالرییه ، ح��زب سیستمى هێزى گه وره هه یه و پێشمه رگه ى تایبه تى و ئاسایشى تایبه تى خۆیان هه یه ، ده ڵێت: »دوو زۆنى تایبه تیمان هه یه ، ته نانه ت به عه قڵیه ت و منداڵى تایبه تى خۆیه وه ، واته ئه م نمونه یه له هیچ شوێنێکى ترى دنیادا نییه ، له هه ر حوکمڕانێکى تردا ده بینى یه ک سیستمى حوکمڕانى و یه ک جۆر له یاسا هه یه ، یه ک جۆر له ئیداره و یه ک عه قڵیه ت هه یه ، به اڵم دوو و جیاواز ئ��ی��داره ى دوو کوردستان له میلیشیا هه یه ، سیستمى حزب ساالرییه «.

ناوبراو ئاماژه ى به وه شدا دوو حزبى گه وره هه یه هه ر حزبه و له زۆنى ئیداره که ى خۆى بااڵ ده سته و یاسا ده رده کات، ئه وان دیاری ده که ن کێ مافى هه یه و کێ مافى نییه ، »چونکه دادگا و سامانى واڵت و بازاڕ و

رێکخراوه کان و زانکۆیان به ده سته وه یه «. د.موسه ننا ئه مین، ئه ندامى سه رکردایه تى یه کگرتووى ئیسالمیش، رای وایه سیستمى حوکمڕانى له کوردستاندا سیستمێکى بێ نه و دیموکراسیه »ن��ه ده ڵ��ێ��ت: شوناسه ، بنه ماى دیکتاتۆرییه «، هه روه ها هه ندێک

دی��م��وک��راس��ى وه ک ف��ره ح��زب��ى و ئ���ازادى راگه یاندنى تێدایه و بنه ماى دیکتاتۆریشى ئاڵوگۆڕى کاتێک ئ��ه وه ى وه ک تێدایه ، ئاشتیانه ى ده سه اڵت نابێت وه ک ئێستا که سیستمێکى له باس ناتوانرێت ئیتر نییه ، هه موو ئ���ه وه دواى بکرێت، دیموکراسى شێوازێکى دیموکراسى ده بێته رووکه شێکى »ناشتوانى وتیشى: ن��اوب��راو دیکتاتۆرى، بڵێى فول دیکتاتۆری خۆسه پاندنه ، چونکه حوکم، س��ه ر ه��ات��ووه ت��ه خه ڵک به ده نگى ناشتوانین بڵێین حزب ساالرییه ، چونکه له بڕیار هه ن ناوه ندى ده ره وه ى حزبیش هه ندێ

نابێت خۆى، حزب بڕیارى له کاریگه رترن حزب میلیشیاى هه بێت«.

هه رێمه ئه م کێشه ى پێیوایه د.موسه ننا ئه وه یه که هیچ شتێک پێناسه ى سروشتى خۆى نییه و تا ئێستاش له م هه رێمه دا حزب نییه به ماناى حزب، کاتێک حزب میلیشیاى هه بوو ئیتر ده بێ ناوى ترى لێبنرێت، پێیوایه هیچ قاموسێکى سیاسى ناتوانێ ئه م جۆرى سیستمه وه سف بکات، وتى: »پێویسته پاش

ئ��ه م سیستمه خ��ۆى ی��ه ک الییى )2/17(بکاته وه و بیسه لمێنى ئه گه ر دیموکراسییه ، راسته خۆکانى گوزارشته له گوێ ده بێت نه زاهه ت و شه فافیه ت و بگرێت خه ڵک گرنگه کانى سه رتاییه بنه ما ه���ه ره ک��ه دیموکراسیه تن جێبه جێ بکات، یان ئه وه بڵێ من راست نه بووم و دیکتاتۆرم و چه کتان

پیشانده ده م و شه قتان ئاراسته ده که م«. فه رید ئه سه سه رد، ئه ندامى سه رکردایه تى ئه و سیستمه ى له وه کرد باسى )ى.ن.ک(، که له ده ستورى عێراقدا هه یه و له هه رێمیش په یڕه و ده کرێت، عێراق ده وڵه تێکى په رله مانى

فیدراڵه ، دیموکراسى له ئێستا ه���ه روه ه���ا سوریا ده ستورى حزبى به عس رابه رى کۆمه ڵ و ده وڵ��ه ت��ه ک��ه ئ��ه وه کێشه ى ئه و ده وڵه ته یه ، بۆ ده رف���ه ت چونکه گ���ۆڕان���ک���اری���ی���ه ک ناهێڵێته وه ، به )چه تر(

ى راگ���ه ی���ان���د: »ل��ه پ�������رۆژه ى ده س���ت���ورى ئه و خاڵه مان هه رێمدا نیه ، به به راورد له گه ڵ س��وری��ا دی��م��وک��راس��ى ت������ری������ن، چ���ون���ک���ه

راب��ه رى نییه ه��ه م ئێمه هێچ حزبێک الى ده وڵه ت بێ هه م رابه رى کۆمه ڵ بێت، ئێمه سیستمه که مان دیموکراتییه ، به اڵم ناکرێ ب��ه راورد به ریتانیا وه ک واڵتێکى له گه ڵ بکه ین، به اڵم به به راورد له گه ڵ تورکیا ئه و

پێشکه وتوتره «.ئ���ه س���ه س���ه رد پ��ێ��ی��وای��ه ب��ه پ��ێ��ى ده س��ت��ور وتى: »ئه گه ر په رله مانیه ، سیستمه که مان ل��ه ی��اس��اى س��ه رۆک��ای��ه ت��ی��ی��ه وه ت��ه م��اش��اى بکه ین ئ���ه وان زی��ات��ر س��ه رۆک��ای��ه ت��ی��ن، ئه و

زیاتر سه رۆکایه تین ک��ه سیسته مانه ش هۆکارى دیکتاتۆرى، ب��ه ره و ده نێن هه نگاو ناڕه زایه تییه کانى واڵتانى عه ره بى ئه مڕۆش سه رۆکایه تییه ، سیستمه که یان ئ��ه وه ی��ه سیستمى په رله مانى له به رژه وه ندى هه رێمى

کوردستاندایه «. په یمان عێزه دین، په رله مانتارى بزوتنه وه ى گۆڕان جه ختى له وه کرده وه تێکه ڵه یه که له دیموکراسى، له هه موو سیستمه کان جگه »ئ��ه م وت: )چ��ه ت��ر(ى ب��ه لێدوانێکدا ل��ه ده سه اڵته تائێستا هه وڵى نه داوه که په یڕه وى سیستمێکى دیاریکراو بکات و به رچاوڕوونى ه���ه ب���ێ���ت، ب��ه ڵ��ک��و ل���ه چ���وارچ���ێ���وه ى به رژه وه ندى مادى و روانگه ى له حزبى حوکمى خێڵه کییه وه به ڕێوه ده چێت، که ده توانین ناوى بنێین خێڵه کى سیستمى سرف، ئه وه ش بۆته ه����ۆى ئ�����ه وه ى که گ���ۆڕان���ک���ارى له زۆر ک��وردس��ت��ان��دا

ئه سته م بێت«. ئ�������ه و ئ�����ه ن�����دام په رله مانه ى گۆڕان رون��ی��ک��رده وه ک��ه ه���ه ر ق��س��ه ی��ه ک له سه ر حکومه ت سه رۆکى ی��ان هه رێم سه رۆکى بکرێت راسته وخۆ وه ک شه خس وه رده گیرێت، له به ر ئه وه سیستمه که مان وه ک ئه وه ى که له ده ستورى عێراقیدا هاتووه که په رله مانییه ته نها ئێمه »چونکه ن��اک��رێ، بۆ ئیشى فیدراڵه عێراق که ئ��ه وه ى چوارچێوه ى له کارمان کردووه ، نه ک ئه وه ى که عێراقێکى په رله مانى دیموکراسى فیدراڵى. سیستمکه به ناو په رله مانیه ، نه سه رۆکى هه رێم و نه

سه رۆکى حکومه ت حساب بۆ بڕیاره کانى نه سه رۆکى په رله مانتاره کان و نه ناکه ن، بڕیارێکى پێچه وانه ى ناتوانین په رله مانیش ئه گه ر ته نانه ت بوه ستنه وه هه رێم سه رۆکى بڕیاره که نایاساییش بێت، هه ر ئه و گرفته شه که کوردستانى به ره و ئه م قه یرانه بردووه له به ر قۆناغى نێو که وتووینه ته له ئێستادا ئ��ه وه

دیکتاتۆریه ته وه «. سه رکردایه تى ئه ندامى هه رسین، ئ��ارى )پ.د.ک( له لێدوانێکى بۆ )چه تر( پێیوایه »ئه و ده ڵێت: دیموکراسیه ، سیستمه ئ��ه م مه رجانه ى که بیسه لمێنێ که دیموکراسیه ،

جگه هه یه ، زۆرم���ان ئه حزابى که ئه وه یه ده چنه سه ر ئ��ازادان��ه به ل��ه وه ش هاواڵتیان سندوقه کانى هه ڵبژاردن و کاندیدى خۆیان ل��ه وه ش دی��ارى ده ک��ه ن بۆ په رله مان، جگه

ده ستاوده ست کردنى ده سه اڵته «.ئارى هه رسین باسى له وه کرد که کابینه ى پێنجه م درا به پارتى که نێچیرڤان بارزانى و یه کێتى بۆ شه شه میش کابینه ى ب��وو، پارتێک له زیاتر هه روه ها ب��وو، د.به رهه م

وتیشى: ک��رد، ب��ه ش��داری��ان حکومه تدا ل��ه که ئ���ه وان���ه ى پێنجه مدا ک��اب��ی��ن��ه ى »ل���ه ئه گه ر به شداربوون که ئۆپۆزسیۆنن ئێستا که موکورتى هه بووبێت به دڵنیاییه وه پشکیان به رده که وێ، له کابینه ى شه شدا هه ریه ک و سۆسیالیست و شیوعى حزبه کانى ل��ه ئه مه ش که به شدارن ئیسالمى بزوتنه وه ى دیموکراسییه ، سیستمى خه سڵه ته کانى له ده ک���رێ سیستمه که ک��ه هه ست ئ���ه وه ش هۆکاره که ى ده روات سه رۆکایه تى ب��ه ره و ئه وه یه که په رله مان و حکومه ت به باشى ئیشى خۆیان ناکه ن و فه راغیان هه یه ، ئه و فه راغه ش که هه یه ئۆتۆماتیکى دروست بووه نه ک به ئه نقه ست ده سه اڵته کان قۆرغ

کرابن بۆ سه رۆکى هه رێم«. به ب��ڕواى ئ��ارى هه رسین که سێک که حاکمێکى حه کیم و دادپه روه ر بێت که ئه و که لێنه پڕ بکاته وه سه رۆکى هه رێمه ، پێیوایه ئه گه ر ئێمه سود له سیستمى سه رۆکایه تى چونکه بێت، سه رۆکایه تى با وه ربگرین سیستمه راسته سیستمه یه ، له و ئه مریکا لیبیا و میسر وه ک سه رۆکایه تیه کانى به ره و دیکتاتۆرى رۆیشتون، به اڵم حوسنى موباره ک )30 ( ساڵ و موعه مه ر قه زافى )40( ساڵه حوکم ده که ن، به اڵم ئێمه ئه گه ر به مه نتقى و یاسایى ته ماشا بکه ین له دواى )2003(وه پێگه ى سیاسى و حوکمان به هێز مه سعود جه نابى جاریش »چه ند ، ب��ووه بارزانى ئه وه ى راگه یاندووه که هه ر که سێ خۆى کاندید کرد بۆ پۆستى سه رۆکى هه رێم ته نها دووج��ار بۆى هه بێت، ئه گه ر که سێ ئه م سیفه ته ى هه بێت ئیتر له کوێ سیفه تى

دیکتاتۆرى وه ک قه زافى هه یه «.

بودجه ى ئه مساڵى )2011(ى قه زاى کفری به پێی ده ستنیشانکردنی وه زاره تی پالندانان ته نها )97( ملیۆن دیناره ، ئه مه ش بووه ته

هۆی ناڕه زایی ده ربڕینی هه موو چین و توێژ و فه رمانگه کان،

قایمقام ده ڵێت: تووشی شۆکی کردین. گه نجێکیش پێیوایه ئه و بڕه پاره یه نرخی دوو مۆنیکاى

به رپرسێک ته واو ناکات. رۆژن��ام��ه ن��وس س��ه ب��اح عه لی ق��اره م��ان له وباره یه وه رای وابوو هه تا خه ڵکی کفری ده نگ به و ده سه اڵته بده ن و بێ هه ڵوێستبن بۆ حسابی هێنده ه��ه ر ده سه اڵتیش ئ��ه وا ده ک�����ات، ب��ۆ ن��م��وون��ه م��اوه ی��ک ئێمه ی کۆمه ڵێ گه نج خوپیشاندانمان ئه نجامده دا، پشتگوێ کفری ن��ه ی��ده ت��وان��ی ده س���ه اڵت گوێ کوردی ده سه اڵتی چونکه بخات، به شوێنێک ه��ه م��وو ت��ا نییه چ���اوی و

یه کسانی ببینێت و گوێبیستی بێت. ئه و رۆژنامه نوس رای وایه له گه رمیان

ب��ه گ��ش��ت��ی و ک��ف��ری ب��ه ت��ای��ب��ه ت له ئێستادا و نییه بوونی حکومه ت بااڵده سته حزبی به رپرسێکی ته نها هه موو و ب��ه ڕێ��وه ده ب��ات ناوچه که و ب���ه رپ���رس���ه ک���ان���ی ک��ف��ری��ش ت��ه ن��ه��ا به کارده هێنرێن و هیچ ده سه اڵتێکیان نییه و ته نها رۆڵی گرتنی خه ڵکی هه ژاریان هه یه و هیچ ده سه اڵتێکی خزمه تگوزاری و خه ڵکانی تاوانباریان ن��ی��ی��ه ، ت��ه ن��ان��ه ت ه��ی��چ رۆڵ��ێ��ک��ی��ان ل��ه گ��ه ی��ان��دن��ی داواک������ارى و نییه به کفری خه ڵکی پێداویستییه کانى ده توانن ئه وه ته نها خۆیان، س��ه ره وه ى که خۆپیشاندانه کان سه رکوت بکه ن

نه ک خزمه تکردن. شاره که و گه نجێکی رزگ��ار، دانا فێرخوازێکی زانکۆیه ده ڵێت: »پاش کفری ئه مساڵی ب��ودج��ه ى ئ����ه وه ى ته رخانکرا، دینار ملیۆن )97( به بیستوومه هه ندێ ده وڵه مه ندی کفری

وتویانه داوا ده که ین حکومه ت ئه و پاره یه دابینی خۆمان ئێمه بگێڕێته وه خۆی بۆ ده ک���ه ی���ن، چ��ون��ک��ه ن��اک��ات��ه پ����اره ی دوو

مۆنیکاى به رپرسێک«. ئه م شاره وتیشی: »ئه وه تا ئه و گه نجه

له بودجه ى سااڵنه و پرۆژه ی خزمه تگوزاریدا پشتگوێ ده خرێت که چی له والوه ده کرێته سه ربازگه یه کی گه وره که زیاتر له )10( فه وج و سریه و لیوا و باره گاى سه ربازی تێدایه که ئه مه ش بووه ته جێگه ى نیگه رانی هۆکارێکی پێموایه شاره که ، دانیشتوانی

چه ند بوونی کفری پشتگوێخستنی ترى ماڵ و خێزانێکی تورکمانه که حکومه تی ه��ه رێ��م و ه���ه ردوو ح��زب��ی ده س���ه اڵت���دار به سیاسه ته چه وته کانیان ترسیان لێی هه یه و ئه وه تا له ناوچه دابڕاوه کانیش په یڕه وی ئه و

سیاسه ته ده که ن«.

ئ����ه وه ی ج��ێ��گ��ه ى ن��ی��گ��ه ران��ی به س��اڵ شاره که یه هاواڵتیانی کوردستان بودجه ى به شه س��اڵ زی���اد ده ک���ات ک��ه چ��ی ب��ودج��ه ى ک��ف��ری ک���ه م���ده ک���ات، ک���ه له له و م��ل��ی��ار دوو )2009(م��ل��ی��ۆن )560( )2010(دا دینار و بۆ ئه مساڵی )2011(، سه رۆکی دیناره ، ملیۆن )97(شاره وانیش نیگه رانه له و بودجه یه و ده ڵ���ێ���ت: »ئ��ێ��م��ه ب��ه ه��ه م��وو ش��ێ��وه ی��ه ک ن��اڕازی��ن ل��ه و به شه بودجه یه ی ئه مساڵی کفری که باخچه یه کیش ته نها وایه پێمان

ته واو ناکات«. س��ه رۆک��ی ش��اره وان��ی کفری ن���ه وزاد ره ش��ی��د ل��ه و ب��اره ی��ه وه به »گله یی راگه یاند )چ��ه ت��ر(ی زۆرم هه یه له نوێنه ری کفری له ئه نجومه نی پارێزگا و په رله مانتاره بڕه ئه و له سه ر ده بوو که گه رمیانییه کان که نه بوونایه بێده نگ کفری بودجه یه ی په رله مان چوونه ته له وکاته ی ب��ه داخ��ه وه کێشه تان کفری شاره وانی بڵێن نه هاتوون نییه خۆم ئ��ه وه ک��اری من ب��ه اڵم چییه ،

رۆشتووم شه ڕی ئه و پاره یه م کردووه و له رێگه ى په یوه ندی شه خسییه وه بۆ ئه مساڵی ملیار وه زاره ت��ی شاره وانی سێ له کفری دینار و له ئه نجومه نی پارێزگاش ملیار و

نیوێک دینار ته رخانکرا«. سه رۆکی شاره وانی راشیگه یاند: »ئێمه و ن��اک��ه ی��ن قبوڵی ش��ێ��وه ی��ه ک هیچ ب��ه ناڕازین، چونکه ئه و )97( ملیۆن دیناره باخچه یه ک ته واو ناکات، بۆیه به هه موو ئه مڕۆش و ده که ینه وه ره ت��ی شێوه یه ک سه باره ت به و مه سه له یه سه ردانی نوسینگه ى

سه رۆکی حکومه ت ده که م«. ش��ێ��رک��ۆ حسێن، ک��ف��ری ق��ای��م��ق��ام��ی له و خ��ۆی س��ه رس��وڕم��ان��ی به هه مانشێوه پرۆژانه ى بودجه یه ده ربڕی و وتی: »ئه و شۆکی تووشی باڵوبووه ته وه )2011( بۆ کردین به وه ی ته نها به بڕی )97( ملیۆن دینار پرۆژه ته رخانکراوه بۆ کفری، بۆیه په رله مانتاره وه ، چه ندین به کرد په یوه ندیم به اڵم ساالر مه حمود پێی وتم که به بڕی )25( ملیار دینار پرۆژه بۆ کفری داخڵ په رله مان له تاوه کو چاوه ڕوانبن و ک��راوه گفتوگۆی له سه ر ده که ین ئه گه ر وا نه بوو له ده بینم مافی گله ییتان هه یه ، که چی

کۆی پرۆژه کانیشدا جیاوازه له و بڕه «.

»بودجه ی ئه مساڵی کفری ناکاته پاره ى دوو مۆنیکای به رپرسێک«

شێرپه نجه وشه یه که له په نجه ى شێره وه هاتوه ، گرێیه که به شێوه ى په نجه ى شێر دروست ده بێت، هه موو خانه یه ک جیناتێکدایه کۆنترۆڵی له ژێر مرۆڤ جه سته ى له له دابه شبونى خانه کاندا بۆنمونه ئه وکه سه ى پێستى ده ب��ڕێ ئه وخانانه داب��ه ش ده ب��ن و ئه وشوێنه دروست ده که نه وه له وێدا جینێک کۆنترۆڵی به سه ردا ده کات، هه رکاتێک ئه م خانانه له ژێر کۆنترۆڵی ئه م جینانه ده رچ��ون به هه ر هۆکارێکى بۆماوه یی یان ژینگه یی خانه کان به ئاره زوى خۆیان دابه ش ده بن و به شێوه ى گرێ

ده رده که ون.n شێرپه نجه دوو جۆره :

1� ره ق: وه ک شێرپه نجه ى مه مک، شێرپه نجه ى گه ده )معده (، شێرپه نجه ى ئێسقان.

2� شل: وه ک خوێن شله یه کى له شه توشی شێرپه نجه

ده بێت. هۆکاره کانى شێرپه نجه زۆرن ده یکه ن به دوو هۆوه

فاکته رێکیان فاکته رى کرۆمۆسۆمه کانى له ش و دابه شبوونى خانه کان رێکده خات ئه مه پێی ده وترێت فاکته رى ژینگه یی، وه ک هه ڵمژینى هه واو پیسبونى ژینگه و ئاوى خواردنه وه ، هه روه ها ماده تیشکاوه رییه کان وه ک خواردنى )معلبات( که هه ندێ مه وادى حافزه ى له دروستبونى ده ورى هه یه ئه مه به کارده هێنرێت تێدا شێرپه نجه ، خواردنى چه ور و جگه ره کێشان هۆکارى دروستبونى ئه و نه خۆشیه ن، زۆرجار مرۆڤ خواردنى پیس یان چه ورى ده خوات و ناجوڵێت له گه ڵیدا ده بێته هۆى دروستبونى شێرپه نجه ، هه ڵمژینى به نزین به به رده وامى هۆکارى دروستبونى شێرپه نجه ى خوێنه ، هه ندێ جۆرى ڤایرۆسی وه ک ڤایرۆسی جگه ر ده بێته هۆى دروستبونى شێرپه نجه ى جگه ر، فاکته ره کان زۆرن، به اڵم به گشتى ئه ودوو هۆکاره ن، هیچ فاکته رێکیشیان بێ ئه وه ى تر له هه ندێ شێرپه نجه دروستبونى ببێته هۆى ناتوانێ حاڵه تى زۆر که مدا نه بێت که هۆکاره بۆماوه ییه کانه ده بێته هۆى دروستبونى شێرپه نجه بۆ نمونه له شێرپه نجه ى

چاودا به ته نها فاکته ره بۆماوه ییه که ى به سه ئه گه ر به س هه ڵگرى جینه که بێت ره نگه ببێته هۆى دروستبونى بێ

ئه وه ى فاکته رى ژینگه یی هه بێت. n شێرپه نجه ى خوێن

ئێسک مۆخى ئێسکه ، مۆخى خوێن شێرپه نجه ى خڕۆکه له خوێن دروستبونى ک��ارگ��ه ى له بریتیه سپیه کان و خڕۆکه سوره کان و خه پله کانى خوێن که ئێسکدا مۆخى له ناو خوێن، مه یاندنى هۆى ده بێته که سێک هه موو چۆن دای��ک خانه ى پێیانده وترێ له دایک ده بێت ئه وانیش خانه ى دایکیان هه یه له مۆخى له مۆخى ئه وخانه ى دایکه که ئێسکدا هه رکاتێک ئێسکدا خانه کان دروست ده بن به رێکوپێکى پاشان دێته بۆریه کانى خوێنه وه بۆئه وه ى کارى خۆى بکات، به اڵم هه رکاتێک خانه کانى دایک به شێوه یه کى ناڕێک ده وترێ پێی ناوخوێنه وه هاته و دروستکرد خانه یان شێرپه نجه ى خوێن، ئه م خانانه ئه گه ر خڕۆکه ى سپی بێت شێرپه نجه ى خڕۆکه سپیه کانه و ئه گه ریش سوربێت شێرپه نجه ى خڕۆکه سوره کانه ، ئه گه ر هى خه پله کانى

خوێن بێت شێرپه نجه ى خه پله کانه .

n جۆره کانى 1� کورت خایه ن: له ماوه یه کى کورتدا ده رده که وێت و ئه گه ر چاره سه ر نه کرێت له ماوه یه کى کورتدا ده بێته به پێی ئه وه شدا چاره سه ریان له گه ڵ له ناوچون، هۆى جیاوازه ، نه خۆشه که ته مه نى و نه خۆشیه که ج��ۆرى بێت س��اڵ )9�3( ل��ه ته مه نى که سێک ئ��ه گ��ه ر شێرپه نجه ى هه بێت و رێژه که ى )50%( بێت ئه وا )%97(

چاره سه رى ده رمان ده بێت. و هه یه نه خۆشیه که یان ئ��ه وان��ه ى خایه ن: درێ��ژ �2له گه ڵ ته مه نیدایه ، چاره سه ریان ئاسانتره . )ئه مه وه ک نه خۆشی زه خت ده بێت و هیچ مه ترسیه کى له سه ر ژیانى نه خۆشه که نیه رۆژانه حه پێک یان دوان ده خوات و

هیچ کێشه یه کى نابێت(. n نیشانه کانى

تای ده بێت و عه ره ق زۆر ده کاته وه ، ئازارى ئێسکى ده بێت و له وانه یه پێستى شین بێته وه یان له خۆیه وه خوێنى لوتى به ربێت یان له دامێنه وه نه زیفى هه بێت، زوو زوو توشی ئیلتیهابات بێت یان له وزه تێنه کانى هه ڵسابێت، ئه وه شدا له گه ڵ تر نیشانه ى چه ندین که مخوێنى و

تێدابوو ئه ونیشانانه ى هه رکه سێک بڵێین ناتوانین شێرپه نجه ى خوێنى هه یه ، تاشیکارى مۆخى ئێسکى له پارچه ى مۆخى به شێکى به وه رگرتنى ده که یت بۆ

ئێسک. n چاره سه رکردن

ک��ورت خایه نه کان چ��اره س��ه ره ک��ه ى )2_3( ساڵ ئه وه ش سه رهه ڵده داته وه هه ندێکجاریش و ده خایه نێت ب��ه ه��ۆى ئ����ه وه ى ک��رۆم��ۆس��ۆم��ه ک��ان��ی��ان گ��ۆڕان��ی��ان ب��ه س��ه ردادێ��ت، پ��ارچ��ه ی��ه ک ک��رۆم��ۆس��ۆم له گه ڵ ده ک��ات��ه وه ، دروستى یه کده گرێت و تر پارچه یه کى که سه رى هه ڵدایه وه ده بێت زه رعى مۆخى ئێسکى بۆ بکه یت ئه وه ش له ناوخۆى عێراقدا نیه له ده ره وه ده کرێت. تایبه ت به عیالجى چاره سه ره که ى خایه نه کان درێژ ده بێت، جۆرێکیشیان له گه ڵ ته مه ندایه و عیالجه که شی

به هه مانشێوه یه و مه ترسی نیه بۆ نه خۆش.

ئا: په یمان ئه مین

زانیاری پزیشکیشێرپه نجه ى خوێن

د.دانا پسپۆڕى نه خۆشیه کانى خوێن و شێرپه نجه

له‌م‌گۆشه‌یه‌دا‌هه‌رجاره‌‌و‌زانیارییه‌کی‌پزیشکی‌له‌الیه‌ن‌پزیشکێکی‌پسپۆڕه‌وه‌ده‌خرێته‌ڕوو‌

n مێژوویه کی درێژ و خزمه تگوزاری که م / فۆتۆ: ئیحسان

سیستمى حوکمڕانى هه رێم له نێوان دیموکراسى و دیکتاتۆریدا

ئاماده‌کار

ئاماده‌کار

ساالر‌بیاره‌یی

ئیحسان‌مه‌ال‌فوئاد

یه کێتى:دیموکراسییه‌،‌

چونکه‌‌له‌‌سوریا‌باشتره‌،‌به‌اڵم‌له‌‌تورکیا‌خراپتره‌

ئۆپۆزسیۆنێکى ئیسالمى:

‌بێ‌شوناسه‌‌

ئۆپۆزسیۆنێکى عیلمانى:

‌ته‌واو‌خێڵه‌کییه‌‌

رێبین هه ردى:‌حزب‌ساالرییه‌

پارتى:‌دیموکراسییه‌

›››› ››

دووشه‌ممه‌ 2010/11/8 ساڵی دووه م ژماره 53

دووشه ممه 2011/4/25 - 2711/2/5

14

کراوه‌

بارودۆخی ئێستای هه رێمی کوردستان و به تایبه ت شاری

سلێمانی، چه ندپرسیارێکی رۆژنامه ی )چه تر(ه که ئاراسته ی

به ڕێوه به ری گشتی ئاسایشی سلێمانی )حاکم قادر( کراون و

له به شێکی چاوپێکه وتنه که شیدا ئه و به رپرسه ئه منیه ی سلێمانی

رایده گه یه نێت، »تا ئێستا توندوتیژی به کار نه هاتووه و

به کارنایه ت« هه روه ها ده شڵێت: »ده بێت پیرۆزی زانکۆ و دادگا و نه خۆشخانه کان به ته واوه تی

بپارێزرێن. له که س قبوڵناکرێت ئه و پیرۆزیه پێشێل بکات«.

چه تر/ ده نگۆى ئه وه باڵوه مام جالل تۆ و چه ند که سێکى ترى راسپاردووه بۆ کۆتاییهێنان به خۆپیشاندانه کان له پارێزگاى

سلێمانى؟جه نابی چونکه نییه راس��ت نه خێر، -مام ج��ه الل س��ه رۆک کۆماری عێراقه و هه رێمی خ��ۆی به ناو تایبه ته بابه ته ئ��ه م ک���وردس���ت���ان، ت��ه ن��ه��ا ک����ار ب��ه رێ��ن��م��ای��ی��ه ک��ه حکومه تی ده ک��رێ��ت، ی��اس��ای��ی��ه ک��ان به ڕێز شه خسی کردۆته وه . باڵوی هه رێم مام جه الل له گه ڵ هه موو ئازادییه کاندایه کاری بۆ نه کردوین رێنمایی هه رگیز و توندوتیژی ئێمه هه میشه له گه ڵ خواستی

خه ڵک و خه می خه ڵکداین.چه تر/ بۆچى گه مارۆى که ناڵى

په یامتان داوه ؟ ئایا مه به ستان ترساندنیانه یان شێوازى

کارکردنیتان به دڵ نییه ؟پالنێکی پارێزگا ئه منی لیژنه ی -ب����ه ڕۆژ رۆژ ک���ه دان�������اوه ت���ۆک���م���ه ی پێیه به و که ده کرێت، تێدا گۆڕانکاری یاسایی ج��وڵ��ه ی��ه ک��ی و ه��ه ن��گ��او چ��ه ن��د ب��ه رژه وه ن��دی گشتییه و ده ک��رێ��ت که بۆ له روانگه ی پاراستنی ئه من و ئاسایشی خ��ه ڵ��ک��دای��ه ، ه���ه ر ب��ۆی��ه ل��ه چ��وارچ��ێ��وه ی رێنماییه یاساییه کاندا ده بێ هه موو شوێن و

هاواڵتییه ک بپارێزین، له خه ڵکی گشتی دژ کاره کان، راگه یاندن و حزبییه کان و به راگه یاندنی چه واشه کاری و گه وجاندنی

خه ڵک.چه تر/ ئایا هێزتان له شوێنه جیاوازه کانه وه وه ک که رکوک و

هه ولێرو به غدا هێناوه به تایبه تى هێزى عه ره ب؟

- ئ��ه م��ه پ��ڕوپ��اگ��ه ن��ده ی��ه ک��ه ک��ه که س و شکان رق ب��ه داخ��ه وه پێناکات، ب��ڕوای

له م جۆره میدیایانه بکات وا کاریگه ری ک��ه ئ��ام��اده ب��ن درۆ ب��ک��ه ن، درۆب��ک��ه ن تا ب���ڕوای���ان پ��ێ��ده ک��رێ��ت. ل��ه گ��ه ڵ ئ��ه وان��ی��ش هێزی پێشمه رگه له سه رجه م پێکهاته کانی

کوردستان پێکهاتوون.چه تر/ ناڕه زایى دادوه ران

په یوه ندى به پێشێلکردنى یاساوه هه یه ؟ به تایبه تى که باسى

گه ڕانه وه ى سه روه رى یاسا ده که ن، ئایا یاسا پێشێل کراوه له الیه ن

هێزه کانى ئێوه وه ؟که نه چێت له بیر ئ��ه وه م��ان ده ب��ێ��ت -له چه ند ی��اس��ای��ی��ه ک��ان ک����اره ق��ورس��ای��ی زۆر سلێمانی له ناوچه ی راب��ردوودا ساڵی کاریگه ر بووه که ئه مه ش ده ستکه وتێکی کوردستانه ، هه رێمی حکومه تی گرنگی به سه ر یاسامان چه تری له ئاسایش ئێمه هێزه کانی ه��ه ڵ��داو به هێزی ب��ه خۆماندا شێوه . به هه مان ناوخۆش ئاسایشی تری و پارێزگا ئه منی لیژنه ی و ئێمه بۆیه داخوازیی له گه ڵ هه رێمیش حکومه تی سه روه ری و به ڕێزه کانداین دادوه ره ره وای یاسا له سه روو هه موانه وه ده بینین، داکۆکی ت��ه واو له س���ه روه ری یاسا ده ک��ه ی��ن. ئێمه داواک��اری و دادوه ران و دادگاکان رۆڵی

گشتی و پارێزه ران به رز ده نرخێنین.چه تر/ تا که ى هێزه کانتان له

ناو سلێمانى شارو شارۆچکه کانى تر ده مێننه وه ؟

- ئه و هێزانه بۆ چه سپاندنی ئارامی و یاسا له شوێنه کانی ئێستایان جێگیر کراون، بۆ خزمه تی خه ڵکی و چه سپاندنی ئاشتی، ده بینین له و چه ند رۆژه دا نه له خۆپیشانده ران نه بووه بریندار ک��ه س هێزه کانیش نه له و که باشترین به ڵگه یه و جێگه ی ره زامه ندی

و دڵخۆشی خه ڵکه . پێویسته بۆ خۆپیشاندان و کۆبوونه وه و مانگرتن مۆڵه تی یاسایی له ئامانج و شوێن و و کات وه ربگیرێت بێگومان بکرێت. دی���اری چاالکییه که کاتێک حوکمی یاسا و ئارامی گه ڕایه وه ، هێزه کانیش ده گه ڕێنه وه شوێنه کانی خۆیان.

چه تر/ به هۆى پێشێل کردنى یاساوه لێپرسینه وه تان کردووه

له گه ڵ هیچ که سێکدا له و هێزانه ى هێناوتانه ته سلێمانى؟

و چ��اودێ��ری له ژێر هێزه کان هه موو -پارێزگای ئه منی لیژنه ی سه رپه رشتی سلێمانیدایه ، هه ر بۆیه وه ک چۆن رێنمایی هه ڵه و هه ر ئه وا وه رده گ��رن، لیژنه یه وه له و لیژنه یه ئ��ه و هه بێ که موکورتییه کیش رۆڵی ئه منیش لیژنه ی لێده دات. بڕیاری ب��اش��ی��ان بینیوه ب��ۆ خ��زم��ه ت��ی خ��ه ڵ��ک و

ئاسایش و ئارامی شار.چه تر/ ئه گه ر دادگا ئه فسه رێک

یان هه رکه سێکى تر داوا بکات ئاماده ن بینێرنه به رده م دادگا؟

- بێگومان هه رکه سێک دادگا داوای یاساییه کان شوێنه رێ��و به پێی ب��ک��ات

ده نێردرێته دادگا.چه تر/ لێدان و ئه شکه نجه دانى

روژنامه نوسان و ڕوناکبیران به ئه مر بووه له سه روى خۆیانه وه

یان ئێوه بێ ئاگان و ئیدانه ى ده که ن، به دواداچون بۆ ئه و کاره

ده که ن؟- هێزه کانی ئێمه چه ک به کار ناهێنن هیچ نابێ ک��ه ب��ووه ئ��ه وه رێنماییمان و پێشێلکارییه ک بکرێت. له سه ر پێشێلکاری بدات و بڕیار ئه وه دادگ��ا به راستی ده بێ ساغی بکاته وه که ئاخۆ کێ و که ی و

هێزه کان پێشێلکارییانه کراوه . ئه و چۆن؟ خزمه تکاری و دڵ��س��ۆز هه میشه چ��ۆن کاریان نه ناسانه م��ان��دوو ب���وون، خه ڵک کردووه ، رێنمایمان بۆ سه رجه م هێزه کان هه ر به و شێوه یه ده بێ که هێمنانه مامه ڵه بکه ن.

چه تر/ بۆچى هێزه کانتان جیاوازى نێوان هاواڵتیانى

ئاساى و خۆ پیشانده ران ناکه ن، هه موویان له الیه ن هێزه کانه وه به یه ک جۆر مامه ڵه یان له گه ڵ

ده کرێت و توشى ئازارو ئه شکه نجه ده بن؟

- هێزه کان هێزی ئه و گه له ن و خه مخۆر و دڵسۆزی خه ڵکی خۆیانن، ته نها بۆ ئارامی سه پاندن هاتوون، ئه وانه ی که توندوتیژی ده که ن رووبه رووی کاری یاسایی ده که نه وه نه ک خه ڵکی خۆشه ویست و خۆپیشانده ری خه مخۆر که ئارامی شاره که یان له هه موو ئه وانه ی داده نێن. پیرۆزتر به شته کانیتر له هێزه کان توندوتیژی ده که ن رووبه رووی و جیاوازییان کردووه و ده کرێنه وه یاساش ده شیکه ن که ئه وان بۆ خزمه تی خه ڵک و

ئارامی هاتوون.چه تر/ بۆچى هێزه کانتان

حه ره مى زانکۆ ده به زێنێت و ئازارى

خوێندکاران ده دات به تایبه تى له زانکۆى سلێمانى؟

- نه مبیستووه هێزی ئێمه حه ره می زانکۆ ببه زێنێت، به اڵم به داخه وه چه ند که سێکی له ڕێ الده ر به به رد و دارو له به رده م زانکۆوه ه��ێ��رش��ی��ان ک���ردب���ووه س���ه ر ه��ێ��زه ئ��ارام��ی پارێزه ره کان و خوێندکارانی هه راسان کردبوو هه ر بۆیه له ده ره وه ی خه ره می زانکۆ دوور به رده شوێنی زانکۆ چونکه خراونه ته وه . فڕکێ نییه و خوێندکاران و مامۆستایانی

زانکۆ ئه و دۆخه یان پێ خۆش نییه . ده بێت پیرۆزی زانکۆ و دادگا و نه خۆشخانه کان به ته واوه تی بپارێزرێن. له که س قبوڵناکرێت

ئه و پیرۆزیه پێشێل بکات. چه تر/ باسى ئه وه ئه کرێت که

دوو بۆ چوون له ناو یه کێتیدا هه یه ، یه کیان داوا ده کات به رێگاى وتوو وێژکۆتایى به خۆپیشانده ران

بهێنن و دووه میان باوه ڕیان به ڕێگه ى سه ربازییه بۆ کۆتاى

هێنانى به خۆپیشاندانه کان، تۆش له گه ڵ بۆچوونى دووه مداى؟

- نه خێر یه کێتی له سکرتێری گشتییه وه بۆ هه موو ئه ندام و الیه نگرانی به م دۆخه ناڕازی و ناره حه تن، له سه ره تاوه پێمان وابووه مێزی س��ه ر بگه ڕێینه وه ده بێت ه��ه ر که ئێستاش پێکبێین. به ئاشتی و دیالۆگ هه مان په یاممان هه یه پێشنیاز ده که ین بۆ هه موو ئه وه تا که ئۆپۆزسیۆن هێزه کانی ئه گه ری با تاقیکرده وه ، ئه گه ره کانیان گفتوگۆش تاقیبکه نه وه له گه ڵ یه کێتی و تیایدا و گفتوگۆ بۆ ئاماده ن که پارتی نه هیچ وه لێیان ده ک��ه ن قبوڵ م��ه رج نه مه رجێکیشیان به سه ردا ده سه پێنن، که ئه مه کورد مه سه له ی بۆ له خه مخۆرییانه وه یه

هه رگیز هه رێمی کوردستان، دوارۆژی و نه بووه زۆرینه یه کی دیموکراسی، مه رجی دانانی بکات. قبوڵ که مینه پێشوه ختی ده رگ��ای په کخستنی م��ان��ای مه رجیش له سه ر گفتوگۆ له ئه نجامی گفتوگۆیه ، ده توانێ پێشهاته کان و گ��ۆڕان سه رجه م بکرێت. درووس��ت لێکنزیکبوونه وه باشتر که وای��ه ب��ڕوام��ان هه میشه ئێمه نه خێر هه ر ده بێ ئاکامه که ی به وتووێژ کۆتایی

پێبێت. چه تر/ بۆچى له سه ره تاوه

بێده نگ بوون ئێستا توندوتیژى به کار ده هێنن؟

نه هاتووه به کار توندوتیژی ئێستا تا -و به کارنایه ت، ئه وه ی ئێستا ده کرێت رێگه نه دانه به توندوتیژی، و رێگه نه دانه به کاری نایاسایی. سه پاندنی ئاشتی و ئارامییه بۆ ئه وه ی خه ڵک به شێوه یه کی ئاسایی بژی هێزه کانی خۆڕاگرتنه که ی ب��گ��ه ڕێ، و ناوخۆ که به وته ی سه رکردایه تی هێزه کانی ئه مه ریکا له هه رێمی کوردستان گه وره ترین ئازایه تی بووه و جێی ده ستخۆشی بوو تا ئه و ماوه یه ئه وه بوو که ده رفه تی زیاتر بده ین به وه ی توندوتیژییه کان که مببێته وه ، به اڵم به داخه وه نه کراو ناچار بووین بۆ پاراستنی که ماڵیان، و سه ر و خه ڵک ئه منیه تی هێزی ئارامی پارێز و یاسا سه پێن بێنینه

ناوه وه . چه تر/ ئێوه فه رمانتان کردووه

که ئازارى هاواڵتیان بده ن؟ ئه و که سانه ى ئه و کاره یان کردووه

ئیجرائاتتان چى ده بێت له گه ڵیاندا؟

- نه خێر به هیچ شێوه یه ک نابێ ئازاری هیچ هاواڵتییه ک بدرێت و هێزه کانی ئێمه کاری وا ناکه ن. چونکه ئێمه خه مخۆری

راسته قینه ی هاواڵتیانین.چه تر/ بۆچى ڕوژنامه نوسه کان به تایبه تى سه ربه خۆ و ئه هلییه کان

ناتوانن وێنه بگرن، توشى لێدان ده بنه وه ؟

ئ��ه و دوو مانگه س��ه دان ب��ه درێ��ژای��ی -پ��ۆل��ی��س ب��ری��ن��دار ب���وون و ت��ووش��ی ئ���ازار ب����وون����ه وه ، ب��ێ��گ��وم��ان رۆژن���ام���ه ن���ووس و خۆپیشانده ریش ده بنه قوربانی له رێالده ران بکه ن. توندوتیژی ده ی��ان��ه وێ ئه وانه ی و له گه ڵ هه میشه که ئێمه ین ئ��ه وه ب��ه اڵم ده یانپارێزین. و رۆژنامه نووسیداین ئازادی ب��ه پ��ێ��چ��ه وان��ه وه ه����ه روه ک ل��ه م��اوه ی ئه و هیچ راگه یاندنی به ڕێگه دوومانگه دا الیه نێک نه درا زیاتر بچێته به رده رکی سه را

له خۆیان زیاتر.

دوێنێ له کۆنگره یه کی رۆژنامه وانیدا له که رکوک پارتی

چاره سه ری دیموکراتی کوردستان، بۆ چاره سه رکردنی دۆخی ئێستای هه رێمی کوردستان پرۆژه یه کی بۆ

رایگشتی راگه یاند که ناوه رۆکی پرۆژه که بۆ چاره سه ر کردن و

هێورکردنه وه ی دۆخه که و کۆتایی هێنانه به و هێرشه راگه یاندنیه ی که الیه نه ئۆپۆزسیۆنه کانی ناو په رله مان و حزبه کانی ده سه اڵت له ئێستادا پیاده ی ده که ن.ئه مه ی

خواره وه ده قی پرۆژه که یه :

بانگه وازی بۆ ئاشتی و چاره سه ری دیموکراتی

رۆژهه اڵتی گۆڕانکارییه کانی دوای هه رێمی ش��وب��ات��ه وه )17(ی ل��ه ن��اوی��ن بارودۆخێکی رووب���ه ڕووی کوردستانیش ت��ای��ب��ه ت ب���ووه ت���ه وه . ل��ه الی��ه ک ج��ه م��اوه ر و ده س�����ه اڵت ده ره وه ی الی��ه ن��ه ک��ان��ی و رێ��ک��خ��راوه ک��ان��ی ک��ۆم��ه ڵ��گ��ای م��ه ده ن��ی ده س��ه اڵت��دا له سیسته می گ��ۆڕان��ک��اری ده خ��وازن و داوا ده ک��ه ن که دادپ���ه روه ری، ئ���ازادی راده رب��ڕی��ن و رێ��ک��خ��راوه ب��وون و

چاالکی کردن گه ره نتی بکرێت و گه نده ڵی و بێت پێ ده س��ه اڵت��ی حزبی کۆتایی و شێوازێکی حوکمڕانی پێش بکه وێت که بتوانێت خزمه تی هه موو جه ماوه ر بکات، پارتی نێوان ملمالنێی ت��ره وه الیه کی له دیموکراتی کورستان و یه کێتی نیشتمانی کوردستان وه کو دوو هێزی ده سه اڵتدار و بزوتنه وه ی گۆڕان، یه کگرتووی ئیسالمی هێزی سێ وه ک��و ئیسالمی کۆمه ڵی و ئۆپۆزیسیۆنی له ناو په رله ماندا دژوار بوو.

ئ��ێ��م��ه وه ک������و پ����ارت����ی چ����اره س����ه ری دی��م��وک��رات��ی ک��وردس��ت��ان، ل��ه س��ه ره ت��ای بارودۆخه که روداوه کانه وه هه وڵمانداوه که ب��ه ئ��اراس��ت��ه ی ت��ون��دوت��ی��ژی��دا ن��ه چ��ێ��ت و ده سه اڵت وه اڵمی داخوازییه کانی جه ماوه ر ئه نجام پێویست گ��ۆڕان��ک��اری ب��دات��ه وه و بدات. هه روه ها کارمان کردووه بۆ ئه وه ی په رله مان ناو ئۆپۆزیسیۆنی و ده س��ه اڵت ناوخۆیانه وه ملمالنێیه کانی له رێگه ی ئاراسته ی رووداوه ک��ان نه گۆڕن و ره وایی ج��ه م��اوه ر مانگی دوو داخ��وازی��ی��ه ک��ان��ی نه خه نه ژێر پرسیاره وه ، به اڵم جێگه ی داخه ئه و ملمالنێیانه ی باڵی به سه ر رووداوه کانی ره وت���ی کێشا راب������ردوودا م��ان��گ��ی دوو نه خوازراودا به ئاراسته یه کی رووداوه کانی هه تا بارودۆخه دا ئه م ئه نجامی له ب��ردوو و ب���وون شه هید ه��اواڵت��ی )10( ئێستا ئه وه تا و ب��وون بریندار که سیش به سه دان ب��ارودۆخ��ی نیسانه وه )19(ی ل����ه دوای

نائارامی و بووه ئاڵۆزتر زۆر کوردستان باڵی به سه ر هه رێمه که دا کێشاوه و ئه مه ش جه ماوه ری گه له که مان و دۆسته کانمانی

تووشی نیگه رانی کردووه .ئێمه پێمانوایه که هه ر چی زووه ده بێت کۆتایی به و بارگرژییه بێت و بارودۆخه که ئاسایی بکرێته وه . بۆ ئه م مه به سته ش وه کو چاره سه رکردنی به ئاراسته ی هه وڵدانێک ئه م بارودۆخه دا بانگه وازی له رۆشنبیران، رێ���ک���خ���راوه ک���ان���ی م����ه ده ن����ی و الی��ه ن��ه به رپرسیارانه به که ده که ین سیاسیه کان ئێمه پێناوه شدا له م و بکه ن هه ڵسوکه وت

ئه م هه نگاوانه به پێویست ده بینین:یه که م: هه رچی زووه ، هێزی سه ربازی ل��ه ن��اوش��اره ک��ان ده رب��خ��رێ��ت و ب��ارودۆخ��ی

نائاسایی کۆتایی پێ بهێنرێت.دووه م: هه رچی ده ستگیرکراوه کانه ئازاد

بکرێن.سێیه م: کۆتایی به و شه ڕی راگه یاندنه بهێنرێت که له نێوان الیه نه کانی ده سه اڵت و ه��ه رس��ێ الی��ه ن��ی ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن��ی ن��او

په رله ماندا هه یه .الیه ک هه موو ده که ین داوا چ��واره م: پالتفۆرمێک ئ��ه وه ی که له سه ر رێکه ون دروست بکرێت له نوێنه ری جه ماوه ر له شارو رێکخراوه کانی نوێنه ری شارۆچکه کان، ک��ۆم��ه ڵ��گ��ای م����ه ده ن����ی، ک��ه س��ای��ه ت��ی نوێنه ری ه��ه روه ه��ا پسپۆر، و ئه کادیمی الیه نه سیاسیه کان »ئه وانه ی له په رله ماندان

و ئ��ه وان��ه ش��ی ل�������ه ده ره وه ی پ��ه رل��ه م��ان��ن، نه داون ئه وانه شی حکومه ت مۆڵه تی پێ و په راوێزی خستوون«. هه موو الیه نه کان له سه رئاستی به رپرسیاری یه که م به شداری پالتفۆرمه که بکه ن و ژنان و گه نجان رۆڵی

پێشه نگ ببینن له م پالتفۆرمه دا.پ��ێ��ن��ج��ه م: پ���الت���ف���ۆرم���ه ک���ه ل���ه الی���ه ن کۆمیسیۆنێکی سه ربه خۆوه به ڕێوه ببرێت.

لیژنه یه کی پالتفۆرمه ئ��ه م ش��ه ش��ه م: بۆ بکات ئ��ه رک��دار سه ربه خۆ و تایبه ت )17( دوای رووداوه کانی له لێکۆڵینه وه

ی شوبات و ده ستنیشانکردنی تاوانباران و راده ستکردنیان به دادگا.

ح���ه وت���ه م: پ��الت��ف��ۆرم��ه ک��ه ه��ه م��وو ئه و پرۆژانه ی که له الیه ن نوێنه رانی جه ماوه رو الیه نه سیاسیه کان و رێکخراوه مه ده نی و که سێتیه کانه وه راگه یه ندراون کۆبکاته وه و نه خشه رێگایه کی گشتگیر ئاماده بکات

بۆ هه نگاونان له م بوارانه دا:ـ پێداچوونه وه ی پرۆژه ی ده ستووری ‌1و هه موارکردنی و کوردستان هه رێمی

ئاماده کردنی بۆ ئه نجامدانی راپرسی.به یاسای هه ڵبژاردنی پێداچوونه وه ـ ‌2س��ه رۆک��ای��ه ت��ی ه��ه رێ��م��ی ک��وردس��ت��ان، هه رێمی په رله مانی هه ڵبژاردنی یاسای کوردستان، یاسای هه ڵبژاردنی ئه نجومه نی پارێزگاو قه زاو ناحیه کان بکرێت و به و پێیه پێشوه ختی هه ڵبژاردنی بۆ ئاماده کاری

هه رێم بکرێت.

ناوخۆی به په یڕه وی پێداچوونه وه � 3په رله مان و رێکخستنی کاری په رله ماندا

بکرێت.رێکخستنی بۆ یاسایه ک پ��رۆژه � 4ک�����اری ک��ۆم��ی��س��ی��ۆن��ی ه��ه ڵ��ب��ژاردن��ی سه ربه خۆیی ک��ه بکرێت ئ��ام��اده ه��ه رێ��م کۆمیسیۆنه که گه ره نتی بکات و به وپێیه دروست هه رێم هه ڵبژاردنی کۆمیسیۆنی

بکرێت.پ��رۆژه یاسای رێکخستنی کاری � 5به شێوه یه ک بکرێت، گه اڵڵه حکومه ت له سه ر پۆلیس ئاسایش، پێشمه رگه ، که پسپۆری و نیشتمانی خزمه تی بنه مای

رێکبخرێن و سه ربه حکومه ت بن.پ��ارت��ه ک��ان رێکخستنی ی��اس��ای � 6ئه و ل��ه ب��وون��ی رێ��گ��ه و بکرێت ه��ه م��وار پارتانه بگیرێت که »چه کدار، ئاسایش، هه واڵگری« تایبه تیان هه یه و سه رجه م ئه و

ده زگا حزبیانه هه ڵبوه شێنێته وه .7 � یاساکانی رێکخستنی رێکخراوه کانی کۆمه ڵگای مه ده نی، یاسای رێکخستنی

خۆپیشاندان رێکبخرێته وه .8 � یاسای باری که سێتی، ره گه زنامه ، سزادان سه رله نوێ رێکبخرێته وه به شێوه یه ک

که هاوتایی ره گه زی به بنه ما بگرێت.9 � ئه م پالتفۆرمه ده سته یه ک ئه رکدار بکات بۆ سه رپه رشتیکردنی گه ڕاندنه وه ی گشتی سامانی و س���ه روه ت و موڵک که سێک کۆمپانیاو و هه رالیه ن ل��ه الی

بێت.داڕش���ت���ن���ی ب����ۆ ک���ارب���ک���رێ���ت 10ـ چاره سه رکردنی نه ته وه یی، ستراتیژێکی داب��ڕاوه ک��ان ناوچه و ک��ه رک��وک پرسی گه له که مان سه ر کۆمه ڵکوژییه کانی و به تایبه تی کیمیابارانی هه ڵه بجه و ئه نفال وه ک جینۆسایدی نه ته وه یی بناسێندرێت.

ئ���ه رک���ه پ���الت���ف���ۆرم���ه ئ������ه م 11ـ سه ره تاییه کانی خۆی له ماوه ی که متر له

سێ مانگدا جێبه جێ بکات.12� ئه م پالتفۆرمه حکومه تێکی کاتی که هه موو الیه ک رازی بکات ئه رکدار بکات بۆ ئه وه ی هه تا پێش )2011/11/30( ئاماده کاری بۆ هه ڵبژاردنێکی خاوێن بکات و ئه و بڕیارو راسپاردانه ی که پالتفۆرمه که بهێنێت. پ��ێ��ک��ی ک������ردوون گ���ه اڵڵ���ه ی به مه رجێک ئه وکه سانه ی ئه رکدارده کرێن بۆ وه زاره ته کانی )پێشمه رگه ، داد، ناوخۆ،

مالیه ( که سی سه ربه خۆبن.ئه نجامدانی هه تا پالتفۆرمه ئه م �13ئه نجامه راگ��ه ی��ان��دن��ی و ه���ه ڵ���ب���ژاردن فه رمییه کان و ته سدیقکردنی ئه نجامه کان ئ��ه وه دوای و بێت ب����ه رده وام ک��اره ک��ان��ی

هه ڵبوه شێته وه .

ده سته ی کارگێڕیپارتی چاره سه ری دیموکراتی کوردستان24 ی نیسانی 2011

حاکم قادر حه مه جان:ئه و هێزانه ی توندوتیژی ده که ن رووبه ڕووی یاسا ده کرێنه وه

داوای هێورکردنه وه ی بارودۆخه که و پێکهێنانی حکومه تی کاتی ده که نپارتی چاره سه ری پرۆژه یه ک بۆ چاره سه رکردنی دۆخی ئێستا ده خاته روو

‌ده‌بێت‌پیرۆزی‌زانکۆ‌و‌دادگا‌و‌نه‌خۆشخانه‌کان‌

به‌ته‌واوه‌تی‌بپارێزرێن.‌له‌که‌س‌قبوڵ‌ناکرێت‌ئه‌و‌پیرۆزیه‌‌پێشێل‌

بکات

تا‌ئێستا‌توندوتیژی‌به‌کار‌نه‌هاتووه‌‌وبه‌کار‌نایه‌ت

دیدارفه‌رهاد‌ئه‌حمه‌د

که‌رکوکچه‌تر

ساڵی دووه م ژماره 53

دووشه ممه 2011/4/25 - 2711/2/5

15

وه‌رگێڕان

کورد له میدیا جیهـا نـیـیه کاندا

به شار ئه سه د که )11( ساڵه به ڵێنه کانی جێبه جێ ناکات،

وێڕای به تاڵ کردنی یاسای باری نا ئاسایی به اڵم هێشتا گه لی سوریا

له سه ر شه قامه کاندایه .ل��ه س���وری���ادا، ه��ه ی��ن��ی ن��وێ��ژی دوای گ���ه ل رژان����ه س���ه ر ش��ه ق��ام��ه ک��ان. گه لی له به تایبه ت و واڵت���ه ئ��ه م ئ��ازادی��خ��وازی هه رێمه کوردنشینه کاندا، بڕوایان به به شار نه ماوه . سوریا ده وڵه تی سه رۆکی ئه سه د، دروش��م��ی س��ه ره ت��ا خۆپیشاندانه کاندا ل��ه »ب��رای��ه ت��ی« و »ئ�����ازادی« ده وت���ران���ه وه . به رهه ڵستکاران جاری یه که م به یاننامه یه کی ه��اوب��ه ش��ی��ان ده رک�����رد ک��ه ت��ی��ای��دا داوای البردنی و سیاسی گیراوانی ئازادکردنی

ده زگا ئه منییه کانیان کردبوو.ئاسایی نا ب��اری البردنی پرۆژه یاسای له سوریا که هی ده زگای وه زیران بوو، له الیه ن سه رۆکی ده وڵه تی سوریاوه ئه رێ کرا. به اڵم دوای ماوه یه کی کورت ده رکه وت که له ب��ووه . له سه ر کاغه ز ته نیا به ڵێنه ئه م خۆپیشاندانه کانی رۆژی هه ینی دیسان هێزه به ده یان ک��رد. ده ستێوه ردانیان ئه منییه کان که س ک��وژران و بریندار بوون و به سه دان

که سیش ده ستبه سه ر کران.خۆپیشاندان له قامیشلو و حه سه که و له ته واوی شار و شارۆچکه کانی ده وروبه ری حوموس، حاما، جاسم، ده رزۆر، )ش���ام(؛ ئه لعه ین راس و له زکیه ده رع���ا، بانیاس، به ڕێوه چوو. داواکارییه کانی گه لی کورد، بوو هاوبه ش ئاشووری دوورزی، ع��ه ره ب، بانگه شه ی ل���ه دژی پانکارته کاندا ل��ه و داواکارییه ده ب��ێ��ت«، ئایین »پێکدادانی واڵته ئه و گه النی ت��ه واوی هاوبه شه کانی

سه رنجی راده کێشا.دروشمه کان سه رنجڕاکێش بوون

کاتێ نزیکه ی شه ش هه زار که س رژابوونه پانکارته و قامیشلو شه قامه کانی س��ه ر کوردی و عه ره بییه کانی »کورد، عه ره ب و ئاشووری له دژی گه نده ڵین« و »ئازادی«یان ب��ه رز ک��ردب��ووه وه ، دروش��م��ی »ئ���ازادی« و کوردی پانکارتی ده وترانه وه . »برایه تی« سه رنجڕاکێش ناسنامه مانه « »ئازادیمان، بوو. خه ڵکی )دوما( دوای کردنی نوێژی هه ینی رژانه سه ر شه قام و دروشمی »ئێمه وه ک سوننه ، عه له وی، دوورزی، موسلمان، کریستیانی ئازادیمان ده وێت« وترایه وه . له »نا دروشمه کانی )حوموس(یشدا ش��اری بۆ برا}موسلمان{ه کان، نا بۆ سه له فییه کان، ئێمه ئ��ازادی��م��ان ده وێ���ت« و »ده ب���ێ رژی��م

هه ڵوه شێته وه « ده وترانه وه .گ��ازی بۆمبی ب��ه ئه منییه کان ه��ێ��زه ئاشتیانه ی خۆپیشاندانی ده س��ت��ێ��وه ردان��ی گ��ه ل��ی��ان ک���رد. ل��ه خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان��ه ک��ان له

جلی ک��ه ئه منییه کان ه��ێ��زه قامیشلو، مه ده نیان له به ر کردبوو، ده یان که سیان بریندار کرد. دوو هه زار که س له مه یدانی ناوه ندی وتنه وه ی له گه ڵ سوریا پایته ختی ش��ام، رێپێوانیان ئه سه د رژیمی دژی له دروش��م رووداوه ک����ان، بینه رانی ب��ه گ��وێ��ره ی ک��رد. فرمێسکرێژ گ��ازی به ئه منییه کان هێزه

ده ستێوه ردانی خۆپیشاندانه کانیان کردووه .داواکاری هاوبه شی به رهه ڵستکاران

ده س��ت��پ��ێ��ک��ردن��ی رۆژی ی��ه ک��ه م��ی��ن بوو. )ده رع��ا( ش��اری له خۆپیشاندانه کان به ه��ه زاران که س ل��ه دژی رژێ��م دروشمیان وت�����ه وه . گ��روپ��ه ب��ه ره��ه ڵ��س��ت��ک��اره ک��ان که رێک رژێ��م ل���ه دژی خۆپیشاندانه کانیان خستبوو، هاتنه الی یه ک و داواکارییه کانی خ��ۆی��ان ب��ۆ ئ���ه س���ه د، س���ه رۆک���ی ده وڵ����ه ت کوردیناسیۆنی کۆمیته کانی راگه یاند. سه رجه م هه رێم و پارێزگاکان، داوایان کرد

ک��ۆت��ای��ی ب��ه ق��ۆرغ��ک��اری پ��ارت��ی به عس بێت و سیستمێکی سیاسی دیموکراتیک

دابمه زرێت.ل����ه و پ��ێ��ن��ج ه��ه ف��ت��ه دا ک���ه چ��االک��ی��ی��ه پرۆتستۆییه کان له سوریا ده ستی پێکردووه بۆ جاری یه که م له به یاننامه یه کی هاوبه شدا دروشمه کانی »ئازادی و متمانه « و »بێ دیموکراتیک، و ئاشتیانه گ��ۆڕان��ک��اری سیستم ناتوانرێت دابمه زرێت« ده وترێنه وه . له م به یاننامه دا، له حاڵیکدا داوای ئازادکردنی پێویست ب��ه گ��ی��راوان��ی سیاسی ده ک��رێ��ت، ده بینرێت که ده زگا ئه منییه هه نووکه ییه کان هه ڵبگیردرێت و له جیاتی ئه وان، ده زگایه ک له که دابمه زرێت شایسته وه که سانی به

چوارچێوه ی یاسادا بجوڵێنه وه .رژێم ده بێ هه ڵوه شێته وه

به شار ئه سه د، سه رۆکی ده وڵه تی سوریا، جار زۆر ب����ه ره ودوا )2002(وه ساڵی ل��ه

به ڵێنی به خه ڵک داوه . سه ره تا له ساڵی خۆپیشاندانه کانی دوای له )2001(دا که رایگه یاند ئه سه د به رهه ڵستکاران، ریفورم ده کات، به اڵم دوای ئه وه ی جێگای سه رۆکایه تی ک��ورس��ی س��ه ر ل��ه خ��ۆی به رهه ڵستکاری ده وڵه ت خۆش کرد، زۆر

زیندانی کرد.عێراق، ش��ه ڕی ده ستپێکردنی ل��ه گ��ه ڵ جارێکی تر له سوریادا به رهه ڵستکاران داوای ریفورمیان له ئه سه د کرد. به ده یان نووسه ر، ئەکادیمی، رۆژنامه وان، دکتۆر، پارێزه ر و سیاسه تمه داری واڵت، گه اڵله نامه ی )شام(

ئه سه د له و قۆناغه دا که ب��اوک��رده وه . یان له ژێر گوشاری کۆمه ڵگای نێونه ته وه ییدا جێبه جێ ریفورمه کان ک��ه به ڵێنیدا ب��وو، به دیسان پێشتر وه ک هه ر ب��ه اڵم بکات. گرتن و زیندانیکردن وه اڵمی دایه وه . گه ل له مانگی ئاداری ساڵی )2011(دا رژایه سه ر شه قامه کان، ئه مجاره بۆ جێبه جێکردنی رژێم هه ڵوه شانه وه ی داوای ریفورمه کان، ده کات. ئه سه د له قسه کانیدا له پارله مان، »پیالنگێڕی« وه ک خۆپیشاندانه کانی زیادبوونی به س��ه ب��اره ت هه ڵسه نگاندبوو. گه ل، پارچه کردنی بۆ خۆپیشاندانه کان سه ره تا هه نگاوی بۆ توێژی سوننه نا، دواتر به ڵێنیدا ناسنامه ی »هاواڵتی عه ره ب«یدا به کوردان. به اڵم له به ر ئه وه ی خه ڵک ده زانن جێبه جێ به ڵێنه کانی پێشتر وه ک ئه سه د و ن��ه خ��وارد یارییه یان ئ��ه م فریوی ناکات، درێژه یان به چاالکییه کانیان دا. ئه سه د دواتر به هاویشتنی هه نگاوێکی تر، یاسای )48( به تاڵ واڵت له ئاسایی نا ب��اری ساڵه ی ئاشتیانه ی کرده وه و یاسای خۆپیشاندانی واڵت��ی ل��ه به رهه ڵستکاران ک���رد. ئ���ه رێ »تا رایانگه یاند یه کده نگ به س��وری��ادا رژێم به ته واوه تی نه ڕووخێت، ناوه ستنه وه «. چونکه گه ل ده ڵێت ئه و ریفورمانه ی ئه سه د

به ڵێنی داوه ته نیا له سه ر کاغه ز ماوه ته وه .

ئه میر تاهیری رۆژنامه وانی ئێرانی نیشته جێی ئه مریکا له

بابه تێک له رۆژنامه ی )نیویۆرک پۆست( ئاماژه به رووداوه کانی

په یوه ندیدار به له کارالبردنی حه یده ر موسلحی، وه زیری

ئیتالعات و مانه وه ی له م پۆسته دا ده کات و له م بابه ته دا مشتومڕی ده سه اڵت له لوتکه ی حکومه تی

ئیسالمی ئێران وه ک رکابه ری نێوان »مڵهوره کان« به ناو ده کات.

هه واڵنێری )ئیرنا( یه کشه ممه رۆژی ب��اوی ک���رده وه که ک��ۆم��اری ئیسالمی ل��ه وه زاره ت����ی ح��ه ی��ده ر موسلحی ده س��ت��ی ئیتالعات کێشاوه ته وه و وه ک راوێژکاری ئاسایشی مه حمود ئه حمه دی نه ژاد ئه رکدار کراوه . رۆژی دووشه ممه حه یده ر موسلحی بۆ به شداریکردن له مەراسیمی مااڵوایی چوو په یوه ندییه کی له ئیتالعات. وه زاره ت��ی بۆ )ئایه تواڵ نوسینگەی الیه ن له ته له فونیدا ل��ه هه مان خ��ام��ن��ه ی(ه وه داوا ک���راوه ک��ه

مه قامدا درێژه به کاری خۆی بدات.رۆژی سێ شه ممه رۆژنامه کانی سه ربه ئیسالمی کۆماری رێبه ری نووسینگه ی ده ستی موسلحی حه یده ر که رایانگه یاند لووتکه یتیدا ل��ه و نه کێشاوه ته وه ل��ه ک��ار سه رۆکی مه شایی(، ره حیم )ئیسفه ندیار نووسینگه ی سه رۆک کۆماری، »له گه ڵ داڕشتنی پیالنگێڕیه ک هه وڵیداوه ئه و له م رۆژنامانه ئ��ه م الب��ب��ات«. له کار مه قامه له خامنه یی ئ��ای��ه ت��واڵ ک��ه رای��ان��گ��ه ی��ان��د بڕیاری ن��ه ژاد، ئه حمه دی بۆ نامه یه کدا به تاڵ موسلحی ح��ه ی��ده ر ل��ه ک��ارالب��ردن��ی

کردۆته وه .ره وش��ی هێشتا چوارشه ممه رۆژی تا ح��ه ی��ده ر موسلحی دی���ار ن��ه ب��وو. ب���ه اڵم به له سه ر بوون که مشتومڕ روون ته واوه تی تر زیاتر و کۆنترۆڵی حکومه ت جارێکی موسلحی حه یده ر پێده چێت ب��ووه . ئاشکرا

نه ژاده ئه حمه دی ئه ندامی کابینه ی ته نیا که به رای و خواستی ئایه تواڵ خامنه ی له ه��ه ی��ه . جێگای ده وڵ��ه ت��دا لیژنه ی ل��ه هه مان کاتدا دوایین تاکی رۆحانییه که له

مه قامی وه زاره تدایه .ئه میر تاهیری له درێژه ی هه ڵسه نگاندنی خۆیدا ده نووسێ که تا پێش ده ستپێکردنی خ��ول��ی ی��ه ک��ه م��ی س�����ه رۆک ک��ۆم��اری س��اڵ��ی )2005(دا ل��ه ن���ه ژاد ئ��ه ح��م��ه دی رۆحانییه کان رۆڵێکی گه وره یان له لیژنه ی له سێ ج��ار هه ندێک و هه بوو ده وڵ��ه ت��دا رۆحانییه کاندا نێوان له وه زی��ره ک��ان یه کی خوله کاندا له زۆرێ��ک له هه ڵده بژێردران. وه زاره تی واڵت، وه زاره ته گرنگه کان وه ک ئاسایش و رێنوێنی له ژێر چاودێری وه زیری رۆحانیدا بوو. به اڵم له ماوه ی سێ ساڵی کاتدا ل��ه گ��ه ڵ ن���ه ژاد ئه حمه دی دوای��ی��دا رۆحانییه کانی له مه قامی وه زاره ت الدابوو

و له هه مان کاتدا چه ندین وه زی��ری غه یره پشتگیری ب��ه ک��اری��گ��ه ری و رۆح��ان��ی وه ک الب��ردووه . له کار خامه نه ی ئایه تواڵ نموونه : له کارالبردنی )ئه ژێیی( له وه زاره تی

ئیتالعات، )سه فار هه ره ندی( له وه زاره تی رێنوێنی و مەنوچەهر موته کی له وه زاره تی

ده ره وه .خامنه ی ئایه تواڵ که دی��اره وا ئێستا پ��ێ��داگ��ره ب��ۆ ئ����ه وه ی رێ��گ��ری ب��ک��ات له کۆنترۆڵی ره های ئه حمه دی نه ژاد له سه ر ده زگای ئاسایشی واڵت. چونکه وه زاره تی به شه کانی هه ستیارترین ل��ه ئیتالعات ئامێری و ئ��ێ��ران ئیسالمی حکومه تی ده ستکاری بۆ حکومه ته یه ئه م سه ره کی له هه ڵبژاردن ئه نجامه کانی ئه ندازیاری و

ئێراندا.له الیه ن داهاتوو پەرله مانی کۆنترۆڵی ئ��ه ح��م��ه دی ن�����ەژاده وه ده ت���وان���ێ س��ه ک��ۆی

فڕینی ئه وان بۆ سه رکه وتن له هه ڵبژاردنی وه ها له بێت. ئاینده کۆماری س��ه رۆک چه ند گۆڕینی له گه ڵ ره نگه دۆخێکدا، به شێکی یاسای بنچینه یی، هه ل بۆ خولی

سێهه می سه رۆک کۆماری بره خسێنێ یان له دۆخی شکست ئه م هه وڵدانه ، ئیسفه ندیار کۆماری س���ه رۆک ب��ۆ مه شایی ره ح��ی��م به مجۆره ، بکات. ئاماده داه��ات��وو خولی سێیه م، خولی بۆ نه ژاد ئه حمه دی الیه نی کۆنترۆڵی ده سه اڵتی جێبه جێکار ده گرێتەوە

ده سته .ئ��ه م��ی��ر ت���اه���ی���ری ب������ڕوای وای�����ه که نێوان له ده س���ه اڵت مشتومڕی ه��ۆک��اری الیه نه کانی حکومه تی ئێران، ته نیا حیساب وه ک نیه . پشتیوانی به ده ستخستنی و موسلحی ح��ه ی��ده ر س��ه رۆک��ای��ه ت��ی نمونه سه رده مێکی ئیتالعات وه زاره ت����ی له سه ر ن��ه ب��ووه . ده زگ���ای ئاسایشی س��ه رک��ه وت��وو

ئێران نه یتوانیوه به رهه ڵستکاران حکومه تی بنەبڕ بکات و هێشتا ناڕه زایه تی، مانگرتن و هێرشی چه کداری بۆ ناوه نده ئاسایشی و

سه ربازییه کانی به رده وامه .گ����روپ����ه چ����ه ک����داره ک����ان ک����ه ب��ی��ری جیابوونه وه یان هه یه له هه رێمه سنوورییه کان و شوێنی نیشته جێبوونی که مینه قه ومییه چاالکه کانه و حه یده ر موسلحی ته نانه ت له وتاری خۆیدا، ئاشکرا باسی بێ هێزی خۆی کرد بۆ تێکۆشان له به رامبه ر ئه م گروپانه و

گروپه کانی بره وده ری کریستیانی.ه��ۆک��ارێ��ک��ی ت��ر ل��ه ب���ه رده وام���ب���وون و زیادبوونی شه ڕی ده سه اڵت له حکومه تی و نه ژاد ئه حمه دی که ئه مه یه ئیسالمیدا الیه نه که ی له و بڕوایه دان که حکومه ت بۆ پارێزگاری خۆی ده بێ له سمبول و دروشمی ئیسالمی و ئایینی خۆی که م بکاته وه که بوونی گ��ه وره ی، که مکردنه وه ی به شێکی رۆح��ان��ی ل��ه ده س��ه اڵت��ی و ب��ه ڕێ��وه ب��ردن��ی ده دات هه وڵ الیه نه ئه م واڵته . کاروباری چ��ه م��ک��ه ن��اس��ی��ۆن��ال��ی��س��ت��ه ک��ان و گ��وای��ه »مه کته بی ئێرانی« باو بکات و بڕوای ئێران رێنمایی ده ت��وان��ن پسپۆران که وای��ه بکه ن له دونیای مۆدێرندا نه رۆحانییه کان.ئه میر تاهیری له کۆتایی هه ڵسه نگاندنی ئه حمه دی مه حمود که ده نووسێت خۆیدا له رۆحانییه کان ده ب��ێ پێناوه دا له م ن��ه ژاد حکومه ت بنێته الوه و له ئاستی ده سه اڵت و ده ره تانی رێبه ری دینی که م بکاته وه . بۆ ئه م مه به سته ده بێ داب و نه ریت و یاسایی هه نووکه یی له کۆماری ئیسالمی بگۆڕێت و ب��ه جێگه ی رێ��ب��ه ری دی��ن��ی، س��ه رۆک کۆمار وه ک سه رۆکی ده سه اڵتداری به شی

جێبه جێکار سه قامگیر بکات.م����ه س����ه ل����ه ی ح�����ه ی�����ده ر م��وس��ل��ح��ی و ن��ه ژاد ئه حمه دی الیه نی که نیشانیدا پێکدادانه دا له م رێبه ری دینی ده وروب��ه ری گ��ه ڕان��ه وه ی ش��اردۆت��ه وه . خه نجەره کانیان موسلحی بۆ وه زاره تی ئیتالعات دۆڕانێکی گه وره یه بۆ ئه حمه دی نه ژاد به اڵم له دۆخی الچوونی موسلحی، گۆرزێکی تری گه وره ل��ه ده س��ه اڵت��ه ره ه��اک��ان��ی رێ��ب��ه ری دینی

ده که وێت.

به ڵێنه کانی ئه سه د له سه ر کاغه ز ده مێننه وه

گه ل بڕوای به ئه سه د نه ماوه

مشتومڕ له سه ر وه زاره تی ئیتالعات

شه ڕی ده سه اڵت له لووتکه ی حکومه تی ئێراندا

AP / هاواڵتیانی سوریا وێنه ی به شار ئه سه د ده سووتێنێنن n

n الیه نی ئه حمه دی نه ژاد و ده وروبه ری رێبه ری دینی خه نجەره کانیان شاردۆته وه / ماڵپه ڕی فه ردا

»با سه رۆک وه زیران حیساب بدات«

ب��ه ره ی ره ن��ج، ئ��ازادی و دیموکراسی ئیسته نبوڵ سه ربه خۆکانی ک��ان��دی��ده و س��ه رۆک��ای��ه ت��ی پ���ارت���ی ئ��اش��ت��ی و ئیسته نبۆڵ، ش���اری ل��ه دی��م��وک��راس��ی کۆبوونه وه یه کی راگه یاندنی هاوبه شیان رێک خست و ئه و قه یرانه سیاسییه ی ب��ااڵی کۆمیسیۆنی ب��ڕی��اری ل��ه ب��ه ر هه ڵبژاردن هاته ئاراوه ، وه حشه ت پۆلیس AKP ده سه اڵتی وا بنبه سته ی ئه و و

دروستی کردبوو شه رمه زار کرد.له و لێدوانه دا داوای حیسابی ته واوی رووداوک���ان���ی ئ��ه م م���اوه ی دوای��ی��ان له ئ��ه ردوغ��ان��ی س���ه رۆک وه زی����ران ک��رد. عه بدواڵ له وه ند توزه ل، سه باحه ت تونجه ل، سری سوره یا ئۆنده ر و مسته فا ئاوجی، کاندیده کانی به ره ی ره نج و دیموکراسی بوون. ئاماده ئیسته نبوڵ له ئ��ازادی و ک��ان��دی��ده ک��ان وێ����رای س��ه ره خ��ۆش��ی له ته مه ن ئیبراهیم(ی )خه لیل بنه ماڵه ی پۆلیس فیشه کی به که س��اڵ )17(پرسیاریان کرد: داب��وو، له ده ست ژیانی قه یرانی قۆناغی س��ه رت��اس��ه ری »ل��ه

سیاسیدا، ده سه اڵت له کوێ بوو؟«

ناکۆکى هه رێم و به غدا له سه ر خۆپیشاندانه کان

ئ��ه وه ى الحر( ال��ع��راق )ازاع���ه ماڵپه ڕى باو کردۆته وه ، سه ره ڕاى ناکۆکى نێوان هه رێمى کوردستان و حکومه تى ناوه ندى ب��ودج��ه ى و ن���ه وت گرێبه ستى ل��ه س��ه ر گشتى، له ئێستادا ئه و ناکۆکیه ش هه یه ناده ن رێگه کوردستان هاوپه یمانى که ده سته یه کى په رله مانى عێراق بچنه هه رێم

و له روداوه کان بکۆڵنه وه .هاوپه یمانى نوسیویه تى، م��اڵ��پ��ه ره ک��ه کۆمه ڵێک ل���ه وه ى، رێگره کوردستان بچنه عێراق په رله مانى په رله مانتارى روداوه ک��ان��ى له و کوردستان هه رێمى سلێمانى و هه ولێر بکۆڵنه وه ، به تایبه تى روداوه کانى سلێمانى، که رووبه ڕووبونه وه ى ل��ێ��ک��ه وت��ه وه ل��ه ن��ێ��وان خ��ۆپ��ی��ش��ان��ده ران و

هێزه کانى ئاسایش.ه����ه ر ل���ه راپ����ۆرت����ه ک����ه دا )م��وح��س��ی��ن سه عدون( ئه ندامى هاوپه یمانى کوردستان رای��گ��ه ی��ان��دووه : س��ه ردان��ى ئ��ه و لیژنه یه ده بێت به پرسکردن بێت، ئه وه شى وتووه : هه رێمى رووداوه ک���ان���ى ل��ه لێکۆڵینه وه کوردیه ، ده س��ه اڵت��ى مافى کوردستان

نه ک ده سه اڵتى ناوه ندى.

»له ژێر سایه ی تفه نگ و سه ربازدا کۆبونه وه ناکرێت«

پاش شه ممه ڕۆژی دره نگانێکی کۆتایی هاتنی کۆبونه وه که یان، هه رسێ الی��ه ن��ه ک��ه ی ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن ل��ه هه رێمی ڕاگه یاندنێکی ع��ێ��راق��دا کوردستانی هاوبه شیان باو ک��رده وه . ق��ادری حاجی بزووتنه وه ی ب��ااڵی ئه ندامی ، عه لی خستنه ڕاگه یاندنه ئ��ه و ده ڵێت گ���ۆڕان ڕووی دیدوبۆچونی هاوبه شی الیه نه کانی ئۆپزسیۆنه له سه ر ڕووداوه کانی هه رێمه که و ده شڵێت نابێت وه ک مه رج بۆ دیالۆگی نێوان ده سه اڵت و ئۆپۆزسیۆن لێی بڕوانرێت. ل��ه م��ی��ان��ه ی گ��ف��ت��وگ��ۆک��ه ی��دا ل��ه گ��ه ڵ هاوکارمان به ڵێن ساڵح ، قادری حاجی عه لی ده شڵێت هیواداره دیالۆگ بکرێت و ئه گه ر هات و دیالۆگیش نه کرا ئه وا ڕه وشه که ڕووه و خراپتر ده ڕوات و ده شڵێت پێویست چ سه ربازیه هێزه هه موو ئ��ه و ده ک��ات بهێنرێنه ناو ش��اری سلێمانی و

ناوچه کانی سه ر به پارێزگای سلێمانی.

ینی‌ئۆزگور‌پلوتیکا

سه‌رچاوه:‌ماڵپه‌ڕی‌فه‌ردا

و:‌هێمن‌عه‌لی

و:‌هێدی‌ئه‌حمه‌د

دووشه‌ممه‌ 2010/11/8 ساڵی دووه م ژماره 53

دووشه ممه 2011/4/25 - 2711/2/5

16

بیروڕا

دواى سه رهه ڵدانى شه پۆلى ناڕه زایه تیه کان له ن��اوچ��ه ک��ه دا دووب���اره ده وڵ��ه ت��ى پۆلیسى وه ک چه مک و پێکهاته و مێژوو که وته وه نێو راگ��ه ی��ان��دن��ه ک��ان��ى ئ��ه و واڵت���ان���ه وه که ناڕه زایه تیه کانى تیادا سه ریهه ڵدا، به تایبه تى ناڕه زایى ئۆپۆزسیۆن و خه ڵکى سه ربه خۆ له سیسته مى حکومه ته که یان، ئه مه ش وه ک ده رئه نجامى هه ڵسوکه وتى سه رۆک و ده زگا ده وڵه تیه کانى له گه ڵ هاواڵتیانى خۆیاندا که وه رگ��رت��وه ، داهێنانێکى ب��ه زۆرى فۆرمێکى س��ه رک��وت ب��ۆ پۆلیسیه ده وڵ���ه ت���ى ن���وێ مرۆڤ، مافه کانى پێشێلکردنى و ک��ردن ئه گه رچى هه ندێ له و شه پۆالنه ده رئه نجامى شۆڕشه به رهه مى توانیان و هه بوو باشى سپیه کان ب��ه ڕووى ده س��ه اڵت و س��ه رۆک و به اڵم به ده ستبهێنن، پۆلیسه که یاندا ده وڵه ته هه ندێکیان و له ڕێگاکه ى م��اوه تر زۆرى ده س��ت��ی��ان��پ��ێ��ک��ردۆت��ه وه ، ئ��ه وه ش��ى چ����اوه ڕوان ده کرێت به پێى بۆچونى چاودێرانى سیاسى

سۆسیۆلۆجیسته کان ل��ه زۆر به شێکى و ئه و ڕوبه ڕوبونه وه ى بۆ پۆلیسه کان ده وڵه ته شه پۆالنه و له باربردن و سه رکوتکردنى ده نگى به کاربهێنن نوێتر شێوازى ناڕه زایه تیه کان به تایبه ت دواى ئه وه ى بۆیان ئاشکرابوو ئه وه ى لیبیاش به ره و ئاوابون ده چێت و ئه زمونیکى جیهان پێشکه شى دیکتاتۆریه تى تاڵترى کرد، ئه وه ى که شاره زایان چاوه ڕێى ده که ن ن��اڕازی��ی��ه گ��ه الن��ى گه یشتنى حه تمیه تى ب���ه اڵم هۆشیارى ب��ه ده س��ت��ک��ه وت��ه ک��ان��ی��ان، چینه کانى کۆمه ڵگه رۆڵى گه وره ده بینیت له چۆنێتى روبه ڕوبونه وه و پیالنه کانى ئه و که مترین به ئ��ه وه ى بۆ پۆلیسیانه ده وڵه ته

زیانى رۆحى ده ربنرێن بۆ نێو مێژوو. تایبه مه ندییه کانى ده وڵه تى پۆلیسى به هۆى بااڵبوونى هۆشیارى تاکى کوردى و زۆرینه ى چینه کانیه وه له سه ره تاى گه یشتنى شه پۆلى ناڕه زایه تیه کان بۆ کوردستان، که وته به رباس سیسته مه کانه وه ، به راوردکردنى و نمونه و هه ندێک پێیانووابوو سیسته مى حکومڕانى تایبه تمه ندیه کانى ل��ه ک��وردس��ت��ان��دا ل��ه یه کده گرنه وه ناوچه که دا پۆلیسى ده وڵه تى ئه وه یه هێشتا خه ڵکى و جیاوازیه کانیشیان ک���وردس���ت���ان ب��ه وش��ێ��وه ی��ه ل���ه م ده س���ه اڵت���ه تێنه گه یشتوه تا یه کسانیان بکات به و ده وڵه ت فۆرمن، ه��ه م��ان ئه گینا سیسته مانه ، و به اڵم حوکمڕان و کارێزماکانى سیسته مى ک��ارگ��ێ��ڕى و س��ی��اس��ى ل��ه ک��وردس��ت��ان��دا ئه مه یان ره تده کرده وه و زۆر جاریش له یه الن سه رۆکایه تیه کانى هه رێمه وه ئه و به راورده به ناشایسته و ناماقوڵ وه سف ده کرا و ناوه رۆکى که سانێکى ئێمه نه ئه وه بوو وه اڵمه که یان

داگیرکه ر و ئینقالبچین، نه میله تى ئێمه ش شایه نى ئه وه یه به و شێوازانه مامه ڵه یان له گه ڵدا بکرێت، به اڵم ئه م بڕوا و لێدوان و دروشمانه ته نها له په ناو پاسارى که ناڵى راگه یاندنه کان به پێچه وانه وه و م��ان��ه وه رۆژن��ام��ه ک��ان��دا و ک��اری��گ��ه رى و ش��وێ��ن��ه وارى روداوه ک������ان و ئه وه له گه ڵیاندا هه ڵسوکه وتکردن ج��ۆرى سه لما ب��ۆ ه��اواڵت��ى واق��ی��ع شتیکى ت��ره و دروشم و لێدوانه کان شتیکى ترن، ئه مه شه پۆلیسى ده وڵه تى ترى شێوازه کانى وایکرد له کوردستاندا بچێته پێشه وه و شێوازى تر هێشتا تردا ده وڵه ته کانى له وه ربگرێت که نه بینراون و هێشتا به کارنه هێنراون، راسته الى ئه وان ژماره ى کوژرا و هه ڵکشاوه و له هه ندێ نێوان بووه ته مه یدانى جه نگى ت��ردا واڵت��ی دووب��ه ره ، میلله ت و که تیبه سه ربازیه کانى

سه رۆک و ده ستوپێوه نده کانیان. هۆشیارى له رێگه سه ربازگه کردن به

ده گرێت؟ به شێکى زۆرى سه رهه ڵدانى ناڕه زایه تیه کانى کوردستان له ئه زمونى حوکمى ک��وردى و ئیدارى سیسته مى و ک��ارگ��ێ��ڕى ش��ێ��وازى و ج����ۆرى ده زگ�����ا خ��زم��ه ت��گ��وزاری��ی��ه ک��ان سپى شۆڕشى سه رهه ڵدانى بۆ ناگه ڕێته وه و ناتوندوتیژى له ناوچه که دا، به ڵکو له دواى ده ستپێکردوه ، به عسه وه رژێمى رووخ��ان��ى شاروشارۆچکه کانى له خۆپیشاندان ده ی��ان کوردستان له ڕابردوودا باشترین گه واهین بۆ ره خسان و رێگه خۆشکردنى ده سه اڵتى سیاسى به رزده بێته وه ، ب���ه رده وام که توڕه بونێکى بۆ ک��اره س��ات��ی��ش ئ��ه وه ی��ه ب�����ه رده وام ده س���ه اڵت په نابردنى و ن��اوخ��ۆ ش���ه ڕى ب��ه ه��ه ن��اس��ه ى

ناڕه زایه تیانه ئ��ه و ب����ه ره وڕوى پۆلیسیانه وه چ���ووه ک��ه ده رئ��ه ن��ج��ام��ى خ��راپ��ى ب��ۆ خۆى دواى بپرسین لێره وه ده کرێت لێکه وتۆته وه . حه ڤده ى شوبات تاکه وه اڵم ده سه اڵت به فیعلى هه یبێت بۆ وه اڵمى خه ڵکى ناڕازى و ته نانه ت پۆلیسى وه اڵم��ى له جگه ئۆپۆزسیۆنیش سه رکوتکردن شێوازه کانى بۆ هه وڵدانى و هیچى ترى پێبووه ؟ ئایا ده سه اڵت پرسیوویه تى یان سه رهه ڵده ده ن؟ ناڕه زایه تیانه ئه م بۆچى ته نها پشتى به ستوه به کۆمه ڵێک کاتیبى بکات بۆ شه پۆالنه ى ئ��ه و شیکارى خ��ۆى و هه ڵگیرسان ل��ه گ����ه وره ن به شێکى ک��ه ناوخۆن ش��ه ڕى به نزینى و ڕێگه خۆشکردن له سااڵنى ڕاب��ردودا؟ ئه گه ر ده سه اڵت ته نها کارى ئه وه بێت گوێ له وانه بگرێت و خه ڵکى ناڕازى ده ستى تێکده ر و تیرۆریست و نه زان و ده ستله پشت و ...هتد بن ئه وا ئاسانترین کاره بیکات و هیچى تێناچێت ته نها سه رف سه رپشتى خستنه و مه بله غێک کردنى چه ند شاشه و رۆژنامه یه ک بۆ کۆمه ڵێک له کاتیبه کانى که پێشتر باسمان لێوه کرد، ب��ه اڵم قورسترین ک��ار ک��ه ده ب��ێ��ت بیکات وه ک ئه رکێکى ئه خالقى که زۆرجار خۆیان باسی لێوه ده که ن و ئه وان گرێدراوى خه باتى ئه رکێکى وه ک هه میش و شۆڕشگێڕین ی��اس��ای��ى و ده س���ت���ورى ک��ه ح��ک��وم��ڕان��ن، تاکه کان هۆشیارى بااڵبوونى تێگه یشتن له پێناو کۆمه ڵگه یه کى زیندوو و ناتوندوتیژدا سه ریهه ڵداوه و هیچ هێز و فه وجێکى سه ربازى و حه ره س جمهورى له هه رکوێیه که وه بیهێنن بگیردرێت هۆشیاریه ل��ه و رێگه ناتوانێت ته نها رێکخستن و به پیرییه وه چوون و سوود

وه رگرتن نه بێت که کۆتایى پێدنێت. خه ڵک هۆشیاربونه وه ى سه رچاوه کانى چین؟ ئایا ده ستى ده ره کى و هێزى بێگانه ن؟!دی��ک��ارت��ى زان����اى ه��ۆڵ��ه ن��دى ل��ه س��ه ده ى حه ڤده هه مه وه پرسیوویه تى، ئایا هۆشیارى و به ئاگابوون، ره هه ندێکى مادى هه یه ؟ یان ئاگابوون به و هۆشیارى ئایا تر؟ نامادى وه گ��ه ڕ دڵمان و ده جوڵێنى ره فتاره کانمان ده خات؟ ئایا هۆشیارى رۆڵێکى سه ره کى و ناوه ندى هه یه بۆ گه یشتنه ئامانجه کانمان، ئایا ده مانگه یه نێته ئه وشته ى حه زى لێده که ین و بۆ خۆشگوزه رانى رۆژانه ماندا ژیانى له

به رده وامبونمان له ژیان؟ ده کرێ لێره دا ئێمه بپرسین ئایا دیکارت وروژان���دوه ، پرسیارانه ى ئه و له خۆیه وه هه ر ئه ى بۆچى نه یوتوه ئ��ه وه ى بیرى ک��رده وه و تێڕاما له خۆى و ده وروب���ه رى و جۆرى ژیان و سیسته مى رێکخستى ژیانى رۆژانه ى که ده وڵه ت رێکى ده خات هۆشیاربوویه وه و ئینجا ن��اڕازى بوو، هێز ببه نه سه رى و سه رکوتى بکه ن و زیندانه کانى پێپیشانبده ن و سوکایه تى

به که رامه تى بکه ن؟ کرد وه ه��ای��ان له دونیادا هێز چه ند ئایا پرسى، هۆشیاربوویه وه خه ڵک کاتێک ده وڵه ت و ده زگاکانى ده بێت ئه منى فکرى و جه سه دى و رۆحى بۆ ئێمه دابین بکات، ده بێت ده وڵه ت رێز له بۆچونه تاکه که سیى ئ��ای��ن��ى و س��ی��اس��ی��ه ک��ان��م��ان و و گ��ش��ت��ى و پۆلیسى ده وڵه ته وه اڵم��ى ب��ه اڵم بگرێت، سه ربازییه کان ته نها سه رکوتکردن و له ناوبردن و که رامه ت شکاندنى مرۆڤه کان بوو، ئه ى ئه وانه چاره نوسیان چی لێهات هه ر له ستالین

و سه دام و موباره ک و قه زافى و سه دانى تر؟ ئه ى ئه وانه ى که وه اڵمێکى ته ندروستیانه ى دایه وه بۆ گه شه کردنى هۆشى هاواڵتیانیان به گۆڕین و چاکسازیکردن و هاوبه شیکردنى بیناکردنى و سیاسى به شدارى له خه ڵکى کۆمه ڵگه و سیسته مه کانى تر؟ ئایا ئه مانه روخان یان ده ڕوخێن، ده سه اڵتێک له ئه نجامى هۆشیاربونه وه ى هاواڵتى له دونیاو پێشکه وتن

و زانسته وه بینابکرێت خۆى ده یڕۆخێنێت؟ک��ات��ى ئ���ه وه ه��ات��ووه ده س����ه اڵت����داران له کوردستاندا ئه وه بزانن به سه ربازگه کردن و دی��م��ه ن��ى وه اڵم����دان����ه وه ى ده س�����ه اڵت بۆ خۆپیشانده ران ئه وه نده ى تر به ئاگایى دێنێت بیر له شتى جوانتر و ده سه اڵتێکى باشتر بکاته وه نه ک کپى بکاته وه ، چونکه سه رچاوه کانى به ئاگاکردنه وه ى هاواڵتى کوردى له ژیانى و رێزگرتن و خۆشگوزه رانى و پێشکه وتن پاراستنى مافه کانى وه ک مرۆڤ، به رده وام زۆر ده بن، به اڵم ئه وه ى ئاواده بێت و ده ڕوات و ده بێته مێژوویه کى تاڵ ته نها ده وڵه تى پۆلیسى

و سه ربازى سه رکوتکه ره .

ئه وروپی گۆڤارێکى ساڵدا، له سه ره تاى ده وڵه تى بێ هه رێمى و نه ته وه )10( ناوى ده وڵ��ه ت��ى نزیکانه ب���ه م ک��ه ب���اوک���رده وه ، سه ربه خۆیی خۆیان راده گه یه نن، کوردستان له ریزبه ندى حه وته مدا بوو، هه روه ها به پێی سه رچاوه ى ماڵپه رى )تابناک(ى ئێرانى و رۆژنامه کانى و سیاسه توانان له هه ندێک ئیسرائیل به تایبه تى رۆژنامه ى )هائارێستى( دواى سه رکه وتنى داوه ، که به وه ئاماژه یان ناوین رۆژه��ه اڵت��ى ناوچه ى راپه ڕینه کانى به تایبه تى واڵته عه ره بییه کان، کۆمه ڵێک واڵتى تازه دێنه دامه زراند، له وانه دامه زراندنى ده وڵه تى سه ربه خۆی کوردستان و راگه یاندنى ئاماژه شیان هه روه ها فه له ستینی. ده وڵه تى به دابه شبوون و که رتبوونى هه ندێک واڵت کردووه و پێشبینى ده که ن )5 تا 10( ده وڵه تى تازه له ناوچه که دا بێته دامه زراندن، پێیانوایه ن��ه خ��ش��ه ى ج��وگ��راف��ى ه��ه ن��دێ��ک واڵت��ی��ش گۆڕانکارى به سه ردادێت و ده کرێن به چه ند ده وڵه ت و هه رێمێکى نه ته وه یی ومه زهه بییه وه ، له وانه سعودییه و سوریا و یه مه ن و ئیماراتى یه کگرتووى عه ره بی، ئه مه ش جێبه جێکردنى ه��ه م��ان ن��ه خ��ش��ه ى رۆژه���ه اڵت���ى گ����ه وره ى ناوه ڕاسته که له مێژه ئه مریکا نه خشه ى بۆ کێشاوه ، له و نه خشه یه شدا ئاماژه به ده وڵه تى

یه کگرتووى کوردستانى گه وره کراوه . ساڵى )2011(، ده ستپێکى گۆڕانکارى و وه چه رخانێکى نوێیه له سیسته مى سیاسی عه ره بی. واڵتانى به تایبه تى ناوچه که دا، س��ه ره ت��ا ل��ه »ب��اش��ورى س����ودان«ه وه ده ستى له رێگه ى و م��ه ده ن��ى ب��ه خ��ه ب��ات��ى پ��ێ��ک��رد، سندوقه کانى ده نگانه وه ، به پێی راپرسییه کى شه رعییه تى ،)2011\1\9( س��ه رت��اس��ه رى

ده وڵه تى سه ربه خۆییان وه رگرت.ئه و شه پۆله خۆپیشاندانه جه ماوه رییانه ى ک��ه ل��ه ت��ون��س و میسر و دوات����ر زۆرێ��ک له پێناو گ��رت��ه وه عه ره بییه کانى ل��ه واڵت��ه سیسته مى ل���ه ری��ش��ه ی��ی گ��ۆڕان��ێ��ک��ى حکومڕانى له ناوچه که دا، هه ڵبه ت کورد و هه رێمى کوردستانیش له ده ره وه ى بازنه ى ئه و گۆڕانکارییانه دا نییه ، به اڵم چۆنێتى سود وه رگرتن له و ده رفه ت و ئه زموونانه ، جێی باس

و خواسته .له کوردستانی خۆشماندا، حزبی »بزوتنه وه ى گۆڕان« که وته ژێر کاریگه رى خۆپیشاندان عه ره بییه کان، واڵت��ه گۆڕانکارییه کانى و

بۆیه ئه م حزبه ش له رێگه ى به یانێکى »حه وت خاڵ«ییه وه )29\1\2011(، هه مان ئه زمون و داواک��ارى خۆپیشانده رانى واڵتى عه ره بی داواکارییه کانى به تایبه تى ک��رده وه ، کۆپی پ��ه رل��ه م��ان و و ه��ه ڵ��وه ش��ان��ه وه ى حکومه ت هه رێمى ب��ه م��ه ش پێشوه خته ، هه ڵبژاردنى

تووشی قه یرانێکى ناوخۆیی کرد.ته نانه ت ئه گه ر حکومه تیش هه ڵوه شێته وه ئه وا بکرێت، پێشوه خته ش هه ڵبژاردنى و ل��ه دواج��اردا ه��ه ر یه کێتى و پارتى دڵنیام حکومه ت پێکدێننه وه ، ئه ویش به هاوپه یمانى )11( کورسییه الیه نه کانى له گه ڵ کردن هه ڵبژاردنه وه که واته په رله مان. کۆتاکه ى

شتێکى ئه وتۆ له واقیعه که ناگۆڕێت.پێموایه گۆڕان و هاوپشته کانى، به م کاره یان سه ربه خۆی ده وڵ��ه ت��ى راگه یاندنى ئومێدى کوردیان له هه رێمه که مان بۆ چه ند ساڵێکى تر دواخ��س��ت. چونکه ه��ه ر )20 ی��ان 30( قۆناغێکى و گۆڕانکارى جارێک س��اڵ نوێ له جیهان دێته ئاراوه و ده رفه ت بۆ نه ته وه ده ره خسێت، ده سته کان ژێ��ر و ده وڵ���ه ت بێ له ده ستدا، ئه م ده رفه ته مان ئه مجاره ش ئێمه به هۆی ملمالنێی ناوخۆیی حزبه کان له گه ڵ

یه کترى.

له بری ئه وه ى ئه م حزبه هه مان ئه زموونى تونس ش��ۆڕش��ی و روخ��ان��دن��ى حکومه ت ئه زمونه ده ب���ا ب��ک��ات��ه وه ، کۆپی میسر و کۆپی سودانى باشورى دیموکراسییه که ى کردابا و سودى له و گۆڕانکاریانه وه رگرتبا ده وڵه تى راگه یاندنى و کارکردن پێناو له

کوردى.پارێزگاى خۆپیشاندانه کانى ب��ه رده وام��ى سلێمانى و ده وروبه رى و جڵه وگرتنى له الیه ن ئۆپۆزسیۆنه وه ، ئه و دڵنیاییه ى دایه واڵتانى دراوسێ )ئێران و تورکیا و سوریا( ته نانه ت عێراق و ناوچه که ش، که هه رێمى کوردستان و حزبه کانى، مه یلى جیابوونه وه و سه ربه خۆییان نییه . ه��ه ر چ��ه ن��ده وه اڵم���ى ب��ێ ک��رده ی��ی ل��ه ب��ه رده وام��ی��دان��ى هۆکارێکه حکومه ت

خۆپیشاندانه کان.ل��ه م ک��ات��ه دا، ک��ه واڵت��ان��ى ناوچه که و دراوسێکانى هه رێم به کێشه ناوخۆییه کانى ناڕه زایی رووب���ه رووى و سه رقاڵن خۆیانه وه جه ماوه رى و گۆڕانى ریشه یی له سیسته مى سیاسی ب��وون��ه ت��ه وه ، ب��زوت��ن��ه وه ى گ���ۆڕان و و له یه کێتى ج��ی��اواز هاوپشته کانیشی*، پ��ارت��ى، ده ب���ا داواى راگ��ه ی��ان��دن��ى ده وڵ��ه ت��ى کوردیان بکردایه و سودیان له و ده رف��ه ت و

)هه ر وه رگرتبا، ناوچه که گۆڕانکاریانه ى له به رژه وه ندى له 1991 ک��ورد وه ک��و چۆن خۆی سودى له گۆڕانکارییه کانى ناوچه که وه رگ��رت(، ئه مه ش ده بووه پاڵپشتییه ک بۆ و تورکیا کوردستانیى ت��ری پارچه کانى ئێران و سوریا، به تایبه تى که خۆپیشاندانیش و پێکردووه ده ستی سوریا کوردستانى له ناڕه زایی له رێپێوانى جۆرێک له تورکیاش کوردییه کانه وه حزبه ل��ه الی��ه ن م��ه ده ن��ى و له ئارادایه . ره نگه له داهاتوویه کی نزیکیشدا هه مان شه پۆل کوردستانى ئێرانیش بگرێته وه .ئۆپۆزسیۆنه کان حزبه س��ه رک��رده ک��ان��ى هه میشه گله یی و ره خنه ى ئه وه له یه کێتى و پارتى ده گ��رن که به بیانووى کۆمه ڵێک پاساو و هۆکار، ده رفه تى زێرینیان له ده ستداوه بۆ راگه یاندنى ده وڵه تى کوردى، به تایبه تى له راپه ڕینى )1991( و ئازاد کردنى عێراق له )2003(، که چی له ئێستاشدا سه رکرده کانى ئۆپۆزسیۆن هه مان پاساوه کانى بیست ساڵ له مه وپێشی یه کێتى و پارتى دوباره ده که نه وه ن��ه ه��ات��ووه ک��ات��ى ج���ارێ ک��ه پێیانوایه و پێوایه نییه ، ک��ه م��ن ل��ه ب��ار و ره وش��ه ک��ه پێچه وانه که ى راسته ، چونکه له م کاته دا هه م له رووى ناوخۆیی کوردستانه وه ، چی له رووى

کۆمه اڵیه تی و حکومڕانییه وه ئاماده گی و پاڵپشتى هه یه ، هه م ل��ه رووى نێوده وڵه تیشه وه پاڵپشتى و هاوکارى بۆ گۆڕانکارییه کانى و و جۆره کۆده نگى له ئارادایه ناوچه که

دانپێدانانى نێوده وڵه تی هه یه .ب��ۆی��ه ده ک����رێ داواک��اری��ی��ه ک��ان��ی��ان له ه���ه ڵ���وه ش���ان���ه وه ى ح��ک��وم��ه ت ب��گ��ۆڕدرێ��ت فشار و ک���وردى ده وڵ��ه ت��ى به راگه یاندنى خستنه سه ر پارتى و یه کێتى به کشانه وى نوێنه رانى کورد له به غدا. ئه مه ش واده کات دیاریکراوى بازنه یه کى له خۆپیشاندانه کان نیمچه حزبیی و گروپییه وه بگۆڕدرێت بۆ

خۆپشاندانى جه ماوه رى و سه رتاسه رى.له کۆمه ڵی مه به ستم هاوپشته کان، *ئیسسالمییه ، ی��ه ک��گ��رت��ووى و ئیسالمى به یانه که ى له گه ڵ حزبه دوو ئ��ه م سه ره تا خاڵى دوو هه ر به تایبه تى نه بوون، گ��ۆڕان هه ڵوه شانه وه ى حکومه ت و په رله مان، به ڵکو هاوسۆز و را بوون له گه ڵ یه کێتى و پارتى له پێناو مانه وه و پاراستنى ئه زمونه که و دام و ده زگا شه رعییه کان، که چی دواتر که وتنه به یانه که ى و سیاسه ت ک��اری��گ��ه رى ژێ��ر کوردستانیان ئێستا گ���ۆڕان، ب��زوت��ن��ه وه ى و ئۆپۆزسیۆن حزبه کانى دووب���ه ره ى به سه ر ئه مه ش دابه شکردووه ، حزبه کانى حوکمڕان وایکردووه که پێوه ندییه کانى نێوان تاک و حزب تازه و تۆختر بکرێته وه له پێناو مانه وه ى حزب و سه رکه وتنى حزب له الی هه ر دوو به ره . به تایبه تى دواى ئه وه ى که یه کێتى و ره تکردوه ، هه ڵوه شانه وه ى حکومه تیان پارتى چاوه ڕێی دابه شبوون و ئاڵۆزى زێتر ده کرێت.

ش��وب��ات/ف��ێ��ب��رای��ه رى ح���ه ڤ���ده ى رۆژى له سیستمى ن��وێ��ى م��ێ��ژوی��ه ک��ى راب�����ردوو، کوردستان ده س��ه اڵت��داران��ى فه رمانڕه وایی دژ به هاونیشتمانیانى هه رێم هێنایه ئاراوه ، له سوکایه تى پڕ له خوێن، پڕ مێژویه ک له کپکردنى پڕ تۆقاندن، ت��رس و پێکردن و له بێڕێزیکردن پڕ ئ���ازادى، ئ���ازادو ده نگى ب��ه ئ��ی��ن��س��ان��ه ک��ان��ى ئ����ه م ن��ی��ش��ت��م��ان��ه ، پڕ له بێده سه اڵتى حکومه ت و پڕ له باندى مافیا له هه موو شه ق بیانه وێ که هه رکات ئاسا ئ��ه وان به ویستى ه��ه رک��ه س ده ده ن و ک��ه س

نه جوڵێته وه به یانى مه رگى خۆى ده کا.پاش دوو مانگ له هاوارى هاونیشتمانیانى به شمه ینه تى کوردستان و یاریکردن به ویستى شه قامه کانى ن���اڕازى ه��اواڵت��ى ه����ه زاران خۆى ئۆپۆزسیۆن هێشتاش ک��وردس��ت��ان، ببێته نه یتوانیوه و نه کردۆته وه یه کالیی که گه نجان ن��وێ شۆڕشێکى پ��ێ��ش��ڕه وى رابه رایه تى بکه ن و مه به ست لێى ئازادکردنى ئیستیبدادیه ى سیستمه له و بێت نیشتمان

له کوردستاندا هه یه .ده ب������ێ ح��ی��ک��م��ه ت ل���ه چ���ی���دا ب��ێ��ت ! ئۆپۆزسیۆنێک رۆژێک مافى قسه کردنیان بخرێته ده ن��گ��دان��ه وه و ج��ارێ��ک ب��ێ ڕێ��زى به هاوکاره کانیان بکرێ و لێى بدرێ، ساتێک جارێکیش داب��ن��رێ و قسه کانیان بۆ م��اوه داب��خ��ه ن و ب���ه ڕوودا په رله مانیان ده رگ���اى له و ساته وه تائێستا خۆى بە په رله مانێکه وه سه رقاڵکردبێ که نه یتوانیوه ته نها جارێک رۆڵى چاودێرى ببینێ به سه ر ئه و یاسایانه وه

که ده ریده کات.له پاش خۆپیشاندانه که ى حه ڤده ى شوبات/فێبرایه ره وه ، دنیایه ک پێشێلکارى و بێڕێزیمان به رامبه ر به گه نجه مه حروم و دڵشکاوه کانى ئه م هه رێمه بینى و په رله مانتارێکمان نه بینى ئ��ه وه��ه م��ووخ��وێ��ن ڕش��ت��ن و بێڕێزیه ل��ه س��ه ر ده ست وه رب��گ��رێ و هه ڵوێست به مرۆڤه کان هه ڵبگرێ پ��ه رل��ه م��ان��ه ئ��ه و له ئه ندامێتى ئه منیه کان ده زگ��ا ئ���ه وه وه که به به رچاوى زۆر بێ موباالتانه ده که ونه وێزه ى خه ڵک و

شه هیدو برینداریان ده که ن.ل���ه پ���اش ه���ه م���وو ئ���ه وم���ه ش���ه���ه ده پڕ له تراژیدیانه ى دواى مێژوى مانگى شوبات له په رله مانتارانى خۆیه تى جێى بینیمان چی چ����اوه ڕوان����ى بپرسین ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن له کارده کێشنه وه و ده س��ت ک��ه ى ده ک���ه ن؟! خۆتان به دانیشتنى درورو درێژ و بێ کرده وه خه ریک ده که ن؟! ئێوه نوێنه رى هاواڵتیانى ناڕازى ئه م هه رێمه ن و ده بوو له یه که م رۆژى نیشتمانه وه به گه نجانى سوکایه تیکردن ئه و هه ڵوێسته تان بنواندایه ، به اڵم هێشتاش له جوامێریه پڕ هه ڵوێسته ئه و بۆ نیه دێر ده ک��ات��ه وه و ب���ه رز له شکۆتان که دڵنیاین به چاکسازى ناچار له هه رێمدا ده س���ه اڵت ریشه یی ده ک��ات، که واته چاوه ڕوانى چی

ده که ن؟!

نائومێدى بونى شین له ب��اس کاتێک له شین باس ئه گه ر نابین هه ڵه ده که ین، بونى توندوتیژیش بکه ین، چونکه کاتێک نائومێدى ره گ داده کوتێت و په ل ده هاوێت توندوتیژى ک��ه نییه تێدا گومانى ئ��ه وا به رهه م دێنێت و جگه له توندوتیژى شتێکى و لێکردنه وه بۆ نابه خشێت پێ دیکه مان

چنینه وه ى. کۆمه ڵگاى باشورى کوردستان له ئێستادا فه رمانڕه وایه تیه ى ئ��ه م سایه ی ژێ��ر له و جڵه و پ��ارت��ى و یه کێتى ک��ه ئ��ێ��س��ت��ای��دا نائومێدیه ، ب��ه م گه یشتوه گیریانکردووه ده توانین بڵێین نائومێدیه که له تاکه که سیه وه و گشتى نائومێدیه کى بۆ گ��وازراوه ت��ه وه

سه رجه م چین و توێژه کانى کۆمه ڵگا بێ جیاوازى پشکى خۆیانیان تێدا بینیوه ته وه و که وتونه ته کێشانى ئاخ و داخ و ئۆف به

ده ستیه وه . ب��ه رزک��ردن��ه وه ى و مه ده نیانه مامه ڵه ى خۆى سنورى و سه قف ئاشتیانه په یامى ه��ه ی��ه ، ئ��ه م��ه ی��ش ک��ای��ه ک��ى س��روش��ت��ى و خۆرسکییه ، کاتێک به رامبه ر که الیه نى جێبه جێکار و داوالێکراوه ئه م هاوار و ناڵینى خۆى و پێنادات گ��وێ بێدادیانه و داد لێده کات به که ڕه ى شه ربه ت و پشت ده کاته ئه م هه وڵ و کۆششه شارستانیانه ى خه ڵک و خۆى ده گه وجێنێت وخه مساردانه مامه ڵه ى له ته کدا ده کات، که واته ناڕاسته وخۆیانه و الشعوریانه که ره نگه ده سه اڵت پێیوابێت ک��ارێ��ک��ى ژی��ران��ه ى ئ��ه ن��ج��ام��داوه و کات ب��ه و گ��وڕ و کفه دا ده ک��وژێ��ت و ئاوێک ده کات، به اڵم له هه مانکاتدا به م گه مه یه نائومێدى شین ده کات، کاتێک نائومێدى به رز خه ڵک داواک���ارى سه قفى بوو شین داخ��وازی��ی��ه ک��ى بچوکى ل��ه و ده ب��ێ��ت��ه وه

خزمه تگوزاریه وه بازده دات و ده ست ده بات بۆ له بنج و ریشه کێشانى کۆى سیسته مه که و ئه و کاته له برى ئه وه ى بڵێت چاکسازى

ده ڵێت بڕوخێت ده ڵێت بڕۆن بڕۆن. باشورى کۆمه ڵگاى ح��ازری��دا حاڵى له وه ه���ا حاڵه تێکدان ب���ه رده م ل��ه ک��وردس��ت��ان ده س���ه اڵت���ه ى ئ���ه م سیسته مى ل��ه گ��ه ڵ و یه کێتى و پارتیدا به بنبه ست گه یشتون و نائومێدى ئاڵ و گۆڕى ئه م سیسته مه یان به شێوه یه کى ئاشتیانه خه ریکه لێده بێته خه یاڵ سیسته مه که یه ک��ه ب��ه رام��ب��ه ره ک��ه ی��ش و له نیشانه ى نائومێدی چاندنه به م پێیوایه ل��ێ��ره دای��ه ک��ۆى ه��ه ڵ��ه ک��ه داوه ، ک��ه وات��ه به د حاڵیبونه ى ئه م گرێکوێره کان ئه مه یه ، ئه م و نائومێدى چه مکى ل��ه ده س��ه اڵت��ه ناعه قانى زۆر شێوه یه کى به نائومێدیه کاتێکدا ل��ه ده خوێنێته وه ، نامه نتیقى و کوردستان ب��اش��ورى ک���وردى کۆمه ڵگاى ئه م نائومێدیه به شێوه یه کى تر وێناده کات و پێیوایه ده س��ه اڵت بێمنه ته به هه ڵکردنى په یامى ئاشتیانه و هه موو جۆره هه وڵێکى

مه ده نیانه بۆ چاکسازى له گه ڵ ئه م جۆره وایه پارتیدا ماناى سیسته مه ى یه کێتى و که ناتوانێت له ئاستیدا بێت و چاکسازیان

پێناکرێت. که واته یه کێتى و پارتى به وه شاندنى ئه م نائومێدییه نه ک هه ر له نیشانه یان نه داوه مه رگى کوشتنه کات به م نه یانتوانیوه و خۆیان بۆ ماوه یه کى دیکه دوابخه ن، پێموایه خۆیان له بااڵنسى به رزبونه وه ى داخوازیه کان نزیکتر کردۆته وه و توڕه یى خه ڵک لێیان بوه به مه سه له یه کى حه تمى و قۆناغه که یان بۆ خه ڵکى له بارکردووه بۆ روخاندنى خۆیان.

بۆیه واچاکتره تا کات به به ریه وه ماوه ئه م بنه ڕه تى ته رجه مه یه کى زوه هه رچى نائومێدیه بکه ن بۆ بااڵکردنى به خشینه وه ى پ��ردى چ��اک��ردن��ه وه ى و متمانه و ئومێد خه ڵک، چونکه و خۆیان نێوان په یوه ندى چاندنى نائومێدى هه رگیز واتاى مسۆگه ر کردنى چنینه وه ى کورسى ده سه اڵت نادات

به ده سته وه . salartutmani@yahoo.com

هۆشیارییه کانى خه ڵک له سه رده مى به سه ربازگه کردنى کۆمه ڵگه دا

ئیسرائیل »ده وڵه تى کوردستان« داده مه زرێنێت)گۆڕان و هاوپشته کانى هه ڵه یان کرد(

چاوه ڕوانى چی ده که ن؟!

شین بوونى نائومێدىبااڵنسى داخوازییه کان به رزتر ده کاته وه

خالید‌عه‌بدولکه‌ریم

فه‌ره‌یدون‌بێوار

دلێر‌عه‌بدولڕه‌حمان

ساالر‌توتمانى‌

دووشه‌ممه‌ 2010/11/8 ساڵی دووه م ژماره 5٣

دووشه ممه 2011/4/25 - 2711/1/29

17

بیروڕا

وێ��س��گ��ه ی��ه له ئ��ه گ��ه رچ��ى م���ردن دوا پرۆسه ى ژیاندا و ماڵ ئاواى کۆتاییه له به هاکانى ژیان و ئه و تونێله یه ئه بێ هه موو تاڵى و به کات به ناویدا گوزه ر مرۆڤێک بباته ژێرگڵ، مردن و سوێریه کانى ژیان وه ک خه سڵه تێکى نه گۆڕ له ژیانى مرۆڤدا نه ریتێکى بنه مای بۆته ده بێته وه ، دووباره چه سپاو له سروشتى مرۆڤدا، ئه مه ش به پێى خسڵه تى سروشتى نه ته وه کان بۆ له ناوبه ردنى ت��ه رم��ى م���رۆڤ، ب��ن��ه م��اى ج��ۆراوج��ۆرى

به پێى فۆرمێکى و هه ریه که یان وه رگرتوه تایبه ت مامه ڵه له گه ڵ شاردنه وه ى الشه ى م������ردوودا ده ک�����ات، ک��ه ه���ه ر ش��ێ��وازه ى گوزارشته له کلتور و ئاینه جیاوازه کان، و هه یه مێژووییان بنه مایه کى ئه مانه ش ده مان گێڕێته وه بۆ سه رده مى رابردوو، که هه ریه که ى چیرۆکێکى له ناوبردنى ته رمان بۆ ده گێرنه وه ، وه ک ناشتن له ئیسالمدا و و به رزایه وه له دانانى و له بوزى سوتاندن و... روبارو ناو فڕێدانه و زه رده شتیه کان

هتد. ئه مانه هه موویان به شێکن له کلتور و باو نه ریتێکى وه ک م��رۆڤ ئاینه کان، پیاده ى ده کات له ژیانى رۆژانه یدا، ئه وه ى له م���رۆڤ کاتێک س��ه رن��ج��ه ، جێگاى سه ره مه رگدایه هه موو ژیانى بیرده چێته وه و ده گه ڕێته وه بۆ الى ئه و ئایین و کلتورانه ى کاتێک ئ��ه وه له به ر پێیه تى، ب��ڕواى که

مرۆڤ ده مرێت ناتوانێ هیچ شێک له گه ڵ خۆى بباته گۆڕه وه ، چونکه هه مووشتێک ب��ێ به ها ده ب��ێ��ت ته نها ئ��ه و م��رۆڤ الى له م مه به ستمه ئه وى بێگومان بڕوانه بێ، وتاره دا باسى بکه م سیاسه تى زه وى رووکن که حکومه تى کوردستان له دابه ش کردنى شاره وانیه کان واتا ده کات، پیاده ى زه ویدا زه وى، کردنى ب��ۆداب��ه ش له هه رپالنێکیدا زه ویه رووکنه کان دابه ش ناکه ن و هه ڵیان به شێکه ئه مه ش نادیار، بۆ کاتى ده گرن رازى بۆ له سیاسه تی حزب و حکومه ت ده بینین ئه وه له به ر به رپرسه کانه ، کردنى به رپرسه کان به س زه وى رووکنیان ده وێت؟ زۆرى ه��ه ره به شى ک���ردووه واى ئه مه ش خانوه کانیان وه اڵت���م���ان ب��ه رپ��رس��ه ک��ان��ى رووکن بن، بۆ ئه وه ى به ئاسووده یى جارێک چونکه به بین، دنیا هه ژاره کان له زیاتر زه وى روکن دوو رووى هه یه و ده توانى له

دوو الوه دونیا ببینى ئه مه ش درێژکراوه ى مێژووى سیاسه تى دوالیزمانیه ، که مرۆڤه سیاسیه کانى راهێناوه تا له ژیانى رۆژانه دا بکه ن، چه مکه دا ئه م له گه ڵ مامه ڵه ى له به ر ئه وه دوو رووى زه وى رووکن له هزرى سیاسه تى ئه مڕۆدا به ماناى دووجار هه تاو واتا که زستاندا ل��ه وه رزى مسۆگرکردنه ده گێڕنه وه راس��ت��ه ، چیرۆکه ئ��ه م ماناى شارۆچکه کانى له یه کێک )له ده ڵێن: سه رمه رگدا ل��ه به رپرسێک ک��وردس��ت��ان ب��ۆ خزمه کانى و ده ب��ێ��ت وه س��ێ��ت ده ک���ات ده ڵیت ئه گه ر مردم باگۆڕه که م رووکن ئاسوده تره ، رووکن گۆڕى چونکه بێت(، له له راستیدا ئه م میتۆده بۆته به شێک له به ر به رپرسانى ده سه اڵت، ئایدیا و هزى سامانه که ى له سه ره مه رگدا ده بینین ئه وه له بیرنیه ، به اڵم رووکنى گۆڕى له بیره که ده سه اڵت پێى ده به خشێ، ئه مه ش بنه ماى

له حکومه ته کردنى جیاوازى سیاسه تى بێ و به ده سه اڵت سه ر مرۆڤه کانى نێوان ده سه اڵت، بێگومان کاره ساته حکومه تێکى خۆماڵى له سه ر بنه ماکانى جیاوازى کردنى رووک��ن زه وى و بکات گه شه هاواڵتیان نارووکنیش زه وى و ده سه اڵت پیاوانى بۆ ئ��ه و ک��ه س��ان��ه ى پێش م���ه رگ زه وى ب��ۆ وه رده گرن، ئه مه وه ک هێڵێکى ستراتیژی شاره وانیه کان سیاسه تى له کارکردن بۆ گشتگیره مانایه کى و ده کرێت جێبه جێ زه ویدا، گومان دابه شکردنى له سیاسه تى نایه کسانیه یه ئه و چه قى ئه مه له وه دانیه کردنى پۆڵێن بۆ ده س���ه اڵت مرۆڤى که ژیان له م هه رێمه دا پیاده ى کردوه و هه موو خۆیدا ب���ه رژه وه ن���دى سێبه رى ل��ه شتێکى مامه ڵه کردوه ، له به ر ئه وه ئاسایى کردنه وه ى دۆخ���ى ه��ه رێ��م��ى ک��وردس��ت��ان و الب��ردن��ى سیاسه تى زه وى رووکن بۆ خۆمان و ئه وانى

ده س��ه اڵت��دا، زهنى له هاواڵتى بۆ تریش ئاساى ئه ساسیه کانى بنه ما له یه کێکه کردنه وه ى په یوه ندى نێوان مرۆڤى ده سه اڵت گ��ه ڕان��ه وه ى ه��ه روه ه��ا ئاسایى، مرۆڤى و له به رامبه نارووکنیشه زه وى که سێتى ئه گه ر ده پرسین بۆیه رووکنیشدا؟ رزه وى له هه ر ئاینێکدا جۆرێک مامه ڵه هه بێت له چ له گه ڵ گ��ۆڕا، ئه ى گۆڕى روکن ئاینێکدا ماناى هه یه و بۆچى به رپرسه کانى

وه اڵتمان به دوایدا وێڵن؟

خۆپیشاندانانه ى و ش���ۆڕش ئ���ه و دواى ک��ه زۆرب����ه ى واڵت��ان��ى ع��ه ره ب��ى گ��رت��ه وه له به ئه نجامه که شى راب���ردوودا مانگى چه ند له سه رکار البردنى سه رکرده ى چه ند واڵتێک و به ره ده وامیدان به شۆڕش و خۆپیشاندانه کان له چه ند واڵتێکى دیکه ى عه ره بى و ناوچه که درێ���ژه ى هه یه . ه��ه ر وه ک��و چ��ۆن ئاشکرایه که ئه م خۆپیشاندانانه ده رئه نجامى سیستمى حوکمى چه ند ساڵه ى سه رکرده ناوچه یه کان کردنه وه ى به رته سک له سه ر کارکردنیان و ماف و ئازادییه کانى خه ڵک و دروستکردنى جیاوازى چینایه تی و باڵوبونه وه ى له ڕاده به ده رى هه ژارى له م ناوچانه دا، له دیارده زه قه کانى ئه م

شێوازه بوون له حوکمکردن. ئ��ه وه ى که لێره دا ده م��ه وێ��ت ئ��ام��اژه ى پێ کوردستانیش هه رێمى ک��ه ئ��ه وه ی��ه ب��ک��ه م وه ک به شێک له ناوچه که بێبه ش نه بوه له و که جه ماوه رییانه ى و چاالکیه خۆپیشاندان له ناوچه کانى دیکه بونیان هه بووه ، هه رچنده یه که م )2/17( له لێره روداوه کان ب���ه رواره ش ئ��ه م دواى و خۆپیشاندان رۆژى ده نوسرێته وه ، به اڵم کاریگه رى و هۆکاره کان بونه هۆى سه رهه ڵدانى ئه م چاالکییه که جه ماوه ریانه پێشینه یه کى ده وڵه مه ندیان هه ییه ، ب��وارى حکومرانی بێت یان له بوارى چ له ره خساندنى یان و بێت ئازادییه کان و ماف ئازادى به سه باره ت ته ندروست ژینگه یه کى راده بڕین و مافى به ده ستهێنانى زانیارى یاخود بێالیه نى و سه روه رکردنى ده سه اڵتى دادوه رى و

سیسته مى په رله مانى له م هه رێمه دا. ئێمه لێره دا مه به ستان له باسکردنى ئه م شتانه بێ ئه همیه تکردنى ئه م ئه زمونه ى ئێستا نیه یاخود ئه وه ى زه ڕبى سفرى بکه ین، وه ک ئه وه ى که هیچ کارێک نه کرابێت بۆ هاواڵتیان، به ڵکو مه به ست لێره دا ئه وه یه ، ئه وه ى که کراوه له ئاستى داواکارى و خواسته کانى هاواڵتیاندا نه بووه و ئاشکرایه هۆکارى ئه مانه ش تێکه ڵ به ره گداکوتانى و بونى حزب و حکومه ت ده سته اڵت سه ره کیه کانى جومگه کرۆکى به هه وڵێک ه��ه ر نه زۆککردنى دواج���ار و ئاراسته ى چاکسازى و نه هێشتنى جیاوازییه کان و جیاکردنه وه ى حزب له حکومه ت، مه به ستم ل��ێ��ره دا ج��ی��اک��ردن��ه وه ى ح��زب ل��ه حکومه ت بۆ هه وڵدانه به ڵکو نیه ، ره ه��ا به شێوه یه کى رێکخستنه وه ى ئه و په یوه ندیه ى که له نێوانیاندا هه یه و بیناکردنى ته وافوقێکى رێژه یى و بردنى به ئاقارێکى ته ندروستدا، واته ئه و په یوه ندیه ، ئه م به کارهێنانى وانه بێت ئه گه ر چونکه هه ڵه ش به ڵکو نییه ، گونجاو ده سته واژه یه

ده بێت له زۆربه ى کاتدا. ئه ویش هه یه هه ڵنه گر حاشا راستیه کى ئ��ه وه ی��ه ک��ه ل��ه زۆرب����ه ى واڵت��ان��ى جیهاندا ئه مڕۆ حکومه ت له رێگه ى حزبه بااڵده ست و براوه کان پێکده هێنرێت به تایبه ت ئه و هێزانه ى که براوه ى هه ڵبژاردنه کانن و زۆرینه ى ده نگى له شێوازه ئه م ده ستهێناوه ، به ده نگده رانیان یاساناسان و بیرمه ندان بیروڕاى بیرکردنه وه ئاشکراشه س��ه رده م��ه ن، ئه م سیاسیه کانى و هه وڵدان بۆ رێکخستنه وه ه ى په یوه ندى حزبه کانى فاکته رێکى حکومه ت له گه ڵ ده س��ه اڵت دۆخه ى ئه و بۆ چاره سه رکردنى ده بێت کارا که ئه مڕۆ له هه رێمه که مان هاتۆته پێش به رده وامیدان له جگه جێبه جێنه کردنیشى و

به خۆپیشاندانه کان، رق و توڕه یى خه ڵکیش ب��ه رام��ب��ه ر ب��ه ده س�����ه اڵت زی��ات��ر ده ک����ات و دامه زراوه کانى به ده کات الواز متمانه شیان

حکومه ت. له مکاته دا ده گونجێت ئه و روداوان��ه ى که ده بینێته وه خۆی و ده گوزه رێت شه قامدا له له داواک��ارى و خۆپیشاندانى مه ده نیانه و...هتد، ده گونجێت سه ربکێشێت بۆ توندوتیژى و ئاڵۆزبونى بارودۆخه که ، دیاره ئه مه ش نامۆ نابێت. له به ر ئ��ه وه ى بێ وه اڵم��ى ده س��ه اڵت له به رامبه ر دواک��ارى چه ندین ساڵه ى شه قام و ئیستاش له به رامبه ر جه ماوه رى خۆپیشانده ر که پێویست بوو ده سه اڵتى سیاسى له هه رێمى داخوازییه کانى وه اڵم��ى زوو کوردستان هه ر هاواڵتیانى بدایه ته وه و رێکار و شێوازى یاسایى گونجاوى بگرتایه ته به ر بۆ ده ستگیرکردنى هه موو ئه وانه ى که هۆکارى سه ره کى روودانى ب��ه رواره ش روداواک��ان��ى )2/17( و دواى ئه م بوون، ئه گه ر بهاتایه و ده س��ه اڵت وه اڵمێکى خۆپیشانده ران داواک��اری��ه ک��ان��ى بۆ ئه رێنى داواک���ارى له ده بینێته وه خ��ۆى که هه بوایه داواکاریانه ش که کاتیان ئه و و هه نوکه ی زیاتر پێویسته بۆ جێبه جێکردنیان له سه ر ئه رزى واقیع که نه کراوه ..؟، ئه وه بارودۆخه که به م

دۆخه ى ئێستا نه ده گه یشت. هه رچه نده پێچه وانه ى زۆرێک له سیاسى و ده سه اڵتداره کانى ئه م هه رێمه من پێموایه ئه م بارودۆخه ى شه قام شتێکى ئاساییه و به شێکه له ده رهاویشته کانى کۆمه ڵگه ى مه ده نى، له به ر ئ��ه وه ى ده وڵ��ه ت وه ک دیارده یه کى سیاسى و له نییه ب��ه ده ر کۆمه ڵگه له کۆمه اڵیه تى که موکورتى، هۆکارى ئه م که م و کورتیانه یش ده گه ڕێته وه بۆ جیاوازیکردن و ناوچه گه رێتى که ناته ندروست...، حزبایه تى ملمالنێى و ئه داى له سه ر هه بووه نێگه تیڤیان کاریگه ى حکومه ت، ئه مه سه ره ڕاى ئه وه ى که کورد له باشورى کوردستان پێشوتر خاوه نى ئه زمونێکى تۆکمه و به هێز نه بووه له بوارى حکومڕانى و به ڕێوه بردنى خۆیدا، واته له بوارى حکومى حکومه ت ئه مانه ش س���ه ره ڕاى خۆبه خۆیدا، ده یتوانى سود له ئه زمونى واڵتانى پێشکه وتوو وه ربگرێت و به رنامه ى هه بێت بۆ چاکسازى، له رێگه ى پێشنیارکردنى پرۆژه یه کى نیشتمانى که هه موو الیه نه سیاسیه کان تیایدا به شداربن و به رنامه یه کى چڕوپڕ دابڕێژن و په نجه له سه ر برینه کان دابنێن و ئازارشکێنه کانیش ئه کتیڤ

)چاالک( بکه ن، به کردار..؟ شتێکى تر که ده مه وێت ئاماژه ى پێ بکه م ئه و فورسه ته مێژوویه یه که له کوردستان بۆ سه رکرده بااڵکانى هه رێم ره خساوه له رێگه ى کۆتاییهێنان به ئاڵۆزیه کان و جێبه جێکردنى له ج��ه م��اوه رى خۆپیشانده ر داواک��اری��ه ک��ان��ى شه قامه کان که ئاسان نیه ، به اڵم نها مێژوو خێراتر و ک��ارات��ر خنجیله یه ه��ه رێ��م��ه ل��ه م له سااڵنى پێشوتر روداوه ک��ان تۆمار ده کات هه ڵوێسته کانیش ن��اوه ک��ان، ش��ێ��وازه ک��ان، و به شێوازێکى سه رده میانه تر ده نوسێته وه ، ئه م دیکۆمێنته ش له مێژوو له محافلى نێوده وڵه تى شوێنى تایبه تى بۆ خۆى ده گرێت، بۆیه ئه گه ر سه رکرده کانى کورد ئه م هه له مێژووییه بۆ به رژه وه ندى میلله ت ئه وه له بقۆزنه وه خۆیان گومان ل��ه وه دا نیه که ده بن به سمبولى ئه م شێوازه نوێیه له مێژوو که تۆمار ده کرێت. رێگه ییان شکۆمه ندییان ئه گه ر »بێگومان پێبدات...« ئه مه جگه له وه ى هه رێم له رێگه ى ده سه اڵتى هه رسێ سه رۆکایه تیه که ى )هه رێم، حکومه ت و په رله مان( که چه ندین بڕیارى یه کالکه ره وه یان به ده سته وه یه بۆ ساغکردنه وه ى کێشه کان و چاره سه رکردنى دۆخه که ده توانن

هه ڵوێستى خۆیان به ئاشکرا ده رببڕن.

هه موو کۆمه ڵگه یه ک پشت ده به ستێت به رۆڵ و توانای گه نج، له کایه ی هه ر و داهێنان و هێز بیری کۆمه ڵگه یه کدا گه نج گه نجه ، پێشکه وتووخوازی هزری خ��ۆش س���اڵ. )٣0-17( ت��ه م��ه ن��ی ل��ه ل��ه وه دای��ه کۆمه ڵگه یه ک ه��ه ر به ختی تێیدا س��اڵ )٣0-17( گه نجی رێ��ژه ی زیاتره ، له ته مه ندار، هێمای خۆشبه ختی کۆمه ڵگایه دا له و پێشکه وتووخوازی و تاقه یه یه و هێز ئ��ه و گه نج ده بینرێت. بۆ کۆمه ڵگه ئ��ه دات��ه گ��وژم هه میشه به ره وپێش چوون بۆ زیاتر گه شه ی ئابوری پیشه سازى و سیاسه ت، و کشتوکاڵی و هه روه ها وه رزش. رۆشنبیری، سه ربازی، ده یه وێت زه مه نی به سه رچووی نه وه کانی ته مه نداره کانه ن��ه وه ی ک��ه خ��ۆی پێش ژیانی خ��ه ون��ی ت��ه واوک��اری تێپه ڕێنن، گه نج بێت. کۆمه ڵگا نه وه کانی پێش که ده ستاوده سته یه ئه و وه رگ��ری ده ست بۆ ماندون یان نیه وه هایان توانایه کی ب��ه ره وپ��ێ��ش چ���وون.. گ��ه ن��ج ل��ه ه��ه ڕه ت��ی خه ون ئه و ده به خشێته هێز بونیدا، گه نج و هزره تازه ی که هه یه تی، که متر ئاوڕ ل��ه ش��ه رم و رێ��گ��ره ک��ان ئ��ه دات��ه وه ، بۆیه هێزی به تایبه ت ناتوانێت هێزێک هیچ یان بکات، چ��ه واش��ه ی��ان ت��ه م��ه ن��داره ک��ان و جوڵه ئ��ه و هه موو له وه ستێنێ رای��ان هات ئه گه ر بۆیه تیایاندایه ، تاقه یه ی له وێوه کۆمه ڵگه ئه وه رێگری لێ کرا، ده بێت، دواکه وتوویی کاره ساتی توشی چونکه گه نج له گه ڵ هێز وخولیا و خه ون هه ندێک خۆیه تی. سه رده می هزری و زانا پێیانوایه ئه گه ر یه ک رۆژ به ربه ست لێوان که گه نجانه ی ئه و به رده م بخرێته ئه وا پێشکه وتووخوازی خه ونی له لێون ده بات، دواوه به ره و کۆمه ڵگه یه کساڵ به ره و وایه )10( ساڵ پێیان هه ندێکیش ئه بوتالب ک��وڕی عه لی ده یبات، دواوه نه وه کانتان ده فه رموێت: له جێگه یه کدا ب���ه ب��ی��ری ک���ۆن س��ه رک��ۆن��ه م��ه ک��ه ن، له دایک ل��ه س��ه رده م��ێ��ک��دا ئێوه چونکه به درێژایی له سه رده مێکدا، ئه وانیش بون له کۆمه ڵگه ی کوردی هه رێمی مێژوو مه ینه ت ب��ه ش هه میشه ک��وردس��ت��ان��دا ت��ری��ن ی��ان گ��ون��اح ت��ری��ن چ��ی��ن، چینی خولیاو و خه ون هه میشه بووه ، گه نجان بردۆته جه نگدا له هێزیان ی��ان ه��زری��ان کرابن به جه نگاوه ر ب��ه زۆر چ جا س��ه ر، ی���ان ل��ه ب��ه ر ب��ژێ��وى ب��ون��ه ت��ه ج��ه ن��گ��اوه ر، سوستماکی قوربانی زۆرترین هه میشه بوون، هه رێمه ئه م گه نجانی جه نگه کان ره تکردبێته وه ، جه نگاوه ریان هه رکاتێک جه نگاوه ریه ک به زۆر بوبێت یان خواستیان ل���ێ ن��ه ب��وب��ێ ئ����ه وا م��اف��ی ژی��ان��ێ��ک��ی تاریکه کانی ل���ه ژووره ن��ه ب��وو، س��اده ی��ان ده دا، ح��ه ش��ار خ��ۆی��ان ئ��ه ش��ک��ه وت��ه ک��ان دیکتاتۆره کانه وه ، حکومه ته له سایه ی نه بووه ، کۆمه ڵگه یان تێکه ڵبونی مافی به شێکی وای کردوه که ئه مانه ش هه ر له ژێر ئاواته کانیان و خولیاو ل��ه زۆر

ترس و به زۆر ناچارکردندا له بار بچێت. بنوسنه وه ، خۆیان ژیانی و شاعیر ببنه ل��ه ژێ��ر )1991( راپ��ه ڕی��ن��ی پ��ێ��ش ل��ه حوکمڕاندا دیکتاتۆرترین ده س��ه اڵت��ی ک��ه رژێ��م��ی ب��ه ع��س ب���وو، ب��ه درێ��ژای��ی ژیانى سه ختترین حوکمکردنی م��اوه ی به رده وام گه نج به خشیووه ، کۆمه ڵگه به س��ه رب��ازی کردنی به زۆر ب��ه ر خ��راوه ت��ه ج��ه ن��گ��ه ی��ه ک ل��ه دوای��ی��ه ک��ه ک��ان��ی ئ��ه و رژێ���م���ه ، ج���ا چ ج��ه ن��گ��ه ک��ان��ی ب���ه ر و دراوس�����ێ ی��ا خ���ود ب���ه زۆرک���ردن���ی���ان به ره نگه خۆیان، میله تی دژی جه نگاوه ر به سه ر گه نجی گه لی ئه و کاره ساتانه ی به عسدا حوکمڕانی له سه رده می ئێمه دا کتێبی ده ی��ان و زۆر وه ختێکی هاتووه ،

بوێت بۆ نووسینه وه ی. ئاماژه ی مه به ستمانه ل��ێ��ره دا ئ��ه وه ی پ��ێ��ب��ده ی��ن، ئ���ه و ده رف���ه ت���ه زێ��ڕی��ن��ه ب��وو ده خ��واس��ت، پ��ێ ه��ی��وای ئێمه گه نجی شۆڕشگێڕییه کان ب��زوت��ن��ه وه ه��اوش��ان��ی رژێم. گۆڕنانى له و وه ده رن��ان خه باتی پێشکه وتن ه���زری ئ��ه س��پ��ی ب���ۆئ���ه وه ی هه رێمێکی ل��ه خ��ول��ی��اک��ان��ی و خ���ه ون سه ربه خۆدا حوکم بهێنێته دی، بێگومان سیسته مى ستراتیژی گ��ه وره ی هه ڵه ی ح��وک��م��ڕان��ى، ل�����ه ڕووی ک��ۆم��ه اڵی��ه ت��ی و پیشه سازی و ئ��اب��وری و سیاسی و وه رزش���ى و رۆش��ن��ب��ی��ری و کشتوکاڵی درێژایی به نه توانراوه بوو ئه وه هتد..، ح��ک��وم��ه ت��ی ه���ه رێ���م س���ود ل���ه ت���وان���ا و ه���ێ���زی پ���ێ���ش���ک���ه وت���ن���خ���وازی خ���ه ون���ی ئه م وه رب��گ��رێ��ت، گ��ه ن��ج داهێنانه کانی سیاسییه حزبه بۆ ده گه ڕێته وه هه ڵه یه ش چۆنێتی ئ�����ازارى ک��وردس��ت��ان��ی��ه ک��ان، له شتێک هه موو له به ر گه نج ژیانی پاشتر حوکمڕانه کاندایه حزبه ئه ستۆی بێگومان حکومه ت، ئه داى ئه ستۆی له له هه میشه ب���ووه ، ران��ه وه س��ت��او گ��ه ن��ج کارای هێزێکی جوان خه ونی و پ��رۆژه ه��ه ب��وو، ت��ا ل��ه ک��ای��ه ی پ��رۆس��ه ی ب��واره کۆمه ڵگه ک��ۆم��ه ڵ��گ��ه دا جیاجیاکانی ب��ه ره وپ��ێ��ش ب��ب��ات، ل��ه واڵت���ان���ى دی��ک��ه به ره و و هێز که ره سته ی هه میشه گه نج و به هێز ده وڵ���ه ت ب���ووه ، پێشچوونه کان حکومه ت ب��ووه ، دروس��ت گه نج خه ونی گه نج خواستی و ئینتیما پێده ری درێژه و حزب پێدانی درێ��ژه کۆڵه که ی ب��ووه ، حکومه ت گه نجانی نێو کۆمه ڵگه بووه ، بۆیه پێویسته هه میشه ده رگاکان به ڕویدا پێشکه وتووخوازی ه��زری تا ئ��اوه اڵب��ن،

خاڵی بکاته وه له به ره و پێشچونه کاندا.به اڵم له پاش راپه ڕینی ساڵی )1991( گه نجی ل��ێ��زان سیاسه تێکی ب��ه ح��زب خۆی ب��ه رژه وه ن��دی��ه ک��ان��ی مه به ستی ب��ۆ ته ماشا نمونه ب��ه ئ��ه گ��ه ر به کارهێنا، ده یبه ن پیره کان ئێستا حکومه ت بکه ین، به ڕێوه ، حزبیش گه نج، ئه مه ش به و پێیه ی له حکومه ت له ده وڵه مه ندتره حزب که به ده ست گه نجان ژیانی قوتی ه��ێ��زدا، حزبه وه یه ، به نمونه ئه گه ر فه رمانبه رێکی )400( موچه ی حکومه تدا له گه نج له به دڵنیاییه وه ئه وا بێت، دینار ه��ه زار ت��ا سێ دو ح��زب��ی��ه ک��ان��دا ئ��ۆرگ��ان��ه نێو ه��ێ��ن��ده ی م��وچ��ه ح��ک��وم��ی��ه ک��ه ی��ه ، که ئینتمای نه مانی بۆ سه ره تاترینه ئه مه ب����ڕواب����وون و ئ��ی��ن��ت��م��ا و ن���ه ت���ه وه ی���ی

به حکومه ت، که واتا لێره دا حزب گره وی خۆی له حکومه ت ده باته وه ، کاره ساتیش ل��ه دۆخ���ی ح��وک��م��ڕان��ی��دا ده خ��وڵ��ق��ێ��ن��ێ، ن��اه��ێ��ڵ��ێ��ت گ��ه ش��ه ی پ��ێ��ش��ک��ه وت��وخ��وازی گه شه ب��واره ک��ان��دا ل��ه س��ه رج��ه م حکومی ب��ک��ات، ئ��ه گ��ه ر ئ��ام��ارێ��ک وه رب��گ��ری��ن ده گه ینه بکه ین لێوه باسی سانا زۆر ئ���ه و راس��ت��ی��ه ی ک���ه ئ��ێ��س��ت��ا زۆرت���ری���ن حزبدایه به رژه وه ندی خزمه تی له گه نج ب��ه رژه وه ن��دی ئ��ه وی��ش حکومه ت، ن��ه ک که حزبه ، چ��ه ک��داری بوونی زلهێز به بڕێک پێناو ل��ه ده ک���ات ن��اچ��ار گه نج به جێ حکومه ت خزمه تی زیاتر پ��اره ی بهێڵێ بۆ خزمه کردنی حزب که ئه مه ش دواج����ار ل��ه ئ��اک��ام��ی م��ل��م��الن��ێ ح��زب��دا ن��ه ت��ه وه و گ��ه ل ب��ۆ ئینتمایه کی هیچ ده بێته چونکه نامێنێ، ح��ک��وم��ه ت و هه ڵگری به رژه وه ندی و ئینتمای سیاسی ناحه ز ده بێته گه نجێکی هه روه ها حزبی، دیکه حزبه کانی گه نجانی به به رامبه ر ده گرێته حوکم حزبه ی ئه و هه روه ها و ناوخۆیه کاندا جه نگه له به نمونه ده ست، گه نجی به گژ ده کرا حزب ئه م گه نجی ح��زب خوێنی ئ��ه م ح��زب��دا، گه نجی ئ��ه و ده ڕشت، دیکه ی حزبه که ی هاوگه نجی سه رجه م خه ونی پێشکه وتن خوازی خه ون ئینتمای ی��ان تایبه تیه کانی ئ���اره زوه و ب���ۆ ن��ی��ش��ت��م��ان��ه ک��ه ی ده ب�����ووه ق��ورب��ان��ی

به رژه وه ندی عه قڵی سیاسی حزبی. هه رێمه دا له م ئێستا ئامارێک به پێی به رژه وه ندیه خزمه تی له )70%(ى گه نج ئۆرگانه نێو له چ جا حزبیه کاندایه ، ح��زب��ی��ه ک��ان��ی خ��ۆی��ان ی��ان ت����ه واوی ئ��ه و ح��ک��وم��ه ت��ه ی ح��زب ده س��ت��ی ل��ه س��ه رج��ه م ده م���اره ک���ان���ی���دای���ه ، ک���ه وات���ا ده ت��وان��ی��ن ناتوانێت )%٣0( ب��ه کۆمه ڵگا بڵێین بڵێین ده ت��وان��ی��ن ی���ان ب��ک��ه وێ��ت، پ��ێ��ش هه ر پێشکه وتنی بۆ چونکه حکومه ت، کۆمه ڵگایه ک پێویسته رێژه ی )60%(ى گه نج به شدار بێت تێیدا پاشان رێژه که ی دی��ک��ه ب��ه ت��ه م��ه ن��ه ک��ان ت���ه واوی بکات، مودێڕن پێشکه وتوو، ده ت��وان��ێ��ت ئینجا ئینتمای خاوه نی بێت، خ��واز ومۆدێڕن به هێز و راسته قینه ی نه ته وایه تی و خاک پرسیارێک چه ند ل��ێ��ره دا ب��ن، دۆس��ت��ی دێته ئاراوه پێویسته بڵێین: ئایا گه نجێک تاواده ی به سه رچوونی ته مه نی گه نجێتی تاقه و ئینتماکه ی بۆ حزب سه رف بکات بۆ بگۆڕێت ئینتمای ده توانێت دواج��ار به درێژایی له کاتێکدا نه ته وه ؟ و خاک ه��ه م��وو ح���زب���ه دا دژی ل���ه و خ��زم��ه ت��ی حزبه کانی له که دیکه یه گه نجه کانی راسته قینه ی زه وی له سه ر که دیکه دان له که گه نجێک، ئایا هه رێمه ن؟ ئ��ه م بێت حزبێک سه ربازى ته مه نیدا م��اوه ى ک��ه خ��زم��ه ت��ی ب��ۆ ح��زب س���ه رف بکات کاتێ واده ی تاقه و خه ونی ته واو ده بێت بکاته وه دروس���ت خ���ه ون ده ت��وان��ێ��ت ئ��ای��ا له کاتێکدا نیشتمانه که ی؟ و گ��ه ل بۆ حزبدا له نیشتمان و گه ڵ ب��ه رژه وه ن��دی پاراستنی و حزبییه ب��ه رژه وه ن��دی زیاتر هێز و ده ستکه وتی حزبیه چۆن ده توانێت بونیادی ئه م خه ونه سه ره تاییه بنێته وه ؟

پێویستی ح��زب��ی��ش راس��ت��ه ب��ێ��گ��وم��ان به وه یه که هێز و تاقه ی و خه ونی گه نج بکات، سه رکه وتووی و بکات زلهێزی

له وه دایه کاره ساته که راستیدا له به اڵم بێته وه ل��ه ده وری کۆ له )70%(ى گه نج ئه توانین لێره دا ب��ه ری. فه رمان ببێته و ئ��اس��ان واڵم���ی ئ��ه و پ��رس��ی��اره ب��ده ی��ن��ه وه که دیکه س��ه دان��ی پرسیاره ئ��ه م ن��ه ک مافم بڵێن من ده ک��ات. که لێمان حزب هه یه که درێژه به خه باتی سیاسیم بده م ئه ندامی ب��ه پێویستیم نێوه نده شدا ل��ه م راسته به ڵێ ده ڵێین ئێمه ش هه یه گه نج ب���ه اڵم ه��ه م��وو کاتێک م��اف��ی خ��ۆت��ه ، حکومه ت ئارامه واڵت له کاتێکدا نا، بۆ گه نج )10%(ى ل��ه پێویسته هه یه بۆ بگه ڕێته وه )90%(ى و بێت خ��ۆت ئیدی ده وڵ����ه ت، چ��ون��ک��ه ح��ک��وم��ه ت و به کاره ساتانه ی و قوربانیدان ئه و به سه ئێستا هات، هه رێمه دا ئه م سه ر گه نجی هه رێمه دا له م گه نجان له زۆرێ��ک که )6٣%(ى واتایه ی به و زۆرێ��ک ده ژی��ن ب��ه رده وام گه نجه ک��وردی کۆمه ڵگه ی ن����ه وه ی ن���وێ پ��ێ��ده گ��ات، ئ���ه م رێ��ژه ی��ه مافانه ئ��ه م پێویسته ل��ه زی��ادب��ون��دای��ه . کوردستان، هه رێمی به گه نجی بدرێته وه نه هێڵێت، به جێ ئه م کۆمه ڵگایه تاچیتر نامۆ ژی��ان و غه ریب ال خۆیان واڵت��ی خواسته کانیان و م��اف بتوانن و نه بێت خاڵی ه��ه رێ��م��ه دا ئ��ه م پێشکه وتنی ل��ه

بکه نه وه . حکومه ت به دوا له مڕۆ پێویسته بۆیه بۆ بدات به گه نج زیاتر بوار ده رفه ت و پرۆژه کانیان. و خ��ه ون له سودوه رگرتن ه���ه روه ه���ا پ��ێ��وی��س��ت��ه زه م��ی��ن��ه ی ک���ار و بکات. ده سته به ر بۆ فه راهه میان ژیانى س��ه رک��اری��ان چ��ون��ه واده ى ت��ا پێویسته سه رجه م له گرنگه هه بێت. سۆشیالیان کایه بنه ڕه تیه کانى حکومه ت پێکهاته ی زۆرینه ی تواناکانی گه نجى خاوه ن بیر و هه روه ها مافی چونه ده ره وه بێت، لێهاتوو و س��ه ف��ه رک��ردن��ی��ان ه��ه ب��ێ��ت، ب��ۆ زی��ات��ر پێشکه وتویدا، ل��ه ڕوى عه قڵ ک��ران��ه وه ى ک��ای��ه ی ل��ه ب��خ��رێ��ت��ه وه دوور ه���ه روه ه���ا به رژه وه ندیه و ب��وون به حزبی و سیاسی حزبیه کان، هه روه ها هه ر یه ک له بواری خ���ه ون و خ��ول��ی��ای پ��ێ��ش��ک��ه وت��ووخ��وازی��دا ده رف����ه ت����ی ب���ۆ ب��ڕه خ��س��ێ��ن��رێ��ت ک���ارى له سه رجه م بدرێت پێ رێگه ی پێبدرێت، سه ربه خۆ پێشکه وتووخوازیه کاندا ب��واره و ئ���ازادی م��وم��ارس��ه ی بتوانێت ب��ێ��ت، م��اف��ه ک��ان��ی خ���ۆی ب���ک���ات، ه���ه روه ه���ا بکرێت خ��ۆش ب��ۆ خوێندنی زه م��ی��ن��ه ی حزبی ئینتمای و ئاین ج��ی��اوازی ب��ێ پێ پرسی واڵت، ده ره وه ى و ل��ه ن��اوخ��ۆ ب��ه ش��داری ببسترێت پ��ێ پشتی بکرێ پێ بکرێت له هه موو ئه و یاسایانه ی له ئاینده دایه ، نه وه کانى به رژه وه ندى خۆى و شوێنى هاوسه رگیردا پرۆسه ی له کاتی بکرێت، ب��ۆ ئ��اس��ان��ک��اری و نیشته جێ م��اف��ی خ��ۆک��ان��دی��دک��ردن��ی ب��ۆ ه��ه م��وو پ��ۆس��ت��ه ب��ااڵک��ان��ی ح��ک��وم��ه ت ه��ه ب��ێ، ج��ێ��گ��ه ی��ان پ��ێ��ب��درێ��ت ل��ه ک��ار و ئ��ه رک��ه به رپرسیارێتیه کاندا، هه روه ها سه رجه م ئه و باج و به ربه ستانه له به رده میدا نه هێڵێنرێت، ک����ه وی���س���ت���ی پ���ێ���ش���ک���ه وت���ووخ���وازی���ان حکومه ت پێشکه وتنی بۆ له بارده بات، بونیادنانه وه ی ه��ه روه ه��ا کۆمه ڵگه . و نیشتمان و نه ته وایه تی پیرۆزی هه ستی

په روه ری.

ئه گه ر مردم باگۆڕه که م رووکن بێت؟

خواستى خۆپیشانده ران... و سیاسه تێکى ژیرانه ... رۆڵی گه نج له به ره وپێشچوونی داهاتی نەتەوەییدا

ژیڕۆ سۆڤى

هه ڵۆ ئه بوبه کر

هێمن به رزنجى

گۆشه‌یه‌کی‌تایبه‌ته‌،‌هه‌فتانه‌‌ئه‌حالم‌مه‌نسور‌ده‌ینوسێت

ساڵی یه که م ژماره 53

دووشه ممه 2011/4/25 - 2711/2/5

18

تیۆری

ل��ه پ��ێ��ن��او چ��اره س��ه رک��ردن��ی ک��ێ��ش��ه ی ک���ورد، س��ی��س��ت��م��ی ئ���ۆت���ۆن���ۆم���ی }خ���ۆب���ه ڕێ���وه ب���ه ری، ئازادی بۆ ته نیا دیموکراتیک، خودموختاری{ نه کراوه پێشنیار ک��ورد گه لی دیموکراسی و گه النی دیموکراسی و ئازادی پێناو له به ڵکو

گونجاوه . سیستمێکی تورکیا کێشه ی کورد وه ک یه کێک له گرنگترین کێشه بۆته ن��اوه ڕاس��ت، رۆژه��ه اڵت��ی بنه ڕه تییه کانی هه رێمه ئه م کێشه کانی له زۆرێک سه رچاوه ی کورد گه لی بۆ ته نیا نه چاره سه رنه کردنی و ناوه ڕاست رۆژهه اڵتی تری گه النی بۆ به ڵکو ده هێنێت. خ��ۆی ل��ه گ��ه ڵ خ���راپ ک��اری��گ��ه ری رۆژهه اڵتی کێشه کانی هۆکاری سه ره کیترین له سه رچاوه گرتوو ناسیۆنالیزمی بۆ ناوه ڕاست سه ر له ده وڵه تانه یه که � نه ته وه ئه و و رۆژئاوا ده که مه وه جه خت پێده درێت. پ��ه ره ی بنه ما ئه م ک��ه س���ه رچ���اوه ی ک��ێ��ش��ه ه��ه ن��ووک��ه ی��ی��ه ک��ان له رۆژه���ه اڵت���ی ن���اوه ڕاس���ت؛ ک��ێ��ش��ه ی ع����ه ره ب � له گه ڵ کوردان نێوان پێکدادانه کانی ئیسرائیل، � ن��ه ت��ه وه زهنییه تی س��وری��ا، و ئ��ێ��ران تورکیا، ده وڵ��ه ت��ه . ئ��ه گ��ه ر ل��ه ن��ێ��وان ع���ه ره ب، ی��ه ه��ودی، � نه ته وه زهنییه تی کورداندا و تورک فارس، ده وڵه تگه را نه بوایه و هه وڵه کان له پێناو ئازادی گ��او زهنییه ته ئ��ه م ل��ه گ��ه ڵ دی��م��وک��راس��ی و کێشه کانی چ��اره س��ه رک��ردن��ی ئ��ه م��ڕۆ ن��ه ده ب��وو، رۆژهه اڵتی ناوه ڕاست زۆر ئاسان ده بوو؛ پێگه ی کوردان و ناوه ڕاست رۆژهه اڵتی تری گه النی له گرتن دووری بۆ ئاسته . ئ��ه و نه ده گه یشته که بزانین ده ب��ێ ده وڵ���ه ت، � ن��ه ت��ه وه چه مکی ده وڵه تێک« نه ته وه یه ک، هه ر »بۆ تێڕوانینی � ده وڵه ت هه ڵه یه و داسه پاندنی چه مکی نه ته وه نه ته وه کان سه ر له سه رده سته کان هێزه الیه ن له کێشه کان قووڵتر ده کاته وه . بۆیه چاره سه رکردنی � نه ته وه چه مکی بێ به نه ته وه ییه کان کێشه

ده بێت. ده وڵه ت بۆ ته نیا ن��ه ده وڵ��ه ت��گ��ه را � ن��ه ت��ه وه زهنییه تی له به ڵکو سه رکوتکراوه کان، ن��ه ت��ه وه و گ��ه الن هه مان کاتدا بۆ به بێ هیچ به رژه وه ندییه ک بۆ به زهنییه تی ئه و گه النه و کۆمه ڵگایانه ی که نه ته وه � ده وڵه تگه راوه زاڵ بوون، له سه ر بنه مای شه ڕه تراژیە کانی مێژوو، به شێوه یه کی رۆشنتر نیشانیداوه . هه روه ها که ده زانن کاریگه رییه کانی تیۆری تایبه ت به و بونیادنراو سوسیالیزمی دیاریکردنی شێوه ی »مافی به ستالین و لنین »بۆ و خۆیان« ده ستی به گه الن چاره نووسی له کاریگه ری ده وڵه تێک« نه ته وه یه ک، هه ر بنه مادا، له دان��اب��وو. بزوتنه وه یه ک ه��ه ر س��ه ر تیۆری ده وڵه تێک، نه ته وه یه ک هه ر بۆ تیۆری په سه ندکردنی به ڵکو ن��ی��ه ، سوسیالیسته کان »ب������ۆ ه������ه ر ن�����ه ت�����ه وه ی�����ه ک، ده وڵ���ه ت���ێ���ک���ی

الیه ن له کاپیتالیزمه ن��ه ت��ه وه ی��ی« ب���ورژوازی له ده زان���ن ک��ه ه��ه روه ه��ا سوسیالیسته کانه وه . مادده ی )14( بیسته مدا سه ده ی سه ره تاکانی الیه ن له ئه مریکا ده وڵه تی س��ه رۆک ویلسۆن، ئه م له ناو کرا. په سه ند قه ومه کانه وه و کۆمه ڵ ماددانه : ماده ی مافی دیاریکردنی چاره نووسی پره نسیبێکی وه ک خ��ۆی��ان، ده ستی به گ��ه الن ب��ن��ه ڕه ت��ی پ��ه س��ه ن��د ک���را. ب����ورژوازی ن��ه ت��ه وه ی��ی نه ته وه یی ده وڵه تێکی به رچاوگرتنی به له گه ڵ خ��ۆی، ب��ۆ ده وڵ��ه ت��گ��ه را � ن��ه ت��ه وه تێڕوانینی و خه ریکی دامه زراندنی ده وڵه ت ده بێت و له پێناو گۆڕانکارییه کان له سه ر ئه م بنه مایەدا، تیۆری نه ته وه کانی بۆ ده وڵه ت »ده رفه تی دامه زراندنی خۆیان زهنییه ته کانی فاکته ره له گه ڵ تر«ی

بینی. گونجاو مافی پره نسیبی پ���ه رده ی پشتی زهنییه تی ده ستی به نه ته وه کان چاره نووسی دیاریکردنی � ن��ه ت��ه وه و ناسیۆنالیزم ب��ن��ه م��ادا ل��ه خ��ۆی��ان، ده وڵه تگه راییه . تێڕوانینی نه ته وه � ده وڵه تگه راش ل��ه ب��ه رام��ب��ه ر ن��ه ت��ه وه ک��ان��ی ت��ر، ده ی���ه وێ خۆی بهێڵێته وه . پ��ێ ل��ه س��ه ر ب��ه ه��ێ��ز ش��ێ��وه ی��ه ک��ی ب��ه بیسته م، س���ه ده ی درێ���ژای���ی ب��ه ئ��اک��ام��دا، ل��ه نه ته وه زهنییه تی له سه رچاوه گرتوو پێکدادانی جیهانی ش���ه ڕی ئ����اراوه . ه��ات��ه ده وڵ��ه ت��گ��ه را �له به ر ئاشکرایه تی. نمونه ی دووه م و ی��ه ک��ه م له ده وڵ��ه ت��گ��ه را، � ن��ه ت��ه وه شۆڤێنی زهنییه تی فه رمانڕوه ایی نه ته وه ، و گه ل ژماره یه ک سه ر نه ته وه ئه وه شدا، ئه نجامی له و ده بێت دروس��ت به کارهێنانی له گه ڵ سه رکوتکراو گه النی و ه��ه م��ان زه��ن��ی��ی��ه ت ب��ۆ دام��ه زران��دن��ی ن��ه ت��ه وه � ده وڵه ته کانی خۆیان له ناو شه ڕێک له به رامبه ر ده وه ستنه وه . ئیمپریالیسته کان داگیرکه ره هێزه له بنه مادا، ئه و بونیان زهنییه تییه که هۆکاری ب�����واره وه ، ل���ه زۆر ئ���ه م ش���ه ڕان���ه ش���ه روودان������ی ن��اوه ڕۆک��ی ده وڵ��ه ت��گ��رای��ه . � ن��ه ت��ه وه زهنییه تی ئامانجی ده وڵه تگه رایی، � نه ته وه ناسیۆنالیزمی شێوه یه کی ب��ه گ��ه الن به هاکانی ل��ه ن��اوب��ردن��ی داگیرکه ری و ئیمپریالیسته کان له جیاوازتر سه رده می کۆیالیه تی و فیۆداڵ بوو که ئه مه ش

بکاته وه . قووڵتر شه ڕه کانی له گه ڵ ره تکردنه وه ی چه مکی نه ته وه � ده وڵه ت � ن��ه ت��ه وه زهنییه تی ک��ه ب��زان��رێ��ت ئ���ه وه ده ب���ێ بۆیه ده کاته وه . دژوارتر چاره سه ری ده وڵه تگه را سه ر له ک��ورد کێشه ی ئاسانتری چ��اره س��ه ری گه الن له گه ڵ سوسیالیستی، چه مکی بنه مای له م ده بێت. هه نووکه ییه کاندا سنووره له ناو و ئۆتۆنۆمی سیستمی پێشنیاری روان��گ��ه ی��ه وه سیستم گونجاوترین ده ت��وان��ێ��ت دیموکراتیک

بێت.ئ��ۆت��ۆن��ۆم��ی دی��م��وک��رات��ی��ک، داب��ی��ن��ک��ردن��ی دیموکراتیکی � نه ته وه یی مافی بنه ڕه تیترین گه لی کورده له چوارچێوه ی دیموکراتیزاسیۆنی واڵتێکدا له سیستمه ئ��ه م مسۆگه ره تورکیا. یه ک هه ر بۆ ماف و ده بێت دیموکراتیزه که کۆمه ڵه و ئه تنیکی نه ته وه یی، جیاوازییه له دی��ن��ی��ی��ه ک��ان داده ن����رێ ده ن��اس��ێ��ن��درێ��ت. ل��ه گ��ه ڵ ئۆتۆنۆمی؛ ک���ورد، کێشه ی ل��ه ئ��اراداب��وون��ی پ��ه س��ه ن��دک��ردن��ی ن��اس��ن��ام��ه ی ک���ورد ل��ه ی��اس��ای دانی دایکی، زمانی به پ��ه روه رده بنچینه ییدا، ئازادی بۆ کلتووری کوردان و کلتووره کانی تر؛ ئازادی له گه ڵ کورد ناسنامه ی په سه ندکردنی بیر و رامان، رێکخستن کردن و سیاسه تی ئازاد و له په یوه ندی له گه ڵ ئه مانه شدا، گفتوگۆکردنی ک��ێ��ش��ه ک��ان��ی خ���ۆی ل��ه گ��ه ڕه ک��ه ک��ان ل��ه س��ه ر و ک��ورد گه لی ئ��ێ��راده ی ده رخستنی بنه مای خ��ۆی، ده س��ت��ی ب��ه کێشه کان چ��اره س��ه رک��ردن��ی گواستنه وه ی کێشه ی هه ندێک به س��ه ب��اره ت داواک���اری���ی���ه ک���ان ب��ۆ ح��ک��وم��ه ت��ی ن���اوه ن���دی و له چوارچێوه ی هه رێمی مه جلیسی قبوڵ کردنی دی��م��وک��رات��ی��زاس��ی��ۆن��ی ت��ورک��ی��ای��ه . ئ��ۆت��ۆن��ۆم��ی

ده کرێت. پێناسه شێوه یه به م دیموکراتیک ئ��ۆت��ۆن��ۆم��ی دی���م���وک���رات���ی���ک، ت��ای��ب��ه ت��ه به دینییه کان و نه ته وه یی جیاوازییه و ناسنامه کان تایبه ت دام��ه زراوه ی��ه ک��ی دیموکراسیدا؛ ناو له هه ڵبه ت ئازادییه . به ده ستخستنی وات��ای به و ئازادی و ئۆتۆنۆمی ته نیا بۆ کوردان نیه ، به ڵکو ئه تنیکی کۆمه ڵه ت��ه واوی مافی دابینکه ری دیموکراسیدا؛ چ��وارچ��ێ��وه ی له دینییه کانه و ب��ه ک��اره��ێ��ن��ان��ی م��اف��ی ن��اس��ی��ن��ی ک���ۆم���ه اڵن و دیموکراسی »ئ��ه گ��ه ر ش��ێ��وه ی ب��ه ت��اک��ه ک��ان��ه دیموکراتیکدا ئۆتۆنۆمی له نابێت« . نه بێت، به هه یه ، سنوور له وێ تا »لێره وه که ناوترێت چینه کانی ناو ئه م سنووره ئه م مافانه ده درێت« یاخود وه ها چاره سه ری ئۆتۆنۆمی دیموکراتیک وه ها مادده و ئامانجێک له خۆ ناگرێت. ده رفه تی ناو له دیموکراتیک ئۆتۆنۆمی جێبه جێکردنی پارێزگا سیستمی تورکیا، شاره کانی سیستمی پێناو له بۆیه ، هه یه . جیاوازتریش هه رێمی و

ج��ێ��ب��ه ج��ێ��ک��ردن��ی ئ��ۆت��ۆن��ۆم��ی دی��م��وک��رات��ی��ک، ئ��اس��ت��ه ن��گ��ب��وون��ی پ��ێ��ک��ه��ات��ه ی ش���ار، پ��ارێ��زگ��ا، به ڕێوه به رایه تی یاخود فیدراسیۆن ی��ان هه رێم له گه ڵ سیستمه ئ��ه م نیه . ئ���ارادا ل��ه ئ��ی��داری سیستمی په سه ندکراوی ئیدارییه کانی پێکهاته ده گونجێت. واڵتێک هه ر هه نووکه یی سیاسی پێکهاته ی ه��ه ر دی��م��وک��رات��ی��ک، ئ��ۆت��ۆن��ۆم��ی

جیاوازه کۆمه ڵه ناسنامه ی ده ت��وان��ێ ئیداری له و دیموکراتیزاسیۆندا ناو له ئه تنیکییه کان سه ر ئه م بنه مایە، په یوه ندی سیاسی، ره خساندنی ئ��ازادی دای��ک��ی، زمانی به پ���ه روه رده بۆ ه��ه ل له خۆ ناسنامه ی به سیاسه تکردن کلتووری، رێکخستنکردن و رام��ان ئ��ازادی بنه مای سه ر بناسێنێت. مه جلیسی هه رێمیش، ئه مڕۆ پێویستی به دوای چاره سه ری کێشه ئه گه ر دیموکراسییه . ئه م و بێت دیموکراتیک بنه مایه کی سه ر له کۆمه ڵگایە ئ��ه و ئ��ه وک��ات بناسێنێت، م��اف��ه مه جلیسه کانی خۆی، رێکخستنکردنی له گه ڵ کێشه کانی ل��ه ژم���اره ی���ه ک داده م��ه زرێ��ن��ێ��ت، گفتوگۆوه رێگه ی له یاخود ده کات چاره سه ر ده یگوازێته وه و کردووه دیاری داواکارییه کانی ب����ۆ ن����اوه ن����د ک����ه ب����ه وات������ای داب��ی��ن��ک��ردن��ی دیموکراتیکه . ئ��ۆت��ۆن��ۆم��ی پێویستییه کانی ناوه ندی هێزێکی وه ک مه جلیسه کان پێده چێت به رامبه ر له ئەڵته رناتیڤ مه جلیسێکی جیاواز، ببیندرێت؛ ناوه ندییه کان مه جلیسه یان ده وڵ��ه ت مه جلیسه ئ���ه م راس��ت��ه . تێگه یشتنێک وه ه���ا ئەڵتەرناتیڤ مه جلیسی که هه روه ها هه رێمیانه خه باتی و کار ئاسانکاری پێگه ی خاوه ن نین، مه جلیسانه ئ��ه م نین. ناوه ندییه کان مه جلیسه رێ��گ��ر ده ب���ن ل��ه چ��وون��ی ه���ه ر ک��ێ��ش��ه ی��ه ک بۆ ن��اوه ن��د. ل��ه گ��ه ڵ چ��اره س��ه رک��ردن��ی زۆرێ���ک له بوونی له به ر بنه مادا له هه رێمدا، له کێشه کان و هه رێمدا و ناوه ند نێوان له بچوک کێشه ی کێشه کانی تر، ده بنه ئاسته نگ بۆ دروستبوونی وه ک هه ڵسه نگاندنیان بۆیه ق��ه ی��ران. و کێشه و په یوه ندی ی��اری��ده ده ری که ده زگایانه ی ئ��ه و ئه م ده ب��ێ پێویسته . دیموکراتیکه کانن رێسا وه ک دیموکراسین پێویستی ک��ه ده زگ��ای��ان��ه ب��ب��ی��ن��درێ��ت و ه���ه م وه ک م��اف��ێ��ک��ی س��روش��ت��ی خ��زم��ه ت��گ��وزاری پ��ت��ه وک��ردن��ی ه��ه م��اه��ه ن��گ��ی و نه مه جالیسانه ئ��ه م دیموکراتیک. یه کێتی به پێچه وانه وه به دابه شکردن و باوکردن، ته نیا ل��ه گ��ه ڵ ب��اوک��ردن و داب��ه ش��ک��ردن ل��ه س��ه ره ت��ادا خۆیدا، شوێنی ل��ه کێشه کان چ��اره س��ه ری ب��ه له ناو یه کگرتوویی و یه کێتی ئه سته مبوونی ده ب���ات، ل��ه ت��ووش��ب��وون ب��ه وه س��ت��ان و ن��ه ج��واڵن یه کده ستی و گشتی بوون و ده ک���ات رێ��گ��ری

ده که نه وه . به هێزتر

ک��ات��ێ ک��ه ب��ۆن��ی ش��ۆڕش��ی ن��ێ��رگ��ز گه یشته ئه ستێره کانی ئاسمان، واته شه هیده کانمان

پینه کراو، ک��راس��ی ب��ه ن��ه وج��ه وان��ان، و گ��ه ن��ج کون فانیله ی ب��ه دڕاو، پ��ێ��اوی ج��ووت��ێ ب��ه باخه ڵیان کونکراو، له گه ڵ ده فته ر و کتێبی بن هه موو نێوه ڕۆیه ک به په له په ل خۆیان ده گه یانده یه خه یان ده ک��رد، هاواریان و ئ��ازادی گۆڕه پانی ن��اڕه زای��ی��ان ده س�����ه اڵت رووب������ه ڕووی ده ده ڕی، ده رده بڕی، که منیش به نوسینه کانم زه مینه م بۆ

ئه م شۆڕشه خۆش کردبوو. مه به ستم نیه باسی حزبه کان بکه م. مه به ستیشم ل��ه »گ���ۆڕان«ی���ان ک��ردن��م پشتگیری ل��ه ن��ی��ه ب��ک��ه م، چ��ون��ک��ه مه به ستی ب���اس ن��ه ک��ردن��م...

سه ره کی من شۆڕشی گه نجانی میلله ته که مه .له شه وانی شۆڕشدا من گیانم ده دا و رووبه ڕووی نیگه ران ب��ووم. هێمن به رهه ڵستکارێکی م��ردن، ده بووم له سه ر خوێنڕشتنی گه نجان و توندوتیژی ده گه یشته خوێنم فشاری له ئه نجامدا ده سه اڵت، س��ه ران��س��ه ری ک��وردس��ت��ان. ب��ه پ��ه ل��ه پ��ه ل فریای ده که وتم دوور و نزیک پزیشکی ی��اری��ده ده ری بۆ ئه وه ى ده رزی )الزک��س(م له سمتم بدات یان پله ی تا خوێنم نه بینراوه کانی ورده ده م��اره له و بوو ته والێت له قاچێکم و داب��ه زێ فشاره که ژووره ناو شڕه که ی دۆشه که سه ر له قاچێکم

کاولبووه که م بوو. ب��ه ت��ه ل��ه ف��ون پ��ه ی��وه ن��دی��م ب��ه د.ف���ای���ه ق گوڵپی شۆڕشگێڕه وه کرد که ره نگێکى دیارى سه رایه و داوای لێبووردنم لێکرد له وه ى که ناتوانم له سه راى

ئازادى ئاماده بم. نیه ، گشتی ته والێتی دا سلێمانی له ده زان��ن ئ���ه و ن��ه خ��ۆش��ه ی ت��ووش��ی ن��ه خ��ۆش��ی ش��ه ک��ره و به رزبوونه وه ی فشاری خوێن بێت، زوو زوو ده چێته س��ه ر ئ��او، ئ��ه گ��ه ر ف��ری��ای خ��ۆی ن��ه ک��ه وێ میز

به خۆیدا ده کات. ناتوانێ به رامبه ر به م دوو نه خۆشییه که که س ئه نجامه که ی مردنی خێرایه کۆنترۆڵ بکاته سه ر به رامبه ر و خۆمدا خودی له گه ڵ بۆیه خۆی. نیگه رانی ده ب��ووم، شه رمه زار میلله ته که مدا به رۆژه ئه م شه ست و کاریگه ری ده بووم گۆڕه پان هه زار هه نگاو مردنی لێ نزیک کردمه وه ، بۆیه شه وان به بێ ده نگی و به تاقی ته نیا رووبه ڕووی راده یه ک به و ده بوومه وه ئه و مه رگه سامناکه شه وێک نه خۆشی رێی نه دامێ کۆنترۆڵ له سه ر له شی خۆم بکه م. ده ست و قاچم هێزیان تێدا نه ما و زمانم به سترا و چه ناگه ی سه ره وه و چه ناگه ی

خواره وه م دانه ده خران و ئیدی زانیم که ده مرم. بۆیه بێ ده نگ و هێمن بووم و له زه تم بینی له و مردنه له دڵی خۆمدا و وتم: »ئوخه ی... چیدی ئاگام له ده سه اڵت نامێنێ، خه م و به ربه ره کانی و ملمالنێ و به رهه ڵستکاری کردیانم به ئاردێکی هاڕاو به رامبه ر به ده سه اڵت نامێنێم، پشوویه کی نه مده توانی ده ب���م. ت���ه واو و ده ده م هه میشه یی وه سیه تنامه بنووسم، یه ک خه مم هه بوو و ئه ویش ته واونه کردنی یادداشته کانم بوو، ئه گینا به خته وه ر بووم، چونکه شۆڕشی میلله ته که م به چاو بینی و

خه ونه که م هاته دی. ده سه اڵتی داخ��ی له بێ ده نگی به بشمردمایه کوردی گیانم له ده ست ده دا. شه و ده رنگ که س به فڕکانێک و ترسان و ب��وون نیگه ران ک��ارم و گه یاندیانم به عیاده ی شه و و رۆژه که ی فولکه ی ده سته که و دکتۆر فه رمووی: »فشاری خوێنت

به رزه ، خێرا الزگسێک له خۆت بده .« شرینقه ی الزگس، شریینقه یه کی کاتییه ، ئه گینا به و نیه بنه ڕه تی و سه ره کی چاره سه رییه کی مه رجێک به ر له دوو رۆژ سه ردانی ئه و عیاده یه م کردبوو واته له هه فته یه کدا سێ دکتۆرم بینیوه و جه ڵته که ش له الیه ک بوه ه ستێ که زۆر نزیک

بوو لێم بدات و خپم بکات یان زه لیل بم. سه ردانی چوار یاریده ری پزیشکی و پزیشک و سێ چوار ده رمانخانه و هه ر خۆم به تاقی ته نیا یه ک تریش جارێکی و چه ند هه ینی له جگه هاوکاری ئه سکه نده ری( )ئه سرین هونه رمه ند به ڕاستی و ده ک��ات هاوکاریم هه میشه و کردم من خۆم به قه رزاری ئه م هونه رمه نده شۆڕشگێڕ

و داهێنه ره مه زن و مۆدێرنه یه ده زانم.ل��ێ��دان��ی شرینقه ی ل��ه ئ��ه ن��ج��ام��ی ب��ه ک��ورت��ی بێژه نگ. دوو ب��ه ب���وون سمته کانم )الزگ���س( بوه ستێ. الی���ه ک ل��ه خه مۆکی و نیگه رانی گریانم له الیه ک بوه ستێ و ته نیاییم له الیه ک و هه ر خامۆش نه ده بوومه وه شه ش رۆژ به رزبوونه وه ی که وتم نووسین له ک��ردم ریسوای خوێنم فشار بگرن. قه ڵه م نه یانده توانی په نجه کانم رێک و په خش هه واڵێک که ناڵه کان چ نه مده زانی هه ر مێشکم سیاسی چاودێرێکی وه ک و ده ک���ه ن بووم دڵنیا ده ڵێم، راشکاویش به ک��رد. ستۆپی که ئه نجامی شۆڕش به م شێوه یه ده شکێته وه که

ده یزانن. گالراوکردنم له ئه نجامی ئه زمونێکی تری من بوو که به یانییه ک رۆشتم بۆ زانکۆی سلێمانی و بینیم نێوه ڕۆ خوێندکاران له گۆڕه پانی زانکۆ کۆبوونه وه و توانیم به هاوار و به رێگای تایبه تی هه موومان ه��ه ر و بدوێم خوێندکاران بۆ خ��ۆم کۆبکه مه وه و روو له گۆڕه پانی ئازادی بکه ین. س��ێ ج���ار ق��س��ه م ک����رد، س���ه رۆک���ی زان��ک��ۆش قسه ی خۆی کرد، که دابه زیم و هاتمه خواره وه ، په یامنێری )KNN( رووبه ڕووم بووه وه و ئێستا و

ئێستاش نازانم چیم وتووه . هه ر وامده زانی به یه که وه روو ده که ینه مه یدانی ئازادی، مه به ستم نیه پێشیان بکه وم. ئه وان له من نازدارترن. حه زم ده کرد به یه که وه بکه وینه رێ، زۆر چاوه ڕێم کرد، کچه کان له سه ر سه کۆکانی هه ر دانیشتبوون، به ڕیز ئ��ه ن��دازی��اری کۆلیژی ئیشاره تم بۆ ده کردن و هه ر داوای تێکه ڵ بوونیان له گه ڵ خوێندکاره کوڕه هاورێیه کانیان بۆ ئه وه ی نه بێ. ته ماشاکه ر و هه بێ رۆڵی کورد کچی به اڵم به داخه وه که س نزیکم نه بووه وه ، پرسیارم له دوو خوێندکار کرد، وتیان: »ته نها بۆمان هه یه

چاالکی له ناو زانکۆدا بکه ین.«له گه ڵمدا که س هێنا. شکستم ک��ه وت، کۆسم خۆمم به داب��ه زی، وره م هێنا، هه ره سم نه هات، وت: »ره ن��ج بێ به ر و هه ناسه ی س��ارد.« ناچار بووم تاکسی بگرم و به دڵشکاوییه وه بگه ڕێمه وه

بۆ کاوله که م.به ڕاستی شۆکێک بوو بۆ من، به رچاوم تاریک سه رم هاته مه ینه تیه ش ئه م نه ما، ئۆمێدم بوو،

مه ینه تییه کانی ترم.با وا بێت، با هه میشه ره نج بێ به ر و هه ناسه سارد بم. دیاره من به هه ڵه له دایک بووم، ئایا تاوانی فه لسه فه ی )بوونگه رایی(یه که وای لێ کردووم ته نیا بم. ئایا تاوانی کۆمۆنیستییه که وای لێ کردووم ئۆپۆزیسیۆن بم و به تاقی ته نها له ناو سه نگه ری بیر و بۆچوونه کانم وشه بکه مه گولله

و رووبه ڕووی ده سه اڵت بیانته قێنمه وه . ته نیام، ئه ی ئه م هه موو گه نجانی هه یوه شێره ، گ��ۆڕه پ��ان��ی ئ���ازادی ک��وڕی م��ن ن��ه ب��وون؟، بۆم ئه نجام ن��ه ده ک��ردن؟ ل��ێ به رگریم ن��ه ده ن��ووس��ی��ن، بووم دڵنیا ئیدی پێچه وانه بوونه وه ، هاوکێشه کان و نامخوێنێته وه که س ناناسێت، من که س که فانه و فانه که س وت��ی: یه کێ نیه ... رۆڵ��م حزب و فانه الیه ن، شۆڕشه که یان قۆرغ کردووه بۆ خۆیان، مه به ستیشم نه بوو شۆڕش قۆرغ بکه م میلله ت ش��ۆڕش��ی ش���ۆڕش، چونکه خ���ۆم، ب��ۆ یه کدا دوای به ی��ه ک شۆکه کان ئیدی ب��وو، شه و دوو ئه نجامه که شی و ک��ردم سه رکوتیان رووبه ڕووی مردن بوومه وه ، به اڵم من خۆم ده ناسم. پیره ژنێکی دنیادیده م و ئه گه ر خۆم به شۆڕشگێڕ له قه ڵه م بده م ده بێ رێگاکه م پڕ بێت له نه هامه تی و مه ینه تی. له گه ڵ ئه وه شدا بۆنی نێرگز و چاوی گه نجان ماچ ده که م و نه وجه وانه کان به ئۆمێدی

ئه م گه له ده زانم.

ئۆتۆنۆمی دیموکراتیک و کوردستانی ئۆتۆنۆمـ دیموکراتیک

‌دیاره‌‌من‌بۆ‌خۆم‌ده‌نووسم!

پیره‌ژنێکی‌دنیادیده‌م‌و‌ئه‌گه‌ر‌خۆم‌به‌‌

شۆڕشگێڕ‌له‌‌قه‌ڵه‌م‌بده‌م‌ده‌بێ‌رێگاکه‌م‌پڕ‌بێت‌له‌‌نه‌هامه‌تی‌

ئۆتۆنۆمی‌دیموکراتیک،‌تایبه‌ته‌‌به‌‌ناسنامه‌کان‌و‌جیاوازییه‌‌نه‌ته‌وه‌یی‌و‌

دینییه‌کان‌له‌‌ناو‌دیموکراسیدا؛‌دامه‌زراوه‌یه‌کی‌

تایبه‌ته‌‌و‌به‌‌واتای‌

به‌ده‌ستخستنی‌ئازادییه‌

زهنییه‌تی‌پشت‌په‌رده‌ی‌

پره‌نسیبی‌»مافی‌دیاریکردنی‌چاره‌نووسی‌نه‌ته‌وه‌کان‌به‌‌

ده‌ستی‌خۆیان«،‌له‌‌بنه‌مادا‌ناسیۆنالیزم‌و‌نه‌ته‌وه‌‌ـ‌

ده‌وڵه‌تگه‌راییه‌

››

››

››

مسته‌فا‌محه‌مه‌دبه‌شی‌یه‌که‌م

ساڵی دووه م ژماره 53 پرسی چه تر

دووشه ممه 2011/4/25 - 2711/2/5

19

هه‌مه‌ڕه‌‌‌نگ

کارزان تاریق

سااڵنی )64(ی Commodore کۆمپیوته ری هه شتاکان به تایبه تمه ندی نوێوه گه ڕایه وه . ئه و کۆمپیوته ره که ئێستا که وتۆته هه ر شوێنکار و کۆمپانیا و ماڵێکه وه و له نێو هه موو کاره کاندا جێی خۆی ده کاته وه ، له سه ره تای هه شتاکاندا به تایبه تی له رۆژئ��اوا له زۆربه ی ماڵه کانیشدا

ه��������ه ب��������ووه . ئ����ه م ک��ۆم��پ��ی��وت��ه ره به پ���ێ���ی ئ���ه وک���ات���ه ی��ه ک��ێ��ک ب����ووه له باشترین و به هێزترین ن����ووس����ک����اره ک����ان، دوای ب�����ه دوا

پێشکه وتنی ته کنۆلۆژیا باوی نه ما، ئێستاکه به ڕووخساری کۆن، به اڵم به تایبه تمه ندی نوێوه ده گه ڕێته وه . کۆمپیوته ره که هه ر له چوارچێوه ی پێکهاته ی پێشوویدایه ، به اڵم هه ندێک گۆڕانکاری تێدا کراوه . له وانه له کیبۆرده که یدا شوێنگۆڕکێی

زۆر به پیته کان و کاری دوگمه کان کراوه . ئه مه ش پێکهاته که یه تی:

GHz Intel 1.8، رامی )4( گێگابایت و به سیسته می ویندۆزی حه وت کار ده کات. هه روه ها چه ند شێوه دیسکیش ده خوێنێته وه . هارده که ی (1) ترابایته ، نرخه که ی له نێوان )250 تا 895( دۆالره . کارتی گرافیکی نڤیدیا ئیۆن )2(وه . له گه ڵ ئه مانه شدا بلوتوس و هه ندێ ورده کاری دیکه شی بۆ دانراوه .

س����ه رگ����وڵ ق�����ه ره داغ�����ى، ئ����ه ن����دام����ى پ����ه رل����ه م����ان/ چینێکى وه ک ک��رێ��ک��اران ه��������ه ژارى ک���ۆم���ه ڵ���گ���ه ل��ه گرنگیان حکومه ته وه الیه ن )5/1( رۆژى ل��ه س��ااڵن��ه ت��ه ن��ه��ا پ��ێ��ن��ه دراوه ، به شێوه یه کى ده کرێت ئاراسته پیرۆزباییان دا باشترکردنى بۆ نه نراوه ته واو هه نگاوى کردارى

ژیان و گوزه رانیان له هه رێمى کوردستاندا. مامۆستا/ م��ه ه��دى، دره و په راوێزترین کرێکار چینى له الیه ن کۆمه ڵگایه چینى له م حکومه ت حکومه ته وه ، س��ااڵن��ه ى راب������ردوودا ن��ه ک گوزه رانێکى نه یتوانیوه هه ر به ڵکو ب��ک��ات، داب��ی��ن کرێکار ب��ۆ م��ام��ن��اوه ن��د کاتى ی��اس��ای��ه ک به پێى الن��ی��ک��ه م ن��ه ی��ت��وان��ی��وه ئه و له سایه ى بکاته وه ، بۆ که م کارکردنه کانى نه یتوانیوه کرێى کرێکار زیاد بودجه خه یاڵییه دا

بکات. توێژه رى حه سه ن، ئ��اراس ک���ۆم���ه اڵی���ه ت���ى/ ک��رێ��ک��اران کرێیه کى به رامبه ر رۆژان��ه ک��ه م ک���ارده ک���ه ن ب��ۆ ئ��ه وه ى

حکومه ت به داخه وه بکات. دابین ژیانى بژێوى خزمه تى له و نادامه زراوه ییه حکومه تێکى که ئاستیاندا له زور که مته رخه مه نیه . هاواڵتیاندا سیسته م ب��ه به رنامه یه کى ن��ه ب��وون��ى ب��ه ه��ۆى و ب��ۆی��ان، ب��ه ده س���ت گ��ه ل��ێ گ��رف��ت��ى ده روون����ى و

ده ناڵێنن. ئابورییه وه و کۆمه اڵیه تى ح��ه م��ی��ده خ��ان، چ��االک��ه وان��ى رێ��ک��خ��راوه ک��ان��ى

مه ده نى/ کۆمه ڵگه ى چینى کرێکار هێزێکى زیندوویى کۆمه ڵگایه زۆرب����ه ى ک��رێ��ک��اران گ��ه ن��ج��ن، ئ���ه و ک��ه س��ان��ه ن بکه ن، ت��ه واو خوێندن ئاسته کانى نه یانتوانیوه ب��ه ه��ه ر ه��ۆی��ه ک ل��ه ه��ۆی��ه ک��ان ب��ووب��ێ��ت. ل��ه م کرێکاران هه موو ماندووبوونى ده ستى ساڵیاده دا مافى ژن، ک��رێ��ک��اران��ى ب��ه ت��ای��ب��ه ت��ى ده گ��وش��م ل��ه هه رێمى ن����ه دراوه پ��ێ ت��ه واوه ت��ى و ه��ه ق��ی��ان کۆمه اڵیه تیشیان بیمه ى که م النى کوردستان

پێ نه دراوه . مامۆستا عوسمان نه وره سى، زان����اى ئ��ای��ن��ى/ ک��رێ��ک��ار له چینه داماوترین ئێمه واڵتى ه���ه ر ن����ه ک ح���ک���وم���ه ت و به ڵکو ن���ادات، پ��ێ گرنگى پێنیه چ��اره س��ه رێ��ک��ى ه��ی��چ سه رده ست له کرێکار که مترین ئێمه الى بۆى.

و مه چه کى خۆى وه ستاوه گه ر پیر بێت باش لێى ناکرێت زیانى ته ئمینى هیج چونکه ده قه ومێت،

و ره نجى خۆى رۆژانه یه . ک������ه ل������س������وم ح����س����ێ����ن، رۆژن���ام���ه ن���ووس/ ح��ک��وم��ه ت که سێک هیچ ب��ه گرنگى به کرێکار گرنگى تا نه داوه ب����دات، ئ���ه وه ن���ده ک��رێ��ک��ارى ب��ی��ان��ى ه��ێ��ن��اوه ، ع����ه ره ب و ته نها ک���ردوه . ب���ڕاو ن��ان خۆمانیشى ئ��ه وان��ه ى سه ندیکایه کى هه ڵبژاردن بانگه شه ى کاتى بۆ پ��اش��ک��ۆى ح��زب��ى ب��ۆ دروس��ت��ک��ردون ل��ه وک��ات��ه دا

ده کات. باسیان ب��ه ڕاس��ت��ى حکومه ت وه س��ت��ا/ ع��وم��ه ر، ک���ازم ئێستا تا نه کردووه ، و کرێکار وه ستا بۆ هیچى ئه وه ش له راگه یاندنه کانیانه وه باسى ده که ن هیچ گه ر وه ستایه که م من چونکه نیه ، بنه مایه کى حکومه ت بێت به سه ر هه رشتێکم ک��ار له سه ر

بکاته وه . قه ربووم ئاماده نیه کریم عه لى، کرێکار/ رۆژانه ئه گه ر کرێکارى هه بێت ده یکه م، تا ئێستا رۆژێک ئه م حکومه ته م خۆم ک��ار بۆ مه چۆ ئه مڕۆ بڵێت بێت نه بینى و کرێکار رۆژى له به رئه وه پ��ێ��ده ده م، پاره که ت و مه شغوڵکردنه خه ڵک ته نها کرێکار جه ژنى

فه قیر حکومه تى ئه مه ده ڵێم بۆیه تر. هیچى ده وڵه مه نده کانه . به ڵکو هى نیه ،

زانکۆ/ خوێندکارى ئ��ارام، ئێستا ت���اوه ک���و ح��ک��وم��ه ت نه داوه ته واوى هیچ مافێکى زه مانه تى ک��ه ب��ه ک��رێ��ک��اران بتوانن ت��ا ب��ک��ات، ژی��ان��ی��ان له ناو ئاسایى شێوازێکى به ک��ۆم��ه ڵ��گ��ه ى ئ��ێ��م��ه دا ب��ژی��ن، ه��ه ژارت��ری��ن چین مافه ه��ه م��وو ل��ه چونکه ک��رێ��ک��اران��ه ، چینى گله ییمان ئێمه بۆیه بێبه شبوون، سه ره تایه کانیان له و رۆژه هه یه و ئه و رۆژه رۆژى کرێکاران نیه ،

به ڵکو رۆژى چه وسانه وه ى کرێکارانه . ئا/ ئاسۆ محه مه د

و.له‌‌فارسییه‌وه‌/‌ژینۆ‌هه‌ورامان

له ئه نجامی لێکۆڵینه وه یه کی زانکۆی سیدنی له سه ر )500( بۆیان ب��ووه ، ساڵدا )7 – 6( نێوان له ته مه نیان که منداڵ، ته له فزیۆن ته ماشای زۆر که مندااڵنه ی ئه و که ده رک��ه وت که له وانه ی وه ک باریکتره چاویان لێده ری ده ماری ده که ن، لێکۆله ره وانی ن��اک��ه ن. ته له فزیۆن ته ماشای هیچ ی��ان ک��ه م ئاینده دا ناوبراو ئاماژه به م دۆخه ده که ن و ده ڵێن: له زانکۆی باریکی ئه و ده مارانه ی چاو ده بێته هۆکاری مه ترسی تووشبون نه خۆشی و زه خت داب��ه زی و هه ڵبه ز دڵ، نه خۆشییه کانی به

شه کره . دایکان پێویسته ده ڵ��ێ��ت: ل��ه وب��اره ی��ه وه جۆپینس د.ب��ارم��ی��ن منداڵه کانیان له ته له فزیۆن دووربخه نه وه ، هانیان بده ن تا به کاری

تره وه سه رقاڵیان بکه ن. له لێکۆڵینه وه که دا هاتووه ئه و مندااڵنه ی که لێکۆڵینه وه یان

ته له فزیۆن له به ر � 9( کاتژمێر له )1 رۆژانه له سه ر کردوون چاالکی بۆ کاتژمێرێکیان نیو له زیاتر ته نیا و داده نیشن که مندااڵنه ی ئ��ه و ده ڵێن ل��ێ��ره وه ت��ه رخ��ان��ک��ردووه . جه سته یی له کاتژمێرێک زیاتر له چاالکی جه سته ییدان ده ماره رۆژانه هه ستیاره کانی چاویان ئه ستوورتر ده بینرێت. جۆپینس ئاماژه به وه مایکرۆڤاسکوله ر پرۆفایلی زۆری جیاوازییه کی ده کات: که هه ر و هه یه دیکه دا مندااڵنی و مندااڵنه شێوه ئه و له نێوان زووت��ر نه بێت ب��اش ت��ه ن��دروس��ت��ی��ان ب��ۆ ک��ه هه ڵسووکه وتێک بۆ مه ترسییه کی ئاماژه یه ئه مه ش لێده کات، که کاریگه ریان

گه وره ی تووشبوون به نه خۆشییه کانی دڵ و به رزی زه خت. لێکۆڵینه وه ده رکه وتووه ، که به پێی هه مان تره وه له الیه کی له گه ڵ مندااڵن بۆ ته له فزیۆن ته ماشاکردنی زۆر نه خۆشی بۆ خۆراک دابینکردنی له که مته رخه می ناچاالکی خۆیدا

له ش و قه ڵه وییه کی زۆر دروست ده کات.

و.کارزان

زانایان له تایوان له رێگه ی گواستنه وه ى خانه وردیله کان، یان کرده گه وره ترین ماسی تیشکده ر. فریشته ماسی

فرۆشیاری کۆمپانیاکانی ل��ه یه کێک تاقیگه ی ل��ه ئۆرگانی نێو رژێنرایه فلۆره سان خانه ی تایوان له ماسی زیاتر م��اوه ی بۆ که ک��اره ئ��ه م ماسییه کانه وه . زۆرب��وون��ی ماسی جیاجیاکانی ش��ێ��وه ل��ه س��ه ر خایاند س��اڵ��ی س��ێ ل��ه ماسییانه شێوه ئه م له ئه ندامانی له یه کێک سیهلیدگیل، وه رگرت. ئه نجامیان تاقیکردنه وه کان فریشته ماسی، به ناوی

ئه م ره گ��ه زی ه��ه ردوو بۆ و جێ ئه مه ش شوێن دواب���ه دوای زۆرتر ده ستکه وته کان زاووزێ به ڕێی تا ئاماده کرا ماسیه بکه ن و به بۆچونى ئه وان، نه وه ی نوێی ماسییه کان روناکده ر

ده بن. ل��ه ژێ��ر و ه��ه ی��ه ت��ه ن��ک��ی ج��ه س��ت��ه ی��ه ک��ی م��اس��ی فریشته رووناکی شین دا هه ناو و ئێسکه کانی به ئاسانی ده بینرێت. به ده ست تایوانی بایۆته کنۆلۆژی ئه م دۆزینه وه یه شاخه اڵتی

هێنا. که رایانگه یاند کۆمپانیاکه زانایانی هه مانکاتدا له جۆری بتوانن تا لێکۆڵینه وه کانیان له سه ر ده ب��ن ب���ه رده وام دیکه ی ماسی به ره نگی دیکه بخه نه به رچاوی خه ڵک.

)چه تر( پانتاییه که چه تر، پرسی ئێوه ی رای گوزارشتکردنی بۆ هاواڵتی ره خساندووه تا ئازادانه سه ر له و هه فته هه ر لێره وه پرسێکی گه رم بۆچوونی خۆتان

بخه نه ڕوو.

ونبوونپێناسێکى‌بارى‌شارستانى‌به‌ناوى‌

)دیارى‌حسین‌قادر(‌له‌‌قه‌زاى‌هه‌ڵه‌بجه‌ى‌شه‌هید،‌وونبووه‌،‌هه‌رکه‌سێک‌دۆزییه‌وه‌‌با‌بیگه‌ڕێنێته‌وه‌‌بۆ‌ئۆفیسى‌رۆژنامه‌ى‌چه‌تر،‌یان‌په‌یوه‌ندى‌بکات‌به‌م‌ژماره‌‌ته‌له‌فۆنانه‌وه‌.‌)07710299753(

و)07480179510(

ونبوونگۆڤارێکى‌ ده‌یانه‌وێت‌ رۆژنامه‌نووس‌ کۆمه‌ڵێک‌بۆ‌ )ریکالم‌ به‌ناوى‌ باڵوبکه‌نه‌وه‌‌ ریکالمى‌هه‌موان(،‌داوا‌ده‌که‌ن‌هه‌رکه‌س‌سه‌رنج‌و‌تێبینى‌له‌سه‌ر‌ئه‌و‌ناوه‌‌هه‌یه‌‌با‌له‌‌به‌روارى‌باڵوبونه‌وه‌ى‌ئه‌م‌ئاگاداریه‌وه‌‌تا‌ماوه‌ى‌مانگێک‌ئاگادارمان‌بکاته‌وه‌،‌به‌‌پێچه‌وانه‌شه‌وه‌‌له‌دواى‌ئه‌و‌ماوه‌یه‌‌به‌مافى‌خۆمانى‌ده‌زانین‌ئه‌و‌گۆڤاره‌‌ده‌ربکه‌ین.‌بۆ‌گه‌یاندنى‌تێبینیه‌کان‌په‌یوه‌ندى‌بکه‌ن‌به‌م‌

ژماره‌‌ته‌له‌فۆنه‌وه‌.)07702272047(‌

ماسی زیندوو و تیشکده ر دروست ده کرێتته له فزیۆن هه ڕه شه له ئاینده ی مندااڵن ده کات

ئه فسانه ده گه ڕێته وه

پرسى ئه مجاره ى )چه تر( بۆ وه رگرتنى راى ئێوه ى

هاواڵتیانه ده رباره ى )ئایا تاچه ند حکومه تى هه رێمى کوردستان مافى چینى کرێکارانى پاراستوه (.

››

کاریکاتێری هه فته ن

ژماره‌ی‌متمانه‌خاوه‌ن‌ئیمتیازسه‌رنوسه‌ردیزاین‌باڵوکردنه‌وه‌راوێژکاری‌یاساییناونیشان

212که‌مال‌حه‌سه‌ن‌حه‌مه‌ره‌زا

کاروان‌ساالریاسر‌گوڵی‌‌)رۆژیار‌گرافیک(

کۆمپانیای‌په‌یپه‌رسیروان‌ئه‌حمه‌د‌حامد

سلێمانی‌گه‌ڕه‌کی‌عه‌لی‌ناجی‌07710299753 - 07480179510

cetir2010@gmail.comcetir2010@yahoo.com

Be ciyawaziyekanewe le jêr Çetir da kodebînewe

WWW.Chatrpress.com No: (53) Mo.25/4/2011- 2711/2/5

Be ciyawaziyekanewe le jêr Çetir da kodebînewe

م�����اوه ی�����ه ک�����ه ل���ێ���ره و ل����ه وێ راس����ت و چ��ه پ له دان تانه که وتوینه ته ره خنه ی و ک��وردس��ت��ان نیشتمانی یه کێتی هاواڵتیان به رامبه ر له که به وه ی لێده گرین و رۆژنامه نووسان و خۆپیشانده ران پێشێلکاری ئه نجام ده دات و لێیان ده دات و ده یان گرێت و ده یان کوژێت و هێزی سه ربازی ده هێنێته نێو

شاره کانی هه رێمه وه ...!؟.ئ����ه وه ی ده م���ه وێ���ت راس��ت��ی ب��ک��ه م��ه وه و به جێیه یه نا ره خنه ئه و بکه م له سه ر قسه ی سه رکوتکار به و ده گ��ری��ن یه کێتی له که به المانه وه و ده ده ی��ن له قه ڵه م دیکتاتۆری و نابه رپرسانه ئ��اوا هه ڵسوکه وتی که غه ریبه وێ��زه ی ک��ه وت��ووه ت��ه ک��ه ده بینین له یه کێتی ته نانه ت و رۆژن��ام��ه ن��ووس��ان و ه��اواڵت��ی��ان شۆک به یه کێتی ره فتاره ی ئه م هه ندێک ئه م ناکه ین ب��ڕوا ئێستاش ده ڵ��ێ��ن و ده زان���ن ره ف��ت��اره ه��ی یه کێتی ب��ێ��ت... ن��ازان��م ده ب��ێ حزبه سۆسیال ئه م بیرمان چووبێته وه که بۆ نیه ، ئێستای هیچ ره فتاره ی ئه م دیموکراته جگه له وه ی ده مامکی رووی خۆی البرده وه و سووربوونی خۆی دووباره کردووه ته وه له سه ر وقبوڵ سه رکوتکردن و ت��ون��دڕه وی رێبازی

نه کردنی به رامبه ر...نییه یه که م ج��اری نیشتمانی، یه کێتی ده ستی به خوێنی هاواڵتیان و رۆژنامه نووسان و خ��ۆپ��ی��ش��ان��ده ران س���وور ده ب��ێ��ت و ک��ار بۆ س��ه رک��وت��ک��ردن��ی��ان ده ک����ات، ب��ه ڵ��ک��و ئ��ه گ��ه ر حزبه ئ��ه م راب����ردووی ته ماشایه کی به په له هێرش و ناوخۆ شه ڕی ئه وا چه ندین بکه ین و ده بینین ک��ورده ک��ان که سایه تییه س��ه ر بۆ ل��ه م س��ااڵن��ه ی دوای��ش��دا ب��ه روون��ی هێرش بۆ خۆیان ده ره وه ی مه ده نیه کانی رێکخراوه سه ر به دی ده کرێت و هێرش و ره شبگیری بۆسه ر و چ��اره س��ه ری پارتی و کۆمۆنیست حزبی ئیسالمیه کان ماوه یه کی هێند دوورنییه بیرمان چووبێته وه که کلتوری ئه م حزبه چیه و چۆن

بووه ؟ له به رامبه ر هێزه کانی ده ره وه ی خۆی.ئ��ه م دێ��ڕان��ه ی س��ه ره وه ب��ه وه ی زۆر دێشێم ده نووسم و خوازیاری ئه وه بووم ئه م حزبه ده ستی هه ڵگرتبێت له م کلتوره قێزه ونه به سه رچووه ی که به هێز رووبه ڕووی هاونیشتمانی خۆی بێته وه . چه کداره کانی دواییه ی ئه م هێرشانه ی ئه و رۆژنامه نووسان و هاواڵتیان بۆسه ر یه کێتی بوو رۆژان��ه م ژیانی دیمه نه کانی قێزه ونترین و سلێمانی پیره مێردی شه قامی له که بینیم کۆاڵنه کانی سه رو مزگه وتی گه وره ، ته نانه ت له و بوو زیاتر زۆر ئازاره که ی دیمه نانه ئه م سوریا رژێمه کانی هاوکات که دیمه نانه ی په یڕه وی کورد به گه لی به رامبه ر تورکیا و بگرێت ده سه اڵته ئه و شه رم ده بێ ده ک��ه ن... که به چه ک و کوته ک و گرتن رووبه ڕووی هاواڵتیان و رۆژنامه نووسانی ببێته وه ، ده شبوو ئه و ده سه اڵته بیری له وه بکردایه ته وه ئیراده ی به چه ک و له وه گه وره تره خه ڵک گه ل زۆر

گرتن و کوشتن سارد بێته وه و بترسێت... ب����ه ڕای م��ن ل��ه دۆخ��ی ک��وش��ت��ن و گرتن و ه��ه ڕه ش��ه ک���ردن ق��ێ��زه ون��ت��ر ئ���ه و ره وش���ه ی راگه یاندنه کانی یه کێتی و پارتییه که شه وانه له رێگه ی تیڤیه کانیانه وه ده یخه نه ناو هه موو پێ ماڵێکی هه موو ته بیعه تی و ماڵێکه وه تێکده ده ن و ئه وه ی که خوا پێی ناخۆشه له و تیڤیانه وه ده یڵێن و باڵوی ده که نه وه ... به بڕوای من تاوانکاریه کانی سه رشه قامه کانیان و ئه م ت��ه رازوودان و جۆره راگه یاندنه له یه ک تای

هیچیان له هیچیان زیاتر و که مترنین.به داخه وه به م ره فتار و کرده وه یه ی ئێستای یه کێتی و هه ڵسه نگاندنی رابردووی ده گه ینه هیچی نیشتمانی یه کێتی که رای��ه ی ئ��ه و نه کردووه و ته نیا ده مامکه که ی رووی البردووه که بگرین له خۆمان ره خ��ن��ه ئێمه ده ب��ێ��ت و هه ڵه له و گه یشتبووین و وامان ده زانی به ره و دیموکراسی هه نگاوی ناوه ، ئه رکی ئه م حزبه و پارتیشه که چاوی جدی به سیاسه تی خۆیاندا سه رکوت که ره کان له واڵته چاو و بخشێننه نه که ن بۆ به ره نگاربوونه وه ی هاواڵتیانی کورد چونکه ئه و سیاسه ته برینه کان قوڵتر ده کاته وه

و مێژووه کانیشیان ره شتر ده کاته وه .

ده بێ ره خنه له خۆمان بگرینیه کێتی، ته نها ده مامکه که ی

البردووه کاروان‌ساالر

ریکالم

ریکالم

بێریڤان له الیه ن خه زوورى8 ده ستدرێژى سێکسى ده کرێته سه ر و ئێستا له زیندانه