chieu sang

Các yếu tố liên quan khi tính toánchiếu sáng bằng điện

I. Tiêu chuẩn chiếu sáng nhân tạo: Emin, Eyc

• Tiêu chuẩn chiếu sáng nhân tạo: là chỉtiêu quy định về độ sáng tối thiểu (độsáng yêu cầu) đối với một đối tượngtrong một môi trường quy định

• Độ rọi tối thiểu (Emin): phụ thuộc vào khảnăng sản xuất điện, mức độ dùng điện, tình trạng sức khỏe của người dân, đốitượng của mắt nhìn, … và do từng quốcgia quy định

Độ rọi tối thiểu tra ở phụ lục 1.11 trang 265


II. Không gian kiến trúc bên trong công trình1. Mặt làm việc: là mặt phẳng nằm ngang,

vuông góc hoặc nghiêng với mặt đất mộtgóc nào đó, trên đó có các đối tượngđược chiếu sáng

2. Chiều cao làm việc (hlv): là khoảng cáchtừ mặt làm việc đến mặt sàn (m)

3. Chiều cao treo đèn (hđ): là khoảng cáchtừ trần nhà đến đèn (m)

4. Chiều cao tính toán (htt): là khoảng cáchtừ đèn đến mặt làm việc

htt = H – hlv – hđH: chiều cao toàn bộ căn phòng (m)

5. Tỉ số cách cao (λ): là tỉ số khoảng cáchgiữa các đèn (L) và chiều cao tính toán(htt)

Theo kinh nghiệm: λ ≤ 1.5 đối với đèn thông thường,λ ≤ 1.25 đối với đèn có chụp chiếu sâu


II. Không gian kiến trúc bên trong công trình

tt

Lh

λ =

6. Hệ số dự trữ (K): là giá trị đưa thêm vào khitính toán để dự trữ thêm lượng ánh sáng bù vàosự già hóa của bóng đèn, bụi bặm bám vào bêntrong và bên ngoài đènK: Tra phụ lục 1.20

7. Bình suất ánh sáng (Z): là tỉ số giữa độ rọitối thiểu (Emin) và độ rọi trung bình (Etb)

Theo kinh nghiệm: thường chọn Z = 0.8 ÷ 0.9


II. Không gian kiến trúc bên trong công trình

min

tb

EZE

=

1. Hệ số lợi dụng quang thông (U): là tỉ sốgiữa quang thông mặt làm việc nhậnđược so với quang thông tổng mà nguồnsáng phát raHệ số lợi dụng quang thông phụ thuộcvào 3 yếu tố sau:

• Loại chiếu sáng (loại đèn, loại chụp đèn)• Phản suất tường – trần (ρtường, ρtrần): phụ

thuộc vào màu sắc của tường, trần vàquy định như sau (xem trang 56)

Các phương pháp tính chiếu sángI. Phương pháp hệ số lợi dụng quang thông

Hệ số lợi dụng quang thông phụ thuộcvào 3 yếu tố sau:

• Loại chiếu sáng (loại đèn, loại chụp đèn)• Phản suất tường – trần (ρtường, ρtrần)• Chỉ số hình phòng ϕ

Dựa vào 3 yếu tố trên, tra phụ lục 1.21 để tìm UNếu không có chỉ số hình phòng trongbảng tra, dùng phương pháp nội suy


( )tt

a bh a b

ϕ ×=+

2. Phương pháp tính:• Quang thông tổng trong toàn phòng (lm):

Emin: độ rọi tiêu chuẩn (yêu cầu) (lux)S = a x b : diện tích căn phòng (m2)K: hệ số dự trữU: hệ số lợi dụng quang thôngZ: bình suất ánh sáng


minE S KFU Z∑× ×=×

2. Phương pháp tính:• Xác định số đèn và cách bố trí đèn trong

phòng: Cách 1: Chọn loại đèn có Fđ, loại chao đèn

Tính số đèn (nđ):

Chọn λ, tính L = λ x htt

Chọn L1, tính


ññ

FnF∑=

2

21

LLL

=

Cách 1: Chọn loại đèn có Fđ, loại chao đènXác định số vị trí đặt đèn theo chiều dàiphòng:

Xác định số vị trí đặt đèn theo chiều rộngphòng:

Số vị trí đặt đèn trong phòng: N = na x nb

Quang thông tại một vị trí:

Số đèn tại một vị trí: ⇒ Bố trí đèn


a1

anL

=

b2

bnL

=

vò tríFFN∑=

vò trívò trí

ñ

Fn

F=

2. Phương pháp tính:• Xác định số đèn và cách bố trí đèn trong

phòng: Cách 2: Chọn số vị trí đặt đèn N

Quang thông tại một vị trí:Chọn đèn có quang thông Fđ

Số đèn tại một vị trí:⇒ Bố trí đèn

3. Ví dụ


vò tríFFN∑=

vò trívò trí

ñ

Fn

F=

1. Nguồn sáng điểm• Định nghĩa: Nguồn sáng mà tỉ số giữa

khoảng cách từ nguồn sáng đến điểmkhảo sát (R) với kích thước lớn nhất củanguồn sáng (a) thỏa mãn biểu thức:

• Ví dụ: đèn nung sáng, đèn compact, đènhuỳnh quang hình xuyến, …

Các phương pháp tính chiếu sángII. Phương pháp điểm sáng

5Ra

≥

2. Định luật bình phương khoảng cáchĐộ rọi tại một điểm tỉ lệ thuận với vector cường độ sáng (Ι), tỉ lệ nghịch với bìnhphương khoảng cách từ nguồn sáng đếnđiểm khảo sát (R)

3. Các trường hợp tính toán• Điểm khảo sát trên mặt phẳng nằm ngang• Điểm khảo sát trên mặt phẳng đứng• Điểm khảo sát trên mặt phẳng nghiêng


2AE RΙ=


A

αΙαΙN

dH

Rhtt

Nguồn sáng

a) Điểm A trên mặt phẳng ngang


A

αΙαΙN

dH

Rhtt

Nguồn sáng

a) Điểm A trên mặt phẳng ngang

A

αΙα

ΙN

d

H

Rhtt

Nguồn sáng

b) Điểm A trên mặt phẳng đứng


ΙαR

Nguồn sáng

c) Điểm A trên mặt phẳng nghiêng

αΙNhtt

H d A

4. Cách tính: có 2 cách• Sử dụng biểu đồ cường độ sáng Ι• Sử dụng biểu đồ độ rọi tương đối e


Cách tínha. Sử dụng biểu đồ cường

độ sáng Ι• Độ rọi tại điểm A khi

chiếu sáng bằng nguồnsáng có quang thông1000lm được xác định


3

22 2

2

cos cos

cos

NA

tt tt

EhR h

α αα α

α

Ι Ι × Ι ×= = =

A

αΙα

dH

Rhtt

ΙN

Nguồn sáng

Điểm A trên mặt phẳng ngang

a. Sử dụng biểu đồ cường độsáng Ι

Ια: Cường độ sáng (Cd)α: Góc xác định hướng củavector cường độ sáng từ đènđến điểm Ahtt: chiều cao tính toán (m)

Ια: được vẽ cho mỗi loại đèn vàchụp đèn. Tra PL 1.22÷1.25


3

2cos

Att

Eh

α αΙ ×=

A

αΙα

dH

Rhtt

ΙN

Nguồn sáng


a. Sử dụng biểu đồ cườngđộ sáng Ι

• Độ rọi tại điểm A khichiếu sáng bằng nguồnsáng có quang thôngkhác 1000lm, kể đến hệsố dự trữ được xác định


3

2cos

1000vò trí

Att

FE

K hα αΙ ×= ××

A

αΙαΙN

dH

Rhtt

Nguồn sáng


Fvị trí: quang thông tại mỗi vị trí đặt đèn (lm)

a. Sử dụng biểu đồ cườngđộ sáng Ι

• Khi biết cách bố trí đèn, độ rọi yêu cầu trongphòng: Quang thông tạimỗi vị trí bố trí đènđược xác định:


2

3 1000cos

A ttvò trí

E K hFα α× ×= ×

Ι ×

A

αΙα

dH

Rhtt

ΙN

Nguồn sáng


Fvị trí: quang thông tại mỗi vị trí đặt đèn (lm)

Quy trình tính toán• Xác định chiều cao tính

toán (htt)• Tra bảng tìm K• Tính góc α theo biểu

thức


tt

dtgh

α =A

αΙα

dH

Rhtt

ΙN

Nguồn sáng


• Lập bảng tính các thông sốtt

darctgh

α⇒ =


Quy trình tính toán

Từ đèn…đến điểm…

d (m) α (0) cos3 α Ια (Cd)

1

2

3

• Tính quang thông tại mỗi vị trí Fvị trí

• Độ rọi tại điểm A được xác định

Ví dụ

( )



3

12

cos

1000

i

n

ivò tríi

Att

FE

K h

α α=

Ι ×= ×

×

∑




d (m) α (0) cos3 α Ια (Cd)

1 5 59.04 0.136 0

2 2 33.69 0.576 730

3 1 18.43 0.854 760

Các phương pháp tính chiếu sángII. Phương pháp điểm sángb. Sử dụng biểu đồ độ rọi tương đối e

• Khi biết cách bố trí đèn, quang thông tạimỗi vị trí bố trí đèn Fvị trí, Độ rọi tại điểm A được xác định:

µ: hệ số phản xạ ánh sáng. Đối với đènthông thường µ = 1.1 ÷ 1.2, đối với đèncó chụp tán xạ µ = 1.6

1000vò trí

A

FE e

Kμ= × ×

× ∑

Các phương pháp tính chiếu sángII. Phương pháp điểm sángb. Sử dụng biểu đồ độ rọi tương đối e

• Khi biết cách bố trí đèn, độ rọi yêu cầutrong phòng: Quang thông tại mỗi vị trí bốtrí đèn được xác định:

Chọn loại đèn có Fđ, tìm được số bóngđèn cần có tại 1 vị trí:

1000Avò trí

E kFeμ

× ×=×∑

vò trívò trí

ñ

Fn

F=

Quy trình tính toán• Xác định chiều cao tính toán (htt)• Tra bảng tìm K• Chọn µ• Lập bảng tính các thông số

Từ đèn số …đến điểm A

d(m) e

123


• Tính quang thông tại mỗi vị trí Fvị trí

• Độ rọi tại điểm A được xác định

Ví dụ



1000vò trí

A

FE e

Kμ= × ×

× ∑

Ví dụ• Xác định chiều cao tính toán htt= 3.0m• Tra bảng tìm K = 1.3• Chọn µ = 1.2• Lập bảng tính các thông số


d(m) e

1 5 1.452 2 103 1 16




d(m) e

1 5 1.45

4 6.08 0.855 6.33 0.736 7.81 0.377 5 1.458 3.6 3.69 3 5.2

2 2 103 1 16

1. Dãy liên tục vàdãy gián đoạn

• Khi m ≤ 0.5htt: dãy liên tục

• Khi m > 0.5htt: dãy gián đoạn

Các phương pháp tính chiếu sángIII. Phương pháp đường sáng

mLvị trí Lvị trí

Ldãy

1 2

2. Quang thôngđơn vị

• Là quang thôngtrên một métchiều dài đèn

• Kí hiệu: F’• Đơn vị: lm/m

III. Phương pháp đường sángCác phương pháp tính chiếu sáng

mLvị trí Lvị trí

Ldãy

1 2

• Dãy liên tục: Quangthông đơn vị

• Dãy gián đoạn: Quang thông đơn vị

daõy' ñeøn

daõy

n FF

L×

=

' vò trí ñeøn vò trí

vò trí vò trí

n F FF

L L×

= =

A1

H2

H3

P1

M2

M3

A2

A3

H1

L

L1

L2

Lthêm

P2

P3

M1

A1

H2

H3

P1

M2

M3

A2

A3

H1

L

L1

L2

Lthêm

P2

P3

M1


3. Cách tính:có 2 cách

• Sử dụng biểuđồ cường độsáng Ι

• Sử dụng biểuđồ độ rọitương đối ε

A1

H2

H3

P1

M2

M3

A2

A3

H1

L

L1

L2

Lthêm

P2

P3

M1


a. Sử dụng biểuđồ cường độsáng Ι

• Đèn HQ có 2 đường biểudiễn cường độsáng theochiều dài vàtheo chiềurộng của đèn

3.Cách tính:

A1

H2

H3

P1

M2

M3

A2

A3

H1

L

L1

L2

Lthêm

P2

P3

M1


b. Sử dụng biểuđồ độ rọitương đối ε

• Phụ thuộc vàochiều dài đènL và khoảngcách P

• Các giá trị nàytính quy đổi:

' ; 'tt tt

P LP Lh h

= =

3.Cách tính:

Các phương pháp tính chiếu sángIII. Phương pháp đường sángb. Sử dụng biểu đồ độ rọi tương đối ε

• Khi biết cách bố trí đèn, quang thông tạimỗi vị trí bố trí đèn Fvị trí, Độ rọi tại điểm M được xác định:

F’: Quang thông đơn vị (lm/m)µ: hệ số phản xạ ánh sáng. Đối với đèn thôngthường µ = 1.1 ÷ 1.2, đối với đèn có chụp tánxạ µ = 1.6 Σε: Tổng độ rọi tương đối của các bộ đèn giốngnhau gửi đến điểm khảo sát

'1000M

tt

E FK h

μ ε= × ×× × ∑

Các phương pháp tính chiếu sángIII. Phương pháp đường sángb. Sử dụng biểu đồ độ rọi tương đối ε

• Khi biết cách bố trí đèn, độ rọi yêu cầutrong phòng: Quang thông đơn vị tại mỗi vịtrí bố trí đèn được xác định:

Quang thông của dãy đèn:Chọn loại đèn có Fđ, tìm được số bóngđèn cần có trong 1 dãy:

1000' ttk hF Eμ ε× ×= ××∑

daõydaõy

ñ

Fn

F=

'daõy daõyF F L= ×

Quy trình tính toán• Xác định chiều cao

tính toán (htt)• Tra bảng tìm K• Xác định quang

thông đơn vị• Lập bảng tính các

thông số P, L, …


A1

H2

H3

P1

M2

M3

A2

A3

H1

L

L1

L2

Lthêm

P2

P3

M1



P (m)

P’=P/htt L(m)

L’=L/htt ε ∑ε

1

2

3


• Độ rọi tại điểm M:Quy trình tính toán


'1000M

tt

E FK h

μ ε= × ×× × ∑

Hết giờ

Documents

chieu sang