Chiller Bilgi

8/6/2019 Chiller Bilgi

1/7

Tesisat Mhendislii DergisiSay: 88, s. 54-60, 2005

1. GRAkdeniz gibi yaz aylar ok scak ve klar l -man geen blgelerde byk tesislerin oun-da zellikle otellerde yksek verimli olmas ne -deni ile su soutmal soutma gruplar kullanl-

maktadr.Yine otellerde scak kullanm suyu(SKS) hazrlamak iin ciddi anlamda enerji t -ketilmektedir. Bilindii gibi bu tesislerde bina -dan alnan enerji soutma kuleleri vastas ileatmosfere veya eanjrler ile deniz, gl gibidaha souk kaynaklara aktarlmaktadr.

Su soutma gruplarnda s geri kazanm isteigrubun zellii ile yakndan ilgilidir. ou firma-lar srf bu amala ift kondenserli gruplar imaletmektedir, veya tek kondenserli gruplar yk -

sek gaz basncna dayanacak ekilde ret -mektedirler. Projelendirme aamasnda saatlikscak kullanm suyu ihtiyac iyi belirlenmeli, bo-ru ap, scak su tank ve pompa seimi doruyaplmal ve sistem bina otomasyonuna ba -lanmaldr.

zel olarak dizayn edilmemi, normal atmos -

fer artlarnda alan bir gruptan (rneinAntalya artlarnda 34/39C) alma artla -rnn zerinde bir scaklkta su retmeye kalk-lmamaldr. Mutlaka s geri kazanm yap -laca dizayn srasnda cihaz reticisine bildiril-

melidir ve doru cihaz seilmelidir. Soutmagrubundan s geri kazanm sistemi kule ilegrup arasndaki balantyla ilgili olduu iin,balant ekilleri zetlenmi ve daha sonrayaygn olarak kullanlan sistemlerden rneklerverilmitir.SOUTMA KULELER SU SOUTMAGRUBU BALANTILARIA- Soutma kulesinin dorudan soutma gru -buna bal olduu sistemler, En yaygn balan-t eklidir.

B- ekil 2de grld gibi yksek verimliplaka tip bir s eanjr kule ile grup arasnamonte edilen sistemler.C- evre scaklnn dk olduu dnemler -de, dorudan kulede soutulmu suyun so -utmaya yetebilecei gei mevsimlerinde kul -lanlan balant.D- Deniz, gl gibi soutulan ortamdan daha se-

Su Soutmal Soutma GrubundanIs Geri Kazanm

Veli DOAN*

zetletme giderleri ierisindeki enerji giderlerinin oran her geen gn artmaktadr. Enerji harcamalarn azalt-mak iin alternatif enerji kaynaklar devreye sokulmaktadr. Ancak en ucuz enerji geri kazanlan enerji ol-

duu dncesiyle s geri kazanm sistemleri devreye girmekte ve bu sistemler yaygnlamaktadr. Buyazda su soutmal soutma gruplar ile kuleler arasndaki balant ekilleri zetlenmitir, bunun yann -da su soutmal soutma gruplarndan kule vastas ile atmosfere atlan enerjiden nasl faydalanld vescak kullanm suyu (SKS) hazrlamadaki yntemler aklanmtr.

* Dr.


2/7

TESSAT MHENDSL DERGS, Say 88, 2005 55

.SU SOUTMALI SOUTMA GRUPLARI LE SICAK KULLANIM SUYU (SKS)

HAZIRLANMASIA- ki kondeserli su soutma grubu ile scak kullanm suyu (SKS) hazrlanmas

ki kondenserli su soutma grubunun ekil 5de grlecei gibi kondenserlerden birisi normal ku-

SOUTMAKULES

POMPA

KONDENSER

GENLEMEKABI

EVAPORATR

POMPA

ekil 1

SOUTMA YK

SOUTMAKULES

POMPA

EANJR

POMPA

KONDENSER

GENLEME

KABI

GENLEME

KABI

EVAPORATR

POMPA

ekil 2

SOUTMA YK

SOUTMAKULES

POMPA

EANJR

KONDENSER

GENLEMEKABI

EVAPORATRPOMPA

ekil 3

SOUTMA YK

le hattna baldr. Dier s geri kazanm kondenseri pompa (P2) ve bir plakal eanjr ile s -

POMPA

KONDENSERSOUTMA YK


3/7

56 TESSAT MHENDSL DERGS, Say 88,2005

cak su depolama tankna s aktarmaktadr.

alma prensibi; scak su tanknda su scakl 40 Cnin altna indii takdirde, kule hatt ze -rindeki motorlu vana (V1) kule hattn yava yava kapatr ve P2 nolu pompa gruptaki enerjiyieanjre aktarmaya balar. Scak su tankndaki scaklk 45 Cyi getiinde ilem terse dner,motorlu vana tekrar alarak kuleye su gndermeye balar ve grup tekrar kule artlarnda a -lmaya devam eder.

Is geri kazanml ift kondenserli soutma grubu zellikleri

Souk su retimi : 7/11 CAntalya artlar (kule devresi) : 34/39 C Kondenser

Is geri kazanm devresi artlar : 45/50 C Is geri kazanm kondenseri

POMPA

DENZ/GL

EANJR

GENLEMEKABI

GENLEMEKABI

EVAPORATR

KONDENSER

ISI GER KAZANIMKONDENSER

EVAPORATR

GENLEMEKABI

GENLEMEKABI

KONTROLPANEL

SOUTMAYK

SOUTMA KULES

HIZLI BOYLER

SOUK SU

SICAK SU TANKI

PLAKALI EANJR

KAZAN

KULLANIM YERNE

POMPA

ekil 4

ekil 5

Kondenser su rejimi Soutma grubunun ektii Soutma grubu -nun soutma

Giri / k C elektrik gc (kWe) kapasitesi(kWs)34/39 192,6 79245/50 245,5 719

Is eri kazanm sistemine, normal so utma a re ikinci bir kondenser om as ve scak su de-


4/7


polama pompas ilave edilir. Bu pompalarn takribi gc,

Is geri kazanm pompas 15 kWScak su depolama pompas 11 kW

Soutma grubundan 45/50 C artlarnda aktarlan enerji: 719 kW + 245,5 kW = 964,5 kW

964,5 x 860 = 829.470 kcal/hlk enerji s geri kazanm nitesi ile scak su depolama tanklarna

gnderilmektedir.

Bu snn karl olan fuel-oil =829.470 (kcal/h) / 9700( kcal/kg) / 0,85 (verim) = 100,6 kg/h

Bu esnada cihaz yksek kondensasyonda altndan normal kule sistemine gre 245,5 192,6 = 52,9 (kW) fazla enerji tketecektir.

Ayrca 792 719 = 73 ( kW)lk bir soutma yk kaybna karlk 17,5 kWlk elektrik enerjisikaybna yol aacaktr.

Is geri kazanm pompas (P 2) 15 (kW) ve scak depolama pompas (P 3) 11 (kW) fazladan enerjiekecektir.

Bu durumda scak kullanm suyu hazrlamak iin gerekli enerji toplam52,9 + 17,5 + 15 + 11 = 96,4 (kW)dr.

Is geri kazanm iin harcanan para : 96,4 kW x 0,15 YTL/kWh = 14,46 YTL/hdir.

Ayn enerjinin fuel-oil ile karlanmas durumunda harcanan para =100,6 kg/h x 0,85 YTL/kg = 85,51 YTL/hdir.

Is geri kazanm sistemi kullanlarak fuel-oil sistemine nazaran saatte % 83 YTLlik bir tasarrufsalanmtr.

B) Tek kondenserli s geri kazanm sistemi ile s geri kazanm.

Tek kondenserli gruplar ile 50Cnin zerinde scak kullanm suyu retmek mmkndr. Ancak

grubun zel dizayn edilmi olmas yani yksek gaz basncnda alyor olmas gerekir.Scak su depolama tanknda scakln dmesi ile birlikte kule emi ve basn hattndaki mo -torlu vana (V1) ve (V2) kapanr, s geri kazanm eanjr hatt zerindeki motorlu vana (V 3) a-lr ve s eanjre akmaya balar. Tankta scak su belirli deere eritikten sonra (V 3) vanas ka-

SICAK SU TANKI

EANJR


5/7


panmaya (V1) ve (V2) vanalar alr.

Bu sistemde eer gruptaki gaz zel kullanlm ise 60 Cnin zerinde scak kullanm suyu ha -zrlamak mmkndr. Otomasyonun doru kurgulanm olmas ve kule ile eanjr devrelerin -

deki basn kayplarnn birbirine yakn olmas nemlidir.

Tek kondenserli soutma grubunun ift kondenserli soutma gruplarna gre daha ucuz olmala -rna ramen bu sistem yaygn olarak kullanlmamaktadr.

C) Normal kule artlarnda belirli bir scakla kadar scak kullanm suyunu stmak.

Yaygn olarak kullanlr, yksek verimli plakal eanjr ile 34-35 Cde scak su elde etmek mm -kndr.

Scak su tanknda s ihtiyac olduu kule hatt zerindeki motorlu vana (V1) kapanmaya eanjrdevresi zerindeki motorlu vana (V2) almaya balar. Scak su belirli scakla eritiinde motor -lu vanalar ters ilem yaparak gruptan suyu tekrar kuleye gnderir. Bu ilemlerde motorlu vanalaroransal olarak alr ve kapanr.

KONDENSER

EVAPORATR

GENLEMEKABI

KABI

KONTROLPANEL

SOUTMA YK

SOUTMA KULES

ekil 6

KONDENSER

KONTROLPANEL

SOUTMA KULES

FREKANS KONTROLL FAN

SICAK SU TANKI

EANJR


6/7


Yine bu sistemde P2 pompasnn seimi ve boru ap hesab ok nemlidir. (P2) pompasnn fre-

kans kontrollu olarak seilmesi devreye eanjr girdiinde byk fayda salayacaktr.

rnein kuleye 800.000 kcal/h s aktaran bir soutma grubu bulunan bir oteli ele alalm. 15 m 3/hlik ehir ebeke suyunu 14 Cden 35C ye kadar sttmz dnelim bu durumda kule hat -tndan ekmemizi gereken s Q=15.000 (kg/h) x 1 (kcal/kgC) x (35-14) (C) = 315.000 kcal/hdir.

Ayn sy fuel-oil ile karlamaya alalm, 315.000 (kcal/h) / 9700 (kcal/kg) / 0,85 (verim) =38,28 kg/h dir.

Bu otelin gnlk 80 m3 scak su ihtiyac olduu dnlrse kuleden ekilen enerjinin 1.600.000kcal/gn ve bu enerjiye karlk gnlk fuel-oil tketiminin yaklak 194 kg/gn olduu grlr.

Bu scak su hazrlama ilemi iin hibir ekstra enerji tketilmemektedir. Bu sistemler yaygn ola -rak kullanlan sistemlerdir.

SONUIs geri kazanmn ne denli nemli olduu konusu artk tartlmaktan kmaldr. Soutma gru -bu gibi cihazlarn stma amal kullanlmas yanltr, bu sistemler doru drst almaz gibimesnetsiz ve bilgiden yoksun grler bu tr sistemlerin yaygnlamasn nlemektedir. Bu trzel cihazlar retmeyen firmalar ve bilgisiz mhendisler ciddi olarak bu tr yeniliklerin karsn -dadr. Enerjinin her geen gn pahaland bir dnyada s geri kazanm konusunu srekli gn -cel konular arasnda tutmamz gerektiine inanyorum.

EVAPORATR

GENLEMEKABI

SOUTMA YK

ekil 7

KAYNAKLAR1. Doan Veli "Is Geri kazanm ve Sudan suya Is pompas Uygulamas" IV. Ulusal Tesisat M -

hendislii Kongresi ve Sergisi 1999 ZMR.

2. Doan Veli "Su Toprak Kaynakl Is Pompalar" VI. Ulusal Tesisat Mhendislii Kongresi veSergisi 2003 ZMR.

3. "Air Conditioning, Refrigeration & Heating Products Catalogue" , Dunham Bush, 1993.4. "Water Source Heat PumpEngineering Manual", Carrier Corp., 1991.5. American Society of Heating, Refrigerating and Air Conditioning Engineers, Inc. "Ground So-

urce Heat Pump" 1997 - ATLANTA.


7/7


Documents

Chiller Bilgi