ClJFERS VAN DEN HANDEL EN SCHEEPVAART OVER 1870.

.k&ND~EL V ~ H ~ STOOMVERVO~R.

Her tweede gedeel te van de sta~istiek van Handel en Seheep- vaar t over 1870, is deze maaud verschenen. I n vervolge ep de opgaven v a n ons vorlg nummer , geven wij hier de eijfers van her Handelsverkeer met de drie voornaamste r~ken , met bljvoeging van vorige laren, bedragende (in mi l l ioenta l len guldens) :

Alg inv. Inv. t. verbr. Alg. uitv. Uitv. u. v. verk. Doorvoer 1865 139 117 1-23 97 25

-r~ 1866 1~7 12~ 120 88 31 ~o ~ 1867 152 130 115 8~ 31

g 1868 170 146 125 -r~ 1869 159 431 1~I o~ 1870 206 174 151

| 1865 123 84 I ~ 1866 128 83 139

) 1867 131 83 158 �9 ~ ~ 1868 142 98 17~

I 1869 15~ 109 178 1870 16~ 102 195

1865 54 47 62 1866 52 46 ~5

~ 1867 52 ~4 ~5 1868 63 55 61

"~ 1869 62 5~ 74 1870 65 56 76

De handel met deze enmiddell i jke naburen van onzen geheelen bui teulandschen handel ; voegt men er Java

bi j , dan bekomt m e n , war inveer be t re f t , ongeveer 18 pCt. veer den handel met alle andere s t a ten , en war ui tvoer aangaa t , p. m.

15 pCt. De ~ o n o ~ t 1867 pag. 212 v., vestigde de aandaeht onzer

lezers op her toenemend aandeel he~welk her 8 t o o r ~ o ~ r in den handel inneemt ; die zeer ~be]angrijke onderscheiding, naar de wijze van t r anspor t , bij in- en ul tvoer , is seder t eenige ja ren mede in de Stat is t iek opgenomen. Een kor t overzigt ever de zeveu' laats te jaren doen wij thans hler ve lgen ;ke r the idsha lve neteren wij alleen

9~ 31 107 33 106 ~5

410 33 111 28 119 39 186 38 136 ~1 144 51

55 7 39 6 38 7 53 8 62 11 67 9

bedraag~ ongeveer

878

de verhoud[ngeijfers van he~ s~oomvervoer; he~ aandeel hetwcl'k op de zeilschepen of op her gewone landver~oer komt, wijst zich van zelve. De cijfers zijn poreen~en der waardo van den algemeenen in- of uitvoer voor 1 ~ de zeevaart, 2 o. de riviervaart en 8% te lande afzonderlijk. Men raadp]ege overigens nog Economist 1867, t. a. p. en 1868, pag. 992 v.

~86~ 1865 1866 ~867 1868 1869 1870

V A N DEN I N V O E R .

Cr zr162 kwam langsdr r ~ met ren kwam per ~po -

8too~ehip. [ lt.etetoomb, weg.

~6 pCt. J 324pCt. 854p(t. ~9 a ~ 31 ~ 85 ~ 50 ~ 33t ~ 89 ~ ~9~ ~ 31~ ~ 90 s 53 ~ 35 ~ 90 50~ ~ 3~o ~ 918 56 o ~ 4~ ~ ~ 92 s

VAN BEe UITVOEa

per ren ging per ~poor- steomschip, per s~emb, weg.

542 pCt. 334 pCt. 734 pCt. 63 ~ 33 ~ 8~ 54~ ~ 386 ~ 865 58~ )~ 36 ~ ~ 90 s 65 ~ 40 ~ 90 69~ ~ 39 ~ ~ 87 ~ 71~ ~ 39 ~ 8 9

186~ 1865 1866 t867 1868 1869 1870

Van den totaleo invoer kwam per s~oom.

518 pCt. 53 54 54, 56 552 61

Van den totalen uitvoer ging per etoom.

535 pCt. 60 ~) 57. 8, )~ 60 ~) 64 )~ 66 683

of, met andere woorden: Van den totalen Invoer in

Aandeel van hot stoom- vcrvoer in dell

buitenlaudsehen handel.

517 pCt. 56

566 60 603 6zko

1870 ( f 654 millioen) word 402 millioen waarde per stoom aangevoerd, of ruim 61 pCt. van de invoerwaarde.

Van den totalen Uitvoer ( f 539 millioen waarde) glng 368 mil- l ioen, of 68 pC~. per stoom.

Van In- en Uitvoer gezamenlijk ( / 1 1 9 3 millioen waarde)werd 770 mill ioen, of 64 pCt. per stoom vervoerd.

Ui t een gespecificeerden s~aat met dezelfde onderseheidlngen van de wijze van vervoer, veer de verschillende landen van herkomst of bestemming, zien w~ dat her verhoadingsaandeel van den stoom in de vaarten op sommige landen nog veel greeter is dan de msdegedeelde eijfers veer den handel in ' t algemeeu.

Zoo was van onzen totaal-invoer ni t Oroot-Bri t tannie (206 mil- lloen) .bijna her volle bedrag (200 millioen) per stoomboot aange-

voerd. Even zoo bij den uitvoer derwaarts : 143 millioen per stoom, bij eeu totaal-uitvoer van 151 millioen.

879

Invoer uit Belgie (65 millioen) 45 millioen per stoom, waa,.van 38 millioen per spoorweg, en 12 mill. per stoomboot. Van den uitvoer derwaarts is .de verhouding lets minder: van 76 mill. uitvoerwaarde ging c a 44 mill. per s~oom, nl. 38 mill. per spoor- weg en 11 mill. per stoomboot.

Ook met Frankr~k heeft her stoomvervoer verre de overhand, war de waarde betrett. Invoer uit :Frankr~k ruim 15 mill., waarvan 13 mill. per stoomboot. Uitvoer naar Frankrijk 9 mill. t0taal , waarvan raim 7~ mill per stoomboot.

Uit deze opgave bl~jkt alzoo dat her aandeel vau her stoomver- veer, war de waarde van den totalen in- en uitvoer betreft, weer aanzien]ijk is vermeerderd.

kaugaande her getal in- en uitgeklaarde stoombooten in 1870, lezen w~ in her voorberigt:

In 1870 z~ju ingekl. 2557 geladen stb. met 1108821 ton, zijnde 219 stb. en 180098 ton meer dan in 1869; en 140stb. in ballast, met 77149 ton, zijnde 8 booten minder dan in 1869.

Onder Nederl. vlag ~ijn ingekl. 648 gel. stb. met 225024 ton en 6 stb. in ballast, met 2780 ton, z~nde 48 gel. stb. en28881 ton, on in ballast, 5 stb. on 2863 ton minder dan in 1869.

In 1870 uitgekl. 2316 gel. stb. mot 1011702 ton, en 376 stb. in ballast, met 192890 ~on, ziJpde gel. atb. 31 minder dan in 1869 (doeh inhoud 457 ton meet), en in ballast. 238 stb. en 122619 ton minder.

Onder ~lederl. vlag zijn in 1870 uitgekl. 636 gel. s~b. met 221107 ton en in ballast 14 st.b. met 6029 ton, zijnde gel. s~b. 86 on 20548 ton, en in ball. 7 stb. an 2681 ton meer dan in 1869.

Hot eijfer der ingekl, stoombooten in 1870, bedroeg 32.30 pCt. van her totaal der iugekl, sehepon, de tonneninhoud 51.01 pGt. van den ingeklaarden tonneninhoud. Hot totaal uitgekl, stoombooten was 82,~t9 pCt. van her totaal der uitgekl, sehepen on de toauen- iahoud 51.2~ pCt. van her totaal uitgekl, tonneniuhoud.

n d s e h ~ ;n~allen

D A T U M .

Jul~ 10 17 24 31

Aug. 7

21 28

Sept. 11 18 25

Oct. 2

53 22 30.49 83.71 5~.23 30.70 8~.93

[53.~9130.46183 95 152.~2130.8r 83.16 15~.8713t.35 83.22 150.92181.52 82.44 148.60131.78 80.38 147.77131.71 79.48 147.40131.88 78.98 146.80133.00 79.80 146.40132.93 79.33 147.09133.27 80.36 t50.2713~.31 84.58

Wissel-" disconto.

149.7ot33.661116.88',108.84143.54[ 3 (6 Juni) 155.42129.69 [ 117.5~. ]108.75143.50[ ~ t 55.7&[29.711118.9a 1111.9014,~,.76[ ,, 157.51129.181121.021115.861 ~6.351 z 160.79129.6411'2~.66 ] 121.22148.~9 ] . ,) �9 163..I 4.128.571126.781125.2~15O.lO I 163.17128.711129.001130.6215'2.25 I 16'I.~5131.111130.801133.9~[ 53.581 163.~7[30.~0]'132.~51137.25[ 5~.90 [ 3 167.01130.15[ 13~.931140:16[ 56.071 168.49[ 29.17~ 135.981140.29156.92 [ ~ 170.83129.38/137.621J.4.3.84/57.54 q ,, 176.17~ 30.23/138.72' 1~0.40' 56.16 ~

W i s s e l k o e r s e n t e A m s t e r d a m .

D A T U M .

Juli t 0 ~ 17

31 Aug. 7

r 28 Sept.

11 18 25

Oct. 2

kort Londen.

11.91 s 11.905 11.875 11.8~5 11.85 11.8~5 11.85s 11.85 11.8~ 11.83 11.8~- 11.83 11.89

ko~t Parijs.

56~

56, 56 56~J~

D

56~ 55~ 5~8

))

)1

55~

Hamburg.

35+

))

))

85~ "35~

35~ 35~

D 19

))

kort Frankfort. 6/w.

99~ D

99t J

100

lOO�89

too~

~ o

3~ D

4~ ))

4 3~

3�89

5

H a n d e l c i j f e r s . - - Katoen. Verge l i jkende s taa t der pr i jzen van ka~oen, ruw en gefabriceer-d, te M a n c h e s t e r op 5 October en geli jk tijds~ip der dr ie laa ts te j a r en .

1871. 1870. 1869. 1868. s. d . s. d. s. d. s. d.

Katoen. Upland fair per pond . . - - - - - - 0 11�89 dito good fair . . . . . . . . . - - - - - - - -

Fernambnco fair . . . . . . . . 0 9~ 0 8~ 1 08 0 108 dito good fair . . . . . . . . 0 98 0 9 1 0~ 0 11

No. 40 Mule Yarn, fair, $e kw. . 1 2~ 1 2 1 3 1 1'~ No. 80 Water Twist dito . . . . . 1 $ 1 1�89 1 8~ 1 13. 26-in, 66 reed, Printer, 29 yds, 4 lbs 2 oz. 5 1�89 5 6 6 0 5 8 ~7-ia,_ 72 reed, dito dito 5 lbs 2 oz. 6 6 6 7~ 8 0 7 0 89-in, 60 reed, Gold End Shirtings,

87~r yards, 8 lbs 4 oz . . . . . 10 1~ 9 10~ 10 l0 b 10 S 40-in, 66 reed, dito dito, 8 lbs 12 oz. 10 10.~ 11 O 12 6 11 6 40-in, 72 reed, dito dito, 9 lbs 5 oz. 11 10.~ 12 1~ 13 8 12 6 89-in, 44 reed, Red End Long Cloth,.

~6 yards, 9 lbs . . . . . 9 14 9 8 11 0 9 9

ECOHOMISCHE NALEZINGEN EN BERIGTEN.

De Ferslagen van den Landbo~w bevatten doorgaans menigc beschou- wing, vergelijking enz. die meet aandacht Verdienen dan ge~oonl/jk aan de massa onzer statistieke besehelden te beurt valt. Zoo ontleenen wij bier een en ander aan her Verslag over 1869. Onder her algemeene Hoofd: lrer6eteringen in den ~oestand van den Land~ouw, zegt Dr. Staring aldaar omtrent Domeinen, Tienden, :Landwegen en Tollen:

Dome|non. In hot jaar 1869 zljn er weder eene aanmerkelljke hoe- veelheid domein-eigendommen verkoeht of van de doode in de levende hand overgegaan, ten bedrage van ruim 536,000 gulden. De voornasmste sore daaronder was 322,455 gulden, die veer 114 hectaren, dat is rulm 9800 gl. de Ha, bedongen werden van den in 1861 nieuw bedijkten polder WiUem H I , benoorden Axe]. Yerder zijn er 97.85 Ha verkocht veer 29,995 gl., van" vroeger onteigende gronden, die bij her maken der Staatsspoorwegen overschoten. u 62,242 gl. zljn nit 898 Ha de tionden uitgekocht, die op polders drukten onder Strijen, Boogvliet, Dinteloord en elders; terwijl er 10,579 gl. ontvangen werden veer uitgekocl~te prestati~n en jaehtrechten. In Noordbrabant betaalde men gemiddelcl 58.11 gl. veer de fiend uit de Ha.

Her domein trek dit jaar alsnog bljna 180,000 gl. uit de opbrengsten der t/enden, hetgeen, tegen den twintigsten penning, 3,600,000 gl. aan kapitsal uitmaakt. Men kan hot er alzo~ veer houden, d a t e r in Gel- derland nog 300, in Zuidholland 2600 en No0rdbrabant 57,000 Ha bouwland, 7 ten honderd van de geheele oppervlakte in Neder]and, voorhanden is dat door de dominiale tienden helet wordt verheteringen te ondergaan. Bij hoeveel duizenden heetaren; 400,000, of 4 5 t e n hen. derd wellieht, zou zulks nog, door tienden aan' bljzondere loersonen of corporati6n behoorende, worden belet? Er is, in een bericht uit de Bommelerwaard in de Landbouw-courant, de wensch te kennen gegeve n, dat men in dit Verslag eens op moest geven hoeyee! tienden aan bijzpn- dere personen of vereenigingen behoorende, er wel in Nederlsnd waren. Gemakkelijker gevraagd dan heantwoord! Jaren geleden heeft de Gelder- ache Maatschappij van T, andbouw beproefd zulks, veer ,hare provincie,. te weten te komen, maar slechts veer een klein gedeelte is haar dit

ECON. 1871. 57

88g

gelukt; en de onlangs op nieuw op de Yeluwe genomen proes heeft mede nog geene in ' t minst voUedige uitkomsten opgeleverd.

De zaak der Tienden is overigens in 1869 dezelfde gebleven. Ook nu werd er weder zeer reel gesproken over de wensehelijkheid om die af te koopen, door assooiatie onder de tiendpligtlgen, een uitstekend middel voorzeker, maar dat, ult den aard der zaak, niet dan bier en daar door enkelen toegepast zal worden. u den polder van Angeren, onder Bemmel in Overbetuwe, vormde zieh in September eene com- missie, bela~t met her bijeenbrengen van 75,000 gl. in aandeelen van 200 gl. met rente van 3 ten honderd, om daarmede alle tienden in den polder af te koopen. De ontvangsten wenschte men te verkrijgen uit eenen omslag van ~ gl. voor elke van de 500 aanwezige hectaren tiend- pligtig land, en uit den opbrengst der aangekochte tienden, als wan- neer men hoopte binnen tien jaar de sehuld te kunnen afbetalen en daarmede tegelijkertijd den grond van fiend te verlossen.

Onder de rubriek Land- en waterwegen lezen wij o. a. : De eenig deugdelijke maatstaf van beoordeeling der land- en waterwegen, ten opzlgte van hunnen invloed op den landbouw, is de verhoudlng hunner lengte tot de uitgestrektheid van de streek die langs deze wegen ge- naakbaar is, en tot her aantal inwoners dat zulk een streek bevolkt. Dat die verhoudingen evenwel, behalve van den toestand van den land- bouw, ook nog van vele andere invloeden afhangen, behoeft geene her- innering; aUeen reeds doordien zij ook voor de.n handel voorwerpen vervoeren, die niet regtstreeks voortbrengselen zljn van den landbouw, oefent deze handel eenen grooten invloed nit op hunne uitbreiding. Als een voorbeeld hoe groot ell klein landbezit naauw te zamen hangen met die verhoudingen, worden hler die van Posen en Rhijnpruissen aange- haald~ waar wij Nederland tegenover kunnen ste]]en. Op honderd hek- taren rekent men in:

Posen met groot landbezlt. Rhijnpruissen met klein landbezit Drenthe . . . . . . . . . Zuidholland . . . . . . . . Nederland . . . . . . . .

m ~ s aantal stuks weg . inwoae~, rundvee.

93 54 52 39O 109 73 III 41 39 515 228 82 814 111 55

BIj de opgaaf van her rundvee is bier het overige vee, op de gewone wijze, herleid tot..rundvee: 1 paard als 1�89 koe, I veltlen als ~ koe, 1 kalf, 1 sohaap of 1 varkeu als ~ koe of stuk rundvee. De thans in Nederland aanwezige spoorwegen kunnen op dergelijke wijze vergeleken worden. Men rekende voor ' t buitenland in October 1868, voor Nederland 31 December 1869, her navolgend aantal meters spoorweg te bezitten op

883

Koningrijk Saksen . . . . . . . . . . Luxemburg . . . . . . . . . . . . . Zuid-Duitsehlsnd . . . . . . . . . . . Noord-Duitsche bond . . . . . . . . . Utrecht . . . . . . . . . . . . . . D r e n t h e . . . . . . . . . . . ~ . . Nederland . . . . . . . . . . . . .

honderd honderd hektaren inwoners.

75 ~7 66 85 41 55 80 42 8 7 68

10 40 36

De aan~inst in land- en waterwegen veer Nederland gedurende 1869, was in totaal: ~5.5 kilometer spoorweg met 1~ stations en halten, en 266 kilometer kunstweg of ruim ~8 uren gaans. Veer de ]aatstgenoemde zijn besteed: 768,888 gulden, waarvan 2500 door her rijk, 1 8 1 , 8 ~ door de provinci~n en 58~,504 door de gemeonten, polders en eenige bij- zonderc personen.

Uit vroegere vcrslagen blijkt d a t e r besteed zijn: 1,089,194 gulden veer 978 kilometer kunstweg in 1864

708,819 . . . . 261 ,, , ,, 186'5 900,482 . . . . 277 . . . . . . 1866 856,383 ,, , 1 6 3 , , ,, ,, 1867 899,108 . . . . 919 ,, ,, ,, 1868 768,888 . . . . 266 . . . . . . 1869

of 786,000 ,, ,, 24~ . . . . gemiddeld jaarlijks of 3,221 . . . . elken . . . . . ,

of 17,876 . . . . her nu t gsans . . . . Ook wordt nog verwezcn naar ecne zeer merkwssrdige opgaaf uit her

Prey. u nopens de opbrengsten van de to l len op de Overijssel- sehe kunstwegen. De 18 tollen op de rijkswegen hebben in 1869 opge- bragt 8751 gulden, of 678 gulden el,Ire te l ; de 20 tollen op de provin- Ciale wegen 16,297, of 802 gulden elk, en de 75 overige tollen, op wegen van gemecnten eu bijzondere personen, ~1,212, of 550 gulden elk; dat is dus gemiddeld woor elke tel in Ovcrijssel 618 gulden opbrengst. Elke tolgaarder behoeft minstens 200 gulden bezoldiging, zoodat de kosten van hot innen dezer tolgelden minstens 91,600 gulden, dat is 32 ten honderd van de gebeurde tolgclden bedragen.

- - N i j v e r h e i d s t en toons te l l ing te Londen 1871. Tcr voldoening ash her tot ons gerigte verzcek van Directeuren der Nederlandsche Msatschappij ter bevordering van Nijverheid, wordt het v olgend~ gcbragt ter kennissc van onze indus~ri6ele landgenooten.

Door Zijne Exe. den Minister van Sts;at en van Binnenlandsche Zaken in de maand Julij daartoe uitgenoodigd, hebben voornoemde

884

Directeuren een hunner naar Landen sfgevaardigd, cm, voor rekeniug der Ma~/tschappij, zich geheel op de hcog~e te stellen van sl war be- trekking heeft op de Tentconstellingen, die in de eerstvolgende negen jaren 're London zullen gehoudeu worden en waarop zij reeds in hun Tijdschrift (])eel XII, JSe en 6e s~uk, blad 37 der versohillende mede- deelingen) de aandacht der Nederlandsnhe Industri6elen hadden geves~gd. Hun afgevaardigde, de Hoogleeraar ]]. H. yon Baumhauer, heeft van zijne bevindingen een ni~cerig Yerslag uitgebragt, dat te vinden is in hetzelfde Tijdsehr~ft (])eel XH, 7e en 8e Stuk, bladz. 993), waarbij vole voorschriflen zijn medegedeeld, door de inzenders in hot oog te hcuden, en waarnaar kortheidshalve hier wordt verwezen. Uit dat Yerslag (aan Voornoemden Minister onmiddelijk medegedeeld) blijkt o. a. dat te London vocr cpstelling, 6talage, huur der bezette plaats, bewaking, schocnhouden, enz. niets wordt in rekening gebragt en dat de benoodigde stocm- en waterkracht zelfs kosteloos worden verstrekt. De vcorwerpen moeten alleen vrachtvrij ter bestemde plaatsen bezorgd en uitgepskt worden.

Om eehter zonder nader onderzoek tcegelaten te worden, moeten de vccrwerpen gekeurd wcrden door eene jury in bet land van afzending. u verzcnden uit con land, waar geen jury bestaat, zijn onder- wcrpen aan cone beccrdeeling der Engelsche jury. Yerzceken tot toe- lating moetan aau de Engelsehe commissarissen v66r den eersten Januarij ]872 zijn ingediend.

Zoo als men weet, cravat de Tentoonstelling van 1879, behalve voorwerpen van kunst, die telken jare worden tcegelaten, d6 ~atoen- i ndus t r i e , ~et j g toe l i e r svak , muzie~- in#trumenten , p a p i e r , kantoor- cn dru~wer]~.

Door de Maatschappij van Nijverheld is daarop aan den Minister voorgesteld dat de Nederlandsche Regeering eene sore zou beschikbaar stellen voor de kcsten van vervcer der ten toon te stellen voorwerpen, van Rotterdam tot in bet gebcuw te T,ondeu, en de reis- en verblljf- kosten der te benoemen commissarissen en leden der Nederlandsche jury.

Zijne Exc. hee~ daarop den 2en October j.1. gean~cord, dat aan hot vcorstel~ voor zooverre hot geraamde subsidie betreft, geen gevolg kan gegeven worden, doeh dat hot denkbeeld vroeger ter sprake gebragt, dat de industri~elen onderling door contributie en vrijw~llige bijdrage de kosten zouden dragon bij deze tent~cnstellingen, waar niet behoef~ betaald te wordan voor standplaats, 6talage, enz., inderdaad dubbel overweging waard schljnt te zijn. In zocdanig geval zcu de Regering, zcowel door benoeming van eommissarissen en jury, als door diplcmatieke tussehen- komst bereid zijn, de pogingen der industri6elen, zooveel in haar ver- mcgen is te sehragen.

~lhoewel nu eene onderlinge overeenkcmst van industri6elen, na .al herren deswegens ten vorigen jare reeds is verhandeld en besprcken ge- worden~ voorshands niet te waehten sehijnt, hebben Direeteuren des

885

niettemin gemeend de aandach~, der Nederlandsche nijvoren op de En- gelsche Tentoonstellingen van 1879 on volgendejaren to mooten vestigen, dear zlj hot zeor zouden betrouron, indien alsdan de Nederlandsehe nij- verheid to London weder, zooals dit jaar, onvertegenwoordigd bleof.

Do slotsom is nu dst zij die lets wenschen to zenden, zich do trans- portkosten naar hot Tontoonstellings-gebouw to London on terug zullen moeten getroosten. De voorwerpon, die in hot jaar 1872 ge~xposeord zullen worden, uit don aard dot zaak niot zeer voluminous noch zwaar zijnde, zoo schijnon de kostan veer elken inzonder individu~el niet zeor overwegend to zullen zijn.

Zij, die tot inzending wenschen over to gash, zuHen hot Bestuur der Nederlandsehe Maatschappij ter bevordering van-Nijverheid bereid vinden, silo hulp en inlichtingen to geven, die ter zijner besehikking staan, on worden uitgenoodigd, zich ten dien einde to wenden tot den Algemeenen Seeretarls F. W. van Eeden to Haarlem.

- - Volksfeesten. Men ]cost in de Irol/csvri~d hot navolgende, san- gaande con volksfeest in don waren zin des woords.

, ,Den H o l d e r , 3 Sept. ll. ,,Daar de aanvoer van steonkolen jasrlijks toeneomt is her aantal

zeeschopon, dat gedurende den zomer go]ost wordt, zeer aanzienlijk; zeor vole gespierde werklieden vinden daarmede, wol is waar, zwaren srboid, maar gonieten ook cell hoog loon. Doze lieden, die inderdaad bewondering verdienen veer don reuzonarbeid, dion zij, trots do folste hitte, onvermoeid de geheele week door verrigten, gevoelon des Zondags behoofte san . . . . . rust, zou men vorondersteUen; doch neon, zij erkennen, dat die rust dikwijls ontaardt in verkeerde hbbelijkheden, die hot ligchaam ontzonuwen; zij gevoelen behoefte san eone gepaste ont- spanning, don workman waardig.

Om daartoe to gerakeu, z~jn zij op her idee gekomen, om ondorling vo]ksfeeston to organiseren. Volksfeesten door werklieden bestuurd, door werkliedon uitgevoerd, en - - war wel hot moesto zogt - - waarbij ook door werklieden de orde wordt gehandhaafd. ASh hot hoofd der politie wordt natuurlijk do vergunning gevraagd - - die dan ook niet geweigord wordt m om die foesten op een daartoe, wolwillend ter hunnor beschikking gesteld terrein to doen plaats hebben, volgens ean voorsf opgomaakt programma, waartoe ook behoort, dat zij zich gezamentlijk vorbinden geon sterken drank gedurende hot feest to gebruikon on zich ordelijk to zullen gedragon niet alleen, maar zullende ook hot torroin door h~m eigen personeel, door werkliedon, voorzien van ondersehoidingsteekenon, worden afgezet, die'zich belasten mot de handhaving dot orde, zoo wel buiten als binnen den te vormen kring; zoodat de hulp der politic of

886

andere openbare magi gehee] gemist kan worden tenzij onver~oop~ buitengewone omstandlgheden mog~en plaa~s grijpen.

Op gemelden Zondag werd, sedert ongeveer een maand, her derde feest van dien aard gevierd, bestaande in palingtrekken, zakloopen, mast- klimmen enz., om prijzen, bestaande in stoffen voor kleedingstnkken.

Inmiddels werd door eenigen der feestvierenden een optogt door een deel der gemeente gehouden, voorafgegaan door een muz|ekgezelschap, dat zich ook op her terreln herhaaldelijk deed hooren. Des namidd~gs ten 5 ure aangevangen, duurde her feest tot 8 ure des avonds. Her werd door duizende toesehouwers bezocht. Ter eere van de on~werpers en van allen die daartoe hebben mede-

gewerk~, kan gezegd worden, dat alles in de beste orde is afgeloopen. De joviale geest, die onder deze lieden heersehte en vooral her gevoel van eigenwaarde, waarin zij door de welwiUende vergunning nlet weinig versterkt zijn, heeft tot een resultaat geleid, waarvan gezegd mag worden, dat zij zioh her in hen gestelde vertrouwen ten voUe hebben ~vaardlg gemaakt.

Bij de ongeregeldheden, die tegenwoordig elders plaats hebben, moge dit felt aan vele autoriteiten tot een leering strekken, dat her yolk, bij een~ redelijke en fatsoenlijke behandeling, zich ook redelijk en fatsoenlijk weet te gedragen en daar zelfs hoogen prijs op stel~."

u verdienen dergelijke volksfees~en medewerking en aanmoe- diging. Her zal eehter, naar onze meening, nog een stap vooruit zijn, wanneer her palingtre]~kea, za/~loopen enz. door meer rationeele gymnastiek ook veer volksfeesten zoo" ge~igend, zal worden vervangen.

- - Katoen. De stand der katoenmarkt raakt hetbelangvan millioenen menschen : planters, spinners, wevers, appreteurs, enz. Over geen artikel van den wereldhandel zijn dan ook meer uitvoerige en naauwkeurige gegevens openbaar gemaakt als over katoen.

De jaren 1868 en 1869 hebben een tweeledige vcrandering gebragt in de katoenindustrie: /~merika, tot aan den burgeroorlog bijna uitsluitend produeent veer de geheele wereld, heeft dit monopolie niet kunnen be- houden, maar met Indie moeten deelen; Engeland, dat door gunstige handelstractaten zoo lang de heersehapplj voerde .op her gebied van spin- neilj en weverij, ziet zlch, naarmate Amerika minder, en Indle meer produceert en naar Europa uitvoert, die heerschapaij ernstig betwisten door de ondernemende nijverheid der Yereenigde Staten, terwijl de direete vaart door de landeugte van Suez den toestand der Engelsche spinners niet zal verboteren, maar daarentegen aan hot vaste land een nieuwe impulsie zal geven.

Deze vermoedens worden gestaafd door de volg~nde feiten: de katoen- oo6st in de Yereeni6de Staten heeft in de laatstc drie jaren slcch~s on-

887

geveer de helft opgeleverd van her bedrag, in de gunstigejaren v66r den burgeroorlog geproduceerd; gelijktijdig is de kat0enculhmr in Oost-Indie tot her vlervoudig e gestegen, nl. 462,000 balenin 1858 tot op 1,850,000 balen in 1869. In Amerika bedrocg her product, in duizendtallen: in 1859--60 4610 balen, daarcntegcn in 1866--67 1959 balen ,, 1860--61 3656 . . . . 1867--68 2440 ,, ,, 1861--62 4800 ,, 1868--69 2439 PJ ~,

De aanvoeren van katoen naar Engela.nd en her Europcsehe vaste land nemcn aanhoudend toe uit her Oosten, voornamelijk uit Oost-Indie, en worden daarentegen bit Amerika steeds geringer. u de Merchant8 o Magazi,~e bedroeg de consumtie van "Engeland, in duizendtallcn:

Uit Amerika. Uit lnd,e.

in 1859--60 2135 b~en 207 b~en ,, 1860--61 2170 ,, 249 ,,

daarentegen ,, 1866--67 1016 ,, 815 ,, 583 ,, ,, 1867--68 1197 ,, 799 ,, 826 ,,

Uit Brazilie, Egypte, euz. To~al .

218 bMen 2560 193 ,, 9612

,, 1868--69 877 ,, 913 ,, 797 ,, De totale eonsumtie van Europa bedroeg, in duizcndtallen:

Uit Brazihe,

2414 2822 9587

1548 ,, 1592 ,, 1007 ,, 4147 173,5 ,, 1529 ,, 1347 ,, 4604 1422 ,, 1763 ,, 1318 ,, 4503

De katoen-industrie van Engcland heeft zich van de slagen, veroorzaakt door den Amcrikaanschen burgeroorlog, nog gecnszins hersteld, en ver- keert ook nu nog in geen bevredigenden toestand. Hooge prijzen der grondstof, onvoldoende aanvocr blj vermeerdcring van fabrieken, mlndcre afzet voornamelijk voor binnenlandsche consumtie zijn alle redenen dat de spirting power niet volkomen benut wordt: slechts 75 percent-komen der industrie ten goede, d. i. de aanwezige fabrieken kunnen sleehts 4~ dag van de week volop doorwerken.

De katoenprijzen stegen van gcmiddeld 6" d. in 1856--1860 tot 22 d.

in 1864; in 1868--69 was de prijs gemiddeld 9~ d. u een goeden gang in de fabrieken heef~ Engeland per week

67,000 balen katoen noodig; in 1868 ontvinghct 47,890, in 1869 slcehts 42,390 balen.

In de Vereenlgde Staten van Noord-Amerlka wordt van jaar tot jaar mcer van her elgen product vcrsponncn.

in ] 859--60 ,, 1860--61

daarentegen ,, 1866--67 ,, 1867--68 ,, 1868--69

Uit Amerika. Uit Indic. Egypte, ent. Totaal.

3~07 balen 592 balen 973 ba|en ~179 3 ~ 3 ,, 67~ ,, 971 ,, ~388

Wanneer men zich op de opgaven dcr ,,Natlo,al ~tssociution o f Ootto, Ma.ufac~urera and _Planters" mag verlaten, bedroeg de consumtie:

in 1861 558,600 balen in 1866 655,200 balen ,, 1862 303,800 . . . . 1867 865,200 ,, ,, 1863 319,200 . . . . 1868 949,800 ,, ,, 1864 337,400 . . . . 1869 998,806 ,, ,, 1865 554,400 ,,

Her aantal spillen steeg in denzelfden tijd van 5,235,727 op 6,380,061. Her aandeel, dat de continentale staten van Europa in den aanvoer

van katoen hebben tegenover Engeland, is klimmende. Van her gezamen- lijke katoenverbruik in Europa viel:

1856--60 1866 1868 1869 op Engeland 60,30 58,08 58,35 58,22 percent

,, her vaste land 39,70 41,9fi 41,65 41,78 ,, Dat her Suez kanaal aan her direct betrekken van Oost-Indisch katoen

veer de contincntale industrie sehoone vooruitzigte n opent, mag men daaruit afleiden, dat" her Europesehe vasteland in de laatste jaren meer dan 600,000 balen uit Oost-Indie over Liverpool heeft getrokkcn. Frank- rijk, Duitschland, Zwitserland on Oostenrijk zullen al spoedig ook van dezen nieuwen weg gaan gebruik maken, om zich in ' t bezit te stellen van goedkooper en beter grondstof.

De waarde van her jaarlijks over de gehee|e aarde gewonnen ruw katoen kan men stellen op 918 millioen gulden. (Ned. Ind.)

- - Wol. Even als dit bij de levensmiddelen her geval is, wordt Europa met betrekking tot deze textile grondstof van jaar tot jaar meet afhan- kelijk van de koloniale landen en vrije staten, die door lage prijzen van den grond, goedkoope weidevelden en weelderige reproductie-kracht in staat zijn de wol in groote kwantiteiten en onder zeer lagen kostenden prijs te leveren. Australia, de La Plata staten, de Kaap-kolonie enIndi~ verdringen meet en meer de inlandsehe wol op de Europesche markten; sedert zes jaren zijn de toezendingen van daar steeds toenomende. Van de drie hoofdbronneu bedroegen de uitvoeren, in duizendtallen balen:

1863 1864 1865 1866 1867 1868 Van hustralie n. Engeland 241 309 332 348 412 491 Van de Kaap n. Engeland 68 69 99 107 1 2 8 141 Van La Plata n. Europa 81 86 181 153 191 234

te zamen 390 457 569 607 732 866 De hoeveelheid wol, die Europa uit deze streken ontving, heeft zieh

alzoo sedert 1863 meet dan verdubbeld, veer La Plata zelfs verdrievoudigd Met welke sne]heid de wolproduetie in de vruehtbare landstreken der

overzeesche koloni%n is toegenomen, moge blijken uit de volgende feiten:

889

Australi~ levcrde in hot jaar 1810 de eerste bezending van ~ baal (on- geveer 140 halve kilo's) naar Europa; in 1820 kwamen reeds 100,000 ponden, in 1867 113 millioen ponden en eindelijk in 1868 135 millioeu ponden over; de totaal-produetie was minstens 150 miUioen ponden. Hot grootste gedeelte daarvan valt op u (68,010.127 ponden); daarna Queensland (circa 30 mJllioen ponden); vervolgens Nieuw-Zeeland (28,875.163 ponden). Uit de Argentijnsche republiek werden in 1832 ~lechts 994, in 1840 reeds 3577 balen verzonden; 1866 wijst eehter reeds 150,453 en 1868 nog de helft meet bal~n aan. Evenzeer steeg de woluitvoer uit Uraguay. De totale uitvoer nit La Plata, zoowel nanr ~Europa als naar de Yereenigde Staten, wcrdt op 200 millicen pondcn geschat. Geen wonder dan ock dat de wolprijzen cp de Europesche markten zeer gedrukt werden, en hot voor de Europesche veehouders �9 le moeite niet meer loonde, met wol van minder kwaliteit te eoncurreren; vocr dezen bled dan niets anders over dan hun heft te zceken in zeer ~ijne soorten.

De statistiek van den wolhandel is hog nict z66 volledig en naauw- keurig, dat hieruit een zuiver overzigt kan worden getrokkcn. De volgende cijfers, uit goede hronnen geput, zullen de waarheid waarsckijnUjk zeer nabij komen.

E~ge,, productie in mill. pd. Aanvoer Eigen conaumtie.

Groot-Britt. (1868) 152--170 138--153 290--310 �9 rankrijk (1865) 154 (P) 148 302 Rusland (1866) 129" - - 79,~ ~olverbond (1868) 80 65--67 120(?) Oostenrijk (1868) 46 (?) - - ~4~ Belgi~ (1866) 4�89 66 70�89 Itali~ (1865) 11 11~ ~2~

Met voorbijgang van minder proeudercnde staten, als Turkije, Spanje enz., zien we dus dat Europa ongeveer 570 millioen ponden (halve kilo's) schapenwo! produeeert, daarantegen 950 miUioen ponden verwerkt. Her te kort komende van 880 miUoen ponden moet uit de overzeesche landen worden getrokken.

De wolproductie der Yereenigde Staten van Noord-Amerika (150 ~ 160 mi]lioen ponden) kan tegenwoordig in eigen behoefte voor de industrie niet meer voorzien; in her daaraan te kort komende wordt voorzien door aanvoer nit Z.-Amerika. (Ned.Ind.)

De nteuwe Handelswegen. - - l~en leest in le 8oir, dat eene Commissie van handelaren uit tKarseille eene bijeenkomst heeft gehad

Ecos. 1871. 57*

89O

met den hear Thiers en den Minister Lefranc, om hen te wijzen op .de nadeelen, die Marseflle ondervindt van den nieuwen spoorweg door den Mont Cenis.

8edert die wag veer hat openbaar verkeer is opengesteld, worclen de Indische mail en de transito-goederen over Italia naar Brindisi gezonden ; daardoor zal die haven, welke sedert eeuwen zoo goad ale vergeten was, hat middenpunt worden van de handelsbetrekkingen tussehen Europa an hat verre Oosten. Nu reeds hebben de pakketbooten van de P. ff O. Company die haven ale ve.rbindingspunt gekozen en laten due Marseille, dat zij sedert hat uitbarsten van den corlog niet aandeden, geheel e.n al ]iggen.

Marseille verliest mitsdien zijn gewicht als station voor den handel van ~Egypte, India, China en Japan, waaraan hat vooral zijn voorspoed te danken had.

De handelaren te i~[arseille, over dien staat van zaken veronrust, hebben de Regering verzocht voortga~g t e maken met de uitvoe- ring van zekere kanaalwerken, bestemd om hat transport te water van de goedcren, welke naar hat Oosten verzonden worden, te ver- gemakkelijken.

Concessie Antwerpen- -New-York . Door de Belgische wetge- ving ward onlangs, met nagenoeg algemeene stemmen in beide Kamers goedgekeurd, om ten behoove eener geregelde pakketvaart van Anti werpen op New-York, een jaarlijksche subsidie van een mil/ioen frank te garanderen (zoowel nit de opbrengst der brievenmail ale blj aan- vulling uit de sehatkist). Dientengevolge is dozer dagen een over, eenkomst aangegaan tussehen hat Belgische gouvernement eenerzijds en de heeren lord Churchill, Rolt, Hill en Churchward anderzijds, waarbij de vier genoemde personen zieh verbinden om eene veertiendaagsche postpakketboot tussehen Antwerpen en New-York met stoomschepen van 9500. ~ 3000 ton op te rigten e n gedarende vijftien jaren ga~nde te houden.

Er zouden voorts sehikkingen zijn gemaakt opdat de schepen van de postpakketbootdienst onderweg Dover aandoen en er brievenmalen alameda reizigers aan boord nemen.

&an den Antwerpsehen Pr6curseur, die de finantiele soliditeit van de coneessionarissen betwijfelde, wordt door hat Journal de Bruzelles van wage de regering geantwoord, dat eene sore van een half millioen francs door de concessionarissen ale waarborg veer de vervulling hunner ver- bindteuis in de Belgische schatkist is gestort.

891

Handelsomvang der Yereenigde Staten. Te Washington is van regeringswege eene voorloopige opgave openbaar gemaakt, die de alge- meene uitkomsten van hot buitenlandsche handelsverkeer der Vereenigde Staten in hot met 30 Juni j l . ge~indigde dienstjaar aanwijst. Naar luid daarvan heeft de invoerhandel in dat jaar eene wa~rde van 541 milliocn gouden dollars bedragen, dat is bijna tachtig millioen meer dan in hot jaar 1869--1870, en de uitvoe~rhandel 5~1 milli0en gouden dollars, dat is negentig millioen meer dan in hot voorafge- gane jaar.

De uitvoerhandel van hot jaar 1870~1871 ging alzoo den invoer- handel van dat jeer een weinig te boron. In hot jaar 1869--1870 had de invoerhandel in waarde vrij war meet bedragen dan de uitvoerhandel, zijnde hot versehil 11 millioen dollars.

De toeneming van he~ handelsverkeer gedurende hot jaar 1870--1871 is, war de vrachtloonen betreft, grootendeels aan de buitenlandsche handelsvlaggen ten goecle gekomen; hot aandeel der Amerikaan'sche vlag in bet handelsverkeer met hot hnitcnland was sleehts luttel greeter dan in ]869--1870.

Werklieden-kwestie. Bij de sluiting eener tentoonstelling van nijver- heidsproducten te Norwich, hield Lord Kinsbuley, lid van het~Enge]sche kabinet, dozer dagen eene redevoering, waarin hij dergelijke tentoon- stollingen vooral nuttig achtte veer de refining des werkmans; en hij zeidc verder:

,,De rijkdom van den kapitalist, de hekwaamheid en hot beleid van den fabrikant, zijn veer den bloei onzer industrie noodig doch niet toereikend; daarbij meet her bezit van bekwame werklieden komen; dit vereischte meet verkregen worden eensdeels door het schoolonderwijs zoo als hot thans in Engeland aan de bevolking in hot algemcen wordt aangeboden, andcrdeels door opleiding veer bijzondere kunstvakken overal waar doze kan gegeven worden. Wanneer wij veer onderwijs in hot algemeen en veer technisch onderwijs in hot bijzonder hebben gezorgd, dan zullen wij hot overige aan de vlijt en de schranderheid van ons yolk mocten overlaten.

,Wst betreft de vereenigingen van handwerkslieden, behoor ik niet onder degenen die met ]cede oogen zien dat handwerkslieden zieh aaneen s]uiten met het doel om billijk loon veer hunnen arbeid te verkrijgen; en ons Parlement heeft in zijne afgeloopene zitting getoond dat her volkomen bereidwillig is om aan elke regtmatige klagte van de zijde der handwerkslieden regt te doen wedervaren.

,,Doch er is lets wat ik met leede oogen zie, nameIijk pogingen vau

892

arbeiders vereenigingen om zelven aan de bekwaamheid der werklie%n banden san te leggen en perken to steUen. Dat is eene handelwijze die voor de werkHeden met zelfmoord gelijk staat, en welke voor ons gansche land nadeelig is daar zij de strekking heeft om ons van onzen rang onder de industriele natien to doen afdalen."