ด�านสงแวดล�อมเพอป�องกนการปนเป��อนดนแ

ละน�ำใต�ดน

สำหรบ

สถานปร

ะกอบกา

รหลมฝ�งก

ลบของเสยอ

ตสาหกรรม

คมอ“แนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการ

ปนเปอนดนและน�าใตดนส�าหรบสถานประกอบการหลมฝงกลบ

ของเสยอตสาหกรรม” ถกจดท�าขนเพอใชเปนแนวทางในการ

ก�าหนดและปรบปรงแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอ

ปองกนการปนเปอนดนและน�าใตดนส�าหรบสถานประกอบการ

หลมฝงกลบของเสยอตสาหกรรมซงอาจมกจกรรมทอาจกอให

เกดการปนเปอนดนและน�าใตดน หากมการด�าเนนงานไมถก

ตองตามหลกวชาการซงการปนเปอนดงกลาวยากแกการตรวจ

พสจน ในดานระดบการปนเปอนการแพรกระจาย เนองจาก

ไมสามารถมองเหนไดชดเจน

ดงนนสวนมลพษดนส�านกเทคโนโลยน�าและสงแวดลอม

โรงงานกรมโรงงานอตสาหกรรมไดตระหนกถงปญหาดงกลาว

ซงเหนควรจะมมาตรการในการปองกน ตดตาม ตรวจสอบ

และเฝาระวง รวมทงก�าหนดกรอบการด�าเนนการในการแก

ปญหาดงกลาวรวมทงหากมแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอม

เพอปองกนการปนเปอนดนและน�าใตดนส�าหรบสถานประกอบ

การหลมฝงกลบของเสยอตสาหกรรมจะชวยในการลดการแพร

กระจายสารมลพษทเกดขน ณ แหลงก�าเนด และสามารถ

ควบคมไมใหเกดการรวไหลหรอปนเปอนของสารมลพษสสง

คำ�นำ�

สวนมลพษดนส�านกเทคโนโลยน�าและสงแวดลอมโรงงาน

สงหาคม2559

แวดลอม สามารถลดความเสยงของการปนเปอนมลพษดนและน�าใตดน ซงการด�าเนนงานดงกลาว

จะชวยลดคาใชจายในการบ�าบดและฟนฟพนททเกดการปนเปอนทงในดนและน�าใตดน

คมอ“แนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการปนเปอนดนและน�าใตดนส�าหรบสถาน

ประกอบการหลมฝงกลบของเสยอตสาหกรรม” ไดกลาวถง สถานการณทวไปของหลมฝงกลบของ

เสยอตสาหกรรมในปจจบนการตดตามตรวจสอบดานสงแวดลอมแนวทางปฏบตทดส�าหรบหลมฝง

กลบของเสยอตสาหกรรมทเปนอนตรายและไมอนตรายการบ�าบดฟนฟดนและน�าใตดนโดยคมอน

ถกจดท�าขนเพอใหสถานประกอบการหลมฝงกลบของเสยอตสาหกรรมและเจาหนาททเปนผก�ากบ

ดแลหลมฝงกลบของเสยอตสาหกรรม และผทเกยวของสามารถน�าไปประยกตใช เพอใหสามารถ

ปองกนการปนเปอนสารมลพษจากกจกรรมดงกลาวลงสดนและน�าใตดน

สารบญ I

สารบญรป III

สารบญตาราง IV

1. สถานการณทวไปของหลมฝงกลบของเสยอตสาหกรรมในปจจบน 1-1

1.1ความหมายและคาจากดความ 1-1

1.2ภาพรวมการดาเนนกจการหลมฝงกลบของเสยอตสาหกรรม 1-2

1.3ปญหาและอปสรรคทพบจากการดาเนนการหลมฝงกลบของเสยอตสาหกรรม 1-5

1.3.1 ปญหาทพบจากหลมฝงกลบของเสยอนตราย 1-5

1.3.2 ปญหาทพบจากหลมฝงกลบของเสยไมอนตราย 1-5

1.3.3 ปญหาทพบจากหลมฝงกลบทปดแลว 1-5

1.4สถานการณและเหตรองเรยนจากการฝงกลบของเสยอตสาหกรรม 1-6

1.5แนวทางการปฏบตสาหรบการฝงกลบของเสยอตสาหกรรม 1-9

1.6นโยบายการจดการของเสยอตสาหกรร 1-10

1.7การเปรยบเทยบนโยบายการจดการกากของเสยอนตรายในประเทศไทย

กบตางประเทศ 1-11

2. กฎหมายและขอกาหนดตางๆทเกยวของ 2-1

2.1กฎหมายและขอกาหนดอนๆทเกยวของ 2-1

2.2กฎและขอบงคบเกยวกบการจดการกากของเสยอตสาหกรรม 2-2

2.2.1 กฎและขอบงคบทออกตามพระราชบญญตโรงงานพ.ศ.2535 2-2

2.2.2 กฎและขอบงคบทออกตามพระราชบญญตวตถอนตรายพ.ศ.2535 2-3

2.3มาตรฐานและหลกเกณฑขอกาหนดทเกยวของ 2-4

2.3.1 ดานคณภาพนา 2-4

2.3.2 ดานคณภาพดนและนาใตดน 2-4

2.3.3 ดานคณภาพอากาศและคณภาพเสยง 2-4

2.3.4 ดานการจดการกากของเสย 2-4

2.3.5 ดานอนๆทเกยวของ 2-5

2.4กฎหมายการจดการการปนเปอนดนและนาใตดนภายในบรเวณโรงงานในอนาคต 2-5

3. แนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมสาหรบหลมฝงกลบของเสยอตสาหกรร 3-1

3.1การรวบรวมขอมลทวไปและขอมลจาเพาะของหลมฝงกลบของเสยอตสาหกรร 3-2

3.1.1 การจดสรรพนทภายในบรเวณหลมฝงกลบของเสยอตสาหกรรม 3-2

3.1.2 เกณฑการออกแบบหลมฝงกลบของเสยอตสาหกรรม 3-4

3.1.3 ขนตอนและกจกรรมการดาเนนงานหลมฝงกลบของเสยอตสาหกรร 3-9

3.1.4 การปดและการดแลหลมฝงกลบของเสยอตสาหกรรม 3-14

3.1.5 ขอมลปรมาณชนดการใชสารเคมและของเสยในแตละกจกรรม

ของหลมฝงกลบ 3-18

3.1.6 สถตการรองเรยนและการเกดอบตเหต 3-18

ส�รบญ

Contens

3.2การจาแนกและกาหนดพนทควบคมสารอนตราย 3-19

3.2.1 การประเมนความเปนอนตรายของสารเคม

และกากของเสยอตสาหกรรมในหลมฝงกลบ 3-19

3.3การจดลาดบกจกรรมทมแนวโนมกอใหเกดการปนเปอนดนและนาใตดน 3-21

3.3.1 การประเมนกจกรรมทอาจกอใหเกดการปนเปอน 3-21

3.3.2 การจดลาดบความสาคญของพนท 3-24

3.4การตดตามตรวจสอบกจกรรมทกอใหเกดการปนเปอนดนและนาใตดน 3-26

3.5ประเมนระดบการปนเปอนของสารอนตรายในดนและนาใตดน 3-27

3.5.1 การคานวณเกณฑการปนเปอนในดนและนาใตดนภายในบรเวณโรงงาน 3-27

3.5.2 การเกบตวอยางดนและนาใตดนเพอหาปรมาณสารปนเปอน 3-29

3.5.3 เปรยบเทยบคาความเขมขนของสารปนเปอนกบเกณฑระดบการปนเปอน3-29

3.5.4 การจดการในแตละระดบการปนเปอน 3-30

3.6การกาหนดมาตรการในการควบคมและมาตรการลดการปนเปอนดน

และน�าใตดน 3-31

3.6.1 มาตรการลดปรมาณของเสยในการฝงกลบ 3-31

3.6.2 มาตรการรบของเสย 3-31

3.6.3 มาตรการปรบปรงลกษณะของเสย 3-32

3.6.4 มาตรการฝงกลบของเสย 3-32

3.6.5 มาตรการในการปดคลมหลมฝงกลบ 3-32

3.6.6 มาตรการตรวจสอบดานสงแวดลอม 3-33

3.6.7 มาตรการในการจดสารเคมและนามน 3-33

3.6.8 มาตรการในการบาบดนาชะและนาเสย 3-33

3.6.9 มาตรการในการจดการนาชะกาก 3-34

3.6.10มาตรการจดการของเสย 3-34

3.6.11มาตรการปองกนและลดผลกระทบดานสขภาพ 3-34

3.7การประเมนผลสาเรจในการดาเนนงานและการตดตามตรวจสอบ 3-35

3.8การจดทารายงานการตรวจสอบคณภาพดนและนาใตดน 3-36

4. เทคโนโลยการบาบดฟนฟทเหมาะสมกบหลมฝงกลบของเสยอตสาหกรรม 4-1

4.1แนวทางปฏบตและฟนฟดนและนาใตดนทปนเปอนจากหลมฝงกลบ

ของเสยอตสาหกรร 4-1

4.1.1 การตรวจสอบการปนเปอน 4-1

4.1.2 การประเมนกอนการบาบดและฟนฟ 4-1

4.1.3 ประเมนการเคลอนทของสารปนเปอน 4-2

4.1.4 การเปรยบเทยบระดบความรนแรงโดยการเปรยบเทยบกบเกณฑ

การปนเปอนทกฎหมายก�าหนด

(Riskassessment:Environment&Human) 4-3

4.1.5 การตงเปาหมาย 4-6

4.1.6 การเลอกเทคโนโลยในการบาบด/ฟนฟ

(Treatment/RemediationOptions) 4-6

4.1.7 การประเมนความสาเรจและตดตามตรวจสอบ

หลงการฟนฟพนทปนเปอน 4-6

4.2เทคโนโลยและวธการฟนฟพนทปนเปอน 4-7

4.2.1 เทคโนโลยการบาบดฟนฟพนทปนเปอนดวยวธการทางกายภาพเคม 4-8

4.2.2 เทคโนโลยการบาบดฟนฟทปนเปอนดวยวธทางชวภาพ 4-11

4.2.3 เทคโนโลยการสกดการเคลอนท(ContainmentTechnologies)4-15รปท1.1

ภาพรวมทตงของสถานประกอบการทด�าเนนกจการหลมฝงกลบในประเทศไทย 1-4

รปท 1.1 ภาพรวมทตงของสถานประกอบการทด�าเนนกจการหลมฝงกลบในประเทศไทย 1-4

รปท 1.2 ตวอยางการจดการหลมฝงกลบของเสยอตสาหกรรมทไมเหมาะสม 1-9

รปท 3.1 ขนตอนการด�าเนนงานแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอม 3-1

รปท 3.2 ตวอยางการจดสรรพนทภายในบรเวณหลมฝงกลบของสยอตสาหกรรม 3-3

รปท 3.3 ตวอยางองคประกอบของหลมฝงกลบอยางปลอดภย 3-4

รปท 3.4 การรวซมในชนรองพนแบบตางๆ 3-5

รปท 3.5 ตวอยางชนปดคลมและชนดาดหลมฝงกลบกากสารอนตราย 3-6

รปท 3.6 ตวอยางการก�าหนดแนวเชอมตอของแผนปพนในการกอสราง 3-7

รปท 3.7 ตวอยางการเชอมตะเขบของแผนปสงเคราะหแบบตางๆ 3-7

รปท 3.8 การตดตงระบบระบายกาซแบบPASSIVE 3-8

รปท 3.9 ขนตอนในการด�าเนนการหลมฝงกลบของเสยอตสาหกรรม 3-10

รปท 3.10 แผนผงในการจดการของเสยอตสาหกรรม 3-13

รปท 3.11 วสดปดคลมในชนตางๆของพนทหลมฝงกลบ 3-17

รปท 3.12 ขนตอนการประเมนน�าชะกากโดยใชโปรแกรมVISUALHELP 3-23

รปท 3.13 การวางต�าแหนงบอตดตามตรวจสอบส�าหรบการเฝาระวง

และตดตามการปนเปอน 3-27

Contens

รปท 3.14 การเกบตวอยางน�าใตดนจากบอสงเกตการณ 3-29

รปท 4.1 ขนตอนการประเมนการแพรกระจายสารปนเปอนในน�าชะกาก

โดยใชแบบจ�าลองMODFLOW 4-2

รปท 4.2 ขนตอนการฟนฟพนทปนเปอน 4-7

รปท 4.3 หลกการท�างานของCHEMICALOXIDATION 4-8

รปท 4.4 หลกการท�างานของSOILFLUSHING 4-9

รปท 4.5 หลกการท�างานของSOILVAPOREXTRACTION(SVE) 4-10

รปท 4.6 หลกการท�างานของSOLIDIFICATION/STABILIZATION 4-11

รปท 4.7 หลกการท�างานของBIOVENTING 4-13

รปท 4.8 หลกการท�างานของENHANCEDBIOREMEDIATION 4-13

รปท 4.9 หลกการท�างานของCOMPOSTING 4-14

รปท 4.10 หลกการท�างานของDEHALOGENATION 4-15

รปท 4.11 เทคโนโลยLANDFILLCAP 4-15

รปท 4.12 เทคโนโลยPHYSICALBARRIERS 4-16

รปท 4.13 คาใชจายในการฟนฟพนทปนเปอนของแตละเทคโนโลย 4-21

รปท 4.14 การฟนฟพนทปนเปอนโดยเทคโนโลยชวภาพ(BIOREMEDIATION) 4-22

ส�รบญรป

ตารางท 1.1 ตารางลกษณะและจ�านวนหลมฝงกลบ

ของสถานประกอบการของเสยอตสาหกรรม 1-3

ตารางท 1.2 เปรยบเทยบนโยบายดานการจดการของเสยอนตราย

ทงในประเทศและตางประเทศ 1-12

ตารางท 2.1 กฎหมายและขอก�าหนดอนๆทเกยวของ 2-2

ตารางท 3.1 หนวยงานและการด�าเนนงานภายในหลมฝงกลบ 3-2

ตารางท 3.2 พารามเตอรและการด�าเนนงานภายในหลมฝงกลบ 3-12

ตารางท 3.3 ขอมลปรมาณชนดการใชสารเคมและของเสยในแตละกจกรรม 3-18

ตารางท 3.4 ตวอยางการประเมนความเปนอนตรายของหลมฝงกลบ 3-20

ตารางท 3.5 เกณฑการปนเปอนในดนและน�าใตดนเบองตนส�าหรบสถานประกอบการ

หลมฝงกลบของเสยอตสาหกรรม 3-28

ตารางท 3.6 ตวอยางการเปรยบเทยบคาความเขมขนทวดไดกบเกณฑการปนเปอนในดน 3-29

ตารางท 4.1 ระดบความเสยงและคาความเสยงของสารปนเปอน 4-4

ตารางท 4.2 ขอมลประกอบทใชในการประเมนคาความเสยง 4-5

ตารางท 4.3 ขอดและขอเสยของการบ�าบดฟนฟพนทปนเปอนดวยวธทางชวภาพ 4-12

ตารางท 4.4 ขอก�าหนดและเกณฑตางๆส�าหรบการเลอกเทคโนโลย

การบ�าบดฟนฟพนทปนเปอน 4-17

ตารางท 4.5 ปจจยอนๆทเกยวของในการพจารณาเลอกเทคโนโลย

การบ�าบดฟนฟพนทปนเปอน 4-20

Contens

ส�รบญต�ร�ง

คมอแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการปนเปอนดนและนำาใตดน14

ถานการณทวไปของหลมฝงกลบ ของเสยอตสาหกรรมในปจจบน

1.ส

สวนมลพษดน สำ�นกเทคโนโลยนำ�และสงแวดลอมโรงง�นกรมโรงง�นอตส�หกรรม กระทรวงอตส�หกรรม 15

หลมฝงกลบของเสยอตสาหกรรมในประเทศไทย มทงหลมฝงกลบ

ส�าหรบของเสยอตสาหกรรมอนตรายและไมอนตรายโดยหลมฝงกลบเหลา

นมทงอยในระหวางการด�าเนนงานและปดหลมเรยบรอยแลว ดงนน การ

รวบรวมขอมลหลมฝงกลบของเสยอตสาหกรรมท�าใหทราบสภาพปญหาใน

การด�าเนนงานฝงกลบของเสยอตสาหกรรมและวธการด�าเนนการของหลม

ฝงกลบของเสยอตสาหกรรมในปจจบน ซงสามารถน�าไปสการก�าหนด

แนวทางควบคมการปนเปอนดนและน�าใตดนในบรเวณพนทหลมฝงกลบของ

เสยอตสาหกรรม และสามารถก�าหนดมาตรการในการควบคมกจกรรมท

เกยวของกบการปนเปอนดนและน�าใตดนไดอยางเหมาะสม

คมอแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการปนเปอนดนและนำาใตดน16

1. การปฏบตทดดานสงแวดลอม(BestEnvironmentalPractices,BEPs)หมายถงเทคนค

หรอวธการทผานประสบการณหรอการศกษาวจยทไดพสจนผลมาแลววาเชอถอไดสามารถน�าไปใช

ในการปองกน แกไขปญหาทเกดขนกบสงแวดลอมได ซงเปนการใชความรและเทคโนโลยเพอการ

ปองกนมลพษทมงเนนการใชวธปฏบตทดทสดเพอคณภาพสงแวดลอม

2. ของเสยหมายถงกากของเสยสงปฏกลน�าเสยอากาศเสยมลสารหรอวตถอนตราย

อนใด ซงถกปลอยทงหรอมทมาจากแหลงก�าเนดมลพษ รวมทงกาก ตะกอนหรอสงตกคางจากสง

เหลานน ทอยในสภาพของแขง ของเหลวหรอกาซ (พระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสง

แวดลอม,2535)

3. ของเสยอนตราย(HazardousWaste)หมายถงสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวทมองค

ประกอบหรอปนเปอนสารอนตรายหรอมคณสมบตทเปนอนตรายตามทก�าหนดไว ไดแก สารไวไฟ

สารกดกรอนสารทเกดปฏกรยาไดงายสารพษสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวทมองคประกอบของสง

เจอปนทก�าหนดไว และสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวทน�ามาสกดดวยวธทก�าหนดของสารปนเปอน

ในน�าสกดเทากบหรอมากกวาคาทก�าหนด(กระทรวงอตสาหกรรมเรองการก�าจดสงปฏกลหรอวสด

ทไมใชแลว,2548)

4. ของเสยไมอนตราย(Non-HazardousWaste)หมายถงสงปฏกลหรอวสดทไมใชท

แลวทไมมองคประกอบหรอปนเปอนสารอนตรายหรอมลกษณะเชนเดยวกบมลฝอยชมชนเชนเศษ

ใบไมถงพลาสตกเปนตน

5. หลมฝงกลบ(Landfill)หมายถงการก�าจดขยะโดยการน�าขยะมาเทบนพนทซงเตรยม

ไวแลวใชดนหรอวสดอนมากลบทบ

6. หลมฝงกลบอยางปลอดภย(SecureLandfill)หมายถงบรเวณทเลอกหรอเตรยมไว

ส�าหรบการฝงกลบกากของเสยอนตรายตามหลกวชาการเพอใหมความปลอดภยจากการรวไหลออก

1.1ความหมายและค�าจ�ากดความ

สวนมลพษดน สำ�นกเทคโนโลยนำ�และสงแวดลอมโรงง�นกรมโรงง�นอตส�หกรรม กระทรวงอตส�หกรรม 17

สสภาพแวดลอมภายนอกไดแกการปดวยชนดนเหนยวแผนพลาสตกโพลเอทลนความหนาแนน

สงเพอกนการรวซมโดยมอายใชงานหรอมอตราการถมขยะทยาวนาน

7. หลมฝงกลบอยางถกสขาภบาล(SanitaryLandfill)หมายถงการฝงกากของเสยลง

ในหลม หรอรองดนทดาดผนงหรอพนทการมกลบทบดวยวธการฝงกลบตามหลก สขาภบาล โดย

การน�ากากของเสยไปฝงหรอถมในทลม โดยไมท�าใหเกดผลกระทบตอสงแวดลอมและไมกอใหเกด

อนตรายตอสขภาพอนามยของประชากรรวมทงมระบบระบายน�าดานลางเพอรวบรวมไปบ�าบดตอ

8. การปนเปอน(Contamination)หมายถงการมสงแปลกปลอมหรอปลอมปนเกดขน

กบสงแวดลอมซงสงแปลกปลอมทปนเปอนนอาจเกดจากการกระท�าทรเทาไมถงการของมนษยหรอ

มอยในสงแวดลอมอยแลวแตมปรมาณทมากเกนไปจงกอใหเกดผลกระทบตอดนน�าหรออากาศ

เชนการรวไหลของน�ามนในทะเลท�าใหสงมชวตในทะเลตายสารพษหรอเชอโรคตางๆทปนเปอนใน

อาหารกอใหเกดผลกระทบตอสขภาพของมนษยเปนตน

9. มลพษในดนหมายถงภาวะทดนไดรบสารปนเปอนในปรมาณทมากกวาอตราการสลาย

ตวหรอการเสอมฤทธของสารนนจนท�าใหเกดการสะสมของสารพษหรอเชอโรคตางๆ ซงกอใหเกด

อนตรายตอการเจรญเตบโตและการเจรญพนธของสงมชวตในระบบนเวศน(เกษมจนทรแกว,2530)

10. น�าใตดน (GroundWater) หมายถง น�าทมอยในชนดนบนผวโลก ขงอยในชองวาง

ระหวางดนและหนซงตนก�าเนดของน�าใตดนจะมาจากน�าในบรรยากาศและจากน�าผวดนตางๆ

11. การฟนฟพนทปนเปอน (Site Remediation) หมายถง การปรบสภาพพนททไดรบ

การปนเปอนจากสารมลพษและของเสยอนตรายโดยการใชเทคโนโลยจะดวยการใชเครองยนตกลไก

กระบวนการผลตหรอแบบผลตภณฑอนใดอนหนงมาประยกตใชแลวท�าใหปรมาณและ/หรอคณภาพ

รวมทงความเขมขนของมลพษลดลงเจอจางหมดไปหรอลดความเปนพษจนท�าใหไมเกดอนตราย

ตอมนษยสตวพชและสงแวดลอมอนๆ(เกษมจนทรแกว,2544)

คมอแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการปนเปอนดนและนำาใตดน18

12. การควบคมมลพษ(PollutionControl)หมายถงการควบคมมใหเกดภาวะทมสารมลพษ

หรอภาวะแปลกปลอมอนๆปะปนในสงแวดลอมในระดบทเปนอนตรายตอมนษยและสงแวดลอม

13. การปองกนมลพษ(PollutionPrevent)หมายถงกระบวนการหรอการกระท�าทลดหรอ

ก�าจดการเกดมลพษหรอของเสยทจดก�าเนด(SourceReduction)เชนมาตรการลดของเสยการ

ลดปรมาตรของเสยอนตรายการลดความเปนพษและมาตรการน�าของเสยกลบมาใชอกเปนการลด

การใชสารทงทเปนอนตรายและไมเปนอนตราย รวมถง การใชทรพยากรธรรมชาตอยางม

ประสทธภาพ เพอลดความเสยงตอสขภาพอนามยของมนษย และผลกระทบตอสงแวดลอม

(เกรยงศกดอดมสนโรจน,2546)

1.2ภาพรวมการด�าเนนกจการหลมฝงกลบของเสยอตสาหกรรม

จากการศกษาทบทวนและรวบรวมขอมลตางๆ ทเกยวของ พบวา ผประกอบการทไดรบใบ

อนญาตประกอบกจการโรงงานล�าดบท105ซงประกอบกจการฝงกลบของเสยอตสาหกรรมมจ�านวน

26แหง โดยมผประกอบกจการหลมฝงกลบของเสยอตสาหกรรมทเปนของเสยอนตรายจ�านวน4

แหง ซงเปนหลมฝงกลบทปดหลมแลว จ�านวน 1 แหง และผประกอบกจการหลมฝงกลบของเสย

อตสาหกรรมทเปนของเสยไมอนตรายจ�านวน24แหงซงด�าเนนการในปจจบนอยจ�านวน9แหง

ดงตารางท1.1และรปท1.1

สวนมลพษดน สำ�นกเทคโนโลยนำ�และสงแวดลอมโรงง�นกรมโรงง�นอตส�หกรรม กระทรวงอตส�หกรรม 19

ล�าดบ ทะเบยน ชอบรษท

ประเภทหลมฝงกลบ จ�านวนหลมฝงกลบ(หลม)

สถานะ*

อนตราย ไมอนตราย อนตราย ไม

อนตราย

1 3-105-14/47รบบรหารและพฒนาเพอการอนรกษสงแวดลอมจ�ากดจงหวดราชบร

1 1

2 3-105-1/45พช วนโพรเซสจ�ากด 1 1

3 จ3-101-2/40สบ เบตเตอรเวลดกรนจ�ากด(มหาชน) 1 1 1

4 3-101-1/45สกโปรเพสชนแนลเวสตเทคโนโลย(1999)จ�ากด(มหาชน)

1 1 1

5 3-105-3/48ชบ เอเชยเวสตแมนเนจเมนทจ�ากด 2 1

6 น.-105-1/2545-ญหช

อสเทรนซบอรดเอนไวรอนเมนทอลคอมเพลกซจ�ากด

1 1

7 3-105-33/47ชบ นพรจรไซเคลจ�ากด 4

8 3-105-1/45รย ทพทยทลตสจ�ากด 3

9 3-105-2/45รย ทนเทกซปโตรเคมคลล(ประเทศไทย)จ�ากด 3

10 3-105-112/47รย บแอลซพเพาเวอรจ�ากด 3

11 3-105-82/47ฉช ศนยก�าจดของเสยไทยจ�ากด 1 1

12 3-105-17/47ปจ เกอกลตะวนออกจ�ากด 4

13 ข3-105-1/45ปจ เขตอตสาหกรรมกบนทรบรจ�ากด 3

14 3-105-36/47ปจ แอดวานซอะโกรจ�ากด(มหาชน) 3

15 3-105-10/48ชม ปราคมจ�ากด 4

16 3-105-66/47ลป ไทยสแครพเทรคจ�ากด 3

17 3-105-1/46รบ แวกซกาเบจรไซเคลเซนเตอรจ�ากด 2 1

ตารางท1.1ตารางลกษณะและจ�านวนหลมฝงกลบของสถานประกอบการของเสยอตสาหกรรม

คมอแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการปนเปอนดนและนำาใตดน20

18 3-105-86/47รบ หางหนสวนจ�ากดสงหหนองเสอ 3

19 น.-105-2/2545-ญนพ

บรหารและพฒนาเพอการอนรกษสงแวดลอมจ�ากด(มหาชน)จงหวดระยอง

2 2

20 3-105-53/47กจ หางหนสวนจ�ากดโชคประมวลบรการ 1 1

21 3-105-30/53ลบ ช.สยามเอนไวรอเมนทจ�ากด 4

22 3-105-229/50ชบ ชวสงหจ�ากด 4

23 3-105-36/50ชบอนเตอรเนชนแนลเฮลธแอนดเอนไวรอนเมนทแครจ�ากด

4

24 3-105-82/53ชบ เอแอล.ไทย(3000)จ�ากด 4

25 3-105-188/50ฉช เอเชยรไซเคลเทคโนโลยจ�ากด 1 1

26 3-105-34/53ปจศนยก�าจดขยะมลฝอยเทศบาลเมองปราจนบรจ�ากด

4

หมายเหตสถานะ* 1 = ด�าเนนการอย

2 = ปดหลมแลว

3 = เลกกจการ/จ�าหนายจากทะเบยนแลว

4 = ยงไมเรมด�าเนนการ

สวนมลพษดน สำ�นกเทคโนโลยนำ�และสงแวดลอมโรงง�นกรมโรงง�นอตส�หกรรม กระทรวงอตส�หกรรม 21

รปท1.1ภาพรวมทตงของสถานประกอบการทด�าเนนกจการหลมฝงกลบในประเทศไทย

A บรษทบรหารและพฒนาเพอการอนรกษสงแวดลอม จ�ากดN บรษทปราคมจ�ากดB บรษทวนโพรเซสจ�ากดOบรษทไทยสแครพเทรดจ�ากดC บรษทเบตเตอรเวลดกรนจ�ากด(มหาชน)P บรษทแวกซกาเบจรไซเคลเซนเตอรจ�ากดD บรษทเอเซยเวสตแมนเนจเมนทจ�ากดQหางหนสวนจ�ากดสงหหนองเสอE บรษท อสเทร น ซบอรด เอนไวรอนเมนทอล คอมเพลกซจ�ากดR บรษทบรหารและพฒนาเพอการอนรกษสงแวดลอม จ�ากด(มหาชน)F บรษทนพรจรไซเคลจ�ากดS หางหนสวนจ�ากดโชคประมวลบรการG บรษททพทยทลตสจ�ากด

T บรษทช.สยามเอนไวรอนเมนทจ�ากดH บรษท ทนเทกซ ปโตรเคมคอลล (ประเทศไทย) จ�ากดUบรษทชวสงหจ�ากดI บรษทบแอลซพเพาเวอรจ�ากดV ศนยก�าจดขยะมลฝอยเทศบาลเมองปราจนบรJ บรษทศนยก�าจดของเสยไทยจ�ากดWบรษทอนเตอรเนชนแนลเฮลธแอนดเอนไวรอนเมนท แครจ�ากดK บรษทเกอกลตะวนออกจ�ากดX บรษทเอแอล.ไทย(3000)จ�ากดL บรษทเขตอตสาหกรรมกบนทรบรจ�ากดY บรษท โปรเฟสชนแนล เวสต เทคโนโลย (1999) จ�ากด(มหาชน)Mบรษทแอดวานซอะโกรจ�ากด(มหาชน)Z บรษทเอเซยรไซเคลเทคโนโลยจ�ากด

คมอแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการปนเปอนดนและนำาใตดน22

1.3ปญหาและอปสรรคทพบจากการด�าเนนการหลมฝงกลบของเสย อตสาหกรรม

จากการส�ารวจพนทหลมฝงกลบของเสยอตสาหกรรมในภาพรวมซงประกอบดวยหลมฝงกลบ

ของเสยอนตรายและไมอนตรายทงทปดแลวและด�าเนนการอยพบวาสภาพปญหาสวนใหญมความ

คลายคลงกนโดยสามารถสรปไดดงน

1.3.1ปญหาทพบจากหลมฝงกลบของเสยอนตราย

• การน�ากากของเสยมาฝงกลบในหลมฝงกลบแบบของเสยอนตรายพบวามกากของ

เสยบางประเภทไมผานการยอยหรอบดอด เชนภาชนะบรรจของเหลวถงน�ามน

และวสดทมขนาดใหญเปนตนซงท�าใหสญเสยพนทในการฝงกลบและอาจท�าให

เกดการฉกขาดของวสดกนซมสงเคราะห(HDPE)ทใชในการรองพนหลมฝงกลบได

• หลมฝงกลบของเสยอนตรายสวนใหญพบวามปญหาเรองปรมาณน�าชะกากเกดขน

ในปรมาณมาก โดยปรมาณน�าชะดงกลาวไมควรเกดขนในหลมฝงกลบประเภทน

เนองจากการน�ากากของเสยอนตรายมาฝงกลบตองผานการปรบเสถยรและท�ากอน

แขงอยางถกตองตามหลกวชาการแลวซงจะเกดน�าชะกากในปรมาณทนอยมาก

1.3.2ปญหาทพบจากหลมฝงกลบของเสยไมอนตราย

• พบรองรอยการฉกขาดของแผนGeotextileและแผนตาขายสงเคราะหเนองจาก

สมผสกบแสงอาทตยโดยตรง

• การปดทบชนสดทายของหลมฝงกลบกากอตสาหกรรม ไมพบวามการปลกหญา

คลมดน รวมทงไมพบการปดวยวสดกนซมสงเคราะห (HDPE) และไมมชนทราย

หยาบทใชเปนระบบระบายน�าฝนไมใหซมเขาหลมฝงกลบและพบวาการกดเซาะ

ของดนดานบนพนดนทปดทบชนสดทายของหลมฝงกลบ

• ระบบรวบรวม/ระบายกาซพบวามการตดตงไมเพยงพอกบขนาดพนทของหลมฝง

กลบอกทงมลกษณะการตดตงไมถกตองตามหลกวชาการซงสวนใหญจะพบวาการ

สวนมลพษดน สำ�นกเทคโนโลยนำ�และสงแวดลอมโรงง�นกรมโรงง�นอตส�หกรรม กระทรวงอตส�หกรรม 23

ตดตงทอรวบรวมกาซลงไปไมถงกนหลมอาจท�าใหการรวบรวมกาซมประสทธภาพ

ลดลงนอกจากนหลมฝงกลบสวนใหญพบวาไมมระบบบ�าบดกาซภายในพนท

• พนทหลมฝงกลบสวนใหญไมพบรางระบายน�าฝนบรเวณรอบหลมฝงกลบซงไมเปน

ไปตามขอก�าหนดดงทออกแบบไว เมอถงฤดฝน น�าฝนอาจชะกากของเสย

อตสาหกรรมท�าใหเกดการปนเปอนภายในพนทได

1.3.3ปญหาทพบจากหลมฝงกลบทปดแลว

• สภาพหลมฝงกลบทด�าเนนการปดแลว สวนใหญ พบวาดนทปดทบมรองรอยการ

แตกราวเนองจากปรมาณน�าฝนเกดการชะหนาดนและท�าใหดนเกดการสไลดทงน

บางแหงยงพบวาไมมการปลกพชคลมดนอยางไรกตามในบางพนททมการปลกพช

คลมดนจะพบวาพชมความสงมากเกนกวาเกณฑทก�าหนด

1.4สถานการณและเหตรองเรยนจากการฝงกลบของเสยอตสาหกรรม

จากการรวบรวมขอมลทเกยวของกบเหตรองเรยนของประชาชน เกยวกบการฝงกลบกาก

อตสาหกรรมทมการด�าเนนการไมถกตองตามหลกวชาการ ซงกอใหเกดผลกระทบตอการปนเปอน

ตอประชาชนทอาศยในบรเวณใกลเคยงและตอสงแวดลอมมรายละเอยดดงน

• กรณเหตรองเรยนของประชาชนในพนทอ.บอทองจ.ชลบรในวนท7กนยายนพ.ศ.2553

ซงไดรบผลกระทบและความเดอดรอนจากการประกอบกจการของบรษท เอเซย เวสต แมนเนจ

เมนท จ�ากด ซงประกอบกจการคดแยกและฝงกลบสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลว โดยสงผลกระทบ

ในดานกลนรบกวนและผลเสยตอสขภาพของประชาชนในพนทท�าใหเกดอาการแพและโรคผวหนง

รวมทงสงผลกระทบตอผลผลตทางการเกษตรนอกจากนยงเกดผลกระทบเนองจากการปนเปอนน�า

ใตดนท�าใหประชาชนในพนทไมสามารถใชประโยชนจากน�าจากบอบาดาลไดทมา:ผจดการออนไลน

(7ก.ย.2553)

คมอแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการปนเปอนดนและนำาใตดน24

• ดร.สมยศ แสงสวรรณ กรรมการผจดการ บรษท บรหารและพฒนาเพอการอนรกษสง

แวดลอมจ�ากด(มหาชน)บรษทรบก�าจดกากอตสาหกรรมรายใหญของไทยเปดเผยวาปจจบนปญหา

การลกลอบทงกากของเสยมแนวโนมนาเปนหวงทผานมาเจนโกมสวนรวมกบกรมโรงงานอตสาหกรรม

(กรอ.)ในการแกไขปญหาดงกลาวโดยเปนผรบก�าจดกากของเสยทมาจากการลกลอบทงพบวาแตละ

ปมการรองเรยนเรองการก�าจดกากของเสยอยางไมถกตองประมาณ40-50กรณกากของเสยทพบ

สวนใหญเปนของเหลวประเภทกรดและสารพษส�าหรบปญหาดงกลาวพบวามผเกยวของ3สวนคอ

โรงงานทเปนผกอก�าเนดของเสยผขนสงกากและโรงงานรบก�าจดกากของเสยซงการลกลอบทงกาก

ของเสยอาจเกดจากการฮวกนระหวางผกอก�าเนดของเสยกบผขนสงหรอผขนสงกบผรบก�าจดรวม

ถงผกอก�าเนดของเสยสงมอบใหผรบก�าจดทไมไดมาตรฐานอยางรเทาไมถงการณทงนปญหาส�าคญ

ประการหนงเปนเพราะภาครฐออกใบอนญาตท�าใหยากตอการบรหารจดการนายวฑรยสมะโชคด

ปลดกระทรวงอตสาหกรรมกลาววากรณการลกลอบทงกากของเสยกระทรวงมนโยบายใหด�าเนน

การตามกฎหมายอยางเขมงวดสงสดและมอบหมายใหกรอ.ตดตามตรวจสอบโรงงานรบก�าจดกาก

อยางตอเนองพรอมทบทวนการออกใบอนญาตประกอบกจการใหรอบคอบรวมถงท�างานเชงรกให

ความรแกประชาชนเพอใหชวยตรวจสอบทมา:ส�านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอมทมา:ส�านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม(19เม.ย.2553)

• กรณเหตรองเรยนของประชาชนในพนทอ.วฒนานครจ.สระแกวในปพ.ศ.2548ซงไดรบ

ผลกระทบจากปญหากลนเหมนจากหลมฝงกลบขยะและบอบ�าบดน�าเสยรวมทงปญหาการปนเปอน

ของโลหะหนกประเภทนกเกลแมงกานสและตะกว เกนคามาตรฐานทก�าหนดไวซงขยายวงกวาง

และสรางผลกระทบในบรเวณรศม4กโลเมตรของบรษทโปรเฟสชนแนลเวสตเทคโนโลย(1999)

จ�ากด(มหาชน)จนเปนเหตฟองรองด�าเนนคดใหทางผทมหนารบผดชอบของทางบรษทด�าเนนการ

แกไขปญหากลนเหมนทเกดขน และปรบปรงบอบ�าบดน�าเสยทรบน�าชะกากอตสาหกรรม ทมา :

ประชาชาตธรกจออนไลน(17ต.ค.2557)

สวนมลพษดน สำ�นกเทคโนโลยนำ�และสงแวดลอมโรงง�นกรมโรงง�นอตส�หกรรม กระทรวงอตส�หกรรม 25

• กรณเหตการณชมนมปดพนทหลมฝงกลบขยะอนตรายของบรษทเบตเตอรเวลดกรนจ�ากด

(มหาชน)ของประชาชนในพนทอ.แกงคอยจ.สระบรในปพ.ศ.2552ซงไดรบผลกระทบในดานกลน

รบกวนและผลเสยตอสขภาพของประชาชนในพนทโดยประชาชนในพนทมอาการเจบปวยและเสย

ชวตมากขนดวยโรคมะเรงและโรคระบบทางเดนหายใจรวมทงยงสงผลกระทบตอสงแวดลอมทางน�า

ท�าใหไมสามารถน�ามาใชบรโภคไดอกตอไปทมา:ส�านกงานขาวประชาไท(18ก.พ.2552)

• ปญหาการลกลอบฝงกลบของเสยอตสาหกรรมประเภทสารเคมในพนท อ.ปลวกแดง

จ.ระยองในวนท19มนาคมพ.ศ.2556ซงมการรองเรยนจากประชาชนในพนทซงไดรบความเดอด

รอนจากกลนของของเสยอตสาหกรรมประเภทสารเคมซงสงผลกระทบตอการด�าเนนชวตและสงผล

ตอสขภาพทงนพบวาพนทดงกลาวมการลกลอบขดและฝงกลบของเสยอตสาหกรรมประเภทสารเคม

โดยไมมการไดขออนญาต และไมมการด�าเนนการอยางถกตองตามหลกวชาการ ทมา : ส�านกงาน

ประชาสมพนธจงหวดระยอง(19ม.ค.2556)

• กรณเหตการณการชมนมรองเรยนของประชาชนปดศาลากลางจงหวดราชบรในปพ.ศ.2556

เพอใหชวยด�าเนนการแกปญหาเรองกลนเหมนและน�าเนาเสยทเกดจากโรงงานแวกซกาเบจรไซเคล

เซนเตอรจ�ากดซงอยหม8ต.รางบวอ.จอมบงโรงงานทรบก�าจดกากขยะอตสาหกรรมซงไดสราง

ความเดอดรอนแกประชาชนในพนทเนองจากปญหาเรองของกลนเหมนทเกดจากการน�าสารพษมา

บ�าบด น�าเสยทไหลลงล�าคลองและล�าหวยสาธารณะทชาวบานใชรวมกนในการท�าการเกษตรและ

อปโภคบรโภคโดยปญหาดงกลาวเปนมาอยางตอเนองและทางองคกรบรหารสวนต�าบลไดแจงให

ทางโรงงานไดท�าการปรบปรงแกไขมาหลายครงซงทางโรงงานกไดมการแกปญหาแตยงคงมปญหาใน

ลกษณะเดมอกปญหาดงกลาวเปนขอกงวลของประชาชนในพนทวาสงผลกระทบตอการใชชวตประจ�า

วนรวมทงอาจเปนปจจยทท�าใหเกดความเสยงตอการเกดโรคระบบทางเดนหายใจและโรคผวหนง

เปนตนทมา:ส�านกงานประชาสมพนธจงหวดราชบร(3ม.ย.2558)

คมอแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการปนเปอนดนและนำาใตดน26

• การเกดเหตเพลงไหมอาคารโรงงานก�าจดสเปรยน�าหอมของ บรษท แวกซกาเบจรไซเคล

เซนเตอรจ�ากดต�าบลรางบวอ�าเภอจอมบงจงหวดราชบรในปพ.ศ.2557โดยเพลงไดลกโหมอยาง

รนแรงและเกดระเบดเปนระยะ เนองจากเปนโรงงานก�าจดแยกสเปรยน�าหอมซงเปนวตถไวไฟ

ประกอบกบบรเวณโกดงดงกลาวใชเกบวตถไวไฟ จ�าพวกพลาสตก สทาบาน และน�ามนเชอเพลง

จ�านวนมากเจาหนาทจงประสานขอรถโฟมดบสารเคมมาชวยท�าใหสามารถควบคมเพลงในวงจ�ากด

ไดแตเพลงไหมโกดงเกบสนคาเสยหายทงหลงทงนส�าหรบโรงงานแหงนเคยถกรองเรยนชมชนเรอง

น�าของเสยจากกากอตสาหกรรมเขามาก�าจดและรไซเคลในพนท สงกลนเหมนและเกดน�าเสยหลาย

ครงซงทางโรงงานไดแกปญหามาโดยตลอดและในปพ.ศ.2556อาคารดงกลาวไดเคยเกดเพลงไหม

ในลกษณะเดยวกนนมาแลวและไดกอสรางขนมาใหมและเกดเพลงไหมอกครงสวนสาเหตอยระหวาง

การตรวจสอบเจาหนาทต�ารวจทมา:ส�านกขาวประชาสมพนธ(24เม.ย.2557)

• เหตการณการตรวจสอบคณภาพน�าภายในและโดยรอบโรงงานของบรษทแวกซกาเบจรไซเคล

เซนเตอรจ�ากดต�าบลรางบวอ�าเภอจอมบงจงหวดราชบรซงมคาเกนมาตรฐานโดยมผแทนจาก

หลายฝายอาทเชนผตรวจการแผนดนตวแทนประชาชนในพนทเจาหนาทกรมควบคมมลพษกรม

โรงงานอตสาหกรรม กรมทรพยากรน�าบาดาล และหนวยงานจากจงหวดราชบร มการประชมถง

ปญหาและแนวทางแกไข ในกรณของผลการตรวจสอบคณภาพน�าทเกบภายในและโดยรอบโรงงาน

ทเกนมาตรฐาน รวมไปถงมลพษทางกลนและการปลอยน�าเสย ซงในปจจบนมความรนแรงมากขน

ในทประชมยงหารอการแกไขความเดอดรอนของชาวบานทไดรบผลกระทบจากน�าเนาเสย จน

ขาดแคลนแหลงน�าอปโภค-บรโภคเพอบรรเทาความเดอดรอนโดยเบองตนรองผวาราชการจงหวด

ราชบรแจงในทประชมวาหนวยงานระดบจงหวดจะเขาไปตรวจสอบทงเรองน�าและผลกระทบตางๆ

ซงระหวางการตรวจสอบโรงงานจะตองหยดการด�าเนนการไปกอนทมา:กรงเทพธรกจออนไลน(2

เม.ย2556)

สวนมลพษดน สำ�นกเทคโนโลยนำ�และสงแวดลอมโรงง�นกรมโรงง�นอตส�หกรรม กระทรวงอตส�หกรรม 27

• กรณเหตรองเรยนบรษทอสเทรนซบอรดเอนไวรอนเมนทอลคอมเพลกซจ�ากดซงจดท�า

โครงการบอขยะระยะท1ในป2544บนพนท75ไรในนคมอตสาหกรรมเหมราช(บอวน)ซงม

ปญหากลนเหมนจากของเสยอตสาหกรรมกอความเดอดรอนร�าคาญแกประชาชนในพนท ต.บอวน

อ.ศรราชาจ.ชลบรเปนระยะเวลาตอเนองกวา10ปกลนเหมนดงกลาวกระจายตวทวบรเวณในรศม

ถง15กโลเมตรครอบคลมพนทในชมชนทอยใกลเคยงนคมฯจนสงผลกระทบตอการใชชวตประจ�า

วนและสงผลท�าใหท�าใหเดก ผสงอาย ผปวย และสตรมครรภไดรบผลกระทบทางดานสขภาพเปน

อยางมากนอกจากนยงเปนสาเหตทท�าใหเกดการปนเปอนจากน�าชะของเสยอตสาหกรรมเปนสาเหต

ส�าคญทท�าใหแหลงน�าในบรเวณดงกลาวมคณภาพเสอมโทรมลง

ทงนจากขอมลการรองเรยนพบวาในแตละปมการรองเรยนเรองการก�าจดกากของเสยอยาง

ไมถกตองประมาณ 40-50 กรณ กากของเสยทพบสวนใหญเปนของเหลวประเภทกรดและสารพษ

ส�าหรบปญหาดงกลาวพบวามผเกยวของ 3 สวนคอ โรงงานทเปนผกอก�าเนดของเสย ผขนสงกาก

และโรงงานรบก�าจดกากของเสย ซงการลกลอบทงกากของเสยอาจเกดจากการฮวกนระหวางผกอ

ก�าเนดของเสยกบผขนสง หรอผขนสงกบผรบก�าจด รวมถงผกอก�าเนดของเสยสงมอบใหผรบก�าจด

ทไมไดมาตรฐานอยางรเทาไมถงการณรวมถงขอมลจากส�านกบรหารจดการกากอตสาหกรรมกรม

โรงงานอตสาหกรรมเปดเผยวาการรองเรยนเรองการลกลอบทงกากของเสยตงแตเดอนต.ค.2552

ถงม.ค.2553มทงสน34กรณแตพบวามเจตนาลกลอบทงเพยง2-3กรณสวนสถตยอนหลงเดอน

ต.ค.2551-ก.ย.2552มการรองเรยน42กรณเปนการลกลอบทงจรง6กรณลดลงจากชวงป2550

ทมการลกลอบทงถง12-15กรณทงน80%เปนการลกลอบทงโดยผขนสงหรอมการฮวกนระหวาง

ผขนสงกบโรงงานกอก�าเนดกากหรอผขนสงกบโรงรบก�าจดกากของเสย

นอกจากนขอมลสถานการณปจจบนส�าหรบการฝงกลบของเสยอตสาหกรรมทงทเปนของเสย

อนตรายและไมเปนของเสยอนตรายพบวาปญหาของการด�าเนนการฝงกลบของเสยอตสาหกรรมใน

คมอแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการปนเปอนดนและนำาใตดน28

สวนของผประกอบการทด�าเนนกจการฝงกลบของเสยทไมเปนอนตรายยงมปญหาในดานการด�าเนน

งานคดแยกและจดการกบของเสยอตสาหกรรมทยงไมเหมาะสมซงท�าใหเกดการปะปนกบของเสย

อตสาหกรรมทเปนอนตราย ทงยงไมไดมการด�าเนนการทเหมาะสมส�าหรบของเสยอตสาหกรรมท

เปนอนตราย เชน การปรบเสถยร และการท�าเปนกอนแขง เปนตน สงผลใหเกดผลกระทบตอสง

แวดลอมหากน�าของเสยอตสาหกรรมดงกลาวไปฝงกลบโดยไมมการด�าเนนการอยางถกตองเหมาะ

สมตวอยางแสดงดงรปท1.2ทมา:มลนธสาธารณสขแหงชาต(มสช.)(1ก.ค.2554)

อาคารคดแยกของเสยไมมหลงคาปกคลม

กากของเสยทน�ามาฝงกลบไมมการปรบเสถยร

การปนเปอนสารเคมบรเวณอาคารปรบเสถยร

การรวไหลของน�าชะกากจากหลมฝงกลบ

รปท1.2ตวอยางการจดการหลมฝงกลบของเสยอตสาหกรรมทไมเหมาะสม

สวนมลพษดน สำ�นกเทคโนโลยนำ�และสงแวดลอมโรงง�นกรมโรงง�นอตส�หกรรม กระทรวงอตส�หกรรม 29

จากขอมลดงกลาวแสดงใหเหนวาในการด�าเนนการฝงกลบกากอตสาหกรรม อาจพบปญหา

หลายๆดานซงจ�าเปนอยางเรงดวนในการก�าหนดแนวทางและวธการในการแกไขปญหาดงกลาวซง

สอดคลองกบยทธศาสตรของกรมโรงงานอตสาหกรรมในดานการสมตรวจโรงงาน/ตดตามการปฏบต

ตามกฎหมายของโรงงานทรบบ�าบด/ก�าจดกากอตสาหกรรม(PostAudit/Inspection)ซงรวมถง

หลมฝงกลบของเสยอตสาหกรรมดวย

1.5แนวทางการปฏบตส�าหรบการฝงกลบของเสยอตสาหกรรม

ปจจบนผประกอบกจการหลมฝงกลบของเสยอตสาหกรรม ยงขาดแนวทางการปฏบตงานท

เหมาะสมในการฝงกลบของเสยอตสาหกรรม ดงนนเพอใหการด�าเนนงานดงกลาวเปนไปตามหลก

วชาการ จ�าเปนตองมการสงเสรมใหผ ประกอบการและผทเขาตรวจสอบหลมฝงกลบของเสย

อตสาหกรรมมความรและความเขาใจในดานตางๆดงน

1. แนวทางปฏบตทดตามหลกวชาการในดานการลดขนาดของกากของเสยโดยการบดอด

หรอยอยใหมขนาดเลกการคดแยกและจดประเภทของเสยอตสาหกรรมอยางมประสทธภาพรวม

ทงการระบความเปนอนตรายของกากอตสาหกรรมตามประกาศกระทรวงอตสาหกรรมเรองการ

ก�าจดสงปฏกลหรอวสดไมใชแลวพ.ศ.2548กอนน�าไปก�าจดโดยการฝงกลบ

2. การเปลยนแปลงของสภาพภายในหลมฝงกลบของเสยอตสาหกรรมทงทมการฝงกลบ

กากไมอนตราย หรอกากอนตรายทผานการท�าลายฤทธแลว ทงนเนองจาก การฝงกลบกาก

อตสาหกรรมอนตรายในหลมฝงกลบอยางปลอดภยไมไดมเฉพาะของเสยอตสาหกรรมทเปนอนตราย

เทานนแตยงมองคประกอบของเสยอตสาหกรรมทสามารถยอยสลายไดทางชวภาพอยดวยในการ

เปลยนแปลงดงกลาวอาจมผลกระทบมากมายทงในดานสงแวดลอมเชนน�าชะกากมลพษอากาศ

กลนกาซมเทนรวมทงในดานวศวกรรมเชนการทรดตวของหลมฝงกลบการสไลดของดนปดคลม

หลมฝงกลบการถลมของหลมฝงกลบเปนตน

คมอแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการปนเปอนดนและนำาใตดน30

3. แนวทางในการน�าของเสยอตสาหกรรมทผานการคดแยกแลวซงบางสวนสามารถน�าไปใช

ประโยชนกบอตสาหกรรมอนตามหลกการของEco-industryเปนตน

นอกจากนการด�าเนนการหลมฝงกลบจ�าเปนตองมการควบคมการด�าเนนและตรวจสอบมลพษ

จากหลมฝงกลบอยางตอเนอง ทงในดานมลพษดน น�า อากาศ และน�าใตดน ทงนจากการศกษา

รวบรวมขอมลเบองตนของสถานการณหลมฝงกลบของเสยอตสาหกรรมปจจบนท�าใหสามารถระบ

ถงทมาของปญหาทางดานสงแวดลอมซงจะใชเปนขอมลในการจ�าแนกประเภทของเสยทมการน�าไป

ฝงกลบยงหลมฝงกลบของเสยอตสาหกรรมเพอใหสามารถน�ามาประกอบการพจารณาจดล�าดบความ

ส�าคญ(Ranking)ส�าหรบหลมฝงกลบของเสยอตสาหกรรมในประเทศไทยในปจจบนโดยมขอก�าหนด

ในการพจารณาดงตอไปน

• ท�าเลสถานทหลมฝงกลบของเสยอตสาหกรรม

ไมอยในบรเวณบานจดสรรเพอการพกอาศยบานแถวเพอการพกอาศยและภายในระยะ

ไมต�ากวา3-5กโลเมตรจากเขตตดตอสาธารณสถานไดแกโรงเรยนหรอสถาบนการศกษาวดหรอ

ศาสนสถาน โรงพยาบาล โบราณสถาน และสถานทท�าการงานของหนวยงานของรฐ และให

หมายความรวมถงแหลงอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมตามทคณะรฐมนตรก�าหนด

• การออกแบบและการกอสรางหลมฝงกลบของเสยอตสาหกรรม

ซงเปนไปตามเกณฑทเหมาะสมซงจะประกอบชนดาดของหลมฝงกลบและชนปดคลม

จะถกออกแบบและกอสรางใหมความหนาและคณสมบตเหมาะสมของแตชนเปนไปตามเกณฑรวม

ไปถงการสรางพนทแนวกนชน(BufferZone)ของหลมฝงกลบ

• ระบบรวบรวมน�าชะมลฝอย

น�าชะทเกดขนในกระบวนการฝงกลบจะถกรวบรวมออกมาทางทอหรอระบบระบายน�า

ชะมลฝอยทไดตดตงไวในหลมฝงกลบ

สวนมลพษดน สำ�นกเทคโนโลยนำ�และสงแวดลอมโรงง�นกรมโรงง�นอตส�หกรรม กระทรวงอตส�หกรรม 31

• ประเภทของหลมฝงกลบของเสยอตสาหกรรม

ชนดหรอประเภทของเสยอตสาหกรรมทน�ามาฝงกลบจะแบงออกเปน2ประเภทไดแก

ของเสยอตสาหกรรมทเปนอนตรายกบและของเสยอตสาหกรรมทไมเปนอนตราย

• กรณหลมฝงกลบทปดหลมแลว

ตดตามการทรดตวของหลมฝงกลบความหนาแนนของคนดนรวมถงตรวจสอบชนดหรอ

วสดทใชปดคลมหลมฝงกลบ

• ตดตามเละตรวจสอบการปนเปอนในสงแวดลอม

ท�าการตดตามเละตรวจสอบการปนเปอนสงแวดลอมดานมลพษน�ามลพษอากาศและ

มลพษดนสวนการปนเปอนในน�าใตดนจะท�าการวเคราะหคณภาพน�าจากบอสงเกตการณซงดชนท

จ�าเปนและควรวเคราะหคณภาพดนและน�าใตดนส�าหรบหลมฝงกลบทพบวามสารเคมหรอสงอนใด

ทใชหรอเกบรกษาภายในบรเวณโรงงานหรอเปนของเสยภายในบรเวณโรงงาน ซงอาจกอใหเกด

อนตรายตอสขภาพอนามยและสงแวดลอมตามทระบในกฎกระทรวงควบคมการปนเปอนในดนและ

น�าใตดนภายในบรเวณโรงงานพ.ศ. 2559 แบงออกเปน 4 กลมดงน VOCs, โลหะหนก (Heavy

Metals),Polycyclicaromatichydrocarbon(PAHs)และTotalpetroleumhydrocarbon

(TPH)เปนตน

1.6นโยบายการจดการของเสยอตสาหกรรม

ดานนโยบายการจดการของเสยอตสาหกรรม กรมโรงงานอตสาหกรรมมการจดท�าแผนการ

จดการกากอตสาหกรรมพ.ศ. 2558-2562 ไว โดยใหมการจดการกากอตสาหกรรมอนตรายและ

กากอตสาหกรรมไมอนตรายอยางถกตองตามกฎหมายและตามหลกวชาการเพมขนอยางตอเนอง

ในระยะเวลา5ปเปนปรมาณปละ0.473และ8.01ลานตนตามล�าดบโดยมยทธศาสตรในการ

ด�าเนนงานประกอบดวย

คมอแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการปนเปอนดนและนำาใตดน32

1) การควบคม/ก�ากบดแล และการบงคบใชกฎหมายอยางจรงจง กบผฝาฝนไมปฏบตตาม

กฎหมาย

2) การสรางความรวมมอและแรงจงใจกบผประกอบการและประชาชน

3) การสรางเครอขายกบหนวยงานภาครฐและเอกชนทเกยวของทงภายในและตางประเทศ

4) การแกไข/ปรบปรงกฎหมายเพอตดตามผกระท�าผดและอ�านวยความสะดวกใหแกผปฏบต

ตามกฎหมาย

ในการจดการกากของเสยอนตรายของประเทศไทยตามประกาศกระทรวงอตสาหกรรมเรอง

การก�าจดสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวพ.ศ.2548ไดก�าหนดหลกเกณฑและวธการโดยการจดการ

สงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวจากอตสาหกรรมประเภทตางๆไว8ประเภทไดแก

1) ประเภทท1การคดแยก

2) ประเภทท2การกกเกบในภาชนะบรรจ

3) ประเภทท3การน�ากลบมาใชซ�า

4) ประเภทท4การน�ากลบมาใชประโยชนอก

5) ประเภทท5การน�ากลบคนมาใหม

6) ประเภทท6การบ�าบด

7) ประเภทท7การก�าจด

8) ประเภทท8การจดการดวยวธอนๆ

สวนมลพษดน สำ�นกเทคโนโลยนำ�และสงแวดลอมโรงง�นกรมโรงง�นอตส�หกรรม กระทรวงอตส�หกรรม 33

1.7การเปรยบเทยบนโยบายการจดการกากของเสยอนตรายใน ประเทศไทยกบตางประเทศ

โดยปกตนโยบายและกฎหมายของประเทศไทยกบประเทศสหรฐอเมรกานน จะมความ

คลายคลงกนมากเนองจากประเทศไทยจะใชกฎหมายของประเทศสหรฐอเมรกาเปนกฎหมายตนแบบ

ในการบญญตกฎหมายขอบงคบหรอแนวทางปฏบตตางๆรวมทงกฎหมายและนโยบายในการจดการ

ของเสยอนตรายดวย ดงนนจงเหนความ คลายคลงกนมากระหวางนโยบายของประเทศไทยกบ

ประเทศสหรฐอเมรกา ทงการแบงประเภทของของเสยอนตราย และระบบตดตามกากของเสย

อนตราย(TrackingSystem)ดวยหากแตเมอท�าการเปรยบเทยบนโยบายของประเทศสหรฐอเมรกา

ออสเตรเลย และไทยจะพบวานโยบายของประเทศไทยกบประเทศสหรฐอเมรกามความแตกตาง

กบนโยบายของประเทศออสเตรเลยโดยประเทศออสเตรเลยจะเนนไปทการขนยายเขาและออกนอก

ประเทศหากแตประเทศไทยกบประเทศสหรฐอเมรกาจะเนนการจดการภายในประเทศมากกวา

นโยบายการจดการกากของเสยอนตรายในประเทศออสเตรเลยและประเทศไทย เมอเปรยบ

เทยบกนแลวจะมความคลายคลงกนในเรองของการจดระบบประเภทของของเสยอนตรายรวมทง

ใหความส�าคญกบการขนยายของเสยอนตรายเพอใหตดตามไดอยางมระบบทงนนโยบายของประเทศ

ออสเตรเลยจะไมไดเนนการก�าจดโดยการฝงกลบ แตจะเนนการน�ากลบมาใชประโยชนใหม ซง

กฎหมายหลกทใชในการจดการของเสยอนตรายไมไดกลาวถงการก�าจด แตเนนการขนยายเขาและ

ออกจากประเทศรวมทงการขนยายภายในประเทศเองทงนอาจมสาเหตมาจากในปจจบนมการซอ

ขายของเสยอนตรายระหวางประเทศกนมากเพราะของเสยจากแหลงหนงสามารถน�ามาใชเปนสาร

ตงตนของอกอตสาหกรรมหนงไดท�าใหมการขนยายระหวางประเทศกนมากจงท�าใหมการลกลอบ

ขนยายกนมาก จนประเทศออสเตรเลยตองวางนโยบายควบคมอยางเขมงวด ซงในเรองนใน

ประเทศไทยไมไดเนนมากนกเนองจากเปนประเทศก�าลงพฒนาทก�าลงมปญหาเรองการจดการทไม

ถกวธจงท�าใหมการเนนการก�าจดอยางถกวธมากกวา

คมอแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการปนเปอนดนและนำาใตดน34

ส�าหรบนโยบายของประเทศญปนเมอเปรยบเทยบกบประเทศไทยนนมความคลายคลงกนใน

เรองของการลดปรมาณกากของเสยอนตรายทเกดขน แตจะตางกนตรงทระบบการจดการทถกวธ

ของประเทศญปนซงสามารถจดการไดดอยแลวจงท�าใหประเทศญปนเนนไปทการลดปรมาณกาก

ของเสยอนตรายเปนสวนใหญหากแตนโยบายของประเทศไทยนนคงเนนในเรองของระบบการจดการ

กากของเสยอนตรายทถกวธมากกวานโยบายเรองการลดปรมาณกากของเสยอนตรายแมกระทงใน

เรองการน�ากลบมาใชใหมกมการด�าเนนการเชนเดยวกนกบประเทศญปน แตกนาจะถอวายงอยใน

ขนเรมตนเมอเทยบกบประเทศญปนสวนเรองการจดการหลมฝงกลบนนสามารถกลาวไดวารฐบาล

ญปนมนโยบายทจะลดการใชรวมทงหยดการสรางหลมฝงกลบแหงใหมโดยหนมาใชเทคโนโลยอน

ทดแทน ซงปจจบนญปนใชวธการเผาเปนสวนใหญ ในขณะทประเทศไทยยงอยในขนตอนของการ

ควบคมดแลหลมฝงกลบเดมใหมการใชงานไดอยางมประสทธภาพและไมสงผลกระทบตอคณภาพ

สงแวดลอมเทานน

สรปการเปรยบเทยบนโยบายดานการจดการของเสยอนตรายของประเทศไทยออสเตรเลย

สหรฐอเมรกาและประเทศญปนไดดงตารางท1.2

อยางไรกตามการก�าหนดแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการปนเปอนดนและน�าใตดน

ส�าหรบสถานประกอบการหลมฝงกลบของเสยอตสาหกรรม ตองพจารณาแผนและนโยบายทกลาว

มาโดยละเอยด และจะตองพจารณาถงความสอดคลองระดบโครงการ/กจกรรม ทจะมการด�าเนน

งานภายใตแผนและนโยบายเหลานดวย

สวนมลพษดน สำ�นกเทคโนโลยนำ�และสงแวดลอมโรงง�นกรมโรงง�นอตส�หกรรม กระทรวงอตส�หกรรม 35

ตารางท1.2เปรยบเทยบนโยบายดานการจดการของเสยอนตรายทงในประเทศและตางประเทศ

ประเทศ นโยบายดานการจดการ

ไทยเนนการจดการอยางถกวธและเนนการตรวจสอบระบบการขนยายเชนระบบตดตามเอกสารเปนตน เนองจากปจจบนยงมการจดการทไมถกวธ ดงนนจงมการสงเสรมใหน�าของเสยกลบมาใชใหมและตรวจสอบหลมฝงกลบโดยควบคมไมใหกอผลกระทบตอสงแวดลอม

ญปนเนนสงเสรมความเขาใจใหกบประชาชน ในเรองของการลดของเสยทแหลงก�าเนด ลดการใชหลมฝงกลบ พรอมหาวธใหมในการจดการของเสย สรางแรงจงใจใหกบผทเกยวของเพอลดการผลตของเสยอนตราย

สหรฐอเมรกาเนนการตรวจสอบระบบการขนยาย เชน ระบบตดตามเอกสาร สงเสรมใหมการน�าของเสยกลบมาใชใหมและตรวจสอบหลมฝงกลบโดยควบคมไมใหกอผลกระทบตอสงแวดลอมเปนตน

ออสเตรเลยเนนการตรวจสอบการขนยายทงเขาและออกประเทศรวมทงภายในประเทศดวยลดการใชหลมฝงกลบและพฒนาการใชเทคโนโลยใหมขนเพอการทดแทน

คมอแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการปนเปอนดนและนำาใตดน36

ฎหมายและขอกำาหนดตางๆ ทเกยวของ

2.ก

สวนมลพษดน สำ�นกเทคโนโลยนำ�และสงแวดลอมโรงง�นกรมโรงง�นอตส�หกรรม กระทรวงอตส�หกรรม 37

ในการศกษาทบทวนและรวบรวมขอมลตางๆทเกยวของกบกฎระเบยบ

หรอขอบงคบตางๆในการฝงกลบของเสยอตสาหกรรมทงของเสยอนตรายและ

ไมอนตรายโดยโรงงานจะตองมการขนทะเบยนในล�าดบท105กบกรมโรงงาน

อตสาหกรรมตามพระราชบญญตโรงงานพ.ศ.2535เพอด�าเนนงานในดานการ

ฝงกลบกากอตสาหกรรม โดยจะตองด�าเนนตามกฎระเบยบและขอบงคบของ

กรมโรงงานอตสาหกรรมในการจดการของเสยอตสาหกรรมตองด�าเนนการตาม

ประกาศกระทรวงอตสาหกรรมหลายฉบบซงมวตถประสงคเพอก�าหนดชนดและ

คณลกษณะของของเสยหรอกากอตสาหกรรมใหเปนหมวดหมแยกตามประเภท

อตสาหกรรม ก�าหนดวธการทดสอบความเปนอนตรายและวธการจดการของ

เสยหรอกากอตสาหกรรมใหมความชดเจนเพมขน และมรายละเอยดการเพม

ประเภทหรอชนดของโรงงานทเกยวของกบการจดการกากอตสาหกรรมขนจาก

เดมซงมเพยงประเภทชนดโรงงานล�าดบท 101 เพอใหสามารถพฒนาขดความ

สามารถในการจดการกากอตสาหกรรมใหมการใชเทคโนโลยททนสมย และลด

ปญหาดานสงแวดลอมทเกดจากกระบวนการประกอบดวย

• ประเภทหรอชนดของโรงงานล�าดบท 105 โรงงานประกอบกจการ

เกยวกบการคดแยกหรอฝงกลบสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลว

• ประเภทหรอชนดของโรงงานล�าดบท 106 โรงงานประกอบกจการ

เกยวกบน�าผลตภณฑอตสาหกรรมทไมใชแลวหรอของเสยจากโรงงานมาผลตเปน

วตถดบหรอผลตภณฑใหมโดยผานกรรมวธการผลตทางอตสาหกรรม

คมอแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการปนเปอนดนและนำาใตดน38

2.1กฎหมายและขอก�าหนดอนๆทเกยวของ

ลำ�ดบท กฎหม�ยและขอกำ�หนดอนๆ ทเกยวของ

1กฎกระทรวงลงวนท29เมษายนพ.ศ.2559เรองควบคมการปนเปอนในดนและน�าใตดนภายในบรเวณโรงงาน

2ประกาศกรมโรงงานอตสาหกรรมลงวนท14สงหาคมพ.ศ.2550เรองหลกเกณฑและวธการปฏบตเกยวกบการจดการสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวของผประกอบกจการบ�าบดและก�าจดสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวพ.ศ.2550

3ประกาศกระทรวงอตสาหกรรมลงวนท27ธนวาคม2548เรองการก�าจดสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวพ.ศ.2548

4ประกาศกระทรวงอตสาหกรรมลงวนท27ธนวาคมพ.ศ.2547เรองระบบเอกสารก�ากบการขนสงของเสยอนตรายพ.ศ.2547

5ระเบยบกรมโรงงานอตสาหกรรมลงวนท25พฤศจกายนพ.ศ.2545วาดวยเรองรายละเอยดหลกเกณฑการพจารณาอนญาตประเภทหรอชนดของโรงงาน ล�าดบท 105 และล�าดบท 106พ.ศ.2545

6ประกาศกระทรวงอตสาหกรรมลงวนท6พฤศจกายนพ.ศ.2545เรองหลกเกณฑการพจารณาอนญาตประเภทหรอชนดของโรงงานล�าดบท105และล�าดบท106

7

กฎกระทรวงฉบบท15(พ.ศ.2544)ออกตามความในพระราชบญญตโรงงานพ.ศ.2535ก�าหนดใหโรงงานประกอบกจการเกยวกบการคดแยกหรอฝงกลบสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวทมลกษณะและคณสมบตตามทก�าหนดไวในกฎกระทรวงฉบบท2(พ.ศ.2535)ออกตามความในพระราชบญญตโรงงานพ.ศ.2535จดเปนโรงงานล�าดบท105และเปนโรงงานจ�าพวกท3ทกขนาด

8ประกาศกระทรวงวทยาศาสตรเทคโนโลยและสงแวดลอมเรองก�าหนดหลกเกณฑวธการระเบยบปฏบต และแนวทางในการจดท�ารายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม ออกตามความในพระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาตพ.ศ.2535

9 กฎกระทรวงฉบบท2(พ.ศ.2535)ออกตามความในพระราชบญญตโรงงานพ.ศ.2535

ต�ร�งท 2.1 กฎหม�ยและขอกำ�หนดอนๆ ทเกยวของ

ส�าหรบหลกเกณฑ กฎระเบยบ วธการและขอก�าหนดตางๆ ทเกยวของกบการด�าเนนกจการ

ของโรงงานล�าดบท105โรงงานประกอบกจการเกยวกบการคดแยกหรอฝงกลบสงปฏกลหรอวสดท

ไมใชแลวแสดงดงตารางท2.1

สวนมลพษดน สำ�นกเทคโนโลยนำ�และสงแวดลอมโรงง�นกรมโรงง�นอตส�หกรรม กระทรวงอตส�หกรรม 39

2.2กฎและขอบงคบเกยวกบการจดการกากของเสยอตสาหกรรม

กฎหมายหลกทเกยวของกบการจดการกากของเสยอตสาหกรรมมอย 2 ฉบบ คอพระราช

บญญตโรงงานพ.ศ.2535และพระราชบญญตวตถอนตรายพ.ศ.2535

2.2.1 กฎและขอบงคบทออกต�มพระร�ชบญญตโรงง�น พ.ศ. 2535

พระราชบญญตโรงงานพ.ศ.2535มจดประสงคเพอควบคมก�ากบดแลการประกอบกจการ

โรงงานใหเกดความปลอดภยและมผลกระทบตอสงแวดลอมนอยทสดสนบสนนใหผประกอบกจการ

สามารถแขงขนในตลาดโลกไดซงกฎและขอบงคบทออกตามพระราชบญญตโรงงานพ.ศ.2535ใน

สวนทเกยวของกบการจดการกากของเสยอตสาหกรรมประกอบดวย

1) กฎกระทรวงฉบบท2(พ.ศ.2535)วาดวยการกาหนดทตงสภาพแวดลอมลกษณะอาคาร

และลกษณะภายในของโรงงานเครองจกรเครองอปกรณหรอสงทน�ามาใชในโรงงานคนงานประจ�า

โรงงานการควบคมการปลอยของเสยมลพษหรอสงใดๆทมผลกระทบตอสงแวดลอมและความ

ปลอดภยในการประกอบกจการโรงงาน

2) ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม3ฉบบประกอบดวย

(1) ประกาศกระทรวงอตสาหกรรมเรองการก�าหนดชนดและขนาดของโรงงานก�าหนด

วธการควบคมการปลอย ของเสย มลพษ หรอสงใดทมผลกระทบตอสงแวดลอม

ก�าหนดคณสมบตของผควบคมดแลผปฏบตงานประจ�าและหลกเกณฑการขอขน

ทะเบยนผควบคมดแล ส�าหรบระบบปองกนสงแวดลอมเปนพษ พ.ศ. 2545 และ

ฉบบท2พ.ศ.2554

(2) ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรองการก�าจดสงปฏกลหรอวสดไมใชแลว พ.ศ.

2548

คมอแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการปนเปอนดนและนำาใตดน40

(3) ประกาศกระทรวงอตสาหกรรมเรองหลกเกณฑและวธการการแจงรายละเอยดเกยว

กบสงปฏกลหรอวสดไมใชแลวออกนอกโรงงานโดยทางสออเลกทรอนกส(Internet)

พ.ศ.2547

3) ประกาศกรมโรงงานอตสาหกรรม3ฉบบประกอบดวย

(1) ประกาศกรมโรงงานอตสาหกรรม เรองหลกเกณฑการพจารณาการแตงตงตวแทน

เพอเปนผรวบรวมและขนสงของเสยอนตราย ตามประกาศกระทรวงอตสาหกรรม

เรองการกาจดสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวพ.ศ.2548

(2) ประกาศกรมโรงงานอตสาหกรรม เรองหลกเกณฑและวธการปฏบตเกยวกบการ

จดการสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวของผประกอบกจการบาบดและกาจดสงปฏกล

หรอวสดทไมใชแลวพ.ศ.2550

(3) ประกาศกรมโรงงานอตสาหกรรม เรองหลกเกณฑและวธการปฏบตเกยวกบการ

จดการสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวพ.ศ.2551

2.2.2 กฎและขอบงคบทออกต�มพระร�ชบญญตวตถอนตร�ย พ.ศ. 2535

กฎและขอบงคบเกยวกบการจดการกากของเสยอตสาหกรรมทออกตามพระราชบญญตวตถ

อนตรายพ.ศ.2535ประกอบดวย

1) ประกาศกระทรวงอตสาหกรรมเรองบญชรายชอวตถอนตรายตงแตฉบบท1(พ.ศ.

2546)–ฉบบท8(พ.ศ.2555)

2) ประกาศมตคณะกรรมการวตถอนตราย เรองการขนสงวตถอนตรายทางบกพ.ศ.

2545

3) ประกาศกระทรวงอตสาหกรรมเรองการขนสงวตถอนตรายทางบกพ.ศ.2546

4) ประกาศกระทรวงอตสาหกรรมเรองระบบเอกสารก�ากบการขนสงของเสยอนตราย

พ.ศ.2547

สวนมลพษดน สำ�นกเทคโนโลยนำ�และสงแวดลอมโรงง�นกรมโรงง�นอตส�หกรรม กระทรวงอตส�หกรรม 41

5) ประกาศกระทรวงอตสาหกรรมเรองการประกนภยความเสยหายจากการขนสงวตถ

อนตรายพ.ศ.2549

6) ประกาศกระทรวงอตสาหกรรมเรองการก�าหนดใหสถานประกอบการวตถอนตราย

มบคลากรเฉพาะรบผดชอบความปลอดภยการเกบรกษาความปลอดภยทกรม

โรงงานอตสาหกรรมรบผดชอบพ.ศ.2549

7) ประกาศกรมโรงงานอตสาหกรรมเรองคมอการเกบรกษาสารเคมและวตถอนตราย

พ.ศ.2550

2.3มาตรฐานและหลกเกณฑขอก�าหนดทเกยวของ

2.3.1 ด�นคณภ�พนำ�

1) ประกาศกระทรวงอตสาหกรรมฉบบท2พ.ศ.2539เรองก�าหนดคณลกษณะของ

น�าทงทระบายออกจากโรงงาน

2) ประกาศคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาตฉบบท20พ.ศ.2543 เรองก�าหนด

มาตรฐานคณภาพน�าใตดน

2.3.2 ด�นคณภ�พดนและนำ�ใตดน

1) ประกาคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาตฉบบท25 (พ.ศ.2547) เรองก�าหนด

มาตรฐานคณภาพดน

2) ประกาศคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาตฉบบท20(พ.ศ.2543)เรองก�าหนด

มาตรฐานคณภาพน�าใตดน

คมอแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการปนเปอนดนและนำาใตดน42

3) ประกาศกระทรวงอตสาหกรรมฉบบท12(พ.ศ.2542)ออกตามความในพระราช

บญญตน�าบาดาล(พ.ศ.2520)เรองก�าหนดหลกเกณฑและมาตรฐานในทางวชาการ

ส�าหรบการปองกนดานสาธารณสขและปองกนสงแวดลอมเปนพษ

2.3.3 ด�นคณภ�พอ�ก�ศ และคณภ�พเสยง

1) ประกาศกระทรวงอตสาหกรรมเรองก�าหนดคาปรมาณของสารเจอปนในอากาศท

ระบายออกจากโรงงานพ.ศ.2549

2) ประกาศกระทรวงอตสาหกรรมเรองก�าหนดคาระดบเสยงรบกวนและระดบเสยงท

เกดจากการประกอบกจการโรงงานพ.ศ.2548

2.3.4 ด�นก�รจดก�รก�กของเสย

1) ประกาศกรมโรงงานอตสาหกรรมเรองหลกเกณฑและวธการปฏบตเกยวกบการ

จดการสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวของผประกอบกจการบ�าบดและก�าจดสงปฏกล

หรอวสดทใชแลวพ.ศ.2550

2) ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรอง การก�าจดสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวพ.ศ.

2548

2.3.5 ด�นอนๆ ทเกยวของ

1) ประกาศกระทรวงอตสาหกรรมเรองการก�าหนดชนดและขนาดของโรงงานก�าหนด

วธการควบคมการปลอยของเสยมลพษหรอสงใดๆทมผลตอสงแวดลอมก�าหนด

คณสมบตของผควบคมดแลผปฏบตงานประจ�า และหลกเกณฑการขนทะเบยนผ

ควบคมดแลส�าหรบระบบปองกนสงแวดลอมเปนพษพ.ศ.2545

2) ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรอง การท�ารายงานเกยวกบการศกษามาตรฐาน

การปองกนและแกไขผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอมและความปลอดภย พ.ศ.

2552

3) ประกาศกรมโรงงานอตสาหกรรมเรองก�าหนดประเภทหรอชนดของโรงงานทตอง

สวนมลพษดน สำ�นกเทคโนโลยนำ�และสงแวดลอมโรงง�นกรมโรงง�นอตส�หกรรม กระทรวงอตส�หกรรม 43

จดท�ารายงานชนดและปรมาณสารพษทระบายออกจากโรงงานพ.ศ.2551

4) ประกาศกระทรวงอตสาหกรรมเรองการจดท�ารายงานชนดและปรมาณสารมลพษ

ทระบายออกจากโรงงานพ.ศ.2550

5) ประกาศกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เรอง การก�าหนดประเภท

และขนาดของโครงการหรอกจการซงตองจดท�ารายงานการวเคราะหผลกระทบสง

แวดลอมและหลกเกณฑวธการระเบยบปฏบตและแนวทางการจดท�ารายงานการ

วเคราะหผลกระทบสงแวดลอมพ.ศ.2552

2.4กฎหมายการจดการการปนเปอนดนและน�าใตดนภายในบรเวณ

โรงงานในอนาคต

กรมโรงงานอตสาหกรรมมนโยบายทจะน�ากฎหมายดงกลาวมาใชในการควบคมปองกนและ

แกไขปญหาการปนเปอนในดนและน�าใตดนซงเกดขนภายในบรเวณโรงงานเปนส�าคญ สวนการปน

เปอนบรเวณนอกโรงงานนนมหนวยงานอนหลายหนวยงานทรบผดชอบในเรองนตามกฎหมายอยแลว

ซงขณะนอยระหวางการด�าเนนการใหมผลบงคบใชตามกฎหมาย โดยแนวทางการแกไขปญหาการ

ปนเปอนในดนและน�าใตดนภายในบรเวณโรงงานนน คอ การออกประกาศกระทรวงอตสาหกรรม

เรอง ก�าหนดเกณฑและการตรวจสอบการปนเปอนในดนและน�าใตดนภายในบรเวณโรงงานเพอ

ก�าหนดรายละเอยดทตองปฏบตใหสอดคลองกบกฎกระทรวงควบคมการปนเปอนในดนและน�าใตดน

ภายในบรเวณโรงงานพ.ศ.2559ซงรวมไปถงรายละเอยดของวธการเกบและรกษาตวอยางดนและ

น�าใตดนและบคคลหรอหองปฏบตการวเคราะหทสามารถด�าเนนการในเรองดงกลาว

คมอแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการปนเปอนดนและนำาใตดน44

นวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมสำาหรบหลมฝงกลบของเสยอตสาหกรรม

3.แ

สวนมลพษดน สำ�นกเทคโนโลยนำ�และสงแวดลอมโรงง�นกรมโรงง�นอตส�หกรรม กระทรวงอตส�หกรรม 45

รปท 3.1 ขนตอนการด�าเนนงานแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอม

คมอแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการปนเปอนดนและนำาใตดน46

ขนตอนการด�าเนนงานตามแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมส�าหรบหลมฝงกลบของเสย

อตสาหกรรมทเปนอนตรายและไมอนตรายอยางเปนระบบจะครอบคลมตงแตการด�าเนนการเพอ

ใหไดขอมลพนฐานและมระบบการตดตามตรวจสอบโดยการตดตงบอสงเกตการณ รวมถงมการ

ประเมนระดบการปนเปอนดนและน�าใตดนและการจดการการปนเปอนโดยการก�าหนดมาตรการ

ควบคมและลดการปนเปอนดนและน�าใตดน ตลอดจนการจดท�ารายงานและตดตามตรวจสอบเพอ

เฝาระวงอยางตอเนองตอไปแสดงดงรปท3.1

โดยมรายละเอยดการด�าเนนงานในแตละหวขอดงตอไปน

3.1การรวบรวมขอมลทวไปและขอมลจ�าเพาะของหลมฝงกลบของเสย อตสาหกรรม

การส�ารวจพนทและขอมลจ�าเพาะของหลมฝงกลบของเสยอตสาหกรรมมวตถประสงคเพอการ

ก�าหนดจดเกบตวอยาง การก�าหนดพนทควบคม และการใชแบบจ�าลองทางคณตศาสตรเพอคาด

การณการเคลอนตวของสารปนเปอนในน�าใตดนโดยมรายละเอยดดงน

3.1.1 การจดสรรพนทภายในบรเวณหลมฝงกลบของเสยอตสาหกรรม

ในสวนของการจดสรรพนทเพอรองรบกจกรรมตางๆ ทเกดขนภายในบรเวณหลมฝงกลบของ

เสยอตสาหกรรมนน ควรจะตองมการจดสรรพนทการท�างานภายในบรเวณหลมฝงกลบของเสย

อตสาหกรรมซงประกอบไปดวย

1. พนทจอดรถขนถาย

2. ปอมยาม

3. ส�านกงาน

4. หองปฏบตการวเคราะห

5. พนทจดเกบของเสยทเปนของเหลว

สวนมลพษดน สำ�นกเทคโนโลยนำ�และสงแวดลอมโรงง�นกรมโรงง�นอตส�หกรรม กระทรวงอตส�หกรรม 47

หนวยงานสนบสนนการด�าเนนการ

การด�าเนนงาน

วเคราะหองค

ประกอบเบองตน

รบของเสยจดเกบและเตรยมของ

เสย

บ�าบดของเสย

ก�าจดของแขงท

เหลอ

1. หองปฏบตการวเคราะห

2. พนทจอดรถ

3. ปอมยาม

4. พ นท ช ง น� า หน กของ เส ยอตสาหกรรม

5. พนทการขนถายและการจดเกบ

6. พนทจดเกบของเสยทเปนของเหลว

7. พนทจดเกบของเสยอนตราย

8. พนทการบ�าบดทางกายภาพ/เคม

9. หนวยปรบเสถยร

10. เซลลฝงกลบ,ซองฝงกลบ

6. พนทจดเกบของเสยอตสาหกรรม

7. หองพยาบาล

8. พนทปรบเสถยร

ตารางท 3.1 หนวยงานและการด�าเนนงานภายในหลมฝงกลบ

คมอแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการปนเปอนดนและนำาใตดน48

9. พนทซอมบ�ารง

10.พนทฝงกลบ

รปท 3.2 ตวอยางการจดสรรพนทภายในบรเวณหลมฝงกลบของสยอตสาหกรรม

ทมา : ดดแปลงจาก La Grega (2001)

11.ระบบบ�าบดน�าเสย

ส�าหรบหนวยงานสนบสนนและรปแบบการด�าเนนงานของหนวยงานตางๆภายในบรเวณหลม

ฝงกลบของเสยอตสาหกรรมมหนาทความรบผดชอบและมกจกรรมการด�าเนนงานโดยสรปดงแสดง

ในตารางท3.1

จากขอมลดงกลาวในขางตนสามารถแสดงตวอยางการจดสรรพนทภายในบรเวณหลมฝงกลบ

ของเสยอตสาหกรรมแสดงดงรปท3.2

3.1.2 เกณฑการออกแบบหลมฝงกลบของเสยอตสาหกรรม

สวนมลพษดน สำ�นกเทคโนโลยนำ�และสงแวดลอมโรงง�นกรมโรงง�นอตส�หกรรม กระทรวงอตส�หกรรม 49

องคประกอบหลกของตวหลมฝงกลบโดยทวไปจะคลายกบหลมฝงกลบแบบถกหลกสขาภบาล

แตมความรดกมกวาประกอบไปดวยชนดาดหลมฝงกลบ(LandfillLiner)ซงจะมระบบรวบรวม

น�าชะ2ชนชนปดคลม(LandfillCover)ซงจะมระบบระบายกาซและท�าใหหลมฝงกลบมความ

เสถยรปองกนการแพรกระจายของมลพษจากหลมฝงกลบและปองกนน�าฝนและน�าผวดนและตอง

มการตดตงระบบตดตามตรวจสอบคณภาพสงแวดลอมในพนทรอบหลมฝงกลบดวย ดงแสดงในรป

ท 3.3

ในพนททด�าเนนกจการฝงกลบยงตองประกอบดวยสาธารณปโภคอนทจ�าเปนเชนพนทชงน�า

หนกระบบบ�าบดน�าเสยระบบระบายน�าผวดนโรงบ�ารงรกษาและเกบอปกรณทเกบกากชวคราว

เปนตนเนองจากหลมฝงกลบเปนพนทขนาดใหญจงจะตองมการจดการพนทอยางเหมาะสมในพนท

ทใชฝงกลบจะแบงเปนสวนๆ และจะท�าการฝงกลบจนเตมทละสวนและมการก�าหนดพนทส�าหรบ

กากแตละประเภท โดยรอบพนททใชฝงกลบสวนมากจะเปนเขตทกนไวส�าหรบการขนสง ล�าเลยง

และเปนพนทเปดโลงเพอความสะดวกและลดความเสยงจากอคคภย ถดออกมามกจะจดเปนพนท

รปท 3.3 ตวอยางองคประกอบของหลมฝงกลบอยางปลอดภยทมา : สญญา (2558)

คมอแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการปนเปอนดนและนำาใตดน50

กนชนมการปลกตนไมและปรบทศนยภาพตามความเหมาะสมส�าหรบชนดาดพนหลมฝงกลบและ

ชนปดคลมจะถกออกแบบใหเปนวสดผสม(Composite)ระหวางวสดธรรมชาตและวสดสงเคราะห

ซงเปนการรวมคณลกษณะของวสดทงสองประเภทไวดวยกนในการปองกนการรวซมวสดสงเคราะห

ทนยมจะเปนGeomembraneทผลตจากHighDensityPolyethylene(HDPE)สวนวสดธรรมชาต

จะเปนดนบดอดเชนดนเหนยวหรอลกรงเพอใหไดคาสภาพน�าน�า(HydraulicConductivity)ต�า(<

10-7cm-s-1)ดงแสดงในรปท 3.4

ขอดของGeomembraneคอน�าไมซมผาน(สภาพน�าน�านอยกวา10-11cm-s-1)ยกเวนใน

รปท 3.4 การรวซมในชนรองพนแบบตางๆ

(ก) การรองดวยGeomembraneอยางเดยวบนดนเดม(ข)การรองพนดวยดนเหนยวอดทมสภาพ

น�าน�าต�าอยางเดยว(ค)การรองพนดวยวสดผสม(ง)กรณทวสดปพนแบบผสมไมแนบสมผสกน

ทมา : สญญา (2558)

สวนมลพษดน สำ�นกเทคโนโลยนำ�และสงแวดลอมโรงง�นกรมโรงง�นอตส�หกรรม กระทรวงอตส�หกรรม 51

กรณทมรอยรว(รปท3.4(ก))น�าจะรวซมไดเฉพาะจดทGeomembraneรวท�าใหจ�ากดต�าแหนง

ทน�าจะซมผานไดในขณะทดนเหนยวอดน�าจะซมไดทกทแตทอตราการซมน�าต�าเพราะดนถกอดให

มคาสภาพน�าน�าต�ามากดงแสดงในรปท3.4(ข)เมอน�าวสดทงสองชนดมาผสมกนจะลดโอกาสและ

อตราการซมน�าดงรปท3.4(ค)อยางไรกตามในกรณทวสดปพนไมแนบสมผสกนท�าใหเกดชองวาง

ระหวางชนปทงสองแบบจะมผลเหมอนกบการปพนดวยดนเหนยวอดเทานนดงแสดงในรปท 3.4

(ง)

ส�าหรบชนดาดพนหลมฝงกลบและชนปดคลมสามารถออกแบบโดยใชวสดธรรมชาตและวสด

รปท 3.5 ตวอยางชนปดคลมและชนดาดหลมฝงกลบกากสารอนตรายทมา : ดดแปลงจาก สญญา (2558)

คมอแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการปนเปอนดนและนำาใตดน52

สงเคราะหหลากหลายและไมมกฎเกณฑทแนนอน อยางไรกตาม ชนดาดพนหลมฝงกลบขนลางสด

จะเปนชนดนอดแนนทมสภาพน�าน�าต�ามากเสมอ โดยทวไป ถาเลอกได ชนลางสดของหลมฝงกลบ

จะตองอยสงกวาระดบน�าใตดนสงสดประมาณ 1 เมตร นอกจากน ในชนดาดพนหลมจะตองมชน

ส�าหรบรวบรวมน�าชะเพอน�าไปบ�าบดตอไปส�าหรบชนปดคลมจะตองมความเสถยรไมเลอนไถลและ

จะประกอบดวยชนระบายน�า และระบบระบายกาซ ทงน โดยทวไป ชนบนสดจะเปนการปลกพช

รปท 3.6 ตวอยางการก�าหนดแนวเชอมตอของแผนปพนในการกอสรางทมา : สญญา (2558)

รปท 3.7 ตวอยางการเชอมตะเขบของแผนปสงเคราะหแบบตางๆทมา : สญญา (2558)

สวนมลพษดน สำ�นกเทคโนโลยนำ�และสงแวดลอมโรงง�นกรมโรงง�นอตส�หกรรม กระทรวงอตส�หกรรม 53

คลมหนาดนไวดงแสดงในรปท 3.5

ส�าหรบอตราการรวซมของชนดาดพนและชนปดคลมสามารถทจะค�านวณไดโดยประยกตกฎ

ของดารซทงน ในการปพนหลมฝงกลบจะมการก�าหนดต�าแหนงตะเขบ (รปท 3.6) และการรวซม

จากวสดสงเคราะหสวนมากจะเกดทแนวตะเขบในการปวสดสงเคราะหจะมการเชอมตะเขบดวยวธ

ทไมท�าใหเกดรอยรวเชนใชเทปกาวหรอความรอน (รปท 3.7)ซงเมอท�าการปเรยบรอยแลวจะ

ตองท�าการทดสอบการรวซมในพนทเชนการใชคลนเสยงสะทอนหรอการใชสญญากาศเปนตน

ลกษณะชนดาดพนและชนปดคลมในรปท 3.5สามารถทจะเพมเตมหรอผสมวสดอนเขาไปได

ขนกบสภาพพนทและลกษณะของกากวสดอนทมการน�ามาใชไดแกซโอไลทยางมะตอยพวซเทฟ

ลอนเปนตนในกรณของHDPEซงจะผสมผงCarbonBlackเพอใหมสด�าและเสรมความทนทาน

จะใชวธการทดสอบและเกณฑมาตรฐานส�าหรบวตถดบในการผลตHDPEและแผนHDPEทผลต

ส�าเรจตามเกณฑทก�าหนดโดยU.S.EPA(1990)ดงน

- วตถดบ(RawPolymer)

- Density(ASTMD1505)

- MeltIndex(ASTMD1238)

- CarbonBlack(ASTMD1603)

- Thermogravimetric Analysis (TGA) หรอ Differential Scanning Calorimetry

(DSC)

- แผนทผลตส�าเรจ(ManufacturedSheet)

- Thickness(ASTMD1593)

คมอแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการปนเปอนดนและนำาใตดน54

- TensileProperties(ASTMD638)

- TearResistance(ASTMD1004)

- CarbonBlackContent(ASTMD1603)

- CarbonBlackDispersion(ASTMD3015)

- DimensionalStability(ASTMD1204)

- StressCrackResistance(ASTMD1693)

อยางไรกตามเกณฑการพจารณาในการเลอกวสดอนๆทจะน�ามาใชในรวมการดาดพนหลมฝง

กลบจะค�านงถงสภาพการน�าน�าทตองการซงขนอยกบวตถประสงคการใชงานวาตองการจะใหซมน�า

เรวหรอชา ความทนทานตอสภาวะตางๆ ไดแก การละลายในน�า และการละลายในสารท�าละลาย

แสงอาทตยการเสยดสการเปลยนรปรางจากการกดทบการกดกรอนโดยกรดหรอดางและความ

สามารถในการดดซบความยดหยนเปนตน

รปแบบของวสดสงเคราะหส�าหรบงานทางธรณ (Geosynthetic) ทน�ามาใชนอกจาก

Geomembraneซงเปนแบบซมน�าไมไดแลวยงมวสดอนเชนวสดทยอมใหน�าซมไดเชนGeotextile

และGeonetหรอเปนวสดสงเคราะหอนเชนGeosyntheticClayLiners,GeocompositeSheet

Drainsเปนตนซงในกลมหลงนจะใชในชนรวบรวมน�าชะหรอในชนปดคลมส�าหรบระบบระบายกาซ

ทตดตงในชนปดคลมทเปนแบบPassiveซงระบบรวบรวมกาซม2ระบบคอระบบActiveและ

สวนมลพษดน สำ�นกเทคโนโลยนำ�และสงแวดลอมโรงง�นกรมโรงง�นอตส�หกรรม กระทรวงอตส�หกรรม 55

passiveซงโดยทวไปถาหลมฝงกลบไมมขยะอนทรยมารวมกจะใชระบบpassiveคอวางทอระบาย

ในแนวดงหรอ ในแนวนอนเปนโครงขายกอนปดคลมหลมถาวรถาหลมมขยะอนทรยยอยสลายได

มาฝงกลบรวมดวยกอาจใชระบบระบายแบบactiveคอการฝงทอHDPEในบอฝงกลบเพอรวบรวม

กาซทเกดขนมาเผาเพอปองกนเหตระเบด และเพลงไหมหลมฝงกลบ แสดงตวอยางดงรปท 3.8

อยางไรกตาม อาจจะสรปหนาทของวสดสงเคราะหส�าหรบงานทางธรณในหลมฝงกลบไดดงน คอ

การแบงแยกการเสรมความแขงแรงการกรองการระบายน�าการปองกนการรวซมเปนตน

จากรปท 3.8 สามารถอธบายรายละเอยดและกฎเกณฑในการออกแบบหลมฝงหลบของเสย

อตสาหกรรมรวมถงมาตรฐานตางๆในการออกแบบจะพจารณาดงขอมลตอไปน

1. การออกแบบระบบชนดาดกนซม (Liner System) การวางระบบปรองหลมฝงกลบของ

เสยอตสาหกรรมตงแตชนลางสดจนถงบนสดสามารถมรายละเอยดดงตอไปน

• ชนกนซมทตยภมชนลางประกอบดวยชนดนเหนยวอดแนนทมสภาพน�าน�าต�ามากซง

รปท 3.8 การตดตงระบบระบายกาซแบบ Passiveทมา : สญญา (2558)

คมอแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการปนเปอนดนและนำาใตดน56

มสภาพน�าน�านอยกวา10-7เซนตเมตรตอวนาทโดยทวไปถาเลอกไดชนลางสดของ

หลมฝงกลบจะตองอยสงกวาระดบน�าใตดนสงสดประมาณ 1 เมตร และแผนวสด

สงเคราะห(HDPE)ทมความหนา3มลลเมตร

• ชนรวบรวมน�าประกอบดวยชนกรวดทรายซมน�าไดดทยอมใหน�าซมผานมากกวา10-3

เซนตเมตรตอวนาทตองมความหนามากกวา30เซนตเมตรและมการตดตงทอรวบรวม

น�าชะมลฝอย

• ชนกนซมปฐมภม ประกอบไปดวยแผนวสดสงเคราะห (HDPE) ทมความหนา 3

มลลเมตร

• ชนกรองจะเปนทรายหรอกรวดทซมน�าไดดมสภาพน�าน�ามากกวา10-3เซนตเมตรตอ

วนาทซงมความหนามากกวา30เซนตเมตรและตดตงทอรวบรวมน�าชะมลฝอย

• ชนดนหรอชนทราย ทซมน�าไดพอสมควรมความหนามากกวา 15 เซนตเมตร และม

คาแรงดน(Head)ไมเกน30เซนตเมตร

2. การออกแบบระบบชนปดทบหรอฝงกลบของเสยอตสาหกรรม จะมขนตอนและราย

ละเอยดอย3ขนตอนดงน

• การปดชนฝงกลบรายวน(DailyCover)ซงมความหนาไมนอยกวา30เซนตเมตร

• การปดชนฝงกลบระหวางชน(IntermediateCover)

• การปดชนฝงกลบขนสดทาย(FinalCover)เปนขนสดทายในการฝงกลบซงมรายละ

เอดดงน

-ชนดนหรอชนทรายทซมน�าไดพอสมควรมความหนามากกวา15เซนตเมตรและม

คาแรงดน(Head)ไมเกน30เซนตเมตร

สวนมลพษดน สำ�นกเทคโนโลยนำ�และสงแวดลอมโรงง�นกรมโรงง�นอตส�หกรรม กระทรวงอตส�หกรรม 57

-ชนดนเหนยวอดแนนทมสภาพน�าน�าต�ามากซงมสภาพน�าน�านอยกวา10-7เซนตเมตร

ตอวนาททมความหนาไมนอยกวา0.5เมตรตามดวยแผนวสดสงเคราะห(HDPE)

ทมความหนา3มลลเมตร

-ชนทรายหรอกรวดทซมน�าไดดมสภาพน�าน�ามากกวา10-3เซนตเมตรตอวนาทซง

มความหนามากกวา30เซนตเมตร

-ชนหนาดนมความหนามากกวา30เซนตเมตร

3.1.3 ขนตอนและกจกรรมการด�าเนนงานหลมฝงกลบของเสยอตสาหกรรม

ส�าหรบขนตอนและกจกรรมในการด�าเนนงานหลมฝงกลบของเสยอตสาหกรรมมแนวทางการ

รปท 3.9 ขนตอนในการด�าเนนการหลมฝงกลบของเสยอตสาหกรรมทมา : La Grega (2001)

คมอแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการปนเปอนดนและนำาใตดน58

ด�าเนนงานโดยแบงตามประเภทการฝงกลบของเสยอตสาหกรรมไดแก

1. การด�าเนนงานหลมฝงกลบของเสยอตสาหกรรมทเปนอนตราย

2. การด�าเนนงานหลมฝงกลบของเสยอตสาหกรรมทไมเปนอนตราย

ทงนส�าหรบการด�าเนนงานในหลมฝงกลบของเสยอตสาหกรรมซงมการรบของเสยอตสาหกรรม

ทงทเปนอนตรายและไมเปนอนตรายจะมการด�าเนนการซงสามารถอธบายไดโดยภาพรวมการด�าเนน

การดงแสดงในรปท 3.9

จากรปท3.3สามารถอธบายการด�าเนนการโดยจะมขนตอนตงแตการรบของเสยอตสาหกรรม

ในขนตอนแรก แลวน�าของเสยอตสาหกรรมดงกลาวมาคดแยกในสวนทสามารถน�ากลบไปใชใหมได

โดยมรปแบบการน�ากลบมาใชงานเปนผลตภณฑทแตกตางกน โดยสามารถใชเปนเชอเพลง สารตง

ตนน�าไปขนรปใหมและน�าไปผลตซ�าเปนตนส�าหรบของเสยอตสาหกรรมสวนทเหลอสามารถแบง

ไดอกเปน 2 ประเภท ไดแก ของเสยอตสาหกรรมทเปนอนตรายและไมเปนอนตราย โดยของเสย

อตสาหกรรมทง2ประเภทมขนตอนและแนวทางในการด�าเนนงานกอนจะน�าไปฝงกลบในหลมฝง

กลบดงน

1) ขนตอนการด�าเนนงานหลมฝงกลบของเสยอตสาหกรรมทเปนอนตราย

ส�าหรบขนตอนการด�าเนนงานหลมฝงกลบของเสยอตสาหกรรมทเปนอนตรายมขนตอนในการด�าเนน

งานดงน

1.1)การวเคราะหองคประกอบของเสยอตสาหกรรมในเบองตนโดยการทดสอบสมบตทาง

กายภาพและเคมในสวนการทดสอบสมบตทางกายภาพ ไดแก การกระจายตวของวสด (Particle

SizeAnalysis,PSA),คาความชน(MoistureContent),ความหนาแนนของวสด(DensityTesting),

การซมผาน(PermeabilityTesting),ความแขงแรงของวสด(StrengthTesting)และความคงทน

ของวสด(DurabilityTesting)ซงพารามเตอรและวตถประสงคตางๆในการวเคราะหองคประกอบ

ทางกายภาพแสดงรายละเอยดดงตารางท 3.2

ส�าหรบการทดสอบทางเคมเปนการประเมนการรวซมของของเสยอตสาหกรรมทผาน

สวนมลพษดน สำ�นกเทคโนโลยนำ�และสงแวดลอมโรงง�นกรมโรงง�นอตส�หกรรม กระทรวงอตส�หกรรม 59

กระบวนการบ�าบด(Treatment) ปรบเสถยร(Stabilization) และท�าเปนกอนแขง(Solidification)

แลวซงเปนไปตามขอก�าหนดU.S.EPA(1986)

ในปจจบนสภาพการณหลมฝงกลบของเสยอตสาหกรรมในประเทศไทย ซงของเสยอนตราย

สวนใหญหลงจากการท�าลายฤทธ และปรบเสถยรแลวจะน�าไปฝงกลบทนท โดยพบวามการท�าให

เปนกอนแขงนอยมากซงแนวทางปฏบตทถกตองหลงจากท�าการปรบเสถยรท�าลายฤทธแลวตอง

น�าไปท�าใหเปนของแขงโดยผสมกบปนซเมนตเพอหอหมกากของเสยเพอปองกนการชะละลายเพอ

ใหกากของเสยอยในสภาพคงตว จากนนตองทดสอบการชะละลายของโลหะหนกดวยวธ Waste

ExtractionTest(WET)ตามประกาศกระทรวงเรองการก�าจดสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวพ.ศ.

2548เพอใหแนใจไดวาของเสยทผานการท�ากอนแขงแลวปองกนการชะละลายไดกอนน�าไปฝงกลบ

อยางปลอดภยตอไป

ยกเวนกรณของเสยทมลกษณะจ�าพวกสารก�าจดศตรพชรวมทงภาชนะปนเปอนไมเหมาะท

จะน�าไปท�าการปรบเสถยรท�ากอนแขง ควรก�าจดโดยวธระบบเตาเผา (Incineration) และของเสย

ประเภทน�ามนเครองหรอน�ามนหลอลนใชแลว รวมทงของเสยอนทรย และสารทสามารถตดไฟได

เชน กาว ส ตวท�าละลาย เปนตน ควรก�าจดดวยวธการผสมของเสยเพอใชเปนเชอเพลง (Fuel

blending)

ทงนแนวทางปฏบตทดในการบ�าบด/ปรบเสถยรของเสยอนตรายใหมความปลอดภยสงตาม

มาตรฐานสากลมกจะท�าการปรบเสถยรและท�าใหเปนกอนแขงส�าหรบของเสยอนตรายจ�าพวกทเปน

ของแขงหรอกากตะกอน เชน กรดและดาง สารกดกรอน ของแขงปนเปอนโลหะหนก ถานไฟฉาย

สารเคมทเปนพษตางๆ ตามประกาศกระทรวง เรอง การก�าจดสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลว พ.ศ.

2548

นอกจากนในขนตอนการวเคราะหองคประกอบทงดานสมบตทางกายภาพและทางเคมนนจะ

ตองมการคดแยกของเสยอตสาหกรรม เพอแยกของเสยในสวนทสามารถน�ากลบมาใชใหมได และ

สวนทตองน�าไปบ�าบด รวมทงสวนทตองน�าไปก�าจด โดยปกตแลวในการคดแยกในขนตอนตางๆ ก

คมอแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการปนเปอนดนและนำาใตดน60

ตารางท 3.2 พารามเตอรและการด�าเนนงานภายในหลมฝงกลบ

ทมา :IL&FSEcosmartLimitedHyderabed(2010)

สวนมลพษดน สำ�นกเทคโนโลยนำ�และสงแวดลอมโรงง�นกรมโรงง�นอตส�หกรรม กระทรวงอตส�หกรรม 61

จะมของเสยสวนทเหลอจากกระบวนการคดแยกซงจ�าเปนตองน�าไปบ�าบดหรอก�าจดตอไป

1.2)การด�าเนนการปดทบและฝงกลบของเสยอตสาหกรรม

รปท 3.10 แผนผงในการจดการของเสยอตสาหกรรมทมา : LaGrega(2001)

การด�าเนนการดงกลาวจะด�าเนนการในชนดาดพนหลมฝงกลบ และชนปดคลม ซงจะมการ

ด�าเนนการใน3ลกษณะไดแกการปดชนฝงกลบรายวน(DailyCover),การปดชนฝงกลบบรเวณ

ดานบนและดานขาง(IntermediateCover)และการปดชนฝงกลบขนสดทายในกรณปดหลม(Final

Cover)

ทงนส�าหรบภาพรวมของการจดการของเสยอตสาหกรรมทเปนอนตรายซงแสดงเปนแผนผง

ในการจดการของเสยอตสาหกรรมทเปนอนตรายดงแสดงในรปท 3.10

2) ขนตอนการด�าเนนงานหลมฝงกลบของเสยอตสาหกรรมทไมเปนอนตราย

ในสวนการด�าเนนงานหลมฝงกลบของเสยอตสาหกรรมทไมเปนอนตรายนน จะไมมขนตอนในสวน

ของการวเคราะหองคประกอบของเสยอตสาหกรรมทจะน�ามาฝงกลบนอกจากนจะมรายละเอยดขน

ตอนตางๆดงน

คมอแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการปนเปอนดนและนำาใตดน62

• การชงน�าหนก

เมอรถขนกากของเสย เขามาทหลมฝงกลบควรมการชงน�าหนก เพอจดเกบขอมล

ปรมาณกากของเสยทเขามาก�าจดในแตละวน จากนน ตองมการก�าหนดจดหรอพนทในการเทกาก

ของเสยและควบคมการด�าเนนการอยางเครงครด การปลอยใหพนกงานขบรถเทกากของเสยตาม

สะดวกอาจสรางความยากล�าบากแกการด�าเนนการในขนตอไป

• การเกลยและการบดอด

เมอไดปรมาณกากของเสยแลวขนตอนตอไปตองใชเครองจกรกลหนกท�าการเกลยกาก

ของเสยใหเปนชนบางๆ(ไมควรมความหนาเกน60เซนตเมตร)ในบรเวณพนททก�าหนดจากนนตอง

ท�าการบดอดกากของเสยโดยใชเครองจกรกลหนกวงทบบนกากของเสยไปมาหลายๆรอบ

• การกลบดวยดนหรอวสดกลบฝง

จากนนในแตละวนหลงจากอดกากของเสยแลวตองท�าการกลบดวยดนหรอวสดกลบ

ฝงเรยกวาDailyCoverโดยชนดนนมความหนาอยางนอย15เซนตเมตรนอกจากการกลบดวย

ดนรายวนหรอDailyCoverแลวเมอฝงกลบกากของเสยเตมพนททก�าหนดแลวกอนจะฝงกลบกาก

ของเสยททบซอนขนไปอกชน ในแตละชนจ�าเปนตองมการกลบดวยดนทเรยกวา Intermediate

Coverกอนชนดนนมความหนาอยางนอย30เซนตเมตรและเมอการฝงกลบกากของเสยจนเตม

พนทตามทออกแบบไวตองมการกลบดนชนสดทายทเรยกวาFinalCoverโดยชนดนนมความหนา

อยางนอย60เซนตเมตร

3.1.4 การปดและการดแลหลมฝงกลบของเสยอตสาหกรรม

เมอฝงกลบของเสยอตสาหกรรมจนเตมความจของหลมฝงกลบแลวในด�าเนนการปดหลมและ

การน�าพนทหลมฝงกลบทท�าการปดแลวมาใชประโยชนนน ตองวางแผนการใชประโยซนจากพนท

หลมฝงกลบอยางเปนล�าดบขนตอนและแจงตอสาธารณชนใหทราบถงแผนงานทก�าหนดไวประกอบ

สวนมลพษดน สำ�นกเทคโนโลยนำ�และสงแวดลอมโรงง�นกรมโรงง�นอตส�หกรรม กระทรวงอตส�หกรรม 63

กบวธการด�าเนนงาน รวมทงวธการดแลรกษาหลมฝงกลบทท�าการปดแลวตอไป โดยแบงประเภท

การปดและการดแลหลมฝงกลบของเสยอตสาหกรรมเปน 2 ประเภทคอ การฝงกลบของเสยไม

อนตรายและการฝงกลบของเสยอนตราย

1) การปดและการดแลหลมฝงกลบของเสยไมอนตราย

• การด�าเนนการปดหลมฝงกลบและการดแลรกษา

(1) การตดตามตรวจสอบคณภาพน�าตองมการวเคราะหคณภาพน�าใตดนและน�าผว

ดน เพอใหแนใจวาการด�าเนนการฝงกลบของเสยไมอนตราย ไมไดเปนภาระตอ

คณภาพน�าในบรเวณนนขณะด�าเนนโครงการฝงกลบและเมอการฝงกลบเสรจสน

ตองมบอสงเกตการณ (Observationwell)ของน�าผวดนและน�าชะกากเพอ

เกบตวอยางไปวเคราะหตอไปจนกระทงพบวาไมไดรบผลกระทบจากหลมฝงกลบ

กากของเสยอตสาหกรรมดงกลาว

(2) การตดตามตรวจสอบกาซ ตองจดใหมระบบระบายกาซจากหลมฝงกลบ และ

ตรวจวเคราะหกาซจากหลมฝงกลบ

(3) มาตรการดแลหลมฝงกลบของเสยอตสาหกรรมเชนการยบตวของชนฝงกลบของ

เสยตรวจสอบการท�างานของชนกนซมและชนปดทบของเสยชนสดทายเปนตน

(4) มาตรการดแลสงแวดลอมอนๆเชนการควบคมแมลงวนยงหนรวมทงสนขและ

สตวอนๆสามารถท�าไดโดยการก�าจดแหลงอาหารและแหลงเพาะพนธของสตว

ตางๆการควบคมกลนบรเวณหลมฝงกลบเปนตน

• การใชวสดปดหลมฝงกลบ

เมอหลมฝงกลบรบของเสยจนถงความสงทไดออกแบบและไดรบอนญาตจากภาครฐ

เจาของหรอผด�าเนนงานจะตองท�าการปดหลมฝงกลบตามทออกแบบไวดงน

(1) ท�าการปดหลมดวยดนหนา18นวมความลาดชนอยางนอยรอยละ3เพอลดการ

ซมผานของน�าลงสชนของเสย

คมอแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการปนเปอนดนและนำาใตดน64

(2) คาสมประสทธการซมผานเทากบหรอนอยกวาของวสดกนซมทกนหลมฝงกลบ

(เพอปองกนการเกดสภาพการขงน�าชะกากในหลมฝงกลบ) และตองมคาไม

มากกวา 1×10-5 ซม/วนาท ซงกหมายความวา ถาทกนหลมใชแผนพลาสตก

สงเคราะหเปนวสดกนซม กจะตองใชแผนพลาสตกสงเคราะหประกอบทชนบน

สดดวยแผนวสดGeomembraneตองมความหนาไมนอยกวา0.5มลลเมตร

และถาเปนแผนHDPEจะตองมความหนาไมนอยกวา1.5มลลเมตร

(3) ทผวบนสดจะตองมชนดนอกอยางนอยหนา6นว เพอใชปลกพชปกคลมผวดน

ปองกนการกดเซาะและการเลอนไถลของผวดน

(4) พชทใชปลกตองเปนพชทมรากสนเพอทจะไดไมเกดเปนชองทางใหน�ารวซมทะล

ลงไปใตชนปกคลมได การปกคลมหลมฝงกลบชนสดทายน นอกจากจะชวย

ปองกนการคายกาซมเทนสภายนอก ชวยปองกนมลภาวะทางสายตา และชวย

ปองกนการแพรของพาหะน�าโรคแลวยงเปนการลดภาระในการดแลรกษาระบบ

ตางๆในระยะยาวดวย

• การใชประโยชนพนทหลงการปดหลมฝงกลบ

หลงจากการปดหลมฝงกลบ เจาของหรอผด�าเนนงานจะตองท�าการดแลรกษาระดบ

และความลาดชนของผวดนและพชทใชปกคลมหลมฝงกลบท�าการดแลรกษาระบบตรวจสอบการ

ปนเปอนน�าใตดนและการเกบขอมลท�าการดแลรกษาและเดนระบบรวบรวมและระบบบ�าบดน�าชะ

มลฝอยและกาซรวมทงการแกไขหากพบการปนเปอนของน�าใตดนตอไปอกเปนเวลาอยางนอย30

ป ซงระยะเวลานอาจจะสนขนหรอยาวนานออกไปกได ขนอยกบการพจารณาของมลรฐทผาน

โปรแกรมการรบรองแลว และหากจะมการน�าหลมฝงกลบไปใชเพอวตถประสงคอน เชนปรบเปน

สนามกอลฟหรอสวนสาธารณะกจะตองแสดงการออกแบบ ทสามารถปองกนการรวซมของน�าผว

ดนเขาสชนกากของเสยและมการรวบรวมกาซมเทนใตบรเวณอาคารเปนพเศษ รวมทงท�าการ

ออกแบบฐานรากของอาคารหรอการปวสดกนซมเปนพเศษทจดทจะปลกตนไมใหญตงแตกอนการ

สวนมลพษดน สำ�นกเทคโนโลยนำ�และสงแวดลอมโรงง�นกรมโรงง�นอตส�หกรรม กระทรวงอตส�หกรรม 65

เรมกอสรางหลมฝงกลบดวย การใชประโยชนในทดนนนจะตองไมท�าลายความแขงแรงมนคงของ

ระบบกนซมซงในโฉนดทดนจะตองมการแสดงถงสภาพการถกใชเปนหลมฝงกลบมากอนดวย

2) การปดและการดแลหลมฝงกลบของเสยอนตราย

• การด�าเนนการปดหลมฝงกลบและการดแลรกษา

กอนการด�าเนนการปดหลมฝงกลบอยางถาวรผประกอบกจการหลมฝงกลบตองด�าเนน

การแจงหนวยงานทมหนาทความรบผดชอบเกยวกบการประกอบกจการดงกลาวและควรจะท�าการ

แจงใหกรมโรงงานอตสาหกรรมทราบลวงหนาเปนเวลาอยางนอย 6-12 เดอน โดยมแนวทางการ

ด�าเนนการดงน

(1) ผประกอบกจการหลมฝงกลบมหนาทรบผดซอบในการดแลรกษาและตรวจสอบ

หลมฝงกลบไปอกเปนระยะเวลา30ปนบจากวนทปดหลมฝงกลบเสรจเรยบรอย

แลว

(2) ทบทวนแผนการปดพนทหรอหลมฝงกลบรวมทงก�าหนดวนเวลาทจะปดหลมให

ชดเจน

(3) ท�ารวหรอสงกดขวางทางเขา-ออกไว

(4) ตดปายประกาศบอกถงการปดพนท และไมใชเปนพนทฝงกลบกากของเสย

อนตรายอกตอไป

(5) ประสานงานกบหนวยงานตางๆทมสวนเกยวของตองมการจดใหมปายประกาศ

ไวใหชดเจนโดยผประกอบกจการหลมฝงกลบตองแจงใหกรมโรงงานอตสาหกรรม

ทราบถงก�าหนดการปดหลมฝงกลบขนสดทาย เพอใหกรมโรงงานอตสาหกรรม

ตรวจสอบความเรยบรอยของหลมฝงกลบกอนการปดหลม

(6) ควรจดท�ารายงานสรปผลการด�าเนนงาน เพอแจงแกกรมโรงงานอตสาหกรรม

พรอมทงรายงานแผนการด�าเนนงานมาตรการในการดแลรกษาและควบคมหลม

ฝงกลบหลงปดหลมฝงกลบเรยบรอยแลว

คมอแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการปนเปอนดนและนำาใตดน66

(7) แจงพกดต�าแหนงของหลมฝงกลบและระบตดตามตรวจสอบคณภาพสงแวดลอม

รวมทงใหขอมลโดยละเอยดของวสดปดคลมหลมและขนตอนการปดหลมฝงกลบ

ไวเปนเอกสารอยางซดเจน

(8) ท�าบนทกแจงวนเรมตน และวนสนสดการด�าเนนการ ตลอดจนการดแลในสวน

ของการด�าเนนการจดการหลมฝงกลบเมอมการปดหลมอยางถาวรแลวพรอมราย

ละเอยดและความถในการตรวจสอบคณภาพสงแวดลอมตลอดระยะเวลา30ป

• การใชวสดปดหลมฝงกลบ

(1) การออกแบบตองมการค�านงถงความมนคงแขงแรงความปลอดภยในการปฏบตงาน

และดานทศนยภาพของสถานท

(2) ก�าหนดใหออกแบบความลาดชนดานขางในชนสดทายโดยความลาดชนระดบเหนอ

พนดนจะตองมความชนซงคดจากแนวราบตอแนวดงไมเกน3:1 และตองจดใหม

ระบบระบายน�าเพอควบคมการกดกรอนของวสดปกคลมชนสดทายรวมทงลกษณะ

การวางของวสดปกคลมชนหลม สามารถก�าหนดเปนแนวทางจากลางสดถงชนบน

สดตามล�าดบดงแสดงในรปท3.5ดงน

• ชนกนซมทตยภมชนลางประกอบดวยชนดนเหนยวอดแนนทมความหนาแนน

ประมาณ 1 เมตร และปแผนวสดสงเคราะห (HDPE) ทมความหนา 3

มลลเมตร

• ชนรวบรวมน�าประกอบดวยชนกรวดทรายซมน�าไดดทยอมใหน�าซมผานตอง

มความหนามากกวา30เซนตเมตร

• ชนกนซมปฐมภมประกอบไปดวยแผนวสดสงเคราะห(HDPE)ทมความหนา

3มลลเมตร

• ชนกรองจะเปนทรายหรอกรวดทซมน�าไดดมความหนามากกวา30เซนตเมตร

• ชนดนหรอชนทรายทซมน�าไดพอสมควรมความหนามากกวา15เซนตเมตร

และมคาแรงดน(Head)ไมเกน30เซนตเมตร

สวนมลพษดน สำ�นกเทคโนโลยนำ�และสงแวดลอมโรงง�นกรมโรงง�นอตส�หกรรม กระทรวงอตส�หกรรม 67

• ชนฝงกลบขนสดทาย จะประกอบไปดวย ชนดนหรอชนทรายทมความหนา

มากกวา15เซนตเมตรและมคาแรงดน(Head)ไมเกน30เซนตเมตรตาม

ดวยชนดนเหนยวอดแนนทมสภาพน�าน�าต�ามากมความหนาไมนอยกวา0.5

เมตรและปแผนวสดสงเคราะห (HDPE)ทมความหนา3มลลเมตรถดมา

เปนชนทรายหรอกรวดซงมความหนามากกวา 30 เซนตเมตรและสดทาย

ชนหนาดนมความหนามากกวา30เซนตเมตร

• ควรมการตรวจสอบคณสมบตของดนทางกายภาพและเคม กอนน�าดนมาใช

รปท 3.11 วสดปดคลมในชนตางๆ ของพนทหลมฝงกลบ

คมอแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการปนเปอนดนและนำาใตดน68

ในการปดหลมฝงกลบของเสยอตสาหกรรม

• ควรตรวจสอบความแขงแรงและโครงสรางของหลมฝงกลบเชนการทรดตว

ของหลมฝงกลบความหนาแนนของคนดนเปนตน

ในสวนของการใชวสดปดหลมฝงกลบจ�าเปนตองค�านงถงรายละเอยดตางๆเชนการออกแบบ

ในดานตางๆความเหมาะสมของวสดปดหลมฝงกลบและความมนคงแขงแรงของโครงสรางเปนตน

ทงนรายละเอยดของการใชวสดปดหลมฝงกลบมดงน

• การปลกพชคลมดนหลงการปดหลมฝงกลบ

การปลกพชหลงการปดหลมมแนวทางในการพจารณาและมวธการด�าเนนการดงน

(1) การคดเลอกชนดของพชทจะน�ามาปลกคลมดนตองพจารณาถงองคประกอบและ

ชนดของดนทใชปดกลบบรเวณชนบนสดของหลมฝงกลบเปนเกณฑ โดยดนทใช

กลบชนสดทายจะตองมความหนามากกวา30เขนตเมตร

(2) พชทคดเลอกมาใชปลกเพอคลมดนตองเปนพชทมรากสนเพอปองกนปญหาการ

เจรญเตบโตของรากพชจนชอนไชลงไปในชนดน อนจะสามารถทะลลงไปถงชน

กรอง(Geotextile)และอาจท�าความเสยหายใหแกระบบปดทบขนสดทายได

(3) ตองพจารณาความเหมาะสมขององคประกอบธาตอาหารในดนทใชปดหลมชน

บนวามปรมาณธาตอาหารเชนN,PและKปรมาณเทาใดเพอพจารณาความ

เหมาะสมในการคดเลอกพชทจะน�ามาปลก รวมทงมการทดสอบคาความเปนก

รดดางของดนนอกจากนควรมการทดสอบพารามเตอรทจ�าเปนอนๆไดแก

• ความหนาแนนของดนทใชปดกลบ โดยถาดนมความหนาแนนมากจะท�าให

เปนอปสรรคในการหาอาหารของรากพช

• ปรบปรงคณภาพของดนใหเหมาะสมกบพชทจะน�าปลกคลมเซนการเตมปน

ขาวเพอปรบคาความเปนกรดดางของดนการใสปยเพอปรบปรงคณภาพดน

• การใชประโยชนพนทหลงการปดหลมฝงกลบ

ดงทกลาวมาแลวในขางตนส�าหรบการใชประโยชนพนทหลงการปดหลมฝงกลบซงควร

สวนมลพษดน สำ�นกเทคโนโลยนำ�และสงแวดลอมโรงง�นกรมโรงง�นอตส�หกรรม กระทรวงอตส�หกรรม 69

มการก�าหนดมาตรการไวลวงหนาโดยการออกแบบและการใชงานพนทหลงไมมกจกรรมการฝงกลบ

แลว โดยตองค�านงถงความปลอดภย และความเสถยรภาพของหลมฝงกลบ รวมทงตองมการ

ประชาสมพนธประชาชนรบทราบและไดรบรถงแผนงานของการด�าเนนงานโดยละเอยดซงจะท�าให

เกดความร ความเขาใจอยางซดเจน และถกตองในการใชประโยซนพนทหลงการปดหลมฝงกลบ

นอกจากนในการด�าเนนงานอาจมการปรบเปลยนแผนการด�าเนนงานตามความตองการของชมซน

เพอใหเกดความเหมาะสมตอไป

3.1.5 ขอมล ปรมาณ ชนด การใชสารเคม และของเสย ในแตละกจกรรมของหลมฝงกลบ

ท�าการรวบรวมขอมล ปรมาณ ชนด การใชสารเคม และของเสย ในแตละพนท หรอแตละ

กจกรรมของหลมฝงกลบโดยการรวบรวมขอมลเหลานสามารถหาไดจากแผนกจดซอรายชอสารเคม

ในหองปฏบตการและขอมลพนฐานของโรงงานโดยขอมลการใชควรเปนขอมลในปปจจบนอยางไร

กตามหากไมมขอมลกสามารถใชขอมลในปกอนหนาไดตวอยางการรวบรวมขอมลปรมาณชนดการ

ใชสารเคมและของเสยแสดงดงตารางท 3.3

ตารางท 3.3 ขอมล ปรมาณ ชนด การใชสารเคม และของเสย ในแตละกจกรรม

พนท/กจกรรม

ชอสารเคม

ปรมาณการเกบกกวตถดบ/สารเคม (ตน หรอ

ลบ.ม.)

ปรมาณการใช

(ตน หรอ ลบ.ม.)

ปรมาณการทงหรอก�าจด

(ตน หรอ ลบ.ม.)

หองปฏบตการ

AcidMist(H2SO4)

โปตสเซยมไฮดรอกไซด(KOH)

โซเดยมไฮดรอกไซด(NaOH)

คมอแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการปนเปอนดนและนำาใตดน70

รายละเอยดขอมลการใชและเกบกกสารเคมภายในพนทโรงงาน และการน�ากากของเสย

อตสาหกรรมมาฝงกลบจะตองพจารณาเพอน�าขอมลมาประกอบการจ�าแนกองคประกอบหลกเพอ

ใหสามารถน�ามาบงชความเปนอนตรายได

3.1.6 สถตการรองเรยนและการเกดอบตเหต

ท�าการรวบรวมและจดบนทกสถตเรองรองเรยนและการเกดอบตเหตทเกดขนภายในบรเวณ

โรงงาน ประกอบดวยขอมลเหตการณเรองรองเรยนหรออบตเหต สาเหต ขอเสนอแนะและวธการ

แกไขยอนหลงจากปปจจบนอยางนอย5ป

3.2การจ�าแนกและก�าหนดพนทควบคมสารอนตราย

3.2.1 การประเมนความเปนอนตรายของสารเคม และกากของเสยอตสาหกรรมใน

หลมฝงกลบ

ในการประเมนความเปนอนตรายของสารเคม และกากของเสยอตสาหกรรมในหลมฝงกลบ

จ�าเปนตองพจารณาองคประกอบของสารเคมทใชและกากของเสยทน�ามาฝงกลบ เพอใหสามารถ

จ�าแนกองคประกอบของสารตางๆ ทปนเปอนอย จากนนน�าองคประกอบทไดมาจ�าแนกความเปน

อนตรายโดยขนตอนการพจารณาประกอบดวย

1. การพจารณาความเปนอนตรายในรปสารกอมะเรงและการเปนสารอนตรายทไมกอใหเกด

มะเรงใหพจารณาจากเอกสารอางองดงตอไปนไปตามล�าดบ

1) ขอมลสารเคมจากInternationalAgencyforResearchonCancer(IARC)เปน

ขอมลสารเคมทแสดงความเปนอนตรายในรปสารกอมะเรงซงจ�าแนกเปน

Group1 : Carcinogenictohumans

Group2A : Probablycarcinogenictohumans

Group2B : Possiblycarcinogenictohumans

Group3 : Notclassifiableastoitscarcinogenicitytohumans

สวนมลพษดน สำ�นกเทคโนโลยนำ�และสงแวดลอมโรงง�นกรมโรงง�นอตส�หกรรม กระทรวงอตส�หกรรม 71

Group4 : Probablynotcarcinogenictohumans

2) ขอมลรายการสารเคมทเปนสารกอมะเรงของ U.S.EPA ซงแบงประเภทของสารกอ

มะเรงดงน

GroupA : เปนสารกอมะเรงในคน(Humancarcinogen)

GroupB : นาจะเปนสารกอมะเรงในคน(Probablehumancarcinogen)

B1 : มหลกฐานจากการศกษาดานระบาดวทยาทจ�ากดวาเปนสารกอมะเรง

B2 : มหลกฐานสนบสนนเพยงพอจากการศกษาในสตวทดลองสตววาเปนสาร

กอมะเรงแตมหลกฐานสนบสนนไมพยงพอหรอไมมขอมลจากการศกษาดานระบาดวทยาทจ�ากดวา

เปนสารกอมะเรง(“Sufficient”evidencefromanimalstudiesand“inadequate”evidence

or“nodata”fromepidemiologicstudies)

GroupC : อาจจะเปนสารกอมะเรงในคน(Possiblehumancarcinogen)

GroupD : ไมสามารถระบประเภทในแงของการเปนสารกอมะเรง (Not

classificationastohealthcarcinogenicity)

GroupE : มหลกฐานสนบสนนวาไมเปนสารกอมะเรง

3) ขอมลสารเคมอนตรายในรปสารกอมะเรงและสารไมกอมะเรงตามฐานขอมล

IntegratedRiskInformationSystem(IRIS)

4) ขอมลสารเคมทปรากฎอยในคมอการค�านวณเกณฑการปนเปอนในดนและน�าใตดน

ภายในบรเวณโรงงานกรมโรงงานอตสาหกรรมพ.ศ.2553ซงขอมลสวนใหญไดพฒนามาจากขอมล

ในฐานขอมลIRISและUSEPA

อางอง

คมอแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการปนเปอนดนและนำาใตดน72

5) ขอมลสารเคมจากประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรองการก�าจดสงปฏกลหรอวสดท

ไมใชแลวพ.ศ.2548เปนขอมลทแสดงรายการสารเคมทเปนอนตรายนอกเหนอจากในเอกสารอางอง

1),2),3)และ4)

6) ขอมลสารเคมจากเอกสารความปลอดภย(MaterialSafetyDataSheet)ในกรณท

สารเคมทระบไมอยในเอกสารทกลาวมาขางตน

2. ในการระบความเปนอนตรายถาเปนสารกอมะเรงจะพจารณาเฉพาะกรณ

1) ตามระบบIARCคอสารในกลมGroup1,Group2AและGroup2Bเทานน

2) ตามระบบUSEPAคอสารในกลมGroupA,GroupBและGroupCเทานน

ทงนเนองจากสารในกลมดงกลาวขางตนเปนสารทเกยวของกบการเกดมะเรงในคน

เมอพจารณาองคประกอบทางเคมของการเปนสารกอมะเรงและการเปนสารอนตรายทไมกอ

ใหเกดมะเรงของสารกลมทพบในสถานประกอบการหลมฝงกลบของเสยอตสาหกรรมสามารถจ�าแนก

ออกเปน3กลมหลกไดแก

• กลมโลหะหนกประกอบดวยโลหะหนก(heavymetals)ไดแกตะกว(Lead)สารหน

(Arsenic) ปรอท (Mercury) แคดเมยม (Cadmium) โครเมยม (Chromium) นกเกล (Nickel)

ทองแดง(Cupper)และซลเนยม(Selenium)เปนตน

• กลมสารอนทรยระเหยงาย(VOCs)ไดแกBenzene,Toluene,Ethylbenzene,Xylene

(BTEX)

• กลมสารอนทรยคงตวไดแกTPHsและPAHs

สวนมลพษดน สำ�นกเทคโนโลยนำ�และสงแวดลอมโรงง�นกรมโรงง�นอตส�หกรรม กระทรวงอตส�หกรรม 73

ตารางท 3.4 ตวอยางการประเมนความเปนอนตรายของหลมฝงกลบ

กากของเสยอตสาหกรรม

องคประกอบ/ดชน CAS No.

ความเปนอนตราย (Hazard)

Cancer (Class)

Non-Cancer

ขเถา(Ash)

1.กลมสารโลหะหนก

Arsenic 7440-38-2 A -

Cadmium 7440-43-9 -

Chromium 7440-47-3 A -

Lead(inorganic) 7439-92-1 -

2.สารอนทรยระเหยงาย(VOCs)

Benzene 71-43-2 A -

Toluene 108-88-3 -

Ethylbenzene 100-41-4 2B

Xylene 1330-20-7 -

3.กลมสารอนทรยคงตว(TPHsและPAHs)

Acenaphthene 83-32-9 -

Anthracene 120-12-7 -

Benzo[a]pyrene 50-32-8 A -

Benzo[b]fluoranthene 205-99-2 2B -

Benzo[k]fluoranthene 207-08-9 2B -

Dibenz(a,h)anthracene 53-70-3 2B -

Fluoranthene 206-44-0 -

Fluorene 86-73-7 -

Indeno[1,2,3-cd]pyrene 193-39-5 2B -

Napthalene 91-20-3 2B

Pyrene 129-00-0 -

คมอแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการปนเปอนดนและนำาใตดน74

3.3การจดล�าดบกจกรรมทมแนวโนมกอใหเกดการปนเปอนดนและน�า

ใตดน

3.3.1 การประเมนกจกรรมทอาจกอใหเกดการปนเปอน

ในการประเมนกจกรรมการปนเปอนจะด�าเนนการโดยการส�ารวจภาคสนามซงจะประเมนจาก

กจกรรมในขณะมการด�าเนนการฝงกลบมรายละเอยดดงน

1) การประเมนประเภทของของเสยทน�ามาฝงกลบ ควรมการตรวจสอบของเสย

อตสาหกรรมทรบเขามาฝงกลบเพอใหทราบถงการด�าเนนการและท�าใหสามารถทราบถงการประเมน

การปนเปอนในพนทหลมฝงกลบไดโดยมเกณฑขอก�าหนดในการตรวจสอบดงน

(1) ขอมลแสดงลกษณะสมบตและปรมาณของเสยอตสาหกรรมอนตรายจากเจาของ

โรงงานผใชบรการ

(2) ขอมลแสดงปรมาณของเสยอตสาหกรรมจากใบก�ากบการขนสง(Manifest)

(3) การบนทกขอมลปรมาณของเสยอตสาหกรรมในแตละหลมฝงกลบ

(4) ขอมลแสดงต�าแหนงทฝงกากของเสยอนตรายแตละประเภท

5) การตรวจสอบสภาพของของเสยอตสาหกรรม โดยมใบแสดงการตรวจสอบจาก

การวเคราะหทางหองปฏบตการทไดมาตรฐาน

(6) ขอมลการบนทกและการจดเกบขอมลของเสยอตสาหกรรมอยางนอย3ป

สวนมลพษดน สำ�นกเทคโนโลยนำ�และสงแวดลอมโรงง�นกรมโรงง�นอตส�หกรรม กระทรวงอตส�หกรรม 75

2) การประเมนหนวยสนบสนนหลมฝงกลบซงประกอบดวยพนทจอดรถบรรทกของเสย

หองปฏบตการวเคราะห พนทจดเกบของเสยทเปนของเหลว พนทจดเกบของเสยทเปนของแขง/

ตะกอนพนทปรบเสถยรพนทคดแยก/ยอยขนาดระบบบ�าบดน�าเสยและพนทซอมบ�ารงจะด�าเนน

การโดยการน�าขอมลจากแบบการกอสรางหลมฝงกลบของโรงงานมาประกอบการส�ารวจและตรวจ

สอบสภาพปจจบนในพนทจรงพรอมทงระบรายละเอยด ไดแก ขนาดพนท ความลก (ส�าหรบบอ)

ลกษณะทส�าคญและการปองกนการปนเปอนของมลพษ

3) การประเมนสภาพหลมฝงกลบทปดแลว ด�าเนนการประเมนการปนเปอนดนและน�า

ใตดน โดยการรวบรวมผลการตรวจสอบหรอเฝาระวงมลพษจากหลมฝงกลบ เกบตวอยางน�าใตดน

จากบอสงเกตการณของหลมฝงกลบทปดแลวและเกบและวเคราะหมลพษตางๆทมนยส�าคญส�าหรบ

หลมฝงกลบทยงคงด�าเนนการฝงกลบในปจจบนโดยมขนตอนการด�าเนนงานดงน

(1) รวบรวมผลการตรวจสอบหรอเฝาระวงมลพษจากหลมฝงกลบยอนหลงไป 3 ป

จนถงปจจบนจากสถานประกอบการหลมฝงกลบ

(2) ด�าเนนตรวจสอบบอสงเกตการณของหลมฝงกลบทปดแลว เพอประเมนความ

เหมาะสมของบอสงเกตการณทมอยทยงคงสามารถใชงานได

(3) ท�าการเกบและวเคราะหมลพษตางๆ ทมนยส�าคญส�าหรบหลมฝงกลบทยงคง

ด�าเนนการฝงกลบในปจจบนเชนมลพษน�ามลพษดนและน�าใตดนเปนตน

(4) ประเมนปรมาณน�าชะทเกดขน (ใชการประเมนจากแปรแกรม Visual HELP)

เปรยบเทยบกบปรมาณน�าชะทเกดขนจรงซงมขนตอนแสดงดงรปท 3.6

คมอแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการปนเปอนดนและนำาใตดน76

รปท 3.12 ขนตอนการประเมนน�าชะกาก โดยใชโปรแกรม Visual HELP

4) การตรวจสอบการรวไหลจากระบบการจดการมลพษจากหลมฝงกลบ

1. ตรวจสอบการรวไหลของน�าชะกากทางดานขางหลมฝงกลบและปนเปอนสผวดน

ส�าหรบการตรวจสอบการรวไหลของน�าชะกากทางดานขางหลมฝงกลบควรตรวจสอบ

ลกษณะทางกายภาพของหลมฝงกลบคอระบบกนการรวซมของหลมฝงกลบโดยมเกณฑขอก�าหนด

ในการตรวจสอบดงน

สวนมลพษดน สำ�นกเทคโนโลยนำ�และสงแวดลอมโรงง�นกรมโรงง�นอตส�หกรรม กระทรวงอตส�หกรรม 77

(1) ตรวจสอบระดบความสงของน�าชะกากในหลมฝงกลบ

(2) ตรวจสอบบอรวบรวมน�าชะกากในแตละชนของวสดกนซม

(3) ตรวจสอบการปนเปอนจากน�าชะกากในอปกรณ

(4) ตรวจสอบและวเคราะหน�าชะกากทระบายออกมาในทกๆเดอน

(5) ตรวจสอบการน�าน�าชะกากไปบ�าบดอยางสม�าเสมอ

2. การรวไหลของน�าชะกากลงสน�าใตดน

ส�าหรบการตรวจสอบการรวไหลของน�าชะกากลงสน�าใตดน สามารถประเมนไดจาก

การปนเปอนโดยการเกบตวอยางน�าใตดนจากบอสงเกตการณบรเวณจดทใกลพนทหลมฝงกลบ ซง

โดยทวไปมลพษทพบในหลมฝงกลบจะแบงออกไดเปน

(1) กลมโลหะหนกประกอบดวยโลหะหนก(heavymetals)จ�านวน8ชนดไดแก

ตะกว(Lead)สารหน(Arsenic)ปรอท(Mercury)แคดเมยม(Cadmium)และ

โครเมยม (Chromium) นกเกล (Nickel) ทองแดง (Cupper) และ ซลเนยม

(Selenium)

(2) กลมสารอนทรยระเหยงาย(VOCs)ไดแกBenzene,Toluene,Ethylbenzene,

Xylene(BTEX)

(3) กลมสารอนทรยคงตวไดแกTPHsและPAHs

3. การปนเปอนของน�าชะกากลงสระบบระบายน�าฝน(จากในทกๆพนท)

ส�าหรบการตรวจการปนเปอนของน�าชะลงสระบบระบายน�าฝนสามารถตรวจสอบได

จากสภาพแวดลอมโดยรอบพนทหลมฝงกลบและบรเวณภายในสถานประกอบการทด�าเนนการรบ

ฝงกลบทงนควรมการเกบตวอยางน�าจากระบบระบายน�าฝน เพอวเคราะหหาโอกาสการปนเปอน

ของน�าชะทมาจากหลมฝงกลบส�าหรบการตรวจสอบการปนเปอนของน�าชะลงสระบบระบายน�าฝน

มเกณฑขอก�าหนดในการตรวจสอบดงน

คมอแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการปนเปอนดนและนำาใตดน78

(1) ตรวจสอบไมใหมสงกดขวางทางน�าไหลเปนประจ�า

(2) ตรวจสอบการพรองน�าของบอพกน�าฝนไวส�าหรบรองรบน�าในฤดฝน

(3) ตรวจสอบวามการจดระบบควบคมน�าฝนไหลหลากไดแกการวางทอรวบรวมน�า

ฝน/รางระบายน�าฝนโดยรอบพนทโครงการ

(4) ตรวจสอบคณภาพน�าในบอรวบรวมทกครงกอนทระบายน�าทง

(5) ตรวจสอบการกดเซาะโดยน�าฝนเพอปองกนการเกดรองลกทอาจท�าใหเกดการยบ

ตวและการเสยรปของตวหลมและท�าใหท�าใหความเสถยรภาพของความลาดชน

ลดลง

3.3.2 การจดล�าดบความส�าคญของพนท

การจดล�าดบความส�าคญของพนท/กจกรรมตางๆ ในสถานประกอบการหลมฝงกลบกากของ

เสยอตสาหกรรมจะพจารณาจากปจจยส�าคญทเกยวของ ไดแก พนท/โซนปรมาณการใชสารเคม

ความเปนอนตรายของสารเคม กจกรรมทอาจกอใหเกดการปนเปอนประเภทของของเสยทน�ามา

ฝงกลบการใชงบประมาณและระยะเวลาด�าเนนการโดยเมอพจารณาแตละปจจยอาจมการถวงน�า

หนกใหความส�าคญทเทากนหรอแตกตางกนในแตละพนทและกจกรรมโดยขนอยกบความเปนไปได

หรอขอก�าหนดและหลกการปฏบตงานของโรงงาน ซงหมายถงการปฏบตอยางถกตองตามหลก

วชาการโดยไมกอใหเกดการปนเปอนในดนและน�าใตดน ทงนตวอยางของแนวทางการปฏบตทด

สามารถน�ามาเปนขอมลในการจดล�าดบความส�าคญแตละกจกรรมในการปนเปอนดนและน�าใตดน

ซงส�าหรบการจดล�าดบความส�าคญโดยใชปจจยการถวงน�าหนกตามหลกแนวทางการปฏบตทด ได

จดการถวงน�าหนกและใหความส�าคญของปรมาณการใชสารเคมมคาเทากบ0.2ความเปนอนตราย

ของสารเคมมคาเทากบ0.3และกจกรรมทกอใหเกดการปนเปอนมคาเทากบ0.5ตามล�าดบ

ในการประเมนคะแนนส�าหรบน�ามาจดล�าดบความส�าคญจะใชสมการดงน

โดยท

สวนมลพษดน สำ�นกเทคโนโลยนำ�และสงแวดลอมโรงง�นกรมโรงง�นอตส�หกรรม กระทรวงอตส�หกรรม 79

A = รอยละของปรมาณการใชสารเคมในแตละพนททท�าการประเมนจากมการใชในพนท

มากหรอนอย โดยท�าการประเมนจากปรมาณการใชสารเคมในแตละพนทเทยบกบปรมาณสารเคม

ทงหมดทใชในโรงงาน ซงหากมปรมาณการใชสารเคมและคงเหลอในพนทมากกวารอยละ 10 จะ

ก�าหนดจะคาถวงเทากบ0.9และหากมปรมาณการใชสารเคมนอยกวารอยละ10แตมากกวารอย

ละ0.1จะก�าหนดจะคาถวงเทากบ0.1

B = รอยละของความเปนอนตรายประเมนจากสดสวนของสารอนตรายตอสารทงหมดทใช

ในแตละพนทโดยท�าการประเมนและจ�าแนกความเปนอนตรายของสารเคมในแตละพนทเปน 2

ลกษณะคอกรณเปนสารกอมะเรงจะก�าหนดใชคาถวงเทากบ1.0และหากกรณเปนสารอนตรายแต

ไมกอใหเกดการเปนมะเรงจะก�าหนดจะคาถวงเทากบ0.5

C = รอยละของกจกรรมทกอใหเกดการปนเปอนโดยประเมนจากแหลงก�าเนดทมแนวโนม

กอใหเกดการปนเปอนในแตละพนทเทยบกบแหลงก�าเนดสารปนเปอนทงหมด

D = รอยละคะแนนรวม

จากนนท�าการค�านวณในทกพนทยอยทไดแบงไวแลวน�าผลรอยละของคะแนนรวมของแตละ

พนทมาเรยงล�าดบคะแนนจากสงไปต�าซงคะแนนสงหมายถงมแนวโนมการปนเปอนสงทสดดงราย

ละเอยดตวอยางการจดล�าดบกจกรรมทมแนวโนมกอใหเกดการปนเปอน

ตวอยางการค�านวณ

ขอมลโรงงานตวอยางสมมตพบวามจ�านวนสารเคมทใชทงหมดอยจ�านวน100ชนดโดยบรเวณ

พนททใชสารเคมมการใชสารเคม100ชนดซงทง100ชนดมปรมาณการใชและคงเหลอในพนท

มากกวารอยละ10ดงนนรอยละของปรมาณสารเคมในพนท(FactorA)คดปนรอยละ90ค�านวณ

ไดดงน

คมอแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการปนเปอนดนและนำาใตดน80

และสมมตวาสารเคมทง 100 ชนด ในบรเวณพนทจดเกบ มสารอนตรายอย 80 ชนด โดย

จ�าแนกความเปนอนตรายของสารเคมเปนสารกอมะเรง 10 ชนด และเปนสารอนตรายแตไมกอให

เกดการเปนมะเรง 70 ชนด ดงนน รอยละของความเปนอนตราย (Factor B) คดปนรอยละ 45

ค�านวณไดดงน

เมอประเมนกจกรรมการด�าเนนงานตางๆทเกดขนภายในบรเวณพนทจดเกบสารเคมโดยสมมต

วาพบแหลงก�าเนดทมแนวโนมกอใหเกดการปนเปอนดนและน�าใตดน 10 กจกรรมทอาจกอใหเกด

การปนเปอนอยางไรกตามจากการส�ารวจพนทพบวามการจดการทดในการควบคมการปนเปอนจาก

แหลงก�าเนดมเพยง3กจกรรมทพบวาอาจกอใหเกดการปนเปอนเชนการปนเปอนของกากของ

เสยทน�ามาฝงกลบการปนเปอนบรเวณพนทจดเกบของเสยกอนน�าไปฝงกลบและการรวไหลของน�า

ชะกากลงสดนและน�าใตดนดงนนกจกรรมทกอใหเกดการปนเปอนคดเปนรอยละ30

ผลการค�านวณหารอยละของคะแนนรวมของแตละพนทค�านวณไดดงน

ผลจากการค�านวณแสดงวาในบรเวณพนทส�าหรบพนทจดเกบสารเคม มรอยละของคะแนน

รวมรอยละ46.5จากนนท�าการค�านวณในทกพนทยอยทไดแบงไวแลวน�าผลรอยละของคะแนนรวม

ของแตละพนทมาเรยงล�าดบคะแนนจากสงไปต�าเพอน�าไปจดล�าดบความส�าคญพนททมแนวโนมกอ

ใหเกดการปนเปอนดนและน�าใตดนซงคะแนนสงหมายถงมแนวโนมการปนเปอนสงทสดในโรงงาน

สวนมลพษดน สำ�นกเทคโนโลยนำ�และสงแวดลอมโรงง�นกรมโรงง�นอตส�หกรรม กระทรวงอตส�หกรรม 81

3.4การตดตามตรวจสอบกจกรรมทกอใหเกดการปนเปอนดนและน�า

การส�ารวจพนทเพอก�าหนดต�าแหนงจดเกบตวอยางทตองการโดยพจารณาจากพนททมกจกรรม

ทอาจกอใหเกดการปนเปอนดนมากทสดโดยอาศยขอมลเดมประวตการใชพนทของโรงงานประกอบ

กบความเปนมาของพนทเพอประเมนสวนของพนททมการปนเปอนสง โดยเฉพาะพนทททราบวาม

การหกรวไหลของน�าชะกากซงโดยปกตบรเวณพนทผวทมการปนเปอนจะมสด�าเขมดงนนการเกบ

ตวอยางดนจะเนนบรเวณพนทนนเปนหลก หรอจากการตรวจสอบขอมลเดมพบวามการขดหลมฝง

กลบกากของเสยทไมถกตองในพนท เมอเทยบเคยงขอมลและแผนผงของโรงงานแลวจงท�าการขด

เกบตวอยางดนบรเวณทเคยมการปนเปอนมากอนเปนตน

ในสวนของการก�าหนดจดตดตงบอสงเกตการณเพอตดตามตรวจสอบคณภาพน�าใตดนนนการ

เลอกต�าแหนงทเหมาะสมขนอยกบพนท ลกษณะการปนเปอนและวตถประสงคของการด�าเนนการ

ปจจยส�าคญทมผลตอการพจารณาจดตดตงบอสงเกตการณคอสภาพทางธรณวทยาชลศาสตรและ

ชนดของสารปนเปอนสวนจ�านวนบอสงเกตการณจะขนอยกบวตถประสงคของการด�าเนนการวธ

วเคราะหขอมลทางสถตทใชรวมถงงบประมาณด�าเนนงานโดยทวไปแลวอยางนอยทสดควรตดตง

บอสงเกตการณบรเวณพนทตนน�าหรอบรเวณดานหนาโรงงานกอนถงพนททมการฝงกลบภายใน

โรงงานจ�านวน1บอเพอเปนต�าแหนงอางอง(Reference)และตดตงบอสงเกตการณทบรเวณทาย

น�าหลงแหลงก�าเนดอยางนอย1บอในแนวเดยวกบทศทางการไหลและแนวตดขวางเพอตรวจสอบ

ความเรวและทศทางการแพรกระจายของสารปนเปอน

การเลอกต�าแหนงในกรณทสามารถก�าหนดทศทางการไหลหลกของน�าใตดนไดอยางนอยทสด

ในชนน�าทคาดวาจะมการปนเปอนควรมบอตดตามตรวจสอบคณภาพน�าส�าหรบแตละกรณดงน

• กรณโรงงานทมพนทจ�ากดหรอยงไมปรากฏสถานการณการปนเปอนของสารมลพษควร

ด�าเนนการตดตงบอตดตามตรวจสอบคณภาพน�าอยางนอย2บอโดยทตนน�ากอนถงพนท

โรงงาน1บอเพอเปนบออางองและตดตงบอตดตามตรวจสอบคณภาพน�าททายน�าอก1

คมอแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการปนเปอนดนและนำาใตดน82

บอ เพอเปนบอตดตามตรวจสอบคณภาพน�าในสภาวะปกต ทงนจะไมด�าเนนการเกบ

ตวอยางในสวนทไมเกยวของ

• กรณโรงงานทมพนทขนาดใหญหรอปรากฏสถานการณการปนเปอนของสารมลพษควร

ด�าเนนการตดตงบอตดตามตรวจสอบคณภาพน�าอยางนอย5บอโดยทตนน�ากอนถงพนท

ปนเปอน1บอเพอเปนบออางองและตดตงบอตดตามตรวจสอบคณภาพน�าททายน�าหลง

จากแหลงก�าเนดอยางนอย 4 บอ ในแนวเดยวกบทศทางการไหลและในแนวขวาง เพอ

ตรวจสอบความเรวของการเคลอนทของสารปนเปอนและดการแพรกระจายทงนจะไม

ด�าเนนการเกบตวอยางในสวนทไมเกยวของ

รปท 3.13 การวางต�าแหนงบอตดตามตรวจสอบส�าหรบการเฝาระวงและตดตามการปนเปอน

สวนมลพษดน สำ�นกเทคโนโลยนำ�และสงแวดลอมโรงง�นกรมโรงง�นอตส�หกรรม กระทรวงอตส�หกรรม 83

3.5ประเมนระดบการปนเปอนของสารอนตรายในดนและน�าใตดน

3.5.1 การค�านวณเกณฑการปนเปอนในดนและน�าใตดนภายในบรเวณโรงงาน

ในการประเมนเกณฑการปนเปอนจ�าเปนตองพจารณาถงองคประกอบของสารปนเปอนโดย

องคประกอบหลกทเปนสารอนตรายส�าหรบกากของเสยอตสาหกรรมไดแก

(1) กลมสารโลหะหนกเชนlead,arsenic,cadmium,zincและchromiumเปนตน

(2) กลมสารอนทรยระเหยงายไดแกBenzene,Toluene,Ethylbenzene,Xylene(BTEX)

เปนตน

(3) กลมสารอนทรยคงตวไดแกTPHsและPAHs

การประเมนคาระดบการปนเปอนของสารอนตรายในดนและน�าใตดนอาศยหลกการประเมน

ความเสยงเปนคาเรมตนภายใตสถานการณสมมตโดยเปนการประเมนยอนกลบจากคาความเสยงท

ก�าหนดซงไดแกคาความเสยงท10-6ส�าหรบสารกอมะเรงในคนและคาความเสยงท10-5ส�าหรบ

สารกอมะเรงกลมอนและคาHazardQuotient(HQ)=1ส�าหรบสารไมกอมะเรงจากคาความ

เสยงดงกลาวน�ามาค�านวณเกณฑการปนเปอนในดนและน�าใตดนตามคมอเกณฑการปนเปอนดนและ

น�าใตดนส�าหรบโรงงานอตสาหกรรม ดงตารางท 3.5 แสดงเกณฑการปนเปอนในดนและน�าใตดน

เบองตนทน�ามาประยกตใชส�าหรบสภาพประกอบการหลมฝงกลบของเสยอตสาหกรรมทพบวามสาร

เคมหรอสงอนใดทใชหรอเกบรกษาภายในบรเวณโรงงานหรอเปนของเสยภายในบรเวณโรงงาน ซง

อาจกอใหเกดอนตรายตอสขภาพอนามยและสงแวดลอม

อางอง

คมอแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการปนเปอนดนและนำาใตดน84

ตารางท3.5เกณฑการปนเปอนในดนและน�าใตดนเบองตนส�าหรบสถานประกอบการหลมฝงกลบ

ของเสยอตสาหกรรม

สวนมลพษดน สำ�นกเทคโนโลยนำ�และสงแวดลอมโรงง�นกรมโรงง�นอตส�หกรรม กระทรวงอตส�หกรรม 85

3.5.2 การเกบตวอยางดนและน�าใตดนเพอหาปรมาณสารปนเปอน

ในการเกบตวอยางดนและน�าใตดนในพนท เพอน�าไปวเคราะหความเขมขนของสารปนเปอน

ในตวกลางดงกลาว ด�าเนนการโดยการก�าหนดจดเกบตวอยางดนและน�าใตดนทเหมาะสม โดยการ

เกบตวอยางดนในพนทด�าเนนการดงน

1) การเกบตวอยางดนตนความลกไมเกน0.50เมตรโดยใชอปกรณทวไปเชนจอบเสยม

พลวชอนตกดนและหวเจาะดน(SoilProbe)เปนตนโดยการเกบตวอยางจะเกบหลายๆจดจาก

นนน�ามาผสมรวมกน แลวน�าไปวเคราะหหาความเขมขนของสารอนตรายตามทไดประเมนในหวขอ

กอนหนา

2) การเกบตวอยางดนลกโดยเกบตวอยางดนทระดบเดยวกบน�าใตดนโดยใชอปกรณHand

augerจากนนน�าตวอยางทไดไปวเคราะหหาความเขมขนของสารปนเปอน

สวนการเกบตวอยางน�าใตดนตองด�าเนนการเจาะบอสงเกตการณโดยจดทจะเจาะบอเปนจด

ตนน�าและทายน�าตามทศทางการไหลของน�าใตดนโดยการเกบตวอยางน�าใตดนสามารถด�าเนนการ

โดยสมตวอยางน�าโดยใชBailerชกน�าตวอยางขนมาจากบอสงเกตการณแสดงดงรปท 3.8

รปท 3.14 การเกบตวอยางน�าใตดนจากบอสงเกตการณ

คมอแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการปนเปอนดนและนำาใตดน86

3.5.3 เปรยบเทยบคาความเขมขนของสารปนเปอนกบเกณฑระดบการปนเปอน

การเปรยบเทยบคาความเขมขนทวเคราะหไดกบเกณฑการปนเปอนในดนและน�าใตดนแสดง

ตวอยางดงน

ตารางท 3.6 ตวอยางการเปรยบเทยบคาความเขมขนทวดไดกบเกณฑการปนเปอนในดน

สวนมลพษดน สำ�นกเทคโนโลยนำ�และสงแวดลอมโรงง�นกรมโรงง�นอตส�หกรรม กระทรวงอตส�หกรรม 87

3.5.4 การจดการในแตละระดบการปนเปอน

1) หากคาความเขมขนของสารทตรวจวดไดมคาไมเกนเกณฑการปนเปอนดนและน�าใตดน

โรงงานอตสาหกรรมควรด�าเนนการเฝาระวงตามกฎหมายก�าหนด โดยการเกบตวอยางน�าใตดน

วเคราะหปละครงและเกบตวอยางดนวเคราะห3ปตอครง

2) หากคาความเขมขนทตรวจวดไดมคาเกนกวา10เทาของเกณฑการปนเปอนดนและน�า

ใตดนสถานประกอบการตองด�าเนนการตามล�าดบดงตอไปน

• ควบคมกจกรรมทกอใหเกดการปนเปอนดนโดยการควบคมกจกรรมทเกยวของกบการ

ปนเปอนดงเชนการสรางขอบกนเพอควบคมการแพรกระจายของสารปนเปอนการซอมแซมพนท

เพอปองกนการรวไหลเปนตน

• ลดระดบการปนเปอนใหลดลงจนถงระดบเกณฑการปนเปอนทยอมรบได โดยด�าเนน

การดงน

(1) ประเมนขอบเขตของพนทปนเปอน

(2) คดเลอกเทคโนโลยทเหมาะสมกบสารปนเปอนทอยในพนท

(3) ประเมนคาใชจายในการฟนฟพนทปนเปอน

(4) ด�าเนนการฟนฟพนทปนเปอนตามเทคโนโลยทเหมาะสม

(5) ด�าเนนการเกบตวอยางดนและน�าใตดนหลงจากด�าเนนการฟนฟพนทปนเปอน

(6) เปรยบเทยบผลการตรวจวดกบเกณฑการปนเปอนอกครงหลงจากด�าเนนการ

(7) หากคาทตรวจวดไดเทากบหรอนอยกวาเกณฑการปนเปอน ใหด�าเนนการปกต

ตามกฎหมาย

(8) หากคาระดบการปนเปอนยงไมต�ากวาเกณฑก�าหนดใหด�าเนนการฟนฟตอเนอง

จนกวระดบความเขมขนของสารปนเปอนจะเปนไปตามเกณฑก�าหนด

3) หากคาความเขมขนทตรวจวดไดเกนกวา100เทาของเกณฑการปนเปอนดนและน�าใตดน

สถานประกอบการตองด�าเนนการดงตอไปน

คมอแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการปนเปอนดนและนำาใตดน88

• หยดกจกรรมทกอใหเกดการปนเปอนทนท

• ประเมนการแพรกระจายของสารปนเปอนโดยการใชแบบจ�าลองทางคณตศาสตรเพอ

หาขอบเขตของพนทปนเปอน

• ควบคมการแพรกระจายของสารปนเปอนโดยการสรางก�าแพงกนการเคลอนทของสาร

ปนเปอน

• ฟนฟพนทปนเปอนโดยทนท เพอลดระดบการปนเปอนใหเปนไปตามเกณฑการปน

เปอนทยอมรบไดโดยมขนตอนการด�าเนนงานดงน

(1) คดเลอกเทคโนโลยทเหมาะสมและรวดเรวในการฟนฟพนท

(2) ด�าเนนการฟนฟพนทปนเปอนดวยเทคโนโลยทคดเลอก

(3) เกบตวอยางดนและน�าใตดนเพอประเมนระดบของสารปนเปอนหลงด�าเนนการ

ฟนฟพนท

(4) ด�าเนนการฟนฟจนพนทปนเปอนสะอาดหรอระดบความเขมขนของสารปนเปอน

เปนไปตามเกณฑก�าหนด

(5) ตรวจสอบสารปนเปอนในดนและน�าใตดนหากระดบการปนเปอนลดลงจนยอมรบ

ไดใหด�าเนนการตอเนองตามกฎหมาย

สวนมลพษดน สำ�นกเทคโนโลยนำ�และสงแวดลอมโรงง�นกรมโรงง�นอตส�หกรรม กระทรวงอตส�หกรรม 89

3.6การก�าหนดมาตรการในการควบคมและมาตรการลดการปนเปอน

ดนและน�าใตดน

3.6.1 มาตรการลดปรมาณของเสยในการฝงกลบ

ของเสยอตสาหกรรมทจะน�ามาฝงกลบ ควรผานกระบวนการคดแยกโดยผประกอบการ

อตสาหกรรม หรอผประกอบการรบก�าจดของเสยอตสาหกรรม หากน�าของเสยอตสาหกรรมมาฝง

กลบโดยไมผานการคดแยกอาจท�าใหเกดการน�าของเสยอนตรายมาผสมกบของเสยไมอนตรายและ

มโอกาสลงไปฝงในหลมฝงกลบนอกจากนการไมคดแยกของเสยจะท�าใหประสทธภาพในการฝงกลบ

ไดไมเตมทและอาจกอใหเกดการปนเปอนในขณะด�าเนนการฝงกลบของเสยได

3.6.2 มาตรการรบของเสย

ในการรบของเสยเขามาในพนทฝงกลบตองมการด�าเนนการตรวจสอบเพอใหแนใจวาของเสย

อตสาหกรรมทรบมาเปนไปตามขอก�าหนดตามประกาศกรมโรงงานอตสาหกรรมเรองหลกเกณฑและ

วธการปฏบตเกยวกบการจดการสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวของผประกอบกจการบ�าบดและก�าจด

สงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวพ.ศ.2550เชนของเสยอนตรายตองน�ามาผานการปรบเสถยรและท�า

กอนแขงแลวจงสามารถน�ามาฝงกลบยงหลมฝงกลบอยางปลอดภยเทานนดงนนในการรบของเสย

ตองมการด�าเนนงานดงน

1. มการบนทกประเภทปรมาณและกระบวนการทใชในการบ�าบดของเสยทกประเภททรบ

เขามาในโครงการ

2. รวบรวมและจดท�าสถตเกยวกบประเภทปรมาณของเสยทบ�าบดและก�าจดภายในโครงการ

โดยจ�าแนกเปนของเสยไมอนตรายและของเสยอนตราย

3. จดท�ารายงานขอขดแยงรายงานไมมเอกสารใบก�ากบการขนสงและรายงานประจ�าป

คมอแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการปนเปอนดนและนำาใตดน90

4. จดใหมหองปฏบตการตรวจวเคราะหซงไดรบการรบรองจากกระทรวงอตสาหกรรมและ

สามารถวเคราะหองคประกอบของเสยกอนน�าไปฝงกลบ

5. ก�าหนดสตรการปรบเสถยรใหเหมาะสม เพอใหเกดความปลอดภยอยางเพยงพอ เพอให

มนใจไดวาการด�าเนนงานจะไมเกดผลกระทบเรองกลนและการชะลางของสารอนตราย

ออกสสงแวดลอม

6. ของเสยทรบเขามาในพนทโครงการจะตองผานการตรวจสอบลกษณะสมบตทกๆBatch

7. ไมรบบ�าบดของเสยทมผลการทดสอบในขนตอนตรวจรบทไมตรงกบผลการทดสอบในขน

ตอนPre-Acceptanee

8. ของเสยทท�าการฝงกลบในชนแรกจะตองเปนของเสยประเภทคดพเศษทไมท�าใหชนปรอง

ฉกขาด

9. กลองบรรจของเสยทกประเภทตองจดใหมผาใบปดคลมอยางมดชด

10.ดแลเกบกวาดของเสยทมการหกหลนหรอรวไหลรวมทงท�าความสะอาดบรเวณดงกลาว

ใหเรยบรอยทนท

3.6.3 มาตรการปรบปรงลกษณะของเสย

การปรบปรงลกษณะสมบตเบองตนของของเสยกอนน�าไปฝงกลบจะชวยในการลดความเสยง

ในระยะยาวของสารอนตรายทแพรกระจายออกสสงแวดลอมทงจากน�าชะกาก และมลพษอากาศ

ส�าหรบของเสยทมคาความรอนสงตองถกคดแยกออกจากของเสยทวไป ในขณะทของเสยทมขนาด

ใหญตองมการผานการยอยขนาดแลวท�าใหเปนกอนแขงของเสยทมการปนเปอนปรอทและแคดเมยม

จะตองท�าใหเปนกอนแขง(Solidification)และผานการทดสอบตามประกาศกระทรวงเรองการก�า

จดสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวพ.ศ.2548กอนน�าไปฝงกลบ

3.6.4 มาตรการฝงกลบของเสย

ในการน�าของเสยฝงกลบลงในหลมฝงกลบตองฝงกลบในปรมาณทเหมาะสมโดยการฝงกลบ

ของเสยทใชพนทนอยจะท�าใหโอกาสการปนเปอนลดลงโดยปกตการฝงกลบของเสยจะฝงกลบไดท

สวนมลพษดน สำ�นกเทคโนโลยนำ�และสงแวดลอมโรงง�นกรมโรงง�นอตส�หกรรม กระทรวงอตส�หกรรม 91

ความยาวไมเกน30.0เมตรและความสงในแตละชนไมควรเกน2.0เมตรนอกจากนเมอฝงกลบของ

เสยแลวจะตองปดคลมทนทในแตละวน ในการปดคลมหลมไมควรมคาความชนของดนทปดคลม

มากกวา2:1ถาเกนกวานจะท�าใหดนปดคลมเกดการเคลอนตวโดยเฉพาะอยางยงดนทแหงเมอม

ฝนตกจะท�าใหน�าหนกเพมขนและการเคลอนตวจะเพมมากขน

3.6.5 มาตรการในการปดคลมหลมฝงกลบ

ในการลดปรมาณน�าสะสมในของเสย ซงน�าไปสการท�าลายเสถยรภาพของของเสยทฝงกลบ

แลวและเปนการเพมปรมาณน�าชะกากซงอาจน�าไปสความยงยากในการก�าจดและเพมโอกาสการ

ปนเปอนดนและน�าใตดนสามารถท�าไดโดยการปดคลมหลมฝงกลบดวยดนทกวนโดยความหนา

ของชนดนปดทบควรอยท15เซนตเมตรถง30เซนตเมตรการใชวสดอนนอกจากดนสามารถปด

คลมไดเหมอนกนเชนพลาสตกเปนตน

โดยในการด�าเนนงานควรมขอก�าหนดดงน

1. พนทบนหลมฝงกลบทก�าลงใชงานใหท�าการปดคลมดวยผาใบเพอลดการฟงกระจายของ

ฝนและกลนรบกวนโดยเปดพนทด�าเนนการใหนอยทสด

2. เมอเสรจสนการด�าเนนงานในแตละวนใหปดทบดวยดนหนา15เซนตเมตร

3. ทกๆระดบ2เมตรของการฝงกลบตองมการกลบทบดวยดนหนา30เซนตเมตร

4. ก�าหนดใหการปรองและปดทบดวยวสดตางๆไมต�ากวาเกณฑทกรมโรงงานอตสาหกรรม

ก�าหนด

5. ตองมการตรวจวดความสงของหลมฝงกลบหลงการปดทบอยางถาวรเพอปองกนการทรด

ตวและพงทลายของหลมฝงกลบ

6. ฉดพรมน�าบรเวณถนนทางเขาพนทฝงกลบอยางนอยวนละ2ครงในชวงฤดแลง

7. ก�าหนดใหมพนทลางลอบรเวณบรเวณทางออกจากพนทฝงกลบเพอปองกนการฟงกระจาย

ของเศษดนและของเสยทตดมากบลอรถทกครงกอนออกจากพนท

8. การฝงกลบของเสยอนตรายทผานการปรบเสถยรแลวจะตองจดท�าบนทกต�าแหนงทท�าการ

ฝงกลบของเสยแตละครง(batch)ไวอยางชดเจน

คมอแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการปนเปอนดนและนำาใตดน92

3.6.6 มาตรการตรวจสอบดานสงแวดลอม

เพอใหมนใจวาโอกาสการปนเปอนของสารมลพษจากหลมฝงกลบลดลง หรอไมมโอกาสปน

เปอนจ�าเปนตองมการตรวจเฝาระวงสงแวดลอมในดานตอไปน

1. การตรวจวดสารปนเปอนในน�าผวดนและน�าใตดน

2. การตดตามตรวจสอบบอสงเกตการณ เพอประเมนการเคลอนทของสารปนเปอนลงสน�า

ใตดน โดยตองมการวดระดบความลกของน�าใตดนในแตละฤดกาล ประเมนทศทางการ

ไหลของน�าใตดนและอตราการไหลของน�าใตดน

3. การตรวจวดกลนและกาซ

4. การตรวจสอบระบบรวบรวมน�าชะและการบ�าบดน�าชะ

5. การตรวจวดฝน

3.6.7 มาตรการในการจดสารเคมและน�ามน

ในการจดการสารเคมและน�ามนจ�าเปนตองมระบบการจดการทด เพอปองกนการหกรวไหล

โดยขอก�าหนดในการด�าเนนงานไดแก

1. เกบสารเคมและน�ามนไวในพนทใหนอยทสด

2. สรางขอบกน(bund)ส�าหรบพนททมการรวบรวมสารเคมทเปนของเหลวและน�ามนโดย

การสรางขอบกนใหมขนาดตามทมาตรฐานหรอกฎหมายก�าหนด

3. พนททเกบสารเคมและน�ามนตองอหางจากทางน�าหรอพนททมน�าทวม

4. ควบคมการหกรวไหลจากการขนสงโดยใชการปฏบตทเหมาะสม

3.6.8 มาตรการในการบ�าบดน�าชะและน�าเสย

1. จดใหมระบบบ�าบดน�าเสยส�าเรจรป ส�าหรบบ�าบดน�าเสยทเกดขนจากหองน�า-หองสวม

อาคารส�านกงานอาคารอ�านวยการอาคารโรงอาหาร

2. จดใหมระบบรวบรวมน�าเสยทเกดจากหองปฏบตการ และอาคารซอมบ�ารง ไปยงบอพก

สวนมลพษดน สำ�นกเทคโนโลยนำ�และสงแวดลอมโรงง�นกรมโรงง�นอตส�หกรรม กระทรวงอตส�หกรรม 93

น�าเสยและสบจากบอดงกลาวไปท�าการบ�าบดทระบบบ�าบดน�าเสยเคมของโครงการ

3. จดใหมบอรวบรวมน�าลางพนภายในพนทปรบเสถยร และมปมสบน�าจากบอรวบรวมดง

กลาวไปยงระบบบ�าบดน�าเสยของโรงงาน

4. ก�าหนดใหมบอปรบเสถยรแบบ2ชนปรองดวยเหลกหนาและระบบตรวจสอบการรวซม

5. ของเสยทผานการปรบเสถยรแลวจะตองไดรบการสมตวอยางน�าไปวเคราะหTCLPTest

6. จดใหมรางระบายน�า2ชนโดยรางชนในท�าหนาทรวบรวมน�าฝนทอาจมการปนเปอนจาก

ลานพกกากไปยงบอพกน�าซงเพยงพอส�าหรบรองรบน�าฝนใน10นาทแรกและสบไปบ�าบด

ดวยระบบบ�าบดทางเคมของโครงการหรอน�าไปใชในระบบปรบเสถยร

7. จดใหมบอพกน�าเสยจากการลางลอและท�าการสบน�าเสยดงกลาวไปท�าการบ�าบด

8. บรเวณพนทลางลอใหตดตงตะแกรงดกตะกอนและเศษวสดออกจากน�าเสยทจะระบายลง

สบอพกน�า

3.6.9 มาตรการในการจดการน�าชะกาก

1. ตรวจสอบและบนทกน�าชะกากภายในบอรวบรวมชนท1และสบไปบ�าบดอยางสม�าเสมอ

เพอใหมน�าชะกากตกคางในบอรวบรวมนอยทสด

2. ก�าหนดใหมวธการปฏบตการหรอแผนรองรบกรณทตรวจพบน�าชะกากในบอรวบรวมชน

ท2หรอObservationWellsและรายงานตอหนวยงานทเกยวของ

3. บนทกปรมาณและลกษณะสมบตน�าชะกากทเขาและออกจากระบบบ�าบดน�าเสยของ

โครงการ

4. ก�าหนดแผนตรวจสอบและปรบปรงรกษาระบบบ�าบดน�าเสยใหท�างานไดอยางเตม

ประสทธภาพตลอดเวลา

5. ควบคมคณภาพน�าชะกากทผานการบ�าบดใหอยในเกณฑมาตรฐานคณภาพน�าทงจาก

โรงงานอตสาหกรรม

คมอแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการปนเปอนดนและนำาใตดน94

3.6.10 มาตรการจดการของเสย

1. จดใหมการตดปาย สญลกษณ ชบงประเภทชอ คณสมบตของเสย ตามเกณฑตดฉลาก

วตถอนตรายทเปนสากล

2. ก�าหนดพนทจดเกบของเสยอยางชดเจนสะดวกแกการปฎบตงานและปองกนการปะปน

ของของเสยอนตรายทเขากนไมได

3.6.11 มาตรการปองกนและลดผลกระทบดานสขภาพ

1. จดใหมการฝกซอมอบรมดานอาชวอนามยและความปลอดภยและจดใหมการฝกอบรมใน

เรองดงน

• ขนตอนการกกเกบสาร/วตถอนตราย

• ขนตอนการกกเกบสารเคม

• การท�างานในพนทมความเสยงอนตราย

• การใชอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล

• การจดใหมและฝกใชอปกรณดบเพลง

• การตรวจสอบความปลอดภยในโรงงาน

• แผนปฏบตการฉกเฉน

• กฎและระเบยบดานความปลอดภย

2. จดท�ารวโดยรอบพนทโครงการและใหมระบบรกษาความปลอดภยตลอด24ชวโมง

3. ก�าหนดใหมแผนปฏบตการฉกเฉนกรณตางๆเชนเพลงไหมกากของเสยหกรวไหลเปนตน

4. จดใหมคณะกรรมการรกษาความปลอดภยของโครงการ และมโครงสรางการควบคม

ภาวะฉกเฉนทชดเจน

สวนมลพษดน สำ�นกเทคโนโลยนำ�และสงแวดลอมโรงง�นกรมโรงง�นอตส�หกรรม กระทรวงอตส�หกรรม 95

5. จดใหมการตรวจสขภาพทวไปแกพนกงานไดแก

• ตรวจX-Rayปอด

• ทดสอบการไดยน

• ทดสอบการมองเหน

• ตรวจสอบสมรรถภาพของรางกาย

• ตรวจเลอด(จ�านวนเมดเลอดโลหะหนก)

6. จดใหมชดปฐมพยาบาลภายใตการดแลของพยาบาลประจ�าและการตรวจเยยมของแพทย

อยางนอยเดอนละ1ครง

7. จดใหมระบบระบายอากาศทเหมาะสมบรเวณพนทปฏบตงาน

8. จดใหมอปกรณฉกเฉนเชนฝกบวฉกเฉนและอางลางตาในพนทตางๆเชนหองปฏบตการ

พนทเกบสารเคมอาคารปรบเสถยรและบรเวณสวนการปฏบตงานอนๆ

9. การออกแบบระบบปองกนอคคภยใหปฏบตตามมาตรฐานการปองกนอคคภยNEPAหรอ

วศวกรรมสถานแหงประเทศไทย(วสท.)

10.จดใหมอปกรณดบเพลงชนดเคมและโฟมตามาตรฐานของNFPAหรอวสท.

11.จดใหมพาหนะส�าหรบใชในกรณฉกเฉน

12.จดใหมอปกรณปองกนอนตรายตออวยวะตางๆ เชน ตา ห ผวหนง และระบบทางเดน

หายใจเปนตนแกพนกงานอยางเหมาะสมกบลกษณะการปฏบตงาน

คมอแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการปนเปอนดนและนำาใตดน96

หลงจากโรงงานไดด�าเนนการตามมาตรการในการควบคมการปนเปอนดนและน�าใตดน

เรยบรอยแลวจ�าเปนตองมการประเมนผลส�าเรจในการด�าเนนงานตวอยางเชนจากพนททมการปน

เปอนสารประกอบโพลไซคลกอะโรมาตกสไฮโดรคารบอน(PolycyclicAromaticHydrocarbons

:PAHs)ทมความเขมขนมากกวา10เทาหรอ100เทาจากเกณฑการปนเปอนเมอไดมการด�าเนน

การควบคมกจกรรมและการฟนฟพนทปนเปอนเปนทเรยบรอยแลวโรงงานควรด�าเนนการดงตอไป

น

1) เกบตวอยางดนและน�าใตดนในพนททไดด�าเนนการหลงการควบคมการปนเปอนตาม

มาตรการทไดก�าหนดไว

2) เปรยบเทยบคาทตรวจวดไดกบคาเกณฑการปนเปอนอกครง หากคาทไดลดลงจนเปนไป

ตามเกณฑทก�าหนดแสดงวามาตรการทใชประสบความส�าเรจ หากไมเปนไปตามเกณฑใหทบทวน

มาตรการในการด�าเนนการ

3) ประเมนประสทธภาพการลดลงของสารปนเปอนกอนและหลงด�าเนนการตามมาตรการ

4) ด�าเนนการวางแผนในการควบคมพนทอนๆ ภายในโรงงานรวมทงจดท�าแผนการด�าเนน

งาน

5) จดอบรมใหความรและเผยแพรประชาสมพนธใหกบพนกงาน และผทเกยวของภายใน

โรงงานรวมถงจดประชมน�าเสนอผลงานทไดด�าเนนการใหผบรหารทราบ

6) จดท�าแผนเฝาระวงเพอไมใหเกดการปนเปอนเพมขน

3.7การประเมนผลส�าเรจในการด�าเนนงานและการตดตามตรวจสอบ

สวนมลพษดน สำ�นกเทคโนโลยนำ�และสงแวดลอมโรงง�นกรมโรงง�นอตส�หกรรม กระทรวงอตส�หกรรม 97

3.8การจดท�ารายงานการตรวจสอบคณภาพดนและน�าใตดน

การจดท�ารายงานการตรวจสอบคณภาพดนและน�าใตดนเสนอตอหนวยงานก�ากบดแลทเกยวของ

พจารณาด�าเนนการไดดงตวอยางแบบฟอรมรายงานท1และ2ตามล�าดบ

ตวอยางท 1

แบบรายงานผลการเปรยบเทยบคาความเขมขนของสารปนเปอนกบเกณฑการปนเปอนในดนและน�า

ใตดนของโรงงานบรษท...........................A…..............…….ทะเบยนโรงงานเลขท…..............…………

ลกษณะการประกอบกจการ..............................................................................................................

วนท.........เดอน...........พ.ศ................................ต�าแหนงจดเกบตวอยาง........................................

ชอผเกบตวอยาง.......................................ชอหองปฏบตการวเคราะห..............................................

หมายเหต:วธการวเคราะหอางองตามมาตรฐานของUSEPA(1996)

คมอแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการปนเปอนดนและนำาใตดน98

ตวอยางท 2

แบบรายงานมาตรการควบคมการปนเปอนในดนและน�าใตดน

ของโรงงานบรษท...........A……….ทะเบยนโรงงานเลขท…………………

คมอแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการปนเปอนดนและนำาใตดน100

ทคโนโลยการบำาบดฟนฟทเหมาะสมกบหลมฝงกลบของเสยอตสาหกรรม อตสาหกรรม

4.เ

สวนมลพษดน สำ�นกเทคโนโลยนำ�และสงแวดลอมโรงง�นกรมโรงง�นอตส�หกรรม กระทรวงอตส�หกรรม 101

ในการบ�าบดฟนฟดนและน�าใตดนปนเปอนสารมลพษจากการ

ประกอบการหลมฝงกลบของเสยอตสาหกรรม จะตองพจารณาจาก

ชนดปรมาณลกษณะสมบตทางเคมของสารปนเปอน ขอมลสภาพ

ภมอากาศปรมาณน�าฝนในพนทและระดบน�าใตดนรวมทงลกษณะ

ทางธรณวทยาของพนทในบรเวณหลมฝงกลบของเสยอตสาหกรรม

เปนตน ซงการปนเปอนโดยทวไปจะเกดจากกจกรรมหลายอยางใน

การด�าเนนการฝงกลบกากอตสาหกรรม เชน การขนถายกาก

อตสาหกรรมการรวบรวมน�าชะกากเพอน�าไปบ�าบดหรอการรวไหล

ระหวางการขนสง ขนถายภายในพนท และจากกจกรรมท�าความ

สะอาดพนททมการด�าเนนกจกรรม ซงกอาจเปนสาเหตของการแพร

กระจายของสารปนเปอนในบรเวณพนทหลมฝงกลบได

ดงนนในการก�าหนดแนวทางเพอเลอกเทคโนโลยเพอบ�าบดสาร

ปนเปอนทเหมาะสมจะด�าเนนการโดยเลอกเทคโนโลยบ�าบดฟนฟดน

และน�าใตดนทเหมาะสมกบสารปนเปอนทปนเปอนอยในบรเวณพนท

ทพจารณาประกอบกบขอมลความสามารถในการแพรกระจายของ

สารปนเปอนซงขนกบลกษณะสมบตทางเคมของสารปนเปอนในพนท

และลกษณะทางธรณวทยาเปนตนแลวน�าขอมลดงกลาวมาประกอบ

การพจารณาขอด ขอเสย และความเปนไปไดทงในดานเทคนคและ

เศรษฐศาสตร ซงโดยทวไปแลวในการเลอกเทคโนโลยในการบ�าบด

ฟนฟพนทปนเปอนนนจะเนนในสวนของคาใชจายในการด�าเนนการ

บ�าบดฟนฟทต�าทสดรวมทงใชเวลาในการฟนฟนอยทสด

คมอแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการปนเปอนดนและนำาใตดน102

4.1แนวทางปฏบตและฟนฟดนและน�าใตดนทปนเปอนจากหลมฝงกลบ ของเสยอตสาหกรรม

การด�าเนนงานฟนฟพนทปนเปอนประกอบดวยขนตอนดงตอไปน

4.1.1 การตรวจสอบการปนเปอน

การตรวจสอบการปนเปอน โดยรวบรวมขอมลทจ�าเปนในการระบชนดของสารปนเปอน

(SourceIdentificstion)ลกษณะสมบตทางเคมของสารปนเปอนลกษณะทางธรณวทยาของพนท

ทเกดการปนเปอนขอมลสภาพภมอากาศปรมาณน�าฝนในพนทและระดบน�าใตดนซงสามารถตรวจ

สอบของสารปนเปอนจากประเภทของกากอตสาหกรรมทน�ามาฝงกลบ

4.1.2 การประเมนกอนการบ�าบดและฟนฟ

การประเมนกอนการบ�าบดและฟนฟเปนขนตอนเรมตนเพอน�าไปสการตดสนใจในการเลอกวธ

ฟนฟโดยจะเปนการศกษาลกษณะของพนทปนเปอน(Contaminatedsitecharacteristics)และ

ประเมนลกษณะทางกายภาพและความเปนอนตรายของสารปนเปอน (Physical Properties &

Toxicity)โดยใชการประเมนโดยใชขอมลความเปนอนตรายของสารตางๆจากIRIS,IARC,MSDS

หรอขอมลอนๆ

4.1.3 ประเมนการเคลอนทของสารปนเปอน

ในขนตอนนจ�าเปนตองมการใชแบบจ�าลองทางคณตศาสตร หรอโปรแกรมส�าเรจรป เชน

MODFLOWมาประเมนการแพรกระจายของสารปนเปอนประเมนปรมาณสารทเคลอนทออกจาก

หลมฝงกลบประเมนทศทางการแพรกระจายระดบความเขมขนของสารปนเปอนจากน�าชะกากลง

สน�าใตดนและมการตกรดส�ารวจในพนทจรงเพอขยายขอบเขตการปนเปอนทแทจรงในแนวดงและ

แนวราบ

การประเมนการแพรกระจายสารปนเปอนในน�าชะกากโดยใชแบบจ�าลองMODFLOWมขน

ตอนการประเมนดงแสดงในรปท4.1

สวนมลพษดน สำ�นกเทคโนโลยนำ�และสงแวดลอมโรงง�นกรมโรงง�นอตส�หกรรม กระทรวงอตส�หกรรม 103

รปท4.1ขนตอนการประเมนการแพรกระจายสารปนเปอนในน�าชะกากโดยใชแบบจ�าลอง

MODFLOW

คมอแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการปนเปอนดนและนำาใตดน104

4.1.4 การเปรยบเทยบระดบความรนแรง โดยการเปรยบเทยบกบเกณฑการปนเปอนท

กฎหมายก�าหนด(Riskassessment:Environment&Human)

ในการประเมนความเสยงตอการเกดมะเรงสามารถน�าไปประยกตใชในการประเมนระดบการ

ปนเปอนซงแบงเปน3ระดบ ไดแกการปนเปอนนอยการปนเปอนปานกลางและการปนเปอน

มาก โดยในการประเมนระดบการปนเปอนจะใชเกณฑในดานการยอมรบดานความเสยงมาใชตาม

US EPA ก�าหนด ขนตอนในการประเมนระดบการปนเปอนทสมพนธกบคาความเสยงมขนตอนดง

ตอไปน

1. ค�านวณหาปรมาณสารปนเปอนทรางกายไดรบโดยใชสตรการค�านวณหลกไดแก

ในการประเมนปรมาณทไดรบเขาสรางกาย ประเมนจากการเคลอนทของสารปนเปอนผานทางวถ

เขาสรางกายตางๆมสตรค�านวณดงน

• การไดรบสารเคมจากการดมน�า

โดยท I1 = ปรมาณสารเคมทรางกายไดรบจากการดมน�า(มก./กก.-วน)

C1 = ความเขมขนของสารเคมในน�าดม(มก./ล.)

R1 = อตราการดมน�า(ลตร/วน)

fe = ความถในการสมผส(วน/ป)

Dt = ชวงเวลาในการสมผส(ป)

WB= น�าหนกรางกาย(กโลกรม)

tavg= ชวงเวลาเฉลยทสมผส(วน)

สวนมลพษดน สำ�นกเทคโนโลยนำ�และสงแวดลอมโรงง�นกรมโรงง�นอตส�หกรรม กระทรวงอตส�หกรรม 105

• การไดรบสารเคมจากการดมน�าในขณะแปรงฟน

โดยท I2 = ปรมาณสารเคมทรางกายไดรบจากการดมน�าขณะแปรงฟน(มก./กก.-วน)

C2 =ความเขมขนของสารเคมในน�า(มก./ล.)

RC =อตราการสมผส(ลตร/ชม.)

te= ระยะเวลาทสมผส(ชวโมง/วน)

• สารทไมใชสารกอมะเรง

ความเสยงของสารทไมใชสารกอมะเรงสามารถอธบายไดโดยคา Hazard quotient

(HQ)ซงมสมการค�านวณดงตอไปน

การแปลผลของความเสยง

• ถาคาHQนอยกวาหรอใกลเคยง1หรอExposure<Rfdแสดงวาปรมาณ

ปจจยเสยงทรางกายไดรบนนไมมากพอทจะกอใหเกดผลขางเคยงตอรางกายได

• ถาคาHQมากกวา 1หรอ Exposure> Rfd แสดงวา ปรมาณปจจยเสยงท

รางกายไดรบนนเกนคามาตรฐานหรอถอวาอยในระดบทไมปลอดภยตอสขภาพ

• สารทเปนสารกอมะเรง

เปนการน�าคาความเสยงจากทค�านวณไดจากการประเมนปรมาณการสมผสกบการตอบ

สนองมาอธบายผลซงมวธการดงน

คมอแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการปนเปอนดนและนำาใตดน106

• ค�านวณหาความเสยง(Carcinogenrisk(unitless))จากการน�าคาIntake(หนวย

มก./กก./วน)จากทไดรบการสมผสทกวถทางมาคณกบslopefactor(หนวย1/

มก./กก./วน)

• การประเมนคาความเสยงเทยบกบระดบความเสยงตามตารางท4.2

ตารางท4.1ระดบความเสยงและคาความเสยงของสารปนเปอน

ทมา:USEPA(1998)

ระดบความเสยง คาความเสยง ระดบการปนเปอน

ความเสยงสงไมสามารถยอมรบได 10-4 ปนเปอนมาก

ความเสยงปานกลาง 10-5 ปนเปอนปานกลาง

ความเสยงนอยสามารถยอมรบได 10-6 ปนเปอนนอย

ตวอยางในการประเมนคาความเสยงของสารปนเปอนในน�าใตดน ซงไดจากการวเคราะห

ตวอยางน�าใตดนของบรษททรบสงปฎกลหรอวสดทไมใชแลวจากอตสาหกรรมรไซเคลแหงหนง ผล

วเคราะหพบวาตวอยางน�าใตดนมสารอนทรยระเหยปนเปอนประกอบดวย

1) Benzeneทความเขมขน5.9ไมโครกรม/ลตร

2) 1,2-Dichloroethaneทความเขมขน5.5ไมโครกรม/ลตร

3) Ethylbenzeneทความเขมขน890ไมโครกรม/ลตร

4) Tolueneทความเขมขน4,300ไมโครกรม/ลตร

5) Trichloroethyleneทความเขมขน40ไมโครกรม/ลตร

ขอมลทเกยวของทใชในการประเมนแสดงดงตารางท1.38ส�าหรบคาOralslopefactorท

ใชในการค�านวณส�าหรบBenzeneมคาเปน0.055ตอมก./กก./วนและTrichloroethyleneม

คาเปน0.4ตอมก./กก./วน

สวนมลพษดน สำ�นกเทคโนโลยนำ�และสงแวดลอมโรงง�นกรมโรงง�นอตส�หกรรม กระทรวงอตส�หกรรม 107

ตารางท4.2ขอมลประกอบทใชในการประเมนคาความเสยง

ทมา:HealthandEnvironmentalRiskAnalysis:FundamentalswithApplication

การค�านวณหาคาปรมาณการไดรบสารเคมจากการดมน�าและจากการดมน�าในขณะแปรงฟน

ส�าหรบBenzene

คมอแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการปนเปอนดนและนำาใตดน108

ปรมาณBenzeneทไดรบ1.33x10-4มก./กก-วนคณกบOralslopefactor0.055ตอ

มก./กก-วนจะไดคาความเสยงเปน1.05x10-5

ส�าหรบปรมาณของTrichloroethyleneทรางกายไดรบค�านวณจาก

ปรมาณTrichloroethyleneทไดรบ1.29x10-3มก./กก-วนคณกบOralslopefactor

0.4ตอมก./กก-วนจะไดคาความเสยงเปน5.16x10-4

ดงนนคาความเสยงของการไดรบสารกอมะเรงมคาเทากบ1.05x10-5+5.16x10-4มคา

รวมเทากบ1.10x10-4ซงมคาระดบความเสยงสงไมสามารถยอมรบได

ในกรณอนๆสามารถใชการค�านวณดวยวธเดยวกนนสวนในกรณของสารไมกอมะเรงกสามารถ

ค�านวณโดยวธเดยวกน แตในการประเมนใหหาคาHazardquotient (HQ)ซงถามคาเกนกวา 1

แสดงวาอยในระดบทไมปลอดภยตอสขภาพ

สวนมลพษดน สำ�นกเทคโนโลยนำ�และสงแวดลอมโรงง�นกรมโรงง�นอตส�หกรรม กระทรวงอตส�หกรรม 109

4.1.5 การตงเปาหมาย

การตงเปาหมายในการลดระดบการปนเปอน (Goal) ซงสวนใหญตองฟนฟจนถงระดบความ

เขมขนทยอมรบได

4.1.6 การเลอกเทคโนโลยในการบ�าบด/ฟนฟ(Treatment/RemediationOptions)

การเลอกเทคโนโลยการบ�าบดฟนฟดนและน�าใตดนปนเปอนสารมลพษจากการประกอบกจการ

หลมฝงกลบตองพจารณาขอจ�ากดทงในดานความเปนไปไดทางเทคนค ความเหมาะสมทางดาน

เศรษฐศาสตรและระยะเวลาในการฟนฟเปนตน

4.1.7 การประเมนความส�าเรจและตดตามตรวจสอบหลงการฟนฟพนทปนเปอน

1. ท�าการเกบตวอยางดนและน�าใตดนหลงจากด�าเนนการฟนฟพนทปนเปอน

2. วเคราะหคาความเขมขนของสารปนเปอนในดนและน�าใตดน

3. เปรยบเทยบผลการวเคราะหทไดกบเกณฑการปนเปอนอกครงหลงจากด�าเนนการโดย

(1) หากคาทตรวจวดไดเทากบหรอนอยกวาเกณฑการปนเปอนใหด�าเนนการปกตโดย

เกบตวอยางน�าใตดนปละครงและตวอยางดน3ปครง

(2) หากคาระดบการปนเปอนยงไมต�ากวาเกณฑก�าหนด ใหด�าเนนการฟนฟตอเนอง

จนกวาคาความเขมขนของสารปนเปอนจะเปนไปตามเกณฑระดบการปนเปอนท

ก�าหนดหรอคดเลอกเทคโนโลยเพมเตม

ส�าหรบขนตอนการฟนฟพนทปนเปอนแสดงดงรปท4.2

คมอแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการปนเปอนดนและนำาใตดน110

รปท4.2ขนตอนการฟนฟพนทปนเปอน

สวนมลพษดน สำ�นกเทคโนโลยนำ�และสงแวดลอมโรงง�นกรมโรงง�นอตส�หกรรม กระทรวงอตส�หกรรม 111

ในปจจบน เทคโนโลยทใชในการฟนฟพนทปนเปอนมหลากหลายโดยทวไปอาจจะแบงเปน

ประเภทท�าในพนท(Insitu)และนอกพนท(Exsitu)โดยการน�าน�าหรอดนไปบ�าบดดวยกระบวนการ

บ�าบดตางๆหรอแบงตามกลไกพนฐานเปนทางกายภาพเคม(Physicochemical)และทางชวภาพ

(Biological) เปนตนสวนใหญเทคโนโลยทพฒนาขนมาจะเปนการประยกตเทคนคการบ�าบดตางๆ

เพอใชในภาคสนามสามารถแบงไดเปนเทคโนโลยในการบ�าบดฟนฟพนทปนเปอนดวยวธทางกายภาพ

เคมและวธทางชวภาพซงมรายละเอยดดงตอไปน

4.2.1 เทคโนโลยการบ�าบดฟนฟพนทปนเปอนดวยวธการทางกายภาพเคม

ส�าหรบเทคโนโลยในการบ�าบดฟนฟพนทปนเปอนทอาศยพนฐานกลไกทางกายภาพเคมไดแก

AirSparging,Bioslurping,ChemicalExtraction,ChemicalReduction/Oxidation,Passive/

Reactive TreatmentWalls, Pump and Treat, Soil Flusing, Soil Vapor Extraction,

Solidification/Stabilization,และSoilWashingเปนตนแตในบางกรณเทคโนโลยดงกลาวอาจ

จะประยกตใชรวมกบระบบทางชวภาพได ซงตวอยางการบ�าบดฟนฟพนทปนเปอนดวยวธการทาง

กายภาพเคมมดงน

1. การบ�าบดฟนฟดวยวธChemicalOxidation

อาศยการเกดปฏกรยาออกซเดชน-รดกชนดวยสารเคมทมศกยภาพเปนสารออกซไดซทดเชน

โอโซนคลอรนสารประกอบเปอรออกไซดเปนตนดงแสดงในรปท4.3ซงเหมาะส�าหรบใชฟนฟพนท

มการปนเปอนของสารUnsaturatedaliphatic(เชนtrichloroethylene;TCE)และaromatic

compounds(เชนเบนซน)อยางไรกตามขอจ�ากดของวธนคอตองมการขนยาย/จดเกบสารออก

ซไดซ ซงมอนตรายในปรมาณทมาก สารปนเปอนบางตวมความตานทานตอการออกซเดชน อาจ

ท�าใหเกดผลกระทบทอนตรายจากการท�าปฏกรยาไดทงนคาใชจายในการบ�าบดขนอยกบระดบการ

ปนเปอนรวมทงประเภทและปรมาณสารเคมทใชในการออกซไดซ

4.2เทคโนโลยและวธการฟนฟพนทปนเปอน

คมอแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการปนเปอนดนและนำาใตดน112

รปท4.3หลกการท�างานของChemicalOxidationทมา:https://remediation.voices.wooster.edu/

2. การบ�าบดฟนฟดวยวธSoilFlushing

มหลกการท�างานโดยใชสารลดแรงตงผวหรอสารละลายอนทสามารถละลายสารปนเปอนทดด

ตดทผวดนใหละลายออกมาในน�าแลวจงดดน�าทปนเปอนขนมาบ�าบดบนดนดงแสดงในรปท4.4ซง

เหมาะส�าหรบใชฟนฟพนทมการปนเปอนของสารSVOCsเชอเพลงและโลหะหนกเปนตนอยางไร

กตามขอจ�ากดของวธนคอดนทมคาการซมผานไดต�าหรอมเนอดนมความแตกตางกนมากบ�าบด

ดวยวธนไดยากโดยสารลดแรงตงผวอาจยดตรงอยในดนและลดความพรนของดนท�าใหเกดปฏกรยา

ระหวางของเหลวทใชในการลางและดนมผลท�าใหยากตอการชะลางสารปนเปอนออกจากดนและ

อาจเกดการชะลางลงไปใตระดบดนทปนเปอนซงท�าใหสารลดแรงตงผวมโอกาสปนเปอนลงไปลกได

สวนมลพษดน สำ�นกเทคโนโลยนำ�และสงแวดลอมโรงง�นกรมโรงง�นอตส�หกรรม กระทรวงอตส�หกรรม 113

นอกจากน คาใชจายในการแยกและบ�าบดสารชะลางทน�ากลบขนมาอาจท�าใหวธนไมคมคาหรอม

คาใชจายสงถง1,350-13,500บาทตอลกบาศกเมตร

รปท4.4หลกการท�างานของSoilFlushing

ทมา:http://learnbioremediation.weebly.com/

3. การบ�าบดฟนฟดวยวธSoilVaporExtraction(SVE)

ใชหลกการดดอากาศใหหมนเวยนผานชนดนทไมอมตวดวยน�าเพอกระตนใหเกดการถายโอน

มวลสารของสารอนทรยระเหยไปยงอากาศทหมนเวยนแลวดกอากาศทปนปอนเพอน�าอากาศทปน

เปอนไปบ�าบด ดงแสดงในรปท 4.5 ซงเหมาะส�าหรบใชฟนฟพนทมการปนเปอนของสารปนเปอน

ประเภทVOCs และเชอเพลงบางชนด เชน heavy oils,metals, PCBsหรอ dioxins เปนตน

อยางไรกตามขอจ�ากดของวธน คอดนทมเนอละเอยดเปนองคประกอบมากหรอมความอมตวสง

จะตองใชแรงดดอากาศสงเพอใหเกดสภาพสญญากาศและ/หรอขดขวางดนทมปรมาณสารอนทรย

สงหรอแหงมากๆจะมความสามารถในการดดจบสารVOCs ไดสงท�าใหลดอตราการก�าจดลงได

คมอแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการปนเปอนดนและนำาใตดน114

กาซทปลอยออกมาจากระบบSVEอาจตองมการบ�าบดเพอก�าจดสารทอาจเปนอนตรายการบ�าบด

กาซทปลดปลอยออกมาจากวธนอาจท�าใหเกดของเหลวตกคางทตองมการบ�าบด/ก�าจดใชไมไดผล

กบดนทมความอมตว แตอาจใชวธลดระดบน�าใตดนลง เพอใหสามารถใชวธนได นอกจากนมคาใช

จายในการบ�าบดประมาณ450-2,250บาทตอลกบาศกเมตร

รปท4.5หลกการท�างานของSoilVaporExtraction(SVE)

ทมา:http://www.wsr.it/en/products/

4. การบ�าบดฟนฟดวยวธSolidification/Stabilization(S/S)

สวนมากอาศยหลกการเตมสารเตมแตงลงในดน ยกเวนกรณการหลอมดนเปนแกว

(Vitrification) ทงนเพอเพมเสถยรภาพทางเคมของสารปนเปอนท�าใหสารปนเปอนไมเคลอนตวไป

สวนมลพษดน สำ�นกเทคโนโลยนำ�และสงแวดลอมโรงง�นกรมโรงง�นอตส�หกรรม กระทรวงอตส�หกรรม 115

ดวยการละลายหรอระเหยและไมเกดปฏกรยาเคมตางๆดงแสดงในรปท4.6ซงเหมาะส�าหรบใชฟนฟ

พนทมการปนเปอนของสารปนเปอนประเภท VOCs, SVOCs, ยาฆาแมลง, โลหะหนก และสาร

กมมนตรงสเปนตนอยางไรกตามขอจ�ากดของวธนคอระดบความลกของการปนเปอนเปนขอจ�ากด

ของบางวธโดยการใชประโยชนพนทในอนาคตอาจรบกวนมวลของแขงทถกฝงในดนและอาจท�าให

เกดการเคลอนตวของสารปนเปอนได บางกระบวนการอาจเปนการเพมปรมาตรของเสยไดอยาง

มาก (อาจถง 2 เทาของปรมาตรเดม) ดงนน จงควรมการศกษาความสามารถในการบ�าบดของ

กระบวนการทจะใช เนองจากของเสยบางชนดไมสามารถใชไดกบวธนได อกทง ในการขนสงสาร/

วสดในการท�าS/Sและการกวนผสมทดอาจท�าไดยากกวาการท�านอกพนทรวมถงมวลของแขงทได

จากกระบวนการนอาจเปนอปสรรคตอการใชประโยชนพนทในอนาคตซงการปนเปอนทอยใตระดบ

น�าใตดน อาจตองมการลดระดบน�าหรอสบน�าออกกอนทจะด�าเนนการดวยวธน นอกจากนมคาใช

จายในการบ�าบดประมาณ2,250-14,850บาทตอลกบาศกเมตร

รปท4.6หลกการท�างานของSolidification/Stabilizationทมา:http://www.geoengineer.org/education/

คมอแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการปนเปอนดนและนำาใตดน116

4.2.2 เทคโนโลยการบ�าบดฟนฟทปนเปอนดวยวธทางชวภาพ

การประยกตกระบวนการทางชวภาพในการฟนฟพนทปนเปอนเปนสงทไดรบการยอมรบอยาง

กวางขวางทงนสงมชวตทใชสวนมากจะเปนพชหรอจลชพไดแกแบคทเรยเชอราเปนตนส�าหรบ

ระบบฟนฟทใชพช(Phytoremediation)จะมขอจ�ากดอยทระดบความลกทรากของพชนนหยงลง

ไปถงทงนกระบวนการฟนฟโดยใชพชจะมทงกระบวนการทางตรงและทางออมส�าหรบกระบวนการ

ทางตรงไดแกการทพชสามารถทจะสะสมสารมลพษไวในเนอเยอของพชไดโดยตรงซงสวนมากจะ

เปนในกรณของโลหะหนกและกลไกอนๆไดแกการตรงโลหะดวยพชการกรองดวยรากการสกด

ดวยพชและการระเหยดวยพชทงนการทพชบ�าบดสารอนทรยระเหยจากดนผานกระบวนการระเหย

คายน�า(Evapotranspiration)สวนกระบวนการทางออมนนจะเปนการอาศยจลชพทมความสมพนธ

กบพชและอาศยหนาแนนในบรเวณรากพช(RootZone)ซงอาจจะเปนเชอราหรอแบคทเรยโดย

จลชพเหลานจะท�าการยอยสลายสารปนเปอนในดนและน�า

กลไกพนฐานของการฟนฟดวยจลชพคอโคเมตาบอลซม(Co-metabolism)ซงใชวธการปรบ

เงอนไขทางสงแวดลอมเชนศกยรดอกซและpHเปนตนรวมทงมการเตมธาตอาหารหรอแหลง

คารบอนทเหมาะสมลงในพนทเพอใหเหมาะสมกบการเตบโตของจลชพบางกลมทเปนเปาหมายอาจ

จะเปนการอาศยจลชพกลมทมอยแลวดงเดมในพนท(Indigenous)หรอเปนจลชพหรอกลมจลชพ

(Consortia) ทสกดจากพนทอนหรอถกเพาะเลยงจากหองปฏบตการ รวมทงอาจจะเปนกลมของ

จลชพทถกดดแปลงทางพนธกรรม (GeneticallyModifiedOrganism) ซงในกรณทไมใชการเรง

การเตบโตของจลชพกลมดงเดม อาจจะมปญหาในการปรบสภาพพนทใหใกลเคยงกบสภาพในหอง

ปฏบตการหรอสภาพแวดลอมเดมทจลชพคนเคยและอาจจะตองค�านงถงผลกระทบในเชงนเวศวทยา

ดวยส�าหรบขอดและขอเสยของการฟนฟพนทปนเปอนดวยกระบวนการทางชวภาพแสดงในตาราง

ท4.3

สวนมลพษดน สำ�นกเทคโนโลยนำ�และสงแวดลอมโรงง�นกรมโรงง�นอตส�หกรรม กระทรวงอตส�หกรรม 117

ตารางท4.3ขอดและขอเสยของการบ�าบดฟนฟพนทปนเปอนดวยวธทางชวภาพ

นอกจากนไดยกตวอยางเทคโนโลยในการฟนฟพนทปนเปอนดวยวธทางชวภาพดงน

1. การบ�าบดฟนฟดวยวธBioventing

อาศยหลกการเตมอากาศหรอดดอากาศใหผานชนดนและในบางกรณเตมธาตอาหารและ

สารละลายบฟเฟอรเพอสงเสรมการเตบโตของจลชพในชนดนทไมอมตวดวยน�าท�าใหเกดการยอย

สลายสารปนเปอนทเปนสารอนทรยดงแสดงในรปท4.7ซงเหมาะส�าหรบใชฟนฟพนทมการปนเปอน

ของสารไฮโดรคารบอนพวกปโตรเลยมตวท�าละลายยาฆาแมลงน�ายารกษาเนอไมและสาร

เคมอนทรยเปนตนอยางไรกตามขอจ�ากดของวธนคอไมเหมาะกบการปนเปอนทอยในระดบน�า

ใตดนทลก ชนดนทอมน�า หรอดนทมความสามารถในการซมผานของน�าไดต�า และดนทมความชน

ต�ามาก ท�าใหการยอยสลายเกดขนไดจ�ากด ดงนน ตองมการตดตามตรวจวดกาซทปลดปลอยออก

มาจากผวดน ซงในการยอยสลายแบบใชออกซเจนไมเหมาะกบสารประกอบพวก Chlorinated

นอกจากนมคาใชจายในการบ�าบดประมาณ450-3,150บาทตอลกบาศกเมตร

คมอแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการปนเปอนดนและนำาใตดน118

รปท4.7หลกการท�างานของBioventing

ทมา:http://www.responsiblebusiness.eu/

2. การบ�าบดฟนฟดวยวธEnhancedBioremediation

อาศยหลกการเตมอากาศและธาตอาหารหรอสารละลายบฟเฟอรเพอสงเสรมการเตบโตของ

จลชพในชนดนทอมตวดวยน�าท�าใหเกดการยอยสลายสารปนเปอนทเปนสารอนทรยดงแสดงในรป

ท 4.8 ซงเหมาะส�าหรบใชฟนฟพนทมการปนเปอนของ สารไฮโดรคารบอนพวกปโตรเลยม ตวท�า

ละลายยาฆาแมลงน�ายารกษาเนอไมและสารเคมอนทรยเปนตนอยางไรกตามขอจ�ากดของวธน

คอไมเหมาะกบการปนเปอนดวยโลหะหนกความเขมขนสงสารอนทรยพวกChlorinatedสงมสาร

ไฮโดรคารบอนพนธะยาว หรอมเกลออนนทรย เนองจากจะเปนพษตอจลนทรย การใชสารละลาย

ผานดนอาจเพมการแพรกระจายหรอเคลอนตวของสารปนเปอน การรวมกลมของจลนทรยอาจอด

ตนการเตมสารอาหารและน�าจากบอเตมหรออดน�าไมเหมาะกบดนเหนยวดนทมหลายๆชนหรอ

มลกษณะสมบตทแตกตางกนมากเพราะออกซเจนถายเทไดจ�ากดอาจตองบ�าบดน�าใตดนทไดกอน

อดกลบลงไปหรอก�าจดทงนอกจากนมคาใชจายในการบ�าบดประมาณ1,350-4,500บาทตอลกบาศก

เมตร

สวนมลพษดน สำ�นกเทคโนโลยนำ�และสงแวดลอมโรงง�นกรมโรงง�นอตส�หกรรม กระทรวงอตส�หกรรม 119

รปท4.8หลกการท�างานของEnhancedBioremediation

ทมา:http://www.responsiblebusiness.eu/

3. การบ�าบดฟนฟดวยวธComposting

มหลกการท�างานคลายกบBiopilesคออาศยการเตมอากาศธาตอาหารและความชนใหแก

กองดนทปนเปอนเพอกระตนใหจลชพเตบโตและท�าการยอยสลายสารปนเปอนแตจะมการควบคม

ความเขมขนเรมตนดวยวสดผสมและอาจจะมวตถประสงคเพอน�าดนปนเปอนทบ�าบดแลวไปใช

ประโยชนดงแสดงในรปท4.9ซงเหมาะส�าหรบใชฟนฟพนทมการปนเปอนของTNT,RDX,HMX,

สารแอมโมเนยมพคเรทและPAHsเปนตนอยางไรกตามขอจ�ากดของวธนคอตองการพนทคอน

ขางมากในการหมก ตองมการขดดนทปนเปอนขนมา และอาจท�าใหไมสามารถควบคมการระเหย

ของสารVOCsไดการหมกท�าใหปรมาตรเพมเนองจากมการใสวสดผสมเพมแมวาระดบโลหะอาจ

ลดลงเนองจากการเจอจาง แตโลหะหนกเหลานนกยงไมไดมการบ�าบด และปรมาณโลหะหนกทสง

อาจเปนพษตอจลนทรยได นอกจากนมคาใชจายในการบ�าบดประมาณ 11,610 -17,100 บาทตอ

ลกบาศกเมตร

คมอแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการปนเปอนดนและนำาใตดน120

รปท4.9หลกการท�างานของComposting

4. การบ�าบดฟนฟดวยวธDehalogenation

เปนการประยกตใชระบบบ�าบดทางชวภาพโดยการสรางถงปฏกรณเพอน�าสารปนเปอนมา

บ�าบดภายใตสภาวะควบคม โดยการควบคมสภาวะออกซเดชน (Oxidation State) ของระบบท

เหมาะสมเพอใหเกดการเปลยนแปลงของสารอนทรยจากทมคลอรนเปนสารประกอบทมคลอรนนอย

ลงดงแสดงในรปท4.10ซงเหมาะส�าหรบใชฟนฟพนทมการปนเปอนของHalogenatedSVOCs

และยาฆาแมลงเปนตนอยางไรกตามขอจ�ากดของวธนคอดนทมองคประกอบของดนเหนยวและ

ความชนสงจะท�าใหคาใชจายในการบ�าบดสงขนเทคโนโลยAPEG/KPEGโดยทวไปไมคมคากบของ

เสยทมปรมาตรมากๆในดนทมการปนเปอนของChlorinatedorganicsเกน5%จะตองมการใช

สารreagentในปรมาณมากนอกจากนมคาใชจายในการบ�าบดประมาณ4,800-12,000บาทตอ

ลกบาศกเมตร

สวนมลพษดน สำ�นกเทคโนโลยนำ�และสงแวดลอมโรงง�นกรมโรงง�นอตส�หกรรม กระทรวงอตส�หกรรม 121

4.2.3 เทคโนโลยการสกดการเคลอนท(ContainmentTechnologies)

1. เทคโนโลยการสกดการเคลอนทดวยวธLandfillCap

เปนวธการสรางโครงสรางทางวศวกรรมซงกคอหลมฝงกลบเพอกกสารปนเปอนใหอยใน

พนทจ�ากดดงแสดงในรปท4.11โดยมขอจ�ากดคอไมไดชวยลดความเปนพษการเคลอนตวและ

ปรมาตรของของเสยอนตราย เพยงแตชวยลดการแพรกระจายเทานนตองมการระมดระวง เพอ

ปองกนการแตกราวหรอหลดรวของวสดปดคลมอนเนองจากการใชประโยชนพนทนอกจากนมคา

ใชจายในการบ�าบดประมาณ2,700บาทตอลกบาศกเมตร

รปท4.10หลกการท�างานของDehalogenation

คมอแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการปนเปอนดนและนำาใตดน122

รปท4.11เทคโนโลยLandfillCap

ทมา:http://www.eugris.info/

2. เทคโนโลยการสกดการเคลอนทดวยวธPhysicalBarriers

เปนวธการสรางโครงสรางทางวศวกรรมเพอควบคมการเคลอนทของสารปนเปอนเชนก�าแพง

ในแนวดงทงนในสวนทเปนก�าแพงอาจจะมการดดแปลงใหเกดปฏกรยาการบ�าบดตางๆไดดงแสดง

ในรปท4.10ซงขอจ�ากดสวนใหญจะตองใชโครงสรางทหนกในปรมาณมากเปนเทคโนโลยทกนหรอ

ขวางสารปนเปอนไวภายในพนทจ�ากดเทานน และก�าแพงทท�าจากดนผสม Bentonite ไมทนทาน

ตอกรดหรอดางสารละลายเกลอหรอสารเคมอนทรยบางตวทมความเขมขนสงโดยก�าแพงอาจมการ

ยอยสลายหรอเสอมสภาพลงเมอเวลาผานไปดงนนการใชเทคโนโลยนไมอาจรบรองไดวาจะไมตอง

มการฟนฟตอไปในอนาคตอกนอกจากนมคาใชจายในการบ�าบดประมาณ24,300-33,750บาทตอ

ลกบาศกเมตร

สวนมลพษดน สำ�นกเทคโนโลยนำ�และสงแวดลอมโรงง�นกรมโรงง�นอตส�หกรรม กระทรวงอตส�หกรรม 123

รปท4.12เทคโนโลยPhysicalBarriers

ทงนขอก�าหนดและเกณฑตางๆ ทใชเปนแนวทางในการตดสนใจส�าหรบการเลอกเทคโนโลย

การบ�าบดฟนฟพนทปนเปอนมแนวทางดงแสดงในตารางท4.4นอกจากนยงตองค�านงถงปจจยอนๆ

ทเกยวของในการพจารณาเลอกเทคโนโลยการบ�าบดฟนฟพนทปนเปอนไดแกการบ�ารงรกษาคาใช

จายเสถยรภาพของระบบเวลาทใชในการบ�าบดฟนฟและการตดตงระบบแสดงดงตารางท4.5

คมอแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการปนเปอนดนและนำาใตดน124

ตารางท4.4ขอก�าหนดและเกณฑตางๆส�าหรบการเลอกเทคโนโลยการบ�าบดฟนฟพนทปนเปอน

สวนมลพษดน สำ�นกเทคโนโลยนำ�และสงแวดลอมโรงง�นกรมโรงง�นอตส�หกรรม กระทรวงอตส�หกรรม 125

ตารางท4.4(ตอ)ขอก�าหนดและเกณฑตางๆส�าหรบการเลอกเทคโนโลยการบ�าบดฟนฟพนทปนเปอน

คมอแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการปนเปอนดนและนำาใตดน126

ตารางท 4.4 (ตอ)ขอก�าหนดและเกณฑตางๆส�าหรบการเลอกเทคโนโลยการบ�าบดฟนฟพนทปน

ทมา:รวบรวมจากFederalRemediationTechnologiesRoundtable(FRTR)(1993,1995s,1995b,1997)

สวนมลพษดน สำ�นกเทคโนโลยนำ�และสงแวดลอมโรงง�นกรมโรงง�นอตส�หกรรม กระทรวงอตส�หกรรม 127

ตารางท4.5ปจจยอนๆทเกยวของในการพจารณาเลอกเทคโนโลยการบ�าบดฟนฟพนทปนเปอน

คมอแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการปนเปอนดนและนำาใตดน128

ในการประเมนคาใชจายในการฟนฟพนทปนเปอนสามารถประเมนจากเทคโนโลยทใชในการ

ฟนฟ ความเขมขนของสารปนเปอนทตองการฟนฟ ระยะเวลาในการฟนฟ และปจจยอนๆ เชน ผ

เชยวชาญเปนตนโดยคาใชจายในการเดนระบบฟนฟโลหะหนกในดนปนเปอนแสดงไดดงรปท4.13

รปท4.13คาใชจายในการฟนฟพนทปนเปอนของแตละเทคโนโลย

สวนมลพษดน สำ�นกเทคโนโลยนำ�และสงแวดลอมโรงง�นกรมโรงง�นอตส�หกรรม กระทรวงอตส�หกรรม 129

• กรณศกษาการฟนฟพนทหลมฝงกลบ

ในรฐนวเจอรซประเทศสหรฐอเมรกา(EzyskeandDeng,2011)ไดแกการขดวสดทฝงเพอ

น�ามาคดแยกสวนทใชประโยชนได(excavation)การปดหลมเพอลดปรมานน�าชะ(capping)การ

ไลดวยอากาศ(airstripping)การสกดสารระเหยงายออกจากดน(soilvapourextraction)หรอ

การสบและบ�าบดน�าชะกากทแพรกระจาย(pump-and-treattheleachateplume)

การฟนฟดนปนเปอนโดยการใชการฟนฟทางชวภาพ (bioremediation) ท�าใหดนปนเปอนสาร

ไฮโดรคารบอนถกบ�าบดโดยอาศยจลชพทมอยในธรรมชาตเชนดนปนเปอนสารไฮโดรคารบอนใน

บรเวณพนทฝงกลบTaylorWoodrowSportsClub/WillowTreeLaneLandfillณประเทศ

องกฤษ ถกบ�าบดโดยใช biopile ในการฟนฟดนปนเปอน จากนนน�าดนทฟนฟแลวกลบมาใฃใหม

สวนโลหะหนกเชนตะกวทพบในดนปนเปอนบางสวนจะถกกกเกบไวในพนทโดยการน�าดนไปใสไว

ในพนททมการปพนดวยพลาสตกgeotextileอยางดเพอปองกนการแพรกระจายในอนาคต

รปท4.14การฟนฟพนทปนเปอนโดยเทคโนโลยชวภาพ(bioremediation)

คมอแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการปนเปอนดนและนำาใตดน130

อกสารอางองเ

สวนมลพษดน สำ�นกเทคโนโลยนำ�และสงแวดลอมโรงง�นกรมโรงง�นอตส�หกรรม กระทรวงอตส�หกรรม 131

กรมโรงงานอตสาหกรรม. 2554. คมอการค�านวณเกณฑการปนเปอนในดนและน�าใตดนภายใน

บรเวณโรงงาน. กรมโรงงานอตสาหกรรม. กระทรวงอตสาหกรรม, กรงเทพฯ

สญญา สรวทยาปกรณ. 2558. การจดการสารพษและกากของเสยอนตราย. ส�านกพมพมหาวทยาลย

เกษตรศาสตร, กรงเทพฯ

เกรยงศกด อดมสนโรจน. 2546. ของเสยอนตราย. ภาควชาวศวกรรมสงแวดลอม มหาวทยาลย

รงสต,กรงเทพฯ

กรมควบคมมลพษ. กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม. 2535. พระราชบญญตสงเสรม

และรกษาคณภาพสงแวดลอม พ.ศ.๒๕๓๕ กฎ ประกาศ และระเบยบทเกยวของดานการ

ควบคมมลพษ. โรงพมพองคการสงเคราะหทหารผานศก, กรงเทพฯ

ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม. 2548. การก�าจดสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลว. (แหลงทมา:http://

www2.diw.go.th/PIC/law_01.html)

เกษม จนทรแกว. 2530. วทยาศาสตรสงแวดลอม (ฉบบปรบปรง). โครงการบณฑตศกษา สาขา

วทยาศาสตรสงแวดลอมบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร , กรงเทพฯ

เกษม จนทรแกว. 2544. การจดการสงแวดลอมแบบผสมผสาน. โครงการบณฑตศกษา สาขา

วทยาศาสตรสงแวดลอมบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร , กรงเทพฯ

(แหลงทมา: http://kukr.lib.ku.ac.th/db/kukr/search_detail/result/190650)

กรมโรงงานอตสาหกรรม . 2554. คมอการค�านวณเกณฑการปนเปอนในดนและน�าใตดนภายใน

บรเวณโรงงาน , กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม , กรงเทพฯ

คมอแนวทางปฏบตทดดานสงแวดลอมเพอปองกนการปนเปอนดนและนำาใตดน132

(แหลงทมา: http://watertech.diw.go.th/spic/DocDetail.aspx?id=131)

Bishop, A.W. 1955. The use of the slip circle in the stability analysis of slopes.

Geotechnique, 5: 7-17

Environmental Protection Agency. 2014. Siting, design, operation, and rehabilitation

of landfills. EPA Victoria. Publication 788.2.

Fellenius, W. 1936. Calculations of the stability of earth dams. Transaction of the

2nd Congress on Large Dams, 4, Washington, D.C.

Gresham, R.M. and Totten, G.E. 2009. Lubrication and Maintenance of Industrial

Machinery: Best Practice and Reliability. CRC Press.

Government of Western Austria. 2009. Landfills for dispoasal of putrescible

materials.

Michael D. LaGrega, Phillip L. Buckingham and Jeffrey C. Evans. 2001. Hazardous

Waste Management. Published by McGraw-Hill, Syracuse University, NY, U.S.A.

MoEF. 2010. Technical EIA Guidance Manual for Pulp and Paper Industry. IL&FS

Ecosmart Limited, Hyderabad, India.

Spencer, E. 1967. A method for analysis of the stability of embankments assuming

parallel interslice forces. Geotechnique, 17(1), 11-26.

V.N.S. Murthy. 2002. Geotechnical Engineering: Principles and Practices of Soil

Mechanics and Foundation Engineering. Published by CRC Press.

International Agency for Research on Cancer. 2012. Agents Classified by the IARC

Monographs, Volumes 1–104