CRACIO’R CWESTIYNAU

ENW : ______________________________

YSGOL : ____________________________

ADOLYGU

Dyddiau’r WythnosDydd Llun Dyddiau ysgol / Dyddiau gwaithDydd MawrthDydd MercherDydd IauDydd Gwener

Dydd Sadwrn Y penwythnosDydd Sul

dydd / diwrnod = day deuddydd = two days tridiau = three days dros nos = overnight wythnos = week penwythnos = weekend pythefnos = fortnight mis = a month dau fis = two months blwyddyn = a year llynedd = last year eleni = this year

ddoe = yesterday echddoe = the day before yesterdayneithiwr = last night heddiw = today heno = tonight y bore ‘ma = this morning prynhawn ‘ma = this afternoon yfory = tomorrow nos yfory = tomorrow night

Misoedd y flwyddynIonawr (Dydd Calan = New Year’s Day Dydd Santes Dwynwen)Chwefror (Dydd Sant Ffolant = Valentine’s Day)Mawrth (Dydd Gŵyl Dewi = St David’s Day)Ebrill (Pasg = Easter Ffŵl Ebrill = April Fool)Mai (Gŵyl y Banc = bank holiday)MehefinGorffennaf (Gwyliau’r haf = summer holidays)AwstMedi (Cynhaeaf = harvest)Hydref (Calan Gaeaf = Hallowe’en)Tachwedd (Noson Guto Ffowc = Guy Fawkes Night)Rhagfyr (Y Nadolig = Christmas)

2

Lliwiau

glas coch gwyrdd melyn du gwynblue red green yellow black whitepinc oren piws / porffor brown llwyd hufenpink orange purple brown grey creamaur arian gwyrddlas nefi leilacgold silver turquoise navy lilac

amryliw = multi-coloured lliwgar = colourful patrymog = patternedplaen = plain tywyll = dark golau = light

GEIRIAU BACH

a / ac (and)

a + cytseiniaid e.e. bachgen a merch, car a bwsac + llafariaid (a e i o u w y h) e.e. glaw ac umbarel, oren ac afal

y / yr / ’r (the)

y + cytseiniaid e.e. y dyn, y bachgen, y dosbarthyr + llafariaid e.e. yr ysgol, yr eliffant, yr haf

CYSYLLTEIRIAU

Achos /oherwydd (because)e.e. achos mae’n wych

Neu (or)e.e. heddiw neu yfory

Er mwyn (in order to)e.e. er mwyn deall y cwestiwn

Ond (but)e.e. ond dw i’n gallu syrffio

Felly (therefore)e.e. felly dw i wedi blino

3

t > th p > ph c > chtroi a throi

pen a phensilci a chath

Rhifau

1 un 2 dau (dwy) 3 tri (tair) 4 pedwar (pedair) 5 pump6 chwech 7 saith 8 wyth 9 naw 10 deg11 un deg un / unarddeg

12 un deg dau / deuddeg

15 un deg pump / pymtheg

16 un deg chwech / un ar bymtheg

18 deunaw/ un deg wyth

20 dau ddeg / ugain

21 dau ddeg un / un ar hugain

30 tri deg / deg ar hugain

50 pum deg / hanner cant

60 chwech deg / trigain

100 = cant 1,000 = mil 1,000,000 = miliwn

1af / cyntaf = 1st 2ail / ail = 2nd 3ydd / trydydd5ed / pumed7fed / seithfed8fed / wythfed10fed / degfed11eg / unfed ar ddeg20fed / ugeinfed100fed / canfed

PYNCIAU YSGOLCymraegSaesnegFfrangegMathemategGwyddoniaethHanesTechnolegCerddoriaethDramaTechnoleg Gwybodaeth

DILLADTrowsusSgertSiwmperSiacedSiwtCrys / crys TSgarffTeiEsgidiauTreinyrs

BWYD A DIODSglodionByrgerPitsaCreisionCinio rhostCacen / TeisenTe / CoffiSiocled PoethDŵrLlaeth

SIOPAU / ADEILADAUArchfarchnadCaffiCapel / eglwysSiop sglodionSiop ddilladSiop bapurSinema / TheatrGwestyCastellGemydd

SWYDDIAthro / athrawesNyrsMeddygCogyddMecanegDeintyddGyrrwr bws / tacsiYsgrifennydd / ysgrifenyddesGweinydd / gweinyddesCyfreithiwr

GWLEDYDDCymruLloegrIwerddonYr AlbanFfraincSbaenAwstriaYr AlmaenAwstraliaTseina

4

Y Cloco’r gloch

hanner awr wedi

Faint o’r gloch ydy hi?Mae hi’n ……………….

am = at tua = about erbyn = by cyn = before

am ddeuddeg o’r glocham bum munud wedi saith TREIGLAD!!!am ddeg munud i naw

yn gynnar = early rhy gynnar = too early yn hwyr = late rhy hwyr = too latear amser = on time cyn amser = before time

Faint o’r gloch ydy hi? Amser codi – gwaetha’r modd!!

cyrraedd = to arrive gadael = to leavedechrau = to start gorffen = to finishteithio = to travel

mewn awyren mewn hofrennydd ar y fferi mewn trên

ar y bws / ar fws ar feic mewn car mewn tacsi

5

pum munud wedi deg munud wedi chwarter wedi ugain munud wedi pum munud ar hugain wedi

pum munud i deg munud wedi chwarter wedi ugain munud wedi pum munud ar hugain i

ARIANCeiniogDwy geiniogTair ceiniogPedair ceiniogPum ceiniogDeg ceiniogPymtheg ceiniog

Dwy buntTair puntPedair puntPum puntDeg puntCan punt

Faint ydy’r pris?

Roedd yn costio ………………Mae’n costio …………………….Bydd yn costio …………………

TYWYDDRhagolygon (forecast)

Roedd hi’n …………….Mae hi’n ………………..Bydd hi’n ………………

NEWYDDION

damwain = an accident gwrthdrawiad = collisionproblemau = problems streic = strike ar y môr = at sea mewn cwch = in a boat yn hwylio = sailingmewn awyren = in a plane yn hedfan = flying yn yr awyr = in the air

6

25c = dau ddeg pump ceiniog50c = hanner can ceiniog / pum deg ceiniog99c naw deg naw ceiniog

£1.50 = punt hanner can ceiniog£2.10 = dwy bunt deg ceiniog£5.75 = pum punt saith deg pump ceiniog£12 = deuddeg punt£15 = pymtheg punt£20 = ugain punt£50 = hanner can punt

tocyn (tocynnau) = ticket (tickets)

sych = dry oer = cold braf = fine stormus = stormybwrw glaw = raining bwrw eira = snowingbwrw cesair / cenllysg = hailingwlyb = wet rhewi = freezing llithrig = slipperydwym / boeth = hot danbaid = scorchingchwythu = to blow ymledu = to spread

Gogledd

Gorllewin Dwyrain

De

cynllun = plan cynlluniau = plans penderfynu = to decidear agor = to open ar gau = to close ar gael = available dathlu = to celebrateyn codi / yn cynyddu = to rise / to increase yn gostwng = to go down / to lowerllongyfarchiadau = congratulations siom = disappointmentennill = to win colli = to lose yn erbyn = against

Ateb y ffôn

Cyfarch cwsmeriaid

Diolch

7

Prynhawn da. Sara

sy’n siarad.

Bore da. Cwmni Arad

Pinc. Sut alla i

helpu chi?Helo. Ysgol gynraddRhos-y-maen. Ga i

helpu chi?

Bore da. Neis i’ch gweld chi

eto.Prynhawn

da. Dewch i mewn.

Eisteddwch.Helo. Eisteddwch. Fydd Mr Jones ddim yn hir.

Diolch am eich amser.

Diolch am helpu. Rydych chi wedi bod

yn garedig iawn.

Diolch am y

cyngor. Diolch yn fawr

iawn.Dw i wedi dysgu

llawer.

GEIRFA’R SWYDDFAhysbysebu = to advertise hysbysebion = advertsffacsio = to fax ffonio = to phone copio = to copyffotocopio / llungopio = to photocopy argraffu = to printargraffydd = printer cyfrifiadur = computer peiriant ffacs = fax machineoffer = tools adnoddau = resources peiriannau = machines

swyddfa = office neuadd = hall cantin / ffreutur = canteenswyddfa’r rheolwr = manager’s office llyfrgell = librarytoiledau = toilets stafell gynhadledda = conference roommynedfa = entrance derbynfa = reception meithrinfa = nursery

rheolwr = manager rheolwyr = managers perchennog = owner bos = bossgweithwyr = workers cyd-weithwyr = co-workers /colleaguesysgrifennydd / ysgrifenyddes = secretary clerc = clerk gofalwr = caretakernyrs = nurse golygydd = editor gohebydd = reporter ffotograffydd = photographer arweinydd = leader dirprwy = deputy

Arwyddion

dim ysmygu dim cŵn dim bwyd a diod dim parcio / dim smygu

ail-gylchu toiledau perygl! anabl

maes parcio = car park ymholiadau = enquiries lifft = liftsyth ymlaen = straight on cymorth cyntaftalwch yma = pay hereysbyty = hospitaldim mynediad = no entryanifeiliaid gwyllt = wild animals

dim sbwriel

Stopiwch!! Preifat

8

YMADRODDION

Ar bob cyfrif = by all meansAr bigau’r drain = on tenterhooksAr agor = openAr gau = closedAr gael = availableBeth bynnag = howeverBob amser = all the timeBob tro = every timeByth eto = never againCerdded ling di long = to loiterCyn bo hir = before longDiolch byth = thank goodnessEfallai = perhaps, maybeErbyn hyn = by nowEr gwaetha = despiteGorau po gynta = the sooner the betterGwneud ei orau glas = to do his bestGwaetha’r modd = worse luckHeb siw na miw = without a soundHyd yn oed = evenIgam ogam = zig zagMae’n amlwg = it’s obviousMae’n debyg = probably

Nerth ei draed as fast as possibleNewydd sbon = brand newO hyd ac o hyd = all the timeO dro i dro = from time to timeO ddrwg i waeth from bad to worseO’r diwedd = at lastO’r gorau = O.K.Pob lwc = good luckRhoi’r gorau i = to give upRhag ofn = in caseStim ots = it doesn’t matterTa beth = anywayTybed = I wonderUnwaith ac am byth once and foreverWeithiau = sometimesYn enwedig = especiallyYn ystod = duringYsgwyd llaw = to shake hands

9

TREIGLIADAU

Treiglad meddal yn dilyn ………

C T P B D G M RH LLG D B F DD F R L

1. Arddodiaid (prepositions) Am ddiflas Ar frys At bennaeth y chweched Dan fygythiad Dros dro Drwy ddweud Hen berson Unig blentyn Prif fynedfa I Gaerdydd O Gaerdydd Gan ofyn Hyd fraich Wrth ddarllen Dau fachgen Dwy ferch

2. “y” + enw benywaidd unigol (feminine singular noun) e.e. merch = y ferch gwers = y wers cerdd =- y gerdd

3. enw benywaidd unigol e.e. rhaglen deledu ffilm dda nofel gyffrous

4. “yn” + ansoddair (adjective)e.e. da = yn dda pert = yn bert gwych = yn wych

5. “ei” (his)e.e. ei gariad ei ben ei deulu

amyneddgar

arbennig cwrtais defnyddiol

direidus gwyllt

patient special polite useful mischievous

wild

gwallgof hyderus llawn nawddoglyd

poenus prydferth

mad confident full sickening painful prettyrhwydd siaradus taclus ysgafn seimllyd erchyll

10

amar atdandrosdrwyhenunigprifioganhydwrthdaudwy

easy talkative neat light greasy dreadful

Treiglad trwynol yn dilyn ………

C G P B D Tngh ng mh m n nh

yng ym yn

1. “yn” + enw llee.e. Caerdydd = yng Nghaerdydd Preseli = ym Mhreseli Dinas = yn Ninas Garnant = Yng Ngarnant

2. “fy” (my)e.e. pensil = fy mhensil car = fy nghar tocyn = fy nhocyn

Treiglad llaes yn dilyn ………

C T Pch th ph

1. “a” (and)e.e. ci a chath pen a phensil

2. “gyda” (with)e.e. gyda chariad gyda theulu ffrind

3. “ei” (her)e.e. ei cheffyl ei thadcuCWESTIYNAU

BLE? (Where?)Ble wyt ti’n byw?Yn Hwlffordd / Rydw i’n byw yn AbergwaunBle wyt ti wedi bod?Yn y siop / Rwyf wedi bod yn siopa

PRYD? (When?)Pryd mae dy benblwydd di?Mis Ionawr / Mae fy mhenblwydd ym mis MaiPryd mae amser cinio?Hanner awr wedi un / Mae amser cinio am un o’r gloch.

11

SUT? (How?)Sut wyt ti?Da iawn diolch / Dw i’n reit dda diolchSut wyt ti’n mynd i’r clwb?Ar y bws / Dw i’n mynd mewn tacsi

SAWL? (How many?)Sawl person sydd yn y grŵp?Pymtheg / Mae un deg saith person fel arferSawl brawd sydd gyda ti?Dau frawd / Mae un brawd gyda fi o’r enw Huw.

BETH? (What?)Beth ydy f’enw di?Gareth Davies / Bethan ydy f’enw i.Beth ydy prifddinas Cymru?Caerdydd / Caerdydd ydy prifddinas Cymru.

PWY? (Who?)Pwy ydy pennaeth yr ysgol?Mr Jones / Mr Jones ydy enw’r pennaeth.Pwy ydy dy hoff actor?Tom Cruse / Fy hoff actor ydy Tom Cruse

PA FATH? (What type?) PA FAINT? (What size?)PA LIW? (What colour?) PAM? (Why?)FAINT? (How many?) I BA BWRPAS? (For what purpose?)OES ………..?

Oes brawd gyda ti?Oes gwaith cartref hanes?Oes problem? OES / NAC OESOes pwll nofio yn yr ardal?Oes tocyn gyda ti?Oes gwallt brown gyda fe?

Oes gêm rygbi mlaen heno?Oes / Nac oes

Oes, mae gêm rygbi mlaen henoNac oes, does dim gêm rygbi mlaen heno

GYDA

gyda fi (I) gyda ni (we)gyda ti (you) gyda chi (you)gyda fe (he) gyda nhw (they)

12

gyda hi (she)gyda’r athro gyda’r bobl

– Mae gwallt brown fel siocled gyda hi.– Mae llygaid glas fel y môr gyda fe.– Mae gwallt hir cyrliog a llygaid bach brown gyda hi.

– Mae un brawd a dwy chwaer gyda fy mam.– Mae tocyn rygbi gyda Jac – am lwcus!– Mae ffôn symudol newydd gyda fi

fi (me) fy (my)

ti (you) dy (your)fe / e (he) ei (his)hi (she) ei (her)ni (we) ein (our)chi (you) eich (your)

nhw (they) eu (their)

ATEB CWESTIYNAU

Wyt ti ………………………..? Ydw / Nac ydwe.e. Wyt ti’n hoffi coffi?

Ydy / Ydy e / Ydy hi ………………? Ydy / Nac ydye.e. Ydy Llundain yn Lloegr?

Oeddet ti …………..? Oeddwn / Nac oeddwne.e. Oeddet ti yn y sinema neithiwr?

Oedd / Oedd e / Oedd hi ….? Oedd / Nac oedde.e. Oedd hi’n bwrw glaw ddoe?

Est ti …….? Do / Naddo e.e. Est ti i’r clwb nos Sadwrn?

13

Mae llawer o

arian gyda fi – diolch i’r loteri!!

Aeth e / Aeth hi ……? Do / Naddoe.e. Aeth e i’r ysgol hon?

Gest ti …..? Do / Naddoe.e. Gest ti sglodion amser cinio?

Fydda i ………? Byddi / Na fyddie.e. Fydda i’n gallu dod hefyd?

Fydd / Fydd e / Fydd hi ……? Bydd / Na fydde.e. Fydd y gwaith yn barod?

Hoffet ti ……? Hoffwn / Na hoffwne.e. Hoffet ti ddod i’r parti?

Hoffai e / Hoffai hi ……? Hoffai / Na hoffaie.e. Hoffai e ddod hefyd?

Ai …………….? Ie / Nagee.e. Ai John sy’n hoffi rygbi?

14

Yn bendantDefinitely

Wrth gwrsOf course

Dim diolchNo thank you

Yn sicrSurelyCroeso

You’re welcomeDim gobaithNot a hope

EfallaiPerhapsPam lai!Why not!

GA I … … … … ?Ga i ……?

Cei / Na chei Cewch / Na chewch

Ga i bapur os gwelwch yn dda?Ga i ofyn cwestiwn os gwelwch yn dda?Ga i fenthyg dy lyfr os gweli di’n dda?

Mae’n ddrwg gyda fi / Mae’n ddrwg gen i = I’m sorryMae’n flin gyda fi = I’m sorryDw i’n ymddiheuro = I apologiseHoffwn i ymddiheuro = I’d like to apologise

Dylet ti ofyn wrth … = You should ask …Rhaid cael caniatad = You must have permissionSa i’n gwbod /Wn i ddim = I don’t knowI beth? = What for?

GORCHMYNION

Gwrandewch Darllenwch Ffoniwch Tecstiwch

Eistedd = Eisteddwch Cerdded = Cerddwch Bwcio = BwciwchYsgrifennu = Ysgrifennwch Anfon = Anfonwch Dysgu = DysgwchMynd = Ewch Dod = Dewch Mwynhau = Mwynhewch

Peidiwch â … (Don’t)Peidiwch â mynd Peidiwch â ffonio

AMSER PRESENNOL(Present Tense)

15

gyda phleserwith pleasure

mewn munudin a minute

mae’n bosiblit’s possible

unrhyw brydanytime

RhaidYou must

Rhaid gwisgo helmed

DimNo

Dim smygu yn y gweithle

Rydw i / Dw i (I am)Rwyt tiMae e / oMae hiRydyn niRydych chiMaen nhw

Dw i ddimDwyt ti ddimDydy e ddimDydy hi ddimDydyn ni ddimDydych chi ddimDydyn nhw ddim

Ydw i?Wyt ti?Ydy e?Ydy hi?Ydyn ni?Ydych chi?Ydyn nhw?

AMSER GORFFENNOL(Past Tense)

Roeddwn i (I was)Roeddet tiRoedd e / oRoedd hiRoedden niRoeddech chiRoedden nhw

Doeddwn i ddimDoeddet ti ddimDoedd e ddimDoedd hi dddimDoedden ni ddimDoeddech chi ddimDoedden nhw ddim

Oeddwn i?Oeddet ti?Oedd e?Oedd hi?Oedden ni?Oeddech chi?Oedden nhw?

Es i (I went) Aeth e (He went ) Aeth hi (she went) Aethon ni (We went)Ces i (I had) Cafodd e / hi (He / she had) Cafon ni (We had)

Mwynheuais i (I enjoyed) Gwyliodd e (He watched) Chwaraeon nhw (They played)

AMSER DYFODOL(Future Tense)

Bydda I (I will be)Byddi diBydd e / oBydd hiByddwn niByddwch chiByddan nhw

Fydda I ddimFyddi di ddimFydd e ddimFydd hi ddimFyddwn ni ddimFyddwch chi ddimFyddan nhw ddim

Fydda I?Fyddi di?Fydd e?Fydd hi?Fyddwn ni?Fyddwch chi?Fyddan nhw?

Hoffwn i (I’d like to) Hoffet ti (You would like to) Hoffai e / hi (He / she would like to) Hoffen nhw (They would like to) Dylwn i (I should) Dylet ti (You should )Dylen nhw (They should)

Dylech chi (You should) Ddylet ti ddim (You shouldn’t)

MYNEGI BARN

Roedd yn ………… = It was ………

16

Mae’n ……… = It’s …………Bydd yn ……… = It will be ………

Mae’n ardderchog = it’s excellentMae’n fendigedig = it’s brilliantMae’n anhygoel = it’s amazing

Mae’n dda iawn = it’s very goodMae’n gyffrous = it’s exciting

Mae’n ddefnyddiol = it’s usefulMae’n ddiddorol = it’s interesting

Mae’n hwyl = it’s funMae’n hawdd = it’s easy

Mae’n her = it’s a challengeMae’n weddol = it’s O.K.

Mae’n ofnadwy = it’s awfulMae’n sbwriel = it’s rubbishMae’n erchyll = it’s dreadfulMae’n anodd = it’s difficultMae’n ddiflas = it’s boring

Mae’n wastraff amserIt’s a waste of time

Mae’n wastraff arianIt’s a waste of money

Mae’n afiach = it’s unhealthyMae’n undonog = it’s monotonous

Yn fy marn i ………. (In my opinion) Dw i’n meddwl bod ….. (I think that) I fod yn onest … (To be honest) Rhaid dweud …/ Rhaid imi ddweud … (I must say) Dw i’n cytuno … (I agree) Dw i’n anghytuno … (I disagree) Yn ôl …. (According to …) Mae … yn dweud ( … says )

CWRICWLWM VITAE

ENW LLAWN Ceri Wyn Lloyd

DYDDIAD GENI Rhagfyr chwech 1994

17

Yn fy marn i mae smygu yn afiach.

Dw i’n cytuno gyda’r ban smygu heb amheuaeth!!

CYFEIRIAD 16 Stryd y Castell, Hwlffordd, Sir Benfro, SA70 84C

RHIF FFÔN (01437) 761882

CYFEIRIAD E-BOST ceriwyn@tiscali.com

YSGOL UWCHRADD Ysgol y Preseli, Crymych

PYNCIAU YSGOL Cymraeg, Saesneg, Gwyddoniaeth, Mathemateg, Daearyddiaeth, Hanes, Ffrangeg, Technoleg, Drama, Tecstiliau a Chwaraeon

SGILIAU ARBENNIG Dw I’n gallu siarad Cymraeg yn rhugl. Hefyd, dw I’n gallu defnyddio cyfrifiadur, yn enwedig Word a Powerpoint.

PROFIAD GWAITH Es I Ysgol Gynradd y Glannau am wythnos ym mis Mai

PROFIAD O WEITHIO

Dw I’n gweithio mewn siop sglodion bob dydd Sadwrn.Roeddwn I’n arfer gweithio mewn caffi yn y dref.

DIDDORDEBAU Syrffio a nofio. Darllen nofelau antur a gwylio ffilmiau.

ENW CANOLWR Mr M. Lewis, pennaeth yr ysgol

LLOFNOD Ceri Wyn Lloyd

DYDDIAD Medi 27

Profiad Gwaith Es i ar brofiad gwaith ym mis Medi. Es i ysgol gynradd Arberth am wythnos. Teithiais i ar y bws bob bore am chwarter wedi wyth. Roedd yn wych. Mwynheuais i’n fawr. Roeddwn i’n helpu’r plant ac hefyd, roeddwn i’n helpu’r athrawon. Roeddwn i’n hoffi ffotocopio ond doeddwn i ddim yn hoffi ffeilio. Roedd yn ddiflas. Yn fy marn i mae profiad gwaith yn dda achos mae’n brofiad newydd.

Llythyr yn cwyno

18

Gorffennol – es i / mwynheuais i ….

Mynegi barn

rheswm

mynegi barn gyda rhesymau

Disgrifiad pethau da pethau

drwg

paragraffu

Rhestr Wirio

Cyfeiriad CymraegAddress in Welsh

Dyddiad CymraegDate in Welsh

Ffurf llythyrLetter form

ParagraffauParagraphs

Sillafu cywirCorrect spelling

Manylion personol

19

16 Stryd y BreninCaerfyrddin

Ionawr 5Cwmni Bysys y BontPencader

Annwyl Syr

F’enw i ydy Geraint Jones ac dw i’n ysgrifennu ar ran clwb ieuenctid Bryn Crug. Roedd trip gyda’r clwb nos Wener – Ionawr 2. Aethon ni i Oakwood ac i fowlio deg.

Yn anffodus, roedd problemau gyda’r bws. Yn gyntaf, roedd y bws yn hwyr. Wedyn roedd y gyrrwr yn grac ac yn anghwrtais. Hefyd, doedd y radio ddim yn gweithio. Dydy hyn ddim yn ddigon da.

Hoffwn i gael arian nôl os gwelwch yn dda. Rydych chi’n gallu cysylltu gyda fi yn y clwb neu ffonio (01267) 238280.

Yn gywir

G.L.Jones

Personal details

Rheswm dros ysgrifennuReason for writing

Disgrifiad profiad gwaithDescription of work experience

Pethau daGood things

Pethau drwgBad things

Manylion cysylltuContact details

Diwedd daGood ending

LlofnodSignature

20