876.Na osnovu člana 95 tačke 3 Ustava Crne Gore donosim

UKAZ O PROGLAŠENJU ZAKONA O VAZDUŠNOM

SAOBRAĆAJUProglašavam Zakon o vazdušnom saobraćaju, koji je donijela Skupština Crne Gore 23. saziva, na

četvrtoj sjednici drugog redovnog zasijedanja u 2008. godini, dana 22. oktobra 2008. godine.Broj: 01-1855/2Podgorica, 24. oktobra 2008. godine

Predsjednik Crne Gore, Filip Vujanović, s.r.

Z A K O N O VAZDUŠNOM SAOBRAĆAJU

DIO PRVIOSNOVNE ODREDBE

Član 1(1) Ovim zakonom uređuje se vazdušni saobraćaj u vazdušnom prostoru Crne Gore (u daljem

tekstu: crnogorski vazdušni prostor), uslovi za sigurno odvijanje vazdušnog saobraćaja, usluge u vazdušnom saobraćaju, istraživanje ugrožavanja sigurnosti, nesreća i ozbiljnih nezgoda vazduhoplova, traganje i spasavanje vazduhoplova, bezbjednost vazdušnog saobraćaja, zaštita od buke vazduhoplova, inspekcija sigurnosti vazdušnog saobraćaja i prekršaji u vazdušnom saobraćaju.

(2) Ovaj zakon primjenjuje se na sve vazduhoplove koji koriste crnogorski vazdušni prostor, odnosno na strane vazduhoplove u skladu sa zaključenim međunarodnim ugovorima.

Značenje izraza

Član 2Izrazi upotrijebljeni u ovom zakonu imaju sljedeće značenje: 1) aerodrom je određeno područje na zemlji ili vodi (uključujući sve objekte, instalacije i

opremu) namijenjeno u potpunosti ili djelimično za kretanje, polijetanje, slijetanje i boravak vazduhoplova;

2) avion je vazduhoplov teži od vazduha, pokretan motorom, koji uzgon u letu dobija pretežno zbog aerodinamičkih reakcija na površinama koje u određenim uslovima leta ostaju nepokretne;

3) balon je vazduhoplov lakši od vazduha, bez motora; 4) bezbjednosni pregled je skup mjera i postupaka kojima se sprječava unošenje oružja,

eksplozivnih naprava i drugih opasnih predmeta u zaštićeno područje, a kojima bi se mogla izvršiti djela nezakonitog ometanja vazdušnog saobraćaja ili neovlašćeni pristup lica i vozila u zaštićeno područje;

5) blok vazdušnog prostora (Airspace Block) je vazdušni prostor utvrđenih dimenzija, u prostoru i vremenu, unutar koga se pružaju usluge u vazdušnom saobraćaju;

6) dirižabl je vazduhoplov lakši od vazduha pokretan motorom; 7) domaći vazdušni saobraćaj je saobraćaj koji se obavlja u vazdušnom prostoru Crne Gore; 8) EUROCONTROL je Evropska organizacija za sigurnost vazdušnog saobraćaja; 9) Evropska agencija za sigurnost vazdušnog saobraćaja (EASA) je agencija Evropske Unije

osnovana s ciljem razvijanja zajedničkih standarda sigurnosti i obezbjeđivanja njihove jedinstvene primjene u Evropi;

10) Evropska konferencija civilnog vazduhoplovstva (ECAC) je specijalizovana organizacija evropskih država u oblasti civilnog vazduhoplovstva;

11) funkcionalni blok vazdušnog prostora (Functional Airspace Block – FAB) je blok vazdušnog prostora utvrđen na osnovu operativnih zahtjeva, zbog potrebe obezbjeđivanja efikasnijeg upravljanja vazdušnim prostorom, bez obzira na postojeće državne granice;

12) helikopter je vazduhoplov teži od vazduha, pokretan motorom, koji se održava u letu reakcijom vazduha na jednom ili više rotora;

13) helidrom je aerodrom ili određena površina na zemlji ili objektu namijenjena u potpunosti ili djelimično za dolaske, odlaske i kretanje helikoptera;

14) homologacija je postupak kojim se utvrđuje da li tip vazduhoplova ili vazduhoplovnog uređaja odgovara propisima za izgradnju vazduhoplova ili vazduhoplovnog uređaja, kao i da ne pokazuje obilježja ili osobine koje ugrožavaju ili bi mogle ugroziti njegovu bezbjednu upotrebu;

15) interoperabilnost (interoperability) je niz funkcionalnih, tehničkih i operativnih karakteristika sistema i sastavnih elemenata tehničkih sistema vazdušne plovidbe, kao i njihovih operativnih postupaka, u cilju obezbjeđenja sigurnog, neprekinutog i efikasnog rada;

16) javni vazdušni saobraćaj je linijski i povremeni prevoz lica ili stvari; 17) jedrilica je vazduhoplov teži od vazduha, bez motora, koji uzgon u letu dobija pretežno zbog

aerodinamičkih reakcija na površinama koje u određenim uslovima leta ostaju nepokretne; 18) kabinska posada su članovi posade vazduhoplova koji nijesu članovi letačke posade;19) kabotaža je pravo da strani vazdušni prevoznik države potpisnice Konvencije o

međunarodnom civilnom vazduhoplovstvu obavlja prevoz putnika, pošte i roba u javnom vazdušnom saobraćaju između odredišta unutar teritorije Crne Gore;

20) kontrola letenja je sprječavanje sudara vazduhoplova u vazduhu i na manevarskim površinama aerodroma, između vazduhoplova i vozila, kao i između vazduhoplova i ostalih prepreka na manevarskim površinama aerodroma, u svrhu sigurnog, redovnog i nesmetanog odvijanja vazdušnog saobraćaja;

21) kontrolisani aerodrom je aerodrom na kojem se obavlja kontrola letenja za aerodromski saobraćaj;

22) korisnik vazdušnog prostora (Airspace User) je civilni ili vojni vazduhoplov koji leti u vazdušnom prostoru, kao i bilo koji drugi učesnik koji zahtijeva upotrebu vazdušnog prostora;

23) letačka posada su članovi posade vazduhoplova koji posjeduju odgovarajuću dozvolu za upravljanje vazduhoplovom ili za obavljanje drugih poslova u vezi sa upravljanjem vazduho-plova tokom letenja;

24) letilište je aerodrom koji se, u načelu, upotrebljava za letenje vazduhoplova koji ne polijeću samostalno, a čija se upotreba može proširiti i za letenje drugih vrsta vazduhoplova koji se upotrebljavaju u posebnom vazdušnom saobraćaju;

25) linija je niz letova između dva ili više mjesta koji se obavljaju prema redu letenja; 26) linijski vazdušni saobraćaj je redovni komercijalni prevoz lica i/ili stvari, koji je dostupan

svima pod jednakim uslovima, a obavlja se po unaprijed utvrđenim linijama, prema unaprijed utvrđenom redu letenja i po objavljenim cijenama i opštim uslovima prevoza;

27) manevarska površina je dio aerodroma na zemlji ili vodi (osim stajanke), određen za polijetanje, slijetanje ili kretanje vazduhoplova prije polijetanja i nakon slijetanja;

28) međunarodna norma je svaka specifikacija za fizičke osobine, konfiguraciju, materijal, sposobnost ili osobine, osoblje ili postupak, čija je istovjetna primjena prihvaćena kao neophodna za sigurno, redovno i nesmetano odvijanje vazdušnog saobraćaja, a koje države potpisnice moraju zadovoljiti, u skladu sa Konvencijom o međunarodnom civilnom vazduho-plovstvu;

29) međunarodni aerodrom je aerodrom utvrđen kao ulazni ili izlazni aerodrom u međunarodnom vazdušnom saobraćaju na kojem se sprovode postupci carine, granične kontrole i slično;

30) međunarodni vazdušni saobraćaj je saobraćaj koji se obavlja u vazdušnom prostoru iznad teritorija dvije ili više država;

31) mješoviti aerodrom je aerodrom koji se koristi i za civilno i za vojno letenje,32) Nacionalni nadzorni organ (National Supervisory Authority – NSA) je organ u čijoj je

nadležnosti, po ovom zakonu, obavljanje poslova certifikovanja i kontinuiranog nadzora provajdera vazduhoplovnih usluga, kao i obavljanje drugih poslova u skladu sa propisima donesenim na osnovu ovog zakona;

33) nadležna kontrola letenja (Air Traffic Control Unit) je oblasni centar kontrole letenja, prilazna kontrola letenja ili aerodromska kontrola letenja;

34) nesreća vazduhoplova je događaj u vezi s operacijom vazduhoplova, koji nastane od trenutka kad se jedno ili više lica ukrca u vazduhoplov s namjerom da obavi let do trenutka iskrcavanja svih lica iz vazduhoplova, a posljedice su smrt ili teška tjelesna povreda jedne ili više osoba u vazduhoplovu ili van njega, uništenje vazduhoplova, nestanak vazduhoplova ili nedostupnost vazduhoplovu kao posljedica nesreće, oštećenje osnovne strukture vazduhoplova ili veće oštećenje imovine trećeg lica;

35) nezgoda vazduhoplova je događaj u vezi s operacijom vazduhoplova koji utiče ili bi mogao uticati na sigurnost vazduhoplova, a nije nesreća;

36) objavljivanje na način uobičajen u vazdušnom saobraćaju je objavljivanje u "Zborniku vazduhoplovnih informacija (AIP)", hitnim informacijama (NOTAM), cirkularnim pismom vazduhoplovnih informacija (AIC) ili drugim posebnim publikacijama;

37) oblast informisanja vazduhoplova u letu je vazdušni prostor određenih dimenzija u kojem se pružaju usluge informisanja u letu i obavlja uzbunjivanje;

38) ograničenje u vazdušnom prostoru (Airspace Restriction) je skup mjera i aktivnosti kojima se ograničava odvijanje vazdušnog saobraćaja u utvrđenom dijelu crnogorskog vazdušnog prostora: - unutar koga se, zavisno od slučaja, u određenom vremenu mogu odvijati aktivnosti opasne za letenje vazduhoplova (opasno područje – Danger Area); - unutar koga je letenje vazduhoplova ograničeno u skladu s unaprijed utvrđenim uslovima (uslovno zabranjeno područje – Restricted Area); - unutar koga je letenje vazduhoplova zabranjeno (zabranjeno područje – Prohibited Area);

39) opasno približavanje vazduhoplova je situacija u kojoj su, prema mišljenju vođe vazduhoplova ili kontrolora letenja, udaljenosti između vazduhoplova, kao i njihove međusobne pozicije i brzine takve da je ugrožena sigurnost tih vazduhoplova;

40) operativna licenca (Operating Licence) je odobrenje vazdušnom prevozniku za obavljanje prevoza lica i/ili stvari, uz naplatu i/ili naknadu;

41) operativna površina je dio aerodroma na zemlji ili vodi određen za polijetanje, slijetanje ili kretanje vazduhoplova prije polijetanja i nakon slijetanja , koji se sastoji od manevarske površine i stajanke;

42) operativne usluge u vazdušnom saobraćaju (Air Traffic Services – ATS) su različite usluge uspostavljene u svrhu prosljeđivanja informacija o vazduhoplovu u letu, uzbunjivanja, savjetodavne usluge u vazdušnom saobraćaju i usluge kontrole letenja;

43) operativni podaci (Operational Data) su informacije o svim fazama leta potrebne za donošenje operativnih odluka od strane provajdera vazduhoplovnih usluga, korisnika vazdušnog prostora, operatora aerodroma i drugih zainteresovanih subjekata;

44) operativni vazdušni saobraćaj (Operational Air Traffic – OAT) su svi letovi civilnih vazduhoplova, kao i letovi državnih vazduhoplova, koji se obavljaju u skladu sa posebno utvrđenim postupcima koji odstupaju od pravila i postupaka za opšti vazdušni saobraćaj (GAT);

45) operator aerodroma je pravno lice koje koristi aerodrom za sopstvene potrebe ili za obavljanje komercijalne djelatnosti ili fizičko lice koje koristi aerodrom za sopstvene potrebe;

46) operator vazduhoplova je pravno ili fizičko lice koje koristi vazduhoplov u komercijalne svrhe ili za e sopstvene potrebe;

47) opšti vazdušni saobraćaj (General Air Traffic – GAT) su svi letovi civilnih vazduho-plova, kao i letovi državnih vazduhoplova, koji se obavljaju u skladu sa postupcima ICAO-a;

48) Organizacija međunarodnog civilnog vazduhoplovstva (ICAO) je specijalizovana organizacija Ujedinjenih nacija, osnovana Konvencijom o međunarodnom civilnom vazduho-plovstvu od

7. novembra 1944. godine u Čikagu (u daljem tekstu: Konvencija) u svrhu razvijanja standarda, tehnologije i podsticanja i razvoja međunarodnog vazdušnog saobraćaja;

49) ozbiljna nezgoda je nezgoda koja uključuje okolnosti koje ukazuju da se nesreća mogla dogoditi;

50) pilot je lice koje je ovlašćeno za upravljanje vazduhoplovom posebnom dozvolom izdatom od strane nadležnog organa;

51) plan leta je skup informacija o namjeravanom letu ili dijelu leta vazduhoplova, koje se podnose, u načelu, u pisanom obliku, nadležnoj kontroli letenja;

52) plovidbenost vazduhoplova ili vazduhoplovnog uređaja je sposobnost za siguran vazdušni saobraćaj;

53) područja sa ograničenjem letenja su opasna, uslovno zabranjena ili druga područja, osim zabranjenih područja koja su utvrđena u svrhu sigurnog odvijanja vazdušnog saobraćaja;

54) poletno-sletna staza je utvrđena pravougaona površina na zemlji, vodi ili objektu, namijenjena za polijetanje i slijetanje vazduhoplova;

55) posada (letačka i kabinska) vazduhoplova su lica koja je operator vazduhoplova odredio za obavljanje određenih poslova u vazduhoplovu tokom letenja;

56) poseban vazdušni saobraćaj je (ukupan) vazdušni saobraćaj koji nije javni vazdušni saobraćaj;

57) povremeni vazdušni saobraćaj je komercijalni prevoz lica i/ili stvari koji nije linijski, a koji se obavlja uz posebno ugovorene uslove - čarter prevoz (pojedinačni ili serijski), taksi prevoz, panoramski letovi i slično;

58) preporučena praksa je svaka specifikacija za fizičke osobine, konfiguraciju, materijal, sposobnost ili osobine, osoblje ili postupak čija je jednoobrazna primjena prihvaćena kao poželjna zbog sigurnog, redovnog i nesmetanog odvijanja vazdušnog saobraćaja, a koje države potpisnice trebaju nastojati da zadovolje, u skladu sa Konvencijom o međunarodnom civilnom vazduho-plovstvu;

59) prevoz za sopstvene potrebe je nekomercijalni prevoz lica i/ili stvari; 60) provajder vazduhoplovnih usluga je specijalizovana organizacija osnovana Odlu-kom

Vlade Crne Gore za pružanje vazduhoplovnih usluga;61) pružanje usluga iz vazduha je komercijalna upotreba vazduhoplova u svrhe koje nijesu

komercijalni prevoz lica ili stvari (radovi u poljoprivredi, šumarstvu ili građevinarstvu, protivpožarnoj zaštiti, protivgradnoj zaštiti, traganju i spašavanju, unaprjeđenju, nadzoru i patroliranju, provjeri radionavigacionih uređaja, snimanju iz vazduha i sl.);

62) red letenja je utvrđeno vrijeme polijetanja i slijetanja vazduhoplova u linijskom vazdušnom saobraćaju;

63) rezervacija vazdušnog prostora (Airspace Reservation) je skup postupaka i mjera kojim se utvrđuje dio vazdušnog prostora koji je privremeno rezervisan za ekskluzivnu ili specifičnu upotrebu od strane različitih korisnika;

64) rulna staza je određena površina na aerodromu namijenjena za kretanje vazduhoplova između stajanke i poletno-sletne staze;

65) savjetodavne usluge u vazdušnom saobraćaju (Air Traffic Advisory Services) su usluge koje se pružaju u vazdušnom prostoru u svrhu najvećeg mogućeg osiguranja razdvajanja vazduhoplova koji lete prema pravilima instrumentalnog letenja i planu leta;

66) sigurnost je preduzimanje preventivnih mjera, radnji i postupaka u svrhu sprječavanja nesreća i ozbiljnih nezgoda vazduhoplova ili umanjenja njihovih posljedica;

67) slot je unaprijed utvrđeni i u red letenja uvršteni termin slijetanja na određeni aerodrom, kao i polijetanja sa istog;

68) stajanka je određeno područje na aerodromu namijenjeno za smještaj vazduhoplova u cilju ukrcaja i iskrcaja putnika, ukrcaja i iskrcaja stvari ili pošte, kao i za parkiranje i održavanje vazduhoplova;

69) struktura vazdušnog prostora (Airspace-Structure) je posebno određen dio vazdušnog prostora dizajniran tako da osigura sigurne i optimalne operacije vazduhoplova;

70) tehnički sistemi vazdušnog saobraćaja su skup sastavnih elemenata na vazduhoplovu i na zemlji, kao i satelitskih uređaja koji pružaju podršku u pružanju usluga u vazdušnoj plovidbi tokom svih faza operacija vazduhoplova;

71) Udružene vazduhoplovne vlasti Evrope (JAA) čine tijelo ECAC-a i predstavljaju interesno udruživanje vazduhoplovnih vlasti evropskih država sa ciljem razvoja i sprovođenja opštih sigurnosnih propisa i procedura u vazduhoplovstvu;

72) ultralaki vazduhoplov je ultralaki avion, ultralaka jedrilica, zmaj i paraglajder;73) upravljanje protokom vazdušnog saobraćaja (Air Traffic Flonj Management – ATFM)

je funkcija uspostavljena u cilju podrške odvijanja sigurnog, redovnog i ubrzanog protoka vazdušnog saobraćaja uz maksimalno korišćenje kapaciteta kontrole letenja i uz obim saobraćaja koji odgovara kapacitetima koje su objavili određeni pružaoci usluga kontrole letenja;

74) upravljanje vazdušnim prostorom (Airspace Management) je funkcija planiranja čiji je primarni cilj maksimiziranje upotrebe raspoloživog vazdušnog prostora putem dinamične raspodjele vremena korišćenja i, povremeno, raspodjelom vazdušnog prostora između različitih kategorija korisnika vazdušnog prostora na osnovu kratkoročnih potreba;

75) upravljanje vazdušnim saobraćajem (Air Traffic Management – ATM) je skup funkcija u vazduhoplovu i na zemlji (operativne usluge u vazdušnom saobraćaju, upravljanje vazdušnim prostorom i upravljanje protokom vazdušnog saobraćaja) potrebnih radi osiguranja sigurnog i efikasnog kretanja vazduhoplova tokom svih faza operacija vazduhoplova;

76) usluga vazduhoplovnog informisanja (Aeronautical Information Service – AIS) je usluga uspostavljena u određenom području pokrivenosti koja služi za prosljeđivanje vazduhoplovnih informacija i podataka neophodnih za sigurnost, redovnost i efikasnost vazdušnog saobraćaja;

77) usluge informisanja vazduhoplova u letu (Flight Information Services – FIS) su usluge uspostavljene u svrhu pružanja savjeta i informacija potrebnih za sigurno, redovno i efikasno obavljanje letova;

78) usluge komunikacije, navigacije i nadzora (Communication, Navigation, Surveillance Services – CNS) su: - usluge komunikacije (Communication Services – COM) : usluge u vazduhoplovnoj nepokretnoj i pokretnoj mreži koje omogućuju komunikacije zemlja-zemlja, vazduh-zemlja i vazduh-vazduh za potrebe kontrole vazdušnog saobraćaja, - usluge navigacije (Navigation Services – NAV): usluge i tehnički sistemi vazdušnog saobraćaja za prosljeđivanje vazduhoplovima informacija o poziciji i vremenskoj udaljenosti, - usluge nadzora (Surveillance Services – SUR) : usluge i tehnički sistemi vazdušnog saobraćaja za utvrđivanje pojedinih pozicija vazduhoplova u cilju sigurnog razdvajanja;

79) usluge kontrole letenja (Air Traffic Control Services – ATC) su usluge uspostavljene u cilju sprječavanja sudara između vazduhoplova, između vazduhoplova i prepreka na manevarskim površinama aerodroma, kao i zbog ubrzanja i održavanja redovnog protoka vazdušnog saobraćaja;

80) usluge uzbunjivanja (Alerting Services – ALRS) su usluge uspostavljene u cilju izvještavanja nadležnih subjekata o vazduhoplovu kojem je potrebna pomoć traganja i spašavanja po potrebi pružanja pomoći tim subjektima tokom traganja i spašavanja vazduhoplova;

81) usluge vazduhoplovne meteorologije (Meteorological Services – MET) su usluge i tehnički sistemi vazdušnog saobraćaja kojima se vazduhoplovima obezbjeđuju meteorološke prognoze, upoznavanje s meteorološkom situacijom, osmatranje, kao i ostale meteorološke informacije i podaci za korišćenje u vazduhoplovstvu;

82) vazduhoplov je svaka naprava sa posadom koja leti ili se održava u atmosferi usled reakcije vazduha, osim reakcije vazduha koji se odbija od površine zemlje;

83) vazduhoplovna prepreka je stalni ili pokretni objekat ili njegov dio, smješten na području namijenjenom za kretanje vazduhoplova po tlu ili objekat koji zadire u površine namijenjene za bezbjednost vazduhoplova u letu;

84) vazduhoplovni model je vazduhoplov bez posade, teži od vazduha, sposoban za letenje, pretežno razvijen i upotrebljavan u sportske svrhe;

85) vazduhoplovni propisi udruženih vazduhoplovnih vlasti Evrope (JAR) su tehnički standardi koje po pravilu primjenjuju evropske države članice ECAC-a;

86) Vazduhoplovni savez Crne Gore je nacionalno udruženje aeroklubova (ovlašćena organizacija koja u skladu s važećim propisima obavlja poslove iz područja vazduhoplovno-sportskog letenja);

87) vazduhoplovni uređaji su svi dijelovi, oprema i pribor vazduhoplova za koje je propisana homologacija, kao i ostali uređaji koji nijesu nužno sastavni dijelovi, oprema ili pribor vazduhoplova, a podliježu homologaciji;

88) vazduhoplovno osoblje je posada vazduhoplova (letačka i kabinska) kao i osobe koje pružaju operativne usluge u vazdušnom saobraćaju;

89) vazduhoplovno-sportska letjelica je vazduhoplov s posadom, teži od vazduha, sa ili bez motora (padobran, ultralaki avion, paraglajder, jedrilica i slično);

90) vazdušna luka je aerodrom s najmanje jednim utvrđenim normiranim postupkom preciznog instrumentalnog prilaženja, na kojem postoje postrojenja za smještaj, održavanje, popravku, prihvat i otpremu vazduhoplova, putnika i stvari;

91) vazdušna plovidba je letenje vazduhoplova i kretanje vazduhoplova po operativnim površinama aerodroma;

92) vazdušni prevoz je prevoz lica ili stvari vazduhoplovom iz jednog mjesta u drugo; 93) vazdušni prevoznik je operator vazduhoplova koji komercijalno prevozi lica i/ili stvari

vazduhoplovima;94) vazdušni prevoz za sopstvene potrebe je nekomercijalni prevoz lica i/ili stvari; 95) vazdušni saobraćaj je proces premještanja, odnosno prevoza lica i/ili stvari vazdušnom

plovidbom, kao i bilo koja druga upotreba ili djelovanje u vazdušnom prostoru;96) vazdušno pristanište je aerodrom za avione ili helikoptere (helidrom), namijenjen za

polijetanje i slijetanje u vizuelnim meteorološkim uslovima; 97) vođa vazduhoplova je lice s pravom konačne odluke, odgovorno za upravljanje i

posluživanje vazduhoplova tokom vremena leta i na tlu; 98) vrijeme leta je ukupno vrijeme od trenutka kad vazduhoplov započne vožnju od polijetanja,

do trenutka potpunog zaustavljanja vazduhoplova nakon slijetanja; 99) zmaj je vazduhoplov teži od vazduha, bez motora i sistema za upravljanje, privezan ili vučen

sa zemljine površine.

Primjena drugih propisa

Član 3 Na pitanja koja nijesu posebno uređena ovim zakonom primjenjuju se propisi kojima je uređen

opšti upravni postupak, zaključeni međunarodni ugovori, propisi Evropske Unije i pravila i standardi koji se odnose na sigurnost i bezbjednost u vazdušnom saobraćaju.

Vazdušni proctor

Član 4 (1) Crnogorski vazdušni prostor je prostor iznad kopna, unutrašnjih morskih voda i teritorijalnog

mora Crne Gore.(2) Upotreba crnogorskog vazdušnog prostora je slobodna za sve vazduhoplove koji obavljaju

vazdušni saobraćaj u skladu sa ovim zakonom i propisima donesenim na osnovu ovog zakona.Agencija za civilno vazduhoplovstvo

Osnivanje Agencije za civilno vazduhoplovstvo

Član 5(1) Vlada Crne Gore (u daljem tekstu: Vlada) osniva Agenciju za civilno vazduhoplovstvo (u

daljem tekstu: Agencija), koja ima svojstvo pravnog lica sa sjedištem u Podgorici. (2) Agencija je samostalna u obavljanju poslova iz svog djelokruga, a za svoj rad odgovara

Ministarstvu saobraćaja, pomorstva i telekomunikacija (u daljem tekstu: Ministarstvo) i Vladi, kojoj podnosi godišnji izvještaj o radu, uz mišljenje Ministarstva.

Djelatnost Agencije Član 6

Agencija obavlja poslove od javnog interesa za Crnu Goru, i to: 1) certifikovanje i stručni nadzor u smislu kontinuiranog ispunjavanja uslova za obavljanje

vazdušnog saobraćaja i drugih djelatnosti u vazdušnom saobraćaju; 2) izdavanje operativnih licenci i uvjerenja o sposobnosti (ispunjenost propisanih uslova za

sigurno korišćenje vazduhoplova) i odobravanja operativnih priručnika vazdušnom prevozniku; 3) određivanje organizacije za proizvodnju vazduhoplova, djelova i uređaja vazduhoplova u

Crnoj Gori;4) određivanje pravnih ili fizičkih lica koja obavljaju ljekarske preglede vazduhoplovnog osoblja;5) određivanje školskih centara i programa za osposobljavanje vazduhoplovnog osoblja,

vazduhoplova i aerodroma; 6) određivanje vazdušnih puteva i ruta, na predlog provajdera vazduhoplovnih usluga;7) vođenje propisanih registara i evidencija;8) učestvovanje u međunarodnim aktivnostima, uključujući i procese pregovaranja kod

zaključivanja međunarodnih ugovora;

9) predstavljanje Crne Gore u Organizaciji međunarodnog civilnog vazduhoplovstva (ICAO) i drugim međunarodnim organizacijama i institucijama iz oblasti vazdušnog saobraćaja; 10) učestvovanje u radu stručnih tijela i radnih grupa pri međunarodnim organizacijama iz oblasti vazdušnog saobraćaja; 11) saradnje sa inostranim tijelima nadležnim za civilni vazdušni saobraćaj; 12) pripremanje stručnih osnova za: izradu podzakonskih akata, planova, programa, registra, visine naknade i druge stručne osnove za akte koje donosi Vlada i Ministarstvo u skladu sa ovim zakonom; 13) rješavanje pitanja i prigovora, razmatranja inicijative i donošenje procedura i normi iz domena zaštite interesa i prava korisnika usluga; 14) obavlja i druge poslove u skladu sa ovim zakonom, drugim propisima i Statutom Agencije.

Statut Agencije Član 7

(1) Statutom Agencije utvrđuje se naročito: unutrašnja organizacija, predstavljanje i zastupanje, rad i poslovanje, ovlašćenja, nadležnosti i način odlučivanja organa Agencije, opšti akti, tajnost podataka, javnost rada i druga pitanja značajna za funkcionisanje Agencije.

(2) Statut Agencije, uz prethodnu saglasnost Vlade, donosi Savjet Agencije. Organi Agencije

Član 8

Organi Agencije su Savjet Agencije i direktor. Savjet Agencije

Član 9

(1) Agencijom upravlja Savjet Agencije koji ima predsjednika i četiri člana. Predsjednik Savjeta, organizuje sjednice i predsjedava radom Savjeta, a u njegovom odsustvu mijenja ga član Savjeta koga

izabere Savjet na prvoj sjednici. Redovne sjednice Savjeta Agencije, održavaju se najmanje jednom mjesečno. Za svoj rad Savjet odgovara Vladi.

(2) Predsjednika i članove Savjeta Agencije imenuje Vlada na period od pet godina i mogu biti imenovani najviše dva puta uzastopno. Za prvi izbor Savjeta, dva člana Savjeta imenuju se na period od pet godina, a dva člana na period od tri godine.

(3) Za predsjednika Savjeta, članove Savjeta i direktora može biti imenovan državljanin Crne Gore koji ima visoku stručnu spremu saobraćajne, tehničke, pravne ili ekonomske struke i najmanje pet godina radnog iskustva.

(4) Predsjednik Savjeta i članovi Savjeta ne mogu biti lica koja su u radnom odnosu ili obavljaju druge poslove u pravnim licima na koje se primjenjuje ovaj zakon, niti mogu biti vlasnici, suvlasnici ili članovi njihovih upravnih i nadzornih odbora ili obavljati druge poslove zbog kojih bi moglo doći do sukoba interesa.

(5) Predsjednik i članovi Savjeta podnose izjavu da za njihovo imenovanje nema smetnji u pogledu sukoba interesa iz stava 4 ovog člana.

(6) Vlada će razriješiti predsjednika i/ili člana Savjeta Agencije i prije isteka mandata, ako:1) podnese ostavku;

2) je osuđen za krivično djelo ili za djelo koje ga čini nedostojnim za vršenje dužnosti;

3) poslove obavlja suprotno zakonu, nestručno i nesavjesno;4) svojim ponašanjem i radom dovede u pitanje ugled ili rad Agencije;5) trajno izgubi sposobnost za vršenje dužnosti;6) ne ispunjava uslove iz stava 4 ovog člana.

(7) Savjet Agencije donosi odluke većinom glasova svih članova Savjeta Agencije. (8) Savjet Agencije obavlja sljedeće poslove:

1) donosi Statut Agencije i druge opšte akte;2) donosi godišnji program rada i razvoja Agencije; 3) donosi finansijski plan i završni račun Agencije;

4) raspisuje konkurs za izbor direktora, imenuje i razrješava direktora, uz saglasnost Ministarstva;

5) odlučuje o drugim pitanjima u skladu sa ovim zakonom i Statutom Agencije. (9) Članovi Savjeta Agencije imaju pravo na mjesečnu naknadu za svoj rad, koja se isplaćuje iz sredstava Agencije, u skladu sa Statutom Agencije.

Direktor Agencije

Član 10 (1) Agenciju predstavlja i zastupa direktor Agencije. Direktor Agencije imenuje se na period od

četiri godine i može biti imenovan najviše dva puta uzastopno.(2) Na direktora Agencije primjenjuju se odredbe člana 9 stav 4 ovog zakona. (3)Savjet Agencije će razriješiti direktora Agencije prije isteka mandata u slučajevima iz člana 9

stav 6 ovog zakona. (4) Direktor za svoj rad odgovara Savjetu Agencije.

Poslovanje Agencije Član 11

(1) Agencija vodi odvojeno računovodstvo za sredstva koja se koriste za obavljanje poslova javnih ovlašćenja i sigurnosti i bezbjednosti vazdušnog saobraćaja i prihode ostvarene po tim osnovama, a posebno u odnosu na sredstva za obavljanje ostalih poslova Agencije, u skladu sa posebnim propisom.

(2) Svi obračuni prihoda i rashoda Agencije podliježu godišnjoj reviziji od strane nezavisnog ovlašćenog revizora, kojeg imenuje Vlada, u skladu sa zakonom kojim su uređene javne nabavke.

(3) Troškove revizije snosi Agencija.(4) Sredstva za obavljanje i razvoj djelatnosti Agencije obezbjeđuju se iz:

1) prihoda od djelatnosti Agencije; 2) dijela naknada iz člana 122 stav 4 ovog zakona, za poslove iz nadležnosti Agencije, a koje se utvrđuju u skladu sa zaključenim međunarodnim ugovorima; 3) dijela naknade koju plaćaju operatori vazduhoplova po toni prevezene robe u civilnom vazdušnom saobraćaju;

4) dijela naknade koju plaćaju putnici u civilnom vazdušnom saobraćaju u odlasku; 5) drugih izvora u skladu sa zakonom.

(5) Visinu naknade iz stava 4 tač. 3 i 4 ovog člana propisuje Ministarstvo.(6) Ako se godišnjim obračunom prihoda i rashoda Agencije utvrdi da su ukupno ostvareni

prihodi Agencije veći od ukupno ostvarenih rashoda, višak prihoda se izdvaja na poseban račun i može se koristiti isključivo za ispunjenje obaveza nastalih radi unapređenja sigurnosti i bezbjednosti vazdušnog saobraćaja i ostvarivanja funkcije Agencije u narednoj kalendarskoj godini.

(7) Agencija odgovara za sopstvene obaveze cjelokupnom svojom imovinom, a Vlada solidarno i neograničeno za obaveze Agencije.

(8) Agencija može steći, opteretiti ili otuđiti nekretninu ili drugu imovinu u skladu sa zakonom kojim je uređena državna imovina i Statutom Agencije.

(9) Agencija, do kraja drugog kvartala tekuće godine, priprema Izvještaj o radu i finansijski izvještaj za prethodnu godinu. Finansijski izvještaj sadrži finansijske pokazatelje poslovanja Agencije. Uz finansijski izvještaj prilaže se izvještaj nezavisnog revizora.

(10) Izvještaje iz stava 9 ovog člana usvaja Savjet i dostavlja Vladi radi razmatranja.

Oblast informisanja

Član 12(1) Informisanje vazduhoplova u letu i kontrola vazdušnog saobraćaja prostire se i izvan

crnogorskog vazdušnog prostora do granica utvrđenih međunarodnim ugovorima.

(2) Oblast informisanja vazduhoplova u letu i kontrole vazdušnog saobraćaja Crne Gore (u daljem tekstu: Oblast) utvrđuje se propisom Ministarstva.

(3) Strukturu Oblasti (koja se, između ostalog, odnosi na gornji i donji sloj vazdušnog prostora) iz stava 2 ovog člana, kao i uslove za njeno korišćenje određuje Agencija, na predlog provajdera vazduhoplovnih usluga.

Vazdušni putevi i ruteČlan 13

(1) Tokovi vazdušnog saobraćaja usmjeravaju se vazdušnim putevima i rutama kojima se vazdušni saobraćaj mora odvijati.

(2)Vazdušne puteve i rute određuje Agencija, na predlog provajdera vazduhoplovnih usluga u Oblasti.

Upravljanje vazdušnim prostorom Član 14

(1) Upravljanje vazdušnim prostorom (dimenzioniranje, uređenje i struktura, klasifikacija, fleksibilna upotreba vazdušnog prostora), kao i druge funkcije sa ciljem maksimalnog korišćenja raspoloživog vazdušnog prostora, sprovodi se po ovom zakonu i zaključenim međunarodnim ugovorima.

(2) Bliže uslove upravljanja vazdušnim prostorom iz stava 1 ovog člana propisuje Ministarstvo, uz saglasnost ministarstva nadležnog za poslove odbrane.

Upravljanje vazdušnim prostorom u realnom vremenu Član 15

(1) U cilju upravljanja vazdušnim prostorom u realnom vremenu, za pružanje operativnih usluga u vazdušnom saobraćaju, provajder vazduhoplovnih usluga i ministarstvo nadležno za poslove odbrane uspostaviće postupke za civilno-vojnu koordinaciju i obezbijediti komunikacijske sisteme koji obezbjeđuju međusobnu razmjenu podataka kako bi se omogućila aktivacija, deaktivacija i relokacija vazdušnog prostora.

(2) Provajder vazduhoplovnih usluga dužan je uspostaviti postupke za civilno-vojnu koordinaciju i komunikacijske sisteme između organizacionih jedinica nadležnih za operativne usluge u vazdušnom saobraćaju.

(3) Postupci za civilno-vojnu koordinaciju i komunikacijski sistemi iz stava 1 ovog člana, kao i razmjena podataka o vazdušnom saobraćaju i vazdušnom prostoru iz razloga bezbjednog razdvajanja vazduhoplova čije vođenje je u nadležnosti ministarstva nadležnog za poslove odbrane od ostalog vazdušnog saobraćaja, uređuju se posebnim ugovorom između ministarstva nadležnog za poslove odbrane i provajdera vazduhoplovnih usluga.

Vazduhoplovne usluge

Član 16 (1) Vazduhoplovne usluge u crnogorskom vazdušnom prostoru, unutar granica utvrđenih

funkcionalnih blokova vazdušnog prostora, obavljaju se u skladu sa ovim zakonom. (2) Vazduhoplovne usluge se obavljaju i izvan crnogorskog vazdušnog prostora, do granica

utvrđenog funkcionalnog bloka vazdušnog prostora, pod uslovima i u skladu sa zaključenim međunarodnim ugovorima.

Civilni i vojni vazdušni saobraćajČlan 17

(1) Civilni vazdušni saobraćaj je, u smislu ovog zakona, ukupan vazdušni saobraćaj osim vojnog vazdušnog saobraćaja.

(2) Vojni vazdušni saobraćaj je vazdušni saobraćaj u kojem učestvuju vojni vazduhoplovi Crne Gore i strani vojni vazduhoplovi koji isključivo služe u vojne svrhe.

Civilni, vojni i državni vazduhoplovi Član 18

(1) Civilni vazduhoplovi Crne Gore su svi vazduhoplovi koji su upisani u registar civilnih vazduhoplova Crne Gore (u daljem tekstu: Registar), u skladu s ovim zakonom.

(2) Vojni vazduhoplovi Crne Gore su vazduhoplovi koji su upisani u vojni registar Crne Gore. (3) Državnim vazduhoplovima smatraju se, u skladu sa međunarodnim ugovorima, vazduhoplovi

koji se upotrebljavaju u vojne, policijske, carinske ili druge upravne svrhe.Uslovi za upotrebu i buka vazduhoplova

Član 19

(1) U vazdušnom saobraćaju može se upotrebljavati vazduhoplov koji ispunjava uslove propisane ovim zakonom.

(2) Buka vazduhoplova i emisija izduvnih gasova koje vazduhoplov stvara pri polijetanju i slijetanju moraju biti ispod propisanih maksimalnih nivoa buke i emisije izduvnih gasova.

(3) Ministarstvo nadležno za poslove zdravlja, uz saglasnost Ministarstva, propisuje maksimalni nivo buke kod polijetanja i slijetanja vazduhoplova iz stava 2 ovog člana.

(4) Ministarstvo nadležno za poslove zaštite životne sredine, uz saglasnost Ministarstva, propisuje nivo emisije izduvnih gasova iz stava 2 ovog člana.

Uslovi za upotrebu aerodroma

Član 20Aerodrom mora ispunjavati uslove za sigurno odvijanje vazdušnog saobraćaja propisane ovim

zakonom. Uslovi za vazduhoplovno osoblje

Član 21 Vazduhoplovno osoblje u vazdušnom saobraćaju mora za obavljanje određenih poslova

ispunjavati propisane uslove koji se odnose na stručnu spremu, stručnu osposobljenost, zdravstvenu sposobnost i druge uslove.

Kontrola obavljanja poslova Član 22

(1) Pravno lice koje vazduhoplov ili vazduhoplovni uređaj proizvodi, upotrebljava, održava, obnavlja ili popravlja, obavlja prepravke na vazduhoplovu ili vazduhoplovnom uređaju, snabdijeva vazduhoplov gorivom i mazivom, obavlja prevoz u javnom vazdušnom saobraćaju, obavlja druge djelatnosti u vazdušnom saobraćaju, pruža aerodromske usluge ili obavlja usluge u vazdušnoj plovidbi, dužno je da obezbijedi kontrolu obavljanja poslova značajnih za sigurnost vazdušnog saobraćaja koje ona obavlja i obezbijediti trajno obavljanje te kontrole.

(2) Kontrola iz stava 1 ovog člana obavlja se naročito nad: 1) primjenom tehničkih normi i drugih propisa o gradnji, održavanju, obnovi, popravci i prepravci vazduhoplova ili vazduhoplovnog uređaja;

2) kvalitetom ugrađenih materijala i rezervnih djelova; 3) kvalitetom obavljenih radova, odnosno pruženih usluga;

4) stručnom spremom i osposobljenošću vazduhoplovnog osoblja i njegovim zdrav-stvenim sposobnostima, kao i osposobljenošću pomoćnog vazduhoplovnog i drugog stručnog osoblja;

5) radnim vremenom, vremenom leta, brojem polijetanja i slijetanja, odmorima, zdravstvenim i mjerama zaštite na radu u vezi sa obavljanjem dužnosti članova posade; 6) ispravnošću i održavanjem operativnih površina, objekata, instalacija ili uređaja koji služe za sigurno polijetanje, slijetanje i kretanje vazduhoplova; 7) radom i opremom za prihvat i otpremu vazduhoplova, putnika i stvari, spasilačko-vatrogasnom zaštitom, pružanjem hitne pomoći na aerodromu;

8) snabdijevanjem vazduhoplova gorivom i mazivom; 9) pripremom i planiranjem leta i upotrebom vazduhoplova;

10) ispravnošću i održavanjem tehničkih sistema vazdušne plovidbe. (3) Pravno lice iz stava 1 ovog člana obavezno je Ministarstvu i Agenciji, u roku od tri dana,

prijaviti svaku promjenu koja bi mogla ugroziti sigurnost vazdušne plovidbe.

DIO DRUGI VAZDUŠNI SAOBRAĆAJ

Glava 1. OPŠTE ODREDBE

Pravila letenja

Član 23 (1) Bliže uslove, pravila i postupke letenja vazduhoplova propisuje Ministarstvo, uz saglasnost

ministarstva nadležnog za poslove odbrane. (2) Propisi iz stava 1 ovog člana shodno se primjenjuju i na vojne vazduhoplove Crne Gore.

Slijetanje i polijetanje vazduhoplova u međunarodnom vazdušnom saobraćaju

Član 24(1) Slijetanje ili polijetanje vazduhoplova u međunarodnom vazdušnom saobraćaju dozvoljeno je

samo na i sa međunarodnih aerodroma, a izuzetno i drugih aerodroma za javni ili posebni vazdušni saobraćaj, ako operator aerodroma obezbijedi uslove za primjenu propisa o prelasku državne granice, o sopstvenom trošku.

(2) Međunarodne aerodrome iz stava 1 ovog člana utvrđuje Vlada. Odobrenje za let u crnogorskom vazdušnom

prostoru za strane vazduhoplove Član 25

(1) Strani vazduhoplovi mogu letjeti u crnogorskom vazdušnom prostoru samo na osnovu odobrenja, osim ako zaključenim međunarodnim ugovorom nije drukčije utvrđeno.

(2) Odobrenje iz stava 1 ovog člana izdaje za: 1) strane državne vazduhoplove, ministarstvo nadležno za inostrane poslove, uz saglasnost ministarstva nadležnog za poslove odbrane;

2) strane civilne vazduhoplove, Agencija. (3) Odobrenje iz stava 1 ovog člana može biti:

1) odobrenje za ulazak (let); 2) odobrenje za obavljanje prevoza (linijskog ili povremenog).

(4) Uslove za izdavanje odobrenja iz stava 1 ovog člana propisuje Ministarstvo, uz saglasnost ministarstva nadležnog za poslove odbrane.

Strani vojni vazduhoploviČlan 26

(1) Na strani vojni vazduhoplov, koji dobije odobrenje iz člana 25 ovog zakona, primjenjuju se posebni propisi, ako ovim zakonom nije drukčije propisano.

(2) Strani vojni vazduhoplov koji se ne upotrebljava u vojne svrhe, a ima odobrenje iz člana 25 ovog zakona, smatra se civilnim vazduhoplovom i na njega se primjenjuju odredbe ovog zakona koje se odnose na civilne vazduhoplove.

Letenje vojnih vazduhoplova

Član 27(1) U Oblasti iz člana 12 ovog zakona vojni vazduhoplovi mogu letjeti prema pravilima letenja za

opšti ili operativni vazdušni saobraćaj. (2) Bliže uslove letenja vazduhoplova iz stava 1 ovog člana propisuje ministarstvo nadležno za

poslove odbrane, uz saglasnost Ministarstva.Zabranjena područja i područja sa ograničenjem letenja

Član 28

(1) Privremene rezervacije vazdušnog prostora i/ili privremena ili stalna ograničenja u vazdušnom prostoru, a radi sigurne vazdušne plovidbe i sprječavanja štetnih uticaja vazdušne plovidbe na lica ili stvari, traganje i spasavanje, kao i u slučaju velikih prirodnih nepogoda, propisuje Ministarstvo, uz saglasnost ministarstva nadležnog za poslove odbrane.

(2) Privremene rezervacije vazdušnog prostora i/ili privremena ili stalna ograničenja u vazdušnom prostoru, u interesu odbrane Crne Gore, propisuje ministarstvo nadležno za poslove odbrane, uz saglasnost Ministarstva.

(3) Kroz područja iz st. 1 i 2 ovog člana može se letjeti pod uslovima i na način koji određuje Ministarstvo, uz saglasnost ministarstva nadležnog za poslove odbrane.

(4) Područja iz st. 1 i 2 ovog člana i uslove i način letenja iz stava 3 ovog člana, na osnovu dobijenih obavještenja, objavljuje provajder vazduhoplovnih usluga na način uobičajen u vazdušnom saobraćaju. Aktiviranje i deaktiviranje područja iz stava 1 ovog člana obavlja Agencija u skladu sa načelima fleksibilne upotrebe vazdušnog prostora.

Vanaerodromsko slijetanje i polijetanjeČlan 29

(1) Za slijetanje i polijetanje vazduhoplova upotrebljavaju se aerodromi, helidromi i sletišta.(2) Izuzetno od stava 1 ovog člana, vazduhoplov može sletjeti i poletjeti izvan aerodroma samo

uz odobrenje Agencije. (3) Odobrenje iz stava 2 ovog člana nije potrebno za vazduhoplove:

1) čije se mjesto slijetanja zbog njihovih osobina ne može unaprijed odrediti; 2) koji slijeću u slučaju nužde; 3) koji pružaju hitnu pomoć; 4) koji učestvuju u operacijama traganja i spašavanja; 5) kod letova za posebno djelovanje;6) kod letova vojnih vazduhoplova u svrhu obuke i trenaže.

(4) Za polijetanje vazduhoplova iz stava 3 tačka 2 ovog člana, kao i jedrilica, potrebno je odobrenje Agencije.

Letovi za posebno djelovanje

Član 30 (1) Letovi vojnih vazduhoplova Crne Gore u svrhu zaštite suvereniteta Crne Gore i letovi

policijskih vazduhoplova koji djeluju u bezbjednosne svrhe, smatraju se letovima za posebno djelovanje.

(2) Vođenje vojnih vazduhoplova iz stava 1 ovog člana vrši ministarstvo nadležno za poslove odbrane.

(3) Letovi vojnih vazduhoplova iz stava 1 ovog člana obavljaju se u skladu sa posebnim propisom, a imaju prednost u odnosu na ostale letove, osim ako se radi o letovima kod kojih je pilot vazduhoplova objavio stanje nužde, kod kojih je stanje nužde očigledno ili kojima prijeti nezakonito ometanje ili su predmet takvog ometanja.

Vazduhoplovne priredbe

Član 31(1) Javna takmičenja ili izložbe na kojima učestvuju vazduhoplovi (vazduhoplovne priredbe)

mogu se održavati samo uz odobrenje Agencije. (2) Javna takmičenja ili izložbe na kojima učestvuju isključivo vojni ili vojni i civilni

vazduhoplovi mogu se održavati samo uz odobrenje ministarstva nadležnog za poslove odbrane Agencije.

Zaštita od buke

Član 32(1) Provajder vazduhoplovnih usluga, piloti vazduhoplova, operatori vazduhoplova i operatori

aerodroma obavezni su preduzeti mjere zaštite od buke vazduhoplova. (2) Mjere zaštite iz stava 1 ovog člana propisuje Ministarstvo, uz saglasnost ministarstva

nadležnog za poslove odbrane i ministarstva nadležnog za poslove zdravlja.

Glava 2. VAZDUŠNI PREVOZ I DRUGE DJELATNOSTI U VAZDUŠNOM SAOBRAĆAJU

Odjeljak 1. USLOVI ZA OBAVLJANJE PREVOZA U JAVNOM VAZDUŠNOM SAOBRAĆAJU

Prevoz u javnom vazdušnom saobraćajuČlan 33

Prevoz u javnom vazdušnom saobraćaju može se obavljati u domaćem ili međunarodnom vazdušnom saobraćaju, kao linijski ili povremeni prevoz.

Vazdušni prevoznik Član 34

(1) Prevoz u javnom vazdušnom saobraćaju može obavljati pravno lice registrovano za obavljanje te djelatnosti u Centralnom registru Privrednog suda (u daljem tekstu: vazdušni prevoznik), koje posjeduje važeću operativnu licencu i uvjerenje da ispunjava propisane uslove iz čl. 35 i 36 ovog zakona.

(2) Vazdušni prevoznik u linijskom i povremenom čarter prevozu može biti pravno lice koje je registrovano u Crnoj Gori.

(3) Vazdušni prevoznik mora u Registru imati upisan najmanje jedan vazduhoplov odgovarajuće kategorije i ispunjavati druge uslove, zavisno od vrste prevoza.

(4) Vazdušni prevoznik može obavljati prevoz vazduhoplovom u zakupu samo ako je Agencija dala saglasnost na zaključivanje ugovora o zakupu.

(5) Uslove za davanje saglasnosti iz stava 4 ovog člana propisuje Ministarstvo.

Operativna licencaČlan 35

(1) Vazdušnom prevozniku koji ispunjava propisane uslove u vezi sa: sjedištem, osnovnom djelatnošću, vlasništvom, unutrašnjim nadzorom-kontrolom, finansijskom sposobnoš-ću, raspolaganjem vazduhoplovima, obaveznim osiguranjem od odgovornosti za štetu pričinjenu trećim licima i ako ima važeće uvjerenje o sposobnosti, Agencija izdaje operativnu licencu.

(2) Operativna licenca se ne izdaje za vazdušni prevoz lica i/ili stvari koji se obavlja vazduhoplovima bez motornog pogona i/ili ultralakim vazduhoplovima i za lokalne letove kada se vazdušni prevoz ne obavlja između različitih vazdušnih luka (panoramski letovi).

(3) Operativna licenca se izdaje na osnovu uvjerenja o sposobnosti kojim su specificirane djelatnosti.

(4) Osnovna djelatnost vazdušnog prevoznika može biti samo vazdušni prevoz ili u kombinaciji sa drugom sporednom djelatnošću, koja je u funkciji osnovne djelatnosti komercijalnom operacijom vazduhoplova, ili popravkom i održavanjem vazduhoplova.

(5) Vazdušni prevoznik je dužan da za vrijeme važenja operativne licence, na zahtjev Agencije, pruži dokaze o ispunjavanju uslova iz stava 1 ovog člana.

(6) Vazdušni prevoznik je dužan da, do 30 juna tekuće godine, Agenciji dostavi završne račune sa izvještajem revizora za prethodnu finansijsku godinu.

(7) Imalac operativne licence dužan je, bez odlaganja, u pisanoj formi, da obavijesti Agenciju o svim promjenama koje utiču na uslove na osnovu kojih je izdata operativna licenca.

(8) Operativna licenca se izdaje prvi put za period od godinu dana, a nakon toga za period do najviše pet godina.

(9) Odluka o izdavanju ili oduzimanju operativne licence objavljuje se u “Službenom listu Crne Gore“. (10) Bliže uslove za izdavanje operativne licence iz stava 1 ovog člana propisuje Ministarstvo.

Uvjerenje o sposobnostiČlan 36

(1) Zbog sigurnosti i urednosti odvijanja prevoza u javnom vazdušnom saobraćaju, vazdušni prevoznik mora ispunjavati propisane uslove, zavisno od vrste prevoza, naročito u pogledu: operativnog priručnika koji je prethodno odobrila Agencija, vazduhoplovnog osoblja i vrste i namjene vazduhoplova. Vazdušni prevoznik dužan je da obezbijedi u kontinuitetu održavanje vazduhoplova i da posjeduje odobreni operativni priručnik u skladu sa ovim zakonom i zaključenim međunarodnim ugovorima.

(2) Vazdušnom prevozniku koji podnese dokaze da ispunjava uslove iz člana 35 ovog zakona i stava 1 ovog člana Agencija, uz naknadu stvarnih troškova, izdaje uvjerenje o sposobnosti kojim se potvrđuje da je vazdušni prevoznik profesionalno sposoban i organizovan na način koji obezbjeđuje sigurno korišćenje vazduhoplova za određene vazduhoplovne djelatnosti.

(3) Bliže uslove za izdavanje uvjerenja i visinu naknade iz stava 2 ovog člana propisuje Ministarstvo.

(4) Naknada za izdavanje uvjerenja o sposobnosti je prihod Agencije.

Prevoz u međunarodnom javnom vazdušnom saobraćaju i kabotaža

Član 37(1) Prevoz u međunarodnom javnom vazdušnom saobraćaju može obavljati vazdušni prevoznik iz

Crne Gore koji, pored uslova iz čl. 34, 35 i 36 ovog zakona, ispunjava i uslove predviđene međunarodnim ugovorima i aktima kojima se uređuje sigurno i redovno obavljanje prevoza u međunarodnom vazdušnom saobraćaju.

(2) Strani vazdušni prevoznik može obavljati prevoz u međunarodnom javnom vazdušnom saobraćaju sa Crnom Gorom u skladu sa uslovima iz zaključenog ugovora o međunarodnom linijskom ili povremenom vazdušnom saobraćaju i u skladu sa uslovima iz odobrenja za obavljanje prevoza.

(3) Komercijalni prevoz lica i stvari vazduhoplovom između mjesta unutar Crne Gore (kabotaža) Ministarstvo može odobriti stranom vazdušnom prevozniku, u skladu sa zaključenim međunarodnim ugovorima ili uz uslov reciprociteta.

Uspostavljanje linije

Član 38(1) Vazdušni prevoznik odlučuje o uspostavljanju linije u vazdušnom saobraćaju unutar Crne

Gore, a u međunarodnom vazdušnom saobraćaju linija se uspostavlja u skladu sa zaključenim multilateralnim ili bilateralnim ugovorom.

(2) Izuzetno od stava 1 ovog člana, u slučaju sukoba interesa dva ili više vazdušnih prevoznika i zbog očuvanja saobraćajne povezanosti, Ministarstvo može rješenjem utvrditi obavljanje domaćeg linijskog vazdušnog prevoza na određenoj liniji, uzimajući u obzir ostvareni kvalitet i kvantitet povezanosti, valorizaciju dosadašnjih ulaganja i stečena prava vazdušnog prevoznika.

(3) Ako se u međunarodnom vazdušnom saobraćaju uspostavlja nova linija ili ako na već uspostavljenoj liniji drugi prevoznik namjerava uspostaviti saobraćaj, prevoznici su obavezni da se o tome sporazumiju. Ako prevoznici ne postignu sporazum, Ministarstvo će, zbog izvršavanja ugovorene obaveze iz stava 1 ovog člana, rješenjem odrediti jednog ili više prevoznika koji će obavljati saobraćaj na liniji za koju nije postignut sporazum.

Red letenja

Član 39(1) Red i izmjene reda letenja utvrđuju se posebno za ljetni, a posebno za zimski saobraćajni

period, koje odobrava Agencija, uz prethodno pribavljenu saglasnost operatora aerodroma.(2) Vazdušni prevoznik mora objaviti red letenja u sredstvima javnog informisanja, najkasnije 15

dana prije stupanja na snagu reda letenja za određeni saobraćajni period, a izmjene u redu letenja, najkasnije 10 dana prije dana stupanja na snagu tih izmjena.

Obaveza održavanja reda letenja

Član 40(1) Vazdušni prevoznik dužan je sigurno i uredno održavati vazdušni saobraćaj na liniji u skladu

sa redom letenja. (2) Izuzetno od stava 1 ovog člana, vazdušni prevoznik može obustaviti vazdušni saobraćaj,

odnosno izmijeniti red letenja na liniji u slučaju više sile ili drugih vanrednih okolnosti koji onemogućavaju održavanje te linije, o čemu je dužan odmah obavijestiti Ministarstvo i Agenciju.

(3) Ako vazdušni prevoznik ne održava vazdušni saobraćaj na određenoj liniji na zadovoljavajući način, Ministarstvo može održavanje vazdušnog saobraćaja na toj liniji povjeriti drugom vazdušnom prevozniku.

Odjeljak 2. USLOVI ZA OBAVLJANJE DRUGIH DJELATNOSTI U VAZDUŠNOM SAOBRAĆAJU

Druge komercijalne djelatnosti koje nijesu prevoz lica ili stvari Član 41

(1) Za obavljanje drugih komercijalnih djelatnosti u vazdušnom saobraćaju, koje nijesu prevoz lica ili stvari, pravno lice registrovano za obavljanje tih djelatnosti mora imati odgovarajuću

opremu, stručno osoblje za obavljanje te djelatnosti i mora ispunjavati i druge uslove za sigurno i bezbjedno odvijanje vazdušnog saobraćaja određene ovim zakonom.

(2) Za obavljanje djelatnosti iz stava 1 ovog člana vazduhoplovom u zakupu shodno se primjenjuje odredba člana 34 stav 4 ovog zakona.

(3) Pravnom licu iz stava 1 ovog člana koje podnese dokaze o ispunjavanju propisanih uslova Agencija izdaje uvjerenje o sposobnosti, uz naknadu stvarnih troškova.

(4) Bliže uslove za izdavanje uvjerenja i visinu naknade iz stava 3 ovog člana propisuje Ministarstvo.

(5) Nakanada za izdavanje uvjerenja o sposobnosti je prihod Agencije.

Nedopušteno nuđenje usluga Član 42

(1) Prevoz u javnom vazdušnom saobraćaju i druge komercijalne djelatnosti u vazdušnom saobraćaju koje nijesu prevoz lica ili stvari može obavljati samo pravno lice registrovano za obavljanje tih djelatnosti kojem je Agencija izdala operativnu licencu i uvjerenje o sposobnosti.

(2) Pravno ili fizičko lice ne smije oglašavati ili nuditi usluge u vazdušnom saobraćaju za koje nema odgovarajuće odobrenje.

Vazdušni prevoz za sopstvene potrebeČlan 43

(1) Prevoz lica i stvari za sopstvene potrebe (nekomercijalni prevoz), vazduhoplovom najveće dopuštene uzletne mase veće od 2.730 kilograma i višemotornim helikopterom bez obzira na najveću dopuštenu uzletnu masu, mogu obavljati pravna i fizička lica koja ispunjavaju propisane uslove u pogledu odobrenog operativnog priručnika za obavljanje tog prevoza, kategorije i namjene vazduhoplova, vazduhoplovnog osoblja i održavanja vazduhoplova u skladu sa ovim zakonom.

(2) Pravnim i fizičkim licima koja podnesu dokaze o ispunjavanju uslova iz stava 1 ovog člana Agencija izdaje uvjerenje o sposobnosti, uz naknadu stvarnih troškova.

(3) Uvjerenje o sposobnosti nije potrebno za prevoz lica i stvari za sopstvene potrebe jednomotornim helikopterima i avionima bez obzira na broj motora i pod uslovom da njihova najveća dopuštena uzletna masa nije veća od 2.730 kilograma.

(4) Za obavljanje prevoza iz st. 1 i 3 ovog člana vazduhoplovom u zakupu primjenjuje se odredba člana 34 stav 4 ovog zakona.

(5) Bliže uslove izdavanja uvjerenja i visinu naknade iz stava 2 ovog člana propisuje Ministarstvo.

(6) Naknada za izdavanje uvjerenja o sposobnosti je prihod Agencije.

Odjeljak 3. VAZDUHOPLOVNO-SPORTSKA DJELATNOST

Vazduhoplovni savez Crne Gore

Član 44(1) Poslovi stručnog osposobljavanja kandidata za sticanje dozvola i ovlašćenja pilota

vazduhoplovno-sportskih letjelica, stručnog usavršavanja i stručnog nadzora, kao javno ovlašćenje, povjeravaju se Vazduhoplovnom savezu Crne Gore (u daljem tekstu: Savez).

(2) U obavljanju poslova iz stava 1 ovog člana Savez uređuje organizovanje procesa i utvrđuje program stručnog osposobljavanja, stručnog usavršavanja i stručnog nadzora, imenovanja i organizovanja rada komisije za sprovođenje ispita, provjeru stručne osposobljenosti instruktora i lica koja izvode teoretsku nastavu, obavlja i druge poslove u vezi sa stručnim usavršavanjem i vodi evidenciju i čuva dokumentaciju o izdatim dozvolama i ovlašćenjima pilota vazduhoplovno-sportskih letjelica.

(3) U obavljanju poslova iz stava 2 ovog člana Savez prati i usklađuje rad, usklađuje kriterijume, pruža stručnu i drugu pomoć pravnim licima za osposobljavanje, obavlja stručni nadzor nad pravnim licima za stručno osposobljavanje, obavlja i druge stručne poslove koji su mu povjereni.

(4) Nad radom Saveza upravni nadzor vrši Ministarstvo, a stručni nadzor vrši Agencija.(5) Način obavljanja poslova iz stava 1 i bliži sadržaj evidencije i čuvanja dokumentacije iz stava

2 ovog člana propisuje Ministarstvo. Organizacija za osposobljavanje

Član 45 (1) Stručno osposobljavanje pilota vazduhoplovno-sportskih letjelica može obavljati pravno lice

koje ispunjava propisane uslove i koje za to ovlasti Agencija uz prethodno pribavljeno mišljenje Saveza. (2) Pravno lice za stručno osposobljavanje iz stava 1 ovog člana obavezno je vršiti

osposobljavanje po programima za stručno osposobljavanje koje utvrđuje Savez. (3) Programi za stručno osposobljavanje iz stava 2 ovog člana moraju biti izrađeni u skladu sa

preporučenim međunarodnim normama i moraju obezbijediti visok stepen bezbjednosti. (4) Kandidatu koji uspješno završi stručno osposobljavanje pravno lice za stručno

osposobljavanje izdaje potvrdu. (5) Ako Savez utvrdi da pravno lice za stručno osposobljavanje ne obavlja poslove u skladu sa

propisima, Agencija može, na predlog Saveza, rješenjem privremeno zabraniti rad i odrediti rok za otklanjanje nepravilnosti. U slučaju da pravno lice za stručno osposobljavanje ne otkloni nepravilnosti u određenom roku, Agencija će rješenjem zabraniti rad.

Sprovođenje ispita Član 46

(1) Stručna sposobnost pilota vazduhoplovno-sportskih letjelica utvrđuje se polaganjem ispita koje sprovode ispitne komisije, uz naknadu, od najmanje dva člana koje imenuje Savez.

(2) Član ispitne komisije može biti lice koje ima dozvolu - licencu za ispitivača koju izdaje Agencija.

(3) Uslove za sticanje dozvole - licence iz stava 2 ovog člana propisuje Ministarstvo. (4) Agencija će oduzeti dozvolu - licencu ovlašćenom ispitivaču ako utvrdi da kao član ispitne

komisije ne sprovodi ispite u skladu sa propisima. (5) Visinu naknade za sprovođenje ispita iz stava 1 ovog člana za sticanje dozvola i ovlašćenja

pilota vazduhoplovno-sportskih letjelica, odlukom utvrđuje Savez, uz prethodnu saglasnost Ministarstva. (6) Akt o oduzimanju dozvole-licence iz stava 4 ovog člana objavljuje se u “Službenom listu

Crne Gore“. (7) Kandidatu koji uspješno položi ispit iz stava 1 ovog člana Savez izdaje uvjerenje.

Ovlašćenje za rješavanje po žalbiČlan 47

Ministarstvo rješava po žalbi na upravne akte koje donosi Savez u obavljanju povjerenih poslova na osnovu ovog zakona.

Glava 3. AERODROMI

Podjela aerodroma Član 48

(1) Aerodromi mogu biti vojni, civilni ili mješoviti. (2) Vojni aerodrom ili vojni dio mješovitog aerodroma je aerodrom čije je upravljanje u

nadležnosti ministarstva nadležnog za poslove odbrane. (3) Civilni aerodromi mogu biti:

1) vazdušne luke (za javni vazdušni saobraćaj ili za poseban vazdušni saobraćaj); 2) vazdušna pristaništa (za avione ili helikoptere za j avni vazdušni saobraćaj ili za poseban vazdušni saobraćaj);

3) letilišta. (4) Aerodromi iz stava 3 tač. 1 i 2 ovog člana mogu biti kontrolisani ili nekontrolisani aerodromi.

Nekontrolisanim aerodromom se smatra i kontrolisani aerodrom van radnog vremena nadležne aerodromske kontrole letenja.

(5) Vazdušna luka za javni vazdušni saobraćaj iz stava 3 ovog člana, zavisno od raspoloživog kapaciteta, može promijeniti status u regulisanu ili koordinisanu vazdušnu luku.

(6) Poslove koordinisanja slotova za sve koordinisane vazdušne luke obavlja Agencija. (7) Bliže uslove promjene statusa vazdušne luke iz stava 3 ovog člana, način dodjele vremenskih

slotova i usaglašavanje redova letenja propisuje Ministarstvo.Razred, grupa i kategorija aerodroma

Član 49

(1) Aerodromi se, prema fizičkim osobinama i opremljenosti glavne poletno-sletne staze i rulne staze i nivoa spasilačko-vatrogasne zaštite, razvrstavaju u razrede, grupe i kategorije.

(2) Razred i grupa aerodroma određuje se prema dužini i širini glavne poletno-sletne staze i širini rulne staze, kao i prema dužini, širini i dubini vodene površine određene za polijetanje i slijetanje vazduhoplova. Dužina i širina poletno-sletne staze i širina rulne staze određuje se prema mjerama vazduhoplova, drugim tehničkim uslovima za sigurno polijetanje, slijetanje i kretanje svih ili samo određenih tipova vazduhoplova, kao i međunarodnim standardima.

(3) Kategorija aerodroma određuje se prema nivou opremljenosti glavne poletno-sletne staze, uređajima i sredstvima za prilaženje, opremljenosti rulnih staza i prema drugim uređajima i sredstvima koji služe za sigurno i bezbjedno polijetanje, slijetanje i kretanje vazduhoplova, kao i prema nivou spasilačko-vatrogasne zaštite.

(4) Ministarstvo propisuje uslove, a Agencija određuje razred, grupu i kategoriju aerodroma iz st. 2 i 3 ovog člana.

Upotreba vojnog dijela mješovitog aerodroma za civilni vazdušni saobraćaj

Član 50(1) Vojni aerodrom ili dio vojnog aerdroma, koji ispunjava propisane uslove, može se koristiti i u

civilne svrhe, pod uslovom i na način utvrđen ugovorom zaključenim između ministarstva nadležnog za poslove odbrane i operatora aerodroma.

(2) Ugovorom iz stava 1 ovog člana utvrđuju se: poletno - sletne i druge staze, stajanke, uređaji koji se mogu upotrebljavati za potrebe civilnog vazdušnog saobraćaja, način upotrebe i uslovi održavanja vojnog aerodroma ili njegovih pojedinih dijelova, uređaja ili sredstava i međusobna prava i obaveze ugovornih strana.

(3) Vojni aerodrom ili dio vojnog aerodroma može se koristiti za pojedine civilne letove na osnovu odobrenja ministarstva nadležnog za poslove odbrane.

Upotreba civilnog aerodroma za vojni vazdušni saobraćajČlan 51

(1) Civilni aerodrom ili dio civilnog aerodroma može se upotrebljavati za potrebe vojnog vazdušnog saobraćaja, pod uslovima i na način koji se uređuju ugovorom između ministarstva nadležnog za poslove odbrane i operatora civilnog aerodroma.

(2) Na zaključivanje ugovora iz stava 1 ovog člana primjenjuje se odredba člana 50 stav 2 ovog zakona.

Upotreba aerodroma Član 52

(1) Vazduhoplov najveće dopuštene uzletne mase, veće od 20.000 kilograma, u javnom vazdušnom saobraćaju može za slijetanje i polijetanje upotrebljavati samo kontrolisani aerodrom za koji su utvrđeni postupci za instrumentalno prilaženje.

(2) Vazduhoplov u povremenom prevozu, kojim se obavlja taksi-prevoz ili panoramski letovi, može za slijetanje i polijetanje, osim aerodroma za javni saobraćaj, upotrebljavati i aerodrome za poseban vazdušni saobraćaj i letilišta, uz uslove utvrđene u odobrenju za upotrebu aerodroma.

Obaveze operatora aerodroma

Član 53 Operator aerodroma dužan je da omogući nesmetanu upotrebu operativnih površina, objekata,

uređaja i opreme na aerodromu prema njihovoj namjeni i kapacitetu, u skladu sa ovim zakonom. Vrijeme otvorenosti aerodroma

Član 54(1) Vrijeme u kojem aerodrom mora biti otvoren za javni vazdušni saobraćaj (u daljem tekstu:

vrijeme otvorenosti) određuje Ministarstvo, na predlog operatora aerodroma, i objavljuje na način uobičajen u vazdušnom saobraćaju.

(2) Vrijeme otvorenosti kontrolisanih civilnih aerodroma za javni vazdušni saobraćaj i vojnih djelova mješovitih aerodroma na kojima se odvija javni vazdušni saobraćaj utvrđuje se na predlog operatora aerodroma, uz prethodno pribavljenu saglasnost provajdera vazduhoplovnih usluga i ministarstva nadležnog za poslove odbrane. Vrijeme otvorenosti nekontrolisanih aerodroma za javni vazdušni saobraćaj utvrđuje se na predlog operatora aerodroma.

(3) Predlog iz stava 2 ovog člana operator aerodroma dužan je dostaviti Ministarstvu najkasnije 45 dana prije dana nastupanja odgovarajućeg saobraćajnog perioda. Ako operator aerodroma ne dostavi predlog vremena otvorenosti, Ministarstvo će donijeti privremeno rješenje o vremenu otvorenosti, najkasnije 30 dana prije dana stupanja na snagu odgovarajućeg saobraćajnog perioda.

(4) Operator aerodroma za javni vazdušni saobraćaj dužan je produžiti vrijeme otvorenosti ako je to potrebno zbog nepredvidljivih razloga i ako je zahtjev operatora vazduhoplova za produženje otvorenosti dostavljen najkasnije jedan sat prije isteka vremena otvorenosti.

(5) Vazduhoplov može sletjeti i poletjeti i van vremena otvorenosti aerodroma samo uz saglasnost operatora aerodroma. Saglasnost nije potrebna za slijetanje i polijetanje vazduhoplova iz člana 29 stav 3 ovog zakona.

(6) Izuzetno od odredaba ovog člana, Ministarstvo, uz saglasnost ministarstva nadležnog za poslove odbrane, može propisati duže vrijeme otvorenosti aerodroma zbog sigurnosti vazdušnog saobraćaja koja nijesu u komercijalnom interesu operatora aerodroma.

(7) U slučaju iz stava 6 ovog člana, ako prihodi ne pokrivaju stvarne troškove, operator aerodroma ima pravo na naknadu razlike troškova koja se obezbjeđuje iz budžeta Crne Gore.

Aerodromske naknade Član 55

(1) Za pružanje usluga, prihvata i otpremanja vazduhoplova, putnika i stvari u vazdušnom saobraćaju, operator aerodroma ima pravo na naknadu. Visinu naknade za pojedinu uslugu utvrđuje operator aerodroma, uz saglasnost Ministarstva.

(2) O visini i razlozima povećanja naknade za pojedine usluge operator aerodroma za javni vazdušni saobraćaj dužan je, šest mjeseci prije planirane primjene novih naknada, obavijestiti sve linijske vazdušne prevoznike koji su korisnici njihovih usluga.

(3) O visini i o promjeni visine naknade za pojedine usluge operator aerodroma dužan je obavijestiti provajdera vazduhoplovnih usluga najkasnije 60 dana prije početka primjene naknada za te usluge.

(4) Provajder vazduhoplovnih usluga dužan je prijavljenu promjenu iz stava 3 ovog člana i promjenu iz člana 100 ovog zakona odmah objaviti na način uobičajen u vazdušnom saobraćaju.

Evidencija aerodroma Član 56

Evidenciju aerodroma koji imaju odobrenje za upotrebu vodi Agencija.

Glava 4.UPIS U REGISTAR CIVILNIH VAZDUHOPLOVA CRNE GORE, DRŽAVNA PRIPADNOST I

REGISTARSKE OZNAKE VAZDUHOPLOVA Odjeljak 1.

REGISTAR CIVILNIH VAZDUHOPLOVA CRNE GORE

Član 57 (1) Registar vodi Agencija. (2) Registar je javna knjiga. (3) Sadržaj i način vođenja Registra propisuje Ministarstvo.

Obavezan i dopušten upis u Registar Član 58

(1) U Registar se obavezno upisuju avioni, helikopteri, dirižabli, jedrilice, slobodni baloni sa posadom i ultralaki avioni u vlasništvu državljanina Crne Gore sa prebivalištem u njoj, odnosno pravnih lica sa sjedištem u Crnoj Gori i vazduhoplovi u vlasništvu Crne Gore, osim vojnih vazduhoplova.

(2) U Registar se obavezno upisuje vazduhoplov iz stava 1 ovog člana koji je u vlasništvu stranog fizičkog lica sa prebivalištem u Crnoj Gori, ako vazduhoplov pretežno boravi u Crnoj Gori.

(3) U Registar se može, na zahtjev vlasnika ili operatora vazduhoplova, upisati vazduhoplovni model mase veće od 20 kilograma, paraglajder i jedrilica.

Privremeni upis u Registar Član 59

(1) Vazduhoplov iz člana 58 ovog zakona može privremeno biti upisan u Registar, ako je: 1) vazduhoplov kupljen i homologizovan u inostranstvu, kao i homologizovani vazduhoplov izgrađen u Crnoj Gori koji se isporučuje stranom operatoru; 2) vazduhoplov izgrađen u Crnoj Gori koji nije homologizovan, a koji ispunjava uslove za bezbjednu vazdušnu plovidbu (tehničke zahtjeve za plovidbenost), a zbog ispitivanja i utvrđivanja njegovih letnih sposobnosti i tehničkih osobina.

(2) Vazduhoplov iz stava 1 ovog člana može biti privremeno upisan u Registar, najduže 12 mjeseci.

Upis vazduhoplova u zakupuČlan 60

(1) Strani vazduhoplov koji je u zakup uzelo fizičko lice koje je državljanin Crne Gore sa prebivalištem u njoj, odnosno pravno lice sa sjedištem u Crnoj Gori, ne mora biti upisan u Registar za vrijeme trajanja zakupa.

(2) Na vazduhoplov iz stava 1 ovog člana, dok se ne upiše u Registar, primjenjuju se odredbe ovog zakona koje se odnose na sigurnost vazdušnog saobraćaja.

(3) Vazduhoplov Crne Gore koji je dat u zakup stranom fizičkom ili pravnom licu zbog obavljanja vazdušnog saobraćaja u inostranstvu može se, na zahtjev zakupca, uz saglasnost vla-snika, upisati u strani registar, ako je to predviđeno propisima države zakupca. Ako se takav vazduhoplov ne upisuje u strani registar, u Registru se vodi kao vazduhoplov dat u zakup u inostranstvo.

(4) Odredba stava 1 ovog člana o upisu stranog vazduhoplova u Registar primjenjuje se na vazduhoplove iz člana 58 stav 1 ovog zakona.

Opšti uslovi za upis u Registar

Član 61(1) Vazduhoplov može biti upisan u Registar ako ispunjava uslove za siguran bezbjedan vazdušni

saobraćaj (tehničke zahtjeve za plovidbenost) i druge uslove za upis u Registar u skladu sa ovim zakonom.

(2) Ako je vazduhoplov već upisan u strani ili vojni registar vazduhoplova, u Registar se može upisati samo ako se podnese dokaz da je izbrisan iz toga registra.

(3) Bliže uslove za upis vazduhoplova u Registar propisuje Ministarstvo.Podaci koji se upisuju u Registar

Član 62

(1) U Registar se upisuju podaci o vazduhoplovu, operatoru i vlasniku vazduhoplova u skladu sa propisom donesenim na osnovu ovog zakona i drugi podaci u skladu sa odredbama zakona kojim se uređuju obligacioni i stvarnopravni odnosi u vazdušnom saobraćaju.

(2) U upisni list Registra upisuju se podaci o vazduhoplovu, operatoru vazduhoplova i drugi podaci, na osnovu rješenja o upisu koje donosi Agencija.

(3) U vlasnički list Registra upisuju se podaci o vlasništvu vazduhoplova i drugi podaci, na osnovu valjanog dokaza o sticanju vlasništva.

(4) U teretni list Registra upisuje se podaci o nosiocu i osnovu opterećenja i drugi podaci, na osnovu valjanog dokaza o postojanju opterećenja ili odluke nadležnog suda.

Potvrda o upisu

Član 63 (1) O obavljenom upisu u Registar, podnosiocu zahtjeva za upis, Agencija izdaje potvrdu o

registraciji vazduhoplova. (2) Ako je vazduhoplov privremeno upisan, Agencija izdaje potvrdu o privremenoj registraciji.

Rokovi i promjena upisanih podataka Član 64

(1) Zahtjev za upis u Registar podnosi vlasnik vazduhoplova ili operator vazduhoplova uz saglasnost vlasnika.

(2) Vlasnik, odnosno operator vazduhoplova dužan je, u roku od 15 dana, prijaviti Agenciji svaku nastalu promjenu podataka upisanih u Registar.

(3) Promjene unesene u Registar unose se i u potvrdu iz člana 63 ovog zakona, ako se te promjene odnose na podatke za koje je propisano da se unose u potvrdu.

Brisanje iz RegistraČlan 65

(1) Brisanje vazduhoplova iz Registra vrši se na osnovu zahtjeva vlasnika vazduhoplova ili operatora vazduhoplova uz saglasnost vlasnika.

(2) Zahtjev za brisanje vazduhoplova iz Registra podnosi se, ako: 1) je vazduhoplov uništen ili je postao trajno neupotrebljiv za vazdušni saobraćaj ili je iz drugih razloga povučen iz upotrebe;

2) je vazduhoplov otuđen ili dat u zakup u inostranstvu, uz uslov da je podnesen zahtjev za upis u strani registar; 3) se izmijene uslovi iz člana 58 ovog zakona, u smislu vlasništva i boravka vazduhoplova; 4) su ispunjeni drugi propisani uslovi.

(3) Zahtjev za brisanje vazduhoplova iz Registra podnosi se najkasnije u roku od 15 dana od sticanja uslova iz stava 2 ovog člana.

(4) Iz Registra se ne može brisati vazduhoplov za kojeg je u teretnom listu Registra upisano opterećenje, bez saglasnosti nosioca upisanog opterećenja ili bez odluke nadležnog suda.

(5) Agencija donosi rješenje o brisanju vazduhoplova iz Registra i obavezna je odmah poništiti izdatu potvrdu o registraciji tog vazduhoplova.

Odjeljak 2. DRŽAVNA PRIPADNOST I REGISTARSKE OZNAKE

Član 66(1) Vazduhoplovi koji su upisani u Registar imaju državnu pripadnost Crne Gore i obavezni su

nositi oznake državne pripadnosti i registarske oznake u skladu sa ovim zakonom. (2) Oznake državne pripadnosti vazduhoplova iz stava 1 ovog člana su zastava Crne Gore i

oznaka " 4 O".

(3) Vojni vazduhoplovi Crne Gore imaju državnu pripadnost Crne Gore i obavezni su nositi oznake državne pripadnosti i registarske oznake koje propisuje ministarstvo nadležno za poslove odbrane.

(4) Registarske oznake, mjesto i način nanošenja registarskih oznaka i oznaka državne pripadnosti iz st. 1 i 2 ovog člana propisuje Ministarstvo.

Državna pripadnost i registarske oznake stranog vazduhoplova Član 67

Strani vazduhoplov, tokom leta u vazdušnom prostoru Crne Gore, mora nositi oznake državne pripadnosti i registarske oznake utvrđene propisom države registracije toga vazduhoplova ili oznake predviđene međunarodnim ugovorom.

DIO TREĆISIGURNOST VAZDUŠNOG SAOBRAĆAJA

Glava 1.USLOVI ZA SIGURNU UPOTREBU VAZDUHOPLOVA I VAZDUHOPLOVNIH UREĐAJA,

AERODROMA I USLOVI KOJE MORA ISPUNJAVATI VAZDUHOPLOVNO OSOBLJE Odjeljak 1.

USLOVI ZA SIGURNU UPOTREBU VAZDUHOPLOVA I VAZDUHOPLOVNIH UREĐAJA

Opšte odredbe Tehnički zahtjevi za plovidbenost

Član 68(1) Vazduhoplov i vazduhoplovni uređaj mogu se upotrebljavati samo ako ispunjavaju uslove za

sigurnu vazdušnu plovidbu (u daljem tekstu: tehnički zahtjevi za plovidbenost) predviđene ovim zakonom i međunarodnim standardima.

(2) Tehnički zahtjevi za plovidbenost određuju se zavisno od vrste, kategorije i namjene vazduhoplova, odnosno od vrste i namjene vazduhoplovnog uređaja.

(3) Stručne osnove za tehničke zahtjeve za plovidbenost iz stava 1 ovog člana priprema Agencija.

(4) Propis o tehničkim zahtjevima iz stava 1 ovog člana donosi Ministarstvo.

Vrste vazduhoplova Član 69

(1) Vazduhoplovi se razvrstavaju u vazduhoplove teže od vazduha i vazduhoplove lakše od vazduha.

(2) Vazduhoplovi teži od vazduha su: avioni, helikopteri, jedrilice, vazduhoplovni modeli i vazduhoplovno-sportske letjelice (ultralaki avioni, paraglajderi, jedrilice, padobrani i sl.).

(3) Vazduhoplovi lakši od vazduha su dirižabli, kao i slobodni i vezani baloni. (4) Svemirske letjelice ili uređaji, rakete i slični leteći objekti i zmajevi, smatraju se

vazduhoplovima dok se nalaze u vazdušnom prostoru. Razvrstavanje vazduhoplova prema kategoriji, namjeni i težini

Član 70(1) Vazduhoplovi se prema vrsti i tehničkim zahtjevima za plovidbenost razvrstavaju u sljedeće

kategorije: saobraćajnu, opštu, namjensku, akrobatsku, dopremnu, posebnu (vazduhoplovi izgrađeni u samogradnji, vazduhoplovno-sportske letjelice i sl.) i ograničenu kategoriju (probni i sl.).

(2) Vazduhoplovi se, prema vrsti, kategoriji i mogućim ograničenjima u načinu upotrebe, razvrstavaju prema sljedećoj namjeni: vazduhoplovi za prevoz putnika, vazduhoplovi za prevoz stvari, vazduhoplovi za nekomercijalnu upotrebu i vazduhoplovi za obavljanje određenih aktivnosti iz vazduha.

(3) Vazduhoplovi se prema najvećoj dopuštenoj uzletnoj masi razvrstavaju na: male vazduhoplove (do 5.700 kilograma), velike vazduhoplove (preko 5.700 kilograma) i višemotorne helikoptere.

Uslovi za upotrebu vazduhoplovaČlan 71

(1) Vazduhoplov se može upotrebljavati samo prema vrsti i kategoriji naznačenoj u uvjerenju o plovidbenosti i namjeni naznačenoj u Registru, na način propisan u odobrenom letačkom priručniku.

(2) Bliži uslovi upotrebe vazduhoplova zavisno od vrste, kategorije i namjene, kao i vazduhoplovni uređaji koji moraju biti ugrađeni u vazduhoplov, utvrđuju se propisom donesenim na osnovu ovog zakona.

(3) Vojni vazduhoplov Crne Gore koji se upotrebljava za letove koji se ne smatraju vojnim mora ispunjavati tehničke zahtjeve za plovidbenost predviđene ovim zakonom.

(4) Bliže uslove za tehničke zahtjeve za plovidbenost iz stava 3 ovog člana utvrđuje ministarstvo nadležno za poslove odbrane.

Gradnja, prepravka i homologacija vazduhoplova i vazduhoplovnog uređaja Gradnja i prepravka

Član 72(1) Gradnja i prepravka vazduhoplova i vazduhoplovnog uređaja obavljaju se prema tehničkim

uslovima za gradnju utvrđenim propisom donesenim na osnovu ovog zakona i međunarodnim standardima.

(2) Gradnju i prepravku vazduhoplova ili vazduhoplovnog uređaja, tehničku kontrolu i izradu tehničko-tehnološke dokumentacije može obavljati ovlašćeno pravno lice koje ispunjava uslove utvrđene propisom donesenim na osnovu ovog zakona.

(3) Izuzetno od stava 2 ovog člana, samogradnju vazduhoplova i vazduhoplovnog uređaja i njihovu prepravku može obavljati fizičko lice koje ispunjava posebne uslove utvrđene propisom donesenim na osnovu ovog zakona.

(4) Pravnom i fizičkom licu, koje podnese dokaze o ispunjavanju propisanih uslova, Agencija izdaje potvrdu o ispunjavanju tih uslova, uz naknadu stvarnih troškova.

(5) Tehničke uslove, uslove, način gradnje i prepravke vazduhoplova i vazduhoplovnih uređaja iz st. 1, 2 i 3 ovog člana utvrđuje Agencija.

(6) Naknada iz stava 4 ovog člana prihod je Agencije. (7) Propis o tehničkim uslovima iz stava 1 ovog člana donosi Ministarstvo.

Obaveznost homologacije Član 73

(1) Novi tip vazduhoplova i vazduhoplovnog uređaja, za koji je uređeno ovim zakonom, podliježe postupku homologacije, zbog utvrđivanja usklađenosti sa tehničkim zahtjevima za plovidbenost.

(2) Način i postupak homologacije iz stava 1 ovog člana utvrđuje se propisom koje donosi Ministarstvo, uz saglasnost ministarstva nadležnog za ekonomski razvoj.

Homologacija vazduhoplova i vazduhoplovnog uređaja Član 74

(1) Homologaciju novog tipa vazduhoplova i vazduhoplovnog uređaja obavlja uz naknadu pravno lice koje ispunjava uslove utvrđene propisom donesenim na osnovu ovog zakona i koje za to ovlasti Ministarstvo.

(2) Na osnovu projektne i proračunske dokumentacije, kao i izvještaja o homologaciji iz stava 1 ovog člana, Ministarstvo izdaje potvrdu o homologacijskoj usklađenosti.

(3) Priznavanje stranih homologacijskih ispitivanja tipa vazduhoplova ili vazduhoplovnog uređaja koji se prvi put uvozi i stranih potvrda o usklađenosti i drugih odgovarajućih isprava obavlja Ministarstvo i izdaje potvrdu o usklađenosti, u skladu sa ovim zakonom i propisima donesenim na osnovu ovog zakona. Priznavanje usklađenosti sa tehničkim zahtjevima se može usloviti obavljanjem dodatnih ispitivanja kod ovlašćenog pravnog lica iz stava 1 ovog člana.

(4) Troškove ispitivanje u postupku homologacije vazduhoplova ili vazduhoplovnog uređaja snosi podnosilac zahtjeva.

(5) Visina naknade iz st. 1 i 4 ovog člana utvrđuje se propisom koji donosi Ministarstvo. Održavanje vazduhoplova i vazduhoplovnog uređaja

Obaveza održavanja vazduhoplova i vazduhoplovnog uređaja Član 75

(1) Operator vazduhoplova i vazduhoplovnog uređaja dužan je tokom upotrebe pregledati i provjeravati vazduhoplov i vazduhoplovni uređaj i održavati ih u stanju koje garantuje sigurnu vazdušnu plovidbu u skladu sa ovim zakonom.

(2) Pregledi, provjere, popravke, zamjene, preventivno i korektivno održavanje vazduhoplova i vazduhoplovnog uređaja (u daljem tekstu: održavanje), obnove i prepravke na vazduhoplovu i vazduhoplovnom uređaju, kao i tehnička kontrola i kontrola kvaliteta obavljenih radova, moraju se

obavljati u skladu sa propisom donesenim na osnovu ovog zakona i tehničkim uputstvima proizvođača za određeni tip vazduhoplova i vazduhoplovnog uređaja.

(3) Operator vazduhoplova dužan je, u skladu sa propisom donesenim na osnovu ovog zakona, obezbijediti provjeru vazduhoplova prije svakog polijetanja, radi utvrđivanja sposobnosti vazduhoplova za sigurnu vazdušnu plovidbu (plovidbenosti), a lice ovlašćeno za provjeru vazduhoplova obavezno je svojim potpisom u odgovarajućoj knjizi vazduhoplova potvrditi da je provjera obavljena i da je vazduhoplov plovidben.

(4) Propis iz stava 2 ovog člana donosi Ministarstvo.

Lice za održavanje Član 76

(1) Održavanje, obnovu, prepravke i tehničku kontrolu održavanja vazduhoplova i vazduhoplovnog uređaja, izradu tehničko-tehnološke dokumentacije i operativno-tehničkih postupaka, kao i kontrolu kvaliteta obavljenih radova, može obavljati pravno lice i/ili institucija koje ispunjava propisane uslove.

(2) Izuzetno od stava 1 ovog člana, pojedine poslove održavanja, provjere i male popravke na malom vazduhoplovu namijenjenom za nekomercijalnu upotrebu može obavljati fizičko lice koje za to posjeduje odgovarajuću dozvolu, kao i pilot tog vazduhoplova, koji je stručno osposobljen i posjeduje odgovarajuću dozvolu pilota za takav vazduhoplov.

(3) Pravnom licu iz stava 1 i fizičkom licu iz stava 2 ovog člana, koje podnese dokaze o ispunjavanju uslova utvrđenih propisom donesenim na osnovu ovog zakona, Agencija izdaje potvrdu o ispunjavanju tih uslova, uz naknadu stvarnih troškova.

(4) Bliže uslove na osnovu kojih se izdaje potvrda i visinu naknade iz stava 3 ovog člana propisuje Ministarstvo.

(5) Naknada za izdavanje potvrde iz stava 3 ovog člana prihod je Agencije.Povjeravanje održavanja stranom licu

Član 77

(1) Ako operator vazduhoplova povjerava održavanje vazduhoplova i vazduhoplovnog uređaja stranom licu, dužan je Agenciji podnijeti dokaz da je nadležni organ države u kojoj to lice ima sjedište ovlastio to lice za održavanje tog tipa vazduhoplova i vazduhoplovnog uređaja. Stranom licu, na njegov zahtjev, Agencija izdaje potvrdu o ispunjavanju uslova za održavanje vazduhoplova upisanog u Registar, propisanih ovim zakonom.

(2) Ako se vazduhoplov upisan u Registar daje u zakup stranom licu, operator, odnosno vlasnik vazduhoplova dužan je ugovorom obezbijediti održavanje vazduhoplova i vazduhoplovnog uređaja prema odobrenom programu za održavanje kontinuiteta plovidbenosti, kod lica koje je za te poslove ovlašćeno i ispunjava uslove u skladu sa stavom 1 ovog člana.

(3) Za obavljanje pregleda radi utvrđivanja ispunjenosti uslova za održavanje vazduhoplova iz stava 1 ovog člana plaća se naknada u iznosu stvarnih troškova.

(4) Visinu naknade iz stava 3 ovog člana propisuje Ministarstvo.(5) Naknada iz stava 3 ovog člana prihod je Agencije.

Program za održavanje vazduhoplova i vazduhoplovnog uređajaČlan 78

(1) Održavanje i tehnička kontrola vazduhoplova i vazduhoplovnog uređaja obavljaju se prema programu za održavanje kontinuiteta plovidbenosti (u daljem tekstu: Program održavanja) koji se utvrđuje za svaki tip i model vazduhoplova i vazduhoplovnog uređaja.

(2) Program održavanja sadrži plan i propisane postupke za održavanje vazduhoplova i vazduhoplovnog uređaja, kao i rokove i način njihovog izvršenja, a utvrđuje se u skladu sa propisom donesenim na osnovu ovog zakona, zahtjevima za održavanje koje odobri nadležni organ države proizvođača, tehničkim uputstvima proizvođača za održavanje tog tipa vazduhoplova i vazduhoplovnog uređaja, načinom njihove upotrebe i rezultatima provjere njihove pouzdanosti tokom upotrebe.

(3) Program održavanja utvrđuje operator vazduhoplova ukoliko sam održava vazduhoplov i vazduhoplovni uređaj, odnosno pravno lice iz člana 76 ovog zakona koje ispunjava propisane uslove i koje ovlasti Agencija.

(4) Program održavanja, na predlog operatora vazduhoplova, odobrava Agencija. (5) Za odobravanje programa održavanja plaća se naknada u visini stvarnih troškova. (6) Program održavanja i visinu naknade za program održavanja iz st. 2 i 5 ovog člana propisuje

Ministarstvo.(7) Naknada iz stava 5 ovog člana prihod je Agencije.

Plovidbenost vazduhoplova Uvjerenje o plovidbenosti

Član 79

(1) Sposobnost vazduhoplova za sigurnu vazdušnu plovidbu (u daljem tekstu: plovidbenost vazduhoplova) utvrđuje se pregledom obavljenim na način utvrđen ovim zakonom, a dokazuje se uvjerenjem o plovidbenosti koje izdaje, odnosno produžava Agencija.

(2) Uvjerenje o plovidbenosti vazduhoplova izdaje se sa rokom važenja od 12 mjeseci, a izuzetno se može izdati i sa neograničenim rokom važenja, za vazduhoplove koji se održavaju prema posebnom sistemu za održavanje plovidbenosti, sve dok vazduhoplov ispunjava propisane uslove.

(3) Za vazduhoplov kojem je izdato uvjerenje o plovidbenosti sa neograničenim rokom važenja sistem za održavanje iz stava 2 ovog člana mora ispunjavati propisane uslove za održavanje takvog vazduhoplova.

(4) Bliže uslove o utvrđivanju sposobnosti vazduhoplova iz stava 1 ovog člana propisuje Ministarstvo.

Oduzimanje uvjerenja o plovidbenosti Član 80

Ako se stručnim nadzorom utvrdi da vazduhoplov ne odgovara kategoriji ili namjeni naznačenoj u uvjerenju o plovidbenosti vazduhoplova, odnosno da više ne ispunjava neki od uslova za izdavanje uvjerenja o plovidbenosti vazduhoplova, Agencija će rješenjem oduzeti uvjerenje. Na zahtjev operatora vazduhoplova izdaće se novo uvjerenje o plovidbenosti za odgovarajuću kategoriju, odnosno namjenu vazduhoplova, pod uslovom da su ispunjeni propisani uslovi za izdavanje uvjerenja o plovidbenosti vazduhoplova.

Plovidbenost stranog vazduhoplova Član 81

(1) Uvjerenje o plovidbenosti stranog vazduhoplova, izdato u državi registracije vazduhoplova, priznaje se u Crnoj Gori ako je izdato u skladu sa zaključenim međunarodnim ugovorima ili uz uslov reciprociteta.

(2) Ako se tokom inspekcijskog pregleda ili provjere stranog vazduhoplova posumnja u njegovu plovidbenost ili ako je vazduhoplov pretrpio oštećenje koje može uticati na njegovu plovidbenost, takvom se vazduhoplovu može zabraniti polijetanje, a o zabrani i stanju vazduhoplova mora se obavijestiti nadležni organ države registracije vazduhoplova.

(3) Polijetanje vazduhoplova iz stava 2 ovog člana može se dozvoliti uz prethodno pribavljeno mišljenje nadležnog organa države registracije vazduhoplova.

Pregled zbog utvrđivanja plovidbenosti vazduhoplova Član 82

(1) Pregled vazduhoplova zbog utvrđivanja plovidbenosti obavlja se na zemlji i u letu, a može biti osnovni, redovni i vanredni.

(2) Osnovni, redovni i vanredni pregled vazduhoplova obavlja se na zahtjev operatora vazduhoplova.

(3) Vanredni pregled vazduhoplova može narediti inspektor vazdušnog saobraćaja, ako posumnja u plovidbenost vazduhoplova.

(4) Za obavljanje pregleda, zbog utvrđivanja plovidbenosti vazduhoplova iz stava 1 ovog člana, plaća se naknada u visini stvarnih troškova. Ako se vanredni pregled vazduhoplova obavlja na zahtjev inspektora vazdušnog saobraćaja, naknada za obavljeni pregled se ne plaća, ako se pregledom utvrdi da je vazduhoplov plovi