29.–31. august 2014 // Vinje i Telemark

andreas hompland / Ruth Lillegraven / Gine C. Pedersen / Dagne Groven Myren Ingrid Storholmen / odd nordstoga / barokksolistene / stein versto /////////olav vesaas / torgeir straand / aasmund nordstoga /////////////////////////////

Dag solstad

Litteraturdagane i Vinje | 32 | Litteraturdagane i Vinje

Den litterære teksten er ein møtestad. I det teksten får sin lesar, er møtet stadfest. Enkelte forfattarar har fortalt at dei ser for seg ein lesar, som ein usynleg samtalepart-ner, når dei skriv; i stolen til denne samtalepartneren er det så du eller eg tek plass for ei stund, når vi les. Og vi sit der og kjenner oss del av ein vev som tøyer seg innover i våre indre landskap, kjenner dei opplyste og fargelagde. Kanskje reiser vi oss aningar rikare, når stunda er over. Provoserte, kanskje? Eller med sorg, latter, forundring? Gjenkjenning?

All litteratur er nærskyld med menneskestemma. Heilt innlysande er dette i sungne tekstar, men påstanden kan gjerast gjeldande for all litteratur; tenk berre på korleis vi talar om ei «forfattarrøyst» eller «skriftstemme» også i tilfelle der det skrivne språket står langt frå den munnlege tale. Når litteraturfestivalar, møtestader som Lit-teraturdagane i Vinje og andre, er så populære, er det kanskje også fordi vi på slike stader får høyre røysta til den som har skrive teksten? Dessutan – å bli lesen, eller fortald, eller sungen for, er å gjenoppleva ein situasjon mange av oss vart fortrulege med i tidlege leveår.

Litteraturdagane i Vinje har som mål å vera ein møtestad i pakt med dette – der vi kan få våre landskap opplyste og fargelagde, og der vi finn våre plassar i salen med noko av den same forventing som barnet som set seg for å bli lese for, eller frendane som samla seg ikring leirbålet i ei fjern fortid. I vårt felles landskap av i år, på Litteraturdagane 2014, vil du laurdag føremiddag få møte hovudgjesten av året, Dag Solstad, som i fjor gav ut Det uoppløselige episke element i Telemark i perioden 1591-1896 – i opplesing og samtale med Olav Vesaas, og i veksling med hardingfelespel ved Torgeir Straand. Hardingfela fell sær-leg godt inn i denne samanhengen, sidan det går uoppløyselege slektslinjer mellom Dag Solstad og fleire av dei gamle telemarksspelemennene.

Og du vil få høve til å gå inn i Is-slottet av Tarjei Vesaas – romanen vil bli lesen, av kjende og nye røyster, i løpet av festivalen frå fredag til søndag. Vi ser deg òg gjerne på Vesaasforedraget fredag, som i år blir halde av Dagne Groven Myhren, og på forfat-tarmøtet med Stein Versto, som vil lesa frå romanen Nidaros og samtala med kollega Ingrid Storholmen, med musikalsk innramming av Odd Nordstoga.

Tarjei Vesaas’ debutantpris feirar i år 50-årsjubileum. Årets mottakar, Gine Cornelia Pedersen, som fekk prisen for romanen Null, får du møte på Edland laurdag, der du òg får høyre Bragepris-vinnar Ruth Lillegraven lesa frå diktsamlinga Urd. Årets festtale blir halden av Andreas Hompland.

Det sungne ordet har sitt rom på Litteraturdagane – i år ved brørne Odd og Aasmund Nordstoga. Odd Nordstoga får du høyre alt på dagtid fredagen, som nemnt, og fredag kveld held han konsert saman med Barokksolistene på Vinjehuset! Laurdag-skvelden på Edland, der vi òg deler ut Storegutprisen, som i år går til Sondre Bratland, syng Aasmund Storegut-songar.

Og, heilt til slutt: Barokksolistene, som nesten kan omtalast som «husorkester» på Litteraturdagane 2014, og som er kjende for fengjande framføringar på toppnivå og vilje til å gå nye vegar, held eigen konsert i idylliske Vinje biletgalleri søndagen.

Hjarteleg velkomen til Litteraturdagane i Vinje!////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

Kjære festivalinteresserte!

Program 2014 | 54 | Program 2014

Fredag 29. august: ///////////////////////////////////VINJar

kl 11.30 Registrering, kaffe/ te og rundstykkekl 12.00 Opning ved ordførar Arne Vinje Guri Vesaas les frå Is-slottetkl 13.15 Vesaasforedraget ved Dagne Groven Myren: Is-slottet – et vintereventyr kl 14.00 Kari Bjåen les frå Is-slottetkl 14.30 Pause med fruktkl 14.45 Stein Versto: Nidaros Ingrid Storholmen i samtale med forfattaren Odd Nordstoga syng og spelar kl 16.00 Ingrid Storholmen les frå Is-slottetkl 16.30 Matøkt med grautProgramleiar: Olav Nordstoga

Vinjehusetkl. 19.30 Konsert med Odd Nordstoga og Barokksolistene

Laurdag 30. august på Edland ////////////////////////////////////Edland samfunnshuskl 10.30 Dag Solstad Forfattaren i samtale med Olav Vesaas Opplesing Felespel av Torgeir Straand kl 12.30 Matøkt med suppekl 13.30 Tarjei Vesaas’ debutanpris 50 år Årets prisvinnar Gine Cornelia Pedersen les og samtalar med Stein Verstokl 14.30 Brageprisvinnar Ruth Lillegraven les frå diktsamlinga Urdkl 15.15 Erlend Kaasa les frå Is-slottetProgramleiar: Olav Vesaaskl 17.00 Pizzaservering

kl 19.00 Festtale ved Andreas Hompland: «Diktarar som journalistar – og omvendt» Olav Vesaas les frå Is-slottet Matøkt med kling og gomme Storegutsongar ved Aasmund og Odd Nordstoga Utdeling av Storegutprisen til Sondre BratlandFestleiar: Aud Margit Groven

Sundag 31. august /////////////////////////////////////////////////

kl 11.00 Smørklepp – ei vandring i Smørklepp med Olav Nordstoga

Frammøte ved grendehuset/gl.skulen i Smørklepp

Vinje Biletgallerietkl 12.00 Guri Vesaas les frå Is-slottetkl 12.30 Konsert med Barokksolistene: «Melankoli under Ånondskarnuten»kl 14.00 Medlemsmøte med mat på MjonøyProgramleiar: Signe Marie Kittelsaa

Program 2014

Medverkande | 76 | Medverkande

Dag Solstad //////////////////////

Fødd i 1941 i Sandefjord. Solstad er ein av dei fremste samtidsforfattarane våre med 18 svært ulike romanar bak seg. Men han debuterte med ei novellesamling, Spiraler, i 1965. Solstad vart tidleg inspirert av modernistiske forfattarar som Kafka, Beckett og Camus, og romanen hans frå 1969, Irr! Grønt!, er eit hovudverk i norsk 60-tals modernisme. Med Arild Asnes (1970) gjekk forfattaren inn ei sosialrealistisk fase, der Arild Asnes - som Solstad - ville bruke livet sitt og litteraturen i kampen for arbeidarklassa. På 1980-talet tok forfattarskapen ei ny vending: I Gymnaslærer Pedersens beretning om den store politiske vekkelsen som har hjemsøkt vårt land (1982) og i Roman 1987 (1987) tek han eit op-pgjer med det politiske og radikale 70-talet og skildrar utviklinga med både ironi og humor. Hovudpersonen i Roman 1987, Fjord, knyter seg til m-l-rørsla, som Asnes gjorde, men det gjev ikkje noka meining med livet, han kjen-ner seg einsam og framandgjort. Fjord peikar fram til neste fase i forfattarskapen der Solstad skildrar einsame menn, desillusjonerte og in-tellektuelle outsiderar. I Ellevte roman, bok at-

ten (1992) sit hovudpersonen – Bjørn Hansen – i rullestol og innbillar alle at han er lam. Genanse og verdighet (1994) fortel om den noko mislykka, alkoholiserte lektoren Elias Rukla, som synest at samfunnet er i forfall. Fleire av romanane hans inneheld sjølvbiografiske drag, og i 2002 kom romanen 16.07.41 – som er Sol-stads fødselsdato – der han skriv direkte frå sitt eige liv. Hausten 2013 overraska Solstad på ny med boka Det uoppløselige element i Telemark i perioden 1591-1896, ei krønike over mors-slekta like tilbake til 1500-talet. Med boka, som byg-gjer på fakta henta frå kyrkjebøker, bygdebøk-er, rettsdokument og brev – vil Solstad gjera oss historisk medvetne om røtene våre tilbake til det gamle bondesamfunnet.

Solstad har også saman med Jon Michelet skrive reportasjebøker frå fem VM i fotball. Han er omsett til over 30 språk og har fått mange gjeve litteraturprisar: Nordisk Råds litteraturpris for Ro-man 1987, Kritikarprisen tre gonger, Brageprisen og Brages heiderspris i 1998. Frå 2011 har han hatt Statens æresløn, og same året vart ein plass i San-defjord oppkalla etter han, «Dag Solstads plass». Er det nokon annan norsk forfattar som har gjeve namn til ein plass i levande live?

Andreas Hompland /////////////////////

Fødd i 1946 i Kvinesdal. Hompland er ein allsidig sam-funnsforskar og journalist, som dyrkar motførestilling-ar og som lever av å terge og sjikanere organisasjonar og institusjonar på eit uortodokst, moderne nynorsk. Han tok magistergraden i sosiologi med avhandlinga «To-kyrs industriarbeidarar i streik», og i studietida vart han knytt til Dagbladet som politisk journalist. Hompland vart landskjent for dei satiriske kommen-tarane «Sideblikk» i Dagbladet og for morgonkåseria sine i NRK. Som nynorskskrivande bygdesosiolog fekk Hompland i 2000 Vinjeprisen. Diktaren og journalis-ten frå Vinje er nok ein av åndsfedrane hans.

Ruth Lillegraven ////////////////////

(f. 1978) kjem frå Granvin i Hardanger, og bur no i Lommedalen i Bærum. Ho debuterte med diktsamlin-ga Store stygge dikt i 2005 og har seinare gitt ut romanen Mellom oss, fire bøker for små barn og diktsamlinga Urd, som ho fekk Brageprisen 2013 for. Juryen skreiv då dette: «Lillegraven har med stor teknisk dyktighet lyktes i å inkorporere sitt lyriske jeg i en vev av skjønn litteratur og levd liv i en gripende helhet.» Hausten 2014 kjem ei ny diktsamling, Manilahallen, ein biografi i dikts form.

Ingrid Storholmen //////////////////

(f.1976) kjem frå Verdal og debuterte i 2001 med dikt-samlinga Krypskyttarloven. Både denne og oppfølgja-rane Skamtalen, Graceland (2005) og Siriboka (2007) fekk svært gode kritikkar, og i 2009 kom første prosabo-ka hennar, den Bragepris-nominerte Tsjernobylfortel-linger, der ho gjennom ulike stemmer gjev ei gripande skildring av konsekvensane av kjernekraftkatastrofen. Storholmen har vore litterær redaktør i Morgenbladet, og er ein framifrå kjennar av diktinga til Tarjei Vesaas. Hausten 2014 gjev ho ut romanen Her lå Tirpitz.

Medverkande | 98 | Medverkande

Dagne Groven Myren //////////////////////

(f. 1940) frå Oslo. Litteraturgranskar og folkemusikar. Ho tok doktargraden med ei avhandling om Henrik Wergelands ho-vudverk Skabelsen, Mennesket og Messias, vart stasstipendiat i 1990 og professoer i litteratur i 1998 ved Universitetet i Oslo. Dagne vart tidleg engasjert i Ingeborg Refling Hagens kultur-pedagogiske prosjekt - «Suttungene» - og det årlege Werge-landsstemnet på Tangen ved Mjøsa. I tillegg til det litteratur-vitskaplege arbeidet har ho gjort mykje for norsk folkemusikk, både som utøvar og granskar. Ho fekk såleis første premie i kveding på ein landskappleik.

Gine Cornelia Pedersen ///////////////////

(f. 1986) debuterte i 2013 med romanen Null, som ho fekk Tarjei Vesaas’ debutantpris for. Ho studerer til skodespelar ved Teat-erhøgskolen i Oslo og bur der, men har også budd 9 år i Lunde i Telemark, og har slektsrøter i Vinje.

STEIN VERSTO //////////////////////////////////

(f. 1957) frå Vinje. Forfattar og spelemann på hardingfele. Han debuterte med novellesamlinga Ho blei borte i trappene i 1990, som han fekk Tarjei Vesaas’ debutantpris for. Han har også skrive dikt, essay, dramatikk og songtekstar, og arbeidd med omsetjing og gjendikting. Hausten 2013 gav han ut romanen Nidaros.

Olav Vesaas ///////////////////////////////// (f. 1935) frå Vinje. Han har vore kulturjournalist i NRK i nesten 30 år, bortsett frå to år som forlagssjef for Det Norske Samlaget. Olav Vesaas har redigert fleire diktantologiar, laga ei bok om Telemark - saman med fotografen Johan Brun - og skrive biografiar om Tarjei Vesaas, Aasmund Olavsson Vinje og Halldis Moren Vesaas.

Odd Nordstoga ///////////////////////////////

Musikar og songskrivar frå Vinje. Med andre ord er han kjend for dei fleste her i området. Har sidan debuten i 1997 gjeve ut tolv al-bum anten som soloartist eller som del av eit samarbeid. Sist ut var Heimafrå med sambygdingen Ingebjørg H. Bratland. Odd slo igjennom for alvor med songen Kveldsong for deg og meg i 2004. Av andre ting enn reine plateproduksjonar kan nemnast fleire sa-marbeid med NRK som ansvarleg for musikken i mellom andre seriane om Linus i Svingen og Vaffelhjarte.

Barokksolistene //////////////////////////////

Barokksolistene er eit tidlegmusikk-ensemble med fiolinisten Bjarte Eike som spelande kunstnarleg leiar. Enkeltvis er alle musikarane på solistnivå, og blant dei fremste i Norden og Europa. Ensemb-let er kjent for å formidle barokkmusikk med stor innleving til eit breitt publikum, under mottoet «It’s just old pop music!» Dei har sidan etableringa i 2005 oppnådd stor internasjonal suksess, og den siste plata deira, The image of melancholy, haustar for tida 5-arar og 6-arar på terningen over heile verda. Det er ei stor glede å presentere Barokksolistene på Litteraturdagane 2014.

Torgeir Straand ///////////////////////////////

(f. 1981) frå Bø i Telemark, er ein framifrå spelemann på hardingfele, og oppfinnar og næringslivs-gründer. I 2006 gav han ut Den gærne bøheringen, ei plate med solo felespel, og han har på kort tid bygd opp eit selskap som er leiande innan offshore-teknologi. Som spelemann har han røtene sine i den rike Bø-tradisjonen, der han fører vidare arven et-ter meistarar som Jens Amundsen og Anund Roheim.

Aasmund Nordstoga ////////////////////////

(f. 1974) frå Vinje. Er til dagleg mjølkebonde i Vinje. Elles er han songar og underhaldar. Den fyrste soloplata hans vart nominert til Spelemannsprisen 2009. Han kalla plata Ein visefugg. Elles har han vori med på fleire plateutgjevingar og vori på turné for Rik-skonsertane fleire gonger med Storegutprogram og viser. Aas-mund er no A-klassing i Landskappleiksamanheng og han var skodespelar i oppsetjinga Tryllefløyta.

Storegutprisen | 10

Nemnda har gjevi prisen dette året til Sondre Bratland.

Det er godt kjent kva Sondre har utretta som samlar, utgjevar og pedagog når det gjeld norsk folkemusikk.

Når me no gjev han Storegutprisen, er det fyrst og fremst for den måten han har nytta målføret sitt og nynorsk skriftmål i møtet med publikum og elevar.

I vedtektene står det at prisen skal gjevast som påskjønning for god og naturleg bruk av målføret og nynorsk i det offentlege romet.

Nemnda meiner at Sondre gjennom formidling til eit stort publi-kum oppfyller vilkåra i vedtektene til fullnads. Det må og seiast at han har lyft nyare lyrikk fram for oss på ein fin måte, ved dei tonesetjingane han har gjort.

Tidlegare vinnarar:2002: Ivar Eskeland2003: Berge Furre2004: Ragnhild Sælthun Fjørtoft2005: Bjørn Bø2006: Sigmund Groven2007: Liv Signe Navarsete2008: Audun Svartdal2009: Nina og Øystein Rudi2010: Odd Nordstoga2011: Astrid Brekken2012: Ingvild Bryn2013: Herborg Kråkevik

Storegutprisen 2014sondre bratland

fredag 29. august på VInjehuset kl 19.30

Med låten sin Ein Farfar i livet i bakhovudet, overtydd om at eit barokkensemble passa som hand i hanske til musikken sin, ringde Odd til Bjarte Eike, som han kjende frå studiedagane i Bergen for å høyre om det kunne la seg gjera å dela ein konsert heime i Vinje. Det synte seg at det var mogeleg. Så på fredagskvelden under Litteraturdagane er det derfor duka for ein salig fusjon av Nordstoga, Eike og Barokksolistene. Her blir det songar om både Frøken Franzen og farfedrar i god blanding med fortidas popmusikk frå Europa utført av dei aller beste på sitt felt. Ei unik konsertoppleving, spesialarrang-ert for denne kvelden i Vinje. Så dette vil du ikkje gå glipp av!

konsert – odd nordstoga og barokksolistene

Konsert | 11

Praktisk info

Mjonøy - hytter tlf. 911 48 580 mjonoy@gmail.comPlassen - hytte tlf. 350 72 553 www.ivinje.noVelemoen Camping tlf. 350 70 109 -Svalastog Gard tlf. 350 72 792 www.visitsvalastog.noUrdbø Fjellgard tlf. 909 97 987 www.urdboefjellgard.comArbutun Turisthytter tlf. 350 70 534 www.arbutun.noHaukeli motell tlf. 350 70 214 -Haukeliseter Fjellstue tlf. 350 62 777 www.haukeliseter.noRaulandsakademiet tlf. 350 73 292 www.raulandsakademiet.noGroven camping tlf. 476 46 496 www.grovencamping.no

Prisar

Overnatting

Totak

Åmot

Vinje

Haukeli Arabygdi

Rauland

E 134

Oslo

Bergen

Kristiansand

Mjonøy

Vinje Biletgalleri

Edland Samf.hus

Vinjar

Vinjehuset

Festivalpass frå fredag kl 11.30 fram til og med konsert sundag kl 12.00 kr 1500,-Festivalpass for medlemmer kr. 1200.-Studentpris på festivapass kr 1000,-Fredag på Vinjar kr 500.-Fredag kl 19.30 på Vinjehuset kr 400,-Laurdag på dagtid kr 500,-Festkvelden laurdag kr 400,-Sundag med vandring og konsert kr 300,-Medlemsmøtet er berre for medlemmer.

påmeldinghttps://pay.ebillett.no/eb_show.php?p_id=1196

Informasjon og spørsmål til signe.m.kittelsaa@vinje.kommune.noTlf. 35 06 23 50

www.litteraturdaganeivinje.no